คู่มือจัดกิจกรรมลูกเสือสำรอง (ป.1)

แบบประเมินพฤติกรรมทักษะชวี ิตของลูกเสอื (สาหรบั ผู้กากบั ลูกเสอื ) คาชแ้ี จง ให้ผู้ตอบทาํ แบบประเมนิ ทุกขอ้ โดยแต่ละขอ้ ใหท้ าํ เครอ่ื งหมาย / ลงในช่องทต่ี รงกับความเป็นจรงิ 2.1 พฤตกิ รรมลูกเสือสารองทีค่ าดหวัง รายการประเมนิ ใช่ ไม่ใช่ 1. ลูกเสอื มที กั ษะในการสงั เกตและจดจาํ 2. ลกู เสือสามารถพึ่งตนเองและดแู ลตนเองได้ 3. ลกู เสือปฏบิ ัติกิจกรรมบําเพญ็ ประโยชนร์ ักษาสง่ิ แวดลอ้ มและอนรุ กั ษ์ทรพั ยากรธรรมชาติ 4. ลูกเสือไมม่ ปี ัญหาทันตสขุ ภาพและไม่เจ็บปูวยด้วยโรคติดตอ่ ตามฤดูกาล 5. ลูกเสือรู้จกั รกั ษาสขุ ภาพและปฏิเสธสง่ิ เสพตดิ 6. ลูกเสอื รู้จกั แกป้ ญั หาเฉพาะหนา้ หรอื ให้การช่วยเหลือ/ แจ้งเหตุเมอ่ื ประสบเหตุวกิ ฤต 7. ลูกเสอื มสี ่วนสงู และนา้ํ หนกั ตามเกณฑม์ าตรฐาน 8. ลกู เสือมีทกั ษะในการสอ่ื สารไดถ้ กู กาลเทศะและไม่ก้าวรา้ วรนุ แรง สรุปแบบการประเมินตนเอง   ฉันจะมที กั ษะชีวิต ฉนั ต้องพฒั นาตนเองอกี มาก ฉันมที กั ษะชวี ติ ถ้าแกไ้ ขปรบั ปรุงพฤติกรรม ค่มู ือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 1 149 142 คมู่ ือสง่ เสรมิ และพัฒนากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง หลักสตู รเตรยี มลกู เสอื ส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1

ใบความรู้ การประเมนิ กจิ กรรมลกู เสือ 1. การประเมินผลการเรียนรตู้ ามแนวทางหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พน้ื ฐาน พ.ศ.2551 หลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาข้นั พื้นฐาน พ.ศ.2551 กาํ หนดให้กิจกรรมลกู เสือเป็นกิจกรรมที่ มุ่งปลูกฝงั ระเบยี บวินยั และกฎเกณฑ์ เพือ่ การอยรู่ ่วมกนั รจู้ ักการเสยี สละ บําเพ็ญประโยชนแ์ ก่สังคม และดาํ เนินวถิ ชี ีวติ ในระบอบประชาธปิ ไตย ตลอดจนมีทกั ษะชีวิตเปน็ ภูมคิ มุ้ กันปัญหาสังคมตามช่วงวัย ของลูกเสอื การจัดกิจกรรมลูกเสือยังต้องเป็นไปตามข้อบังคับของสํานักงานลูกเสือแห่งชาติและ สอดคลอ้ งกบั หลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พนื้ ฐาน พ.ศ.2551 อีกด้วย แนวทางการประเมนิ ผลกิจกรรมลูกเสือ กจิ กรรมลกู เสือเปน็ กจิ กรรมนกั เรียนท่ีลูกเสือทุกคนต้องเข้าร่วมกิจกรรมลูกเสือ 40 ชั่วโมง ตอ่ ปกี ารศึกษาในระดับประถมศกึ ษาและมัธยมศกึ ษา การประเมินการจัดกิจกรรมลูกเสือตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ.2551 มปี ระเด็น / ส่ิงที่ต้องประเมนิ ดังน้ี 1. เวลาในการเข้ารว่ มกิจกรรม ผ้เู รยี นตอ้ งมเี วลาเขา้ รว่ มกิจกรรมตามทสี่ ถานศกึ ษากาํ หนด 2. การเรยี นรู้ผา่ นกิจกรรมหรือการปฏบิ ตั ิกจิ กรรมอย่างต่อเนื่อง มุ่งเน้นการพัฒนาศักยภาพ ของตนและการทาํ งานกลุ่ม 3. ผลงาน / ช้ินงาน / พฤติกรรม / คุณลักษณะของผู้เรียน ที่ปรากฏจากการเรียนรู้หรือ การเปล่ียนแปลงตนเอง 150 คู่มอื สง่ เสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 คู่มือสง่ เสรมิ และพัฒนากิจกรรมลูกเสือทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง 143 หลักสตู รเตรียมลูกเสอื สำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 1

แนวทางการประเมนิ ผลการเรยี นรู้กิจกรรมลูกเสือ แผนการจดั กจิ กรรมแผลนกู กเาสรจอื ัดกจิ กรรมลูกเสือ จัดกิจกรรมลูกเสอื เกณฑก์ ารประเมนิ เกณฑก์ า1ร.ปเวรละาเเมข้านิ รว่ มกจิ กรรม จดั กจิ กรรมลตกู าเมสคอมู่ื ือการจัดกจิ การลูกเสอื ท่ี 1. เกวาลราปเฏข234า้บิ... รพกผตั ว่ลาฤกิรงมตปาจิกิกนฏรกจบิิร/รมัตกชร/กิ ร้ินคมิจรงุณกามรลนรกั มษณะของลูกเสอื ตามคมู่ อื การจดั กจิ กรรเมสลริมกู สเรส้างอื ทักษะชวี ติ 2. 3. ผลงาน / ชน้ิ งาน ทเ่ี สรมิ สรา้ งทกั ษะชวี ติ ประเมินผลการเรยี นรู้ ประเมนิ ผลการเรยี นรู้ 4.ไพม่ผฤ่านตกิ รรม / คณุ ลกั ษณะของลกู เสอื ผลการประเมิน ไมผ่ า่ น ซ่อมเสริม ผลการประเมนิ สตผรัดาุป่ สนผินลผกลากราปรรเะรเยี มนินผร/ู้า่ น ซ่อมเสรมิ ผ่าน สรปุ ผลการประเมนิ / ผา่ น ตดั สนิ ผลการเรยี รานยรงูา้ น / สารสนเทศ รายงาน / สารสจนดั พเทิธีปศระดับเคร่อื งหมายลูกเสือ ตามประเภทลูกเสอื จดั พธิ ปี ระดบั เครอ่ื งหมายลกู เสอื ตามประเภทลกู เสอื คูม่ ือสง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 1 151 144 คมู่ อื ส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวิตในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลักสูตรเตรียมลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 1

การประเมนิ กิจกรรมลูกเสือ มี 2 แนวทาง คือ 1. การประเมนิ กิจกรรมลูกเสือรายกิจกรรม มีแนวปฏบิ ตั ิดงั นี้ 1.1 ตรวจสอบเวลาเข้าร่วมกิจกรรมของลูกเสือให้เป็นไปตามเกณฑ์ท่ีสถานศึกษา กําหนด 1.2 ประเมินกิจกรรมการเรียนรู้จากการปฏิบัติกิจกรรมและผลงาน / ช้ินงาน / คุณลักษณะของผเู้ รยี นตามเกณฑท์ ีส่ ถานศกึ ษากําหนด ด้วยวธิ ีการท่ีหลากหลาย เน้นการมีส่วนร่วม ในการปฏิบตั กิ จิ กรรม 1.3 ลกู เสือท่ีมีเวลาการเขา้ ร่วมกจิ กรรม มีการปฏิบตั ิกิจกรรมและผลงาน / ช้ินงาน / คุณลักษณะตามเกณฑ์ท่ีสถานศึกษากําหนด เป็นผู้ผ่านการประเมินรายกิจกรรมและนําผลการ ประเมนิ ไปบันทึกในระเบยี นแสดงผลการเรียน 1.4 ลกู เสอื ท่มี ผี ลการประเมนิ ไม่ผา่ น ในเกณฑเ์ วลาการเข้าร่วมกิจกรรม การปฏิบัติ กิจกรรมและผลงาน / ชิน้ งาน / คุณลกั ษณะตามที่สถานศกึ ษากาํ หนด ผู้กํากับลูกเสือต้องดําเนินการ ซ่อมเสริมและประเมินจนผ่าน ทั้งน้ีควรดําเนินการให้เสร็จสิ้นในปีการศึกษาน้ัน ๆ ยกเว้นมีเหตุ สุดวิสยั ให้อยใู่ นดลุ ยพินิจของสถานศึกษา 2. การประเมนิ กจิ กรรมลกู เสือเพ่อื การตดั สินใจ การประเมินกิจกรรมลูกเสือ เพื่อตัดสิน ควรได้รับเคร่ืองหมายและเลื่อนระดับทาง ลกู เสอื และจบการศกึ ษาเปน็ การประเมินการผ่านกิจกรรมลูกเสือเป็นรายปี / รายภาค / เพื่อสรุปผล การผ่านใน แต่ละกจิ กรรม สรปุ ผลรวมเพ่ือสรุปผลการผ่านในแต่ละกิจกรรม สรุปผลรวมเพ่ือเล่ือน ชน้ั ระดับลกู เสือและประมวลผลรวมในปีสุดทา้ ยเพื่อการจบแต่ละระดับการศึกษา โดยการดําเนินการ ดงั กลา่ วมแี นวทางปฏบิ ตั ิ ดงั นี้ 2.1 กําหนดให้มีผู้รับผิดชอบ ในการรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับการเข้าร่วมกิจกรรม ลูกเสือของลูกเสอื ทกุ คนตลอดระดับการศึกษา 2.2 ผรู้ บั ผิดชอบสรปุ และตดั สนิ ผลการร่วมกิจกรรมลูกเสือของลูกเสือเป็นรายบุคคล รายหมู่ ตามเกณฑท์ ส่ี ถานศกึ ษากําหนด เกณฑ์การตดั สนิ 1. กําหนดเกณฑ์การประเมินตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ.2551 กําหนดไว้ 2 ระดบั คือ ผ่าน และ ไมผ่ า่ น 2. เกณฑก์ ารตดั สินผลการประเมินรายกจิ กรรม ผ่าน หมายถึง ลกู เสือมีเวลาเขา้ ร่วมกิจกรรมครบตามเกณฑ์ ปฏบิ ตั ิกจิ กรรมและมีผลงาน / ชน้ิ งาน / คณุ ลักษณะตามเกณฑท์ ส่ี ถานศกึ ษากาํ หนด ไม่ผ่าน หมายถึง ลูกเสือมีเวลาเข้าร่วมกิจกรรมไม่ครบตามเกณฑ์ ไม่ผ่านการปฏิบัติ กจิ กรรมหรือมีผลงาน / ชิ้นงาน / คุณลกั ษณะไม่เปน็ ไปตามเกณฑ์ท่สี ถานศกึ ษากําหนด 3. เกณฑก์ ารตดั สินผลการประเมินกิจกรรมลกู เสือรายปี 152 คู่มอื ส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1 ค่มู ือส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง 145 หลักสูตรเตรียมลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1

ผ่าน หมายถึง ลูกเสือมีผลการประเมินระดับ “ผ่าน” ในกิจกรรมสําคัญตามหลักสูตรลูกเสือ แตล่ ะประเภททีก่ าํ หนด รวมถึงหลักสตู รลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ไมผ่ า่ น หมายถึง ลูกเสือมีผลการประเมินระดับ “ไม่ผ่าน” ในกิจกรรมสําคัญที่หลักสูตร ลกู เสือแตล่ ะประเภทที่กาํ หนด รวมถึงหลักสูตรลกู เสือทักษะชวี ิต 4. เกณฑ์การตดั สนิ ผลการประเมินกิจกรรมลกู เสอื เพื่อจบหลักสตู รลูกเสือแตล่ ะประเภทเป็น รายชั้นปี ผ่าน หมายถึง ลูกเสือมีผลการประเมินระดับ “ผ่าน” ทุกช้ันปีในระดับการศึกษาน้ัน ไมผ่ ่าน หมายถงึ ลกู เสือมผี ลการประเมนิ ระดับ “ไมผ่ า่ น” บางช้นั ปใี นระดับการศกึ ษานัน้ (หมายเหตุ การประเมินผลอาจเขียนแยกการประเมินผลแต่ละกิจกรรม หรือเขียนรวมในภาพรวม ของกจิ กรรมลูกเสือกไ็ ด้) เอกสารอ้างองิ กระทรวงศึกษาธกิ าร. หลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน พทุ ธศักราช 2551.กรุงเทพมหานคร : โรงพมิ พ์ชุมนมุ สหกรณ์การเกษตรแหง่ ประเทศไทย จาํ กัด. 2551. ุุุุุุุุุุุุุุุ 2. การประเมนิ พฤตกิ รรมทกั ษะชีวติ และคณุ ลักษณะทางลูกเสือ 2.1 ความสามารถทคี่ าดหวงั ใหเ้ กดิ ขึ้นกบั ลกู เสอื โดยรวม คอื 1) ความสามารถในการคดิ วิเคราะห์ 2) ความสามารถในการคดิ สร้างสรรค์ 3) ความสามารถในการเหน็ ใจผู้อน่ื 4) เห็นคุณคา่ ตนเอง 5) รับผดิ ชอบต่อสังคม 6) ความสามารถในการสือ่ สารเพอื่ สรา้ งสมั พนั ธภาพ 7) ความสามารถในการตดั สนิ ใจ 8) ความสามารถในการจดั การแกไ้ ขปัญหา 9) ความสามารถในการจัดการกบั อารมณ์ 10) ความสามารถในการจดั การกับความเครยี ด 2.2 พฤตกิ รรมท่คี าดหวงั ให้เกิดข้ึนกบั ลูกเสือโดยรวม คอื 1) ลกู เสือสารอง (1) มีทกั ษะในการสังเกตและจดจาํ (2) พึ่งตนเอง ดแู ลตนเองได้ (3) ร้จู ักรกั ษาส่งิ แวดล้อม คมู่ อื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 1 153 146 คมู่ ือส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสือทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง หลักสูตรเตรยี มลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1

(4) ไม่เจ็บปวู ยด้วยโรคตดิ ตอ่ ตามฤดกู าล (5) ปฏิเสธส่งิ เสพตดิ ทกุ ชนดิ (6) พูดจาส่อื สารเชิงบวก ไม่ก้าวร้าวรุนแรง (7) แก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้ (8) ให้ความชว่ ยเหลอื เพอื่ นในภาวะวิกฤติ อา้ งองิ จาก หัวข้อในคมู่ อื Bench Marking 154 คู่มอื สง่ เสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 1 คู่มอื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง 147 หลักสูตรเตรียมลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 1

แผนการจัดกิจกรรมลกู เสอื สารอง ดาวดวงท่ี 1 ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 1 หนว่ ยท่ี 15 พธิ ีการ แผนการจดั กจิ กรรมที่ 32 พธิ ีเข้าประจากองและพธิ ีประดบั ดาวดวงที่ 1 เวลา 1 ช่ัวโมง 1.จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1.1 ลูกเสอื ได้รว่ มพิธเี ข้าประจาํ กองลกู เสือสาํ รอง 1.2 ลกู เสอื ร่วมพธิ ปี ระดับดาวดวงที่ 1 2. เน้ือหา 2.1 พิธเี ข้าประจํากองลูกเสอื สาํ รอง - มกี องลกู เสอื อยูแ่ ล้ว - ยังไมม่ กี องลกู เสอื 2.2 พธิ ีประดับดาวดวงที่ 1 3. สอ่ื การเรยี นรู้ 3.1 ดาวลูกเสอื สาํ รอง 3.2 ใบความรู้ 4. กจิ กรรม 4.1 ผ้กู าํ กบั ลกู เสอื และลกู เสอื สาํ รองทกุ คนพร้อมกนั บริเวณทนี่ ดั หมาย เช่น สนามโรงเรยี น หอ้ งประชุม หรือบรเิ วณทเี่ หมาะสม 4.2 ผู้กาํ กับลกู เสือจัดพธิ เี ข้าประจํากองลกู เสือสาํ รอง 4.3 ผู้กาํ กับลูกเสือจัดพธิ ีประดับดาวดวงท่ี 1 4.4 ผู้กํากบั ลกู เสอื แสดงความยนิ ดกี บั ลูกเสือทกุ คนและนดั หมาย เพ่อื รว่ มกจิ กรรมดาวดวงท่ี 2 5. การประเมินผล สังเกตการรว่ มกิจกรรมและจํานวนลกู เสอื ท่ีไดป้ ระดบั ดาวดวงท่ี 1 คมู่ ือส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 155 148 คมู่ ือสง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง หลักสูตรเตรียมลกู เสอื สำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 1

