สี่ทศวรรษ จากวิทยาลัยครูสู่มหาวิทยาลัย: พัฒนาการมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง

สาขา / วิชาเอก ปีการศกึ ษา สาขาวิทยาศาสตร์ 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 พืชศาสตร์ (อ.วท.) คอมพิวเตอร์ (อ.วท.) เซรามิกส์ (อ.วท.) 25 16 - 13 - - เทคโนโลยีการเกษตร (อ.วท.) 20 31 - 24 25 40 38 อิเล็กทรอนิกส์ (อ.วท.) - 17 10 26 39 31 38 การอาหาร (อ.วท.) - - - - 22 30 30 เทคโนโลยการเกษตร (วท.บ 2 ปี) - - - - - - 33 เทคโนโลยีเซรามิกส์ (วท.บ 2 ปี) - - - - - - 17 เกษตรศาสตร์ (วท.บ 4 ปี) - - 47 31 22 22 18 สาขาการศึกษา - - - 12 18 - 34 สังคมศึกษา (คบ. 2 ปี) - - - - - - 18 คอมพิวเตอร์ศึกษา (คบ. 2 ปี) ดนตรีศึกษา(คบ. 2 ปี) 33 - - - - - - ศิลปศึกษา (คบ. 2 ปี) - 22 13 8 - - - พลศึกษา (คบ. 2 ปี) 14 23 13 12 18 12 - ประถมศึกษา (คบ. 2 ปี) 21 - - 13 - 15 19 คณิตศาสตร์ (คบ. 2 ปี) 32 21 16 - - - - คหกรรมศาสตร์ (คบ. 2 ปี) 49 19 11 - - - - วิทยาศาสตร์ (คบ. 2 ปี) 14 12 - - - - - เกษตรศาสตร์ (คบ. 4 ปี) 45 - - - - - - 18 - - - - - - 18 9 17 15 8 - 14 89

สาขา / วิชาเอก ปีการศึกษา คหกรรมศาสตร์ (คบ. 4 ปี) 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 การประถมศึกษา (คบ. 4 ปี) ภาษาไทย (คบ. 4 ปี) - - 27 19 25 - - วิทยาศาสตร์ทั่วไป (คบ. 4 ปี) 30 15 12 20 19 74 48 สังคมศึกษา (คบ. 4 ปี) 12 10 - 21 - 24 - อุตสาหกรรมศิลป์ (คบ. 4 ปี) 7 17 - 39 - 41 70 ภาษาอังกฤษ (คบ. 4 ปี) 30 - 40 25 52 71 - ชีววิทยา (คบ. 4 ปี) - 7 - - - - 29 คอมพิวเตอร์ศึกษา (คบ. 4 ปี) 21 - - - - - - เกษตรศาสตร์ (คบ. 4 ปี) - - - - - 21 - - - - - - - 37 18 9 17 15 8 - 14 ตั้งคณะวิชาวทิ ยาการจดั การ ในปี 2528 กรมการฝึกหัดครูได้มีการประกาศจัดตั้งคณะวิชาวิทยาการจัดการ ขึ้นในวิทยาลัยครูท่ัวประเทศ เพื่อให้เกิดการขยายและพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอน ในสาขาวิชาการอ่ืน ให้หลากหลายยิ่งขึ้น ดังน้ันวิทยาลัยครูลำปางในยุคนี้จึงมีคณะวิชา เพ่ิมข้ึนเป็น 4 คณะวิชา คือ คณะวิชาครุศาสตร์ คณะวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี คณะวิชามนุษยศาสตรแ์ ละสังคมศาสตร์ และคณะวชิ าวิทยาการจดั การ เม่ือมีการจัดต้ังคณะวิชาวิทยาการจัดการในวิทยาลัยครูลำปาง วิทยาลัยจึงได้ รวมคณาจารย์ท่ีสอน “วิชาสหกรณ์” ให้เป็นผู้ดำเนินงานคณะวิชานี้ ซ่ึงขณะน้ันรายวิชา สหกรณเ์ ปิดสอนอยู่ในภาควชิ าเกษตรศาสตร์ คณะวชิ าวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลย ี 90

“รัฐบาลสมัยนั้น มีพลเอกประมาณ อดิเรกสาร เปน็ รัฐมนตรวี า่ การ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้มีนโยบายให้วิทยาลัยครูสอนวิชาสหกรณ์ และเปิดวิชาเอกสหกรณ์ จัดงบประมาณมาให้เยอะมาก อาจารย์ภาควิชา เกษตรก็สอนกัน พอประกาศจัดต้ังคณะวิชาวิทยาการจัดการข้ึน ยังไม่มี อาจารย์ท่ีจบทางด้านวิทยาการจัดการหรือธุรกิจอะไรเลย วิทยาลัยจึงให้ อาจารย์ท่ีสอนวิชาสหกรณ์มาอยู่ในคณะวิทยาการจัดการ มีผม มีอาจารย์ กติ ติ สวุ ีระ อาจารย์ฐานษุ า สายสวาสดิ์ พากนั ไปอยคู่ ณะใหมก่ นั แลว้ ต่อมา กม็ ี อาจารยน์ ติ ยา ศรวี ไิ ล อาจารยป์ ระเสรฐิ ยงั ปากน้ำ อาจารยจ์ ันทรฉ์ าย อินยาศรี มาเพมิ่ อีก พวกเราทั้งหมดนก้ี ็ชว่ ยกนั บกุ เบิกพัฒนาคณะวิชาขน้ึ มา อาศัยงบประมาณเร่ืองสหกรณ์มาช่วยพัฒนาคณะวิชา พัฒนาอาจารย์ ส่ง อาจารย์ไปอบรมได้มาก แล้วก็เปิดสอนวิชาเอกเศรษฐศาสตร์และสหกรณ์ ในระดบั อ.ศศ. ได้ในปี 2529...” 86 86 สัมภาษณ์ ผศ.ยงยทุ ธ เศรษฐกร, คณบดคี ณะวทิ ยาการจัดการ, 12 กุมภาพนั ธ์ 2545. 91

ปรับโฉมโครงการ “อคป.” เป็น “กศ.บป.” จากการขยายสาขาวิชาต่างๆ ดังกล่าวข้างต้นนั้นได้ส่งผลถึงโครงการอบรมครู และบคุ ลากรทางการศึกษาประจำการ (อคป.) ซง่ึ ดำเนนิ การมาตัง้ แต่ พ.ศ. 2522 ตอ้ ง ปรับเปล่ียนโครงการนี้เป็น “โครงการจัดการศึกษาสำหรับบุคลากรประจำการ” (กศ.บป.) ใน พ.ศ. 2528 เป็นต้นมาเพ่ือให้สอดคล้องกับบทบาทหน้าที่ตามพระราช บญั ญัติวิทยาลยั ครู (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2527 กล่าวคือ “… เพ่ือให้การศึกษาได้เป็นไปตามความในมาตรา 5 แห่งพระราช บัญญตั วิ ทิ ยาลัยครู พ.ศ. 2518 แก้ไขเพิ่มเตมิ ตามพระราชบัญญัตวิ ิทยาลยั ครู (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2527 ซ่งึ ระบใุ หว้ ทิ ยาลยั ครูทำหนา้ ทใ่ี หก้ ารศกึ ษาวชิ า การในสาขาต่าง ๆ แก่บคุ คลทว่ั ไป นอกจากผปู้ ระกอบอาชีพครอู ีกด้วย โดย ให้มีหลักสูตรรายวิชาการสาขาอื่นๆ ทั้งในระดับปริญญาและอนุปริญญา ตามความต้องการของท้องถิน่ ...” 87 โครงการ กศ.บป. ได้ดำเนินการตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาจนถึงยุคปัจจุบัน จัดการ เรียนการสอนเปน็ ภาคพิเศษในวนั เสาร์และอาทิตย์ 87 กรมการฝึกหัดครู กระทรวงศกึ ษาธกิ าร, คมู่ ือโครงการจดั การศึกษาสำหรับบคุ ลากรประจำการ. โรงพมิ พ์เทศเสนา, กรุงเทพฯ. มปป ,หน้า 1. 92

จดั ต้ังคณะวชิ าเกษตรและอุตสาหกรรมการเกษตร แนวคิดในการยกฐานะภาควิชาเกษตรศาสตร์ให้เป็น “คณะวิชา” น้ัน เร่ิมเกิดขึ้นในยุคเริ่มต้นของการต้งั สหวิทยาลัยล้านนา “...ตอนนั้นที่ลำปางเราจะเข้มแข็งมากทางด้านเกษตร เรามี อาจารย์อยู่ไม่มาก แตเ่ ราก็มพี ้ืนทีม่ าก มีความจริงจัง ภาควิชาเกษตรมี ความจริงจงั ของเราแข็งแกรง่ มาก...” 88 จึงทำให้เกิดการส่งเสริมให้วิทยาลัยครูลำปางสร้างความเข้มแข็ง ทางด้านการเกษตร “...ภาควิชาเกษตรสังกัดคณะวิทยาศาสตร์ฯ สมัยปี 2528 นักศึกษาคณะวิทยาศาสตร์ท้ังคณะมีประมาณ 500 คน เป็นนักศึกษาวิชา เกษตรไม่ตำ่ กวา่ 250 – 300 คน ในปี 2528 เราจึงเรม่ิ ศกึ ษาข้อมลู ไปดู งานแล้วเตรียมเขียนคำขอตั้งคณะเกษตร จนกระท่ังมาในสมัยอธิการ สุขสันต์ สุขสมบูรณ์ จึงได้ทำเรื่องขอจัดต้ังคณะเกษตรฯ ผ่านสหวิทยาลัย และเสนอเข้ากรมการฝึกหัดครู ขณะนั้นวิทยาลัยครูทั่วประเทศที่มีคณะ เกษตร ฯ มีเพยี ง 6 แหง่ คือ มีที่ วค.อบุ ลราชธานี วค.สงขลา วค.จนั ทร เกษม วค.เพชรบุรีวิทยาลงกรณ์ วค.พิบูลสงคราม พิษณุโลก และ วค.เพชรบุรี ซ่ึงทางการเขาประกาศตั้งเลย แต่ของเราต้องขอต้ังกันเอง ผม ซึ่งเป็นหวั หน้าภาคอย่ตู อนนน้ั กบั ผศ.ประสงค์ น่ิมมา รองอธกิ ารฝ่าย วิชาการ ต้องไปนำเสนอชี้แจงที่กรม เราขอตั้งเป็นคณะวิชาเกษตรศาสตร ์ แต่คณะกรรมาธิการทักท้วงให้ตั้งเป็น ช่ือ คณะวิชาเกษตรและอุตสาหรรม การเกษตร ตอนหลังได้เปล่ียนเป็น คณะเทคโนโลยีการเกษตรจนถึง ปัจจุบนั การเสนอจดั ตง้ั คณะมีปัญหายุ่งยากมาก เราตอ้ งไปช้ีแจงหลายรอบ กว่าจะสำเร็จ เราทำเร่ืองเสนอไปปี 2530 กว่าจะอนุมัติประกาศจัดตั้งเป็น คณะได้กเ็ ป็นปี 2532...” 89 88 สัมภาษณ์ ดร.สวุ รรณ นาคพนม, อา้ งแล้ว. 93 89 สัมภาษณ์ ผศ.บุญสง่ ยนื ยง. อดตี หัวหน้าภาควิชาเกษตรศาสตรว์ ทิ ยาลยั ครูลำปาง, 8 มถิ ุนายน 2544.

