พลวัตของภาษาไทย วิชา 01999032 ไทยศึกษา มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์
หัวข้อ 1. ตระกลู ภาษา -> ภาษาตระกลู ไท 2. ปัจจัยทที่ าใหภ้ าษาไทยมกี ารเปลย่ี นแปลง 3. ลกั ษณะของการเปลย่ี นแปลงในภาษาไทย 3.1 การเปลย่ี นแปลงภายใน (เสยี ง, คา, ความหมาย, ประโยค) 3.2 การเปลย่ี นแปลงภายนอก (คายมื )
1. ตระกลู ภาษา (Language Families) ตระกลู ภาษาเป็ นแนวคดิ ทเี่ ปรยี บเทยี บภาษา เหมอื นตระกลู ของสง่ิ มชี วี ติ ภาษามกี ารเกดิ การพัฒนา การเปลยี่ นแปลง และการตาย การศกึ ษาเรอ่ื งตระกลู ภาษา ใชว้ ธิ กี ารเปรยี บเทยี บความคลา้ ยคลงึ กนั ดา้ นเสยี ง ความหมาย และระบบไวยากรณ์
ก. คาศัพท์สาคัญเก่ียวกับตระกลู ภาษา ภาษาดงั้ เดมิ (Proto-language) ภาษาแม่ (Mother Language) ภาษาลกู (Daughter Language) ภาษาพน่ี อ้ ง (Sister Language)
ข. ตระกลู ภาษาสาคัญ อนิ โด-ยโู รเปียน (Indo-European) มอญ-เขมร (Mon-Khmer/Austroasiatic) ไซโน-ทเิ บตนั (Sino-Tibetan) ออสโตรนเิ ชยี น (Austronesian) ไท/ไต (Tai)
ตระกลู ภาษา https://www.youtube.com/watch?v=iWDKsHm6gTA
ค. ภาษาตระกลู ไท (Tai Family) ฟัง กวย ลี (Fang Kui Li : 1959) นักภาษาศาสตร์ เชอื้ สายจนี แหง่ มหาวทิ ยาลยั วอชงิ ตนั ไดแ้ บง่ ภาษา ตระกลู ไทออกเป็ น 3 กลมุ่ โดยดคู วามสมั พันธข์ อง คาและเสยี ง กลมุ่ ตะวนั ตกเฉียงใต ้ (The South Western Tai) กลมุ่ กลาง (The Central Tai) กลมุ่ เหนอื (The Northern Tai)
ภาษาไทกลุม่ ตะวนั ตก เฉยี งใต้ - ไทย - ไทดา - ไทแดง - ไทขาว - ลาว - ลอื้ - เขนิ /ขนึ
ภาษาไทกลุม่ กลาง - จว้ งใต ้ - นุง - ลงุ โจว - โท ้
ภาษาไทกลุม่ เหนอื - จว้ งเหนอื - ปยู ี - โป้อา้ ย
ง. ลักษณะของภาษาตระกลู ไท มคี าศพั ทพ์ น้ื ฐานหรอื คาศพั ทร์ ว่ มตระกลู (cognate) มเี สยี งปฏภิ าค (sound correspondence) เป็ นเสยี งพยัญชนะ สระ วรรณยกุ ต์ ทต่ี า่ งกนั อยา่ งมกี ฎเกณฑ์ เป็ นภาษามวี รรณยกุ ต์ ไมม่ เี สยี งควบกล้าทา้ ยคา
ตัวอย่างชดุ เสียงปฎิภาค (พยัญชนะต้น) ไทย ลาว ไทขาว แสก รู ้ ru:4 hu:5 hu:6 rɔ:6 ฟ้า fa:4 fa:5 fa:6 pha:3 ยงุ juŋ1 ɲuŋ6 ɲuŋ4 ɲuŋ4
