26_20150608_ManagementInformationSystemsComplete-BOOK

84 Service-Oriented Architecture: SOA หมายถึงการใช Web services ในองคก ร เพ่ือ รวบรวมสารสนเทศผา นโปรแกรม หรอื โครงสรางพ้ืนฐานตาง ๆ ในบริษัทตา ง ๆ ประกอบดวย ระบบเงนิ เดือน (payroll) ทีท่ าํ งานบน AS400 IBM machines, IBM mainframes สาํ หรบั ลกู คา และ สินคาคงคลงั และ โปรแกรมใหม บน client/server networks SOA สามารถรวบรวมขอ มลู จาก ระบบสารสนเทศตา ง ๆ มา สรางระบบสารสนเทศใหม โดยใชอุปกรณเดมิ ๆ ท่ีมอี ยู SOA โดยทัว่ ไปมีคาใชจ ายตาํ่ กวา สรา งระบบ สารสนเทศเกา ใหเ ปน ระบบใหม และยงั สามารถใชงานไดทวั่ ทัง้ องคกร ภาพท่ี 5.13 แสดงการทํางานของ SOA ท่ีมา: http://www.srinivasprabhu.com/images/soa_2.jpg การเลือกใชโปรแกรมสาํ หรับองคกรนัน้ ขึน้ กบั ความตอ งการ งบประมาณ ประสิทธิภาพ รวมถงึ ระบบงานเดมิ ขององค โดยมีแนวทางในการเลอื กใชโ ปรแกรมดังน้ี 1) โปรแกรมสําเรจ็ รูปสําหรบั องคกร (Enterprise software packages) มกี ารเขยี นไวแลว สามารถเลือกซือ้ ไดท นั ที ภาพที่ 5.14 แสดงซอฟตแ วรส ําเรจ็ รูปแบบรูปแบบการจา ยคาบริการ ทีม่ า: Baldauf and Stair, 2011: 162

85 2) การพัฒนาโดยผูใหบริการดานซอฟตแวร (Application Service Providers: ASP) คือ ธุรกิจที่ใหบริการ และจัดการโปรแกรมและการใหบริการคอมพิวเตอร จากศูนยบริการของตนเอง โดยใช เครือขา ยอนิ เตอรเ นต็ หรอื เครอื ขายสว นตัว (Virtual private network: VPN) โดยปกติถาองคกรจะใชระบบ สารสนเทศตองจัดซ้ือจัดหา ท้ังฮารดแวรและ ซอฟตแวรเอง แตปจจุบันสามารถหาบริการดานซอฟตแวร ดังกลาวไดจากอินเตอรเน็ต โดยเลือกซอฟตแวรท่ีมีหนาท่ีการทํางานที่เหมาะสม และคาใชจายตอผูใช หรือ จํานวนที่ตกลงกัน เชน โปรแกรม Salesforce จาก Salesforce.com เปนโปรแกรมที่ทํางานผานระบบ เครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับการบริหารจัดการลูกคาสัมพันธขององคกร (customer relationship management: CRM) ภาพท่ี 5.15 แสดงบริษัททใ่ี หบรกิ ารดานซอฟตแวรองคก ร 3) จางใหอ งคกรพัฒนาซอฟตแวรภายนอก (Software Outsourcing) บริษัทสามารถทําสัญญา พฒั นาหรือดูแลรักษาโปรแกรม โดยอาจจางจากประเทศทมี่ คี าแรงตํา่ 5.3.2.5 Middlerware เปนซอฟตแวรท่ีทําหนาท่ีเชื่อมโยงซอฟตแวรอ่ืนใหทํางานรวมกัน เชน ซอฟตแวร Oracle’s Fusion Middleware ของผลิตภัณฑ มีระบบบรรจุภัณฑ ระบบขายท่ีมีการ เช่ือมโยงกบั ขอมูลของลกู คา และชิน้ สวนตาง ๆ ของผลิตภัณฑ เปน ตน 5.3.2.6 ไคลแอนทและเซิรฟเวอร (Client/server) เปนซอฟตแวรที่เชื่อมตอเคร่ืองแม ขาย (Server) และเคร่ืองลูกขาย (Client) เชนระบบเคร่ืองแมขายระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส (Mail Server) ของ Microsoft’s Exchange และ IBM’s Lotus Notes เปน ตน 5.3.2.7 โปรแกรมประยุกตทั่วไป (Productivity tools) เชน โปรแกรมพิมพเอกสาร (word processing) โปรแกรมตารางคํานวณ (spreadsheets) และโปรแกรมนําเสนอ (presentation) ซ่งึ สว นใหญเ ปน โปรแกรมทีท่ ํางานเฉพาะเคร่อื ง (stand-alone) 5.3.2.8 โปรแกรมอรรถประโยชน (Utility tools) เชนโปรแกรมในการสํารองขอมูล ตรวจสอบ จัดการ และดแู ลระบบ 5.3.2.9 โปรแกรมดานความปลอดภัย (Security) เปนโปรแกรมท่ีทําหนาที่ตรวจสอบ สภาพแวดลอมของระบบจากผูบุกรุกหรือผูประสงคราย เชน ไฟรวอลล (firewall) โปรแกรมปองกันสแปม (anti-spam) โปรแกรมเขารหัสขอมลู (Encryption) เปนตน

86 5.2.3.10 โปรแกรมเครื่องมือสําหรับผูพัฒนา (Development tools) เปนโปรแกรม รวมถึงภาษาสําหรับเขียนโปรแกรม เชน การตรวจสอบความถูกตองของโปรแกรม (compilers, debuggers) ระบบควบคมุ ภาษาโปรแกรม (Source code control system) เปนตน 5.3.2.11 Open source software (OSS) เปนซอฟตแวรทั้งซอฟตแวรระบบ และ ซอฟตแ วรป ระยกุ ต ท่สี ามารถใชงานไดโดยไมมีคาใชจาย และ แกไขเปล่ียนแปลงไดโดยผูใชงาน การพัฒนาทํา โดยเครือขายผูพัฒนาโปรแกรม (programmers and designers) ภายใตการจัดการของชุมชนผูใชงาน ระบบปฏิบัติการ Linux เปนระบบปฏิบัติการท่ีพัฒนามาจากระบบ Unix ความนิยมจากผูใชในระดับ โปรแกรมเมอร นอกจากน้ียังมีโปรแกรมดานฐานขอมูล MySQL โปรแกรมเว็บบราวเซอร Mozilla Firefox โปรแกรม OpenOffice.orgเปนตน ภาพที่ 5.16: แสดงระบบปฏิบตั ิการ Linux และซอฟตแวรท ่ีทํางานบนระบบปฏบิ ัติการ Linux ท่มี า: Baldauf and Stair, 2011: 148-149 โปรแกรมภาษาจาวา (Java) เปนภาษาโปรแกรมแบบเชงิ วตั ถแุ บบ open source ท่ีสามารถ ทํางานไดในหลายสภาพแวดลอม ทงั้ เคร่ืองคอมพิวเตอรต้งั โตะ เครอ่ื งแมขา ย เคร่อื งคอมพวิ เตอรแ ละอปุ กรณ เคลอื่ นท่ี รวมถึงอุปกรณอิเลก็ ทรอนิกส ตา ง ๆ ใหโปรแกรมภาษาจาวาไดรบั ความนยิ มสงู ในการเปน ภาษา โปรแกรมพน้ื ฐานของผูพฒั นาโปรแกรม เพราะสามารถทาํ งานไดห ลากหลายอุปกรณ รวมถึงพัฒนาโปรแกรม ตา ง ๆ บนเครอื ขา ยอินเทอรเ น็ตอีกดว ย ภาพที่ 5.17: แสดงลกั ษณะของโปรแกรมภาษาจาวา ทีม่ า: http://www.netsolutionsindia.com/blog/product- development-using-java-2/

87 5.4 การบรหิ ารจัดการโครงสรา งพนื้ ฐานดา นเทคโนโลยีสารสนเทศขององคกร การบริการจัดการดานโครงสรางพื้นฐานคือตนทนุ รวมดานเทคโนโลยี (Total cost of ownership of technology assets: TCO) เปนการบริหารสินทรัพยเก่ียวกับเทคโนโลยีสารสนเทศ ทั้งการซ้ือซอฟตแวร ขนาดเล็ก การดาวนโหลดโปรแกรมจนถึงโปรแกรมระดับองคการดวยระบบริหารทรัพยากรองคกร (ERP) ซ่ึง คาใชจายไมเพียงแคคาซอฟตแวรเทานั้น ยังตองมีคาใชจายอ่ืน ๆ ไดแก ความตองการดานฮารดแวร (Hardware acquisition ) ความตองการดานซอฟตแวร (Software acquisition) การติดตั้ง (Installation) การฝกอบรม (Training ) การสนับสนุน (Support) การบํารุงรักษา (Maintenance) ความตองการดาน โครงสรางพ้ืนฐาน (Infrastructure requirements) ชวงเวลาท่ีระบบหยุดทํางาน (Downtime) และพื้นที่กับ การใชพลงั งาน (Space and energy)

88 แบบฝก หัดทา ยบท 1. จงอธบิ ายแนวโนม ของการพัฒนารปู แบบ (platform) ของฮารดแวรแ ละซอฟตแ วรในอนาคต ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. จงยกตวั อยา ง พรอมกับอธบิ าย รปู แบบและแนวโนมของระบบสารสนเทศในปจจบุ ัน ทม่ี ีความสมั พันธก บั องคก ร การจัดการ หรือ และเทคโนโลยี มา 1 ตัวอยาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ระบบ cloud computing มขี อ เสียอยา งไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. ระบบ Virtualizations มขี อดีตอ องคก รอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. จงอธบิ ายขอดีและขอเสียของโปรแกรม Open Source ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6. หากทานไดรบั มอบหมายใหพ ฒั นาโครงสรา งพืน้ ฐานองคกร ทา นจะเลือกโครงสรา งพื้นฐานแบบใดบาง เพราะอะไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… **********************************************

89 บทท่ี 6 การสอ่ื สารผา นเครือขายคอมพวิ เตอรและอินเตอรเ นต็ วตั ถปุ ระสงค 1. เพ่ือศกึ ษารปู แบบ หลักการของการสือ่ สารขอ มลู ผา นเครอื ขา ยคอมพวิ เตอร 2. เพ่อื ศึกษาองคประกอบในการสง ขอมูล การเชอื่ มตอผา นเครือขาย รูปแบบของเครือขา ย 3. เพื่อศกึ ษาการทํางาน และหลกั การของอนิ เทอรเนต็ 6.1 ววิ ัฒนาการของการสอื่ สารผานเครือขา ย เริ่มตนจากเครือขายท่ีเรียกวา ARPANET ซึ่งกระทรวงกลาโหมของรัฐบาลอเมริกาทําการทดลอง สําหรับการติดตอหนวยงานระหวางทหาร หนวยงานรัฐบาล นักวิจัย และนักวิทยาศาสตรตอมามีเครือขาย เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะเครือขายของมูลนิธินักวิทยาศาสตร (National Science Foundation Network: NSFNET) ทําใหมีการเช่ือมโยงนักวิจัยท่ัวประเทศโดยผานศูนยกลางที่ใชซุปเปอรคอมพิวเตอร จึงทําใหการ ติดตอระหวางเครือขาย ขยายตัวจนเปนอินเตอรเน็ตในปจจุบันในการติดส่ือสารแรกๆนั้นพัฒนาไปพรอม กับ การพัฒนาระบบปฏิบัติการ โดยเร่ิมแรกจะติดตอสื่อสารผานระบบปฏิบัติการ DOS (Disk Operating System) ท่ีเปนการติดตอส่ือสารผานระบบ command line ผานตัวหนังอักษรเทานั้น แตเมื่อมีการพัฒนา สวนประสานงานผูใช (User Interface) รูปแบบการติดตอส่ือสารมีรูปแบบที่เปนภาพกราฟกมากขึ้น รวมถึงมี การใชง านงา ยขึ้นดว ยมกี ารพฒั นาเทคโนโลยกี ารส่ือสาร ดังน้ี ป 1992 SMS ผใู หบริการโทรศพั ทเ ปดบริการ Short Message Service ที่ผใู ชส ามารถสงขอความ สาํ คญั ไปยังโทรศัพทมือถอื เครื่องอนื่ ไดท นั ที ป 1995 NSFNET พัฒนาโครงการวิจยั ระบบอนิ เตอรเน็ตสรู ูปแบบพาณิชย ป 1996 Microsoft ไดพัฒนา web browser ชอื่ Internet Explorer และมีการสรา งโมเดม็ (Modem) ความเร็ว 56 K มี Host ประมาณ 12,881,000 Host บนเครอื ขายอินเตอรเ น็ต ป 1998 VoIP/Video Conference มาตรฐานแรกสาํ หรบั การส่ือสารและเสยี งผา นทางแพ็กเกจ ขอมูลถกู พฒั นาขึ้นโดยมชี อ่ื เรียกวา โพรโตคอล H.323 ป 2000 จํานวน Host เพมิ่ ขนึ้ เปน 93,047,785 Hosts ป 2001 American Online (AOL) มสี มาชกิ ถงึ 28 ลานคนและไดเ กดิ รูปแบบการแบง ปน เพลงใน ลักษณะออนไลนข ึ้นทช่ี ือ่ วา Napster ป 2002 พัฒนาระบบสารสื่อสารผาน weblog (Blog) และไดร ับความนิยมมากข้นึ เชน Friendster ป 2003 เกิดรูปแบบการแผกระจายของขอมูลขา วสารในรปู แบบ Flash Mobs โดยเรมิ่ ท่เี มอื ง New York ไดแ ก Facebook Myspace