รว่ มมอื ธรรมศาสตรเ์ ปดิ ศนู ยส์ อนปริญญาโท นำไปสู่ “การเปิด รปศ.” ในปี 2534 - 2539 เกิดความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ์ และสถาบันราชภัฏลำปางเปิดศูนย์สอนปริญญาโท สาขาการเมืองการปกครองสำหรับ นกั บริหาร ข้นึ ในสถาบนั ราชภฏั ลำปาง “...ตอนน้ันเรามีความคิดว่าการเป็นศูนย์เปิดสอนปริญญาโทของ ธรรมศาสตร์น่าจะเป็นทางหนึ่งท่ีจะทำให้เราเปิดโปรแกรมวิชารัฐประศาสน ศาสตร์เพื่อให้ผู้นำท้องถิ่นมาเรียนหมายถึง กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ตำรวจ ทหาร เราก็จะได้เครือข่ายท้ังจังหวัด เราก็ตกลงโดยขอให้อาจารย์ของเรา เข้าเรยี นหลกั สตู รปริญญาโทน้ี ปลี ะ 2 คนและกท็ ราบว่าตอนหลังนเ้ี รากเ็ ปิด สอนโปรแกรมวชิ ารฐั ประศาสนศาสตร์...” 90 ในการศึกษาปี 2539 คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ก็สามารถเปิดสอน โปรแกรมวชิ ารฐั ประศาสนศาสตร์ขนึ้ ในสถาบนั ราชภัฏลำปาง 90 สัมภาษณ์ รศ.ไพฑูรย ์ ธรรมแสง,อ้างแล้ว. 94

รบั “สถาบันสมทบ” วิทยาลัยพลศกึ ษา นำไปสู่ “การปดิ ค.บ. พลศกึ ษา” ในปี 2534 - 2539 สถาบันราชภัฏลำปางได้รับวิทยาลัยพลศึกษา จังหวัด ลำปางเข้าเป็นวิทยาลัยสมทบ เพื่อให้วิทยาลัยพลศึกษา จังหวัดลำปาง สามารถจัดการ ศึกษาในหลกั สูตรระดับปรญิ ญาตรขี องสภาสถาบนั ราชภฏั ในโปรแกรมวิชาวทิ ยาศาสตร์ การกีฬา ในขณะนั้นวิทยาลยั พลศึกษา จัดการศึกษาในระดบั อนปุ รญิ ญา คือ ป.กศ.ช้นั สูง วิชาเอกพลศึกษา เท่านั้น เมื่อมีการรับวิทยาลัยพลศึกษา จังหวัดลำปางเข้าสมทบกับ สถาบันราชภัฏลำปางดังกล่าวจึงทำให้วิทยาลัยพลศึกษา จังหวัดลำปาง สามารถเปิด สอนระดบั ปรญิ ญาตรีได้ ที่ผ่านมาภาควิชาพลศึกษาและนันทนาการ คณะครุศาสตร์สถาบันราชภัฏ ลำปางไดเ้ ปิดสอนหลักสูตรปริญญาตรวี ิชาเอกพลศกึ ษา (2 ปีหลงั ) โดยผเู้ ขา้ เรียนสว่ น ใหญ่จบระดับ ป.กศ.ชั้นสูง จากวิทยาลัยพลศึกษา จังหวัดลำปาง แต่เม่ือวิทยาลัย พลศึกษา จังหวัดลำปาง สามารถจัดการศึกษาในหลักสูตรระดับปริญญาตรีของสภา สถาบนั ราชภฏั ตามโครงการวทิ ยาลยั สมทบดังกล่าวไดแ้ ลว้ จำนวนผู้เข้าเรยี นหลกั สตู ร ปริญญาตรวี ิชาเอกพลศึกษา ของสถาบันราชภฏั ลำปางจงึ เรม่ิ ลดลง ประกอบกับในขณะ น้ันผู้ท่ีสนใจเรียนครูมีจำนวนลดลงด้วย ในที่สุดหลักสูตรโปรแกรมวิชาพลศึกษาก็ถูกปิด ลงในเวลาต่อมา และอาจารย์สาขาวิชาพลศึกษาก็ลดจำนวนลงตามการเกษียณอายุ ราชการ ซ่ึงในปี 2556 เหลอื อยเู่ พียง 2 คนเท่านน้ั 95

สรุป ในช่วง พ.ศ. 2528 – 2534 เป็นยุคท่ีวิทยาลัยครูลำปางที่สามารถเปิดสอน หลักสตู รสาขาวชิ าการสาขาตา่ ง ๆ และผลิตครรู ะดับปรญิ ญาตรี ภายใตพ้ ระราชบญั ญตั ิ วิทยาลัยครู (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2527 แต่ทว่าวิทยาลัยครูลำปางไม่ได้เตรียมการขยาย ฐานการผลิตบัณฑิตสาขาศิลปศาสตร์และสาขาวิทยาศาสตร์ไว้ล่วงหน้า ดังนั้นจึงเป็น พัฒนาการที่ก้าวไปข้างหน้าด้วยความระมัดระวังอย่างค่อยเป็นค่อยไปด้วยการจัดต้ังคณะ วิชาวิทยาการจัดการ คณะวิชาเกษตรและอุตสาหกรรมการเกษตร และเร่ิมต้นเปิดสอน ตามความพรอ้ มทม่ี อี ยู่ โดยการเปดิ สอนสาขาศิลปศาสตร์และสาขาวิทยาศาสตรใ์ นระดับ อนปุ ริญญาก่อนแลว้ พฒั นาหลักสูตรระดบั ปริญญาตรี 2 ปี ต่อเนอ่ื งภายหลงั วิทยาลัยครูลำปางในช่วงน้ีจึงมีโจทย์ท่ีท้าทาย 3 ประการคือ ประการแรกการ เปิดสอนสาขาวิชาการอ่ืนให้มีคุณภาพเป็นท่ียอมรับของสังคม เน่ืองจากเป็นการเปิดสอน หลักสูตรใหม่ซึ่งวิทยาลัยครูไม่เคยมีประสบการณ์มาก่อนและยังขาดความพร้อมด้าน อาจารย์และงบประมาณ ประการที่สองการเพิ่มจำนวนนักศึกษาและรักษาจำนวนนัก ศึกษาให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม ประการที่สามการพัฒนาคุณภาพการผลิตบัณฑิตครูและ รกั ษาอาจารยท์ ี่สอนสาขาการศึกษาใหค้ งอยู่ไดอ้ ย่างไร 96

ทางออกของปัญหาการพัฒนาวิทยาลัยครูในช่วงนี้กรมการฝึกหัดครูกระทรวง ศึกษาธิการจึงใช้ยุทธศาสตร์ในการจัดตั้งสหวิทยาลัยขึ้นเพ่ือเป็นระบบบริหารรวม วิทยาลัยครูเป็นกลุ่มๆให้ร่วมกันดำเนินการตามภารกิจของวิทยาลัยครูให้สมบูรณ์ตาม พระราชบญั ญัตวิ ิทยาลยั ครู (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2527 จากนโยบายสหวิทยาลยั ล้านนาท่ี มุ่งเน้นความร่วมมือระหว่างสถาบันในสหวิทยาลัยล้านนาในการพัฒนาสถาบันไปพร้อม กันน้ันนับเป็นจุดแข็งประการหนึ่งของการจัดต้ังสหวิทยาลัยล้านนาซึ่งสถาบันในสห วิทยาลัยล้านนาเหล่านี้ยังคงรักษาความร่วมมือและความสัมพันธ์อันดีต่อกันในทุกๆด้าน ตอ่ เนือ่ งมาจนถึงปัจจุบันนี ้ แต่อย่างไรกต็ ามบทบาทภารกจิ ของวทิ ยาลัยครูลำปางและวิทยาลัยครอู ืน่ ๆ ทั่ว ประเทศ ที่ได้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม คือการเปิดสอนหลักสูตรสาขาการศึกษาสาขา วิทยาศาสตร์และสาขาศิลปศาสตร์นั้นสังคมประชาชนท่ัวไปก็ยังคงเข้าใจว่าวิทยาลัยครู เป็นสถาบันผลิตครูอยู่เช่นเดิม จึงทำให้เกิดการผลักดันไปสู่การเปลี่ยนชื่อสถาบันจาก วิทยาลัยครเู ป็น “สถาบันราชภัฏ” ในยุคตอ่ มา 97

ลำดับเหตกุ ารณส์ ำคัญ (พ.ศ.2528 – 2535) ปี พ.ศ. เหตกุ ารณส์ ำคญั พ.ศ. 2528 - จัดตั้งคณะวิชาวิทยาการจัดการ ทำให้ วิทยาลัยครลู ำปาง มีคณะวิชาเพิ่มขึ้นเป็น 4 คณะวิชา - จัดตั้งสหวิทยาลัยล้านนา โดยการรวม ก ล ุ ่ ม ว ิ ท ย า ล ั ย ค รู ภ า ค เ ห น ื อ ต อ น บ น (วค.เชียงใหม่ วค.เชียงราย วค.ลำปาง วค.อุตรดิตถ์)เป็น “สหวิทยาลัยล้านนา” วิทยาลัยครูลำปางเป็นที่ตั้งสำนักงานคณะ กรรมการสหวิทยาลัยล้านนา - ปรับเปลี่ยนโครงการอบรมครูและบุคลากร ทางการศึกษาประจำการ (อคป.) เป็น โครงการจัดการศึกษาสำหรับบุคลากร ประจำการ (กศ.บป.) - เปิดสอนหลักสูตรสาขาศิลปศาสตร์และ สาขาวิทยาศาสตร์ 98

ปี พ.ศ. เหตุการณส์ ำคญั พ.ศ. 2532 จัดตั้งคณะวิชาเกษตรและอุตสาหกรรม การเกษตร ทำให้วิทยาลัยครูลำปาง พ.ศ.2534 – 2539 มีคณะวิชาเพิ่มขึ้นเป็น 5 คณะวิชา (คณะ วิชาครุศาสตร์ คณะวิชาวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยี คณะวิชามนุษยศาสตร์และ สังคมศาสตร์ คณะวิชาวิทยาการจัดการ และคณะวิชาเกษตรและอุตสาหกรรม การเกษตร) - เกิดความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์และสถาบันราชภัฏลำปางเปิด ศูนย์สอนปริญญาโท สาขาการเมืองการ ปกครองสำหรับนักบริหาร ขึ้นในสถาบัน ราชภัฏลำปาง - สถาบันราชภัฏลำปางได้รับวิทยาลัย พลศึกษา จังหวัดลำปา เข้าเป็นวิทยาลัยสมทบ 99

ยคุ สถาบนั ราชภัฏ : จดุ เปล่ียนผา่ นสู่ สถาบันอดุ มศึกษาเพือ่ พฒั นาท้องถิน่ (พ.ศ. 2535 – 2546) 14 กุมภาพันธ์ 2535 เป็นวันมหาปีติและวันแห่งความภาคภูมิใจของชาว วิทยาลัยครูท่ัวประเทศท่ีได้รับพระราชทานชื่อใหม่จากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา ภูมิพลอดุลยเดช ว่า “สถาบันราชภัฏ” เหตุการณ์น้ีนับเป็นจุดเปลี่ยนผ่านก้าวย่างครั้ง สำคัญ จาก “วทิ ยาลัยครลู ำปาง” ไปสู่ “ สถาบนั อดุ มศึกษาเพือ่ พัฒนาทอ้ งถน่ิ ” 100

