Elementy pracy biurowej w logistyce

Plantacja Elearningu http://plantacjaelearningu.pl Elementy pracy biurowej w logistyceObszar kształcenia AZawód: technik logistykSpis treści:1. Pojęcia z zakresu mikroekonomii.2. Pojęcia z zakresu makroekonomii.3. Komputer w pracy biurowej.4. Korespondencja służbowa.5. Zasady redagowania pism służbowych.6. Obsługa spotkań służbowych.7. Zasady tajemnicy służbowej.8. Ochrona danych osobowych.E-zasoby projektu „Model systemu wdrażania i upowszechniania kształcenia na odległośćw uczeniu się przez całe życie” realizowanego przez Krajowy Ośrodek WspieraniaEdukacji Zawodowej i Ustawicznej.E-zasoby udostępniane są na otwartej licencji.Projekt: Elearning w Edukacji Opracowanie wersji online: Piotr Halama (http://halamaplus.pl)

Źródło: www.fotolia.comKURS Elementy pracy biurowej w logistyceMODUŁ Pojęcia z zakresu mikroekonomiiKurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 1

1 Pojęcia z zakresu mikroekonomii1.1 Pojęcie ekonomii Ekonomia jest nauką, która bada, w jaki sposób ograniczone zasoby – poprzezproces produkcji, dystrybucji i konsumpcji – wykorzystywane są dla zaspokojeniapotrzeb ludzkich1. Zajmuje się przede wszystkim badaniem, co, ile, jak i dla kogowytwarza społeczeństwo. Gospodarując, ludzie zużywają zasoby (inaczej: czynniki produkcji) – czyli dobra,niezbędne do wytwarzania innych dóbr. Problem ekonomiczny polega na tym, żerzadkim środkom (zasobom) towarzyszą nieograniczone pragnienia i potrzeby. Zasobysą rzadkie – ich podaż jest ograniczona (jest ich mniej niż potrzeb). Kapitał jest zasobem przetworzonym. Obejmuje wszelkiego typu maszyny,narzędzia oraz inne środki, których kombinacja z ziemią i pracą pozwala nawytworzenie określonych dóbr ekonomicznych. Praca jest zasobem ludzkim, niezbędnym do wytworzenia dóbr. Im większaspecjalizacja pracy i im wyższe wymagane umiejętności, tym wkład pracyw wytworzenie dobra jest większy.Podstawowe zagadnienia ekonomii to:  alokacja zasobów – rozdysponowanie środków posiadanych przez podmiot gospodarczy (praca, kapitał, wiedza i doświadczenie). Każdy podmiot gospodarczy stara się alokować posiadane zasoby, w sposób, który umożliwi mu najlepiej realizować wytyczone cele. Optymalna alokacja środków to taka, która będzie maksymalizować zysk z działalności gospodarczej.  produkcja – wielkość i struktura, metody wytwarzania (technika), wzrost produkcji; jest to proces nastawiony na zysk, zaplanowany i zrealizowany w celu dostarczenia dóbr konsumentom, którzy wyrażają na takowe dobra zapotrzebowanie;  podział – dóbr (dobra trwałe i nietrwałe), usług (rynkowe oraz nierynkowe) oraz dochodów (dochód z majątku, dochód z pracy najemnej i pracy samodzielnej);  spożycie – problemy wyboru ekonomicznego w sferze konsumpcji – od zagadnień rozstrzyganych przez pojedynczego konsumenta (gospodarstwo domowe), aż do spraw, dotyczących ogólnej konsumpcji społecznej.1 Próchnicki L., Zrozumieć gospodarkę. Makroekonomia, Zachodniopomorska Szkoła Biznesu, Szczecin2000, s. 1 Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 2

1.2 Ekonomia informacji Ekonomia informacji – dział ekonomii, który zajmuje się badaniem, w jakisposób informacja wpływa na gospodarkę i decyzje gospodarcze.Informacja ma szczególne właściwości w porównaniu z innymi rodzajami dóbr:  łatwa do wytworzenia i rozpowszechniania;  trudna do ochrony i kontroli;  ma wpływ na podejmowanie decyzji gospodarczych;  nie można dwa razy sprzedać tej samej informacji jednemu kupującemu;  nie można jej ocenić przed poznaniem.Informacja ma cechy dobra publicznego:  wielkość konsumpcji jednego podmiotu, w zasadzie nie wpływa na konsumpcję innego;  wykluczenie kogokolwiek z korzyści związanych z posiadaniem informacji jest trudne albo nieefektywne.Ekonomiści, zajmujący się ekonomią informacji to m.in.:  George Akelof;  Michael Spence;  Joseph Stiglitz.1.3 Mikroekonomia Mikroekonomia zajmuje się związkami cząstkowymi. Cząstkowośćzainteresowań mikroekonomii wyraża się tym, iż zajmuje się ona analizą zachowańposzczególnych, tzn. pojedynczych podmiotów, takich jak: firmy, jednostki, czy też rynki– akcentując ich odrębność, a także różnice zachodzące pomiędzy nimi2. Objaśniając zachowania poszczególnych podmiotów, mikroekonomia przyjmuje założenie, iż każdy z podmiotów usiłuje maksymalizować bądź to swoje bogactwo, bądź to zyski. Maksymalizacja ta dokonuje się przy danych ograniczeniach, takich jak: posiadany dochód, czas, podatki, preferencje. Mikroekonomia usiłuje tu odpowiedzieć2 Próchnicki L., Zrozumieć gospodarkę. Makroekonomia, Zachodniopomorska Szkoła Biznesu, Szczecin2000, s. 2Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 3

na pytanie, jak na zmiany w obrębie przyjętych ograniczeń zareaguje dany podmiot, rynek i konsument3.Krzywa możliwości produkcyjnych – przykładowy model ekonomiczny, którypokazuje największą możliwą produkcję jednego dobra, przy danej produkcji drugiegodobra (przy stałych zasobach oraz technologii).Krzywa możliwości produkcyjnych pokazuje największą możliwą produkcję jednegodobra, przy danej produkcji drugiego dobra (przy stałych zasobach oraz technologii).PrzykładProdukujemy dobro A i B, do dyspozycji mamy 5 osób. Tabela 1.1 Zatrudnienie, produkcjaŹródło: http://www.ioz.pwr.wroc.pl/pracownicy/chodak/mikroekonomia.htm3 Próchnicki L., Zrozumieć gospodarkę. Makroekonomia, Zachodniopomorska Szkoła Biznesu, Szczecin2000, s. 2 – 3Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 4

Krzywa możliwości produkcyjnych20 15 15 14B 10 12 9 5 5 00 0 5 10 15 20 A Rysunek 1.1 Krzywa możliwości produkcyjnych dobra A i B dla zależności podanych w Tabeli 1.1 Źródło: http://www.ioz.pwr.wroc.pl/pracownicy/chodak/mikroekonomia.htm Kosztem alternatywnym (kosztem utraconych możliwości) są utraconemożliwości robienia czegoś innego. Koszt alternatywny pozyskania dodatkowej ilościdobra B to utrata pewnej ilości dobra A. Na powyższym rysunku kosztemalternatywnym (kosztem utraconych możliwości) są utracone możliwości robieniaczegoś innego. Koszt alternatywny pozyskania dodatkowej ilości dobra B to utrata pewnej ilościdobra A. Na powyższym rysunku kosztem alternatywnym zwiększenia ilości dobraB, jest zmniejszenie ilości dobra A. Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 5

Rysunek 1.2 Koszty alternatywne Źródło: http://www.ioz.pwr.wroc.pl/pracownicy/chodak/mikroekonomia.htm Koszt alternatywny kolejnych jednostek dobra B się zwiększa. Przechodzącz punktu C do E, dużemu zwiększeniu produkcji dobra B, towarzyszy mały spadekprodukcji dobra A (mały koszt alternatywny zwiększenia produkcji dobraB o jednostkę). Między punktami F i D jest na odwrót – koszt alternatywny zwiększeniaprodukcji dobra B jest duży. Jest to tzw. prawo malejących przychodów. Postęptechniczny sprawia, że krzywa możliwości produkcyjnych przesuwa się do góry.Cztery fazy analizy ekonomicznej:  obserwacja gospodarowania;  uogólnianie (indukcja);  wnioskowanie (dedukcja);  krytyka.Narzędzia analizy ekonomicznej:  Dane statystyczne – gotowe zestawy danych statystycznych dostarczają wyspecjalizowane instytucje państwowe (GUS) lub prywatne. Dodatkowo, przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe czerpią wiedzę na tematy ekonomiczne z gazet oraz portali internetowych: − Gazeta Prawna, − Rzeczpospolita, − www.money.pl, − www.stat.gov.pl, − oraz wiele innych;Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 6

 Modele ekonomiczne ukazują podstawowe związki badanych zmiennych w formie, np. rysunku, wykresu, układu równań różniczkowych itp.Źródła danych liczbowych:  Rocznik Statystyczny GUS (uzupełniany biuletynami miesięcznymi i kwartalnymi);  Publikacje Narodowego Banku Polskiego;  Rocznik Statystyki Międzynarodowej GUS;  roczniki statystyczne poszczególnych krajów;  publikacje ONZ, OECD, Unii Europejskiej.Dodatkowo przedsiębiorstwa korzystają z:  rachunkowości z lat ubiegłych – są one wykorzystywane w przypadku kontynuowania tego samego lub podobnego asortymentu produkcji, lub świadczonych usług. Są to dane historyczne i wymagają skorygowania o zmianę cen;  statystyki lat ubiegłych – dane te są szczególnie ważne wówczas, gdy istnieje możliwość ich porównywania z danymi innych podmiotów, uzyskujących dobre wyniki produkcyjne i finansowe4. Wskaźnik (indicator) – to wybrana obserwacja, którą traktujemy jakoodzwierciedlenie zmiennej i którą chcemy badać. Wskaźnikami mogą być zjawiska,stany rzeczy, zdarzenia, zachowania, fakty, procesy, które jest łatwo zaobserwowaći których samo istnienie, pojawienie się lub stopień intensywności stanowi przesłankę,że w określonych przypadkach z pewnością lub z pewnym prawdopodobieństwem danezdarzenie czy własność wystąpiła.Przykładowe wskaźniki to:  wskaźnik jakości życia;  wskaźnik ubóstwa;  wskaźnik stopy bezrobocia;  wskaźnik rentowności;  wskaźnik płynności;  wskaźnik cen światowych;  wskaźniki zatrudnienia;  wskaźniki wzrostu gospodarczego5.4 http://edu.pjwstk.edu.pl/wyklady/rpg/scb/index49.html5 www.mfiles.pl/pl/index.php/Wskaźnik Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 7

