คู่มือจัดกิจกรรมลูกเสือสำรอง (ป.1)

ภาคผนวกประกอบแผนการจดั กจิ กรรมที่ 6 เพลง จิล จิลจ้ะ ชว่ ยบอกบาลทู ี วา่ ตวั ฉนั นี้ถกู ลิงพาไป ถา้ แมไ้ มช่ ่วย ต้องมว้ ยชีวา (ซํ้า) โปรดกรุณาแก่เมาคลีเทอญ เมาคลี เมาคลีเขาเปน็ มนุษย์ รกั กนั สดุ ๆ อาเคลา่ หมาปาู บาลหู มีสนี า้ํ ตาลเดนิ มา กบั บาเคยี รา่ สวัสดีทกั ทาย บันดาโล้กลิงปูากม็ ี คาเปน็ งเู หลอื มทขี่ นาดใหญๆ่ จลิ พญาเหยย่ี วโผบินไป ตาบากิว่งิ ไวสุนขั จ้ิงจอก อิ้กก้ีเมน่ มงั คา้ งคาว อาศัยอยภู่ ูเขาซโิ อนี่ ลูกเสอื จดจาํ ใหด้ ี สตั ว์ปูากบั เมาคลเี ขาเปน็ เพ่อื นกัน รกั กนั รกั กัน รักกนั คมู่ ือส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 49 42 คมู่ อื ส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง หลกั สูตรเตรียมลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 1

ใบความรู้ นิทานเมาคลี ตอนท่ี 1 กาเนดิ เมาคลี มีสามีภรรยาคู่หนึ่ง อาศัยอยู่แถวเทือกเขาซิโอนีในประเทศอินเดีย วันหนึ่งสามีภรรยาคู่นี้ เขา้ ไปตัดฟืนในปูาโดยพาลกู น้อยไปด้วย พอถึงกลางคืนก็ก่อไฟขึ้น ตกดึกมีเสือโคร่งชื่อ “แชร์คาน” หรอื “ไอ้ขาเก” ผ่านมาพบเขา้ เสอื โคร่งจึงกระโดดตะครุบใส่ แตพ่ ลาดตกลงไปในกองไฟ จึงร้องด้วย ความเจ็บปวดและวงิ่ หนไี ป สว่ นสองสามีภรรยากต็ กใจว่งิ หนีไปเช่นกัน คงท้งิ ลูกนอ้ ยไวใ้ นปาู คนเดียว เด็กน้อยเดนิ เตาะแตะไปจนถึงถ้ําทคี่ รอบครัวฝูงหมาปูาอาศัยอยู่ ฝูงหมาปูาน้ีมีพ่อแม่และลูก 4 ตัว เคยไดย้ นิ หมาจิ้งจอกชอ่ื คาบากิ หรือ “อา้ ยเลยี จาน” บอกว่า แชร์คานกาํ ลงั เข้ามาหากนิ อยใู่ นถิน่ นี้ เมื่อแชร์คานตามมาถึงหน้าถํ้า หวังจะกินเด็ก พ่อแม่หมาปูาจึงเข้าขัดขวาง ทําให้แชร์คาน ต้องหนีไปด้วยความโกรธแค้น พ่อแม่หมาปูาจึงได้รับเอาเด็กน้อยไว้เล้ียง และตั้งช่ือให้ว่า เมาคลี ซ่ึงแปลวา่ ลกู กบ เพราะเหน็ วา่ ไมม่ ขี นเช่นเดียวกับลูกกบตัวนอ้ ย ๆ ตอนท่ี 2 เมาคลีเข้าฝูง คนื วนั พระจันทร์เต็มดวง ฝูงหมาปูาประชุมกันที่ผาประชุม มีหัวหน้าฝูงหมาปูาช่ือ อาเคล่า น่งั อยู่บนลานหินและมีหมาปูาอน่ื ๆ นง่ั ลอ้ มวงอยู่ก่อนเปิดการประชุม สมาชิกหมาปูาจะส่งเสียงเห่าหอน แสดงความเคารพต่ออาเคลา่ หวั หน้าฝูงหมาปาู ผู้เปน็ ประธานผาประชุม การประชุมคราวนี้ ครอบครัวหมาปูาได้พาเมาคลีมาให้ท่ีประชุมรับรองเป็นสมาชิกใหม่ของ ฝูงด้วย หมาปูาบางตวั ถูกแชร์คานยุแหย่ไว้ จงึ ไมย่ อมรบั เมาคลีเข้าเปน็ สมาชกิ ใหม่ของฝูง ตามกฎของปูาบอกไว้วา่ “ถ้ามีการขัดแย้งในการรับรองสมาชิกใหม่ จะต้องมีสมาชิกที่ไม่ใช่ พอ่ แม่ของลกู สัตว์นั้นมารับรอง 2 ตวั ฝูงจงึ จะรับลูกสัตวน์ ้นั เป็นสมาชิกได้” หมีเฒ่า “บาล”ู ซ่งึ เปน็ ผกู้ าํ กับลูกเสือของฝูงหมาปูา และเสอื ดาํ “บาเคียรา่ ” ซ่งึ เปน็ ท่นี บั ถอื ของ ฝูงหมาปูา ไดใ้ ห้การรบั รองเมาคลี เมาคลีจงึ ไดเ้ ข้าเปน็ สมาชิกของฝงู ได้ เมาคลอี าศยั อยูก่ ับฝงู หมาปูาด้วยความสุขและปลอดภัย โดยมีหมีเฒ่าบาลูคอยช่วยสอนกฎ ของปาู และมเี สอื ดาํ บาเคยี รา่ คอยสอนวธิ ีการลา่ สัตว์ การวิง่ เงยี บ และอ่ืน ๆ อกี มาก เมาคลีทําตัวเป็นผู้มีจิตใจโอบอ้อมอารี สุภาพอ่อนน้อมและเชื่อฟังคําส่ังสอนของบาลูและ บาเคยี ร่า เมาคลีจงึ เปน็ ทรี่ ักของฝูงสตั ว์ แม้พวกลงิ บันดาโลก้ ซง่ึ เปน็ ลงิ สกปรก ไม่มรี ะเบยี บ และเปน็ ทรี่ งั เกยี จของสัตวอ์ นื่ ๆ เมาคลกี ค็ บหาด้วยทงั้ ๆ ที่บาลแู ละบาเคยี รา่ หา้ มแล้ว ก็ไมเ่ ชื่อฟัง 50 คมู่ อื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 ค่มู อื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง 43 หลกั สตู รเตรียมลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1

ตอนท่ี 3 เมาคลถี ูกลักพาตวั วนั หน่ึง ขณะที่เมาคลี บาลู และบาเคียร่า กําลังนอนหลับอยู่ใต้ต้นไม้ พวกลิงบันดาโล้กมา ลกั พาตวั เมาคลีไปเพ่อื จะใหเ้ มาคลเี ป็นหัวหน้าของพวกตน เมาคลีถกู ลงิ โยนจากต้นไม้ตน้ หนึ่ง ไปยัง อีกต้นหนึ่งต่อ ๆกนั โดยมีลิงคอยส่งคอยรับ ทําให้เมาคลีตกใจมาก พอดีเมาคลีมองเห็นพญาเหย่ียวจิล บินผา่ นมา จงึ รอ้ งบอกให้จลิ ช่วยไปบอกบาลแู ละบาเคียร่าใหม้ าชว่ ย เมอ่ื บาลแู ละบาเคียร่าได้ทราบขา่ วจากจลิ จงึ ไปขอความชว่ ยเหลอื จากพญางูช่ือ คา ซึ่งพวก ลิง บันดาโลก้ กลวั มาก เพราะคาชอบเลอ้ื ยขึน้ ต้นไม้จับลิงพวกน้ีกินเป็นอาหารอยู่บ่อย ๆ คาซึ่งเคย ฟังเรื่องราวของเมาคลจี ากเม่นชือ่ “อ๊กิ ก้ี” มาก่อนกย็ ินดีชว่ ยเหลือ บาลู บาเคียรา่ และคาไดพ้ ากนั ไปวงั นํา้ เยน็ ซึ่งเป็นเมอื งรา้ งอยู่ในปาู และเป็นทีพ่ วกลิงบันดาโล้ก ชอบไปอาศยั อยู่ เมอื่ ไปถึง ก็ได้ต่อสู้กับพวกลิง ลิงถูกฆ่าตายไปหลายตัว และช่วยเมาคลีออกมาได้ จากน้นั เมาคลกี ็ถูกเสือดาํ บาเคียร่าทําโทษตามกฎของปาู แล้วพากนั เดินทางกลับท่พี ักของตน ตอนท่ี 4 เมาคลีออกจากปา่ เมอื่ เมาคลีมอี ายุ 12-13 ปี แชรค์ านไดย้ แุ หยใ่ ห้หมาปูารุ่นหนมุ่ เลิกนับถืออาเคล่า หัวหน้าฝูง หมาปูา เพราะเป็นหมาแก่และยังเปน็ ผูเ้ อามนุษย์เขา้ มาอยใู่ นฝงู รวมท้งั ยแุ หยใ่ ห้เกลียดเมาคลีอกี ด้วย บาเคยี ร่าไดท้ ราบข่าวว่าแชรค์ านยงั มุง่ รา้ ยเมาคลีอยู่ จงึ บอกใหเ้ มาคลรี ะวงั ตัว และแนะนาํ ให้ ไปหาดอกไม้แดง (ไฟ) ที่อยู่ข้างกระท่อมของคนมาไว้ เมาคลีก็ทําตาม เมื่อแชร์คานจะมาทําร้าย เมาคลี ก็ใชไ้ ฟไล่ใหห้ นีไป และประกาศว่าจะเอาหนงั ของแชรค์ านมาปนู อนให้ได้ ตอ่ มามีการประชุมฝูงหมาปูาท่ีผาประชุมอีก หมาปูาส่วนใหญ่ซ่ึงเช่ือคํายุแหย่ของแชร์คาน กไ็ มย่ อมใหเ้ มาคลีอยู่ในฝงู อกี เมาคลจี งึ โกรธและบอกท่ีประชุมว่าจะไปอยกู่ ับคน ตอนท่ี 5 เมาคลีพบแม่ เมาคลอี อกจากปาู ดว้ ยความจาํ ใจ เมอ่ื เข้ามาในหมู่บ้านก็ได้ พบกบั หญิงคนหน่ึง ช่ือนางเมซซัว ซ่ึงจําได้ว่าเมาคลี คือ นาธู ลูก ชายของนางที่หายไป เม่ือคราวเข้าไปตัดฟืนในปูา นางจึงรับเมา คลีไว้เลี้ยงดู สอนให้รู้จักนุ่งผ้า และพูดภาษาคน เมาคลีช่วยทํางาน ดว้ ยการต้อนควายของหมู่บ้านไปเลี้ยงท่ีชายปูาทุกวัน จึงได้พบกับ เกรย์ ลกู หัวปีของพ่อแม่หมาปูาอยู่บ่อย ๆ เมาคลีได้รู้จากเกรย์ว่าแชร์คานจะมาดักฆ่าตน และเพ่ือ ปอฺ งกนั ตนเอง เขาจึงไดว้ างแผนฆา่ แชรค์ านเสียกอ่ น คมู่ อื ส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 51 44 คู่มือสง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื สำ�รอง หลักสตู รเตรยี มลูกเสอื สำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1

เรอื่ งสั้นที่เป็นประโยชน์ เมาคลเี ด็กดี น.ส. จุฑามาส ช่มุ เมอื งปัก เรียบเรียง ท่ีปูาแห่งหนึ่งในประเทศอินเดีย มีเด็กชายตัวเล็กช่ือเมาคลี อาศัยอยู่กับฝูงหมาปูาอย่างมี ความสขุ มสี ัตว์ตา่ ง ๆ ชว่ ยสอนการใช้ชีวติ ในปาู คอื บาล(ู หมีสีนาํ้ ตาล) สอนเรอ่ื ง กฎของปูา บาเคยี ร่า (เสอื ดาํ ) สอนวธิ ีการล่าสตั ว์ วงิ่ เงยี บและอ่ืน ๆ เมาคลที ําตัวเปน็ ผู้มจี ิตใจโอบอ้อมอารี อ่อนน้อมถ่อมตน และเชื่อฟงั คาํ สอนของผ้ใู หญ่ ทําใหเ้ ปน็ ท่รี ักของบรรดาสตั ว์ตา่ ง ๆ ลกู เสือสํารองกเ็ ชน่ เดียวกัน หากเปน็ ผูท้ ่รี ้จู กั ออ่ นนอ้ ม สภุ าพ และเชอื่ ฟงั ผู้กํากับลกู เสอื หรือ ผูใ้ หญก่ จ็ ะเปน็ ทรี่ กั ของบคุ คลท่วั ไปเช่นกนั เรื่องน้ีสอนให้รู้ว่า ผู้ที่มีความสุภาพอ่อนน้อม มีสัมมาคารวะต่อผู้ใหญ่ จะทําให้เป็นที่รักของคน ทวั่ ไป 52 คู่มอื ส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 คมู่ ือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื สำ�รอง 45 หลักสตู รเตรียมลูกเสอื สำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 1

แผนการจัดกิจกรรมเตรยี มลูกเสอื สารองช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 1 หน่วยท่ี 1 เตรยี มลูกเสือสารอง แผนการจดั กิจกรรมท่ี 7 เลยี นแบบตวั ละครเรอ่ื ง เมาคลี เวลา 1 ชั่วโมง 1. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ ลูกเสอื แสดงท่าทางเลยี นแบบตวั ละครในเรอื่ งเมาคลไี ด้อย่างเหมาะสม 2. เนื้อหา 2.1 ลักษณะและเสียงของเมาคลี บาลู(หมีเฒ่าสนี าํ้ ตาล) บาเคยี รา่ (เสอื ดาํ มรี อยสขี าวรอบ ๆ คอ) อาเคลา่ (หมาปาู ) คา(งเู หลือมขนาดใหญ่) ตาบากิ(สนุ ัขจิง้ จอก) แชรค์ าน(เสือโคร่งขาเก) และบันดาโล้ก (ลิงปูา) 2.2 นทิ านเร่อื งเมาคลี ตอนอวสานแชร์คาน เมาคลชี ว่ ยแม่ให้พ้นภัยและกลับสสู่ ังคมมนษุ ย์ 3. สื่อการเรียนรู้ 3.1 แผนภูมิเพลง 3.2 ภาพสัตว์จากนิทานเมาคลี 3.3 ใบความรู้ เรื่อง นิทานเมาคลี (ตอนอวสานแชรค์ าน, เมาคลชี ว่ ยแมใ่ หพ้ น้ ภยั และเมาคลี กลบั สู่สังคมมนษุ ย์) 3.4 เรอ่ื งสน้ั ทเ่ี ปน็ ประโยชน์ 4. กิจกรรม 1) พธิ ีเปิดประชมุ กอง (แกรนดฮ์ าวล์ ชักธงขึน้ สวดมนต์ สงบน่ิง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอื เกม 3) กจิ กรรมตามจุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ (1) ผู้กํากบั ลกู เสอื สนทนาเพ่ือทบทวนถึงเรอ่ื งราวและตัวละครในนิทานเมาคลใี นชั่วโมงกอ่ น (2) หมลู่ กู เสือรว่ มกนั เลียนแบบทา่ ทางและเสยี งของตัวละครในเรื่องเมาคลี ตามทเ่ี ลอื กและ ฝึกซ้อมมาแล้ว เชน่ แชรค์ านตะครุบเหยอ่ื บนั ดาโลก้ แยง่ เมาคลี ฯลฯ (3) ผู้กํากับลกู เสอื เปรยี บเทยี บบทบาทของตวั ละครกบั กองลกู เสือสาํ รอง - กองลกู เสือมีผกู้ าํ กับลกู เสือเปน็ ผู้นาํ และเปน็ หวั หนา้ การประชมุ เรยี กว่า อาเคล่า - กองลูกเสอื มหี มขู่ องตน เชน่ เดยี วกับสตั วห์ ลาย ๆ ชนิด แตล่ ะชนดิ กม็ ีนายหมขู่ อง ตนเปน็ ผู้นํา เชน่ นายหมสู่ แี ดง นายหม่สู เี หลอื ง นายหมสู่ ีเขียว ทาํ หนา้ ทค่ี วบคุมดแู ลรักษากฎ กตกิ าหรอื ขอ้ ตกลงของหมู่ - ลกู เสือสาํ รองตอ้ งทําตามลูกเสอื รุ่นพ่ี ปฏบิ ตั ติ ามคาํ สอนของผูก้ าํ กบั ลูกเสอื เช่น เมาคลีเช่อื ฟงั บาลแู ละอาเคลา่ ผสู้ อนกฎแห่งปูา เมาคลี - ลกู เสอื สาํ รองต้องเฉลยี วฉลาด ร้จู กั สงั เกต จดจาํ กล้าหาญและมีความกตญั ํู ดงั เชน่ - ลูกเสือสาํ รองตอ้ งมนี า้ํ ใจช่วยเหลอื ผ้อู ่ืน เช่น จลิ กับคา และเปน็ ผู้โอบออ้ มอารี สภุ าพ เรยี บรอ้ ย เชน่ เมาคลี ไมท่ ําตนเป็นแบบแชร์คาน คู่มอื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 1 53 46 คูม่ ือสง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสือทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง หลักสูตรเตรียมลกู เสอื สำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1

(4) ผกู้ ํากบั ลูกเสอื เลา่ เรื่องเมาคลที เ่ี หลืออกี 3 ตอน (อวสานแชร์คาน, เมาคลีช่วยแม่ให้พ้นภัย และเมาคลกี ลับสูส่ ังคมมนุษย)์ (5) ผู้กํากับลกู เสอื ต้ังคาํ ถามชวนคิดชวนคยุ และเพ่ิมเตมิ ขอ้ คดิ ท่ีลูกเสอื ควรไดร้ ับ - ใครคอื ผทู้ ่ถี กู เรยี กว่า “ลกู หมาปาู ” - หมาปูาในนทิ านเมาคลีมีลกั ษณะนสิ ัยเปน็ อย่างไร (ฉลาด วอ่ งไว มีวินยั เปน็ นกั สอดแนมและเช่อื ฟงั หวั หน้า) - ลูกเสอื ควรฝึกนสิ ัยตนเองอยา่ งไรจึงจะเป็นลูกเสอื สํารองที่ฉลาด ว่องไว เปน็ นักสอดแนม 4) ผูก้ ํากบั ลกู เสอื เลา่ เรอื่ งสัน้ ทเ่ี ป็นประโยชน์ 5) พธิ ีปดิ ประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเครอื่ งแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ ) 5. การประเมนิ ผล 5.1 สงั เกตความสามารถในการจดจาํ และแสดงทา่ ทางสัตว์ในนิทานเมาคลี 5.2 ให้แสดงความคิดเหน็ เกย่ี วกับลักษณะนสิ ยั ทด่ี ีของตัวละครนทิ านเมาคลี เพอื่ นําไปใช้ใน ชีวิตประจําวัน เพลง ภาคผนวกประกอบแผนการจัดกจิ กรรมท่ี 7 อาเคล่า หมาปูา หวั หน้าฝูง หมาปา่ ใจดี ผูม้ ีจิตใจสงู จะอยู่บนหนา้ ผา เป็นประธานการชุมนุมของสตั วป์ ูา มีจิตใจเมตตาเปน็ ประชาธิปไตย รับฟงั ความคิดของคนอื่น ทุกวันทกุ คืนของเหล่าสัตว์ปาู ถกู ยกยอ่ งให้เปน็ หัวหน้า ท่านอาเคล่าเราจะทาํ ดีท่ีสดุ 54 คูม่ อื สง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 คูม่ อื สง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง 47 หลกั สูตรเตรยี มลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 1