101

14 กุมภา วนั ราชภฏั ชาวราชภัฏต่างถือเอาวันที่ 14 กุมภาพันธ์ เป็น “วันราชภัฏ” และการใช้ชื่อ สถาบันราชภฏั จงึ เกิดขนึ้ ตงั้ แต่เดือนกมุ ภาพันธ์ 2535 เปน็ ต้นมา ในช่วงแรกของการใช้ ชื่อ “สถาบันราชภัฏ” นี้มีการเปลี่ยนแปลงเฉพาะช่ือสถาบันเท่านั้น การดำเนินการทุก อย่างยังคงอยู่ภายใต้ พ.ร.บ. วิทยาลัยครู (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2527 และตำแหน่ง “อธิการ” ก็ยังคงเป็นตำแหน่ง “อธิการบดีวิทยาลัยครู” เหมือนเดิมจนกระทั่งมีการตรา พระราชบัญญัติสถาบันราชภัฏ พ.ศ. 2538 ออกมา การดำเนินการของสถาบันจึง เปลี่ยนแปลงไปตามพระราชบัญญัติฉบับดังกล่าวอย่างสมบูรณ์ เหตุผลของการตราพระ ราชบัญญตั ิสถาบนั ราชภัฏ พ.ศ. 2538 ก็คือ “เนื่องจากวิทยาลัยครูที่จัดตั้งข้ึนตามพระราชบัญญัติวิทยาลัยครู พ.ศ. 2518 ได้รับพระราชทานชื่อจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิ พลอดุลยเดชว่า “สถาบันราชภัฏ” ประกอบกับในปัจจุบันวิทยาลัยคร ู ได้ให้การศึกษาสาขาวิชาอื่น นอกเหนือจากการให้การศึกษาในสาขาวิชา การศึกษา นอกจากน้ีสมควรให้สถาบันราชภัฏมีความอิสระและความ คล่องตัวท้ังในด้านการดำเนินการของสถาบันและเปิดสอนในระดับ การศกึ ษาท่ีสงู กว่าปริญญาตรีได้ จึงจำเป็นตอ้ งตราพระราชบัญญัตินี้ ” 91 91 เหตผุ ลในหมายเหตุท้ายพระราชบญั ญัติ สถาบันราชภฏั พ.ศ. 2538 102

พระราชบัญญัติสถาบันราชภัฏ พ.ศ. 2538 ดังกล่าวได้กำหนดบทบาทและ พนั ธกิจของสถาบันราชภฏั ไว้วา่ “มาตรา 7 ให้สถาบนั ราชภฏั เปน็ สถาบนั อุดมศึกษาเพอื่ การพัฒนา ทอ้ งถน่ิ มวี ตั ถุประสงคใ์ ห้การศึกษาวิชาการและวิชาชีพชนั้ สูง ทำการวจิ ัยให้ บริการทางวิชาการแก่สังคม ปรับปรุงการถ่ายทอดและพัฒนาเทคโนโลยี ทะนบุ ำรุงศลิ ปวฒั นธรรม ผลติ ครูและสง่ เสรมิ วิทยฐานะครู” 92 จดุ เปลย่ี นผา่ นสู่ “สถาบนั อดุ มศกึ ษาเพอื่ การพฒั นาทอ้ งถนิ่ ” พระราชบัญญัติสถาบันราชภัฏ พ.ศ. 2538 นับเป็นจุดเปล่ียนผ่านครั้งสำคัญ จาก “วิทยาลัยครู”ไปเป็น “สถาบันอุดมศึกษาเพ่ือการพัฒนาท้องถ่ิน” ทำให้เกิดการ เปล่ียนแปลงท่สี ำคัญ 3 ด้าน คอื ดา้ นโครงสร้างการบริหาร พระราชบัญญัติฉบบั ดงั กลา่ วนี้มผี ลให้ “กรมการฝึกหัดครู” ถูกยุบเลิกเปลี่ยนเป็น “สำนักงานสภาสถาบันราชภัฏ” ซ่ึงเป็นนิติบุคคลระดับกรม สังกัดกระทรวงศึกษาธิการ ทำหน้าที่บริหารงานทั่วไปและ สนับสนุนการดำเนินงานของสถาบันราชภัฏทุกแห่ง โดยมีเลขาธิการเป็นผู้บริหารสูงสุด ของสำนักงานสภาสถาบนั ราชภัฏ ส่วนราชการในสถาบันก็กำหนดให้มี “สภาประจำสถาบันราชภัฏลำปาง” และ ปรบั เปลี่ยนชอ่ื ส่วนราชการ เช่น 92 พระราชบญั ญตั สิ ถาบันราชภัฏ พ.ศ. 2538 103

“สำนกั งานอธิการ” เปล่ยี นเป็น “สำนักงานอธกิ ารบด”ี “ศูนยศ์ ิลปวฒั นธรรม” เปลยี่ นเปน็ “สำนกั ศิลปวัฒนธรรม” “ศนู ยว์ จิ ยั และบริการการศกึ ษา” เปลี่ยนเปน็ “สำนักวจิ ัยและบริการวิชาการ” “คณะวิชา” เปลย่ี นเป็น “คณะ” “ภาควชิ า” เปลย่ี นเปน็ “โปรแกรมวิชา” ด้านบทบาทหน้าที่พันธกิจของสถาบัน พระราชบัญญัติฉบับนี้ได้กำหนดให้ สถาบันราชภัฏเป็น “สถาบันอุดมศึกษาเพื่อการพัฒนาท้องถ่ิน” “เปิดสอนในระดับ การศึกษาที่สูงกว่าปริญญาตรีได้” “ทำการวิจัย” “ทะนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม” “ผลิตครู และส่งเสริมวิทยฐานะครู” ซึ่งทำให้ความเป็นสถาบันอุดมศึกษาของสถาบันราชภัฏ มีความแตกต่างไปจากสถาบันอุดมศึกษาแห่งอ่ืนๆ ก็คือ การระบุให้เป็น “สถาบัน อุดมศึกษาเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น” และการคงภารกิจของวิทยาลัยครูเดิมนั่นคือ “ผลิตครแู ละส่งเสริมวทิ ยฐานะครู” ดร.สุวรรณ นาคพนม อดีตรองเลขาธิการสภาสถาบันราชภัฏและอดีตอธิการ วทิ ยาลยั ครูลำปาง ไดแ้ สดงทศั นะตอ่ บทบาทหนา้ ที่ของสถาบันราชภัฏไว้วา่ 104

“...เพราะฉะนั้นสถาบันราชภัฏต้องดูบทบาทและพันธกิจ ของอุดมศึกษาเพื่อพัฒนาท้องถ่ิน และเราต้องตีความในบทบาทและพันธกิจ ในสถาบันอุดมศึกษาเพ่ือพัฒนาท้องถิ่นคืออะไร เรามีบทบาทหน้าท่ีคือเรื่อง จดั การศึกษา การวิจัย การบริการวิชาการ วฒั นธรรม เทคโนโลยี ส่งเสรมิ วิทยฐานะครู ก็เหมือนๆกับมหาวิทยาลัย แต่ว่าการดำเนินงานไม่เหมือนกัน เพราะเรามุ่งไปทางท้องถ่ิน การพัฒนาท้องถ่ินทั่วไปเขามุ่งการสร้างกำลังคน ให้แก่ประเทศ เพราะฉะนั้นเขาจะหยิบเอาคนท่ีเก่งที่สุดในสังคมมาเรียน แต่ราชภัฏจะไม่ใช่อย่างนั้น จะไม่ต้องให้คนมาสู้กันแทบเป็นแทบตาย แต่จะสร้างความเข้มแข็งให้แก่ท้องถ่ิน เป้าหมายคือท้องถิ่นกับประชาชน กับศักยภาพทำให้เข้มแข็งมากข้ึน ประเทศท่ีมีคนจนอยู่ 40 ล้านคน 50 ลา้ นคน ขนึ้ มาไดค้ ือใหค้ น 40-50 ล้านคน ลืมตาอ้าปาก เพื่อมีรายได้ทำ ทุนต่อเพื่อจะทำให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น อันนี้คือ ปรัชญาและปณิธานของ อดุ มศกึ ษาเพอื่ พัฒนาทอ้ งถ่ิน...”93 ด้านความเป็นอิสระของการบริหารจัดการ สถาบันราชภัฏทุกแห่งถึงแม้จะยังไม่ เป็นนิติบุคคลโดยสมบูรณ์เพราะยังเป็นส่วนราชการในสำนักงานสภาสถาบันราชภัฏแต่ก็ มีการกระจายอำนาจการบริหารจัดการมีความเป็นอิสระมากข้ึน การเปล่ียนแปลง ในด้านนี้ท่ีปรากฏเชิงประจักษ์ชัดเจนอย่างหนึ่ง คือ เปิดโอกาสให้มีการ “เลือกตั้ง อธิการบดีสถาบันราชภัฏลำปาง” โดยประชาคมสถาบันราชภัฏลำปางด้วยกันเองแทน การแต่งต้ังจากส่วนกลางให้มาดำรงตำแหน่ง นอกจากน้ีการกำหนดให้มี “สภาประจำ สถาบันราชภัฏลำปาง” มีอำนาจหน้าทีค่ วบคุมดูแลกจิ การของสถาบัน ก็เปน็ การกระจาย อำนาจจากสว่ นกลางทำให้การบรหิ ารจดั การสถาบนั มคี วามเป็นอสิ ระคล่องตัวมากขน้ึ 93 สมั ภาษณ์ ดร.สุวรรณ นาคพนม, อา้ งแล้ว 2 พฤษภาคม 2544. 105

เลือกตัง้ อธกิ ารบดคี รง้ั แรก ตั้งแต่ประกาศต้ังวิทยาลัยครูลำปางเม่ือปี 2514 เป็นต้นมาอธิการวิทยาลัยครู ลำปางทุกท่านได้รับการแต่งตั้งจากส่วนกลางให้มาดำลงตำแหน่งอธิการรวมทั้งส้ิน 6 ท่าน จนกระท้ังปี 2538 จึงมีการกระจายอำนาจให้เลือกตั้งอธิการบดีโดยประชาคม ชาวสถาบันราชภัฏลำปางแทนการแต่งต้ังจากส่วนกลางเช่นในอดีต ซ่ึงนับเป็นคร้ังแรกที่ มีการเลือกต้ังอธิการบดีเกิดข้ึนในสถาบันราชภัฏลำปาง ในคร้ังน้ันมีผู้ได้รับการเสนอชื่อ เป็นอธิการบดีสถาบันราชภัฏลำปาง ภายใต้พระราชบัญญัติสถาบันราชภัฏ พ.ศ. 2538 ถึง 4 ทา่ น คอื รศ.วรรณวดี มา้ ลำพอง ผศ.ธีรเกียรติ เวลาดี ดร.บรรเจดิ จงอภริ ตั นกุล และผศ.เล็ก แสงมีอานุภาพ แต่ละท่านได้แสดงวิสัยทัศน์ต่อประชาคมสถาบันราชภัฏ ลำปางกนั ถ้วนทัว่ ผลปรากฏว่า รศ.วรรณวดี ม้าลำพอง ได้รับเลือกตั้งเป็นอธิการบดีสถาบัน ราชภัฏลำปางคนแรก ในส่วนของสภาประจำสถาบันราชภัฏลำปางน้ันผู้ดำรงตำแหน่ง นายกสภาประจำสถาบันราชภฏั ลำปางคนแรก คอื นายเปล่งศักด์ิ ประกาศเภสัช 106