Wielkości realne – to wielkości obliczone w taki sposób, aby wyeliminować wpływ zmian cen, czyli wielkości obliczane przy cenach stałych. Wielkości nominalne – to wielkości obliczane w cenach bieżących, czyli cenach z kolejnych momentów pewnego okresu.Przykład Dochód nominalny to suma otrzymywanych pieniędzy. Dochód realny to ilośćtowarów i usług, które za te pieniądze możemy nabyć. Aby obliczyć zmiany dochodurealnego, trzeba podzielić wskaźnik dochodu nominalnego przez wskaźnik cen.Przeciętne wynagrodzenie miesięczne netto w Polsce wyniosło: 1996 – 710,46 zł 1997 – 872,91 złOgólny poziom cen towarów i usług konsumpcyjnych podniósł sięw 1997 r. w porównaniu z poprzednim rokiem o 14,9%.Płaca nominalna wzrosła o 22,9%. Gdyż (872,91-710,46)/710,46×100% = 22,9%Płaca realna wzrosła o 7,0%. Gdyż (122,9-114,9)/114,9×100% = 7%6.1.4 Podmioty gospodarki rynkowej Wysłuchaj audiocastu pt. „Podmioty gospodarki rynkowej”, aby dowiedziećsię podstawowych informacji.Instytucje finansowe:  bank centralny państwa;  banki komercyjne;  giełda papierów wartościowych;  towarzystwa ubezpieczeniowe. W systemie finansowym państwa największa rola przypada bankowicentralnemu, który pełni następujące funkcje:  jest bankiem państwa, tzn. utrzymuje fundusze państwowe, realizuje wydatki oraz udziela pożyczek państwu;  jest bankiem emisyjnym, ponieważ posiada monopol na emisję pieniądza gotówkowego oraz organizowania jego obiegu;  jest bankiem banków, gdyż utrzymuje rezerwy pieniężne banków komercyjnych, udziela im kredytów oraz może kreować pieniądz bezgotówkowy w rozliczeniach między bankami.6 www.ioz.pwr.wroc.pl Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 8

Główną funkcją banku centralnego jest regulowanie podaży pieniądza w obiegui oddziaływanie na politykę kredytową banków komercyjnych, w celu hamowaniawzrostu cen oraz wpływania na przebieg koniunktury gospodarczej kraju. Podstawowe funkcje banków komercyjnych:  dokonują operacji związanych z prowadzeniem rachunków bieżących (czekowych) dla przedsiębiorstw i instytucji publicznych (organizowanie obrotu bezgotówkowego za pomocą czeków i przelewów);  przyjmują układy terminowe, które mogą być wycofane po upływie czasu, na jaki zostały złożone lub za uprzednim wypowiedzeniem;  udzielają kredytów – bank bierze pod uwagę ocenę zdolności kredytowej i odpowiedzialności majątkowej klienta, przy większych kredytach inwestycyjnych może on zażądać wglądu do księgi obrotów, by sprawdzić rentowność przedsiębiorstwa. W szczególnych przypadkach może zażądać udziału we władzach przedsiębiorstwa;  lokują część swoich pieniędzy w papierach wartościowych oraz zajmują się dyskontowaniem weksli.1.5 Przedsiębiorstwa Najważniejsze w gospodarce są przedsiębiorstwa, ponieważ to one prowadządziałalność wytwórczą, handlową, budowlaną, usługową oraz poszukują, rozpoznająi eksploatują zasoby naturalne. Działalność gospodarczą w Polsce może prowadzićkażdy. Oznacza to, że przedsiębiorcą może być zarówno osoba fizyczna, prawna, a także,niemająca osobowości prawnej, spółka prawa handlowego, która zawodowo wewłasnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą. Mikroekonomia bada jak podejmowane decyzje przez przedsiębiorstwa,wpływają na ich kondycję oraz kondycję gospodarki. Bada m.in. decyzje podejmowaneprzez konsumentów, przedsiębiorstwa, koszty, konkurencję, użyteczność produktów,rynek pracy, struktury rynkowe.Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 9

Rysunek 1.3 Rodzaje potrzeb wg Maslowa Źródło: http://www.edukator.org.pl/ind.php Konsumenci odczuwają przeróżne potrzeby, natomiast przedsiębiorstwa,produkując dobra, dążą do ich zaspokojenia.1.6 Konsument na rynku Konsument na rynku, jako przedstawiciel gospodarstwa domowego, możeprzyjąć następujący sposób zachowania się: wybiera między alternatywami konsumpcjii czyni to w sposób świadomy zgodnie z własnym interesem (jest to założenieo ekonomicznej racjonalności konsumenta); posiadając pełną i prawdziwą informacjęo produktach, konsument sam potrafi najlepiej ocenić, na czym polegają jego korzyści.Błędy w podejmowaniu decyzji są wynikiem braku odpowiednich informacji;konsument decyduje sam o strukturze własnej konsumpcji zgodnie ze swoimipreferencjami, jak również dochodami oraz cenami dóbr obowiązującymi w danymmomencie na rynku. Konsument, zaspokajając własne potrzeby, może zastępować jednedobra drugimi (substytucyjność dóbr). Użyteczność – suma zadowolenia (satysfakcji, przyjemności), jaką osiągaindywidualny konsument z posiadania lub konsumowania danego dobra. Użytecznośćma charakter subiektywny i jest kategorią abstrakcyjną. Wyróżniamy 3 użyteczności:  całkowita – oznacza stopień zadowolenia, jaki posiada jednostka z konsumpcji lub posiadania określonej ilości danego dobra;  przeciętna – wielkość średnia;Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 10

 krańcowa – (marginalna) jest to przyrost (wzrost lub spadek) zadowolenia, jakie osiąga konsument ze zwiększania swojej konsumpcji (dobra lub usługi) o jednostkę. Suma użyteczności krańcowych jest równa użyteczności całkowitej. Między poziomem konsumpcji danego dobra, a jego użytecznością istniejąnastępujące zależności:  użyteczność całkowita konsumpcji danego dobra wzrasta (maleje) wraz ze wzrostem (spadkiem) ilości konsumowanego dobra;  użyteczność krańcowa maleje (wzrasta) wraz ze wzrostem (spadkiem) ilości konsumowanego dobra o jednostkę;  użyteczność krańcowa kolejnych jednostek może być różna, spadek użyteczności może następować niekoniecznie już od drugiej jednostki (czasem kilka pierwszych jednostek może mieć taka samą wartość), ale wcześniej czy później następuje jednak spadek użyteczności kolejnych, konsumowanych jednostek dobra. Prawo malejącej użyteczności krańcowej (I prawo Gossena) – przyrostyzadowolenia z konsumpcji maleją wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra.Użyteczność krańcowa jest malejącą funkcją ilości danego dobra. System preferencji konsumenta (zasady, jakie obowiązują przy wyborzekonsumenta): przy podejmowaniu decyzji o konsumpcji wielu dóbr, konsument dąży dowyboru takiej kombinacji dóbr, która przynosi mu największe zadowolenie.Podstawą wyboru konsumenta jest uporządkowany system preferencji:  założenie kompletności preferencji – konsument, dokonując wyboru między poszczególnymi kombinacjami dóbr, potrafi ocenić, które kombinacje preferuje bardziej, a które mniej;  założenie o przewodności preferencji;  założenie nienasyconości zadowolenia konsumenta – konsument wybiera zawsze taką kombinację dóbr, która daje mu największą satysfakcję z konsumpcji. Oznacza to w skali preferencji, że wyższe miejsca zajmują te kombinacje konsumpcji dóbr, które zapewniają mu wyższą użyteczność.Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 11

Rysunek 1.4 Krzywa obojętnościŹródło: Próchnicki L., Zrozumieć gospodarkę. Makroekonomia, Zachodniopomorska Szkoła Biznesu, Szczecin 2000 Krzywa obojętności konsumenta – przedstawia wszystkie kombinacjeilościowe konsumpcji dwóch dóbr, dające konsumentowi takie samo zadowolenie;mówiąc inaczej: to jednakowo preferowane przez konsumenta podstawowe cechy,charakteryzujące krzywe obojętności:  krzywe obojętności mają nachylenie ujemne, co wynika z faktu, że w miarę konsumpcji jednego dobra, zmniejsza się ilość konsumpcji drugiego dobra (zasada substytucyjności);  krzywe obojętności nie mogą się przecinać, co wynika z założenia o przewodności preferencji. Przesuwając się w prawą stronę, napotykamy krzywe o coraz większej użyteczności krańcowej;  krzywych obojętności jest nieskończenie wiele, co oznacza, że istnieją różnice w poziomach zadowolenia z konsumpcji dwóch dóbr;  krzywe leżące dalej od początku układu wskazują na większy poziom zadowolenia konsumenta, natomiast te, które leżą bliżej, wskazują na niższy poziom zadowolenia konsumenta. Wynika z tego, że dla każdego konsumenta można zbudować mapę krzywych obojętności przesuwających się w górę w prawo – co świadczy o wzroście preferencji lub w lewo w dół – czyli spadek preferencji konsumenta;  krzywe obojętności są wypukłe w stosunku do początku układu.Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 12