ภาคผนวกประกอบแผนการจดั กจิ กรรมที่ 32 ใบความรู้ ขอ้ บงั คับคณะลูกเสอื แหง่ ชาติ วา่ ด้วยการปกครอง หลกั สตู ร และวชิ าพิเศษลูกเสอื พ.ศ. 2509 ข้อ 289 ข้อ 288 พธิ ีเข้าประจากองลูกเสือสารอง ในพิธีเขา้ ประจํากองลกู เสอื สาํ รอง หรอื เรียกวา่ พิธีปฏญิ าณตน หรอื เรยี กวา่ พธิ ตี ้อนรบั ลกู เสือใหมน่ นั้ ใหเ้ ปน็ หน้าท่ี ของกองลกู เสอื ตา่ งกองตา่ งจดั ทํา มอี ยู่ 2 วิธี คอื วธิ ีท่ี 1 มกี องลกู เสืออยกู่ อ่ นแลว้ และวธิ ีท่ี 2 ยังไมม่ กี อง เปน็ การต้งั กองข้ึนใหม่ ใหป้ ฏิบตั ิ ดังตอ่ ไปนี้ ก. มกี องลกู เสืออยกู่ อ่ นแล้ว (1) กองลกู เสือสํารอง ทาํ รปู วงกลมใหญ่ (2) หมวกทตี่ ดิ เครอ่ื งหมายลกู เสอื สาํ รองแลว้ กับเครื่องหมายลกู เสอื สํารอง ท่ีจะตดิ กระเปา฼ เสือ้ อยูท่ ่ีผู้กาํ กบั (3) ธงประจาํ กอง (ถ้าม)ี ใหร้ องผู้กาํ กับลูกเสอื ถอื ไวใ้ นทา่ ตรงนอกวงกลม (4) ลกู เสอื ใหมอ่ ยู่นอกวงกลม (แต่งเคร่อื งแบบครบเว้นแตเ่ ครื่องหมายลูกเสอื สาํ รอง ท่ีจะตดิ กระเป฼าเสอื้ กบั หมวกอยู่ท่ีผูก้ าํ กับ) ดา้ นหลังของหมู่ ทีต่ นจะเขา้ ไปอยู่ (5) ผ้กู าํ กบั เรยี กลกู เสอื ใหมเ่ ขา้ มาในวงกลม หนา้ ผู้กํากบั (หากหลายคนใหเ้ ข้าแถว หนา้ กระดาน) (6) ผกู้ าํ กับสอบถามลกู เสือใหม่ ดังนี้ ผูก้ าํ กบั “เจา้ ตอ้ งการเป็นลกู เสอื สาํ รองใช่ไหม ” ลกู เสอื ใหม่ “ใช่ครบั ” ผู้กาํ กับ “เจา้ เขา้ ใจกฎ คําปฎญิ าณ การทําความเคารพ และการทาํ แกรนดฮ์ าวล์หรือไม่ ” ลูกเสือใหม่ “ข้าเข้าใจและปฏิบัตไิ ด้ ” ผกู้ ํากบั “กฎมีวา่ อยา่ งไร” ลกู เสือใหม่ “ข้อ 1 ลกู เสือสํารองทําตามลูกเสือร่นุ พ่ี ข้อ 2 ลกู เสอื สาํ รองไมท่ าํ ตามใจตนเอง” ผ้กู ํากบั “ถา้ เช่นนัน้ จะใหเ้ ชือ่ ไดห้ รือไมว่ า่ ขอ้ 1 เจ้าจะจงรกั ภกั ดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์ ข้อ 2 เจา้ จะยดึ มั่นในกฎของลกู เสอื สํารอง และบาํ เพ็ญประโยชนต์ อ่ ผอู้ ่นื ทกุ วัน” ลูกเสอื ใหม่ ทําวนั ทยหตั ถ์ “ข้าสญั ญาวา่ ขอ้ 1 ขา้ จะจงรักภกั ดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์ ขอ้ 2 ขา้ จะยดึ มน่ั ในกฎของลกู เสือสาํ รองและบําเพ็ญประโยชนต์ ่อผู้อนื่ ทกุ วัน” ผกู้ ํากับ “เจ้าจงรกั ษาคํามน่ั สญั ญา ของเจา้ ไวใ้ หม้ น่ั ตอ่ ไป บัดนเ้ี จ้าได้เขา้ เปน็ ลกู เสอื สาํ รอง และเป็นสมาชกิ ผู้หน่ึง ของคณะพ่ีน้องลกู เสอื แหง่ โลกอนั ยิง่ ใหญแ่ ลว้ ” ลูกเสอื ลดมอื ลง 156 คู่มือสง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสือทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 1 คูม่ ือสง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง 149 หลกั สตู รเตรียมลกู เสอื ส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 1

(7) ผกู้ ํากบั มอบเครื่องหมายลกู เสือสาํ รอง สําหรับติดกระเปา฼ และมอบหมวก ใหล้ กู เสอื รับมาสวมเอง ลูกเสอื ทาํ วันทยหตั ถ์ และลดมือลง แลว้ สัมผัสมือกับผูก้ ํากบั ในกรณที ่ีผ้กู ํากับกลมุ่ เปน็ ประธาน หรือเชญิ ผู้อนื่ เปน็ ประธาน กค็ วรให้ทาํ หนา้ ที่แทน ผู้กํากับตาม ข้อ 7 น้ี (8) เสร็จแล้ว ลกู เสอื ใหมท่ ํากลับหลงั หัน ทําความเคารพลูกเสอื เก่า ด้วยท่าวนั ทยหตั ถ์ ลกู เสอื เกา่ รบั การเคารพด้วยท่าวนั ทยหตั ถเ์ ชน่ กนั แลว้ ลดมอื ลงพรอ้ มกัน (โดยไมต่ อ้ งส่ัง) (9) ผกู้ าํ กับสั่งลกู เสอื ใหม่ เขา้ ประจาํ หมู่ โดยสั่งวา่ “ลูกเสือใหมเ่ ขา้ ประจําหมู่ – วงิ่ ” ลกู เสือใหมว่ ง่ิ เขา้ ประจาํ หม่ขู องตน (ซ่ึงจดั แบง่ ไว้เรียบร้อยแลว้ ) (10) เสรจ็ สิน้ ด้วยการทาํ แกรนดฮ์ าวล์ ข. ยงั ไมม่ กี องลกู เสือ (1) ลกู เสอื ใหมท่ ้ังหมด เข้าแถวเปน็ แนวตอนหมู่ หนา้ ผ้กู ํากับ แต่งเคร่อื งแบบครบ เวน้ แตเ่ ครื่องหมายลกู เสอื สาํ รองทีจ่ ะตดิ กระเปา฼ เส้ือกับหมวก อยูท่ ี่ผกู้ าํ กับ (2) หมวกท่ีติดเครอ่ื งหมายลกู เสือสาํ รองแลว้ กับเคร่ืองหมายลูกเสอื สาํ รองท่จี ะติด กระเปา฼ เสอื้ อยทู่ ่ีผ้กู าํ กับ (3) ธงประจํากอง (ถา้ ม)ี ใหร้ องผ้กู าํ กับ ถือไวใ้ นทา่ ตรง นอกวงกลม (4) ผูก้ ํากับเรียกลกู เสอื ใหม่ ออกมายนื หนา้ ผ้กู าํ กับครง้ั ละหมู่ โดยออกคําส่งั ว่า “หม่สู ี....” ใหห้ มู่สีนนั้ ออกมายืนเปน็ แถวหนา้ กระดาน (5) ผ้กู าํ กบั สอบถามลกู เสือใหม่ (เหมือนอยา่ งมกี องลกู เสืออย่กู อ่ นแล้ว) (6) เมื่อผกู้ าํ กบั หรอื ประธานมอบเครอ่ื งหมายและหมวก และสมั ผสั มือกับลูกเสอื ใหม่ แล้วใหล้ กู เสอื ใหมไ่ ปเขา้ แถว เตรยี มเปน็ รปู วงกลม (หมายความวา่ เม่ือทกุ หมเู่ ขา้ แถวเรยี บร้อยแล้ว จะเปน็ รปู วงกลมล้อมรอบผู้กํากบั ) โดยออกคาํ สั่งว่า “ลูกเสอื ใหม่เข้าประจําที่ – ว่ิง” ลูกเสือใหมว่ ง่ิ ไป เขา้ ท่ีของตน (ซึง่ ผ้กู าํ กบั นัดหมายไวก้ อ่ นแล้ว) (7) เสร็จสิน้ ดว้ ยการทาํ แกรนดฮ์ าวล์ หมายเหตุ 1. ขณะทีล่ กู เสอื กลา่ วคําปฎญิ าณ ต่อหนา้ ผ้กู าํ กับนนั้ ผู้กาํ กบั ทําวันทยหตั ถ์ (2 น้วิ ) ส่วนรองผกู้ าํ กับหรอื ผู้บังคับบัญชาลกู เสอื อนื่ ๆ ทํารหัสลกู เสอื 3 นิ้ว 2. ลกู เสือผใู้ ด ได้กระทาํ พิธปี ฎิญาณตนแลว้ ขณะทลี่ กู เสอื ใหมก่ ลา่ วคําปฎญิ าณนั้น ตอ้ งทาํ วนั ทยาหัตถ์ด้วย ลูกเสือผูใ้ ดยงั ไมไ่ ด้ปฎิญาณตน ไม่ตอ้ งทาํ คงยนื ตรงเฉย ๆ 3. การสัง่ ใหแ้ ถวแยก หมายความว่า แยกไปเรียนวิชาอนื่ กอ่ น ให้สง่ั ว่า “แพ๊ค - แยก” ลกู เสือทาํ ขวาหนั แล้วแยกไป 4. การส่งั ให้เลกิ แถว หมายความว่า เลิกจากการเรยี นแล้ว หรอื ปิดการประชมุ ใหส้ งั่ ว่า “แพ๊ค - เลิก” ลูกเสือทาํ วนั ทยหัตถ์ พร้อมกลา่ วคําว่า “ขอบคณุ ครบั / ขอบคณุ ค่ะ” แลว้ ลดมือลง ทําขวาหนั เลกิ แถวไป คมู่ อื สง่ เสริมและพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 157 150 คูม่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง หลักสูตรเตรยี มลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 1

พิธีประดบั ดาวดวงที่ 1 เม่ือลูกเสือสอบได้วิชาดาวดวงท่ี 1 ครบแล้ว ใหท้ าํ พิธีประดับดาวดวงท่ี 1 ใหป้ ฏบิ ตั ิ ดังตอ่ ไปนี้ (1) กองลูกเสอื สาํ รองทาํ เป็นรูปวงกลมใหญ่ (2) ผกู้ าํ กบั ลกู เสือสาํ รองอยกู่ ลางวงกลม มรี องผกู้ ํากับยนื อยู่นอกวงกลมหลงั ผกู้ าํ กับ (3) หมวกทีต่ ิดดาวดวงที่ 1 แล้ว อยูท่ ี่ผูก้ าํ กบั (4) ผูก้ าํ กับประกาศใหก้ องรวู้ า่ จะกระทาํ พิธีประดบั ดาวดวงที่ 1 (5) ผูก้ าํ กับเรียกลูกเสือทจ่ี ะไดด้ าวดวงที่ 1 มายืนหนา้ ผู้กาํ กบั (ซ่ึงขณะนนั้ ต่างกย็ นื อยู่ในหมู่ของตน) (6) ผู้กาํ กบั อธิบายความหมายของดาวดวงที่ 1 ใหล้ ูกเสอื ทีจ่ ะไดร้ ับทราบแลว้ สั่งสอน (7) ผู้กํากบั มอบหมวกให้ลกู เสอื ลูกเสอื รบั ไปสวมเองแล้วทําวนั ทยหัตถ์ผูก้ ํากบั (8) ผู้กาํ กบั แสดงความยินดีดว้ ยการสมั ผสั มอื กับลกู เสือ (9) ลกู เสอื ที่ได้รับ ทํากลบั หลังหัน ว่ิงเขา้ ประจาํ หมู่ของตน (10) ลูกเสือในหมูข่ องตน (เฉพาะในหมทู่ ีล่ ูกเสือได้รับดาวเทา่ นน้ั ) ตา่ งมาแสดงความยนิ ดีดว้ ย การสัมผัสมอื เสรจ็ พิธี ไมม่ แี กรนด์ฮาวล์) 158 ค่มู ือส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 คูม่ ือสง่ เสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง 151 หลกั สูตรเตรียมลกู เสอื ส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 1



ภาคผนวก ค่มู ือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1 159

ภาคผนวก ก แนวคดิ เร่อื งทักษะชวี ติ ความหมายและองค์ประกอบทกั ษะชีวติ ทักษะชวี ติ เป็นความสามารถของบุคคล ทีจ่ าํ เปน็ ต่อการปรับตัวในการเผชิญปญั หาตา่ ง ๆ และสามารถดําเนนิ ชีวิตท่ามกลางสภาพสังคมท่มี ีการเปล่ยี นแปลงทัง้ ในปจั จุบัน และเตรยี มพรอ้ ม สาํ หรับการเผชญิ ปัญหาในอนาคต องค์ประกอบทักษะชีวิต มี 12 องค์ประกอบ จัดเป็น 6 คู่ โดยแบ่งตามพฤติกรรมการเรียนรู้ 3 ดา้ น ดงั น้ี องhgคhj์ปhgรfะgjกjhอgfบf jทhhกั gfษfdะsdชsdีวsิต6คู่ 3 ดา้ น ความตระหนกั การสร้าง รใู้ นตน สัมพนั ธภาพและ การสอ่ื สาร ความเห็นใจ ความคิด การ ทกั ษะพสิ ั ผ้อู น่ื สรา้ งสรรค์ ตัดสินใจ พุทธพิ ิสั และแกไ้ ข จติ พสิ ั ปญั หา ความ ความคิดวิเคราะห์ ภาคภูมิใจ วจิ ารณ์ ในตัวเอง ความ การจดั การกับ อารมณแ์ ละ รับผดิ ชอบ ความเครยี ด ตอ่ สังคม แผนภาพที่ 1 องคป์ ระกอบของทกั ษะชวี ติ 1. ด้านพุทธพิ ิสยั จดั ไวต้ รงกลางของแผนภาพ เพราะเปน็ องค์ประกอบรว่ มและเป็นพนื้ ฐาน ของทกุ องคป์ ระกอบ ได้แก่ - ความคดิ วเิ คราะหว์ ิจารณ์ เปน็ ความสามารถท่ีจะวเิ คราะห์ สงั เคราะห์ ประเมนิ ขอ้ มูล ข่าวสาร ปญั หา และสถานการณ์ต่าง ๆ รอบตวั - ความคดิ สร้างสรรค์ เปน็ ความสามารถในการคดิ ออกไปอยา่ งกว้างขวางโดยไม่ ยดึ ติดอยู่ในกรอบ และการสรา้ งสรรคส์ งิ่ ใหม่ 160 คูม่ ือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1 154 คูม่ ือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง หลักสูตรเตรียมลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 1

2. ดา้ นจติ พิสัย หรือ เจตคติ มี 2 คู่ คอื คู่ท่ี 1 ความตระหนักรใู้ นตนเอง และ ความเขา้ ใจ/เหน็ ใจผู้อน่ื คู่ท่ี 2 เหน็ คุณค่า/ภูมิใจตนเอง และ ความรับผิดชอบต่อสังคม - ความตระหนักรู้ในตนเอง เป็นความสามารถในการค้นหาและเข้าใจในจุดดีจุด ดอ้ ยของตนเอง ยอมรับความแตกต่างของตนเองกับบุคคลอื่น ไม่ว่าจะในแง่ความสามารถ เพศ วัย อาชีพ ระดับการศกึ ษา ฐานะทางเศรษฐกิจ ฐานะทางสงั คม ศาสนา สผี ิว ทอ้ งถ่ิน สุขภาพ ฯลฯ - ความเขา้ ใจ/เหน็ ใจผู้อน่ื เป็นความสามารถในการเข้าใจความรู้สึกของผู้อื่น เห็น อกเห็นใจและยอมรับตัวตนของบุคคลอ่ืนท่ีแตกต่างกับเรา ไม่ว่าจะในแง่ความสามารถ เพศ วัย อาชพี ระดบั การศึกษา ฐานะทางเศรษฐกจิ ฐานะทางสงั คม ศาสนา สผี วิ ทอ้ งถนิ่ สุขภาพ ฯลฯ - เห็นคณุ ค่า/ภูมใิ จตนเอง เป็นการค้นพบ คุณสมบัติเฉพาะตัวของตนเอง รู้สึกว่า ตนเองมีคุณค่า เช่น เป็นคนมีนํ้าใจ ซ่ือสัตย์ ยุติธรรม และภูมิใจในความสามารถด้านต่าง ๆ ของ ตนเอง เชน่ ดา้ นสงั คม ดนตรี กฬี า ศิลปะ การเรียน ฯลฯ - ความรับผิดชอบต่อสงั คม เป็นความรู้สึกว่าตนเองเป็นส่วนหน่ึงของสังคมและมี สว่ นรับผิดชอบในความเจริญหรือเสื่อมของสังคมน้ัน คนที่เห็นคุณคา่ ตนเองจะมแี รงจูงใจทีจ่ ะทําดีกับ ผู้อ่ืนและสงั คมส่วนรวมมากข้นึ จึงจดั เข้าคกู่ บั ความรับผิดชอบต่อสังคม 3. ด้านทกั ษะพสิ ัยหรือทักษะ ประกอบดว้ ย 3 คู่ คอื คู่ที่ 1 การสอื่ สารและการสร้างสมั พันธภาพ คู่ท่ี 2 การตัดสินใจและการแกไ้ ขปัญหา คทู่ ่ี 3 การจดั การกับอารมณแ์ ละความเครยี ด - ทักษะการการสอื่ สารและการสรา้ งสัมพันธภาพ เปน็ ความสามารถในการใช้ คําพดู และภาษาท่าทาง เพอื่ ส่ือสารความรูส้ กึ นึกคดิ ของตนเอง และสามารถรับรคู้ วามรสู้ กึ นกึ คิด ความต้องการ ของอีกฝาู ยหนึง่ มกี ารตอบสนองอย่างเหมาะสมและเกดิ สมั พันธภาพทด่ี ตี ่อกัน - ทกั ษะการตดั สนิ ใจและการแกไ้ ขปญั หา การตดั สนิ ใจใชใ้ นกรณที มี่ ีทางเลอื กอยู่ แลว้ จึงเรม่ิ ต้นดว้ ยการวเิ คราะหข์ อ้ ดขี อ้ เสยี ของแตล่ ะทางเลอื กเพอื่ หาทางเลือกทดี่ ที ่สี ดุ และนําไป ปฏิบัติ สว่ นการแกไ้ ขปัญหาเปน็ ความสามารถในการรบั รปู้ ญั หาและสาเหตุของปญั หา หาทางเลือก ได้หลากหลาย วิเคราะหข์ อ้ ดขี อ้ เสยี ของแตล่ ะทางเลอื ก ตดั สินใจเลอื กทางเลอื กในการแกป้ ญั หาที่ เหมาะสมทส่ี ดุ และนําไปปฏบิ ัติ - ทกั ษะการจดั การกบั อารมณแ์ ละความเครยี ด เปน็ ความสามารถในการรับรู้ อารมณต์ นเอง ประเมนิ และรู้เท่าทนั วา่ อารมณจ์ ะมีอิทธพิ ลต่อพฤตกิ รรมของตนอย่างไร และเลอื กใช้ วิธีจดั การกับอารมณ์ท่ีเกดิ ขน้ึ ไดอ้ ย่างเหมาะสม ส่วนการจดั การความเครียดเปน็ ความสามารถในการ รบั รรู้ ะดับความเครยี ดของตนเอง รสู้ าเหตุ หาทางแกไ้ ข และมวี ธิ ีผอ่ นคลายความเครยี ดของตนเอง อยา่ งเหมาะสม คู่มอื ส่งเสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 161 ค่มู ือสง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสือทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง 155 หลกั สูตรเตรียมลูกเสอื สำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1