107

ตราพระราชลญั จกร… ตราพระราชทานสัญลักษณ์ประจำสถาบนั ราชภัฏ หลังจากได้รับพระราชทานช่ือสถาบันว่า “สถาบัน ราชภัฏ” แล้ว ต่อมาในวันท่ี 6 มีนาคม 2538 พระบาท สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานตราพระราชลัญจกรประจำพระองค์ให้เป็นตรา สญั ลักษณ์ประจำสถาบนั ราชภฏั ทกุ แห่ง องค์ประกอบของตราสญั ลักษณ์ เปน็ รปู วงรีซ้อนกัน 2 วง ในพืน้ ท่วี งนอกส่วน บนเป็นตัวอักษรไทยว่า “สถาบันราชภัฏลำปาง” ส่วนล่างเป็นอักษรอังกฤษว่า “RAJABHAT INSTITUTE LAMPANG” ในพ้ืนท่ีวงในเป็นรูปตราพระราชลัญจกรประจำ พระองค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั ฯ รชั กาลท่ี 9 ซง่ึ เปน็ รูปพระท่นี งั่ อัฐทิศ ประกอบ ด้วยวงจักร กลางวงจักรมีอักขระ “อุ” หรือ “เลข ๙” รอบจักรมีรัศมีเปล่งโดยรอบ เหนอื จกั รมีรปู เศวตฉตั รเจ็ดชั้นต้ังอยูบ่ นพระท่ีนงั่ อฐั ทิศ มคี วามหมายวา่ “ทรงมพี ระบรม เดชานภุ าพในแผน่ ดิน” 108

ความหมายแห่งสีในตราสัญลักษณ์สถาบันราชภัฏ สีในตราสัญลักษณ์อัน ประกอบด้วยสตี ่าง ๆ 5 สดี งั ตอ่ ไปนี้ สีน้ำเงิน แทนค่า สถาบันพระมหากษัตริย์ผู้ให้กำเนิดและพระราชทาน นาม “สถาบันราชภฎั ” สีเขียว แทนคา่ แหล่งที่ตง้ั ของสถาบนั ราชภฎั 36 แห่ง 94 ในแหลง่ ธรรมชาติและสง่ิ แวดลอ้ มท่ีสวยงาม สที อง แทนค่า ความเจรญิ รุ่งเรอื งทางปญั ญา สีส้ม แทนค่า ความรงุ่ เรอื งของวัฒนธรรมท้องถ่นิ ที่ก้าวไกล 36 สถาบนั สีขาว แทนค่า ความคิดอันบริสุทธ์ิของนักปราชญ์แห่งพระบาทสมเด็จ พระเจา้ อยู่หวั ฯ 94 สถาบันราชภฏั ทั้ง 36 แหง่ ในขณะนน้ั ได้แก่ สถาบันราชภัฏจันทรเกษม สถาบนั ราชภฏั พระนคร สถาบนั ราชภฏั เพชรบุรีวิทยาลงกรณ์(วไลยอลงกรณ์) สถาบันราชภัฏธนบุรี สถาบันราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา สถาบันราชภัฏ สวนสุนันทา สถาบันราชภัฏสวนดุสิต สถาบันราชภัฏเชียงใหม่ สถาบันราชภัฏอุตรดิตถ์ สถาบันราชภัฏพิบูล สงคราม(พิษณุโลก) สถาบันราชภัฏนครสวรรค์ สถาบันราชภัฏลำปาง สถาบันราชภัฏเชียงราย สถาบันราชภัฏ กำแพงเพชร สถาบนั ราชภัฏเพชรบูรณ์ สถาบันราชภฏั อุดรธานี สถาบันราชภฏั มหาสารคาม สถาบนั ราชภัฏสกลนคร สถาบันราชภัฏนครราชสีมา สถาบันราชภัฏอุบลราชธานี สถาบันราชภัฏบุรีรัมย์ สถาบันราชภัฏเลย สถาบันราชภัฏ สุรนิ ทร์ สถาบนั ราชภฏั พระนครศรอี ยุธยา สถาบันราชภฏั ฉะเชงิ เทรา (ราชนครินทร)์ สถาบนั ราชภฏั เทพสตร(ี ลพบรุ ี) สถาบันราชภัฏเพชรบุรี สถาบันราชภัฏนครปฐม สถาบันราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง(ราชบุรี) สถาบันราชภัฏจันทบุรี (รำไพพรรณ)ี สถาบันราชภัฏกาญจนบรุ ี สถาบันราชภัฏสงขลา สถาบนั ราชภฏั นครศรีธรรมราช สถาบนั ราชภัฏยะลา สถาบันราชภัฏภเู กต็ และสถาบันราชภัฏสรุ าษฎรธ์ านี 109



จดั การศกึ ษาเพอื่ พระสงฆ(์ กศ.พส.) ในปีการศกึ ษา 2540-2547 สถาบันราชภัฏลำปางไดจ้ ัดโครงการจดั การศกึ ษา เพือ่ พระสงฆ์ (กศ.พส.)โดยการสนบั สนุนของเจ้าคณะจังหวดั ลำปาง(พระราชคุณาภรณ)์ เร่ิมต้นเปิดสอนหลักสูตรอนุปริญญาแล้วต่อยอดหลักสูตรปริญญาตรีต่อเน่ือง 2 ปี โดยจัดการเรียนการสอนในวันอังคาร พุธ และพฤหัสบดี ใช้อาคารสถานท่ีเรียนของวัด เจดยี ์ซาวหลงั อำเภอเมอื ง จงั หวดั ลำปาง โครงการดงั กลา่ วสามารถจดั การศกึ ษา รวม 5 ร่นุ มผี ้เู รยี นสำเรจ็ หลกั สูตร จำนวน 214 รูป ดงั ตารางต่อไปนี ้ 111

จำนวนผูเ้ รียนและหลกั สูตรโครงการ กศ.พส.95 รุน่ ปที ศ่ี ึกษา หลกั สูตร จำนวน 1 2540-2543 48 2 2541-2543 อ.ศศ. การจัดการทั่วไป 3 2543 (มิ.ย.)- 2545 37 4 2543 (ต.ค.)- 2546 5 2545-2547 อ.ศศ. การจัดการทั่วไป 30 33 19 อ.ศศ. การจัดการทั่วไป ศศ.บ. 2 ปี การจัดการทั่วไป 24 ศศ.บ. 2 ปี การจัดการทั่วไป 23 ศศ.บ. 2 ปี การจัดการทั่วไป ศศ.บ. 2 ปี การพัฒนาชุมชน 95 ที่มา กองบริการการศกึ ษา มหาวิทยาลัยราชภฏั ลำปาง 112

เปดิ สอนระดบั บณั ฑติ ศกึ ษา สถาบันราชภัฏลำปาง เปิดสอนระดับบัณฑิตศึกษาคร้ังแรก ในปีการศึกษา 2542 โดยเปิดสอนระดับปริญญาโทหลักสูตรครุศาสตรมหาบัณฑิต โปรแกรมวิชาการ บริหารการศึกษา และต่อมาได้เปิดการสอนหลักสูตร ประกาศนียบัตรบัณฑิตวิชาชีพครู และประกาศนียบตั รบัณฑติ บริหาร ในการเปิดสอนปริญญาโทขึ้นคร้ังแรกน้ัน ผศ.ดร. สมาน ฟูแสง อดีตคณบดี คณะครศุ าสตร์ ได้กล่าววา่ “...การเปิดสอนปริญญาโทสาขาการบริหารการศึกษา รุ่น 1 ปี 2542 มีคนสมัคร 70 กว่าคน ผมรับเพยี ง 30 คน ปตี ่อมามีคนสมัครเพมิ่ เป็น 87 คน กย็ ังรบั 30 คน มผี สู้ มัครเกิน 30 คน ทกุ รุ่นจนถึงรนุ่ ท่ี 6 ส่วนใหญ่จะรับตามจำนวนที่เสนอขอเปิดมีบางรุ่นที่เกินมานิดหน่อยเพราะ สปจ. ขอร้องให้รับเพิ่มช่วงท่ีกำลังมีการปรับโครงสร้างสู่ สพท. ผมบริหาร โครงการปริญญาโทอย่างระมัดระวังเพราะตระหนักเสมอว่าต้องทำอย่างมี คุณภาพ สาขาบริหารการศึกษาเปดิ สอนระดับ ป.บณั ฑติ บรหิ ารการศกึ ษา รวม 7 รุ่น และปริญญาโทเปิดแล้วถึงวันนี้ 14 รุ่น รวมท้ังท่ีต่อยอดจาก ป.บัณฑิต ทำให้สาขาบริหารการศึกษามีผู้สำเร็จการศึกษาทั้ง 2 ระดับไป แล้วถึง 530 คน (ข้อมลู ณ วันที่ 4 ก.ย. 2553) ...ผมคิดเปิดโครงการ ศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาท่ามกลางความไม่มั่นใจของอาจารย์หลายท่าน ผมรวู้ า่ เปน็ ความหวงั ดขี องทา่ นเหล่าน้ัน ผมไม่คดิ ว่ามีใครกดี กนั ผมไมอ่ าจ พูดว่าผู้สำเร็จการศึกษาทุกคนมีคุณภาพดีตามท่ีสังคมคาดหวัง แต่ก็คิดว่า ไมน่ ่าจะด้อยกว่าท่อี ่นื เขาเปดิ สาขาน…้ี ” 96 96 สมาน ฟูแสง “คิดถึง” หนังสือท่ีระลึกงานเกษียณอายุราชการ ปี 2553, มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง, หนา้ 20 - 21 113

ข้อมลู การเปิดสอนในระดับบณั ฑิตศกึ ษา ปี 2542 – 2546 ป ี ระดบั หลกั สูตร 2542 ปริญญาโท ครุศาสตรมหาบัณฑิต โปรแกรมวิชาบริหารการศึกษา (ค.ม.) 2543 ประกาศนียบัตรบัณฑิต ประกาศนียบัตรบัณฑิตวิชาชีพคร ู ประกาศนียบัตรบัณฑิตบริหาร 2546 ประกาศนียบัตรบัณฑิต จัดตง้ั คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม หลังจากมกี ารประกาศใช้ พ.ร.บ.สถาบันราชภฏั พ.ศ. 2538 ไดไ้ ม่นานนกั ก็ได้ เร่ิมเกิดแนวคิดการยกฐานะภาควิชาหัตถศึกษาและอุตสาหกรรมศิลป์ข้ึนเป็น คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม ในขณะนั้นภาควิชาหัตถศึกษาและอุตสาหกรรมศิลป์สังกัด อยู่ในคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และเปิดสอนระดับปริญญาตรีครุศาสตรบัณฑิต (ค.บ.) วิชาเอกอุตสาหกรรมศิลป์ ระดับปริญญาตรีวิทยาศาสตรบัณฑิต(วท.บ.) สาขาเทคโนโลยเี ซรามกิ ส์ และระดบั อนปุ รญิ ญาวทิ ยาศาสตร์ (อ.วท.) สาขาวชิ าเซรามกิ ส์ สาขาไฟฟา้ และ สาขาอิเลก็ ทรอนกิ ส์ 114