90 ป 2004 มี Host มากกวา 285,000,000 Hosts บนอนิ เทอรเนต็ และเกดิ Social Communities เครือขา ยสังคมออนไลน Facebook เริ่มเปดใหบริการในกลุมนกั ศึกษามหาวิทยาลัย Harvard และไดรบั ความ นิยมเพิ่มสงู ข้ึนจนกลายเปนเครอื ขายที่มผี ใู ชมากที่สุดในปจ จบุ ัน ป 2005 –2009 มYี ouTube Microblog Twitter Skype ตามลําดับ ป 2009 มี Host 625,226,456 Hosts บนอินเทอรเ นต็ โดยประเทศที่ใชอนิ เทอรเนต็ มาก ไดแ ก อเมรกิ า ญ่ีปนุ เยอรมนี อิตาลี จีน ฝร่งั เศส ออสเตรเลยี เนเธอรแ ลนด แมคซโิ ก และบราซลิ ตามลาํ ดับ ป 2009 Google Waveเปนคร้ังแรกที่ส่อื ตา งๆไมวาจะเปนขอ ความ รูปภาพ วิดีโอ ถูกนาํ มารวมกนั ในรปู แบบของคลน่ื ขอมลู (Wave) เพือ่ ใชใ นการสื่อสารแบบเรยี ลไทม ป 2009- 2030 เปนเครอื ขายที่รวมการใชง านอปุ กรณต าง ๆ เปนหน่งึ เดยี ว คือการใชง านผาน อนิ เทอรเน็ตทีเ่ รยี กวา “Singularity” (ที่มา: ปรบั จาก Williams and Sawyer, 2011: 55-56 ) 6.2 องคป ระกอบของการสือ่ สารผานระบบอนิ เทอรเ น็ต ความเรว็ การสงขอ มลู ผา นเครอื ขาย ขอ มลู ที่ใชในคอมพวิ เตอรใชเ ลขฐานสอง ซง่ึ หนงึ่ หลกั ของ เลขฐานสองมีได 2คา (0,1) หรือเรียกวา 1 บติ (Bit)และใชเ ลขฐานสองจาํ นวน 8 หลกั (8 bits หรือ 1 Byte) แทนอกั ขระ ทง้ั ตวั หนังสอื ตัวเลข ตวั อักษร และสญั ลักษณต าง ๆ ตามขอ กาํ หนดมาตรฐาน เชน รหสั ASSCI , Unicode เปน ตน ดังน้ขี อมูล 8 บิต คืออักขระ 1 ตัวน่ันเอง ความเร็วในการสงขอมูลจึงใชหนวยจํานวนบิตตอหนึ่งวินาที (Bits per Second: bps) โดยแบงเปน ความเร็วในการรับขอมูล (Download) และความเร็วในการสงขอมูล (Upload) ดังน้ัน ผูใหบริการ อนิ เทอรเนต็ (Internet Service Provider: ISP) เชน CAT , TOT, True จงึ คิดอัตราคาใชจ า ยตามความเร็วใน การรับและสงขอมูล เชน 10M/2M จึงหมายถึงความเร็วในการรับขอมูล 10 Mbps หรือประมาณ 10ลานบิต ตอหน่ึงวินาที และความเร็วในการสงขอมูลคือ 2 Mbps หรือสามารถสงขอมูลได 2 ลานบิตตอวินาที คือชอง กวา งของการสงขอ มูลในเครือขายหรอื ทีเ่ รียกวา แบนดวดิ ธ (Bandwidth) นั่นเอง ภาพที่ 6.1 แสดงความเรว็ การ Upload และ Download ขอมูล ทีม่ า: Williams and Sawyer, 2011:53

91 ตารางที่ 6.1 หนว ยความเร็วในการสงของมูลผา นเครือขายของคอมพิวเตอร หนวย หนวยโดยประมาณ ตวั ยอ ความเร็วในการสงขอมูล bit 0,1 b Bits per second Byte 8 bit B :bps (บิตตอวินาท)ี Kilo 1,000 K Kbps Mega 1,000,000 M Mbps Giga 1,000,000,000 G Gbps Tera 1,000,000,000,000 T Tbps Penta 1,000,000,000,000,000 P - เว็บบราวเซอร (web browser) เปนโปรแกรมสําหรับทองเว็บหรือเขาถึงขอมูลตาง ๆ ผานเว็บไซต ใชสําหรับอานไฟลนามสกุล html ท่เี ปนภาษาสําหรบั เขยี นเว็บ โดย web browser แรกคอื Mosaic ลาํ ดบั ถัด มาคือ Netscape navigator ท่ีไดรับความนิยมมาก แตหลังจาก Internet Explorer ไดถูกสรางออกมาพรอม กับระบบปฏิบัติการวินโดวทําใหความนิยมของ Netscape navigator ก็ลดลง ปจจุบันเว็บบราวเซอรที่ไดรับ ความนิยมไดแก Microsoft Internet Explorer (Microsoft-http://www.microsoft.com), Firefox (Mozilla-http://www.firefox.com), Safari (Apple-http://www.apple.com/safari), Opera (Opera- http://www.opera.com/) และ Google Chrome (http://chrome.google.com) ตามลําดับ ดังนั้นการ พัฒนาเว็บไซตจึงขึ้นอยูกับสภาพแวดลอมของเว็บบราวเซอรดวย บางคร้ังสามารถทํางานไดดีและสวยงามใน บางเวบ็ บราวเซอรเทานน้ั รูปที่ 6.2 แสดงโลโกของเว็บบราวเซอร Mosaic, Netscape Navigator, Chrome, FireFox, Opera, Safari และ IE ตามลําดบั เว็บไซต (website) คือแหลงรวบรวมขอมูลของเว็บไซตท้ังตัวหนังสือ ไฟลเอกสาร HTML ภาพ เชน หากตองการเขาถึงเว็บไซต มหาวิทยาลัยศิลปากร คือ www.su.ac.th ซึ่งเปนแหลงที่เก็บขอมูลของเว็บไซต มหาวิทยาลัยศิลปากร โดยไฟลแรกที่ web browser จะเรียกหาคอื ไฟล index.html

92 WWeebbssiittee IInnddeexx..hhttmm SSttyylleess..ccssssll WWeebb ppaaggee WWeebb ppaaggee WWeebb ppaaggee WWeebb ppaaggee -- tteexxtt -- tteexxtt -- tteexxtt -- tteexxtt -- iimmaaggeess -- iimmaaggeess -- iimmaaggeess -- iimmaaggeess --mmuullttiimmeeddiiaa --mmuullttiimmeeddiiaa --mmuullttiimmeeddiiaa --mmuullttiimmeeddiiaa ภาพท่ี 6.3 แสดงโครงสรา งของเว็บไซต เว็บเพจ (webpage) คือ แตละหนาของเว็บไซตตามท่ีเจาของเว็บไซตออกแบบ ท้ังขอความ หรือ ภาพ ภาพเคล่ือนไหว โดยหนาแรกจะเรียกวา โฮมเพจ (Homepage) และมีการเช่ือมโยง (Link) ไปยังขอมูล ในหนาเดยี วกนั หรือไปยังหนาอน่ื ๆ หรือเว็บไซตอ่ืนๆ ดว ย ภาพท่ี 6.4: แสดงขอมูลเว็บไซตและไฟลตาง ๆ ที่เก็บไวท่ีเคร่ืองเซิรฟเวอร โดยไฟลแรกที่จะถูก เรียกคือ index.html และมีไฟล cascading style sheet (CSS) ไวสาํ รับจัดรปู แบบเนือ้ หาในเวบ็ ไซตใหเ หมือนกัน

93 โพรโตคอล (Protocol) เปนขอ ตกลงสาํ หรบั การรบั สงขอมูลในระบบสอื่ สาร รูปแบบ กฎ ระเบยี บ ทใี่ ชใ นการตดิ ตอ สอื่ สารระหวา งเคร่อื งคอมพิวเตอรโ ดยจะทําหนาทีเ่ ก่ยี วกบั การระบุอปุ กรณร บั และสงขอมลู โพรโตคอลท่ีเครื่องคอมพิวเตอรท ุกเครอื่ งใชตดิ ตอสือ่ สารบนอินเทอรเน็ตคือ Transmission Control Protocol/Internet Protocol หรือ TCP/IP Packets คือ การท่ีโพรโตคอล TCP/IP ตัดแบงขอมูลเพื่อสงไปในเครือขายและจะรวมขอมูลท่ีถูกตัด แบง เม่อื ถึงจดุ หมายปลายทางหรอื ผูรับ ตามหมายเลขไอพี (IP Address) Internet Protocol (IP) address หรือ IP Addresses เปนการกําหนดหมายเลขใหกับเคร่ือง คอมพิวเตอร เพ่ือใชในการอางอิงในการสงขอมูลระหวางเคร่ืองคอมพิวเตอร ซึ่งหมายเลขของแตละเครื่องจะ ไมซ ํา้ กัน โดยแบง เปน IPv4 คือหมายเลข IP มี 4 หลักแตละหลักค่ันดวยจุด (.) มีคาได 0-225 จึงสามารถแทน จํานวนเคร่ืองหรอื อุปกรณในเครอื ขา ยได 256x256x256x256 ได 4,294,967,296 โหนด (node) หรือจํานวน อุปกรณท่ีเชื่อมตอในเครือขาย ปจจุบันใช IPv6 คือมี 6 หลัก เพื่อเพ่ิมจํานวนโหนดท่ีเช่ือมตอในเครื่องขายท่ี เพม่ิ มากขนึ้ ในอนาคต Uniform Resource Locator: URL เปนการอางถึงที่อยูของเว็บไซต ในอดีตใช Universal Resource identifier: URI ซึ่งประกอบดวย web protocol , Domain name หรือ web server , directory หรือ Folder และไฟลใน Folder เชน http://www.su.ac.th/image/example.jpg Hypertext trasfer protocol :http เปนโพรโตคอลสําหรบสง ขอ มลู ผานเครือขา ยอนิ เทอรเ นต็ Web Server เปนเคร่ืองแมขายสําหรับเก็บขัอมูลเว็บไซต ประกอบดวยไฟลตาง ๆ เชน ไฟล html jpg png xml css เปน ตน โดยไฟลแรกท่ีจะถกู เรียกคือ index.html Port คือชองสัญญาณสําหรับการติดตอส่ือสารระหวางเครื่องลูกขาย (Client) ผานแอพพลิเคชั่นกับ เคร่อื งแมขา ย (Server) เชนการสงขอ มูลระหวางเคร่ืองท่ีเขา ใชอ นิ เทอรเ นต็ กบั เว็บเซริ ฟ เวอรคือพอรต 8080 6.3 องคป ระกอบของการส่ือสารผานเครือขา ยคอมพวิ เตอร 6.31 พื้นฐานการสงขอมูลผานเครือขายคอมพิวเตอร ขอมูลที่เก็บในคอมพิวเตอรมีพื้นฐานจาก เลขฐานสอง การสงขอมูลจึงใชการสงขอมูลเปนแพคเก็จ (packet) โดยตัดแบงขอมูลที่ตองการสงผาน เครือขาย ดวยอัลกอริทึมตาง ๆ และสงไปในเครือขายผานสื่อทั้งแบบมีสายและไรสาย ดังน้ันการส่ือสารของ ระบบคอมพิวเตอร จึงเหมือนกันการสื่อสารทั่วไป คือประกอบดวยผูสงสาร (sender) สื่อ (Transmission) ผูรับ สาร (receiver) และสาร (message) เพียงแคเปลี่ยนบทบาทจากการสื่อสารทั่วไปเปนสารส่ือสารดวย คอมพิวเตอร ดังตารางที่ 6.2

94 ตารางท่ี 6.2 แสดงตารางเปรียบเทียบองคป ระกอบของการสอ่ื สารทว่ั ไปกับการส่ือสารผา นคอมพิวเตอร องคประกอบการสอ่ื สาร รายละเอียด การสงขอ มลู ดวยคอมพวิ เตอร ทัว่ ไป ขอ มูล/ขา วสาร (Message) ประกอบดวย ตัวเลข ขอความ ขอ มูลเลขฐานสองที่สงไปยงั เครอื ขา ย รูปภาพ เสียง หรือวดี โี อ หรือ สื่อ ประสม (multimedia) ขอ มูลขาวสารจะถกู ทําการเขา รหัส (Encoding) การถอดรหัส (Decoding) ผูส ง ขอ มูล (Sender/Source) อุปกรณท ใี่ ชส ําหรับสงขอมลู เครื่องแมข าย (Server) หรอื โหนด (node) ในเครือขาย ขา วสาร ผรู บั ขอมูล อุปกรณทใี่ ชสําหรับรับขอ มลู เครื่องลูกขาย (Client) หรือ โหนด (node) ในเครือขา ย (Receiver/Destination) ขาวสาร ตัวกลางในการสง ขอมลู สอื่ ท่ีใชสง ขอ มูล แบบมสี ายและไรส าย (Transmission) ภาษาที่ใช กฎเกณฑ ระเบียบ หรอื ขอปฏบิ ัติ โปรโตคอล (Protocol) ตาง ๆ ท่กี าํ หนดขน้ึ มา เพ่ือเปน ขอ ตกลงทีใ่ ชส าํ หรบั เปน มาตรฐาน ในการสือ่ สารขอมลู ใหถูกตอ ง ตรงกนั ภาพท่ี 6.5: แสดงการสง ขอ มลู ระหวางผูสง และผูร บั โดยแตกขอมูลทตี่ อ งการสงเปนชุดขอ มลู (Packet) เลขฐานสอง ที่มา: Baldauf and Stair, 2011: 274 และ Williams and Sawyer, 2011: 314

95 6.3.2 ตัวกลางการสงขอ มลู (Transmission) ตัวกลางการสงขอมูล เปนส่ือท่ีใชเปนตัวกลางในการแลกเปล่ียนขอมูล โดยมีการสงผานสายดวยส่ือ ตาง ๆ แบบมสี ายและไรส าย ไดแก สายคูตเี กลยี ว (Twisted pair) เปน สายทองแดงแบบเสน มาตรฐานของสายโทรศัพท ความเร็วในการ สงขอมูลหาเปนสายโทรศัพทความเร็วอยูท่ี 14.4 Kpbs ถึง 56 Kbps แตถาเปนสายแบบดิจิตอล ความเร็ว 128 kbps -24Mbps และถาเปน สายแลน ความเร็วอยทู ่ี 10Mbps-100Gbps สายโคแอกเชียล (Coaxial cable) สายเปนทองแดงแบบแทง มีความจุในการสงมากกวาสายคูตี เกลียวประมาณ 80 เทา สามารถสงขอ มลู ได 10 Mbps – 150 Mbps สายเสนใยนําแสง (Fiber-Optic cable) เปน การสง ขอมูลโดยใชแสง มีความจใุ นการสง ขอมูลมากกวา สายคูต เี กลยี ว 26,000 เทา สามารถสง ขอ มลู ได 100 Mbps-1.6 Tbps ภาพที่ 6.6: แสดงสอ่ื แบบมสี าย สายคตู เี กยี ว สายโคแอกเชียว และใยแกว นาํ แสงตามลาํ ดบั ทีม่ า: Baldauf and Stair, 2011: 278

