สี่ทศวรรษ จากวิทยาลัยครูสู่มหาวิทยาลัย: พัฒนาการมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง

จำนวนการรับนักศึกษาระดับปรญิ ญาตรี ภาคปกติ ปี 2547 – 2556 ปี หลักสตู ร รวม ค.บ. ศศ.บ. วท.บ. บธ.บ. บช.บ. น.บ. 2,660 2547 506 657 395 967 135 - 2,649 2,557 2548 304 622 550 1,079 94 - 2,309 2,170 2549 227 717 632 875 106 - 2,441 2,859 2550 285 633 532 721 90 48 2,866 2,537 2551 320 555 528 643 88 36 2,439 25,487 2552 512 611 554 648 66 50 2553 827 757 503 555 165 52 2554 987 726 438 525 138 52 2555 623 863 366 438 160 87 2556 602 757 312 442 233 93 รวม 5,193 6,898 4,810 6,893 1,275 418 อาจารย์สองระบบ หนึ่งมหาวิทยาลัย จากการท่ีรัฐบาลเริ่มควบคุมและลด จำนวนข้าราชการลงทำให้การบรรจุข้าราชการในตำแหน่งอาจารย์หมดลง อาจารย์รุ่น เก่าทยอยเกษียณอายุราชการออกไป “อาจารย์ข้าราชการ” ถูกแทนท่ีด้วยระบบ “อาจารย์พนักงานมหาวิทยาลัย” สัดส่วนอาจารย์ท่ีเป็นข้าราชการลดลงทุกปี ขณะที่ จำนวนอาจารย์พนักงานมหาวิทยาลัยเพ่ิมขึ้นเป็นลำดับ ซึ่งในปี 2555 สัดส่วนระหว่าง อาจารยข์ ้าราชการ ต่อ อาจารย์พนกั งานมหาวิทยาลัย คดิ เป็นรอ้ ยละ70 : 30 ในภาวะ ท่ีมหาวิทยาลัยมีคณาจารย์อยู่ 2 ระบบ คือระระบบข้าราชการและระบบพนักงาน มหาวิทยาลัยนี้ ทำให้เกิดปัญหาหน่ึงที่ตามมา คือ “อาจารย์พนักงานมหาวิทยาลัย” เหล่านี้ได้รับสิทธิประโยชน์ต่างๆไม่เท่าเทียมกับอาจารย์ข้าราชการทำให้การจูงใจและ รักษาอาจารย์ท่ีดีมีคุณภาพให้ทำหน้าท่ีเป็นอาจารย์อยู่ในมหาวิทยาลัยให้ยาวนานนั้น ทำได้ยาก 139

สภามหาวิทยาลัยและผู้บริหารได้ตระหนักถึงปัญหา“อาจารย์พนักงาน มหาวิทยาลัย” ดังกล่าว จึงได้จัดตั้งกองทุนสวัสดิการพนักงานมหาวิทยาลัยขึ้นเพื่อให้ พนักงานมีขวัญกำลังใจในการปฏิบัติงานและเกิดประโยชน์ต่อการดำเนินภารกิจของ มหาวิทยาลัยโดยรวม และในปี 2554 สภามหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางได้มีมติสภา มหาวิทยาลยั ในคราวประชมุ คร้ังท่ี 14/2554 เมือ่ วันท่ี 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2554 เห็นชอบระเบียบมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง ว่าด้วยกองทุนสวัสดิการพนักงาน มหาวิทยาลยั 113 จำนวนอาจารย์จำแนกตามประเภทข้าราชการและพนักงานมหาวิทยาลยั 114 ปี อาจารยข์ า้ ราชการ อาจารย์พนกั งานมหาวิทยาลยั รวม 2547 162 59.12% 112 40.84% 274 2548 166 59.71% 112 40.28% 278 2549 168 59.15% 116 40.85 % 284 2550 165 61.33% 104 38.66% 269 2551 161 56.10 % 126 43.90 % 287 2552 139 47.44 % 154 52.56 % 293 2553 125 41.25% 178 58.75% 303 2554 117 37.38 % 196 62.62 % 313 2555 103 30.56 % 234 69.44 % 337 2556 98 27.45% 259 72.54% 357 113 กองเลขานุการสภามหาวิทยาลัย, สภามหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง พุทธศักราช 2554,รายงานการประชุมสภา มหาวทิ ยาลัย ครง้ั ที่ 14/2554 วนั ท่ี 20 พฤศจกิ ายน 2554 ,หนา้ 370. 114 ท่ีมา กองนโยบายและแผน มหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง 140

คุณวุฒิ ตำแหน่งทางวิชาการของคณาจารย์ จำนวนคณาอาจารย์ในปี 2555 จำนวน 337 คนเมือ่ พจิ ารณาตามคุณวุฒแิ ลว้ สัดส่วนระหว่างคณุ วฒุ ิปริญญาตรี : ปรญิ ญาโท : ปรญิ ญาเอก คดิ เปน็ 11 : 269 : 57 (รอ้ ยละ 3:80:17)และตำแหนง่ ทาง วชิ าการมสี ัดส่วนระหว่างตำแหน่งอาจารย์ : ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ : รองศาสตราจารย์ : ศาสตราจารย์ คิดเป็น 289 : 40 : 8 : 0 (รอ้ ยละ 86 : 12 :2 : 0) ดังรายละเอยี ด ตารางตอ่ ไปนี้ จำนวนอาจารยจ์ ำแนกตามคณุ วุฒิ115 ปกี ารศึกษา ปริญญาตร ี คณุ วฒุ ิ ปรญิ ญาเอก 2547 72 26.27% ปรญิ ญาโท 12 4.37% 2548 72 25.89% 14 5.03% 2549 61 21.48 % 190 69.34% 19 6.69 % 2550 37 13.75% 192 69.06% 22 8.18% 2551 42 14.63 % 204 71.83 % 28 9.76 % 2552 19 6.48 % 210 78.07% 39 13.31 % 2553 16 5.28% 217 75.61 % 43 14.20% 2554 14 4.47 % 235 80.20 % 50 15.97 % 2555 11 3.26 % 224 73.93% 57 16.91 % 249 79.55 % 269 79.82 % 115 ทม่ี า กองนโยบายและแผน มหาวทิ ยาลัยราชภัฏลำปาง 141

จำนวนอาจารย์จำแนกตามตำแหน่งทางวชิ าการ116 ปกี ารศกึ ษา อาจารย์ ตำแหน่งทางวชิ าการ ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ รองศาสตราจารย์ ศาสตราจารย ์ 2547 223 81.38% 47 17.15% 4 1.45% 0 0 2548 226 81.29% 48 17.26% 4 1.43% 0 0 2549 230 80.99% 50 17.61% 4 1.40% 0 0 2550 209 77.70% 56 20.82% 4 1.49% 0 0 2551 217 77.61% 66 22.99% 4 1.40% 0 0 2552 227 77.48% 59 20.14% 7 2.38% 0 0 2553 238 78.55% 56 18.49% 9 2.97% 0 0 2554 257 82.11% 48 15.34% 8 2.55% 0 0 2555 289 85.76% 40 11.87% 8 2.37% 0 0 งานวิจัย งบวิจัย มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางในรอบ 10 ปี ได้รับงบวิจัย เฉล่ียประมาณ ปีละ 9,300,000. บาท และมีจำนวนโครงการวิจัย จำนวนผู้มีผลงาน วจิ ัย ดงั รายละเอียดตาราง ตอ่ ไปนี ้ 116 ท่มี า กองนโยบายและแผน มหาวทิ ยาลัยราชภัฏลำปาง 142