“...ปี พ.ศ. 2541 ผศ.เล็ก แสงมีอานุภาพ หัวหน้าภาควิชา หัตถศึกษาและอุตสาหกรรมศิลป์ ได้เสนอโครงการจัดต้ังคณะเทคโนโลยี อุตสาหกรรม เพ่ือทำหน้าท่ีผลิตกำลังคนทางด้านเทคโนโลยีอุตสาหกรรม เพื่อสนองความต้องการของท้องถิ่น สถาบันจึงได้มีคำสั่งแต่งตั้ง คณะกรรมการจัดทำแผนและดำเนินการจัดตั้งคณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม ตามคำส่ังท่ี 1/2541 ลงวันท่ี 3 มกราคม 2541 ...แตก่ ารดำเนนิ การยงั ไม่ คืบหน้า...ในปี พ.ศ. 2543 อ.นิลวัฒน์ พัฒนพงษ์ หัวหน้าภาควิชา หัตถศึกษาและอุตสาหกรรมศิลป์ ได้เสนอโครงการจัดต้ังคณะเทคโนโลยี อุตสาหกรรมอีกคร้ัง สถาบันราชภัฏลำปางมีคำสั่งที่ 122/2543 แต่งตั้ง คณะกรรมการทำแผนเตรียมความพร้อม เพ่ือดำเนินการจัดต้ังคณะ เทคโนโลยีอุตสาหกรรม ...จนกระท่ังสภาประจำสถาบันราชภัฏลำปาง ไดร้ ับการพจิ ารณาให้ความเหน็ ชอบ เมอื่ วนั ท่ี 23 กันยายน 2543 และวันที่ 1 ตุลาคม 2543 สถาบันราชภัฏลำปาง มีประกาศ เรื่อง การแบ่งส่วน ราชการและการบริหารโครงการจัดตั้งคณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม ... ให้โครงการจัดตั้งคณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรมมีฐานะและการบริหารงานใน รูปแบบของคณะวิชาภายในสถาบันราชภัฏลำปาง มี รศ.บุญชัด เนติศักด์ิ ปฏิบัติหน้าที่รักษาการคณบดีโครงการจัดต้ังคณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม อ.นิลวฒั น์ พฒั นพงษ์ อ.กิตตศิ กั ดิ์ สมุทธารักษ์ และ อ.พงษ์สวสั ดิ์ อำนาจกิ ติกร รักษาการรองคณบด.ี ..” 97 ต่อมาเม่ือมีการประกาศใช้พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฏ พ.ศ. 2547 และได้มปี ระกาศกฎกระทรวงศึกษาธกิ าร เรือ่ งการจดั ตง้ั ส่วนราชการของมหาวิทยาลยั ลง วันที่ 8 มีนาคม 2548 ให้มีคณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม เป็นส่วนราชการ ในมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรมจึงได้จัดตั้งข้ึนอย่างสมบูรณ์ เป็นหนึ่งใน 6 คณะของมหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง 97 คณะเทคโนโลยอี ุตสาหกรรม. รายงานประจำปี 2552,มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง, 2552,หนา้ 3. 115

เปิดหลกั สตู รบริหารธกุ ิจบัณฑติ และการบัญชบี ณั ฑติ คณะวิทยาการจัดการได้เปิดหลักสูตรเพ่ิมข้ึนอีก 2 หลักสูตร คือหลักสูตรบริ หารธุกิจบัณฑิตและหลักสูรการบัญชีบัณฑิต โดยในปีการศึกษา 2543 เปิดสอน หลักสูตรบริหารธุกิจบัณฑิต (การบริหารธุรกิจ)หลักสูตรบริหารธุกิจบัณฑิต (การตลาด)หลักสตู รบริหารธกุ ิจบณั ฑิต (คอมพวิ เตอรธ์ ุรกิจ) และในปกี ารศกึ ษา 2546 เปดิ สอนหลกั สตู รการบัญชีบณั ฑติ (การบญั ชี) 116

เปิด“ศนู ยว์ ทิ ยาลยั เทคนิคลำพูน” จัดการศึกษานอกสถานทต่ี ัง้ เม่ือ 18 มีนาคม 2543 สภาประจำสถาบันราชภัฏลำปางได้อนุมัติให้สถาบัน ราชภัฏลำปางจัดการศึกษานอกสถานที่ตั้งท่ีจังหวัดลำพูน ชื่อ “ศูนย์วิทยาลัยเทคนิค ลำพนู ”98 โดยความรว่ มมือระหวา่ งสถาบันราชภฏั ลำปางกับวิทยาลยั เทคนคิ ลำพูน ในภาคเรียนท่ี 1 ปกี ารศึกษา 2543 จึงเรม่ิ จดั การเรียนการสอนทศ่ี ูนย์วทิ ยาลัย เทคนิคลำพูน ตามโครงการจัดการศึกษาสำหรับบุคลากรประจำการ (โครงการ กศ.บป.) “...โดยมนี ักเรียน นักศึกษาและบคุ ลากร สมคั รเข้าศกึ ษารุ่นแรก จำนวน 750 คน ใน 13 โปรแกรมวิชา ทั้งระดับอนุปริญญา ระดับปริญญาตรี 4 ปี และระดับ ปรญิ ญาตรี 2 ปี (หลงั อนปุ ริญญา)”99 ในปี 2549 พอเข้าสู่ยุค “มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง” ก็ได้ปิดศูนย์วิทยาลัย เทคนิคลำพูนลงเพ่ือพัฒนารูปแบบการจัดต้ังศูนย์การจัดการศึกษานอกสถานท่ีต้ังให้ สมบรู ณ์ต่อไป นักศกึ ษาทก่ี ำลังศึกษาอยไู่ ดย้ า้ ยไปเรยี นที่ “ศูนยโ์ รงเรียนจกั รคำคณาธร” ลำพนู จนถึงภาคเรยี นที่ 2 ปีการศกึ ษา 2556 ต้ังแต่ปี 2543-2555ศูนย์วิทยาลัยเทคนิคลำพูน ได้ผลิตบัณฑิตรวม 15 รุ่น จำนวนกวา่ 3,000 คน ดงั ตารางตอ่ ไปน้ี 98 สำนักสง่ เสรมิ วิชาการ สถาบันราชภฏั ลำปาง. ประวัตคิ วามเปน็ มาโครงการจดั การศกึ ษาสำหรบั บุคลากรประจำการ ภายนอกสถาบัน. 2543, หน้า 1. 99 สำนักส่งเสริมวิชาการ สถาบันราชภัฏลำปาง. รายงานผลการดำเนินงานโครงการจัดต้ังวิทยาเขตลำพูน มหาวิทยาลยั ราชภฏั ลำปาง 2544.หน้า 3. 117

จำนวนการรับนักศึกษาและผู้สำเร็จการศึกษาของ ศูนย์วิทยาลัยเทคนิคลำพูน ปี 2543-2555 100 หลกั สตู ร จำนวนรับเข้า จำนวน สำเรจ็ ศิลปศาสตรบัณฑิต 1,349 927 209 150 535 399 ครุศาสตรบัณฑิต 2,250 1,557 4,343 3,033 วิทยาศาสตรบัณฑิต บริหารธุรกิจบัณฑิต รวม หมายเหตุ จำนวนผู้สำเรจ็ ยงั ไม่รวมท่กี ำลังศกึ ษาอยอู่ กี 66 คน (ขอ้ มลู ณ ตุลาคม 2556) 100 ทม่ี า กองบริการการศึกษา มหาวิทยาลยั ราชภัฏลำปาง ข้อมลู ณ ตลุ าคม 2556 118

รับนักศกึ ษาตา่ งประเทศ “คนแรก” การพัฒนาความรว่ มมอื กับตา่ งประเทศ ระหวา่ งปีการศึกษา 2534-2535 มนี กั ศกึ ษาต่างประเทศคนแรกเข้ามาเรียนใน วิทยาลัยครูลำปาง โดยสมัครเข้าเรียนในหลักสูตรศิลปศาสตรบัณฑิต โปรแกรมวิชา การพฒั นาชมุ ชน (2 ปหี ลงั ) ชือ่ ว่า นางสาวมาซากิ โอชยิ าม่า เปน็ ชาวญปี่ ุน่ เพอ่ื น ๆ ตง้ั ชอ่ื เลน่ เปน็ ภาษาไทยให้วา่ “สม้ โอ” มาซากิ โอซิยาม่าสำเรจ็ การศึกษาในปี 2535 “เนือ่ งจากปกี ารศกึ ษา2534 มีนกั ศกึ ษาชาวญ่ปี ุน่ 1 คน มาศึกษา ในโปรแกรมวิชาการพัฒนาชุมชน ระดับ ศศ.บ. 2 ปี (หลังอนุปริญญา) ดว้ ยทุนขององคก์ ร UNESCO คณะวิชาฯ จงึ มงี านท่จี ะต้องแสดงถงึ ศักยภาพ ให้มากขึ้น เพื่อขยายแนวทางท่ีจะให้มีการแลกเปล่ียนนักศึกษาระหว่าง ชาต”ิ 101 ในปี 2536-2538 ได้เกิดโครงการความร่วมมือทางวิชาการแลกเปลี่ยน อาจารย์และนักศึกษาระหว่างสถาบันราชภัฏลำปาง กับวิทยาลัยวิชาการศึกษายูน นาน(YEC) ประเทศสาธารณรฐั ประชาชนจีน และในปีการศึกษา 2538 อาจารยบ์ ุญมา สังขโ์ พธิ์ เป็นอาจารยแ์ ลกเปลย่ี นไปสอนภาษาไทย ทวี่ ิทยาลัยวิชาการศึกษายูนนาน และ อาจารย์ Kong Yi เปน็ อาจารย์แลกเปลีย่ นมาสอนภาษาจนี ท่ีสถาบนั ราชภฏั ลำปาง ต่อมาวิทยาลัยวิชาการศึกษายูนนานได้ยุบรวมเป็นมหาวิทยาลัยยูนนาน นอร์มอล โครงการความร่วมมือทางวิชาการดังกล่าวยังคงดำเนินการต่อเน่ืองมาจนถึง ปัจจบุ นั 101 พุทธสทิ ธ์ิ จันฤาไชย, “คณะวิชามนษุ ยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตร”์ ในสองทศวรรษวิทยาลัยครลู ำปาง,2534 หนา้ 42 119



สรปุ ยุคนี้นับเป็นจุดเปล่ียนผ่านจากทศวรรษที่ 3 สู่ทศวรรษที่ 4 สถาบันราชภัฏ ลำปางทำหน้าที่สถาบันอุดมศึกษาได้สมบูรณ์ขึ้นมีความเป็นอิสระในการบริหารจัดการ มากข้ึนโดยมีสภาประจำสถาบันราชภัฏลำปางควบคุมดูแลกิจการของสถาบันทำให้เกิด ความคล่องตัวมากกว่าเดิม มีการพัฒนาหลักสูตรและเปิดสอนทั้งระดับปริญญาตร ี ระดบั บณั ฑิตศกึ ษาและเปิดสอนระดับปริญญาโทเป็นครง้ั แรก สถาบันราชภัฏลำปางได้กลับมาคึกคักอีกคร้ังหนึ่งด้วยมีจำนวนนักศึกษาเพ่ิม มากข้ึนตามจำนวนหลักสูตรท่ีเปิดสอนและมีคณะเพิ่มขึ้นอีกหน่ึงคณะ คือ คณะ เทคโนโลยีอุตสาหกรรม มีการพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐาน การก่อสร้าง อาคาร สถานที่ ของสถาบันเพื่ออำนวยความสะดวกแกน่ กั ศึกษา บุคลากร คณาจารยต์ ลอดจนหน่วยงาน องค์กรผ้ใู ช้บริการของมหาวิทยาลัยได้มากขึ้น ในขณะที่ความร่วมมือทางวิชาการแลกเปลี่ยนอาจารย์และนักศึกษากับสถาบัน ต่างประเทศก็ดำเนินมาอย่างต่อเน่ือง โดยเฉพาะอย่างย่ิงระหว่างสถาบันราชภัฏลำปาง และมหาวิทยาลัยยูนนานนอร์มอล ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีนที่ยังคงต่อเนื่องมาถึง ปัจจบุ ันน ี้ 121