ความแตกตา่ งระหว่างทกั ษะชวี ติ ท่วั ไปและทกั ษะชีวติ เฉพาะ ทักษะชีวิตทั่วไป เป็นการสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคม สําหรับปัญหาทั่ว ๆ ไปใน ชวี ติ ประจาํ วัน ดว้ ยทกั ษะชีวิต 12 องคป์ ระกอบ ให้กบั เดก็ ทุกคน ทักษะชีวิตเฉพาะ เป็นการประยุกต์ใช้ทักษะชีวิต 12 องค์ประกอบ ที่มีเนื้อหา เก่ียวกับการปฺองกันปัญหาเฉพาะเร่ืองสําหรับเด็กกลุ่มเส่ียง โดยมีครูท่ีปรึกษาและระบบดูแล ช่วยเหลอื นกั เรียนรองรับ ทกั ษะชวี ิตกับการพฒั นาเยาวชน เมื่อแบ่งเยาวชนออกเป็น 3 กลุ่ม คือเด็กปกติ เด็กกลุ่มเสี่ยง และเด็กท่ีมีปัญหา ทักษะชีวิตจะเป็นกลยุทธ์สําคัญในการส่งเสริมภูมิคุ้มกันทางสังคม ให้กับเด็กปกติ และเด็กทุกคน สําหรับเด็กกลุ่มเส่ียงต้องมีการสอนทักษะชีวิตเฉพาะในแต่ละปัญหา มีครูท่ีปรึกษาและระบบดูแล ชว่ ยเหลอื นักเรียนรองรบั ส่วนเดก็ ทีม่ ีปัญหาแล้วใช้การดูแลใกล้ชิดเพื่อหาทางแก้ปัญหาที่เหมาะสม เปน็ รายบุคคล และมรี ะบบส่งต่อยังวิชาชพี เฉพาะท่ีเก่ยี วขอ้ ง 162 ค่มู ือสง่ เสรมิ และพัฒนากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 1 156 คมู่ อื ส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลักสูตรเตรยี มลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1

ตวั อย่างทกั ษะชีวิตเฉพาะ เข้าใจ/เห็นใจผไู้ ด้รับผลกระทบจากสารเสพติด คมู่ ือส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 1 163 คมู่ ือส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง 157 หลักสตู รเตรยี มลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1

ผิดชอบและปลอดภยั ความแตกตา่ งระหวา่ งทักษะชีวิต และทกั ษะการดารงชีวิต ทักษะชวี ิต (Life Skills) เป็นความสามารถทางจติ สงั คม อนั ประกอบ ด้วย ความรู้ เจตคติ และทักษะ ทจี่ าํ เปน็ ในการดําเนนิ ชีวติ ท่ามกลางสภาพสงั คมที่เปล่ียนแปลงอยา่ งรวดเร็วในปัจจบุ ัน และเตรียมพรอ้ มสําหรบั การเผชิญปัญหาในอนาคต มี 6 คู่ 12 องค์ประกอบ ทักษะการดารงชีวติ (Living Skills) เปน็ ทกั ษะที่ใชใ้ นกจิ วตั รประจาํ วนั ในเร่อื งพน้ื ฐาน ของชวี ติ มกั เป็นทกั ษะทางกายภาพ เชน่ อาบน้ํา แตง่ ตัว ซักเสื้อผา้ ปรุงอาหาร ขจ่ี ักรยาน วา่ ยนาํ้ ผกู เง่อื นเชือก การจดั กระเปา฼ เดนิ ทาง การใช้แผนท่ีเข็มทศิ ฯลฯ ความเช่อื มโยงระหว่างทกั ษะชวี ติ และทักษะการดารงชีวติ ทกั ษะชวี ติ และทักษะการดาํ รงชีวติ มกั ถกู ใชผ้ สมผสาน เชือ่ มโยงกัน ทง้ั ในกจิ วัตรประจาํ วัน ปกติ และในสถานการณ์ต่าง ๆ ทีเ่ กิดขึ้น ไมแ่ ยกสว่ น โดยทกั ษะชีวติ จะเปน็ ตัวช่วยในการเลอื กและ ใชท้ กั ษะการดํารงชีวิตไดอ้ ย่างเหมาะสม ถกู ท่ี ถูกเวลา และเกิดผลลพั ธท์ ่ีดี สถานการณท์ างจิตสงั คม มักใชท้ กั ษะชีวิตเปน็ หลัก ตัวอยา่ ง เชน่ การจดั การกบั อารมณ์โกรธ ความขดั แย้ง และ ความรนุ แรง ตระหนักรู้และหลกี เลย่ี งพฤตกิ รรมเสีย่ งตา่ ง ๆ รวมถึงการปอฺ งกนั อบุ ัติเหตุ การชว่ ยเหลือผอู้ นื่ และรบั ผิดชอบต่อส่วนรวม การสื่อสารเชิงบวกและสรา้ งสมั พันธภาพท่ีดี กิจวัตรทีท่ ําเป็นประจาํ ใชท้ ักษะการดาํ รงชวี ติ เป็นหลัก เชน่ อาบน้าํ แตง่ ตัว แปรงฟนั ซกั เสอื้ ผา้ ปรุงอาหาร ขี่จกั รยาน ว่ายนํา้ ผูกเงือ่ นเชอื ก ใช้แผนท่เี ขม็ ทศิ ฯลฯ 164 คมู่ ือสง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสือทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 158 คมู่ อื สง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสือทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลักสูตรเตรยี มลูกเสอื ส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 1

ทกั ษะชีวติ สร้างไดอ้ ย่างไร สรา้ งด้วย 2 วิธีการใหญ่ ๆ คอื 1. เรียนรเู้ องตามธรรมชาติ ซง่ึ ข้ึนกบั ประสบการณ์และการมีแบบอย่างทด่ี ี จึงไม่มที ศิ ทางที่ แน่นอน และกวา่ จะเรียนรกู้ ็อาจชา้ เกินไป 2. สร้างโดยกระบวนการเรยี นการสอนทย่ี ึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง ใหเ้ ดก็ เรยี นร้รู ว่ มกันใน กลุ่ม ผา่ นกจิ กรรมรูปแบบตา่ ง ๆ ทเี่ ดก็ ต้องมีส่วนรว่ มท้ังทางรา่ งกายคอื ลงมอื ปฏบิ ตั ิ และทาง ความคดิ คอื การอภปิ รายแลกเปลี่ยนความคดิ และประสบการณ์ เพ่อื สรา้ งองคค์ วามรู้ใหมร่ ่วมกนั การสอนทย่ี ดึ ผเู้ รยี นเป็ นศนู ยก์ ลาง • สรา้ งความรู้ (Construction) กจิ กรรมทใ่ี หผ้ เู ้ รยี นมสี ว่ นรว่ มทาง สตปิ ัญญา คน้ พบความรดู ้ ว้ ยตนเอง • ปฏสิ มั พนั ธ์ (Interaction) กจิ กรรมตอ้ งสง่ เสรมิ ปฏสิ มั พนั ธก์ ับ ผอู ้ นื่ และแหลง่ ความรทู ้ หี่ ลากหลาย • เป็ นกระบวนการ (Process Learning) • มสี ว่ นรว่ ม (Physical Participation) มสี ว่ นรว่ มดา้ นรา่ งกาย ลง มอื กระทากจิ กรรมในลกั ษณะตา่ ง ๆ • มกี ารประยกุ ตใ์ ช้ (Application) การมีส่วนรว่ มทางสตปิ ญั ญาทาํ ให้เกดิ ทกั ษะชีวติ 2 องคป์ ระกอบแกนหลกั คอื ความคดิ วเิ คราะห์ และความคดิ วิจารณ์ ปฏิสมั พนั ธ์ในกลุ่มเพอื่ ทาํ กจิ กรรมร่วมกัน ทําให้เดก็ ไดฝ้ ึกองคป์ ระกอบทักษะชีวิต ด้านทกั ษะทั้ง 3 คู่ คอื การสร้างสมั พันธภาพและการสือ่ สาร การตัดสินใจและการแกไ้ ขปัญหา การจดั การอารมณ์และ ความเครียด การรับฟังความคิดเห็นของคนอ่ืน ทําใหเ้ กดิ ความเข้าใจคนอ่ืนมากขึ้น ขณะเดียวกนั กเ็ กิดการ ไตรต่ รองทําความเข้าใจและตรวจสอบตนเอง จัดเปน็ องคป์ ระกอบทักษะชวี ติ ดา้ นเจตคติคือ การเข้าใจ ตนเอง และเขา้ ใจ/เหน็ ใจผอู้ ่นื การได้รับการยอมรับจากกลุ่ม การทํางานสําเร็จได้รับคําชม ทําให้เกิดความภูมิใจและเห็น คณุ ค่าตนเอง นาํ ไปสู่ความรบั ผดิ ชอบมากขึ้น ทง้ั ต่อตนเองและสงั คม กระบวนการและการมีส่วนร่วม ช่วยให้กิจกรรมสนุกสนานน่าสนใจ และนําไปสู่จุดประสงค์ ท่ีตัง้ ไว้ รวมท้ังการประยุกตใ์ ช้เปน็ การเปิดโอกาสใหผ้ เู้ รยี นได้เช่ือมองค์ความร้ใู หม่ท่ีเกิดข้นึ เขา้ สู่ชีวิต จรงิ วา่ ไดเ้ กิดการเรยี นรอู้ ะไรและนาํ ไปใช้ในชวี ติ ประจาํ วันอยา่ งไร ค่มู อื ส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1 165 คู่มือส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง 159 หลักสตู รเตรยี มลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1

8













ความหมายของกระบวนการลกู เสอื (Scout movement) ตามคํานยิ ามของลกู เสือโลก หมายถึง กระบวนการเรียนรู้และพัฒนาตนเองอย่างต่อเน่ือง สําหรับเยาวชน เพื่อสร้างเยาวชนที่มีจิตใจเสียสละ รับผิดชอบ และอุทิศตนแก่สังคม ด้วยวิธีการ ลูกเสือ ตามแนวทางการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน 2522 (สพฐ.) หมายถึงกระบวนการทาง การศึกษาส่วนหนึ่ง ซ่ึงมุ่งพัฒนาสมรรถภาพของบุคคล ทั้งทางสมอง ร่างกาย จิตใจ และศีลธรรม เพ่ือให้เป็นบุคคลที่มีความประพฤติดีงาม ไม่กระทําตนเป็นปัญหาสังคม และดํารงชีวิตอย่างมี ความหมาย และสุขสบาย หลกั การลกู เสอื (Scout principle) หลกั การลกู เสอื โลกเน้นทห่ี นา้ ทหี่ ลกั 3 ประการ คอื 1.หน้าท่ีต่อพระเจ้า/ศาสนา ได้แก่ การแสวงหาและดําเนินชีวิตอย่างมีคุณค่าและ ความหมาย 2.หน้าท่ีต่อผู้อ่ืน ได้แก่ การเคารพ ให้เกียรติ ช่วยเหลือผู้อ่ืน รวมถึงการดูแลสังคมและ สิง่ แวดลอ้ ม 3.หน้าที่ต่อตนเอง ได้แก่ พัฒนาตนเองทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และ จติ วิญญาณ 166 ค่มู ือสง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสือทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 160 คมู่ ือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชีวิตในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสอื สำ�รอง หลักสูตรเตรยี มลกู เสอื สำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 1

หลกั การลูกเสอื ไทย มี 5 ข้อ คือ 1. มศี าสนาเป็นหลักยดึ ทางใจ 2. จงรกั ภักดตี อ่ พระมหากษัตริย์และประเทศชาติ 3. เข้าร่วมพัฒนาสังคม ยอมรับ เคารพในเกียรติและศักดิ์ศรีผู้อื่นและเพ่ือนมนุษย์ทุกคน รวมทง้ั ธรรมชาติ และสรรพส่ิงท้งั หลายในโลก 4. รบั ผดิ ชอบต่อการพัฒนาตนเองอยา่ งต่อเนื่อง 5. ยึดมน่ั ในคาํ ปฏญิ าณและกฎของลูกเสอื วธิ กี ารลูกเสือ (Scout method) วธิ กี ารลกู เสอื โลก มี 8 องค์ประกอบ โดยแบ่งออกเปน็ 3 กล่มุ คอื กล่มุ ที่ 1 ผู้ใหญ่มีหน้าท่ีชว่ ยเหลอื และสง่ เสรมิ เยาวชนให้เกดิ การเรยี นรใู้ นกล่มุ กลมุ่ ท่ี 2 มีกิจกรรมที่บรรลวุ ัตถปุ ระสงคใ์ นการพัฒนาเยาวชนอยา่ งต่อเนอื่ งและเปน็ ระบบ กลุ่มที่ 3 เปน็ ลักษณะกิจกรรมที่ใช้ มี 6 องคป์ ระกอบ 1. ยดึ มน่ั ในคําปฏิญาณและกฎของลูกเสอื 2. ใชร้ ะบบสญั ลกั ษณ์เป็นแรงกระต้นุ ไปส่เู ปาฺ หมายในการพัฒนาตนเอง 3. ระบบหมู่ (กลมุ่ เรียนรูร้ ว่ มกัน) 4. เรียนรู้ใกล้ชดิ ธรรมชาติ 5. เรียนรจู้ ากการลงมอื ปฏิบัติ / เกม 6. เรียนรจู้ ากการบรกิ ารผอู้ นื่ วิธีการลกู เสอื ไทย ตามหลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน 2551 มี 7 องคป์ ระกอบ คือ 1. ความกา้ วหน้าในการเขา้ รว่ มกจิ กรรม 2. การสนบั สนุนโดยผ้ใู หญ่ 3. ยดึ มัน่ ในคาํ ปฏญิ าณและกฎ 4. การใช้สัญลักษณ์ร่วมกัน 5. ระบบหมู่ 6. การศึกษาธรรมชาติ 7. เรียนรจู้ ากการกระทํา ค่มู ือสง่ เสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 1 167 คูม่ อื ส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง 161 หลักสูตรเตรยี มลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 1

วิธีการลกู เสอื สรา้ งทักษะชีวติ ไดอ้ ยา่ งไร วธิ ีการลูกเสอื มอี งคป์ ระกอบครบท้ัง 5 ประการ ของกระบวนการเรียนการสอนที่ยึดผู้เรียน เปน็ ศนู ย์กลาง การสรา้ งทกั ษะชวี ติ ทง้ั 12 องค์ประกอบ เกิดขึ้นดว้ ยกิจกรรมดงั ตารางต่อไปนี้




































วัตถุประสงค์คณะลกู เสือแหง่ ชาติ (พระราชบัญญัตลิ กู เสอื พ.ศ. 2551 มาตรา 8) เพื่อพัฒนาลูกเสือทั้งทางกาย สติปัญญา จิตใจ และศีลธรรม ให้เป็นพลเมืองดี มีความ รับผิดชอบ และชว่ ยสร้างสรรค์สังคมให้เกิดความสามัคคี และมีความเจริญก้าวหน้า ท้ังนี้เพื่อความ สงบสุข และความมั่นคงของประเทศชาติ ตามแนวทางดังตอ่ ไปน้ี 1. ให้มนี ิสัยชา่ งสงั เกต จดจาํ เชอ่ื ฟัง และพ่งึ ตนเอง 2. ให้ซ่ือสตั ยส์ จุ รติ มรี ะเบียบวนิ ัยและเหน็ อกเหน็ ใจผู้อ่นื 3. ใหร้ จู้ กั บําเพ็ญตนเพ่ือสาธารณประโยชน์ 4. ให้ร้จู กั ทําการฝมี อื และฝึกฝนใหท้ ํากจิ การต่าง ๆ ตามความเหมาะสม 5. ให้รจู้ กั รกั ษาและส่งเสรมิ จารตี ประเพณี วฒั นธรรม และความมัน่ คงของประเทศชาติ หลักสูตรลูกเสือเสริมสรา้ งทกั ษะชวี ิต หลกั สตู รลูกเสือเสรมิ สรา้ งทกั ษะชวี ิตไดใ้ ช้ขอ้ บงั คับคณะลูกเสือแหง่ ชาติวา่ ดว้ ยการปกครอง หลักสตู รและวชิ าชพี พิเศษลูกเสือสํารอง สามญั สามัญรุ่นใหญ่ และวสิ ามัญ เป็นหลัก และเพ่ิมเนื้อหา ท่ีสอดคล้องกับปญั หาตามวัยและพัฒนาการดา้ นต่าง ๆ ของลูกเสือ โดยจัดหน่วยกิจกรรมตามท่ีระบุ 168 คู่มอื ส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 162 คมู่ ือสง่ เสรมิ และพัฒนากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง หลักสูตรเตรยี มลกู เสอื สำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 1