จำนวนโครงการวจิ ัยและนกั วจิ ัยและงบประมาณดา้ นการวจิ ัย117 ปี จำนวน จำนวนผมู้ ี งบประมาณ งบประมาณแผ่นดนิ / รวม โครงการ ผลงานวจิ ยั ของ หนว่ ยงานภายนอก วจิ ยั มหาวิทยาลยั 2547 18 15 297,500 2,716,000 3,013,500 2548 24 21 186,220 3,279,191 3,465,411 2549 24 9 295,800 3,617,892 3,913,692 2550 42 33 641,550 7,189,800 7,831,350 2551 38 43 530,000 7,370,850 7,900,850 2552 55 59 900,000 8,810,000 9,710,000 2553 284 102 401,560 12,102,680 12,504,240 2554 295 191 2,834,833 15,002,598 17,837,431 2555 315 157 3,014,333 9,544,625 12,558,958 2556 356 166 3,235,300 10,978,932 14,214,232 รวม 1,451 796 12,337,096 80,612,568 92,949,664 กองทุน และ งบประมาณ ในปัจจุบันมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง มีการ จัดต้ังกองทุนเพ่ือสนับสนุนการบริหารกิจการของมหาวิทยาลัย หลายกองทุน อาทิ กองทุนวิจยั กองทุนพฒั นาอาจารย์ กองทุนสวสั ดกิ ารพนกั งานมหาวิทยาลยั กองทุนเงิน รายได้ของมหาวทิ ยาลัยราชภัฏลำปาง กองทุนเงนิ กู้ยืม กองทนุ 100 ปกี ารฝึกหัดครแู ละ กองทุนสวสั ดกิ ารภายใน เปน็ ต้น ในด้านงบประมาณของมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางในรอบ 10 ปี ได้รับงบ ประมาณแผ่นดิน เฉล่ียปีละ. 200,000,000. บาทและ งบเงินรายได้ เฉลี่ยปีละ 96,000,000. บาท ดงั ตาราง ตอ่ ไปน ี้ 117 ที่มา : สถาบนั วิจยั และพัฒนา มหาวิทยาลยั ราชภฏั ลำปาง 143

งบประมาณ ปี 2547 – 2556 118 ป ี เงนิ งบประมาณแผน่ ดนิ เงนิ รายได้ รวม 151,138,070 2547 75,882,270 75,255,800 201,935,440 2548 90,991,700 110,943,740 258,169,000 2549 158,915,500 99,253,500 310,440,320 2550 209,708,500 100,731,820 357,828,100 2551 270,153,600 87,674,500 388,473,100 2552 288,787,800 99,685,300 271,838,900 2553 183,661,900 88,177,000 330,667,600 2554 227,994,300 102,673,300 349,660,100 2555 255,983,100 93,677,000 406,434,100 2556 295,935,400 110,498,700 3,026,584,730 รวม 2,058,014,070 968,570,660 คุณภาพการศึกษา หากพิจารณาผลการดำเนินงานของมหาวิทยาลัยราชภัฏ ลำปางจากรายงานการประเมินคุณภาพรอบสาม ระดับอุดมศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏ ลำปาง โดยสำนกั งานรบั รองมาตรฐานและประเมนิ คุณภาพการศึกษาแลว้ พบวา่ “ผลการประเมินระดับมหาวิทยาลัยได้รับคะแนนเฉล่ีย 4.30 ระดับ คุณภาพดี...”119 118 ทม่ี า : กองนโยบายและแผน มหาวิทยาลยั ราชภัฏลำปาง 119 สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา(องค์การมหาชน).รายงานผลการประเมินคุณภาพ ภายนอกรอบสาม ระดบั อดุ มศกึ ษา มหาวิทยาลัยราชภฏั ลำปาง.2554, หน้า 7. 144

นอกจากน้ีแล้วจากรายงานการสำรวจความพึงพอใจของผู้ใช้บัณฑิตและความ พึงพอใจของนิสิต นักศึกษา ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2555 มหาวิทยาลัยราชภัฏ ลำปาง ของสำนักงานสถิติแห่งชาติและสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ พบวา่ “ภาพรวมความพึงพอใจของผู้ใช้บัณฑิต ความพึงพอใจของผู้ใช้ บัณฑิตตัวอย่างต่อบัณฑิตมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง คะแนนที่ได้จากการ สำรวจอยู่ท่ี 4.2151 คะแนน หรือคิดเป็นร้อยละ 84.30 …ผู้ใช้บัณฑิต ตัวอย่างมีความพึงพอใจในประเด็นคุณธรรม จริยธรรมและจรรยาบรรณใน วิชาชีพสูงท่ีสุด (4.4764 คะแนน) รองลงมาได้แก่ ความรู้ความสามารถ ทางวิชาการ (4.1012 คะแนน) และความรู้ความสามารถพ้ืนฐาน (4.0676 คะแนน) ตามลำดับ ...ภาพรวมความพงึ พอใจของนิสติ นักศกึ ษา ต่อมหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปาง ความพงึ พอใจของนิสิตนักศกึ ษาตัวอย่างตอ่ มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง คะแนนที่ได้จากการสำรวจอยู่ท่ี 3.9417 คะแนน หรือคิดเปน็ รอ้ ยละ 78.83 …นสิ ิตนักศกึ ษาตวั อยา่ งมีความพงึ พอใจ ในดา้ นอาจารย์ผ้สู อนสงู ทส่ี ุด (4.1994 คะแนน) รองลงมา ได้แก่ การจัด หลกั สตู รการเรียนการสอน (4.0990 คะแนน) สถานทส่ี ำหรบั จัดการเรียน การสอน (3.9317 คะแนน) และส่ือ/เอกสารและอุปกรณ์ประกอการเรยี น การสอน (3.8813 คะแนน) ตามลำดบั ”120 120 สำนักงานสถิติแห่งชาติและสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ,รายงานการสำรวจความพึงพอใจของผู้ใช้ บณั ฑิตและความพงึ พอใจของนสิ ติ นักศกึ ษา ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2555,หนา้ 8-12. 145