ความมุ่งม่ันในการเป็นสถาบันอุดมศึกษาเพ่ือพัฒนาท้องถิ่นได้นำไปสู่การขยาย ความร่วมมือทางวิชาการกับสถาบันการศึกษาต่างๆ เพ่ือบริการวิชาการและยกระดับการ ศึกษาแก่บุคลากรในท้องถิ่นทั้งลำปางและพ้ืนที่ใกล้เคียง อาทิ ความร่วมมือระหว่าง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เปิดศูนย์สอนปริญญาโท สาขาการเมืองการปกครองสำหรับ นักบริหาร การรับวทิ ยาลยั พลศึกษา จังหวดั ลำปาง เข้าเป็นวิทยาลยั สมทบ ท่ตี ่อเน่อื งมา ถึง ปี 2539 ตลอดจน การจัดการศึกษาเพ่ือพระสงฆ์ และการเปิด “ศูนย์วิทยาลัย เทคนคิ ลำพนู ” เป็นตน้ ในขณะเดียวกันรัฐบาลเร่ิมควบคุมและลดจำนวนข้าราชการลงทำให้การบรรจุ ข้าราชการในตำแหน่งอาจารย์มีน้อยลง อาจารย์รุ่นเก่าทยอยเกษียณอายุราชการออกไป อาจารย์รุ่นใหม่เข้ามาแทนในระบบ “อาจารย์สัญญาจ้าง” หรือ “อาจารย์พนักงาน สถาบัน ” ทำให้จำนวนอาจารย์ที่เป็นข้าราชการลดลงทุกปี ในขณะที่จำนวนอาจารย์ สัญญาจ้างเพ่ิมข้ึนเป็นลำดับ ทำให้เกิดปัญหาตามมา คือ “อาจารย์สัญญาจ้าง” เหล่านี้ได้รับสิทธิประโยชน์ต่างๆไม่เท่าเทียมกับอาจารย์ข้าราชการทำให้การจูงใจและ รักษาอาจารย์ท่ีดีมีคุณภาพให้ทำหน้าท่ีเป็นอาจารย์อยู่ในสถาบันให้ยาวนานจึงทำได้ยาก ซ่งึ เป็นโจทย์ที่ทา้ ทายสำหรับคณะผูบ้ ริหารในทศวรรษต่อมา 122

ลำดบั เหตกุ ารณส์ ำคัญ (พ.ศ. 2535 – 2546) ปี พ.ศ. เหตุการณ์สำคญั พ.ศ. 2535 - พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงพระ กรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่อสถาบัน พ.ศ. 2538 ใหม่ว่า สถาบันราชภัฏ เมื่อวันที่14 กุมภาพันธ์ 2535 - ประกาศใช้พระราชบัญญัติสถาบันราชภัฏ พ.ศ. 2538 ให้สถาบันราชภัฏสามารถเปิด สอนในระดับที่สงู กว่าปริญญาตรี - พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงพระ กรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานตราพระ ราชลัญจกรประจำพระองค์ให้เป็นตรา สัญลักษณ์ประจำสถาบันราชภัฏ เมื่อ 6 มีนาคม พ.ศ. 2538 -เริ่มโครงการความร่วมมือทางวิชาการแลก เปลี่ยนอาจารย์และนักศึกษาระหว่าง วิทยาลัยครูลำปางกับวิทยาลัยวิชาการ ศึกษายูนนาน (ต่อยุบรวมเป็นมหาวิทยาลัย ยนู นานนอร์มอล) 123

ปี พ.ศ. เหตุการณ์สำคญั พ.ศ. 2542-2547 - เปิดสอนโครงการจัดการศึกษาเพื่อ พ.ศ. 2542 พระสงฆ์ (กศ.พส.) ที่วัดเจดีย์ซาวหลัง อ.เมือง จ.ลำปาง พ.ศ. 2543 – 2549 - เปิดสอนระดับปริญญาโท ครุศาสตรมหา บัณฑิตโปรแกรมวิชาการบริหารการศึกษา พ.ศ. 2543 - เปิด “ศูนย์วิทยาลัยเทคนิคลำพูน” โครงการจัดการศึกษาสำหรับบุคลากร พ.ศ. 2546 ประจำการ (กศ.บป.) ที่จังหวัดลำพูน พ.ศ. 2543 – 2549 -เปิดการสอนหลักสูตร ประกาศนียบัตร บัณฑิตวิชาชีพครู พ.ศ. 2543 -จัดตั้งคณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม -เปิดหลักสูตรบริหารธุกิจบัณฑิตและ การบัญชีบัณฑิต -เปิดการสอนหลักสูตร ประกาศนียบัตร บัณฑิตบริหาร -เปิดหลักสูตรการบัญชีบัณฑิต - เปิด “ศูนย์วิทยาลัยเทคนิคลำพูน” โครงการจัดการศึกษาสำหรับบุคลากร ประจำการ (กศ.บป.) ที่จังหวัดลำพูน -เปิดการสอนหลักสูตร ประกาศนียบัตร บัณฑิตวิชาชีพครู 124

ยุคมหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปาง : สร้างความเปน็ อสิ ระทางวชิ าการ ( พ.ศ. 2547 - ปัจจุบัน) มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางนับเป็นมหาวิทยาลัยแห่งแรกของจังหวัดลำปาง ท่ีประกาศจัดตั้งข้ึนตามพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฏ พ.ศ. 2547 ส่งผลให้ มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางเป็นสถาบันอุดมศึกษาโดยสมบูรณ์การบริหารจัดการมีความ เป็นอิสระและคล่องตัวมากกว่ายุคสถาบันราชภัฏ เนื่องจาก มาตรา 4 ของพระราช บญั ญตั ฉิ บับดังกล่าวกำหนดว่า “...ให้มหาวิทยาลัยราชภัฏแต่ละแห่งเป็นนิติบุคคลและเป็นส่วน ราชการตามกฎหมายว่าด้วยวิธีการงบประมาณในสังกัดสำนักงานคณะ กรรมการการอดุ มศึกษา” 102 โดยมีสภามหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางควบคุมดูแลกิจการทั่วไปของ มหาวิทยาลัย และมีอำนาจหน้าท่ีตามมาตรา 18 รวมทั้งกำหนดให้มีสภาวิชาการ สภาคณาจารยแ์ ละข้าราชการ ทำหน้าทต่ี าม มาตรา 22 มาตรา 25 ตามลำดับ 102 “พระราชบญั ญัตมิ หาวิทยาลยั ราชภัฏ พ.ศ.2547,” (2547, 14 มถิ นุ ายน). ราชกจิ จานเุ บกษา. เลม่ 121 ตอน พเิ ศษ 23 ก ฉบบั พเิ ศษ. หนา้ 1. 125

บทบาทพนั ธกจิ บทบาทพันธกิจหลักของมหาวิทยาลัยลำปางไม่แตกต่างจากยุคสถาบันราชภัฏ ลำปางมากนักเพราะยังคงบทบาทพันธกิจอันเป็นลักษณะเฉพาะของ “ราชภัฏ” ไว้ คือ “เป็นสถาบันอุดมศึกษาเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น” และ “ผลิตครูและส่งเสริมวิทยฐานะครู” ซึง่ พระราชบญั ญตั ิมหาวทิ ยาลัยราชภัฏ พ.ศ. 2547 ตราไวด้ ังน ้ี “มาตรา 7 ให้มหาวิทยาลัยเป็นสถาบันอุดมศึกษาเพื่อการพัฒนา ท้องถ่ินท่ีเสริมสร้างพลังปัญญาของแผ่นดิน ฟ้ืนฟูพลังการเรียนรู้ เชิดชูภูมิ ปัญญาของท้องถิ่น สร้างสรรค์ศิลปวิทยา เพ่ือความเจริญก้าวหน้าอย่างมั่น คงและย่ังยืนของปวงชน มีส่วนร่วมในการจัดการ การบำรุงรักษา การใช้ ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อมอย่างสมดุลและย่ังยืน โดยมีวัตถุประสงค์ให้การศึกษา ส่งเสริมวิชาการและวิชาชีพช้ันสูง ทำการ สอน วิจัย ให้บริการทางวิชาการแก่สังคม ปรับปรุง ถ่ายทอด และพัฒนา เทคโนโลยี ทะนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรม ผลิตครูและส่งเสริมวิทยฐานะ ครู”103 103 “พระราชบัญญตั ิมหาวทิ ยาลัยราชภฏั พ.ศ.2547,” (2547, 14 มิถุนายน). ราชกิจจานุเบกษา. เลม่ 121 ตอน พิเศษ 23 ก ฉบบั พิเศษ. หนา้ 2. 126

นอกจากนี้ตรามหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางก็ยังคง ใช้ตราเหมือนในยุคสถาบันราชภัฏส่วนท่ีแตกต่างไปก็มี เพียงเปลี่ยนช่ือจาก “สถาบันราชภัฏลำปาง” เป็น “มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง” และ เปล่ียนชื่อจาก “RAJABHAT INSTITUTE LAMPANG” เป็น “LAMPANG RAJABHAT UNIVERSITY” เท่านน้ั โครงสร้างการบรหิ ารและการแบง่ ส่วนราชการ พฒั นาหลักสูตรสำหรบั นักศึกษาตา่ งประเทศ จากความร่วมมือทางวิชาการแลกเปล่ียนอาจารย์และนักศึกษาระหว่าง มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง และมหาวิทยาลัยยูนนาน นอร์มอล สาธารณรัฐประชาชน จีน ทีต่ ่อเน่ืองมาตัง้ แตย่ คุ สถาบันราชภฏั ลำปาง ได้นำไปสูก่ ารพฒั นาหลกั สูตรเพ่ือรบั นกั ศกึ ษาจีนเขา้ มาศกึ ษาในมหาวิทยาลยั ราชภฏั ลำปางมาเปน็ ลำดับ กลา่ วคือ ในปีการศึกษา 2547 ได้มีนักเรียนนักศึกษาจีนกลุ่มแรก จาก มหาวิทยาลัย วิทยุและโทรทศั น์ คนุ หมงิ มณฑลยนู นาน จำนวน 9 คน คือ Li Fei Fei, Li Xuemei, Zhang Li, Yang Fang, Wen Qing Yu, Wang Yu, Cai Jin Jin, Yu wen,และ Wa Yun Xi ได้สมัครเข้าเรียนระดับปริญญาตรีโปรแกรมวิชาการพัฒนาชุมชน (2 ปีหลัง) สถาบันราชภัฏลำปาง ซึ่งทั้ง 9 คนน้ีจบระดับอนุปริญญาและเรียนภาษาไทยเป็นวิชา เลอื กพ้นื ฐานจากมหาวิทยาลัยวิทยแุ ละโทรทศั น์ คุนหมิง 104 104 ในขณะนั้นผู้เขียน ไปปฏิบัติราชการอยู่ท่ีคุนหมิง มีโอกาสได้ติดตามคุณโฆษิต ฉัตรไพบูลย์ กงสุลใหญ่ ณ นครคุนหมิง ไปเย่ียมชมสถานศึกษาต่างๆ ในคุณหมิงที่เปิดสอนภาษาไทย ได้รับการประสานงานติดต่อให้นักศึกษา กลุ่มนี้ของมหาวิทยาลัยแห่งน้ี มาเรียนที่สถาบันราชภัฏลำปางแต่เน่ืองจากขณะน้ันหลักสูตรสาขาวิชาไทย (ศศ.บ.) กำลงั พัฒนาอยู่ จงึ แนะนำใหเ้ รยี นโปรแกรมวชิ าการพัฒนาชุมชน (2 ปีหลงั ) เหมือนท่ี มาซากิ ชาวญป่ี ุน่ เคยเรียน 127

