การป้องกันการทุจริต สค 32036

1 หนงั สอื เรียน สาระการพัฒนาสงั คม รายวชิ า การปองกันการทจุ ริต รหสั รายวชิ า สค32036 รายวิชาเลือก ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย ตามหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 สาํ นักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สํานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธกิ าร



สารบัญ 3 คาํ นํา หนา คําแนะนําการใชห นงั สือเรียน โครงสรางรายวชิ า 1 แบบทดสอบกอ นเรยี น 2 บทที่ 1 การคิดแยกแยะระหวางผลประโยชนสวนตนกบั ผลประโยชนส ว นรวม 5 14 เรื่องท่ี 1 สาเหตขุ องการทจุ ริตและทิศทางการปอ งกันและการทุจรติ ในประเทศไทย 28 เรอ่ื งท่ี 2 ทฤษฎี ความหมายและรูปแบบของการขดั กันระหวา งผลประโยชนสว นตน 38 48 และผลประโยชนสวนรวม (โลก) 49 เรื่องที่ 3 กฎหมายท่ีเกยี่ วขอ งกบั การขัดกันระหวา งผลประโยชนส ว นตน 63 77 กบั ผลประโยชนส ว นรวม 78 เรื่องท่ี 4 การคิดเปน 84 เรื่องท่ี 5 บทบาทของรัฐ/เจา หนาที่ของรฐั ท่ีเกี่ยวขอ งกบั การปองกนั 90 ปราบปรามเกยี่ วกับการทจุ รติ บทท่ี 2 ความละอายและความไมทนตอ การทุจรติ เรื่องท่ี 1 การทจุ รติ เรอ่ื งท่ี 2 ความละอายและความไมทนตอ การทจุ รติ บทท่ี 3 STRONG : จติ พอเพียงตานการทจุ ริต เรือ่ งท่ี 1 จติ พอเพียงตานการทจุ รติ เรือ่ งที่ 2 พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช ในหลวงรชั กาลท่ี 9) แบบอยางในเรอื่ งความพอเพียง เรื่องที่ 3 กิจกรรมที่เก่ียวของ

สารบัญ (ตอ ) 4 บทท่ี 4 พลเมอื งกับความรบั ผดิ ชอบตอ สังคม หนา เรื่องที่ 1 ความหมายและทม่ี าของคาํ ศพั ทท ่เี ก่ียวของกับพลเมอื ง เรือ่ งท่ี 2 ความหมายและแนวคิดเก่ยี วกบั การศกึ ษาเพ่ือสรา งความเปนพลเมอื ง 96 เร่อื งท่ี 3 องคป ระกอบของการศึกษาความเปน พลเมือง 97 เรอ่ื งท่ี 4 แนวทางการปฏบิ ตั ติ นเปนพลเมอื งดี 106 เร่ืองที่ 5 แนวทางการสรา งเสริมสํานึกความเปนพลเมือง : กรณีศึกษาประเทศไทย 110 เรื่องที่ 6 การศึกษาเก่ยี วกับความเปนพลเมืองในบริบทตา งประเทศ 113 เรือ่ งที่ 7 กิจกรรมทเ่ี กย่ี วขอ ง 115 1. การเคารพสิทธหิ นาท่ตี นเองและผอู ่นื 121 2. ระเบียบ กฎ กตกิ า กฎหมาย 127 3. ความรบั ผดิ ชอบตอตนเองและผอู ่นื /สงั คม/โลก 127 4. ความเปน พลเมอื งของประเทศ/โลก 128 5. แนวทางการปฏบิ ัตติ นเปนพลเมืองทด่ี ี 130 6. พลโลกท่มี คี วามรบั ผดิ ชอบตอ การปอ งกันการทุจรติ 131 7. การยกยอ งเชดิ ชกู ับคนทท่ี ําความดี 133 134 แบบทดสอบหลังเรียน 136 เฉลยแบบทดสอบกอนเรียน – หลงั เรยี น แนวคาํ ตอบกิจกรรม 138 บรรณานกุ รม 143 คาํ สั่งสาํ นักงานสงเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั 144 การประชุมจดั ทาํ หนงั สอื เรยี นรายวิชาการปองกันการทุจรติ 153 คณะผจู ดั ทาํ 156 164 169

5 คําแนะนําการใชหนงั สือเรยี น รายวิชา การปองกนั การทุจริต รายวชิ าการปองกนั การทจุ ริต รหัสรายวิชา สค32036 รายวิชาเลือก ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ตามหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ประกอบดวย โครงสรางของ รายวิชา โครงสรางของบทเรียน เนื้อหา และกิจกรรมเรียงลําดับตามบทเรียน แบบทดสอบกอนเรียน กิจกรรม การเรียนรู แบบทดสอบหลังเรียน เฉลยแบบทดสอบกอนเรียนและหลังเรียน เฉลย/แนวคําตอบกิจกรรม เรียงลําดับตามบทเรียน วิธกี ารใชรายวิชา ใหผเู รียนดําเนนิ การตามขัน้ ตอน ดังน้ี 1. ศึกษารายละเอียดโครงสรางรายวิชาโดยละเอียด เพื่อใหผูเรียนทราบวาตองเรียนรูเนื้อหา ในเรือ่ งใดบา ง 2. วางแผนกําหนดระยะเวลาและจัดเวลาท่ีผูเรียนมีความพรอมจะศึกษารายวิชา เพื่อใหสามารถ ศกึ ษารายละเอยี ดของเนือ้ หาใหค รบทกุ บทเรียน และทาํ กิจกรรมตามท่กี าํ หนดใหทนั กอนสอบปลายภาค 3. ทาํ แบบทดสอบกอนเรียนของรายวชิ าตามท่กี ําหนด เพอื่ ทราบพ้ืนฐานความรูเดิมของผูเรียน และตรวจสอบคําตอบจากแนวคาํ ตอบ/เฉลยทายเลม 4. ศึกษาเนื้อหาของแตละบทเรียนอยางละเอียดใหเขาใจ ท้ังในหนังสือเรียนและสื่อประกอบ (ถา มี) และทาํ กจิ กรรมทีก่ าํ หนดไวใหค รบถว น 5. ทาํ แตละกจิ กรรมเรียบรอ ยแลว ผูเรียนสามารถตรวจสอบคาํ ตอบไดจ ากแนวคําตอบ/เฉลยทายเลม หากผูเรียนยังทาํ กิจกรรมไมถูกตองใหผูเรียนกลับไปทบทวนเนื้อหาในเร่ืองน้ัน ๆ ซ้าํ จนกวาจะเขาใจ 6. หลังจากศกึ ษาเนื้อหาครบทกุ บทเรยี นแลว ใหผ เู รยี นทาํ แบบทดสอบหลงั เรียน และตรวจสอบ แนวคาํ ตอบจากเฉลยทายเลม วาผูเรียนสามารถทาํ แบบทดสอบไดถ กู ตอ งทกุ ขอ หรือไม หากขอใดยังไมถูกตอง ใหผเู รยี นกลับไปทบทวนเนอ้ื หาในเรอ่ื งนนั้ ใหเ ขาใจอกี ครง้ั ขอแนะนํา ผูเรียนควรทําแบบทดสอบหลังเรียน ใหไดคะแนนมากกวาแบบทดสอบกอนเรียน และควรไดค ะแนนไมนอยกวา รอ ยละ 60 ของแบบทดสอบทงั้ หมด เพื่อใหม่ันใจวา จะสามารถสอบปลายภาคผา น 7. หากผูเรียนไดศึกษาเน้ือหาและทํากิจกรรมแลวยังไมเขาใจ ผูเรียนสามารถสอบถามและ ขอคาํ แนะนาํ ไดจากครูหรือคนควา จากแหลง เรยี นรอู ่ืน ๆ เพมิ่ เตมิ ได

6 การศกึ ษาคน ควาเพม่ิ เตมิ ผูเรียนอาจศกึ ษาหาความรเู พิ่มเตมิ ไดจากแหลงเรยี นรอู ่ืน ๆ ทเ่ี ผยแพรความรใู นเร่ืองที่เก่ียวของ และศกึ ษาจากผรู ู การวดั ผลสัมฤทธทิ์ างการเรียน การจัดใหมีการวดั ผลสัมฤทธ์ทิ างการเรยี น ดงั นี้ 1. ระหวา งภาค วดั ผลจากการทาํ กิจกรรมหรืองานทีไ่ ดร ับมอบหมายระหวางเรยี น 2. ปลายภาค วดั ผลจากการทําขอสอบวดั ผลสมั ฤทธป์ิ ลายภาค

7 โครงสรางรายวชิ า การปองกนั การทุจริต มาตรฐานการเรยี นรรู ะดับ 1. มีความรู ความเขาใจ ดาํ เนินชวี ติ ตามวิถปี ระชาธปิ ไตย กฎ ระเบยี บของประเทศตาง ๆ ในโลก 2. มีความรู ความเขา ใจหลกั การพัฒนาชุมชน สังคม สามารถวเิ คราะหขอ มลู และเปนผนู ําผูตาม ในการพัฒนาตนเอง ครอบครวั ชุมชน สงั คม ใหส อดคลอ งกบั สภาพการเปล่ียนแปลงของเหตกุ ารณปจจบุ ัน ตัวชี้วัด 1. อธิบายสาเหตขุ องการทุจริตและทิศทางการปอ งกันการทจุ ริตในประเทศไทย 2. อธบิ ายทฤษฎี ความหมายและรูปแบบของการขดั กนั ระหวา งผลประโยชนสวนตนและผลประโยชน สวนรวม (โลก) 3. อธบิ ายกฎหมายท่ีเกี่ยวของกบั การขดั กันระหวางผลประโยชนส วนตนกบั ผลประโยชนสว นรวม 4. คดิ วิเคราะหก ระบวนการ “คดิ เปน ” 5. อธบิ ายบทบาทของรฐั /เจา หนาที่ของรฐั ทเ่ี ก่ยี วขอ งกบั การปองกนั ปราบปรามเก่ียวกับการทุจริต 6. สรปุ ผลกรณีตัวอยา งที่เกย่ี วของ 7. สามารถคิด วเิ คราะหในการทาํ กิจกรรมท่เี กยี่ วของ 8. อธิบายเก่ียวกับรายละเอยี ดการทจุ รติ ของประเทศไทย/โลกได 9. อธิบายความละอายและความไมทนตอการทจุ ริตได 10. สามารถคิด วิเคราะหในการทํากจิ กรรมทเี่ กี่ยวขอ งไดถูกตอง 11. อธบิ ายเก่ียวกับจิตพอเพยี งตอ ตา นการทุจรติ และปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 12. อธิบายแบบอยางความพอเพยี งของพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมพิ ลอดลุ ยเดช มหาราช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช ในหลวงรชั กาลท่ี 9) 13. สามารถคิด วิเคราะหในการทาํ กจิ กรรมทีเ่ กี่ยวของไดถกู ตอง 14. อธบิ ายความหมายและทมี่ าของคําศัพททีเ่ ก่ยี วของกับพลเมือง 15 อธบิ ายความหมายและแนวคดิ เก่ียวกบั การศกึ ษาเพื่อสรา งความเปน พลเมือง 16. อธิบายองคป ระกอบของการศกึ ษาความเปน พลเมอื ง 17. บอกแนวทางการปฏบิ ัตติ นของการเปนพลเมืองดีได 18. อธบิ ายแนวทางการสรา งเสรมิ สาํ นกึ ความเปนพลเมือง : กรณีศึกษาประเทศไทย

8 19. บอกผลการศึกษาเก่ยี วกบั ความเปน พลเมืองในบรบิ ทตางประเทศ 20. สามารถคดิ วิเคราะหใ นการทํากจิ กรรมท่ีเกย่ี วของ สาระสาํ คญั การปองกันการทุจริต ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย เปนการเรียนรูเกี่ยวกับการคิดแยกแยะ ระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม ความละอายและความไมทนตอการทุจริต STRONG : จิตพอเพียงตา นการทุจริต และพลเมืองกับความรับผิดชอบตอสังคม ซึ่งจะสรางความรู ความเขาใจ ใหแกผูเรียนในเร่ืองดังกลาวขางตน เพ่ือรวมกันปองกันหรือตอตานการทุจริต ไมใหมีการทุจริตเกิดขึ้น ในสงั คมไทย รวมกนั สรา งสังคมไทยทีไ่ มทนตอ การทุจรติ ตอไป ขอบขายเนอ้ื หา บทที่ 1 การคดิ แยกแยะระหวางผลประโยชนส ว นตนกับผลประโยชนสวนรวม บทท่ี 2 ความละอายและความไมทนตอการทุจรติ บทท่ี 3 STRONG : จติ พอเพียงตานการทุจริต บทท่ี 4 พลเมอื งกบั ความรบั ผดิ ชอบตอ สงั คม สื่อประกอบการเรยี นรู 1. รายวิชาการปองกันการทุจรติ รหัสรายวชิ า สค32036 2. สอ่ื เสรมิ การเรียนรูอน่ื ๆ จาํ นวนหนวยกิต จํานวน 3 หนว ยกิต กจิ กรรมเรียนรู 1. ทําแบบทดสอบกอนเรยี น และตรวจสอบแนวคาํ ตอบจากเฉลยทายเลม 2. ศึกษาเน้อื หาในบทเรียนทุกบท 3. ทาํ กิจกรรมตามทก่ี าํ หนด และตรวจสอบแนวคาํ ตอบจากเฉลยทา ยเลม 4. ทาํ แบบทดสอบหลังเรียน และตรวจสอบแนวคําตอบจากเฉลยทายเลม

9 การประเมนิ ผล 1. ทาํ แบบทดสอบกอ นเรยี น และแบบทดสอบหลังเรยี น 2. ทํากจิ กรรมในแตล ะหนวยการเรยี นรู 3. เขารบั การทดสอบปลายภาค

10 แบบทดสอบกอ นเรยี น 1. ขอใดไมใ ชสาเหตขุ องการทุจรติ ก. กฎหมาย ระเบียบ ขอกาํ หนดมชี อ งวา ง ข. เจา หนาท่ีมีอํานาจสทิ ธิขาดในการใชด ุลพินจิ ค. ไมมีกลไกท่มี ีประสิทธิภาพในการควบคมุ ง. การเปลย่ี นตําแหนง ของผูปฏบิ ตั ิงาน 2. ขอ ใดไมเกี่ยวขอ งกับทศิ ทางการปอ งกันและการทุจรติ ในประเทศไทย ก. แผนพฒั นาเศรษฐกิจและสังคมแหง ชาติฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) ข. รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยพุทธศกั ราช 2560 ค. ยุทธศาสตรช าติระยะ 20 ป (พ.ศ. 2561 - 2580) ง. พระราชบัญญตั กิ ารศกึ ษาแหง ชาติ 3. ขอ ใดคือหลกั สําคัญในการควบคุมพฤติกรรมของเจา หนา ทขี่ องรัฐ ก. หลกั ธรรม ข. คติธรรม ค. จริยธรรม ง. มโนธรรม 4. บรษิ ัทใหข องขวัญเปน ทองคาํ แกเ จาหนา ที่ เจา หนา ทกี่ เ็ รง รัดคนื ภาษีใหก อนโดยวธิ ลี ดั ควิ เพ่ือตองการ ไดข องขวัญอกี ครั้ง เปน การทุจรติ ในรปู แบบใด ก. การรขู อมูลภายใน ข. การรับผลประโยชน ค. คสู ญั ญากบั เอกชน ง. การสรา งถนนในชุมชน

11 5. ขอใดสําคญั ทสี่ ุดในการจดั กระบวนการคิดเปน ก. ผูเรยี น ข. ผสู อน ค. กระบวนการ ง. สภาพปญ หา 6. เม่อื นาํ ผลการตดั สินใจไปปฏบิ ตั แิ ลว ยงั ไมพ อใจ ควรทําอยางไร ก. ทิง้ ไวระยะหนงึ่ เพ่ือใหส ภาพสงั คมมีการเปลี่ยนแปลง ข. คน ควา หาขอมลู เพิม่ เตมิ แลวกลบั ไปดําเนนิ การตามกระบวนการใหม ค. ยกเลิกผลการตดั สินใจนนั้ เพราะเหน็ วา ไมถ ูกตอ ง ง. ใหกลบั ไปทบทวนกระบวนการใหม เพอ่ื หาขอ บกพรอ ง 7. กรณีใดเขา ขายการทุจริต ก. การลกั ทรพั ย ข. การซ้ือขายหวยใตด นิ ค. หวั หนางานขมขพู นักงาน ง. ลาปว ยโดยใชใบรบั รองแพทยป ลอม 8. สงิ่ ทท่ี ําใหเกิดการทจุ ริต ก. โอกาส ความกดดันจติ ใจ ความเครยี ด ข. แรงจูงใจ เหตผุ ล ความยากจน ค. โอกาส แรงจงู ใจ ความยากจน ง. โอกาส แรงจงู ใจ เหตุผล 9. ขอใดตรงกับความหมายคําวา ทุจรติ ก. ลูกขอเงินไปเท่ียว ข. ผเู รียน กศน. มาพบกลุม ค. พนักงานบรษิ ทั ใหเ พอ่ื นลงช่อื ทาํ งานแทน ง. ผปู กครองซอ้ื อปุ กรณการสอนใหโ รงเรียน

12 10. การปฏบิ ตั ิตนในขอใดแสดงถึงความมวี นิ ยั ในตนเอง ก. การเขา คิวซอ้ื อาหาร ข. การแบง ขนมใหเ พื่อน ค. การทําความสะอาดบาน ง. การมอบของขวญั ใหผูใหญ 11. ถาทานรวู าสง่ิ ท่ีกระทํานั้นไมดี ไมถกู ตองตรงกับความหมายขอ ใด ก. ความไมท น ข. ความละอาย ค. ความไมก ลวั ง. ความเกรงใจ 12. ความไมทนตอการทจุ รติ ตรงกับความหมายขอ ใด ก. ใหเพ่อื นลอกการบา น ข. มีคนแซงคิวกอนหนา จึงเขาไปเตอื น ค. ใชรถยนตข องราชการไปเทย่ี วในวันหยดุ ง. เห็นคนหยบิ สินคา แลวไมจา ยเงินกท็ ําเฉย ๆ 13. การทจุ รติ ขอใดกอ ใหเ กิดความเสยี หายตอ สงั คม ก. คา ยาเสพตดิ ข. ลกู พดู โกหกพอแม ค. เพื่อนขอลอกขอ สอบ ง. จา งเพอ่ื นทําชนิ้ งานสง ครู 14. ขอใดไมใ ชสาเหตุของการทุจริต ก. โครงสรา งสังคมไทยระบบอปุ ถัมภ ข. กระบวนการยุติธรรมไมเขม แขง็ ค. กระแสบรโิ ภคนยิ ม วตั ถนุ ิยม ง. ความรเู ทาไมถงึ การณ