การพัฒนามหาวิทยาลัยในทศวรรษที่ 5 ตามแผนกลยุทธ์การพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง พ.ศ. 2555-2559 มีเป้าหมายการบริหารงานมุ่งให้เป็นไป ตามวิสัยทัศน์ ของมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง (พ.ศ.2551 – 2560) คือ “ภายในปี พ.ศ. 2560 มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางจะเป็นมหาวิทยาลัยชั้นนำของภาคเหนือที่ผลิต บัณฑิต บริการวิชาการและวิจัย เพื่อสนับสนุนการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคมและศิลป วัฒนธรรมทอ้ งถนิ่ ” โดยกำหนดประเด็นในการบรรลุเปา้ หมายและวสิ ัยทัศน์ คอื (1) การพัฒนาภาพลักษณ์และชื่อเสียงของมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางให้เป็น ทร่ี จู้ กั ในระดับชาตแิ ละระดบั นานาชาติ (2) การพัฒนาคุณภาพบัณฑิตในด้านทักษะภาษาและเทคโนโลยีสารสนเทศ เพื่อรองรบั การเขา้ สู่ประชาคมอาเซียน (3) การพัฒนาคุณลักษณะบัณฑิตที่พึงประสงค์ตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิ ระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ (TQF:HEd.) และคุณลักษณะเฉพาะตามอัตลักษณ์บัณฑิตของ มหาวทิ ยาลยั (4) การพฒั นาศักยภาพการวิจัยระดบั บัณฑิตศึกษา (5) การพัฒนาหลักสูตรตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ ทงั้ หลกั สตู รระดับปริญญาตรีละหลกั สตู รระดบั บณั ฑติ ศึกษา (6) การพฒั นาความเป็นนานาชาติเพ่อื เปดิ ตลาดการศึกษาสู่สากล (7) การพัฒนาคณาจารย์ให้มีคุณวุฒิระดับปริญญาเอก และมีตำแหน่งทาง วชิ าการในระดับทสี่ งู ขึน้ 146

(8) ส่งเสริมและสนับสนุนการจัดการศึกษาสำหรับนักศึกษาต่างชาติ รวมท้ัง การแลกเปลี่ยนนักศึกษา อาจารย์ กับกลุ่มประเทศในภูมิภาคอาเซียน และประเทศใน กลุ่ม ASEAN+6 (10) การบูรณาการการจัดการเรียนการสอนและกระบวนการเรียนการสอน ให้ผสมผสานเป็นกิจกรรมเดียวกันกับงานด้านการวิจัย การบริการวิชาการ และทำนุ บำรงุ ศลิ ปวฒั นธรรม (11) การกำหนดทิศทาง ปัญหา และประเด็นการวิจัยท่ีตอบสนองต่อความ ต้องการของชุมชน และการวิจัยเพ่ือสร้างนวัตกรรมใหม่ที่นำไปสู่การจดทะเบียนทรัพย์ สินทางปัญญาและการผลิตในเชิงพาณิชย์ (12) การบริการวิชาการท่ีให้ชุมชนมีส่วนร่วมและการทำงานเชิงรุกเพ่ือเข้าถึง ชมุ ชน (13) การบูรณาการศิลปะและวัฒนธรรมภูมิปัญญาท้องถ่ินเข้าไปใน กระบวนการเรยี นการสอน การวิจัยและการบริการวิชาการ รวมทง้ั สง่ เสริมและสนบั สนุน การมสี ่วนร่วมและการใชป้ ระโยชนจ์ ากภูมปิ ัญญาทอ้ งถ่ิน (14) การพัฒนาโครงสร้างและระบบการบริหาร ท่ีเอ้ือต่อการรองรับการ เปลี่ยนแปลง ระบบการบริหารบุคคลท่ีมุ่งผลสัมฤทธิ์ของผลงาน การเชื่อมโยงภารกิจ ระดบั บุคคลไปส่เู ป้าหมายของมหาวทิ ยาลัย (15) พัฒนาบุคลากรให้มีศักยภาพและความพร้อมในการปรับตัวเพื่อรองรับ การเปลยี่ นแปลง 121 121 กองนโยบายและแผน มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง, แผนกลยุทธ์การพัฒนามหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง พ.ศ.2551 – 2560,มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏลำปาง,2554. หน้า บทสรุปสำหรับผู้บริหาร. 147

นอกจากน้แี ล้วจากประเด็นดงั กลา่ วได้กำหนดเป็นนโยบายและประด็นกลยทุ ธ์ ดังน้ี นโยบาย 8 ข้อ คอื 1) พัฒนาระบบและกระบวนการผลิตบัณฑิตให้มีคุณภาพตามคุณลักษณะ บณั ฑิตท่ีพงึ ประสงคต์ ามมาตรฐานการศึกษา และตรงกับความตอ้ งการของผใู้ ชบ้ ัณฑิต 2) ส่งเสริมสนับสนุนการพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษาให้มีคุณภาพ และมาตรฐานเหมาะสมกบั การเป็นวิชาชพี ช้ันสงู 3) ขยายความร่วมมือในการจัดการศึกษาและการวิจัยกับสถาบันอุดมศึกษา ในภูมภิ าคและต่างประเทศ เพื่อเพมิ่ ศักยภาพและผลิตงานวจิ ยั สภู่ าคการผลติ และสงั คม 4) พัฒนาระบบและกลไกการสร้างผลงานวิจัยและนวัตกรรมให้มี ประสิทธิภาพโดยเฉพาะงานวิจยั จากโครงการอนั เน่อื งมาจากพระราชดำรภิ ูมิปัญญา และ งานวจิ ัยเพอื่ พัฒนาการเรยี นการสอน 5) พัฒนาระบบและกลไกการบริการวิชาการ ให้สามารถนำองค์ความรู้สู่การ พฒั นาสงั คม และประยุกตใ์ ช้ในการจดั การเรียนการสอนอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ 6) สืบสานและเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจในคุณค่า ความสำนึก ความ ภูมใิ จ อนุรักษ์และถา่ ยทอดศลิ ปะและวัฒนธรรมของทอ้ งถิ่นและของชาติ 7) พัฒนาระบบและกลไกการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา 8) สง่ เสรมิ ให้ทกุ หนว่ ยงานนำหลักธรรมาภบิ าลมาใช้ในการบรหิ ารงาน 148

ประเดน็ กลยุทธ์ 5 ประเดน็ ได้แก่ ประเดน็ กลยุทธ์ท่ี 1 : การผลิตบณั ฑติ และ พัฒนานักศึกษาท่ีมุ่งส่งเสริมศักยภาพให้เป็นบัณฑิตที่พึงประสงค์ ประเด็นกลยุทธ์ท่ี 2 : การพัฒนางานวิจัยและงานสร้างสรรค์เพื่อเพ่ิมศักยภาพและขีดความสามารถในการ แข่งขัน ประเด็นกลยุทธ์ท่ี 3 : การบริการทางวิชาการที่เสริมสร้างการพัฒนาท่ีย่ังยืน ประเด็นกลยุทธ์ท่ี 4 : การทำนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรมของท้องถ่ินภาคเหนือ เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน และประเด็นกลยุทธ์ท่ี 5 : การบริหารจัดการ องคก์ รอยา่ งมีประสิทธภิ าพ122 122 เรอื่ งเดียวกัน ,. หนา้ 15. 149

