NHỮNG CÁCH NUÔI DẠY TRÍ TUỆ VÀ KỸ NĂNG CỦA TRẺ

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 101 - Khi hïtë giúâ chúi game, àûa ra cacá hoatå àönå g khacá àïí thay thï,ë nhû giupá meå nêuë ùn, donå depå nhaâ cûaã , àocå sacá h vúiá me.å .. nhûnä g hoatå àönå g nayâ seä giupá treã giaiã toaã sûå cùng thùnè g sau khi chúi game. - Yïu cêuì . Trûúcá khi cho chúi game, banå phaiã bùtæ treã thu donå àöì chúi cêtë ài hoùcå phaiã lamâ xong nhûnä g cöng viïcå àang lamâ dúã dang röiì múiá cho chúi. Àûnâ g nïn àùtå mayá tñnh hay hïå thönë g video-game trong phonâ g cuaã con, vò nhû thïë treã seä coá thïí chúi bêtë cûá lucá naoâ maâ khöng coá sûå giamá satá cuaã banå . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 102 Laâm gò khi con caái àaánh nhau? Treã em khöng thïí traná h khoiã bêtë hoaâ , àöi khi dênî àïnë àaná h nhau. Phênì lúná cacá bêcå cha meå thûúnâ g boã mùcå hoùcå bïnh vûcå nhûnä g àûaá nhoã hún. Àiïuì nayâ thûúnâ g lamâ tònh camã giûaä bonå treã xêuë ài, vaâ gêy anã h hûúnã g khöng tötë àïnë têm lyá tre.ã Cacá nhaâ nghiïn cûuá Myä àaä chia cacá bêcå cha meå thanâ h ba nhomá : nhomá thûá nhêtë can thiïpå vaâ giaiã thñch àiïuì phaiã traiá ; nhomá thûá hai àe netå , quatá mùnæ g vaâ nhomá thûá ba khöng lamâ gò ca.ã Mùcå duâ cacá bêcå cha meå (úã caã 3 nhomá ) àïuì cho rùnç g nïn giaiã quyïtë cacá xung khùcæ giûaä bonå tre,ã nhûng trïn thûcå tïë khaoã satá úã 88 gia àònh coá con tûâ 3-8 tuöií , hêuì hïtë hoå àïuì àïí mùcå cho bonå treã àaná h nhau. Vò sao cha meå thûúnâ g khöng thïí lamâ tronå g taiâ khi con caiá àaná h nhau? Nguyïn nhên thûá nhêtë laâ do hoå cho àoá chó laâ chuyïnå treã con, khöng àaná g quan têm. Àiïuì nayâ seä khiïnë cho treã khöng nhênå ra àûúcå sai lêmì cuaã mònh, vaâ coá xu hûúná g dunâ g baoå lûcå àïí giaiã quyïtë nhûnä g khoá khùn sau nayâ . Nguyïn nhên thûá hai laâ do cacá bêcå cha meå lo súå seä xûã lyá thiïn võ, vò vêyå hoå àaä àïí cho treã tûå giaIã quyïtë theo cacá h cuaã mònh. Trong trûúnâ g húpå con banå àaná h nhau, tötë nhêtë laâ nïn hoaâ giaiã chuná g, phên tñch vaâ giaiã thñch roä viïcå bonå treã àaná h nhau laâ khöng àuná g, tûâ àoá dayå cho treã cacá h giaiã quyïtë vênë àïì nïuë gùpå trûúnâ g húpå tûúng tû.å Dûúiá àêy laâ mötå söë lúiâ khuyïn danâ h cho cacá bêcå phuå huynh khi con caiá àaná h nhau: http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 103 - Khöng nïn nuöng chiïuì hay unã g höå mötå phña vò seä lamâ treã ghen tõ vaâ hiïuë chiïnë hún. - Dayå cho treã biïtë sönë g chan hoa,â thên aiá , tön tronå g ngûúIâ khacá , nhêtë laâ khi chuná g laâ ngûúIâ trong cunâ g mötå gia àònh. - Chó nïn phatå treã khi banå coá lyá do chñnh àaná g, vaâ giaiã thich roä vò sao treã bõ phatå . - Àûa ra nhiïuì cacá h giaiã quyïtë vênë àïì vaâ hûúná g treã vaoâ cacá h giaiã quyïtë tötë nhêtë . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 104 Chuêní bõ cho beá coá em Àöië vúiá böë me,å viïcå mötå àûaá con ra àúiâ laâ mötå sûå kiïnå àêyì hanå h phucá . Thïë nhûng àiïuì nayâ laiå laâ mötå sûå khoá chõu àöië vúiá àûaá con lúná trong gia àònh. Võ trñ quan tronå g cuaã àûaá treã múiá sinh chùcæ chùnæ seä gêy ra phanã ûná g bûcå böiå , khoá chõu vaâ khiïnë cacá em coá thaiá àöå àöië àêuì vúiá ngûúiâ em múiá sinh cuaã mònh. Vò vêyå , cha meå cênì phaiã chuêní bõ cho treã sùné sanâ g àoná nhênå ngûúiâ em cuaã mònh, xua tan sûå lo lùnæ g cuaã treã vaâ beá seä biïtë cacá h chia seã niïmì vui vúiá cha meå khi em beá ra àúiâ . Thúiâ kyâ mang thai Trong suötë thúiâ kyâ mang thai, banå nïn noiá chuyïnå vúiá tre,ã giaiã thñch cho beá hiïuí laâ gia àònh sùpæ coá thïm mötå thanâ h viïn nûaä . Têtë nhiïn, viïcå treã hiïuí àûúcå bao nhiïu conâ tuyâ thuöcå vaoâ àöå tuöií vaâ sûå phatá triïní cuaã möiî em. Coá mötå söë phuå huynh thñch thöng baoá cho treã biïtë tin vui nayâ ngay tûâ khi múiá bùtæ àêuì , trong khi àoá thò nhûnä g phuå huynh khacá laiå cêní thênå chúâ maiä cho àïnë khi coá thai àûúcå ba thaná g röiì múiá thöng baoá tin vui nayâ . Nhûnä g cêu hoiã toâ moâ cuaã treã vïì quaá trònh mang thai cunä g coá liïn quan àïnë mûcá àöå phatá triïní cuaã tre.ã Chõ Têm, meå cuaã chauá Cûúnâ g 8 thaná g tuöií vaâ chauá Duy 6 tuöií , àaä phaiã àöië àêuì vúiá vênë àïì tïë nhõ nayâ . Chauá Duy hoiã rêtë nhiïuì laâ em beá úã àêu ra, hay chauá hoiâ laâ lamâ thïë naoâ maâ em beá laiå nùmç trong àoá àûúcå v.v... Meå cöë giaiã thñch, nhûng khöng àûúcå sinh àönå g vaâ beá toã veã khöng tin lùmæ . Àöië vúiá cacá em nho,ã phaiã chúâ àúiå maiä àïnë 9 thaná g múiá àûúcå lamâ anh hay chõ quaã laâ khöng quan tronå g. Hêuì hïtë treã úã àöå tuöií mêuî giaoá vênî chûa hiïuí àûúcå khaiá niïmå vïì thúiâ gian, maâ chñnh thúiâ gian chúâ àúiå seä lamâ cho treã hiïuí ra dênì . Coá ngûúiâ àïì nghõ rùnç g nïn noiá vúiá treã http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 105 rùnç g em beá ra àúiâ trunâ g vúiá mötå muaâ hoùcå ngayâ lïî naoâ àoá thò seä dïî hiïuí hún laâ khaiá niïmå vïì thaná g. Àûnâ g quïn àïí yá àïnë thaiá àöå cuaã tre.ã Nïuë treã coá thaiá àöå quan têm muönë hiïuí biïtë thïm vïì treã sú sinh, thò banå nïn lêyë nhûnä g hònh anã h cuä cuaã treã cho treã xem laiå , àocå sacá h cho treã nghe, hoùcå gheá thùm banå beâ àang coá con nhoã àïí giupá treã chuêní bõ têm ly,á chúâ àúiå sûå kiïnå àang àïnë gênì . Thónh thoanã g beá cunä g thñch súâ hoùcå apá tai vaoâ bunå g meå xem em beá àapå . Hayä cho beá cunâ g banâ luênå àïí àùtå tïn cho em. Coá nhûnä g em laiå nghô rùnç g em beá sùpæ ra àúiâ seä laâ mötå ngûúiâ banå àïí cunâ g em chúi àuaâ , vaâ treã seä thêtë vonå g khi thêyë em beá khi ra àúiâ laiå nùmç nguã li bò. Àïí chuêní bõ cho mötå em beá ra àúiâ , hiïnå nay nhiïuì bïnå h viïnå úã nûúcá ngoaâ i àaä cho phepá töí chûcá nhûnä g lúpá noiá chuyïnå danâ h riïng cho nhûnä g em tûâ 3 -10 tuöií àïí giupá cacá em hiïuí vïì viïcå mötå em beá àûúcå sinh ra nhû thïë naoâ vaâ tònh camã cuaã cacá em àöië vúiá mötå beá sú sinh nhû thïë naoâ . Lúpá hocå nayâ seä giupá lamâ giamã bútá sûå lo súå cuaã cacá em. Nhiïuì em cûá nghô em beá nùmç trong bunå g meå mònh, em beá lamâ meå nùnå g nhocå , lamâ meå mïtå ... cho nïn chuná g ta coá nhiïmå vuå phaiã giaiã thñch cho roä àiïuì nayâ . Taiå lúpá hocå nayâ conâ cho cacá em xem phim video vïì hònh anã h mötå ngûúiâ meå trûúcá vaâ sau khi sinh. Sau ào,á lúpá hocå seä chuyïní sang cuöcå sönë g thûcå vúiá mötå beá sú sinh: cacá h bönì g em, thay taä vaâ cho em beá ùn nhû thïë naoâ . Cuöië cunâ g, cacá beá àûúcå àûa ài thùm phonâ g höå sinh vaâ dûnâ g chên úã phonâ g cho em beá buá àïí xem em beá nhû thïë naoâ , vaâ xem núi ùn úã cuaã cacá baâ meå sau khi sinh cunä g nhû coá thïí goiå àiïnå cho meå trong phonâ g dûúnä g sûcá . Ngayâ sinh vaâ bïnå h viïnå Vò khöng biïtë trûúcá àûúcå mònh seä sinh con vaoâ lucá naoâ , cho nïn cacá chuyïn gia àïì nghõ banå nïn kiïmí tra laiå xem mêyë àûaá nhoã con mònh úã nhaâ coá biïtë cacá h tûå chùm socá cho banã thên khi meå ài sinh em beá khöng. Khi àûúcå hoiã laâ ai seä úã nhaâ vúiá cacá chauá caiá àïm meå ài sinh thò àa söë cacá em àïuì traã lúiâ laâ “úã vúiá bö”ë . Tuy nhiïn nïuë àûúcå ngûúiâ thên hoùcå hanâ g xomá qua úã vúiá cacá em thò tötë hún, nhêtë laâ àöië vúiá nhûnä g em ban àïm hay giêtå mònh thûcá giêcë vaâ khocá thetá àoiâ böë me.å http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 106 Khi sinh em beá xong, banå nïn cho nhûnä g treã lamâ anh hay chõ àïnë bïnå h viïnå thùm em noá canâ g súmá canâ g tötë , tötë nhêtë laâ khi khöng coá nhûnä g ngûúiâ khacá úã ào.á Khi vaoâ thùm treã thûúnâ g thñch bönì g em mònh. Mötå söë gia àònh coá truyïnì thönë g mang baná h sinh nhêtå , hoa vaâ quaâ vaoâ àïí chucá mûnâ g em beá vûaâ ra àúiâ vaâ àïí giupá cacá em lúná hiïuí àûúcå taiå sao em beá laiå coá nhiïuì quaâ thï.ë Bïn canå h viïcå vaoâ bïnå h viïnå àïí thùm vaâ liïn lacå vúiá meå qua àiïnå thoaiå , cacá chuyïn gia conâ àïì nghõ khöng nïn thay àöií giúâ giêcë sinh hoatå cuaã cacá em quaá nhiïuì . Mùcå duâ coá mötå söë phuå huynh muönë cho con nghó hocå vaiâ ngayâ khi meå ài sinh, nhûng cacá chuyïn gia khuyïn nïn vênî cho cacá em sinh hoatå àuná g giúâ giêcë . Cunä g thï,ë nïuë banå tñnh donå phonâ g chuêní bõ cho em beá úã nha,â thò nïn lamâ trûúcá vaiâ tuênì trûúcá khi ài sinh àïí hanå chïë sûå hiïuí lênì àaná g tiïcë àöië vúiá cacá em vaâ àïí cacá em àiïuì chónh cacá h sönë g cuaã mònh sao cho phuâ húpå vúiá mötå thanâ h viïn múiá trong nha.â ÚÃ nhaâ Treã coá thïí giupá àûúcå em beá cuaã mònh tuyâ theo tûnâ g lûaá tuöií vaâ tuyâ sûå phatá triïní cuaã mònh. Cacá em coá thïí gêpë taä laiå , àem cêtë ài, döî em, giupá meå tùmæ cho em, àêyí xe cho em ài chúi, àûa nöi, àuaâ , noiá chuyïnå hoùcå hatá cho em nghe, vaâ noiá chung seä rêtë hanä h diïnå möiî khi lamâ àûúcå àiïuì gò àoá cho em cuaã mònh. Mùtå khacá , nïuë treã khöng muönë quan têm àïnë em cuaã mònh, thò banå àûnâ g nïn epá con mònh lamâ àiïuì ào.á Dênì dênì treã seä nhênå ra àûúcå tracá h nhiïmå cuaã mònh vaâ seä quan têm àïnë em mònh hún. Khi em beá àang ngu,ã banå nïn danâ h thúiâ gian àïí quan têm nhiïuì hún àöië vúiá nhûnä g em lúná hún. Àïnë giúâ nguã cuaã beá nïuë meå bênå bõu vúiá beá múiá sinh thò böë hoùcå ngûúiâ thên àïnë troâ chuyïnå vúiá treã àïí treã camã thêyë mònh khöng bõ böë meå boã rúi khi coá em be.á Banå cunä g nïn nhùcæ nhûnä g ngûúiâ thên cuaã mònh nïn quan têm àïnë cacá em nhiïuì hún thay cho böë me.å Böë meå cunä g nïn thöng camã cho con mònh, khi thêyë con coá nhûnä g thaiá àöå khacá hún bònh thûúnâ g trong vaiâ tuênì àêuì khi coá em nhû àaiá dêmì , khocá laiã nhaiã , hoùcå thêmå chñ cûá khocá chûá khöng chõu noiá chuyïnå . Treã cunä g coá thïí hay nöií cauá , àoiâ buá meå hoùcå àoiâ bònh sûaä http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 107 buá àïí taoå sûå chuá yá cuaã meå mònh. Àêy laâ mötå vênë àïì bònh thûúnâ g, beá àang ganh tõ vúiá em mònh, tötë nhêtë laâ banå nïn chiïuì con cho qua giai àoanå nayâ , nhûng phaiã thûúnâ g xuyïn nhùcæ nhúã con caiá gò coá thïí lamâ àûúcå conâ caiá gò khöng thïí lamâ àûúcå . Treã em thûúnâ g toã ra hay bûcå böiå vaâ chaná nanã vúiá nhûnä g thay àöií quaá àötå ngötå khi coá em beá thò banå nïn noiá chuyïnå nhiïuì vúiá cacá em, giupá beá giaiã toaã nhûnä g camã xucá àang àeâ nená cacá em. Nhûnä g camã xucá nayâ rêtë quan tronå g, chuná g phaiã àûúcå giaiã bayâ mötå cacá h thñch húpå múiá lamâ cho cacá em camã thêyë vui veã àûúcå . Mùcå duâ àaä àûúcå chuêní bõ rêtë kyä àïí àoná chaoâ mötå thanâ h viïn múiá , nhûng nïn nhúá rùnç g nhûnä g camã xucá phûcá tapå nayâ úã treã khöng thïí hïtë àûúcå . Chñnh sûå trung thûcå vaâ lonâ g yïu thûúng seä giupá cho treã vûútå qua àûúcå sûå súå haiä nayâ , vaâ treã seä nhênå thêyë mònh vênî àûúcå böë meå chuá yá vaâ yïu thûúng nhû em beá cuaã mònh. Banå khöng nïn lo lùnæ g vïì chuyïnå ào,á cunä g khöng mong con mònh cû xûã tötë hún àûúcå . Noiá chung sinh con laâ chuyïnå cuaã ngûúiâ lúná nïn khöng thïí naoâ khöng thïí bùtæ cacá em phaiã thñch vaâ kiïn nhênî chõu àûnå g nhiïuì chuyïnå phiïnì toaiá xung quanh vênë àïì ào.