ง. ลักษณะของภาษาตระกลู ไท เป็ นภาษาคาโดด มกี ารเรยี งลาดบั คาแบบ ประธาน-กรยิ า-กรรม (SVO) วางคาคณุ ศพั ทไ์ วห้ ลังคานาม เชน่ สาวสวย มคี าลงทา้ ย เชน่ ครับ คะ คะ่ จ๊ะ จะ้ มลี ักษณนาม เชน่ สมดุ 3 เลม่ และ เสอ้ื 2 ตวั เป็ นตน้
เปรียบเทียบคาศัพท์ภาษาตระกลู ไท ความหมาย ไทย ลงุ โจว โป้อา้ ย ไป pai33 pai33 pai24 ขาย khaai24 khaai33 kaai24
เปรยี บเทียบคาศัพท์ภาษาตระกลู ไท ความหมาย ไทย ไทยลอ้ื ไทใหญ่ ตา ta:1 ta:1 ta:1 งู ŋu:1 ŋu:4 ŋu4 ตนี ti:n1 tin1 tin1 เป็ ด pet2 pet1 pet4
ตัวอย่างภาษาไทยกับภาษาจ้วงใต้ https://www.youtube.com/watch?v=-pkQG8vLDCM
ตัวอย่างภาษาไทยกับภาษาจ้วงใต้ https://www.youtube.com/watch?v=2UUY1CM9_ZI
ตัวอย่างภาษาไทยกับภาษาจ้วงใต้ https://www.youtube.com/watch?v=iPbX7_Yb--0
2. ปั จจัยท่ีทาให้ภาษาไทยมกี ารเปลี่ยนปปลง ก. ความแตกตา่ งของภาษาในสงั คม ข. สภาพทางจติ วทิ ยาของผพู ้ ดู ภาษา ค. ลกั ษณะการออกเสยี งของผพู ้ ดู ภาษา ง. ความเจรญิ กา้ วหนา้ ทางวทิ ยาการ จ. คณุ สมบตั ขิ องภาษา ฉ. การเปลย่ี นแปลงเนอื่ งจากการยมื คา ภาษาตา่ งประเทศ
ก. ความแตกตา่ งของภาษาทมี่ อี ยใู่ นสงั คม ความแตกตา่ งเรอื่ งเพศ อายุ สง่ ผลใหภ้ าษามกี าร เปลยี่ นแปลงได ้ โดยเฉพาะเรอ่ื งคาศพั ท์ เชน่ ผสู ้ งู อายุ วยั รนุ่ ยาป้าย, ยาขาว, ลคิ วดิ , ลคิ วดิ เปเปอร์ น้ายาลบคาผดิ มแี นวโน้มสงู ทจ่ี ะหายไป มแี นวโน้มสงู ทจ่ี ะสง่ ตอ่ ไป ยงั คนรนุ่ ถดั ไป
ข. สภาพทางจิตวิทยาของผูพ้ ูดภาษา สงั คมประกอบดว้ ยหลายชนชนั้ คนทอี่ ยชู่ นชนั้ ลา่ งอยากยกระดบั ตวั เอง ดว้ ยการแสดงออกทางภาษา เชน่ ออกเสยี งบางเสยี งทดี่ มู ศี กั ดศิ์ รี เชน่ ออกเสยี งพยญั ชนะ ทา้ ย –l และ –s ในคายมื ภาษาองั กฤษ เชน่ บอล บสั เทนนสิ หากการออกเสยี งเชน่ นข้ี ยายวงกวา้ งออกไป มคี นนยิ มใชม้ ากขนึ้ อาจทาใหเ้ กดิ การเปลยี่ นแปลงใน ภาษาไทย เพราะฉะนัน้ มแี นวโนม้ สงู วา่ จะภาษาไทยจะมเี สยี ง พยัญชนะทา้ ยเพมิ่ ขนึ้ เชน่ แกส๊ ในอดตี อา่ นวา่ แกด๊ แต่ ในอนาคตอาจจะอา่ นวา่ แกส๊