13 15. การทุจรติ ในดานศลี ธรรม ตรงตามขอใด ก. การลกั ทรพั ย ข. การโกหก ค. การเหน็ แกต ัว ง. การหลงผิด 16. ขอใดเปนความหมายของคําวา “พลเมอื ง” ก. ปฏบิ ัตติ นตามหนาท่ีเทา นัน้ ข. ยอมรบั กฎหมาย นโยบาย กิจกรรมตาง ๆ ของรัฐ ค. บทบาท หนาที่ และความรับผิดชอบของสมาชิกสังคมที่มตี อ รัฐ ง. อาํ นาจอันชอบธรรมทตี่ อ งทาํ ระหวางบคุ คล 17. ขอใดไมใ ชความหมายของ “พลเมอื งศกึ ษา” ก. ใหม คี วามภาคภมู ใิ จในความเปนพลเมืองดี ข. การจัดการศึกษาและประสบการณเรยี นรเู พ่ือพฒั นาใหเปน พลเมอื งดี ค. ตนเองเปนเพียงผนู อยตอ งคอยรับการอปุ ถัมภจากผูอืน่ ง. สนใจเรียนรูเ กี่ยวกับรฐั บาล กฎหมาย ระบบการเมืองการปกครอง 18. ความเปน พลเมอื งไดแกขอ ใด ก. ศกั ด์ศิ รคี วามเปนมนุษย ข. เคารพหลักความเสมอภาค ค. รับผิดชอบตอ สังคมและสว นรวม ง. การรับรู เขาใจกับการนบั ถือความรู ความสามารถ 19. ขอใดเปน ลกั ษณะของการเปน พลเมอื งดี ก. รบั ฟง ความคิดเหน็ ตางไดเ สมอ ข. กระตือรือรน ที่จะมีสว นรว มแกปญหา ค. เคารพกฎ ระเบยี บของชมุ ชน ง. ถกู ทกุ ขอ

14 20. ขอ ใดเปนแนวทางในการสรา งสํานกึ ความเปน พลเมือง ก. รับฟงความคดิ เหน็ ของผอู น่ื ข. เขา ไปมสี วนรวมในกิจการของชมุ ชน ค. เคารพกฎหมายของทุกประเทศ ง. ถกู ทุกขอ

1 บทที่ 1 การคิดแยกแยะระหวา งผลประโยชนส วนตนกับผลประโยชนสวนรวม สาระสําคัญ การทีเ่ จาหนาทร่ี ัฐปฏิบัติหนา ทโ่ี ดยคาํ นงึ ถงึ ผลประโยชนสวนตนหรือพวกพองเปนหลัก ซึ่งเปนการ กระทาํ ที่ขัดตอหลักคุณธรรม จริยธรรม และหลักการบริหารกิจการบานเมืองที่ดี (Good Governance) ซึ่งจะนาํ ไปสูการทุจริตตอไป หากเจาหนาท่ีไมมีการแยกแยะวาอะไรคือผลประโยชนสวนตน หรืออะไร เปนผลประโยชนส วนรวมแลว ยอ มจะเกิดปญ หาเก่ยี วกับผลประโยชนแ นนอน ตัวช้วี ดั 1. อธิบายสาเหตุของการทจุ รติ และทิศทางการปอ งกันการทุจรติ ในประเทศไทย 2. อธิบายทฤษฎี ความหมายและรปู แบบของการขดั กันระหวา งผลประโยชนส วนตนกับ ผลประโยชนสว นรวม (โลก) 3. อธบิ ายกฎหมายท่ีเก่ียวขอ งกับการขดั กนั ระหวา งผลประโยชนส วนตนกับผลประโยชนส วนรวม 4. คิด วเิ คราะหกระบวนการ “คิดเปน ” 5. อธบิ ายบทบาทของรฐั /เจาหนา ทข่ี องรัฐท่ีเกี่ยวของกบั การปอ งกนั ปราบปรามเกย่ี วกบั การทุจรติ 6. สรปุ ผลกรณีตัวอยา งทเี่ ก่ยี วของ 7. สามารถคดิ วเิ คราะหใ นการทํากจิ กรรมท่ีเกีย่ วของ ขอบขา ยเน้ือหา เรือ่ งที่ 1 สาเหตุของการทุจรติ และทศิ ทางการปองกันและการทจุ รติ ในประเทศไทย เรอ่ื งท่ี 2 ทฤษฎี ความหมายและรูปแบบของการขัดกันระหวา งผลประโยชนส วนตน และผลประโยชนส วนรวม (โลก) เร่ืองท่ี 3 กฎหมายท่ีเกยี่ วของกับการขัดกันระหวางผลประโยชนสวนตนกับผลประโยชนสวนรวม เร่ืองที่ 4 การคดิ เปน เรื่องท่ี 5 บทบาทของรัฐ/เจาหนาท่ขี องรัฐทเี่ ก่ียวขอ งกบั การปองกันปราบปรามเก่ียวกับการทุจริต

2 เรอ่ื งท่ี 1 สาเหตขุ องการทจุ รติ และทศิ ทางการปองกนั และการทจุ รติ ในประเทศไทย การทุจริตเปนหน่ึงในปญหาใหญที่ทั่วโลกกังวลเปนอยางมาก เพราะเปนปญหาที่มีความซับซอน ยากตอ การจัดการและเก่ียวของกับคนทุกคน องคกรทุกองคกร ซึ่งจะสงผลกระทบอยางมากกับการพัฒนา ประเทศ 1. สาเหตขุ องการทุจรติ สาเหตุของการทุจรติ อาจเกดิ ขน้ึ ไดในประเทศท่มี ีสถานการณด ังตอ ไปน้ี 1.1 มีกฎหมาย ระเบียบ หรือขอกําหนดจํานวนมากที่เกี่ยวของกับการดําเนินการทางธุรกิจ หากมาตรการหรือขอกําหนดดังกลาวมีความซับซอน คลุมเครือ เลือกปฏิบัติเปนความลับหรือไมโปรงใส จะสงผลใหเ ปนตนเหตุของการทุจรติ ได 1.2 มีสถานการณ โอกาส หรอื มีกฎ ระเบยี บตา ง ๆ ทน่ี าํ ไปสูการทจุ ริตได 1.3 กฎหมาย และกระบวนการยุตธิ รรมไมมีความเขมแขง็ ตลอดจนการพฒั นาใหทนั สมยั 2. ทิศทางการปองกันการทจุ ริตในประเทศไทย ปจ จบุ ันประเทศไทยมหี ลายหนวยงานเกิดการตืน่ ตัวพยายามเขา มามีสวนรว มในการแกไขปญหา การทุจริต โดยรวมกันสรางเคร่ืองมือ กลไก และกําหนดเปาหมายสําหรับการปฏิบัติงานดานการปองกันและ ปราบปรามการทุจรติ ในฐานะท่ีสํานักงานคณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทุจริตแหงชาติ (สํานักงาน ป.ป.ช.) เปนองคกรหลักดานการปองกันและปราบปรามการทุจริตไดบูรณาการการทํางานดานการตอตาน การทจุ รติ เขากบั ทกุ ภาคสวน ดังน้ี 2.1 กําหนดเนือ้ หาเกยี่ วกบั เรื่องนใ้ี นรฐั ธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศักราช 2560 หมวด ท่ี 4 หนาที่ของประชาชนชาวไทยวา “... บุคคลมีหนาที่ไมรวมมือหรือสนับสนุนการทุจริตและประพฤติ มิชอบทุกรูปแบบ” หมวดท่ี 5 หนาท่ีของรัฐวา “รัฐตองสงเสริมสนับสนุนและใหความรูแกประชาชน ถงึ อนั ตรายทีเ่ กดิ จากการทุจรติ และประพฤติมิชอบทั้งภาครัฐและภาคเอกชน จัดใหมีมาตรการและกลไกท่ีมี ประสทิ ธภิ าพ เพอื่ ปอ งกนั และขจัดการทจุ รติ อยา งเขมงวด รวมทั้งกลไกในการสง เสริมใหประชาชนรวมตัวกัน เพื่อมสี ว นรว มในการรณรงคใ หค วามรตู อตานการทุจริต หรือช้ีเบาะแสโดยไดรับความคุมครองจากรัฐ ตามท่ี กฎหมายบัญญัติ” 2.2 กําหนดใหมยี ุทธศาสตรการแกไ ขปญ หา 3 ยทุ ธศาสตร ประกอบดวย 1) ยทุ ธศาสตรการปลูกฝง “คนไทยไมโกง” เพื่อปฏริ ูป “คน” ใหมีจิตสาํ นึกและสรา งพลังรวม เพื่อแกไขปญ หาทจุ รติ คอรรัปชนั

3 2) ยุทธศาสตรการปองกันดว ยการเสริมสรา งสงั คมธรรมาภิบาล เพอื่ ปฏิรูประบบและองคกร เพือ่ สรา งธรรมาภบิ าลในทุกภาคสวน 3) ยุทธศาสตรการปราบปราม เพื่อปฏิรูประบบและกระบวนการจัดการตอกรณีการทุจริต คอรร ัปชันใหม ีประสทิ ธภิ าพ 2.3 กําหนดไวในกรอบยุทธศาสตรชาติ 20 ป (พ.ศ. 2561 - 2580) โดยมีวิสัยทัศน “ประเทศไทย มคี วามมั่นคง มงั่ คงั่ ยั่งยืน เปนประเทศพัฒนาแลวดว ยการพฒั นาตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง” 2.4 กําหนดใหมีแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับท่ี 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) วาดว ยเร่ืองสงั คมไทยมีวนิ ัย โปรง ใส ยึดม่ันในความซือ่ สตั ย ยตุ ธิ รรม รวมท้ังสรางความเขมแข็งเปนภูมิคุมกัน ในสังคมไทย ครอบคลุมภาครัฐ ภาคเอกชน องคกรพัฒนาเอกชน และภาคประชาชน พรอมทั้งสรางพลัง การขับเคลือ่ นคานยิ มตอตา นการทจุ ริตโดยปลกู ฝง ใหคนไทยไมโกง 2.5 กําหนดใหมีโมเดลประเทศไทยสูความม่ันคง มั่งคั่ง และย่ังยืน (Thailand 4.0) เปนโมเดล ทน่ี อ มนาํ หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาเปนแนวคิดหลักในการบริหารประเทศ ถอดรหัสออกมาเปน 2 ยทุ ธศาสตรส ําคัญ คอื 1) การสรา งความเขมแขง็ จากภายใน (Strength From Within) 2) การเชอื่ มโยงกบั ประชาคมโลกในยุทธศาสตรการสรางความเขมแข็งจากภายในThailand 4.0 เนน การปรบั เปลีย่ น 4 ทิศทางและเนนการพัฒนาที่สมดุลใน 4 มิติ มิติท่ีหยิบยก คือ การยกระดับศักยภาพและ คณุ คาของมนุษย (Human Wisdom) ดวยการพัฒนาคนไทยใหเปน “มนุษยที่สมบูรณ” ผานการปรับเปลี่ยน ระบบนิเวศนการเรียนรูเพ่ือเสริมสรางแรงบันดาลใจบมเพาะความคิดสรางสรรค ปลูกฝงจิตสาธารณะ ยึดประโยชนส ว นรวมเปน ทต่ี งั้ มคี วามซอ่ื สตั ย สุจรติ มีวินัย มีคุณธรรมจริยธรรม มีความรับผิดชอบ เนนการ สรา งคณุ คา รวม และคา นิยมที่ดี คือ สงั คมทมี่ คี วามหวงั (Hope) สงั คมทเ่ี ปย มสุข (Happiness) และสังคมที่มี ความสมานฉนั ท (Harmony) 2.6 กาํ หนดใหมียุทธศาสตรช าติวาดว ยการปองกันและปราบปรามการทุจริตระยะท่ี 3 (พ.ศ. 2560 - 2564) โดยกาํ หนดวสิ ัยทศั น “ประเทศไทยใสสะอาด ไทยทั้งชาติตานทุจริต” (Zero Tolerance & Clean Thailand) หมายความวา ประเทศไทยในระยะ 5 ปขางหนา จะมุงสูการเปนประเทศท่ีมีมาตรฐานทางคุณธรรม จริยธรรม เปนสังคมมิติใหมท่ีประชาชนไมเพิกเฉยตอการทุจริตทุกรูปแบบ โดยไดรับความรวมมือจากฝายการเมือง หนว ยงานของรัฐ ตลอดจนประชาชน ในการพทิ กั ษร กั ษาผลประโยชนของชาติ และประชาชน เพอ่ื ใหป ระเทศไทย มศี ักดิศ์ รแี ละเกียรตภิ มู ใิ นดานความโปรง ใสทดั เทยี มนานาอารยประเทศ

4 กจิ กรรม คําช้แี จง ใหผ ูเรียนยกตัวอยา งกิจกรรมการเลอื กต้งั ในชมุ ชนท่สี ง ผลตอ การทจุ รติ พรอ มท้งั ระบแุ นวทาง การปอ งกนั การทุจริตเร่อื งดงั กลา วได

5 เรือ่ งที่ 2 ทฤษฎี ความหมายและรูปแบบของการขัดกันระหวางผลประโยชนสวนตน และผลประโยชนสว นรวม (โลก) การขัดกันระหวางประโยชนสวนบุคคลกับประโยชนสวนรวมนั้น มีลักษณะทํานองเดียวกันกับกฎ ศลี ธรรม ขนบธรรมเนียม จารีตประเพณี หลักคุณธรรม จรยิ ธรรม กลา วคอื การกระทําใด ๆ ที่เปนการขัดกัน ระหวา งประโยชนสวนบุคคลกบั ประโยชนส ว นรวม เปน สิง่ ทีค่ วรหลีกเลย่ี ง ไมควรจะกระทาํ ซงึ่ บคุ คลแตละคน แตล ะสังคม อาจเห็นวาเรื่องใดเปนการขัดกนั ระหวา งประโยชนสวนบคุ คลกบั ประโยชนสว นรวมแตกตางกันไป หรือเมื่อเห็นวาเปนการขัดกันแลวยังอาจมีระดับความหนักเบาแตกตางกัน อาจเห็นแตกตางกันวาเรื่องใด กระทําได กระทําไมไดแตกตางกันออกไปอีก และในกรณีที่มีการฝาฝนบางเร่ืองบางคนอาจเห็นวาไมเปนไร เปนเรื่องเลก็ นอ ย หรอื อาจเห็นวา เปน เรอื่ งใหญตอ งถกู ประณาม ตาํ หนิ ติฉนิ นินทาวากลา ว ฯลฯ แตกตางกัน ตามสภาพของสงั คม 1. ทฤษฎีของการขดั กันระหวา งผลประโยชนส ว นตนและผลประโยชนส วนรวม (โลก) 1.1 ทฤษฎอี ุปถมั ภ การขัดกนั แหง ผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวมจากโครงสราง ของสังคม ซึง่ มคี วามสัมพันธใ นลกั ษณะการพง่ึ พาอาศัยในความเทาเทียมกัน โดยตางฝายตางมีผลประโยชน ตางตอบแทนความสัมพันธน้ัน มีองคประกอบของความเปนมิตรรวมอยูดวย แตเปนมิตรภาพทีข่ าดดลุ ยภาพ คือ อีกฝายหนึ่งมีอํานาจ ทําใหเกิดพวกพองในองคกรทําใหงายตอการเกิดการทุจริตและประพฤติมิชอบ และยากตอ การตรวจสอบ 1.2 ทฤษฎกี ารทจุ ริต ทฤษฎที ุจริตเกิดข้ึนจากปจจัย 3 ประการ คอื 1) ความซื่อสัตย เมื่อมนุษยมีความตองการ ความโลภ แมถูกบังคับดวยจริยธรรม คุณธรรม และบทลงโทษทางกฎหมายก็ตาม ความจําเปน ทางเศรษฐกิจมีสวนผลักดันใหบุคคลตัดสินใจกระทําความผิด เพอื่ ใหตนเองอยูร อด 2) โอกาส ผูกระทําความผิด พยายามท่ีจะหาโอกาสที่เอื้ออํานวยตอการทุจริต โอกาส ทเ่ี ยายวนตอ การทจุ รติ ยอ มกระตุนใหเกดิ การทจุ ริตไดงายขึ้นกวาโอกาสทไี่ มเปดชอ ง 3) การจูงใจ เปนมูลเหตุจูงใจใหบุคคลตัดสินใจกระทําการทุจริต และนําไปสูการหา มาตรการในการปอ งกนั การทุจริตดวย การจูงใจในการกระทําการทุจริต เชน ความทะเยอทะยานอยางไมมี ท่ีสิน้ สดุ ปรารถนาจะยกระดับใหท ัดเทยี มกบั บุคคลอน่ื ในสังคม ปญหาทางการเงิน การกระทําเพ่ืออยากเดน เปน ตน