á Àa söë nhûnä g ngûúiâ lamâ böë lamâ meå àïuì hiïuí àûúcå tñnh cacá h giênå döiî vaâ ghen tûcá vúiá em beá cuaã àûaá con àêuì lonâ g. Trong lonâ g thò ghetá lùmæ , bûcå lùmæ nhûng cûá bõ bùtæ phaiã chúi vúiá em, tröng em. Khöng vêng lúiâ thò bõ mùnæ g, thêmå chñ conâ bõ àaná h àonâ . Vò vêyå , àöi khi beá phaiã giaã döië vúiá böë me,å thêmå chñ giaã döië vúiá chñnh mònh nûaä . Àiïìu nayâ , khöng coá gò àaná g ngacå nhiïn ca,ã cûá thûã tûúnã g tûúnå g xem, banå seä camã thêyë thïë naoâ nïuë mötå ngayâ naoâ àoá chönì g banå chayå nhû bay vïì nhaâ vaâ hetá to “Em úi! Vaiâ höm nûaä anh seä àûa ngûúiâ vúå nûaä vïì àêy úã chung nhe.á Coá thïm mötå ngûúiâ banå nûaä seä vui hún. Em hayä àoná g vai mötå ngûúiâ chõ vaâ thay anh chùm socá cho cö êyë ”. Khi mònh yïu thûúng ngûúiâ mötå ngûúiâ naoâ àoá thò têtë nhiïn mònh cunä g muönë ngûúiâ àoá yïu thûúng mònh. Nhûng nïuë ngûúiâ àoá laiå yïu thûúng ngûúiâ khacá thò dïî hiïuí laâ chuná g ta seä àau khöí vaâ ghen tûcá nhû thïë naoâ khi bõ àêyí ra ngoaiâ . Thïë thò banå seä phaiã chêpë nhênå mötå sûå thêtå laâ àûaá con hai tuöií cuaã mònh cunä g seä coá nhûnä g camã giacá àau àúná vaâ noá seä coá nhûnä g hanâ h àönå g hoùcå thaiá àöå àïí àöië phoá laiå . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 108 Cunä g nïn cêní thênå àïí yá àïnë nhûnä g sûå kiïnå liïn quan àïnë beá trong thúiâ gian thay àöií quan tronå g nayâ . Vñ duå nhû viïcå gúiã treã àïnë nhaâ treã trong giai àoanå nayâ seä khiïnë cho treã camã thêyë hònh nhû mònh bõ trucå xuêtë khoiã nhaâ vêyå . Cunä g vêyå , nïuë banå chuyïní con tûâ àang nùmç nöi sang nùmç giûúnâ g hoùcå chuyïní noá sang mötå cùn phonâ g múiá àïí nhûúnâ g chöî cho em beá thò chùcæ chùnæ treã seä nghô laâ mònh bõ hêtë cùnè g ra khoiã cùn phonâ g thên quen cuaã no.á Sau khi em beá ra àúiâ , sûå quan têm chùm socá cuaã böë meå seä giupá treã hiïuí ra vaâ tûå àiïuì chónh cacá hanâ h vi cuaã mònh trong suötë quanä g thúiâ gian nayâ . Do ào,á dêuì coá khoá chõu vò bõ thai hanâ h hoùcå mïtå moiã thò banå hayä traná h la mùnæ g, to tiïnë g vúiá treã trûúcá vaâ sau khi sinh nú.ã Coá thïí hoanä laiå viïcå dayå treã ài bö hoùcå cûá àïí cho con buá bònh tiïpë thay vò bùtæ noá bo.ã Viïcå chùm socá em beá múiá sinh nhiïuì seä lamâ cho banå sao lanä g chùm socá àûaá con àêuì lonâ g cuaã mònh, do àoá treã seä cênì phaiã coá nhûnä g möië quan hïå thên thiïtë khacá , vñ duå nhû canâ g gênì guiä vúiá böë nhiïuì hún thò coá leä seä tötë hún cho tre.ã http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 109 Àûâng àïí viïåc gò cuäng hoãi meå! Lamâ cha meå ai chùnè g thûúng con. Nhûng thûúng theo cacá h öm êpë , lamâ thay cho con tûnâ g chutá mötå thò chùnè g khacá naoâ lamâ cho con nhu nhûúcå , thui chötå yá chñ, rêtë khoá trûúnã g thanâ h. Hanâ g ngayâ chuná g ta lamâ cho treã bao nhiïu chuyïnå maâ leä ra chuná g phaiã tûå lamâ lêyë , tûâ viïcå bïë con trïn tay khi con àaä biïtë ài, àutá cho chuná g ùn, traiã chiïuë cho chuná g nguã khi chuná g àaä 5-6 tuöií , àïnë nêuë cúm, giùtå giuä cho tre.ã Röiì viïcå hocå cuaã treã nhiïuì khi chuná g ta cunä g bao luön: lamâ thuã cöng hö,å veä hö,å giaiã toaná hö.å Mötå cêu hoiã àùtå ra úã àêy laâ liïuå chuná g ta coá thïí lamâ thay treã moiå viïcå , chõu tracá h nhiïmå moiå chuyïnå thay cho treã maiä hay khöng? Giupá treã àïnë àêu laâ giúiá hanå ? Mötå vaiâ lúiâ khuyïn cuaã cacá nhaâ giaoá ducå Coá thïí khùnè g àõnh ngay rùnç g cha meå chûá khöng ai khacá phaiã coá tracá h nhiïmå hûúná g con mònh ài túiá àñch. Hayä àïí cho nhûnä g gian nan trïn àûúnâ g ài töi luyïnå cho àöi chên vûnä g chùcæ cuaã chuná g, àûnâ g súå trêyì xûúcá , vêpë nga.ä Trong cöng viïcå hanâ g ngayâ , nïn àïí cho con caiá tûå quyïtë àõnh moiå viïcå coá thï,í banå chó gopá y,á “chó àaoå ” tûâ xa. Con banå coá tûå quyïtë àõnh múiá tûå chõu tracá h nhiïmå vïì quyïtë àõnh ào.á Banå coá cho con quyïtë àõnh viïcå cuaã noá thò treã múiá coá thoiá quen chuã àönå g, khöng yã laiå , khöng lûúiâ nhacá , múiá saná g taoå . Hayä renâ luyïnå yá chñ, lonâ g kiïn nhênî vaâ tñnh kyã luêtå cho con tre.ã YÁ chñ laâ àiïuì kiïnå cötë yïuë cho moiå thanâ h cöng. Vaâ trong àúiâ sönë g, con ngûúiâ coá thanâ h cöng múiá coá hanå h phucá . Coá thïí noiá hanå h phucá tuyâ thuöcå vaoâ yá chñ cuaã tûnâ g caá nhên. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 110 Renâ luyïnå yá chñ cho treã nhû thïë naoâ , tûâ lucá naoâ ? Theo doiä sûå phatá triïní khaã nùng cuaã tre:ã Tûâ 2-3 tuöií , banå phaiã àûa treã vaoâ kyã luêtå , giúâ naoâ viïcå nêyë , duâng lúâi noái vaâ àöång taác nheå nhanâ g nhûng dûtá khoatá , khöng nhûúnå g böå tre.ã Tûâ 3-4 tuöií , “caiá töi” trong treã xuêtë hiïnå , treã cûná g àêuì , thûúnâ g chönë g laiå banå . Banå phaiã kiïn nhênî vaâ yïu cêuì cuaã banå phaiã húpå ly,á dûaå trïn nhu cêuì vaâ khaã nùng cuaã tre.ã Vúiá nhûnä g àoiâ hoiã vö lyá cuaã con, banå vûaâ tûâ chöië vûaâ khuyïn rùn, gúiå yá mötå giaiã phapá khacá cho treã chonå . Tûâ 6 tuöií trúã ài, yá chñ tiïpë tucå phatá triïní , treã em bùtæ àêuì kiïn àõnh trong viïcå lamâ , thñch thuá vúiá nhûnä g thanâ h cöng gùtå haiá àûúcå . Möiî thanâ h cöng laâ mötå bûúcá tiïnë trong viïcå renâ luyïnå yá chñ ào.á Sau 2 tuöií , treã bûúcá vaoâ tuöií dêyå thò, yá chñ cuaã chuná g vûún dêyå manä h liïtå , lamâ cho banå thïm nhiïuì lo êu vaâ hy vonå g. Banå phaiã hïtë sûcá thênå tronå g àïí khöng beã gayä yá chñ cuaã con maâ laiå hûúná g con ài àuná g quyä àaoå giaoá ducå . Thûcå hanâ h renâ luyïnå yá chñ hanâ g ngayâ . Banå coá thïí lïn mötå thúiâ gian biïuí sinh hoatå , hocå têpå trong ngayâ cho con, nhùcæ con giúâ naâo viïcå nêyë , nhûng baiâ hocå cuaã con noá phaiã tûå lamâ lêyë . Kõp thúiâ khen ngúiå moiå cöë gùnæ g cuaã treã vaâ khöng haå thêpë nhên phêmí tre.ã Vñ du,å “meå thêyë con lamâ baiâ nayâ hay ghï, coá túiá 2 cacá h giaiã ”, “Con lau nhaâ àêyë a?â Sacå h vaâ matá nhó, camá ún con nhe”á . Àûnâ g bao giúâ buöng nhûnä g lúiâ kiïuí nhû: “Coá ai dötë hún con nûaä khöng cú chû”á , “Àöì hêuå àêuå ”, “Ùn haiå ”... Nïu gûúng. Nïn mua cho con sacá h viïtë vïì cacá danh nhên thïë giúiá , vïì cacá nhaâ baá c hocå löiî lacå . Treã em rêtë thñch àocå sacá h vaâ hay bùtæ chûúcá . Banå hayä tênå dunå g nhûnä g lucá thuênå lúiå kïí cho con nghe vïì nhûnä g têmë gûúng vûútå khoá àûúcå nïu trïn baoá , àaiâ thêtå tïë nhõ, traná h so saná h treã vúiá cacá têmë gûúng ào,á hayä àïí treã tûå rutá ra baiâ hocå thò hún. Chñnh cha meå phaiã laâ têmë gûúng cho con caiá . Banå tûå sûaã caiá quatå honã g, banå mayâ moâ rapá caiá mö hònh vúiá con, banå sinh hoatå lanâ h manå h, giúâ naoâ viïcå nêyë , banå cöë cöng hocå têpå ... Têtë caã seä rêtë hûuä ñch cho con caiá banå . Moiå thanâ h viïn trong gia àònh phaiã unã g höå vaâ tuên theo àûúnâ g löië giaoá ducå ào,á traná h hiïnå tûúnå g “trönë g àaná h xuöi, kenâ thöií ngûúcå ”. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 111 Tomá laiå , àïí con caiá àöcå lêpå , mau choná g trûúnã g thanâ h, traná h àûúcå nhûnä g camá döî bïn ngoaiâ , cha meå phaiã quan têm, hiïuí biïtë vaâ kiïn nhênî . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 112 Haäy noái ñt ài möåt chuát! Noiá thïë naoâ cho con caiá nghe lúiâ ? Àoá coá leä laâ cêu hoiã àêuì tiïn maâ cha meå thûúnâ g nïu ra trong viïcå giaoá ducå con caiá . Tiïnë sô Alice Ginott coá cêu traã lúiâ rêtë àún gianã : Hayä noiá ñt ài mötå chutá ! Hayä noiá mötå tiïnë g thöi: Thêtå vêyå , cacá banå thûã nghô coi, cacá chauá quaá quen vúiá vö söë nhûnä g mïnå h lïnå h, nhùcæ nhú,ã thucá giucå , thêmå chñ àe doaå maâ cha meå àaä danâ h cho chuná g tûâ saná g àïnë chiïuì nïn chuná g àaä “àiïcë ” tai, khöng conâ muönë nghe gò nûaä . Mötå chauá àaä noiá vúiá töi: “Khi meå chauá noiá àïnë cêu thûá hai laâ chauá àaä quïn cêu thûá nhêtë ”. Mötå beá khacá àaä noiá vúiá me:å “Con hoiã meå ngùnæ gonå thò meå laiå traã lúiâ rêtë daiâ ”. Nïuë chuná g ta traã lúiâ con caiá canâ g ngùnæ gonå vaâ chñnh xacá thò cêu traã lúiâ canâ g coá hiïuå quaã vaâ traná h àûúcå va chamå . Banå nïn têpå noiá ngùnæ gonå theo phûúng chêm “Hayä noiá mötå tiïnë g thöi”. Nghôa laâ noiá chñnh xacá , àûnâ g noiá daiâ donâ g. Thñ du:å Chauá Haiã ài tûâ àûúnâ g vaoâ , bïn ngoaiâ trúiâ mûa, chauá mang caã giayâ bêní vaoâ nha.â Baâ meå thêyë vêyå , seä la lïn: “Meå àaä noiá con bao nhiïu lênì khi vaoâ nhaâ phaiã cúiã giayâ ra ma.â Coi sanâ nhaâ kòa! Sacå h chûa? Con tûúnã g meå khöng coá viïcå gò lamâ sao? Con lú àanä g vaâ lamâ biïnë g qua!á ...”. Chauá Haiã khöng nghe nûaä . Nhùmæ viïcå chûá khöng nhùmæ ngûúiâ Baâ meå cuaã Haiã coá thïí noiá mötå cacá h ngùnæ gonå vaâ hiïuå quaã hún, khöng cênì kemâ theo nhûnä g lúiâ tracá h mùnæ g lamâ chauá khoá chõu. Chó cênì nhùcæ mötå tiïnë g thöi: “Giayâ !” hoùcå “Con hayä boã giayâ ra!”. Khöng cênì phaiã nhùcæ ài nhùcæ laiå vaâ cunä g khöng cênì bûcå docå tracá h mùnæ g. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 113 Banå coá thïí nhùcæ laiå tiïnë g “Giayâ ” to thïm mötå chutá cho chauá chuá y,á nhûng khöng kemâ theo nhûnä g lúiâ chó trñch. Súã dô phûúng chêm “Hayä noiá mötå tiïnë g thöi” coá hiïuå quaã laâ vò noá nhùmæ vaoâ viïcå chûá khöng nhùmæ vaoâ ngûúiâ . Nhùmæ vaoâ viïcå thò coá kïtë qua.ã Nhùmæ vaoâ ngûúiâ thò chauá hay quay lûng laiå vaâ tòm cacá h chönë g chï.ë Cacá chauá khöng thñch mïnå h lïnå h vaâ cunä g khöng thñch noiá nhiïuì , nhêtë laâ tracá h mùnæ g. Chñnh con töi àaä mötå lênì noiá vúiá töi: “Chó cênì meå ra lïnå h laâ con àaä muönë caiä laiå me”å . Cacá chauá seä àapá ûná g tñch cûcå hún nïuë banå giaiã thñch cho chauá mötå cacá h vùnæ tùtæ cênì phaiã lamâ gò thay vò cûá lïn aná , ra lïnå h hoùcå àe doaå . Mötå söë thñ duå àïí tham khaoã . Nhûnä g cêu nïn noiá Nïn noiá : “Con mang sacá h nayâ traã laiå thû viïnå ngay höm nay”, thay vò: “Àem sacá h nayâ traã laiå thû viïnå ngay tûcá khùcæ . Con khöng biïtë laâ phaiã traã tûâ nùm ngayâ nay röiì sao?”. Hoùcå giucå con ài hocå , noiá : “Xe buytá sùpæ túiá trong nùm phutá ”. Thay vò: “Lêyë aoá khoacá mau lïn. Sao con chêmå chapå thï?ë Cûá àïí meå giucå maiä !”. Banå noiá : “Caiá chuönì g con choá Nu àaä lêu ngayâ khöng quetá àoá con”, thay vò: “Sao con cûá quïn quetá chuönì g choá hoaiâ vêyå ? Con muönë cho noá sönë g dú ha?ã Quetá ngay khöng thò meå khöng cho àaá banh chiïuì nay!”. Coá thïí noiá : “Chiïuì nay con chúi nhiïuì röiì , bêy giúâ vïì ài thöi!”, thay vò: “Coá vïì ngay khöng, khöng vïì mai meå khöng cho con chúi vúiá banå nûaä !”. Theo kinh nghiïmå cuaã töi, cha meå cênì dayå con caiá maâ khöng lamâ cho cacá chauá ngûúnå g hoùcå xêuë hö.í Nhiïuì khi giaiã thñch ngùnæ gonå vúiá chauá röiì , töi traná h ài núi khacá cho chauá dïî nghe lúiâ hún. Khöng nïn àûná g nhû trúiâ trönì g trûúcá mùtå chauá bùtæ phaiã thûcå hiïnå mïnå h lïnå h cuaã mònh ngay lêpå tûcá . Coá lênì , chauá lamâ àöí sûaä ra banâ , töi bònh tônh àûa cho chauá caiá gieã vaâ baoã : “Con lau ài cho sacå h banâ ”, vaâ traná h ài núi khacá cho chauá khoiã ngûúnå g. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 114 Khi treã giêån döîi? Chó mötå nhênå xetá bònh thûúnâ g thöi laâ con banå àaä giênå döiî . Banå àûnâ g lo. Trûúcá 6 tuöií , treã àang muönë khùnè g àõnh mònh àêyë ma.â Tñnh dïî tûå aiá cuaã treã chó laâ dêuë hiïuå cuaã mötå têm lyá conâ mong manh. Khi treã tûå aiá Mötå höm ài siïu thõ, àûaá beá gaiá noiá nhû ra lïnå h vúiá cha: “Àïí con xacá h àöì nha!”. Ngûúiâ cha traã lúiâ vúiá mötå gionå g húi cûná g rùnæ : “Gioã nùnå g lùmæ . Con xacá h khöng àûúcå àêu. Hún nûaä , cha con mònh àang vöiå ”. Ngay lêpå tûcá , cö beá lauâ bauâ trong miïnå g vò thêtë vonå g. Coá thïí vò camã thêyë lúiâ àïì nghõ cuaã mònh bõ tûâ chöië ? Hay laâ gioã àöì quaá nùnå g chùng? Cunä g coá thïí vò khöng àûúcå khen khi muönë giupá cha? Thïë la,â mùtæ beá xuå xuönë g, möi bùmå laiå , chên bûúcá nùnå g nhocå . Ngûúiâ cha chó biïtë thúã daiâ : “Con sao dïî tûå aiá qua!á ”. Àuná g laâ àöi khi, chuná g ta lamâ con caiá giênå döiî vò nhûnä g chuyïnå khöng àêu. Mötå nhênå xetá bònh thûúnâ g, mötå tiïnë g cûúiâ vö tû, mötå cêu böng àuaâ nheå nhanâ g, vaâ röiì treã “lamâ mùtå ” ngay: nhñu mayâ , cuiá gùmç àêuì , tay khoanh laiå trûúcá ngûcå . Àöië vúiá ngûúiâ lúná chuná g ta, phanã ûná g cuaã treã coá veã hoanâ toanâ vö cú.á Vaâ nïuë banå khöng nñn cûúiâ àûúcå trûúcá cûã chó nayâ hoùcå noiá thïm mötå cêu naoâ àoá treã canâ g giênå hún. Chñnh vò vêyå maâ nhiïuì bêcå cha meå rêtë chuá yá àïnë chuyïnå khöng coá nhûnä g lúiâ noiá lamâ “haå thêpë ” con mònh. Treã tûå aiá khöng àuná g chö?î Têtå xêuë do àûúcå nuöng chiïuì ? Àuná g ra chó laâ biïuí hiïnå bònh thûúnâ g cuaã mötå giai àoanå têm lyá dïî vú.ä Qua thúiâ gian, treã àang “xêy” caiá tñnh cacá h cuaã mònh vaâ coá thïí camã thêyë bõ àe doaå búiã mötå lúiâ chó trñch hoùcå chocå quï vö haiå . Theo nhaâ têm lyá hocå ngûúiâ Phapá Helá enâ e Danglard, lucá ào,á treã muönë úã àuná g tû thïë cuaã mònh. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 115 Sûå nhayå camã trûúcá caiá nhòn cuaã ngûúiâ khacá xuêtë hiïnå rêtë súmá úã tre.ã Àöi khi treã chûa biïtë ài cunä g àaä coá phanã ûná g khöng haiâ lonâ g trûúcá sûå cûúiâ cútå cuaã ngûúiâ lúná khi noá xayã ra khöng tûúng thñch vúiá thúiâ àiïmí cênì chia se.ã Hùnè coá lucá banå khöng nñn cûúiâ àûúcå khi nhòn thêyë con mònh lamâ mötå àönå g tacá húi ò acå h hoùcå nhùn mùtå . Têtë nhiïn laâ lucá ào,á chuná g ta khöng chïë nhaoå con mònh. Duâ vêyå , treã camã thêyë rùnç g mònh laâ nguyïn nhên lamâ ngûúiâ khacá cûúiâ vaâ phanã ûná g laiå theo cacá h cuaã mònh. Banå chó cênì an uiã treã bùnç g vaiâ cêu vñ duå nhû “Cha meå cûúiâ nhûng khöng chocå quï con àêu. Cha meå chó thêyë àönå g tacá cuaã con húi buönì cûúiâ ”. Luön thêtë vonå g vò bõ coi laâ “conâ nhoã qua”á Duâ úã àöå tuöií naoâ ài nûaä , mötå àûaá treã giênå döiî thò ñt nhiïuì cunä g chõu àau khö.í Nhaâ phên tñch têm lyá Danielle Dalloz khùnè g àõnh: “Àiïuì àoá giönë g nhû mötå vïtë thûúng cuaã ngûúiâ quaá tûå yïu mònh. Treã giênå laâ vò noá khöng thïí àapá ûná g vúiá hònh anã h maâ ngûúiâ khacá mong chúâ hoùcå treã muönë mang laiå ”. Lucá ào,á treã camã thêyë bõ traã vïì vúiá caiá tuöií thêtå cuaã mònh, vúiá sûå bêtë lûcå trûúcá nhûnä g sûå viïcå . Coá treã muönë thïí hiïnå mònh àaä lúná bùnç g cacá h àoiâ tûå tùmæ mötå mònh, tûå ùn uönë g hoùcå thêmå chñ muönë dunâ g mayá anã h cuaã cha meå àïí chupå hònh. Nïuë lucá àoá banå khöng kïmì chïë àûúcå maâ buötå miïnå g rùnç g “con conâ nhoã qua”á thò chñnh cêu noiá nayâ lamâ töní thûúng treã rêtë nhiïuì . Thïë laâ treã tûå giam mònh vaoâ caiá voã öcë vúiá veã giênå dû.ä Trong nhûnä g trûúnâ g húpå nhû vêyå , têtë nhiïn laâ banå khöng nïn nhûúnâ g nhõn bùnç g cacá h lamâ cho treã sönë g vúiá mötå sûå viïcå maâ treã chûa chñn muöiì . Chó cênì banå cöë gùnæ g lamâ giamã tûå aiá cuaã treã bùnç g cacá h múã mötå caná h cûaã söí hûúná g àïnë tûúng lai: “Lucá nayâ con conâ quaá nho,ã nhûng mötå ngayâ naoâ àoá con coá thïí lamâ àûúcå nhû vêyå ”. Chuyïn gia Helá enâ e Danglard lûu y:á “Àûnâ g quïn rùnç g mötå àûaá treã sönë g vúiá nhûnä g thêtë vonå g suötë caã ngayâ . Chñnh nhûnä g giúiá hanå nayâ lamâ treã an têm vaâ giupá treã tûå xêy dûnå g. Àönì g thúiâ , treã cunä g khöng chêpë nhênå yá nghô cho rùnç g mònh khöng thïí lamâ àûúcå moiå thû.á Nïuë treã coá camã giacá khöng lamâ àûúcå nhûnä g chuyïnå cênì phaiã lamâ , coá thïí treã lo ngaiå mêtë ài àiïuì duy nhêtë conâ laiå : tònh yïu cuaã cha me.å Trong thêm têm, con chuná g ta chó mong ûúcá mötå àiïuì : àapá ûná g http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 116 nhûnä g gò maâ ngûúiâ lúná chúâ àúiå vaâ “dïî thûúng” theo àuná g nghôa cuaã tûâ nayâ . Chñnh vò lyá do nayâ maâ tñnh tûå aiá cuaã treã àùcå biïtå tröiî lïn möiî khi ai àoá àïì cêpå àïnë veã bïì ngoaiâ cuaã mònh. Coá treã thñch tûå mònh chonå àöì mùcå àïnë trûúnâ g möiî buöií saná g. Nïuë banå lúä coá lúiâ bònh phêmí vö haiå naoâ àoá vïì chuyïnå nayâ , duâ khöng phaiã laâ khen chï gò ca,ã treã seä phanã ûná g: “Taiå sao meå noiá vúiá con nhû vêyå ? Àöì con chonå khöng àepå sao? Nïuë vêyå thò con ài thay àöì khacá ”. Quyïtë àõnh khön ngoan nhêtë lucá nayâ laâ banå àûnâ g àïì cêpå àïnë chuyïnå ào,á búiã tñnh tûå aiá cuaã treã seä tûå biïnë mêtë khi cha meå khöng coá thïm lúiâ chïë giïuî . Àöi khi, tñnh tûå aiá quaá àaná g coá thïí che àêyå mötå nöiî thêtë vonå g sêu thùmè . “Vêyå laâ cha meå khöng thûúng con!”, àoá laâ cêu noiá phanã ûná g yïuë útá cuaã treã khi bõ cûúiâ nhaoå . Tñnh tûå aiá quaá mûcá cuaã treã thûúnâ g bùtæ nguönì tûâ lucá conâ beá xñu. Mötå söë treã traiã qua giai àoanå khoá khùn cuaã cuöcå sönë g (gia àònh coá tang, cha meå hucå hùcå ...). Hùnè treã rêtë muönë sûaã chûaä nhûnä g bêtë hanå h ào,á nhûng coá camã giacá mònh khöng àuã sûcá lamâ . Thïë laâ treã tûå aiá möiî khi thïë giúiá bïn ngoaiâ phanã chiïuë laiå cho treã thêyë mötå hònh anã h bõ mêtë giaá cuaã chñnh mònh. Trong nhûnä g trûúnâ g húpå nùnå g, liïuå phapá têm lyá coá thïí giupá treã hanâ gùnæ vïtë thûúng. Khi ào,á treã bùtæ àêuì hocå thûúng yïu vaâ phatá triïní ocá haiâ hûúcá cuaã mònh mötå cacá h thñch thu.á Thöng thûúnâ g, tñnh tûå aiá cuaã treã coá khuynh hûúná g tûå phai nhatå ài qua thúiâ gian. ÚÃ khoanã g 6-7 tuöií , treã àaä àûúcå trang bõ khaá àuã àïí nùmæ bùtæ sûå viïcå . Khi bûúcá vaoâ tiïuí hocå , treã àaä hònh thanâ h àûúcå caiá voã baoã vïå mònh khoiã nhûnä g vïtë thûúng tûå aiá . Vai troâ cuaã phuå huynh chuná g ta laâ chûná g toã lonâ g thûúng yïu thêtå sûå vaâ luön khuyïnë khñch treã tiïnë bö,å nhûng khöng ài àïnë mûcá quaá haoâ phoná g lúiâ khen chó vò con mònh lamâ àûúcå mötå viïcå conã con naoâ ào.á “Meoâ khen meoâ daiâ àuöi”, àiïuì quan tronå g laâ banå phaiã biïtë àùtå con mònh vaoâ àuná g quyä àaoå phatá triïní bònh thûúnâ g cuaã tre,ã búiã vò röiì coá lucá banå seä phaiã gùpå laiå tñnh tûå aiá conâ nùnå g hún cuaã con mònh úã tuöií thiïuë niïn. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 117 Giuáp con coá nhiïìu baån Khöng coá banå , treã seä trúã nïn trêmì lùnå g, thu mònh laiå , ñt coá cú höiå thanâ h cöng trong cuöcå sönë g. Búiã vêyå , giupá con kïtë banå laâ viïcå vö cunâ g quan tronå g maâ cacá bêcå cha meå phaiã lamâ . Banå coá thïí tham khaoã nhûnä g lúiâ khuyïn sau àêy. - Dayå con phatá triïní tñnh húpå tacá . Cha meå hayä khuyïnë khñch treã tham gia cacá hoatå àönå g vui chúi nhû àaá boná g, ài daä ngoaiå cunâ g banå be,â gia àònh. Coá thïí múiá àêuì con banå seä ngaiå , nhûng àûúcå meå àönå g viïn nhiïuì , treã seä boã dênì tñnh rutå re.â - Giupá treã bònh tônh, tûå tin. Thêyë con khoá khùn khi tiïpë xucá vúiá banå be,â cha meå khöng nïn mùnæ g mo,ã chò chiïtë . Nhû thïë seä khiïnë noá trúã nïn súå haiä , canâ g thu mònh laiå . Cacá h tötë nhêtë laâ banå hayä trênë an con, noiá vúiá no:á \"Con àûnâ g sú,å coá thïí cacá banå khöng hiïuí y.á Lênì sau, con nïn cúiã mú,ã àûnâ g giûä böå mùtå khoá àùm àùm nhû thï\"ë . - Quan têm àïnë moiå ngûúiâ xung quanh. Hayä giaiã thñch cho con rùnç g seä chùnè g coá ai chúi vúiá noá nïuë nhû luön ñch ky,ã chó biïtë nghô àïnë banã thên. Banå nïn dayå con cacá h quan têm àïnë ngûúiâ khacá , khi banå bõ ömë thò nïn àïnë thùm, khi banå gùpå khoá khùn nïn giupá àú.ä - Hayä taoå cho treã möi trûúnâ g kïtë banå tötë . Con banå àûúcå dayå döî trong möi trûúnâ g thên mêtå , gênì guiä thò cunä g dïî chan hoaâ vúiá banå beâ hún. Vò vêyå , trong gia àònh banå nïn taoå ra khöng khñ vui ve,ã sau bûaä cúm, moiå ngûúiâ nïn ngöiì laiå noiá chuyïnå vúiá nhau. Banå cunä g nïn khuyïnë khñch con tham gia cacá cêu lacå bö,å nhomá banå coá cunâ g súã thñch. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 118 Giaáo duåc con yá thûác tiïët kiïåm Dayå con tiïtë kiïmå tiïnì bacå laâ mötå quaá trònh lêu daiâ , phaiã bùtæ àêuì tûâ khi 5-7 tuöií . Quan niïmå cho rùnç g phaiã àúiå lucá treã biïtë tiïu tiïnì múiá dayå tiïtë kiïmå laâ hoanâ toanâ sai lêmì . Chuyïn gia taiâ chñnh Greg Smith (Australia) àaä àûa ra mötå söë lúiâ khuyïn vïì vênë àïì nayâ . Lûaá tuöií tûâ 5 àïnë 7: Giao cho treã mötå söë cöng viïcå nho nhoã phuâ húpå vúiá tuöií tacá vaâ thïí chêtë . Cuöië tuênì hay cuöië thaná g, banå töní g kïtë cöng viïcå , àaná h giaá kïtë quaã vaâ phatá cho treã mötå moná tiïnì nho nhoã tûúnå g trûng, goiå laâ tiïnì lûúng cho nhûnä g nöî lûcå lao àönå g cuaã tre.ã Khöng nïn sa àaâ vaoâ viïcå dunâ g tiïnì àïí lamâ möiì nhû,ã chùnè g hanå nhû quetá nhaâ 2.000 àönì g, lau nhaâ 3.000 àönì g khiïnë treã coá thoiá quen phaiã cho tiïnì múiá chõu lamâ . Tuy àaä phatá lûúng, banå khöng nïn cho treã tuyâ tiïnå dunâ g tiïnì theo yá thñch. Hayä mua mötå con lúnå nhûaå àïí cêtë tiïnì . Cha meå nïn hûúná g con vaoâ viïcå mua sùmæ coá ñch nhû nhûnä g dunå g cuå hocå têpå , sacá h vú,ã tuyïtå àöië khöng àûúcå chiïuì con mua àöì chúi àùtæ tiïnì , mang tñnh baoå lûcå , phanã giaoá ducå duâ chuná g coá giayä giuaå , ùn vaå àïnë àêu. Lûaá tuöií tûâ 7 àïnë 12: Banå hayä giupá con xacá àõnh mucå tiïu tiïtë kiïmå lêu daiâ vaâ lïn kïë hoacå h thúiâ gian àïí thûcå hiïnå mucå tiïu ào.á Cunä g coá thïí cho treã xem nhûnä g hoaá àún chi tiïu trong gia àònh àïí giupá treã hiïuí rùnç g cha meå phaiã lao àönå g vaâ tiïtë kiïmå nhû thïë naoâ . Baiâ hocå rutá ra úã lûaá tuöií nayâ la:â Tiïtë kiïmå laâ mötå viïcå lamâ coá kïë hoacå h vaâ àoiâ hoiã phaiã coá àêuì ocá tû duy chûá khöng phaiã laâ muönë tung hï tiïnì theo kiïuí gò cunä g àûúcå . Cênì phaiã coá tiïnì vaâ vaâ sûå quanã lyá tiïnì àuná g àùnæ múiá coá thïí xêy dûnå g mötå gia àònh bònh öní . Lûaá tuöií niïn thiïuë : Möiî thaná g chó phatá mötå moná tiïnì cöë àõnh àïí chi traã cho nhûnä g nhu cêuì caá nhên àuná g àùnæ vaâ cho nghiïn cûuá http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 119 hocå têpå . Treã phaiã tûå xoay xúã vúiá söë tiïnì ào.