ค. ลักษณะการออกเสียงของผูพ้ ูดภาษา ผพู ้ ดู ไมไ่ ดอ้ อกเสยี งชดั เจนทกุ พยางคท์ กุ คา เชน่ มหาวทิ ยาลยั > มหาลยั เสยี งพยัญชนะควบกล้าออกลาบากกวา่ พยญั ชนะเดยี่ ว เชน่ ปลา > ปา ดงั นัน้ ในอนาคตอาจจะสง่ ผลใหค้ าบางคาจะมลี กั ษณะ สนั้ ลง เชน่ มหาลยั โรงบาล หรอื เสยี งบางเสยี งจะ หายไป เชน่ เสยี ง /ร/ ในคาวา่ ครู
ง. ความเจริญก้าวหน้าทางวิทยาการ มผี ลตอ่ การเปลยี่ นแปลงความหมายของคา วัตถอุ าจมกี ารเปลย่ี นแปลงไปตามความเจรญิ ทางวทิ ยาการ ดงั นัน้ เมอื่ เวลาผา่ นไป คาทใ่ี ช ้ เรยี กอาจหมายถงึ วตั ถุ 2 อยา่ งทไี่ มเ่ หมอื นกนั เชน่ ในอดตี คาวา่ “น้า” หมายถงึ น้าดม่ื ตามธรรมชาติ แตใ่ นปัจจบุ นั คาวา่ “น้า” หมายรวมถงึ “น้าอดั ลม” (เวลาจะสงั่ อาหาร พนักงานจะถามวา่ “จะรับน้าอะไรดี ครับ” ซง่ึ เราอาจตอบวา่ “น้าเปลา่ ” หรอื “น้าอดั ลม”
จ. คณุ สมบัติของภาษา ก) ความสมมาตร ข) ความประหยัด
ก) ความสมมาตร ผลักดันใหเ้ กดิ การเปลยี่ นแปลงแบบตอ่ เนอ่ื ง เชน่ ถา้ มเี สยี งพยญั ชนะกอ้ งกม็ กั จะมเี สยี งพยญั ชนะไม่ กอ้ งควบคไู่ ปดว้ ย ถา้ มเี สยี งสระหนา้ กจ็ ะมเี สยี งสระหลังควบคกู่ นั ถา้ มเี สยี งสระสงู กจ็ ะมเี สยี งสระตา่
ข) ความประหยัด ภาษามักไมอ่ นุญาตใหม้ รี ปู 2 รปู ทคี่ วามหมายเหมอื นกนั ทกุ ประการ ในกรณีทมี่ กี ารยมื คาภาษาตา่ งประเทศเขา้ มาและคาคา นัน้ มคี วามหมายเหมอื นคาทม่ี อี ยเู่ ดมิ คาทม่ี อี ยเู่ ดมิ จะ เกดิ การเปลย่ี นแปลงดา้ นความหมาย เชน่ ในสมยั กอ่ น “ยา่ ง” แปลวา่ ‘เดนิ ’ ตอ่ มาเมอื่ ยมื คาวา่ “เดนิ ” จากภาษาเขมรเขา้ มา ทา ใหค้ าวา่ “ยา่ ง” มคี วามหมายเปลย่ี นไปเป็ น ‘เคลอ่ื น เขา้ สแู่ ละใชก้ บั เวลา’ เชน่ ยา่ งเขา้ ปีท่ี 8 หรอื ยา่ งเขา้ เดอื นกนั ยายน
ฉ. การเปลี่ยนปปลงเนื่องจากการยืมคาภาษาต่างประเทศ การยมื คาภาษาตา่ งประเทศทาใหภ้ าษาไทยเกดิ การเปลยี่ นแปลงทงั้ ในระดบั เสยี ง คา และ โครงสรา้ งประโยค ตวั อยา่ ง การวางคาลกั ษณนาม ชายฉกรรจ์ 2 คน -> 2 ชายฉกรรจ์
3. การเปลี่ยนปปลงของภาษา • การทร่ี ปู หรอื ลกั ษณะในภาษา มคี วามแตกตา่ งไปจากเดมิ เมอื่ เวลาผา่ นไป การเปลย่ี นแปลงอาจเกดิ จาก ธรรมชาตขิ องภาษาเอง หรอื อาจเกดิ เนอื่ งจากการสมั ผัสกบั ภาษาอน่ื (พจนานุกรมศพั ทภ์ าษาศาสตรป์ ระยกุ ต์ ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน 2553)