6 2. ความหมายของการขัดกนั ระหวา งประโยชนส วนตนและประโยชนสวนรวม (โลก) การขัดกันของผลประโยชน คือ สถานการณที่บุคคลผูดํารงตําแหนงอยางที่ไววางใจ (เชน ทนายความ นกั การเมอื ง ผูบริหาร หรือผูอํานวยการของบริษัทเอกชน หรือหนวยงานอ่ืน ๆ) เกิดความขัดแยง ขึ้นระหวางผลประโยชนสวนตนกับผลประโยชนทางวิชาชีพ อันสงผลใหเกิดปญหาที่เขาไมสามารถปฏิบัติ หนาที่ไดอยางเปนกลาง ไมลําเอียง ผลประโยชนทับซอนที่เกิดขึ้นอาจสงผลใหเกิดความไมไววางใจที่มี ตอบุคคลผูน้ันวาเขาจะสามารถปฏิบัติงานตามตําแหนงใหอยูในครรลองของคุณธรรมจริยธรรมไดมากนอย เพียงใด ผลประโยชนทับซอนอาจเรียกช่ือแตกตางกัน เชน ความขัดแยงกันระหวางผลประโยชนสวนตน และผลประโยชนสวนรวม ผลประโยชนทบั ซอ น หรือผลประโยชนขัดกัน คําวา ผลประโยชนสวนตน (Private Interests) หมายถึง ผลประโยชนที่บุคคลไดรับ โดยอาศยั ตําแหนง หนา ทขี่ องตนหาผลประโยชนจ ากหนา ท่ขี องตนและหาผลประโยชนจากบุคคลหรือกลุมบุคคล ผลประโยชนสว นตนมที ้ังเกี่ยวกบั เงนิ ทอง และไมไดเ ก่ียวกบั เงินทอง เชน ท่ดี นิ หนุ ตําแหนง หนา ที่ สมั ปทาน สว นลด ของขวัญ หรอื สง่ิ ที่แสดงน้าํ ใจไมตรีอ่ืน ๆ การลําเอยี ง การเลือกปฏิบัติ เปน ตน คําวา ผลประโยชนสวนรวม (PublicInterests)หมายถึง การท่ีบุคคลใดในสถานะที่เปน เจาหนา ท่ีของรฐั (ผูด าํ รงตําแหนงทางการเมือง ขา ราชการ พนกั งานรัฐวสิ าหกจิ หรือเจา หนาท่ีของรัฐในหนวยงาน ของรฐั ) ไดก ระทําการใด ๆ ตามหนาทีห่ รอื ไดป ฏิบัตหิ นาท่ีอันเปนการดําเนินการในอีกสว นหนึง่ ท่ีแยกออกมาจาก การดําเนินการตามหนาที่ในสถานะของเอกชน การกระทําการใด ๆ ตามหนาท่ีของเจาหนาที่ของรัฐจึงมี วตั ถปุ ระสงคหรอื มีเปา หมายเพอ่ื ประโยชนของสวนรวม หรอื การรักษาประโยชนสวนรวมที่เปนประโยชนของรัฐ การทาํ หนา ที่ของเจา หนาทีข่ องรฐั จึงมคี วามเก่ียวเนื่องเช่ือมโยงกับอํานาจหนาท่ีตามกฎหมาย และจะมีรูปแบบ ของความสัมพนั ธห รือมีการกระทําในลักษณะตาง ๆ กันที่เหมือนหรือคลายกับการกระทําของบุคคลในสถานะ เอกชน เพียงแตก ารกระทาํ ในสถานะที่เปนเจา หนา ท่ขี องรฐั กบั การกระทําในสถานะเอกชน จะมีความแตกตางกัน ทวี่ ตั ถุประสงค เปา หมาย หรือประโยชนสุดทายทแ่ี ตกตา งกัน 3. รูปแบบของการขัดกันระหวางผลประโยชนส วนตนและผลประโยชนส วนรวม (โลก) การขดั กันระหวา งผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนส ว นรวม มไี ดห ลายรปู แบบไมจ าํ กดั เฉพาะ ในรูปแบบของตวั เงนิ หรอื ทรพั ยสนิ เทา น้นั แตรวมถงึ ผลประโยชนอื่น ๆ ที่ไมไดอยูในรูปแบบของตัวเงินหรือ ทรัพยสินดวย ท้ังนี้ John Langford และ Kenneth Kernaghan ไดจําแนกรูปแบบของการขัดกันระหวาง ผลประโยชนสว นตนและผลประโยชนสว นรวมออกเปน 7 รปู แบบ คือ

7 3.1 การรบั ผลประโยชนต าง ๆ การรบั ผลประโยชนต าง ๆ (Accepting Benefits) ซ่ึงผลประโยชนต า ง ๆ ไมว าจะเปนทรัพยสิน ของขวัญ การลดราคา การรบั ความบันเทงิ การรับบริการ การรับการฝกอบรม หรอื สง่ิ อ่นื ใดในลักษณะเดียวกันน้ี และผลจากการรบั ผลประโยชนอื่น ๆ นน้ั ไดส งผลใหก ารตัดสินใจของเจาหนาท่ีของรัฐในการดําเนินการตาม อาํ นาจหนา ท่ี ตวั อยา ง 1) นายสุจริต ขาราชการชั้นผูใหญ ไดเดินทางไปปฏิบัติราชการในพื้นที่จังหวัดราชบุรี ซึง่ ในวันดังกลาว นายรวย นายกอบต. แหงหน่งึ ไดม อบงาชางจาํ นวนหนงึ่ คูใหแ กนายสจุ รติ เพอ่ื เปนของท่รี ะลึก 2) การท่ีเจาหนาที่ของรัฐรับของขวัญจากผูบริหารของบริษัทเอกชน เพ่ือชวยใหบริษัท เอกชนรายน้ันชนะการประมูลรับงานโครงการขนาดใหญของรฐั 3) การทบี่ ริษัทแหง หนึ่งใหของขวญั เปนทองคําแกเจาหนาที่ในปที่ผานมา และปน้ีเจาหนาที่ เรงรัดคนื ภาษใี หกับบรษิ ทั นัน้ เปนกรณพี ิเศษ โดยลดั ควิ ใหกอนบริษทั อืน่ ๆ เพราะคาดวา จะไดรบั ของขวญั อกี 4) การที่เจาหนาที่ของรัฐไปเปนคณะกรรมการของบริษัทเอกชน หรือรัฐวิสาหกิจ และไดรับความบันเทิงในรูปแบบตาง ๆ จากบริษัทเหลานั้น ซ่ึงมีผลตอการใหคําวินิจฉัยหรือขอเสนอแนะ ท่เี ปน ธรรม หรอื เปน ไปในลักษณะที่เอ้อื ประโยชนตอบรษิ ัทผใู หน ัน้ ๆ 5) เจาหนาที่ของรัฐไดรับชุดไมกอลฟจากผูบริหารของบริษัทเอกชน เมื่อตองทํางาน ที่เกี่ยวของกับบริษัทเอกชนแหงน้ันก็ชวยเหลือใหบริษัทนั้นไดรับสัมปทาน เนื่องจากรูสึกวาควรตอบแทน ที่เคยไดรับของขวญั มา 3.2 การทาํ ธุรกจิ กับตนเองหรอื เปน คูส ัญญา การทําธรุ กจิ กับตนเอง (Self - Dealing) หรือเปนคูสัญญา (Contracts) เปนการที่เจาหนาที่ ของรัฐ โดยเฉพาะผูมีอาํ นาจในการตัดสินใจเขาไปมีสวนไดสวนเสียในสัญญาที่ทํากับหนวยงานที่ตนสังกัด โดยอาจจะเปนเจาของบริษัทท่ีทําสัญญาเอง หรือเปนของเครือญาติ สถานการณเชนนี้เกิดบทบาทท่ีขัดแยง หรอื เรียกไดว าเปน ทัง้ ผซู อื้ และผขู ายในเวลาเดยี วกนั ตวั อยาง 1) การที่เจาหนาที่ในกระบวนการจัดซื้อจัดจางทําสัญญา ใหหนวยงานตนสังกัด ซ้ือเครอ่ื งคอมพวิ เตอรสํานกั งานจากบริษทั ของครอบครวั ตนเอง หรอื บรษิ ทั ที่ตนเองมีหนุ สว นอยู 2) ผูบริหารหนวยงาน ทําสัญญาเชารถไปสัมมนาและดูงานกับบริษัท ซึ่งเปนของเจาหนาท่ี หรอื บริษัทท่ีผบู รหิ ารมีหนุ สว นอยู

8 3) ผูบริหารของหนวยงาน ทําสัญญาจางบริษัทที่ภรรยาของตนเองเปนเจาของมาเปน ที่ปรึกษาของหนวยงาน 4) ผูบริหารของหนวยงานทําสัญญาใหหนวยงานจัดซ้ือที่ดินของตนเองในการสราง สาํ นักงานแหงใหม 3.3 การทาํ งานหลงั จากออกจากตําแหนงหนาท่ีสาธารณะหรอื หลงั เกษยี ณ การทาํ งานหลังจากออกจากตาํ แหนง หนาท่ีสาธารณะหรือหลงั เกษียณ (Post - employment) เปนการที่เจาหนาที่ของรัฐลาออกจากหนวยงานของรัฐ และไปทํางานในบริษัทเอกชนที่ดําเนินธุรกิจ ประเภทเดียวกัน หรือบริษัทที่มีความเกี่ยวของกับหนวยงานเดิม โดยใชอิทธิพลหรือความสัมพันธจากท่ีเคย ดาํ รงตําแหนง ในหนว ยงานเดมิ น้ันหาผลประโยชนจากหนว ยงานใหก บั บริษัทและตนเอง ตวั อยา ง 1) อดีตผูอํานวยการโรงพยาบาลแหงหน่ึง เพ่ิงเกษียณอายุราชการไปทํางานเปนที่ปรึกษา ในบริษทั ผลิตหรือขายยา โดยใชอิทธิพลจากท่เี คยดํารงตําแหนง ในโรงพยาบาลดังกลาว ใหโรงพยาบาลซื้อยา จากบริษัทที่ตนเองเปนที่ปรึกษาอยู พฤติการณเชนนี้ มีมูลความผิดทั้งทางวินัยและทางอาญาฐานเปน เจาหนาท่ีของรัฐปฏิบัติหรือละเวนการปฏิบัติในพฤติการณที่อาจทําใหผูอ่ืนเช่ือวาตนมีตําแหนงหรือหนาที่ ท้ังที่ตนมไิ ดม ตี าํ แหนงหรือหนาทนี่ ั้น เพื่อแสวงหาประโยชนท ่ีมิควรไดโดยชอบดว ยกฎหมายสําหรบั ตนเองหรือ ผอู น่ื ตามพระราชบัญญัตปิ ระกอบรฐั ธรรมนูญวาดวยการปองกันและปราบปรามการทจุ ริต พ.ศ. 2561 มาตรา171 2) การท่ีผูบริหารหรือเจาหนาที่ขององคกรดานเวชภัณฑและสุขภาพ ออกจากราชการ ไปทาํ งานในบรษิ ัทผลติ หรอื ขายยา โดยใชความสัมพันธจากท่ีเคยทํางานในองคกร หาผลประโยชนใหบริษัท ผลิตหรือขายยา 3) การที่ผบู ริหารหรือเจาหนาท่ีของหนวยงานที่เกษียณแลว ใชอิทธิพลที่เคยดํารงตําแหนง ในหนวยงานรฐั รบั เปน ทปี่ รึกษาใหบริษัทเอกชนท่ีตนเคยตดิ ตอ ประสานงาน โดยอางวา จะไดต ดิ ตอกบั หนว ยงานรฐั ไดอ ยางราบร่นื 4) การวา จางเจา หนา ทีผ่ เู กษียณมาทาํ งานในตําแหนงเดิมท่ีหนวยงานเดิมโดยไมคุมคากับ ภารกิจที่ไดรับมอบหมาย 3.4 การทาํ งานพิเศษ การทํางานพิเศษ (Outside employment or moonlighting) ในรูปแบบน้ีมีไดหลาย ลักษณะ ไมวา จะเปนการท่เี จา หนาทข่ี องรัฐตงั้ บรษิ ัทดาํ เนนิ ธรุ กิจท่ีเปนการแขงขันกับหนวยงานหรือองคการ สาธารณะท่ีตนสังกัด หรือการรับจางพิเศษเปนที่ปรึกษาโครงการโดยอาศัยตําแหนงในราชการสรางความ นาเชื่อถือวา โครงการของผวู า จา งจะไมมปี ญ หาติดขดั ในการพจิ ารณาจากหนวยงานทที่ ปี่ รกึ ษาสังกัดอยู

9 ตวั อยาง 1) เจาหนาท่ีตรวจสอบภาษี 6 สํานักงานสรรพากรจังหวัดในสวนภูมิภาค ไดจัดตั้งบริษัท รบั จา งทาํ บัญชีใหคาํ ปรกึ ษาเกี่ยวกบั ภาษีและมผี ลประโยชนเก่ยี วขอ งกับบรษิ ทั โดยรับจางทําบัญชี และยื่นแบบ แสดงรายการใหผ ูเ สยี ภาษีในเขตจังหวัดทีร่ ับราชการอยูและจงั หวดั ใกลเ คียง มพี ฤติกรรมชวยเหลือผูเสียภาษี ใหเสียภาษีนอยกวาความเปนจริงและรับเงินคาภาษีอากรจากผูเสียภาษีบางราย รวมท้ังมิไดนาํ ไปยื่นแบบ แสดงรายการชําระภาษีให พฤติกรรมของเจาหนาท่ีดังกลาวเปนการไมปฏิบัติตามขอบังคับกรมสรรพากร วาดวยจรรยาขาราชการกรมสรรพากร พ.ศ. 2559 ขอ9 (7) (8) และอาศัยตําแหนงหนาที่ราชการของตน หาประโยชนใหแกตนเอง เปนความผิดวินัยอยางไมรายแรงตามมาตรา83 (3) แหงพระราชบัญญัติระเบียบ ขาราชการพลเรือน พ.ศ. 2551 อีกทั้งเปนการปฏิบัติหนาที่ราชการโดยมิชอบเพื่อใหเกิดความเสียหาย แกท างราชการโดยรายแรง และปฏบิ ตั หิ นา ทีร่ าชการโดยทุจรติ และยงั กระทําการอันไดชื่อวาเปนผูประพฤติ ชว่ั อยางรายแรง เปนความผดิ วินยั อยางรา ยแรง ตามมาตรา 85 (1) และ (4) แหงพระราชบัญญัติระเบียบขาราชการ พลเรอื น พ.ศ. 2551 2) ฝายกฎหมายและเรงรัดภาษีอากรคาง สํานักงานสรรพากรจังหวัดในสวนภูมิภาค หารายไดพ ิเศษโดยการเปนตวั แทนขายประกันชวี ิตของบริษัทเอกชน ไดอาศัยโอกาสที่ตนปฏิบัติหนาท่ีเรงรัด ภาษีอากรคางผูป ระกอบการรายหนงึ่ หาประโยชนใหแ กตนเอง ดว ยการขายประกันชวี ิตใหแ กหุนสวนผูจัดการ ของผปู ระกอบการดังกลาว รวมทั้งพนักงานของผปู ระกอบการน้ันอีกหลายคน ในขณะที่ตนกําลังดําเนินการเรงรัด ภาษีอากรคาง พฤติกรรมของเจาหนาที่ดังกลาว เปนการอาศัยตําแหนงหนาท่ีราชการของตนหาประโยชน ใหแ กตนเอง เปนความผดิ วนิ ัยอยา งไมร ายแรงตามมาตรา 83 (3) ประกอบมาตรา 84 แหงพระราชบัญญัติระเบียบ ขา ราชการพลเรือน พ.ศ. 2551 3) การที่เจาหนาท่ีของรัฐอาศัยตําแหนงหนาที่ทางราชการ รับจางเปนท่ีปรึกษาโครงการ เพื่อใหบรษิ ทั เอกชนทวี่ าจางน้นั มคี วามนา เชื่อถอื มากกวา บรษิ ัทคูแขง 4) การทเ่ี จาหนา ทข่ี องรฐั ไมท าํ งานทีไ่ ดรบั มอบหมายจากหนวยงานอยางเต็มท่ี แตใชเวลา ไปรับงานพิเศษอืน่ ๆ ทอี่ ยนู อกเหนืออํานาจหนา ท่ที ี่ไดร บั มอบหมายจากหนวยงาน 5) การทผี่ ูตรวจสอบบัญชีภาครฐั รบั งานพเิ ศษเปน ทีป่ รึกษา หรือเปน ผูทาํ บัญชีใหก บั บริษัท ท่ตี องถกู ตรวจสอบ 3.5 การรขู อ มลู ภายใน การรขู อมูลภายใน (Inside information) เปน สถานการณท ่ีเจาหนา ที่ของรฐั ใชประโยชนจาก การท่ีตนเองรับรูขอมูลภายในหนวยงาน และนําขอมูลน้ันไปหาผลประโยชนใหกับตนเองหรือพวกพอง อาจจะไปหาผลประโยชนโดยการขายขอ มลู หรือเขาเอาผลประโยชนเ สียเอง

10 ตัวอยาง 1) นายชาง 5 แผนกชุมสายโทรศัพทเคลื่อนท่ีขององคการโทรศัพทแหงประเทศไทย ไดนาํ ขอมูลเลขหมายโทรศัพทเคล่ือนท่ี ระบบ 470 MHZ และระบบปลดล็อคไปขายใหแกผูอื่น จํานวน 40 หมายเลข เพ่ือนําไปปรับจูนเขากับโทรศัพทเคลื่อนที่ที่นําไปใชรับจางใหบริการโทรศัพทแกบุคคลท่ัวไป คณะกรรมการ ป.ป.ช. มมี ติชี้มูลความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 151 มาตรา 157 และมาตรา 164 และมคี วามผิดวนิ ยั ขอ บงั คับองคการโทรศพั ทแ หง ประเทศไทยวา ดว ยการพนกั งาน พ.ศ. 2536 ขอ 44 และขอ 46 2) การท่ีเจาหนาที่ของรัฐทราบขอมูลโครงการตัดถนนเขาหมูบาน จึงบอกใหญาติพ่ีนอง ไปซื้อที่ดินบริเวณโครงการดงั กลา ว เพ่อื ขายใหกบั ราชการในราคาท่ีสูงขน้ึ 3) การที่เจาหนาท่ีหนวยงานผูรับผิดชอบโครงขายโทรคมนาคมทราบมาตรฐาน (Spec) วัสดุอุปกรณที่จะใชในการวางโครงขายโทรคมนาคม แลวแจงขอมูลใหกับบริษัทเอกชนที่ตนรูจัก เพื่อให ไดเปรยี บในการประมลู 4) เจา หนาทพ่ี สั ดขุ องหนว ยงานเปดเผยหรือขายขอมูลท่ีสําคัญของฝายท่ีมายื่นประมูลไว กอ นหนา ใหแกผ ูประมลู รายอื่นทใ่ี หผลประโยชน ทาํ ใหฝายทีม่ ายื่นประมลู ไวก อนหนา เสียเปรียบ 3.6 การใชท รพั ยสนิ ของราชการเพื่อประโยชนสวนตวั การใชทรัพยสินของราชการเพื่อประโยชนสวนตัว (Using your employer’sproperty for private advantage) เปน การท่เี จาหนา ทข่ี องรัฐนําเอาทรพั ยสินของราชการ ซ่ึงจะตองใชเพื่อประโยชน ของทางราชการเทา นน้ั ไปใชเพือ่ ประโยชนของตนเองหรอื พวกพอ ง หรอื การใชใ หผ ูใตบังคบั บญั ชาไปทาํ งานสว นตวั ตัวอยาง 1) คณบดีคณะแพทยศาสตร ใชอํานาจหนาท่ีโดยทุจริต ดวยการสั่งใหเจาหนาท่ีนําเกาอี้ พรอมผาปลอกคลมุ เกาอี้ เคร่ืองถายวิดีโอ เครื่องเลนวิดีโอ กลองถายรูป และผาเต็นท นําไปใชในงานมงคล สมรสของบุตรสาว รวมทั้งรถยนต รถตูส วนกลาง เพ่ือใชรับสงเจาหนาท่ีเขารวมพิธี และขนยายอุปกรณท้ังท่ี บานพกั และงานฉลองมงคลสมรสท่โี รงแรม ซ่งึ ลวนเปน ทรัพยส นิ ของทางราชการ การกระทําของจําเลยนบั เปน การใชอ าํ นาจโดยทุจรติ เพ่ือประโยชนสวนตนอันเปนการเสียหายแกรัฐ คณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดช้ีมูลความผิด วนิ ัยและอาญา ตอมาเรื่องเขาสูกระบวนการในช้นั ศาล ศาลพิเคราะหพยานหลักฐานโจทกแลวเห็นวาการกระทํา ของจาํ เลยเปน การทุจริตตอ ตําแหนงหนา ทฐี่ านเปนเจาพนักงานมหี นา ท่ซี อ้ื ทาํ จัดการ หรือรักษาทรพั ยใด ๆ ใชอํานาจในตําแหนงโดยทจุ ริต อนั เปน การเสยี หายแกร ฐั และเปน เจาพนกั งานปฏิบตั ิหนาท่โี ดยมิชอบ จงึ พิพากษา ใหจ าํ คุก 5 ป และปรบั 20,000 บาท คําใหก ารรบั สารภาพเปน ประโยชนแ กก ารพจิ ารณาคดี ลดโทษใหก่งึ หนงึ่ คงจําคุกจาํ เลยไว 2 ป 6 เดอื น และปรบั 10,000 บาท