Krzywa zwana krańcową stopą substytucji (MRS) – określa, z jakiej ilości dóbrY należy zrezygnować, w celu zwiększenia konsumpcji dobra X o jednostkę, w sytuacjipozostania konsumenta na tej samej krzywej obojętności. Linia budżetowa konsumenta – przedstawia możliwości zakupu dwóch dóbr,które mogą być zrealizowane przy danych dochodach konsumenta i cenachjednostkowych tych dóbr. Rysunek 1.5 Linia budżetowa konsumenta Źródło: mfiles.pl/pl/images/4/43/LOB3.jpg Linia budżetowa pokazuje, że mamy do czynienia z taką kombinacją dwóch dóbr,które są osiągalne dla konsumenta przy istniejących ograniczeniach budżetowych, odkombinacji, które są nieosiągalne przy tych ograniczeniach. Każda linia budżetowa,położona powyżej danej, przedstawia taką kombinację dóbr X i Y, które jest dlakonsumenta nieosiągalne, przy danych dochodach (oraz cenach jednostkowych dóbr).Linie, położone poniżej danej linii budżetowej mogą być realizowane bez przeszkódprzez konsumenta. LB ma nachylenia ujemne, które jest równe stosunkowi cen dwóchdóbr. Optimum konsumenta – punkt, w którym konsument, maksymalizujączadowolenie z konsumpcji, znajduje się na najwyżej położonej z możliwych doosiągnięcia krzywej obojętności. Jest to punkt, w którym krzywa obojętności jest stycznado danej linii budżetowej. W punkcie styczności krzywej obojętności z daną liniąbudżetową relacja wielkości konsumpcji dóbr X i Y oznacza, że stopa, z którą konsumentjest skłonny zastąpić ilość konsumowanego dobra X dobrem Y, jest równa stopie, któraumożliwia tę substytucję, przy istniejących ograniczeniach budżetowych.Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 13

1.7 Mikroanaliza rynku Równowaga rynkowa – to taka sytuacja na rynku, w której – przy określonejcenie, wielkość popytu na określony produkt zrównuje się z wielkością jego podaży.Graficznym obrazem stanu równowagi rynkowej jest punkt równowagi rynkowej, tj.punkt przecięcia się krzywej popytu z krzywą podaży. Rysunek 1.6 Równowaga gospodarcza na rynku Źródło: http://www.nbportal.pl/pl/np Wielkość popytu jest to ilość dóbr lub usług, jaką konsumenci, chcą i mogą kupićpo określonej cenie w danym czasie. Wielkość podaży jest to ilość dóbr lub usług, oferowanych do sprzedaży narynku, po określonej cenie i w określonym czasie. Gdy wielkość podaży przewyższa wielkość popytu przy danym poziomie cen,występuje wówczas nadwyżka rynkowa – co oznacza, że towarów jest więcej niżchętnych do zakupu. Jeżeli oferta sprzedaży jest duża, w stosunku do zgłaszanegozapotrzebowania – cena będzie spadać, aby na rynku znów zapanowała równowaga. Z niedoborem na rynku ma się do czynienia wówczas, gdy przy danympoziomie cen wielkość popytu przewyższa wielkość podaży. Nabywcy nie zaspokajająswoich potrzeb, gdyż brakuje towaru. W takiej sytuacji, gdzie kupujący chcą nabyćwięcej, niż oferują sprzedający, cena rośnie. Przejdź do prezentacji pt. „Pojęcia z zakresu mikroekonomii”.Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 14

1.8 Literatura1.8.1 Literatura obowiązkowa  Próchnicki L., Zrozumieć gospodarkę. Makroekonomia, Zachodniopomorska Szkoła Biznesu, Szczecin 2000;  Rekowski M., Wprowadzenie do mikroekonomii, Wrokopa, Poznań, 1997.1.8.2 Literatura uzupełniająca  Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2007.  Nasiłowski M, System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii, Wydawnictwo Key Text 2004.1.8.3 Netografia  http://edu.pjwstk.edu.pl/wyklady/rpg/scb/index49.html;  www.ioz.pwr.wroc.pl.1.9 Spis tabel i rysunkówRysunek 1.1 Krzywa możliwości produkcyjnych dobra A i B dla zależności podanych wTabeli 1.1 ............................................................................................................................................................5Rysunek 1.2 Koszty alternatywne.............................................................................................................6Rysunek 1.3 Rodzaje potrzeb wg Maslowa ........................................................................................ 10Rysunek 1.4 Krzywa obojętności ........................................................................................................... 12Rysunek 1.5 Linia budżetowa konsumenta ....................................................................................... 13Rysunek 1.6 Równowaga gospodarcza na rynku............................................................................. 141.10 Spis treści1 Pojęcia z zakresu mikroekonomii....................................................................................................2 1.1 Pojęcie ekonomii...............................................................................................................................................2 1.2 Ekonomia informacji.......................................................................................................................................3 1.3 Mikroekonomia .................................................................................................................................................3 1.4 Podmioty gospodarki rynkowej .................................................................................................................8 1.5 Przedsiębiorstwa..............................................................................................................................................9 1.6 Konsument na rynku....................................................................................................................................10 1.7 Mikroanaliza rynku.......................................................................................................................................14 1.8 Literatura..........................................................................................................................................................15 1.8.1 Literatura obowiązkowa .............................................................................................................................................15 1.8.2 Literatura uzupełniająca.............................................................................................................................................15 1.8.3 Netografia ..........................................................................................................................................................................15 1.9 Spis tabel i rysunków...................................................................................................................................15Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 15

KURS Źródło: www.fotolia.com Elementy pracy biurowej w logistyceMODUŁ Pojęcia związane z makroekonomią Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 1

2 Pojęcia związane z makroekonomią2.1 Definicja makroekonomii Makroekonomia jest dziedziną ekonomii, która zajmuje się gospodarką jakocałością. Jej celem jest zrozumienie pełnego obrazu funkcjonowania gospodarki, zamiastanalizowania prawidłowości wyborów, dokonywanych przez poszczególne podmioty.Makroekonomia bazuje na fundamentach tworzonych przez mikroekonomię, któraopisuje zachowanie gospodarstw domowych, firm lub pojedynczych rynków. Na tejpodstawie, tworzy modele funkcjonowania całej gospodarki, które w uproszczonejformie, próbują odwzorować najważniejsze związki, łączące decyzje podmiotóww gospodarce1. Rysunek 2.1 Makroekonomia Źródło: http://www.nbportal.pl/pl/commonPages/EconomicsEntryDetails?entryId=30&pageId=608 Makroekonomia bada między innymi czynniki wpływające na poziom i zmiany,takich wielkości ekonomicznych, jak np.:  globalna produkcja i konsumpcja;  globalna podaż;  produkt krajowy brutto PKB;  produkt narodowy;  inflacja;  bezrobocie2. Makroekonomia wyjaśnia, jak i dlaczego z upływem czasu gospodarka rozwijasię, podlega fluktuacjom i zmianom. Ogólny trend wzrostu gospodarki jest wynikiemwolno działających sił – rosnącej liczby ludności i lepszych technologii3.1 http://www.nbportal.pl/pl/commonPages/EconomicsEntryDetails?entryId=30&pageId=6082 http://kanciapka.cba.pl/Notatki/Makroekonomia.pdf3 www.mfiles.pl Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 2

2.2 Produkt krajowy brutto – PKB2.2.1 Mierniki makroekonomii SNA (system rachunkowości narodowej) System SNA oparty jest na koncepcji pracy produkcyjnej Jeana B. Saya,stwierdzającej, że każda praca społecznie użyteczna jest pracą produkcyjną i tym samymwytwarzającą bogactwo narodowe, np.:  lekarze;  sportowcy;  pisarze;  malarze;  oraz inni, którzy wytwarzają dochód krajowy. W systemie SNA proponuje się stosowanie następujących grup miernikówmakroekonomicznych:  mierniki mierzące poziom produkcji w kraju: − Produkt Krajowy Brutto (skrót: PKB), − Produkt Narodowy Brutto (skrót: PNB), − Produkt Narodowy Netto (skrót: PNN);  mierniki obrazujące poziom dochodów i konsumpcji społeczeństwa: − Dochód Narodowy (skrót: DN), − Dochód Osobisty (skrót: DO), − Dochód Osobisty Do Dyspozycji (skrót: DODD);  mierniki bezrobocia;  mierniki inflacji.2.2.2 Produkt krajowy brutto Produkt krajowy brutto jest to suma wartości dóbr i usług finalnych,wytworzonych przez podmioty krajowe i zagraniczne danego kraju, w określonymczasie. Jest miarą produkcji wytwarzanej przez czynniki wytwórcze, zlokalizowane naterytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem. Produkt Krajowy Brutto jest sumą wartości nowo wytworzonych dóbr i usług,w danym kraju i w danym okresie.  Co? – tylko produkty nowo wytworzone!  Gdzie? – wewnątrz granic danego państwa!  Kiedy? – tylko produkty wytworzone w danym okresie!Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 3

Składniki produktu krajowego brutto:  dobra i usługi finalne – to dobra, które są nabywane przez ostatecznych użytkowników, czyli nie w celu ich dalszej obróbki lub sprzedaży, np.: chleb, kreda, komputer, długopis;  dobra i usługi pośrednie (niefinalne) – to takie dobra, które są nabywane do dalszej obróbki, czyli do wytwarzania innych dóbr i usług, w celu ich sprzedaży, np. mąka, zborze, drewno. PKB można obliczyć w następujący sposób: PKB = PNB - dochody netto z tytułu własności lub pracy uzyskanej za granicą. PKB jest to suma popytu konsumpcyjnego, inwestycyjnego, zagranicznego orazzakupy rządowe. Rysunek 2.2 Ile wytwarza gospodarka? Źródło: http://www.zie.pg.gda.pl/ekonomia/2.2.3 PKB a PNB Produkt Narodowy Brutto (PNB) jest miernikiem całkowitych dochodówosiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca (kraju) świadczeniausług przez czynniki produkcji. PNB = PKB powiększone o dochody netto z tytułu własności za granicą. Przykładem, składającym się na PNB, mogą być zarówno samochody, rakiety,czołgi, jak i kiełbasa, chleb bądź usługi oświatowe, medyczne, religijne, fryzjerskie. W analizie PNB należy zwrócić uwagę, że PNB dotyczy tylko tych dóbr finalnych,które przeszły przez rynek – co oznacza, że np.: pomidory wyhodowane przez farmera,Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 4

