มหาวิทยาลัยศรปี ทมุ รายงานการวจิ ัย เร่อื ง ปจ จัยท่มี ผี ลตอ การเลือกใชโปรแกรมสําเรจ็ รปู ทางการบัญชีของธุรกิจ ขนาดกลางและขนาดยอมในเขตกรุงเทพมหานคร FACTORS AFFECTING DECISION-MAKING IN USING ACCOUNTING SOFTWARE PACKAGES OF SMALL AND MEDIUM ENTERPRISES IN BANGKOK สวุ รรณี รุงจตรุ งค งานวิจยั นี้ ไดรบั ทนุ อดุ หนนุ การวิจัยจากมหาวิทยาลยั ศรีปทุม ปก ารศกึ ษา 2549
กติ ติกรรมประกาศ ผลงานวิจัยฉบับนี้เกิดข้ึนไดและเปนผลสําเร็จไดดวยงบประมาณสนับสนุนจาก มหาวิทยาลัยศรีปทุม และการสละเวลาอันมีคาในการใหคําปรึกษาแนะนําของทาน รองศาสตราจารย ดร.ศรัณย วรรธนัจฉริยา ท่ีปรึกษาสํานักวิจัย ผูวิจัยขอกราบขอบพระคุณ คณะผูบริหารระดับสูง มหาวิทยาลัยศรีปทุมและทานรองศาสตราจารยยุพดี ศิริวรรณ ซ่ึงไดกรุณา รับเปนที่ปรึกษาโครงการวิจัย พรอมกันน้ีขอขอบคุณผูอํานวยการสํานักวิจัย มหาวิทยาลัยศรีปทุม ทไ่ี ดก รณุ าใหค ําแนะนาํ ทาํ ใหผ ลงานวจิ ัยฉบบั นมี้ คี วามสมบรู ณย่งิ ข้ึน ขอขอบคณุ ผูจัดการฝายบญั ชีของสถานประกอบการตา งๆ ที่ไดก รณุ าตอบแบบสอบถาม ตลอดจนใหข อเสนอแนะทีเ่ ปน ประโยชนต อ การดาํ เนินการวิจยั น้ี และขอขอบคุณผชู วยศาสตราจารย กัลยาภรณ ปานมะเริง เบอรค ผูชวยศาสตราจารยอํานาจ วังจีน อาจารยมาสวีร มาศดิศรโชติ และคุณเมตตา ศิริทัพ ท่ีไดมีสวนชวยในการเก็บรวบรวมขอมูล ประมวลผลและดําเนินการจัดพิมพ ผลงานวจิ ยั ฉบับนจ้ี นสาํ เร็จเรยี บรอย คุณคาของผลงานวิจัยฉบับนี้ขอมอบแดบิดามารดา และครู อาจารยท่ีไดใหการอบรม สั่งสอน ใหการสนับสนุน คอยอาทรและหวงใย ตลอดจนเปนกําลังใจใหแกผูวิจัยจนมีกําลังใจท่ี สามารถฟน ฝา อปุ สรรคจนทําใหง านวิจยั น้สี าํ เรจ็ ลุลว งดว ยดี สวุ รรณี รงุ จตุรงค มนี าคม 2551
หวั ขอวจิ ัย : ปจจยั ทมี่ ีผลตอ การเลือกใชโปรแกรมสาํ เรจ็ รปู ทางการบัญชขี องธุรกจิ ขนาดกลาง และขนาดยอ มในเขตกรุงเทพมหานคร ผูวจิ ยั : นางสาว สวุ รรณี รุงจตุรงค หนวยงาน : คณะบญั ชี มหาวทิ ยาลยั ศรปี ทมุ ปท่ีพมิ พ : พ.ศ. 2551 บทคดั ยอ การวิจัยคร้ังนี้มีวัตถุประสงคเพื่อศึกษาปจจัยที่มีผลตอการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีของธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมในเขตกรุงเทพมหานคร ศึกษาความสัมพันธของ ปจจัยแตละอยางท่ีเปนสวนประกอบในการตัดสินใจเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ศึกษา ถึงประโยชน ปญหาและอุปสรรคจากการใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี รวมไปถึงลักษณะงาน บัญชที โี่ ปรแกรมสําเรจ็ รูปตางๆ เขา มาชว ยสนบั สนนุ การทาํ งาน การศึกษาครั้งน้ีจะทําการสุมตัวอยางจากผูจัดการฝายบัญชีของบริษัทที่อยูในกลุมธุรกิจ ขนาดกลางและขนาดยอ มในเขตกรุงเทพมหานครจาํ นวน 100 รายและทําการวเิ คราะหค วามสมั พนั ธ ระหวางปจจัยตางๆ ไดแก ประเภทของธุรกิจ รายไดของธุรกิจ ขนาดของธุรกิจและทักษะของ พนักงานบัญชีกับชนิดของโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีที่บริษัทในธุรกิจขนาดกลางและขนาด ยอมในเขตกรุงเทพมหานครเลือกใช โดยใชเทคนิคทางสถิติ คือ การวิเคราะหความถดถอยโลจิสติก แบบ Multinomial Logistic Regression และทําการวิเคราะหเกี่ยวกับปจจัยที่มีผลตอการเลือกใช ประโยชน ปญหาและอุปสรรคจากการใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี และลักษณะงานบัญชีท่ี โปรแกรมสําเร็จรูปตางๆ เขามาชวยสนบั สนนุ การทํางาน โดยจะใชเ ทคนคิ ทางสถิติแบบวเิ คราะหส ถติ ิ พนื้ ฐาน ไดแ ก คา เฉลย่ี (Mean) และคา เบยี่ งเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) จากผลการศึกษาพบวา รายไดของธุรกิจ ขนาดของธุรกิจและทักษะของพนักงานบัญชีมี ความสัมพันธกับการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี และในการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชผี ูจ ัดการฝา ยบัญชจี ะคาํ นึงถึงเรอ่ื งความปลอดภัยในการใชงานมาก ทางดานประโยชน ที่ไดรับจากการใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางบัญชี พบวาไดรับประโยชนในเรื่องการลดปญหาของการ จัดทําเอกสารท่ีเก่ียวของกับธุรกิจมากท่ีสุด ทางดานปญหาและอุปสรรคท่ีพบจากการใชโปรแกรม
สําเร็จรูปทางบัญชี พบวามีปญหาในเร่ืองพนักงานบัญชีขาดความรูความเขาใจในการใชโปรแกรม มากทส่ี ุด คาํ สาํ คญั : โปรแกรมสาํ เรจ็ รูป
Research Title : Factors Affecting Decision-Making in Using Accounting Software Packages of Small and Name of Researcher : Medium Enterprises in Bangkok Name of Institution : Miss Suwannee Rungjaturong Year of Publication : Faculty of Accounting Sripatum University B.E. 2551 ABSTRACT The study aimed to investigate the factors that affected the decision – making in using accounting software packages of small and medium enterprises in Bangkok, relationship of each factor, benefits, problems and obstacles from using accounting software packages. Also including the task of accounting which will be supported by the accounting software packages. The sample of this study consisted of 100 accounting managers of small and medium enterprises in Bangkok, Self – report Questionnaire was applied to collect the data and analyzing the relationship of each factor such as type of business, revenue, size of company, skill of accountant in using each type of accounting software packages by multinomial logistic regression and descriptive statistics such as mean and standard deviation and descriptive statistics such as mean and standard decision are for the factors that affected the division – making, benefits, problems and obstacles and task of accounting The result indicated that the revenue, size of business and skill of accountant were the important factors affecting the use of accounting software packages. The accounting managers were concerned about the safety in using the program. In relation to the benefit from using the program, it was found that the program help in preparing the business documents. For the problems and obstacles from the accounting software packages, it
was also found that lack of knowledge and lack of understanding in using the program were the major problems in using accounting software pages. Keyword : SOFTWAR
สารบัญ หนา บทท่ี 1 บทนาํ ............................................................................................................. 1 ความเปน มาและความสาํ คญั ของปญ หา............................................................ 1 วตั ถุประสงคของการวจิ ัย………………………………………………………….. 3 ประโยชนท ีค่ าดวา จะไดร บั …………………………………………………………. 4 คาํ ถามในการวจิ ัย...........………………………………………………………….. 4 สมมุตฐิ านการวจิ ยั …………………………………………………………………. 4 ขอบเขตของการวิจัย......................................................................................... 5 คาํ นิยามศัพท. .................................................................................................. 5 บทท่ี 2 วรรณกรรมที่เก่ียวขอ ง....................................................................................... 10 ความรทู ว่ั ไปเก่ยี วกับโปรแกรมสําเรจ็ รปู ทางการบญั ช.ี ...................................... 10 งานวจิ ยั ท่เี กีย่ วขอ ง........................................................................................ 24 บทท่ี 3 วิธีดาํ เนินการวจิ ยั ............................................................................................. 33 แหลงขอ มลู .................................................................................................... 33 ประชากรและกลุมตัวอยา ง................................................................................ 33 เครือ่ งมอื ในการวจิ ัย......................................................................................... 35 การเกบ็ รวบรวมขอ มลู ...................................................................................... 37 การวเิ คราะหขอ มูล........................................................................................... 37 บทท่ี 4 ผลการวเิ คราะหข อมูล....................................................................................... 39 ศึกษาลกั ษณะงานบญั ชที ่โี ปรแกรมสําเรจ็ รปู ตางๆเขามาชวยสนับสนนุ การทาํ งาน..................................................................................................... 39 ศกึ ษาความสมั พนั ธร ะหวา งปจจยั ตางๆ กบั ชนดิ ของโปรแกรมสําเร็จรปู ทางการบัญชที ี่เลอื กใช................................................................................... 46 ศกึ ษาปญหาและอปุ สรรคจากการใชโ ปรแกรมสาํ เร็จรปู ทางการบัญช.ี .....…....... 60
สารบัญ (ตอ) หนา บทท่ี 5 สรปุ ผลการวจิ ยั และขอเสนอแนะ................................................................... 64 สรุปผลการวิจัยและอภปิ รายผลการวิจยั .......................................................... 65 ขอ จํากัดของการวิจัย……………………………………………………………... 68 ขอ เสนอแนะสาํ หรบั การวิจัยในอนาคต............................................................... 68 บรรณานกุ รม................................................................................................................... 70 ภาคผนวก........................................................................................................................ 74 ภาคผนวก ก ตัวอยา งรายชอื่ โปรแกรมสาํ เรจ็ รปู ทางการบญั ช.ี ...................... 75 ภาคผนวก ข แบบสอบถาม…………………………………………………... 78 ประวตั ยิ อผูวจิ ยั ................................................................................................................. 86