ลำดับเหตกุ ารณ์สำคญั พ.ศ. 2547 – ปจั จุบัน (2556) ปี พ.ศ. เหตกุ ารณส์ ำคัญ พ.ศ. 2547 -ประกาศใช้พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัย ราชภัฏลำปาง พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 - รับนักศึกษาจีนกลุ่มแรก เข้าศึกษา พ.ศ. 2547-2549 ในระดับปริญญาตรีโปรแกรมวิชาการ พัฒนาชุมชน (2ปีหลัง)และปริญญาโท สาขาวิชายุทธศาสตร์การพัฒนา - รับนักศึกษาจีนกลุ่มแรกเข้าศึกษาปริญญา ตรี 4 ปีโปรแกรมวิชาอุตสาหกรรมการ ท่องเที่ยว - รับนักศึกษาจีนกลุ่มแรกในโครงการแลก เปลี่ยนทางวิชาการฯจากมหาวิทยาลัยยูน นานนอร์มอล เข้าศึกษาโปรแกรมวิชา บริหารธุรกิจ(ธุรกิจระหว่างประเทศ) - เปิดสอนหลักสูตรภาษาไทยสำหรับชาว ต่างประเทศ หลักสตู รระยะสั้น 8 เดือน - เปิดการสอนหลักสูตรระดับปริญญาโท 7 สาขาวิชา 150

ปี พ.ศ. เหตกุ ารณส์ ำคญั พ.ศ. 2549-2554 - ร่วมมือกับกรมส่งเสริมการปกครองส่วน พ.ศ. 2550 ท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย เปิดสอน หลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรบัณฑิต สาขา ธ.ค. 2551 –มิ.ย. 2554 การปกครองท้องถิ่น เพื่อพัฒนาบุคลากร พ.ศ. 2553 ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในพื้นที่ พ.ศ. 2554 จังหวัดลำปางและจังหวัดลำพนู -เปิดการสอนหลักสูตรนิติศาสตรบัณฑิต สาขาวิชานิติศาสตร์ -มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางอยู่ในห้วงเวลา ของการมีผู้รักษาราชการแทนอธิการบดี มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง -เกิดโครงการความร่วมมือกับมหาวิทยาลัย เฉิงตู ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน รับนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยเฉิงตู เข้าเรียน หลักสูตรศิลปศาสตรบัณฑิต สาขาวิชา ภาษาไทย - เปิดการสอนหลักสูตรระดับปริญญาเอก ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการ 151

สรุป ส่ทู ศวรรษท่ี 4 มหาวทิ ยาลัยราชภัฏลำปางเป็นสถาบนั อดุ มศกึ ษาโดยสมบูรณ์มี ฐานะเป็นนิติบุคคล สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ มีความเป็นอิสระทางวิชาการและความคล่องตัวทางการบริหารจัดการมากกว่ายุคท่ีผ่าน มา แต่อย่างไรก็ตามมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางยังคงพยายามยกระดับการพัฒนาอย่าง คอ่ ยเป็นคอ่ ยไปตามข้อจำกดั ของทรพั ยากรท้ังด้านงบประมาณและด้านบคุ ลากร ในยุคนี้เกิดการพัฒนาหลักสูตรเพ่ือผลิตบัณฑิตเพ่ิมข้ึนหลากหลายสาขาวิชาทั้ง ในระดับปริญญาตรีและระดับบัณฑิตศึกษา จนกระทั่งสามารถเปิดสอนระดับปริญญาเอก ขนึ้ เปน็ ครง้ั แรกในหลักสตู รปรัชญาดษุ ฎบี ัณฑิต สาขาวิชาการจัดการ นอกจากนี้ยังเกิดการพัฒนาหลักสูตรสำหรับนักศึกษาต่างประเทศ และรับนัก ศึกษาต่างประเทศเข้ามาเรียนอย่างต่อเนื่อง จนกระท่ังเกิดการจัดต้ัง “ศูนย์นักศึกษา นานาชาต”ิ ขึ้นเปน็ หน่วยงานภายในของมหาวทิ ยาลัย ในทศวรรษท่ี 4 ของมหาวทิ ยาลัยราชภัฏลำปาง โจทย์สำคัญของมหาวทิ ยาลยั ยังคงเปน็ การยกระดับคณุ ภาพคณาจารยท์ ัง้ ในเชงิ ปรมิ าณ คณุ วฒุ ิ และตำแหน่งทางวิชา การ ให้สูงข้ึน และการวิจัยโดยควบคู่ไปกับการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน การก่อสร้าง อาคารสถานท่ีของมหาวิทยาลัยให้สามารถอำนวยความสะดวกแก่นักศึกษา บุคลากร คณาจารย์ตลอดจนหน่วยงาน องคก์ รผู้ใชบ้ ริการของมหาวิทยาลยั ไดม้ ากขึน้ 152

มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางนอกจากจะมีบทบาทพันธกิจหลัก เช่นมหาวิทยาลัย อ่ืนท่ัวไปแล้ว มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง ยังมีบทบาทพันธกิจตามท่ีสังคมมอบหมาย และคาดหวังอันเป็นลักษณะเฉพาะของ “ราชภัฏ” คือ ความเป็น “สถาบันอุดมศึกษา เพ่ือการพฒั นาทอ้ งถนิ่ ” และ “ผลติ ครแู ละสง่ เสริมวิทยฐานะครู” อกี ด้วย ความเป็นมหาวิทยาลัยอย่างสมบูรณ์แบบในบทบาทพันธกิจดังกล่าวของ มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางจะเกิดขึ้นได้น้ันจึงอยู่ท่ี “การพัฒนามหาวิทยาลัยไปสู่ความ เป็นอิสระทางวชิ าการ” 153

บทสรปุ ในรอบ 40 ปีจากจุดกำเนิดวิทยาลัยครูลำปางพัฒนาสู่ความเป็นมหาวิทยาลัย พบว่า พัฒนาการของมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง มีช่วงการเปลี่ยนแปลงสำคัญอยู่ 2 ชว่ งดว้ ยกัน คือ ช่วงแรก เป็น “ช่วงประชาธิปไตยเบ่งบาน - สร้างฐานปัญญาชน” ได้แก่ ยุคบกุ เบิก : กำเนิดวิทยาลยั ครูลำปาง (พ.ศ. 2514 – 2517) และ ยุคผลิตบัณฑติ ครุ ศาสตร์ : ยกระดบั คณุ ภาพการฝึกหดั ครไู ทย (พ.ศ. 2518 – 2527) ชว่ งหลงั เปน็ “ช่วงวิกฤตครูล้นตลาด - สร้างโอกาสพัฒนาสู่ความเป็นมหาวิทยาลัย” ได้แก่ ยุคสห วิทยาลัยล้านนา : สร้างความพร้อมสู่การเป็นมหาวิทยาลัย (พ.ศ. 2528 – 2534) ยุคสถาบันราชภัฏ : จุดเปล่ียนผา่ นสู่สถาบนั อดุ มศึกษาเพือ่ พัฒนาท้องถนิ่ (พ.ศ. 2535 – 2546) ยุคมหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปาง : สคู่ วามเป็นอสิ ระทางวชิ าการ (พ.ศ. 2547 - ปจั จบุ นั ) การเปล่ียนแปลงในช่วงแรกนั้นวิทยาลัยครูลำปางเป็นหน่ึงในสถาบันท่ีสร้าง บคุ ลากรระดับสงู ของประเทศ และเป็นความตอ้ งการของประเทศในขณะนัน้ เปน็ ช่วงสมัย ของการสร้างฐานปัญญาชนเพาะพันธ์ุประชาธิปไตยจนประชาธิปไตยเบ่งบานในสังคมไทย ได้พัฒนาบทบาทสถาบันอุดมศึกษาสร้างความเสมอภาคความเท่าเทียมกันทางการศึกษา โดยเปิดสอนระดบั ปริญญาตรใี นวทิ ยาลยั ครูทั่วประเทศทง้ั 36 แห่ง 154