96 สําหรับสื่อแบบไรสาย เปนการสงขอมูลผานอากาศซึ่งแบงเปนยานความถี่ เพื่อลดการซอนทับของ ขอ มูลตาง ๆ โดยมีรูปแบบการสงขอ มูล ไมโครเวฟ (Microwave) สญั ญาณวทิ ยุความถีส่ ูงในการขนสงขอมลู สงผานเปนเสนตรงไปในอากาศ ความเร็วในการสงขอมลู 256 Kbps – 1 Gbps ดาวเทยี ม (Satellite) โคจรอยนู อกพื้นโลก ใชสําหรับอุปกรณจีพเี อสตา ง ๆ ความเรว็ ในสง ขอ มูล 256 Kbps – 1 Gbps สําหรับเครือขายไรสายแบบ Wi-Fi(wireless fidelity) หรือ 802.11 ความเร็วเปนไปตามมาตรฐาน ของ IEEE ที่องคกรดูแลมาตรฐานดานการสงขอมูลผานเครือขาย มีการสงความเร็วตั้งแต 11Mbps – 600 Mbps โดยความเร็วสูงสุดข้ึนอยูกับมาตรฐานของ Wi-Fi ไดแก IEEE 802.11a ความเร็วสูงสุด 54 Mbps IEEE802.11b ความเร็วสูงสุดที่ 11 Mbps IEEE802.11g ความเร็วสูงสุดท่ี 54 Mbps และมาตรฐาน IEEE802.11n ความเร็วสูงสดุ ที่ 600 Mbps โหมดการเชื่อมตอ Wi-Fi มี 2 แบบคอื 1) Infrastructure เปนรูปแบบท่ีทุกอุปกรณทุกตัวท่ีตองการส่ือสารกัน จําเปนตองเชื่อมตอเขาสู ศนู ยกลาง หรอื Access Point ทงั้ หมด เชนการแชรไ ฟลระหวางเคร่ือง 2 เครื่อง เปนตน 2) Ad-Hoc การเชื่อมตอแบบไมมี Access Point มีวิธีการติดต้ังท่ีคอนขางซับซอน และมีชองโหว ดา นความปลอดภัยมาก ภาพที่ 6.7 แสดงยานความถข่ี องการสง สญั ญาณแบบไรสายทาํ ใหขอมูลท่ีสง ไปในอากาศไมชนกันเนื่องจากขอมูล แตละประเภทใชแตละยา นความถ่ี ท่ีมา: Baldauf and Stair, 2011: 279 และ Williams and Sawyer, 2011: 331

97 6.3.3.1 รปู แบบการสง ขอ มูลตามลักษณะการใชง านระบบเครือขา ย การสงขอมูลจึงมีท้ังผูสงและผูรับ โดยผูที่ทําหนาที่เปนผูใหบริการ คือเคร่ืองแมขาย (Server) ข้ึนอยู กับวัตถุประสงคในการใหบริการเชน เคร่ืองใหบริการดานเว็บขององคกร (Web Server) เครื่องใหบริการ ระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส (Mail Server) เครื่องใหบริการดานแอพพลิเคชั่น (Application Server) เปน ตน ดังน้ันการเช่ือมตอตามภาระหนา ท่จี ึงแบง เปน 2 รูปแบบคอื แบบเครื่องแมและลูกขาย (Client/Server LAN) เปนเครือขายท่ีมีเคร่ืองลูกขายเขาถึงและเขาใช ขอมูลจากเครื่องแมขาย (Server) เชน การรองขอขอมูล (request) จากเครื่องแมขาย เปนตน มีขอดีคือ เครือขายมีเสถียรภาพสูง การเพ่ิมสถานีเครือขายสามารถเพ่ิมขยายไดตามความตองการ มีความปลอดภัยสูง รวมถงึ การกาํ หนดสิทธ์ิ มอี ปุ กรณแ ละโปรแกรมสนบั สนนุ แตม ีขอ เสีย มีการลงทุนสูงในการติดต้ัง จําเปนตองมี ผูค วบคมุ ท่ีมคี วามรูความชาํ นาญ แบบเครื่องเพียร-ทู-เพียร (Peer to Peer LAN) เปนเครือขายท่ีสถานของเคร่ืองที่เช่ือมตอใน เครอื ขายมีสถานะเทากนั คอื จะเปน ผูใหบ รกิ าร หรือ ผใู ชบริการก็ได คอมพิวเตอรทุกเครื่องในเครือขายมีความ เสมอภาคเทา เทยี มกนั มีวัตถุประสงคเ พ่อื สอ่ื สารแลกเปล่ียนขอมูล และแชรทรัพยากรรวมกัน มีขอดีคือ ลงทุน ตํ่า เหมาะสําหรับเครือขายขนาดเล็ก ไมจําเปนตองพ่ึงพาผูดูแลระบบ ติดต้ังงาย แตมีขอเสีย มีขีด ความสามารถจํากัด มีความปลอดภัยตํ่า มีปญหาในการขยายเครือขาย ถามีจํานวนเครื่องมากจะสงผลตอ ความเรว็ ในป 2007 บิตทอรเรนต (BitTorrent) บริษัทเจาของโพรโทคอลเครือขายเพียร –ทู –เพียร (peer to peer) ทําใหผูใชสามารถแบงปนแลกเปล่ียนเพลง วีดีทัศนและไฟลอื่น ๆ กันไดโดยตรงบนอินเทอรเน็ต (รอฮีม ปรามาท, 2554 ) ภาพท่ี 6.8: แสดงรูปแบบการส่ือสารขอมลู แบบ Client/Server ทมี่ า: Williams and Sawyer, 2011: 319

98 ภาพท่ี 6.9 : แสดงรูปแบบการสง ขอมูลแบบ Peer to Peer ทีม่ า: Williams and Sawyer, 2011: 319 6.3.4 อปุ กรณส าํ หรบั เครือขายคอมพิวเตอร ระบบการสื่อสารคือระบบอิเล็กทรอนิกส ทําหนาที่สงขอมูลจากที่หน่ึงไปยังอีกท่ีหน่ึง โดยใชแบบมีสาย หรือไรสาย การพัฒนาระบบเครือขาย (Network) คือ การเช่ือมตออุปกรณเขาหากัน โดยมีหนวยท่ีเรียกวา โหนด (node) ไดแก เครื่องพิมพ (Printer) เครื่องคอมพิวเตอร และอุปกรณท่ีชวยในการสนับสนุนการสง ขอ มูลผา นเครอื ขาย เพื่อการติดตอสอื่ สารและแลกเปลี่ยนขอ มูลกัน โดยมีอุปกรณดงั นี้ เครื่องคอมพิวเตอรสาํ หรบั สง และรบั ขอ มลู ในการสือ่ สารผานเครือขา ย ทั้งเครื่องลกู ขา ย (Client) และเครื่องแมข า ย (Server) เคร่ืองลูกขา ย ทําหนาทีเ่ ชือ่ มโยงระหวางผูใชงาน (user) และโครงขา ยคอมพวิ เตอรผ า นโปรแกรม (application) ตาง ๆ ท่ี user ใชง านอยบู นเครอ่ื งลูกขา ย (client) โดยกาํ หนดหมายเลขประจําเคร่อื งเพือ่ อางองิ สําหรบั รบั สงขอมลู ดว ยไอพีแอดเดรส (IP Address) เคร่ืองแมขาย ทาํ หนาทีค่ วบคมุ การใชงานทรพั ยากรตาง ๆ บนโครงขายคอมพิวเตอรใหเกิดประโยชน สูงสุด ใหบริการขอมูล โปรแกรม และการบริการรูปแบบตาง ๆ โดยรับคําสั่ง (Request)จากเครื่องลูกขาย และตอบสนองการใชงาน (Respond) ตามความตองการของผูใชงาน จึงมีความจําเปนที่ตองใชเครื่อง คอมพิวเตอรที่มีประสิทธิภาพสูง ท้ังหนวยประมวลผล (CPU) หนวยความจําหลัก (RAM) พ้ืนที่สําหรับเก็บ ขอมูล (Hard disk) รวมถึงระบบปฏิบัติการ (Operating System: OS) ท่ีใชบนเครื่องแมขายก็แตกตางจาก เครื่องคอมพิวเตอรสวนบุคคลทั่วไป เชน Windows For Server เปนตน ดวยหนาท่ีและวัตถุประสงคการ ทํางานของเครื่องแมขายที่ตองสามารถรองรับการใชของผูใชจํานวนมาก และระบบการจัดการขอมูล และ ความปลอดภัยของขอมูล โดยกําหนดหมายเลข IP Address เพื่ออางอิงเครื่อง แตสําหรับกรณีของเว็บ เซิรฟเวอร จะมีระบบ Domain Name Service เพื่อเปล่ียนจากหมายเลข IP เปนชื่อเว็บไซตที่เก็บอยูท่ีเครื่อง เซิรฟเวอรนั้น ๆ ตัวอยาง เครื่องแมขายท่ีใชในองคกร เชน Application Server, FTP Server, Mail Server, Proxy Server เปน ตน

99 ภาพที่ 6.10: แสดงเครอื่ งแมข ายแบบ Blade server ท่นี ิยมใชใ นปจจุบันเนอ่ื งจากประสิทธภิ าพและยงั ประหยดั พื้นท่ี และเครอื่ ง Thin Client เปน เครอื่ งทอ่ี าศัยการทํางานของเครือ่ ง server เปนหลัก ที่มา: Baldauf and Stair, 2011: 306 6.3.4.1 แลนการด (LAN Card หรอื Ethernet Card) ทําหนาทใ่ี นระดับกายภาพ (Physical) เพื่อสง ขอ มลู ไปยังเครือขาย 6.3.4.2 สายแลน (Cable) เปนส่ือสําหรบั สง ขอ มลู ผา นเครอื ขายคอมพวิ เตอร 6.3.4.3 ตวั กระจายสญั ญาณ (Traffic Distributors) ฮบั (Hub) เปนอปุ กรณที่ชวยคน หาหรือสาํ หรบั จดจําตําแหนงของเครอื่ งคอมพวิ เตอรล ูกขา ยท่ีอยบู น โครงขาย สวิทซ (Switch) เปน อุปกรณทท่ี ําหนาทีเ่ หมอื นกับฮบั แตส ามารถควบคมุ การใชงานแบนดว ดิ ธบน โครงขา ยได เราเตอร (Router) สามารถทาํ หนาท่คี น หาเสนทางเพอื่ สง หรือรบั ขอมลู ใหก ับท้งั โครงขา ย 6.3.4.4 Gateway ทําหนา ท่ีดแู ลการรบั สงขอมูลทเี่ ขาออกระหวางโครงขา ยคอมพวิ เตอร โดยอาจ กาํ หนดพอรต เพ่อื กรองขอมูลผานเขา ออกเครือขา ย 6.3.4.5 Bridges เปนอุปกรณส าํ หรบั เชื่อมตอ สองเครือขายเขา ดว ยกัน 6.3.4.6 อปุ กรณอ ่นื ๆ บนโครงขาย ทร่ี องรับการทาํ งานแบบ IP โมเด็ม (MODEM) เปนอุปกรณในการแปลงสัญญาณ ยอมาจากโมดูเลชัน-ดีโมดูเลชัน (Modulation Demodulation) โมดูเลชนั (modulation) หมายถงึ กระบวนการในการเปล่ยี นสญั ญาณดจิ ิทลั เปน แอนะล็อก สว นดีโมดเู ลชัน (demodulation) เปนกระบวนการเปล่ียนสญั ญาณแอนะล็อกเปน สญั ญาณดจิ ิทัล ภาพท่ี 6.11: แสดงการสงขอมลู แบบดจิ ติ อล ในผา นเครือขาย ทมี่ า: Baldauf and Stair, 2011: 275

100 ภาพท่ี 6.12: แสดงรปู แบบการสงขอ มูลแตละบิตดวยการสงเปน คลน่ื ในรปู แบบตางๆ ที่มา: Williams and Sawyer, 2011: 314 ภาพท่ี 6.13: แสดงตวั อยางการเชื่อมตอ เครือขายคอมพิวเตอรด ว ยรปู แบบตา ง ๆ โดยกอ นเช่ือมโยงไปยังเครือขาย อินเทอรเนต็ จะตองผานอุปกรไฟลวอลลเ พอื่ ตรวจสอบการเขา-ออกของเครอื ขา ย ท่มี า: Baldauf and Stair, 2011: 281