á Banå khöng nïn mïmì lonâ g tùng tiïnì vò bêtë cûá lyá do naoâ . Khuyïnë khñch con tûå kiïmë tiïnì bùnç g nhûnä g viïcå lamâ chên chñnh vaâ húpå sûcá nhû: giao baoá , phuå giupá gia àònh. Baiâ hocå tiïtë kiïmå rutá ra cho lûaá tuöií nayâ laâ sûã dunå g àönì g tiïnì phuâ húpå vúiá nhu cêuì banã thên, quyá tronå g cöng sûcá lao àönå g vaâ coá yá thûcá vïì vai troâ cuaã vênë àïì taiâ chñnh trong cuöcå sönë g tûúng lai. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 120 Daåy cho con nhûäng baâi hoåc dinh dûúäng Hayä ruã con banå ài chúå cunâ g, àêy laâ cú höiå tötë àïí cacá cö be,á cêuå beá nhênå biïtë àûúcå cacá loaiå thûcå phêmí , rau qua.ã Hayä cöë gùnæ g thûcå hiïnå \"muaâ naoâ thûcá nêyë \" úã mûcá àöå töië àa. Àiïuì nayâ tiïnå cho viïcå lamâ àa danå g thûcå àún vaâ con banå seä khöng chaná vò quanh nùm ngayâ thaná g chó coá mötå vaiâ moná thay àöíi. Nïn ruã con cunâ g nêuë cacá moná ùn vúiá banå àïí \"àaná h thûcá \" camã giacá ngon miïnå g. Sau àoá viïcå ùn uönë g àöië vúiá chuná g khöng phaiã laâ bõ epá buöcå maâ trúã thanâ h niïmì thñch thu.á Hayä kñch thñch trñ toâ moâ cuaã con, àûnâ g boã lúä cú höiå cho con lamâ quen vúiá cacá võ múiá . Mötå cacá h tûå nhiïn, têtë caã treã em àïuì thñch võ ngotå hún cacá võ khacá , nhûng bùnç g sûå kheoá leoá banå seä hûúná g sûå chuá yá cuaã chuná g vaoâ cacá hûúng võ khacá . Hayä àïí con khamá phaá cacá moná ùn múiá , nïuë chuná g khöng thñch thò khöng nïn epá , tuy nhiïn hayä thûã vaoâ lênì sau. Trong khoanã g tûâ 4 àïnë 7 tuöií treã em cênì 4-5 lênì àïí quen vúiá mötå võ múiá . Viïcå trang trñ cacá moná ùn mötå cacá h tinh tïë seä lamâ cho bûaä ùn trúã nïn vö cunâ g hêpë dênî . Hayä cunâ g ùn töië mötå cacá h vui veã vaâ thû gianä , khöng noiá vïì cöng viïcå hay chuyïnå baiâ vú.ã Trong tuã lanå h nhaâ banå nïn thûúnâ g xuyïn coá sûaä chua chûá khöng phaiã laâ kem, hoa quaã tûúi thay cho nûúcá ngotå . Nïn cho treã ùn hoa quaã trûúcá bûaä ùn nûaã giúâ tötë hún laâ sau ào.á Banå nïn taoå thoiá quen chó dunâ g nûúcá ngotå trong cacá dõp lïî sinh nhêtå búiã thûúnâ g xuyïn sûã dunå g nûúcá ngotå , nûúcá uönë g coá ga khöng tötë cho sûcá khoeã . ApÁ dunå g cho con banå quy tùcæ \"hoùcå \" chûá khöng phaiã \"va\"â . Hoùcå mötå cöcë nûúcá ngotå hoùcå 2 caiá keoå chûá khöng phaiã têtë ca.ã Khöng nïn cêmë àoaná maâ àïí chuná g chonå lûaå . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 121 Chñnh banå laâ ngûúiâ quyïtë àõnh thûcå àún nïn phaiã nhúá sûå cên bùnç g dinh dûúnä g khöng phaiã chó mötå ngayâ àaä co.á Noá àûúcå xêy dûnå g trong caã tuênì , caã thaná g... http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 122 GIAÁO DUÅC NHÊN BAÃN http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 123 Noái chuyïån giúái tñnh vúái con Vênë àïì nayâ vönë laâ àiïuì khaá tïë nhõ vaâ khoá noiá . Tuy nhiïn, con cuaã banå cênì àûúcå trang bõ nhûnä g kiïnë thûcá vïì giúiá tñnh trûúcá khi thanâ h ngûúiâ lúná . Hayä bùtæ àêuì , thêtå thùnè g thùnæ vaâ trung thûcå vúiá con, banå nhe!á Vênë àïì khoá khùn nhêtë cuaã giaoá ducå giúiá tñnh laâ lamâ sao gatå boã moiå thanâ h kiïnë cunä g nhû quan niïmå cuä vïì khoa hocå giúiá tñnh. Chùnè g hanå nhû yá nghô: treã con rêtë trong trùnæ g, khöng nïn gieo vaoâ àêuì chuná g nhûnä g hònh anã h hoùcå suy nghô khöng tötë . Vúiá cacá h nghô nayâ , viïcå cho bonå treã biïtë vïì giúiá tñnh laâ àiïuì cêmë ky.å Nhû thïë seä lamâ anã h hûúnã g àïnë sûå thú ngêy, trong trùnæ g, àûa bonå chuná g àïnë viïcå thûã nghiïmå cho biïtë . Àoá laâ mötå hònh thûcá cuaã sûå sa nga,ä hû honã g. Qua mötå söë àiïuì tra xaä höiå hocå , phênì lúná cacá thanh thiïuë niïn phamå phapá vïì giúiá tñnh, cacá cö gaiá khöng chönì g maâ coá con, àïuì khöng àûúcå cha meå hûúná g dênî vïì giúiá tñnh tûâ höiì conâ be.á Meå laâ ngûúiâ banå cuaã con gaiá Àûnâ g àïí con bõ bêtë ngúâ hoùcå hoanã g hötë trûúcá nhûnä g biïnë chuyïní cuaã cú thï.í Banå coá thïí hûúná g dênî con tòm hiïuí vïì nhûnä g biïnë chuyïní nayâ qua cacá phûúng tiïnå thöng tin àaiå chuná g. Hayä dunâ g ngön ngûä thñch húpå vúiá àöå tuöií cuaã con gaiá banå : Tûâ 3 àïnë 5 tuöií : Àûnâ g àïí beá ngacå nhiïn hoùcå súå haiä khi phatá hiïnå ra coá mötå banå khöng giönë g mònh úã nhaâ treã hay trûúnâ g mêuî giaoá . Hayä giaiã thñch cho beá vïì sûå khacá nhau cuaã hai giúiá tñnh bùnç g nhûnä g hònh dung tûâ thñch húpå vúiá lûaá tuöií nhaâ treã vaâ mêuî giaoá . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 124 Àöi khi cunä g cênì lamâ yïn lonâ g beá bùnç g cacá h xacá nhênå sûå khacá nhau nhû thïë khöng coá gò laâ sai traiá vaâ hû honã g ca.ã Trung thûcå , thùnè g thùnæ , khöng noiá döië : Tûâ 6 àïnë 10 tuöií : Tñnh e thenå cuaã beá lucá nayâ phatá triïní dênì . Beá bùtæ àêuì muönë coá sûå riïng tû nho nhoã àïí khamá phaá chñnh mònh. Ngûúiâ meå nhayå bená seä luön kõp thúiâ coá mùtå bïn be,á traã lúiâ nhûnä g cêu hoiã vïì giúiá tñnh cuaã con gaiá . Vñ duå nhû :”Em beá úã àêu sinh ra?”, “Taiå sao meå coá vuá maâ con laiå khöng?”. Cênì traã lúiâ con mötå cacá h trung thûcå vaâ dïî hiïuí . Lùnæ g nghe vaâ luön tòm cú höiå cung cêpë kiïnë thûcá cho con. Mötå söë beá gaiá dêyå thò súmá . Vò thï,ë ngay tûâ khi beá 10, 11 tuöií , meå nïn noiá chuyïnå cho beá biït vïì kinh nguyïtå , sûå phatá triïní cuaã cú thïí vaâ têm sinh lyá úã tuöií dêyå thò. Khi beá àaä vûútå qua ngûúnä g cûaã dêyå thò, chuêní bõ laâ mötå thiïuë nû,ä meå nïn mua cacá loaiå sacá h kiïnë thûcá vïì giúiá tñnh cho con gaiá àocå . Nïn boã ra mötå khoanã g thúiâ gian nhêtë àõnh trong ngayâ àïí troâ chuyïnå vúiá con vïì cacá camã xucá yïu àûúng vúiá ngûúiâ khacá phaiá , viïcå quan hïå vúå chönì g, sûå thuå thai vaâ sinh nú.ã Hayä noiá thêtå cúiã múã vaâ khoa hocå . Qua ào,á dayå con gaiá biïtë cacá h giûä gòn vaâ baoã vïå cú thï,í tracá h xa nhûnä g thûã nghiïmå nguy hiïmí do hiïuë ky.â Vúiá con trai: Vúiá banã nùng cú banã , con trai thûúnâ g thùcæ mùcæ vïì vênë àïì giúiá tñnh nhiïuì hún con gaiá . Do tñnh cacá h, chuná g bönì g bötå , noná g nayã , muönë biïtë hïtë , hiïuí hïtë àïí khùnè g àõnh mònh. Ngûúiâ böë cênì hûúná g dênî cho con trai kõp thúiâ àïí traná h nhûnä g àiïuì àaná g tiïcë xayã ra trong quaá trònh chuná g tûå tòm hiïuí mònh. Trong nhûnä g nùm àêuì , khi beá conâ nho,ã meå cunä g coá thïí àamã àûúng viïcå hûúná g dênî vïì giúiá tñnh cho con trai vò meå laâ ngûúiâ gênì guiä vúiá con nhêtë . Àïnë khi beá 11 tuöií , bùtæ àêuì coá nhûnä g biïcë chuyïní vïì têm sinh ly,á vò laâ “àanâ öng vúiá nhau” nïn viïcå noiá chuyïnå giúiá tñnh cuaã böë vúiá con trai seä dïî danâ g hún. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 125 Beá trai thûcå sûå toâ moâ vïì banã thên mònh khi chuná g bùtæ àêuì vúä tiïnë g. Dên gian goiå laâ tuöií dêyå thò. Àêy laâ khoanã g thúiâ gian biïnë chuyïní àùcå biïtå , coá anã h hûúnã g àïnë caã àúiâ ngûúiâ . Vïì thïí chêtë , àûaá beá seä cao votå lïn, mùtå xuêtë hiïnå nhûnä g munå trûná g ca.á Böå phênå sinh ducå phatá triïní song song vúiá cacá camã xucá vïì giúiá tñnh maâ tûâ trûúcá àïnë nay, chuná g chó biïtë mötå cacá h mú hö.ì Vïì tinh thênì , tñnh cacá h cuaã chuná g coá thïí thay àöií vaâ àõnh hònh theo chiïuì hûúná g tötë hoùcå xêuë hún, tuyâ theo nhûnä g gò chuná g camã nhênå . Viïcå xuêtë tinh ban àïm àaná h dêuë tuöií dêyå thò úã con trai. Nïuë chûa àûúcå böë meå cho biïtë trûúcá vïì àiïuì nayâ , cêuå beá coá thïí seä hoang mang, lo sú.å Vúiá nhûnä g àûaá treã nhayå camã , viïcå phatá hiïnå ra mònh coá mötå khaã nùng kyâ bñ naoâ àoá lamâ cho chuná g lo súå vaâ tûå co mònh vaoâ voã öcë . Àûaá treã coá tñnh cacá h manå h thò bönì g bötå , hiïuë ky,â muönë bûtá pha,á phö diïnî taiâ nùng cuaã mònh. Àêy laâ lucá ngûúiâ böë cênì gênì guiä vaâ hûúná g dênî con trai camã thuå sûå viïcå mötå cacá h bònh tônh, saná g suötë . Àûaá treã seä thêyë àûúcå thöng camã , vaâ an uiã khi biïtë böë mònh ngayâ xûa cunä g tûnâ g traiä nhûnä g sûå cöë maâ noá àang phaiã àöië pho.á Cacá sacá h giaoá ducå giúiá tñnh rêtë hûuä dunå g trong trûúnâ g húpå nayâ . Böë nïn lûaå chonå sacá h cho con àocå vaâ giaiã thñch nhûnä g chöî naoâ maâ con chûa hiïuí . Tötë nhêtë , nïn danâ h mötå khoanã g thúiâ gian nhêtë àõnh trong ngayâ àïí thaoã luênå vúiá con vïì cuönë sacá h àang àocå . Khöng nhû con gaiá , khi phatá triïní giúiá tñnh, con trai thûúnâ g toâ mo,â thûã nghiïmå àïí khamá phaá nhûnä g bñ mêtå cuaã banã thên. Böë cênì canã h baoá con trai vïì nhûnä g nguy hiïmí coá theã gùpå nhû quan hïå giúiá tñnh bûaâ baiä nhû cacá bïnå h xaä höiå , lêy nhiïmî HIV... http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 126 Ngoaiâ ra böë cunä g cênì phaiã giaiã thñch cho con biïtë nhûnä g sûå cöë coá thïí xayã ra trong quan hïå giúiá tñnh. Bïn canå h àoá laâ nhûnä g biïuí hiïnå lïcå h lacå vïì àönì g tñnh aiá , thuã dêm... Khi àaä hiïuí roä vênë àï,ì treã seä biïtë àûúcå nhûnä g mùtå lúiå haiå trûúcá möiî tònh huönë g vaâ traná h xa àiïuì xêuë . Khi böë vaâ con trai àaä laâ hai ngûúiâ banå thûcå sû,å viïcå têm tònh, troâ chuyïnå thùnè g thùnæ , cúiã múã vïì vênë àïì giúiá tñnh seä khöng conâ laâ àiïuì khoá thûcå hiïnå nûaä . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 127 Rùn daåy con núi àöng ngûúâi Ai cunä g thêyë aiá ngaiå khi nhòn canã h mötå baâ meå quatá thaoá con mònh úã chönë àöng ngûúiâ . Nhûng hêuì nhû ngûúiâ meå naoâ cunä g nhû thï,ë cöë phatå cho àûúcå àûaá con bûúná g bónh àang khi moiå cùpå mùtæ àöí dönì vïì noá vúiá caiá nhòn doâ xetá . Treã seä trúã nïn ngang bûúná g, thiïuë lïî àö,å hay cau co,á dïî gêy hênë vaâ thûúnâ g noiá döië . Tûâ àoá treã trúã nïn khepá kñn. Tuyâ tònh huönë g, hoanâ canã h maâ banå chonå cacá h rùn dayå con caiá cho húpå ly.á Khöng ngûúiâ meå naoâ muönë moiå ngûúiâ cho rùnç g con mònh laâ möt àûaá treã hû honã g, bûúná g bónh, cû xûã khöng àuná g phepá . Vaâ cunä g chùnè g coá cha meå naoâ muönë lamâ mêtë mùtå con caiá trûúcá mùtå ngûúiâ khacá . Dayå con úã nhaâ khöng kho,á nhûng xûã lyá thïë naoâ vúiá nhûnä g thaiá àöå khöng hay cuaã noá núi cöng cönå g laâ chuyïnå àau àêuì . Banå coá thïí tham khaoã cacá h giaiã quyïtë tûâ nhûnä g tònh huönë g coá thêtå dûúiá àêy: khöng thñch ai ra mùtå ; àoiâ mua qua;â sai khiïnë ngûúiâ khacá ; àoiâ ùn hanâ g; xucá phamå ngûúiâ khacá ; gianâ h àöì chúi; phaá trong bûaä ùn; Toã veã khöng thñch ai ra mùtå : Höm àoá laâ sinh nhêtå àûaá con trai 6 tuöií cuaã banå . Baâ nöiå chauá àang xem noá múã qua.â Thêyë moná quaâ baâ tùnå g laâ böå pijama, noá thùnè g tay àêyí sang mötå bïn, múã moná khacá . Tröng baâ nöiå hutå hênî g thêtå sû.å Trong trûúnâ g húpå noá khöng thñch ai cunä g vêyå . Meå chönì g banå hay ngûúiâ bõ phanã àöië coá thûcå sûå buönì vïì chuyïnå àoá hay chó thêtë vonå g nhêtë thúiâ ? Coá thïí chó laâ thêtë vonå g nhêtë thúiâ . Banå khöng nïn àaoâ sêu quaá tònh huönë g nayâ , duâ sao thò àûaá beá 6 tuöií àaä thïí hiïnå trung thûcå camã giacá cuaã noá lucá ào,á tuy thiïuë tïë nhõ. Nïuë meå chönì g cuaã banå mong àúiå àûúcå öm hön thùmæ thiïtë hay lúiâ camá ún thêtå tònh thò coá leä baâ khöng thûcå tï.