ส่วนการเปล่ียนแปลงในช่วงหลัง เป็นช่วงเกิดภาวะวิกฤตครูล้นตลาดสร้าง ผลกระทบต่อสถาบันการฝึกหัดครู วิทยาลัยครูทุกแห่งมีจำนวนนักศึกษาลดลง จากวิกฤตได้เกิดเป็นโอกาส ให้ วิทยาลัยครูทั่วประเทศทุกแห่งต้องปรับตัวโดยการขยาย หลักสูตรไปผลิตบัณฑิตสาขาวิชาการอ่ืนๆ และค่อยๆยกระดับบทบาทพันธกิจ เปล่ียนชื่อ สถาบัน ปรบั โครงสร้างการบริหารจัดการให้เปน็ มหาวิทยาลัยในที่สดุ เม่ือกรมการฝึกหัดครู กระทรวงศึกษาธิการ ประกาศจัดตั้ง วิทยาลัยครูลำปาง วทิ ยาลยั ครูบรุ ีรัมย์ และวิทยาลัยครูภเู ก็ต ในปี 2514 ทำใหว้ ทิ ยาลัยครใู หม่เหลา่ นต้ี ้อง เร่งพฒั นาศักยภาพในการผลิตครใู หท้ นั ความต้องการครูของประเทศไทยในขณะน้ัน พฒั นาการของวิทยาลัยครูลำปางในช่วง 4 ปีแรก ต้ังแตป่ ี 2514 - 2517 จึงมี พัฒนาการอย่างก้าวกระโดด คือ เริ่มจากการเปิดสอนระดับประกาศนียบัตรวิชาการ ศึกษาชั้นต้นในปี 2515 ในขณะที่อาคารเรียนยังสร้างไม่เสร็จ ใช้อาคารมุงหญ้าคาเป็น อาคารเรียนช่ัวคราว แล้วเร่งเปิดสอนระดับประกาศนียบัตรวิชาการศึกษาชั้นสูงในปี 2516 เพ่อื กา้ วให้ทันวทิ ยาลัยครเู กา่ และสามารถเปดิ สอนระดบั ปรญิ ญาตรีได้ ภายใน 6 ปี คือในปี 2521 จนกระทั่งผลิตครูระดับปริญญาตรีเพียงระดับเดียว คือ “ครุศาสตร บัณฑิต” สาขาวิชาเอกต่าง ๆ โดยอยู่ในการกำกับของ “สภาการฝึกหัดครู” ภายใต ้ พระราชบญั ญตั วิ ทิ ยาลยั ครู พ.ศ. 2518 แต่เนื่องจากขาดการกำกับทิศทางและขาดมาตรการควบคุมการผลิตครูของ ประเทศไทยในชว่ งท่คี รูขาดแคลนนัน้ จึงทำใหส้ ถาบนั อุดมศึกษาท่ีผลิตครูแต่ละแหง่ ต่างก็ ผลติ บัณฑติ สาขาการศึกษา “ป้อนส่ตู ลาด” จนเกดิ ภาวะ “ครลู ้นตลาด” สง่ ผลให้สถาบัน อุดมศึกษาท่ีเป็นวิทยาลัยเฉพาะทางอย่างวิทยาลัยครูได้รับผลกระทบมากท่ีสุด เพราะจำนวนนักศกึ ษาเข้าเรยี นวทิ ยาลยั ครูลดนอ้ ยลง 155

ถงึ แมจ้ ะมกี ารแก้ไขปรับปรงุ พระราชบัญญตั วิ ทิ ยาลยั ครู พ.ศ. 2518 “เปิดช่อง” ให้วิทยาลัยครูสามารถเปิดสอนสาขาวิชาการอ่ืนๆ ทั้งสาขาศิลปศาสตร์ สาขา วิทยาศาสตร์ ตามพระราชบัญญัติวิทยาลัยครู (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2527 ได้ก็ตาม แต่วิทยาลัยครูก็ไม่สามารถเปิดสอนสาขาวิชาการอ่ืนได้หลากหลายนักเพราะยังขาดความ พรอ้ มท้ังดา้ นคณาจารย์ ดา้ นการพัฒนาหลักสตู ร และดา้ นงบประมาณ พฒั นาการของวทิ ยาลยั ครลู ำปางในชว่ งปี พ.ศ. 2528 – 2534 ) จงึ คอ่ นข้าง ดำเนินการไปด้วยความระมดั ระวงั อย่างค่อยเป็นค่อยไปตามความพรอ้ มทมี่ อี ยู่อยา่ งจำกดั เช่น การเริม่ เปดิ สอนสาขาศิลปศาสตร์ สาขาวิทยาศาสตร์ ในระดบั อนปุ รญิ ญาก่อนแลว้ จึงค่อยพัฒนาหลักสูตรปริญญาตรี 2 ปีต่อเนื่องรองรับผู้เรียนจบอนุปริญญาต่อยอด ต่อไป เนือ่ งดว้ ยโครงสร้างการบริหารของวทิ ยาลยั ครทู ้งั 36 แหง่ เป็นการรวมศนู ย์ขน้ึ ตรงต่อ กรมการฝึกหัดครูโดยการกำกับของสภาการฝึกหัดครู ดังน้ันแต่ละแห่งจึงมี แนวทางการบริหารจัดการกิจการของวิทยาลัยคล้ายๆ กัน และนำไปสู่ยุทธศาสตร์ การรวมเป็น “กลุ่มวทิ ยาลยั ครู” ตามเขตภูมภิ าคต่างๆ ซ่ึงมีความรว่ มมอื กันอย่างเหนียว แน่นสร้างพลังการขับเคล่ือนพัฒนาวิทยาลัยไปด้วยกัน จนต่อมาได้พัฒนาเป็น “สหวทิ ยาลัย” ต่างๆ รวม 8 แห่ง โดยมเี ป้าหมายเพ่ือร่วมมอื กนั ฝ่าภาวะวกิ ฤตและสรา้ ง โอกาสพฒั นาสคู่ วามเปน็ มหาวทิ ยาลยั จากนโยบายสหวิทยาลัยล้านนาท่ีมุ่งเน้นความร่วมมือระหว่างสถาบันใน สหวิทยาลัยลา้ นนาทงั้ 4 แหง่ คอื วทิ ยาลยั ครเู ชียงราย วิทยาลัยครเู ชียงใหม่ วิทยาลัยครู ลำปางและวิทยาลัยครูอุตรดิตถ์ ในการพัฒนาสถาบันไปพร้อมกันน้ันนับเป็นจุดแข็ง ประการหน่ึงของการจัดต้ังสหวิทยาลัยล้านนา เพราะนอกจากเกิดความร่วมมือกัน แก้ปญั หาและพฒั นาสถาบนั ดว้ ยความเปน็ อนั หน่งึ อันเดยี วกนั แล้ว สถาบันในสหวทิ ยาลัย ล้านนาเดิมก็ยังคงรักษาความร่วมมือและความสัมพันธ์อันดีต่อกันมาจนถึงปัจจุบันน้ ี แมจ้ ะเปล่ยี นเปน็ มหาวทิ ยาลัยแล้วก็ตาม 156