ใบความรู้ นทิ านเมาคลี ตอนที่ 6 อวสานแชรค์ าน วันหนึง่ เมาคลขี ่คี วายชื่อรามา่ ไลต่ ้อนฝงู ควาย เพื่อไล่แชร์คานเข้าไปในช่องเขา โดยขอให้ อาเคล่าต้อนควายอกี ฝูงหนึ่งไปปดิ ชอ่ งเขาอีกข้างหน่ึงไว้ไม่ให้แชร์คานออก แชร์คานจึงถูกฝูงควาย เหยียบตายในชอ่ งเขานั้นเอง เม่อื แชรค์ านตาย เมาคลีจึงถลกหนังแชร์คานออก พอดกี ับมีนายพรานช่ือ บันเดโอ ผ่านมาพบ กจ็ ะเขา้ ไปแยง่ ผนื หนงั จากเมาคลี แต่ถกู เกรย์ขัดขวางไว้ นายพรานจึงจากไปพร้อมกบั โกรธเมาคลมี าก บันเดโอ เข้ามายุแหย่คนในหม่บู ้านให้เกลยี ดชังเมาคลี โดยใสร่ า้ ยวา่ เมาคลีเป็นพ่อมดหมอผี เมาคลีจึงถูกขบั ออกจากหมู่บา้ นและกลับมาอยกู่ บั ฝูงหมาปูาอกี ครง้ั เม่ือมกี ารประชมุ ฝูงหมาปาู ทผี่ าประชมุ อีก เมาคลีก็เอาหนงั แชรค์ านไปคลมุ ลานหนิ ไว้ และให้ เอเคล่าข้นึ น่งั บนหนังแชร์คาน ฝงู หมาปูาจงึ เลือกเอาเคลา่ เปน็ หวั หนา้ ฝงู ตามเดิมตอ่ ไป จากวนั นั้นมา เมาคลีกอ็ ยกู่ ับครอบครัวหมาปูาอย่างสงบสุข ตอนที่ 7 เมาคลีชว่ ยแม่ให้พ้นภยั ฝูายนายพรานบนั เดโอ ก็พยายามติดตามจะมาฆา่ เมาคลีถึงในปูา แต่เมาคลีรู้ตัวเสียก่อนจึง หลบซอ่ นไดท้ กุ คร้ัง วันหนงึ่ เมาคลีแอบไดย้ ินบันเดโอพดู กบั คนตัดฟนื วา่ นางเมซซวั และสามีถูกจับขังไว้เพ่ือรอ ประชาทัณฑ์ ก็คิดช่วย จึงไปบอกฝูงหมาปูา ให้ช่วยกันส่งเสียงขู่และไล่บันเดโอจนหนีข้ึนไปอยู่บน ตน้ ไม้ ส่วนตวั เมาคลีเองกร็ บี เขา้ ไปในหมบู่ ้าน ช่วยแก้มัดนางเมซซัวและสามี และให้แม่หมาปาู คุ้มกนั พาหนีไปยงั เมืองข่านหวิ าระ เม่ือเมาคลีกลบั มาอยู่ในปูาดังเดิม กว็ างแผนลงโทษพวกชาวบา้ นทีห่ ูเบาและใจพาลทั้งหลาย จงึ ไปขอร้อง ใหพ้ ญาหัตถี (ช้าง) นําฝูงสัตว์ปูาเข้าทําลายหมู่บ้าน ก็ได้รับความร่วมมือ เพราะพญาหัตถี เองก็เคยถกู นายพรานบันเดโอทาํ รา้ ย เมื่อพญาหตั ถีและฝูงสัตวป์ าู เข้ามาในหม่บู ้าน ชาวบ้านก็ตกใจและพากันหนีไป บ้านช่องและ เรอื กสวนไรน่ ากถ็ ูกทาํ ลายจนหมด กลายเป็นหมบู่ ้านร้างไป ตอนท่ี 8 สู่สังคมมนษุ ย์ เมือ่ เมาคลอี ายุ 17 ปี เขาได้พบกับนางเมซซวั อีกทีห่ มู่บ้านแหง่ หนึง่ นางเมซซัวขอให้เมาคลี กลับมาอยูด่ ้วย เมาคลจี ึงนําเรื่องนกี้ ลบั มาปรกึ ษากับพ่นี ้องหมาปูาท้งั สี่ บาลู และบาเคยี รา่ คูม่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 55 48 ค่มู ือส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื สำ�รอง หลักสูตรเตรียมลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 1

สตั วท์ กุ ตัวก็สนบั สนนุ ใหเ้ มาคลีไปอยกู่ บั นางเมซซวั เพราะรวู้ า่ เมาคลเี ป็นมนษุ ย์ ก็ต้องอยูก่ บั มนุษยจ์ งึ จะมีความสุข เมาคลีจงึ ตดั สินใจกลบั มาอย่กู บั นางเมซซวั ท่ีหมบู่ ้านอีกครงั้ หน่ึง ต่อมาเขาก็ได้เป็นเจ้าหนา้ ที่ รกั ษาปาู ไม้ของราชการและไดแ้ ตง่ งานกบั หญิงงามคนหน่ึง ทัง้ สองอยู่ดว้ ยกนั อยา่ งมคี วามสขุ ตลอดมา เร่ืองสัน้ ท่เี ปน็ ประโยชน์ อนั โดรคัส ทาสคนหนึง่ ช่อื อนั โดรคสั ไดห้ ลบหนีเจา้ นายเขา้ อยู่ไปในปูา ขณะทเ่ี ขากําลังเดินไปอย่างไร้ จดุ หมาย กพ็ บสิงโตนอนรอ้ งครวญครางอยา่ งเจบ็ ปวด ทแี รกเขาคิดจะว่งิ หนี แตแ่ ลว้ ก็พบว่าสิงโตนั้น บาดเจ็บ ไม่อาจทําอันตรายเขาได้ เมื่อเขาเดินเข้าไปใกล้ ๆ สิงโตก็ย่ืนอุ้งเท้าของมันที่บวมและมี เลอื ดออกใหเ้ ขาดู อนั โดรคสั จงึ มองเหน็ ว่ามีหนามใหญ่ตําอยู่ในอุ้งเท้าข้างนั้น ซ่ึงทําให้มันเจ็บปวด เขารีบดึง หนามออกมาและเอาผา้ พนั อ้งุ เทา้ ให้สงิ โต ไม่นานมันก็ลุกขึ้นยืนได้ มันเลียมือของอันโดรคัสราวกับ เปน็ สนุ ขั ตัวหนึง่ สงิ โตได้พาอนั โดรคสั ไปยงั ถํ้าของมนั หาเนอ้ื มาให้เขาทุกวัน แต่ไมน่ านทงั้ สองกถ็ ูกจับได้ อนั โดรคัสถูกตดั สนิ โทษโดยจะนําไปโยนใหส้ ิงโตกิน ส่วนสงิ โตถูกขังใหห้ ิวโหยเป็นเวลาหลายวนั วนั ลงโทษ จักรพรรดิและขนุ นางทัง้ หลายตา่ งพากันมาดูเหตกุ ารณ์อันนา่ ตนื่ เต้นน้ี อันโดรคัส ถูกพาออกมาอยู่กลางสนามกีฬา จากน้ันสิงโตก็ถูกปล่อยออกมาจากกรงขัง มันรีบกระโจนเข้าหา เหย่อื อย่างรวดเรว็ พร้อมกบั ร้องคาํ ราม แต่พอเขา้ ไปใกลอ้ ันโดรคสั มันกจ็ ําผเู้ ป็นเพอ่ื นของมันได้ จึง หมอบลงและเลียมือของเขาราวกับสุนัขเชื่อง ๆ ตัวหนึ่ง จักรพรรดิประหลาดใจกับสิ่งท่ีเกิดขึ้น จึง เรียกอันโดรคัสเข้าพบและถามเร่ืองราวท้ังหมด เขาได้รับการอภัยโทษและเป็นอิสระ ส่วนสิงโตถูก นําไปปลอ่ ยในปูาตามเดมิ เรือ่ งนีส้ อนใหร้ ู้วา่ ความกตญั ํูเปน็ สญั ลกั ษณ์ของผู้มจี ิตวิญญาณสงู สง่ ท่ีมา http://xn--o3cdbi8era7aon.net/p=24 56 คมู่ อื สง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ช้ันประถมศึกษาปีที่ 1 ค่มู อื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื สำ�รอง 49 หลักสูตรเตรียมลูกเสอื สำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 1

แผนการจดั กิจกรรมเตรยี มลูกเสือสารอง ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 1 หน่วยท่ี 1 เตรียมลูกเสอื สารอง แผนการจดั กิจกรรมที่ 8 คติพจน์ คาปฏิญาณและกฎของลูกเสือสารอง เวลา 1 ชว่ั โมง 1. จุดประสงค์การเรียนรู้ ลูกเสือสามารถวเิ คราะหแ์ ละปฏิบัตติ ามคําปฏญิ าณ กฎ และคติพจนข์ องลกู เสอื สํารองได้ 2. เนือ้ หา คติพจน์ คําปฏญิ าณและกฎของลกู เสือสาํ รอง 3. สอ่ื การเรยี นรู้ 3.1 แผนภูมิเพลง 3.2 ใบความรู้และแผนภมู ิ เรอื่ ง คตพิ จน์ คาํ ปฏญิ าณและกฎของลูกเสือสาํ รอง 3.3 เรื่องส้นั ทเ่ี ปน็ ประโยชน์ 4. กิจกรรม 4.1 พิธเี ปิดประชุมกอง (แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงขนึ้ สวดมนต์ สงบนิง่ ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอื เกม 4.3 กจิ กรรมตามจุดประสงค์การเรยี นรู้ 1) ลกู เสือร้องเพลงตะลุงลูกเสือสํารองแลว้ แปลความหมายของเพลง 2) ลกู เสอื ร่วมกนั วิเคราะห์ว่า เพลงน้บี อกว่าใหล้ กู เสอื สาํ รองทาํ หน้าทอี่ ยา่ งไรบา้ ง? (1) จงรักภักดีตอ่ ชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ ์ (2) ยึดมั่นในกฎของลกู เสอื สํารองและบําเพญ็ ประโยชน์ตอ่ ผ้อู ื่น (3) ทาํ ตามลกู เสอื รุน่ พี่ ไม่ทาํ ตามใจตนเอง (4) คตพิ จนข์ องลกู เสอื สํารอง “ทําดที ีส่ ดุ ” 3) ผู้กํากบั ลกู เสอื อธบิ ายความหมายของคตพิ จน์ คําปฏิญาณและกฎของลูกเสือสํารอง และ ชี้แจงให้ลูกเสือทราบว่า ผู้ท่ีเป็นลูกเสือสํารองจะได้ประดับดาวดวงท่ี 1 เม่ือได้ปฏิบัติตาม คติพจน์ คาํ ปฏญิ าณและกฎของลกู เสอื สาํ รอง 4) ผ้กู ํากบั ลูกเสอื ชวนคิดชวนคุยและตัง้ คําถามให้ลูกเสือประเมนิ ตนเอง (1) ลูกเสือ ทําอะไรบา้ งทแี่ สดงว่ามีความจงรักภักดีตอ่ ชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ ์ ต่อชาติ = รอ้ งเพลงชาติ ยนื ตรงเคารพธงชาติ ไปร่วมงานประเพณี ตอ่ ศาสนา = สวดมนต์ ไหว้พระ ไปทําบุญ ตอ่ พระมหากษัตรยิ ์ = เคารพภาพพระบรมฉายาลักษณ์ ติดไว้ทเ่ี หมาะสม ถวายราชสดุดี ไปรว่ มพิธี สวนสนาม ไปร่วมงานท่ถี วายความจงรกั ภกั ดที โี่ รงเรยี นจัดขนึ้ (2) ลูกเสือผู้ใดได้ร่วมปฏิบตั คิ วามจงรกั ภักดบี ้าง ยกมือขนึ้ ปฏิบตั ทิ ่ีไหน อยา่ งไร เล่าสกู่ ันฟัง คูม่ ือสง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 1 57 50 ค่มู ือสง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง หลกั สตู รเตรยี มลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ช้นั ประถมศึกษาปีที่ 1

(3) ลูกเสือคนไหนบา้ งที่ทําตามลกู เสือรุ่นพ่ี (นายหม)ู่ หรอื เชื่อฟงั นายหมู่ เชอื่ ฟัง ผู้กํากับลกู เสอื เช่ือฟังพอ่ แม่ ลูกเสอื ทไี่ ม่ทาํ ตามคําสงั่ นายหมู่ เพราะอะไร ผู้กาํ กบั ลกู เสอื สรุปถึง คําสง่ั ทถ่ี กู ต้อง และไมถ่ ูกตอ้ งให้ลกู เสอื ฉกุ ใจคดิ (4) ลูกเสือคนไหนบา้ งระงบั อารมณต์ นเองได้ ไมท่ ําสงิ่ ทท่ี าํ ใหผ้ อู้ ื่นเดอื ดรอ้ น คอื ไม่ ทาํ ตามใจตนเอง 5) ผกู้ าํ กบั ลกู เสอื ชน่ื ชมการทาํ ดที ีส่ ดุ ตามคตพิ จน์ คาํ ปฏิญาณและกฎของลกู เสือสํารอง 6) ลูกเสอื ร้องเพลงเพ่ือการจดจาํ คติพจน์ คําปฏญิ าณและกฎของลูกเสอื สาํ รอง 4.4 ผู้กาํ กับลกู เสอื เลา่ เรอ่ื งสน้ั ทเ่ี ปน็ ประโยชน์ 4.5 พธิ ปี ิดประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเคร่ืองแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ ) 5. การประเมนิ ผล 5.1 สังเกตการมสี ว่ นร่วมในกิจกรรมหมแู่ ละการตอบคําถามชวนคิด 5.2 สงั เกตการกระทาํ ท่ีแสดงถึงการปฏบิ ัติตาม คตพิ จน์ คาํ ปฏิญาณและกฎของ ลูกเสือสาํ รอง 58 ค่มู อื ส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 1 ค่มู ือสง่ เสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง 51 หลกั สูตรเตรียมลกู เสอื ส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1

ภาคผนวกประกอบแผนการจดั กิจกรรมท่ี 8 เพลง ตลงุ ลูกเสือสารอง ลกู เสอื สาํ รอง ตอ้ งทาํ หนา้ ท่ี จงรักภกั ดตี อ่ ชาติศาสนา ทงั้ องคก์ ษตั ริย์ รักยิง่ ชีวา เราตอ้ งรกั ษาหน้าท่ขี องตน ยึดม่นั ในกฎ (ซํ้า) เพ่อื ความรงุ่ โรจน์ (ซํา้ ) บําเพ็ญประโยชน์ (ซ้ํา) แก่เหล่าปวงชน (ซา้ํ ) ทาํ ตามรุ่นพ่ี (ซาํ้ ) ไมต่ ามใจตน (ซ้ํา) ลกู เสือทกุ คน ทําดที ่ีสุด (ซ้าํ ) กฎลูกเสือสารอง ไหน ไหน ไหนเธอวา่ เปน็ ลูกเสือ ฉันยงั ไมเ่ ช่ือ เธอคอื ลกู เสือสาํ รอง ฉันจาํ กฎได้ ไหนทอ่ งให้ฉนั ฟังลอง บอกพไี่ ด้ไหมนอ้ ง สํารองกฎวา่ อย่างไร ลกู เสือสาํ รอง ทําตามลูกเสอื รุ่นพี่ ลูกเสอื สาํ รอง ไมท่ าํ ตามใจตนเอง กฎ กฎ กฎ กฎลูกเสือสารอง คอื ขอ้ กําหนดให้เรากระทาํ ลกู เสือสาํ รองตอ้ งทาํ ขอ้ 1 ทําตามลกู เสอื รุน่ พี่ ข้อ 2 ลูกเสอื ท่ดี ี ต้องไมท่ าํ ตามใจตนเอง (หมายเหต:ุ เนตรนารสี ํารองรอ้ ง เปลีย่ นคาํ ว่า “ลกู เสอื ” เป็น “เนตรนารี”) คาปฏญิ าณลูกเสอื สารอง ขา้ จะจงรกั ภกั ดตี อ่ ชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์ จะปฏิบัตยิ ดึ มั่นในกฎ และบําเพ็ญประโยชน์ ต่อผอู้ นื่ ทกุ วนั นค่ี อื คําปฏิญาณ ของลูกเสือสาํ รอง (หมายเหต:ุ เนตรนารีสํารอง เปลย่ี นคาํ ว่า “ขา้ ” เปน็ “ข้าพเจ้า”“ลกู เสอื สาํ รอง” เปน็ “เนตรนารี สํารอง”) คมู่ ือสง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 1 59 52 ค่มู อื ส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง หลักสตู รเตรียมลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1