สารบัญตาราง ตาราง หนา 1 ผลการวิเคราะหความสมั พนั ธระหวา งปจจยั ประเภทของธรุ กิจกบั ชนิดของ โปรแกรมสาํ เรจ็ รูปทางการบญั ชที เี่ ลือกใชข องบริษทั ในกลมุ ธุรกจิ ขนาด กลางและขนาดยอ มในเขตกรงุ เทพมหานคร……………………………… 40 2 ผลการวิเคราะหความสัมพันธระหวางปจจัยรายไดของธุรกิจกับชนิดของ โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีที่เลือกใชของบริษัทในกลุมธุรกิจขนาด กลางและขนาดยอมในเขตกรงุ เทพมหานคร……………………………... 46 3 จํานวนและรอยละรายไดของธุรกิจและชนิดของโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีที่เลือกใชของบริษัทในกลุมธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอม ในเขตกรุงเทพมหานคร…………………………………………………… 47 4 ผลการวเิ คราะหค วามสัมพนั ธร ะหวา งปจจยั ขนาดของธรุ กิจกบั ชนิด ของโปรแกรมสําเรจ็ รูปทางการบญั ชีทเี่ ลอื กใชของบรษิ ทั ในกลมุ ธรุ กจิ ขนาดกลางและขนาดยอ มในเขตกรุงเทพมหานคร……………………….. 48 5 จํานวนและรอยละขนาดของธุรกิจและชนิดของโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีที่เลือกใชของบริษัทในกลุมธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอม ในเขตกรุงเทพมหานคร……………………………………….................. 49 6 ผลการวิเคราะหความสัมพันธระหวางปจจัยทักษะของพนักงานบัญชีกับ ชนิดของโปรแกรมสาํ เร็จรปู ทางการบัญชที ่ีเลอื กใชข องบรษิ ัทในกลุม ธุรกิจ ขนาดกลางและขนาดยอ มในเขตกรงุ เทพมหานคร………………… 50 7 จํานวนและรอยละทักษะของพนักงานบัญชีและชนิดของโปรแกรม สําเร็จรูปทางการบัญชีที่เลือกใชของบริษัทในกลุมธุรกิจขนาดกลางและ ขนาดยอ มในเขตกรงุ เทพมหานคร………………………………………... 51 8 ผลการวิเคราะหความสัมพันธระหวางปจจัยประเภทของธุรกิจ, รายได ของธุรกิจ, ขนาดของธุรกิจและทักษะของพนักงานบัญชีกับชนิดของ โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีท่ีเลือกใชของบริษัทในกลุมธุรกิจขนาด กลางและขนาดยอมในเขตกรุงเทพมหานคร……………………………... 52
สารบัญตาราง (ตอ) ตาราง หนา 9 แสดงสถิติเชิงพรรณนาของระดบั ความสาํ คญั ของปจจยั ทม่ี ผี ลตอการ เลือกใชโปรแกรมสําเรจ็ รูปทางบัญช…ี …………………………………… 53 10 สถติ เิ ชิงพรรณนาถงึ ประโยชนท ีไ่ ดรับจากการใชโ ปรแกรมสาํ เรจ็ รปู ทางการบัญช…ี ……………………………………………………………. 54 11 สถิตเิ ชงิ พรรณนาถงึ ประโยชนทไี่ ดร บั จากการใชโ ปรแกรมสําเรจ็ รปู ทางการบญั ชกี ับชนดิ ของโปรแกรมสาํ เรจ็ รปู ทางการบญั ชที ่เี ลอื กใช........ 57 12 สถิติเชิงพรรณนาถงึ ปญ หาและอปุ สรรคจากการใชโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบญั ช…ี …………………………………………………………… 58 13 สถิตเิ ชิงพรรณนาถงึ ปญหาและอุปสรรคจากการใชโ ปรแกรมสาํ เรจ็ รปู ทางการบัญชีกบั ชนิดของโปรแกรมสาํ เรจ็ รปู ทางการบญั ชีท่ีเลือกใช… …. 61 14 แสดงการเปรียบเทยี บสดั สวนการใชโ ปรแกรมสําเรจ็ รูปทางการบญั ชี…… 62
บทที่ 1 บทนาํ ความเปนมาและความสําคญั ของปญ หา ปจ จุบนั ระบบสารสนเทศเปน ส่ิงสาํ คัญและจําเปน ตอ การดําเนนิ ชีวิต ไมวาจะเปน สารสนเทศในลักษณะของบุคคล หรือสารสนเทศขององคกรก็ตาม ลวนแลวแตเปนประโยชนตอ การนําไปใชและชวยในการตัดสินใจของผูบริหาร ซ่ึงในปจจุบันธุรกิจตางก็มีการแขงขันทาง การตลาดกันอยางรุนแรงสืบเน่ืองมาจากสภาวะแวดลอมท่ีมีการเปลี่ยนแปลงทั้งภายในและ ภายนอกตลอดเวลา สงผลกระทบตอการดําเนินงานของแตละกิจการอยางรวดเร็ว ดังนั้น กิจการ ควรใหความสําคัญตอระบบขอมูลขาวสารหรือระบบสารสนเทศ โดยจัดใหมีการพัฒนาระบบ สารสนเทศตางๆ อยางตอเนื่อง ระบบสารสนเทศดังกลาวประกอบดวย ระบบสารสนเทศทาง การตลาด ระบบสารสนเทศทางการเงิน ระบบสารสนเทศเพ่ือการจัดการ และรวมท้ังระบบ สารสนเทศทางการบัญชี โดยเฉพาะระบบสารสนเทศทางการบัญชีน้ีจะตองไดรับการจัดระบบ ระเบียบใหอยูในรูปท่ีพรอมจะใชงานและมีการพัฒนาอยูเสมอ ซึ่งเริ่มจากการเก็บรวบรวมขอมูล ทางเศรษฐกิจอยางละเอียดครบถวน บันทึกขอมูลจากหลักฐานท่ีรวบรวมได ลงในคอมพิวเตอร จนกระท่ังออกผลลัพธ ซึ่งไดแก รายงานทางการเงิน ที่นํามาใชภายในกิจการใหขอมูลท่ีเกี่ยวของ กับผูบริหาร เพื่อการวางแผน การตัดสินใจ และควบคุมการดําเนินงานของกิจการ รวมท้ังรายงาน ทางการเงินที่ตองนําเสนอตอบุคคลภายนอก เพ่ือใหผูใชงบการเงินทราบถึงผลการดําเนินงานใน แตละรอบระยะเวลาบัญชีของกิจการและเพ่ือแสดงถึงฐานะการเงินของกิจการ ณ วันสิ้นรอบ ระยะเวลาบญั ชี ระบบสารสนเทศทางการบัญชี ทําใหมีการเปลี่ยนวิธีการทําบัญชีดวยมือกลาย มาใชเครื่องจักรหรือเทคโนโลยีในการจัดทําแทน ในอดีตกอนท่ีจะนําโปรแกรมสําเร็จรูปทางการ บัญชีมาใชน ้นั บรษิ ัทในธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมสวนใหญจัดทําบัญชีดวยมือ แตเนื่องจาก การจัดทําบัญชีดวยมือมีขอจํากัดในการเก็บรวบรวมขอมูลและใชเวลาคอนขางมาก ข้ันตอนการ ทํางานซาํ้ ซอ น โอกาสเกดิ ความผดิ พลาดไดงา ยและจะทําการตรวจสอบหาขอผิดพลาดกย็ าก ดว ย ขอจํากัดเหลานี้ ประกอบกับในปจจุบันเทคโนโลยีสารสนเทศกําลังมีบทบาทสําคัญ ดังน้ัน ผูท่ี
2 เกี่ยวของควรจะตองมีการติดตาม การพัฒนาการของเทคโนโลยีตางๆ เพ่ือนํามาใชกับระบบ สารสนเทศทางการบัญชี เพื่อเพิ่มศักยภาพใหกับการดําเนินงานและกอใหเกิดประโยชนหลายๆ ดานของธุรกิจ เชน ประโยชนดานความถูกตองแมนยํา ประโยชนดานการประหยัดเวลาซ่ึงจะทํา ใหธุรกิจสามารถลดตน ทุนและคา ใชจา ยไดอีกมาก ในชวงป พ.ศ. 2540 ประเทศไทยเกิดวิกฤตการณเศรษฐกิจสงผลกระทบตอธุรกิจ ขนาดกลางและขนาดยอมเปนอยางมาก ทําใหธุรกิจเหลาน้ีปดกิจการไปเปนจํานวนมากนับเปน บทเรียนท่ีผูบริหารทุกคนควรใสใจและใหความสําคัญตอผลการดําเนินงานของกิจการ โดยให ความสําคัญตองบการเงินเพราะงบการเงินเปรียบเสมือนกระจกเงาสองความอยูรอดของธุรกิจ และเปนเข็มทิศชวยชี้วาควรกําหนดกลยุทธของกิจการใหเปนไปในทิศทางใด หากเห็นวางบ การเงินมีความสําคัญ ก็มีเปนความจําเปนท่ีแตละกิจการจะตองปรับเปล่ียนโครงสรางการทํางาน ใหม ซ่งึ หมายถงึ การเปล่ียนบทบาทและแนวทางความคดิ ในการทํางานของนกั บัญชี เพื่อปรับปรุง การทํางานบัญชีใหมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น การใชโปรแกรมสําเร็จรูปเพื่อชวยงานบัญชีจึงเปน ทางเลอื กท่ีกลายเปนความจําเปนเพราะจะชวยใหการประมวลผลและการคนหาขอมูลทําไดอยาง ถกู ตอ งและรวดเร็ว ธุรกิจที่นําโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีมาใชจะใหความสะดวกกับผูใชงานเพราะ โปรแกรมจะมีการประมวลผลที่สามารถทําไดโดยอัตโนมัติภายใตการส่ังการของโปรแกรมบัญชี (Accounting Software) โดยพ้ืนฐานของโปรแกรมบัญชีจะมีการตรวจสอบและวางรูปแบบขั้น พ้ืนฐานทางการบัญชีเอาไวแลว สวนความซับซอนของงานที่แตกตางกันไปในแตละกิจการน้ัน จําเปนตองอาศัยความยืดหยุนและความหลากหลายของโปรแกรมท่ีตางกัน หากธุรกิจท่ีเลือกใช โปรแกรมของผูผลิตท่ีมีโปรแกรมบัญชีรองรับงานบัญชีไดอยางครอบคลุมและมีการปรับปรุง โปรแกรมอยางตอเนื่อง ก็นับวาเปนการตัดสินใจท่ีรอบคอบแตหากเลือกโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชโี ดยไมม หี ลักเกณฑกจ็ ะทาํ ใหกจิ การตอ งเสียเงนิ และเสียเวลาโดยเปลา ประโยชน จากการพัฒนาโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีอยางตอเนื่องในปจจุบัน ทําให ธุรกิจตางๆ มีโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีท่ีสามารถเลือกใชไดอยางหลากหลายตามความ ตองการและความเหมาะสมของแตละกิจการ บางกิจการตองการโปรแกรมสําเร็จรูปเพ่ือใชงาน เฉพาะงานดา นบัญชี เชน บัญชลี ูกหน้ี บญั ชีเจาหนี้ บญั ชแี ยกประเภททั่วไป เปน ตน แตบ างกจิ การ ตองการโปรแกรมสําเร็จรูปที่สามารถเช่ือมโยงระบบงานตางๆ ขององคกรเขาดวยกัน ต้ังแต
3 ระบบงานทางดานบัญชีและการเงิน ระบบงานทรัพยากรบุคคล ระบบบริหารการผลิต รวมท้ัง ระบบการกระจายสินคา ซ่ึงโปรแกรมสําเร็จรูปลักษณะนี้เรียกวา โปรแกรมสําเร็จรูประบบบริหาร ทรัพยากรองคกร หรือ ERP (Enterprise Resource Planning) ปจจัยในการเลือกใชโปรแกรม สําเร็จรูปวาจะเลือกแบบใชเฉพาะสวนงานบัญชีหรือเลือกใชแบบสามารถใชงานเชื่อมโยงทั้ง องคกร (ERP) นั้นมีความแตกตางตามขอจํากัดของแตละกิจการ อาทิเชน ขนาดของธุรกิจ ประเภทธุรกิจ ความซับซอนของงาน คุณสมบัติของนักบัญชี เปนตน ทําใหความตองการใช โปรแกรมสําเร็จรปู ทางการบัญชนี ั้นตางกนั ไป ดว ยเหตุผลดังกลาว ผูวิจยั จงึ สนใจศึกษาถึงความตอ งการโปรแกรมสาํ เร็จรูปทางการ บัญชีของธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมในเขตกรุงเทพมหานคร เพราะการลงทุนในการซ้ือเพ่ือ นําโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีมาใช หากเกิดผลดี มีประสิทธิภาพ เหมาะสมและเขากันได กับระบบงานของกิจการกย็ อ มหมายถึงการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศทางออม เชน กัน วตั ถปุ ระสงคของการวิจยั วัตถุประสงคของการศึกษาเก่ียวกับปจจัยในการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการ บัญชีของธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอ มในเขตกรุงเทพมหานครมีดังน้:ี - 1. เพ่อื ศึกษาถงึ ลักษณะงานบัญชที โ่ี ปรแกรมสําเรจ็ รูปตางๆ เขา มาชวยสนบั สนนุ การ ทํางาน อันไดแก งานรวบรวมขอมูล งานประมวลผลขอมูล งานวิเคราะหขอมูล งานสรุปผลขอมูล และงานนําเสนอขอ มลู แยกตามประเภทของธุรกจิ 2. เพอ่ื ศึกษาปจจัยที่มผี ลตอ การเลอื กใชโปรแกรมสาํ เร็จรูปทางการบญั ชขี องธรุ กิจ ขนาดกลางและขนาดยอม ในเขตกรงุ เทพมหานคร 3. เพ่ือศึกษาถึงความสมั พันธข องปจ จัยแตละอยา งท่เี ปนสว นประกอบในการ ตดั สินใจเลอื กใชโปรแกรมสําเรจ็ รปู ทางการบญั ชี 4. เพอื่ ศกึ ษาถึงปญ หาและอปุ สรรคท่เี กดิ ขน้ึ จากการใชโ ปรแกรมสําเร็จรปู ทางการ บัญชขี องธุรกจิ รวมทั้งประโยชนท ่ีไดร บั