11 2) การที่เจาหนาที่ของรัฐ ผูมีหนาที่ขับรถยนตของสวนราชการนําน้ํามันในรถยนตไปขาย และนําเงินมาไวใชจายสวนตัว ทําใหสวนราชการตองเสียงบประมาณเพ่ือซ้ือน้ํามันรถมากกวาความเปนจริง พฤตกิ รรมดังกลา วถือเปนการทจุ รติ เปน การเบยี ดบังผลประโยชนของสวนรวมเพ่ือประโยชนของตนเองและ มีความผดิ ฐานลักทรพั ยตามประมวลกฎหมายอาญา 3) การท่ีเจาหนาที่รัฐ ผูมีอํานาจอนุมัติใหใชรถราชการ หรือการเบิกจายคานํ้ามันเช้ือเพลิง นํารถยนตข องสวนราชการไปใชใ นกิจธรุ ะสว นตวั 4) การท่ีเจาหนาท่ีรัฐนําวัสดุครุภัณฑของหนวยงานมาใชที่บาน หรือใชโทรศัพทของ หนวยงาน ติดตอธุระสว นตวั หรอื นาํ รถสวนตัวมาลางทีห่ นวยงาน 3.7 การนําโครงการสาธารณะลงในเขตเลือกต้ังเพ่ือประโยชนในทางการเมือง การนาํ โครงการสาธารณะลงในเขตเลือกตง้ั เพ่อื ประโยชนท างการเมอื ง (Pork – Barreling) เปน การท่ีผูด าํ รงตาํ แหนง ทางการเมอื ง หรือผูบริหารระดบั สงู อนุมัติโครงการไปลงพ้ืนที่ หรือบานเกิดของตนเอง หรือการใชงบประมาณสาธารณะเพื่อหาเสียง ตัวอยาง 1) นายกองคการบริหารสวนตําบลแหงหน่ึงรวมกับพวกแกไขเปลี่ยนแปลงรายละเอียด โครงการปรับปรุงและซอมแซมถนนคนเดิน ในตาํ บลที่ตนมีฐานเสียงโดยไมผานความเห็นชอบจากสภาฯ และตรวจรบั งานทั้งที่ไมถ ูกตองตามแบบรายการท่ีกําหนด รวมทั้งเมื่อดําเนินการแลวเสร็จไดติดปายช่ือของตน และพวก การกระทําดังกลาวมีมูลเปนการกระทําการฝาฝนตอความสงบเรียบรอยหรือสวัสดิภาพของ ประชาชน หรือละเลยไมปฏิบัติตาม หรือปฏิบัติการไมชอบดวยอํานาจหนาที่มีมูลความผิดทั้งทางวินัย อยางรายแรง และทางอาญา คณะกรรมการ ป.ป.ช. มีหนงั สอื แจง ผลการพิจารณาของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ใหผ ูม อี ํานาจแตง ต้งั ถอดถอน และสาํ นกั งานคณะกรรมการการเลอื กต้งั ทราบ 2) การท่ีนกั การเมืองในจังหวัด ขอเพิ่มงบประมาณเพื่อทําโครงการตัดถนนสรางสะพาน ลงในจงั หวดั โดยใชช ่อื หรือนามสกุลของตนเองเปนช่ือสะพาน 3) การท่รี ฐั มนตรอี นมุ ตั โิ ครงการไปลงในพื้นทีห่ รือบา นเกดิ ของตนเอง 3.8 การใชต าํ แหนง หนา ทแี่ สวงหาผลประโยชนแ กเ ครอื ญาตหิ รอื พวกพอง การใชตําแหนงหนาท่ีแสวงหาประโยชนแกเครือญาติหรือพวกพอง (Nepotism) หรือ อาจจะเรยี กวา ระบบอุปถมั ภพเิ ศษ เปนการที่เจาหนา ท่ีของรัฐใชอิทธิพลหรือใชอํานาจหนาท่ีทําใหหนวยงาน ของตนเขา ทาํ สัญญากบั บรษิ ัทของพน่ี อ งของตน

12 ตัวอยาง พนักงานสอบสวนละเวนไมนาํ บันทึกการจับกุมที่เจาหนาที่ตํารวจชุดจับกุมทําขึ้น ในวัน เกิดเหตรุ วมเขา สํานวน แตกลับเปลย่ี นบันทึกและแกไขขอ หาในบันทึกการจับกุม เพ่ือชวยเหลือผูตองหา ซ่ึงเปน ญาตขิ องตนใหรับโทษนอยลง คณะกรรมการ ป.ป.ช. พจิ ารณาแลว มีมลู ความผิดทางอาญาและทางวนิ ยั อยา งรายแรง 3.9 การใชอ ทิ ธิพลเขาไปมผี ลตอการตัดสนิ ใจของเจาหนาทรี่ ฐั หรือหนวยงานของรฐั อ่นื การใชอิทธิพลเขาไปมีผลตอการตัดสินใจของเจาหนาท่ีรัฐหรือหนวยงานของรัฐอื่น (influence) เพ่ือใหเกิดประโยชนแกตนเองหรือพวกพอง โดยเจาหนาที่ของรัฐใชตําแหนงหนาที่ขมขู ผูใตบ ังคบั บญั ชาใหห ยดุ ทําการตรวจสอบบรษิ ทั ของเครือญาตขิ องตน ตวั อยาง 1) เจาหนาท่ีของรัฐใชตําแหนงหนาท่ีในฐานะผูบริหาร เขาแทรกแซงการปฏิบัติงานของ เจา หนา ท่ใี หป ฏบิ ตั หิ นา ทโ่ี ดยมิชอบดว ยระเบียบ และกฎหมาย หรือฝาฝน จริยธรรม 2) นายเอเปนหัวหนาสวนราชการแหงหนึ่งในจังหวัด รูจักสนิทสนมกับนายบี เปนหัวหนา สว นราชการอกี แหงหนงึ่ ในจังหวดั เดียวกนั นายเอ จึงใชความสมั พนั ธสวนตัวฝากลกู ชาย คอื นายซี เขารับราชการ ภายใตส ังกัดของนายบี 3.10 การขดั กนั แหง ผลประโยชนสวนบคุ คลกับประโยชนสวนรวมประเภทอืน่ ๆ 1) การเดินทางไปราชการตา งจงั หวัดโดยไมคํานึงถึงจํานวนคน จํานวนงาน และจํานวนวัน อยางเหมาะสม อาทิ เดินทางไปราชการจํานวน 10 วัน แตใชเวลาในการทํางานจริงเพียง 6 วัน โดยอีก 4 วัน เปน การเดนิ ทางทอ งเทย่ี วในสถานท่ตี า ง ๆ 2) เจาหนาที่ผูปฏิบัติไมใชเวลาในราชการปฏิบัติงานอยางเต็มท่ี เน่ืองจากตองการ ปฏบิ ตั ิงานนอกเวลาราชการ เพราะสามารถเบกิ เงนิ งบประมาณคาตอบแทนการปฏบิ ัติงานนอกเวลาราชการได จากรปู แบบดงั กลา ว จะเห็นไดว า การขดั กันระหวา งผลประโยชนส ว นตนและผลประโยชน สวนรวมน้ัน มีไดหลายรูปแบบไมจํากัดอยูในรูปตัวเงินหรือทรัพยสินเทานั้น แตรวมถึงผลประโยชนอื่น ๆ ที่ไมใชรูปตัวเงินหรือทรัพยสินก็ได เชน การที่ นาย ก. ดํารงตําแหนงเปนที่ปรึกษาของรัฐมนตรี และมี หนาที่ใหคําแนะนําแกรัฐมนตรีเกี่ยวกับการออกกฎ ระเบียบสําหรับบริษัทเอกชน ซึ่งในขณะเดียวกัน นาย ก. มีธุรกิจสวนตัวโดยเปนผูถือหุนของบริษัทเอกชนท่ีจะไดรับผลกระทบจากกฎระเบียบน้ีดวยเชนกัน หรอื กรณที ี่ นาย ข. ซึง่ เปน ขาราชการในหนวยงานของรฐั แหง หน่ึงรบั ขอ เสนอวาจะไดรับการวาจางงาน หลังจาก ที่ นาย ข. ออกจากราชการแลวจากบริษัทท่ีกําลังย่ืนขอสัมปทานจากหนวยงานที่ นาย ข.สังกัดอยู หรือกรณีที่ นาย ค. เปนหนง่ึ ในคณะกรรมการท่ตี อ งพิจารณาตดั สนิ ใจเลอื กเสนทางท่ีจะตัดถนนเสนทางใหม ซึ่งมีเสนทาง หนึ่งอาจจะสง ผลใหม ูลคาทดี่ ินในครอบครองของ นาย ค. สูงข้ึน เปนตน

13 กิจกรรม คาํ ชแ้ี จง ใหผ ูเรียนคิดทบทวนวา ตนเองไดเ คยปฏบิ ัตเิ กีย่ วกับหวั ขอ ตอไปนบี้ า งหรอื ไม 1. ผลประโยชนส วนตน เรื่องที่เคยปฏิบตั ิ แนวทางปอ งกัน 2. ผลประโยชนส ว นรวม แนวทางปองกัน เรือ่ งทเ่ี คยปฏิบัติ

14 เรอื่ งที่ 3 กฎหมายทเ่ี กี่ยวของกบั การขัดกันระหวางผลประโยชนสว นตนกับผลประโยชนส วนรวม รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ไดบัญญัติหนาท่ีของปวงชนชาวไทย ไวใน มาตรา 50 (10) ใหบุคคลไมรวมมือหรือสนับสนุนการทุจริตและประพฤติมิชอบทุกรูปแบบ ดังนั้น ในฐานะ ท่เี ราเปนประชาชนชาวไทย จึงมคี วามจําเปน ตอ งมีความรูเก่ียวกับกฎหมายท่ีเกี่ยวของกับการขัดกันระหวาง ผลประโยชนสวนตนกับผลประโยชนส ว นรวม ดงั ตอไปน้ี 1. รฐั ธรรมนูญแหง ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2560 รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ไดบัญญัติไวในหมวด 9 การขัดกัน แหงผลประโยชน (มาตรา 184 – 187) โดยบัญญัติขอหามสําหรับผูดํารงตําแหนงสมาชิกสภาผูแทนราษฎร และสมาชิกวุฒิสภา (มาตรา 184 – 185) ขอหามสําหรับผูดํารงตําแหนงรัฐมนตรี (มาตรา 186 – 187) มีรายละเอยี ด ดงั น้ี รฐั ธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พทุ ธศักราช 2560 หมวด 9 การขดั กนั แหงผลประโยชน มาตรา 184 สมาชิกสภาผูแทนราษฎรและสมาชกิ วุฒสิ ภาตอง (1) ไมด าํ รงตําแหนงหรอื หนาท่ใี ดในหนวยราชการ หนวยงานของรัฐหรือรัฐวิสาหกิจหรือตําแหนง สมาชิกสภาทอ งถ่นิ หรอื ผบู รหิ ารทอ งถิ่น (2) ไมรบั หรอื แทรกแซงหรอื กา วกายการเขารับสมั ปทานจากรฐั หนว ยราชการ หนวยงานของรัฐ หรือรัฐวิสาหกจิ หรือเขาเปน คูส ญั ญากับรัฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐั หรอื รฐั วิสาหกจิ อนั มลี ักษณะเปน การผูกขาดตัดตอน หรือเปนหุนสวนหรือผูถือหุนในหางหุนสวนหรือบริษัทที่รับสัมปทานหรือเขาเปน คสู ัญญาในลักษณะดงั กลา ว ท้งั นี้ ไมว าโดยทางตรงหรอื ทางออ ม (3) ไมร ับเงินหรอื ประโยชนใด ๆ จากหนว ยราชการ หนว ยงานของรัฐ หรือรฐั วิสาหกิจเปนพิเศษ นอกเหนอื ไปจากทีห่ นวยราชการ หนว ยงานของรัฐ หรือรัฐวิสาหกิจปฏิบัติตอบุคคลอ่ืน ๆ ในธุรกิจการงานปกติ (4) ไมก ระทําการใด ๆ ไมว า โดยทางตรงหรือทางออม อนั เปนการขัดขวางหรือแทรกแซงการใช สทิ ธหิ รอื เสรีภาพของหนงั สือพมิ พห รอื สอื่ มวลชนโดยมิชอบ มาตรานมี้ ใิ หใ ชบงั คบั ในกรณที ส่ี มาชกิ สภาผูแทนราษฎร หรอื สมาชกิ วฒุ ิสภารบั เบีย้ หวดั บําเหน็จ บํานาญ เงินปพระบรมวงศานุวงศ หรือเงินอื่นใดในลักษณะเดียวกัน และมิใหใชบังคับในกรณีท่ีสมาชิก สภาผูแทนราษฎรหรือสมาชิกวุฒิสภารับหรือดํารงตาํ แหนงกรรมาธิการของรัฐสภา สภาผูแทนราษฎร หรือ วุฒิสภา หรอื กรรมการทไี่ ดรับแตง ตง้ั ในการบริหารราชการแผนดินท่ีเกี่ยวกับกิจการของสภา หรือกรรมการ ตามท่ีมกี ฎหมายบัญญตั ิไวเปน การเฉพาะ

15 ใหน ํา (2) และ (3) มาบงั คบั ใชแกคูส มรสและบตุ รของสมาชิกสภาผแู ทนราษฎรหรือสมาชิกวุฒิสภา และบุคคลอ่ืนซึ่งมิใชคูสมรสและบุตรของสมาชิกสภาผูแทนราษฎรหรือสมาชิกวุฒิสภานั้น ที่ดําเนินการ ในลักษณะผถู กู ใช ผูรว มดาํ เนนิ การ หรือผูไดรับมอบหมายจากสมาชิกสภาผูแทนราษฎรหรือสมาชิกวุฒิสภา ใหกระทาํ การตามมาตราน้ดี วย มาตรา 185 สมาชิกสภาผูแทนราษฎรหรือสมาชิกวุฒิสภาตองไมใชสถานะหรือตําแหนงการเปน สมาชิกสภาผูแทนราษฎรหรือสมาชกิ วุฒิสภากระทําการใด ๆ อันมีลักษณะท่ีเปนการกาวกายหรือแทรกแซง เพื่อประโยชนของตนเอง ของผูอ่ืน หรือของพรรคการเมอื ง ไมว า โดยทางตรงหรือทางออ ม ในเร่ืองดังตอ ไปน้ี (1) การปฏบิ ตั ิราชการหรือการดําเนินงานในหนาที่ประจําของขาราชการ พนักงานหรือลูกจาง ของหนว ยราชการ หนวยงานของรฐั รัฐวิสาหกิจ กิจการท่ีรฐั ถือหนุ ใหญ หรือราชการสว นทอ งถ่ิน (2) กระทาํ การในลกั ษณะท่ีทําใหต นมีสว นรวมในการใชจายเงินงบประมาณหรือใหความเห็นชอบ ในการจัดทําโครงการใด ๆ ของหนวยงานของรฐั เวน แตเ ปน การดําเนินการในกิจการของรฐั สภา (3) การบรรจุ แตง ตั้ง โยกยาย โอน เล่ือนตําแหนง เล่ือนเงินเดือนหรือการใหพนจากตําแหนง ของขาราชการซ่ึงมีตําแหนงหรอื เงนิ เดือนประจาํ และมใิ ชขาราชการการเมอื ง พนกั งาน หรอื ลูกจา งของหนวยราชการ หนว ยงานของรฐั รฐั วสิ าหกจิ กิจการท่ีรัฐถอื หนุ ใหญ หรอื ราชการสวนทอ งถนิ่ มาตรา 186 ใหนําความในมาตรา 184 มาใชบังคบั แกร ฐั มนตรีดว ยโดยอนโุ ลม เวน แตก รณี ดงั ตอ ไปนี้ (1) การดํารงตําแหนงหรือการดาํ เนนิ การที่กฎหมายบัญญัติใหเปนหนาท่ีหรืออํานาจของรัฐมนตรี (2) การกระทําตามหนาทแี่ ละอาํ นาจในการบรหิ ารราชการแผนดิน หรือตามนโยบายท่ีไดแถลง ตอ รฐั สภา หรอื ตามที่กฎหมายบัญญตั ิ นอกจากกรณตี ามวรรคหนง่ึ รัฐมนตรตี อ งไมใ ชสถานะหรือตําแหนงกระทําการใดไมวาโดยทางตรง หรือทางออ ม อันเปน การกาวกา ยหรอื แทรกแซงการปฏิบตั ิหนา ที่ของเจาหนาท่ีของรัฐ เพื่อประโยชนของตนเอง ของผูอ่ืน หรอื ของพรรคการเมอื งโดยมชิ อบตามทกี่ ําหนดในมาตรฐานทางจริยธรรม มาตรา 187 รฐั มนตรตี อ งไมเปนหนุ สว นหรอื ผูถ อื หนุ ในหางหุน สว นหรอื บรษิ ทั หรอื ไมค งไว ซง่ึ ความเปน หุนสวนหรือผูถือหุนในหางหุนสวนหรือบริษัทตอไปตามจํานวนที่กฎหมายบัญญัติ และตองไมเปนลูกจาง ของบุคคลใด ในกรณีที่รัฐมนตรีผูใดประสงคจะไดรับประโยชนจากกรณีตามวรรคหนึ่งตอไป ใหแจงประธาน กรรมการปอ งกันและปราบปรามการทจุ รติ แหงชาติทราบภายในสามสบิ วนั นับแตวนั ท่ไี ดร ับแตงต้ัง และใหโ อนหุน ในหางหุนสวนหรือบริษัทดังกลาวใหแกนิติบุคคลซึ่งจัดการทรัพยสินเพื่อประโยชนของผูอื่น ทั้งนี้ ตามที่ กฎหมายบญั ญตั ิ