które farmer sam konsumuje w swoim gospodarstwie domowym, nie wchodzą do PNB.Natomiast gdyby, te same pomidory zostały sprzedane przez farmera sąsiadowi(w detalu lub w punkcie skupu) i byłyby przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji,wówczas powiększyłyby one PNB. Do PNB nie wlicza się transferów rzeczowych i pieniężnych. Oznacza to, żesamochód osobowy, sprzedany przez jedno gospodarstwo domowe, innemugospodarstwu domowemu nie powiększa PNB – co wynika z definicji PNB, która mówi,że dobro finalne, tylko jeden raz jest wliczone do PNB. W omawianym przykładziesamochód buduje PNB tylko w momencie wejścia na rynek z taśmy produkcyjnej,a kolejne zmiany właściciela nie mają już wpływu PNB.Przykład Jeżeli babcia wygrała 100.000 zł i oferuje je wnukowi, to suma ta, tylko jeden razpowiększy PNB (tylko wówczas, gdy będzie wydana na zakup dóbr finalnych). PNB jestrówny całkowitej wartości dodanej na wszystkich etapach produkcji. Tabela 2.1 Przykład dóbr finalnych Źródło: opracowanie własne2.3 Bezrobocie Bezrobocie oznacza taką sytuację na rynku pracy, kiedy część osóbposzukujących pracy, nie może jej znaleźć. Pojawia się wówczas, gdy podaż pracyprzewyższa popyt na pracę. Bezrobocie jest zatem stanem gospodarki, w którym częśćzasobów pracy pozostaje niewykorzystana. W Polsce przyjmuje się, że bezrobotnymi są osoby, które:  zarejestrowały się w urzędzie pracy właściwym dla miejsca zamieszkania;  ukończyły 18 lat;  nie ukończyły: kobieta 60 lat, mężczyzna 65 lat;  nie nabyły prawa do emerytury;  nie są właścicielami lub posiadaczami gospodarstwa rolnego;  nie prowadzą pozarolniczej działalności gospodarczej;Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 5

 nie uczą się w szkołach różnego typu (w trybie dziennym). Ta część społeczeństwa, znajdująca się w wieku produkcyjnym i będąca zdolnado pracy, zatrudniona lub poszukująca pracy jest zaliczana do całkowitego zasobu siłyroboczej danego kraju. Do grona zatrudnionych, zalicza się w tym ujęciu, wszystkichludzi, którzy są właścicielami przedsiębiorstw, własności indywidualnej. W drugimprzypadku dotyczy to osób, które są jednocześnie pracownikami swojegoprzedsiębiorstwa. Do grona bezrobotnych należą osoby, które nie pracują i poszukująpracy. Bezrobocie = Zasoby siły roboczej – ZatrudnienieZmiana poziomu bezrobocia zależy od:  zmian w zasobach siły roboczej – zmiany wynikają z odpływu i napływu ludności do grona osób aktywnych zawodowo;  zmian w rozmiarach zatrudnienia. Do grona osób aktywnych zawodowo zalicza się absolwentów uczelni. Kolejneźródło to osoby, które nie były dotychczas aktywne zawodowo lub dopiero zdecydowałysię na poszukiwanie pracy. Podstawowym kanałem odpływu z grona osób zdolnych do pracy jestprzechodzenie części zatrudnionych i poszukujących pracę na stan spoczynku,dobrowolna rezygnacja z dalszego zatrudnienia (ze względu na koniecznośćwychowywania dzieci) lub z poszukiwania pracy. W wielu krajach słabo rozwiniętych istotną przyczyną zmniejszania się grupyosób aktywnych zawodowo jest emigracja. Podział na podstawowe formy bezrobociaprzedstawia Rysunek 2.3.Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 6

Rysunek 2.3 Podział podstawowych form bezrobociaŹródło: opracowanie własne na podstawie Ambukita E., Skrypt Makroekonomia, Politechnika Poznańska Bezrobocie generuje na rzecz państwa koszty zarówno ekonomiczne, jaki społeczne. Ekonomiczne skutki bezrobocia przejawiają się w kosztach wynikających z: różnicy pomiędzy tym, co bezrobotny mógłby wyprodukować, gdyby pracował, a tym, co pozostaje w sytuacji niepodjęcia przez niego pracy; pozostawienia w stanie bezczynności maszyn i urządzeń na nieobsadzonych stanowiskach pracy – obniżonego popytu bezrobotnych na środki konsumpcji – zasiłek dla bezrobotnego jest niższy od przeciętnej płacy;Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 7

 konieczności wydatkowania środków na zasiłki dla bezrobotnych – przy danych zasobach budżetu państwa, przeznaczenie ich na ten cel powoduje uszczuplenie środków na inne ważne cele, np. budowa dróg itp.Negatywne społeczne skutki bezrobocia wiążą się z:  powstawaniem tak zwanego nowego ubóstwa;  brakiem środków na właściwe odżywianie, co może pociągnąć za sobą obniżenie przeciętnego okresu życia, wzrost śmiertelności niemowląt, spadek kondycji fizycznej i psychicznej młodzieży, brak środków finansowych na kupno mieszkania oraz jego wyposażenia – co naturalnie zakłóca życie rodziny i uniemożliwia jej właściwe funkcjonowanie;  brakiem środków finansowych na uczestnictwo w życiu kulturalnym, co wpływa na duchowe ubożenie społeczeństwa;  wzrostem rozmiarów tych form patologii społecznych, które wynikają m.in. z ubóstwa (np. kradzieże, prostytucja);  brakiem szans na awans społeczny;  spadkiem aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, co może stanowić realne zagrożenie dla rozwoju procesu demokratyzacji w danym kraju;  brakiem motywacji do zdobywania kwalifikacji i ich dalszego pogłębiania;  wzrostem rozmiaru tych patologii społecznych, które wynikają z realnych perspektyw (alkoholizm, narkomania);  wzrostem zagrożenia ryzyka utraty pracy;  pogorszeniem pozycji zatrudnionych wobec pracodawców w zakresie wynagrodzenia;  dobrowolnym rezygnowaniem pracowników z niektórych uprawnień (np. zwolnień lekarskich).2.4 Inflacja Inflacja jest utrzymującym się przez dłuższy czas procesem wzrostu cenw gospodarce narodowej, połączonym z dużą utratą wartości pieniądza. Występuje wówczas duży wzrost podaży pieniądza i szybkości obiegu pieniądzaoraz ucieczki od danej waluty do innych wartości pieniężnych i rzeczowych4. CPI (Consumer Price Index) – to najpopularniejszy na świecie wskaźnik inflacji.Co roku GUS ustala, jakie towary i w jakich ilościach kupuje „uśrednione” gospodarstwodomowe, a także jaki jest udział poszczególnych produktów i usług w łącznychwydatkach. Inflacja (stopa inflacji cen konsumpcyjnych – wyrażana w procentach) jest4 http://www.ustawa-podatkowa.pl/rozliczenie-podatku/Inflacja Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 8

wyliczana na podstawie obserwowanych zmian cen towarów i usług. Wylicza się jąw następujący sposób5:Stopa inflacji cen konsumpcyjnych = × 100PrzykładPoziom cen w roku bieżącym wynosi 110%, a poziom cen w roku poprzednim 105%. Stopa inflacji = (110-105) 105 × 100% Indeks cen towarów konsumpcyjnych obejmuje dobra i usługi regularnienabywane przez konsumentów w ramach tzw. koszyka dóbr konsumpcyjnych.CPI = × 100%2.4.1 Rodzaje inflacji W teorii ekonomii najczęściej inflację klasyfikuje się według dwóch kryteriów:  według kryterium tempa wzrostu stopy inflacji: − pełzająca – inflacja jednocyfrowa – kiedy ceny rosną umiarkowanie (umownie przyjmuje się wzrost do 5%), − krocząca – indeks cen do 10% rocznie, − galopująca – dotyczy wzrostu cen od 10% do 100%, − hiperinflacja – dotyczy wzrostu cen powyżej 100%;  według kryterium przyczyn inflacji: − inflacja popytowa (teoria inflacji popytowej) pojawia się w sytuacji, w której popyt globalny przekracza zdolności produkcyjne gospodarki (gdy całkowita wielkość planowanych wydatków wzrasta szybciej niż całkowita wielkość produkcji), w takiej sytuacji zaspokojenie potrzeb nabywców jest niemożliwe przy takim poziomie cen, a więc, zgodnie z prawem popytu, ceny wzrastają, − inflacja kosztowa – pojawia się wtedy, gdy nałożone są ograniczenia na podaż jednego towaru lub określonych zasobów, − inflacja strukturalna – jeżeli struktura strefy podażowej nie odpowiada strukturze popytu zgłoszonego przez społeczeństwo,5 http://las.polskieradio.pl/inflacja/artykul186171.html Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 9

− inflacja instytucjonalna – jest skutkiem błędnej polityki gospodarczej państwa, − inflacja monetarna – ma miejsce w sytuacji zwiększenia ilości pieniądza w obiegu.2.4.2 Monetarna teoria inflacji Monetarna teoria inflacji została sformułowana przez monetarystów, napodstawie ilościowej teorii pieniądza. Podstawą teorii jest stwierdzenie, że poziom cenzmienia się wprost proporcjonalnie do ilości pieniądza w obiegu, co oznacza, żeprzyczyną inflacji jest pieniądz6. M×V=P×Qgdzie: − M – ilość pieniędzy w obiegu, − V – szybkość obiegu, − P – poziom cen, − Q – ilość produkcji. Zgodnie z tym równaniem, niezakłócona realizacja popytu globalnego wymaga,aby iloczyn zasobów pieniądza (M) i szybkości obiegu pieniądza (V), był równyiloczynowi poziomu cen (P) oraz ilości produkcji (Q). Oznacza to, że ilość pieniędzyw obiegu, kształtowana jest przez państwo. Ostateczną przyczyną inflacji jest błędnapolityka pieniężno-gospodarcza państwa.2.5 Pojęcie i funkcje budżetu państwa. Budżet państwa jest to plan finansowy, zawierający dochody i wydatki państwa, związane z realizacją przyjętej polityki społecznej, gospodarczej i obronnej. Jest on sporządzany na okres jednego roku oraz zatwierdzany przez władzę ustawodawczą (czyli parlament). Po zatwierdzeniu staje się aktem prawnym, umożliwiającym organom wykonawczym gromadzenie dochodów budżetowych oraz dokonywanie wydatków. Najważniejsze funkcje budżetu to: funkcja fiskalna, redystrybucyjnai stymulacyjna. Funkcja fiskalna polega na gromadzeniu dochodów budżetowych(pochodzących głównie z podatków), umożliwiających utrzymanie aparatupaństwowego oraz realizacje określonych zadań. Funkcja redystrybucyjna umożliwia dokonywanie pożądanych zmianw podziale dochodu narodowego, takich jak np.: zmniejszanie dysproporcji w poziomie6 http://mfiles.pl/pl/index.php/Monetarna_teoria_inflacji Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 10