ในหลักสูตรของลูกเสือแต่ละประเภท ดงั นนั้ ช่ือหน่วยกิจกรรม และจํานวนหน่วยกิจกรรมของลูกเสือ แต่ละประเภทจงึ แตกต่างกนั แผนการจัดกิจกรรมลูกเสือเสริมสร้างทักษะชีวิตในคู่มือชุดน้ี ได้ออกแบบโดยบูรณาการ กจิ กรรมท่เี สริมสรา้ งทกั ษะชีวติ เข้ากบั วธิ กี ารลกู เสอื คอื การใช้ระบบหมหู่ รือกลุ่มย่อย โดยให้เด็กเป็น ศูนย์กลาง และมีผใู้ หญท่ ําหนา้ ท่ีช่วยเหลือและส่งเสริมให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ในกลุ่ม แนะนํา ส่ัง สอน และฝึกอบรมให้สามารถพึ่งตนเองได้ มีจิตอาสา รับผิดชอบต่อส่วนรวม ยึดม่ันในคําปฏิญาณ และกฎของลูกเสอื เสริมสร้างคุณคา่ ในตนเอง รวมทั้งใชร้ ะบบเครื่องหมายหรือสัญลักษณ์ทางลูกเสือ และเคร่อื งหมายวชิ าพเิ ศษ เปน็ แรงกระตุ้นไปสู่เปาฺ หมายในการพฒั นาตนเอง องค์ประกอบในการประชุมกอง เนน้ การใช้ชีวิตกลางแจ้ง นอกห้องเรียน ใกล้ชิดธรรมชาติ เรียนรจู้ ากการลงมือปฏบิ ตั ิดว้ ยตนเอง เกม และการบริการผู้อื่น ซ่ึงถือเป็นหัวใจของกิจกรรมลูกเสือ ทุกประเภท โดยกจิ กรรมท่ใี ช้ แบ่งออกเป็น 5 ประเภท คอื การแสดงออก การรายงานและการสาํ รวจ การวิเคราะห์และการประเมิน เกมและการแข่งขัน การบําเพ็ญประโยชน์ การออกแบบกิจกรรม เพ่ือให้ลูกเสือใช้กระบวนการกลุ่มในการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ แลกเปลี่ยนความคิดความเช่ือ สร้างองค์ความรู้และสรปุ ความคดิ รวบยอด รวมท้ังเปิดโอกาสให้ลูกเสือได้ประยุกต์ใช้สิ่งท่ีได้เรียนรู้ อีกด้วย เน้อื หาสาระในแผนการจัดกจิ กรรมแบ่งออกไดเ้ ปน็ 3 กลุ่ม ประกอบดว้ ย 1.กิจกรรมตามข้อบังคับของคณะลูกเสือแห่งชาติ (ไม่รวมกิจกรรมทดสอบเพื่อรับ เครอ่ื งหมายหรอื สญั ลกั ษณ์ทางลกู เสอื และเครื่องหมายวชิ าพิเศษ) 2. กจิ กรรมตามข้อบังคับของคณะลกู เสือแหง่ ชาติที่ชว่ ยเสริมสร้างทักษะชีวิตด้านคุณธรรม จริยธรรม ความภาคภมู ิใจในตนเอง ความรบั ผิดชอบตอ่ ส่วนรวม 3.กิจกรรมเสริมสร้างทักษะชีวิต เพ่ือสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคมต่อเหตุการณ์และสภาพ ปัญหาของเดก็ แตล่ ะวัย สําหรับกิจกรรมลูกเสือตามข้อบังคับ เพื่อการขอรับเคร่ืองหมายลูกเสือช้ันพิเศษ และ เครือ่ งหมายลกู เสือหลวง ไมไ่ ด้นาํ มารวบรวมไวใ้ นค่มู อื การจดั กจิ กรรมลูกเสอื ชุดน้ี คู่มือมีจํานวน 11 เล่ม ตามช้ันปีของลูกเสือ 4 ประเภท แต่ละเล่ม ได้จัดทําตารางหน่วย กิจกรรม และแผนการจัดกิจกรรมครบ 40 ชั่วโมง เพื่อให้เห็นภาพรวมของการจัดกิจกรรมลูกเสือ เสริมสร้างทกั ษะชีวิตของลูกเสือในแตล่ ะระดับช้นั และมีหมายเหตบุ อกไวใ้ นตารางชอ่ งขวาสดุ ว่าเปน็ แผนการจัดกิจกรรมเสรมิ สรา้ งทักษะชีวติ แผนการจัดกิจกรรมประกอบด้วย จุดประสงค์การเรียนรู้ เน้ือหา ส่ือการเรียนรู้ กิจกรรม การประเมินผล องค์ประกอบทักษะชวี ติ สําคัญที่เกดิ จากกิจกรรม และภาคผนวกประกอบแผนการจัด กจิ กรรม (เพลง เกม ใบงาน ใบความรู้ เรอื่ งทเ่ี ป็นประโยชน)์ คู่มอื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 1 169 คู่มือสง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง 163 หลักสตู รเตรียมลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1

ภาพรวมการพัฒนาหลกั สูตรลูกเสือเสริมสร้างทักษะชวี ิต 1. เริ่มจากการศึกษาเอกสาร งานวิจัย หลักสูตรลูกเสือไทยและต่างประเทศ รวมท้ัง สมั ภาษณ์ ผ้เู ชยี่ วชาญดา้ นลูกเสอื 2. สัมมนาครู ผ้ปู กครอง นักพัฒนาเยาวชน และผู้เช่ียวชาญด้านกิจกรรมเด็กและเยาวชน เพือ่ รว่ มกันคน้ หาปัญหาจรงิ ของเดก็ แต่ละวัย และออกแบบกิจกรรมทีเ่ หมาะสม 3. จดั ทําค่มู อื การจัดกิจกรรมลูกเสือเสริมสร้างทักษะชีวิต 4 ประเภท ได้แก่ ลูกเสือสํารอง ลูกเสือสามัญ ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่และลูกเสือวิสามัญ รวมท้ังสิ้น 11 เล่ม โดยผ่านการประเมิน ปรบั ปรุงและพฒั นา จนเปน็ ที่ยอมรบั และนําไปใชใ้ นสถานศึกษาจํานวนมาก 4. จัดทําหลักสูตรการฝึกอบรมผู้กํากับลูกเสือสํารอง ลูกเสือสามัญ ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ และลูกเสือวิสามญั ขั้นความรู้เบอื้ งตน้ และข้ันความรู้ช้นั สงู รวม 8 ประเภท โดยไดร้ ับการอนุมัติจาก คณะกรรมการบริหารลูกเสอื แห่งชาติ ในการประชุม คร้ังท่ี 2/2557 เมื่อวันท่ี 22 กันยายน 2557 ให้ ใชเ้ ป็นหลกั สตู รการฝึกอบรมผกู้ ํากบั ลูกเสือของสํานักงานลูกเสอื แหง่ ชาติ 5. จัดทํา คู่มือฝึกอบรมวิทยากรลูกเสือเสริมสร้างทักษะชีวิต เพ่ือขยายผลในการสร้าง วทิ ยากรและฝกึ อบรมผกู้ ํากับลกู เสือในสถานศกึ ษาทว่ั ประเทศ 170 คู่มอื ส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 1 164 ค่มู อื ส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสือทักษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง หลักสตู รเตรยี มลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1

ภาคผนวก ข กิจกรรมลูกเสอื เสริมสรา้ งทกั ษะชีวิต การจัดกิจกรรมลูกเสือเสริมสร้างทักษะชีวิตนั้น ยังคงหลักการ และวิธีการของลูกเสือไว้ ทุก ประการ แต่เน้นการสอดแทรกการเรียนรู้ทักษะชีวิตเพ่ิมเข้าไปด้วยเพ่ือตอบสนองวัตถุประสงค์ที่รอบ ดา้ น และครอบคลมุ การดาํ รงชวี ติ ในปัจจบุ นั คณุ ค่าของสื่อการเรยี นการสอนประเภทกิจกรรม สื่อการเรยี นการสอนประเภทกจิ กรรม เป็นกระบวนการเรียนการสอนที่ให้ผู้เรียนได้ มีโอกาส เรยี นรปู้ ระสบการณต์ ่างๆ ด้วยตนเอง ผ่านการทํากิจกรรมร่วมกัน ผู้เรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์ ของเพื่อนในกลุ่ม ทําให้สามารถเรียนรู้ได้มากข้ึนโดยใช้เวลาน้อยลง การออกแบบกิจกรรมจะต้อง กระต้นุ ให้ผู้เรียนเกิดความสนใจ และร่วมมือในการทํากิจกรรมที่กําหนดให้อย่างเต็มท่ี จึงจะ เกิดการ เรียนรไู้ ด้อยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ ผลทเี่ กิดข้นึ ต่อผู้เรยี นมดี งั น้ี 1. สง่ เสริมใหผ้ ูเ้ รียนกล้าแสดงออกและทํางานร่วมกับผู้อ่ืนได้ 2. เกิดความสนุกสนานเพลดิ เพลนิ ซ่ึงเปน็ ลักษณะเฉพาะของส่อื การสอนประเภทกจิ กรรม 3. เปดิ โอกาสใหผ้ เู้ รียนมีสว่ นรว่ มในการกําหนดขอบข่าย เนอื้ หา และวัตถุประสงค์ 4. ผูเ้ รยี นได้ฝึกฝน พฤติกรรมการเรียนรทู้ ั้งทางด้านความรู้ เจตคติ และทักษะ รวมทงั้ ความคดิ สร้างสรรค์ และจินตนาการด้วย ประเภทของกจิ กรรมลูกเสือเสรมิ สร้างทกั ษะชีวิต เมอื่ จัดประเภทตามทักษะ/ความสามารถ ในการปฏิบัตกิ ิจกรรม แบง่ ออกได้เปน็ 5 ประเภท คือ 1. กิจกรรมการแสดงออก เป็นกิจกรรมท่ีเปิดโอกาสให้ลูกเสือได้ใช้ความสามารถในการ แสดงออก แสดงความคดิ สร้างสรรค์ จินตนาการในรปู แบบต่าง ๆ ซง่ึ มกั จะเป็นการจาํ ลองประสบการณ์ ต่าง ๆ มาเพื่อการเรียนรู้ได้ง่ายและสะดวกขึ้น หรือเป็นสิ่งท่ีใช้แทนประสบการณ์จริง เพราะศาสตร์ ต่างๆ ในโลก มีมากเกินกว่าท่ีจะเรียนรู้ได้หมดส้ินจากประสบการณ์ตรงในชีวิต และบางกรณีก็อยู่ใน อดตี หรือซับซอ้ นเรน้ ลับหรือเป็นอันตราย ไมส่ ะดวกต่อการเรียนรูจ้ ากประสบการณ์จริง ตัวอย่างกิจกรรม เชน่ 1.1 สถานการณ์จาํ ลอง เปน็ การจดั สภาพแวดลอ้ มให้ใกลเ้ คยี งกบั สภาพความเป็นจริงมากที่สุด เพือ่ ใหผ้ เู้ รยี นไดฝ้ ึกฝน แก้ปญั หาและตดั สินใจจากสภาพการณท์ ก่ี ําลงั เผชิญอย่นู ้นั แล้วนําประสบการณ์ แห่งความสําเร็จไปเปน็ แนวทางในการแกป้ ัญหา 1.2 การสาธิต กระบวนการที่ผู้สอนช่วยให้ผู้เรียนได้เกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ โดยการ แสดงหรอื กระทําให้ดูเป็นตัวอยา่ ง ให้ความสาํ คญั กับกระบวนการท้ังหมดที่ผู้เรียนจะต้องเฝฺาสังเกตอยู่ โดยตลอด คมู่ ือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 1 171 คู่มือสง่ เสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง 165 หลักสตู รเตรยี มลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1

1.3 เล่านิทาน 1.4 ละคร หนุ่ จาํ ลอง 1.5 เพลง ดนตรี การเคลื่อนไหวตามจงั หวะดนตรี หมายถึง กิจกรรมท่ีเน้นการใช้ดนตรีเป็นสื่อ ในการเรยี นรู้ท้ังในแง่เนอื้ หาและความบนั เทงิ ผ่อนคลาย และเข้าถึงวัฒนธรรมตา่ ง ๆ 1.6 ศิลปะ แขนงอ่ืน ๆ เช่น การวาดรูป การปั้นดนิ เหนียว งานหตั ถกรรม การร้อยดอกไม้ 1.7 การโตว้ าที ฯลฯ 2. กิจกรรมการการสํารวจและการรายงาน เป็นกิจกรรมทเ่ี นน้ ให้ลูกเสือได้เรียนร้จู ากความเป็น จริง /เหตุการณ์จริง ในชีวิตประจําวัน ผ่านประสบการณ์ตรงด้วยตนเอง ซึ่งเป็นรากฐานสําคัญของ การศึกษา เช่น การทําแผนที่ การสํารวจ หมายถึง การเรียนรู้ผ่านสถานการณ์จริงด้วยการลงพ้ืนท่ี สาํ รวจ และจําลองสิ่งที่ได้เรียนรู้สู่แผนท่ี ภาพ หรือสัญลักษณ์ เพื่อแสดงความคิดรวบยอดของสิ่งที่ได้ เรยี นรูน้ ้นั ตวั อยา่ งกิจกรรม เช่น การสมั ภาษณ์ การเปน็ ผู้สื่อข่าว การทาํ สารคดี การศกึ ษานอกสถานที่ ชมุ ชนศกึ ษา การผลติ สื่อ การทํา ปมู ชีวติ บุคคลตัวอย่าง การจัดนทิ รรศการ การสอดแนม การสํารวจ การทําแผนที่ การเขียนเรียงความ การเล่าเรอ่ื ง ฯลฯ 3. กิจกรรมการวเิ คราะหแ์ ละการประเมิน เปน็ การเรียนรู้ทเี่ กดิ จากการแลกเปล่ยี นความคิดเห็น และรว่ มกนั วเิ คราะห/์ ประเมิน สิง่ ต่างๆท่เี กดิ ขึน้ ตัวอยา่ งกิจกรรม เชน่ การเปรยี บเทียบคุณค่า การประเมินความเสีย่ ง การทาํ แผนทค่ี วามคดิ ฯลฯ 4. การเล่นเกมและการแข่งขนั 4.1 เกม เปน็ กิจกรรมที่มีกฎกติกา และลําดับขั้นตอน ที่เอื้อให้ลูกเสือเกิดการเรียนรู้ ผา่ นการเล่นเกม ใหข้ อ้ คดิ ทส่ี อดคล้องกบั ผลการเรยี นรูท้ ่ตี อ้ งการ เชน่ เกมกระซิบ เป็นตน้ 4.2 การแข่งขัน เป็นกิจกรรมที่มีกติกาในการแข่งขัน และมีการตัดสินหาผู้ชนะ เช่น การตอบปญั หาในเรือ่ งต่าง ๆ เพื่อกระตนุ้ ให้เกดิ ความสนใจใฝรู ้มู ากขึน้ ฯลฯ 5. กิจกรรมบําเพ็ญประโยชน์ เป็นกิจกรรมสร้างสรรค์ที่เน้นการฝึกความเสียสละของลูกเสือ ได้แก่ การจดั กจิ กรรมการกศุ ล การซ่อมของเลน่ ให้นอ้ ง การดแู ลทําความสะอาดสถานที่ การปลูกและ ดแู ลตน้ ไม้ การเก็บผกั จากแปลงไปประกอบอาหารเล้ยี งน้อง ฯลฯ หลกั การออกแบบกิจกรรม 1. การเลือกประเภทของกิจกรรม ต้องสอดคล้องกบั ผลการเรียนร้ทู ตี่ อ้ งการ เช่น ผลการเรียนร้ดู า้ นพทุ ธพิ สิ ยั มักเลอื กใช้ กจิ กรรมการวิเคราะห์และการประเมิน การรายงาน และการแขง่ ขันตอบปัญหาในเร่อื งเน้ือหาท่ีตอ้ งการให้เรยี นรู้ เป็นตน้ ผลการเรยี นรู้ดา้ นจิตพสิ ยั มกั เลือกกิจกรรมทีส่ ร้างความรู้สึกท่ีสอดคล้องกับผลการเรียนรู้ที่ ตอ้ งการ เชน่ กิจกรรมการแสดงออก เกม กจิ กรรมบาํ เพญ็ ประโยชน์ เป็นต้น 172 คมู่ ือส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสือทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 1 166 คมู่ อื สง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง หลกั สตู รเตรียมลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 1

ผลการเรียนรู้ด้านทกั ษะพิสยั ถ้าเปน็ ทกั ษะทางสติปญั ญานยิ มใช้กิจกรรมการวิเคราะห์ และ ประเมินสว่ นทกั ษะทางกายภาพ เลือกไดเ้ กือบทุกประเภท 2. การตั้งประเด็นอภิปราย เพ่ือให้ลูกเสือได้ร่วมอภิปรายแลกเปล่ียนความคิดเห็น ในเรื่องที่ สอดคลอ้ งกบั ผลการเรยี นรูท้ ี่ตอ้ งการ เช่น ผลการเรียนรูด้ า้ นพุทธพิ ิสัย ต้ังประเดน็ ให้ วิเคราะห์ /สงั เคราะห์ /ประเมิน เนือ้ หาท่ีต้องการ ให้ผู้เรยี นเกดิ ความเข้าใจอยา่ งถ่องแท้ เกดิ ความคดิ รวบยอดที่ชัดเจน และสามารถนําไปประยุกต์ใช้ได้ จริง ผลการเรยี นรูด้ า้ นจติ พสิ ยั ตงั้ ประเด็นให้เกิดการโต้แย้งกันดว้ ยเหตผุ ลในเร่อื งความคิดความ เชื่อ ทเ่ี กยี่ วขอ้ งกับเจตคตทิ ตี่ อ้ งการ เพือ่ ใหส้ มาชิกแต่ละคนไดม้ โี อกาสตรวจสอบความคิดความเช่ือของ ตนเอง ที่แตกต่างจากคนอน่ื ทําให้เกดิ การปรับเปลีย่ นความคดิ ความเชือ่ จากการโต้แย้งกันด้วยเหตุผล ในกระบวนการกล่มุ ผลการเรียนรู้ด้านทักษะพิสัย ต้ังประเด็นให้เกิดความเข้าใจอย่างถ่องแท้ในข้ันตอนการทํา ทกั ษะ น้นั ๆ เช่นการวเิ คราะหค์ วามครบถ้วนในการทาํ ตามขั้นตอนของทักษะ การวิเคราะห์จุดอ่อน ที่มักจะทาํ ทกั ษะนัน้ ๆ ไม่สาํ เร็จ เป็นต้น 3. การสรุปความคิดรวบยอดและประยุกต์ใช้ ทุกกิจกรรมควรมีการสรุปความคิดรวบยอดท่ี เกิดขน้ึ ใหช้ ัดเจน และเปดิ โอกาสให้ได้ลองประยุกต์ใช้ ไดแ้ ก่ ผลการเรียนรู้ด้านพุทธิพิสัย ความคิดรวบยอดคือเน้ือหา องค์ความรู้ที่ต้องการให้เกิดขึ้น ประยกุ ต์ใช้โดยผลติ ซาํ้ ความคดิ รวบยอดในรปู แบบทีต่ า่ งจากเดิม เชน่ การทาํ รายงาน ทําสรุปย่อ ฯลฯ ผลการเรียนรู้ด้านจิตพิสัย ความคิดรวบยอดไม่มีเน้ือหา แต่เป็นความรู้สึกและความคิด ความเชื่อทเ่ี กิดขน้ึ ภายในตวั ผเู้ รยี น ประยุกต์โดยการแสดงออกที่สอดคล้องกับเจตคติท่ีเกิด เช่น การ กระทําท่ีแสดงออกถึงความซอ่ื สตั ย์ การกระทาํ ทแ่ี สดงออกถงึ ความเปน็ สภุ าพบรุ ุษ สภุ าพสตรี เปน็ ตน้ ผลการเรียนรูด้ า้ นทักษะพิสัย ความคิดรวบยอดที่เกิดคือ ความเข้าใจขั้นตอนและทําทักษะ นนั้ ๆ ได้ ประยุกตโ์ ดยการฝกึ ฝนทกั ษะน้ันจนชํานาญ คู่มือสง่ เสรมิ และพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 1 173 ค่มู อื สง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง 167 หลักสตู รเตรยี มลกู เสอื ส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้ันประถมศึกษาปีที่ 1