ë Nhûng noiá thïë cunä g khöng coá nghôa laâ banå khöng cênì quúã tracá h treã vïì chuyïnå nayâ . Àoá laâ cú höiå àïí http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 128 banå dayå cho treã biïtë nghô àïnë têm tranå g cuaã ngûúiâ khacá , duâ treã khöng thñch thuá àiïuì nayâ . Sau khi moiå ngûúiâ ra vï,ì banå coá thïí dayå baoã treã bùnç g cacá h àùtå treã vaoâ võ trñ baâ nöiå àïí hiïuí àûúcå têm tranå g khöng vui vïì hanâ h vi treã àaä lamâ . Hayä cho treã ngöiì úã ghïë baâ nöiå noá àaä ngöiì , banå diïnî laiå hanâ h àönå g cuaã treã lucá múã quaâ vaâ hoiã xem camã giacá cuaã treã nhû thïë naoâ . trúã vïì Àoiâ mua qua:â Banå ài mua sùmæ úã siïu thõ vúiá àûaá con gaiá 3 tuöií . Beá àoiâ xem hanâ g baná àöì chúi vaâ naiâ banå mua mötå moná àùtæ gia.á Banå quyïtë àõnh khöng mua, beá giênå döiî ra mùtå . Dênî treã vaoâ cûaã hanâ g baná àöì chúi maâ khöng chùcæ seä mua cunä g giönë g nhû ài trïn baiä mòn, cûá súå mòn seä nö.í Phonâ g bõ laâ cacá h tötë nhêtë : Banå nïn noiá cho treã biïtë vïì mucå àñch mua sùmæ vaâ nhûnä g gò cênì mua trûúcá khi àïnë siïu thõ. “Höm nay meå con mònh ài mua sùmæ úã siïu thõ. ÚÃ àoá coá cûaã hanâ g àöì chúi, mònh vaoâ xem nhûng seä khöng mua àöì chúi”. Trûúnâ g húpå banå khöng lûúnâ g trûúcá viïcå treã nùnç g nùcå àoiâ mua cho àûúcå moná àöì chúi, hayä dûtá khoatá chêmë dûtá àoiâ hoiã cuaã no.á Àûa treã ra khoiã cûaã hanâ g duâ treã coá la gaoâ , traná h thaiá àöå hay lúiâ noiá kñch àönå g cho àïnë khi treã bònh tônh trúã laiå . Lucá àoá banå àûnâ g la mùnæ g vò treã khöng nghe nhûnä g gò banå noiá . Sau khi cún giênå cuaã treã àaä qua, hayä noiá vúiá treã àiïuì gò àoá giupá noá khuêy khoaã nhû: “Chuyïnå vûaâ röiì thêtå khöng hay cho meå con mònh. Thöi mònh àûnâ g àïí yá àïnë noá nûaä ”. trúã vïì Sai khiïnë ngûúiâ khacá : Banå dênî con ài ùn sinh nhêtå . Trong buöií tiïcå , noá sai khiïnë banå beâ chung quanh. Trûúcá tiïn banå hayä xem laiå àêy coá phaiã laâ thaiá àöå thûúnâ g coá úã treã hay khöng. Nïuë khöng phaiã , banå tòm hiïuí xem treã coá àoiá , mïtå hay bïnå h khöng. Vò nhûnä g vênë àïì àoá vönë laâ nhûnä g tònh tranå g dïî lamâ cho treã thïí hiïnå ra bïn ngoaiâ . Nïuë trûúcá àêy banå àaä tûnâ g thêyë treã thïí hiïnå thaiá àöå nayâ , lucá nayâ banå nïn traná h can thiïpå vaoâ . Trong trûúnâ g húpå ào,á ngûúiâ coá khaã nùng uönë nùnæ treã hiïuå quaã nhêtë laâ nhûnä g àûaá treã cunâ g dûå tiïcå . Nïuë banå khöng can thiïpå ngay thò qua ûná g xûã cuaã nhûnä g àûaá treã khacá nhû khöng àïí yá hoùcå xa laná h, noá seä hiïuí ra rùnç g thaiá àöå cuaã noá àöië vúiá chuná g banå laâ khöng thïí chêpë nhênå àûúcå .trúã vïì http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 129 Àoiâ ùn hanâ g: Àûaá con 5 tuöií cuaã banå àoiâ ùn hanâ g bïn àûúnâ g. Banå khöng àönì g y.á Ngay giûaä phö,ë noá gaoâ lïn vaâ àaná h döiî banå . Coá 2 biïnå phapá apá dunå g thñch húpå cho tònh huönë g nayâ : Thûá nhêtë laâ ön hoaâ : bùnç g gionå g noiá kiïn àõnh, banå noiá cho treã biïtë rùnç g banå khöng thay àöií quyïtë àõnh cuaã mònh, sau àoá hayä dênî treã ài khoiã chöî ào.á Biïnå phapá nayâ cho treã thúiâ gian suy nghô vaâ kïtë quaã cuaã noá tönì taiå trong têm trñ cuaã tre.ã Banå nïn lêpå tûcá àûa treã ra khoiã chöî noá gêy huyïn naoá vaâ baoá cho noá biïtë seä noiá vïì chuyïnå vûaâ röiì khi vïì àïnë nha.â Banå hayä ra mötå hònh phatå naoâ àoá àïí rùn dayå tre:ã \"Meå phatå con khöng àûúcå xem TV vaâ chúi àöì hanâ g vò lucá nayä con la hetá vaâ àaná h döiî me”å . Sau àoá banå cêtë hïtë nhûnä g àöì chúi treã thñch. Biïnå phapá thûá hai banå sûã dunå g löië noiá dñ domã nhûng vúiá gûúng mùtå nghiïm nghõ. \"Mònh khöng ùn chöî nayâ . Meå biïtë con khöng vui, nhûng mònh seä khöng ùn úã àêy”. Khi noiá nhû vêyå , banå cho treã thêyë banå úã võ thïë chuã àönå g. Coá thïí boã qua nhûnä g giênå döiî thöng thûúnâ g cuaã tre.ã Cún giênå cuaã treã con khöng coá haiå ngoaiå trûâ noá lamâ cho banå camã thêyë khoá chõu. Nhûng banå nïn nghiïm tucá xem xetá viïcå treã àaná h döiî banå . Nïuë banå boã qua lênì nayâ thò lênì sau treã seä quaá àaná g hún.trúã vïì Xucá phamå ngûúiâ khacá : Banå àûa treã ài chúi cöng viïn. Vò khöng àûúcå nhûúnâ g xñch àu, con banå àaä mùnæ g beá gaiá àang chúi: \"Mayâ laâ àöì ngu!\" Banå àûnâ g daiâ donâ g rùn dayå tre.ã Lucá nayâ nïn nheå nhanâ g giaiã thñch cho treã hiïuí noiá nùnå g nhû vêyå seä xucá phamå ngûúiâ khacá . Banå nïn noiá àiïuì gò àoá àaiå loaiå nhû: “Con khöng àûúcå phepá noiá nhûnä g lúiâ khöng hay nhû vêyå ”. Àûnâ g quúã tracá h nùnå g lúiâ lucá nayâ . Con cuaã banå thûcå sûå àaä hiïuí nhûnä g lúiâ noiá nhû vêyå gêy töní haiå cho ngûúiâ khacá , àoá laâ lyá do taiå sao noá àaä dunâ g nhûnä g lúiâ leä nhû vêyå .trúã vïì Gianâ h àöì chúi: Beá 3 tuöií con banå coá böå àöì chúi xïpë nha.â Beá nhêtë àõnh khöng cho nhûnä g àûaá treã khacá chúi chung khi cunâ g meå àïnë nhaâ àûaá banå . Àûnâ g quaá bênå têm chuyïnå nayâ , àoá laâ biïuí hiïnå rêtë bònh thûúnâ g cuaã treã nho.ã Baâ meå naoâ coá con úã àöå tuöií nayâ chùcæ chùnæ seä http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 130 nhênå ra àiïuì nayâ . Treã nhoã àang trong quaá trònh hocå biïtë chia se.ã Àïí hanå chïë tranh gianâ h, banå hayä kiïn nhênî thuyïtë phucå treã nhûúnâ g àöì chúi cho treã khacá , hay keoá sûå chuá yá cuaã treã ra khoiã moná àöì chúi ào.á Tötë hún hïtë , nhûnä g lênì sau banå nïn chuêní bõ sùné 2 böå àöì chúi xïpë nha.â Mùcå duâ viïcå dayå treã biïtë chia seã laâ àiïuì tötë , nhûng khöng phaiã mötå súmá mötå chiïuì . Phaiã mêtë tûâ 4 àïnë 5 nùm treã múiá hiïuí chia seã laâ àûcá tñnh tötë .trúã vïì Phaá trong bûaä ùn: Gia àònh banå àang dunâ g bûaä töië úã nhaâ hanâ g vúiá mötå vaiâ ngûúiâ baâ con. Beá gaiá con banå nghõch thûcá ùn lamâ vung vaiä àêyì banâ . Ngûúiâ thên cuaã banå coá veã aiá ngaiå . Treã con thûúnâ g lamâ nhû vêyå möiî khi buönì hay àïí gêy sûå chuá yá cuaã ngûúiâ khacá . Trûúcá tiïn, hayä cûná g rùnæ noiá vúiá treã khöng àûúcå nghõch vò àang laâ giúâ ùn. Kïë àïnë gúiå chuyïnå cho treã noiá hoùcå bayâ cho treã lamâ mötå viïcå gò àoá nhû àïmë xem coá bao nhiïu ngûúiâ trong nhaâ hanâ g mùcå aoá ào.ã Khi ùn úã nhaâ hanâ g banå nïn cho treã chúi àöì chúi àïí treã khöng quêyë . Canâ g bõ thu hutá búiã nhûnä g gò diïnî ra úã ngoaiâ banâ ùn bao nhiïu, treã canâ g ñt nghõch phaá bêyë nhiïu. Nïuë cacá h lamâ nayâ khöng hiïuå qua,ã hayä thùnè g thùnæ rùn àe tre.ã Trûúnâ g húpå treã vênî cûá nghõch, hayä àûa treã ra khoiã phonâ g. Àûnâ g àïí sûå viïcå anã h hûúnã g àïnë bêuì khñ thên thiïnå cuaã gia àònh http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 131 9 caách giuáp xêy dûång loâng tûå troång núi treã con Nuöi dûúnä g lonâ g tûå tronå g núi treã con ngay tûâ àöå tuöií chûa àïnë trûúnâ g dûúnâ g nhû laâ mötå tracá h nhiïmå nùnå g nïì cho cacá bêcå cha me.å Lonâ g tûå tronå g cuaã mötå ngûúiâ xuêtë phatá tûâ yá thûcá tûå lêpå , tin rùnç g mònh coá khaã nùng, nhênå ra rùnç g nhûnä g àoná g gopá cuaã mònh laâ coá giaá trõ.\" Bêcå cha meå naoâ cunä g biïtë rùnç g lonâ g tûå tronå g laâ mötå caiá gò àoá rêtë dïî àöií thay. Àöi khi ta thêyë mònh tötë , àöi lucá laiå khöng. Àiïuì maâ chuná g ta muönë dayå cho treã laâ nhûnä g kyä nùng sönë g, nhû laâ sûå nhênî naiå chùnè g hanå . Mucå àñch cuaã banå laâ lamâ sao cho con banå phatá triïní lonâ g tûå haoâ vaâ tûå tronå g, lonâ g tin vaoâ khaã nùng vûútå qua nhûnä g thacá h thûcá (àöië vúiá treã úã àöå tuöií mêuî giaoá thò thacá h thûcá àoá laâ chepá laiå cacá chûä caiá mötå cacá h chñnh xacá ). Sau àêy laâ 9 cacá h àún gianã giupá phatá triïní lonâ g tûå tronå g núi con banå : 1. Yïu khöng àiïuì kiïnå . Lonâ g tûå tronå g àûúcå triïní núã khi ta thïí hiïnå lonâ g yïu mïnë khöng àiïuì kiïnå , àïí coá thïí noiá rùnç g \"böë hoùcå meå yïu con, bêtë kïí con coá nhû thïë naoâ hay bêtë kïí con lamâ gò.\" Con banå seä tiïnë böå nhiïuì hún khi banå àoná nhênå banã thên con ngûúiâ noá bêtë kïí àiïmí manå h hay àiïmí yïuë , têm tñnh hay khaã nùng cuaã no.á Vò thï,ë hayä rönå g lûúnå g trong tònh yïu danâ h cho tre.ã Banå hayä thûúnâ g xuyïn öm hön, hay vöî vai khñch lïå no.á Vaâ àûnâ g quïn noiá cho chauá treã biïtë banå rêtë yïu no.á Khi chauá lamâ àiïuì gò sai, phaiã phên biïtå roä laâ banå àang sûaã hanâ h vi sai cuaã treã chûá khöng sûaã chñnh banã thên no.á Vñ du,å thay vò la: \"Con hû qua!á Sao maâ con dûä dùnç quaá vêyå !\", thò hayä noiá : \"Xö banå Na teá laâ khöng tötë . Banå Na bõ sûng àêuì göië röiì ào!á Con àûnâ g lamâ nhû vêyå nûaä nghe\". 2. Quan têm. Hayä danâ h thúiâ gian àïí chuá têm hoanâ toanâ àïnë con banå khi noá noiá chuyïnå vúiá banå . Cacá h nayâ rêtë hûuä hiïuå àïí sûå phatá http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 132 triïní lonâ g tûå tronå g cuaã treã vò chauá hiïuí rùnç g banå coi noá laâ quan tronå g vaâ coá giaá trõ. Khöng mêtë nhiïuì thúiâ gian àêu! Vñ duå nhû àang àocå baoá , banå ngûng laiå mötå chutá khi con muönë noiá chuyïnå , hoùcå chó tùtæ tivi khoanã g vaiâ phutá àïí traã lúiâ cho no.á Nhòn vaoâ mùtæ treã àïí thïí hiïnå rùnç g banå thûcå sûå àang lùnæ g nghe noá noiá . Khi banå àang bênå rönå , haäy noiá cho treã biïtë àiïuì àoá vaâ cunä g khöng lúâ ài nhûnä g nhu cêuì cuaã no.á Vñ duå banå noiá : \"Con cûá noiá cho meå biïtë chuyïnå bûcá tranh con veä ài, xong meå seä ài nêuë cúm\" . 3. Dayå cho treã tuên giûä mötå söë nguyïn tùcæ . Nïuë banå àaä khöng cho treã ùn vùtå trïn giûúnâ g thò höm sau àûnâ g cho noá ùn baná h keoå úã ào.á Hoùcå nïuë banå àaä bùtæ treã boã aoá quênì dú trong chêuå giùtå , thò àûnâ g bao giúâ cho noá vêtë aoá quênì trïn sanâ nha.â Hoùcå giúâ ùn cúm phaiã ngöiì quanh banâ cunâ g gia àònh chûá khöng bûng chená chayå lung tung... Khi biïtë nhûnä g nguyïn tùcæ cuaã gia àònh laâ bêtë di bêtë dõch, treã seä camã thêyë an toanâ hún. Vïì phênì banå , nïn thûúnâ g xuyïn lêpå laiå cacá nguyïn tùcæ . Chùnè g bao lêu sau treã seä bùtæ àêuì tuên theo cacá àoiâ hoiã cuaã banå . 4. Unà g höå nhûnä g viïcå liïuì lônh khöng nguy hiïmí . Khuyïnë khñch treã khamá phaá nhûnä g àiïuì múiá laå nhû thûã mötå moná ùn múiá , ài tòm mötå ngûúiâ banå tötë , hay têpå ài xe àapå . Duâ luön coá khaã nùng thêtë baiå nhûng khöng taoá baoå thò hiïmë coá cú höiå thanâ h cöng. Vò thï,ë cûá àïí con treã thûã nghiïmå nïuë khöng coá gò nguy hiïmí , vaâ cöë kiïmì yá muönë giupá àú.ä Àûnâ g \"cûuá \" treã khi noá múiá coá veã nhû khöng sûã dunå g àûúcå mötå moná àöì chúi múiá . Chñnh khi banå can thiïpå vaoâ , nhû noiá la:â \" Àïí meå lamâ cho,\" laâ lucá banå dung dûúnä g sûå lïå thuöcå vaâ lamâ giamã lonâ g tûå tin núi tre.ã Banå chó xêy dûnå g àûúcå lonâ g tûå tronå g núi treã khi banå khöng lênî lönå sûå baoã vïå treã vúiá viïcå cho noá àöië àêuì vúiá nhûnä g thacá h thûcá múiá . 5. Hayä cho phepá sai lêmì . Dô nhiïn, mùtå traiá cuaã viïcå cho treã chonå lûaå hoùcå damá lamâ nhûnä g àiïuì maoå hiïmí laâ con banå àöi khi dïî phamå sai lêmì . Nhûng ngûúiâ lúná cunä g sai lêmì ma!â Àêyë laâ nhûnä g baiâ hocå giaá trõ cho sûå tûå tin cuaã tre.