ใบความรู้ คตพิ จน์ คาปฏิญาณและกฎของลกู เสอื สารอง คติพจน์ของลูกเสอื สารอง คติพจน์ คอื คาํ พดู หรอื ข้อความทีเ่ ป็นคติสอนใจใหย้ ดึ ถอื ปฏบิ ตั ิ เพ่อื ประโยชนข์ องตนเอง และสว่ นรวม ซ่ึงมอี ยวู่ า่ ทาํ ดีทสี่ ุด ลูกเสอื สามารถปฏิบตั ติ นตามคาํ คติพจน์ได้ ดงั น้ี 1. เตรียมพรอ้ มที่จะใหค้ วามร่วมมือชว่ ยเหลือผอู้ ื่น 2. ทาํ แต่ส่ิงทด่ี ีเปน็ ประโยชน์ แมจ้ ะเป็นเพยี งสงิ่ เล็กน้อย ถ้าทําอยา่ งสมํ่าเสมอ กถ็ อื ไดว้ า่ เปน็ การปฏบิ ัตตามคตพิ จนแ์ ลว้ คาปฏญิ าณของลกู เสอื สารอง คาํ ปฏญิ าณ คือ การให้คาํ มนั่ สญั ญาว่าจะประพฤตปิ ฏบิ ัติตามสง่ิ ทพ่ี ดู ด้วยความเตม็ ใจ ซ่งึ คาํ ปฏญิ าณของลูกเสอื สาํ รอง มี 2 ขอ้ ดงั น้ี ข้อ 1 ขา้ จะจงรกั ภักดตี ่อชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ ์ ขอ้ 2 ขา้ จะยึดมนั่ ในกฎของลกู เสอื สาํ รองและบาํ เพญ็ ประโยชน์ต่อผ้อู ่ืนทกุ วนั - เนตรนารี ต้องเปลีย่ นจากคาํ ว่า \"ขา้ \" เปน็ \"ข้าพเจ้า\" ลูกเสอื สามารถปฏบิ ตั ติ นตามคาปฏญิ าณได้ ดังนี้ 1. มคี วามจงรกั ภกั ดตี อ่ พระมหากษัตรยิ ์ 2. ปฏิบัติตามคาํ สอนของศาสนา 3. ปฏบิ ตั ิตามกฎหมาย ระเบยี บแบบแผน 4. รจู้ กั รัก หวงแหน และปฺองกนั ชาติ 5. บําเพ็ญประโยชน์ต่อผู้อ่นื 6. ชว่ ยอนุรักษท์ รพั ยากรธรรมชาติ 7. ไม่ทาํ ลายสาธารณสมบตั ิ กฎของลกู เสอื สารอง กฎ คอื หลักเกณฑ์ท่ีลกู เสอื สํารองตอ้ งยดึ เปน็ หลกั ปฏิบัตอิ ยเู่ สมอ ซง่ึ มอี ยู่ 2 ขอ้ ดงั น้ี ข้อ 1 ลกู เสือสํารองทําตามลูกเสอื รนุ่ พี่ ข้อ 2 ลูกเสือสํารองไมท่ ําตามใจตนเอง ลกู เสือ สามารถปฏบิ ตั ิตนตามกฎได้ ดงั น้ี 1. เคารพเช่ือฟังผูก้ ํากบั ลูกเสอื ตลอดจนผูใ้ หญท่ ีน่ บั ถือ 2. เปน็ ผู้ตามทด่ี ี รู้จักบังคับใจตนเอง มรี ะเบียบวนิ ยั 60 คมู่ อื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 คู่มือสง่ เสริมและพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง 53 หลักสูตรเตรียมลูกเสอื ส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 1

เร่ืองสัน้ ทเี่ ปน็ ประโยชน์ สนุ ขั จ้งิ จอกกับแพะ สุนขั จ้ิงจอกกับแพะเป็นเพ่อื นกัน พวกมันมกั จะถกเถยี งกันอยเู่ ร่อื ย ๆ ว่าใครจะฉลาดกว่ากัน วันหน่ึงขณะท่ีพวกมันชวนกันกระโดดลงไปด่ืมน้ํา ในบ่อที่ชาวบ้านช่วยกันสร้างข้ึนมา เพื่อเก็บ นาํ้ แต่เพราะหิว ไม่ได้ทันสังเกตว่าบ่อนํ้าน้ันลึกมาก พอกินนํ้าในบ่อจนอิ่มแล้ว ต่างก็พยายาม หาทางขึ้นจากบ่อแต่ก็จนปัญญา สนุ ขั จ้งิ จอกทฉ่ี ลาดและเจา้ เลห่ ก์ วา่ จึงออกอบุ ายใหแ้ พะยืนเอาขาหน้าทัง้ สองเกาะกําแพงบอ่ ไว้ แลว้ ยดื ตัวใหเ้ ต็มที่ เพ่อื ผลดั กนั ปีนข้ึนไป สุนัขจิ้งจอกใช้โอกาสน้ันเหยียบตัวแพะและกระโดดขึ้นไป ก่อน แล้วมนั จึงหันมาพูดเยาะเย้ยแพะวา่ “ถ้าเจ้าฉลาดอย่างท่ีเจ้าว่า เจ้าก็หาทางปีนขึ้นมาจากบ่อเอา เองเถดิ ข้าไปกอ่ นละ” เรอ่ื งน้สี อนใหร้ ้วู ่า ผทู้ ่มี ีปฏภิ าณ ไหวพรบิ และความฉลาดอยู่ในตวั ยอมเอาตวั รอดได้เสมอ ทม่ี า นทิ านอสี ป เลม่ 1.กรงุ เทพฯ:ทพิ ยวสิ ุทธิ.์ 2543,หนา้ 29. คมู่ ือส่งเสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 61 54 คมู่ อื ส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง หลกั สูตรเตรยี มลูกเสอื สำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 1

แผนการจัดกิจกรรมลูกเสือสารอง ดาวดวงที่ 1 ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 หน่วยที่ 2 อนามัย แผนการจดั กจิ กรรมท่ี 9 รู้ทนั ปอ้ งกันโรค เวลา 2 ชัว่ โมง 1. จดุ ประสงค์การเรียนรู้: 1.1 ลูกเสือสามารถบอกโรคตดิ ต่อซงึ่ เป็นโรคใกลต้ ัวท่เี กิดข้ึนไดก้ บั ทุกคนและวิธปี อฺ งกนั โดยสงั เขปได้ 1.2 ลกู เสอื สามารถบอกวิธรี ักษาฟนั มือ เท้า เล็บ เสอื้ ผ้า และของใชส้ ว่ นตัวให้สะอาดอยูเ่ สมอได้ 1.3 ลกู เสือสามารถแสดงการหายใจได้อย่างถูกวิธี 2. เน้ือหา: 2.1 โรคตดิ ต่อทเี่ ปน็ โรคใกล้ตวั และวธิ ีการปอฺ งกัน 2.2 วิธีรักษาฟนั มอื เทา้ เล็บ เสอ้ื ผ้า และของใช้สว่ นตวั ใหส้ ะอาดอยู่เสมอ 2.3 วิธหี ายใจอยา่ งถูกวธิ ี 3. สอ่ื การเรยี นรู้ 3.1 แผนภมู ิเพลง 3.2 อปุ กรณ์ปอฺ งกนั โรค เชน่ ผ้าปดิ ปากจมูก ถงุ มือยาง 3.3 ใบความรู้ 1) เร่อื ง โรคติดต่อทเ่ี ปน็ โรคใกลต้ ัว 2) เรื่อง สุขบัญญตั ิแห่งชาติ 10 ประการ 3) เรือ่ ง การหายใจอยา่ งถกู วิธี 3.4 เรื่องสน้ั ที่เป็นประโยชน์ 4. กจิ กรรม 4.1 กิจกรรมครัง้ ที่ 1 1) พธิ เี ปดิ ประชุมกอง (แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงข้นึ สวดมนต์ สงบนง่ิ ตรวจ แยก) 2) เพลงหรือเกม 3) กิจกรรมตามจุดประสงค์การเรยี นรู้ (1) ผ้กู ํากบั ลูกเสือชวนคดิ ชวนคยุ และสรา้ งความตระหนกั - ลกู เสอื เคยปูวยเปน็ โรคตดิ ตอ่ อะไรบา้ ง - คดิ ว่าโรคเหล่านนั้ สามารถปอฺ งกนั ได้อย่างไร (2) ผ้กู าํ กับลกู เสือจดั กจิ กรรมเป็นฐานการเรียน 3 ฐาน โดยแบง่ ลูกเสอื ออกเป็น 3 กลุ่ม ฐานท่ี 1 โรคไขห้ วดั ใหญ่ ฐานท่ี 2 โรคอุจจาระรว่ ง ฐานที่ 3 โรคตาแดง (3) รวมกอง ผู้กาํ กับลกู เสอื สุ่มถามลูกเสอื ว่าไดค้ วามรู้อะไรบ้างในแต่ละฐาน 62 คู่มือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสือทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 1 ค่มู ือส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื สำ�รอง 55 หลักสูตรเตรียมลูกเสอื ส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 1

(4) ผกู้ ํากบั ลกู เสือชว่ ยเพมิ่ เติมให้สมบูรณ์และสรุป (ไมอ่ ยู่ในทแี่ ออดั อากาศไม่ถ่ายเท, หลีกเลี่ยงการอยู่ใกล้ชิดกับผู้ปูวย ถ้าเลี่ยงไม่ได้ ต้องใช้ผา้ ปดิ ปาก ปดิ จมกู ปอฺ งกัน, ล้างมือ ใช้ช้อนกลาง รบั ประทานอาหารสกุ ไมม่ แี มลงวันตอม, หากตวั เราเปน็ ผูป้ ูวยตอ้ งปฺองกนั การแพรเ่ ชือ้ โดยใช้ผา้ ปดิ ปากจมูก) 4) ผกู้ ํากบั ลูกเสอื เลา่ เรอื่ งสน้ั ที่เปน็ ประโยชน์ 5) พิธีปิดประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเคร่ืองแบบ แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงลง เลกิ ) 4.2 กจิ กรรมครง้ั ที่ 2 1) พธิ ีเปิดประชุมกอง (แกรนดฮ์ าวล์ ชักธงขึน้ สวดมนต์ สงบนิง่ ตรวจแยก) 2) เพลงหรอื เกม 3) กิจกรรมตามจุดประสงคก์ ารเรียนรู้ (1) ผู้กํากับลกู เสือชวนคิดชวนคยุ และสรา้ งความตระหนัก - ลูกเสือคิดวา่ การรักษาฟนั มือ เทา้ เลบ็ เสอื้ ผา้ และของใช้ส่วนตัวให้สะอาด มีความสาํ คญั อยา่ งไร - มใี ครรจู้ ักวิธหี ายใจอยา่ งถูกวิธีบา้ ง (2) ผกู้ าํ กบั ลูกเสอื จดั กจิ กรรมเปน็ ฐานการเรียน 3 ฐาน โดยแบง่ ลกู เสือออกเปน็ 3 กลมุ่ ฐานท่ี 1 การดแู ลรกั ษาฟนั ฐานท่ี 2 การรักษามอื เท้า เลบ็ เสอื้ ผ้า และของใชส้ ว่ นตวั ให้สะอาด ฐานที่ 3 การหายใจอยา่ งถกู วธิ ี (3) รวมกอง ผูก้ าํ กบั ลูกเสอื สมุ่ ถามลกู เสอื วา่ ไดค้ วามรู้อะไรบา้ งในแตล่ ะฐาน (4) ผู้กาํ กบั ลูกเสอื ช่วยเพมิ่ เตมิ ให้สมบรู ณแ์ ละสรปุ 4) ผกู้ ํากับลูกเสอื เล่าเรือ่ งสนั้ ท่ีเปน็ ประโยชน์ 5) พิธีปดิ ประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครื่องแบบ แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงลง เลกิ ) 5. การประเมนิ ผล สังเกตการตอบคําถามของลกู เสือวา่ มีความเขา้ ใจถกู ตอ้ งเพยี งใด และคําตอบท่ไี ด้เกิดจาก การคิดบนพื้นฐานข้อมลู และความรู้ทเ่ี ปน็ จริง 6. องค์ประกอบทกั ษะสาคัญที่เกิดจากกิจกรรม คอื การคดิ วเิ คราะห์ และเกดิ ความตระหนักรถู้ งึ ความสาํ คัญของการรกั ษาความสะอาด การ ดูแลสขุ ภาพและการปอฺ งกนั โรค คูม่ ือส่งเสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสือทักษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 63 56 คมู่ ือสง่ เสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลกั สูตรเตรียมลูกเสอื ส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1

ภาคผนวกประกอบแผนการจัดกิจกรรมท่ี 9 เพลง กายบรหิ าร กํามอื ขน้ึ แล้วหมุน หมุน ชมู ือขน้ึ โบกไปมา (ซา้ํ ) กางแขนข้นึ และลง ยกแขนมือแตะไหล่ กางแขนขน้ึ และลง ชูมอื ตรงหมนุ ไปรอบตัว ออกกาลัง ออกกําลงั ด้วยการรอ้ งรําทําเพลง ใหค้ รื้นเครง เสียงเพลงบรรเลงจับใจ รํารอ้ งกันไป ไม่มหี ม่นหมองฤทยั แลว้ เราเพลนิ ใจ ด้วยการรอ้ งราํ ทาํ เพลง 64 คมู่ ือส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 1 คู่มอื สง่ เสรมิ และพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง 57 หลักสตู รเตรียมลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 1

ใบความรู้ โรคติดต่อทเี่ ปน็ โรคใกลต้ วั โรคไขห้ วดั ใหญ่ ไข้หวัดใหญ่เป็นโรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจท่ี เกิดข้นึ เป็นประจําทุกปีสาเหตุเกดิ จากเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ใน ประเทศไทยมักมกี ารระบาดในชว่ งกลางปี เช้ือไข้หวัดใหญ่อยู่ในนํ้ามูกเสมหะของผู้ปูวย ติดต่อ โดยการไอจามรดกัน หรือติดต่อผ่านมือที่เปื้อนน้ํามูกหรือ เสมหะของผู้ปูวยจากแหล่งต่าง ๆ เช่น ผ้าเช็ดหน้า แก้วนํ้า ราวบันได ลูกบิดประตูแล้วใช้มือ มาสัมผัสบรเิ วณใบหนา้ เชื้อจงึ เข้าสู่จมูกและปาก หลังรับเช้ือประมาณ 1-3 วันจะมีไข้สูง หนาวส่ัน ปวดศีรษะปวดเม่ือยกล้ามเนื้อ เจ็บคอ นํ้ามูกไหลไอแห้งๆ คล้ายไข้หวัดธรรมดาแต่อาการรุนแรงกว่า และอาจมีโรคแทรกซ้อน เช่น หลอดลมอกั เสบ ปอดอกั เสบซึง่ อาจทําให้เสยี ชีวติ ไดใ้ นผูส้ ูงอายุและเด็กเลก็ ๆ โดยท่ัวไปอาการมักดีขึ้นใน 3-5 วันหลังเร่ิมมีอาการปูวย และหายเป็นปกติใน 7-10 วัน เชอ้ื ไข้หวัดใหญ่ 2009 เปน็ เชอ้ื ชนดิ สายพนั ธุ์ เอ จัดได้ว่าเปน็ “โรคติดตอ่ อุบตั ิใหม่” เพราะเข้าเง่ือนไข ทวี่ ่าเป็นโรคตดิ ต่อท่ีเกดิ จากเชอ้ื ตัวใหมอ่ นั เนื่องมาจากการกลายพันธ์ุของไวรัสจนเกิดเป็นไวรัสสาย พันธ์ุใหม่ท่ีมีสารพันธุกรรมผสมกันของเช้ือไข้หวัดใหญ่ของหมู นก และคน จึงทําให้มีการระบาด อยา่ งรวดเร็วเพราะคนสว่ นใหญย่ งั ไม่มีภูมิคุ้มกนั การปอ้ งกัน 1. รักษาสุขภาพให้แข็งแรงอยู่เสมอโดยการออกกําลังกายเป็นประจํา พักผ่อนให้เพียงพอ รบั ประทานอาหารท่มี ีประโยชน์ โดยเฉพาะผัก และผลไม้เพ่อื ให้รา่ งกายได้รับสารอาหารและวิตามิน เพยี งพอและสร้างภูมติ ้านทานโรคไดด้ ี 2. หลีกเล่ียงการคลุกคลีใกล้ชิดหรือใช้ของใช้ส่วนตัวร่วมกับผู้อื่นโดยเฉพาะผู้มีอาการ ไข้หวัด 3. รักษาร่างกายใหอ้ บอุ่นในชว่ งอากาศหนาวเย็น 4. หากมอี าการปูวยเปน็ ไขห้ วัดหรอื ไขห้ วัดใหญค่ วรระมัดระวังไม่แพรเ่ ชอ้ื ใหผ้ อู้ ื่น โดยการ ปิดปากและจมูกด้วยผา้ เชด็ หน้าขณะไอ จามและหมั่นล้างมอื บ่อยๆ 5. ฉีดวัคซีนปฺองกันไข้หวัดใหญ่ทุกปี โดยเฉพาะเด็ก และผู้สูงอายุซึ่งมีแนวโน้มเกิดโรค แทรกซอ้ นได้งา่ ย โรคทอ้ งร่วง ทอ้ งร่วง คอื การถ่ายอจุ จาระทม่ี จี ํานวนมากกวา่ ปกตติ ั้งแต่ 3 ครั้งขึ้นไปใน 1 วนั หรือถา่ ย เปน็ น้ําจํานวนมาก หรอื เป็นมกู เลือด แม้เพยี ง 1 ครัง้ ตอ่ วัน สาเหตขุ องโรค แบ่งไดเ้ ป็น 2 ชนดิ คือ คมู่ ือส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 65 58 คมู่ อื ส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง หลักสูตรเตรยี มลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1

1. ท้องร่วงจากการตดิ เชื้อท้ังจากเชื้อไวรัสและเช้ือแบคทีเรียมีอาการและลักษณะอุจจาระท่ี แตกต่างกันได้แก่ อหิวาตกโรค จะมีอุจจาระคล้ายนํ้าซาวข้าว ผู้ปูวยจะอาเจียนอ่อนเพลีย และมี อาการซึม ส่วนท้องร่วงจากเช้ือบิดมักจะมีอุจจาระเป็นมูกเลือดร่วมกับ อาการอาเจียน ไข้สูงและ อ่อนเพลีย 2. ท้องร่วงชนิดไม่มีการติดเช้ือท่ีพบบ่อยเกิดจากการขาดนํ้าย่อยแลคเตส ท่ีทําการย่อย น้ําตาลในนมจากการศึกษาพบว่า 80-90 เปอร์เซ็นต์ของคนไทยขาดนํ้าย่อยตัวน้ี อาการมักเกิด ภายหลงั จากการดืม่ นมประมาณ 1 - 2 ชั่วโมง คือจะรู้สึกโครกครากในท้อง ปวดท้องแบบปวดบิดๆ และมอี าการทอ้ งรว่ งเป็นนํา้ 1 - 2 คร้ังแลว้ จงึ ค่อยหายไป การป้องกนั 1. ลา้ งมือใหส้ ะอาดด้วยสบู่บอ่ ยๆโดยเฉพาะกอ่ นรับประทานอาหารและหลงั จากเขา้ ห้องน้ํา 2. ล้างผกั ผลไมใ้ หส้ ะอาดโดยล้างผา่ นน้าํ หลายๆครง้ั หรอื แช่ในนํ้าเกลอื หรือแชใ่ นนํ้าละลาย ดา่ งทบั ทมิ หรือนํา้ ผสมเบกกงิ้ โซดา 3. ล้างภาชนะให้สะอาดทุกคร้ัง เช่นเขียง มีด ช้อน ส้อม ถ้วย จาน แก้วน้ําและควรใช้ช้อน กลางทุกครงั้ ในการรับประทานอาหารรว่ มกับผอู้ ่ืน 4. รับประทานอาหารที่ปรุงสุกใหม่ๆและผ่านการปรุงที่ถูกต้องปลอดภัยถ้าจําเป็นต้อง นาํ มารบั ประทานอกี ควรทาํ ใหร้ อ้ นจนเดอื ดปดุ ๆจึงจะปลอดภยั 5. ควรตม้ น้าํ ให้สุกทุกครงั้ ก่อนนํามาด่ืมโดยเฉพาะน้ําทีก่ ดจากตู้กดท่ัวไปเพราะอาจจะมีการ ปนเปอ้ื นเชื้อโรคได้ การรกั ษาและดแู ลผ้ปู ่วยโรคท้องร่วง 1. ดื่มสารละลายนา้ํ ตาลเกลอื แร่โออารเ์ อส สตู รขององคก์ ารเภสัชกรรมหรือองค์การอนามัย โลกให้จิบทีละน้อยแต่บ่อยครั้งในปริมาณท่ีเท่ากับปริมาณอุจจาระที่ถ่ายออกมาในแต่ละคร้ังเพ่ือ ปฺองกนั การขาดนาํ้ และเกลอื แร่ สารละลายนํา้ ตาลเกลือแร่นี้สามารถทําเองได้โดยผสม น้ําตาลทราย 2 ช้อนโต๊ะเกลือปูนครึ่งช้อนชา น้ําต้มสุกท่ีเย็นแล้ว 750 ซี ซี คนให้ละลายและเข้ากันดี ใช้ภายใน 24 ชั่วโมง 2. หากมอี าการผดิ ปกติควรรีบนําสง่ โรงพยาบาล เชน่ ถ่ายหรอื อาเจยี นไมห่ ยดุ หิวนาํ้ ตลอดเวลาหรือปสั สาวะไมอ่ อกเนื่องจากขาดนา้ํ มาก หนา้ มดื ชอ็ กหรอื หมดสติ มไี ข้ ปวดทอ้ งรนุ แรง หรอื เวลาถ่ายจะรสู้ ึกปวดเบง่ ตลอดเวลาเน่อื งจากเปน็ อาการของบิด 3. ขบั ถา่ ยในสขุ ภณั ฑ์ทีถ่ กู สขุ ลกั ษณะล้างมอื ใหส้ ะอาดเสมอทุกครัง้ หลงั จากการขบั ถา่ ยด้วย น้ําและสบู่เน่อื งจากอหวิ าตกโรคเป็นโรคท่ีติดตอ่ ได้งา่ ยและแพร่ระบาดไดอ้ กี ด้วย 4. กาํ จัดอาเจียนของผู้ปวู ยโดยเททง้ิ ลงโถส้วม ราดน้ําให้สะอาด แล้วราดตามด้วยนาํ้ ยาฆ่า เช้อื โรค เชน่ น้าํ ยาลา้ งห้องน้าํ หรือนา้ํ ยาซักผ้าขาวก็ได้ 5. สิ่งของเคร่อื งใช้ของผู้ปูวยรักษาให้สะอาดเสมอ ซ่ึงรวมถงึ เสือ้ ผา้ ผ้าปทู นี่ อนปลอกหมอน ผา้ เช็ดตวั ทําการซักให้สะอาดและนาํ ออกตากแดดเพือ่ ฆ่าเชอื้ โรคดว้ ย 66 ค่มู อื สง่ เสริมและพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 1 คู่มอื ส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสอื สำ�รอง 59 หลักสตู รเตรยี มลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1