16 รัฐมนตรีจะเขาไปเกี่ยวของกับการบริหารจัดการหุนหรือกิจการของหางหุนสวนหรือบริษัท ตามวรรคสองไมว าในทางใด ๆ มไิ ด มาตรานเ้ี ฉพาะในสวนท่ีเกี่ยวกับความเปน หนุ สวนหรือผูถือหุน ใหใชบังคับแกคูสมรสและบุตรที่ยัง ไมบ รรลนุ ติ ิภาวะของรัฐมนตรี และการถือหนุ ของรัฐมนตรีท่ีอยูในความครอบครองหรือดแู ลของบคุ คลอน่ื ไมวา โดยทางใด ๆ ดว ย 2. พระราชบัญญตั ิประกอบรัฐธรรมนญู วา ดวยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พทุ ธศกั ราช 2561 พระราชบญั ญตั ิประกอบรัฐธรรมนูญวาดวยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 ไดบ ัญญัติขอหา มสําหรับกรรมการ ผูดํารงตําแหนงในองคกรอิสระ และเจาพนักงานของรัฐท่ีคณะกรรมการ ป.ป.ช. ประกาศกําหนดไวใ นมาตรา 126 – 129 มีรายละเอียด ดงั น้ี พระราชบญั ญตั ิประกอบรฐั ธรรมนูญวาดว ยการปอ งกันและปราบปรามการทจุ ริต พ.ศ. 2561 หมวด 6 การขัดกนั ระหวางประโยชนสว นบุคคลกบั ประโยชนสว นรวม มาตรา 126 นอกจากเจาพนักงานของรัฐที่รัฐธรรมนูญกําหนดไวเปนการเฉพาะแลว หามมิให กรรมการ ผดู ํารงตาํ แหนงในองคกรอิสระ และเจาพนักงานของรัฐที่คณะกรรมการ ป.ป.ช. ประกาศกําหนด ดาํ เนินกิจการดังตอ ไปน้ี (1) เปนคสู ญั ญาหรือมีสวนไดเสียในสัญญาที่ทํากับหนวยงานของรัฐที่เจาพนักงานของรัฐผูน้ัน ปฏิบัตหิ นา ท่ีในฐานะทีเ่ ปน เจาพนักงานของรัฐซึ่งมีอํานาจไมวาโดยตรงหรือโดยออมในการกํากับ ดูแล ควบคุม ตรวจสอบหรอื ดําเนินคดี (2) เปนหุนสวนหรือผูถือหุนในหางหุนสวนหรือบริษัทท่ีเขาเปนคูสัญญากับหนวยงานของรัฐ ที่เจาพนกั งานของรัฐผนู ั้นปฏิบัติหนาที่ในฐานะทเ่ี ปน เจา พนักงานของรัฐ ซึ่งมีอาํ นาจไมว า โดยตรงหรอื โดยออ ม ในการกํากับ ดแู ล ควบคุม ตรวจสอบหรือดําเนินคดี เวนแตจะเปนผูถือหุนในบริษัทจํากัดหรือบริษัทมหาชน จํากัดไมเ กินจํานวนทคี่ ณะกรรมการป.ป.ช. กําหนด (3) รับสัมปทานหรือคงถือไวซึ่งสัมปทานจากรัฐ หนวยราชการ หนวยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรอื ราชการสวนทอ งถิน่ หรอื เขาเปนคูสญั ญากับรัฐ หนว ยราชการ หนว ยงานของรฐั รัฐวสิ าหกิจ หรอื ราชการ สวนทอ งถิ่น อันมีลักษณะเปน การผูกขาดตดั ตอน หรอื เปนหนุ สวนหรือผูถือหุนในหางหุนสวนหรือบริษัทท่ีรับ สัมปทานหรือเขา เปนคูสญั ญาในลกั ษณะดังกลา ว ในฐานะท่ีเปนเจา พนักงานของรัฐซ่ึงมีอํานาจ ไมวาโดยตรง หรือโดยออ มในการกํากบั ดูแล ควบคุม ตรวจสอบ หรือดําเนินคดี เวนแตจะเปนผูถือหุนในบริษัทจํากัดหรือ บรษิ ทั มหาชนจาํ กัดไมเ กินจํานวนทค่ี ณะกรรมการป.ป.ช. กาํ หนด (4) เขา ไปมีสว นไดเ สยี ในฐานะเปน กรรมการ ทีป่ รึกษา ตวั แทน พนกั งานหรือลูกจา งในธุรกจิ ของ เอกชนซ่ึงอยูภายใตการกํากับ ดูแล ควบคุม หรือตรวจสอบของหนวยงานของรัฐที่เจาพนักงานของรัฐ

17 ผูน้ันสังกัดอยูหรือปฏิบัติหนาที่ในฐานะเปนเจาพนักงานของรัฐ ซึ่งโดยสภาพของผลประโยชนของธุรกิจ ของเอกชนน้ันอาจขัดหรือแยง ตอ ประโยชนส ว นรวม หรือประโยชนทางราชการ หรือกระทบตอความมีอิสระ ในการปฏิบตั ิหนา ท่ขี องเจาพนกั งานของรฐั ผูนน้ั ใหนําความในวรรคหนึ่ง มาใชบังคับกบั คูส มรสของเจาพนกั งานของรัฐตามวรรคหน่ึงดวย โดยใหถือวา การดําเนินกิจการของคูสมรสเปนการดําเนินกิจการของเจาพนักงานของรัฐ เวนแตเปนกรณีท่ีคูสมรสนั้น ดําเนนิ การอยกู อ นที่เจาพนักงานของรฐั จะเขา ดาํ รงตาํ แหนง คูสมรสตามวรรคสองใหห มายความรวมถึงผซู ึง่ อยูกนิ กนั ฉนั สามภี รยิ าโดยมไิ ดจดทะเบียนสมรสดวย ทง้ั น้ี ตามหลกั เกณฑท่คี ณะกรรมการ ป.ป.ช. กําหนด เจาพนักงานของรัฐท่ีมีลักษณะตาม (2) หรือ (3) ตองดําเนินการไมใหมีลักษณะดังกลาว ภายใน สามสิบวนั นับแตวันทเ่ี ขา ดาํ รงตาํ แหนง มาตรา 127 หา มมใิ หกรรมการ ผดู าํ รงตําแหนง ในองคกรอิสระ ผดู ํารงตาํ แหนงระดับสูงและผูดํารง ตาํ แหนง ทางการเมอื งทคี่ ณะกรรมการ ป.ป.ช. กาํ หนด ดําเนนิ การใดตามมาตรา 126 (4) ภายในสองปนับแต วนั ท่พี น จากตาํ แหนง มาตรา 128 หามมิใหเจาพนักงานของรัฐผูใดรับทรัพยสินหรือประโยชนอื่นใดอันอาจคํานวณ เปนเงินไดจากผูใด นอกเหนือจากทรัพยสินหรือประโยชนอันควรไดตามกฎหมาย กฎ หรือขอบังคับที่ออก โดยอาศยั อํานาจตามบทบัญญัติแหงกฎหมาย เวนแตการรับทรัพยสินหรือประโยชนอื่นใด โดยธรรมจรรยา ตามหลักเกณฑแ ละจาํ นวนท่คี ณะกรรมการ ป.ป.ช. กําหนด ความในวรรคหน่ึงมิใหใชบังคับกับการรับทรัพยสินหรือประโยชนอ่ืนใดจากบุพการี ผูสืบสันดาน หรอื ญาติที่ใหตามประเพณี หรือตามธรรมจรรยาตามฐานานุรปู บทบัญญตั ใิ นวรรคหนง่ึ ใหใ ชบังคบั กับการรับทรัพยส นิ หรอื ประโยชนอ่ืนใดของผูซึ่งพนจากการเปน เจา พนกั งานของรฐั มาแลว ยงั ไมถงึ สองปด ว ยโดยอนโุ ลม มาตรา 129 การกระทําอันเปนการฝาฝนบทบัญญัติในหมวดนี้ใหถือวาเปนการกระทําความผิด ตอ ตําแหนงหนา ท่ีราชการหรอื ความผิดตอ ตาํ แหนงหนา ที่ในการยุตธิ รรม เจาหนาที่ของรัฐ ตามความหมายในพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาดวยการปองกันและ ปราบปรามการทุจรติ พ.ศ. 2561 เปน ไปตามนยิ ามในบทบัญญัติ มาตรา 4 ดังนี้ “เจาพนักงานของรัฐ หมายความวา เจาหนาที่ของรัฐ ผูดํารงตําแหนงทางการเมือง ตุลาการศาล รัฐธรรมนญู ผูดํารงตําแหนง ในองคกรอสิ ระ และคณะกรรมการ ป.ป.ช” “เจาหนา ท่ีของรัฐ” หมายความวา ขา ราชการหรือพนกั งานสวนทองถ่ินซ่ึงมีตําแหนงหรือเงินเดือน ประจํา ผูปฏิบัติงานในหนวยงานของรัฐหรือในรัฐวิสาหกิจ ผูบริหารทองถิ่น รองผูบริหารทองถ่ิน ผูชวย

18 ผูบริหารทองถ่ิน และสมาชิกสภาทองถิ่นขององคกรปกครองสวนทองถิ่น เจาพนักงานตามกฎหมายวาดวย ลักษณะปกครองทองท่ี หรือเจาพนักงานอื่นตามที่กฎหมายบัญญัติ และใหหมายความรวมถึงกรรมการ อนุกรรมการ ลูกจางของสวนราชการ หนวยงานของรัฐ หรือรัฐวิสาหกิจ และบุคคลหรือคณะบุคคล ซึ่งมี กฎหมายกาํ หนดใหใ ชอํานาจหรอื ไดร ับมอบใหใชอ าํ นาจทางปกครองที่จัดตั้งขึ้นในระบบราชการ รัฐวิสาหกิจ หรอื กจิ การอนื่ ของรัฐดวย แตไมรวมถึงผูดํารงตําแหนงทางการเมือง ตลุ าการศาลรัฐธรรมนูญ ผูดํารงตําแหนง ในองคก รอิสระ และคณะกรรมการ ป.ป.ช. 3. ระเบยี บสํานักนายกรัฐมนตรวี าดวยการใหห รอื รับของขวญั ของเจา หนาท่ีของรัฐ พ.ศ. 2544 นายกรัฐมนตรี โดยความเหน็ ชอบของคณะรัฐมนตรี ไดวางระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวย การใหห รือรับของขวญั ของเจาหนาทข่ี องรัฐ พ.ศ. 2544 มีรายละเอียด ดงั น้ี โดยทผี่ านมาคณะรัฐมนตรีไดเคยมีมติคณะรัฐมนตรีเกี่ยวกับแนวทางปฏิบัติในการใหของขวัญ และรบั ของขวัญของเจา หนา ทข่ี องรฐั ไวหลายคร้งั เพอื่ เปนการเสริมสรา งคา นิยมใหเกดิ การประหยัดมิใหมีการ เบยี ดเบียนขา ราชการโดยไมจําเปนและสรา งทัศนคติที่ไมถ ูกตอ ง เนอ่ื งจากมกี ารแขงขันกนั ใหข องขวัญในราคา แพง ท้ังยังเปนชองทางใหเกิดการประพฤติมิชอบอ่ืน ๆ ในวงราชการอีกดวย และในการกําหนดจรรยาบรรณ ของเจา หนา ท่ขี องรัฐประเภทตา ง ๆ กม็ ีการกาํ หนดในเรอื่ งทาํ นองเดยี วกนั ประกอบกบั คณะกรรมการปองกัน และปราบปรามการทุจริตแหงชาติไดประกาศกําหนดหลักเกณฑและจํานวนที่เจาหนาที่ของรัฐจะรับ ทรัพยสินหรือประโยชนอื่นใดโดยธรรมจรรยาได ฉะนั้น จึงสมควรรวบรวมมาตรการเหลานั้นและกําหนด เปนหลักเกณฑก ารปฏบิ ตั ิของเจา หนาทีข่ องรัฐในการใหของขวญั และรับของขวัญไวเ ปน การถาวร มีมาตรฐาน อยางเดียวกัน และมีความชัดเจนเพื่อเสริมมาตรการของคณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทุจริต แหง ชาติใหเปนผลอยางจริงจัง ท้ังน้ี เฉพาะในสวนท่ีคณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทุจริตแหงชาติ ไมไดก ําหนดไว อาศยั อาํ นาจตามความในมาตรา 11 (8) แหงพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผนดิน พ.ศ. 2534 นายกรัฐมนตรโี ดยความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี จึงวางระเบียบไวดังตอไปนี้ ขอ 3 ในระเบียบน้ี \"ของขวัญ\" หมายความวา เงิน ทรัพยสิน หรือประโยชนอื่นใดที่ใหแกกัน เพ่ืออัธยาศัยไมตรี และใหหมายความรวมถึงเงิน ทรัพยสิน หรือประโยชนอ ืน่ ใดทใ่ี หเ ปน รางวลั ใหโ ดยเสนห าหรอื เพื่อการสงเคราะห หรือใหเ ปน สินนํ้าใจ การใหสิทธิพิเศษซ่ึงมิใชเปนสิทธิที่จัดไวสําหรับบุคคลทั่วไปในการไดรับ การลดราคาทรพั ยสิน หรอื การใหสิทธพิ เิ ศษในการไดรับบรกิ ารหรือความบันเทิง ตลอดจนการออกคาใชจาย ในการเดนิ ทางหรอื ทอ งเทยี่ วคา ท่พี กั คาอาหาร หรือสิ่งอื่นใดในลักษณะเดียวกันและไมวาจะใหเปนบัตร ต๋ัว หรือหลักฐานอืน่ ใด การชําระเงนิ ใหล วงหนาหรือการคืนเงินใหใ นภายหลงั

19 \"ปกตปิ ระเพณนี ิยม\" หมายความวา เทศกาลหรือวันสําคญั ซึ่งอาจมีการใหของขวัญกันและให หมายความรวมถึง โอกาสในการแสดงความยินดี การแสดง ความขอบคุณ การตอนรับ การแสดงความเสียใจ หรอื การใหความชว ยเหลือตามมารยาท ทีถ่ ือปฏิบตั กิ ันในสังคมดวย \"ผูบงั คับบญั ชา\" ใหห มายความรวมถงึ ผูซ่ึงปฏิบัติหนาที่หัวหนาหนวยงาน ท่ีแบงเปนการภายใน ของหนวยงานของรัฐและผูซึ่งดํารงตําแหนงในระดับท่ีสูงกวา และไดรับมอบหมายใหมีอํานาจบังคับบัญชา หรือกาํ กบั ดแู ลดวย \"บคุ คลในครอบครัว\" หมายความวา คสู มรส บุตร บิดา มารดา พ่นี องรว มบดิ ามารดา หรือรวม บิดาหรอื มารดาเดียวกัน ขอ 4 ระเบียบนไ้ี มใ ชบังคับกับกรณกี ารรับทรัพยสนิ หรอื ประโยชนอื่นใดของเจาหนาที่ของรัฐ ซึง่ อยูภายใตบังคบั กฎหมายประกอบรัฐธรรมนญู วาดวยการปองกนั และปราบปรามการทุจรติ ขอ 5 เจาหนา ท่ีของรฐั จะใหของขวัญแกผูบังคับบัญชาหรือบุคคลในครอบครัวของผูบังคับบัญชา นอกเหนอื จากกรณปี กตปิ ระเพณีนยิ มทีม่ ีการใหข องขวัญแกก นั มไิ ด การใหข องขวัญตามปกติประเพณีนยิ มตามวรรคหนงึ่ เจาหนาท่ีของรัฐจะใหของขวัญท่ีมีราคา หรอื มูลคาเกนิ จาํ นวนท่คี ณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทุจริตแหง ชาติกําหนดไว สาํ หรบั การรบั ทรพั ยส นิ หรอื ประโยชนอ ่ืนใด โดยธรรมจรรยาของเจา หนา ท่ขี องรัฐตามกฎหมายประกอบรัฐธรรมนญู วา ดว ยการปองกนั และปราบปรามการทจุ ริตมไิ ด เจา หนาท่ีของรฐั จะทําการเร่ียไรเงนิ หรือทรพั ยส นิ อ่ืนใดหรือใชเงินสวัสดิการใด ๆ เพื่อมอบให หรอื จัดหาของขวัญใหผบู ังคับบัญชาหรือบคุ คลในครอบครัวของผบู งั คับบญั ชาไมว ากรณใี ด ๆ มไิ ด41 ขอ 6 ผูบังคับบัญชาจะยินยอมหรือรูเห็นเปนใจใหบุคคลในครอบครัวของตนรับของขวัญ จากเจา หนา ท่ีของรัฐซง่ึ เปนผอู ยใู นบงั คบั บัญชามิได เวนแตเ ปน การรบั ของขวญั ตามขอ 5 ขอ 7 เจาหนาที่ของรัฐจะยินยอมหรือรูเห็นเปนใจใหบุคคลในครอบครัวของตนรับของขวัญ จากผทู ีเ่ กย่ี วขอ งในการปฏิบตั ิหนา ท่ีของเจาหนาท่ีของรัฐมิได ถามิใชเปนการรับของขวัญตามกรณีท่ีกําหนด ไวใ นขอ 8 ผูที่เก่ียวของในการปฏิบัติหนาที่ของเจาหนาที่ของรัฐตามวรรคหนึ่ง ไดแก ผูมาติดตองาน หรือผูซึ่งไดรบั ประโยชนจากการปฏบิ ตั ิงานของเจา หนา ทขี่ องรัฐ ในลกั ษณะดังตอ ไปน้ี (1) ผูซึ่งมีคําขอใหหนวยงานของรัฐดําเนินการอยางหนึ่งอยางใด เชน การขอใบรับรอง การขอใหออกคาํ สงั่ ทางปกครอง หรอื การรองเรยี น เปนตน (2) ผซู งึ่ ประกอบธุรกิจหรอื มสี วนไดเสียในธรุ กิจที่ทํากบั หนว ยงานของรฐั เชน การจัดซื้อจัดจาง หรอื การไดร ับสมั ปทาน เปน ตน