ã Vò thï,ë nïuë chauá àïí caiá chená quaá satá canå h banâ vaâ chená bï,í banå bònh tônh hoiã noá xem lênì sau phaiã àïí àêu àïí caiá chená khöng rútá xuönë g àêtë nhû vêyå . Bùnç g cacá h ào,á lonâ g tûå tronå g cuaã treã seä khöng bõ haå thêpë vaâ noá hiïuí rùnç g àöi khi coá phamå sai lêmì cunä g khöng sao. Nïuë banå lúä lamâ chuyïnå gò sai traiá vúiá con, banå nhênå http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 133 löiî vaâ sûaã löiî . Àiïuì àoá seä tacá àönå g lúná àïnë chauá : Röiì noá cunä g biïtë dïî danâ g chêpë nhênå nhûnä g thiïuë sotá cuaã mònh vaâ sûaã àöií . 6. Khen ngúiå nhûnä g hanâ h vi tñch cûcå . Laâ con ngûúiâ thò ai cunä g thñch nhûnä g lúiâ khñch lï.å Vò thï,ë hayä àïí cho treã biïtë laâ banå nhênå ra nhûnä g viïcå tötë noá lamâ möiî ngayâ . Vñ du,å banå noiá öng xaä mònh: \"Trûa nay thùnç g Sol rûaã rau sönë g àêyë .\" Cêuå beá seä camã thêyë êmë apá vò lúiâ khen àoá vaâ noá cunä g hiïuí böë noá rêtë vui. Cunä g nïn khen con mötå cacá h cuå thï.í Thay vò noiá \"Gioiã \", hayä noiá : \"Meå camá ún. Con chõu khoá rûaã rau nïn ùn ngon qua!á \" Sûå khen ngúiå cuå thïí giupá àïì cao yá thûcá cuaã treã vïì thanâ h tñch àatå àûúcå vaâ thêyë mònh coá giaá trõ, àönì g thúiâ noá cunä g biïtë chñnh xacá mònh àaä lamâ tötë viïcå gò. 7. Lùnæ g nghe mötå cacá h tñch cûcå . Nïuë treã coá nhu cêuì noiá chuyïnå , banå hayä dûnâ g laiå vaâ lùnæ g nghe noá noiá . Hayä giupá treã camã thêyë thoaiã maiá vúiá nhûnä g camã xucá cuaã treã bùnç g cacá h goiå àuná g tïn chuná g. Banå hayä noiá : \"Meå hiïuí con buönì vò phaiã chia tay vúiá nhûnä g banå thên cunâ g lúpá .\" Bùnç g sûå chêpë nhênå nhûnä g camã xucá cuaã treã maâ khöng phï phaná , banå cöng nhênå giaá trõ nhûnä g tònh camã àoá vaâ coi tronå g nhûnä g àiïuì treã kïí cho banå . Nïuë banå cunä g chia seã vúiá con nhûnä g tònh camã cuaã mònh, (\"Meå thñch lùmæ ! Nhaâ mònh sùpæ ài súã thuá chúi\") thò con banå seä tûå tin àïí bayâ toã chñnh mònh. 8. Àûnâ g so saná h. Nhûnä g lúiâ la mùnæ g nhû : \"Con hû qua!á Sao con khöng giönë g chõ hai?\" hay \"Sao mayâ khöng nhòn thùnç g Bin, thùnç g Taiâ coi! Noá àêu coá hocå dötë nhû mayâ !\" chó lamâ cho treã thïm dùnç vùtå , thïm xêuë hö,í ghen tõ vaâ ganh àua. Ngay caã nhûnä g kiïuí so saná h tñch cûcå nhû \"Con chúi gioiã nhêtë \" thò cunä g coá haiå mötå cacá h tiïmì êní : vò con banå seä phaiã rêtë vêtë vaã àïí sönë g theo àuná g hònh tûúnå g nhû thï.ë Nïuë banå àïí treã biïtë banå coi noá laâ ngûúiâ gioiã nhêtë thiïn ha,å coá thïí noá cunä g tûå àaná h giaá mònh nhû vêyå . 7. \"Möiî ngûúiâ mötå ve.ã ..\" Nïuë con banå so saná h thua thiïtå vúiá chõ em hay banå beâ (\"Taiå sao con khöng chupå banh àûúcå nhû thùnç g Àûcá ?\"), banå hayä camã thöng vúiá treã vaâ nhênë manå h mötå trong nhûnä g àiïmí manå h cuaã tre.ã Vñ du,å banå noiá : \"Àuná g röiì ! Thùnç g Àûcá chupå gön gioiã , conâ con thò chúi cúâ gioiã \". Tûâ tûâ treã seä nhênå ra laâ têtë caã moiå ngûúiâ ai cunä g coá àiïmí manå h vaâ àiïmí yïuë . Vaâ con banå seä hiïuí rùnç g khöng nhêtë thiïtë phaiã laâ ngûúiâ hoanâ haoã múiá camã thêyë hanå h phucá . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 134 8. Khñch lï.å Moiå àûaá treã àïuì cênì mötå kiïuí nêng àúä naoâ àoá tûâ nhûnä g ngûúiâ thên yïu, biïuí löå qua nhûnä g cûã chó cho thêyë rùnç g \"Meå tin con. Meå thêyë nöî lûcå cuaã con. Cûá tiïpë tucå ài!\" Khñch lïå coá nghôa laâ cöng nhênå sû tiïnë bö,å chûá khöng chó àún thuênì laâ khen thûúnã g nhûnä g viïcå àaä lamâ àûúcå . Vò thï,ë nïuë treã àang vêtë vaã àïí gaiâ caiá cùpå ài hocå cuaã no,á banå hayä noiá : \"Meå biïtë con rêtë cöë gùnæ g! Sùpæ àûúcå röiì ào!á \" thay vò noiá : \" Khöng phaiã nhû vêyå àêu! Àïí meå lamâ cho!\" 9. Khen chûá khöng nõnh. Quaá khen coá thïí lamâ nhutå bútá lonâ g tûå tronå g cuaã treã vò àiïuì àoá taoå ra apá lûcå bùtæ treã phaiã cöë thïí hiïnå vaâ taoå ra mötå nhu cêuì cênì àûúcå ngûúiâ khacá taná thûúnã g liïn miïn. Vò thï,ë phaiã cêní tronå g khi khen con: Nïuë noá tötë thêtå , cöë gùnæ g thêtå thò múiá khen. Khen thêtå vaâ khen àuná g lucá lamâ cho treã lúná lïn vúiá camã giaác tötë vïì mònh. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 135 Chúi têåp thïí Mötå söë treã tûå nhiïn lûúnä g lûå khi phaiã tham gia nhûnä g sinh hoatå têpå thï.í Nïuë con banå coá khuynh hûúná g lêní traná h nhûnä g troâ chúi têpå thï,í banå phaiã cöë gùnæ g tòm ra nguyïn nhên. Coá leä noá nhutá nhatá . Nhiïuì àûaá bònh thûúnâ g vênî chúi vúiá banå nayâ banå kia laiå camã thêyë bõ apá àaoã khi àöië mùtå vúiá mötå têpå thï.í Hayä thûã mötå söë cacá h àïí con banå dïî danâ g tham gia. Ruã banå cuä vaoâ chúi chung. Thûúnâ g nhûnä g àûaá nhutá nhatá sùné lonâ g gia nhêpå nhomá nïuë àamã baoã rùnç g ñt nhêtë coá mötå àûaá banå thên cuaã noá trong têpå thïí ào.á Chó cho treã thêyë banå noá chúi thïë naoâ ; dùtæ treã àïnë chöî banå noá àïí chuná g àûná g canå h nhau. Kiïmí soatá sinh hoatå cuaã nhomá Coá trûúnâ g húpå con banå khöng thñch troâ chúi luä treã àang chúi. Nïuë troâ chúi önì aoâ vaâ naoá loanå nhû àaná h trênå gia,ã \"rûútå bùtæ boã tu\"â ..., treã súå noá seä bõ teá àau, bõ va chamå . Trong trûúnâ g húpå nayâ , noá sùné sanâ g chúi vúiá nhomá banå naoâ coá töí chûcá hún, nhû laâ troâ chúi võt capå capå , nhayã dêy, baná hanâ g hay nùnå tûúnå g, ve,ä hay lùpæ hònh... Nïuë trong nhomá coá mötå àûaá rêtë dû,ä con banå coá thïí súå àûaá àoá nïn traná h xa têpå thï.í Banå phaiã theo doiä nhûnä g hoatå àönå g cuaã nhomá treã àïí àamã baoã rùnç g khöng coá àûaá naoâ vûútå khoiã sûå kiïmí soatá cuaã ngûúiâ lúná . Nhiïuì àûaá àoiâ nghó chúi nïuë nhomá àoá chúi khöng cöng bùnç g, coá àûaá \"ùn gian\". Khi biïtë beá naoâ àang phaá nhomá , àûa noá ra khoiã nhomá vaâ chó cho chúi laiå nïuë noá chõu chúi nghiïm tucá . Cunä g coá mötå söë treã chó thñch chúi theo cacá h cuaã chuná g. Coá thïí con banå chúi mötå mònh rêtë tötë , theo cacá h riïng noá thñch vaâ khöng http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 136 thñch chúi trong nhomá . Nïuë gùpå tònh huönë g nhû thï,ë banå nïn banâ bacå vúiá giaoá viïn cuaã no.á Khöng cênì bùtæ treã gia nhêpå nhomá miïnî laâ chauá khöng camã thêyë bõ boã rúi vaâ khöng phaá phacá h cacá banå khacá . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 137 Dayå con biïtë chia seã “Mayâ khöng àûúcå chúi caiá ào!á ” cu Bi thetá to vaâ vöiå giùnç g lêyë caiá xe taiã àöì chúi tûâ mötå àûaá banå . Taiå sao con banå khöng biïtë chia se?ã Àùcå biïtå treã tûâ 3-4 tuöií vaâ lúná hún: Coá àêyë , treã biïtë chia se;ã nhûng khöng nhêtë thiïtë lucá naoâ treã cunä g thïí hiïnå sûå camã thöng vaâ chia seã cuaã mònh. Chûa àïnë tuöií ài hocå nïn treã coá nhiïuì thúiâ gian àïí chúi àuaâ vúiá cacá banå , mötå söë treã thay phiïn nhau chúi mötå moná àöì chúi vaâ khöng àùtå mònh lamâ trung têm nhû lucá noá mötå hoùcå hai tuöií . Nhûng phênì lúná thò laiå rêtë böëc àönì g vaâ chûa hocå àûúcå tñnh kiïn nhênî , phaiã ngöiì àúiå cho àïnë hïtë lûútå mònh àûúcå àunå g vaoâ àöì chúi maâ treã àang themâ muönë laâ mötå sûå thacá h thûcá . Tuy nhiïn, vïì cú banã , treã úã àöå tuöií chûa àïnë trûúnâ g biïtë “cho laâ tötë ” vaâ chuná g thêyë vui khi cunâ g chúi chung vúiá cacá banå . Banå coá thïí dayå con biïtë chia seã bùnç g cacá h khuyïnë khñch noá biïuí löå sûå quan têm, thöng camã vaâ têtë nhiïn cunä g dayå noá biïtë thïë naoâ laâ ñch ky.ã Phaiã lamâ gò? - Cho treã thêyë “chia se”ã mang laiå niïmì vui. Dayå cho con banå nhûnä g troâ chúi mang tñnh cönå g àönì g maâ nhûnä g ngûúiâ chúi phaiã cunâ g nhau lamâ viïcå àïí àatå àûúcå mucå àñch chung nhû cunâ g giaiã cêu àö,ë xïpë hònh. Hayä ruã beá cunâ g thûcå hiïnå cöng viïcå hanâ g ngayâ nhû trönì g cêy, sún hanâ g raoâ , hay rûaã xe, lau banâ ghï.ë .. Taoå cú höiå cho treã chia seã vúiá nhûnä g banå thên àöì ùn maâ chuná g thñch. Nïuë coá àiïuì kiïnå thò nhúá ghi hònh nhûnä g cuöcå ài chúi cuaã treã vúiá banå be,â nhûnä g kyã niïmå vui veã àoá seä àûúcå khùcæ ghi trong lonâ g tre.ã - Àûnâ g phatå treã khi chuná g toã ra ñch ky.ã Nïuë banå mùnæ g treã “àöì ñch ky”ã röiì phatå treã trong khi noá chûa biïtë chia se,ã hoùcå buöcå treã phaiã chia mötå vêtå naoâ àoá maâ treã rêtë yïu thñch, banå vö tònh nuöi dûúnä g núi http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 138 treã sûå oaná hênå chûá khöng phaiã laâ lonâ g quanã g àaiå . Àïí khuyïnë khñch treã biïtë chia se,ã sûå khñch lïå mang laiå hiïuå quaã tñch cûcå hún lúiâ quúã tracá h. Banå cunä g nïn nhúá rùnç g viïcå treã giûä riïng cho mònh mötå söë àöì naoâ àoá cunä g rêtë tötë . Khi trûúnã g thanâ h, chuná g seä hiïuí àûúcå chia seã vúiá cacá banå khacá thò vui hún laâ giûä riïng mötå mònh. - Giupá treã bayâ toã thaiá àö.å Khi treã caiä nhau vaâ gianâ h giûtå àöì chúi, hayä giupá bonå treã hiïuí ra àiïuì gò àang xayã ra. Nïuë mötå àûaá treã àang giûä riïng mötå thûá àöì chúi naoâ ào,á banå hayä giaiã thñch cho treã biïtë banå thên cuaã noá àang camã thêyë thïë naoâ . Vñ duå beá Hönì g rêtë thñch caiá gioã nhûaå , noá khöng muönë ai àunå g tay vaoâ . Khoan vöiå la noá maâ banå hayä àùtå mònh vaoâ tònh huönë g ào.á Biïtë àêu banå khamá phaá ra rùnç g beá Hönì g khöng cho banå mònh chúi chung caiá gioã chó gioã àaä àûnå g àêyì àöì bïn trong, hoùcå vò beá Hönì g àùcå biïtå quyá caiá gioã àoá vò öng nöiå tùnå g riïng cho noá höm sinh nhêtå ... - Dayå treã cacá h giaiã quyïtë vênë àï.ì Nïuë treã öm chùtå caiá xe taiã àöì chúi maâ àûaá banå thñch, coá thïí treã àang nghô: “Lúä noá lêyë luön thò sao?”. Banå hayä khuyïnë khñch treã thay phiïn nhau chúi àöì chúi àoá (banå coá thïí chó lïn àönì g hö:ì kim chayå túiá chöî nayâ thò thay phiïn), baoã àamã vúiá treã rùnç g cho banå chúi chung khöng coá nghôa laâ tùnå g àöì chúi àoá cho banå , vaâ nïuë treã cho cacá banå chúi chung àöì chúi thò cacá banå cunä g chia seã laiå àöì chúi cho no.á - Danâ dûnå g böië canã h. Khi con ruã banå beâ vïì nhaâ chúi, hoiã xem noá coá moná àöì gò muönë giûä riïng cho mònh khöng röiì tòm mötå chöî àïí cêtë nhûnä g àöì chúi àùcå biïtå ào.á Cunä g nïn suy nghô mötå chutá àïí gúiå yá cho con chuêní bõ nhûnä g troâ chúi cönå g àönì g maâ coá thïí lamâ cho bonå treã cunâ g nhau chúi hoùcå cunâ g nhau lamâ : chïë ra nhûnä g dunå g cuå àïí veä hoùcå lamâ thuã cöng, gacå h xêy dûnå g... Nhû vêyå treã seä chuêní bõ trûúcá nhûnä g troâ chúi àïí cacá banå cunâ g tham gia. Cunä g coá thïí baoã nhûnä g àûaá treã kia mang theo àöì chúi àïí chuná g dïî trao àöií vaâ chia àöì chúi cho nhau. - Tön tronå g nhûnä g àöì àacå cuaã tre.ã Nïuë treã thêyë mötå ngûúiâ khacá mùcå quênì aoá , xem sacá h vú,ã vaâ chúi àöì chúi cuaã noá thò coá thïí noá seä vûtá boã chuná g ngay caã khi múiá dunâ g, vò thïë banå nïn hoiã yá kiïnë cuaã treã trûúcá khi banå mûúnå butá chò mauâ cuaã no,á vaâ cho treã quyïnì quyïtë àõnh. Vaâ cunä g àamã baoã rùnç g anh chõ em, cacá banå cunä g tön tronå g nhûnä g àöì http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 139 àacå cuaã tre,ã bùnç g cacá h yïu cêuì hoå coá thïí dunâ g nhûnä g àöì àoá vaâ khi mûúnå thò phaiã biïtë giûä gòn cêní thênå . Nhúá lamâ gûúng tötë cho tre:ã Cacá h tötë nhêtë àöië vúiá treã àïí hocå àûúcå lonâ g yïu thûúng vaâ chia seã laâ cho treã thêyë moiå ngûúiâ chia seã cho nhau nhû thïë naoâ trong cuöcå sönë g hanâ g ngayâ . Vò thïë banå hayä chia seã cêy kem cuaã banå vúiá tre.