6. ผ้ดู แู ลใกลช้ ดิ ผูป้ วู ยควรหมนั่ ลา้ งมือ ฟอกสบใู่ หส้ ะอาดอยเู่ สมอเพ่ือเปน็ การปอฺ งกันเชอ้ื ปนเปือ้ นจากมอื สูอ่ าหารและเกดิ การตดิ โรคได้ 7. ไมค่ วรซือ้ ยารับประทานเองโดยเฉพาะยาฆ่าเช้อื และยาหยดุ ถ่าย เพราะอาจเกดิ อันตรายจาก ยาได้ โรคตาแดง โรคตาแดง เปน็ การอักเสบของเยื่อบุตา มีสาเหตุจากการ ติดเชื้อไวรัสแบ่งออกได้เป็น 3 ชนิดคือ ชนิดตาอักเสบไม่มาก ชนดิ ตาอักเสบรุนแรง และชนิดที่มีคออักเสบร่วมด้วย พบได้ใน คนทุกเพศ ทกุ วยั มกั เกิดในโรงเรยี น โรงพยาบาล ท่ีทํางาน สถาน เล้ียงเด็กซึ่งเป็นสถานท่ีที่มีผู้คนอยู่รวมกันเป็นจํานวนมาก มัก ระบาดในช่วงฤดฝู น การติดตอ่ 1. การคลุกคลีหรือสมั ผสั น้าํ ตาของผ้ปู ูวยทีต่ ดิ มากบั น้ิวมอื และแพร่จากนว้ิ มอื มาตดิ ที่ตาโดยตรง 2. ใช้เสือ้ ผ้าหรือสงิ่ ของร่วมกับผ้ปู วู ย 3. ฝนูุ ละอองหรอื นาํ้ สกปรกเขา้ ตา 4. แมลงหว่หี รอื แมลงวันตอมตา 5. ไมร่ กั ษาความสะอาดของรา่ งกาย โดยเฉพาะมือและใบหนา้ โรคตาแดงไมต่ ิดต่อทางการสบตา ทางอากาศ หรอื รับประทานอาหารร่วมกนั และอาการตา แดงจะเกดิ ไดภ้ ายใน 1 - 2 วนั หลงั ไดร้ บั เช้อื มอี าการนาน 5 – 10 วัน ระยะการแพรเ่ ชอื้ ประมาณ 14 วนั อาการ ตาแดงเคอื งตามาก ตาขาวจะมีสแี ดงเร่อื ๆ เพราะมีเลอื ดออกท่ีเยือ่ บุตาขาว นาํ้ ตาไหลเจบ็ ตา และมีขีต้ าออกมาก ตอ่ มน้ําเหลอื งหลงั หมู กั เจ็บและบวมมักเป็นข้างเดยี วก่อน แล้วจึงติดต่อมายังตา อกี ข้างใน 1 - 2 วนั ถ้าไมร่ ะวงั ให้ดีอาจเกิดแผลที่ตาดําได้ การรกั ษา 1. พบแพทยเ์ พือ่ รบั ยาอยา่ งถูกตอ้ ง รักษาตัวอยทู่ ่บี ้านอย่างนอ้ ย 3 วนั เพื่อปฺองกันการติดตอ่ 2. ไม่ควรใชผ้ ้าเช็ดหนา้ เช็ดขต้ี าเพราะผ้าเช็ดหน้าจะเก็บสะสมเชือ้ ไวแ้ ละติดตอ่ ไปยงั ผ้อู ื่นได้ 3. ควรใส่แว่นกนั แดดเพอื่ ลดการระคายเคืองแสง 4. ไมค่ วรใชผ้ ้าปิดตาเพราะอาจทําให้เกดิ การติดเชื้อมากข้นึ 5. งดใส่คอนแทกเลนสจ์ นกวา่ ตาจะหายอักเสบ 6. ควรพักผ่อนใหเ้ ตม็ ท่ี และพกั การใช้สายตา 7. รกั ษาความสะอาด และต้องลา้ งมอื ใหส้ ะอาดทุกครงั้ ทีจ่ บั บรเิ วณใบหนา้ และตาเนอื่ งจาก โรคตาแดง จะตดิ ตอ่ โดยการสมั ผัสมากที่สุดการลา้ งมอื จะช่วยตดั การแพรก่ ระจายเชอ้ื ไดอ้ ย่างดี คมู่ ือสง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 1 67 60 คู่มอื ส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง หลักสูตรเตรยี มลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 1

การปอ้ งกนั 1. หม่นั ลา้ งมือ ดูแลรกั ษาความสะอาดของรา่ งกาย สง่ิ ของเคร่ืองใชใ้ หส้ ะอาดอย่เู สมอ 2. ไมค่ ลกุ คลีใกล้ชิด หรือใชส้ งิ่ ของรว่ มกบั ผปู้ วู ย 3. ถ้ามีฝนูุ ละออง หรือนา้ํ สกปรกเขา้ ตาควรลา้ งตาดว้ ยน้าํ สะอาดทนั ที 4. อยา่ ปล่อยให้แมลงหว่ี หรอื แมลงวนั ตอมตา 5. หม่ันทําความสะอาดของใช้ต่างๆ เช่นเส้ือผ้า ผ้าเช็ดตัว ผ้าปูท่ีนอน ปลอกหมอน ให้สะอาดอยเู่ สมอ สุขบัญญัตแิ หง่ ชาติ 10 ประการ 1. การดแู ลรักษารา่ งกายและของใช้สว่ นตัวให้สะอาด - อาบน้าทุกวันอยา่ งน้อยวันละ 2 ครั้ง ใชส้ บู่ฟอกทกุ สว่ นของร่างกายใหท้ ่ัวและมีการขดั ถขู ้ไี คล ตามบรเิ วณต่างๆ และเช็ดตวั ใหแ้ ห้งด้วยผา้ ท่สี ะอาด - สระผมอย่างน้อยสัปดาหล์ ะ 2 ครัง้ ใชส้ บหู่ รอื แชมพสู ระผมจนสะอาด แล้วเชด็ ใหแ้ หง้ ดว้ ย ผา้ ท่ีสะอาด และหมนั่ หวผี มให้เรยี บร้อย - รักษาอนามัยของดวงตา อ่านหรอื เขียนหนงั สอื ระยะหา่ งประมาณ 1 ฟุต โดยมแี สง เพยี งพอดโู ทรทัศน์ในระยะหา่ งอย่างน้อย 1 เมตรคร่ึงรบั ประทานอาหารท่มี สี ว่ นชว่ ยบํารุงสายตา เชน่ ฟกั ทอง ผักบุง้ , ใสแ่ วน่ กันแดดถ้าจาํ เปน็ ตอ้ งมองในทีท่ ่มี แี สงสว่างมากเกนิ ไป และตรวจสายตาอยา่ งนอ้ ย ปี ละ 1 คร้งั - รกั ษาอนามยั ของหู เชด็ ใบหูและรหู ูเทา่ ที่นว้ิ จะเข้าไปได้ ระวงั ไมใ่ หน้ าํ้ เขา้ หไู ม่ควรสัง่ นาํ้ มกู แรงๆ หลีกเล่ยี งการถูกกระทบกระแทกหโู ดยแรงและหลกี เลยี่ งบรเิ วณท่มี แี สงดังมากๆ - รกั ษาอนามัยของจมกู ไมถ่ อนขนจมูก ไม่นาํ สง่ิ แปลกปลอมเขา้ ไปในจมกู การไอหรอื จาม หรอื การสงั่ นาํ้ มูกจะตอ้ งใช้ผ้าหรือกระดาษเชด็ หน้าทส่ี ะอาด - ตัดเลบ็ มอื เล็บเท้าให้ส้นั อยูเ่ สมอ  การปล่อยเล็บยาว หรือเลบ็ ดาํ จะเปน็ แหลง่ สะสมของเช้อื โรคตามซอกเล็บ และไมค่ วรกัดเลบ็  ลา้ งมือและเท้าให้สะอาดอย่เู สมอ เมือ่ รับประทานอาหารเชอื้ โรคอาจจะตดิ ไปกบั อาหารทําให้ เกดิ โรคอจุ จาระรว่ งกอ่ นและหลงั การรับประทานอาหารและหลงั การใช้ส้วมจะต้องลา้ งมอื ให้ สะอาดดว้ ย  สวมรองเท้าทกุ ครงั้ เม่ือออกจากบ้าน รองเทา้ ควรมขี นาดที่พอดแี ละรกั ษาความสะอาดอยู่ เสมอ ถา้ ใส่ถุงเท้าดว้ ยควรเปลย่ี นและซักทกุ วัน - ถา่ ยอุจจาระเปน็ เวลาทุกวันควรฝกึ ให้เปน็ เวลาทุกวนั ในตอนเชา้ อยา่ ใหท้ อ้ งผกู บอ่ ยๆ เพราะ จะทาํ ให้เกดิ โรคริดสดี วงทวาร และเปน็ มะเร็งลาํ ไสใ้ หญไ่ ด้ - ใสเ่ สื้อผา้ ท่ีสะอาดไม่อบั ช้ืนและให้ความอบอุน่ เพยี งพอเสือ้ ผ้าที่ใชแ้ ลว้ ทง้ั ชนั้ นอกและชั้นใน จะต้องมกี ารทําความสะอาดดว้ ยสบ่หู รอื ผงซักฟอกทกุ ครง้ั แลว้ นาํ ไปผงึ่ หรอื ตากแดดให้แหง้ ไมใ่ ส่ เส้ือผ้าซ้ําๆหรือซกั ไมส่ ะอาด อับชน้ื เพราะจะทาํ ใหเ้ กดิ โรคผวิ หนงั ได้ 68 คูม่ ือสง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสือทักษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 คูม่ อื สง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสือทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง 61 หลกั สูตรเตรียมลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 1

- ของใชส้ ว่ นตัว อ่นื ๆ นอกจากเสื้อผ้า และรองเท้า แล้ว ของใช้ส่วนตวั อนื่ ๆ เชน่ ท่ีนอน กระเป฼านกั รยี น อุปกรณ์การเรียน ภาชนะใสอ่ าหารและน้ํา ก็ตอ้ งดูแลรกั ษาใหเ้ ป็นระเบยี บ อยใู่ น สภาพดีและรักษาความสะอาดเชน่ กนั 2. รักษาฟนั ใหแ้ ข็งแรงและแปรงฟันทุกวันอยา่ งถูกตอ้ ง - แปรงฟนั อย่างนอ้ ยวนั ละ 2 คร้งั เชา้ และกอ่ นนอนแปรงสฟี นั ท่ีใชค้ วรมีขนแปรงทีอ่ อ่ นนมุ่ ปลายขนแปรงมนเพ่อื ปฺองกันไม่ให้ฟันสกึ และเหงอื กเป็นแผล และอย่าลมื แปรงล้ินดว้ ย - เลอื กใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ เพอื่ ช่วยเสรมิ สรา้ งความแขง็ แรงของฟันและปฺองกนั ฟันผไุ ด้ ไม่จําเปน็ ตอ้ งใชย้ าสีฟนั มากๆ เพียงแตะบนขนแปรงให้พอชืน้ กพ็ อแล้ว - หลีกเล่ียงการกนิ ลกู อม ทอฟฟ่ี หรอื ขนมขบเค้ยี ว หวานเหนียว เพราะมีสว่ นผสมของ นํา้ ตาลเป็นส่วนใหญ่ ซ่ึงตดิ ฟนั งา่ ยยากตอ่ การทาํ ความสะอาด ควรเลอื กทานผลไมต้ ามฤดกู าล - ตรวจสขุ ภาพในช่องปากอยา่ งน้อยปลี ะ 1 ครง้ั ควรไปพบทันตแพทย์เพอ่ื ตรวจสขุ ภาพ ในชอ่ งปากอยา่ งน้อยปีละ 1 ครัง้ - ห้ามใช้ฟนั กัด ขบ อาหารทเี่ ปน็ ของแข็ง จะทําใหฟ้ นั แตก บนิ่ หรือเก รวมท้ังจะทาํ ให้ กล้ามเนอื้ ทย่ี ดึ ขากรรไกรอักเสบได้ 3. ลา้ งมอื ให้สะอาดก่อนกินอาหารและหลงั การขบั ถ่าย การลา้ งมอื ให้ถกู วิธี ทําใหม้ ือเปียกนาํ้ ฟอกสบถู่ ใู ห้ทวั่ ทั้งฝาู มอื ด้านหนา้ และหลังมอื ถูตาม งา่ มมอื และซอกเลบ็ ใหท้ ่วั เพอื่ ให้สิ่งสกปรกหลดุ ออกไปพร้อมทัง้ ถูขอ้ มือ ล้างนา้ํ ให้สะอาดแล้วเชด็ ให้ แห้งด้วยผา้ ทสี่ ะอาดเปน็ การปฺองกนั การแพร่เชอื้ และตดิ เช้ือโรคได้ 4. กินอาหารสุก สะอาด ปราศจากสารอันตรายและหลกี เลี่ยงอาหารรสจัด สีฉูดฉาด - เลือกซื้ออาหารสด สะอาด ปลอดสารพษิ โดยคาํ นึงถงึ หลกั 3 ป. คอื ประโยชน์ ประหยดั ปลอดภัย - ปรงุ อาหารทถ่ี ูกสขุ ลกั ษณะ และใช้เครือ่ งปรงุ รสทไ่ี ดม้ าตรฐาน คาํ นงึ ถงึ หลงั 3 ส. คอื สงวนคณุ ค่า สกุ เสมอ สะอาดปลอดภยั - กนิ อาหารใหค้ รบ 5 หมู่ เพยี งพอตอ่ ความตอ้ งการของร่างกาย - กนิ อาหารปรงุ สุกใหมๆ่ และใชช้ ้อนกลางในการกนิ อาหารร่วมกัน - หลีกเลย่ี งอาหารสกุ ๆ ดิบๆ อาหารรสจดั อาหารใสส่ ีฉูดฉาด - ดม่ื นํา้ สะอาดอย่างนอ้ ยวันละ 8 แก้ว 5. งดสบู บหุ รี่ สุรา ยาเสพยต์ ดิ การพนนั และการมว่ั สุมทางเพศ 6. สร้างความสัมพนั ธใ์ นครอบครัวให้อบอนุ่ ทุกคนในครอบครัวช่วยกันทาํ งานบ้านมีการปรึกษาหารือ และแสดงความคิดเห็นร่วมกัน มนี ํ้าใจและไดท้ ํากิจกรรมสนกุ สนานร่วมกนั คมู่ อื ส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ 1 69 62 คมู่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลักสูตรเตรียมลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 1

7. ปอ้ งกันอุบตั ิภัยดว้ ยความไมป่ ระมาท ดูแลตรวจสอบ ระมัดระวงั อุปกรณเ์ ครือ่ งใช้ไฟฟฺาภายในบา้ น ของมีคมหรือไม้ขีดไฟ รวมถึง ระมดั ระวงั เพือ่ ปอฺ งกนั อบุ ัตภิ ัยในท่สี าธารณะ เช่นการใช้รถใชถ้ นน เป็นต้น 8. ออกกาลงั กายสม่าเสมอ และตรวจสขุ ภาพประจาปี ออกกาํ ลังกายให้เหมาะสมกับสภาพร่างกายและวัย อย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้งครั้งละ 20 - 30 นาที และตรวจสุขภาพประจําปอี ย่างน้อยปลี ะ 1 คร้ัง 9. ทาจิตใจให้รา่ เริงแจ่มใสอยู่เสมอ พักผ่อนนอนหลับให้เพียงพอ จัดส่ิงแวดล้อมให้เหมาะสมน่าอยู่น่าอาศัยมองโลกในแง่ดี ให้อภัยและยอมรับข้อบกพร่องของคนอื่นเมื่อมีปัญหาไม่สบายใจควรหาทางผ่อนคลายในทางท่ี ถกู ตอ้ งเหมาะสม 10. มสี านึกตอ่ สว่ นรวม ร่วมสรา้ งสรรคส์ ังคม ใช้ทรัพยากรอย่างประหยัดและช่วยอนุรักษ์และพัฒนาสิ่งแวดล้อม ทิ้งขยะในที่รองรับ หลกี เล่ยี งการใชว้ ัสดุอุปกรณ์ท่กี อ่ ให้เกิดมลภาวะตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม เช่น โฟมถุงพลาสติก มกี ารใช้ส้วมท่ี ถูกสขุ ลกั ษณะ การหายใจอยา่ งถูกวธิ ี การหายใจ คอื การทค่ี นเราสดู ลมหายใจหรืออากาศบริสุทธ์ิเข้าปอด โดยเราสามารถหายใจ เอาอากาศเข้าสู่ร่างกายได้ 2 ทางคือ ทางจมูก ซึ่งเป็นทางปกติ และทางปาก ซึ่งเป็นทางฉุกเฉิน เราอาจจําเป็นต้องหายใจทางปาก เช่น ในขณะเป็นหวัดและไม่สามารถหายใจทางจมูกได้ และ ในขณะว่ายน้ํา การหายใจอยา่ งถูกวธิ ี ควรหายใจทางจมูก เพราะภายในโพรงจมูก สามารถควบคมุ อณุ หภมู ิ และความชื้น รวมท้งั กรองฝุูนละอองในอากาศท่ีหายใจเขา้ ปอดได้ ในขณะหายใจเข้าหน้าท้องจะปูองออก และแฟบลงขณะหายใจออก 70 คมู่ ือส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลกู เสือทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 คู่มือส่งเสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง 63 หลกั สูตรเตรียมลูกเสอื ส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 1