rozwoju gospodarczego różnych regionów i tworzenia czynników bezpieczeństwasocjalnego dla grup najuboższych. Realizację funkcji redystrybucyjnej umożliwia systempodatkowy oraz wydatki budżetowe, dokonywane głównie w formie transferów – czyliinaczej świadczeń społecznych, zwiększających dochody ludności bez potrzebyświadczenia, w zamian jakichkolwiek usług. Funkcja stymulacyjna polega na oddziaływaniu dochodów i wydatków budżetupaństwa na życie społeczne i gospodarcze. W sferze życia społecznego polityka fiskalna może, np. pobudzać lub hamowaćprzyrost naturalny, ograniczać lub łagodzić społeczne skutki bezrobocia, zwiększać lubosłabić poziom aktywności zawodowej. Jej realizacja możliwa jest głównie dziękiświadomemu kształtowaniu przez państwo systemu podatkowego, tj. określeniupodlegających opodatkowaniu podmiotów, rodzaju podatków, wysokości stawekopodatkowania ulg i zwolnień podatkowych oraz kształtowaniu wydatków zgodniez potrzebami państwa.2.5.1 Zasady polityki społecznej Budżet państwa składa się z dochodów i wydatków centralnej władzypaństwowej (budżet centralny) i władz lokalnych (budżet lokalny). W teorii finansówpublicznych wyróżnia się następujące zasady polityki społecznej:  zasada rocznego budżetowania – plan dochodów i wydatków obejmuje okres jednego roku (przy czym rok budżetowy nie musi pokrywać się z rokiem kalendarzowym);  zasada zupełności – budżet obejmuje wszystkie dochody i wydatki państwa (żadna z dziedzin działalności państwa nie może być wyłączona z planu budżetowego);  zasada jedności – budżet państwa powinien tworzyć jedną całość, tzn. wszystkie dochody i wydatki państwa powinny być ujęte w jednym zestawieniu;  zasada jawności budżetu – budżet państwa powinien być podany do publicznej wiadomości (dotyczy to zarówno tworzenia i uchwalania budżetu, jak i jego wykonania oraz kontroli);  zasada równości budżetowej – polega na dążeniu do tego, aby bieżące dochody z podatków i z innych źródeł, napływające do budżetu centralnego, były wystarczające do pokrycia płatności za produkty i usługi finansowane przez rząd, płatności transferowych i innych wydatków budżetowych. W wyniku wieloletnich doświadczeń zasady te podległy modyfikacjom. Obecnie,niektóre z nich są w pełni respektowane – dotyczy to w szczególności zasady równościbudżetowej.2.6 Gospodarka rynkowa W gospodarce rynkowej (GR) pomimo występowania elementów planowania,dominującą logiką jest logika rynku. W GR podstawowym celem jest maksymalizacjazysków, czyli różnica pomiędzy przychodem a kosztem całkowitym.Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 11

Konkurencja doskonała występuje wtedy, gdy kupujący i sprzedający nie mająwpływu na ceny. Do czynników mających wpływ na gospodarkę rynkową należy zaliczyć:  mniej nakazów i zakazów w GR;  brak dyrektyw gospodarczych;  brak rozdzielników i limitów;  wolność gospodarczą. GR występuje wtedy, gdy podstawowym celem działania przedsiębiorstwa jestmaksymalizacja zysków, a podstawowym sposobem kontaktów międzyprzedsiębiorstwami są transakcje kupna i sprzedaży, zawierane na podstawieswobodnie negocjowanych cen. GR charakteryzuje się dwiema szczególnymi cechami:  dominacją prywatnej własności czynników produkcji;  rynkową alokacją zasobów gospodarczych. W GR czynniki produkcji w zdecydowanej większości są przedmiotem własnościprywatnej, a podstawowym regulatorem i koordynatorem procesów gospodarczych jestrynek. Rynek pełni następujące funkcje:  dokonuje wyceny dóbr (produktów, usług, zasobów gospodarczych);  jest podstawowym źródłem (kanałem) informacji gospodarczej;  umożliwia ustalanie stanów równowagi w gospodarce;  jest równocześnie podstawowym mechanizmem rozwiązywania trzech kluczowych problemów każdej gospodarki, tzn.: Co? Jak? Dla kogo?Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 12

Rysunek 2.4 Wady i zalety Gospodarki rynkowej Źródło: opracowanie własne na podstawie Ambukita E., Skrypt Makroekonomia, Politechnika Poznańska Każda gospodarka liberalna jest równocześnie rynkową (nie odwrotnie). Każdagospodarka centralnie planowana jest równocześnie etatystyczna (nie odwrotnie).Etatyzm to jeden z kierunków polityki gospodarczej państwa, polegający naprzejmowaniu istniejących, z reguły prywatnych, czasem upadających przedsiębiorstww całości lub ich tworzeniu przez kapitał państwowy od podstaw, lub też udziałw tworzeniu przedsiębiorstw – spółek o kapitale mieszanym (prywatno-państwowym)7.2.7 Handel zagraniczny Handel zagraniczny – jest to odpłatna wymiana towarów i usług międzykontrahentami, mającymi stałą siedzibę w różnych krajach. Handel zagraniczny obejmuje:  import – jest to przywóz do kraju towarów zakupionych za granicą;  eksport – jest to sprzedaż towarów za granicę i ich wywóz z kraju;  reeksport – jest to sprzedaż za granicę towarów importowanych: − reeksport pośredni – występuje wtedy, gdy towar przechodzi przez kraj reeksportera,7 http://portalwiedzy.onet.pl/13799,,,,etatyzm,haslo.html Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 13

− reeksport bezpośredni – występuje wtedy, gdy reeksporter kieruje towar wprost od sprzedającego do nabywcy, z pominięciem swojego kraju, a dokonuje tylko rozliczenia za zakupione i sprzedane towary;  tranzyt – jest to usługa polegająca na umożliwieniu innym krajom przewozu osób, dóbr i ładunków przez swoje terytorium. Stosunki gospodarcze z zagranicą obejmują:  obroty towarowe (handel widzialny);  obroty usługowe (handel niewidzialny);  obroty majątkowo-kredytowe (kapitałowe), np. kredyty prywatne, inwestycje portfelowe;  obroty związane z ruchem osób pomiędzy państwami – turystyka, migracje siły roboczej. Przyczynami, dla których kraje włączają się w wymianę handlową z innymikrajami:  nierównomierny podział surowców na ziemi (zasoby węgla, ropy naftowej itp.);  zróżnicowanie warunków klimatycznych;  odmienna struktura gospodarki danego kraju (kraje rozwinięte i nierozwinięte);  nierówny poziom techniczny, który decyduje, iż pewny kraj osiągnął w pewnych dziedzinach produkcji wyjątkowo wysoki poziom (Japonia – sprzęt elektroniczny);  różnica w kosztach wytwarzania niektórych towarów w różnych krajach. Różnice te prowadzą do zróżnicowania cen w skali międzynarodowej, przy czym różnicy w kosztach, należy poszukiwać przede wszystkim w nierównomiernym usytuowaniu niektórych krajów do posiadania czynników produkcji, czyli inaczej zasobów naturalnych, kapitału i pracy. Na poziom kosztów produkcji wpływają też czynniki naturalne, ekonomiczne, techniczne i organizacyjne8.2.8 Literatura2.8.1 Literatura obowiązkowa  Ambukita E., Skrypt Makroekonomia, Politechnika Poznańska;  Marciniak S., Makro i Mikroekonomia. Podstawowe problemy, PWN, Warszawa 2009;  Paul R., Wells R., Makroekonomia, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2012.8 Ambukita E., Skrypt Makroekonomia, Politechnika Poznańska Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 14

2.8.2 Literatura uzupełniająca  Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Makroekonomia, PWE, Warszawa 2007;  Nasiłowski M., System rynkowy. Podstawy mikro i makroekonomii, Wydawnictwo Key Text, Warszawa 2004.2.8.3 Netografia  http://kanciapka.cba.pl/Notatki/Makroekonomia.pdf;  http://mfiles.pl/pl/index.php/Monetarna_teoria_inflacji;  http://portalwiedzy.onet.pl/13799,,,,etatyzm,haslo.html.2.9 Spis rysunków i tabelRysunek 2.1 Makroekonomia .....................................................................................................................2Rysunek 2.2 Ile wytwarza gospodarka? .................................................................................................4Rysunek 2.3 Podział podstawowych form bezrobocia .....................................................................7Rysunek 2.4 Wady i zalety Gospodarki rynkowej ........................................................................... 13Tabela 2.1 Przykład dóbr finalnych..........................................................................................................52.10 Spis treści2 Pojęcia związane z makroekonomią...............................................................................................2 2.1 Definicja makroekonomii..............................................................................................................................2 2.2 Produkt krajowy brutto – PKB....................................................................................................................3 2.2.1 Mierniki makroekonomii SNA (system rachunkowości narodowej).........................................................3 2.2.2 Produkt krajowy brutto..................................................................................................................................................3 2.2.3 PKB a PNB.............................................................................................................................................................................4 2.3 Bezrobocie...........................................................................................................................................................5 2.4 Inflacja...................................................................................................................................................................8 2.4.1 Rodzaje inflacji ...................................................................................................................................................................9 2.4.2 Monetarna teoria inflacji.............................................................................................................................................10 2.5 Pojęcie i funkcje budżetu państwa. ........................................................................................................10 2.5.1 Zasady polityki społecznej .........................................................................................................................................11 2.6 Gospodarka rynkowa...................................................................................................................................11 2.7 Handel zagraniczny ......................................................................................................................................13 2.8 Literatura..........................................................................................................................................................14 2.8.1 Literatura obowiązkowa .............................................................................................................................................14 2.8.2 Literatura uzupełniająca.............................................................................................................................................15 2.8.3 Netografia ..........................................................................................................................................................................15 2.9 Spis rysunków i tabel...................................................................................................................................15Kurs: Elemenety pracy biurowej w logistyce 15