การเปล่ียนปปลงของภาษา • การเปลย่ี นแปลงของภาษา สามารถเกดิ กบั สว่ นใดของภาษากไ็ ด ้ แบง่ ออกเป็ น 5 ประเภท ไดแ้ ก่ ก) การเปลย่ี นแปลงทางระบบเสยี งหรอื การกลายเสยี ง ข) การเปลย่ี นแปลงทางศพั ท์ ค) การเปลยี่ นแปลงทางระบบหน่วยคา ง) การเปลยี่ นแปลงทางวากยสมั พันธ์ จ) การเปลย่ี นแปลงทางความหมาย (พจนานุกรมศพั ทภ์ าษาศาสตรป์ ระยกุ ต์ ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน 2553)
ลักษณะของการเปลี่ยนปปลงในภาษาไทย การเปลย่ี นแปลงภายใน (internal change) หมายถงึ การเปลย่ี นแปลงทเ่ี ป็ นไปตาม ธรรมชาตขิ องโครงสรา้ งหรอื ระบบ ของภาษานัน้ ๆ เสยี ง (พยัญชนะ สระ วรรณยกุ ต)์ คา ความหมาย ไวยากรณ์
ลักษณะของการเปลี่ยนปปลงในภาษาไทย การเปลย่ี นแปลงภายนอก (external change) คอื การเปลย่ี นแปลงทไี่ ดร้ ับอทิ ธพิ ล จากภาษาอน่ื คายมื
ก. การเปล่ียนปปลงด้านเสียง
การเปลี่ยนปปลงของเสียงพยัญชนะ สมยั สโุ ขทยั ปัจจบุ นั อยนื ยนื อยู อยู่ อยา อยา่ อยยบ เหยยี บ หากสนั นิษฐานจากตวั เขียนจะเห็นได้วา่ ในอดีต คาวา่ อยนื นา่ จะออกเสยี ง พยญั ชนะต้นสองเสยี งตอ่ กนั คือ /อ/ และ /ย/ แตใ่ นปัจจบุ นั มีเพยี งเสียงเดยี ว คอื เสียง /ย/
ลักษณะการเปลี่ยนปปลงด้านเสียงในภาษาไทย • การกลมกลนื เสยี ง เชน่ อยา่ งน้ี > อยา่ งงี้ • การผลกั เสยี ง เชน่ ทงุ่ เถยี ง > ทมุ่ เถยี ง • การตดั เสยี ง เชน่ สม่ั สม > สง่ั สม นสิ สติ > นสิ ติ • การเพมิ่ เสยี ง เชน่ แมลง > แมง กะดาษ > กระดาษ ยวั่ ยาน > ยวดยาน
ลักษณะการเปลี่ยนปปลงด้านเสียงในภาษาไทย • การกรอ่ นเสยี ง เชน่ หมากมว่ ง > มะมว่ ง • การสลบั เสยี ง เชน่ กะตรอ้ > ตะกรอ้ • การเปลยี่ นเสยี ง เชน่ สนัด > ถนัด พาสนา > วาสนา ตระทรวง> กระทรวง
การยาวข้ึนของเสียงสระในภาษาไทย • เชา้ • น้า • เจา้ • ไม ้ • เกา้ • ใต ้ • เทา้ • ได ้ • เปลา่ • ไหว ้ • ขา้ ว
ข. การเปล่ียนปปลงด้านคาศัพท์