4 ประโยชนทคี่ าดวาจะไดรบั จากผลการวิจัยทําใหทราบถึงปจจัยที่มีผลตอการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการ บญั ชี ปญ หาและอุปสรรคทเี่ กดิ ขึ้นจากการใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีของธุรกิจในปจจุบัน รวมทั้งประโยชนที่ไดรับเพ่ือใหผูท่ีพัฒนาโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีสามารถนําไปเปน แนวทางในการปรับปรุง แกไขและพัฒนาโปรแกรมใหเหมาะสมและเขากันไดกับระบบงานของ กิจการ ตลอดจนตรงกบั ความตองการของผใู ชในธุรกิจประเภทตา งๆ คาํ ถามในการวิจยั 1. ลักษณะงานบัญชีที่โปรแกรมสําเร็จรูปเขามาชวยสนับสนุนการทํางานเปน อยางไร 2. ปจจัยที่นํามาใชในการพิจารณาเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี มคี วามสมั พันธอยา งไร 3. ปญหาท่ีพบและประโยชนท่ีไดรับจากการใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี มมี ากนอ ยเพียงใด สมมุติฐานการวิจัย 1. ประเภทของธรุ กจิ ไมม คี วามสัมพนั ธก บั ชนิดโปรแกรมสําเร็จรูปทางการ บญั ชีทเี่ ลือกใช 2. รายไดของธุรกิจไมมีความสัมพันธกับชนิดโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ทเี่ ลือกใช 3. ขนาดของธุรกิจไมมีความสัมพันธกับชนิดโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ท่เี ลือกใช 4. ทักษะของพนกั งานบญั ชไี มมีความสัมพันธกบั ชนิดโปรแกรมสาํ เร็จรปู ทางการบัญชีทเ่ี ลือกใช
5 ขอบเขตของการวิจยั ในการวิจยั ครั้งน้ผี ูว จิ ัยไดก าํ หนดขอบเขตของการศกึ ษาดงั นี้ 1. ในการวิจัยคร้ังน้ีไดมุงเนนศึกษาปจจัยที่มีผลตอการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีของธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอม โดยศึกษาในธุรกิจผลิตสินคา ธุรกิจบริการและ ธุรกิจซ้ือมาขายไปในเขตกรุงเทพมหานคร(โดยเก็บรวบรวมขอมูลจากกรมพัฒนาธุรกิจการคา) ทาํ การศกึ ษาเฉพาะผูจดั การฝา ยบัญชขี องบริษัท จํานวน 365 คน เนื่องจากธุรกิจเหลาน้ีเปนธุรกิจ ทีส่ รางรายไดใ หแ กป ระเทศและเปน ธุรกจิ ท่นี ําโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีมาใชในประมวลผล การดาํ เนินงานของธุรกิจ 2. ตัวแปรอิสระท่ีใชในการวิจัยคร้ังนี้ ไดแก ประเภทของธุรกิจ รายไดของธุรกิจ ขนาด ของธรุ กิจและทกั ษะของพนกั งานบญั ชี และตัวแปรตาม ไดแ ก ชนดิ ของโปรแกรมสาํ เร็จรูปทางการ บญั ชที บี่ ริษทั ในธุรกจิ ขนาดกลางและขนาดยอ มในเขตกรุงเทพมหานครเลือกใช คาํ นยิ ามศพั ท ธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอม (Small and Medium Enterprises: SMEs) มีความหมายครอบคลุมถึงกิจการผลิต (Manufacturing Sector) ท้ังภาคอุตสาหกรรมและ ภาคธุรกิจการเกษตร กิจการคา (Trading Sector) ทั้งคาสง คาปลีก และกิจการบริการ (Service Sector) โดยกระทรวงอุตสาหกรรมไดออกกฎกระทรวงโดยใชมูลคาของสินทรัพยถาวร (ไมรวมที่ดิน) หรือจํานวนการจางงานเปนเกณฑในการกําหนดการแบงขนาดของวิสาหกิจขนาด กลางและขนาดยอม กิจการผลิตสินคา ธุรกิจขนาดยอมจํานวนการจางงานไมเกิน 50 คน หรือมีมูลคา สินทรัพยถาวรไมเกิน 50 ลานบาท ธุรกิจขนาดกลางมีจํานวนการจางงานเกินกวา 50 คน แตไมเกิน 200 คน หรือมีมูลคาสินทรัพยถาวรเกินกวา 50 ลานบาท แตไมเกิน 200 ลานบาท ในกรณีที่จํานวนการจางงานของกิจการใดเขาลักษณะของธุรกิจขนาดยอมแตมูลคาสินทรัพย ถาวรเขาลักษณะของธุรกิจขนาดกลางหรือจํานวนการจางงานเขาลักษณะของธุรกิจขนาดกลาง
6 แตมูลคาสินทรัพยถาวรเขาลักษณะของธุรกิจขนาดยอมใหถือจํานวนการจางงานหรือมูลคา สินทรพั ยถาวรที่นอ ยกวา เปน เกณฑในการพิจารณา (กฎกระทรวงอตุ สาหกรรม 2545: 1-2) โปรแกรม (Software) หมายถึง โปรแกรมหรือชุดคําสั่งที่ควบคุมใหเคร่ือง คอมพิวเตอรทํางานใหไดผลลัพธตามท่ีตองการเขียนดวยภาษาตางๆ เชน ภาษาเบสิก (BASIC) ภาษาโคบอล (COBOL) ภาษาปาสคาล (PASCAL) ภาษาเอชทีเอ็มแอล (HTML) แบงออกเปน 2 ประเภท คือ 1. โปรแกรมสําเร็จรปู หมายถึง โปรแกรมสาํ เร็จรปู ซ่งึ เปน ชุดคําสัง่ งานคอมพิวเตอร ท่ีพัฒนาขึ้นโดยบริษัทผลิตซอฟตแวร (Software House) เพื่อจําหนายในทองตลาด ชุดคําสั่งงาน นีจ้ ะมลี กั ษณะทั่วไปสามารถนําไปใชงานในองคกรธุรกิจไดห ลายประเภท 1.1 โปรแกรมสาํ เร็จรปู ท่ัวไป หมายถงึ โปรแกรมสาํ เรจ็ รูปซง่ึ เปน ชุดคําสง่ั งานคอมพิวเตอรท่ีเขียนข้ึนเพ่ือใหคอมพิวเตอรประมวลผลตามลักษณะงานท่ีตองการ เชน Microsoft Excel, Microsoft Word 1.2 โปรแกรมสําเรจ็ รปู ทีใ่ ชงานเฉพาะดาน เชน โปรแกรมสาํ เรจ็ รปู ที่ใชง าน บัญชี ก็คือ ชุดคําส่ังงานคอมพิวเตอรที่เขียนข้ึนเพื่อใหคอมพิวเตอรประมวลผลในงานที่เกี่ยวเน่ือง กับการบัญชีโดยเฉพาะ เชน การลงรายวนั ทว่ั ไป การผานรายการไปยังบัญชีแยกประเภท และการ จดั ทาํ งบการเงนิ เปนตน 2. โปรแกรมที่พัฒนาขึ้นในความตองการขององคการ หมายถึง ชุดคําส่ังงาน คอมพิวเตอรที่ถูกพัฒนาข้ึนเองในองคการ ชุดคําสั่งงานน้ีจะมีลักษณะเฉพาะไมสามารถนําไปใช ในองคก รอืน่ ได โปรแกรมทางการบัญชี (Accounting Software ) หมายถึง โปรแกรมที่ใชในการ บันทึกขอมูลประมวลผลขอมูล จัดทําขอมูลสารสนเทศทางการบัญชี โดยทั่วไปโปรแกรมทางการ บัญชี จะแบงออกเปนระบบยอย เชน ระบบบัญชีแยกประเภททั่วไป ระบบบัญชีลูกหนี้ ระบบ บัญชีเจาหน้ี ระบบบัญชีสินคาคงเหลือ ระบบบัญชีเงินเดือน เปนตน โดยท่ีระบบยอยแตละระบบ จะสามารถเชื่อมโยงขอ มูลถึงกันได (ชลติ พุม โพธส์ิ วุ รรณ, 2542: 43)
7 โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี (Accounting Software Package) หมายถึง โปรแกรมที่ออกแบบใหทุกข้ันตอนในวงจรบัญชีรวมไวในโปรแกรมเดียวกัน ชวยใหขอมูลที่บันทึก ของแตละข้ันตอนในวงจรบัญชีสามารถเช่ือมโยงกันได ซึ่งจะทําใหขอมูลที่มีอยูไดรับการปรับปรุง ใหเปนขอมูลปจจุบันอยูตลอดเวลา โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีในปจจุบันมีผูพัฒนาระบบ สามารถเลือกใชงานไดอยางหลากหลายตามตองการและตามความเหมาะสมของกิจการ เชน โปรแกรม Auto Flight, Easy-Acc, Express, Formula, Geneus, Prosoft WinSpeed เปนตน โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี Non-ERP เปนโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ที่ใชเฉพาะสวนงานดานบัญชี โดยในโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี Non-ERP จะประกอบไป ดว ยระบบงานบัญชียอยๆ เชน ระบบเงินเดือน ระบบเจาหนี้ ระบบลูกหน้ี ระบบบัญชีแยกประเภท ท่วั ไป เปนตน โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ERP (Enterprise Resource Planning) เปน ระบบที่ใชในการจัดการและวางแผนการใชทรัพยากรตางๆ ขององคกร โดยเปนระบบที่เช่ือมโยง ระบบงานตางๆ ขององคกรเขาดวยกัน ต้ังแตระบบงานทางดานบัญชีและการเงิน ระบบงาน ทรัพยากรบุคคล ระบบบริหารการผลิต รวมถึงระบบการกระจายสินคา เพื่อชวยใหการวางแผน และบรหิ ารทรัพยากรขององคก รเปนไปอยา งมีประสิทธภิ าพ วิธดี ําเนินการวจิ ัย การดาํ เนินการวิจัยแบงออกเปนขนั้ ตอนตางๆ ดงั น้ี 1. ศึกษาปจ จัยที่มผี ลตอ การเลือกใชโปรแกรมสําเรจ็ รปู ทางการบัญชีในธุรกจิ 2. ศึกษาวธิ กี ารวิเคราะหแ ละนําเสนอขอมลู จากตาํ รา งานวิจยั วารสารและ บทความที่เก่ยี วขอ ง 3. สมั ภาษณผูบรหิ ารทีเ่ ก่ยี วขอ งเพ่ือเกบ็ รวบรวมขอ มลู เปน แนวทางในการทาํ แบบสอบถาม 4. จัดทําและปรบั ปรุงแบบสอบถามใหส มบรณู 5. จดั สงแบบสอบถาม 6. รวบรวมและติดตามแบบสอบถามท่ไี ดจัดสง 7. สรปุ ผลการวิจยั และขอเสนอแนะ
8 ในปจจุบันธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมไดรับความสนใจอยางมาก สําหรับงาน ทางดานการบัญชีเปนงานดานหนึ่งท่ีมีความสําคัญ โดยทําอยางไรใหงานบัญชีของกิจการจัดทํา ไดอยา งรวดเรว็ และถูกตอง ซึ่งทางเลือกหนง่ึ คอื การใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีชวยในการ ทาํ งาน ซง่ึ กอนทบ่ี ริษัทจะตดั สินใจเลือกใชโปรแกรมสําเรจ็ รูปทางการบัญชีน้ัน บรษิ ทั ควรคํานึงถึง ปจจัยตางๆ ท่ีมีผลตอการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ดังน้ัน การวิจัยจึงมี วัตถุประสงคเพ่ือศึกษาปจจัยท่ีมีผลตอการตัดสินใจเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ประโยชนท ่ีไดร ับปญหา อปุ สรรคที่พบจากการใชโ ปรแกรมสาํ เร็จรูปทางการบัญชี ลําดบั ขั้นตอนในการเสนอผลการวจิ ัย การวจิ ยั ครงั้ นไ้ี ดน าํ เสนอเนอ้ื หาโดยแบง ออกเปน 5 บท ดงั นี:้ - บทที่ 1 กลาวถึงความเปนมาและความสําคัญของปญหา วัตถุประสงคของการวิจัย สมมติฐานการวิจัย ของเขตการวิจัย นิยามศัพทเฉพาะ ประโยชนที่คาดวาจะไดรับจากการดําเนิน วจิ ัยโดยสงั เขป บทที่ 2 กลาวถึง การรวบรวมแนวคิดและทฤษฎีท่ีใชในการศึกษาท่ีผานมาและท่ีใชใน การศึกษาครัง้ น้ี รวมถงึ เอกสารและผลงานวิจัยทีเ่ ก่ยี วขอ งกับการศกึ ษาวิจัยครัง้ น้ี บทที่ 3 กลาวถึง การเลือกประชากรกลุมเปาหมายและการสุมตัวอยาง เครื่องมือท่ีใชในการ เก็บรวบรวมขอ มูล วิธีการเก็บขอมูลทีใ่ ชศ กึ ษา การประมวลผลขอมลู และการวเิ คราะหขอ มูล บทที่ 4 กลาวถึง ผลการศึกษาความสัมพันธระหวางปจจัยตางๆ กับชนิดของโปรแกรม สําเร็จรูปทางการบัญชีท่ีบริษัทในธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมในเขตกรุงเทพมหานครเลือกใช ปจจัยท่มี ผี ลตอ การเลือกใชโปรแกรมสาํ เร็จรปู ประโยชน ปญ หาและอุปสรรคจากการใชโปรแกรม สําเร็จรูปทางการบัญชีและลักษณะงานบัญชีที่โปรแกรมสําเร็จรูปตางๆ เขามาชวยสนับสนุนการ ทํางาน
9 บทที่ 5 กลาวถึง บทสรุปผลของการวิจัย ขออภิปราย ขอจํากัดในการวิจัย และขอเสนอแนะ เกยี่ วกับการเลือกใชโ ปรแกรมสําเรจ็ รูปทางการบัญชีตลอดจนงานวิจัยในอนาคต