เรอ่ื งสน้ั ท่ีเป็นประโยชน์ สนุ ขั จ้ิงจอกฟนั ดา แม่กระตา่ ยตัวหนง่ึ มีลูก 7 ตัว อาศยั อยใู่ นปาู ใหญ่ วันหนึ่งแม่กระต่ายต้องออกไปหาอาหาร นอกบ้าน จึงบอกกับลูก ๆ วา่ อยา่ เปิดประตูให้คนอืน่ นอกจากแมเ่ ท่านั้น ต่อมาไม่นานก็มีเสียงเคาะ ประตู กอ๊ ก ก๊อก ก๊อก !!! จากนนั้ ก็มีเสียงทแี่ หบแหง้ พูดวา่ “ แมก่ ลับมาแล้วจ้ะ ” แต่ลูกกระต่าย ท้ังหลายไม่เช่อื เพราะเสียงแหบแห้งไมเ่ หมือนแม่กระต่ายจงึ บอกว่า “ ไหนยืน่ หนา้ มาให้ดูหน่อยว่า เป็นแม่จรงิ หรือเปล่า? ” เจ้าสนุ ขั จิง้ จอกฟนั ดาํ พยายามพดู จาเสียงออ่ นหวาน เพอ่ื ใหล้ ูกกระตา่ ยเช่อื วา่ แมก่ ลบั มาแล้ว จรงิ ๆแต่พอเจา้ สุนัขจ้งิ จอกยน่ื หนา้ เข้ามา บรรดาลูกกระต่ายก็พากันตกใจกบั ฟนั แหลม ๆ ดํา ๆ ของ เจ้าสุนัขจ้ิงจอก ลูกกระต่ายตัวหน่ึงพูดข้ึนมาว่า“ นี่ไม่ใช่แม่ของเราแน่แน่ แม่ของเราฟันขาว สะอาด ” “น่ีต้องเปน็ สนุ ัขจิ้งจอกฟันดาอย่างแนน่ อน”เจ้าลูกกระตา่ ยอีกตัวหนึ่งพูดข้ึน ลูกกระต่าย จงึ สอนให้เจา้ สนุ ัขจงิ้ จอกฟนั ดาํ รู้จกั การแปรงฟันและยื่นแปรงสีฟันให้ ลูกกระต่ายท้ัง 7 ตัวจึงพากัน แปรงฟนั ให้เจ้าสุนัขจง้ิ จอกฟันดาํ ดูเมื่อมันแปรงฟันตามลูกกระตา่ ย ฟันของเจา้ สุนัขจิง้ จอกขาวข้ึนทันตา เร่อื งนีส้ อนให้รู้วา่ เดก็ ดตี ้องหมน่ั แปรงฟนั อยา่ งนอ้ ยวนั ละ 2 ครง้ั เมื่อต่ืนนอนในตอนเชา้ และก่อน เขา้ นอนในตอนกลางคืน นกน้อยแข็งแรง น.ส.จุฑามาส ชุ่มเมอื งปัก ผู้แตง่ นกนอ้ ยเป็นเด็กรา่ งกายไมแ่ ข็งแรง เปน็ หวัดบ่อย ๆ คณุ แมต่ อ้ งดแู ลเอาใจใสอ่ ยา่ งใกลช้ ิดเป็น พิเศษ ทุกครงั้ ท่ีนกน้อยเป็นหวัด นาํ้ มกู ไหล ไอ จาม นั้น คุณแม่จะใหด้ ืม่ นํ้าอนุ่ สวมเส้ือหนา ๆ นอน พกั ผ่อน มาก ๆ ตอนไปโรงเรยี น คุณแม่ให้ใชห้ นา้ กากปดิ จมูกไว้ เพ่อื จะได้ไมแ่ พร่เชือ้ โรค นกน้อย เชอื่ ฟงั และปฏิบตั ิตามคณุ แม่ ตัง้ แตเ่ รียนชัน้ อนบุ าลจนถงึ ป.1 เมื่ออยู่ที่โรงเรียนคุณครูแนะนําให้นกน้อยออกกําลังกายอย่างสม่ําเสมอ ทําให้ร่างกาย นกน้อยแข็งแรงมากขึน้ ตามลาํ ดับ เปน็ หวดั นอ้ ยลง สามารถร่วมกิจกรรมต่าง ๆ ร่วมกับเพื่อน ๆ ได้ นกนอ้ ยจึงมคี วามสขุ มากข้ึน เรอื่ งน้สี อนใหร้ ู้วา่ การดูแลตนเอง เมอื่ เจบ็ ไขไ้ ดป้ ูวยอยา่ งสมา่ํ เสมอ จะทาํ ให้รา่ งกายแข็งแรงขึ้นได้ คู่มือสง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 1 71 64 คู่มอื ส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทักษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง หลักสูตรเตรียมลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 1

แผนการจัดกจิ กรรมลกู เสือสารอง ดาวดวงท่ี 1 ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 1 หนว่ ยท่ี 2 อนามัย เวลา 1 ชั่วโมง แผนการจดั กจิ กรรมท่ี 10 อาหารดมี ีคณุ คา่ 1. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ ลูกเสือสามารถบอกประโยชนแ์ ละคณุ ค่าของอาหารประเภทผกั ได้ 2. เนอ้ื หา ประโยชน์และคุณค่าของผกั 3. สื่อการเรียนรู้ 3.1 แผนภูมเิ พลง 3.2 ผักชนดิ ต่าง ๆ 5 ชนดิ 3.3 เรื่องส้นั ทเี่ ปน็ ประโยชน์ 4. กิจกรรม 4.1 พิธีเปิดประชุมกอง (แกรนด์ฮาวล์ ชักธงขน้ึ สวดมนต์ สงบนิง่ ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรือเกม 4.3 กจิ กรรมตามจุดประสงค์การเรยี นรู้ 1) ผกู้ ํากับลูกเสอื และลกู เสอื สนทนาถงึ ประโยชนแ์ ละคุณค่าของอาหารทม่ี ตี อ่ ร่างกาย 2) ผ้กู ํากบั ลกู เสอื นําผกั อยา่ งนอ้ ย 5 ชนิดมาใหล้ กู เสอื ดู แล้วชวนคิด - ผักนี้ชื่ออะไรอยู่ในอาหารอะไรบ้าง (ทล่ี ูกเสอื เคยเหน็ ในบ้านและร้านอาหาร) - เคยรับประทานผักชนดิ ใดบ้าง - คุณค่าของผักทีม่ ีตอ่ รา่ งกาย (ไม่ทาํ ใหท้ ้องผกู ไม่อ้วน มีวิตามนิ หลายชนิดชว่ ย บาํ รงุ ร่างกาย) - ถา้ ไมร่ ับประทานผักจะเกดิ ผลเสยี อะไรบา้ ง (ท้องผกู ปวดทอ้ ง ขาดวติ ามินและ เกลอื แร่ รา่ งกายไมแ่ ข็งแรง) 3) ใครชอบรับประทานผักชนิดใดบ้าง - ให้ลกู เสอื เข้าแถวตามชนดิ ของผักทตี่ นเองชอบ สอบถามถึงเหตผุ ลทช่ี อบ - เปดิ โอกาสให้ลกู เสอื เขา้ แถวตามชนดิ ของผักอน่ื ๆ ที่ชอบด้วย (ลกู เสอื บางคนอาจ ชอบผักหลาย ๆ อยา่ งพรอ้ มทง้ั บอกเหตุผลท่ชี อบทุกครั้ง) 4) ผกู้ ํากบั ลูกเสอื สรปุ แนวคดิ ทค่ี วรได้ เช่น รับประทานผกั และอาหารใหค้ รบ 5 หมู่จะทํา ใหร้ า่ งกายแข็งแรงสมบรู ณ์ รูปรา่ งสวยงามและไมป่ ูวย 4.4 ผูก้ าํ กับลูกเสอื เลา่ เร่ืองสนั้ ทเี่ ปน็ ประโยชน์ 4.5 พธิ ีปิดประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเครอ่ื งแบบ แกรนดฮ์ าวส์ ชกั ธงลง เลกิ ) 72 ค่มู อื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสือทักษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 คู่มอื สง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง 65 หลักสูตรเตรียมลูกเสอื สำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี 1

5. การประเมินผล 5.1 สังเกตความสนใจใฝูรใู้ นเรอ่ื งการรับประทานผกั 5.2 ซกั ถามความเขา้ ใจในเรอ่ื งประโยชนแ์ ละคณุ ค่าของผัก 6. องค์ประกอบทักษะชวี ิตสาคัญที่เกดิ จากกิจกรรม คอื การคดิ วิเคราะหแ์ ละเกดิ ความตระหนกั รู้ถงึ ความสาํ คญั ของการรับประทานผกั คู่มอื สง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 73 66 คมู่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลักสูตรเตรียมลกู เสอื ส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 1

เพลง ภาคผนวกประกอบแผนการจดั กจิ กรรมท่ี 10 ผัก (ทานองขา้ วโพดสาลี) จะปลกู ผักสด ชั้นดี พรวนดินกนั เสียให้หมด ผกั กาด ผกั บุ้ง แตงกวา แครอท คะน้า วติ ามินมากมี ถั่วฝกั ยาว ผักกระเฉด กะหล่ําปลี กวางตงุ้ กม็ วี ิตามนิ มากมาย รมิ รว้ั เราปลกู กฐนิ ถั่วแขก ถ่ัวดนิ ตาํ ลึง ฟกั ทอง ฉลาดดีลกู เสือสาํ รอง ทุกหมทู่ ุกกองรกั การกนิ ผกั เกม ผักสด 1. ให้ลูกเสือแต่ละคนสมมติตัวเองเปน็ ผกั ชนดิ ต่างๆ ตามทชี่ อบ (ห้ามบอกใคร) ดงั นี้ 1.1 ผกั คะนา้ 1.2 ผักกาด 1.3 ผกั ชี 1.4 ผกั บ้งุ 2. จัดให้ลูกเสอื นง่ั เปน็ รปู วงกลม 3. ผู้กํากบั ลกู เสอื และลกู เสือ ร้องเพลง “ผกั คะน้า ผกั กาด ผักบุ้ง ผักชี” แล้วเดนิ วนในวงกลม ระหว่างที่ลกู เสอื กําลังนั่งอยู่ พรอ้ มกบั ปรบมอื ตามจังหวะ 4. หลังจากที่ ผกู้ าํ กบั ลกู เสือเปูานกหวดี จะตะโกนบอกชอ่ื ชนดิ ผักที่ตอ้ งการ จากน้นั ให้ ลูกเสือท่ีเป็นผักชนิดท่ีตรงกับผู้กํากับลูกเสือบอก ให้มาต่อหลังผู้กาํ กับลูกเสือแล้วเดินตาม ผู้กํากับลูกเสอื ในวงกลม เรื่องสั้นที่เป็นประโยชน์ กงุ๋ ก๋ิงทอ้ งผูก กุ๋งก๋ิงชอบกินอาหารสารพัด ยกเว้นผัก ผลไม้เวลาแม่เตรียมผักผลไม้มาให้กินทีไร กุ๋งก๋ิงก็ แอบคายท้ิงทุกทีจนวันหน่ึงกุ๋งกิ๋งปวดท้องอึ จึงไปเข้าห้องนํ้า แต่เบ่งเท่าไรก็ไม่ออกสักทีกุ๋งก๋ิงปวดท้อง และเจบ็ ก้นมาก เลยร้องเรียกแม่มาช่วย แม่อธิบายให้กุ๋งกิ๋งฟังว่าผักผลไม้มีวิตามินและช่วยให้ขับถ่ายง่าย ในท่ีสดุ กงุ๋ กง๋ิ กย็ อมปรับเปลีย่ นนสิ ยั หนั มากนิ ผกั ผลไม้ และขบั ถ่ายเป็นเวลา แลว้ กงุ๋ กิ๋งก็ไมท่ ้องผกู อีกเลย เรื่องนีส้ อนใหร้ ูว้ า่ การกินผักมีประโยชน์มาก นอกจากจะมีวิตามินช่วยให้ร่างกายแข็งแรงแล้ว ยัง ชว่ ยให้ท้องไมผ่ กู อีกด้วย 74 คู่มอื ส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 1 คู่มือส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง 67 หลกั สูตรเตรยี มลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1

แผนการจดั กจิ กรรมลกู เสอื สารอง ดาวดวงท่ี 1 ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 1 หน่วยที่ 2 อนามยั แผนการจัดกิจกรรมที่ 11 ส้วมสะอาด เวลา 1 ช่ัวโมง 1. จุดประสงค์การเรียนรู้ ลกู เสือบอกวธิ ีการใช้ส้วมและการรกั ษาส้วมใหส้ ะอาดได้ 2. เนือ้ หา การใช้และการดูแลรักษาสว้ มให้สะอาด 3. ส่อื การเรยี นรู้ 3.1 แผนภมู เิ พลง 3.2 ภาพสว้ มแบบต่างๆ อุปกรณท์ ําความสะอาดส้วม 3.3 เรอ่ื งสัน้ ทีเ่ ป็นประโยชน์ 4. กจิ กรรม 4.1 พธิ เี ปดิ ประชุมกอง (แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงขน้ึ สวดมนต์ สงบนิง่ ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอื เกม 4.3 กิจกรรมตามจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1) ผู้กาํ กบั ลกู เสอื พาลกู เสอื ไปสาํ รวจส้วม และสภาพสว้ มของโรงเรยี นแลว้ ร่วมสนทนา การใชส้ ้วมที่ถูกวธิ ี - ทาํ ไมสว้ มจงึ มกี ลน่ิ และไมส่ ะอาด - ใครบา้ งควรจะชว่ ยทาํ ใหส้ ว้ มสะอาดได้ - ลูกเสือสาํ รองจะมีวธิ กี ารอยา่ งไรท่ีจะให้นกั เรยี นทกุ คนช่วยกนั ดูแลรักษาความ สะอาดสว้ มและใชส้ ้วมอย่างถูกวธิ ี 2) ผูก้ าํ กบั ลกู เสอื และลูกเสอื รว่ มกันทาํ ความสะอาดส้วม 3) ผกู้ ํากบั ลกู เสอื สรุปแนวคิดทไ่ี ด้ 4.4 ผกู้ ํากบั ลกู เสือเลา่ เรอื่ งสน้ั ทีเ่ ปน็ ประโยชน์ 4.5 พิธปี ิดประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเครือ่ งแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ ) 5. การประเมินผล 5.1 สงั เกตการคิด การวางแผน และการรณรงคส์ ้วมสะอาด 5.2 สงั เกตกระบวนการจิตอาสาและแกป้ ญั หาสงั คม (สว้ มในโรงเรยี น) 6. องคป์ ระกอบทกั ษะชีวิตสาคญั ทีเ่ กิดจากกจิ กรรม คือ ตระหนักถึงความสาํ คัญของการดูแลรกั ษาส้วมใหส้ ะอาดและการใชห้ อ้ งสว้ มอยา่ งถูกวิธี คมู่ อื สง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 1 75 68 คู่มอื ส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง หลกั สูตรเตรียมลูกเสอื ส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 1

ภาคผนวกประกอบแผนการจดั กจิ กรรมท่ี 11 เพลง ในหม่ลู กู เสอื ในหมลู่ กู เสือ เม่ือมาร่วมอยู่ ตา่ งคนต่างรู้กนั ดีวา่ หนา้ ท่ีทกุ อย่าง ตอ้ งชว่ ยกนั ทาํ ทาํ ไม่เว้นวา่ ง งานทกุ อยา่ ง งานทุกอย่าง จะเสร็จโดยงา่ ยดาย งานส่ิงใด งานสิ่งใด งานสง่ิ ใด แมใ้ ครละเลยทิง้ ปลอ่ ย มวั แตเ่ ฝฺาคอย เฝาฺ แตค่ อย หลงคอยแต่เกยี่ งโยนกลอง ไมม่ ีเสรจ็ ไม่มีเสร็จรบั รอง จาํ ไวน้ ะทกุ คนตอ้ ง ทาํ งาน จะต้องช่วยกัน ช่วยกัน ช่วยกันชว่ ยกนั เรอื่ งสนั้ ทเ่ี ป็นประโยชน์ ฟ. ฟัน ฝันไป...... ต้อมได้รางวัลเป็นลูกกวาดถุงใหญ่ จากการแข่งขันว่ิงกระสอบในงานส่งท้ายปีเก่า เขากิน ลูกกวาดเข้าไปมากมาย พอตกดึกต้อมท้องเสียและปวดท้องมาก แต่เขารู้สึกสะอิดสะเอียนเมื่อเข้า ห้องน้ํา เพราะส้วมสกปรกมาก เน่ืองจากน้องสาวเข้าไปถ่ายแล้วไม่ทําความสะอาด ต้อมจึงแข็งใจ กลัน้ ถ่ายไวแ้ ละกลับไปนอน คืนน้ันต้อมฝันร้ายทั้งคืน ตอนเช้าต้อมตัดสินใจหลับหูหลับตามน่ังถ่าย จนหมด หลงั จากน้นั ก็ทําความสะอาดอย่างดี และตกลงกับน้องสาวว่าต่อไปจะต้องรักษาห้องนํ้าให้ สะอาดเสมอ โดยผลัดเวรกนั ดูแลคนละวนั นับตัง้ แตน่ ้นั มาห้องน้ําบ้านต้อมก็ไมเ่ คยสกปรกอีกเลย เรื่องน้ีสอนใหร้ ู้วา่ เด็กๆ ควรดแู ลรกั ษาใหส้ ้วมสะอาดอยเู่ สมอ เพอ่ื สุขภาพของตวั เราเอง และส่วนรวม 76 คู่มอื สง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 คมู่ อื สง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง 69 หลักสตู รเตรียมลกู เสอื ส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1