ภาคผนวก ค พิธีการทางลูกเสือ ขอ้ บังคับคณะลูกเสือแหง่ ชาติ ว่าด้วยการปกครอง หลักสตู ร และวิชาพิเศษลูกเสอื พ.ศ. 2509 พธิ ีลูกเสือสารอง ข้อ การทาแกรนดา์ าวล์ 286 การทําแกรนด์ฮาวล์ ผู้กาํ กบั จะต้องเลือกท่ีใหเ้ หมาะสมเสียกอ่ น และยืนอยู่ในท่าตรง แล้วจึง เรยี ก และใหป้ ฏบิ ัตติ อ่ ไปน้ี 11.. ผู้กํากบั ลกู เสือ เรยี ก “แพ็ค – แพ็ค - แพ็ค” (แพ็คคําทา้ ยใหเ้ นน้ ให้หนัก) พร้อมกบั ทาํ สัญญาณมือแกวง่ รอบตวั เป็นวงกลม (มรี องผู้กาํ กบั ยืนอยู่นอกวงกลมและหลงั ผู้กํากบั ) 2.2. ลูกเสือสํารอง เมื่อได้ยินเสียงเรียกของผู้กํากับ ทุกคนจะต้องขานรับพร้อมกันทันที ว่า “แพ็ค” แล้ววิ่งมาเข้าแถวเป็นรูปวงกลมเล็ก ล้อมรอบผู้กํากับ (นายหมู่ของหมู่บริการอยู่ ตรงหน้าผู้กาํ กับ จากน้นั ก็เรียงไปตามลาํ ดับ ให้ไหล่ต่อไหลช่ ิดกัน) 3.3. ผู้กํากับลูกเสือผายมือท้ังสองออกไปข้าง ๆ เล็กน้อย น้ิวท้ังห้าชิดกัน ฝูามือแบหงาย (แล้วลดมือลงเพือ่ ตรวจดคู วามเรียบร้อย) 4.4. ลูกเสือสาํ รอง เมือ่ เห็นสญั ญาณนี้ ทุกคนจับมือกนั ขยายออกเปน็ รูปวงกลมใหญ่ จนแขน ตึงจึงปลอ่ ยมือ และจัดวงกลมใหเ้ รยี บร้อย 5.5. ผ้กู าํ กบั ลกู เสอื ตรวจดูเหน็ วา่ วงกลมเรียบรอ้ ยดแี ล้ว ใหก้ างแขนทั้งสองออกไปขา้ ง ๆ เสมอไหล่ ขนานกับพื้น นิ้วท้ังห้าชิดกัน ฝูามือแบหงาย แล้วพลิกฝูามือควํ่าลงและงองุ้ม เป็น สญั ญาณใหล้ ูกเสอื นั่งลง 66.. ลูกเสือสํารองทุกคนน่ังลงทันทีที่ให้นั่งลงบนส้นเท้าท้ังสอง แขนท้ังสองเหยียดตรงอยู่ ระหวา่ งเข่า มอื ทัง้ สองหา่ งกนั พอควร แบะเขา่ ออกเลก็ นอ้ ย น้ิวชแี้ ละนิ้วกลางทั้งสองมือเหยียดชิด กัน และแตะพนื้ นว้ิ อ่ืน ๆ งอไว้ในอ้งุ มอื (คือนิว้ หวั แมม่ อื กดนว้ิ นางกับน้วิ กอ้ ยไว้) 7.7. ผกู้ ํากับลูกเสอื พลิกฝาู มอื ทั้งสองหงายขึ้น เป็นสัญญาณใหล้ ูกเสือร้อง 8.8. ลกู เสือสํารองทุกคนแหงนหน้าร้องขึ้นพร้อมกันว่า “อา-เค-ล่า-เรา-จะ-ทํา-ดี-ท่ี-สุด” พอ ขาดคําว่า “สุด” ให้ลกู เสือทุกคนกระโดดยืนข้ึน เท้าท้ังสองชิดติดกัน พร้อมกับยกมือท้ังสองที่อยู่ ในทา่ นัง่ ไปไวเ้ หนือหแู ละชิดหู 9.9. นายหม่ลู ูกเสือซึ่งทําหน้าท่ีเป็นหมู่บริการในวันน้ัน(ท่ีหันหน้าตรงกับผู้กํากับ)จะร้องขึ้นว่า “จงทําดี – จงทําดี - จงทําดี” การร้องให้หนั หน้าไปทางซา้ ยก่อน-ตรงหนา้ -ขวา ทีละคร้ัง (เวลาร้อง ไม่ต้องผงกศรี ษะ) 1.100. เมื่อสิ้นคําท่ีสามแล้วให้ลูกเสือทุกคนลดมือซ้ายลงมาแนบลําตัวอย่างว่องไว(แบมือออก) ส่วนมอื ขวาลดลงมาทําท่าวนั ทยหตั ถ์ แลว้ ร้องข้นึ พรอ้ มกนั วา่ “เราจะทาํ ดี-จะทําดี-จะทาํ ดี” 174 คูม่ ือสง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 1 168 คมู่ อื ส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง หลักสตู รเตรียมลกู เสอื สำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1

ขณะทีล่ ูกเสือรอ้ งน้ี ใหผ้ ูก้ ํากับทําวันทยหัตถ์ตามแบบลูกเสือสํารอง (สองนิ้ว) เป็นการรับ การเคารพของลกู เสือ และอาจจะกล่าวคําขอบใจหรอื คาํ อื่นใดทส่ี นั้ ๆ กไ็ ด้ รองผกู้ ํากับอื่น ๆ ทอ่ี ยู่นอกวงกลมอยู่ในทา่ ตรง พธิ เี ปดิ – ปดิ ประชมุ กองลกู เสอื สารอง (1) พธิ ีเปดิ (แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงขน้ึ สวดมนต์ สงบน่งิ ตรวจ แยก) 1. แกรนด์ฮาวล์ 1.1 ผกู้ ํากับลูกเสอื ยนื ตรงหนา้ เสาธง ห่างจากเสาธงประมาณ 3 ก้าว เรียกแถว “แพ็ค-แพ็ค-แพ็ค” (แพค็ คาํ ทา้ ยให้เนน้ ใหห้ นกั ) พร้อมกบั ทําสญั ญาณมอื แกวง่ รอบตัวเป็นรปู วงกลม โดยมีรองผกู้ าํ กับยนื อยนู่ อกวงกลมและหลงั ผกู้ าํ กบั 1.2 ลูกเสือสาํ รองเมื่อได้ยินเสียงเรยี กของผกู้ าํ กับ ทุกคนจะตอ้ งขานรบั พรอ้ มกนั ทันทีว่า “แพค็ ” แลว้ วง่ิ มาเขา้ แถวเป็นรูปวงกลมเล็กล้อมผ้กู าํ กบั โดยนายหมู่บริการอยตู่ รงหน้าผ้กู ํากับ จากนนั้ เรยี งไปตามลําดบั ใหไ้ หล่ตอ่ ไหลช่ ดิ กนั 1.3 ผ้กู าํ กบั ผายมือท้ังสองขา้ งออกไปขา้ ง ๆ เลก็ นอ้ ย นวิ้ ท้ังห้าชิดติดกัน ฝาู มอื แบหงาย แล้วลดมือลงเพอื่ ตรวจดูความเรยี บรอ้ ย 1.4 ลกู เสอื สาํ รองเมอ่ื เหน็ สญั ญาณของผ้กู ํากับซง่ึ ผายมือออกไปขา้ ง ๆ ให้ทกุ คนจับ มอื กนั ขยายออกเปน็ รปู วงกลมใหญ่ จนแขนตงึ จงึ ปลอ่ ยมอื และจดั วงกลมให้ เรียบรอ้ ย 1.5 ผกู้ ํากบั ตรวจดเู หน็ ว่าวงกลมเรียบร้อยดีแล้ว ใหก้ างแขนทง้ั สองออกไปขา้ งๆ เสมอไหล่ขนานกับพน้ื นวิ้ ทั้งห้าชดิ กัน ฝูามอื แบหงาย แลว้ พลกิ ฝูามอื คว่าํ ลงและงองุ้ม เป็นสัญญาณให้ ลูกเสอื น่ังลง 1.6 ลูกสาํ รองทุกคนน่งั ลงทนั ทีที่เห็นสญั ญาณจากผกู้ ํากบั โดยใหน้ ั่งลงบนสน้ เทา้ ทัง้ สอง แขนทง้ั สองเหยียดตรงอยู่ระหวา่ งเขา่ มอื ท้งั สองหา่ งกนั พอสมควร และเขา่ ออกเลก็ นอ้ ย น้วิ ช้ี และน้วิ กลางท้ังสองมอื เหยยี ดชดิ กนั และแตะพน้ื น้ิวอื่น ๆ งดไว้ในอุง้ มอื (นวิ้ หวั แมม่ อื กดน้ิวนางกับ น้ิวกอ้ ยไว)้ 1.7 ผูก้ าํ กบั ลกู เสอื พลกิ ฝูามอื ท้ังสองหงายขน้ึ เปน็ สญั ญาณให้ลกู เสอื รอ้ ง 1.8 ลกู เสือสํารองทุกคนแหงนหน้ารอ้ งขน้ึ พร้อม ๆ กนั วา่ “อา-เคลา-เรา-จะ-ทา-ดี-ท-ี่ สดุ ” พอขาดคําวา่ “สุด” ให้ลกู เสอื ทกุ คนกระโดดยืนขนึ้ เท้าทั้งสองชดิ ตดิ กนั พรอ้ มกับยกมือทง้ั สองที่ อยใู่ นทา่ นง่ั ไปไวเ้ หนอื หแู ละชิดหู 1.9 นายหมลู่ กู เสอื ซึ่งทาํ หนา้ ท่เี ปน็ หมบู่ ริการในวนั นน้ั (ทห่ี นั หนา้ ตรงกบั ผกู้ ํากับ) จะรอ้ งขน้ึ วา่ “จงทาด-ี จงทาด-ี จงทาดี” การรอ้ งให้หนั หนา้ ไปทางซ้ายก่อน-ตรงหน้า-ขวา ทลี ะครงั้ (เวลาร้องไมร่ อ้ งผงกศรี ษะ) คู่มือสง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 175 คู่มอื สง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง 169 หลกั สตู รเตรียมลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 1

1.10 เม่อื สน้ิ คําท่ีสามแล้ว ใหล้ กู เสือทกุ คนลดมอื ซา้ ยลงมาแนบลําตัวอยา่ งวอ่ งไว (มือ แบออก) ส่วนมอื ขวาลดลงมาทาํ ท่าวนั ทยหตั ถ์ แล้วรอ้ งข้ึนพร้อมกนั วา่ “เราจะทาด-ี จะทาด-ี จะทาดี” ขณะทีล่ ูกเสือรอ้ งน้ี ให้ผ้กู าํ กับทําวันทยหตั ถต์ ามแบบลูกเสือสาํ รอง (สองนิว้ ) เป็นการรบั การเคารพ ของลูกเสือ และอาจกล่าวคาํ ขอบใจ หรือคําอนื่ ใดท่สี นั้ ๆ กไ็ ด้ เช่น “ขอบใจ-แพ็ค” รองผ้กู ํากับอนื่ ๆ ที่อย่นู อกวงกลมอยู่ในท่าตรง หลังจากผู้กาํ กบั และลกู เสอื เอามอื ลงพรอ้ มกนั 2. ชกั ธงขึ้น 2.1 ผูก้ ํากับส่งั “ผู้แทนหม่บู รกิ ารชกั ธงชาติ” ลกู เสอื ทเ่ี ป็นหมู่บริการหรอื ทําหนา้ ที่ หม่บู ริการ 2 คน เป็นผชู้ ักธงชาติ ว่งิ ออกไปพรอ้ มกนั (ลูกเสอื วงิ่ ออกด้วยเท้าซา้ ยกอ่ น วางปลายเทา้ ลงบนพ้นื พรอ้ มกันนน้ั ยกมือขน้ึ เสมอราวนม กาํ มอื และหนั ฝาู มือเข้าหาตวั ยดื อกและศีรษะต้งั ตรง ขณะว่งิ แกวง่ แขนที่งอตามจงั หวะกา้ วได้พอสมควร 2.2 ลูกเสือผู้ชักธงชาติทั้งสองว่ิงออกไปพร้อมกัน และหยุดยืนตรงหน้าเสาธง ห่างเสาธงประมาณ 3 กา้ ว ท้ังสองแสดงความเคารพทา่ วันทยหัตถ์ และลดมอื ลงพร้อมกนั ลกู เสอื คน ทางขวามือกา้ วไปข้างหน้า 2 กา้ ว และชิดเท้า แก้เชือกท่ผี กู ธงออก แล้วถอยหลงั 2 กา้ ว กลับมายืนที่ เดมิ และชิดเทา้ ยนื ตรง แยกเชือกสง่ ให้ลกู เสอื คนทางซา้ ยมอื (ให้ผนื ธงชาติอยทู่ างขวามอื ของชักธง ชาตเิ สมอ อยา่ ใหส้ ว่ นหน่งึ สว่ นใดของธงชาตแิ ตะพน้ื เปน็ อันขาด) คนทางซ้ายมอื เปน็ คนชกั ธงชาติ คนทางขวามอื เป็นคนปล่อยเชือก ลูกเสอื ทง้ั สองคน ยนื ตรง ในขณะทช่ี กั ธงชาตเิ ชอื กทงั้ สองดา้ นตงึ ตลอดเวลาจนกว่าธงชาติจะข้นึ สยู่ อดเสา 2.3 ผกู้ ํากับสัง่ “แพค็ -วันทยหตั ถ์” (คาํ สงั่ วนั ทยหตั ถน์ ไี้ มใ่ ช่คาํ บอกแบ่ง แต่เป็นคําบอก รวดว่า “วนั ทยหัตถ์” ลูกเสอื ในวงกลมทัง้ หมด รวมทงั้ ผกู้ าํ กบั และรองผู้กาํ กับอ่ืน ๆ ทําวนั ทยหตั ถ์ พร้อมกัน ผ้บู งั คับบัญชาลกู เสือทาํ วนั ทยหัตถ์ 3 น้วิ 2.4 ลูกเสอื หมู่บริการคนหน่งึ นํารอ้ งเพลงชาติ “ประเทศไทยรวมเลือดเนื้อชาติเชอื้ ไทย” ผูบ้ งั คับบัญชาลูกเสือและลกู เสือทกุ คนรอ้ งเพลงพรอ้ มกัน “เป็นประชารัฐ ผไทของไทยทกุ ส่วน…..” จนจบเพลง พอเริ่มร้องเพลงชาติใหล้ กู เสือคนทางซ้ายมือดึงเชอื กให้ ธงชาตขิ ึน้ สูย่ อดเสา อยา่ งชา้ ๆ ใหเ้ ชอื กตึง สว่ นคนทางขวามอื คอ่ ย ๆ ผ่อนเชือกให้ธงชาตขิ นึ้ และเชอื กตงึ เช่นเดยี วกนั ผูช้ กั ธงชาติจะต้องกะระยะว่า พอเพลงชาตจิ บใหธ้ งชาตถิ งึ ปลายเสาพอดี เมื่อธงชาตขิ ้ึนยอดเสาแล้ว ลกู เสอื คนทางขวามอื รบั เชือกจากลกู เสอื ทางซา้ ยมือมารวมกัน แลว้ ก้าวออกไปขา้ งหนา้ 2 กา้ ว และ ชิดเท้ายนื ตรง ผูกเชือกธง กา้ วถอยหลงั และชดิ เทา้ กลับมายืนตรงทีเ่ ดมิ ลกู เสอื ทัง้ สองยนื ตรง ทาํ วันทยหตั ถ์ และลดมอื ลงพร้อมกนั (ผูบ้ งั คับบญั ชาลูกเสือทกุ คนลดมือลง) ลกู เสอื ทั้งสองกลบั หลงั หัน วง่ิ กลับมาเขา้ แถวในหมขู่ องตน แลว้ ทําวนั ทยหตั ถเ์ หมอื นลกู เสอื ในแถว 2.5 ผู้กาํ กบั สั่ง “มอื ลง” ลูกเสอื ทุกคนลดมือลงพร้อมกนั 3. สวดมนต์ 3.1 ผกู้ าํ กับสงั่ “ผูแ้ ทนหมบู่ รกิ ารนาสวดมนต์” ลกู เสอื ทกุ คนใช้มอื ขวาจับทหี่ มวก ด้านหน้า แล้วถอดหมวก พรอ้ มกับยกมอื ซา้ ยข้นึ มาประกบกบั มอื ขวาในท่าพนมมอื ให้ด้านในของ 176 คู่มือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 170 คู่มือส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง หลักสตู รเตรียมลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1