บทที่ 2 วรรณกรรมที่เกย่ี วของ ความรูท ัว่ ไปเกย่ี วกบั โปรแกรมสาํ เร็จรปู ทางการบัญชี ผูวิจัยไดรับแนวคิดในการศึกษาปญหา อุปสรรคและประโยชนของโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีจากผูประกอบการตางๆ ท้ังภาครัฐและภาคเอกชนที่ไดนําโปรแกรมสําเร็จรูปทางการ บัญชีไปใช บางธุรกิจก็เลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีไดเหมาะสมกับธุรกิจท่ีดําเนินการอยู แตบางธุรกิจก็เลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปที่ไมเหมาะสมกับธุรกิจของตนเอง จึงเปนปญหาใหตองคิดวา อะไรคือ ปจจัยสําคัญในการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี เพราะผูประกอบการสวนใหญ นยิ มนําโปรแกรมสาํ เร็จรูปทางการบัญชีมาใชในการปฏิบัติงาน เพื่อใหเกิดประโยชนสูงสุดเกี่ยวกับการ ประหยัดเวลาและเพ่ิมประสิทธิภาพในการทํางาน ดังน้ัน การเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ทเี่ หมาะสมกับธรุ กจิ จงึ มีความสาํ คัญมาก เพ่ือใหเกิดความเขาใจในการศึกษาครั้งนี้จึงไดมีการอธิบายถึง โปรแกรมคอมพิวเตอร โปรแกรมสาํ เร็จรูปทางการบญั ชีในธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอ ม ตามลําดบั ดังนี้ 1. โปรแกรมคอมพิวเตอร หมายถึง ชุดคําส่ังที่สั่งใหระบบคอมพิวเตอรทํางานตามที่ผูใชตองการจัดเปนโปรแกรม ประยุกตหรือโปรแกรมเฉพาะงาน (Application Program) เชน โปรแกรมการคิดเงินเดือน โปรแกรม การพยากรณอากาศ โปรแกรมการคํานวณผลคํา โปรแกรมการทําบัญชี โปรแกรมการเก็บรวบรวม ขอมูลตางๆ เปนตน (ทั้งนี้มักจะมีการใชคําวาซอฟตแวรหรือโปรแกรมแทนกันเสมอ) สวนการท่ีเคร่ือง คอมพวิ เตอรจะทํางานไดจะตองมีการสั่งงานดวยชุดคําส่ังหรือโปรแกรม ดังน้ัน จึงตองมีการจัดทําเปน ชุดคําส่งั หรอื โปรแกรมข้ึน โดยใชภาษาคอมพวิ เตอรภาษาใดภาษาหนึ่ง ซ่ึงโปรแกรมหรือชุดคําส่ังตางๆ ที่จัดทําข้ึนเพื่อสั่งใหคอมพิวเตอรทํางานนั้นรวมเรียกวา ซอฟตแวร(Software) หรือโปรแกรม
11 (Program) โดยจะส่ังการใหเครื่องคอมพิวเตอรทําการคํานวณและปฏิบัติงานกับขอมูลท่ีอยูในรูปแบบ ตางๆ เพื่อใหไดผลงานตามท่ีผใู ชตอ งการ โดยปกติโปรแกรมหนึง่ ๆ จะประกอบดว ยชดุ คําสัง่ ซง่ึ สามารถ เขยี นเปน คาํ ส่งั ดวยภาษาท่ีเรียกวาโปรแกรมภาษา (Programming languages) ประเภทของซอฟตแวร ซอฟตแ วรห รอื โปรแกรมท่ีใชอยูในปจจุบัน สามารถจําแนก ออกได ดงั นี้ 1. ซอฟตแวรระบบปฏิบัติการหรือโปรแกรมระบบ (Operating System Software) ทําหนาที่ควบคุมดูแลการทํางานของระบบคอมพิวเตอรทั้งระบบ คือ ควบคุมดูแลทั้ง ตัวเคร่ืองหรือสวนที่เปนฮารดแวร ควบคุมดานการส่ือสารขอมูลในระบบเครือขายคอมพิวเตอร ประสานงานกับโปรแกรมประยุกต ดูแลการจัดการขอมูล กําหนดรูปแบบตัวพิมพิ์ ใชในการพัฒนา ซอฟตแวร ชวยใหผูใชสามารถใชงานคอมพิวเตอรไดงายข้ึน ในระบบเม่ือมีการเปดเคร่ืองซอฟตแวร ระบบจะถูกสงเขาไปเก็บไวท่ีหนวยความจําหลักเพื่อเตรียมการใหอุปกรณตางๆ ในระบบใหทํางาน สมั พันธแ ละสามารถรบั โปรแกรมประยุกตท ใ่ี ชส ั่งการเฉพาะดา นตอ ไป 2. ซอฟตแวรอรรถประโยชนหรือซอฟตแวรชวยงาน (Utilities) ซอฟตแวร อรรถประโยชนเ ปน ซอฟตแ วรส ําหรบั ชวยงานปลีกยอยตางๆ ใหผูใช เชน ชวยในการคัดลอกแฟมขอมูล จากแผนดิสกไปเก็บไวในเทปแมเหล็ก การตรวจคนหาแฟมขอมูลที่ไดลบชื่อแฟมไปแลว การจัด ระเบียบแฟมขอมูลบนแผนดิสก ฯลฯ ซอฟตแวรประเภทน้ีควรมีไวใชงานเพราะจะทําใหการทํางาน สะดวกขนึ้ 3. ซอฟตแ วรภาษาและตัวแปลภาษา (Programming Language and Compiler) ซอฟตแวรภาษา ในการพัฒนาโปรแกรมหรือซอฟตแวรผูเขียนโปรแกรม (Programmer) จะเลือกใช ภาษาโปรแกรมเพื่อส่ังใหคอมพิวเตอรทํางานหรือแกปญหาตามที่ไดรับการวิเคราะหไวแลว ภาษา โปรแกรมท่ีใชอยูในปจจุบันมีความเปนมาตั้งแตเมื่อแรกเร่ิมใชคอมพิวเตอรและไดรับการพัฒนาให สอดคลองกับพัฒนาการของฮารดแวรจนมีจํานวนมากมายหลายภาษา แตละภาษามีลักษณะ
12 เฉพาะตัวเหมาะกับการสั่งงานตางๆ กัน แตไมวาจะเปนภาษาโปรแกรมภาษาใดก็จะตองประกอบดวย ชดุ คําส่งั จํานวนมาก ตัวแปลภาษา เปนซอฟตแวรสําหรับใชในการแปลโปรแกรมท่ีเขียนดวย ภาษาคอมพวิ เตอรร ะดบั สูงใหเปน ภาษาเครื่องซึ่งจัดวาเปนภาษาระดับตํ่า ภาษาเครื่องเปนภาษาเดียว เทาน้ันท่ีคอมพิวเตอรรูจัก เม่ือสั่งใหคอมพิวเตอรทํางานอะไรก็ตาม จะตองแปลคําส่ังหรือโปรแกรมน้ัน เปนภาษาเครื่องกอนเสมอ ภาษาคอมพิวเตอรระดับสูงมีอยูหลายภาษาแตละภาษาจะตองใชตัวแปล ภาษาท่ีตรงกนั 4. ซอฟตแวรจัดการฐานขอมลู (Database Management System) เปน ซอฟตแ วรสาํ หรบั จัดการฐานขอมูลโดยตรง ซอฟตแวรประเภทน้มี ีความสามารถทก่ี วางขวางมาก เชน สามารถกาํ หนดลกั ษณะของขอ มูลทเี่ ก็บไวในฐานขอมลู มีภาษาสาํ หรบั บนั ทกึ และคนหาขอ มลู ซอฟตแ วรจดั การฐานขอ มูลทีม่ อี ยูในเวลานี้มมี าก เชน Oracle, Progress, Informix เปนตน เปน ซอฟตแ วรท ีใ่ ชเ คร่อื งคอมพิวเตอรไ ดหลายขนาด หลายยห่ี อ 5. ซอฟตแวรจ ดั การระบบเครือขา ย (Network Management Software) เปน ซอฟตแ วรส ําหรบั ใชใ นการควบคมุ ระบบเครอื ขาย ควบคมุ การสอื่ สาร ขอมลู และควบคมุ การ ประสานงานระหวา งอปุ กรณตางๆ ในเครอื ขา ย 6. ซอฟตแ วรป ระยกุ ตหรอื ซอฟตแ วรช ดุ สาํ เรจ็ รูป (Application Software or Software Packages) ซอฟตแ วรประยุกต เปน โปรแกรมทไี่ ดร ับการพัฒนาข้ึนมาตามความประสงค ของผใู ชท ั่วไปหรอื ผูใชเ ฉพาะสวน เฉพาะหนว ยงาน เชน ซอฟตแวรบริหารงานบุคลากร ซอฟตแวร การตลาด ซอฟตแวรท างการบญั ชี เปนตน
13 ซอฟตแวรช ดุ สาํ เร็จรปู เปน การนาํ ซอฟตแ วรเดีย่ วของบริษทั ผผู ลติ โปรแกรม เดียวกนั มารวมขายในชอื่ เดยี วซอฟตแวรช ุดทนี่ ิยมในตลาดซอฟตแวร 3 บริษัทใหญๆ ดังนี้ 1. Microsoft office ผลติ โดยบริษทั ไมโครซอฟต จาํ กดั ประกอบดวย - Microsoft Word เปนโปรแกรมท่นี ยิ มท่ีสดุ ของไมโครซอฟต เหมาะกบั งานเอกสาร จดหมาย รายงาน - Microsoft Excel เปนโปรแกรมประเภทตารางทาํ การ ใชใ นการ วิเคราะหค าํ นวณตวั เลข - Microsoft Power Point เปนโปรแกรมสําหรับนาํ เสนอขอ มลู ชวยสรางสีสันในการนาํ เสนอขอมลู - Microsoft Access เปนโปรแกรมดา นดาตาเบส - Microsoft Mali เปนโปรแกรมรบั -สง จดหมายอิเล็กทรอนกิ ส กับบุคคลอื่นในเครอื ขา ย 2. Lotus Smart suite ผลติ โดยบรษิ ทั โลตสั จาํ กัด ประกอบดวย - AmiPro เปน โปรแกรมประเภทประมวลผลคาํ - Lotus 1-2-3 เปน โปรแกรมประเภทตารางทาํ การทน่ี ยิ มมากในอดีต - Freelance Graphics เปน โปรแกรมประเภทนาํ เสนอขอ มูล - Organizer เปนโปรแกรมบรหิ ารขอมูลสว นตวั สาํ หรับทาํ ตาราง นดั หมาย จัดเกบ็ นามบตั รและเหตกุ ารณตา งๆ 3. Novell Perfect Office ผลิตโดยบริษทั โนเวลย จาํ กัด ประกอบดว ย - WordPerfect เปนโปแกรมประเภทประมวลผลคํา - Quattro Pro เปนโปรแกรมประเภทตารางทําการ - Presentations เปน โปรแกรมประเภทนาํ เสนอขอมูล - GroupWise เปน โปรแกรมบรหิ ารขอ มลู สวนตวั สาํ หรบั ทาํ ตาราง นดั หมาย จัดเก็บนามบัตรและบนั ทึกเหตกุ ารณตางๆ จดหมาย อิเลก็ ทรอนกิ ส
14 2. โปรแกรมสําเรจ็ รปู ทางการบัญชี ในปจจุบันโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีมีบริษัทผูขายที่พัฒนาการใชงานมากมาย หลายบริษัท ผูใชงานจะตองเลือกใหเหมาะสมกับกิจการ โดยพ้ืนฐานของโปรแกรมบัญชีจะมีการ ตรวจสอบและวางรูปแบบข้ันพ้ืนฐานทางบัญชีเอาไว ซึ่งทําใหผูใชงานแมไมรูบัญชีก็สามารถทํางานให ไดผลงานทางบญั ชีทถ่ี กู ตอง สวนความซับซอนของงานท่ีแตกตางกันไปในแตละกิจการน้ัน จําเปนตอง อาศัยความยืดหยุนและความหลากหลายของโปรแกรมท่ีตางกัน หากเลือกโปรแกรมของผูผลิตที่มี โปรแกรมบัญชีหลายรุน รองรบั งานบญั ชไี ดอ ยางครอบคลุมและมีการปรับปรุงผลิตภัณฑอยางตอเนื่อง ก็นับวาเปนการตัดสินใจท่ีรอบคอบและถูกตอง และเพื่อเปนการงายตอการเขาใจจึงขออธิบายถึง ความสาํ คัญของคอมพิวเตอรใ นการใชงานดา นบัญชี ดังนี้ 2.1 ความสําคัญของคอมพิวเตอรในงานดานบัญชี คอมพวิ เตอรม บี ทบาทในการ ชว ยงานบญั ชขี ององคกรตา งๆ ไมว า จะเปนธรุ กจิ ขนาดใดเน่อื งจากงานบัญชเี ปน งานทมี่ คี วามสําคญั ยง่ิ ตอ กิจการ เปรียบเสมอื นหวั ใจของธรุ กิจในการรายงานผลการดําเนนิ งานและนําขอมลู ทางบญั ชีมา ชวยในการตดั สนิ ใจ วางแผน ควบคมุ การทาํ งานขององคกรใหบรรลุเปา หมายที่วางไว จะเหน็ ไดจ าก ผูบริหารไดใชขอ มลู ทางบญั ชเี ขาชว ยในการบริหารงาน เชน การบญั ชเี พ่อื การบริหาร การบญั ชีเพอื่ การ จัดการ หากองคกรใดสรา งระบบบญั ชแี ละวางรูปแบบบญั ชไี วเ ปนอยางดีจะมผี ลทําใหก ารดําเนินงาน ของธุรกิจนน้ั เปน ไปอยา งมปี ระสิทธภิ าพและบรรลเุ ปาหมายท่ไี ดว างไว การนาํ คอมพวิ เตอรม าชว ยงาน บญั ชกี ็เน่อื งมาจากคอมพวิ เตอรม คี ุณสมบัติสามารถทาํ งานไดร วดเรว็ แมนยาํ สามารถใหข อมูล สารสนเทศทางการบญั ชีแกผ ูบรหิ ารไดรวดเรว็ ทนั เหตกุ ารณ ประโยชนข องคอมพวิ เตอรใ นงานดา นบัญชี มดี งั นคี้ ือ 1. ชว ยใหก ารทาํ งานไมซ ํา้ ซอน 2. ชว ยในการประมวลผลขอ มลู ไดอ ยางรวดเร็ว 3. ชว ยใหก ารคาํ นวณและการเปรียบเทยี บขอ มลู ถูกตองแมน ยาํ 4. ชว ยประหยัดคาใชจ ายในการประมวลผลเมื่อเทียบตอรายการ
15 5. ชวยในการจัดทํารายงานงบการเงนิ ไดรวดเร็วและทนั เวลา 6. สามารถเก็บขอ มูลไดมากและสะดวกในการคนหาขอมลู 7. สามารถนาํ เสนอผลการวเิ คราะหข อมูลไดห ลากหลาย 8. ชว ยใหบ คุ ลากรทางการบญั ชีทาํ งานไดอ ยา งมีประสทิ ธิภาพ 2.2 โครงสรา งการทํางานของโปรแกรมสาํ เรจ็ รูปทางการบญั ชี งานพน้ื ฐานของโปรแกรมสําเรจ็ รูปทางการบญั ชี โปรแกรมสําเร็จรปู ทางการ บญั ชีสว นใหญจ ะมีโครงสรา งการทาํ งาน ขน้ั ตอนและหนา ทีห่ ลกั คลายๆ กนั ดงั น้ี 1. การเพมิ่ และเปลย่ี นแปลงขอ มลู ในแฟม หลกั การสรา งแฟม หลกั 2. การบนั ทึกรายการคา และการตรวจสอบรายการคา ทบี่ นั ทกึ 3. การผา นรายการบญั ชีไปบญั ชีแยกประเภท 4. การปด บญั ชีเมอื่ สิ้นงวดบญั ชี 5. การพิมพแ บบฟอรม และรายงานทางการบัญชี 6. การกาํ หนดระดับความปลอดภยั รหัสผา น โครงสรางการทํางานของโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี โปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีแตละอยางจะมีโครงสรางการทํางาน และมีระบบยอยแตกตางกันไป ข้ึนอยูกับบริษัท ผูพัฒนาโปรแกรม และวัตถุประสงคของผูใชงาน ซึ่งอาจจะมีจํานวนระบบยอยมากหรือนอยกวาท่ี ยกตวั อยา ง ดังนี้ 1. ระบบบัญชีแยกประเภท(General Ledger) เปนระบบพ้ืนฐานที่ชวยให ทราบผลการดาํ เนินงานและสถานะของกจิ การ เปน ขอ มลู สาํ คัญในการวิเคราะหผลการดําเนินงานหรือ ขยายกิจการตอ ไปในอนาคต