Źródło: http://pl.fotolia.com/KURS Elementy pracy biurowej w logistyceMODUŁ Komputer w pracy biurowejKurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 1

3 Komputer w pracy biurowej3.1 Rodzaje, funkcje i zastosowanie programów komputerowychwspomagających wykonywanie zadań Programy komputerowe w logistyce odgrywają niezmiernie ważną rolę. Dziękinim informacja – jako jedna z ważniejszych funkcji zarządzania przedsiębiorstwem – maszansę na łatwe pozyskanie, przepływ, przetwarzanie, organizowanie, jak i sam dostępdo niej. Wśród programów komputerowych w przedsiębiorstwach logistycznych możnawyróżnić programy wspomagające pracę biurową w przestrzeni:  produkcji;  sprzedaży;  magazynowania;  logistyki;  rachunkowości. Etap produkcji w przedsiębiorstwie wspomagają programy komputerowepoprzez zarządzanie całym procesem wytwarzania produktów. Odpowiednie programysą w stanie obsługiwać cały etap, począwszy od samego momentu planowaniai przygotowywania produkcji, po sterowanie produkcją, aż do składowania. Systemprodukcji dodatkowo jest wspomagany dzięki odpowiednim programomkomputerowych, które obejmują niezbędny wykaz materiałowy, listę operacjiniezbędnych do wykonania zadania, niezbędne ośrodki robocze, wymagania klientówodnośnie do terminów dostaw, jak i zapasy. Podczas produkcji firmy chętnie korzystająz programów komputerowych, tj. Rekord ERP, jak i ALFAK 2000. Programy wykorzystywane w sprzedaży są przeznaczone dla pracownikówzajmujących się handlem. Służą do przygotowania i kalkulacji ofert, pomagają przynadzorze procesu przyjmowania i rejestracji zamówień, jak i ułatwiają sprawnezarządzanie relacjami z klientami. Często można się spotkać z programamizintegrowanymi z pakietami biurowymi, takimi jak MS Office oraz elektronicznymobiegiem dokumentów (wraz z elektronicznym podpisem). Do programówprzeznaczonych do wspomagania sprzedaży należą, np. Rektor EPR, Subiekt GT orazISOF. Magazynowanie to etap, w którym pomoc programów komputerowych jestbardzo istotna. Programy wykorzystywane w gospodarce magazynowej pomagająw zarządzaniu dokumentami magazynowymi, dokumentowaniu obrotu magazynowego,inwentaryzacji, jak i innych czynnościach, pozwalając na pełną kontrolę nad stanemmagazynu. Główną funkcją programów magazynowych jest sprawne wyszukanieproduktów, przyjęcie i wydanie z magazynu. Trudno zatem jest sobie wyobrazićsprawne funkcjonowanie większego magazynu bez programów komputerowych,wspomagających proces magazynowania. Wśród programów pomocnych w procesiegospodarowania magazynowego można znaleźć programy, takie jak ISOF, WMS, SubiektKurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 2

GT Magazyn, InsERT czy WF-MAG, które to często są skonfigurowane z programami dofakturowania. Programy komputerowe to główne narzędzie pracy w logistyce. Pozwalają narealizację potrzeb zakładów produkcyjnych poprzez utrzymanie stanów w magazyniena optymalnym poziomie. Przykładem może być program ISOF, jak i Rektor ERP, którew wielu miejscach wspierają realizację obrotu magazynowego, na podstawietechnologii kodów kreskowych. Na sprawne funkcjonowanie firm logistycznych wpływarównież wbudowana w ten program jakościowa ocena dostawy wraz z nadzorem nadmateriałem niezgodnym i reklamacjami. Rachunkowość odpowiada za finansowe funkcjonowanie przedsiębiorstwa,przez co jest bardzo ważnym procesem w firmie. Rachunkowość jest rozumiana jakoksięgowość, obsługa kasy gotówkowej, zakupy, majątek trwały firmy, rejestry VAT,deklaracje oraz płace i kadry. Właściciele firm chętnie sięgają po programykomputerowe, które to odciążają ich dość skomplikowanej i czasochłonnej pracy przyprowadzeniu dokumentacji księgowej. Programy te zazwyczaj są niezwykle elastycznena odbiorcę i jego potrzeby, dostosowują się do aktualnych przepisów, przez co trafiajądo szerokiego grona zainteresowanych, rozliczając ich w różnych formach, zależnych odpotrzeb (księgi przychodów i rozchodów lub podatku zryczałtowanego). Do programówtego typu zaliczane są: Rewizor GT, Rachmistrz GT, Biuro GT, Gratyfikant GT, ISOF orazRekord ERP.3.2 Elementy obsługi programów komputerowych Nowoczesne przedsiębiorstwa opierają się na rzetelnych i aktualnychinformacjach. Dlatego też niezbędne do osiągnięcia tych założeń, są odpowiedniodobrane programy komputerowe oraz odpowiednio przeszkolone kadry, które będąumiejętnie wykorzystywały ich możliwości. System ISOF został opracowany tak, aby zapewnić pełną obsługę firm bezwzględu na ich branżę. Obejmując wszelkie sektory funkcjonowania każdej firmy orazposzerzając swoją ofertę, dostosowują się do wymagań i warunków szybkozmieniającego się rynku. Użytkownik ISOF wchodzi do systemu za pośrednictwemprzeglądarki internetowej. Pracownicy firmy posiadający swój odrębny system mogąwykonywać dowolne operacje, do których są uprawnieni, a dane przesyłane są przyużyciu szyfrowanych połączeń z weryfikacją tożsamości. Użytkownicy systemuposiadają bezpośredni dostęp do informacji niezależnie od miejsca, w jakim sięaktualnie znajdują. Koszt miesięcznego abonamentu łączącego w sobie podstawowemoduły waha się od 400 – 500zł, jednak jest on uzależniony od rozbudowania pakietu.Do podstawowych możliwości ISOF zalicza się:  CRM – umożliwia rejestrowanie, zarządzanie, analizę wszelkich relacji firma- klient, jak i planowanie działań oraz prac wszystkich pracowników firmy. Tworzenie bazy działań pozwala na rejestrację ważnych zdarzeń z klientem czy też odbywających się w firmie. Ciekawym rozwiązaniem dla firm jest opcja zarządzania zasobami, która pozwala na przypisywanie zasobów do planowanych działań, a co za tym idzie uniknięciu zbędnych kolizji po nałożeniu się zarezerwowanych zasobów na określoną datę i godzinę;Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 3

 DMS – służy do pełnej obsługi zarządzania dokumentami firmowymi, tj. rejestrowania, gromadzenia, porządkowania, udostępniania, archiwizacji oraz wyszukiwania; Sprzedaż – pakiet ISOF w obsłudze sprzedaży obejmuje tworzenie, edycję i korektę niezbędnych dokumentów, zarządzanie cennikami, obsługę rabatów, raportów, czytników kodów kreskowych i drukarek fiskalnych, kontrolę należności oraz zatwierdzanie i dekretowanie do systemu finansowo-księgowego. ISOF umożliwia obsługę wielu rodzajów dokumentów sprzedaży, m.in. faktury VAT, paragony, jak i dokumenty WDT; Magazynowanie – moduł „Magazyn” systemu ISOF zajmuje się pełną obsługą dystrybucji towarów, ich lokalizacji oraz rejestrze i przetwarzaniu ich numerów seryjnych. Dzięki niemu magazyny mogą posiadać własne struktury organizacyjne polegające na przypisaniu im sektorów, regałów i półek. Na ich zasadzie również odbywa się przyjmowanie, jak i wydawanie towarów. Umożliwia on również planowanie trasy dostaw towarów i ich pełną kontrolę; Logistyka – moduł ten obejmuje pełną obsługę klienta. Wiąże on ze sobą wszelkie zadania dotyczące obsługi ofert, zamówień od klientów, jak i do dostawców, planowanie tras, zarządzanie magazynem oraz zapasami, kontrolą dostaw, wykorzystywaniem czytników kodów kreskowych. W tym module można zaobserwować powiązania pomiędzy modułami Sprzedaż, Magazyn i Zakupy. Przygotowywanie oferty w systemie ISOF pozwala na ustalenie jak najkorzystniejszych cen dla obu stron. Jest ona widoczna w procesie przyjmowania zamówienia, jak i wystawiania na dany produkt faktury; Rachunkowość – moduł ten posiada narzędzia, tj. dekretację, płace i kadry, zestawienia VAT, raporty oraz przetwarzanie faktur elektronicznych; Centrum dowodzenia – jest modułem przygotowanym specjalnie dla kierownictwa przedsiębiorstw. Pozwala on na szybki i łatwy wgląd do najważniejszych zestawień i raportów większości modułów systemu ISOF, omijając przy tym moduły dziedzinowe.Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 4

Rysunek 3.1 System ISOF moduł Rachunkowość Źródło: http://start.isof.pl/ Pakiet Rekord ERP jest zintegrowanym systemem wspomagającym zarządzaniei pracę w przedsiębiorstwie. Obsługuje on działanie firmy od momentu planowaniazaopatrzenia, po produkcję i sprzedaż. Podobnie jak system ISOF, tak i Rekord ERPwymaga użycia przeglądarki internetowej – jednak tylko podczas etapu przekazywaniainformacji. Posiada on wygodny okienkowy i polskojęzyczny interfejs i działa nastandardowym systemie operacyjnym Windows. Wspólna baza danych programupozwala na równoległe wykorzystywanie jej przez wszystkie systemy, co jestgwarantem jej spójności i aktualności. Specjalne narzędzia programowania chroniąinformację przed jej utratą, jak i dostępem do niej osób trzecich. Program podlega ciągłejaktualizacji zgodności z przepisami prawa, jak i możliwości integracji z zewnętrznymisystemami. W skład systemu Rekord ERP wchodzą następujące pakiety programowe:  Produkcja – jej techniczne przygotowanie, sterowanie, planowanie, rejestracja również halowa, rozliczenie, karty pracy, gospodarka narzędziowa oraz remontowa;  Logistyka – obejmuje magazyn, zamówienia własne, system kontroli jakości, rejestracja magazynowa, zakupy, intrastat oraz eDostawca;  Sprzedaż – w skład pakietu wchodzi magazyn, eCRM, ePrzedstawiciel, eSprzedaż, zarządzanie dokumentami, faktura i zamówienia obce;  Finanse – moduły wchodzące w skład pakietu, to: wyposażenie, środki trwałe, przelewy, kasa oraz finanse;Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 5