101 ภาพท่ี 6.14: แสดงการเชอ่ื มตอ ของเครือ่ งลูกขา ยประกอบดว ยการดเครือขา ย (Network Interface Card: NIC) และ ระบบปฏิบตั ิการของเครือ่ งแมข าย(Server) ดว ยระบบปฏบิ ตั ขิ องเครอื ขา ย (Network Operating System) อุปกรณท ่ี เกย่ี วของกอ นเชื่อมโยงสูอนิ เทอรเน็ต ซ่ึงบางองคก รตอ งอาศยั ผใู หบริการอนิ เทอรเนต็ (Internet Service Provider: ISP) ที่ ประกอบดวยเครือขายแบบไมสาย (Wire LAN) และแบบไรส าย (Wireless LAN) ทม่ี า: Laudon and Laudon,2012: 248-249 6.4 ประสิทธิภาพการทํางานของเครอื ขา ย 6.4.1 ปจ จัยท่มี ผี ลกบั ความเร็วในตวั กลางของสอ่ื 6.4.1.1 แบนดวิดธ (Bandwidth) เปนการวัดความจุของชองทางสื่อสาร ซึ่งประสิทธิภาพของการสง จะขึ้นอยูกับการสงผานขอมูลในชองสัญญาณวาสามารถสงไดมากนอยเพียงใดตอหนวยเวลา วอยซแบนด (voice band) ใชสําหรับโมเด็มธรรมดา มีเดียมแบนด (Medium band ) สายเชาพิเศษระหวาง มนิ ิคอมพวิ เตอรกบั เมนเฟรมคอมพวิ เตอร บอรดแบนด (broadband) ใชสงขอมลู จาํ นวนมาก ADSL เคเบิลทีวี ดาวเทียม และสายใยแกวนําแสง (Fiber Optic) ที่ผูใหบริการอินเทอรเน็ตเริ่มนํามาใชในการเช่ือมตอ อนิ เทอรเ น็ตไปยังบานของผใู ช 6.4.1.2 ความสญู เสียตอ การสง ผา น (Transmission Impairments) ระยะทางในการสง ขอ มลู มี ความสําคญั ในการวางโครงขาย เชน การวางระบบสายแลนไมค วรเกินระยะ 100 เมตร เพื่อประสทิ ธภิ าพใน การสงขอมูล หากเปนการเช่ือมตอ แบบไรส าย ย่งิ ใกลอ ปุ กรณก ระจายสญั ณาณกจ็ ะยง่ิ สง ขอมูลไดรวดเรว็ ขึ้น รวมถึงกาํ แพงหรือผนงั จะลดความแรงของสัญญาณการสง ขอ มลู ไปในเครือขา ยได 6.4.1.3 การรบกวนของสัญญาณ (Interference) เปน การถกู รบกวนการสงสญั ญาณรูปแบบตาง ๆ เชน สายแลนจะมีการพนั เปนเกลยี วเพอื่ ลดการรบกวนสญั ญาณระหวางเสนเม่อื มีการสง ขอมูล หากเปนการสง สัญญาณแบบไรส ายกจ็ ะเกิดปญ หาจากสัญญาณรบกวนจากสภาพอากาศ

102 6.4.1.4 จํานวนโหนดในการเช่ือมตอ (Number of Receiver) การจัดการจราจรบนเครือขาย เปน ปจจัยสําคัญในการเพ่ิมความเร็วในการสงขอมูล โดยผูบริหารเครือขายจะทําหนาท่ีตรวจ ติดตาม (Monitoring) การเขาออกเครือขายของผูใช การรายงานจํานวนผูใชจึงเปนเหมือนการรายงานสภาพ การจราจรของเครอื ขายวา มผี ูใ ชขอ มูลอยเู ทาไหร ย่งิ จํานวนโหนดนอยการเขาถึงอินเทอรเน็ตจะเร็วกวาจํานวน คนมาก ยกเวนกรณีท่ีจํานวนโหนดนอยแตมีผูใชใชแบนดวิดธจํานวนมากเชนการดาวโหลดโปรแกรมผาน Bit Torrent ทเ่ี ปนการเชอื่ มโยงเครอื ขา ยแบบ peer to peer ทําใหใชชองสัญญาณของเครอื ขา ยจาํ นวนมาก การพิจารณาตัวกลางสงขอมูลเพ่ือใชในการสื่อสาร ตนทุน (Cost) อัตราการรับสงขอมูลและแบนด วิดธ (Data Rate and Bandwidth) ระยะทาง (Distance) โดยไดนําเสนอสื่อประเภทตาง ๆ ท้ังแบบมีสาย และไรสาย รวมถึงปจจัยที่เกี่ยวของ ซ่ึงผูบริหารเครือขายจะทําหนาท่ีวิเคราะหการใชงานเครือขาย การตรวจ ติดตาม การบันทึกขอมูลผูใชแตละคนผาน Log File และแอพพลิเคชั่นท่ีผูใช รวมถึงพอรตตาง ๆ ดวย เพ่ือ จัดการจราจรบนเครือขายท่มี ปี ระสทิ ธภิ าพ 6.4.2 การวดั ประสทิ ธภิ าพการทาํ งานของเครอื ขาย 6.4.2.1 ประสิทธิภาพ (Performance) คือ ความสามารถในการรองรับจํานวนผูใชในเครือขาย หรือ จํานวนโหนกในเครือขาย ทําใหหลายเครือขายจําเปนตองมีระยะเวลาสําหรับผูใชแตละคนเพื่อลดการจอง ชอ งสัญญาณแลว ไมมีการใชข อมูลผานเครอื ขา ย เม่ือมีการ Log in เขาใชเครือขาย 6.4.2.2 ความนาเชื่อถือ (Reliability) คือ ความถ่ีในการลมเหลวของเครือขาย รวมถึงการใชเวลาใน การกูระบบใหทํางานไดอยางปกติ ในทางธุรกิจจะมีแผนการกูคืนระบบตามแนวมาตรฐานดานเทคโนโลยี สารสนเทศ โดยเฉพาะแผนการกูคืนกรณีฉุกเฉิน (Business Continuity Management: BCM) คือองคกร สามารถทาํ งานไดอ ยางตอ เน่อื งกรณที ีเ่ กดิ ปญหากบั ระบบเครือขา ยในรูปแบบตาง ๆ 6.4.2.3 ความปลอดภัย (Security) คือ ระบบปองกัน การบุกรุก หรือทําลายขอมูล จากท้ังบุคคล ภายในและภายนอก รวมถึง ไวรัส (Virus) และอาชญากรทางเครือขาย (Hacker) เปนตน อุปกรณเบื้องตนที่ ทําหนา ท่ีตรวจสอบการเขาออกเครือขายคือ ไฟลวอลล หากมีขอมูลผิดปกติก็จะปองกัน และตรวจสอบขอมูล ท่ีสงสัยวา ผดิ ปกติ โดยกรองขอ มลู และติดตามพฤติกรรมการเขาใชท ี่ตองสงสยั ผา นโปรแกรม 6.4.3 การวดั ประสทิ ธิภาพของการสอ่ื สารขอ มูลท่ดี ี 6.4.3.1 การสงขอมูล (Delivery) คือ การสงขอมูลจากผูสงไดถูกตองกับผูรับ การสงขอมูลผาน เครือขายเปนลักษณะแตกขอมูลเปนแพคเก็ต (Packet) และสงไปในเครือขายในเสนทางตาง ๆ และจะนําไป รวมกนั อีกคร้งั เมอ่ื ถึงผรู ับ ในแตล ะแพคเกต็ จะมสี ว นหวั (Header) เพื่อบอกตําแหนง ขอ มูลของผรู ับ 6.4.3.2 ความถูกตอง (Accuracy) คือ ขอมูลที่สงใหผูรับถูกตอง ไมมีการผิดพลาด การสงขอมูล สามารถตรวจสอบเสน ทางไดว าขอ มูลว่งิ ในทศิ ทางใด และดานความปลอดภยั จะตอ งมกี ารตรวจสอบจํานวนบิต ท่ีสงวา ผสู งและฝงผูร ับไดจาํ นวนบติ ท่ตี รงกันเพ่ือลดความผิดพลาดในการสง ขอมลู 6.4.3.3 ตรงเวลา (Timeliness) คือ การสงขอมูลไดตรงเวลา เปนการวัดประสิทธิภาพดานความเร็ว ในการสงขอมูลทั้งนี้ขึ้นอยูกับสภาพการจราจรบนเครือขาย อุปกรณเครือขาย และสื่อกลางในการสงขอมูล ดว ย

103 6.4.4 ประโยชนของเครือขา ย 6.4.4.1 การใชทรัพยากรรวมกัน โดยการแบง ปน ขอมูลผานอปุ กรณตา ง ๆ เชน การใชก ารโปรแกรม และขอ มลู จากฐานขอมลู เชน การคน หาขอ มลู ตารางสอนของอาจารยใ นระบบทะเบยี นของมหาวิทยาลัย เปน ตน 6.4.4.2 ชวยลดตน ทุน โดยใชระบบการตดิ ตอ สอื่ สารผา นเครอื ขา ยแทนรูปแบบการส่อื สารแบบเดิม รวมถงึ การลดตนทนุ ดานธุรกรรมขององคก รดว ย 6.4.4.3 ความสะดวกในการส่ือสาร ไดร วดเร็วมากขึน้ ทงั้ การส่ือสารผา นขอความ เสียง และ ภาพเคลอ่ื นไหวทําใหลดขอ จาํ กดั ดา นสถานที่ในการทาํ งาน และการเขาถงึ ขอ มูลขององคก ร 6.4.4.4 ความนา เชอื่ ถือและปลอดภยั ในการเขาถึงขอ มลู ในฐานขอมลู เพราะมผี ดู แู ลระบบในการ ตรวจสอบการเขาใชง านขอ มูล การกําหนดสทิ ธแ์ิ ละควบคมุ การเขาถึงขอ มูลในแตละระดับ 6.4.5 ชนิดของเครือขาย 6.4.5.1 เครอื ขายสวนบุคคล (Personal Area Network: PAN) เปน เครือขา ยทีแ่ ลกเปลย่ี นขอ มูล ระยะใกล ระยะประมาณ 1 เมตร 6.4.5.2 เครอื ขายบริเวณเฉพาะทีห่ รอื แลน (Local area network: LAN) เปน เครือขายเฉพาะท่ี ภายในบาน (Home network) ในหองระยะ 10 เมตร ในอาคารระยะ 100 เมตร ในพนื้ ที่เดยี วกันไมเกนิ 1 กโิ ลเมตร 6.4.5.3 เครือขายบรเิ วณนครหลวงหรอื แมน (Metropolitan area network: MAN) เครอื ขายใน ระยะ 10 กโิ ลเมตร 6.4.5.4 เครือขายบริเวณกวางหรือแวน (Wide area network: WAN) เครอื ขายระดับประเทศ 6.4.5.5 เครือขา ยอนิ เทอรเ นต็ เปนเครือขา ยที่สอื่ สารกนั ทว่ั โลก ภาพที่ 6.15: แสดงเครือขา ย LAN และเครือขาย WAN ทมี่ า: Baldauf and Stair, 2011: 309, 311

104 6.5 สถาปต ยกรรมเครือขาย สถาปต ยกรรมเครอื ขาย (network architecture) เปนการอธิบายเกี่ยวกบั โครงรางเครือขา ยแบบ ตางๆ วธิ กี ารเชื่อมตอ เครอื ขา ย ลกั ษณะการใชงานเครอื ขาย การแลกเปลยี่ นทรพั ยากรตางๆ สถาปต ยกรรม เครอื ขา ยสามารถแบงออกได 4 แบบ ตามรูปแบบของการเชอ่ื มตอ หรือทเ่ี รียกวา โทโพโลยี (topology) 6.5.1 โทโพโลยีแบบดาว การนําเอาเคร่ืองคอมพิวเตอรจํานวนหน่ึงหรืออุปกรณตอพวงเชื่อมตอกับ คอมพิวเตอรหรืออุปกรณสวนกลาง การส่ือสารทําไดโดยการขนสงขอมูลเขาออกไปยังสวนกลาง ซึ่งจะถูกควบคุมโดยการหยั่งสัญญาณ (polling) นั่นคือแตละอุปกรณท่ีเชื่อมตออยูในเครือขายจะมีการถาม หรือการหย่ังสัญญาณวามีเครื่องหนึ่งเคร่ืองใดสงสัญญาณอยูในระบบหรือไม คอมพิวเตอรหลายเครื่องตอกับ เคร่ืองบริการสวนกลางหรือเคร่ืองคอมพิวเตอรแมขาย การสื่อสารจะสงผานเคร่ืองเซิรฟเวอรท่ีสวนกลาง เหมาะสาํ หรับการใชท รพั ยากรรว มกนั ภาพที่ 6.16 แสดงโทโพโลยีแบบดาว ภาพที่ 6.17 แสดงโทโพโลยีแบบบัส ทมี่ า: Williams and Sawyer, 2011: 324 ที่มา: Williams and Sawyer, 2011: 323 6.5.2 โทโพโลยีแบบบัส เปนการนําเครื่องคอมพิวเตอรมาเช่ือมตอกันบนสายเสนเดียวกันตลอดท้ัง สายสัญญาณ การสงขอมูลจะผานไปในสายที่เช่ือมตอที่เรียกวาบัส (BUS) ขอมูลท่ีสงผานไปในบัส จะถูก ตรวจสอบโดยอุปกรณแผนวงจรเครอื ขายที่ตดิ อยูที่คอมพิวเตอรแตละตัววาเปน ขอ มลู ของตนเองหรือไม ถาใชก็ สามารถเปดดูขอมูลน้ันได คอมพิวเตอรหลายเคร่ืองเช่ือมตอกันบนสายเสนหนึ่ง การสื่อสารจะผานไปยังสาย เสนน้ี ราคาไมแ พงเทากับแบบดาว 6.5.3 โทโพโลยีแบบวงแหวน จะมีการเช่ือมตอคอมพิวเตอรเปนวงกลม ไมมีเครื่องคอมพิวเตอร บริการไฟลหรือคอมพิวเตอรท่ีเปนศูนยกลาง แตละคอมพิวเตอรเช่ือมตอกับคอมพิวเตอรอ่ืน การเชื่อมตอมี ลักษณะเปนวงแหวน การส่ือสารจะสงผานไปยังวงแหวน สวนมากใชกับการเช่ือมตอเคร่ืองคอมพิวเตอรแมน เฟรมในองคกรทมี่ ีการประมวลผลแบบกระจายศูนย