16 2. ระบบบัญชีลูกหน้ี (Accounts Receivable) เปนระบบที่ชวยในการ บริหารและจัดการงานเกี่ยวกับลูกหนี้ ชวยลดภาระในการควบคุมบัญชีลูกหนี้และบัญชีเงินสดของ ธุรกิจรวมท้ังติดตามหนแี้ ละลูกหนท้ี ีเ่ กนิ กาํ หนดชาํ ระ 3. ระบบบัญชีเจาหนี้ (Accounts Payable) เปนระบบที่ชวยบริหารในการ ควบคุมคาใชจายตางๆ ไมวาจะเปนคาใชจายจาการซ้ือสินคาหรือคาใชจายท่ัวไปของกิจการสามารถ คน หาและเรยี กดปู ระวตั ิขอมูลของผขู ายแตล ะรายได 4. ระบบการจัดซ้ือและวิเคราะหการจัดซื้อ (Purchase Order/Analysis) เปนระบบที่ใชในการบันทึกรายการซื้อสินคา เพ่ือเชื่อมการทํางานระหวางระบบสินคาคงคลังกับระบบ บญั ชเี จา หนแ้ี ละคา ใชจ าย โดยขอ มูลท่บี นั ทึกจะถูกใชในการเพิม่ สตอ คสินคาในระบบสินคาคงคลังและ สรางรายการคาใชจายในระบบบัญชีเจาหน้ีใหโดยอัตโนมัติ ระบบจะชวยใหคําแนะนําในการจัดซ้ือ ซ่งึ จะทําใหการควบคมุ สินคาคงคลงั ดขี ึน้ 5. ระบบสินคาคงคลัง (Inventory Control) เปนระบบท่ีชวยเพ่ิม ประสทิ ธภิ าพในการบรหิ ารสนิ คา คงคลัง สามารถจัดการเกี่ยวกับความเคลื่อนไหวของสินคาไดท้ังหมด เชน ซื้อ ขาย รับคืน สงคืน ปรับปรุงสินคา โอนสินคาระหวางคลัง โดยผูใชสามารถทราบปริมาณสินคา คงเหลือ สินคาถึงจุดสั่งซื้อ การเคล่ือนไหวของสินคา กําไรข้ันตนของสินคาแตละชนิด คํานวณตนทุน สินคาขาย 6. ระบบบัญชีเงินเดือน (Payroll System) เปนระบบที่มีเพ่ือชวยเพ่ิม ประสิทธิภาพในการคํานวณเงินเดือน คาลวงเวลา รายไดตางๆ ของพนักงานและภาษี ซึ่งจะชวยลด เวลาและลดความผิดพลาดในการทํางาน นอกจากน้ีอาจจะมีระบบในการเตรียมรายงานท่ีจําเปนตอง ใชในการติดตอ กับหนว ยงานตา งๆ เชน กรมสรรพากรหรอื ธนาคาร เปน ตน 7. ระบบวิเคราะหก ารขาย (Sales Analysis System) เปนระบบทชี่ ว ยในการ จดั เก็บและนาํ เสนอประวตั กิ ารขายสนิ คา เพือ่ ชว ยในการวิเคราะหการขายและการวางแผนการตลาด
17 8. ระบบควบคุมเช็คและเงินฝากธนาคาร (Cheque Control) เปนระบบที่ ทํางานเก่ียวกับเอกสารธนาคารตางๆ ใชในการควบคุมการรับ จายเช็ค รวมถึงการควบคุมเงินฝากใน ธนาคารดว ย 9. ระบบจดั จําหนาย (Order Entry) เปนระบบที่ใชในการบันทึกรายการขาย การออกใบสงสนิ คา และเอกสารตางๆ ทเี่ ก่ียวของ 10. ระบบสินทรัพยและคาเสื่อมราคา (Assets & Depreciation) บันทึก สนิ ทรัพยไวใ นทะเบยี นสินทรพั ย รายละเอียดสนิ ทรัพยท ีซ่ ้อื วธิ ีการคํานวณคาเส่ือมราคา 11. ระบบรักษาความปลอดภัย (Security Management System) เปนระบบที่จัดทําขึ้นเพ่ือเสริมการทํางานของระบบบัญชีใหมีความรัดกุมและปลอดภัยมากยิ่งขึ้น ท้ังนี้ เพ่ือประโยชนในการควบคมุ 2.3 โปรแกรมสําเรจ็ รูปทางการบญั ชีเพอื่ การบรหิ ารทรัพยากรองคกร หรือERP (Enterprise Resource Planning) (พลพธู และ สุภาพร, 2549) โปรแกรมสําเร็จรูปเพื่อการบริหารทรัพยากรองคกร เปนโปรแกรมที่ใชในการบริหาร จัดการระบบสารสนเทศรวมขององคกรท้ังหมด มีวัตถุประสงคในการเช่ือมโยงระบบงานตางๆ ของ องคกรเขาดวยกัน ตั้งแตระบบการเงินและบัญชี ระบบบริหารการผลิต รวมถึงระบบการจัดจําหนาย ขององคกร การเช่ือมตอกจิ กรรมหรือรายการทางธุรกิจสามารถสรุปประโยชนการใชโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีเพ่อื การบริหารทรพั ยากรองคก ร (ERP) ดังนี้ 1. เพิ่มประสทิ ธิภาพในการเขา ถงึ ขอมูลตา งๆ เนื่องจากหนว ยงานตางๆ ภายใน องคกรสามารถเช่ือมโยงเขาในระบบเดยี วกัน
18 2. ไมเกดิ ความซา้ํ ซอนในการทาํ งานทําใหประหยัดเวลาและคาใชจาย เนอื่ งจาก เปน ขอมลู แบบทนั ทที นั ใด (online, real time) 3. สามารถตรวจสอบความกา วหนา การทาํ งานของฝา ยตางๆ ได เพราะทกุ หนว ยงานภายในองคกรเหน็ ขอมลู เดยี วกนั ตลอดเวลา 4. ผูเกยี่ วขอ งสามารถเขา ถงึ ขอ มลู ไดรวดเร็ว อันจะเปน ประโยชนตอ การบริหาร และตัดสนิ ใจ ขอ แตกตางระหวา งโปรแกรมสาํ เร็จรปู ทางการบญั ชกี ับโปรแกรมประเภทวางแผน ทรพั ยากรองคก ร โปรแกรมสําเร็จรปู ทางการบัญชี โปรแกรมประเภทวางแผนทรัพยากรองคก ร 1. ตา งฝา ย(หนว ยงาน) ตา งเก็บแฟม ขอ มลู ของตน 1. มีฐานขอ มลู เดียว (one single database) เพือ่ ใชง านในฝา ยของตนทาํ ใหเ กดิ ความซาํ้ ซอน ของมูล (Island of information) 2. มีการบนั ทกึ ขอมูลเขาเครอ่ื งคอมพวิ เตอรเพยี ง จดุ เดียว(no re-input) 2. มกี ารบนั ทกึ ขอ มลู เขา เครื่องคอมพิวเตอรหลาย 3. ขอ มูลถกู สง แบบทนั ทที เี่ กิดรายการคา ครงั้ (re-input of data) (online, real time) ทําใหท กุ ฝายรบั รูขอมลู ทที่ นั สมยั ทส่ี ุดตลอดเวลา นอกจากนท้ี กุ ฝา ย 3. มีการสง เอกสารเบ้อื งตน ไป-มาระหวา งจุด ยังมองเหน็ ขอ มูลท่เี หมอื นกนั อยตู ลอดเวลาดวย กําเนดิ รายการคา กับหนว ยงานทีเ่ กย่ี วขอ งอืน่ ๆ ทาํ (same page of information) ใหเกดิ ความลา ชา (delay) ในการประมวลผล ขอ มลู และความไมเสมอกนั (inconsistency) ของ ขอมลู ระหวา งหนว ยงานตางๆ ภายในองคกร 4. ถกู นาํ ไปใชโ ดยพนกั งานฝายบญั ชใี นการเก็บ 4. ถูกนาํ ไปใชโดยบุคคลทวั่ ทง้ั องคก รเนอื่ งจาก รวบรวมบนั ทกึ และนาํ เสนอรายงานทางการเงนิ แทบทกุ หนว ยงานภายในองคกรเปน จดุ กาํ เนดิ กจิ กรรมหรอื รายากรอยางใดอยา งหนงึ่
19 2.4 ลักษณะของโปรแกรมสาํ เรจ็ รปู ทางการบญั ชที ่ีเหมาะสมกบั ประเทศไทย ปจจุบันจะเห็นวาโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีมีมากมายหลากหลายโปรแกรม และโปรแกรมแตละบริษัทของผูพัฒนาระบบก็มีความสามารถในการทํางานแตกตางกันไปเหมือนกัน บางไมเหมือนกันบาง ตามแตจะพัฒนาเพ่ือรองรับธุรกิจอะไร ผูประกอบการจะตองคัดเลือกโปรแกรม ที่เหมาะกบั ธุรกจิ จึงทํามีประโยชนสูงสุดในการลงทุน โดยลักษณะของโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ที่เหมาะสมกับประเทศไทย ควรมีลักษณะทั่วไปดังนี้ (กองบรรณาธิการ. IT SOFT December 1998: 66-69, January 1999 : 64-67 , February 1999 : 61-64) 1. ใชง านงา ย 1.1 โปรแกรมบัญชที เ่ี ลอื กซือ้ ควรมีลกั ษณะทจี่ าํ ลองภาพใบสาํ คญั ลงบญั ชีเขา มาไดแ ละมี Interface การทํางานนเ้ี รียกวา Simplified Multi-Document Interface คือ ในขณะทผ่ี ใู ชกาํ ลงั บนั ทกึ เอกสารประเภทใด หนาจอการ ทาํ งานก็ควรมรี ูปแบบเอกสารประเภทนนั้ ดวย 1.2 โปรแกรมบญั ชีที่นาํ มาใชควรเกบ็ เอกสารตน ทางของรายการไดครบถวน เพอ่ื ใหส ามารถจัดทาํ รายงานตา งๆ ไดครบทุกประเภท และนาํ ไปสูก าร วิเคราะหข อ มลู ทล่ี ะเอยี ดได 1.3 โปรแกรมบัญชคี วรมีการกาํ หนดโครงสรา งผังองคกรทช่ี ดั เจนยืดหยนุ และ ครบถว นเพยี งพอตอการใชงาน 1.4 โปรแกรมบัญชคี วรมคี วามสามารถในการแกไ ขรหัสและช่ือของฐานขอ มูล 1.5 โปรแกรมบญั ชคี วรมีความสามารถในการใชง านไดท ั้งภาษาไทยและ ภาษาองั กฤษ
20 2. โปรแกรมบญั ชสี ามารถพมิ พร ายงานไดถ กู ตอ ง และครบถวนตามขอ กําหนดของ กรมสรรพากร 2.1 สามารถพมิ พรายงานภาษซี ้อื ได รวมทง้ั พมิ พรายงานสรปุ รายงานภาษี ซอ้ื แยกเปนสาขาได ซึ่งประกอบดว ย รายงานภาษีซ้ือยืน่ เพ่มิ เตมิ รายงานภาษีซอ้ื ขอคืนได รายงาน ภาษซี ื้อขอคืนไมไ ด และรายงานภาษซี ้อื เฉล่ยี คนื 2.2 สามารถพิมพร ายงานภาษขี ายได และจดั ทาํ แยกเปนสาขาได 2.3 สามารถรองรับ เร่อื งภาษเี งนิ ไดห กั ณ ที่ได 2.4 มีระบบสนิ ทรพั ยแ ละคา เสื่อมราคาทเ่ี ขากบั กระบวนการทําบญั ชอี ยา ง แทจริงเพื่อสง กรมสรรพากรได 2.5 สามารถออกรายงานสตอคการด รายงานสนิ คา คงเหลอื สง กรมสรรพากร โดยโปรแกรมบัญชคี วรมีความสามารถ ดงั นี้ 2.5.1 โปรแกรมบัญชคี วรมีการเกบ็ ขอมลู และคาํ นวณตน ทนุ 2.5.2 โปรแกรมบญั ชคี วรสามารถเรยี กดงู านยอนวนั ที่ได 2.5.3 กรณที าํ บัญชีคมุ สินคาแบบเขา กอนออกกอ น (FIFO) โปรแกรมตอ งสามารถตัดราคายอ นหลงั ไดไ มจํากัด 2.6 สามารถเพม่ิ ประเภทภาษีเองไดเ พอ่ื ปอ งกนั กรณีกรมสรรพากปรบั เปลี่ยน อตั ราภาษี
21 3. สามารถทาํ รายงานเงนิ สดยอ ยไดใ นกรณีทก่ี ิจการไดรับใบกําภาษมี าหลายฉบับ แตมคี วามประสงคจะตอ งชาํ ระเงนิ รวมเปน เพยี งฉบับเดียว และลงบญั ชีชาํ ระคาสินคาหรือคา ใชจ าย เหลาน้นั เพอื่ ใหเ กดิ ความสะดวกในการลงบัญชโี ปรแกรมตอ งสามารถลงบัญชีได 1 Voucher ตอ เอกสารหลายๆ ฉบับได และมปี ระเด็นตา งๆ ทีค่ วรพิจารณา ดงั ตอไปนี้ 3.1 วนั ทีใ่ นใบกาํ กบั ภาษกี ับวนั ท่ใี น Voucher ตองสามารถลงเปนคนละวนั ท่ี กันได เพราะในบางครั้งใบกํากับภาษีท่ีไดรับมาบางทีกวาจะรวบรวมไดครบอาจจะไดไมตรงกับวันที่ ในใบกาํ กบั ภาษีทไี่ ดร บั มาทําใหต อ งลงบัญชยี อ นหลัง 3.2 โปรแกรมบัญชตี อ งรองรบั เรื่องการทาํ ภาษซี ้อื ยน่ื เพิม่ เติมได ซง่ึ อาจจะ เกิดจากการรวบรวมเอกสารไมครบถวนในเดือนน้นั จําเปนตองยนื่ เพม่ิ เตมิ 3.3 กรณีใบกาํ กับภาษขี องผขู าย(เจาหนี้) มกี ารซ้ือขายเพยี งครั้งเดียวและมี การบันทึกเปน เจา หนร้ี ายยอ ยจะตอ งสามารถทาํ รายละเอยี ดในรายงานภาษีเองได 3.4 ในการบนั ทกึ บญั ชที ห่ี นา Voucher ตอ งสามารถบนั ทกึ คาํ อธิบาย รายการของแตล ะบญั ชไี ดอ ยางเปน อสิ ระแกก นั 4. ตอ งรองรบั เอกสารประกอบงานบริการไดเ น่อื งจากธรุ กจิ บริการ เม่อื รายการคา เกดิ ขึ้นจะบนั ทึกภาษซี ือ้ เปน ภาษีซือ้ ทย่ี งั ไมถงึ กาํ หนดและเม่ือไดร บั ใบเสรจ็ รบั เงินคา บริการ โปรแกรมก็ จะบันทกึ รบั รเู ปน ภาษีซือ้ โดยอตั โนมตั ิ 5. สามารถใหส ว นลดไดห ลายชน้ั ในการซื้อขายสนิ คา หรอื วตั ถดุ บิ รปู แบบการซอ้ื ขาย ของสวนใหญจ ะมกี ารลดหลายครงั้ ดงั นนั้ โปรแกรมบญั ชีจึงตองสามารถคํานวณสวนลดหลายๆ ชนั้ ได เพื่อทาํ ใหท ราบจาํ นวนสว นลดทีไ่ ดรับในแตล ะลําดับชน้ั ไดอ ยา งถกู ตอง