20 (3) ผูซึ่งกาํ ลังดําเนินกิจกรรมใด ๆ ที่มีหนวยงานของรัฐเปนผูควบคุม หรือกํากับดูแล เชน การประกอบกจิ การโรงงานหรือธุรกจิ หลักทรพั ย เปน ตน (4) ผูซึ่งอาจไดรบั ประโยชนห รือผลกระทบจากการปฏิบตั ิหนาท่ีหรือละเวนการปฏิบัติหนาที่ ของเจาหนา ทขี่ องรฐั ขอ 8 เจาหนาท่ีของรัฐจะยินยอมหรือรูเห็นเปนใจใหบุคคลในครอบครัวของตนรับของขวัญ จากผูที่เกี่ยวของในการปฏิบัติหนาที่ของเจาหนาที่ของรัฐไดเฉพาะกรณี การรับของขวัญที่ใหตามปกติ ประเพณีนิยม และของขวัญนั้นมีราคาหรือมูลคาไมเกินจํานวนที่คณะกรรมการปองกันและปราบปราม การทจุ ริตแหงชาตกิ ําหนดไวส ําหรบั การรับทรพั ยส นิ หรือประโยชนอน่ื ใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาที่ของรัฐ ตามกฎหมายประกอบรัฐธรรมนญู วาดว ยการปอ งกนั และปราบปรามการทุจริต ขอ 9 ในกรณที บ่ี คุ คลในครอบครัวของเจา หนา ที่ของรัฐรบั ของขวัญแลว เจาหนาท่ีของรัฐทราบ ในภายหลงั วา เปนการรับของขวญั โดยฝาฝนระเบียบน้ี ใหเ จา หนาทข่ี องรัฐปฏิบตั ิตามหลักเกณฑท่ีคณะกรรมการ ปอ งกันและปราบปรามการทุจรติ แหงชาตกิ ําหนดไวส าํ หรบั การรับทรัพยส นิ หรือประโยชนอ น่ื ใด โดยธรรมจรรยา ของเจาหนา ทีข่ องรฐั ที่มีราคาหรอื มูลคาเกนิ กวา ท่ีกําหนดไว ตามกฎหมายประกอบรัฐธรรมนญู วาดวยการปองกัน และปราบปรามการทุจริต ขอ 10 ในกรณีท่ีเจาหนาที่ของรัฐผูใดจงใจปฏิบัติเกี่ยวกับการใหของขวัญหรือรับของขวัญ โดยฝา ฝน ระเบียบน้ี ใหดาํ เนินการดงั ตอ ไปน้ี (1) ในกรณที ่เี จาหนาทีข่ องรฐั เปนขาราชการการเมือง ใหถือวาเจาหนาท่ีของรัฐผูนั้นประพฤติ ปฏิบัติไมเปนไปตามคุณธรรมและจริยธรรม และใหดําเนินการตามระเบียบท่ีนายกรัฐมนตรีกําหนด โดยความ เห็นชอบของคณะรฐั มนตรวี า ดวยมาตรฐานทางคณุ ธรรมและจริยธรรมของขา ราชการการเมอื ง (2) ในกรณีท่ีเจาหนาที่ของรัฐเปนขาราชการประเภทอ่ืนนอกจาก (1) หรือพนักงานขององคกร ปกครองสว นทอ งถน่ิ หรอื พนกั งานของรัฐวิสาหกิจใหถือวาเจาหนาที่ของรัฐผูน้ันเปนผูกระทําความผิดทางวินัย และใหผูบ งั คบั บญั ชามหี นาทด่ี ําเนนิ การใหม กี ารลงโทษทางวนิ ยั เจาหนา ที่ของรฐั ผนู นั้ ขอ 11 ใหสาํ นกั งานปลดั สาํ นกั นายกรัฐมนตรีมีหนาที่สอดสองและใหคําแนะนําในการปฏิบัติ ตามระเบียบน้แี กหนวยงานของรฐั ในกรณีที่มีผูรองเรียนตอสํานักงานปลัดสํานักนายกรัฐมนตรีวาเจาหนาท่ี ของรัฐผูใดปฏิบัติในการใหของขวัญหรือรับของขวัญฝาฝนระเบียบนี้ ใหสํานักงานปลัดสํานักนายกรัฐมนตรี แจง ไปยังผูบงั คบั บญั ชาของเจาหนา ที่ของรัฐผนู ั้นเพ่ือดาํ เนินการตามระเบียบนี้ ขอ 12 เพื่อประโยชนในการเสริมสรางใหเกิดทัศนคติในการประหยัดแกประชาชนทั่วไป ในการแสดงความยนิ ดี การแสดงความปรารถนาดี การแสดงการตอนรับ หรือการแสดงความเสียใจในโอกาส

21 ตาง ๆ ตามปกติประเพณีนิยมใหเจาหนาท่ีของรฐั พยายามใชว ธิ ีการแสดงออก โดยใชบัตรอวยพร การลงนาม ในสมดุ อวยพรหรือใชบัตรแสดงความเสยี ใจ แทนการใหข องขวญั ใหผูบังคับบัญชามีหนาที่เสริมสรางคานิยมการแสดงความยินดี การแสดงความปรารถนาดี การตอ นรับ หรือการแสดงความเสียใจดวยการปฏิบัติตนเปนแบบอยาง แนะนําหรือกําหนดมาตรการจูงใจ ที่จะพฒั นาทัศนคติ จิตสาํ นึกและพฤตกิ รรมของผอู ยใู นบังคับบญั ชาใหเ ปน ไปในแนวทางประหยัด 4. ประกาศคณะกรรมการปอ งกันและปราบปรามการทุจรติ แหง ชาติ เรอื่ ง หลักเกณฑการรบั ทรัพยส นิ หรอื ประโยชนอ น่ื ใด โดยธรรมดาของเจาหนาทร่ี ัฐ พ.ศ. 2543 จากระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการใหหรือรับของขวัญของเจาหนาที่ของรัฐ พ.ศ. 2544 ไดว างระเบียบไวในขอ 8 ความวา “เจา หนาที่ของรฐั จะยนิ ยอมหรือรูเห็นเปนใจใหบุคคลในครอบครัวของตน รับของขวัญจากผูท่ีเก่ียวของในการปฏิบัติหนาท่ีของเจาหนาที่ของรัฐไดเฉพาะกรณีรับของขวัญท่ีให ตามประเพณีนิยม และของขวัญนั้นมีราคาหรือมูลคาไมเกินจํานวนที่คณะกรรมการปองกันและปราบปราม การทุจริตแหงชาติกําหนดไวสําหรับการรับทรัพยสินหรือประโยชนอื่นใด โดยธรรมจรรยาของเจาหนาที่รัฐ ตามกฎหมายประกอบรัฐธรรมนญู วา ดว ยการปองกันและปราบปรามการทุจรติ ” ในขณะที่มาตรา 128 แหงพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาดวยการปองกันและ ปราบปรามการทุจรติ พ.ศ. 2561 บัญญตั ิไววา มาตรา 128 หามมิใหเจาพนักงานของรัฐผูใดรับทรัพยสินหรือประโยชนอื่นใดอันอาจคํานวณ เปน เงนิ ไดจ ากผใู ด นอกเหนอื จากทรัพยส นิ หรอื ประโยชนอนั ควรไดต ามกฎหมาย กฎ หรือขอบังคับท่ีออกโดย อาศัยอํานาจตามบทบัญญัติแหงกฎหมาย เวนแตการรับทรัพยสินหรือประโยชนอื่นใด โดยธรรมจรรยา ตามหลกั เกณฑแ ละจาํ นวนทคี่ ณะกรรมการ ป.ป.ช. กําหนด ความในวรรคหนึ่งมิใหใชบังคับกับการรับทรัพยสินหรือประโยชนอ่ืนใดจากบุพการี ผูสืบสันดาน หรือญาติทใี่ หต ามประเพณี หรอื ตามธรรมจรรยาตามฐานานรุ ูป บทบัญญตั ิในวรรคหน่ึงใหใชบังคับกับการรับทรัพยสินหรือประโยชนอ่ืนใดของผูซึ่งพนจากการเปน เจาพนักงานของรัฐมาแลว ยงั ไมถ ึงสองปด วยโดยอนุโลม คณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทุจริตแหงชาติ จึงไดออกประกาศคณะกรรมการ ปองกันและปราบปรามการทุจริตแหงชาติ เร่ือง หลักเกณฑการรับทรัพยสินหรือประโยชนอื่นใดโดยธรรมจรรยา ของเจาหนาท่ีรฐั พ.ศ. 2543 โดยมีรายละเอยี ด ดงั นี้

22 ขอ 3 ในประกาศน้ี “การรบั ทรัพยสินหรือประโยชนอ่ืนใดโดยธรรมจรรยา” หมายความวาการรับทรัพยสินหรือ ประโยชนอ ื่นใดจากญาติหรือจากบุคคลท่ีใหกันในโอกาสตาง ๆ โดยปกติตามขนบธรรมเนียม ประเพณีหรือ วฒั นธรรม หรือใหกันตามมารยาทท่ปี ฏบิ ตั กิ ันในสังคม “ญาติ” หมายความวา ผบู พุ การี ผสู บื สันดาน พน่ี อ งรวมบิดามารดา หรือรวมบิดาหรือมารดา เดียวกัน ลุง ปา นา อา คูสมรส ผบู พุ การี หรอื ผูส ืบสนั ดานของคูสมรส บุตรบุญธรรม หรือผูรับบุตรบุญธรรม “ประโยชนอน่ื ใด” หมายความวา ส่ิงทีม่ ีมลู คา ไดแ ก การลดราคา การรับความบันเทิง การรับ บรกิ าร การรับการฝกอบรม หรอื ส่งิ อื่นใดในลักษณะเดยี วกัน ขอ 4 หามมิใหเ จาหนาทีข่ องรัฐผูใด รับทรัพยสินหรือประโยชนอ่ืนใดจากบุคคล นอกเหนือจาก ทรัพยสินหรือประโยชนอันควรไดตามกฎหมาย หรือกฎ ขอบังคับ ที่ออกโดยอาศัยอํานาจตามบทบัญญัติ แหง กฎหมาย เวน แตการรบั ทรพั ยส ินหรอื ประโยชนอ่นื ใดโดยธรรมจรรยาตามท่ีกาํ หนดไวใ นประกาศน้ี ขอ 5 เจา หนา ท่ีของรัฐจะรับทรพั ยส นิ หรือประโยชนอ นื่ ใดโดยธรรมจรรยาได ดังตอ ไปนี้ (1) รบั ทรพั ยสนิ หรือประโยชนอน่ื ใดจากญาติ ซง่ึ ใหโดยเสนห าตามจํานวนทเี่ หมาะสมตามฐานานุรปู (2) รับทรัพยสินหรือประโยชนอื่นใดจากบุคคลอื่นซึ่งมิใชญาติมีราคาหรือมูลคาในการรับ จากแตละบคุ คล แตล ะโอกาสไมเ กินสามพันบาท (3) รบั ทรพั ยสนิ หรือประโยชนอน่ื ใดท่กี ารใหน ้นั เปนการใหใ นลกั ษณะใหกับบุคคลทัว่ ไป ขอ 6 การรับทรัพยสินหรอื ประโยชนอ ืน่ ใดจากตางประเทศซึ่งผูใหมิไดระบุใหเปนของสวนตัว หรือมีราคาหรือมูลคาเกินกวาสามพันบาท ไมวาจะระบุเปนของสวนตัวหรือไม แตมีเหตุผลความจําเปน ทจ่ี ะตอ งรบั ไวเพอื่ รักษาไมตรี มิตรภาพ หรือความสัมพันธอันดีระหวางบุคคล ใหเจาหนาที่ของรัฐผูนั้นรายงาน รายละเอียดขอเท็จจริงเก่ียวกับการรับทรัพยสิน หรือประโยชนดังกลาวใหผูบังคับบัญชาทราบโดยเร็ว หากผูบงั คับบัญชาเห็นวา ไมม เี หตทุ ีจ่ ะอนญุ าตใหเจาหนา ทีผ่ ูนนั้ ยดึ ถือทรพั ยส นิ หรือประโยชนดงั กลา วนน้ั ไวเปน ประโยชนส ว นบคุ คล ใหเจา หนา ทขี่ องรฐั ผูนัน้ สงมอบทรพั ยสนิ ใหหนวยงานของรฐั ท่ีเจา หนาทข่ี องรัฐผนู น้ั สงั กดั ทนั ที ขอ 7 การรับทรัพยสนิ หรือประโยชนอ่ืนใดท่ีไมเปนไปตามหลักเกณฑหรือมีราคาหรือมีมูลคา มากกวา ทีก่ าํ หนดไวในขอ 5 ซ่ึงเจา หนาที่ของรัฐไดรับมาแลวโดยมีความจําเปนอยางยิ่งท่ีตองรับไวเพื่อรักษา ไมตรี มติ รภาพ หรือความสมั พนั ธอ ันดรี ะหวา งบุคคล เจาหนาที่ของรัฐ ผูนั้นตองแจงรายละเอียดขอเท็จจริง เกี่ยวกับการรับทรัพยสินหรือประโยชนน้ันตอผูบังคับบัญชา ซ่ึงเปนหัวหนาสวนราชการ ผูบริหารสูงสุดของ รัฐวิสาหกิจ หรือผูบริหารสูงสุดของหนวยงาน สถาบัน หรือองคกรที่เจาหนาที่ของรัฐผูน้ันสังกัด โดยทันที

23 ทสี่ ามารถกระทาํ ได เพ่ือใหวินิจฉัยวา มเี หตุผลความจาํ เปน ความเหมาะสม และสมควรท่จี ะใหเ จาหนา ที่ของรัฐ ผนู ้ันรับทรัพยส ินหรอื ประโยชนนั้นไวเ ปน สิทธิของตนหรือไม ในกรณีท่ีผูบงั คบั บญั ชาหรือผูบ ริหารสูงสุดของรัฐวิสาหกิจ หนวยงานหรือสถาบันหรือองคกร ท่ีเจาหนาท่ีของรัฐผูนั้นสังกัด มีคําส่ังวาไมสมควรรับทรัพยสินหรือประโยชนดังกลาว ก็ใหคืนทรัพยสินหรือ ประโยชนนั้นแกผูใหโดยทันที ในกรณีท่ีไมสามารถคืนใหได ใหเจาหนาที่ของรัฐผูนั้นสงมอบทรัพยสินหรือ ประโยชนด งั กลา วใหเ ปนสทิ ธิของหนวยงานทีเ่ จา หนา ท่ขี องรฐั ผูนัน้ สังกดั โดยเรว็ เม่ือไดดาํ เนนิ การตามความในวรรคสองแลว ใหถือวาเจา หนาทีข่ องรัฐผูนั้น ไมเคยไดรับทรัพยสิน หรือประโยชนด ังกลา วเลย ในกรณีทเ่ี จา หนา ทขี่ องรัฐผไู ดรับทรพั ยสินไวตามวรรคหน่ึงเปนผูดํารงตําแหนงผูบังคับบัญชา ซ่ึงเปนหัวหนาสว นราชการระดับกระทรวงหรือเทียบเทา หรือเปนกรรมการหรือผูบริหารสูงสุดของรัฐวิสาหกิจ หรือเปนกรรมการหรือผูบริหารสูงสุดของหนวยงานของรัฐ ใหแจงรายละเอียดขอเท็จจริงเกี่ยวกับการรับ ทรัพยส นิ หรอื ประโยชนนัน้ ตอผูม ีอาํ นาจแตง ตงั้ ถอดถอน สว นผูที่ดํารงตําแหนงประธานกรรมการและกรรมการ ในองคกรอิสระตามรัฐธรรมนูญหรือผูดํารงตําแหนงท่ีไมมีผูบังคับบัญชาที่มีอํานาจถอดถอนใหแจงตอ คณะกรรมการ ป.ป.ช. ทงั้ นี้ เพือ่ ดําเนนิ การตามความในวรรคหน่ึงและวรรคสอง ในกรณที ่ีเจา หนาทข่ี องรัฐผไู ดร ับทรัพยสินตามวรรคหน่ึง เปนผูดํารงตําแหนงสมาชิกสภาผูแทน ราษฎร หรือสมาชกิ วฒุ สิ ภา หรอื สมาชิกสภาทองถ่ิน ใหแจงรายละเอียดขอเท็จจริงเกี่ยวกับการรับทรัพยสิน หรอื ประโยชนเทา นัน้ ตอ ประธานสภาผูแทนราษฎร ประธานวฒุ ิสภา หรือประธานสภาทองถ่นิ ที่เจาหนาท่ีของ รฐั ผนู ั้นเปนสมาชกิ แลว แตกรณี เพือ่ ดาํ เนินการตามวรรคหนง่ึ และวรรคสอง ขอ 8 หลักเกณฑการรบั ทรัพยส ินหรือประโยชนอ่ืนใดของเจาหนา ที่ของรัฐ ตามประกาศฉบบั น้ี ใหใ ชบ ังคับแกผูซ่งึ พน จากการเปนเจาหนา ทขี่ องรัฐมาแลวไมถึงสองปด ว ย 5. ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวา ดว ยการเรยี่ ไรของหนวยงานของรัฐ พ.ศ. 2544 ขอ 4 ในระเบยี บนี้ “การเรี่ยไร” หมายความวา การเก็บเงินหรือทรัพยสิน โดยขอรองใหชวยออกเงินหรือทรัพยสิน ตามใจสมัคร และใหหมายความรวมถึงการซื้อขาย แลกเปลี่ยน ชดใชหรือบริการซ่ึงมีการแสดงโดยตรงหรือ โดยปริยายวา มใิ ชเ ปนการซอ้ื ขาย แลกเปลย่ี น ชดใชหรือบริการธรรมดา แตเพื่อรวบรวมเงินหรือทรัพยสินท่ี ไดม าทง้ั หมด หรือบางสว นไปใชใ นกจิ การอยางใดอยางหนึง่ นนั้ ดว ย “เขา ไปมสี วนเกยี่ วขอ งกับการเรยี่ ไร” หมายความวา เขา ไปชวยเหลือโดยมสี วนรวมในการจัดให มีการเรยี่ ไรในฐานะเปนผูรวมจัดใหมีการเรี่ยไร หรือเปนประธานกรรมการ อนุกรรมการ คณะทํางานท่ีปรึกษา หรอื ในฐานะอน่ื ใดในการเรยี่ ไรนั้น