พัฒนาการของวิทยาลัยครูลำปาง ในยุคสหวิทยาลัยล้านนาน้ันได้ปรับเปลี่ยน บทบาทพันธกิจแตกต่างไปจากเดิม คือ ได้เพ่ิมการเปิดสอนหลักสูตรสาขาวิทยาศาสตร์ และสาขาศิลปศาสตร์ นอกเหนือจากหลกั สตู รสาขาการศึกษา มาตงั้ แตป่ ี 2528-2534 แต่อย่างไรก็ตามสังคมประชาชนท่ัวไปก็ยังคงเข้าใจว่าวิทยาลัยครูเป็นสถาบันผลิตครูอยู่ เช่นเดิม จึงทำให้เกิดการผลักดันไปสู่การเปล่ียนช่ือสถาบันจาก “วิทยาลัยครู” เป็น “สถาบนั ราชภฏั ” เข้าสทู่ ศวรรษที่ 3 ภาวะวกิ ฤตดงั กลา่ วข้างตน้ ก็คล่คี ลายลง เร่ิมเข้าส่พู ัฒนาการ ใหม่ภายใต้ช่ือ “สถาบันราชภัฏลำปาง” ซึ่งนับเป็นจุดเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญสู่ความเป็น มหาวิทยาลัย เพราะเกิดการปรับเปลี่ยนบทบาทและการทำหน้าที่สถาบันอุดมศึกษา ไดส้ มบูรณ์ขน้ึ ถึงแม้จะมี “สำนักงานสภาสถาบนั ราชภฏั ” กำกบั การบรหิ ารในระดบั กรม แต่ก็ได้กระจายอำนาจการบริหารโดยให้มี “สภาประจำสถาบันราชภัฏลำปาง” ควบคุม ดูแลกิจการของสถาบัน ซึ่งทำให้มีความเป็นอิสระ ความคล่องตัวในการบริหารจัดการ มากข้ึนกว่าเดิม จนสามารถขยายการผลิตบัณฑิตเปิดสอนทั้งระดับปริญญาตร ี ระดับบัณฑิตศึกษา และจัดตั้งคณะเพิ่มข้ึน รวมเป็น 6 คณะ คือ คณะครุศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ คณะวิทยาการจัดการ คณะเทคโนโลยีการเกษตร และคณะเทคโนโลยอี ตุ สาหกรรม นอกจากนี้สถาบันราชภัฏลำปางก็มีพัฒนาการเป็นอิสระจากโครงสร้างการรวม กลุ่มระหว่างสถาบัน “สหวิทยาลัยล้านนา” เดิมท่ีเคยร่วมมือพัฒนาสถาบันท่ี “เดินร่วม ทางไปพร้อมกัน” ก็เปลี่ยนเป็น “แยกทางกันเดิน” โดยการกำกับทิศทางของ “สภาประจำสถาบัน” แต่ละแห่ง ทำให้สามารถกำหนดทิศทางการพัฒนาสถาบันเป็นตัว ของตนเองมากขนึ้ 157

ในปี 2547 ความเป็นมหาวิทยาลัยอย่างสมบูรณ์จึงเกิดขึ้น ภายใต้พระราช บัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฏ พ.ศ. 2547 มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางมีฐานะเป็น นติ ิบุคคล สังกดั สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศกึ ษา กระทรวงศึกษาธิการ พัฒนาการในทศวรรษท่ี 4 น้ี มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง ได้พัฒนาไปสู่ความ เป็นอิสระทางวิชาการและมีความเป็นอิสระในการบริหารจัดการกิจการของมหาวิทยาลัย อย่างสมบูรณ์แบบ โดยมีบทบาทพันธกิจตามที่สังคมมอบหมายและคาดหวังอันเป็น ลักษณะเฉพาะของ “ราชภัฏ” คอื ความเปน็ “สถาบนั อดุ มศกึ ษาเพ่ือการพฒั นาท้องถน่ิ ” และ “ผลิตครูและส่งเสริมวิทยฐานะครู” นอกจากน้ียังมีบทบาทพันธกิจหลักอื่นๆ ท่เี หมอื นกับมหาวิทยาลัยทว่ั ไป เชน่ การวิจยั การบรกิ ารวิชาการแกส่ งั คม การทำนุบำรงุ ศิลปวัฒนธรรม เปน็ ต้น ความสำเร็จอันน่าภาคภูมิใจของมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางในวันน้ี ส่วนหนึ่ง เป็นผลมาจากรากฐานความเป็นวิทยาลัยครูท่ีสั่งสมสืบทอด บทบาทพันธกิจและ วฒั นธรรมองค์กรตอ่ เนือ่ งกนั มาตลอด 40 ปี โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ความสำเร็จในการสรา้ ง โอกาสทางการศึกษาตอบสนองความต้องการของคนในท้องถิ่นทั้งในลำปางและพื้นท่ี ภาคเหนือ ให้ได้รับการศึกษาที่สูงขึ้นช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตและสภาพเศรษฐกิจที่ด ี ความสำเร็จของการผลิตครูและส่งเสริมวิทยฐานะครู สร้างลูกศิษย์บัณฑิตครู จนมีเครือ ข่ายในองค์กรการศึกษาท่ัวทั้งในจังหวัดลำปางและพื้นที่ใกล้เคียง ตลอดจนการบริการ วิชาการแก่สังคม และทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปางเป็นที่พ่ึงพิง ทางวิชาการแก่สังคม มีความร่วมมือและผูกพันกับท้องถ่ิน จนเกิดความสัมพันธ์อันดีมา อย่างยาวนาน 158

อีกส่วนหน่ึงน้ันเป็นผลจากบุคลากรของมหาวิทยาลัยท่ีได้สืบต่อภารกิจจากรุ่น ส่รู ุ่น ไมว่ ่าจะเปน็ บคุ ลากรสายวชิ าการ สายสนบั สนุน หรือสายบริหาร ท่ไี ดร้ บั ผิดชอบใน บทบาทหน้าท่ีของทุกคนทำให้มหาวิทยาลัยมีพัฒนาการก้าวหน้าเปลี่ยนแปลงไปตาม ยุคสมัย ซึ่งจะเป็นรากฐานสำคัญต่อพัฒนาการของมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง ในทศวรรษท่ี 5 ตอ่ ไป 159