105 Server Web Server Mail Server File Server ภาพที่ 6.18 แสดงโทโพโลยแี บบวงแหวน ภาพท่ี 6.19 แสดงโทโพโลยแี บบลาํ ดับช้นั ทม่ี า: Williams and Sawyer, 2011: 323 6.5.4 โทโพโลยีแบบลําดับชนั้ ประกอบดวยคอมพิวเตอรห ลายเคร่ืองเชอื่ มตอ กบั คอมพิวเตอรแ มขาย หรือเครื่องคอมพิวเตอรศูนยกลางคลายกับเครือขายแบบดาว คอมพิวเตอรแมขายที่อยูสูงที่สุดของชั้นจะเปน เมนเฟรม คอมพิวเตอรช้ันลางของเมนเฟรมอาจจะเปนมินิคอมพิวเตอร และชั้นลางสุดอาจจะเปน ไมโครคอมพิวเตอร เครื่องคอมพิวเตอรแมขายที่อยูสูงที่สุดเช่ือมกับคอมพิวเตอรหลายๆ เครื่องในลําดับชั้นท่ี ตา่ํ ลงมา สวนมากใชก บั องคกรที่มกี ารประมวลผลแบบรวมศนู ย 6.6 เครอื ขายสาํ หรบั องคกร 6.6.1 อินทราเน็ต (Intranet) จะตองมีรหัสบัญชีผูใช ใชงานเฉพาะภายในองคกร เปนเครือขาย คอมพิวเตอรในองคกรท่ีใชเทคโนโลยีอินเทอรเน็ตสําหรับสมาชิกในองคกร หากองคมีเครือขายอยูแลวสามารถ ใชอินทราเน็ตโดยใชเครอื่ งเซิรฟเวอรสําหรบั โปรแกรมตางและเคร่อื งลูกขายโดยใชงานผาน browser 6.6.2 เอ็กซทราเน็ต (Extranet) เปนเครือขายยุคแรกสําหรับองคกรขนาดใหญใชติดตอส่ือสารเพ่ือ แลกเปล่ียนขอมูลอิเล็กทรอนิกส (Electronic Data Interchange: EDI) ใชการทําธุรกิจระหวางองคกรกับ องคกร (Business to Business) เปนเครือขายยุคแรกกอนพัฒนาเปนแบบพาณิชยอิเล็กทรอนิกส ใชงาน เฉพาะภายในองคกร และสามารถกําหนดสิทธใิ หเ ขาถึงองคกรอ่นื ได ภาพท่ี 6.20 แสดงลกั ษณะเครือขา ยแบบอินทราเน็ตท่ใี ชงาน เว็บเซริ ฟเวอรภายในองคกร ท่ีมา: Baldauf and Stair, 2011: 310

106 6.7 อนิ เทอรเน็ต (Internet) 6.7.1 การใชงานอินเตอรเน็ตในปจจุบัน มีท้ังระดับบุคคลเพ่ือติดตอสื่อสาร นําเสนอขอมูล สราง เน้ือหาดวยตัวผูใชเอง (User Generate Content: UGC) ซ่ึงเปนยุค Web 2.0 ท่ีมีการแลกเปลี่ยนขอมูลแบบ สองทางคือผูใชสามารสรางเน้ือหาไดเอง ไมตองรอการบริการขอมูลขาวสารจากเว็บไซตทั่วไปเหมือนในอดีต ที่เปนการส่ือสารแบบทางเดียว ยุค 1.0 และกําลังพัฒนาสูยุค web 3.0 ที่สามารถเช่ือมโยงเน้ือหา ขาวสารที่ เฉพาะเจาะจงผูใชแตละคน ซ่ึงการพัฒนาระบบการส่ือสารทําใหเกิดการขยายตัว ท้ังการบริการดาน ซอฟตแวร การบริการดานบันเทิง การบริการดานการโฆษณา การสั่งซื้อสินคาและการประมูลสินคา การ บริการดานการติดตอ สื่อสารทร่ี วดเรว็ ขนึ้ ตารางที่ 6.3 แสดงการเปรยี บเทยี บยุคของเวบ็ 1.0 เว็บ 2.0 และเว็บ 3.0 Web 1.0 Web 2.0 Web 3.0 เว็บเน้อื หา เว็บเชงิ สังคม เวบ็ ความหมาย เนนผูผลติ เนน ท่ชี มุ ชน เนน ท่ปี จ เจกชน อา นอยางเดยี ว อานและเขยี น อา นเขียน และสรา งความสัมพันธ เช่อื มโยงเน้อื หา ครอบครองเนือ้ หา แบง ปน เน้ือหา องคความรู (Ontology) Directory Tag (folksonomy) (Taxonomy) ที่มา : วลิ าส ฉ่าํ เลิศวฒั น, สุธีรพันธ สักรวตั ร และ คณะ. 2554 6.7.2 การบริการบนอินเตอรเน็ต อีเมลล (Electronic mail: E-mail) ชวยในการติดตอส่ือสารท้ัง แบบขอความ รูปภาพ เสียง หรือ ภาพเคล่ือนไหว เปนตน ช่ือผูใช@ชื่อโดเมนหรือหนวยงาน Chattingการ สนทนาโตต อบระหวา งสองคนหรือมากกวา Telnet ชวยใหผ ใู ชส ามารถใชค อมพิวเตอรต วั หนึง่ เพ่ือไปเปดใชอีก เคร่ืองหน่ึงท่ีอยูไกลออกไป Internet Telephone การพูดคุยผานอินเตอรเน็ต Internet Fax การสงโทรสาร Streaming Audio และ Video Streaming ชว ยใหผ ูใชอ ินเตอรเ น็ตเห็นหรือไดย ินในขณะที่ขอมูลกําลังสงจาก Host server แทนที่จะตองรอกระท่ังขอมูลทั้งหมดถูกดาวนโหลด Real-time Audio และ Video เปนการสง ขาวหรือรายการสด การดึงขอมูล File Transfer Protocol: FTP การเขาถึงคอมพิวเตอรท่ีอยูไกลและดึง ขอมูลมาใช Archie เปนเครื่องมือท่ีหาขอมูลบนอินเตอรเน็ต โดยใชคําในการคนหา Gophers เปนเครื่องมือท่ี ชว ยใหผ ใู ชส ามารถหาตาํ แหนง ของขอมูลขาวสารบน internet gopher servers ได

107 6.7.3 การทํางานของอนิ เทอรเ นต็ 6.7.3.1 การรับสงขอมูลทางอินเตอรเน็ต โดยผานเคร่ืองคอมพิวเตอรจะมีกฎเกณฑท่ีเรียกวา TCP (Transmission Control Protocol) หรือ IP (Internet Protocol) คอมพิวเตอรแตละตัวจะมีท่ีอยูโดยเฉพาะ เรียกวา IP Address ประกอบดว ยตัวเลข 4 ชดุ ทค่ี ่นั ดว ยจดุ IP address (IPv4) ท่ใี ชใ นอนิ เตอรเนต็ ปจจุบัน มี ขนาด 32 บิต แบงเปน 4 ชุดๆละ 8 bit โดยแปลงเปนเลขฐาน 10 เพื่อความสะดวกในการอางถึง IP ขนาด 32 บิต ให address คอมพิวเตอรในเครือขายไดไมเกิน 232 = 4,294,967,296 โหนด มีสมาชิกในเครือขาย เพ่ิมข้ึนทุกวัน ทําใหเกิดการขาดแคลนหมายเลข IP (IPv4) จึงมีการปรับเปน Internet Protocol Version 6 (IPv6) มขี นาด 128 บิต เพ่อื รองรบั อปุ กรณตา ง ๆ เชน อปุ กรณเคร่ืองใชไ ฟฟา โทรทัศน โทรศพั ท เปนตน เพื่อ ประโยชนใ นการควบคมุ การใชงาน และการส่ือสารผานเครือขายอินเทอรเ นน็ 6.7.3.2 Domain Name System: DNS ระบบการต้ังชื่อบนอินเทอรเน็ต ทรัพยากรบนอินเทอรเน็ต โดยเฉพาะเคร่ืองคอมพิวเตอรที่ตออยูน้ันตองมีหมายเลขประจําเคร่ือง ซ่ึงหมายเลขนี้เรียกวา IP โดยการท่ีจะ จดจําหมายเลขประจําเคร่ืองน้ันทําไดยาก จึงมีวิธีการต้ังชื่อใหจดจําและใชงานงาย ระบบชื่อจึงถูกกําหนดให เปนมาตรฐาน โดยแบงตามลําดับข้ันตามสภาพภูมิศาสตร เปนประเทศ ประเภทขององคกร และชื่อองคกร DNS server เปนเคร่ืองที่ใชเก็บขอมูล ช่ือเคร่ืองตาม IP Address โดยจะมีการเซ็ตอัพการเชื่อมตอ อินเตอรเน็ตเขากับ ISP แตละราย อาจจะตองระบุหมายเลข IP Address ของเคร่ืองที่เปน DNS server ดวย Internet Service Provider: ISP เปนหนวยงานท่ีใหบริการเชื่อมตอเขากับเครือขายอินเตอรเน็ต หรือทํา หนา ท่ีเสมือนเปนประตูเปดการเช่อื มตอ ใหบ คุ คลหรือองคก รใหสามารถใชอ ินเตอรเนต็ ได Domain ท่ีใชกันอยูในปจจุบัน ไดแก .com คือ กลุมธุรกิจการคา (Commercial) .edu คือกลุม การศึกษา (Education) .gov คือกลุมองคกรรัฐบาล(Government) .mit คือ กลุมองคกรทหาร (Military) .net คือกลุมบริหารเครือขาย (Network Services) .org คอื กลุมอ่ืน ๆ (Organizations) ตวั อยา งชื่อประเทศ AU domain ของเครือขายในประเทศออสเตรเลีย AT domain ของเครือขายในประเทศออสเตรีย DE domain ของเครือขายในประเทศเยอรมันนี FR domain ของเครือขายในประเทศฝรั่งเศส JP domain ของ เครือขายในประเทศญ่ีปุน NL domain ของเครือขายในประเทศเนเธอรแลนด TH domain ของเครือขายใน ประเทศไทย UK domain ของเครอื ขายในประเทศสหราชอาณาจักร ความหมายของ Sub Domain ไดแก .co คือ องคการธุรกิจ (Commercial) .ac คือสถาบันการศึกษา (Academic) .go คอื หนวยงานรฐั บาล (Government) .or คอื องคก รอื่น ๆ (Organizations) 6.7.3.3 ภาษาทีใ่ ชในอนิ เตอรเน็ต Hypertext Markup Language: HTML เปนภาษาในการสรางเว็บและเอกสารตาง ๆ บนเว็บ Extensible Hypertext Markup Language: XHTML เปนภาษาท่ีพัฒนาเวอรชั่นใหมของ HTMLปจจุบันใช HTML5 Extensible Markup Language: XML เปนภาษาทีอธบิ ายโครงสรางของเอกสารและชว ยในการเช่ือมโยง เอกสารหลายๆ ชิ้น และชว ยในการจดั การขอ มูล RSS หรือ Really Simple Syndication เปนบริการใหมบนเว็บไซตภาษา XML ใชสําหรับดึงขาวจากเว็บ ตางๆ มาแสดงบนหนาเว็บเพจ โดยนํามาเฉพาะหัวขอขาว เมื่อผูใชคลิกลิงคก็จะแสดง รายละเอียดขาวในเว็บ

108 ตนฉบับน้ันๆ โดยที่หัวขอขาวจะอัปเดทตามเว็บตนทาง ซึ่งการดึงหัวขอขาวไปแสดงน้ันจะมี สวนประกอบ ทั้งหมดสามสวนคือสวนผูใหบริการดึงขาว และสวนผูสรางเว็บไซตใชทั่วไปท่ีตองการดึงขาวไปแสดง และสวน ผใู ชท วั่ ไป Cascading style sheets (CSS) เปนกลุมคําสั่งสําหรับจัดการรูปแบบของหนาเว็บไซตรวมท้ังตัวหนังสือ ตา ง ๆ ภาษาสคริปตาง ๆ และโปรแกรมชวยเหลือในการทําเว็บไซตตาง ๆ เชน Java Script , Macromedia Fash, PHP, ASP.NET เปนตน 6.7.4 โปรแกรมเวบ็ เซิรฟเวอร (Web Server) เว็บเซิรฟเวอร คือพื้นที่ของเคร่ืองแมขายเว็บที่เก็บขอมูล ไฟลตาง ๆ ของเว็บไซต การทํางานตองมี ระบบปฏบิ ัตกิ ารเฉพาะของเคร่ืองและโปรแกรมประยุกตท่ีสอดคลองกับระบบปฏิบัติการของเคร่ือง โดยหนาท่ี หลักของเว็บเซิรฟเวอรคือ เปนพื้นที่สําหรับเก็บขอมูลไฟลเอกสาร ภาพ กราฟฟก สคริป (Script) ตาง ๆ ทํา หนาที่ในการแชรไฟลสําหรับดาวโหลดจากผูใชผานเว็บบราวเซอร และวิเคราะหเพ่ือเก็บขอมูลผูใชที่เขาถึง เว็บไซต ในลักษณะ Log file สําหรับวิเคราะหพฤติกรรมการใชเขาเว็บไซต เม่ือมีการวางไฟลเอกสารไวที่ เวบ็ เซริ ฟเวอรเจาของเซริ ฟเวอรจะเรียกวา Hosting หรอื เปนเจาของเว็บไซตนน้ั 6.7.5 ประเด็นทางการบริหารของอินเตอรเ นต็ เทคโนโลยีที่เปล่ียนรวดเร็วจึงตองมีการตามเทคโนโลยีใหทัน ตอการเปล่ียนแปลงทั้งดานซอฟตแวร และฮารดแวร รวมทั้งรูปแบบการสอ่ื สาร กฎระเบียบของอนิ เตอรเนต็ การออกกฎหมายควบคมุ มาตรฐานบนอินเตอรเ น็ต การขยายตัวของอินเตอรเน็ตอินเตอรเน็ตมีปริมาณขอมูลขาวสารอยูอยางมหาศาล การขยายตัวทําให ลดความเรว็ ในการเขาถึงขอ มูล สิทธิสวนบุคคล การสมัครสมาชิก การกรอกรายละเอียดทําใหมีขอมูลบางสวนอยูบนเครือขาย อินเตอรเน็ต รวมถึงวิธีการเก็บขอมูลผานขอมูลแบบคลิกสตรีม (click stream data) โดยการใช คุกก้ี (Cookies) ซง่ึ เปน การตดิ ตามพฤติกรรมผใู ชจ ากฝงเครอ่ื ง (Client)

109 แบบฝก หัดทา ยบท 1. จงอธบิ ายองคประกอบของการสอ่ื สารดวยระบบคอมพวิ เตอรม อี ะไรบาง ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... 2. Protocol มคี วามสาํ คัญตอ การสื่อสารอยางไร ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... 3. Firewall มคี วามสาํ คัญตอเครือ่ งขา ยอยา งไร ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... 4. เคร่อื งแมขา ย (Server) และเคร่ืองลกู ขาย (Client) มคี วามแตกตา งกนั อยา งไร ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... 5. หากจะพฒั นาเวบ็ ไซตขององคก รตอ งมขี ัน้ ตอนการดําเนินการอยางไรบา ง ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... 6. จงอธิบายความแตกตา งของ web 1.0 web 2.0 และ web 3.0 ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ********************************