 Zasoby ludzkie – łączy w sobie moduły przelewowe, kasy zapomogowo- pożyczkowe, podatnik, rejestracje czasu pracy, kadry, płace oraz eHR;  System analityczny – jest to narzędzie dla budowania kart analitycznych, pozwalające szybko otrzymywać niezbędne informacje na stornie internetowej czy poprzez mail lub sms. Program magazynowy WMS wspomaga proces magazynowania, przyśpieszającw ten sposób wszelkie niezbędne operacje powiązane z wystawianiem niezbędnychdokumentów, jak i obrotem towaru. Tworzy on unikalną strukturę magazynu, poprzezlokowanie i przypisywanie towarów na zakodowane palety. Pozwala on naprzekazywanie informacji magazynowych nie tylko pracownikom w zakładzie, alerównież dla pracowników w każdym miejscu i czasie na ziemi, za pośrednictwemuaktualnianej bazy danych w Internecie. Wykorzystuje on nowoczesne technologie dopracy, tj. rozwiązania internetowe lub mobilne terminale radiowe, wykraczając w tensposób poza standardy dotychczasowej obsługi magazynów. Dzięki systemowi możemyuzyskać informacje o stanie magazynowym według wielu kryteriów. Pozwala na szybkiezlokalizowanie każdej partii oraz przesyłki. System może wygenerować odpowiedniąetykietę i dodanie jej do odpowiedniej jednostki. Rysunek 3.2 Program magazynowy WMS Źródło: http://magazyn.softwarestudio.com.pl Program ten przyspiesza pracę i obsługę magazynu, dzięki urządzeniomwspomagającym m.in. systemie radiowym połączonym z centralnym programemmagazynowym czy też skanerami kodów kreskowych. Jest on zarównosamowystarczalny, jak i w pełni kompatybilny z innymi oprogramowaniami ERPużywanymi przez firmy.Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 6

Rysunek 3.3 Obszary integracji WMS Źródło: http://expert-wms.com/tl_files/expert-wms/artykuly/wms_obszary_integracji.png Microsoft Office Professional 2013 jest najnowszym produktem Office. Istniejejednak możliwość zakupu różnych pakietów Office odpowiadających potrzebom klienta.Zaprojektowany jest tak, aby umożliwiał, jak najprostsze wykonywanie prac biurowych.W wersji z roku 2013 posiada on dodatkowe opcje zapisywania ważnych dokumentóww chmurze dzięki usłudze SkyDrive, przez co dostęp do nich jest możliwy z niemalkażdego miejsca i o każdej porze. Interfejs jest dostosowany do użytku pod kątemekranów dotykowych, pióra czy klawiatury. Cena pakietu to ok. 1600zł jednorazowegowydatku. Aplikacje dostępne są do użytku tylko na jednym komputerze. W skład pakietuwchodzą:  najnowsze wersje programów: Word, Excel, PowerPoint, OneNote, Outlook, Access i Publisher;  Office wykorzystywany na jednym komputerze do użytku firmowego;  7 GB pamięci masowej w usłudze SkyDrive;Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 7

 bezpłatne aplikacje Office Web Apps do edytowania, udostępniania i uzyskiwania dostępu do dokumentów. Rysunek 3.4 Pakiety Office Źródło: www.digitaltrends.com Microsoft Word – jest edytorem tekstowym firmy Microsoft, posiada onmożliwość pisania i przetwarzania tekstu. Wzbogacony jest narzędziami pozwalającymiwykonywanie i dodawanie prostej grafiki do dokumentu. Jest obecnienajpopularniejszym procesorem tekstu. Microsoft Excel – jest to arkusz kalkulacyjny wchodzący w skład pakietuMicrosoft Office. Jest chętnie używany przez firmy, dzięki możliwości dokonywaniaobliczeń zestawianych w formie tabelarycznej. Podczas obliczeń stosowane są funkcjematematyczne i finansowe udostępniane przez program. PowerPoint – służy przede wszystkim do tworzenia prezentacji przy użyciudostępnych przez program motywów. OneNote – wykorzystywany jest do tworzenia i udostępniania notatek, zdjęć,stron sieci Web, notatek głosowych, jak i innych wykorzystywanych przez pracownikówmateriałów. Outlook – jest niezbędnym w firmie narzędziem do wiadomości e-mail,harmonogramów czy zadań. Access – pozwala na tworzenie prostych projektów, takich jak baza adresówz wewnętrznym, jak i zewnętrznym źródłem danych. Pozwala tworzyć formularze,raporty i tabele.Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 8

Publisher – umożliwia przygotowanie dokumentów (broszur, wizytówek,zaproszeń) w formie zarówno drukowanej, jak i online. W przeciwieństwie do Word’audostępnia on szeroki wybór narzędzi wspomagających pracę.3.3 Literatura3.3.1 Literatura obowiązkowa  Banasiewicz W., Zarządzanie logistyczne; Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009;  Dubas M., Systemy i technologie informatyczne w logistyce http://phin.pl/www/tygiel/7_rozdzial_czwarty.pdf;  Jaronicki A. – ABC MS Office 2013 PL, Helion, Gliwice 2013;  Krzymowski B. – Microsoft Office 2010 PL. Poradnik HELP dla początkujących i średnio zaawansowanych – Help, Kanie, 2011.  Majewski J., Informatyka dla logistyki, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2002;  Tomaszewska A. – ABC Word 2013 PL, Helion, Gliwice 2013.3.3.2 Netografia  www.erp.rekord.com.pl;  www.insert.com.pl;  www.isof.pl;  http://office.microsoft.com/pl-pl/.3.4 Spis rysunkówRysunek 3.1 System ISOF moduł Rachunkowość ...............................................................................5Rysunek 3.2 Program magazynowy WMS .............................................................................................6Rysunek 3.3 Obszary integracji WMS.....................................................................................................7Rysunek 3.4 Pakiety Office...........................................................................................................................83.5 Spis treści3 Komputer w pracy biurowej..............................................................................................................2 3.1 Rodzaje, funkcje i zastosowanie programów komputerowych wspomagających wykonywanie zadań......................................................................................................................................................2 3.2 Elementy obsługi programów komputerowych..................................................................................3 3.3 Literatura.............................................................................................................................................................9 3.3.1 Literatura obowiązkowa ................................................................................................................................................9 3.3.2 Netografia .............................................................................................................................................................................9 3.4 Spis rysunków....................................................................................................................................................9Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 9

Źródło: http://www.podatki.egospodarka.pl/85169,Ordynacja-podatkowa-doreczanie-pism,1,65,1.html KURS Elementy pracy biurowej w logistyce MODUŁ Korespondencja służbowaKurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 1

4 Korespondencja służbowa4.1 Pojęcie korespondencji Korespondencja jest to rodzaj komunikowania się i wymiany informacji. Korespondencja służbowa odgrywa ważną rolę w przypadku firm i organizacji.Warto poznać zasady, które obowiązują przy jej tworzeniu. Należy pamiętać, że korespondencja stanowi ważny element pracy biurowej.W trakcie wykonywania obowiązków służbowych pracownicy redagują pisma, jednaknie zawsze robią to poprawnie. Redagując pismo, przede wszystkim trzeba zwrócićuwagę na odpowiednią formę, język oraz logiczne uporządkowanie treści dokumentu. Rysunek 4.1 Pisanie listu Źródło: http://www.rozmowa-kwalifikacyjna.edu.pl/za-darmo/list-motywacyjny/ Mimo, iż ręczne pisanie listów odchodzi w zapomnienie, ten sposóbkorespondencji nadal świadczy o szacunku osoby piszącej do odbiorcy. Najważniejsze jest pierwsze wrażenie, jakie pismo wywrze na odbiorcy. Należypamiętać, aby wysłany przez nas list, nie zawierał błędów w pisowni. Jak tego uniknąć?Odpowiedź jest bardzo prosta. Zanim przekażemy pismo dale, wystarczy jeszcze razuważnie przeczytać to, co napisaliśmy.Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 2

Rysunek 4.2 Sortownia poczty Źródło: http://warszawa.gazeta.pl/warszawa/51,34889,13079929.html?i=94.2 Zasady redagowania pism służbowych Redagując pismo służbowe, należy pamiętać o tym, aby kierować sięokreślonymi zasadami, takimi jak:  przejrzystość – odpowiedni układ graficzny pisma i jego treści;  kompletność – zawarcie wszystkich informacji niezbędnych do załatwienia sprawy;  zwięzłość – należy używać zdań prostych, niezłożonych;  uprzejmość – pismo powinno być zredagowane w uprzejmej formie;  zrozumiałość – należy unikać wyrazów obcojęzycznych, jeśli znane są ich odpowiedniki w języku polskim;  używanie skrótów – w piśmie dozwolone jest stosowanie powszechnie używanych skrótów. Treść pisma powinna zostać zredagowana pod względem merytorycznymi stylistycznym. Pismo powinno też mieć swój układ. Do jego podstawowychelementów zaliczamy: − wprowadzenie, − przedstawienie problemu, − uzasadnienie, − wnioski. Redagowanie pisma należy zacząć od ustalenia marginesów, dzięki którym tekstjest odsunięty od brzegów kartki, co m.in. umożliwia wpięcie jej do segregatora.Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 3

Pisma można redagować na papierze bez nadruku lub na blankietachkorespondencyjnych (blankiet zwykły, blankiet reklamowy, blankiet uproszczony)1.4.3 Rodzaje blankietów Treść korespondencji rozpoczynamy w odległości 2 – 3 interlinii poniżejokreślenia sprawy. Przy czym należałoby zwrócić uwagę na to, aby odległość od tekstunazywającego adresata do określenia sprawy była większa niż odległość pomiędzyokreśleniem sprawy i tekstem. Spowodowane jest to tym, że określenie sprawy jestzwiązane z tekstem, a nie z adresatem. Przed napisaniem tekstu, powinno się umieścić zwrot grzecznościowyrozpoczynający list i wtedy treść pisma należy rozpocząć w odległości 1 – 2 interliniiponiżej tego zwrotu. Zwrot grzecznościowy należy umieścić zamiast określenia sprawy i w jegomiejscu, zaraz przy lewym marginesie, np. Szanowna Pani Dyrektor, Szanowny PaniePrezesie, Szanowna Pani, Szanowny Panie, Szanowni Państwo. Jeśli po takim zwrocie grzecznościowym:  postawi się przecinek, to treść listu należy rozpocząć poniżej od małej litery;  nie postawi się żadnego znaku interpunkcyjnego, to treść listu zaczyna się również poniżej, ale od dużej litery.1 http://praca.gratka.pl/poradnik/art/zasady-w-korespondencji-sluzbowej-11069.html Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 4