ภาคผนวก รายนามอาจารยใ์ หญ-่ ผู้อำนวยการ-อธกิ าร-อธกิ ารบด ี ปี พ.ศ. ช่ือ-สกลุ ตำแหน่ง 2514 – 2520 นายโอฬาร โรจน์หิรัญ อาจารย์ใหญ่วิทยาลัยครลู ำปาง ผู้อำนวยการวิทยาลัยครูลำปาง 2520 – 2523 2523 – 2529 อธิการวิทยาลัยครลู ำปาง 2530 – 2533 นายธงชัย สมครุฑ อธิการวิทยาลัยครลู ำปาง 2533 – 2537 123 ดร. สุวรรณ นาคพนม อธิการวิทยาลัยครูลำปาง 2537 – 2542 124 นายสุขสันต์ สุขสมบรู ณ์ อธิการวิทยาลัยครลู ำปาง รศ. ไพฑูรย์ ธรรมแสง อธิการวิทยาลัยครลู ำปาง รศ. วรรณวดี ม้าลำพอง อธิการวิทยาลัยครูลำปาง อธิการบดีสถาบันราชภัฏลำปาง 2542 – 2551 ผศ. เล็ก แสงมีอานุภาพ อธิการบดีสถาบันราชภัฏลำปาง ธ.ค.2551 – พ.ย.2553 อธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง พ.ย.2553 - พ.ค.2554 ผศ. เล็ก แสงมีอานุภาพ รักษาราชการแทน พ.ค. - มิ.ย. 2554 นายวิรัช ไชยรักษ์ อธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง รศ.จำเนียร นันทดิลก 2554 – ปัจจุบัน (2556) ผศ. เล็ก แสงมีอานุภาพ อธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง 123 ชว่ งปี 2535-2538 ช่ือสถาบันวา่ สถาบันราชภฏั ลำปาง แตช่ อ่ื ตำแหน่งอธิการ ยงั คงใช้ อธกิ ารวิทยาลยั ครลู ำปาง 124 ชว่ งปี 2535-2538 ช่อื สถาบันวา่ สถาบนั ราชภฏั ลำปาง แต่ชือ่ ตำแหน่งอธกิ าร ยงั คงใช้ อธิการวทิ ยาลัยครูลำปาง 160

รายนามนายกสภาประจำสถาบันราชภัฏลำปาง ดร.เปล่งศักด์ิ ประกาศเภสัช 2538 – 2542 พลเอก มงคล อมั พรพิสิษฐ์ 2540 – 2542 นายกสภามหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง ดร.สุชาติ เมืองแกว้ 2544 – 2556 รายนามผู้ทรงคณุ วุฒสิ ภาประจำสถาบนั ราชภัฏลำปาง (2538 - 2546) รายนามผู้ทรงคุณวฒุ สิ ภามหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง (2547 - 2556) 161

ทำเนยี บอาจารยใ์ หญว่ ิทยาลัยครู อธิการบดสี ถาบนั ราชภฏั และมหาวทิ ยาลยั ราชภัฏลำปาง 162

บรรณานุกรม หนงั สอื กรมการฝึกหัดครู กระทรวงศึกษาธิการ.คู่มือโครงการจัดการศึกษาสำหรับบุคลากร ประจำการ. โรงพิมพ์เทศเสนา, กรงุ เทพฯ. มปป. กองนโยบายและแผน มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปาง. รายงานประจำปี 2547. มหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง. 2547. _____________. รายงานประจำปี 2548. มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปาง. 2548. _____________. รายงานประจำปี 2549. มหาวิทยาลัยราชภฏั ลำปาง. 2549. _____________. รายงานประจำปี 2550. มหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง. 2550. _____________. รายงานประจำปี 2551. มหาวิทยาลยั ราชภัฏลำปาง.2551. _____________. รายงานประจำปี 2552. มหาวิทยาลัยราชภฏั ลำปาง. 2552. _____________. รายงานประจำปี 2553. มหาวทิ ยาลัยราชภัฏลำปาง. 2553. _____________. รายงานประจำปี 2554. มหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง. 2554. _____________. รายงานประจำปี 2555. มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง. 2555. กองเลขานกุ ารสภามหาวทิ ยาลยั . สภามหาวทิ ยาลัย พทุ ธศกั ราช 2551. มหาวทิ ยาลัยราชภัฏลำปาง.2551. _____________. สภามหาวทิ ยาลยั พทุ ธศกั ราช 2552. มหาวทิ ยาลัยราชภัฏลำปาง. 2552. _____________.สภามหาวทิ ยาลยั พทุ ธศกั ราช 2553. มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปาง. 2553. _____________. สภามหาวิทยาลัย พุทธศักราช 2554. มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง. 2554. 163

คณะครศุ าสตร์ มหาวิทยาลัยราชภฏั ลำปาง. รายงานประจำปี 2555 มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปาง.2555. คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลยั ราชภัฏลำปาง. รายงานประจำปี 2555 . มหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง.2555. คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏลำปาง. รายงานประจำปี 2552 . มหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง.2552. คณะมนุษยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏลำปาง. รายงานประจำป ี 2555. มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปาง.2555. คณะวทิ ยาการจดั การ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปาง. รายงานประจำปี 2555.มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปาง.2555. คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง. รายงานประจำปี 2555 .มหาวิทยาลัย ราชภัฏลำปาง.2555. จำลอง คำบญุ ช.ู “อนั เนื่องมาจากศษิ ยด์ อ้ื และอาจารยใ์ จกวา้ ง” ในสองทศวรรษวิทยาลัย ครูลำปาง , วิทยาลัยครูลำปาง. 2534. จำลอง คำบุญชูและคณะ .สามทศวรรษสถาบันราชภัฏลำปาง. สถาบันราชภฏั ลำปาง. 2545. ธนากร สังเขป. “36 ปีแห่งความหลัง.” ใน ความทรงจำในปา่ เหียง หนังสือทร่ี ะลึกงาน เกษยี ณอายุราชการ ปี 2552. มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏลำปาง.2552. ธีรเกยี รติ เวลาดี. “สหวทิ ยาลยั ” สองทศวรรษวิทยาลยั ครูลำปาง. วทิ ยาลยั ครูลำปาง. 2534. บุญชัด เนติศักด์ิ. “คิดถึง” ในหนังสือท่ีระลึกงานเกษียณอายุราชการ ปี 2553. มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏลำปาง.2553. “พระราชบญั ญัตวิ ิทยาลยั ครู พ.ศ. 2518,” (2518, 27 กุมภาพนั ธ)์ . ราชกจิ จานุเบกษา. เล่ม 92 ตอนท่ี 48 ก ฉบบั พิเศษ. หน้า 23-43. 164