หมวกหนั ไปทางซา้ ย หนา้ หมวกหันเข้าหาตัว ให้หมวกอยใู่ นระหว่างฝาู มือทง้ั สอง และหนีบหมวกไว้ ผู้บังคับบัญชาทกุ คนถอดหมวกดว้ ย 3.2 ลกู เสอื หมู่บริการคนหนง่ึ ทไ่ี ดร้ บั มอบหมายนําสวดมนตย์ อ่ ผบู้ ังคับบญั ชาลูกเสือ และลกู เสอื ทุกคนสวดมนตต์ ามพรอ้ มกนั (สวดนํา) “อรห สมมา สมพทุ โธ ภควา” (สวดตาม) “อรห สมมา สมพุทโธ ภควา” สวดนาํ และสวดตามจนจบ 4. สงบนง่ิ 4.1 ผกู้ าํ กับส่ัง “สงบนง่ิ ” (ผกู้ าํ กับและลูกเสอื ทกุ คนลดมอื ขวาท่ถี อื หมวกไปอยู่ ก่ึงกลางลาํ ตัว แขนเหยยี ดตรง พร้อมกับวางฝาู มอื ซา้ ยทบั ลงบนหลงั มอื ขวา ก้มหนา้ เลก็ น้อย) สงบ นิ่งประมาณ 1 นาที 4.2 ผูก้ ํากับสัง่ “สวมหมวก” ผ้กู าํ กบั และลูกเสือทกุ คนเงยหน้าข้ึน สวมหมวก และอยใู่ นทา่ ตรง 4.3 ผ้กู าํ กับส่ัง “แพค็ , ตามระเบยี บ-พัก” ผู้กํากบั กา้ วเข้าไปยืนตรงท่ีหน้าเสาธงเชน่ เดมิ 5. ตรวจ การตรวจมี 2 ประเภท คือ รองผู้กาํ กบั ตรวจและนายหมตู่ รวจ โดยมี ข้อเสนอแนะในการตรวจ ดังน้ี ก. ถา้ เป็นการตรวจในตอนเปดิ ประชุมกอง จะตรวจอะไรกไ็ ด้ เช่น เครอื่ งแบบ เล็บ ฟนั ความสะอาดอนื่ ๆ สุขภาพของรา่ งกาย อุปกรณท์ ่ีผกู้ ํากับส่งั ใหเ้ อามาในการเรยี น การสอน ข. ถา้ เป็นการตรวจในตอนปดิ ประชมุ กอง ให้ตรวจเครือ่ งแบบอยา่ งเดยี ว เพราะเหตุ วา่ ลกู เสอื เรียนมาเปน็ เวลานานแล้ว เคร่ืองแตง่ กายยอ่ มไมเ่ รยี บร้อย และจะตอ้ งแตง่ เคร่ืองแบบกลบั บา้ น ผ่านท่ชี มุ นุมชนหลายแหง่ ถ้าไม่เรียบร้อยอาจจะนาํ ความเสื่อมเสียมาสกู่ องลกู เสือของตนได้ 5.1 รองผู้กาํ กบั ตรวจ 5.1.1 ผกู้ าํ กบั สง่ั “รองผกู้ ากบั ตรวจฟนั ” รองผูก้ าํ กบั ทกุ คนวิ่งออกไปหาผกู้ ํากบั ทาํ ความเคารพ (วันทยหัตถ์) ผูก้ าํ กบั เสียกอ่ น ผกู้ ํากบั รบั การเคารพด้วยวนั ทยหัตถ์ และลดมือลง แลว้ รองผู้กํากบั รีบว่ิงไปตรวจหมลู่ กู เสือทนั ที 5.1.2 รองผกู้ ํากับหยดุ ยืนตรงหนา้ นายหมู่ หา่ งจากนายหมู่ประมาณ 3 กา้ ว นายหมสู่ ัง่ “หมู่สี……….ตรง” ลูกเสือทกุ คนตรง นายหมคู่ นเดยี วทําวนั ทยหัตถ์ แลว้ ลดมือลง กา้ วไป ขา้ งหนา้ 1 กา้ ว ทาํ วันทยหัตถพ์ รอ้ มกล่าวรายงานว่า “หมสู่ ี……….พร้อมทจ่ี ะรับตรวจแล้วครบั ” (รอง ผกู้ าํ กับรบั การเคารพด้วยวันทยหัตถ์ เมอื่ นายหมู่รายงานและลดมือลงเมอื รายงานจบ) เมอ่ื รายงาน จบ ลดมอื ลง ถอยหลังเขา้ ที่เดมิ 5.1.3 รองผู้กํากบั ออกไปข้างหน้า 1 ก้าว และชดิ เทา้ ตรวจนายหมู่เป็นคนแรก 5.1.4 รองผกู้ ํากับสง่ั นายหมู่ “เดนิ ตามขา้ พเจ้า” ตรวจลกู เสือคนแรก และลกู เสอื คนต่อ ๆ ไป การเดนิ ตรวจ รองผกู้ าํ กบั ก้าวเทา้ ขวาไปทางข้างขวา 1 กา้ ว แล้วชกั เท้าซ้ายไปชดิ อยา่ ง แข็งแรงก่อน นายหมกู่ ้าวไปทางขา้ งขวา 1 กา้ ว แลว้ ชักเทา้ ซา้ ยไปชดิ อยา่ งแขง็ แรง ยนื ในแนว เดียวกับรองผกู้ าํ กบั 1 กา้ ว ตรวจลกู เสอื 1 คน เมอ่ื ตรวจลกู เสอื ถงึ คน สุดทา้ ยแล้ว ใหน้ ายหมลู่ กู เสอื คมู่ อื ส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 1 177 ค่มู ือสง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง 171 หลกั สตู รเตรยี มลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 1

และรองผู้กาํ กบั เดนิ ยอ้ นกลบั ท่ีเดมิ เหมือนตอนแรก นายหมู่ยนื ตรง ทาํ วันทยหตั ถ์ และกล่าวว่า “ขอบคณุ ครับ” (ยืนอย่กู บั ทไี่ ม่ตอ้ งก้าวออกไป) รองผ้กู าํ กับรับการเคารพดว้ ยวันทยหตั ถ์ และลดมือลง นายหม่ลู ดมอื ลงแลว้ สงั่ ต่อไป “ตามระเบียบ-พกั ” 5.2 นายหมตู่ รวจ ในการประชุมกองลูกเสอื บางครงั้ รองผกู้ าํ กบั ไมอ่ ยหู่ รอื มนี อ้ ย จาํ เปน็ ตอ้ งให้ นายหมูต่ รวจแทน แนวปฏบิ ตั ิคอื ผู้กาํ กบั สง่ั “นายหม่ตู รวจฟัน” นายหมู่ทกุ คนทาํ วันทยหตั ถ์ ลดมอื ลงแล้วก้าวออกไปข้างหนา้ หมขู่ องตนเอง 3 ก้าว แลว้ กลบั หลงั หนั รองนายหม่วู ิง่ ออ้ มหลังหมู่มายนื แทนที่ นายหมู่ และทาํ หน้าทนี่ ายหมู่ แล้วทําการตรวจแบบรองผ้กู ํากับในข้อ 5.1.4 5.3 การรายงานการตรวจ 5.3.1 รองผู้กํากบั รายงาน เมอื่ นายหมู่ลูกเสอื ขอบคณุ รองผู้กํากบั ภายหลงั การตรวจ เรียบร้อยแลว้ รองผกู้ ํากับกลับหลังหนั ก้าวออกไปขา้ งหน้า 1 กา้ ว ทาํ วนั ทยหัตถ์ พรอ้ มกบั กล่าวรายงานต่อผู้กาํ กับวา่ “ข้าพเจา้ ได้รับมอบหมายจากผกู้ ากับใหไ้ ปตรวจฟนั หมูส่ ี……….ปรากฎวา่ ………..และไดต้ ักเตือนแล้ว, ครับ” เสรจ็ แล้วว่ิงกลับท่เี ดิม รองผกู้ าํ กบั คนต่อไปก็รายงานตอ่ ๆ ไป (รองผ้กู ํากบั เมอ่ื ตรวจเสรจ็ แลว้ ให้ รายงานผลการตรวจได้เลย ใครตรวจเสรจ็ กอ่ นใหร้ ายงานกอ่ นโดยไม่ต้องรอกนั ) 5.3.2 นายหมลู่ กู เสอื รายงาน เม่ือนายหมู่ลูกเสือคนใดตรวจเสร็จแล้ว ให้ยืนตรงหน้าหมู่ของตนเอง (อยู่ในท่าตามระเบียบพัก) โดยหันหน้าไปหาผู้กํากับ และรอให้นายหมู่ลูกเสือทุกหมู่ตรวจเสร็จ เรยี บร้อยเสยี กอ่ น เม่ือนายหมลู่ ูกเสอื ตรวจเสร็จเรยี บร้อยทกุ หมู่แล้ว นายหมู่ลูกเสือทุกคนว่ิงออกไป เข้าแถวหน้ากระดานแถวเด่ียวตรงข้ามผู้กํากับพร้อมกัน ห่างจากผู้กํากับประมาณ 3 ก้าว นายหมู่ ลูกเสอื หมู่บริการยนื หวั แถว นายหมลู่ กู เสือหมู่อน่ื ๆ เรยี งไปตามลาํ ดบั โดยอยูใ่ นท่าตามระเบียบพัก ผ้กู าํ กับยืนอยกู่ งึ่ กลางของแถว ผู้กํากบั สัง่ “นายหมรู่ ายงาน” นายหมลู่ กู เสือหมบู่ รกิ ารรายงานผลการตรวจเป็นคนแรก โดยนายหม่ลู ูกเสอื ยืนตรง วันทยหตั ถ์ และลดมือลง ก้าวออกไปขา้ งหนา้ 1 ก้าว หนั หนา้ ไปหาผู้ กาํ กบั วนั ทยหตั ถ์ พรอ้ มกบั กล่าวรายงาน “ขา้ พเจา้ ได้รับมอบหมายจากผกู้ ากบั ใหไ้ ปตรวจฟันหมู่ ส…ี …….ปรากฎว่า………. และได้แนะนาใหป้ รับปรงุ แกไ้ ขแลว้ , ครับ” เมอื่ จบการรายงาน นายหมู่ ลูกเสือลดมือลง ถอยกลับเขา้ ท่ีทาํ วันทยหัตถ์ ลดมอื ลง ตามระเบียบพัก นายหมคู่ นต่อไปทาํ ท่าตรง วันทยหตั ถพ์ รอ้ มกบั นายหมู่คนแรก ลดมือลง กา้ วออกไปขา้ งหนา้ 1 กา้ ว หันหน้าไปหาผ้กู าํ กบั วนั ทยหัตถ์ พร้อมกบั กลา่ วรายงาน...... นายหมู่คนอน่ื ๆ ปฏิบัติ เช่นเดยี วกัน จนกระทัง่ การรายงาน ผลการตรวจเสร็จเรียบรอ้ ย ผู้กํากบั ส่ัง “กลบั ทเ่ี ดมิ -ว่งิ ” นายหมู่ทกุ คนทาํ วนั ทยหตั ถ์และลดมือลง พรอ้ มกัน กลับหลงั หนั ว่งิ มายืนในหมขู่ องตนเองในตําแหนง่ เดิม รองนายหมวู่ ิง่ ออ้ มหลังหมู่กลบั มายืน ทําหน้าท่รี องนายหม่ตู ามเดมิ 6. แยก 178 คู่มือสง่ เสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1 172 ค่มู อื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลักสตู รเตรียมลกู เสอื สำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1

ผูก้ าํ กบั ส่งั “แพค็ -ตรง, แพค็ -แยก” ลูกเสือทุกคนขวาหนั แล้วแยกไปปฏบิ ตั กิ ิจกรรม อื่นตอ่ ไป (2) เกม - เพลง เกมหรอื การเล่นของลกู เสือเป็นอปุ กรณ์ทส่ี ําคญั ทีส่ ุดอย่างหนง่ึ ในการฝึกอบรมลกู เสอื ทกุ ประเภท ทั้งใจทางจิตใจและในการบริหารรา่ งกาย เกมช่วยพฒั นาเดก็ ในเรอื่ งนสิ ยั ใจคอ อารมณด์ ี นา้ํ ใจนกั กีฬา การรกั หมูค่ ณะ ความอดทน ระเบยี บวนิ ัย และความไม่เหน็ –แก่ตัว ทกุ ครั้งท่ีมกี าร ประชุมกองจะตอ้ งมกี ารจัดการใหเ้ ด็กเล่นเกมเพ่ือบริหารร่างกายเปน็ การฝกึ อบรมเดก็ ในทางจิตใจไป ในตัว เกมทใี่ ช้จะต้องเลอื กเกมทเ่ี หมาะสมต่อวัยของเด็กด้วย หรือการร้องเพลงเพอื่ เป็นการปลุกใจ คลายอารมณ์ กอ่ ให้เกดิ ความร่าเริงบนั เทงิ ใจ และการร้องเพลงเปน็ เพลงหมหู่ รอื รอ้ งพรอ้ ม ๆ กนั เพ่อื เปน็ การส่งเสรมิ ความสามัคคี (3) การสอนตามเนือ้ หา ผู้กาํ กบั ลกู เสอื จะกาํ หนดเนื้อหาตามหลกั สูตร ซึ่งเขยี นเปน็ แผนการสอนหรอื โครงการ สอนในแต่ละคาบ จะกําหนดเนือ้ หาสาํ หรับเขยี นไว้ในการประชมุ กอง การสอนอาจจะสอนเป็นฐาน แล้วมกี ารเปลย่ี นฐาน โดยกาํ หนดเวลาให้ อาจจะมี 1 ฐาน หรือมากกวา่ กไ็ ด้ ขนึ้ อยกู่ บั ลกู เสอื และ ความเหมาะสมต่าง ๆ ส่วนเทคนคิ การสอนอาจจะเป็นแบบบรรยาย อภปิ ราย สาธติ หรอื ปฏบิ ตั ิ จรงิ แลว้ แตเ่ น้อื หาทก่ี าํ หนด หรอื อาจจะใหน้ ายหม่สู อนภายในหมู่ตนเองกไ็ ด้ การรายงานเพอ่ื เข้าฝกึ ตามฐาน การฝึกลูกเสือตามฐานต่าง ๆ น้ัน ให้จัดฐานแต่ละฐานเป็นวงกลมหรือรูปเหล่ียม มีศนู ย์กลาง ระยะทางระหวา่ งฐานควรเท่ากัน เส้นทางการเดินทางให้สะดวก บางฐานอาจมีเส้นทาง เข้าส่ฐู านไม่ตรงต้องออ้ มสงิ่ ปลกู สรา้ ง พุม่ ไม้ หรอื บ่อนาํ้ ก็จงคาํ นึงถึงเวลาเดนิ ทาง ให้เท่ากบั ฐานอืน่ ๆ มิฉะนัน้ แลว้ ลูกเสอื จะเสียเวลาเดนิ ทาง ไมไ่ ด้รับความรู้ในฐานนัน้ เต็มที่ การเคล่ือนท่ีเขา้ ฐานนยิ มเคลอื่ นโดยเวยี นขวา คอื ไปตามเขม็ นาฬกิ า ฉะนน้ั ผอู้ ยู่ ประจําฐาน (วทิ ยากร) จะต้องหันหน้าเขา้ สจู่ ดุ ศูนยก์ ลางของวงใหญ่ เมอ่ื ลกู เสอื ฝกึ ครบเวลามี สญั ญาณปล่อยตัวแล้ว จะเขา้ แถวหน้ากระดาน ทําขวาหนั แล้วเคล่อื นท่ีตามนายหมไู่ ดเ้ ลย การเข้าฐานครัง้ ละหลายหมู่ แตล่ ะหม่นู ้นั นายหม่ตู อ้ งรายงานเองทุกหมู่ ให้รายงานที ละหมู่ มิบังควรท่จี ะให้หมูใ่ ดหมู่หน่งึ รายงานรวมหนเดยี ว เพราะนายหมจู่ ะสง่ั การไดเ้ ฉพาะลกู หมู่ ตนเองเทา่ นัน้ หากมีการเข้าฐานมากหมจู่ นเกนิ ไปจะเสยี เวลามาก ก็เปลี่ยนการเขา้ ฐานแบบวทิ ยากร เคล่ือนทไ่ี ปหาลกู เสอื ซง่ึ แบบนจ้ี ะสามารถมีผแู้ ทนสั่งเคารพคนเดยี วได้เสมอื นครูเขา้ ห้องสอน คมู่ อื สง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 179 คูม่ อื ส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื สำ�รอง 173 หลกั สูตรเตรยี มลูกเสอื สำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 1

1. การรายงานของลกู เสอื สํารองซึ่งไมม่ อี าวธุ นายหมจู่ ะสงั่ “หมสู่ ี………ตรง” เฉพาะนายหมเู่ มือ่ ตรงแลว้ ก็ทาํ วันทยหัตถ์ ลดมือลง ก้าวเข้าไปรายงาน ขณะรายงานกท็ ําวันทยหตั ถ์ รายงานว่า “หมูส่ ี……….พร้อมทจี่ ะรับการฝกึ แล้ว ครบั ” รายงานแลว้ ลดมอื ลงถอยหลงั เขา้ ไปในแถว อย่ใู นท่าตรงเหมอื นลกู หมู่ แลว้ สัง่ “ตามระเบยี บ- พกั ” (ถอยเขา้ ไปในแถวแลว้ ไมต่ อ้ งทําวนั ทยหตั ถ์)ุ สําหรับผู้ประจําฐานให้รับการเคารพด้วยวันทยหัตถ์ ตอนที่ลูกเสือเคารพด้วยท่าตรง ทําวนั ทยหัตถ์ค้างไว้จนกว่านายหมจู่ ะรายงานจบและลดมือลง จึงลดมือลงพรอ้ มกบั นายหมู่ 2. การเข้าฐานกรณผี ูป้ ระจาํ ฐานเคลอื่ นทเ่ี อง การสอนแบบนีเ้ หมาะสําหรับมลี กู เสอื จํานวนมาก เมื่อแบง่ ฐานแลว้ จะไดฐ้ านละหลายหมู่ หากจะใหล้ กู เสอื เคลอื่ นท่จี ะเสยี เวลามาก จึงควรจัดใหล้ ูกเสอื อย่เู ปน็ กลมุ่ กลมุ่ ละหลาย ๆ หมู่ กรณนี ี้ไม่ต้องมีการรายงาน ให้ทาํ เหมือนครเู ดนิ เขา้ ห้องสอน เมอื่ ผปู้ ระจําฐานเข้าไป ลูกเสอื กท็ าํ ความเคารพ โดยผูก้ ํากบั จะแตง่ ตงั้ หัวหน้านายหมชู่ ว่ั คราวไวเ้ ป็นผสู้ ัง่ เคารพ โดยสั่งว่า “ลกู เสือ-ตรง” หวั หนา้ ทาํ วนั ทยหตั ถแ์ ละลดมือลง แล้วส่ัง “ตามระเบียบ, พัก” สาํ หรบั ผปู้ ระจาํ ฐาน เม่ือเข้าไปเขาสงั่ เคารพกร็ ับการเคารพตามธรรมดา (วนั ทยหตั ถ์ ลดมือลงเลย เพราะไม่มีการรายงาน) จะเหมือนกบั ครเู ข้าสอนในห้องเรียน) 3. การลาฐานเมอ่ื หมดเวลา นายหมู่เปน็ ผู้สั่ง โดยออกคาํ สั่งวา่ “หมู่สี……….ตรง” นายหมทู่ ําวนั ทยหัตถ์ และ กล่าววา่ “ขอบคุณ-ครบั ” นายหมลู่ ดมอื ลง แล้วสัง่ “ขวาหัน, ตามขา้ พเจา้ ” (4) ผู้กาํ กบั เลา่ เร่อื งสนั้ ท่เี ปน็ ประโยชน์ ผกู้ าํ กับควรจะหาเรอื่ งสนั้ หรือนทิ านมาเลา่ ให้ลกู เสือฟงั เพอ่ื แทรกคตธิ รรมตา่ ง ๆ โดยที่ ลูกเสือได้รับไปปฏบิ ตั โิ ดยไมร่ ูต้ ัว ทง้ั นี้ เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความนบั ถอื ความสนิทสนม ความเปน็ กนั เอง เพือ่ ให้ลกู เสือเกดิ ความกล้า ความสามัคคี เกดิ ความรกั ชาติ เสยี สละ กตัญํู (5) พธิ ปี ิด(นัดหมาย ตรวจเครอื่ งแบบ แกรนดฮ์ าวล์ ชักธงลง เลิก) 1. นดั หมาย 1.1 ผู้กํากับยืนตรงหน้าเสาธง ห่างจากเสาธงประมาณ 3 ก้าว เรียกแถว “แพ็ค-แพ็ค-แพ็ค” (แพ็คคําท้ายใหเ้ น้นให้หนัก) พร้อมกบั ทาํ สญั ญาณเมือแกว่งรอบตัวเป็นรูปวงกลม โดยมีรองผกู้ าํ กับยืนอย่นู อกวงกลมและหลงั ผูก้ าํ กับ 1.2 ลูกเสือสํารองเม่ือได้ยินเสียงเรียกของผู้กํากับ ทุกคนจะต้องขานรับพร้อมกัน ทันทีว่า “แพ็ค” แล้วว่ิงมาเข้าแถวเป็นรูปวงกลมเล็กล้อมผู้กํากับ โดยนายหมู่บริการอยู่ตรงหน้าผู้ กํากบั จากนน้ั เรยี งไปตามลาํ ดบั ใหไ้ หลต่ อ่ ไหล่ชดิ กัน 180 คูม่ อื สง่ เสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 1 174 คมู่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื สำ�รอง หลักสตู รเตรียมลกู เสอื สำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1