Rysunek 4.3 Urzędowy list gratulacyjny Źródło: http://www.iceis.pl/list/Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 5

W treści pism nie należy pozostawiać spójnika lub przyimka na końcu wiersza.Nie należy też kończyć wiersza myślnikiem. W zasadzie nie zaleca się dzieleniawyrazów i przenoszenia ich części do następnego wiersza. Pismo powinno wypełniać całą przestrzeń pomiędzy marginesami. Wybierającformat papieru, należy o tym pamiętać. Szczególnie zalecanymi formami są A4 (210× 297 mm), które stosuje się w układzie pionowym i A5 (148 × 210 mm) w układziepoziomym. Te dwa formaty papieru stosowane są najczęściej w korespondencjibiurowej. Pisma z niewielką ilością tekstu należy pisać na papierze o formacie A5. Natakim formacie najczęściej sporządza się: pisma przewodnie, zaświadczenia, kartyurlopowe, upoważnienia itp. Podczas redagowania pisma należy pamiętać o tym, aby myśli w nim wyrażonebyły ułożone w przejrzysty i logiczny sposób. Dlatego też poszczególne zagadnieniaujmować należy w oddzielnych częściach tekstu pisma (akapity, bloki), a ważneinformacje w treści pisma należy wyróżniać. Wyróżnia się dwa podstawowe układy treści pisma:  układ blokowy pisma (asymetryczny) – stosuje się obowiązkowo w treści pism pomiędzy jednostkami organizacyjnymi (urzędami, przedsiębiorstwami, instytucjami, firmami), charakteryzuje się tym, że: − każda linia tekstu zaczyna się równo z lewym marginesem, − podstawowym odstępem wierszowym jest odstęp pojedynczy, − ustępy, bloki oddzielamy od siebie zwiększonym odstępem (zwykle podwójnym), który nazywany jest interlinią lub światłem, − tytuły, podtytuły czy śródtytuły piszemy również od lewego marginesu, − stosujemy numerację wielostopniową lub dziesiętną;  układ z wcięciem akapitowym (a linea) – stosuje się zawsze w treści pisma skierowanego do osoby fizycznej. Układ ten stosuje się niezależnie od tego, kto jest nadawcą pisma. Stosuje się go także przy redagowaniu tekstów specjalnych takich jak referaty lub przemówienia. Charakteryzuje się tym, że: − każdą nową myśl zaczynamy od wcięcia, − podstawowym odstępem wierszowym jest odstęp równy 1,5, − tytuły, podtytuły czy śródtytuły piszemy pośrodku pola pisania (wyśrodkowujemy je), − stosujemy najczęściej numerację wielostopniową, w której punkty; i podpunkty pisane są od wcięcia; W obu tych układach zarówno wcięcie, jak i interlinię stosuje się przy zmianiemyśli i w ten sposób każda nowa myśl zawarta jest w nowym akapicie (układ a lina)lub w nowym bloku (układ blokowy). Bloki i akapity nie powinny być zbyt długie.Dopuszcza się nawet, aby blok lub akapit składał się tylko z jednego wiersza. Coraz częściej, pisząc pisma, używa się układów specjalnych, do których zaliczasię układy:Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 6

 francuskie;  niemieckie;  angielskie;  amerykańskie. Korespondencja francuska jest pisana przeważnie w układzie a lineaz wcięciem akapitowym. Przeważa tu pojedynczy odstęp wierszowy z dodatkowąinterlinią między fragmentami oraz znacznie większym (nawet dwukrotnie) wcięciemakapitowym od przewidzianego polską normą. Listy angielskie pisane są także w układzie z wcięciem akapitowym zezwiększonym odstępem wierszowym. W korespondencji niemieckiej przeważającym układem graficznym jestukład blokowy, przy czym stosuje się zarówno pojedynczy skok, jak i zwiększonyodstęp wierszowy z dodatkowymi interliniami oddzielającymi fragmenty treści. W listach amerykańskich znajdują zastosowanie obydwa układy graficznetreści: blokowy i z wcięciem akapitowym (wcięcie 5 uderzeń) przy czym dominującymodstępem międzywierszowym jest odstęp pojedynczy, z uwzględnieniem oddzieleniafragmentów treści listu dodatkową interlinią.Zwrot kończący W końcowych częściach pisma coraz częściej używa się zwrotów pożegnalnych,które umieszcza się pomiędzy tekstem a podpisem – po nich nie należy stawiać kropki,np.  z poważaniem;  załączam wyrazy szacunku;  z wyrazami szacunku;  z należnymi wyrazami;  załączam pozdrowienia;  oczekując na odpowiedź, pozostaję z poważaniem. Jeśli w piśmie zastosowano zwrot pożegnalny, podpis umieszcza się o 2 – 3interlinie poniżej tego zwrotu.Podpis Po zakończeniu treści pisma osoba upoważniona składa swój podpis. Pismazewnętrzne powinny podpisywać tylko osoby upoważnione do reprezentowania firmyna zewnątrz – są to zwykle członkowie ścisłego kierownictwa i inne upoważnioneosoby. Tekst, który nie posiada daty oraz podpisu, nie może być uznany za pismo. Przy podpisywaniu pism obowiązują następujące zasady2:2 Wiśniewska–Sobolewska M., Witek E., Technika biurowa, Wydawnictwo eMPi2, Poznań 2002 Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 7

 podpis umieszcza się z prawej strony w odległości 2 – 3 interlinii od ostatniego wiersza tekstu, przy czym na piśmie jednostronnym podpis powinien być umieszczony tuż nad dolnym marginesem i jednocześnie przy prawym marginesie; podpis musi być własnoręczny; podpis powinien być wykonany długopisem lub piórem; podpis powinien być pełny, dopuszcza się także podpis złożony z pierwszej litery imienia i nazwiska; na kopiach można stosować skrócony podpis, czyli parafkę, niedopuszczalne jest to jednak na oryginale pisma; przy wystawianiu zawiadomień, wezwań lub zaproszeń można stosować zamiast podpisu pieczątkę, która go odwzorowuje, czyli faksymile; jeśli pismo podpisują dwie osoby, to obie składają podpisy w jednej linii obok siebie, przy czym z prawej strony podpis składa osoba zajmująca wyższe stanowisko, a z lewej strony niższe, np.:Gł. księgowy Prezes ZarząduMaria Niska Jan Kowalski/mgr Maria Niska/ /mgr inż. Jan Kowalski/ jeśli osoby podpisujące pismo zajmują różnorzędne stanowiska, to z prawej strony podpis składa zawsze osoba odpowiedzialna za załatwienie sprawy, która jest poruszana w piśmie; jeżeli pisma nie może podpisać osoba upoważniona do podpisywania, podpis może wtedy złożyć inna, zastępująca ją osoba. Podpis musi być poprzedzony oznaczeniami: z up. – z upoważnienia, wz. – w zastępstwie. Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 8

Rysunek 4.4 List gratulacyjny podpisany przez dwie osobyŹródło: http://kis.jadwiga.org/orange/aktualnosci-3/list-gratulacyjny Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 9

Informacje dodatkowe Z lewej strony, bezpośrednio przy lewym marginesie, na wysokości podpisuumieszcza się informacje dodatkowe: o załącznikach, o tym, do czyjej wiadomościpismo wysłano, według jakiego rozdzielnika dokonano rozdziału. Przy umieszczaniuw piśmie informacji dodatkowych obowiązują następujące zasady: jeśli załączniki wymienione są w treści pisma z nazwy, w informacjach dodatkowych informuje się tylko o ich ilości, nie podając dodatkowo ich nazwy, np. Załączniki: 3, Załączników: 5; jeśli załączników jest więcej niż 5 i wymienione są w treści pisma z nazwy, można napisać: Załączników: plik. Lepszym jednak rozwiązaniem jest podawanie każdorazowo liczby załączników; jeśli w treści pisma nie ma informacji o rodzaju załączników, należy je wymienić z nazwy w informacjach dodatkowych3.Załączniki: Dyrektor1. Plan zagospodarowania miasta. Jan Maliniak2. Mapa osiedla Kopa. /inż. Jan Maliniak/3. Analiza finansowa.lubZałączniki: Dyrektor1) plan zagospodarowania miasta; Jan Maliniak2) mapa osiedla Kopa; /inż. Jan Maliniak/3) analiza finansowa. Specyficzne rozwiązanie stosowane jest w różnego rodzaju podaniach,w których zwykle nie wymienia się nazw załączników w treści, tylko w informacjachdodatkowych. Wymieniając załączniki w tych pismach, ich nazwy poprzedza sięinformacją:Do podania załączam: Dyrektor1. Kwestionariusz osobowy. Jan Maliniak2. Świadectwo pracy. /inż. Jan Maliniak/3. Orzeczenie lekarskie. Jeśli pismo oprócz adresata wysyłane jest do wiadomości innych odbiorców, toinformacja o tym musi być umieszczona w informacjach dodatkowych, np.Do wiadomości: Kurator Oświaty1. Zespół Szkół Ekonomicznych. /dr Adam Nowicki/2. Liceum Ogólnokształcące.3. Zespół Szkół Zawodowych. W sytuacji, gdy identyczne pismo wysyłane jest do kilku adresatów, w poluadresowym umieszcza się informację: według rozdzielnika, a rozdzielnik umieszcza sięw informacjach dodatkowych. Oryginał pisma pozostaje wtedy wyjątkowo u nadawcy,3 Wiśniewska-Sobolewska M., Witek E., Technika biurowa, Wydawnictwo eMPi2, Poznań 2002, s. 71 Kurs: Elementy pracy biurowej w logistyce 10