• สาวนอ้ ย คาท่ีไมใ่ ช้ปล้ว • สาวทนึ ทกึ • สาวเทอ้ื คอื หญงิ สาวรนุ่ อายสุ บิ สส่ี บิ หา้ • แกเ่ ทอ้ื ขน้ึ ไปจนอายสุ บิ เจ็ดปี คอื หญงิ สาวอายตุ งั้ แตย่ สี่ บิ ขน้ึ ไปจนอายยุ สี่ บิ หา้ ปี คอื หญงิ สาวอายยุ สี่ บิ หา้ ขนึ้ ไป จนสามสบิ ปี คอื ผหู ้ ญงิ มอี ายสุ ส่ี บิ หา้ สบิ แลว้ ยงั ไมม่ ผี ัว (อกั ขราภธิ านศรบั ทห์ มอบรัดเลย)์
การเปลี่ยนปปลงลาดับคาในคาประสม สมยั กอ่ น ปัจจบุ นั ตา้ นตอ่ ตอ่ ตา้ น ตงั้ แตง่ แตง่ ตงั้ ตัดผา่ ผา่ ตดั ปล้ามวย มวยปล้า หนา้ ฟัน ฟันหนา้ แหลมหลัก หลักแหลม
ค. การเปล่ียนปปลงทางความหมาย
ประเภทของการเปล่ียนปปลงทางความหมาย • ความหมายแคบเขา้ • ความหมายกวา้ งออก • ความหมายยา้ ยท่ี
๑. ความหมายปคบเข้า • คาทเี่ ดมิ มมี ากกวา่ 1 ความหมาย แตป่ ัจจบุ ันมคี วามหมายลดลงเหลอื ความหมายเดยี ว • คาทม่ี คี วามหมายกวา้ ง แตป่ ัจจบุ ันมคี วามหมายเฉพาะเจาะจงขนึ้ เนอ่ื งจากปรบิ ทในการใช ้
ตัวอย่างของความหมายปคบเข้า คาศพั ท์ อกั ขราภธิ านศรบั ท์ พจนานุกรม คดโกง ราชบณั ฑติ ฯ 2542 อาการสง่ิ ของทไ่ี มซ่ อ่ื , ประพฤตทิ จุ รติ ไมต่ รงนัน้ เอง, ไมซ่ อ่ื ตรง เหมอื นไมท้ โี่ กงไปโกงมา, ฤาคนโกงโกหกตอแหลนัน้
ตัวอย่างของความหมายปคบเข้า คำศพั ท์ อกั ขรำภธิ ำนศรับท์ พจนำนุกรมรำชบณั ฑติ ฯ จำ้ ม่ำ 2542 อำกำรรูปคนอ้วนโตล่ำสนั คำประกอบลักษณะอ้วน ต่ำเต้ยี มักคกั อยู่,ว่ำรปู ร่ำงมัน ให้ร้วู ่ำอ้วนน่ำรัก (โดยมำก จำ้ ม่ำ ใช้เฉพำะเดก็ )
ตัวอย่างของความหมายปคบเข้า คำศพั ท์ อกั ขรำภิธำนศรับท์ พจนำนุกรมรำชบณั ฑติ ฯ นอกใจ 2542 คอื มิใช่ในใจน้ัน,เช่นเมยี ไม่ซ่ือตรงต่อสำมหี รือ นอกใจผวั ,ลูกนอกใจ ภรรยำด้วยกำรคบชู้ พ่อแม่น้ัน ส่สู ำว
ตัวอย่างของความหมายปคบเข้า คำศพั ท์ อกั ขรำภธิ ำนศรับท์ พจนำนุกรมรำชบัณฑติ ฯ ตกดิน 2542 คือของท่พี ลัดจำกท่สี งู อำกำรท่ดี วงอำทติ ย์ ลงมำถงึ ดินน้นั ,เช่นผลไม้ ลับขอบฟ้ ำไป ตกหล่นลงท่ดี นิ
๒. ความหมายกว้างออก • คำเดิมท่มี คี วำมหมำยเดยี ว แต่ปัจจุบนั มีควำมหมำยเพ่ิมข้นึ เน่อื งจำกใช้ในควำมหมำยเปรียบเทยี บ หรือใช้กบั อกี ส่งิ หน่งึ • คำท่เี ดิมมคี วำมหมำยเฉพำะเจำะจง แต่ปัจจุบนั มีควำมหมำย กว้ำงออก เน่อื งจำกปริบทกำรใช้ • คำเดมิ ท่มี คี วำมหมำยเดยี วซ่งึ เป็นควำมหมำยท่เี ฉพำะเจำะจง แต่ปัจจุบนั มคี วำมหมำยไม่เฉพำะเจำะจง
Search