“…ท่ีสาขาพัฒนาชุมชน อาจกล่าวได้ว่าเป็นยุคเร่ิมต้นของการเปิด ตลาดการศึกษากับประเทศจีน คือวันหน่ึงเมื่อปี 2547 ผมได้รับโทรศัพท์ จาก ผศ. จำลอง คำบญุ ชู ซึง่ ไปสอนภาษาไทยทค่ี ุนหมิง ...วา่ มนี ักศกึ ษาจนี สนใจจะมาเรียนที่ราชภัฏลำปาง สาขาวิชาการพัฒนาชุมชน ประมาณ 20 กว่าคน จะรับไหม ผมตอบรับทันที แต่ขอให้ติดต่อมาท่ีมหาวิทยาลัยอีกที หนึ่งวา่ จะรับหรอื ไม่ ซง่ึ มหาวทิ ยาลยั กไ็ มข่ ัดขอ้ ง นกั ศึกษารุน่ นน้ั ได้สร้างชือ่ ให้กับมหาวิทยาลัยมาก ทำให้มหาวิทยาลัยได้รับการยอมรับ และม ี นกั ศึกษาจนี ประสงคจ์ ะเรยี นตอ่ ที่มหาวิทยาลยั เร่อื ยมา...”105 ในปีเดียวกันก็มีอาจารย์จากโรงเรียนการท่องเท่ียวและอาชีวศึกษาคุนหมิง ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจนี คือ อาจารย ์ Ma Tao ซ่งึ เปน็ อาจารย์สอนภาษาไทย อยู่ท่ีโรงเรียนดังกล่าวได้มาศึกษาต่อระดับปริญญาโทในหลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขายุทธศาสตร์การพัฒนา อาจารย์ Ma Tao ยังได้เป็นอาจารย์สอนภาษาจีนใน โปแกรมวิชาภาษาจีน ของสถาบันราชภัฏลำปางและมีส่วนร่วมพัฒนาหลักสูตรภาษา ไทยสำหรับชาวต่างประเทศ (หลักสตู รระยะส้ัน 8 เดอื น) อกี ดว้ ย 106 105 ผศ.ธนากร สังเขป,“36 ปีแห่งความหลัง.” ใน ความทรงจำในป่าเหียง หนังสือที่ระลึกงานเกษียณอายุราชการ ปี 2552, มหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง, หนา้ 42. 106 ตอนทผ่ี ้เู ขียนตดิ ตามคุณโฆษติ ฉตั รไพบูลย์ กงสุลใหญ่ ณ นครคุนหมิง ไปเย่ียมชมโรงเรียนแห่งน้ีได้การประสาน งานกับ อ. Ma Tao และผู้บริหารโรงเรียนจนเกิดโครงการความร่วมมือทางวิชาการและรับนักเรียนมาเรียนภาษาไทย ในเวลาตอ่ มา 128

ในปีการศึกษา 2548 มีนักเรียนที่จากโรงเรียนการท่องเที่ยวและอาชีวศึกษา คนุ หมิง จำนวน 4 คน ได้แก่ Mr. Dong Yun Zhao, Mr.Hu Yuan Nan, Mr. Ma Peng Cheng และ Miss Zhao Xiao Yan 107 ท้ังหมดจบระดับ ปวช.(เทียบเทา่ ) เรยี นแผนก ภาษาไทย จากโรงเรียนการท่องเที่ยวและอาชีวศึกษาคุนหมิง สมัครเรียนต่อระดับ ปรญิ ญาตรี (หลกั สูตร 4 ปี )โปรแกรมวชิ าอุตสาหกรรมการทอ่ งเทยี่ ว นอกจากนี้แล้วในปี 2548 นั้นก็มีนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยยูนนานนอร์มอล จำนวน 43 คน (เป็นชาย 21 คน หญิง 22คน) มาศึกษาต่อระดับปริญญาตรี (หลกั สูตร 2 ปหี ลัง)โปรแกรมวชิ าบริหารธุรกจิ (ธรุ กจิ ระหว่างประเทศ) ตามโครงการ ความร่วมมือทางวิชาการทางวิชาการแลกเปลี่ยนอาจารย์และนักศึกษา ระหว่างสถาบัน ราชภัฏและมหาวิทยาลัยยูนนานนอร์มอล จากกระแสความต้องการศึกษาต่อในประเทศไทยของนักเรียนนักศึกษาจีนดัง กล่าวทำให้โปรแกรมวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ได้พัฒนา หลักสูตรภาษาไทยสำหรับชาวต่างประเทศ (หลักสูตรระยะสั้น 8 เดือน) และเปิดสอน หลักสูตรระยะสั้นดังกล่าวในปีการศึกษา 2548 เป็นรุ่นแรกมีนักเรียนนักศึกษาจีน ทงั้ หมด จำนวน 60 คน ต่อมาคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ได้พัฒนาหลักสูตรปริญญาตรีเพ่ือ รองรับนักศึกษาจีนที่จะจบหลักสูตรระยะสั้นภาษาไทยสำหรับชาวต่างประเทศดังกล่าว อกี 2 หลักสตู ร คอื หลกั สตู รปริญญาตรศี ลิ ปศาสตรบณั ฑติ สาขาวชิ าภาษาไทย และ หลักสูตรศิลปศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทยและการสื่อสารทางธุรกิจ ซึ่งสามารถ เปดิ สอนในปีการศึกษา 2549 และ 2550 ตามลำดับ ในปีการศึกษา 2553 มีโครงการความร่วมมือกับมหาวิทยาลัยเฉิงตู ประเทศ สาธารณรัฐประชาชนจีน รับนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยเฉิงตู เข้าเรียนหลักสูตร ศิลปศาสตรบัณฑิตสาขาวิชาภาษาไทย 107 ในปี 2549 เมอ่ื มีการเปดิ หลักสูตรสาขาวชิ าไทย (ศศ.บ.) นักศึกษา 3 คนแรก ไดข้ อย้ายไปเรียนสาขาภาษาไทย (ศศ.บ.) คงเหลือ 1 คน ทเ่ี รยี นสาขาอตุ สาหกรรมการทอ่ งเท่ยี ว 129

ขยายหลกั สตู รปรญิ ญาโท และ เปดิ สอนปริญญาเอก ปกี ารศกึ ษา 2547 – 2549 มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏลำปางได้พฒั นาหลกั สตู ร และเปดิ สอนในระดับปริญญาโทเพ่ิมอกี 7 สาขาวชิ า (ดงั ตาราง) ในปีการศึกษา 2554 คณะวิทยาการจัดการได้เปิดสอนระดับปริญญาเอกเป็น ครง้ั แรกในหลักสตู รปรัชญาดุษฎบี ัณฑิต สาขาวิชาการจดั การ ซ่ึง รศ. ดร. บุญฑวรรณ วิงวอน อดีตคณบดีคณะวิทยาการจัดการ กล่าวถึงการเปิดสอนระดับปริญญาเอกเป็น ครงั้ แรกน้วี ่า “หลักสูตรปริญญาเอกเป็นการหนุนเสริมทรัพยากรมนุษย์ท้ังระดับ องคก์ รท้องถนิ่ และส่งผลใหเ้ กดิ การพัฒนา และมคี วามเชอื่ วา่ หากทรัพยากร มนุษย์มีศักยภาพสามารถคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์อย่างเป็นระบบแล้ว ย่อมส่งผลให้สังคมความรู้ในวงกว้างท่ีแผ่ขยายให้เกิดการพัฒนาได้อย่าง ยง่ั ยนื ”108 108 สัมภาษณ์ รศ.ดร. บุญฑวรรณ วงิ วอน, อดีตคณบดคี ณะวิทยาการจดั การ, 28 พฤศจกิ ายน 2556. 130

ขอ้ มูลการเปิดสอนหลกั สูตรระดบั บัณฑิตศกึ ษา109 ปี ระดับ หลักสตู ร สาขาวิชา ครุศาสตรมหาบัณฑิต -สาขาวิชาหลักสตู รและการสอน (ค.ม.) 2547 ปริญญาโท -สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ศึกษา (ค.ม.) ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชายุทธศาสตร์การพัฒนา (ศศ.ม.) บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการทั่วไป (บธ.ม.) 2548 ปริญญาโท ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีอุตสาหกรรม (ค.ม.) ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการวัดประเมินและวิจัย ทางการศึกษา (ค.ม.) 2549 ปริญญาโท รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารและพัฒนา ประชาคมเมืองและชนบท (รป.ม.) 2554 ปริญญาเอก ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการ 109 ทีม่ า : สำนักงานประสานงานบัณฑติ ศึกษา กองบรกิ ารการศึกษา มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏลำปาง 131

เปิดสอนรัฐประศาสนศาสตรบณั ฑิต สาขาการปกครองทอ้ งถ่นิ ในปี 2549 - 2554 มหาวทิ ยาลัยราชภัฏลำปางไดร้ ว่ มมือกบั กรมสง่ เสริมการ ปกครองส่วนท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย เปิดสอนหลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรบัณฑิต สาขาการปกครองท้องถิ่น เพื่อพัฒนาบุคลากรขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ในพื้นท่ี จังหวัดลำปางและจังหวัดลำพูน ผลการดำเนินงานสามารถจัดการเรียนการสอน รวม 4 รุน่ มผี ้สู ำเรจ็ การศึกษาไปแล้วเกือบ 600 คน ดงั ตารางต่อไปน ้ี จำนวนนกั ศกึ ษา สาขาการปกครองทอ้ งถนิ่ ปี 2549-2554 110 ปี รับเข้า สำเร็จ รุ่น 1 ปี 2549 324 309 รุ่น 2 ปี 2550 156 139 รุ่น 3 ปี 2552 73 60 รุ่น 3/2 ปี 2553 80 72 รุ่น 4 ปี 2554 46 กำลังศึกษาอยู่ รวม 679 580 เปดิ สอนสาขานติ ิศาสตร ์ ในปีการศึกษา 2550 คณะมนุษยศาสตรแ์ ละสังคมศาสตร์ ไดเ้ ปิดสอนหลกั สตู ร นติ ิศาสตรบัณฑิต สาขาวิชานติ ิศาสตร์ โดยรบั นกั ศึกษารุน่ แรกเขา้ เรยี นจำนวน 48 คน และดำเนนิ การสอนมาจนถึงปจั จุบันน 110 ทีม่ า กองบรกิ ารการศึกษามหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง ข้อมูล ณ วนั ที ่ 6 กนั ยายน 2556 132