ã Cho noá àöiå thûã caiá noná múiá cuaã banå . Cunâ g treã noiá chuyïnå vïì banå beâ cuaã noá vaâ cöng viïcå cuaã banå . Sûã dunå g tûâ chia seã àïí diïnî taã àiïuì banå àang lamâ , banå cunä g àûnâ g quïn dayå cho treã biïtë caã nhûnä g àiïuì khöng thïí súâ túiá nhû camã giacá , yá tûúnã g, thúiâ gian... vaâ nhûnä g cêu chuyïnå cunä g laâ nhûnä g thûá coá thïí chia seã àûúcå . Àiïuì quan tronå g nhêtë laâ hayä àïí cho treã thêyë banå cho vaâ nhênå , thöng camã vaâ chia seã vúiá ngûúiâ khacá . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 140 Daåy cho treã biïët thöng caãm Cho duâ con banå chó múiá 2-3 tuöií nhûng tûâ bêy giúâ àaä coá thïí dayå cho chauá biïtë thöng camã , hiïuí ngûúiâ khacá . Ngûúiâ ta noiá \"dayå con tûâ thuúã conâ thú\" laâ vêyå ! Mong àúiå gò úã lûaá tuöií nayâ ? Nhiïuì nghiïn cûuá cho thêyë khi mötå àûaá treã trong nhaâ treã khocá , thò nhûnä g treã naoâ cunâ g khocá theo seä coá khuynh hûúná g dïî àönì g camã , thöng camã vúiá ngûúiâ khacá khi chuná g trûúnã g thanâ h (Vò thïë àûnâ g phatá cauá khi thêyë con banå cunä g mïuë maoá ngay sau khi mötå àûaá treã khacá bêtå khocá ). Laâ cha me,å banå phaiã giaoá ducå con mònh lonâ g thûúng yïu vaâ thöng camã vúiá ngûúiâ khacá . Vñ du,å nïuë treã úã giai àoanå ài chêpå chûnä g àaná h chõ no,á banå noiá : \"Khi con àaná h ngûúiâ khacá laâ lamâ cho ngûúiâ ta bõ àau. Con àêu coá muönë vêyå phaiã khöng?\". Phaiã àúiå mötå thúiâ gian nûaä chauá múiá hiïuí hïtë lúiâ banå noiá . Nhûng vïì mùtå naoâ ào,á lúiâ noiá cuaã banå seä àûúcå ghi nhênå . Banå nïn lamâ gò? - Àùtå tïn cho camã giacá : Nïuë banå goiå tïn nhûnä g cacá h cû xûã cuaã tre,ã chuná g coá thïí hiïuí àûúcå . Khi con hön lïn ngoná tay àau cuaã banå , banå hayä noiá \"Ö,Ì con ngoan lùmæ . Meå hïtë àau röiì .\" Treã seä hocå tûâ phanã ûná g cuaã banå rùnç g sûå thöng camã cuaã treã àûúcå nhênå ra vaâ coá giaá trõ. Treã cunä g cênì àûúcå nhênå biïtë nhûnä g xucá camã tiïu cûcå , vò thïë banå cunä g àûnâ g e ngaiå maâ cûá noiá ra khi con khöng biïtë quan têm. \"Con gianâ h lêyë caiá trönë g lùcæ cuaã em thò em seä buönì vaâ khocá . Hai chõ em chúi chung múiá vui chû\"á . - Khen cacá h cû xûã àönì g camã : Khi con coá mötå hanâ h àönå g tötë , banå hayä noiá cho treã biïtë laâ noá lamâ àuná g: \"Cûng cuaã meå ngoan lùmæ . Nhòn em con kòa, noá àang cûúiâ vò àûúcå con cho mûúnå gêuë böng ào\"á . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 141 - Khuyïnë khñch treã noiá vïì nhûnä g xucá camã cuaã noá vaâ cuaã banå . Hayä àïí cho con biïtë banå quan têm àïnë nhûnä g camã xucá cuaã noá bùnç g cacá h chùm chuá lùnæ g nghe. Banå nhòn vaoâ mùtæ treã khi àang noiá chuyïnå vúiá banå vaâ diïnî giaiã àiïuì treã noiá . Vñ duå khi treã la lïn \"Hoan hö!\", banå noiá ngay: \"A, coá chuyïnå gò vui vêyå con?\". Treã seä khöng biïtë traã lúiâ nïuë banå hoiã treã lyá do taiå sao, nhûng treã sùné lonâ g noiá vïì \"camã giacá hanå h phucá \". Tûúng tûå nhû vêyå , banå hayä chia seã camã xucá cuaã banå vúiá tre:ã \"Meå thêyë buönì khi con àaná h vaoâ me.å Nïuë khöng muönë mang àöi giayâ àoá thò phaiã noiá cho meå biïtë laâ noá bõ ûútá chû\"á . Treã seä hocå biïtë nhûnä g hanâ h àönå g cuaã treã anã h hûúnã g àïnë ngûúiâ khacá , mötå khaiá niïmå khöng dïî danâ g gò àïí treã nhoã coá thïí hiïuí . - Chó ra hanâ h àönå g cuaã ngûúiâ khacá . Hayä dayå cho treã quan têm àïnë nhûnä g cacá h cû xûã tötë cuaã ngûúiâ khacá . \"Con coá nhúá cö baná rau trong chúå gênì nhaâ mònh khöng? Cöí tötë lùmæ ! Höm qua meå àaná h rúi bopá tiïnì , cöí nhùtå àûúcå vaâ traã cho me\"å . Bùnç g cacá h nayâ , banå cunã g cöë sûå hiïuí biïtë cuaã treã vïì nhûnä g hanâ h àönå g cuaã mötå ngûúiâ coá thïí anã h hûúnã g àïnë camã xucá cuaã ngûúiâ khacá nhû thïë naoâ . Sacá h vúã cunä g cho ta nhiïuì gûúng tötë àïí hocå têpå , vò thïë banå coá thïí hoiã treã xem nanâ g Bacå h Tuyïtë camã thêyë thïë naoâ ; hay taiå sao beá gaiá trong mötå cêu chuyïnå khacá laiå móm cûúiâ ... Noiá vúiá con banå camã thêyë nhû thïë naoâ khi baån àoná g vai Bacå h Tuyïtë , vaâ hoiã xem nïuë con banå tûúnã g tûúnå g noá laâ mötå nhên vêtå naoâ àoá thò noá phanã ûná g ra sao. Nhûnä g troâ chúi nayâ giupá treã hocå biïtë vïì nhûnä g camã xucá cuaã ngûúiâ khacá vaâ liïn hïå àïnë chñnh banã thên tre.ã - Daåy treã phepá lõch sûå cú banã . Têpå cho con nhûnä g thoiá quen tötë àïí thïí hiïnå sûå quan têm vaâ tön tronå g ngûúiâ khacá . Dayå con noiá \"xin löiî \" vaâ \"camá ún\". Noiá vúiá con rùnç g banå khöng haiâ lonâ g vúiá caiá gionå g ra lïnå h khi nhúâ banå lamâ àiïuì gò. Dô nhiïn, nïuë banå lõch sûå vúiá treã thò àiïuì àoá laiå coá hiïuå quaã gêpë nganâ lênì cûá maiä nhùcæ nhúã vïì nhûnä g luêtå lïå vaâ lúiâ giaiã thñch. Banå hayä noiá \"lamâ ún\" vaâ \"camá ún\" thûúnâ g xuyïn vúiá treã vaâ vúiá ngûúiâ khacá . Con banå seä bùtæ chûúcá dunâ g nhûnä g lúiâ nhû vêyå khi giao tiïpë úã nhaâ cunä g nhû ngoaiâ xaä höiå . - Àûnâ g dayå con trong lucá giênå . Duâ rêtë bûcå khi treã àaná h banå cunâ g chúi vúiá no,á banå cöë gùnæ g àûnâ g mùnæ g con ngay, noá seä khepá mònh laiå vaâ trúã nïn \"lò lúmå \". Banå hayä lêyë laiå bònh tônh röiì noiá dûtá khoatá : \" http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 142 Meå biïtë con bûcå tûcá , nhûng con khöng nïn àaná h banå con. Con lamâ banå àau, vaâ lamâ cho meå buönì . Con xin löiî banå ài!\" - Têpå lamâ nhûnä g viïcå nho:ã Nhiïuì nghiïn cûuá cho thêyë treã em hocå sönë g coá tracá h nhiïmå thò cunä g biïtë quan têm àïnë ngûúiâ khacá . Treã 2 tuöií thñch lamâ nhûnä g viïcå nho nhoã nhû cho choá ùn... Àûnâ g tiïcë lúiâ khen con khi noá lamâ mötå viïcå tötë : \"Con nhòn con Ky vêyî àuöi kòa! Noá thñch con cho noá ùn\". Nhúá lamâ gûúng tötë cho tre:ã Nhûnä g hanâ h àönå g tûã tïë vaâ bacá aiá laâ phûúng phapá hay nhêtë àïí dayå treã lonâ g thöng camã . Banå cho con ài theo àïnë giupá mötå ngûúiâ hanâ g xomá bõ bïnå h hay mötå ngûúiâ banå múiá sinh em be.á Cûá àïí cho con giupá banå xacá h gioã quênì aoá . Banå coá thïí giaiã thñch àún gianã rùnç g àöi khi ngûúiâ khacá bõ bïnå h hoùcå khöng coá àuã cúm ùn aoá mùcå , hoå cênì sûå giupá àúä cuaã ngûúiâ xung quanh. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 143 Daåy treã vïì loâng biïët ún Nanâ g cöng chuaá nhoã cuaã banå coá toã ra biïtë ún nhûnä g gò maâ banå àaä lamâ cho cö beá khöng? Hùnè banå cunä g cöng nhênå rùnç g lonâ g biïtë ún laâ mötå àiïuì quan tronå g trong cuöcå àúiâ nayâ . Hayä nuöi dûúnä g lonâ g biïtë ún cuaã tre.ã Thûá bayã tuênì röiì , chõ Ngocå àaä danâ h tronå venå caã ngayâ dênî Bònh, àûaá con trai 6 tuöií ài xem viïnå baoã tanâ g maâ noá rêtë thñch. Trïn àûúnâ g vïì nha,â chõ gheá mua cho beá keoå söcöla, àöì chúi xïpë hònh vaâ mêyë quaã boná g bay cho beá tûâ mötå cûaã hanâ g àöì chúi múiá khai trûúng. Chûa thoaã manä , Bònh voiâ meå mua cho noá mötå têmë hònh ninja. Chùnè g tiïcë gò con mötå têmë hònh nhûng chõ laiå tûâ chöië vò têmë hònh àoá rêtë baoå lûcå , vêyå maâ chõ chûa kõp dûtá lúiâ noiá “khöng” thò thùnç g beá àaä thùnè g tay nemá luön àöì chúi xuönë g àêtë . Bûcå mònh chõ tracá h mocá : “Danâ h suötë mötå ngayâ cho noá vui chúi, khöng coá mötå lúiâ camá ún, khöng mötå lúiâ camã kñch. Chó biïtë voiâ vônh hïtë caiá nayâ àïnë caiá kia”. Lúiâ than phiïnì cuaã chõ Ngocå laâ mötå lúiâ than rêtë quen thuöcå . Laâ cha me,å hiïní nhiïn chuná g ta muönë treã camã kñch nhûnä g gò maâ chuná g ta lamâ cho noá vaâ àoiâ hoiã treã phaiã biïuí löå lonâ g biïtë ún vaoâ nhûnä g lucá àaná g trên tronå g ào.á Nhûng chuná g ta laiå quïn rùnç g lonâ g biïtë ún khöng àïnë mötå cacá h tûå nhiïn. Banå àaä giupá treã hocå biïtë vïì phêmí chêtë quan tronå g nayâ chûa? Khi mötå àûaá treã biïtë taná thûúnã g mötå cacá h chên thanâ h coá nghôa laâ treã àaä nhênå ra rùnç g noá khöng phaiã laâ trung têm vuä truå nayâ . Mùcå duâ treã em lucá naoâ cunä g têpå trung vaoâ nhûnä g nhu cêuì cuaã riïng mònh, treã 2 tuöií àang bùtæ àêuì hiïuí àûúcå “cho” vaâ “nhênå ” laâ mötå phênì quy luêtå tûå nhiïn cuaã moiå vêtå . Khi treã thïí hiïnå lonâ g biïtë ún mötå cacá h thñch àaná g laâ noá àang thïí hiïnå sûå camã thöng, àang chia seã tònh camã vaâ suy nghô vúiá ngûúiâ khacá . Sûå thöng camã khöng nhûnä g quan tronå g http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 144 àöië vúiá möië quan hïå gùnæ kïtë cuaã treã vúiá banå beâ noá maâ conâ giupá treã gênì guiä vúiá böë meå hún. Hayä danâ h thúiâ gian àïí giaoá ducå treã lonâ g biïtë ún – àoá laâ mötå kyä nùng coá thïí truyïnì àatå àûúcå – hayä lamâ tûnâ g ngayâ nhû ngûúiâ boã tiïnì vaoâ önë g tiïtë kiïmå vêyå . Ngay caã àöië vúiá treã 4 tuöií , nïuë àaä àûúcå dayå döî tûâ nhoã àïí hiïuí àûúcå sûå hy sinh cao caã cuaã cha me,å chuná g thûúnâ g nghô àïnë nhûnä g kyá ûcá tònh camã tötë àepå àoá vaâ vûútå qua nhûnä g mêu thuênî khöng traná h àûúcå trong cuöcå sönë g hanâ g ngayâ vúiá cha me.å Taiå sao treã khöng chõu bayâ toã lonâ g biïtë ún? Mötå söë phuå huynh luön ghi nhúá lúiâ dayå cuaã chñnh cha meå hoå ngayâ trûúcá song laiå khöng muönë lùpå laiå nhûnä g baiâ hocå àoá cho con caiá cuaã mònh. Khuynh hûúná g dayå con ngayâ nay ài ngûúcå laiå vúiá lucá xûa. Ngûúiâ ta thûúnâ g khuyïnë khñch treã tin rùnç g noá xûná g àaná g lanä h nhênå moiå thûá noá àûúcå . Canâ g ngayâ , treã em canâ g coá àiïuì kiïnå tiïpë xucá vúiá nhûnä g àöì chúi múiá , games, bùng àôa, phim anã h... Vaâ êní sau nhûnä g lúiâ quanã g caoá laâ xu hûúná g tiïu cûcå , khùnè g àõnh quyïnì lúiå cuaã tre:ã “Mònh laâ söë mötå ”, “Mònh sùpæ àûúcå cha meå mua tùnå g caiá gò?”, “Lamâ thïë naoâ àïí cha meå mua cho mònh caiá muönë ?”. “Treã con thönë g trõ têtë ca!ã ”. Ngoaiâ ra, mötå àûaá treã khöng yá thûcá àûúcå têtë caã nhûnä g gò cha meå noá àaä lamâ àïí chu cêpë moiå thûá cênì thiïtë , mang laiå cuöcå sönë g hanå h phucá cho no.á Khuynh hûúná g chung laâ gia àònh canâ g khaá giaã thò treã con canâ g ñt quan têm àïnë nhûnä g lo lùnæ g cuaã cha me,å ñt tham gia vaoâ cöng viïcå buön baná kiïmë sönë g trong gia àònh. Vò vêyå , chùnè g coá gò phaiã ngacå nhiïn khi chuná g khöng biïtë gò vïì möië tûúng quan giûaä nhûnä g vêtë vaã cha meå gùpå phaiã trong cöng viïcå vaâ nhûnä g thanâ h quaã cha meå àatå àûúcå sau bao nhiïu möì höi vaâ nûúcá mùtæ . Tuy nhiïn, hayä bùtæ àêuì thay àöií quan niïmå cuaã tre,ã dayå cho chuná g hiïuí thïë naoâ laâ lonâ g biïtë ún. trúã vïì Hayä hi vonå g: Nïuë banå khöng mong chúâ coá àûúcå lonâ g biïtë ún tûâ con cuaã mònh, banå khöng bao giúâ coá àûúcå no.