24 ขอ 6 หนวยงานของรัฐจะจดั ใหม กี ารเร่ยี ไรหรอื เขา ไปมสี วนเกีย่ วขอ งกบั การเร่ียไรมิได เวนแต เปน การเรีย่ ไร ตามขอ 19 หรอื ไดร บั อนมุ ตั จิ ากคณะกรรมการควบคุมการเรี่ยไรของหนวยงานของรัฐ (กคร.) หรอื กคร.จงั หวดั แลว แตก รณี ทง้ั นี้ ตามหลกั เกณฑท่กี าํ หนดไวใ นระเบียบนี้ หนว ยงานของรัฐซึ่งจะตองไดรับอนุญาตในการเร่ียไรตามกฎหมายวาดวยการควบคุมการเร่ียไร นอกจากจะตองปฏิบตั ติ ามกฎหมายวา ดว ยการควบคุมการเรีย่ ไรแลว จะตอ งปฏบิ ตั ติ ามหลกั เกณฑท่กี ําหนดไว ในระเบียบนด้ี วย ในกรณนี ้ี กคร. อาจกาํ หนดแนวทางปฏบิ ตั ขิ องหนวยงานรฐั ดงั กลาวใหสอดคลอ งกบั กฎหมายวา ดว ยการควบคุมการเรี่ยไรก็ได ขอ 8 ใหมีคณะกรรมการควบคุมการเรี่ยไรของหนวยงานของรัฐ เรียกโดยยอวา “กคร.” ประกอบดวย รองนายกรัฐมนตรีที่นายกรัฐมนตรีมอบหมาย เปนประธานกรรมการ ผูแทนสํานักนายกรัฐมนตรี ผูแทนกระทรวงกลาโหม ผูแทนกระทรวงการคลัง ผูแทนกระทรวงมหาดไทย ผูแทนกระทรวงศึกษาธิการ ผแู ทนกระทรวงสาธารณสุข ผูแทนสาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ผูแทนสํานักงานคณะกรรมการปองกัน และปราบปรามการทุจรติ แหงชาติ ผแู ทนสํานักงานการตรวจเงินแผนดิน และผูทรงคุณวุฒิซ่ึงนายกรัฐมนตรี แตงตั้งอีกไมเกินสี่คนเปนกรรมการ และผูแทนสํานักงานปลัดสํานักนายกรัฐมนตรีเปนกรรมการและ เลขานุการ กคร. จะแตง ตัง้ ขาราชการในสํานักงานปลดั สํานกั นายกรัฐมนตรจี าํ นวนไมเ กินสองคนเปนผูชว ยเลขานกุ าร กไ็ ด ขอ 18 การเร่ยี ไรหรอื เขา ไปมสี ว นเกย่ี วของกบั การเรย่ี ไรที่ กคร. หรอื กคร.จงั หวัด แลว แตก รณี จะพิจารณาอนมุ ตั ิใหตามขอ 6 ไดนน้ั จะตอ งมลี กั ษณะและวัตถปุ ระสงคอยา งหนึง่ อยางใดดงั ตอ ไปนี้ (1) เปน การเร่ยี ไรท่หี นว ยงานของรัฐเปน ผูดาํ เนนิ การ เพ่ือประโยชนแ กหนวยงานของรัฐน้นั เอง (2) เปน การเร่ยี ไรที่หนว ยงานของรฐั เปน ผูด ําเนินการ เพ่ือประโยชนแ กการปองกันหรือพัฒนา ประเทศ (3) เปนการเรี่ยไรทห่ี นวยงานของรฐั เปนผูดาํ เนนิ การ เพอ่ื สาธารณประโยชน (4) เปน กรณีท่ีหนว ยงานของรัฐเขาไปมีสวนเก่ียวของกับการเร่ียไรของบุคคลหรือนิติบุคคลท่ีไดรับ อนญุ าตจากคณะกรรมการควบคมุ การเรีย่ ไรตามกฎหมายวา ดว ยการควบคุมการเร่ยี ไรแลว ขอ 19 การเร่ียไรหรือเขาไปมีสวนเกี่ยวของกับการเรี่ยไรดังตอไปนี้ใหไดรับยกเวน ไมตอง ขออนมุ ตั จิ าก กคร. หรือ กคร.จังหวดั แลว แตก รณี (1) เปนนโยบายเรง ดว นของรัฐบาล และมมี ตคิ ณะรัฐมนตรีใหเรีย่ ไรได (2) เปนการเรย่ี ไรทรี่ ัฐบาลหรอื หนว ยงานของรฐั จําเปน ตอ งดําเนินการเพื่อชวยเหลือผูเสียหาย หรือบรรเทาความเสียหายท่ีเกิดจากสาธารณภยั หรือเหตกุ ารณใ ดทสี่ าํ คัญ (3) เปนการเรีย่ ไรเพือ่ รว มกันทําบญุ เนื่องในโอกาสการทอดผาพระกฐนิ พระราชทาน

25 (4) เปน การเร่ียไรตามขอ 18 (1) หรือ (3) เพ่ือใหไดเงินหรือทรัพยสินไมเกินจํานวนเงินหรือ มูลคาตามท่ี กคร. กาํ หนดโดยประกาศในราชกิจจานเุ บกษา (5) เปนการเขาไปมีสวนเก่ียวของกับการเรี่ยไรตามขอ 18 (4) ซึ่ง กคร. ไดประกาศในราชกิจจา - นเุ บกษา ยกเวน ใหห นวยงานของรัฐดําเนนิ การไดโดยไมตอ งขออนมุ ตั ิ (6) เปน การใหค วามรวมมอื กับหนวยงานของรฐั อน่ื ที่ไดร บั อนมุ ัติ หรือไดรับยกเวนในการขออนุมัติ ตามระเบยี บนี้แลว ขอ 20 ในกรณที ี่หนว ยงานของรัฐไดร ับอนมุ ตั หิ รือไดรบั ยกเวน ตามขอ 19 ใหจัดใหมีการเรี่ยไร หรือเขาไปมีสวนเก่ยี วของกบั การเร่ยี ไร ใหหนวยงานของรัฐดาํ เนินการดังตอ ไปน้ี (1) ใหกระทําการเรย่ี ไรเปนการทวั่ ไป โดยประกาศหรอื เผยแพรตอ สาธารณชน (2) กําหนดสถานท่หี รือวิธีการทจี่ ะรับเงนิ หรอื ทรพั ยสินจากการเรี่ยไร (3) ออกใบเสร็จหรือหลักฐานการรบั เงนิ หรือทรัพยส ินใหแกผบู รจิ าคทกุ คร้ัง เวน แตโดยลักษณะ แหงการเรยี่ ไรไมสามารถออกใบเสรจ็ หรือหลกั ฐานดังกลาวได ก็ใหจดั ทําเปนบัญชกี ารรบั เงินหรือทรัพยสินนั้น ไวเพอื่ ใหส ามารถตรวจสอบได (4) จัดทาํ บัญชีการรับจายหรือทรัพยสินท่ีไดจากการเร่ียไรตามระบบบัญชีของทางราชการ ภายในเกาสิบวันนับแตวนั ทส่ี นิ้ สดุ การเร่ยี ไรหรอื ทกุ สามเดือน ในกรณีท่ีเปนการเร่ียไรที่กระทําอยางตอเนื่อง และปดประกาศเปดเผย ณ ที่ทําการของหนวยงานของรัฐท่ีไดทําการเร่ียไร ไมนอยกวาสามสิบวัน เพื่อให บุคคลทั่วไปไดทราบ และจัดใหม เี อกสารเก่ียวกับการดําเนนิ การเรี่ยไรดังกลาวไว ณ สถานที่สําหรับประชาชน สามารถใชใ นการคนหาและศึกษาขอ มูลขาวสารของราชการดวย (5) รายงานการเงินของการเร่ียไรพรอมทั้งสงบัญชีตาม (4) ใหสํานักงานการตรวจเงินแผนดิน ภายในสามสิบวนั นับแตวนั ทีไ่ ดจัดทาํ บัญชตี าม (4) แลวเสร็จ หรือในกรณที ่ีเปนการเรยี่ ไรทีไ่ ดก ระทําอยา งตอเนื่อง ใหรายงานการเงิน พรอ มท้ังสง บญั ชดี งั กลา วทุกสามเดอื น ขอ 21 ในการเร่ียไรหรือเขาไปมสี ว นเกย่ี วขอ งกับการเรยี่ ไร หา มมใิ หหนวยงานของรัฐดําเนินการ ดังตอไปน้ี (1) กําหนดประโยชนที่ผูบริจาคหรือบุคคลอ่ืนจะไดรับ ซ่ึงมิใชประโยชนท่ีหนวยงานของรัฐ ไดป ระกาศไว (2) กําหนดใหผ ูบริจาคตองบริจาคเงินหรือทรัพยสินเปนจํานวนหรือมูลคาที่แนนอน เวนแต โดยสภาพมีความจําเปน ตอ งกําหนดเปน จาํ นวนเงนิ ทแี่ นน อน เชน การจาํ หนายบตั รเขา ชมการแสดง หรือบัตร เขา รว มการแขง ขนั เปนตน

26 (3) กระทําการใด ๆ ที่เปนการบังคับใหบุคคลใดทําการเรี่ยไรหรือบริจาค หรือกระทําการ ในลกั ษณะท่ีทําใหบ ุคคลนน้ั ตองตกอยูในภาวะจํายอมไมสามารถปฏิเสธ หรือหลีกเลย่ี งท่จี ะไมชวยทาํ การเร่ียไร หรือบรจิ าคไมว า โดยทางตรงหรอื ทางออม (4) ใหเจาหนาที่ของรัฐออกทําการเร่ียไร หรือใช ส่ัง ขอรอง หรือบังคับใหผูใตบังคับบัญชา หรือบุคคลอ่นื ออกทําการเร่ยี ไร ขอ 22 เจาหนา ทข่ี องรัฐที่เขาไปมีสวนเกี่ยวของกับการเร่ียไรของบุคคลหรือนิติบุคคลท่ีไดรับ อนุญาตจากคณะกรรมการควบคุมการเร่ียไรตามกฎหมายวาดวยการควบคุมการเรี่ยไร ซึ่งมิใชหนวยงาน ของรัฐจะตองไมก ระทําการดงั ตอ ไปนี้ (1) ใชหรือแสดงตําแหนงหนาท่ีใหปรากฏในการดําเนินการเรี่ยไรไมวาจะเปนการโฆษณา ดวยส่งิ พิมพตามกฎหมายวาดว ยการพมิ พหรอื สอ่ื อยา งอื่น หรือดว ยวธิ กี ารอนื่ ใด (2) ใช ส่งั ขอรอ ง หรอื บังคบั ใหผ ใู ตบ งั คบั บญั ชา หรือบคุ คลใดชวยทําการเร่ียไรให หรือกระทํา ในลกั ษณะทีท่ ําใหผ ใู ตบังคับบญั ชาหรือบุคคลอนื่ นั้นตอ งตกอยูในภาวะจาํ ยอมไมสามารถปฏเิ สธ หรือหลีกเล่ียง ท่ีจะไมช วยทาํ การเรย่ี ไรใหไ ดไมว า โดยทางตรงหรือทางออม

27 กิจกรรม คาํ ชีแ้ จง 1. ใหผูเ รยี นศกึ ษาเนอ้ื หาตามบทเรียน 2. ใหผ เู รยี นดูคลปิ วิดีโอ ตอน สนิ บน ตาม QR Code 3. ใหผ ูเรยี นตอบคาํ ถามตอ ไปนี้ 3.1 ใหอธบิ ายความหมายของคําตอไปน้ี พรอมยกตัวอยางการกระทําของบุคคลในคลิปวิดีโอ ทมี่ กี ารกระทาํ ดงั กลาว 3.1.1 สินบน 3.1.2 ติดสนิ บน 3.1.3 เรียกรับสนิ บน 3.1.4 สว ย 3.1.5 กินตามนํ้า 3.2 จากกรณตี ัวอยาง พฤตกิ รรมของนายกินมาก นายกินไมหยุด นายรีดไถ และนางสาวกินเรียบ ขดั ตอ กฎหมายวา ดวยการปองกนั และปราบปรามการทจุ ริตขอ ใด อยางไร

28 เร่อื งที่ 4 การคดิ เปน ในชวี ิตประจําวนั ทกุ คนตอ งเคยพบกบั ปญหาตาง ๆ ไมวาจะเปนปญหาการเอารัดเอาเปรียบ การงาน การเงนิ หรือแมแตก ารเลน กฬี าหรอื ปญ หาอ่ืน ๆ เชน ปญ หาขัดแยงของเด็ก หรือปญหาการแตงตัวไปงานตาง ๆ เปนตน เม่ือเกิดปญหาก็เกิดทุกข แตละคนก็จะมีวิธีแกไขปญหา หรือแกทุกขดวยวิธีการที่แตกตางกันไป ซงึ่ แตละคน แตล ะวธิ ีการอาจเหมอื นหรือตา งกัน และอาจใหผลลัพธท่ีเหมือนกันหรือตางกันก็ได ทั้งนี้ ข้ึนอยูกับ พืน้ ฐานความเชื่อ ความรู ความสามารถและประสบการณของบุคคลนั้น หรืออาจะข้ึนอยูกับทฤษฎีและหลักการ ของความเช่อื ทต่ี างกัน เหลา นน้ั 1. ปรัชญา “คิดเปน” อยูบนพื้นฐานความคิดที่วา ความตองการของแตละบุคคลไมเหมือนกัน แตทุกคนมีจุดรวมของความตองการที่เหมือนกัน คือ ความสุข คนเราจะมีความสุขเม่ือตนเองและสังคม ส่งิ แวดลอมประสมกลมกลนื กนั ได โดยการปรบั ตัวเราเองใหเ ขา กับสงั คมหรือส่ิงแวดลอม หรือโดยการปรับสังคม และสิ่งแวดลอมใหเขากับตัวเรา หรือปรับทั้งตัวเราและส่ิงแวดลอมใหประสมกลมกลืนกัน หรือเขาไปอยูใน ส่งิ แวดลอมท่เี หมาะสมกบั ตน คนที่สามารถทําไดเชนน้ีเพื่อใหตนเองมีความสุขน้ัน จําเปนตองเปนผูมีการคิด สามารถคิดแกปญหา รูจักตนเอง รูจักสังคมและสิ่งแวดลอม และมีองคความรูที่จะนํามาคิดแกปญหาได จงึ จะเรยี กไดวาผูนั้นเปนคนคดิ เปน “คิดเปน” เปนคําไทยสัน้ ๆ งา ย ๆ ที่ ดร.โกวทิ วรพิพัฒน ใชเพื่ออธิบายถึงคณุ ลกั ษณะทีพ่ ึงประสงค ของคนในการดํารงชีวิตอยูในสังคมที่มีการเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว รุนแรงและซับซอนไดอยางปกติสุข “คดิ เปน” มาจากความเชื่อพืน้ ฐานเบอื้ งตน ที่วา คนมีความแตกตางกันเปนธรรมดาแตทุกคนมีความตองการ สูงสุดเหมือนกันคือความสุขในชีวิต อยางไรก็ตามสังคม สิ่งแวดลอมไมไดหยุดนิ่งแตจะมีการเปลี่ยนแปลง อยา งรวดเรว็ และรุนแรงอยูตลอดเวลากอใหเกิดปญหา เกิดความทุกขความไมสบายกายไมสบายใจข้ึนไดเสมอ กระบวนการปรับตนเองกบั สังคมสง่ิ แวดลอ มใหผสมกลมกลนื จึงตอ งดําเนินไปอยางตอเน่ืองและทันการ คนที่ จะทําไดเชนนีต้ องรจู ักคิด รูจักใชส ติปญญา รูจักตวั เองและธรรมชาติ สังคมส่งิ แวดลอ มเปน อยางดีสามารถแสวงหา ขอมูลท่ีเก่ียวของอยางหลากหลายและพอเพียงอยางนอย 3 ประการ คือ ขอมูลทางวิชาการขอมูลทางสังคม สงิ่ แวดลอ ม และขอมูลที่เกย่ี วขอ งกับตนเอง มาเปนหลักในการวิเคราะหป ญหา เพอ่ื เลอื กแนวทางการตดั สินใจทดี่ ี ท่ีสุดในการแกปญหา หรือสภาพการณท่ีเผชิญอยูอยางรอบคอบ จนมีความพอใจแลวก็พรอมจะรับผิดชอบ การตัดสินใจนั้นอยางสมเหตุสมผล เกิดความพอดีความสมดุลในชีวิตอยางสันติสุข เรียกไดวา“คนคิดเปน” กระบวนการคิดเปน อาจสรุปตามผังไดดงั นี้

29 “คดิ เปน” ปญ หา กระบวนการคิดเปน ความสุข ขอ มลู ที่ตองนํามาพจิ ารณา ไมพ อใจ ตนเอง สังคม วชิ าการ พอใจ ลงมอื ปฏบิ ัติ การวเิ คราะหแ ละสังเคราะหข อ มูล ท่ีหลากหลายและเพยี งพออยา งละเอยี ดรอบคอบ ประเมินผล ประเมินผล ลงมอื ปฏบิ ตั ิ การตัดสนิ ใจเลือกแนวทางปฏบิ ัติ จากแผนภูมิดังกลา วน้ี จะเห็นวา คดิ เปนหรอื กระบวนการคิดเปนน้ันจะตองประกอบไปดวยองคประกอบตาง ๆ ดงั ตอไปนี้ 1. เปน กระบวนการเรียนรูที่ประกอบดวยการคิด การวิเคราะหและสังเคราะหขอมูลประเภทตาง ๆ ไมใ ชก ารเรียนรจู ากหนงั สอื หรอื ลอกเลยี นจากตํารา หรอื รับฟง การสอนการบอกเลาของครูแตเพียงอยางเดียว 2. ขอ มลู ท่นี าํ มาประกอบการคิด การวเิ คราะหต า ง ๆ ตองหลากหลาย เพียงพอ ครอบคลุมอยางนอย 3 ดาน คือ ขอ มูลทางวชิ าการ ขอ มูลเกยี่ วกบั ตนเอง และขอมลู เก่ียวกบั สังคมส่ิงแวดลอ ม 3. ผูเรียนเปน คนสําคญั ในการเรยี นรู ครเู ปนผูจัดโอกาสและอํานวยความสะดวกในการจัดการเรียนรู 4. เรียนรูจากวิถีชีวิตจากธรรมชาติและภูมิปญญา จากประสบการณและการปฏิบัติจริงซึ่งเปน สวนหนึ่งของการเรยี นรูตลอดชวี ิต 5. กระบวนการเรียนรูเปนระบบเปดกวาง รับฟงความคิดของผูอื่นและยอมรับความเปนมนุษยท่ี ศรทั ธาในความแตกตางระหวางบุคคล ดังนนั้ เทคนคิ กระบวนการท่ีนํามาใชในการเรียนรูจึงมักจะเปนวิธีการ สานเสวนา การอภิปรายถกแถลง กลมุ สัมพันธเพือ่ กลมุ สนทนา