“พระราชบญั ญัติวิทยาลัยครู (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2527,” (2527, 12 ตุลาคม). ราชกจิ จานุเบกษา. เล่ม 101 ตอนท่ี 144 ก ฉบับพิเศษ. หน้า 1-13. “พระราชบัญญัติสถาบันราชภัฏ พ.ศ. 2538” ( ). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม ตอนท ี่ ฉบับพเิ ศษ. “พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฏ พ.ศ.2547,” (2547, 14 มิถุนายน). ราชกิจจานเุ บกษา. เลม่ 121 ตอนพิเศษ 23 ก ฉบบั พิเศษ. พุทธสิทธิ์ จันฤาไชย. “คณะวิชามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์”,สองทศวรรษวิทยาลัย ครลู ำปาง.วทิ ยาลัยครลู ำปาง. 2534. มานิต สุทธจิตต์ “ฟ้ืนฝอยติดตามสวนสามสอ” ใน สองทศวรรษวิทยาลัยครูลำปาง. วทิ ยาลัยครูลำปาง. 2534. เลก็ แสงมีอานภุ าพ. “สารอธกิ าร” ,ขา่ วมหาวิทยาลัยราชภฏั ลำปาง. ฉบับที่ 7 ประจำ วันที่ 12-18 พฤศจิกายน 2556. วิทยาลัยครูลำปาง . คู่มือนักศึกษาว่าด้วยระเบียบการจัดการเรียนการสอนของวิทยาลัย ครลู ำปาง ปกี ารศึกษา2515 . วิทยาลัยครลู ำปาง. 2515. _____________. คมู่ อื นกั ศกึ ษา โครงการอบรมครแู ละบคุ ลากรทางการศกึ ษาประจำการ ประจำปกี ารศึกษา 2521. วทิ ยาลยั ครูลำปาง.2521. _____________. คมู่ อื นักศึกษา ปีการศึกษา 2534. วิทยาลัยครลู ำปาง.2534. วิวัฒน์ แดงสังวาลย์. “ปฐมบทชีวิตใต้ต้นเหียง.” ใน ความทรงจำในป่าเหียง หนังสือ ท่รี ะลกึ งานเกษียณอายุราชการ ปี 2552. มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏลำปาง.2552. ศริ ิ พรมด,ี “สว่ นหนง่ึ ของ 37 ปีแหง่ ความทรงจำ”. ใน ความทรงจำในปา่ เหยี ง หนงั สอื ท่ีระลกึ งานเกษียณอายุราชการ ปี 2552. มหาวิทยาลัยราชภฏั ลำปาง.2552. สมาน ฟูแสง . “คิดถึง” ใน หนังสือท่ีระลึกงานเกษียณอายุราชการ ปี 2553. มหาวิทยาลยั ราชภัฏลำปาง.2552. สำนักสง่ เสริมวชิ าการ สถาบันราชภฏั ลำปาง. ประวัติความเป็นมาโครงการจดั การศกึ ษา สำหรบั บุคลากรประจำการภายนอกสถาบนั . สถาบันราชภฏั ลำปาง. 2543. 165

_____________. รายงานผลการดำเนินงานโครงการจัดต้ังวิทยาเขตลำพูน. มหาวิทยาลยั ราชภัฏลำปาง 2544. สุพจน์ เอี่ยมอดุลย์. “โครงการส่งเสริมคุณภาพการศึกษาโรงเรียน ตชด.” ใน สองทศวรรษวิทยาลัยครูลำปาง. วิทยาลัยครลู ำปาง. 2534. เสาวนีย์ แสงมีอานุภาพ, “สิ่งดีๆท่ีข้าพเจ้าได้รับจากสถาบันการศึกษาแห่งน้ี”. ใน ความทรงจำในป่าเหียง หนังสือท่ีระลึกงานเกษียณอายุราชการ ปี 2552. มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ลำปาง.2552. สมั ภาษณ ์ กัญญา ศิลารังสี. ศษิ ย์เกา่ รนุ่ แรก. สมั ภาษณ์ (31 ธนั วาคม 2544). จิตรกร แต้มคลอ่ ง. ศิษย์เกา่ รนุ่ ปี 2517. สมั ภาษณ์ (11 กมุ ภาพนั ธ์ 2545). เด็ดดวง ณ ลำปาง. ศิษยเ์ ก่าภาคคำ่ รนุ่ บกุ เบิก. สัมภาษณ์ (7 ตุลาคม 2544). ตาล อนุ่ ม่อน. ราษฎรบ้านกล้วยแพะ.สมั ภาษณ์ (6 กรกฎาคม 2544). ธีรเกียรติ เวลาดี. อาจารยร์ นุ่ บกุ เบิก. สมั ภาษณ์ (10 กรกฎาคม 2544). นอ้ ย นันต๊ะภาพ. ราษฎรบา้ นกาดเมฆ. (6 มกราคม 2544). บญุ ชู นาถวงษ.์ อดีตรองอธิบดกี รมการฝึกหดั คร.ู สัมภาษณ์ (2 พฤษภาคม 2544). บญุ ฑวรรณ วงิ วอน, อดีตคณบดคี ณะวทิ ยาการจัดการ, สัมภาษณ์ 28 พฤศจกิ ายน 2556. บุญสง่ ยืนยง. อดตี หวั หน้าภาควิชาเกษตรศาสตร์วทิ ยาลยั ครลู ำปาง. สมั ภาษณ์ (8 มถิ นุ ายน 2544). เบดิ อุน่ มอ่ น. ราษฎรบ้านกลว้ ยหลวง. สมั ภาษณ์ (6 กรกฎาคม 2544). 166

ประเสริฐ อสุ าหกร. อาจารยร์ ุน่ บกุ เบิกวทิ ยาลัยครลู ำปาง. สมั ภาษณ ์ (20 พฤษภาคม 2544). ประชมุ บุญนอ้ ม. คณบดคี ณะมนษุ ยศาสตร์ฯสถาบนั ราชภัฏลำปาง. สมั ภาษณ์ (5 เมษายน 2544). ประชมุ มขุ ดี. ผ้บู รหิ ารร่นุ บุกเบกิ อดตี ผู้ช่วยอาจารย์ใหญ่วิทยาลัยครลู ำปาง. สมั ภาษณ์ (18 มนี าคม 2544). ประชนั รกั พงษ.์ อดตี หัวหน้าคณะวชิ ามนุษยศาสตรแ์ ละสังคมศาสตร ์ วทิ ยาลัยครลู ำปาง. สมั ภาษณ์(22 พฤษภาคม 2544). ปอน อุปปัญญา. นักการภารโรงรนุ่ แรก. สัมภาษณ์ (9 กรกฎาคม 2544). แป อนุ่ ผูก. ราษฎรบา้ นกล้วยแพะ. สมั ภาษณ์ (7 กรกฎาคม 2544). ไพฑรู ย ์ ธรรมแสง. อดตี อธิการวิทยาลัยครูลำปาง. สัมภาษณ์ (4 พฤษภาคม 2544). ยงยุทธ เศรษฐกร. คณบดีคณะวิทยาการจัดการ. สัมภาษณ์ (12 กุมภาพันธ์ 2545). เล็ก แสงมีอานุภาพ. อธกิ ารบดมี หาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง. สัมภาษณ์ (22 พฤศจกิ ายน 2556). _____________. อธิการบดสี ถาบนั วทิ ยาลัยราชภัฏลำปาง. สัมภาษณ์ (17 พฤษภาคม 2544). ศกั รนิ ทร์ แสงเมอื งมา. ศษิ ย์เกา่ รุ่นบุกเบกิ . สัมภาษณ์ (26 เมษายน 2544). สวัสด์ิ ไชยวุฒ.ิ ศิษย์เก่า สัมภาษณ.์ (5 เมษายน 2544). สุวรรณ นาคพนม. อดีตอธิการวิทยาลัยครูลำปาง และอดีตรองเลขาธิการสภาสถาบัน ราชภฏั .สมั ภาษณ์ (2 พฤษภาคม 2544). หลวง แสนปนิ ตา. ราษฎรบ้านกาดเมฆ. สัมภาษณ์ (6 มกราคม 2544). อา้ ย ใจแกว้ . อดตี นักการภารโรงวทิ ยาลยั ครูลำปาง. สมั ภาษณ์ (7 มกราคม 2544). 167

หนา้ ว่างครบั