22 6. สามารถกาํ หนดรอบระยะเวลาบญั ชไี ดต ามจรงิ 7. สามารถรองรับเร่อื งการทาํ เจา หน/้ี ลกู หน้ีรายยอ ยได 2.5 ลกั ษณะของโปรแกรมสําเรจ็ รูปทางการบญั ชที ก่ี าํ หนดโดยกรมสรรพากร กรมสรรพากรไดเห็นความสําคัญของคุณสมบัติของโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ท่ีมีการผลิตและใชอยูในปจจุบัน ดังนั้นกรมสรรพากรจึงไดออกประกาศอธิบดีกรมสรรพากรเกี่ยวกับ ภาษีมูลคาเพิ่ม (ฉบับท่ี 89) เร่ือง กําหนดแบบ หลักเกณฑ วิธีการและเง่ือนไข เก่ียวกับการจัดทํา รายงาน การลงรายการในรายงาน การเก็บใบกํากับภาษีและเอกสารอ่ืนท่ีใชประกอบการลงรายงาน โดยกําหนดใหผูประกอบการทีจ่ ดทะเบียนภาษีมูลคาเพิม่ ซึง่ ประสงคจะลงรายการในรายงานภาษีขาย รายงานภาษีซื้อ รายงานสินคา วัตถุดิบและรายงานมูลคาของฐานภาษี โดยใชเครื่องคอมพิวเตอร ซึ่งตองใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีที่มีคุณสมบัติเปนไปตามกฎหมายฉบับน้ี เพื่อตองการให โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบญั ชใี นประเทศไทยมคี ุณสมบัติเปน ไปตามมาตรฐานเดยี วกนั การพิจารณาวาผูประกอบการรายใดเขาขายตามประกาศอธิบดีกรมสรรพากร เกยี่ วกบั ภาษีมลู คา เพม่ิ (ฉบบั ที่ 89) หรือไม มเี งอื่ นไขดงั ตอไปน้ี (ชลติ พมุ โพธ์ิสวุ รรณ, 2542: 46) 1. ผูประกอบการจะไมเขาขายตามประกาศอธิบดีกรมสรรพากรเกี่ยวกับ ภาษีมูลคาเพ่ิม (ฉบับที่ 89) ก็ตอเมื่อ ผูประกอบการรายน้ันยังจัดทํารายงานทางบัญชีดวยมือ ไดแก รายงานภาษีขาย รายงานภาษีซ้ือ รายงานสินคาและวัตถุดิบ และรายงานมูลคาของฐานภาษี โดยไมย อมใชระบบคอมพิวเตอร และการจดั ทาํ รายงานดังกลา วจะตอ งเขียนดวยหมกึ หรอื พิมพดีดหรือ ตพี มิ พ 2. ผปู ระกอบการจะเขาขา ยตามประกาศอธบิ ดกี รมสรรพากร เกีย่ วกับภาษีมูลคา เพมิ่ (ฉบับที่ 89) ก็ตอเม่ือ ผูประกอบการรายนั้นจัดทํา รายงานภาษีขาย รายงานภาษีซ้ือ รายงานสินคา และวัตถุดิบ และรายงานมูลคาของฐานภาษี โดยใชเคร่ืองคอมพิวเตอร โปรแกรมทางการบัญชีที่ใช จะตองมีคุณสมบัติเปนไปตามประกาศทันทีและการจัดทํารายงานขางตน ถาจัดทําดวยคอมพิวเตอร
23 ก็ตองจัดทําทุกรายงานจะจัดทํารายงานบางตัวดวยมือ บางตัวดวยคอมพิวเตอรไมได ซ่ึงถือวาไมตรง ตามคุณสมบัตขิ องโปรแกรมทางการบญั ชีของกรมสรรพากร มาตรฐานโปรแกรมสําเร็จรปู ทางการบัญชีตามประกาศอธิบดี กรมสรรพากร เกี่ยวกับ ภาษีมูลคาเพ่ิม (ฉบับท่ี 89)สามารถแบงประเภทของโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีออกได 4 ชนิด คอื ชนิด ก. ชนดิ ข. ชนดิ ค. และชนิด ง. โดยสามารถสรุปไดว า โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ชนิด ก. เปนคุณสมบัติของโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีแยกประเภทและระบบรักษาความปลอดภยั เทาน้ัน โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ชนิด ข. มีคุณสมบัติเหมือนโปรแกรมชนิด ก. และมีการใชงานระบบงานเพ่ิมเติมบางระบบดวยคอมพิวเตอร เชน ระบบขาย ระบบพัสดุ ฯลฯ ซ่ึงการบันทึกบัญชีน้ันตองสามารถโอนเขาระบบบัญชีแยกประเภทไดโดยตรงและแกไขโดยไรรองรอย ไมได โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ชนิด ค. มีคุณสมบัติเหมือนโปรแกรมชนิด ก. และมีการใชระบบงานทุกระบบดวยคอมพิวเตอร ซ่ึงบันทึกเขาระบบบัญชีแยกประเภทโดยอัตโนมัติ และแกไขโดยไรรอ งรอยได โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ชนิด ง. มีคุณสมบัติเหมือนโปรแกรมชนิด ค. โดยเพ่มิ เติมในสว นท่ีเปนรหัสไวกบั กรมสรรพากร เพ่อื ใหส ามารถผานระบบรักษาความปลอดภยั ได การท่ีกรมสรรพากรไดทําการแบงโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีออกเปน 4 ชนิดน้ี มีวัตถุประสงคเพ่ือใหเกิดความสะดวกในการตรวจสอบบริษัท ซ่ึงไดนําโปรแกรมดังกลาวไปใช เนื่องจากโปรแกรมแตละประเภทจะมีระบบงานแตกตางกัน ดังนั้นในการตรวจสอบจึงจําเปนตองใช ผูเช่ียวชาญเฉพาะดานสําหรับโปรแกรมบญั ชีแตละชนิด
24 งานวิจัยทเี่ ก่ียวขอ ง การทบทวนวรรณกรรมที่เกย่ี วของสามารถรวบรวมวรรณกรรมไดต ามหวั ขอ เร่อื งดังตอ ไปน้ี 1. ปจจยั ทม่ี ีตอการเลอื กซ้ือโปรแกรมสาํ เรจ็ รปู ทางการบญั ชี 2. ผลจากการใชโปรแกรมสาํ เร็จรูปทางการบญั ชี Basile, Papa and Johnston (2002) ไดเสนอแนะวา โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี เปนทางเลอื กหนงึ่ ในปจ จบุ ันมีความจําเปน มากและการนาํ โปรแกรมไปปรับใชกเ็ ปน สิง่ ทง่ี า ย ซึ่งลูกคาท่ี ตองการใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีจะใหความสําคัญกับการซ้ือในคร้ังแรก และผลหลัง การใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ในการตัดสินใจเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีน้ัน บริษัทฯ ตองคํานึงถึงปจจัยตางๆ อาทิเชน ขนาดของบริษัท ขอบเขตของความตองการใชงาน (ใชท้ัง องคกร หรือใชเฉพาะบางสวนงาน) ลักษณะของธุรกิจและทักษะการใชงานของพนักงานบัญชีของ บรษิ ทั เปน ตน Mattingly (2001) ไดเสนอแนะวาในการตัดสินใจเลือกใชโปรแกรมบัญชีหรือโปรแกรม หรือโปรแกรม ERP น้ัน บริษัทควรตองพิจารณาถึงขนาดองคกร รายไดของบริษัท ลักษณะของธุรกิจ และตองทราบระบบบญั ชีท่บี ริษทั ใชอ ยูในปจจุบันเปนอยางดี เพ่ือทําใหเลือกใชโปรแกรมบัญชีไดอยาง เหมาะสมกบั องคก ร Gambin and Siegel (1997) ไดแนะนําการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีวา นักบัญชีควรพิจารณาถึงปจจัยดังนี้ ลักษณะและความสามารถของโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ความสามารถเขากันไดกับระบบงานของบริษัท ความงายตอการใชงาน ดานราคาของโปรแกรม ชอ่ื เสียงของบรษิ ัทผผู ลิตโปรแกรมสาํ เร็จรูปทางการบัญชี ลักษณะของธรุ กจิ ของกิจการปจจุบัน เปนตน ซึ่งงานหลักของโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี คือ ทําหนาที่เปนคําส่ังในการบันทึกและผานรายการ บัญชีแยกประเภทตางๆ ซึ่งเปนงานที่เกิดข้ึนเปนปกติในงานดานบัญชี ซึ่งงบการเงินท่ีไดออกมาจาก
25 การประมวลผลโดยใชโ ปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีนั้นจะสามารถทําไดเร็วข้ึนและเปนประโยชนตอ การบริหารงานของบริษัท จรรยา ธนบุญสมบัติ (2543 : 60-61) ไดทําการศึกษาคุณสมบัติของซอฟตแวรบัญชี สําเร็จรูปกรณีศึกษา Quick Books Pro. โดยการเขารวมสัมมนาสาธิตการใชงานและสอบถามขอมูล เก่ียวกับคุณสมบัติของซอฟตแวรบัญชีสําเร็จรูป จากการสอบถามคุณสมบัติของซอฟตแวรบัญชี สามารถสรุปคณุ สมบตั ิทสี่ ําคัญของระบบตางๆ ไดดงั น้ี (จรรยา 2543 : 60-61) 1. ใชงานงา ย 2. สามารถใชไดท ั้งภาษาไทยและภาษาองั กฤษ 3. ตรวจสอบและแกไขขอมูลไดงาย การเรียกดูขอมูลที่บันทึกเขาสูระบบเปนหนาจอ เดียวกนั กับการบันทึกรายการ 4. มรี ะบบการกําหนดสิทธิการใชง านเปน รายบุคคล โดยแบง สิทธิการใชงานเปน 2 ระดบั แตกําหนดไดเ ปน 2 ชื่อ ของผใู ชร ะบบงาน (User Name) เทานัน้ 5. มีการรับประกนั การใชง าน 1 ป 6. สามารถสรางผังบัญชีไดไมจํากัด หมายถึงวาเม่ือกิจการตองการขยายงานในอนาคต ซอฟตแวรม ฟี ง กช ัน่ ท่ีสามารถรองรับงานท่ีเพิ่มข้นึ ได 7. รองรบั การบันทกึ จาํ นวนเงนิ ไดถ งึ 99 ลา นบาท 8. สามารถสรา งรายการทีเ่ กิดขน้ึ ประจาํ เพือ่ ลดเวลาบนั ทกึ และความผดิ พลาดท่ีอาจเกดิ ขึน้ 9. ระบบขาย Quick Books Pro. ไมมีใบส่ังขายแตจะบันทึกรายการขายเพ่ือตั้งลูกหน้ี ทันที ซึ่งเพียงพอกับธุรกิจขนาดเล็กและระบบขายยังมีรายการเพื่อการวิเคราะหการ ขายไดหลายรปู แบบ 10. ระบบบัญชีลูกหนี้และการรับเงิน Quick Books Pro. ไมมีฟลดรหัสลูกหน้ีซ่ึงยากตอ การควบคุมในระยะยาว แตมรี ะบบการกําหนดและตรวจสอบวงเงนิ สินเชื่อทใี่ หได 11. ระบบซ้ือ Quick Books Pro. สามารถจัดทําใบส่ังซื้อได แตตองกําหนดเลขที่ใบสั่งซ้ือ เอง ไมมีระบบการอนุมัติเอกสาร ไมมีระบบการปองกันการเรียกดูขอมูลท่ีสําคัญ เกยี่ วกบั การจัดซอ้ื จากหนว ยงานอ่นื
26 12. ระบบบัญชีเจาหน้ีและการจายเงิน Quick Books Pro. มีขอจํากัดในระบบเจาหนี้ เนื่องจากพิมพไดเพียงเช็ครูปแบบมาตรฐานเทาน้ัน ซึ่งไมตรงกับรูปแบบเช็คของ ธนาคารตางๆ ในประเทศไทยและจัดพิมพหนังสอื รบั รองการหักภาษี ณ ที่จายไมไ ด 13. ระบบสินคาคงคลัง Quick Books Pro.มีขอจํากดั ในระบบสนิ คาคงคลัง กลา วคอื ไม สามารถบนั ทกึ บญั ชสี ินคาคงคลงั ไดท้ังแบบ Periodic และ Perpetual อยางไรก็ตาม การศกึ ษาคร้งั นีเ้ ปน เพยี งการสอบถามผูจาํ หนายซอฟตแ วร ไมไดระบุ จาํ นวนคนในแบบสอบถามและการทดลองใชง านอยางกวา งๆ เทานนั้ วรรณี เตโชโยธนิ (2541) เสนอแนะปจ จยั ท่ีควรคํานึงในการเลือกใชโ ปรแกรมสําเรจ็ รปู ทางการบัญชี : แนวทางปฏบิ ตั พิ บวากอ นท่จี ะซอ้ื โปรแกรมสาํ เรจ็ รูปทางการบญั ชจี ากบรษิ ทั ใดกต็ าม ผซู ื้อควรจะตอ งพิจารณาอยา งรอบคอบโดยคํานงึ ถงึ ปจจยั ตา งๆ ดงั น้ี 1. ตรงตามขอกําหนดของกฎหมาย การเลือกโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีผูซื้อควร เลือกใชโปรแกรมที่มีคุณสมบัติครบถวนตามหลักเกณฑของกรมสรรพากร เชน ประกาศอธิบดี กรมสรรพากรเกี่ยวกับภาษีมูลคาเพ่ิมฉบับที่ 63 ท่ีกําหนดคุณสมบัติของโปรแกรมบัญชีที่เปนที่ยอมรับ ของกรมสรรพากร 2. ความยดื หยนุ ของรายงาน โปรแกรมสาํ เร็จรูปทางการบญั ชจี ะมลี กั ษณะของรายงาน 2 ลักษณะคอื 2.1 ไมอนุญาตใหก จิ การจดั ทาํ รายงานทนี่ อกเหนอื จากทกี่ าํ หนดมาจากผขู าย 2.2 ผูใชห รือกิจการสามารถออกรายงานไดเอง กจิ การจงึ ตอ งพิจารณาวา กิจการ ตอ งการรายงานทม่ี รี ูปแบบ และเนอื้ หาอยา งไร 3. ความสะดวกในการใชงาน กจิ การควรเลือกใชโปรแกรมที่งา ยตอ การใชงานหนา จอการ ทํางานมีระบบชวยเหลือและมีคมู ือการปฏิบตั งิ านทดี่ คี รบถวน
27 4. ความเร็วในการประมวลผล วิธหี นงึ่ ทชี่ ว ยในการพิจารณาเร่ืองความเร็วในการ ประมวลผลคือ เตรียมตัวอยางรายการคาที่เกิดขึ้นจริงและขอใหเจาหนาท่ีของบริษัทขายโปรแกรม สาธิตการใชงานและการประมวลผล 5. ตรงตามความตองการของกจิ การ ปจจัยขอนี้ สามารถพิจารณาไดในประเด็นยอ ยดงั น้ี 5.1 ลักษณะของกิจการ ควรเลือกใชโ ปรแกรมสาํ เร็จรปู ทางการบัญชใี หเ หมาะสม กับลกั ษณะของกจิ การโดยในการเลือกใชค วรขอชมการสาธติ การใชง านโปรแกรมสาํ เรจ็ รปู ทางการ บญั ชี 5.2 ภาษมี ูลคาเพม่ิ ควรพิจารณาวากจิ การของผซู ือ้ อยูใ นระบบภาษีมลู คา เพิ่มหรอื ไม หรือไดรับยกเวนภาษีมูลคาเพิ่ม การปรับอัตราภาษีมูลคาเพิ่มผูใชโปรแกรมสามารถปรับอัตราภาษี มูลเพ่ิมไดเองหรือไมหากมีการเปล่ียนแปลงอัตราภาษีมูลคาเพ่ิมในอนาคตการคํานวณภาษีมูลคาเพ่ิม โปรแกรมอนุญาตใหก ําหนดราคาสินคา โดยยงั ไมรวมภาษมี ลู คาเพ่มิ หรอื เปนราคาทีร่ วมภาษีมลู คาเพิ่ม แลว ซ่งึ ถา โปรแกรมอนุญาตทาํ ไดท ั้ง 2 แบบ ก็นบั เปน ขอดใี นเรือ่ งของความยืดหยนุ 5.3 การซ้ือสินคา ควรพิจารณาในเรื่องของการออกใบส่ังซ้ือ การจายเงินชําระหนี้ บางสวน การจายเงินเกินจากยอดหน้ีและกรณีท่ีกิจการไดรับสวนลด หรือตองหักภาษี ณ ท่ีจาย โดยพจิ ารณาวา โปรแกรมบัญชีสามารถทํารายเหลา นไ้ี ดห รอื ไม 5.4 การขายสินคา ควรพิจารณาเรื่องของการออกใบกํากับภาษีขาย การบันทึกบัญชี กรณีเก็บเงินมดั จาํ คาสินคา โดยในการซอื้ ตอ งพิจารณาวา โปรแกรมสามารถรองรับรายการเหลาน้ไี ด 5.5 สินคาคงคลัง การเลือกใชตองสอบถามวา โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี สามารถรองรับการคํานวณตนทุนสินคาไดอยางไรบาง เชน เขากอน-ออกกอน ถัวเฉล่ียถวงน้ําหนัก เขาหลงั -ออกกอ น เพอื่ ใหไ ดโปรแกรมบัญชีทเ่ี หมาะสมกับกจิ การ