30 6. กระบวนการคิดเปนน้ัน เมื่อมีการตัดสินใจลงมือปฏิบัติแลวจะเกิดความพอใจ มีความสุข แตถาลงมือปฏิบัติแลวยังไมพอใจก็จะมีสติ ไมทุรนทุราย แตจะกลับยอนไปหาสาเหตุแหงความไมสําเร็จ ไมพงึ พอใจกับการตัดสินใจดงั กลา ว แลว แสวงหาขอ มลู เพ่ิมเติม เพื่อหาทางเลือกในการแกป ญหา แลวทบทวน การตัดสนิ ใจใหมจ นกวา จะพอใจกับการแกปญ หาน้ัน “คิดเปน” เปนคําเฉพาะท่ีหมายรวมทุกอยางไวในตัวแลว เปนคําที่บูรณาการเอาการคิด การกระทํา การแกปญ หา ความเหมาะสม ความพอดี ความเชื่อวัฒนธรรม ประเพณี คุณธรรม จริยธรรม มารวมไวใ นคาํ วา “คิดเปน ” หมดแลว น่ันคอื ตองคดิ เปน คิดชอบ ทําเปน ทําชอบ แกปญหาไดอยางมีคุณธรรมและความรับผิดชอบ ไมใชเ พยี งแคค ดิ อยา งเดยี ว กระบวนการเรยี นรูตามทิศทางของ “คิดเปน” น้ี ผูเรียนสําคัญที่สุด ผูสอนเปนผูจัดโอกาส จัดกระบวนการ จัดระบบขอมูล และแหลงการเรียนรู รวมทั้งการกระตุน ใหกระบวนการคิด การวิเคราะหได ใชขอมูล อยางหลากหลาย ลึกซ้ึง และพอเพียง นอกจากนั้น “คิดเปน” ยังครอบคลุมไปถึงการเคารพคุณคาของความ เปนมนุษยของคนอยา งเทาเทียมกนั การทาํ ตัวเปนสามญั เรียบงาย ไมมมี มุ ไมมีเหล่ียม ไมมีอัตตา ใหเกียรติผูอ่ืน ดวยความจริงใจ มองในดี - มเี สีย ในเสยี - มดี ี ในขาว - มดี ํา ในดาํ - มขี าว ไมมีอะไรทข่ี าวไปทั้งหมดและไมมีอะไร ทด่ี าํ ไปท้งั หมด มองในสวนดขี องผูอ น่ื ไวเ สมอ 2. กระบวนการและขั้นตอนการแกปญหาของคนคิดเปน คนคิดเปนเชื่อวาทุกขหรือปญหาเปนความจริงตามธรรมชาติที่เกิดขึ้นไดก็สามารถแกไขได ถา รูจกั แสวงหาขอ มูลทีห่ ลากหลายและพอเพียงอยางนอย 3 ดาน คือ ขอมูลทางวิชาการ ขอมูลเก่ียวกับสภาวะ แวดลอมทางสังคมในวิถีชีวิต วิถีวัฒนธรรมประเพณี วิถีคุณธรรมจริยธรรมและขอมูลที่เกี่ยวกับตนเอง รูจัก ตนเองอยา งถองแท ซง่ึ ครอบคลมุ ถงึ การพง่ึ พาตนเองและความพอเพียง พอประมาณมาวิเคราะหและสังเคราะห ประกอบการคิดและการตดั สนิ ใจแกปญหา คนคิดเปนจะเผชิญกับทุกขหรือปญหาอยางรูเทาทัน มีสติไตรตรอง อยางละเอยี ดรอบคอบในการเลอื กวิธีการแกป ญหาและตัดสินใจแกป ญหาตามวธิ กี ารทเ่ี ลอื กแลว วา ดที สี่ ดุ กจ็ ะมี ความพอใจและเตม็ ใจรับผิดชอบกับผลการตัดสินใจเชนนั้น อยางไรก็ตาม สังคมในยุคโลกาภิวัตนเปนสังคม แหง การเปล่ยี นแปลงทรี่ วดเรว็ และรนุ แรง ปญ หาก็เปล่ยี นแปลงอยตู ลอดเวลา ทกุ ขก็เกิดข้ึน ดาํ รงอยูและดบั ไป หรือเปลย่ี นโฉมหนา ไปตามกาลสมยั กระบวนทศั นใ นการดับทุกขก็ตองพัฒนารูปแบบใหทันตอการเปลี่ยนแปลง เหลาน้ันอยตู ลอดเวลาใหเหมาะสมกบั สถานการณที่เปล่ียนแปลงไปดวย กระบวนการดับทุกขหรือแกปญหา ก็จะหมนุ เวียนมาจนกวาจะพอใจอีกเปน เชนนอี้ ยอู ยา งตอเน่ืองตลอดชวี ติ

31 กระบวนการแกป ญ หาแบบคนคิดเปน อาจแบงไดดังน้ี 2.1 ข้ันทําความเขาใจกับทุกขและปญหา คนคิดเปนเช่ือวาทุกขหรือปญหาเปนเรื่องธรรมชาติ ที่เกิดขน้ึ กแ็ กไขไดดว ยกระบวนการแกป ญหา “ปญหา” ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน หมายถึง ขอสงสัย ความสงสัย ส่ิงเขาใจยาก ส่ิงท่ีตนไมรูหรือคาํ ถาม อันไดแก โจทยในแบบฝกหัด หรือขอสอบเพื่อประเมินผล เปนตน ปญ หา จะหมายรวมถงึ ปญหาสว นตัว ปญ หาครอบครัว ปญ หาเพื่อนรว มงาน ปญหาจากผูบังคับบญั ชา ปญหา จากสภาวะส่ิงแวดลอ มและอ่ืน ๆ ปญ หาเกดิ ขึน้ ได 2 ทาง คอื 1) ปญหาท่ีเกิดจากปจจัยภายนอก เชน เมื่อเศรษฐกิจทรงตัวหรือซบเซา ทําใหรายได ของเราลดนอยลงคนในสังคมมีการดิ้นรนแกง แยง กัน เอาตัวรอด การลกั ขโมย จป้ี ลน ฆาตกรรม สงผลกระทบ ตอความเปนอยูและความปลอดภัยในชีวิตและทรัพยสิน ปญหาหลายเรื่องสืบเนื่องมาจากสุขภาพอนามัย ภัยจากสง่ิ เสพตดิ หรือปรากฏการณธ รรมชาติ เปนตน 2) ปญหาที่เกิดจากปจจัยภายใน คือปญหาท่ีเกิดจากกิเลสในจิตใจของมนุษย ซ่ึงมี 3 เรื่องสําคัญ คือ โลภะ ไดแก ความอยากได อยากมี อยากเปนมากขึ้นกวาเดิม มีการดิ้นรน แสวงหาตอไป อยางไมมีที่สิ้นสุด ไมมีความพอเพียง เม่ือแสวงหาดวยวิธีสุจริตไมไดก็ใชวิธีการทุจริต ทําใหเกิดความไมสงบ ไมสบายกาย ไมสบายใจ โทสะ ไดแก ความโกรธ ความอาฆาตพยาบาทคนอ่ืน ความคิดประทุษรายคนอื่น โมหะ ไดแ ก ความไมร ู หรอื รไู มจรงิ หลงเชอ่ื คําโกหก หลอกลวง ชกั ชวนใหห ลงกระทําสิ่งท่ีไมถูกตอง ทําเรื่อง เสียหาย หลงผิดเปนชอบ เห็นกงจักรเปนดอกบัว เปน ตน 2.2 ข้ันหาสาเหตขุ องปญหา ซ่งึ เปนข้ันตอนหน่ึงของกระบวนการแกปญหาเปนข้ันตอนท่ีจะ วเิ คราะหข อมูลตาง ๆ ทอ่ี าจเปนสาเหตุของปญหา เปนตัวตนตอของปญหาท้ังท่ีเปนตนเหตุโดยตรง และท่ีเปน สาเหตทุ างออ ม ทัง้ นี้ ตองวเิ คราะหจากสาเหตุที่หลากหลายและมีความเปนไปไดหลาย ๆ ทาง การวิเคราะห หาสาเหตขุ องปญหาอาจทําไดงา ย ๆ ใน 2 วิธี คอื 1) การวิเคราะหข อมูล โดยการนําเอาขอมูลทีห่ ลากหลายดานตา ง ๆ มาแยกแยะ และจัด กลุมของขอมลู สาํ คญั ๆ เชน ขอมูลดา นเศรษฐกจิ วฒั นธรรม สภาวะแวดลอม วิทยาการใหม ๆ นโยบายและ ทศิ ทางในการบริหารจัดการ ปจ จัยทางดานเทคโนโลยีฯลฯ ขอมูลท่ีนํามาวิเคราะหนี้เม่ือจําแนกแลว สาเหตุ ของปญ หาอาจมาจากขอ มูลอยา งนอ ย 3 ประการ คือ (1) สาเหตุสําคญั มาจากตนเอง จากพน้ื ฐานของชีวติ ตนเองและครอบครัว ความไมสมดุล ของการงานอาชีพท่ีพึงปรารถนา ปญหาดานเศรษฐกิจในครอบครัว ความโลภ โกรธ หลงในใจของตนเอง ความคับขอ งใจในการรักษาคณุ ธรรม จริยธรรมของตนเอง ฯลฯ

32 (2) สาเหตสุ ําคญั มาจากสงั คม ชมุ ชนและสภาวะแวดลอ ม ความไมพึงพอใจตอพฤติกรรม ไมพึงปรารถนาของเพื่อนรวมงาน การขาดแหลงเงินทุนในการประกอบอาชีพ ชุมชนมีการทะเลาะเบาะแวง ขาดความสามคั คี ฯลฯ (3) สาเหตุสําคญั มาจากการขาดแหลง ขอ มูล แหลง ความรคู วามเคลอ่ื นไหวท่ีเปนปจจุบัน ของวชิ าการและเทคโนโลยที เ่ี ก่ียวขอ งขาดภมู ปิ ญ ญาที่จะชวยเติมขอ มูลทางปญญาในการบรหิ ารจัดการฯลฯ 2) การวิเคราะหสถานการณโดยการนําเอาสภาพเหตุการณตาง ๆ มาพัฒนาหาคําตอบ โดยพยายามหาคําตอบในลักษณะตอไปนี้ใหมากที่สุด คืออะไร ที่ไหน เมื่อไรเพียงใด เชน วิธีการอะไร ที่กอใหเกิดสภาพเหตุการณเชนนี้ ส่ิงแวดลอมอะไรที่กอใหเกิดสภาพเหตุการณเชนน้ี บุคคลใดที่กอใหเกิด สภาพเหตุการณเ ชน นี้ ผลเสียหายเกดิ ข้ึนมาไดอ ยา งไร ทาํ ไมจงึ มีสาเหตเุ ชนนี้เกิดขน้ึ ฯลฯ จากนั้นจึงกระทําการจดั ลําดับความสาํ คัญของสาเหตุตา ง ๆ คอื หาพลงั ของสาเหตุที่กอใหเกิด ปญ หาทัง้ น้เี นอ่ื งจาก (1) ปญหาแตล ะปญ หาอาจเปน ผลเนื่องมาจากสาเหตหุ ลายประการ (2) ทุกสาเหตุยอ มมีอันดับความสําคัญหรือพลังของสาเหตุท่ีกอใหเกิดปญหาในอันดับ แตกตา งกนั (3) ทรพั ยากรมีจํากดั ไมว า จะเปนบคุ ลากร เงนิ เวลา วัสดุ ดงั น้ันจงึ ตองพิจารณาจัดสรร การใชทรัพยากรใหต รงกับพลงั ท่กี อ ปญหาสงู สุด 2.3 ขั้นวิเคราะหเสนอทางเลือกของปญหา เปนข้ันตอนที่ตองศึกษาหาขอมูลท่ีเกี่ยวของ อยางหลากหลายและทั่วถึง เพียงพอทั้งขอมูลดานบวกและดานลบ อยางนอย 3 กลุมขอมูล คือ ขอมูล ทางวิชาการ ขอ มลู เกย่ี วกบั ตนเอง และขอมูลท่ีเกี่ยวของกับสังคมสิ่งแวดลอม แลวสังเคราะหขอมูลเหลานั้น ขึน้ มาเปนทางเลือกในการแกไ ขปญหาหลาย ๆ ทางทมี่ คี วามเปนไปได 2.4 ข้ันการตัดสนิ ใจ เลือกทางเลือกในการแกป ญหาท่ีดีท่ีสุดจากทางเลือกทั้งหมดที่มีอยูเปนทางเลือก ท่ไี ดวเิ คราะหและสังเคราะหจากขอมูลทงั้ 3 ดา นดงั กลาวแลวอยา งพรอมสมบูรณ บางครั้งทางเลือกที่ดีที่สุด อาจเปนทางเลือกท่ีไดจากการพิจารณาองคประกอบที่ดีท่ีสุดของแตละทางเลือก นาํ มาผสมผสานกนั ก็ได 2.5 ข้นั นาํ ผลการตัดสนิ ใจไปสูการปฏิบัติ เมื่อไดตัดสินใจดวยเหตุผลและไตรตรองขอมูลอยาง รอบคอบพอเพยี งและครบถวนทั้ง3 ประการแลว นบั วา ทางเลือกท่ตี ัดสินใจนั้นเปน ทางเลอื กทด่ี ีทส่ี ุดแลว 2.6 ข้นั ติดตามประเมนิ ผล เมื่อตัดสินใจดําเนินการตามทางเลือกที่ดีท่ีสุดแลว พบวามีความพอใจ ก็จะมีความสุข แตถา นาํ ไปปฏิบตั แิ ลว ยังไมพอใจ ไมสบายใจ ยงั ขัดขอ งเปนทุกขอ ยูก็ตอ งกลับไปศึกษาคนควา หาขอมูลเพิ่มเติมดานใดดานหน่ึงหรือทั้ง 3 ดานที่ยังขาดตกบกพรองอยูจนกวาจะมีขอมูลที่เพียงพอทําให การตัดสนิ ใจคร้ังนน้ั เกิดความพอใจ และมีความสขุ กับการแกป ญหาน้นั

33 อยางไรก็ตาม สังคมในยุคโลกาภิวัตนเปนสังคมแหงการเปลี่ยนแปลงท่ีรวดเร็วและรุนแรง ปญ หากเ็ ปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลา ทุกขก็เกิดข้ึน ดํารงอยู และดับไป หรือเปล่ียนโฉมหนาไปตามกาลสมัย กระบวนทศั นในการดับทกุ ขก ็ตองพัฒนารปู แบบใหท นั ตอการเปลี่ยนแปลงเหลา นั้นอยตู ลอดเวลา ใหเ หมาะสม กบั สถานการณทีเ่ ปลีย่ นแปลงไปดว ยกระบวนการดับทุกขหรือแกปญหาก็จะหมุนเวียนมาจนกวาจะพอใจอีก เปนเชนนอี้ ยูอ ยางตอ เน่อื งตลอดชีวติ

1. ปญ หา กระบวนการและขนั้ ตอนการแกป ญ หาของคนคดิ เปน 34 กระบวนการแกป ญหา ความสขุ 2. วเิ คราะหห าสาเหตขุ องปญ หาจากขอมลู ทห่ี ลากหลายและพอเพยี ง อยางนอย 3 ประการ ตนเอง สงั คมสง่ิ แวดลอ ม วิชาการ 6. ประเมินผล 3. วเิ คราะหห าทางเลือกในการแกป ญ หาจากขอ มูลทหี่ ลากหลาย 6. ประเมินผล (ยังไมพ อใจ) อยา งนอย 3 ประการ (พอใจ) ขอมลู ขอมูลดานสงั คม เก่ยี วกบั ตนเอง สงิ่ แวดลอ ม ขอมูล ดานวชิ าการ 5. ปฏิบตั ิ 4. ตัดสินใจเลือกวธิ กี ารแกป ญ หาทด่ี ี 5. ปฏิบตั ิ

35 กจิ กรรม กรณศี กึ ษา “ เงนิ ทอนวดั หริ โิ อตตัปปะที่หลน หาย ” คาํ ชแ้ี จง ใหผูเ รียนอานบทความและตอบคําถาม ดังตอ ไปน้ี -- สํานักขาวสยามรฐั -- ภาพแหงความลมเหลวในการปราบปรามการทุจริตคอรรัปชัน ซึ่งมีการปลอยปละละเลยมา อยา งยาวนาน โดยเฉพาะขาวการทุจริตของสํานักงานพระพุทธศาสนาแหงชาติ(พศ.) ซึ่งมีเจาหนาที่ระดับสูงสุด และขาราชการในสังกัดทุจริตงบประมาณแผนดิน ใชเลหเหลี่ยมเพทุบายหักเปอรเซ็นตจากการอนุมัติ งบประมาณใหกบั วดั วาอารามตาง ๆ เขาพกเขาหอตัวเองและพรรคพวกชนิดเยยฟาทาดินไมยําเกรงตอบาป บุญคณุ โทษ จนเปนท่มี าของ\"เงินทอนวดั \" \"เงนิ ทอนวัด\" จริง ๆ แลว ไมใ ชเ ร่ืองแปลกใหม เพราะหากเปนคนในแวดวงจะรูกันดีวา การที่วัดใด วัดหน่ึงจะของบสนับสนุนจากสํานักงานพระพุทธศาสนาแหงชาติ (พศ.) ตองมีเงิน\"ปากถุง\"ติดปลายนวม ใหกับเจาหนาท่ี พศ. ถา พระสงฆองคเจา ไมเ ดินตามเกมตามน้าํ ก็อยา หวงั วาจะไดงบประมาณไปทํากิจการสงฆ หรือทํานุบํารุงสรางศาสนสถานใหเปนท่ียึดเหน่ียวจิตใจของพุทธศาสนิกชน หมากเกมอัปรียนี้สงผลให \"พระสงฆ\" บางรูปตกเปน \"จําเลย\" หรอื กาํ ลังจะกลายเปน \"ผตู องหา\" อยา งนอยประมาณ 4 รปู ดวยกนั หากมองเจาะลึกลงไปจะพบวา พระสงฆ คือ ฝา ยท่ีถกู มัดมอื ชกไมมสี ิทธิออกเสียงออกขาว เปนอยางน้ี มาชานานแลว คนไทยซึ่งสว นใหญนับถือศาสนาพทุ ธจะมใี ครรูล กึ ถึงปมประเด็นน้ีหรือไม ในขณะท่ีฝายปกครองสงฆ สูงสุด คอื มหาเถรสมาคม (มส.) ที่มผี ูอ ํานวยการสํานักงานพระพุทธศาสนาแหงชาติ เปนเลขาธิการโดยตําแหนง การเปนประหน่ึงแคสถาบัน \"ตรายาง\" ออนแอในเชิงโครงสรางอยางเห็นไดชัดเจน ถึงเวลาท่ีจะตองปฏิรูป มหาเถรสมาคม เพอื่ ใหเปนท่ีพ่งึ ท่ีหวังของคณะสงฆไ ดอยา งแทจ รงิ ไมใชเ ปน โครงสรางท่ีมีผูอํานวยการสํานักงาน พระพุทธศาสนาแหง ชาตเิ ปน เลขาธกิ าร เชนทกุ วนั นี้ การปรับโครงสรา งมหาเถรสมาคมจะเปนหนทางทที่ ําใหก ารทจุ ริตฉอโกงจากฝายขาราชการประจํา กระทําไดย ากขน้ึ จาํ เปน ตอ งสรางกลไก \"ถวงดุลอาํ นาจ\" โดยตัง้ คณะทํางานหรือคณะอนกุ รรมการ ซึ่งสามารถ สรรหาไดจากพระภิกษุที่มีความรูความสามารถการบริหารจัดการ ดานการเงินการคลัง มาตรวจสอบพิจารณา จดั สรรงบประมาณใหก ับวดั ตา ง ๆ อยา งเหมาะสมเทา เทยี ม ตามความจาํ เปนเรง ดวน นี่คือการปฏิรูปคณะสงฆ และเปนการทํานุบํารุงพระพุทธศาสนาอยางย่ังยืน การไลเช็กบิลพระ ทร่ี ว มกระทาํ หรือเจา หนาทโี่ กงกินเงนิ ทอนวดั คอื การแกปญ หาปลายน้ํา ถึงเวลาที่รัฐบาลจะตองปรับเปล่ียน โครงสรางทั้งหมดโดยเฉพาะผูบริหาร พศ. จําเปนตองไดรับการกล่ันกรองเปนพิเศษ มีความรูความเขาใจ