แผนการจัดกจิ กรรมลกู เสือสารอง ดาวดวงท่ี 1 ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1 หนว่ ยท่ี 3 ความสามารถในเชงิ ทักษะ เวลา 2 ชวั่ โมง แผนการจัดกิจกรรมท่ี 12 ความสามารถในเชงิ ทักษะ 1. จุดประสงค์การเรียนรู้ 77 ลูกเสอื สามารถปฏิบัติทกั ษะดา้ นสมรรถภาพทางกายได้ 2. เนอ้ื หา ความสามารถเชิงทกั ษะ 2.1 การขว้างและรบั ลูกบอล 2.2 กระโดดกบ 2.3 ม้วนหนา้ 2.4 ขน้ึ ตน้ ไมห้ รอื ไต่เชือก 3. สือ่ การเรียนรู้ 3.1 เกม 3.2 ใบความรู้ เร่ือง ความสามารถเชงิ ทักษะ 3.3 เร่ืองสน้ั ทีเ่ ปน็ ประโยชน์ 4. กจิ กรรม 4.1 กจิ กรรมครงั้ ท่ี 1 1) พธิ ีเปดิ ประชุมกอง (แกรนดฮ์ าวล์ ชักธงขึ้น สวดมนต์ สงบนิง่ ตรวจ แยก) 2) เพลงหรือเกม 3) กจิ กรรมตามจดุ ประสงค์การเรยี นรู้ (1) ผกู้ าํ กับลูกเสือชวนคดิ ชวนคยุ การออกกาํ ลงั กายมหี ลายวิธี เชน่ - การสรา้ งความเขม้ แข็งของกลา้ มเน้ือ - การสร้างความคลอ่ งแคลว่ วอ่ งไว - การทรงตวั เพ่ือบคุ ลิกภาพ (2) ลูกเสือเรียนรูว้ ธิ กี ารพฒั นาสมรรถนะทางกายจํานวน 2 เรอื่ งตามฐานกจิ กรรม - ฐานที่ 1 ขว้างและรบั ลูกบอลได้ 8 ใน 10 ครงั้ ระยะหา่ ง 5 เมตร - ฐานท่ี 2 กระโดดกบ (3) ผกู้ าํ กับลกู เสอื สรุปสง่ิ ท่ีไดจ้ ากการออกกาํ ลงั กายให้แก่ลูกเสอื 4) ผู้กํากับลูกเสอื เลา่ เรอ่ื งสั้นทเ่ี ปน็ ประโยชน์ 5) พิธีปิดประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเครอ่ื งแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ ) 4.2 กิจกรรมคร้งั ที่ 2 1) พิธีเปิดประชุมกอง (แกรนด์ฮาวล์ ชักธงขึ้น สวดมนต์ สงบนิ่ง ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอื เกม คู่มอื สง่ เสริมและพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 70 คู่มือส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง หลกั สตู รเตรียมลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 1

3) กิจกรรมตามจุดประสงค์การเรียนรู้ (1) ผู้กาํ กับลกู เสอื ทบทวนฐานกจิ กรรมการขวา้ งบอล – รับบอลและการกระโดดกบ - ใครชอบฐานไหน เพราะเหตุใด - ใครทาํ ได้/ทาํ ไมไ่ ด้ ฯลฯ (2) ลูกเสือเรียนรวู้ ธิ ีการพัฒนาสมรรถนะทางกาย จาํ นวน 2 เรือ่ ง ตามฐานกิจกรรม ฐานที่ 1 ม้วนหนา้ ฐานท่ี 2 ข้นึ ตน้ ไมห้ รอื ไตเ่ ชอื ก (3) ผ้กู าํ กบั ลูกเสือสรปุ สิง่ ท่ีไดจ้ ากการออกกาํ ลงั กายให้แก่ลกู เสอื 4) ผูก้ ํากับลกู เสอื เล่าเรื่องสนั้ ทเ่ี ปน็ ประโยชน์ 5) พธิ ปี ดิ ประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครื่องแบบ แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงลง เลกิ ) 5. การประเมนิ ผล ตรวจสอบความสามารถที่เปน็ สมรรถนะทางกายของลกู เสอื เพื่อการผ่านเกณฑ์ ภาคผนวกประกอบแผนการจดั กจิ กรรมท่ี 12 เพลง ออกกาลงั ออกกาํ ลงั ดว้ ยการร้องราํ ทาํ เพลง ใหค้ รน้ื เครง เสียงเพลงบรรเลงจับใจ รํารอ้ งกนั ไป ไมม่ ีหมน่ หมองฤทยั แล้วเราเพลนิ ใจ ด้วยการรอ้ งรําทาํ เพลง ท่าประกอบเพลงเขา้ แถวเปน็ วงกลม หรอื เขา้ แถวตอนกไ็ ด้ 1. ออก - แตะปลายเท้าซ้ายไปข้างหนา้ นับจังหวะ 1 2. กาํ ลงั - แตะปลายเทา้ ซ้ายไปดา้ นขา้ งลาํ ตวั ซ้าย นบั จงั หวะ 2 3. ดว้ ยการร้องราํ ทําเพลง - ยา่ํ เทา้ อยู่กับที่ ( ซา้ ย – ขวา – ซ้าย ) นบั จังหวะ 3 – 4 – 5 4. ให้ - แตะปลายเท้าขวาไปขา้ งหน้า นบั จังหวะ 1 5. ครนื้ เครง - แตะปลายเท้าขวาไปดา้ นข้างลาํ ตัวขวา นบั จงั หวะ 2 6. เสียงเพลงบรรเลงจบั ใจ - ยา่ํ เท้าอยู่กบั ท่ี ( ขวา – ซา้ ย – ขวา ) นับจังหวะ 3 – 4 - 5 7. รําร้องกนั ไปไมม่ หี มน่ หมองฤทยั - ทาํ ทา่ ยอ้ นตน้ ตั้งแต่ 1 - 6 เพราะเราเพลินใจดว้ ยการร้องราํ ทาํ เพลง 78 ค่มู อื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 1 คมู่ ือส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง 71 หลักสูตรเตรยี มลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1

ใบความรู้ ความสามารถเชิงทกั ษะ ขว้างและรบั ลกู บอล วิธีขว้าง ใหข้ ว้างลกู บอลดว้ ยมอื ขวาหรือซา้ ยไปยงั ผ้รู ับในระดับเขม็ ขดั ขึ้นมาถึงไหล่ วธิ ีรบั ให้รับลกู บอลดว้ ยมือทง้ั สอง โดยย่นื มือออกไปขา้ งหนา้ เลก็ น้อย ตามองทล่ี กู บอล ผ่อนมอื ตาม ความแรงของลูกบอลที่มาสัมผสั มอื โดยไม่ให้ลูกบอลกระดอน กระโดดกบ วธิ ีกระโดดกบ ให้ลูกเสือคนหนึ่งยืนก้มตัว โดยเท้าขวาก้าวไปข้างหน้าเล็กน้อย ก้มตัวให้ศีรษะต่ํา เอามือขวาจับใตเ้ ข่ายันไว้ ทิง้ นา้ํ หนักตัวให้อยตู่ รงกลาง ยนื ให้มั่น ส่วนอีกคนหนึ่งว่ิงกระโดดเข้าข้าง หลงั โดยใช้มือแตะหลงั คนกม้ แลว้ สปรงิ ตัวกระโดดข้ึนไปใหล้ งสพู่ ื้นดนิ ด้วยปลายเท้าอยา่ งวอ่ งไว มว้ นหน้า วิธมี ว้ นหนา้ ใหล้ กู เสือยนื ตรงแล้วน่งั ลงพรอ้ มกบั โน้มตวั ลง เอามอื ทัง้ สองแตะพ้ืนคอ่ ยๆ ก้มศีรษะลง จรดพน้ื พบั ตน้ คอให้ไหล่ท้ังสองข้างรองรับน้ําหนัก แล้วม้วนตัวกล้ิง พยายามให้ตัวกลม (อย่าให้ยืดตัว) เมื่อม้วนเสร็จแลว้ ให้สปริงตวั ลกุ ขนึ้ ยืนในท่ายนื ตรง ขึน้ ตน้ ไม้ (ปนี ตน้ ไม้) วธิ ีขนึ้ ต้นไม้ การขึน้ ดว้ ยมอื เปล่าไม่มีเครื่องชว่ ย 1. ใชม้ อื โอบต้นไม้ ลาํ ตัวแนบกับต้นไม้ ใชเ้ ทา้ ยันส่งลําตัวขน้ึ ไปตามต้นไม้ มกั ใช้กับตน้ ไมท้ ม่ี ี ลําตน้ ขนาดโอบได้ เช่น ตน้ มะพรา้ ว ตน้ หมาก เปน็ ต้น 2. ปนี แบบจบั กิง่ กา้ น ใชม้ อื จับกง่ิ ทีส่ ูงเพ่อื ใช้เท้าเหยยี บกิง่ ไมท้ ่อี ย่ตู า่ํ กวา่ ควรรู้ธรรมชาตขิ อง ตน้ ไม้ว่ารับนาํ้ นกั ได้มากเพยี งใด ไตเ่ ชือก วิธีไต่เสน้ เชือก 1. หนั หลังให้ปลายเชอื กดา้ นทจ่ี ะขา้ มไป ใชม้ อื ทง้ั สองข้าง จบั เชอื กให้แนน่ ใช้กาํ ลังมอื และกาํ ลังแขนดงึ ตวั ขึ้นไป 2. ใช้เท้าท้งั สองข้างไขวห้ รือเกย่ี วเสน้ เชือกไวอ้ ยา่ ให้หลุด 3. ใช้มอื สาวเชอื กดึงตัวขึ้นไปตามเสน้ เชือก 4. เมือ่ ไต่ถงึ จดุ หมายใหค้ ลายเท้าทัง้ สองข้างคอ่ ยๆ หย่อนตวั ลงสพู่ น้ื คมู่ ือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 79 72 คูม่ อื สง่ เสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง หลักสูตรเตรียมลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้นั ประถมศึกษาปีที่ 1

เรอื่ งส้นั ท่ีเปน็ ประโยชน์ ออกกาลงั กาย หมีน้อยอยากแข็งแรง จึงถามแม่ว่า ทําอย่างไรจะแข็งแรงตัวใหญ่เหมือนพ่อหมีได้ แม่หมี ตอบวา่ “ต้องออกกาํ ลงั กายนะลูก มาแม่จะสอนให้ทาํ นะลูก” แมห่ มกี ็สอนลกู ออกกําลังกายทา่ ต่าง ๆ อยา่ งสนุกสนานจนเหงื่อออก ลูกหมีสนุกสนานมาก คืนนนั้ ลกู หมีนอนหลบั ฝันดี เพราะไดข้ ยับแขง้ ขา ไดอ้ อกแรงไปเยอะมาก แถมต่ืนมาตอนเชา้ แกม้ ยงั เปน็ สชี มพูดว้ ย แมห่ มพี ดู วา่ “น่ีละ่ เป็นผลจากการออกกําลังกาย จะทําให้รา่ งกายแขง็ แรงและเลือดไหลเวียน ดนี ะลูก” ลกู หมีจึงตั้งใจวา่ จะออกกําลงั กายทุกวันเลย เรือ่ งนี้สอนใหร้ วู้ า่ การออกกาํ ลังกายช่วยให้รา่ งกายแข็งแรง หนูนดิ ไม่อยากเปน็ หวัด น.ส. อทุ ยั วรรณ ชิดสงู เนิน ผู้แตง่ หนูนดิ มักเปน็ หวดั อยู่เสมอ เวลาเปน็ หวัดก็จะมนี ้าํ มูกไหล จนหนูนิดร้สู กึ ราํ คาญ หนูนิดไม่ อยากเป็นหวัดจึงถามแม่ว่า “แม่คะหนูนิดเป็นหวัด นํ้ามูกไหลบ่อย ๆ หนูนิดรําคาญจังเลยค่ะ เพ่ือน ๆ รงั เกียจทํายังไงหนูนิดจะไม่เป็นหวัดคะคุณแม่” แม่บอกหนูนิดว่า “คนท่ีเป็นหวัดนั้นเกิด จากการไดร้ บั เชอ้ื โรคเขา้ ไปในรา่ งกาย เพราะร่างกายอ่อนแอจึงทําให้เป็นหวัด ถ้าหนูนิดไม่อยาก เป็นหวัดก็ต้องทําให้ร่างกายแข็งแรง คือต้องรับประทานอาหารท่ีมีประโยชน์ นอนหลับพักผ่อน อยา่ งเพียงพอและออกกาํ ลังกายอยา่ งสมาํ่ เสมอจ๊ะ” หลังจากน้ัน หนูนิดก็เริ่มหันมาออกกําลังกาย วิ่งบ้าง กระโดดโลดเต้นกับเพ่ือน ๆ บ้าง ขีจ่ ักรยาน เล่นกีฬาท่ีชอบ ทําใหห้ นนู ิดรสู้ ึกสดชนื่ นอนหลบั สบาย สมองแจ่มใส หนนู ิดบอกกับแม่ว่า “ตอนนี้หนูนิดไม่เป็นหวัดเลยค่ะคุณแม่ หนูนิดสนุกสนานที่ได้เล่นกับเพื่อน ๆ ได้ออกกําลังกาย ต่อไป หนูนิดจะออกกาํ ลงั กายทุกวันเลยคะ่ ” เรอ่ื งนีส้ อนใหร้ วู้ า่ อยากแข็งแรงตอ้ งออกกําลงั กาย 80 คู่มือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 1 คูม่ อื ส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง 73 หลกั สตู รเตรียมลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 1

แผนการจัดกจิ กรรมลูกเสือสารอง ดาวดวงที่ 1 ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 หนว่ ยท่ี 4 การสารวจ เวลา 2 ช่ัวโมง แผนการจดั กิจกรรมที่ 13 กจิ กรรมสารวจ 1. จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1.1 ลูกเสือสามารถบอกทตี่ ้งั สถานท่ีสําคญั ในทอ้ งถน่ิ ใกล้เคียงได้ 1.2 ลกู เสอื บอกวธิ กี ารดูแลรกั ษาสาธารณสมบตั ิได้ 2. เนื้อหา การสํารวจสถานที่สําคัญในท้องถ่ิน 3. สื่อการเรียนรู้ 3.1 แผนภูมเิ พลง 3.2 เรอื่ งสั้นที่เป็นประโยชน์ 4. กจิ กรรม 4.1 กจิ กรรมครั้งที่ 1 1) พิธเี ปดิ ประชุมกอง (แกรนด์ฮาวล์ ชักธงขึ้น สวดมนต์ สงบนิง่ ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอื เกม 3) กิจกรรมตามจุดประสงค์การเรยี นรู้ (1) ผู้กํากบั ลูกเสอื สนทนา เร่อื ง สถานที่สาํ คัญในท้องถ่ินใกล้เคยี ง เช่น วัด โรงเรียน สถานีตํารวจ สถานอี นามยั (ศูนย์แพทย์) โรงพยาบาล สํานักงานแพทย์ สถานีดับเพลิง โทรศัพท์ ท่ที าํ การไปรษณีย์ ทจี่ อดรถประจาํ ทาง สถานีรถไฟ และท่ีจอดรถรับจา้ งท่ใี กล้ที่สดุ ฯลฯ (2) ผกู้ ํากับลูกเสือถามลูกเสอื คนใดเคยรจู้ กั เคยพบเหน็ เคยเดินทางผ่านหรอื อยู่ใกล้ สถานท่ใี ดบ้าง (3) ผกู้ ํากับลูกเสอื ใหล้ กู เสอื แต่ละหมเู่ ลอื กสถานที่สําคัญตามทห่ี มู่ลกู เสอื สนใจ เชน่ - วัด - โรงพยาบาล - โรงเรียน - ท่ีจอดรถประจําทาง (4) ใหล้ กู เสอื รว่ มกนั สนทนาเพ่ือพจิ ารณาวา่ สถานทน่ี ้นั สําคญั อย่างไร จะดแู ล สาธารณสมบตั เิ หลา่ นั้นอยา่ งไร และจะเดนิ ทางไปยังสถานทนี่ นั้ ได้อยา่ งไร (5) ตวั แทนหมู่ลูกเสือรายงาน ผูก้ ํากบั ลูกเสอื ช่วยสรปุ และเตรียมเดนิ ทางไปสาํ รวจ สถานท่เี หลา่ นั้นในครัง้ ต่อไป (6) ผกู้ ํากับลกู เสอื ถามแนวคดิ ที่ไดจ้ ากการทาํ กจิ กรรม และสรปุ 4) ผู้กาํ กบั ลูกเสอื เล่าเร่อื งส้นั ทเี่ ปน็ ประโยชน์ 5) พิธีปดิ ประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเคร่ืองแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ ) ค่มู อื สง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 1 81 74 คมู่ ือสง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง หลกั สตู รเตรียมลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 1

4.2 กิจกรรมครั้งที่ 2 1) พธิ ีเปิดประชุมกอง (แกรนด์ฮาวล์ ชักธงขน้ึ สวดมนต์ สงบนง่ิ ตรวจ แยก) 2) เพลงหรอื เกม 3) กจิ กรรมตามจดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ (1) ผกู้ ํากบั ลกู เสือทบทวนการวางแผนการสาํ รวจสถานที่สําคัญในทอ้ งถ่นิ (2) ผูก้ ํากับลกู เสือ รองผูก้ ํากบั ลกู เสอื หรอื ลูกเสือรุน่ พี่ นาํ ไปสาํ รวจยงั สถานท่นี นั้ ๆ ใหล้ กู เสอื วาดภาพสถานที่และเขยี นช่อื สถานทน่ี ั้น ๆ พรอ้ มบอกความสาํ คญั สน้ั ๆ ประกอบภาพ (3) ลูกเสอื กลับมารายงานผลงานท่ีโรงเรยี น (4) ผ้กู ํากับสรุปกจิ กรรม 4) ผู้กํากับลูกเสอื เล่าเรื่องสน้ั ทเี่ ปน็ ประโยชน์ 5) พธิ ปี ิดประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครอ่ื งแบบ แกรนด์ฮาวส์ ชักธงลง เลิก) 5. การประเมินผล สังเกตและตรวจสอบความสามารถในการสํารวจ และความสามารถในการดูแลรกั ษาสาธารณสมบัติ ภาคผนวกประกอบแผนการจัดกจิ กรรมท่ี 13 เพลง คตพิ จนล์ กู เสอื สารอง เราลกู เสือสาํ รอง เราตอ้ งทาํ ความดี คติพจนเ์ รามี ทําใหด้ ีทส่ี ดุ ทาดี ลกู เสอื สาํ รอง ต้องทําใหด้ ที ่สี ดุ ดีทส่ี ุด ดที สี่ ดุ ลูกเสอื สาํ รอง ลกู เสอื สาํ รอง 82 ค่มู อื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 1 คูม่ อื สง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง 75 หลกั สตู รเตรยี มลูกเสอื สำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 1