28 6. การเชื่อมโยงกับโปรแกรมการทํางานอ่ืน กิจการควรเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีท่ีสามารถเช่ือมโยงกับโปรแกรมการทํางานอ่ืนๆ เชน การบริหารงานบุคคล การคํานวณ เงนิ เดือน การบรหิ าร สินทรัพย เพ่ือความสะดวกในการทํางานมากข้ึน 7. ปริมาณงานที่รองรับได ผูซื้อตองพิจารณาปริมาณงานท่ีสามารถรองรับได ควรให มากกวา ปรมิ าณงานปรกติพอสมควร 8. ความปลอดภัยของขอมูล โปรแกรมบัญชีท่ีดีควรกําหนดลําดับข้ันของการเขาถึงขอมูล เปนหลายระดับ โดยท่ัวไปโปรแกรมบัญชีจะกําหนดการเขาทํางานในโปรแกรมเปนระดับ บางระดับ อาจทําไดเพียงการบันทึกขอมูลอยางเดียวหามทําการแกไข บางระดับทําไดทุกรายการ เปนตน นอกจากน้ี ความปลอดภัยยงั รวมถึงระบบการสํารองขอ มูลท่ีมีประสิทธิภาพดว ย 9. บริการหลังการขายกิจการจารเลือกซื้อโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีที่มีทีมงาน คอยชว ยเหลือและตอบปญหาไดอยา งมปี ระสทิ ธิภาพและประสทิ ธผิ ล ปจจัยดังกลาวขางตนเปนปจจัยที่ผูซื้อโปรแกรมบัญชีตองการ แตอยางไรก็ตามสิ่งท่ีผูซ้ือ หลายคนพบในการเลอื กใชโ ปรแกรมสาํ เร็จรูปทางการบัญชี คอื ทกุ โปรแกรมมีลักษณะท่กี จิ การตอ งการ แตไ มท ั้งหมดแตละโปรแกรมมขี อดี ขอเสยี ตางกัน สิ่งที่ควรทําในการตัดสินใจเลือกใชโปรแกรม คือการ จดั ลาํ ดบั ความสาํ คญั เชน บางลักษณะถือเปนหวั ใจสําคญั ท่ขี าดไมได ลักษณะบางอยา งของโปรแกรม ชวยในการทํางานสะดวกขึ้นแตไมจําเปน หลังจากน้ันทําการเปรียบเทียบเพ่ือตัดสินใจข้ันสุดทาย สิ่งที่สําคัญที่สุดคือ เมื่อเลือกโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีไดแลวควรทําการศึกษาใหละเอียดถึง ความสามารถและขอบเขตการทํางานของโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี เพื่อใหเกิดการใชงาน เต็มประสทิ ธิภาพของโปรแกรมสําเรจ็ รปู ทางการบญั ชีนัน้ Hied (1992) ไดแนะนําวาโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีอาจแบงได 2 แบบ คือ แบบ ระบบงานรวม (Intergrated) และแบบระบบงานยอย (Modular) โดยการเลือกใชโปรแกรมบัญชี สําเร็จรูปของธุรกิจขนาดเล็กสวนใหญจะเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีแบบระบบงานรวม
29 เพราะจะครอบคลมุ ระบบงานบัญชีดานตางๆ เชน ระบบงานบัญชีเจาหน้ี ระบบงานบัญชีลูกหน้ี ระบบ บัญชีเงินเดือน ระบบบัญชีสินคาคงคลัง และการออกรายงานทางการเงิน ซ่ึงการใชโปรแกรมบัญชี สําเรจ็ รปู ดงั กลาวจะทาํ ใหการทํางานบญั ชขี องธุรกิจขนาดเลก็ งายข้นึ ในสวนของโปรแกรมแบบยอย สามารถเพ่ิมระบบงานอ่ืนๆ เขามาเชื่อมตออีกได เชน หาก โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีเดิมมีระบบงานแยกประเภทท่ัวไป ระบบบัญชีเจาหน้ี ระบบ บัญชีลูกหนี้ ถาหากตองการเพ่ิมโปรแกรมบัญชีในสวนของระบบบัญชีเงินเดือนก็สามารถติดต้ังระบบ ยอ ยมาเชือ่ มตอ ไดทาํ ใหป ระหยดั คาใชจา ยไดอ กี สว นหน่งึ Piturro (1999) ไดแนะนําวาในปจจุบัน บริษัทขนาดกลางไดเริ่มหันมาใชโปรแกรม สําเร็จรูปทางการบัญชีกันมากข้ึนเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทํางาน ซึ่งปญหาที่เกิดข้ึนคือ การเลอื กใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบญั ชอี ยา งไรจงึ จะเหมาะสมกับกิจการ จะซื้อจากผูพัฒนาระบบ ยี่หอใด ซึ่งผูบริหารธุรกิจขนาดกลางสวนใหญตองการท่ีจะเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูป ERP โดยนําโปรแกรมสําเร็จรูป ERP ดังกลาวมาใชแทนโปรแกรมสําเร็จรูปที่ใชอยูในปจจุบัน โดยมีผูสอบ บัญชีรับอนุญาตและผูบริหารฝายการเงินเปนผูแนะนําในการเลือกโปรแกรมสําเร็จรูป ERP มาใชใน องคก รซ่ึงโปรแกรมสําเร็จรูป ERP สามารถซ้ือไดจาก 1. โปรแกรมโดยตรง 2. ผแู ทนจัดจาํ หนา ยโปรแกรม การเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปจากแหลงใดน้ันก็ขึ้นอยูกับความตองการใชงานของแตละ กิจการ ประโยชนท่ีไดรับจากการใชโปรแกรมสําเร็จรูป ERP คือ การประมวลผลเร็วข้ึนชวยลดตนทุน และชวยเพ่ิมโอกาสในการขายเพ่ิมขึ้น คุณภาพงานเพ่ิมขึ้น แตขอเสีย คือ ราคาแพง ดังนั้นในการ เลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูป ERP มาใชนั้นจะตองมองถึงเหตุการณในอนาคตดวยวาจะไดรับประโยชน คุมกบั ตน ทนุ ทตี่ องเสียไปหรอื ไม ผผู ลิตโปรแกรมสาํ เรจ็ รูป ERP รายใหญคือ SAP และ Oracle
30 วัชนีพร เศรษฐสักโก (2543) ไดแนะนําบริษัทผูจําหนายโปรแกรมสําเร็จรูปทางการ บัญชี โดยกลาววาโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีมีทั้งโปรแกรมท่ีพัฒนาโดยคนไทย และพัฒนาจาก ตางประเทศ โดยโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีที่พัฒนาโดยคนไทยและนิยมใชกัน เชน Fast Byte Accounting ของ บริษัท ไบทเบรน จํากัด Easy-Acc Accounting System ของบริษัท บิชิเนส ซอฟต จํากัด Crystal Formula ของ บริษัท คริสตอล ซอฟตแวร แพ็คเกจ จํากัด Express ของ บริษัท เอก็ เพรสซอฟตแวรก รุป จํากัด Auto Flight ของ บริษทั ออโตไฟลท จํากดั เปนตน สวนโปรแกรมสาํ เร็จรูปทางการบัญชมี ีพัฒนาจากตา งประเทศนนั้ มดี งั นี้ เชน ACCPAC ของ ACCPAC International, Inc., INTERAC Accounting System ของ Intersoft System, Inc., Solomon Software, Inc., Sun Account ของ System Union Group และ SAP เปน ตน ศรัณย ชูเกียรติ และประจิต หาวัตร (2544) ไดทําการวิจัยซอฟตแวรคอมพิวเตอรที่ นักบัญชีไทยใช โดยแจกแบบสอบถาม ถามจํานวนผูเขารวมงานประชุมนักบัญชีทั่วประเทศ คร้ังท่ี 17 ซึ่งจัดโดยสมาคมนักบัญชีและผูสอบบัญชีรับอนุญาตแหงประเทศไทย เม่ือวันที่ 22-23 กุมภาพันธ 2544 จาํ นวน 1,602 คน มีผูตอบแบบสอบถามกลบั มาท้งั หมด 290 คน จากแบบสอบถามพบวามีผูใช โปรแกรมสําเร็จรูปสําหรับงานบัญชีจํานวน 212 ราย คิดเปนรอยละ 73.10 ของจํานวนผูตอบ แบบสอบถามทั้งหมด โดยแบงเปนการใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี 156 คําตอบ หรือรอยละ 67.83 ของจํานวนคําตอบท้ังหมด และการใชโปรแกรมสําหรับงานบัญชีที่พัฒนาขึ้นมาโดยเฉพาะ 74 คําตอบ หรือรอยละ 32.17 ของจํานวนคําตอบท้ังหมด โดยโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีที่ใชมาก ที่สุด คือ SAP R/3, ACCPAC, Express ORACLE Application ตามลําดับ นอกจากนี้ จากแบบสอบถามพบวามีนักบัญชีไทยมีปญหาในการใชโปรแกรมสําหรับงานบัญชีจํานวน 114 ราย คิดเปนรอยละ 53.77 ของจํานวนผูโปรแกรมสําหรับงานบัญชี โดยตัวอยางของปญหาที่พบ ไดแก โปรแกรมยังมีขอจํากัดในการใชงาน ตองมีการปรับปรุงแกไขในบางระบบกอนนํามาใชมาจริง ระบบการทํางานของโปรแกรมไมมีความคลองตัว ยุงยาก ซับซอน โปรแกรมเปนภาษาตางประเทศ และโปรแกรมไมสอดคลองกับความตองการใชงานท้ังหมด ตองใชเวลาคอนขางมากในการประมวลผล ขอมลู
31 สุตราวดี บัวเทศ (2547) ไดทําการวิจัยปจจัยท่ีมีผลตอการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีในธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมโดยแจกแบบสอบถาม โดยใชแบบสอบถามจํานวน 1,600 ชุด ไปยังบริษัท 800 แหง วิเคราะหขอมูลจากแบบสอบถามโดยใชสถิติเชิงพรรณนาและ กา รวิเคราห multinomial logistic regression เพื่อทดสอบความสัมพันธระหวางปจจัยตางๆ ซึ่งไดแก ขนาดของกิจการ ลักษณะของธุรกิจ ระดับความสนใจในงานดานบัญชีของกรรมการผูจัดการบริษัท ระดับทักษะการใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีของผูจัดการฝายบัญชีหรือสมุหบัญชี ระดับทักษะ การใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีของพนักงานบัญชี ขอบเขตการใชงาน และรายไดรวม กับการเลือกซื้อโปรแกรมสําเร็จรูปทาการบัญชีในความเห็นของผูจัดการฝายบัญชีหรือสมุหบัญชี และพนักงานบัญชี ผลการศึกษาพบวาผูตอบแบบสอบถามท้ัง 2 กลุม มีความเห็นเหมือนกันวาปจจัย ดานขอบเขตการใชงานโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีมีความสัมพันธกับการเลือกใชโปรแกรม สําเร็จรูปทางการบัญชีมากท่ีสุด ทางดานปญหาและอุปสรรคที่พบจากการใชงานพบวาผูตอบ แบบสอบถามท้ัง 2 กลุม มีปญหาดานผูใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีขาดความรู ความเขาใจ ในการใชโปรแกรมมากทส่ี ุด นงนิภา ตุลยานนท , ศิริเดช คําสุพรหม และธีระเดช อังธีระปญญา (2549) ไดทําการวิจัยเรื่อง ปจจัยที่มีผลกระทบตอการใชซอฟตแวรในงานบัญชีของวิสาหกิจขนาดกลาง และขนาดยอม (SMEs) เปนการศึกษาปจจัยท่ีมีผลกระทบตอการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการ บัญชี 3 ดาน ประกอบดวย (1) ดานคุณสมบัติที่สําคัญของโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี (2) ดานขอจํากัดในการใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี และ(3) ดานประโยชนท่ีไดรับจากการใช โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี จากการศึกษากลุมตัวอยางท่ีเปนผูบริหารฝายบัญชีของวิสาหกิจ ขนาดกลางและขนาดยอม ในธุรกิจผลิตสินคา ซ้ือมาขายไปและธุรกิจบริการ ที่เปนผูใชโปรแกรม สําเร็จรูปทางการบัญชีในกระบวนการจัดทําบัญชี พบวากลุมตัวอยางโดยรวมมีความคิดเห็นวา คุณสมบัติของโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีมีผลกระทบตอการใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี มากท่ีสุด รองลงมาคือประโยชนที่ไดรับจากการใชโปรแกรมฯ และขอจํากัดในการใชโปรแกรมฯ ตามลําดับ