110

111 บทที่ 7 พาณชิ ยอิเล็กทรอนิกส ธุรกจิ อิเลก็ ทรอนิกส และการตลาดอิเลก็ ทรอนกิ ส วตั ถุประสงค 1. เพอ่ื ศึกษา ความหมาย ของพาณิชยอ เิ ลก็ ทรอนกิ ส ธรุ กจิ อเิ ลก็ ทรอนิกส และการตลาดอเิ ลก็ ทรอนกิ ส 2. เพ่ือศึกษารูปแบบธุรกจิ แบบพาณชิ ยอิเลก็ ทรอนกิ ส กับการดําเนนิ การของธุรกจิ ปจจบุ ัน 3. เพือ่ ศึกษาถึงปจจัยในการพัฒนาระบบพาณิชยอ เิ ล็กทรอนิกสข ององคก ร 7.1 ความหมายและความสมั พันธข องพาณิชยอ เิ ลก็ ทรอนิกสและธรุ กจิ อเิ ล็กทรอนกิ ส พาณิชยอิเล็กทรอนิกส (Electronic commerce) หรือ อีคอมเมิรช (E-Commerce) หมายถึง การทํา ธุรกรรมผานส่ืออิเล็กทรอนิกส ในทุกชองทางที่เปนอิเล็กทรอนิกสเชน การซื้อขายสินคาและบริการ การ โฆษณาผานส่ืออิเล็กทรอนิกส ไมวาจะเปนโทรศัพท, โทรทัศน, วิทยุ, หรือแมแตอินเทอรเน็ต เปนตน แต ปจจุบันจะเนนในเร่ืองการซื้อขายผานเครือขายอินเทอรเน็ต โดยมีวัตถุประสงคเพื่อลดคาใชจาย และเพิ่ม ประสิทธิภาพขององคกร โดยการลดบทบาทของความสําคัญขององคประกอบทางธุรกิจลง เชน ทําเลที่ตั้ง อาคารประกอบการ โกดังเก็บสินคา หองแสดงสินคา รวมถึงพนักงานขาย พนักงานแนะนําสินคา พนักงาน ตอนรับลกู คา เปนตน ดงั นน้ั จงึ ลดขอ จํากัดของระยะทางและเวลา ในการทาํ ธุรกรรมลงได พาณิชยอิเล็กทรอนิกส เริ่มจากการติดตอส่ือสารระหวางองคกรหรือท่ีเรียกวาธุรกิจอิเล็กทรอนิกส (E-Business) ซึ่งบริษัท IBM เปนผูนิยามคําดังกลาว ในระยะแรกระบบเครือขายพัฒนาและใชสําหรับการ ติดตอสื่อสารขององคกรขนาดใหญมีการสงขอมูลผานเครือขายที่เรียกวา การสับเปล่ียนขอมูลอิเล็กทรอนิกส (Electronic Data Interchange: EDI) แตเมื่อมีการพัฒนาการติดตอส่ือสารผานอินเทอรเน็ตและการพัฒนา ความสามารถของคอมพิวเตอรสวนบุคคล (Personal Computer: PC) ทําใหนอกจากการติดตอส่ือสารแลว ยังใชประโยชนจากอินเทอรเน็ตในการซ้ือ ขาย แลกเปลี่ยน ขอมูลและสินคา สินคาในอินเทอรเน็ตแบงเปน 2 ประเภทคือสินคาท่ีจับตองได (tangible goods) ไดแก สินคาบริโภคอุปโภคท่ัวไป และสินคาที่จับตองไมได (Intangible goods) ไดแก โปรแกรมคอมพิวเตอรซึงปจจุบันไดรับความนิยมสูงทั้งโปรแกรมทั่วไปและ โปรแกรมทง่ี านบนเครอ่ื งโทรศัพทม อื ถือ (Apps) รวมถงึ ไฟลเ พลงท่ใี หด าวโหลดผา นอปุ กรณตา ง ๆ เปนตน ภาพที่ 7.1 แสดงการสง ขอ มูลระหวา งองคก รดว ย Electronic Data Interchange (EDI) ผานเครอื ขา ยทเ่ี รียกวา Value – added network (VANs) ท่ีมา: Baldauf and Stair, 2011:436

112 ภาพท่ี 7.2 แสดงขอ มลู เว็บไซต 10 อันดับจากการเขาถึงของทว่ั โลก ทม่ี า: http://www.nielsen.com/us/en/top10s.html ปจจัยสําคัญในการขยายตัวของพาณิชยอิเล็กทรอนิกสคือการเติบโตดานเครือขาย กระแสโลกาภิวัตน ความสามารถในการแขงขัน รูปแบบธุรกิจอิเล็กทรอนิกสท่ีสามารถสรางความสําเร็จใหกับผูประกอบการ เชน Google, eBay, Amazon, Paypal, Alibaba เปนตน โดยปจจัยดานอิเล็กทรอนิกส (Digital) ที่สงใหตอการ พัฒนาและขับเคล่ือนดานพาณิชยอิเล็กทรอนิกสตามแนวคิด Henry Chan et al. (2001: 4-5) (D: Data network,I: Intense competition, G: Globlalization, I: Information Age, T: Technologies, A: Automation, L: Low cost high quality product/service) มดี ังนี้ เครือขาย (Data Network) การขยายตัวดานเครือขายตั้งแตเครือขายระดับทองถ่ิน (LAN) จนถึง เครือขายอินเทอรเน็ต ที่สามารถเขาถึงขอมูลตาง ๆไดท่ัวโลก (Global Reach) หากมีการเชื่อมตอผาน อนิ เทอรเ นต็ ดวยมาตรฐานในระดับสากล (Universal Standard) ของโพรโตคอล TCP/IP ภาพท่ี 7.3 แสดงจํานวนผูเขาใชอินเทอรเน็ตในป 2013 ทม่ี า: http://www.internetworldstats.com

113 ความเขมขนในการแขงขัน (Intense competition) เปนการเพิ่มชองทางการส่ือสารระหวางองคกร กบั ลกู คา และความอยรู อดของธุรกิจทต่ี องตอบสนองสภาพแวดลอมตอการเปล่ียนแปลงดา นเทคโนโลยี กระแสโลกาภิวัตน (Globalization) เปนการเติบโตดานการตลาดที่ขยายไปสูระบบตลาดสากล ที่ลด ขอจํากัดดานกายภาพหรือภูมิศาสตร พาณิชยอิเล็กทรอนิกสชวยใหการติดตอสื่อสารไดรวดเร็ว รวมถึงการ ขยายแหลงทรัพยากร การจัดการโซอุปทาน รวมถึงการตลาดท่ีสามารถขยายไประดับสากล หรือในทองถิ่น ตางๆ ทว่ั โลก ยุคขอมูลขาวสาร (Information Age) สารสนเทศเปนสินทรัพย (Asset) ท่ีสําคัญขององคกร ในการ รวบรวมขอมูลขาวสาร ความทันสมัยของขอมูลทั้งภายในและภายนอกองคกร โดยเฉพาะอยางย่ิงขอมูลการ วิเคราะหทางธุรกิจโดยตองอาศัยขอมูลจากภายนอก เชน คลังขอมูล (Data warehouse) เปนตน การ เช่ือมตอผานเครือขายอินเทอรเน็ตทําใหรูถึงขอมูลท่ีมีเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว ขอมูลคือสิ่งสําคัญที่นํามาใช สรางมูลคาเพ่ิม ซ่ึงความความเร็วเปนเรื่องสําคัญในการดําเนินธุรกิจ รวมถึงสื่ออินเทอรเน็ตสามารถให รายละเอยี ดขอมูลของผูบริโภคระดับบุคคล ทําใหเ ขา ถงึ ความตองการของผูบรโิ ภคอยา งถูกตอ ง เทคโนโลยี (Technologies) การพัฒนาความสามารถของเทคโนโลยีสารสนเทศที่มีความสามารถ มากขึ้น โดยเฉพาะอยางย่ิงอุปกรณเคล่ือนที่ สมารทโฟน รวมถึงโปรแกรมท่ีสามารถทํางานและเชื่อมตอเขาถึง ขอ มูลขององคกร รูปแบบอัตโนมัติ (Automation) องคกรพยายามองหาทางลดงานประจํา ลดการสงขอมูลขาวสาร ดวยรูปแบบเดิมเปนการสงขอมูลผานเครือขายอินเทอรเน็ต หรือการลดตนทุนธุรกรรมตาง ๆ (Transaction Cost) ลดตนทุน เพ่ิมคุณภาพ (Low cost high quality product/service) เปนหลักสําคัญประการหน่ึงใน การทําธุรกิจ โดยเฉพาะยุคอุตสาหกรรมท่มี ีการแขงขันดา นราคา และคณุ ภาพสินคาเพ่อื สรา งความไดเ ปรียบใน การแขงขนั แตป จจบุ ันเนน ในเรอ่ื งความคาดหวังของลกู คา ความพึงพอ และการสรา งประสบการณท่ดี สี ําหรบั ลูกคา การติดตามพฤติกรรมของลูกคาผานเครือขายอินเทอรเน็ตจึงเปนแนวทางหน่ึงในการสรางคุณภาพของ การบริการ และการสรางความสมั พันธกับลกู คา (Customer Relationship Management: CRM) 7.2 องคป ระกอบหลักของธรุ กจิ อเิ ล็กทรอนกิ ส (E-business) การพัฒนาระบบพาณิชยอิเล็กทรอนิกสมากจากระบบการสื่อสารแลกเปลี่ยนขององคกรขนาดใหญ และพัฒนามาระดับบุคคลกับองค ดังน้ันขอบเขตของธุรกิจอิเล็กทรอนิกสจึงมีมากกวา พาณิชยอิเล็กทรอนิกส และ การตลาดอิเล็กทรอนิกส ดงั นี้ ธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส (E-business) เปนกระบวนการดําเนินธุรกิจโดยอาศัยเทคโนโลยีเครือขายท่ี เรียกวาเครือขายรวม (Internetworked Enterprise) นอกจากการซ้ือขาย ยังรวมถึงกิจรรมตาง ๆ ไดแกการ

114 บริการลูกคา การทําธุรกิจรวมกันระหวางองคกร กระบวนการทางธุรกิจท้ังภายในและภายนอกองคกร โดยมี การเชื่อมโยงในลักษณะโครงขาย ดังน้ันระบบสารสนเทศที่ใชในการส่ือสารทั้งหมดทั้งในและนอกองคกรจึงจัด อยใู นประเภทนี้ อันไดแก ระบบบริหารความสัมพันธกับลูกคา (Customer Relationship Management: CRM) การบริหาร จัดการ การบริการ และการสรางความสัมพันธท่ีทําใหลูกคาพึงพอใจ และการรักษาลูกคาขององคกรและการ ขยายฐานลูกคา ระบบจัดการโซอุปทาน (Supply Chain Management: SCM) เปนการประสานงานดานหวงโซทาง ธุรกิจ ต้ังแตแหลงวตั ถดุ บิ ผผู ลติ ผจู ัดสง ผคู า สง ผูคาปลกี จนถึงมอื ผูบรโิ ภค ระบบบริหารทรัพยากรองคกร (Enterprise Resource Planning: ERP) เปนกระบวนการของ สํานักงานสวนหลัง และ การผลิต ท้ังสายของสารสนเทศ การเงิน และ วัตถุดิบ เพ่ือประสิทธิภาพในการ ดาํ เนินงาน เพื่อลดตน ทนุ คุณความ และความรวดเรว็ ในการดาํ เนินการขององคก ร อัจฉริยะทางธุรกิจ (Business Intelligence: BI) เปนการรวบรวมขอมูลขาวสารดานตลาด ขอมูล ลูกคา และ คูแขงขัน เพื่อวิเคราะหนําเสนอสารสนเทศแกองคก ร โดยธรุ กจิ อเิ ล็กทรอนิกสยังรวมถงึ ระบบภายในองคก ร ไดแ ก การประมวลผลรายการ (Transaction Processing) กระบวนการควบคุมการทาํ งานภายในองคกร (Process Control System) การติดตอส่อื สาร และการทํางานรวมกนั (Enterprise Communication and Collaboration) พาณชิ ยอ ิเลก็ ทรอนกิ ส (Electronic Commerce: E-Commerce) เทคโนโลยีท่ีชวยทําใหเกิดการ สัง่ ซอื้ การขาย การโอนเงนิ ผา นอนิ เทอรเน็ต และการขนสงสินคาหรือบริการตาง ๆ ขององคกร โดยสินคามีท้ัง ลักษณะเปนขอมูลดิจิทัล (Digital Products) ซ่ึงเปนสินคาท่ีจับตองไมได (Intangible goods) อาทิเพลง ซอฟทแวร วิดีโอ รวมท้ังการเปนนายหนา การตกลงทําสัญญา ซื้อขาย การจัดสงสินคาประเภทนี้ใชวิธีดาวน โหลดผานอินเทอรเน็ต และสินคาท่ีไมใชขอมูลดิจิทัล (Non-Digital Products) เปนสินคาท่ีจับตองได (tangible goods) คือสินคาทั่วไป โดยการพัฒนารูปแบบท่ีสําคัญ ของระบบพาณิชยอิเล็กทรอนิกส (Sam, 2010) คือ การเกิดข้ึนของ Search engine ชื่อ Google ท่ีมีจํานวนผูใชมากท่ีสุด ทําใหเกิดการตลาดผาน search engine และการซ้ือโฆษนาคาํ คนผา นเว็บไซต ของ Google AdWords เทคโนโลยี Broadband รวมถึงการขยายตัวของการบรผิ า นเครือขา ยไรส ายแบบ Wi-Fi ซ่ึงสงผลทําให ความเร็วในการส่ือสารขอมูลผานเครือขายทําไดรวดเร็วและสะดวกสบายขึ้น รวมถึงการติดตามสินคาดวย ระบบ Global Positioning System: GPS