เร่ืองส้ันทเ่ี ป็นประโยชน์ หนูกบั หอยมุก วนั หนึง่ หนโู ง่ตวั หนึ่งเกดิ ความคิดข้นึ มาว่า มันควรจะออกท่องเท่ียวไปในโลกกว้าง ดังน้ัน มนั จึงกลา่ วอาํ ลากบั ท้องทงุ่ และออกเดินทาง มันเดนิ ทางไกลอยา่ งที่มนั ไม่เคยทํามากอ่ น และเมื่อพบ กบั จอมปลวกเข้า มันกร็ อ้ งออกมาว่า “ภูเขา โอ! ต้ังแต่เกิดมาฉนั เพิ่งเคยเห็นภูเขาน่ีเอง” อีกสองสาม วนั ต่อมา มนั กเ็ ดนิ ทางไปถงึ ชายฝัง่ ทะเล “โอ้โฮ ทะเล ฉันเกิดมาเพ่ิงเคยเห็นทะเลนี่เอง” หนูรําพึงกับ ตวั เอง “พ่อของเราก็ยงั ไม่มวี าสนาได้เหน็ ทะเลอย่างเราเลย โอ้ หว้ งสมทุ ร มหาอาณาจักรอนั ย่ิงใหญ่” หนูบงั เกดิ ความภาคภูมิใจในโชควาสนาของตนเป็นอันมาก มนั ยงั คดิ อกี ว่า มแี ต่คนกล้าเทา่ น้ันท่ีจะ มโี อกาสเช่นนี้ บนชายหาดน้ัน มีหอยมุกเกลื่อนกลาดเต็มไปหมด มีหอยมุกตัวหนึ่งอ้าเปลือกกว้าง นอนตากแดดอยู่ หนูเหน็ หอยตวั นแ้ี ต่ไกล คดิ ว่า “มนั คงใชก้ ินเป็นอาหารได้ ไมต่ อ้ งสงสัยเลย รสชาติ ตอ้ งยอดเยีย่ ม”เม่ือไปถงึ มนั ก็ยื่นคอเข้าไปในระหว่างเปลือกท่ีอ้าอยู่ หอยมุกจึงหุบเปลือกงับเอาหนู เข้าไปภายในเสยี เรื่องนสี้ อนใหร้ ้วู า่ คนโงเ่ อาตัวรอดจากอนั ตรายรอบดา้ นได้ยาก ท่ที าการไปรษณยี ์ น.ส.จุฑามาส ชุ่มเมอื งปัก ผแู้ ตง่ ในหม่บู า้ นแหง่ หนง่ึ ชาวบา้ นประชุมกันเปน็ ประจําทกุ ๆ เดอื น ใครมอี ะไรสงสยั ต้องการถาม ประธานชมุ ชนหรือที่ประชุมได้ อยมู่ าวันหนงึ่ ยายทองเกิด คนในหมู่บ้านต้องการส่งส่ิงของ ไปให้ลูกชาย ที่ไปทํางานต่างประเทศ เขาจึงถามท่ีประชุม ประธานชุมชนแนะนําให้ไปท่ีทําการไปรษณีย์ใกล้ หมบู่ า้ น ซอื้ กลอ่ งพสั ดแุ ลว้ บรรจสุ ่งิ ของท่ีจะส่งให้ลกู ชาย โดยใหไ้ ปรษณยี ์ชงั่ น้าํ หนกั และตอ้ งจ่ายเงิน คา่ ส่งตามนา้ํ หนักสง่ิ ของน้ัน สองอาทิตย์ผ่านไป ยายทองเกิดก็มาเล่าให้ประธานชุมชนฟังว่า ลูกชายได้รับส่ิงของแล้ว ยายทองเกดิ กล่าวขอบคุณประธานชมุ ชนท่ีช่วยแนะนํา เรอ่ื งนีส้ อนให้ร้วู า่ การเรียนรสู้ ถานทส่ี ําคญั ในท้องถิน่ จะช่วยใหช้ มุ ชนสามารถติดต่อได้ถูกตอ้ ง ค่มู อื ส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 1 83 76 คมู่ ือสง่ เสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง หลักสูตรเตรยี มลูกเสอื ส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 1

แผนการจดั กิจกรรมลูกเสอื สารอง ดาวดวงที่ 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ 1 หน่วยท่ี 4 การสารวจ เวลา 1 ชั่วโมง แผนการจัดกจิ กรรมท่ี 14 นาทีวิกฤต 1.จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1.1 ลูกเสอื สามารถบอกถึงสถานการณท์ อ่ี าจเกิดอนั ตรายรวมทั้งรู้วิธีปฺองกันได้ 1.2 ลูกเสืออธิบายวิธีการขอความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่ได้ 2. เนือ้ หา ความสามารถในการวเิ คราะห์ถึงสถานการณท์ อ่ี าจเกดิ อันตราย และสามารถแก้ปญั หาเฉพาะ หน้าได้อยา่ งเหมาะสมและรจู้ กั ขอความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่ ตํารวจหรือหนว่ ยงานดับเพลงิ ได้ จะ ชว่ ยใหด้ าํ เนนิ ชีวิตอยา่ งปลอดภยั 3. ส่อื การเรยี นรู้ 3.1 แผนภูมิเพลง 3.2 เรอื่ งสนั้ ทเ่ี ปน็ ประโยชน์ 4. กิจกรรม 4.1 พิธเี ปดิ ประชมุ กอง (แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงขนึ้ สวดมนต์ สงบน่ิง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรือเกม 4.3 กจิ กรรมตามจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1) ผู้กํากับลกู เสอื นาํ สนทนาเก่ียวกบั ประสบการณท์ ล่ี ูกเสอื พบปะกบั คนแปลกหนา้ หรอื คนท่ี ไม่ร้จู กั 2) ผู้กาํ กับลูกเสอื ตั้งคาํ ถามว่า“จะทาํ อยา่ งไรถ้าคนแปลกหน้าชวนขึ้นรถตไู้ ปเทย่ี ว” 3) ใหล้ ูกเสอื แสดงบทบาทสมมตุ ิ 2 รอบ โดยผู้กาํ กับลกู เสอื หาบคุ คลอ่นื มาแสดงเป็นคน แปลกหน้าชวนลูกเสอื ขึ้นรถตู้ - รอบแรก ใหล้ ูกเสอื ตามข้นึ รถไป - รอบสอง ให้ลกู เสอื ปฏิเสธและรีบวง่ิ ไปหาผกู้ ํากับลกู เสือ / ผปู้ กครอง 4) ผกู้ ํากับลกู เสอื ชวนหมลู่ กู เสอื คิดข้อด/ี ขอ้ เสยี ของบทบาทสมมตทิ ั้งสองรอบ และ สรุปวา่ ลูกเสอื ควรทาํ อยา่ งไร 5) ผู้กํากบั ลกู เสอื สรปุ วิธแี ก้ไขสถานการณ์เฉพาะหน้า เสริมสร้างความตระหนักด้วยการ ชวนคดิ ว่า มีสถานการณ์อะไรอกี บา้ งท่ลี กู เสอื คดิ ว่าเป็นเรือ่ งใกล้ตวั และอาจเกิดอันตราย ตอ้ งระวังตัว อย่เู สมอ (เชน่ คนแปลกหน้าถามทางและขอให้ขึ้นรถไปด้วย คนแปลกหนา้ ให้ขนมกิน คนรจู้ ักชวน เขา้ ไปคนเดยี วตามลาํ พงั ในทล่ี บั ตา สมั ผสั ทใ่ี หค้ วามรสู้ กึ ทไ่ี มด่ ี ฯลฯ และผกู้ าํ กบั ลกู เสอื ตง้ั คาํ ถามวา่ ใน กรณี ทมี่ ภี ัยอยา่ งอ่ืน เช่น ไฟไหม้ ควรขอความช่วยเหลอื ใคร โดยวธิ ีใด เป็นต้น 4.4 ผู้กํากับลูกเสอื เลา่ เรอ่ื งสน้ั ท่ีเปน็ ประโยชน์ 4.5 พธิ ปี ดิ ประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเครือ่ งแบบ แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงลง เลกิ ) 84 ค่มู อื สง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ช้ันประถมศึกษาปีที่ 1 คู่มอื สง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง 77 หลกั สตู รเตรยี มลูกเสอื ส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 1

5. การประเมนิ ผล 5.1 สังเกตการแสดงความคิดเห็นเชงิ วิเคราะห์ ตดั สนิ ใจแกไ้ ขปัญหาได้เหมาะสม 5.2 ตรวจสอบความสามารถในการตัดสินใจแกไ้ ขปัญหาของหมูล่ กู เสือ 6. องคป์ ระกอบทกั ษะชีวติ สาคัญที่เกิดจากกิจกรรม คอื การคดิ วิเคราะหส์ ามารถตัดสินใจและแก้ไขปัญหาเฉพาะหนา้ ได้ คมู่ อื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 1 85 78 คมู่ ือส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสือทักษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง หลกั สูตรเตรียมลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่ 1

ภาคผนวกประกอบแผนการจดั กิจกรรมท่ี 14 เพลง ความซื่อสัตย์ ความซอื่ สตั ย์ เป็นสมบตั ขิ องผูด้ ี หากว่าใครไมม่ ี ชาตนิ เ้ี อาดไี มไ่ ด้ มคี วามรทู้ ่วมหวั เอาตวั ไมร่ อดถมไป คดโกงแลว้ ใคร จะรบั ไว้ให้ร่วมงาน เรือ่ งส้นั ทเี่ ปน็ ประโยชน์ สุนัขป่ากบั แกะ กาลครง้ั หนึง่ มฝี ูงแกะทเ่ี ขม้ แข็งทรหดอดทนมาก จนสามารถต่อสู้กับฝูงสุนัขปูาได้ เพราะมี สุนขั บ้านเป็นพันธมิตรดว้ ย ตา่ งฝาู ย ต่างไมม่ ีการเพลี่ยงพลา้ํ แก่กนั ในที่สุด ฝูายสุนัขปูาได้ส่งฑูตมา เจรจาสันติภาพกับฝูงแกะ เพ่ือรักษาผลประโยชน์ของแต่ละฝูาย จึงมีการแลกเปลี่ยนตัวประกัน ทางฝงู แกะให้ฝงู สุนัขบ้านเป็นตัวประกัน ทางสนุ ขั ปูาให้ลูกเป็นตัวประกนั ขณะที่การเจรจาดําเนินไป กม็ เี สียงหอนของ ลกู สุนขั ปาู ดงั ข้ึน สุนขั ปาู ไดค้ วามคดิ ทจ่ี ะเอาลูกคนื และได้กนิ แกะดว้ ย จึงแกล้งร้อง ออกมาทันทวี ่า \" พวกทา่ นทรยศเล่นไม่ซอ่ื กบั เรา ดงั นั้นเราจะไมร่ ักษาสัญญาลม ๆ แลง้ ๆ อีกต่อไป” แล้วฝงู สุนัขปาู กเ็ ขา้ ขยํา้ ฝงู แกะซง่ึ ในขณะนนั้ ไม่มสี นุ ขั บ้านคอยช่วยเหลือ ในไม่ช้าแกะก็ถูกสุนัขปูา กนิ จนหมด เร่ืองน้ีสอนใหร้ ้วู า่ อยา่ ไว้ใจคนแปลกหนา้ 86 คู่มือส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 คู่มอื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง 79 หลกั สตู รเตรยี มลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1

แผนการจัดกจิ กรรมลกู เสอื สารอง ดาวดวงที่ 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ 1 หนว่ ยที่ 5 การคน้ หาธรรมชาติ เวลา 1 ช่ัวโมง แผนการจดั กจิ กรรมท่ี 15 รูจ้ กั และสัมผสั ธรรมชาติ 1. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. ลกู เสือจําแนกสิง่ ท่เี ปน็ ธรรมชาติกบั สง่ิ ที่ไมเ่ ปน็ ธรรมชาตไิ ด้ 2. ลูกเสอื สามารถเลา่ เรอ่ื งราวของสิ่งมชี ีวติ หรอื ธรรมชาติและบอกวิธีการอนรุ ักษ์ได้ 2. เน้อื หา เรอื่ งราวของธรรมชาตทิ มี่ อี ยรู่ อบตัวของลูกเสอื 3. ส่ือการเรยี นรู้ 3.1 แผนภูมเิ พลง 3.2 บัตรภาพธรรมชาติ 3.3 เรอ่ื งสนั้ ท่ีเป็นประโยชน์ 4. กจิ กรรม 4.1 พิธีเปดิ ประชมุ กอง (แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงขน้ึ สวดมนต์ สงบน่งิ ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอื เกม 4.3 กจิ กรรมตามจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1) ผกู้ าํ กับลกู เสอื นําเลน่ เกมบตั รธรรมชาต,ิ ชวนคดิ ชวนคุย เพ่อื แยกแยะธรรมชาติ และสงิ่ ที่ไม่เป็นธรรมชาติ 2) ผู้กํากับลกู เสอื นาํ ลกู เสอื สมั ผัสธรรมชาตทิ ่มี อี ยู่ในโรงเรียนโดยให้ลกู เสอื บนั ทกึ จดจาํ ส่ิงท่ีพบเหน็ เช่น ตน้ ไม้ นก ปลา ดอกไม้ ฯลฯ 3) ให้ลูกเสอื เลา่ วา่ ประทบั ใจสิ่งใดท่ไี ดพ้ บเหน็ เพราะเหตุใด และแสดงความคดิ เห็นวา่ มีวิธีการใดบา้ งที่จะรักษาสิ่งทพี่ บเห็นไว้ใหค้ งอยู่ตลอดไปหรอื ยาวนานทสี่ ุด 4.4 ผู้กาํ กบั ลูกเสอื เลา่ เร่อื งสน้ั ทเ่ี ป็นประโยชน์ 4.5 พิธีปิดประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครอื่ งแบบ แกรนด์ฮาวส์ ชกั ธงลง เลกิ ) 5. การประเมนิ ผล 5.1 สอบถามความเข้าใจสง่ิ ทเ่ี ปน็ ธรรมชาติกบั สิ่งทไี่ มเ่ ป็นธรรมชาติ 5.2 สงั เกตและสอบถามความคิดเหน็ ของลกู เสอื ในการอนุรกั ษห์ รอื รกั ษาสภาพธรรมชาติไว้ ใหค้ งอยตู่ อ่ ไป คมู่ อื สง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสือทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 87 80 คูม่ อื สง่ เสรมิ และพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง หลักสูตรเตรยี มลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 1

เพลง ภาคผนวกประกอบแผนการจดั กจิ กรรมท่ี 15 บตั รภาพ ป่าดงพงพี ปูาดงพงพขี องไทยเรานม้ี เี กนิ พอ อย่ามัวรีรอ ขอเชิญร่วมกนั ขมันขมี ถ่ินไทยนี้แดนสขุ สันต์ หลากพรรณไม้งามสดสี ตนื่ เถดิ เรายามเช้ามงุ านทนั ที จอบและเสียมของเรากม็ ี สินทรัพยท์ วีดว้ ยกสกิ รรม (ซาํ้ ) ปูาดงพงพขี องไทยเรานอ้ี ดุ มครนั อยู่ในไพรวลั ย์ รกั ถน่ิ ไทยใจหรรษา แหล่งธารนํา้ ซา่ นหล่ังไหล หวา่ งไพรนง้ี ามหนกั หนา ถน่ิ แดนทองของเรานีค้ วรปองคุณค่า หมั่นขยนั ทกุ วนั เวลา สินทรพั ยไ์ ดม้ าด้วยกสิกรรม (ซํ้า) 88 คมู่ ือสง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 1 คมู่ อื ส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง 81 หลกั สูตรเตรยี มลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 1

คู่มอื สง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 89 82 คู่มือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง หลักสตู รเตรียมลูกเสอื สำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 1

เรอื่ งสนั้ ทเี่ ป็นประโยชน์ กวางกบั พุ่มไม้ กวางตวั หน่ึงอย่ใู นปูาใหญ่ ถกู นายพรานและสุนัขตามลา่ ตอ้ งหลบหนีซอกซอน นายพราน ตามมาอยา่ งกระช้นั ชิด กวางจะหนีสักเทา่ ใดกด็ จู ะไม่พ้น จนกระท่งั มาพบพ่มุ ไม้รกทึบเขียวขจีแห่ง หน่ึง กวางจงึ วงิ่ ถลันเข้าไปซอ่ นตวั อยู่ พุม่ ไม้นั้นแตกใบงดงามร่มคร้ึม เมื่อกวางเข้าไปซ่อนตัวอยู่ กก็ ลายเป็นทก่ี ําบัง อนั มดิ ชิด นายพรานมองไม่เห็นจึงเดินเลยไป กวางแอบมองด้วยใจหว่ันระทึก แต่คร้นั เหน็ พรานผา่ นไปกค็ ดิ ว่าตนเองปลอดภยั แลว้ ด้วยความหวิ จงึ เผลอกินใบไม้ ทก่ี าํ บงั กายของตน เสยี สน้ิ โดยไม่คดิ วา่ ตนรอดชีวิตมาได้นั้นก็เพราะใบไมเ้ หล่านน้ั แท้ ๆ ฝาู ยนายพรานค้นหากวางไมพ่ บ จงึ เดินยอ้ นกลบั มาทางเดมิ และพบกวางกําลังเล็มใบไม้อยู่ นายพรานจงึ นา้ วธนแู ละยิงกวางล้มลง กอ่ นทีก่ วางจะขาดใจตาย มันไดแ้ ต่ราํ พงึ ว่า “ใบไมช้ ่วยชีวิต เราไว้แท้ ๆ แตเ่ รากลับเนรคุณกนิ มนั เสียหมด” เรือ่ งน้สี อนให้ร้วู ่า จงกตัญํูรู้คณุ 90 คู่มอื ส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลูกเสือทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 1 ค่มู อื สง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง 83 หลักสตู รเตรียมลูกเสอื ส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 1

แผนการจัดกจิ กรรมลกู เสอื สารอง ดาวดวงที่ 1 ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 หน่วยท่ี 6 ความปลอดภัย เวลา 1 ชว่ั โมง แผนการจดั กิจกรรมที่ 16 ความปลอดภยั ในบา้ น 1. จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ ลกู เสือสามารถบอกสาเหตุท่ีทําให้เกดิ อบุ ตั เิ หตแุ ละอบุ ัตภิ ัยภายในบ้านได้ 2. เน้ือหา สาเหตตุ ่างๆ ที่ทาํ ให้เกดิ อบุ ตั ิเหตภุ ายในบ้านและอนั ตรายท่ีเกดิ จากไฟ 3. สอื่ การเรยี นรู้ 3.1 แผนภูมิเพลง 3.2 ใบความรู้ เรอ่ื ง ความปลอดภยั ในบ้านภาพประกอบ 3.3 เรื่องสน้ั ทเี่ ปน็ ประโยชน์ 4. กจิ กรรม 4.1 พิธีเปิดประชมุ กอง (แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงขน้ึ สวดมนต์ สงบนงิ่ ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอื เกม 4.3 กจิ กรรมตามจุดประสงค์การเรยี นรู้ 1) ผกู้ าํ กับลูกเสอื และลกู เสอื รว่ มกันสนทนาเกย่ี วกบั การเกิดอุบัตเิ หตุในบา้ น โดยเปดิ โอกาสให้เลา่ 2 – 3 คน แลว้ สรุปตัวอย่างอุบัติเหตใุ นบา้ น เชน่ การพลัดตกหกลม้ ไฟฟาฺ ดดู ไฟไหม้ นํ้าร้อนลวก ใช้ยาผดิ อัคคีภยั ได้รับสารพิษ แกส๊ แมลงสัตวก์ ดั ตอ่ ย อุบัติเหตจุ ากของมคี มตา่ ง ๆ เป็นต้น 2) ผ้กู าํ กบั ลกู เสอื ใหห้ ม่ลู ูกเสอื ชว่ ยกันคดิ วิธีปฺองกันอุบตั ิเหตุดังกล่าวขา้ งตน้ หมู่ละ 2 ประเภท โดยไม่ซา้ํ กัน 3) ให้ตัวแทนหมู่ลูกเสอื รายงานทีละหมู่ และผูก้ ํากบั ลกู เสอื อธบิ ายเพิ่มเติม และสรปุ 4.4 ผูก้ ํากับลูกเสือเลา่ เรือ่ งสนั้ ทเ่ี ป็นประโยชน์ 4.5 พธิ ปี ิดประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครอ่ื งแบบ แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงลง เลกิ ) 5. การประเมนิ ผล สงั เกตความสนใจและการเขา้ รว่ มกจิ กรรม การตอบคําถามและการแสดงความคดิ เห็น 6. องคป์ ระกอบทกั ษะชวี ิตสาคัญทีเ่ กดิ จากกิจกรรม คอื การคดิ วิเคราะหแ์ ละเห็นความสําคัญของการปฺองกันอบุ ัติเหตุ เพอ่ื ความปลอดภยั ในบ้าน คมู่ อื สง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 1 91 84 คมู่ ือส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง หลกั สูตรเตรียมลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1