1.3 ผู้กํากบั นดั หมายกับลูกเสือ เรื่องท่ีนัดหมาย คือ เร่ืองที่จะต้องให้ลูกเสือเตรียม อุปกรณใ์ นการฝกึ อบรมคร้งั ตอ่ ไป เช่น คร้งั ตอ่ ไปจะฝึกอบรมเร่อื งเงื่อน ลกู เสอื เตรยี มเชอื ก 2. ตรวจ 2.1 ผกู้ ํากบั ผายมอื ทัง้ สองขา้ งออกไปข้าง ๆ เล็กนอ้ ย นิว้ ทั้งห้าชดิ ตดิ กัน ฝูามือแบหงาย แลว้ ลดมือลง เพอ่ื ตรวจดูความเรยี บรอ้ ย แล้วสงั่ “แพค็ -ตามระเบยี บ, พัก” สาํ หรับการตรวจตอนปดิ ประชุมกองจะตรวจเครือ่ งแบบ เครื่องแต่งกาย เพราะลกู เสอื จะต้องเดินผา่ นชุมชน ตลาด ถ้าหากแตง่ ตวั ไมเ่ รยี บรอ้ ยอาจจะถูกตําหนแิ กผ่ ทู้ พี่ บเห็นได้ 2.2 รองผกู้ าํ กบั ตรวจ 2.2.1 ผูก้ ํากบั ส่งั “รองผกู้ ากับตรวจเครอ่ื งแบบ” รองผกู้ ํากับทุกคนวิ่งออกไปหา ผู้กาํ กับ ทาํ วันทยหัตถ์ และลดมือลง ผู้กํากับรับการเคารพด้วยวันทยหัตถ์และลดมือลงเมื่อ รองผกู้ าํ กบั ลดมือลง รองผ้กู าํ กับว่ิงไปตรวจหมูล่ ูกเสือทันที 2.2.2 รองผู้กํากับหยุดยืนตรงข้ามนายหมู่ ห่างจากนายหมู่ประมาณ 3 ก้าว นายหมูส่ ง่ั “หมสู่ ี……….ตรง” ลูกเสือทุกคนยืนตรง นายหมู่ทําวันทยหตั ถ์ และลดมือลง ก้าวออกไป ข้างหน้า 1 กา้ ว ทําวนั ทยหัตถ์ พรอ้ มกบั กลา่ วว่า “หมู่สี……….พรอ้ มทีจ่ ะรบั การตรวจแล้วครบั ” (รอง ผู้กํากับรับการเคารพด้วยวันทยหัตถ์เมื่อนายหมู่รายงาน และลดมือลงเม่ือนายหมู่รายงานจบ) นายหมลู่ ดมือลง ก้าวถอยหลงั 1 กา้ ว และชิดเท้ากลับมายนื ในท่าตรง 2.2.3 รองผูก้ ํากับกา้ วออกไปขา้ งหนา้ 1 ก้าว และชิดเท้า ตรวจนายหมู่เป็นคนแรก โดยมีข้อเสนอแนะในการตรวจ ดังน้ี การตรวจเครื่องแบบนายหมู่เป็นคนแรก จะต้องถูกตรวจด้านหน้า ซ่ึงจะต้องตรวจใน เรอ่ื งต่อไปนี้ 1) หมวก หมวกทรงกลมมกี ะบังหนา้ หมวก ทาํ ด้วยผา้ สกี รมทา่ ตัวหมวกเยบ็ ด้วยผา้ 6 ชิ้น แนวตะเขบ็ ระหวา่ งช้ินและขอบหมวกโดยรอบทาบดว้ ยด้ายหรือไหมถกั สีเหลอื ง เมอื่ เขา้ พธิ ปี ระจาํ กองแล้ว มตี ราหนา้ หมวกรปู หนา้ เสอื และอักษรใตห้ น้าเสอื วา่ “ลกู เสือ” สเี หลือง บนผา้ สกี รมท่าขลบิ ริมสีกรมทา่ รูปไข่ ยาว 4 ซม. กว้าง 3.5 ซม. หมวกต้องมีขนาดเหมาะสมกับศรี ษะ และสวมปดิ ไรผม ทั้งหมด 2) เสอื้ เป็นเส้ือเช้ิตแขนส้ันสีขาว คอมีปก ผ่าอกตลอด มีดุมติดตลอด มีสาบท่ี หน้าอก ปฺายช่ือโรงเรียนเปน็ ผ้าโคง้ ไปตามตะเขบ็ ไหล่ ติดตํา่ กวา่ ไหลข่ า้ งขวา 1 เซนติเมตร แผ่นปาฺ ยบอกช่อื กลุม่ กอง ติดอย่กู ลางปฺายช่ือโรงเรยี น (ตวั ขาว พ้นื แดง) ส่วนเครื่องหมายหมูท่ ําด้วยผา้ สามเหลีย่ ม ดา้ นเทา่ ยาวดา้ นละ 3.5 เซนติเมตร ตดิ ท่แี ขนเสือ้ ใต้ตะเข็บไหล่ซา้ ย 1 เซนตเิ มตร ใหม้ มุ แหลมขึน้ เครอ่ื งหมายนายหมมู่ แี ถบผา้ สีเหลือง กว้าง 1.5 เซนติเมตา ติดรอบแขนเสอ้ื ข้างซ้าย สูงกว่าแขนเสือ้ 1 เซนตเิ มตร 2 แถบ หา่ งกัน 1 เซนติเมตร คู่มอื ส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 181 คูม่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง 175 หลักสูตรเตรียมลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1

3) ผา้ ผกู คอ ผ้าผูกคอเป็นรปู สามเหลย่ี มหน้าจ่วั ดา้ นฐาน 100 เซนติเมตร ดา้ นตั้ง 75 เซนตเิ มตร มว้ นพับตามแนวทะแยงให้เรยี บเหลอื ชายประมาณ 1 ฝูามอื ใหร้ อยพับอย่ดู า้ นใน รวบชายผา้ ผกู คอไว้ ด้านหน้า แลว้ สวมปลอกตราคณะลูกเสอื แห่งชาติ ให้ปลอกหา่ งจากคางระยะ 1 กาํ มือของตนเอง 4) กางเกง กางเกงสตี ามท่ีผู้บังคบั บญั ชาลกู เสอื แต่ละโรงเรยี นกาํ หนด ขาส้ันเหนือเขา่ ประมาณ 5 เซนตเิ มตร สว่ นกวา้ งของขากางเกงเมอ่ื ยนื ตรงห่างจากขาตงั้ แต่ 8-12 เซนตเิ มตร ปลายขาพบั เข้า กวา้ ง 5 เซนติเมตร ผา่ ตรงส่วนหนา้ มซี ิปซอ่ นไว้ขา้ งใน มีกระเปา฼ ตามแนวตะเข็บขา้ งละ 1 กระเป฼า และมีหรู ้อยเข็มขดั ยาวไม่เกิน 6 เซนตเิ มตร กวา้ ง 1 เซนติเมตร 5) เขม็ ขดั เขม็ ขดั หนังสีนํ้าตาล กวา้ งไมเ่ กนิ 3 เซนติเมตร หวั ชนิดหวั ขดั ทําด้วยโลหะ สที อง มี ลายดนุ รปู ตราคณะลูกเสอื แหง่ ชาตภิ ายในกรอบช่อชัยพฤกษ์ ตรงส่วนล่างของกรอบมคี ตพิ จนว์ า่ “เสียชีพ อยา่ เสยี สัตย์” เวลาคาดเขม็ ขดั ทับขอบกางเกง ไม่ปล่อยใหห้ วั เขม็ ขัดห้อยยาน 6) ถงุ เทา้ ชนิดและสีตามทผ่ี ู้บงั คบั บญั ชาแตล่ ะโรงเรียนกาํ หนด 7) รองเทา้ ชนดิ และสตี ามทผี่ บู้ ังคับบัญชาลูกเสือแต่ละโรงเรยี นกําหนด จะทาํ ดว้ ยหนงั หรอื ผา้ ใบ ก็ได้ แตไ่ มม่ ีลวดลาย หมุ้ สน้ มเี ชอื กผกู แข็งแรง และผูกด้วยเงอ่ื นพริ อด ถ้าเป็น รองเทา้ หนงั ใหข้ ัดให้ เงางาม 2.2.4 เม่ือรองผกู้ าํ กบั ตรวจดา้ นหนา้ เสร็จเรยี บรอ้ ยแลว้ ส่งั “กลับหลังหนั ” เพื่อ ตรวจดา้ นหลงั อกี ครงั้ หนง่ึ นายหมู่กลับหลังหนั รองผกู้ ํากบั ตรวจความเรยี บรอ้ ยดา้ นหลัง เชน่ ผ้า ผูกคออยู่ตรงกลางเส้ือ เสอื้ ออกนอกกางเกงหรอื ไม่ 2.2.5 เม่ือรองผกู้ าํ กบั ตรวจนายหมู่ดา้ นหลังเสรจ็ เรียบร้อยแลว้ รอง – ผ้กู ํากับ สงั่ “กลับหลังหัน” รองผกู้ ํากบั ส่ังตอ่ ไป “เดนิ ตามข้าพเจ้า” ตรวจลกู เสอื ดา้ นหนา้ ตรวจลกู เสอื คนแรก และคนต่อ ๆ ไป การเดนิ ตรวจ รองผกู้ ํากบั ก้าวเทา้ ขวาไปทางขา้ งขวา 1 ก้าว แลว้ ชกั เท้าซา้ ยไปชดิ อยา่ งแขง็ แรง นายหมกู่ า้ วเท้าขวาไปทางขา้ งขวา 1 กา้ ว แลว้ ชกั เทา้ ซ้ายไปชดิ อย่างแข็งแรง ยืนใน แนวเดยี วกับรองผู้กาํ กับ กา้ ว 1 ก้าวตรวจลูกเสือ 1 คน การตรวจเหมอื นกับการตรวจนายหมู่ ดา้ นหนา้ ทุกประการ ถ้าเปน็ การตรวจในตอนเปิดประชุมกอง ตรวจสขุ ภาพรา่ งกาย หรืออปุ กรณ์การ เรยี นการสอน จะไมเ่ ดินออ้ มหลัง เมื่อตรวจดา้ นหนา้ เสร็จทกุ คน แลว้ จึงเดินตรวจด้านหลงั ตอ่ ไป (เดินออ้ มหลงั ) การเดิน ตรวจดา้ นหลงั ใหป้ ฏบิ ตั ิเช่นเดียวกับการเดนิ ตรวจด้านหนา้ การตรวจปฏบิ ัตเิ ชน่ เดียวกับการตรวจ นายหมู่ เมอื่ ตรวจด้านหลงั เสรจ็ ทกุ คนแลว้ รองผ้กู าํ กบั และนายหมกู่ ลบั มายนื ท่เี ดมิ อกี คร้งั หนง่ึ นาย หมยู่ นื ตรง ทาํ วนั ทยหัตถ์ และกลา่ วว่า “ขอบคณุ ครับ” (ยนื อยกู่ บั ท่ี ไมต่ อ้ งก้าวออกไป) รองผู้กาํ กับ รบั การเคารพดว้ ยวันทยหตั ถ์และลดมอื ลง นายหมู่สงั่ ตอ่ ไป “ตามระเบียบ-พัก” 182 คมู่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 176 คู่มอื สง่ เสริมและพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง หลักสูตรเตรียมลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 1

2.3 นายหม่ตู รวจ ในการประชมุ กองลกู เสอื ในบางครัง้ รองผูก้ าํ กับไมม่ า จาํ เปน็ ต้องให้นายหมู่ ตรวจแทน แนวปฏิบตั ิ คอื ผกู้ าํ กับสงั่ “นายหมูต่ รวจ” นายหมทู่ กุ หมกู่ า้ วออกไปข้างหน้าหมู่ของ ตนเอง 3 ก้าว รองนายหมู่วงิ่ อ้อมหลังมายืนแทนท่นี ายหมู่ และทาํ หนา้ ทนี่ ายหมู่ โดยทาํ การตรวจ แบบรองผูก้ าํ กบั ทุกประการ 2.4 การรายงานการตรวจ 2.4.1 รองผกู้ าํ กับรายงาน เ มื่อ น า ย ห มู่ข อ บ คุณ ร อ ง ผู้กํา กับ ภ า ย ห ลั ง ก า ร ต ร ว จ เ รีย บ ร้อ ย แ ล้ว รองผกู้ าํ กับกลับหลังหัน ก้าวออกไปด้านหน้า 1 ก้าว ทําวันทยหัตถ์ พร้อมกับกล่าวรายงานว่า “ข้าพเจ้า ไดร้ บั มอบหมายจากผู้กากับให้ไปตรวจ……….หมู่สี………ปรากฎว่า………..และได้ตักเตือนเรียบร้อย,ครับ” เสร็จแลว้ วิง่ กลับเข้าท่เี ดิม (โดยไมว่ งิ่ ไปตดั หน้าผู้อืน่ ) รองผู้กํากบั คนต่อไปกร็ ายงานต่อ ๆ ไป 2.4.2 นายหมู่รายงาน เม่ือนายหมู่ลูกเสือคนใดตรวจเสร็จแล้ว ให้ยืนตรงหน้าหมู่ของตนเอง (อยู่ในท่าตามระเบียบพัก) โดยหันหน้าไปหาผู้กํากับ และรอให้นายหมู่ลูกเสือทุกหมู่ตรวจเสร็จ เรียบรอ้ ยเสียกอ่ น เม่อื นายหมู่ลกู เสอื ตรวจเสรจ็ เรยี บรอ้ ยทกุ หมู่แล้ว นายหมู่ลูกเสือทุกคนว่ิงออกไป เข้าแถวหน้ากระดานแถวเดี่ยวตรงข้ามผู้กํากับพร้อมกัน ห่างจากผู้กํากับประมาณ 3 ก้าว นายหมู่ ลกู เสือหมูบ่ รกิ ารยนื หัวแถว นายหมลู่ ูกเสอื หม่อู นื่ ๆ เรียงไปตามลําดับ โดยอยใู่ นท่าตามระเบียบพัก ผู้กาํ กับยนื อยู่กง่ึ กลางของแถว ผกู้ าํ กับส่ัง “นายหมรู่ ายงาน” นายหม่ลู ูกเสือหมู่บริการรายงานผลการตรวจเป็นคนแรก โดยนายหมู่ลูกเสือยืนตรง วันทยหัตถ์ และลดมือลง ก้าวออกไปข้างหน้า 1 ก้าว หันหน้าไปหาผู้ กํากับ วันทยหัตถ์ พร้อมกับกล่าวรายงาน “ข้าพเจ้าได้รับมอบหมายจากผู้กากับให้ไปตรวจฟัน หมสู่ ี……….ปรากฎว่า………. และได้แนะนาให้ปรับปรุงแก้ไขแล้ว, ครับ” เม่ือจบการรายงาน นาย หมลู่ ูกเสอื ลดมือลง ถอยกลับเข้าที่ทําวันทยหัตถ์ ลดมือลง ตามระเบียบพัก นายหมู่คนต่อไปทําท่า ตรง วนั ทยหตั ถ์พรอ้ มกับนายหมูค่ นแรก ลดมอื ลง ก้าวออกไปขา้ งหน้า 1 ก้าว หนั หน้าไปหาผู้กํากับ วันทยหัตถ์ พรอ้ มกบั กล่าวรายงาน...... นายหมคู่ นอน่ื ๆ ปฏบิ ัติ เชน่ เดียวกัน จนกระทั่งการรายงาน ผลการตรวจเสร็จเรียบร้อย ผู้กํากับส่ัง “กลับที่เดิม-วิ่ง” นายหมู่ทุกคนทําวันทยหัตถ์และลดมือลง พร้อมกัน กลบั หลังหันวงิ่ มายืนในหมขู่ องตนเองในตําแหนง่ เดิม รองนายหมวู่ ิง่ ออ้ มหลงั หมูก่ ลับมายนื ทําหนา้ ท่ีรองนายหมตู่ ามเดมิ 3. แกรนดฮ์ าวล์ 3.1 ผกู้ ํากบั สง่ั “แพ็ค-ตรง” ผู้กํากับกางแขนท้ังสองออกไปข้าง ๆ เสมอไหล่ ขนาน กับพ้นื น้ิวทั้งห้าชิดกนั ฝาู มอื แบหงาย แล้วพลิกฝาู มือคว่าํ ลงและงองมุ้ เป็นสัญญาณใหล้ ูกเสอื นั่งลง 3.2 ลกู เสือทุกคนนง่ั ลงทันทเี มื่อเห็นสญั ญาณจากผ้กู าํ กบั โดยใหน้ ั่งลงบนส้นเท้าท้ัง สอง แขนทงั้ สองเหยยี ดตรงอยู่ระหว่างเข่า มือท้ังสองห่างกันพอสมควร แบะเข่าออกเล็กน้อย นิ้วช้ี คูม่ ือสง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสือทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 183 คมู่ ือสง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง 177 หลกั สตู รเตรยี มลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่ 1