ห้วงแหง่ เวลารกั ษาราชการแทนอธิการบด ี ในช่วงปลายปี 2551 ถึงกลางปี 2554 มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางอยู่ในห้วง แห่งเวลาของการมีผรู้ กั ษาราชการแทนอธกิ ารบดีมหาวิทยาลัยราชภฏั ลำปาง เนอ่ื งจาก “...สภามหาวิทยาลัยได้ดำเนินการสรรหาผู้ดำรงตำแหน่งอธิการบดี และได้ผู้ท่ีสมควรดำรงตำแหน่งอธิการบดีในวันที่ 26 กันยายน 2551 ต่อมาศาลปกครองเชียงใหม่ได้มีคำสั่งกำหนดวิธีการคุ้มครองชั่วคราวก่อน การพิพากษาตามคดีหมายเลขดำท่ี 253/2551 ระหว่างผู้ช่วย ศาสตราจารย์วลิ าส พุ่มพิมล ผฟู้ ้องคดี กบั สภามหาวิทยาลัยราชภฏั ลำปาง ท่ี 1 และนายกสภามหาวทิ ยาลัยที่ 2 ผ้ถู กู ฟอ้ งคดี โดยให้สภามหาวิทยาลัย และนายกสภามหาวิทยาลัยระงับการนำรายชื่อผู้สมควรดำรงตำแหน่ง อธิการบดี เพื่อนำความกราบบังคมทูลเพ่ือทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่ง ตั้งให้ดำรงตำแหน่งอธิการบดี จนกว่าศาลจะมีคำส่ังหรือคำพิพากษาในคดี ดงั กลา่ ว จงึ ทำให้ตำแหนง่ อธิการบดีมหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปางวา่ งลงตั้งแต่ วันที่ 16 มิถุนายน 2551 ทปี่ ระชมุ ร่วมกันพจิ ารณาและเห็นชอบใหแ้ ต่งต้ังผู้ ช่วยศาสตราจารย์เล็ก แสงมีอานุภาพ รักษาราชการแทนอธิการบดี มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง เป็นเวลาหน่ึงร้อยแปดสิบวัน โดยให้มีอำนาจ หน้าที่ตามความในมาตรา 45 แห่งพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฏ พ.ศ. 2547 ทง้ั นี้ ตัง้ แตว่ ันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2551 เปน็ ต้นไป...”111 111 กองเลขานุการสภามหาวิทยาลัย, สภามหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง พ.ศ. 2551 รายงานการประชุมสภา มหาวทิ ยาลัย ครั้งที่ 14/2551 วนั เสาร์ท่ี 6 ธันวาคม 2551,หนา้ 538 – 539. 133

ในระหว่างท่ีรอคำพิพากษาของศาลปกครองช้ันต้นและศาลปกครองสูงสุดนั้น สภามหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางได้แต่งตั้งผู้รักษาราชการแทนอธิการบดีมหาวิทยาลัย ราชภัฏลำปางรวมทง้ั ส้ิน 3 คน คอื ผศ. เล็ก แสงมอี านุภาพ ( 16 ธนั วาคม 2551- 12 พฤศจกิ ายน 2553) นายวริ ัช ไชยรกั ษ์ (13 พฤศจิกายน 2553- 20 พฤษภาคม 2554) รศ. จำเนียร นนั ทดลิ ก ( 21 พฤษภาคม 2554 - 13 มถิ ุนายน 2554) จนกระทั่งต่อมาการประชุมสภามหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง ครั้งท่ี 7/2554 วนั ท่ี 13 มถิ ุนายน 2554 “...รองศาสตราจารย์จำเนียร นันทดิลก รักษาราชการแทน อธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง กรรมการสภามหาวิทยาลัยโดย ตำแหน่ง ได้แจ้งให้ที่ประชุมทราบว่าสำนักนายกรัฐมนตรีได้มีประกาศ เร่ือง แต่งตั้งอธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง ว่ามีพระบรมราชโองการโปรด เกล้าฯ แต่งตั้ง นายเล็ก แสงมีอานุภาพ ให้ดำรงตำแหน่งอธิการบดี มหาวทิ ยาลัยราชภัฏลำปาง ตัง้ แต่วันที่ 3 มถิ นุ ายน 2554 ประกาศ ณ วนั ท่ี 8 มิถนุ ายน 2554…”112 112 กองเลขานุการสภามหาวิทยาลัย, สภามหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง พ.ศ. 2554 รายงานการประชุมสภา มหาวิทยาลัย ครั้งท่ี 7/2554 วนั ท่ี 13 มถิ ุนายน 2554 หน้า 276 134

กาลสมยั ของการเปลีย่ นแปลง สู่ทศวรรษท่ี 5 พัฒนาการของมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางต้ังแต่ยุคบุกเบิก ปี 2514 จนถึง ปี 2556 แห่งยุคมหาวทิ ยาลัยราชภัฏลำปาง น้ไี ดม้ ีพัฒนาการเปลีย่ นแปลงมาเป็นลำดบั ทำให้เห็นความเปล่ียนแปลงของบทบาทพันธกิจ การปรับเปล่ียนโครงสร้างองค์กรและ ชือ่ องคก์ ร การพฒั นาหลกั สูตรการศึกษา การรบั นกั ศึกษา การพฒั นาอาจารย์ กองทุน และงบประมาณ คณุ ภาพการศกึ ษา และยทุ ธศาสตรก์ ารพัฒนามหาวิทยาลัย เปน็ ตน้ ซงึ่ พอจะแสดงสถานภาพดงั กลา่ ว เพ่ือให้เหน็ แนวโนม้ พัฒนาการและความเจริญ เติบโตของมหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปางในทศวรรษท่ี 5 ไดด้ งั น้ ี โครงสร้าง และชื่อองค์กร “ยคุ มหาวทิ ยาลัยราชภัฏ” พอสรปุ ให้เหน็ การ เปลี่ยนแปลงโครงสร้าง ชื่อองค์กรและช่ือตำแหน่งสำคัญต้ังแต่ “ยุควิทยาลัยครู” จนถึง “ยคุ มหาวิทยาลยั ” ด้วยตารางตอ่ ไปน้ี 135

วทิ ยาลัยครยู เุ ก่า วทิ ยาลยั ครูยุคใหม่ สถาบนั ราชภฏั ลำปาง มหาวิทยาลัยราชภฏั ลำปาง (2514-2517) ( ต้ังแตป่ ี 2518) ( ตงั้ แต่ปี 2538) (ตงั้ แต่ปี 2547) - คณะกรรมการ สภาประจำสถาบัน สภามหาวิทยาลัย ประจำวิทยาลัยครู ราชภัฏลำปาง ราชภัฏลำปาง ลำปาง - อาจารย์ใหญ่ อธิการ อธิการบดี อธิการบดี - ผู้อำนวยการ - อธิการ ฝ่ายวิชาการ คณะวิชา คณะ คณะ - หัวหน้าคณะวิชา คณบดี คณบดี หมวดวิชา ภาควิชา โปรแกรมวิชา สาขาวิชา หัวหน้าหมวดวิชา หัวหน้าภาควิชา ประธานโปรแกรมวิชา ประธานสาขาวิชา - - - สภาวิชาการ สภาอาจารย์ สโมสรอาจารย์และ สโมสรอาจารย์ สภาคณาจารย์และข้าราชการ ข้าราชการ ข้าราชการและบุคลากร หมวดวิชา คณะวิชวิทยาศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี หมวดวิชา ภาควิชา คณะวิชาเกษตรและ คณะเทคโนโลยีการเกษตร เกษตรกรรม เกษตรศาสตร์ อุตสาหกรรมการเกษตร - สำนักงานอธิการ สำนักงานอธิการบดี สำนักงานอธิการบดี สำนักส่งเสริมวิชา - การ สำนักส่งเสริมวิชาการ กองบริการการศึกษา 136

วทิ ยาลัยครยู เุ ก่า วิทยาลยั ครูยุคใหม ่ สถาบนั ราชภัฏลำปาง มหาวิทยาลยั ราชภฏั ลำปาง (2514-2517) ( ตั้งแต่ปี 2518) ( ตงั้ แตป่ ี 2538) (ตัง้ แตป่ ี 2547) - สำนักวางแผน สภาประจำสถาบัน สภามหาวิทยาลัย พัฒนา ราชภัฏลำปาง ราชภัฏลำปาง - ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม กองนโยบายและแผน อธิการบดี - ศูนย์วิจัยและบริการ สำนักวิจัยและบริการ สถาบันวิจัยและพัฒนา การศึกษา วิชาการ - สำนักกิจการนัก สำนักกิจการนักศึกษา กองพัฒนานักศึกษา ศึกษา หอสมุด หอสมุด ศนู ย์วิทยบริการ สำนักวิทยบริการและ เทคโนโลยีสารสนเทศ ศนู ย์ประสานงาน ศูนย์ประสานงาน ศูนย์ประสานงานโครงการอัน โครงการส่งเสริม โครงการส่งเสริม เนื่องมาจากพระราชดำริ - คุณภาพโรงเรียน คุณภาพโรงเรียนตำรวจ โรงเรียนตำรวจตระเวน ตำรวจตระเวน ตระเวนชายแดน* ชายแดน* ชายแดน* - - ศูนย์คอมพิวเตอร์* ศูนย์คอมพิวเตอร์* - - สำนักงานบัณฑิต สำนักงานบัณฑิตศึกษา* ศึกษา* - - ศนู ย์ภาษา* โครงการจัดตั้งสถาบันภาษา* - - ศูนย์นักศึกษา ศูนย์นักศึกษานานาชาติ* นานาชาติ* 137

วทิ ยาลัยครูยเุ กา่ วทิ ยาลัยครูยุคใหม ่ สถาบันราชภัฏลำปาง มหาวทิ ยาลัยราชภัฏลำปาง (2514-2517) ( ต้ังแตป่ ี 2518) ( ตั้งแตป่ ี 2538) (ตง้ั แตป่ ี 2547) - - ศนู ย์วิทยาศาสตร์และ ศนู ย์วิทยาศาสตร์และ วิทยาศาสตร์ประยุกต์* วิทยาศาสตร์ประยุกต์* - - ศนู ย์ศึกษาการพัฒนา ศูนย์ศึกษาการพัฒนาคร*ู ครู* - ศนู ย์เวชศึกษา ศนู ย์เวชศึกษาป้องกัน* - ป้องกัน* - - - ศนู ย์สหกิจศึกษา* - - - ศนู ย์ศึกษาเพื่อการพัฒนาเด็ก และเยาวชนล้านนา* - - ศนู ย์การเรียนรู้เกษตรผสม - ผสานตามแนวพระพระ ราชดำริ* หน่วยงานตรวจสอบภายใน* หมายเหต ุ * หน่วยงานภายในมหาวทิ ยาลยั การรับนักศึกษาใหม่ในรอบ 10 ปี ระหว่าง ปีการศึกษา 2547-2556 มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปางรบั นักศึกษาระดบั ปริญญาตรเี ขา้ ศึกษาในภาคปกติ เฉลี่ยปีละ ประมาณ 2,500 คน เมื่อพิจารณาในภาพรวม พบว่า ในระยะ 3 ปีหลัง (2554-2556) จำนวน นักศึกษาท่ีรับเข้าใหม่มีแนวโน้มลดลง และเม่ือพิจารณาตามหลักสูตรสาขาต่างๆ แล้ว พบว่าในระยะ 3 ปีหลัง (2554-2556) สาขานิติศาสตร์ และสาขาการบัญช ี มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น แต่สาขาบริหารธุรกิจ สาขาวิทยาศาสตร์ และสาขาครุศาสตร ์ มีแนวโน้มลดลง สว่ นสาขาศิลปศาสตร์ค่อนข้างคงที ่ ดงั รายละเอยี ดในตาราง 138