á Khi treã lïn 2 tuöií , nhùcæ nhúã treã noiá “Xin lamâ ún” vaâ “Camá ún” trong nhûnä g tònh huönë g thñch húpå . Giupá chuná g taoå ra möië liïn hïå giûaä nhûnä g hanâ h àönå g tûã tïë vaâ nhûnä g lúiâ àapá tra.ã Vñ du,å banå noiá , “Meå tòm ra chiïcë xe con lamâ mêtë röiì . Camá ún http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 145 meå ài naoâ !”, hoùcå “Hïî muönë yïu cêuì ai giupá àúä thò phaiã noiá ‘lamâ ún’....”. Têtë caã àiïuì nayâ khöng nhûnä g dayå treã vïì cacá h cû xûã maâ conâ dayå treã vïì sûå camã thöng. Cûá duy trò nhùcæ nhúã möiî khi treã quïn apá dunå g nhûnä g cêu noiá ào.á Mötå öng böë àaä boã ra ba buöií töië giupá àûaá con àang hocå lúpá 5 lamâ baiâ luênå vïì böå xûúng ngûúiâ . Àúiå maiä vênî khöng nhênå àûúcå mötå lúiâ camá ún, öng gúiå yá “May maâ tuênì nayâ ba sùpæ xïpë àûúcå thúiâ gian àïí giupá con”, öng chó noiá thïë vaâ im lùnå g àúiå cho àïnë khi cö beá hiïuí ra. Cö öm chêmì lêyë böë vaâ röië rñt camá ún. Vaâ àêy laâ kïtë quaã têtë yïuë cuaã viïcå cöë gùnæ g truyïnì àatå lonâ g biïtë ún tûâ con banå : Àoná nhênå khi treã thïí hiïnå lonâ g biïtë ún cuaã mònh. Nïuë vaoâ cuöië muaâ boná g àaá trïn trûúnâ g, con banå camá ún banå vò banå úã bïn beá suötë giaiã , lucá têpå cunä g nhû khi thi àêuë , banå chó cênì àapá “Khöng coá gò. Camá ún con”. Banå àûnâ g noiá , “Chùcæ chùnæ röiì con cûng. Con muönë ba dênî ài àêu nûaä ?”. trúã vïì Banå cunä g phaiã thïí hiïnå lonâ g biïtë ún: Vò tûâ khi múiá sinh ra treã con àaä biïtë cacá h bùtæ chûúcá nïn nïuë banå thïí hiïnå lonâ g biïtë ún nhûnä g ngûúiâ àaä giupá àúä mònh thò treã seä nhanh choná g tiïpë thu. Àûnâ g quïn camá ún nhûnä g ngûúiâ phucå vuå bûaä tiïcå cho gia àònh banå úã nhaâ hanâ g vaâ nhûnä g nhên viïn thu ngên taiå siïu thõ. Khi coá cú höiå , banå nïn kïí cho treã nghe vïì nhûnä g ngûúiâ hay giupá àúä banå hanâ g ngayâ nhû viïcå ngûúiâ giamá satá chung cû vûaâ múiá boã ra nûaã tiïnë g àïí keoá dêy àiïnå vaoâ nhaâ bïpë cho banå . Treã con cênì phaiã hiïuí nhûnä g àöì vêtå bõ bïí hoùcå bõ nûtá khöng àûúcå hanâ gùnæ bùnç g ma thuêtå maâ bùnç g sûå hiïuí biïtë , kheoá leoá , vaâ bùnç g nöî lûcå cuaã con ngûúiâ . Banå cunä g nïn thïí hiïnå lonâ g biïtë ún àöië vúiá tre.ã Töi khöng chó coá yá noiá àïnë sûå biïuí löå lonâ g biïtë ún vò hanâ h vi, cûã chó tötë maâ banå cöë gùnæ g khuyïnë khñch bùnç g cacá h noiá nhû sau: “Camá ún sûå giupá àúä cuaã con” hay “Ba rêtë haiâ lonâ g vò hai anh em con hoaâ thuênå vúiá nhau” (viïcå banå quan têm àïnë nhûnä g viïcå lamâ tötë cuaã treã cacá h thuênå lúiå àïí khñch lïå chuná g). Tuy laâ coá nhûnä g lucá treã khöng yá thûcá vïì viïcå tötë maâ chuná g àaä lamâ nhûng chuná g ta cunä g cênì phaiã diïnî taã lonâ g biïtë ún vúiá con. Chùnè g hanå , chó cênì noiá : “Saná g nay ài súã thuá coá vui khöng? Camá ún con vò ba cunä g coá mötå ngayâ giaiã trñ thoaiã maiá ”. http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 146 Diïnî taã àiïuì banå àaä lamâ cho tre.ã Chõ Thuyá nöií giênå trong bûaä tiïcå sinh tiïcå sinh nhêtå chõ töí chûcá cho con mònh. Mötå bûaä tiïcå chu àaoá vúiá mötå chiïcë baná h sinh nhêtå rêtë lúná . Sau khi moiå ngûúiâ vïì nha,â chõ têtë bêtå donå depå thò beá Uyïn laiå cùmæ cuiá lo múã quaâ vaâ xem TV. Chõ tûcá giênå vò àûaá treã khöng quan têm àïnë viïcå chõ àang lamâ vaâ chùnè g toã veã biïtë ún meå vïì bûaä tiïcå . Chõ hoiã : “Beá Uyïn, con khöng camã ún meå lêyë mötå lúiâ vïì tiïcå sinh nhêtå cuaã con sao?”. Noá nhòn meå vaâ cauá kónh noiá “Camá ún” röiì laiå quay sang xem TV tiïpë . Àïí dayå treã lonâ g biïtë ún, cha meå phaiã biïtë kyâ vonå g vaâ àoiâ hoiã àûúcå camá ún. Thûúnâ g xuyïn kïí cho beá nghe böë meå phaiã vêtë vaã thïë naoâ àïí coá àûúcå mötå caiá gò ào.á Àûnâ g vöiå kïtë töiå vaâ tracá h mùnæ g tre.ã Leä ra, chõ Thuyá nïn kiïmì chïë cún giênå vaâ nheå nhanâ g noiá : “Höm nay thêtå laâ vui àuná g khöng con? Nhiïuì quaâ nhó? Con coá biïtë böë meå àaä phaiã lamâ nhûnä g gò àïí töí chûcá bûaä tiïcå cuaã con khöng? Ai cunä g khen caiá baná h sinh nhêtå cuaã con ca,ã meå àaä àùtå caiá baná h àoá trûúcá hai tuênì . Böë thò lo ài mua baná h keoå vaâ nûúcá ngotå . Röiì goiå àiïnå múiâ anh chõ em baâ con àïnë chucá mûnâ g sinh nhêtå con àêyë ...”. Beá Uyïn seä höië hênå khi hiïuí ra vênë àï.ì Kiïn trò renâ luyïnå Möiî khi chuná g ta tùnå g nhûnä g moná quaâ cêuì ky,â hay nhûnä g gò chuná g ta chuêní bõ rêtë cöng phu, ta mong nhênå àûúcå nhûnä g lúiâ camá ún. Thïë nïn khi khöng nhênå àûúcå lúiâ camã ún tûâ ngûúiâ nhênå , ta camã thêyë thêtë vonå g vaâ phiïnì muönå . Nhûng laiå coá nhiïuì cha meå sùné sanâ g àapá ûná g ngay nhûnä g àoiâ hoiã cuaã con maâ khöng cênì chuá yá àïnë thaiá àöå treã àoná nhênå sûå phucå vuå tûcá thúiâ nhû laâ mötå quyïnì lúiå hiïní nhiïn chuná g phaiã àûúcå hûúnã g. Àoá laâ lyá do taiå sao chuná g ta dïî nöií giênå bêtë ngúâ vïì nhûnä g viïcå lùtå vùtå . Sau 15 lênì tûã tïë khöng àûúcå camã kñch, lênì thûá 16 chuná g ta seä phatá cauá . Biïtë cacá h nená giênå Con banå àang nùmç trïn giûúnâ g xem TV hetá toaná g: “Meå úi, con muönë uönë g nûúcá traiá cêy”. Vêyå maâ khi banå mang nûúcá àïnë cho no,á noá khöng noiá gò, thêmå chñ chùnè g themâ nhòn àïnë . Hayä dayå treã ngay lucá êyë vaâ àûnâ g mayá mocá thoaã manä nhûnä g àoiâ hoiã cuaã tre.ã Thay vaoâ àoá banå http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 147 noiá : “Nïuë cûá noiá vúiá caiá gionå g ra lïnå h nhû thïë vaâ coá thaiá àöå nhû vûaâ röiì thò meå seä khöng lêyë nûúcá cho con àêu. Con phaiã xin mötå cacá h lïî phepá chû”á . Hoùcå banå bùtæ treã chónh nhoã êm thanh TV vaâ noiá “Àêy khöng phaiã laâ cacá h àïí nhúâ meå mang nûúcá lïn cho con.” http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 148 Dayå cho treã biïët nhûäng ngaây àùåc biïåt Mötå ngûúiâ meå têm sûå vúiá töi rùnç g khi baâ conâ nho,ã böë meå baâ mong àûúcå baâ tùnå g cho hoå mötå têmë thiïpå vaoâ ngayâ lïî kyã niïmå ngayâ cûúiá cuaã öng baâ vaoâ möiî nùm. “Töi khöng nhúá bùnç g cacá h naoâ vaâ taiå sao töi hocå àûúcå àiïuì ào,á nhûng töi biïtë hoå rêtë mong àúiå têmë thiïpå cuaã töi. Hoå luön öm chêmì lêyë töi, hön lïn maá vaâ töi maiä vui mûnâ g vúiá suy nghô rùnç g mònh gopá phênì vaoâ ngayâ lïî cuaã ho”å . http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VAÂ KYÄ NÙNG CUÃA TREÃ 149 Giuáp con kiïìm chïë cún giêån Con töi khöng thïí kiïmì chïë àûúcå cún giênå . Thùnç g beá coá khuynh hûúná g noiá nùng, hanâ h àönå g mötå cacá h ngöng cuönì g vúiá nhûnä g ngûúiâ khacá . Lamâ sao giupá noá kiïmì àûúcå cún giênå nhû thï?ë Nguyïn tùcæ chung: Trong nhûnä g sacá h giupá thanâ h cöng, tacá giaã thûúnâ g trònh bayâ cho cacá bêcå cha meå mötå nguyïn tùcæ quan tronå g laâ Thêuë Hiïuí vaâ Àiïuì Khiïní Cún Giênå Cuaã Banå . Banå hayä tûå noái vúái mònh: \"Nïuë hanâ g trùm ngûúiâ lúná conâ phaiã tham dûå cacá lúpá hocå vïì cacá h àiïuì khiïní cún giênå , thò töi cunä g khöng thïí nöií noná g vúiá con vaâ töi seä dayå con mònh biïtë cacá h tûå kiïmì chïë cún giênå \". Àûnâ g àapá laiå cún giênå bùnç g sûå giênå dû:ä banå àûnâ g àöië phoá cún giênå cuaã treã bùnç g sûå giênå dûä cuaã chñnh mònh. Sûå bûcå docå cuaã banå seä coá khuynh hûúná g lamâ tùng têm tranå g bûcå böiå vaâ gùtæ gonã g cuaã tre.ã Thay vaoâ ào,á banå hayä tûå kiïmì chïë cún giênå cuaã chñnh mònh trûúcá . Nïn traã lúiâ con bùnç g gionå g ön tönì , bònh tônh. Lamâ nhû thïë banå seä àiïuì khiïní àûúcå nhûnä g hanâ h àönå g cuaã con mònh, vaâ banå seä coá thïí uönë nùnæ àûúcå cacá h cû xûã cuaã no.á Chonå lûaå giaiã phapá : Phaiã cho con banå biïtë rùnç g nhûnä g camã xucá giênå dûä laâ chuyïnå bònh thûúnâ g, ngûúiâ lúná cunä g thûúnâ g giênå giû,ä tuy nhiïn cacá h thïí hiïnå nhûnä g camã xucá giênå giûä êyë coá thïí chêpë nhênå àûúcå hoùcå khöng thïí chêpë nhênå àûúcå . Àïí giupá treã hocå àûúcå àiïuì nayâ , banå hayä cöng nhênå nguyïn nhên lamâ treã giênå dû.ä Chñnh khi biïtë rùnç g banå àaä hiïuí àûúcå camã xucá cuaã no,á con banå seä dõu laiå . Vñ du,å banå lamâ gò nïuë con banå giênå dûä vò anh noá àaä lêyë xe àapå ài maâ khöng hoiã noá trûúcá , vaâ thïë laâ noá la hetá vaâ chûiã thï?ì Lucá êyë , banå phaiã bònh tônh cöng nhênå lyá do bûcå docå cuaã treã bùnç g cacá h noiá nhû thïë http://www.ebooks.vdcmedia.com

NHÛÄNG CAÁCH NUÖI DAÅY TRÑ TUÏÅ VA KYÄ NÙNG CUÃA TREà 150 nayâ : \"Û, böë (me)å biïtë anh Minh lamâ con bûcå mònh khi lêyë àöì cuaã con maâ khöng hoiã \". Àiïuì nayâ thûúnâ g seä lamâ cho treã ngûng laiå àïí suy nghô vïì cacá h hûúnã g ûná g múiá meã nayâ cuaã banå . Tiïpë àïnë , banå hayä hoiã mötå cêu hoiã àïí hûúná g suy nghô cuaã treã theo cacá h hûuä ñch hún: \"Phaiã lamâ sao àïí bùtæ anh con nhúá phaiã hoiã trûúcá khi dunâ g àöì cuaã con?\". Nïuë treã vênî conâ traã lúiâ mötå cacá h giênå dûä thò gúiå yá cho noá nghô theo hûúná g tñch cûcå hún: \"Con noná g giênå nhû vêyå cunä g chùnè g àûúcå gò. Con thêyë bêy giúâ phaiã lamâ gò?...\" Banå hayä úã laiå vúiá con mònh khi noá àang bûcå böiå vaâ hûúná g dênî noá vûútå qua cún noná g giênå ào.á Lamâ nguöi cún giênå : Nïuë thêyë con banå \"giênå quaá mêtë khön\" vaâ hanâ h àönå g noná g nayã cuaã noá ài lïcå h hûúná g, banå hayä ngùn noá laiå vaâ àûa noá ài khoiã chöî ào,á hoùcå vaoâ phonâ g riïng àïí lêyë laiå bònh tônh. Àûnâ g cöë àöië àêuì lucá treã àang giênå dûä tötå àónh. Sau ào,á khi treã lùnæ g xuönë g, hayä tòm dõp noiá cho noá biïtë mötå cacá h cuå thïí nhûnä g gò noá lamâ khiïnë banå khöng haiâ lonâ g. Khuyïnë khñch, thûã hoiã noá xem lamâ sao àïí traná h nhûnä g hanâ h vi nhû vêyå trong tûúng lai. Dayå baoã : Nïn noiá cho con banå biïtë rùnç g hocå àûúcå cacá h kiïmì chïë cún giênå rêtë quan tronå g. Trûúcá hïtë , hayä cho treã biïtë lênì túiá , nïuë treã nöií giênå , banå seä giupá noá bùnç g cacá h bùtæ vaoâ phonâ g riïng àïí lêyë laiå bònh tônh. Nïuë noá khöng chõu lamâ theo lúiâ banå noiá ngay lêpå tûcá thò seä mêtë quyïnì lúiå trong ngayâ höm ào,á nhû khöng àûúcå xem ti-vi, khöng àûúcå ài chúi vúiá banå be.â .. Lïn kïë hoacå h: Hayä giupá con cuaã banå triïní khai \"mötå kïë hoacå h kiïmì chïë cún giênå \". Khi moiå chuyïnå ïm a,ã banå goiå con àïnë noiá chuyïnå nhû ngûúiâ lúná vúiá nhau vaâ àûa ra mötå cuöcå thaoã luênå vïì sûå tûcá giênå . Caã hai cunâ g àûa ra mötå loatå hanâ h vi maâ mötå ngûúiâ khi mêtë bònh tônh nïn lamâ : Vñ du,å uönë g mötå ly nûúcá , àeo loa vaoâ tai àïí nghe nhacå , ài ra ngoaiâ vaâ àaá vaiâ àûúnâ g banh, hoùcå ài tùmæ ... Biïuí treã viïtë nhûnä g yá tûúnã g àoá vaoâ mötå banã g liïtå kï vaâ àùtå noá úã chöî dïî thêyë nhêtë . Hayä khñch lïå con banå möiî khi noá thûcå hiïnå nhûnä g yá tûúnã g ào.á Banå cunä g coá thïí cunâ g vúiá con chonå mötå mêtå maä (vñ duå nhû nheo mùtæ phaiã , àûa ngoná tay utá ra...) àïí cho biïtë lucá naoâ treã àaä \"phamå luêtå \" vaâ noá cênì mötå khoanã g thúiâ gian àïí nguöi cún giênå . Banå lênî treã coá thïí sûã dunå g mêtå maä àoá lamâ dêuë hiïuå khi cênì ngûnâ g cuöcå àöië thoaiå , vaâ cho phepá treã coá thúiâ gian àïí tûå kiïmì chïë chñnh mònh. Mötå chutá haiâ http://www.ebooks.vdcmedia.com