115 มาตรฐานของ HTML และ XLM ท่ีไมไดผูกขาดทําใหเปดโอกาสใหทุกคนสามารถใชและพัฒนาระบบ เว็บไซตได รวมถึงปจจุบันที่เปนรูปแบบของผูใชสามารถสรางตัวตนและเนื้อหา (User Generated content: UGC) ผา นเครือขายสังคมออนไลนไ ดอีกดว ย การเกิดของผูบุกเบิกดานพาณิชยอิเล็กทรอนิกสรายใหญของโลก Amazon.com ที่เร่ิมจากการขาย หนังสอื ออนไลน ดว ยการตัง้ ปณิธานวา จะเปด รานใหใ หญเหมือนแมนาํ้ อเมซอน หลงั จากพัฒนาขายสินคาอ่ืน ๆ เพิ่มข้ึน ปรับเปลี่ยนโลโกมีลูกศรชี้จากตัว A ถึง Z โดยใหความหมายวาจะขายสินคาที่ตัวอักษรตั้งแต A-Z ซง่ึ บรษิ ัท ไดล งทนุ ดานโครงสรางพื้นฐานที่ทันสมัย รวมถึงพัฒนาผลิตภัณฑ Kindle ท่ีเปนแทบเล็ตสําหรับอาน หนงั สือขององคก รเอง การพัฒนาธุรกิจดิจิตอลเพลงออนไลนดวย iTunes ซึ่งเปนการปรับแนวคิดของรูปแบบธุรกิจเพลง แบบเดิม ๆสูการดาวโหลดผานเครือขายอินเทอรเน็ต หลังจากนั้นบริษัท Apple ก็ปรับแนวคิดของการใช โทรศัพทมือถือดวย สมารทโฟน iPhone ท่ีออกแบบท้ังความงาย ความสะดวกสบาย และเปนมิตรกับผูใช รวมถงึ รูปแบบการเขา ถงึ ขอมลู และการใชโ ปรแกรม Apps ผา นเครอื ขา ยอินเทอรเนต็ ตลาดอิเล็กทรอนิกส (E-Marketing) เพื่อเครือขายอินเทอรเน็ตในการสรางการตลาดผานสื่อ ออนไลนในรูปแบบตาง ๆ โดยในชวงแรก เปนทําการตลาดผานแบนเนอร (banner) การตลาดผานจดหมาย อิเล็กทรอนิกส (e-mail Marketing) และถูกพัฒนาตามความนิยมของส่ือออนไลน เชน การทําการตลาดผาน โปรแกรมคนหาขอมูล (Search Engine Optimization: SEO) การทําการตลาดผานเครือขายสังคมออนไลน การวเิ คราะหพ ฤติกรรมการเขาถงึ ขอมลู เว็บไซตข องผใู ช เปน ตน อนิ เทอรเนต็ (Internet) ธรุ กิจอเิ ลก็ ทอนิกส (E-Business) Supplier SCM ERP พาณิชยอ ิเล็กทรอนิกส ลูกคา (Extranet) Collaboration CRM (E-commerce) Transaction Processing การตลาดอเิ ล็กทรอนิกส (E-commerce) Intranet ภาพที่ 7.4 แสดงขอบเขตและความสมั พันธของธุรกจิ อเิ ล็กทรอนกิ ส

116 7.3 มิติของพาณชิ ยอ เิ ล็กทรอนกิ ส พาณิชยอิเล็กทรอนิกสแบบเต็มรูปแบบกับแบบบางสวน (Pure Versus Partial EC) เปนรูปแบบของ พาณิชยอิเล็กทรอนิกส (E-Commerce) ข้ึนอยูกับระดับของความเปนดิจิตอลขององคกร (degree of digitization :the transformation from physical to digital) ใน 3 มิติ (Turban and Others, 2010) ดงั น้ี 1) ผลิตภณั ฑ คอื สนิ คาหรือบริการท่ีขาย (product /service) 2) กระบวนการ (the process) เชน การสัง่ ซ้ือสนิ คา การชาํ ระเงิน การดําเนินงานเพ่อื ใหบ รรลเุ ปา หมาย 3) วธิ กี ารสงมอบ (delivery Method) วิธีการสง มอบสนิ คา และบรกิ าร โดยจําแนกไดเ ปน 3 รูปแบบไดแก 1) รูปแบบดั้งเดิม (Old-economy organizations ) เปนการพบปะกันระหวางผูซ้ือและผูขายที่เปนไป ตามโครงสรา งเชงิ กายภาพ เชน รา นสะดวกซือ้ เปน ตน เรียกวา brick-and-mortar organizations 2) การผสมผสานระหวางรานคาแบบออฟไลน(กายภาพ) และแบบออนไลน (ดิจิตอล) เรียกวา click- and-mortar (click-and-brick) organizations เปนรานคาแบบกึ่ง คือมีท้ังหนารานทางกายภาพดวย และ เสริมดว ยการขายออนไลน 3) การดําเนินธุรกิจรูปแบบดิจิตอล เรียกวา virtual (pure-play) organizations: Click and Click เปน ขายทไ่ี มมีลักษณะทางกายภาพจริง ขายผา นออนไลนเ ทานั้น ภาพที่ 7.5 มิตขิ องพาณิชยอเิ ล็กทรอนกิ ส ท่ีมา: Turban and Others.2010: 48

117 7.4 ประเภทของพาณชิ ยอ เิ ลก็ ทรอนกิ ส 7.4.1.1 ธุรกิจกับธุรกิจ (Business to Business หรือ B to B หรือ B2B) การทําพาณิชย อิเล็กทรอนิกสติดตอระหวางธุรกิจกับธุรกิจ เปนการดําเนินธุรกรรมระหวางผูประกอบการดวยกันซึ่งมีปริมาณ การซ้ือขายหรือการทําธุรกรรมจํานวนมาก ธุรกิจท่ีติดตอกันในลักษณะน้ีอาจจะเปนซัพพลายเออรลูกคา หุนสว นทางการคา หรอื ผจู ดั สง สินคา ภาพท่ี 7.6 แสดงรปู แบบ B2B ของ officemate ทมี่ า: http://www.officemate.co.th/eprocurement/introduction.aspx 7.4.1.2 ธุรกิจและลูกคา (Business to Consumers หรือ B to C หรือ B2C) การทําพาณิชย อิเล็กทรอนิกสระหวางบริษัทกับลูกคาแตละคนโดยตรง พาณิชยอิเล็กทรอนิกสประเภทน้ีครอบคลุมถึง การ โฆษณา ธนาคารไซเบอร ตลาดแรงงานออนไลน การทองเท่ียวและการประมูล เปนการดําเนินธุรกรรม ระหวางผปู ระกอบการกับผบู ริโภค หรอื รานคาปลกี อเิ ล็กทรอนิกส E-Retailing ภาพที่ 7.7 แสดงรปู แบบ B2C ของ Se-ed.com ทีม่ า: http://www.se-ed.com

118 7.4.1.3 ธรุ กิจกบั รัฐบาล (Business to Governmentหรือ B to G หรือ B2G) การติดตอดําเนนิ งาน ระหวา งบรษิ ัทกับรัฐบาล เชน การประมูลโครงการตา งๆ ของรัฐ 7.3.1.4 ลกู คากับลูกคา (Consumers to Consumers หรือ C to C หรือ C2C) แตละคนติดตอ กันเอง เชน การแลกเปลีย่ นสนิ คาทีต่ นตองการทางเว็บ เปนการดําเนนิ ธุรกรรมระหวา งผูบ รโิ ภคดวยกัน ภาพที่ 7.8 แสดงรูปแบบ C2C ของ eBay ที่มา: http://www.ebay.com นอกจากน้ี ยังมีรูปแบบภาคธุรกิจกับพนักงาน (Business to Employee: B2E) รัฐบาล อิเล็กทรอนิกส (E-Government) ในรูปแบบภาครัฐกับประชาชน (Government to Citizens: G2C) ไดแก การใหบรกิ ารของรัฐไปยังประชาชน เชน การเสียภาษผี านทางอินเทอรเน็ตของกรมสรรพากร การบริการขอมูล ทองเที่ยวใหก ับประชาชนผานทางเวบ็ ของการทอ งเท่ยี วแหง ประเทศไทย, ภาครฐั กับภาคธุรกิจ (Government to Business: G2B) ไดแก การติดตอภาครัฐกับบริษัทเอกชน หรือซัพพลายเออรเพ่ือดําเนินการดานธุรกิจ หรือสนับสนุนธุรกิจในการดําเนินงาน เชน การประมูลผานทางอิเล็กทรอนิกส (E-auction) หรือการจัดทําเว็บ เพจโดยหนวยงานของรัฐ เพื่ออํานวยความสะดวกใหกับธุรกิจขนาดเล็กและขนาดยอมในการทําธุรกิจดานการ สงออกกับลกู คา , ภาครฐั กบั ภาครฐั (Government to Government : G2G) ไดแ ก การตดิ ตอระหวางภาครัฐ กับภาครัฐ ซึ่งอาจเปนหนวยงานของรัฐในกระทรวงเดียวกัน หรือขามกระทรวง หรือขามประเทศ และภาครัฐ กบั พนักงานภาครฐั (Government to Employee: G2E)

119 ภาพที่ 7.9 แสดงรูปแบบการจดั ซอื้ จัดจา งของภาครฐั (e-Procurement) และรฐั บาลอิเล็กทรอนิกส ทมี่ า: www.gprocurement.go.th และ www.rd.go.th 7.5 โครงสรา งของพาณิชยอ ิเลก็ ทรอนกิ ส ภาพท่ี 7.10 แสดงกรอบแนวคดิ ของพาณชิ ยอ เิ ล็กทรอนิกส ที่มา: ทพิ วรรณ หลอ สวุ รรณรตั น. 2007: 205 จากแผนภาพจะเห็นไดวา กรอบแนวคดิ ของพาณิชยอ เิ ลก็ ทรอนิกสแ บงเปน 3 สวนคอื สวนแรก เปน ระดับบนซ่ึงเปนแอพพลิเคช่ันสําหรับการดําเนินการพาณชิ ยอ เิ ล็กทรอนิกสรปู แบบธุรกิจ สวนท่ีสอง เปน องคประกอบหลักในการขับเคลื่อนระบบพาณิชยอิเล็กทรอนิกส ทั้งองคการ/บุคคล นโยบายสาธารณะ การตลาดและการโฆษณา พนั ธมิตรทางการคา

120 สวนท่ีสามเปนโครงสรางพ้ืนฐาน (E-Commerce Infrastructure) ระบบเครือขาย (Network) ชองทางการสื่อสาร (Channel Communication) การจัดรูปแบบและการเผยแพรเนื้อหา (Format and Content Publishing) รูปแบบของภาษาโปรแกรมท่ีใชและการรักษาความปลอดภัย (Security) 7.6 รูปแบบธรุ กิจพาณชิ ยอเิ ล็กทรอนกิ ส รูปแบบธุรกิจ (ภานุ 2555) คือการนําเอาความคิดใหม ที่หลากหลายมาพัฒนาและทําใหเกิดรูปธรรม จนสามารถดาํ เนินการใหเ กิดผลสาํ เร็จ แนวคดิ พื้นฐานของการสรางโมเดลธรุ กิจ คือ การสรางสินคาหรือบริการ ข้ึนมาเพื่อขายใหลูกคาและสรางผลกําไร สิ่งสําคัญคือ ตองการทราบวาเราทําธุรกิจอะไร (What?: What is your business?) เราจะทําธุรกิจอยางไร (How?:How to do the business) ลูกคาของเราคือใคร (Who ?: Who is your customer) เปาหมายของเราการทําธุรกิจคืออะไร (Goals ,Business Model, Goal, Strategic) องคประกอบของรูปแบบธุรกิจ คือการนําเสนอคุณคาสําหรับผูบริโภคในรูปแบบตาง ๆ โดยบางธุรกิจ สามารถมไี ดห ลายรูปแบบ ดังน้ี Value Proposition: การสงมอบคุณคาของ ผลิตภัณฑ สินคา หรือบริการ ไปสูลูกคาโดยสินคาหรือ บริการของธุรกิจสามารถสรางอรรถประโยชน (Utility) หรือสามารถตอบสนองความพึงพอใจ (Satisfaction) ใหกับลกู คา Market Segment: การแบงสว นทางการตลาด เพือ่ หากลมุ ลูกคาทีเ่ หมาะสม Distribution Channels: ชอ งทางจัดจําหนาย ทีส่ รางความสะดวกใหก บั ลูกคา เปา หมาย Customer Relationship: วธิ ีการสรา งความสมั พนั ธร ะหวา งธุรกิจกบั ลูกคา ทแ่ี ตกตา งกนั ในตลาด Value Configurations: การจัดสรรทรัพยากรอยางมีคุณภาพ ที่ดิน อาคาร เครื่องจักร เงินทุน บุคลากร เพื่อสรางคุณคาของธรุ กจิ ใหเปน ทยี่ อมรบั ของลูกคา Core Capability ความสามารถหรอื ความชาํ นาญพิเศษ Partner Network การมเี ครอื ขา ยหนุ สว นในการสรา งธุรกจิ เชนผูผลิตสินคา ผูพฒั นาและวิจัยในการสราง คณุ คา ของธรุ กจิ อยางมีประสทิ ธิภาพ Commercialize Network: เครือขายทางการคา เครือขายความรวมมือระหวางธุรกิจกับธุรกิจ เชน Supplier, Dealer, Distributor, Retailer Cost Structure: โครงสรางตน ทุน คาใชจา ยที่เกดิ ในการดําเนินการธรุ กิจ Revenue model: การสรางรปู แบบการหารายไดธ รุ กจิ