32 จากการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวของสามารถสรุปปจจัยที่มีผลตอการเลือกใชโปรแกรม สําเร็จรูปทางการบัญชีไดวา โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีชวยในการประมวลผลขอมูลไดอยาง รวดเร็ว ประหยัดเวลา คาใชจาย ขอมูลมีถูกตอง มีมาตรฐานและมีความนาเช่ือถือ ผูบริหารสามารถ นําไปใชใ นการตัดสินใจในดา นตา งๆ ขององคกรไดอยา งมปี ระสทิ ธิภาพ ปจจยั ที่นาจะเก่ยี วขอ งกบั การ ตดั สินใจเลือกใชโปรแกรมสาํ เร็จรปู ทางการบญั ชี สามารถสรุปดังน้ี 1. ขนาดของกจิ การ 2. ลกั ษณะของธรุ กจิ 3. ระดบั ความสนใจของผูบ รหิ ารตองานบัญชี 4. ระดบั ทกั ษะการใชโ ปรแกรมสําเรจ็ รปู ทางการบัญชขี องพนกั งาน 5. ขอบเขตความตอ งการของการใชง าน จึงเปน เรอ่ื งทนี่ าสนใจที่จะทําการศึกษาวา ผลท่ไี ดจ ากการนาํ โปรแกรมสาํ เร็จรูปทางการ บัญชีมาใชใ นองคกรจะสงผลตอ งานดา นบญั ชขี ององคก รอยางไรบาง
บทท่ี 3 วธิ ดี ําเนินการวิจยั การศกึ ษาเร่ือง “ปจจยั ในการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีของธุรกิจขนาด กลางและขนาดยอมในเขตกรุงเทพมหานคร” ไดดําเนินการในเรื่องของวิธีการศึกษาดังตอไปนี้ ศึกษาเก่ียวกับความสัมพันธของปจจัยของธุรกิจแตละอยางกับชนิดของโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีท่ีเลือกใช ศึกษาถึงประโยชน ปญหาและอุปสรรคจากการใชโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชี รวมไปถึงลักษณะงานบัญชีท่ีโปรแกรมสําเร็จรูปตางๆ เขามาชวยสนับสนุน การทํางาน โดยการเก็บรวบรวมขอมูลน้ันใชวิธีการออกแบบสอบถามไปยังผูจัดการฝายบัญชี ของบริษัทธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมในเขตกรุงเทพมหานคร ซึ่งมีขั้นตอนและวิธีการศึกษา ตามวัตถปุ ระสงคในการวจิ ยั ดังนี้: - แหลงขอมูล (Source of data) ขอมูลท่ใี ชในการวจิ ยั คร้งั นีไ้ ดแก ขอมูลปฐมภูมิ (Primary data) ในการวิจัยจะทําการศึกษาจากการใชแบบสอบถาม กบั กลุมตวั อยาง ประชากรและกลมุ ตัวอยาง ประชากร ประชากรในการวิจัยครั้งน้ี ไดแก บริษัทในธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมในเขต กรุงเทพมหานคร โดยการเก็บรวบรวมขอมูลประชากรคร้ังน้ีมีหลักเกณฑในการเลือกประชากรใน การวจิ ยั สามารถสรุปไดดงั นี้
34 1. การวิจัยมุงเนน ศกึ ษาในกลุมธรุ กจิ การผลิตสนิ คา ธรุ กิจซือ้ ขายสินคา และธรุ กิจ บริการ 2. การวจิ ัยนเี้ กบ็ ขอมลู ประชากรเฉพาะในเขตกรุงเทพมหานครเทานัน้ การเก็บรวบรวมขอมูลประชากรครั้งน้ี ใชขอมูลจากกรมพัฒนาธุรกิจการคา เปนเกณฑในการคัดเลือกประชากรท้ังหมด ซึ่งจากการเก็บรวบรวมขอมูลไดประชากรจํานวน 1,958 บรษิ ัท กลมุ ตวั อยา ง การศึกษาครั้งน้ีจะทําการสุมตัวอยางโดยใชสูตรการคํานวณตัวอยางของยามาเน โดยอาศยั ระดบั ความเช่ือมน่ั ที่ 95% ขนาดกลุม ตวั อยา งพิจารณาจากสูตร n= N 1 + N (e2 ) โดยท่ี n = จํานวนตัวอยาง N = จํานวนประชากร (1,958 บรษิ ทั ) e = ความคลาดเคล่อื นของการสมุ ตวั อยา งที่ยอมรบั ได (รอ ยละ 5) แทนคา n = 1958 1 + 1958(0.052 ) = 332 บริษัท จากการคํานวณขางตน จะไดขนาดของกลุมตัวอยางเทากับ 332 บริษัท แตอาจมี แบบสอบถามท่ีมีขอผิดพลาดจากการตอบแบบสอบถาม ซึ่งไมสามารถนํามาเปนขอมูลในการ วิเคราะหได จึงไดขยายขนาดของกลุมตัวอยางเพ่ิมข้ึนอีก ดังนั้นขนาดของกลุมตัวอยาง ทเ่ี หมาะสมคือ 365 บรษิ ัท
35 เครอ่ื งมอื ในการวิจยั เคร่ืองมือท่ีใชในการวิจัยคือแบบสอบถามท่ีสรางข้ึน โดยมีกรอบความคิดการสราง แบบสอบถามจากการศึกษาขอมูลเบื้องตนจากตํารา บทความในวารสารและผลงานวิจัยท่ี เก่ียวของ และกําหนดผังการสรางแบบสอบถามตามวัตถุประสงคของการวิจัย และทําการจัดสง ไปใหผูจัดการฝายบัญชีของบริษัทที่อยูในกลุมธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมในเขต กรุงเทพมหานคร ซ่ึงแบบสอบถาม (ดูภาคผนวก ข.) ที่สรางขึ้นสําหรับการนําไปใชในคร้ังน้ีจัดทํา ขนึ้ มีรายละเอียด ดงั น้ี: - สวนที่ 1 ขอ มูลท่วั ไปเก่ียวกบั กิจการ ลักษณะคาํ ถามเปน แบบปลายปด จาํ นวน 6 ขอ เพือ่ ใชเ ปน ตวั วัดของตัวแปรอสิ ระ 4 ตวั คอื - ประเภทของธุรกิจ - รายไดของธุรกิจ - ขนาดของธรุ กจิ - ทักษะของพนกั งานบญั ชี สวนท่ี 2 ความคดิ เหน็ เก่ียวกับปจ จัยทม่ี ีผลตอการเลือกใชโ ปรแกรมสาํ เรจ็ รูปทางบัญชี ลักษณะคาํ ถามเปน แบบประเมนิ คา (Rating Scale) 5 คาํ ตอบ ดงั นี้ - ระดับ 5 หมายถึง มผี ลกระทบมากท่ีสดุ - ระดับ 4 หมายถงึ มีผลกระทบมาก - ระดบั 3 หมายถึง มีผลกระทบปานกลาง - ระดับ 2 หมายถึง มผี ลกระทบนอย - ระดับ 1 หมายถึง มีผลกระทบนอ ยที่สุด
36 สว นท่ี 3 ความคิดเห็นเกี่ยวกับประโยชนที่ไดรับจากการใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ลกั ษณะคาํ ถามเปน แบบประเมินคา (Rating Scale) 5 คาํ ตอบ - ระดับ 5 หมายถึง มากท่สี ุด - ระดบั 4 หมายถึง มาก - ระดบั 3 หมายถงึ ปานกลาง - ระดบั 2 หมายถึง นอ ย - ระดับ 1 หมายถงึ นอยท่ีสุด สวนที่ 4 ความคิดเห็นเก่ียวกับปญหาและอุปสรรคจากการใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ลักษณะคําถามเปนแบบประเมนิ คา (Rating Scale) 5 คําตอบ - ระดับ 5 หมายถึง มากทส่ี ดุ - ระดับ 4 หมายถึง มาก - ระดบั 3 หมายถึง ปานกลาง - ระดับ 2 หมายถึง นอย - ระดบั 1 หมายถงึ นอยที่สดุ สวนท่ี 5 ความคิดเห็นเก่ียวกับการใชโปรแกรมสําเร็จรูปในงานบัญชี ลักษณะคําถามเปนแบบ ประเมนิ คา (Rating Scale) 5 คําตอบ - ระดบั 5 หมายถึง มากทส่ี ุด - ระดับ 4 หมายถงึ มาก - ระดับ 3 หมายถงึ ปานกลาง - ระดบั 2 หมายถึง นอ ย - ระดบั 1 หมายถึง นอยทีส่ ดุ
37 แบบสอบถามชุดนี้ไดทําการทดสอบ (Pre-test) กอนท่ีจะสงไปเก็บขอมูลจริง โดยสงไปใหผูจัดการบัญชี 30 คน เพื่อที่จะทดสอบเก่ียวกับความถูกตองของแบบสอบถาม และสํารวจวาผูตอบแบบสอบถามเขาใจในเน้ือหาของแบบสอบถามมากนอยเพียงใด นอกจากนี้ ยังเปดโอกาสใหผูตอบแบบสอบถามเสนอแนะเกี่ยวกับแบบสอบถามท่ีไดรับ ตอจากนั้นจะนํา คําแนะนําของผูตอบแบบสอบถามและขอมูลจากการตอบแบบสอบถามที่ไดรับมาพิจารณา และปรับปรงุ แบบสอบถามใหสามารถเก็บขอ มลู ครบถว นตามวัตถปุ ระสงคที่ไดก ําหนดไว การเก็บรวบรวมขอมูล การเก็บรวบรวมขอมูลไดจัดสงแบบสอบถามไปยังผูจัดการฝายบัญชีของบริษัทท่ีอยู ในกลุมธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมในเขตกรุงเทพมหานครและอาจเปนการสัมภาษณ ทางโทรศัพท เม่ือไดรับแบบสอบถามจะตรวจสอบเก่ียวกับความถูกตองและความครบถวนของ ขอมูลกอนท่จี ะนําไปทาํ การประมวลผล การวิเคราะหขอมลู ผวู จิ ัยไดน าํ ขอมูลท่ไี ดจ ากการสง แบบสอบถามมาทาํ การวิเคราะหค วามคิดเห็นของ ผจู ดั การฝายบัญชีของบรษิ ัทที่อยใู นกลมุ ธรุ กจิ ขนาดกลางและขนาดยอ มในเขตกรงุ เทพมหานคร โดยมวี ธิ กี าร ดังนี้ 1. การวิเคราะหความสัมพันธระหวางปจจัยตางๆ กับชนิดของโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบญั ชีท่บี รษิ ทั ในธุรกจิ ขนาดกลางและขนาดยอ มในเขตกรงุ เทพมหานครเลือกใช โดยผูวิจัย ไดทําการวิเคราะหความสัมพันธระหวางตัวแปรอิสระ ไดแก ประเภทของธุรกิจ รายไดของธุรกิจ ขนาดของธุรกิจและทักษะของพนักงานบัญชีกับตัวแปรตาม น่ันคือ ชนิดของโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีท่ีบริษัทในธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมในเขตกรุงเทพมหานครเลือกใช โดยใชเทคนิคทางสถิติ คือ การวิเคราะหความถดถอยโลจิสติก แบบ Multinomial Logistic Regression เพ่อื ทดสอบสมมตฐิ านเก่ยี วกบั ความสัมพันธร ะหวา งตัวแปรตามที่ไดกาํ หนด
38 2. การวิเคราะหเกี่ยวกับปจจัยท่ีมีผลตอการเลือกใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ที่บริษัทในธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมในเขตกรุงเทพมหานคร โดยจะใชเทคนิคทางสถิติ แบบวิเคราะหสถิติพ้ืนฐาน ไดแก คาเฉลี่ย (Mean) และคาเบ่ียงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) 3. การวิเคราะหถึงประโยชน ปญหาและอุปสรรคจากการใชโปรแกรมสําเร็จรูป ทางการบัญชีของบริษัทในธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมในเขตกรุงเทพมหานคร โดยจะใช เทคนิคทางสถิติแบบวิเคราะหสถิติพ้ืนฐาน ไดแก คาเฉล่ีย (Mean) และคาเบ่ียงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) 4. การวิเคราะหล ักษณะงานบัญชีทีโ่ ปรแกรมสําเร็จรูปตางๆ เขามาชวยสนับสนุนการ ทํางานโดยจะใชเทคนิคทางสถิติแบบวิเคราะหสถิติพ้ืนฐาน ไดแก คาเฉล่ีย (Mean) และคา เบีย่ งเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)
บทที่ 4 ผลการวเิ คราะหข อมลู เม่ือผูว ิจัยไดรวบรวมขอ มลู ทีไ่ ดรับจากการตอบแบบสอบถามจากผูจัดการฝายบัญชีของ บริษัทในกลมุ ธุรกจิ ขนาดกลางและขนาดยอ มในเขตกรุงเทพมหานครจํานวน 100 บริษัท ผูวิจัยจึงนํา ขอมูลที่ไดรับดังกลาวมาทําการประมวลผลดวยวิธีการทางสถิติที่เหมาะสม เพื่อทําการทดสอบ สมมติฐานและวิเคราะหผลของขอมูลท่ีไดรับ โดยไดแบงหัวขอของการศึกษาออกเปน 5 หัวขอเร่ือง ดงั ตอ ไปนี้:- ศึกษาลักษณะงานบัญชีทีโ่ ปรแกรมสาํ เร็จรูปตางๆเขามาชว ยสนบั สนนุ การทํางาน
ตาราง 1 สถติ เิ ชงิ พรรณนาลกั ษณะงานบญั ชีท่โี ปรแกรมสาํ เรจ็ รูปตา งๆเขา ม ผลิตสนิ คา ผลิตสินคา บริก ขนาดยอ ม ขนาดกลาง ลกั ษณะงานทางบญั ชี X S.D. X S.D. X การรวบรวมขอมลู กรณกี ารใชโปรแกรมสาํ เร็จรปู ทางการบัญชี 3.67 0.707 4.44 0.726 4.38 กรณีการใชโปรแกรมสาํ เร็จรปู อื่นๆ 3.78 0.667 3.56 1.236 3.81 การประมวลผลขอมูล กรณีการใชโปรแกรมสําเรจ็ รปู ทางการบญั ชี 3.78 0.667 4.56 0.527 4.00 กรณีการใชโ ปรแกรมสาํ เรจ็ รปู อ่นื ๆ 3.78 0.667 3.89 0.928 3.76 การวิเคราะหข อ มลู กรณกี ารใชโปรแกรมสําเรจ็ รูปทางการบัญชี 3.89 0.601 4.00 1.000 4.10 กรณกี ารใชโ ปรแกรมสาํ เรจ็ รูปอืน่ ๆ 4.11 1.054 3.56 0.882 3.60 การสรุปผลขอมูล กรณกี ารใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบญั ชี 3.89 0.782 3.89 1.269 4.14 กรณกี ารใชโ ปรแกรมสาํ เร็จรปู อื่นๆ 4.11 0.601 3.67 1.118 3.80 การนําเสนอขอ มลู กรณกี ารใชโ ปรแกรมสาํ เรจ็ รูปทางการบญั ชี 4.00 0.866 4.11 0.601 4.10 กรณีการใชโปรแกรมสําเร็จรูปอน่ื ๆ 4.22 0.441 3.89 0.928 3.62
Search