ภาคผนวกประกอบแผนการจดั กจิ กรรมท่ี 16 เพลง ลมิ โบล้ ูกเสอื สนกุ กนั ไปพาใจให้รื่นเรงิ รว่ มบันเทิงกบั ลกู เสอื ดีกวา่ (ซํา้ ) กายและใจจะคลายเหนอ่ื ยล้า ยังรกั ษาอายุยืนนาน กจิ การงานเราลกู เสอื ไม่หวน่ั เพราะทกุ วัน ใจเราร่ืนเริง 92 คู่มือสง่ เสริมและพัฒนากจิ กรรมลกู เสือทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 1 ค่มู อื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง 85 หลักสตู รเตรียมลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1

ใบความรู้ ความปลอดภัยในบา้ น ภาพประกอบการเรยี นรู้ สาเหตุท่ที าใหเ้ กดิ อบุ ตั ิเหตุในบ้าน อบุ ัตเิ หตแุ ละอันตรายที่เกดิ ขน้ึ ภายในบ้าน เนื่องจากมาจากการขาดความมีระเบยี บวินยั และ ขาดความรอบคอบเปน็ ส่วนใหญ่ อบุ ัติเหตทุ ีเ่ กดิ ข้นึ เสมอจากสาเหตุตอ่ ไปน้ี 1. การพลัดตกหกลม้ 2. ไฟฟฺา 3. ไฟไหม้ นํ้าร้อนลวก 4. ใช้ยาผิด ค่มู อื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 1 93 86 คมู่ อื ส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื สำ�รอง หลกั สูตรเตรียมลูกเสือสำ�รอง และดาวดวงที่ 1 ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1

5. อคั คภี ยั 6. ของมพี ษิ แกส๊ พษิ และสัตว์ร้ายต่าง ๆ 7. ของมคี มตา่ งๆ วิธีป้องกันอบุ ัติเหตภุ ายในบา้ น 1. จดั วางเครื่องเรอื น และเคร่อื งใช้ต่าง ๆ ให้เปน็ ระเบยี บ ของเลน่ เดก็ ควรจดั ให้เป็นระเบียบ ไม่เกะกะ และไมว่ างของเกะกะตามขัน้ บนั ได รวมทั้งบรเิ วณบ้านท่ีอาจทาํ ใหส้ ะดดุ และพลัดตกหกล้มได้ 2. อยา่ ใช้มอื ท่ีเปียกนา้ํ ดับสวติ ช์ไฟ การถอดเตา้ เสยี บ ใหจ้ ับที่ตัวเต้าเสียบแล้วดึงออกอยา่ ดงึ ทส่ี ายไฟฟาฺ เพราะอาจทาํ ให้สายไฟฟาฺ ขาดภายในและเกดิ กระแสไฟฟาฺ ลัดวงจรได้ 3. ระมดั ระวงั เรือ่ งไฟในการหุงตม้ และการยกของร้อน เชน่ น้าํ รอ้ น ถ้วยแกงรอ้ น ๆ 4. ไมร่ บั ประทานยาใด ๆ ก่อนจะมน่ั ใจในความปลอดภยั ดว้ ยการถามผใู้ หญ่ 5. ไมเ่ ปิดกลอ่ ง หีบหอ่ ท่ีไมร่ ทู้ ่ีมา ระวังการสมั ผสั กับส่งิ ของมพี ิษ 6. ระวงั และหลกี เลี่ยงจากแมลงมพี ษิ ตา่ ง ๆ เชน่ แมลงปอู ง ตะขาบ ผงึ้ แตน รวมท้งั สตั ว์ เลย้ี งทีอ่ าจทําอนั ตรายได้ เช่น สนุ ขั แมว 7. ระมัดระวังในการใชข้ องมคี ม และของแหลมต่างๆ ถา้ ยงั ไมส่ ามารถใชข้ องเหลา่ นไ้ี ดจ้ น ชาํ นาญควรขอความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่ชว่ ย เร่ืองสั้นทีเ่ ปน็ ประโยชน์ หมาป่ากับนกกระเรยี น หมาปูากําลังกินกระต่ายปูา ที่ฆา่ ไดอ้ ย่างตะกละตะกลาม แต่ทันใดนน้ั กระดูกช้ินเล็ก ๆ ก็ไป ติดคอของมันและมันไม่สามารถกลืนกระดูกชิน้ นน้ั ลงไปได้ ไมน่ านมันกร็ ู้สึกเจบ็ ที่คอหอย กเ็ ลยว่งิ ไป วง่ิ มา รอ้ งครวญคราง พยายามหาหนทางบรรเทาความเจ็บปวด มันพยายามขอร้องใครก็ตามท่ี มนั เจอ ให้ชว่ ยเอากระดูกออกไปที “ไมว่ ่านะขออะไรขา้ กใ็ หไ้ ดท้ ัง้ น้ัน” หมาปาู พูด “ถา้ ช่วยเอากระดูก ออกไปได้” ในทีส่ ดุ นกกระเรยี นกต็ กลงที่จะช่วย มันบอกหมาปูาให้นอนลงพรอ้ มกับอ้าปากให้กว้าง มากท่สี ุดเท่าที่จะกว้างได้ แล้วนกกระเรียนกย็ ืดคอยาว ๆ ของมันเข้าไปในปากหมาปูาใช้ จงอยปาก ของมันเขีย่ กระดูกชิ้นนั้นหลุดออกมาได้ “เจ้าจะให้อะไรข้าเป็นรางวัลตามท่ีสัญญาไว้” นกกระเรียน ถาม หมาปาู แสยะย้มิ แยกเขีย้ ว และพดู ว่า “จงสาํ นึกตนไวเ้ ถดิ เพราะเจา้ เพิ่งเอาหัวของเจ้าเข้ามาใน ปากของขา้ และเอามันออกไปไดอ้ ย่างปลอดภยั น่นั นา่ จะเป็นรางวัลท่ยี ่งิ ใหญ่สาํ หรับเจา้ แลว้ ” เรอ่ื งนี้สอนใหร้ ูว้ ่า ความกตญั ํูไม่มใี นหมคู่ นพาล 94 ค่มู อื ส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 คมู่ ือส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง 87 หลักสตู รเตรยี มลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1

แผนการจัดกิจกรรมลูกเสือสารอง ดาวดวงท่ี 1 ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 หน่วยที่ 6 ความปลอดภัย แผนการจัดกิจกรรมที่ 17 การเดนิ ข้ามถนนอยา่ งปลอดภัย เวลา 1 ช่วั โมง 1. จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1.1 ลกู เสือสามารถบอกความหมายและวิธีปฏบิ ัติตนตอ่ เครื่องหมายจราจรทเ่ี กี่ยวข้องกบั ชวี ิตประจําวันได้ 1.2 ลูกเสือสามารถขา้ มถนนได้อย่างปลอดภัย 2. เนื้อหา 2.1 ความหมายและวธิ ปี ฏิบตั ติ นตอ่ เคร่ืองหมายจราจร ทเ่ี ก่ียวขอ้ งกบั ชีวติ ประจําวัน 2.2 การข้ามถนนอย่างปลอดภัย 3. สื่อการเรยี นรู้ 3.1 แผนภูมิเพลง, เกม 3.2 แผนภมู ภิ าพเครอื่ งหมายจราจรทีเ่ กยี่ วขอ้ งในชีวิตประจาํ วนั 3.3 ใบความรู้ เร่ือง เครอ่ื งหมายจราจรและการขา้ มถนนอยา่ งปลอดภัย 3.4 เรอ่ื งสั้นทเ่ี ป็นประโยชน์ 4. กจิ กรรม 4.1 พิธีเปิดประชุมกอง (แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงขนึ้ สวดมนต์ สงบนิ่ง ตรวจ แยก) 4.2 เพลงหรอื เกม 4.3 กจิ กรรมตามจดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 1) ผกู้ าํ กับลูกเสอื อธบิ ายสัญญาณจราจร สัญญาณไฟสาํ หรับคนขา้ มถนน การใชท้ าง ม้าลายและสะพานลอยและชวนสนทนาดว้ ยคําถามวา่ - ใครเคยขา้ มถนนบ้างใหย้ กมือข้นึ สมุ่ ถาม 1 -2 คน ว่าข้ามอย่างไร มีใครชว่ ยพาขา้ ม - ลูกเสือคิดว่า ในการเดินถนนและการข้ามถนนอาจเกิดอันตรายอะไรได้บ้างและ คิดว่าจะระวงั ตนเองไดอ้ ยา่ งไร 2) ผูก้ ํากับลูกเสอื ชวนลกู เสอื ร้องเพลงขา้ มถนน และถอดความหมายของเนอ้ื เพลง 3) ผกู้ าํ กับลกู เสอื จดั สถานทเ่ี ปน็ ถนนจําลอง ทบทวนสญั ญาณไฟจราจร สัญญาณไฟ คนขา้ มถนน สาธติ การเดนิ ถนนและข้ามถนนอย่างปลอดภัย 4) หมู่ลูกเสอื ฝกึ การเดินถนนและข้ามถนนอย่างปลอดภัยตามขน้ั ตอนการสาธิต 5) ผู้กํากบั ลูกเสอื และลูกเสือร่วมกนั สรปุ วธิ ีการเดินถนนและขา้ มถนนอย่างปลอดภัย 4.4 ผู้กาํ กับลูกเสอื เลา่ เรอ่ื งสนั้ ท่เี ปน็ ประโยชน์ 4.5 พธิ ีปิดประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครอ่ื งแบบ แกรนด์ฮาวส์ ชักธงลง เลกิ ) คูม่ อื ส่งเสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 1 95 88 คู่มอื สง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสือทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง หลักสตู รเตรยี มลูกเสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1

5. การประเมนิ ผล สอบถามความเขา้ ใจเรอื่ งสัญญาณไฟจราจร เครอื่ งหมายจราจร ตลอดจนวิธกี ารเดนิ ถนน และขา้ มถนนอยา่ งปลอดภยั ภาคผนวกประกอบแผนการจดั กิจกรรมที่ 17 เพลง ข้ามถนน อย่าเหมอ่ มอง ตอ้ งดขู า้ งหนา้ อกี ซา้ ยและขวาเมื่อจะขา้ มถนน หากยวดยานมากหลาย ก็ต้องอดใจทนอยา่ ตดั หน้ารถยนต์ ทุกทกุ คนควรระวังเอย มง แซะ มง แซะ แซะ มง ตะล่มุ ตมุ มง (ซา้ํ ) ขา้ มถนน ข้ามถนนบนสะพานลอย หรอื ลอดอุโมงค์เหนอ่ื ยหน่อย แต่กป็ ลอดภยั ดี ขา้ มถนนบนทางมา้ ลาย มองขวามองซ้าย และมองขวาอีกที หากปลอดภยั ข้ามไดอ้ ย่ารอรี คร่ึงหลังมองซา้ ยอกี ที เพราะอาจจะมีรถมา เกม ว่งิ ผลัดจราจร วธิ ีเล่น ลกู เสอื แตล่ ะหม่เู ข้าแถวตอนลึกจาํ นวนเท่า ๆ กัน จดั ทาํ บัตรสีแดง 3 ใบสีเหลือง 3 ใบ สีเขียว 6 ใบ แต่ละชดุ วางไว้หน้าหมูล่ กู เสือ ห่างจากหัวแถวประมาณ 5 เมตร เม่อื ได้ยินสญั ญาณ เรมิ่ เล่นใหค้ นแรกของแต่ละหมวู่ ่ิงไปหยบิ บัตร หากได้บตั รสแี ดงให้คว่ําบัตรไว้ดงั เดมิ แล้วว่งิ กลับมาต่อ แถวเดิม เพ่ือเตรียมเล่นใหม่ หากเป็นบัตรสีเหลอื งให้ควํ่าบัตรและรออยู่ตรงนัน้ เพื่อรอเลน่ ใหม่ หาก ได้บตั รสีเขยี วให้รบี นาํ บัตรไปไวอ้ กี จุดหนง่ึ แล้วนั่งรอสมาชิกหมใู่ ดได้บตั รสเี ขียวครบกอ่ นเป็นหม่ทู ช่ี นะ 96 คมู่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 1 คูม่ ือส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง 89 หลกั สูตรเตรียมลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงที่ 1 ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1

ใบความรู้ เครอ่ื งหมายจราจรและการข้ามถนนอย่างปลอดภัย เคร่ืองหมายจราจร เป็นสญั ลักษณ์ทีใ่ ช้ในการควบคมุ การจราจรมกั เป็นสญั ญาณไฟหรอื ปาฺ ย สญั ญาณไฟจราจร สญั ญาณไฟจราจรโดยทั่วไป ประกอบด้วยสัญญาณไฟสามสี ติดตงั้ ตามทางแยกตา่ ง เพอ่ื ควบคมุ การจราจรตามทางแยก โดยท้งั สามสี ได้แก่ สแี ดงให้รถหยดุ สีเหลอื งให้รถระวงั เตรยี มหยดุ และสเี ขยี ว คอื ใหร้ ถไปได้ สําหรบั สญั ญาณไฟจราจรพิเศษ เช่น มสี ีเหลอื งเพยี งสเี ดียวกระพริบอยู่ ใชส้ าํ หรับทางแยก ที่ ไมพ่ ลกุ พลา่ น หมายถึง ใหร้ ะมดั ระวังวา่ มที างแยกและดูความเหมาะสมในการออกรถได้เอง, สญั ญาณไฟจราจรสําหรบั การข้ามถนน เป็นต้น สัญญาณไฟจราจรสาหรับการเดนิ รถ มี 3 สี คอื สแี ดง สีเหลือง และสีเขียว สีแดง สแี ดง สเี ขียว สีเหลือง เขียวยว สีเขยี ว เขียวยว สแี ดง หมายถึง ใหร้ ถทกุ คนั หยดุ หลังแนวเสน้ ที่กําหนดไว้ สีเหลอื ง หมายถึง ให้รถทแ่ี ล่นอย่เู ตรยี มหยดุ หรอื ใหร้ ถท่จี อดอยเู่ ตรียมแล่น สเี ขียว หมายถงึ ให้รถแล่นผ่านไปได้ สญั ญาณไฟสาหรบั คนขา้ มถนน สญั ญาณไฟสําหรับคนข้ามถนนจะมรี ูปคนในสญั ญาณไฟ มี 2 สี คือ สีแดง และสีเขยี ว สีแดง หมายถงึ ห้ามขา้ มถนน สีเขียว หมายถงึ ขา้ มถนนได้ คู่มอื สง่ เสรมิ และพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 97 90 ค่มู อื ส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง หลักสูตรเตรียมลกู เสือส�ำ รอง และดาวดวงท่ี 1 ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1

ปา้ ยจราจร เป็นปฺายควบคุมการจราจร แบง่ ออกเป็น 3 ประเภท  ปาฺ ยบงั คับ มกั จะมพี นื้ สขี าว ขอบสีแดง เป็นปาฺ ยกําหนด ตอ้ งทําตาม เช่น หา้ มเลี้ยวขวา  ปาฺ ยเตอื น มักจะมพี น้ื สีขาว ขอบสดี าํ จะเปน็ ปาฺ ยแจง้ เตอื นวา่ มีอะไรอยขู่ า้ งหนา้  ปฺายแนะนํา เป็นปาฺ ยทแี่ นะนาํ การเดนิ ทางต่างๆ อาทิ ทางลดั ปาฺ ยบอกระยะทาง เป็นตน้ ป้ายจราจร ความหมาย แสดงตาํ แหนง่ ทางขา้ มถนน เคร่อื งหมายทางขา้ มถนน โรงเรยี น ระวังเด็ก : ทางขา้ งหนา้ มโี รงเรยี นตงั้ อยขู่ า้ งทางใหข้ ับรถให้ ช้าลงและระมัดระวังอบุ ัติเหตุ ซงึ่ อาจจะเกดิ ข้นึ แกเ่ ดก็ นกั เรยี นถ้าเดก็ นักเรียนกําลงั เดนิ ข้ามถนนให้หยดุ รถใหเ้ ดก็ นกั เรยี นขา้ มถนนไปได้ โดยปลอดภยั ถา้ เป็นเวลาทโี่ รงเรียนกําลงั สอนให้งดใชเ้ สยี งสัญญาณ และหา้ มใหเ้ กดิ เสยี งรบกวนด้วยประการใดๆ ระวังคนขา้ มถนน : ทางขา้ งหนา้ มีทางสาํ หรับคนขา้ มถนน หรอื มี หมู่บ้านราษฎรอยขู่ ้างทางซง่ึ มคี นเดินขา้ มไปมาอยูเ่ สมอ ให้ขับรถให้ ชา้ ลงพอสมควรและระมดั ระวังคนข้ามถนนถา้ มคี นกําลงั เดินขา้ มถนน ให้หยดุ ให้คนเดนิ ขา้ มถนนไปได้โดยปลอดภยั เฉพาะคนเดิน :บรเิ วณทตี่ ดิ ตงั้ ปาฺ ยเป็นบริเวณทกี่ าํ หนดใหเ้ ฉพาะคน เดินเทา่ นน้ั หยดุ : รถทกุ ชนิดตอ้ งหยุดเมือ่ เหน็ วา่ ปลอดภยั แล้ว จึงใหเ้ คลอ่ื นรถ ต่อไปไดด้ ้วยระมดั ระวัง ใหท้ าง :รถทุกชนดิ ต้องระมดั ระวังและให้ทางแก่รถและคนเดินเท้า ในทางขวางหนา้ ผา่ นไปก่อนเม่อื เหน็ ว่าปลอดภยั และไม่เป็นการกดี ขวางการจราจรท่ีบรเิ วณทางแยกนน้ั แล้วจงึ ใหเ้ คล่ือนต่อไปไดด้ ้วย ความระมดั ระวงั 98 คมู่ อื ส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ค่มู อื ส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง 91 หลกั สตู รเตรียมลกู เสือสำ�รอง และดาวดวงท่ี 1 ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 1