แจะน้วิ กลางท้งั สองมอื เหยยี ดชดิ กนั และแตะพืน้ น้วิ อ่ืน ๆ งอไว้ในอุ้งมือ (น้ิวหัวแม่มือกดทับนิ้วนาง กับนวิ้ กอ้ ยไว้) 3.3 ผู้กาํ กับลูกเสือพลิกฝูามอื ทงั้ สองหงายขนึ้ เป็นสัญญาณใหล้ กู เสอื รอ้ ง 3.4 ลูกเสือสํารองทุกคนแหงนหน้าร้องข้ึนพร้อม ๆ กันว่า “อา-เคล่า-เรา-จะ-ทา-ดี-ที่-สุด” พอขาดคาํ วา่ “สุด” ใหล้ ูกเสอื ทุกคนกระโดดยืนข้ึน เท้าท้ังสองชิดติดกัน พร้อมกับยกมือท้ังสองที่อยู่ ในท่านัง่ ไปไวเ้ หนอื หแู ละชดิ หู 3.5 นายหมู่ลูกเสือซึ่งทําหน้าท่ีเป็นหมู่บริการในวันน้ัน (ที่หันหน้าตรงกับผู้กํากับ) จะร้องขึ้นว่า “จงทาดี-จงทาดี-จงทาดี” การร้องให้หันหน้าไปทางซ้ายก่อน-ตรงหน้า-ขวา ทีละครั้ง (เวลารอ้ งไม่รอ้ งผงกศรี ษะ) 3.6 เม่ือส้ินคําที่สามแล้ว ให้ลูกเสือทุกคนลดมือซ้ายลงมาแนบลําตัวอย่างว่องไว (มือแบออก) สว่ นมือขวาลดลงมาทําท่าวันทยหัตถ์ แลว้ รอ้ งขน้ึ พร้อมกนั วา่ “เราจะทาดี-จะทาดี-จะทา ดี” ขณะท่ีลูกเสือร้องนี้ ให้ผู้กํากับทําวันทยหัตถ์ตามแบบลูกเสือสํารอง (สองน้ิว) เป็นการรับการ เคารพของลกู เสือ และอาจกล่าวคําขอบใจ หรือคําอ่ืนใดที่ส้นั ๆ ก็ได้ เชน่ “ขอบใจ-แพค็ ” รองผู้กํากับอื่น ๆ ทอ่ี ยนู่ อกวงกลมอยใู่ นทา่ ตรง หลงั จากน้นั ผู้กาํ กบั และลกู เสอื เอามอื ลงพรอ้ มกัน 4. ชักธงลง 4.1 ผ้กู ํากบั สั่ง “ผ้แู ทนหมบู่ ริการชักธงลง” ลูกเสือที่เป็นหมู่บริการหรือทําหน้าท่ีหมู่ บรกิ าร 2 คน เปน็ ผชู้ ักธงชาตวิ ง่ิ ออกไป (ลูกเสือวิง่ ออกด้วยเท้าซา้ ยก่อน วางปลายเท้าลงพื้น พร้อม กันนนั้ ยกมอื ขน้ึ เสมอราวนม กาํ มือและหนั ฝาู มอื เข้าหาตวั ยดื อก และศีรษะตงั้ ตรง ขณะว่ิงแกว่งแขน ทงี่ อตามจงั หวะก้าวไดต้ ามสมควร 4.2 ลูกเสือผู้ชักธงชาติวิ่งออกไปพร้อมกัน และหยุดยืนตรงหน้าเสาธงห่างเสาธง ประมาณ 3 ก้าว ทั้งสองแสดงความเคารพท่าวันทยหัตถ์ และลดมือลงพร้อมกัน ลูกเสือคนทาง ขวามอื กา้ วไปขา้ งหลัง 2 กา้ ว และชิดเทา้ แก้เชอื กที่ผูกธงออก แลว้ ถอยหลงั 2 ก้าว กลบั มายืนท่ีเดมิ และชดิ เท้ายืนตรง แยกเชือกส่งให้ลูกเสือคนทางซ้ายมือ (ให้ผืนธงชาติอยู่ทางขวามือของคนชักธง ชาตเิ สมอ) คนทางขวามือเป็นคนชักธงชาติลง คนทางซ้ายมือเป็นคนปล่อยเชือก ลูกเสือท้ังสองคน ยนื ตรงในขณะที่ชกั ธงชาตลิ ง เชือกทง้ั สองดา้ นตึงตลอดเวลา 4.3 ผูก้ าํ กบั สัง่ “แพ็ค-วันทยหตั ถ์” ลกู เสอื ในวงกลมท้ังหมด รวมท้ังผู้กํากบั และรองผู้ กาํ กบั อน่ื ๆ ทาํ วนั ทยหตั ถพ์ รอ้ มกัน (ผู้บังคับบัญชาลูกเสือทําวันทยหัตถ์ 3 นิ้ว) ในการปิดประชุมน้ี ไมต่ อ้ งร้องเพลงชาติ เม่อื ผ้กู ํากับสั่ง “แพ็ค-วันทยหัตถ์” จบ ให้ผชู้ ักธงชาติชกั ธงชาติได้ทนั ที เมื่อธงชาตลิ งจากยอดเสามาถึงด้านล่างแล้ว ให้ลูกเสือคนท่ีอยู่ทางขวามือรวบเชือกธง แล้วก้าวออกไปข้างหน้า 2 ก้าว และเท้าชิดกัน พร้อมกับผูกเชือกธงชาติกับเสาธง แล้วถอยหลัง 2 ก้าว และเทา้ ชดิ กลับมายืนตรงท่ีเดิม ลูกเสือท้ังสองยืนตรงแล้วทําวันทยหัตถ์ และลดมือลงพร้อม กัน (ผบู้ งั คับบญั ชาลกู เสือทกุ คนลดมอื ลง) ลกู เสอื ทง้ั สองคนกลับหลงั หัน วิง่ กลบั มาเขา้ แถวในหมขู่ อง ตน แล้วทําวันทยหัตถ์เหมือนลกู เสือในแถว 184 คูม่ ือส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 178 คู่มือส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลกั สูตรเตรยี มลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 1

4.4 ผ้กู าํ กบั สง่ั “มือลง” ลกู เสอื ทุกคนลดมอื ลงพร้อมกนั 5. เลกิ 5.1 ผูก้ าํ กับสั่ง “แพ็ค-เลิก” ลูกเสือทุกคนทําวันทยหัตถ์และลดมือลงพร้อมกัน และ ทําขวาหัน และแยกออกจากวงกลมไดท้ นั ที (ผู้กํากบั ทาํ วันทยหตั ถ์รับการเคารพของลกู เสือและลดมือลง) คู่มือฝึกอบรมวิชาผ้กู ากับลกู เสือสารอง ข้ันความรเู้ บอ้ื งตน้ วิธกี ารเข้าฐาน การฝึกอบรมได้แบ่งลูกเสือ – เนตรนารีเป็นหมู่อยู่แล้ว การเข้าฐานให้จัดสมาชิกแต่ละหมู่ ไดห้ มุนเวียนไปไดท้ กุ ฐานๆ ละ 1 หมู่ หรอื 2 หมู่ เมื่อได้ยินสัญญาณเร่ิมการฝึกตามระบบฐาน (ใช้สัญญาณนกหวีดเปูายาว ครั้ง หรือจุด 1 ประทัด 1 ครั้ง ไม่ควรใช้อาวุธปืน เพราะอาจเกดิ อันตรายและไม่ประหยัด) วิ่งไปเข้าฐานตามท่ี กําหนด เข้าแถวรูปหน้ากระดาน โดยนายหมู่ยืนอยู่หน้าวิทยากรผู้ประจําฐาน ห่างจากวิทยากร ประมาณ 3 ก้าว เมื่อเข้าแถวเรียบรอ้ ยแลว้ นายหมู่ส่ัง “หมู่สี....ตรง” (บอกช่ือหมู่) เฉพาะนายหมู่ทํา วันทยหัตถ์ ลดมือลง แล้วก้าวไปข้างหน้า 1 ก้าว (ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า 1 ก้าว เท้าขวาชิด) ทาํ วนั ทยหัตถ์และรายงานว่า “หมูส่ .ี ..พรอ้ มทีจ่ ะได้รับการฝกึ แลว้ ครับ (คะ่ )” จากนน้ั นายหมลู่ ดมือลง ถอยหลังเข้าที่เดิม ( ก้าวเท้าซ้าย ถอยหลัง 1 ก้าว เท้าขวาชิด) ทําวันทยหัตถ์อีกคร้ังและลดมือลง แลว้ สัง่ ตามระเบียบ พกั ” เร่ิมฝึกอบรมในฐาน ตามคําแนะนําของวิทยากรประจําฐาน เมื่อหมดเวลาจะได้ยินเสียง สญั ญาณนกหวดี หรอื ประทัด (เปาู ยาว 1 ครงั้ หรอื เสยี งประทัด ให้ทุกคนเขา้ แถวให้เรยี บร้อย (ครง้ั 1 เมอ่ื ได้ยนิ เสยี งสัญญาณนกหวดี เปูายาว2 ครั้ง หรือเสียงประทัด 2 ครั้ง ให้นายหมู่ส่ัง “หมู่สี....ตรง” ตรง นายหมู่ทําวันทยหัตถ์ กล่าวขอบคุณวิทยากรผู้ประจําฐานด้วยคําว่า “หมู่สี... . ขอขอบคุณครับ (ค่ะ)” (นายหมู่ไม่ต้องก้าวออกไปข้างหน้า) จากน้ันนายหมู่ลดมือลง แล้วส่ัง “ขวา - หัน ตามข้าพเจ้า” แลว้ เคลือ่ นไปฐานต่อไป หมายเหตุ 1. ในกรณที ่เี ข้าฐานมากกวา่ หนงึ่ หมู่ ให้มีการรายงานทกุ หมู่ 2. วิทยากรประจําฐานรับความเคารพโดยการทําวันทยหัตถ์ตอบโดยตลอด รอจนกระทั่งนายหมู่ กลับเข้าท่ี ทาํ วนั ทยหัตถ์ ลดมือลง วิทยากรประจาํ ฐานจงึ เลกิ รับความเคารพ คู่มือสง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 185 คู่มอื ส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสือทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง 179 หลักสตู รเตรยี มลกู เสอื สำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 1

180 ค่มู อื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื สำ�รอง ผลการเรยี นลูกเสอื สาํ รอง โรงเรียน....................................................... ปีการศึกษา ...................................... หลกั สตู รเตรยี มลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 ท่ี ชอื่ เตรยี มลูกเสอื สํารอง สอบได้เมอื่ หมายเหตุ ๑ ๒๓๔ ลงชื่อ..................................................................ผู้กํากับกอง ลงช่ือ.....................................................................ผู้อํานวยการลูกเสอื โรงเรยี น 186 คู่มอื การจดั กิจกรรมลกู เสอื สารองเสรมิ สรา้ งทกั ษะชวี ิต ช้นั ประถมศึกษาปีที่ 1

ผลการเรียนลูกเสือสารอง โรงเรยี น....................................................... ปีการศึกษา …................................... ท่ี ชือ่ ดาวดวงที.่ ............ สอบไดเ้ มื่อ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ค่มู อื สง่ เสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง ลงชอ่ื ..................................................................ผกู้ ํากบั กอง ลงชอ่ื .....................................................................ผอู้ ํานวยการลูกเสือโรงเรยี น หลักสตู รเตรียมลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 1 คมู่ ือการจัดกิจกรรมลูกเสอื สารองเสริมสรา้ งทักษะชวี ติ ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1 181 187

บรรณานกุ รม สาํ นักงานคณะกรรมการบริหารลูกเสอื แห่งชาติ. ข้อบงั คับคณะลูกเสอื แห่งชาติ วา่ ดว้ ยการ ปกครอง หลักสูตรและวชิ าพเิ ศษลูกเสือสารอง (ฉบับที่ 10). โรงพมิ พ์ ครุ สุ ภาลาดพร้าว, 2522. กรมวชิ าการ กระทรวงศึกษาธกิ าร. ค่มู อื การจดั กจิ กรรมลูกเสือ – เนตรนารี ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 1 - 3 (ลูกเสือสารอง). โรงพมิ พ์ ครุ สุ ภาลาดพร้าว, 2533. กรมพลศกึ ษาประจาํ เขตการศึกษา 8. นทิ านทเี่ ป็นคติสอนใจ. (เอกสารอดั สาํ เนา) : มปท.,2537. กรมสขุ ภาพจิต กระทรวงสาธรณสขุ . คมู่ ือวทิ ยากรฝึกอบรมทักษะชวี ิตเพ่ือการป้องกนั เอดส์ ด้วยการเรยี นรู้แบบมสี ่วนร่วม, ม.ป.ท.: พมิ พค์ รั้งที่ 1 สงิ หาคม 2541. กรมสุขภาพจติ กระทรวงสาธรณสขุ . คูม่ ือการจัดกิจกรรมเพือ่ พัฒนาเดก็ ด้อยโอกาส. น.พ.อนนั ต์ อนุ่ แกว้ บรรณาธกิ าร ม.ป.ท. : พมิ พค์ รั้งท่ี 1 มถิ นุ ายน 2544 กระทรวงศกึ ษาธกิ าร หลกั สูตรแกนกลาง. การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. โรงพิมพ์ ชุมนมุ สหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย, 2551. คณะกรรมการลกู เสอื ฝาู ยพัฒนาบคุ ลากร สาํ นกั งานลูกเสอื แห่งชาติ. คูม่ ือการฝึกอบรม ผบู้ งั คบั บัญชา ลกู เสอื ขน้ั ผชู้ ว่ ยผูใ้ ห้ฝึกอบรมวิชาผู้ให้การฝึกอบรมผู้กากับลูกเสือ (Assistant Leader Trainers course) (A .L.T.C). โรงพิมพ์ สกสค. : ลาดพรา้ ว, 2551. จริ าวุช คมุ้ จันทร์. เกม/นันทนาการกลุ่มสัมพนั ธ์. เอกสารอดั สาํ เนา : มปท., 2547. มณฑานี ตนั ตสิ ขุ , หนงั สือผ้หู ญงิ อัศจรรย์. http://www.nantbook.com/webboard/detail.php?qID=116. เปน็ แม่เหล็กดงึ ดูดความรกั ดดี ีง่ายนดิ เดียว แค่ร้จู ักตัวเองดดี ี, สบื คน้ เมอื่ วันที่ 24 มีนาคม 2553 สมาคมวางแผนครอบครัวแหง่ ประเทศไทย. คมู่ อื อบรมวิทยากร การจัดกจิ กรรมลกู เสือทเี่ นน้ ทักษะชีวิต. สมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศไทย, 2553. สาํ นักการลกู เสอื ยวุ กาชาด และกจิ การนกั เรยี น สาํ นักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ. แนวทางการจดั กิจกรรมลูกเสอื ใหส้ อดคล้องกับหลักสตู ร การศึกษาขนั้ พ้ืนฐาน พทุ ธศักราช 2544. โรงพมิ พ์ครุ สุ ภาลาดพรา้ ว, 2549. สํานักการลกู เสอื ยวุ กาชาด และกิจการนกั เรยี น สาํ นักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ. แนวทางการพฒั นาหลกั สูตร การจัดกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษา พ.ศ. 2552. องคก์ ารคา้ ของ สกสค., 2552. สํานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน. แนวทางการจดั กจิ กรรมพฒั นาผูเ้ รยี น. โรงพิมพค์ ุรสุ ภาลาดพรา้ ว, 2534. อบุ ลวรรณ แสนมหายกั ษ.์ เพลงลูกเสือ. เอกสารประกอบการฝกึ อบรมผบู้ งั คับบญั ชาลกู เสือ สารอง สามญั สามัญรนุ่ ใหญ่ ขั้นความรู้ช้ันสงู : (เอกสารอัดสาํ เนา), 2539. 188 คู่มือการจัดกิจกรรมลูกเสอื สารองเสรมิ สรา้ งทักษะชวี ิต ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 1 182 ค่มู ือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง หลักสตู รเตรยี มลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 1

http://en.wikipedia.org/wiki/World_Scout_Jamboree http://en.wikipedia.org/wiki/World_Organization_of_the_Scout_Movement http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=0db802ca17a2e96f&clk=wttpcts http://www.inspect2.moe.go.th/3%20SS.ATC/index.html http://www.lovesquare.com http://mathafaps.tripod.com/gentleman.htm , อย่างไรจงึ เรียกวา่ เปน็ \"สภุ าพบรุ ษุ ”, สบื ค้นเมอ่ื วันท่ี 23 มนี าคม 2553 http://www.navyscoutclub.org/index.php?lay=show&ac=article&Id=538687830 http://www.rdpb.go.th/RDPB/Front/Projects/RDPBImportantProject.aspx http://www.scoutthailand.org/main/show_page.php?topic_id=56&auto_id=13&TopicPk=19 http://122.155.0.105/~scout/modules/news/article.php?storyid=7 คมู่ ือการจัดกิจกรรมลูกเสอื สารองเสริมสรา้ งทกั ษะชวี ิต ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 1 189 คมู่ อื สง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง 183 หลักสูตรเตรียมลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ 1

โครงการส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา โครงการลกู เดสำ�ือเนเินสกราิมรสโดรย้างทักษะชีวติ ดาเนินการโดย สานกั งานลูกเสือแห่งชาติ 154 ศาลาวชิราวุธ แขวงวงั ใหม่ เขตปทมุ วัน กรุงเทพฯ 10330 โทรศัพท์ 0-2219-2731 โทรสาร 0-2219-2108 website : http://www.scoutthailand.org สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ถนนราชดําเนนิ นอก เขตดสุ ิต กรงุ เทพฯ 10300 โทรศพั ท์ 0-2288-5511 website : http://www.obec.go.th สานกั งานกองทนุ สนับสนุนการสรา้ งเสรมิ สุขภาพ อาคารศูนยเ์ รยี นรู้สขุ ภาวะ 99/8 ซอยงามดพู ลี แขวงทงุ่ มหาเมฆ เขตสาทร กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท์ 0-2343-1500 โทรสาร 0-2343-1501 website : http://www.thaihealth.or.th สมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศไทย ในพระราชปู ถัมภส์ มเดจ็ พระศรีนครนิ ทราบรมราชชนนี 8 ซอยวิภาวดรี งั สติ 44 ถนนวิภาวดีรงั สิต แขวงลาดยาว เขตจตุจกั ร กรงุ เทพฯ 10900 โทรศัพท์ 0-941-2320 โทรสาร 0-2561-5130 website : http://www.ppat.or.th E-mail : [email protected] สานักการลกู เสือ ยวุ กาชาดและกิจการนกั เรียน สํานักปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวงศกึ ษาธิการ ถนนราชดาํ เนนิ นอก เขตดุสติ กรุงเทพฯ 10300 โทรศพั ท์ 0-2282-0850 website : http://www.srs.moe.go.th คมู่ ือการจดั กิจกรรมลกู เสือสารองเสริมสรา้ งทกั ษะชวี ติ ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 191 184 คมู่ ือสง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลักสูตรเตรยี มลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1