121 ตัวอยางของรูปแบบธุรกิจของพาณิชยอิเล็กทรอนิกสเปนการสรางรายไดรูปแบบตางๆ ทั้งการขายสินคา รูปแบบตาง ๆ คาธรรมเนียมจากการใชบริการ การใหเชาพ้ืนที่ การโฆษณา (ปรับจากโอภาส เอ่ียมสิริวงศ. ,2556:146-147) เชน เว็บพอรทัล (Portal) เปนเว็บที่เปนศูนยรวมขอมูลขาวสาร เน้ือหา การสืบคน เพ่ือเชื่อมโยงไปยังขอมูล ตาง ๆ เชน Sanook, Mthai, Google, Facebook เปนตน รูปแบบรายไดจากคาธรรมเนียมการทําธุรกรรม คานายหนา คา โฆษณา คาสมาชกิ เปน ตน รานคาปลีกอิเล็กทรอนิกส (E-Retailer) เปนรานคาปลีกอิเล็กทรอนิกสมีสินคาสําหรับผูบริโภค เชน Lazada, Amazon, Dell เปน ตน รายไดจ ากการขายสนิ คา ผูใหบริการดานขาวสาร (Content Provider) นําเสนอขอมูลขาวสารตาง ๆ เชน Gartner, CNN, Sci- Direct เปน ตน รายไดจ ากคาธรรมเนียม และสมาชิก นายหนาชวยทําธุรกรรม (Transaction Broker) ทําหนาท่ีชวยในการดําเนินการธุรกรรมดานพาณิชย อเิ ล็กทรอนกิ ส เชน Paypal, paysbuy, TrueMoney เปน ตน รายไดจากคาธรรมเนียมธรุ กรรม ผูสรางตลาด (Market Creator) เปนตัวแทนในการสรางฐานขอมูลเพื่อใหผูซื้อกับผูขายมาซื้อขายกัน เชน eBay, Agoda, OLX เปน ตน รายไดจ ากคาธรรมเนียมทําธุรกรรม ผูใหบริการ (Service Provider) เปนผูใหบริการสําหรับผูใช เชน Dropbox, Saleforce เปนตน รายได จากคาบรกิ าร ผูใหบริการชุมชน (Community Provider) เปนผูใหบริการสําหรับผูใชแบงปนเนื้อหา ขอมูล และสราง เนื้อหาไดเอง เชน Facebook, Twitter, Pinterest เปนตน รายไดจากคาธรรมเนียมโฆษณา สมาชิก นายหนา เปนตน 7.7 การพฒั นาพาณิชยอ เิ ลก็ ทรอนกิ ส 7.7.1 การพฒั นากลยทุ ธดา นพาณชิ ยอ เิ ลก็ ทรอนกิ ส เมอื่ ไดร ปู แบบธุรกจิ หรอื สนิ คา หรอื ผลิตภณั ฑใ นความสนใจดานการทาํ พาณิชยอเิ ลก็ ทรอนิกสแ ลว นาํ มา วเิ คราะหเพ่ือสรางแผนทางธรุ กจิ โดยใชแ นวทางเดยี วกับการพัฒนาธรุ กิจทั่วไป ดังภาพท่ี 7.10

122 ภาพที่ 7.11 แสดงกรอบแนวคิดการวิเคราะหกลยุทธเพ่ือพัฒนาระบบพาณิชยอิเล็กทรอนิกส โดยการแบงกลุมลูกคาเปาหมาย วิเคราะหจุดออนจุดแข็งโอกาสและอุปสรรคทางธุรกิจแลวใชสวนประสมทางการตลาดเพ่ือนําเสนอคุณคาของผลิตภัณฑให ลกู คา ท่ีมา: ดํารงค พิณคณุ , 2556:68 7.7.2 การพัฒนาดา นเว็บไซตเพอ่ื การพาณิชยอ เิ ลก็ ทรอนิกส เม่ือวิเคราะหเก่ียวกับกลยุทธ คูแขง แลว จึงดําเนินการวางแผนเพ่ือพัฒนาระบบพาณิชย อิเล็กทรอนิกส การพัฒนาเว็บไซตในปจจุบันมีใหผูประกอบการเลือกไดหลายรูปแบบทั้งเว็บไซตสําเร็จรูปแบบ เว็บบลอค (Blog) เชน Google sites, word press เปนตน การจางพัฒนาเว็บไซต การเชาพื้นที่รานเพื่อ จําหนายสินคาเชน www.weloveshopping.com, www.tarad.com, www.lnwshop.com เปนตน แต โดยทว่ั ไปในหนาเว็บไซตควรมรี ายละเอยี ดของตวั สนิ คา ทค่ี รบถว นและมอี งคประกอบดงั น้ี ไดแก 7.7.2.1 เปาหมาย การทาํ งานของเวบ็ ไซต เครอื่ งมือตา งๆทั้งฮารด แวรแ ละซอฟตแวรโ ปรแกรมทเ่ี กย่ี วของ กลุมเปาหมาย งบประมาณ เลือกรูปแบบในการพัฒนาเว็บไซตไดแก การจางภายนอก การสรางเว็บไซตเอง การเลอื กเว็บไซตส าํ เรจ็ รปู weblog เปนตน 7.7.2.2 สรางเน้ือหาและออกแบบที่โดดเดนใหเหมาะสมกับผลิตภัณฑและกลุมลูกคา การออกแบบ รูปลักษณ (Context) สวนหัวของเว็บเพจ (Page Header) ช่ือเว็บไซต เมนูรายการเช่ือมโยง แบนเนอร สัญลักษณองคกร สวนเนื้อหา (Page Content) การนําเสนอขอมูลท่ีเกี่ยวของ รูปภาพ เสียง สวนของการ เชื่อมโยง (Page Siderbar) รายการทเี่ ชอ่ื มโยง การจดั หมวดหมู สวนทายของเว็บเพจ (Page Footer) ลิขสิทธิ์

123 ผูจัดทํา สถานท่ีติดตอ รายการเช่ือมโยง การออกแบบเน้ือหา (Content): ความสดของขอมูล ความถูกตอง แมนยํา ความนาสนใจและดึงดูดลูกคาการอางอิงแหลงขอมูล ชุมชนเพื่อการติดตอส่ือสาร (Community): webboard picpost blog newgroup chat การปรับแตง (Customization) การนําเสนอขอมูล ขอความ เพื่อใหเ กดิ ความพอใจของลกู คา โดยควรมีรปู แบบเครื่องมอื ในเว็บไซต ดังนี้ 1) การควบคมุ การเขาถึงและความปลอดภัย (Access Control) ดวยการควบคุมสิทธผ์ิ ใู ช การเขา ถึง ขอ มูลและตรวจสอบดา นความปลอดภยั 2) ขอ มูลสวนบคุ คล (Profiling and Personalizing) เปน ระบบจัดการขอมูลสวนบคุ คล และตดิ ตาม พฤตกิ รรมของลูกคา 3) การจดั การคน หา (Search Management) เปน ระบบคนหาเน้อื หา ในรปู แบบตาง ๆ 4) การจัดการเนื้อหา เปน การสรา งเนอื้ หาท่มี ีการเปลี่ยนแปลงอยูเสมอ และมีขอ มูลทต่ี อบสนองตอลูกคา 5) การจดั หมวดหมสู ินคา (Catalog Management) การคาํ นวณราคา ลกั ษณะของผลิตภณั ฑ รายการสนิ คา 6) การชาํ ระเงิน (Payment) ตะกราสนิ คา สนับสนนุ วิธกี ารชําระเงิน และการตรวจสอบการชําระเงิน 7) การจดั การการทํางานของเวบ็ ไซต (Workflow Management) กระบวนการซอื้ อตั โนมตั ิ การ จดั การเอกสาร การจดั การเนือ้ หาในรปู แบบของการคนหา 8) การทาํ งานรว มกนั และการคา (Collaboration and Trading) ส่ือกลาง การเจรจาตอรอง การ ประมูล การซอื้ รวมกนั และเครือขายชมุ ชนออนไลน ภาพที่ 7.12: แสดงเครื่องมอื ในการพัฒนาพาณิชยอเิ ลก็ ทรอนิกส ที่มา: O’Brien and Marakas, 2011: 335

124 7.7.2.3 พัฒนาเว็บไซตจริง สรางเนื้อหา รูปภาพ การเชื่อมโยง ภาพมัลติมีเดีย และภาษาโปรแกรมตางๆ การเช่ือมตอเว็บไซต (Connection) ไมควรใชสีเช่ือมโยงที่หลากหลาย แสดงหนาตางใหม ตรวจสอบ url สรางขอความอธิบายสั้นๆ/convenience จากการใชงาน การวางรูปแบบตัวอักษร การทําธุรกรรม (Commerce): การเลือกชมสินคา/เลือกสินคาท่ีตองการ /ชําระคาสินคา/เงินสดหรือบัตรเคดิต/สิ้นสุดข้ันตอน และเก็บไฟลท ัง้ หมดไวท่ีเครื่องเว็บเซริ ฟเวอร (web server) หรอื โฮส (Host) 7.7.2.4 ตรวจสอบความถูกตองของเนื้อหา บํารุงรักษา ปรับปรุง และโปรโมทเว็บไซตในรูปแบบตาง ๆ เชน สรางคียเวิรดเพ่ือให Search Engine หาเจอเพ่ือทํา SEO หรือการนําลิงคไปฝากไวในเว็บบอรด หรือใน โซเชียลมีเดีย รวมถึงการติดตอส่ือสาร (Communication) ผานอุปกรณตาง ๆ แบบทางเดียว และสองทาง FAQ E-News ไวรสั ทางการตลาด (Viral Marketing) 7.7.3 ปจจัยความสําเร็จของเว็บไซต (e-Commerce Success Factors) (ปรับจาก O’Brien and Marakas, 2011:366) 7.7.3.1 การเลือกผลิตภัณฑและคุณคาของผลิตภัณฑ (Selection and Value) เปนความนาสนใจของ ตัวผลิตภัณฑ การเสนอคุณคาในรูปแบบตาง ๆ การแขงขันดานราคา รับประกันความพึงพอใจ การสนับสนุน หลงั การขายเปนตน 7.7.3.2 ประสิทธิภาพและการบริหาร (Performance and Service) เปนความสามารถของการ แสดงผลของเว็บไซตที่ตองรวดเร็ว การคนหาขอมูลท่ีงาย ความพรอมในการซ้ือ ชําระสินคาและการขนสงท่ีมี ประสิทธภิ าพ 7.7.3.3 ความสวยงามและตอบสนองตอความรูสึกของผูใช (Look and Feel) เปนความนาดึงดูดใจ ของเว็บไซตจากการออกแบบหนา การจัดองคประกอบ การจัดพ้ืนท่ีท่ีเหมาะสม ภาพเคล่ือนไหว และพ้ืนที่ สําหรับ ซ้ือสินคา ซ่ึงตองดูตามแนวโนมของการพัฒนาเว็บไซต เชน ปจจุบันเนนการใช HTML5 และ JQuery สําหรับแสดงกราฟฟก เนนการแสดงภาพขนาดใหญ เนนการแสดงตัวอักษรที่เปนแบบฉบับของเว็บไซตเอง ตอ งมีการแชรผานโซเชียล เปนตน 7.7.3.4 การโฆษณาและขอเสนอสําหรับลูกคา (Advertising and Incentives) การโฆษณาที่ตรง กลุมเปาหมาย การนําเสนอโปรโมช่ันผานจดหมายอิเล็กทรอนิกส สวนลด ขอเสนอพิเศษ รวมถึงการโฆษณา ผา นเวบ็ ไซตในเครือขา ย (affiliate sites) 7.7.3.5 ความสนใจสวนบุคคล (Personal Attention) การนําเสนอขอมูลสวนบุคคลสําหรับลูกคา เว็บ เพจสวนบุคคล การนําเสนอสินคาสวนบุคคลสําหรับลูกคาโดยเฉพาะราย การแจงเตือนผาน e-mail การ สนบั สนุนการตอบสนองความตอ งการของลกู คาในรูปแบบตาง ๆ

125 7.7.3.6 การสรา งความสัมพนั ธชมุ ชนเพื่อแลกเปล่ียนขอมูล (Community Relationships) เปนการ สรางชุมชนเสมือนสําหรับลูกคา และผูจัดหา เพ่ือเปนตัวแทนขององคกร รวมถึงกลุมในการแลกเปลี่ยนขอมูล การติชม การนําเสนอขอมูลขาวสาร และเชื่อมโยงกับเว็บไซตอ่ืน เชนการเปรียบเทียบราคา เว็บไซต ประเภท เดียวกัน เปนตน 7.7.3.7 ความปลอดภัยและความนาเชื่อถือ (Security and Reliability) ความปลอดภัยของขอมูล ลูกคา การทําธรกรรมผานเว็บไซต ความนาเช่ือถือของเว็บไซต ความนาเชื่อถือของผลิตภัณฑ ความนาเชื่อถือ ในการสั่งซ้ือผลติ ภัณฑ เปนตน ภาพท่ี 7.13: แสดงการเปรยี บเทยี บกระบวนการซอ้ื ของผบู ริโภคจากส่ือแบบเดิมกบั การสอื่ สารผา นเวบ็ ไซต ทม่ี า: O’Brien and Marakas, 2011: 367 7.8 การทาํ การตลาดอเิ ล็กทรอนิกส การทําการตลาดอิเล็กทรอนิกสเปนการสรางผลิตภัณฑใหเปนที่รูจักของผูบริโภคในรูปแบบส่ือ อิเล็กทรอนิกสตาง ๆ เชน แบนเนอร, Affiliate marketing, e-mail marketing, SEO เปนตน ส่ิงสําคัญคือ ผปู ระกอบการตอ งรรู ูปธุรกจิ และจุดขายของธรุ กิจของตวั เอง รูจ กั คแู ขง ขนั รูจ ักลูกคา มีเปาหมาย และตองรูวิธี เพื่อใหไปถึงเปาหมายที่ต้ังไว โดยท่ัวไปผูประกอบการจะใชการวิเคราะห 4Ps ซึ่งในรูปแบบสื่ออิเล็กทรอนิกสก็ ใชห ลักการเดยี วกนั (ปรับจาก Ryan and Jones,2012) ไดแ ก 1. สถานที่ (Place) สถานท่ีทางกายภาพท่ีลูกคาตองเดินเขามาซื้อสินคา แตในสวนของส่ือ อิเล็กทรอนิกสคือการเขาถึงขอมูลผานส่ืออิเล็กทรอนิกสเชน อุปกรณเคล่ือนที่ โทรศัพทมือถือสมารทโฟน ทีวี ดิจิตอล (IPTV) เปนตน ซึ่งปจจุบันการพัฒนาเว็บไซตสามารถทํางานไดทั้งเครื่องคอมพิวเตอร และอุปกรณมือ ถอื 2. ราคา (Price) เปนการนาํ เสนอคุณคา ใหกบั ผูบรโิ ภค (Value proposition) เชน การแสดงสวนลด การเปรยี บเทยี บราคา เปน ตน 3. ผลิตภัณฑ (Product) นําเสนอคุณคาท่ีโดดเดนและแตกตางจากคูคารายอื่น ๆ (unique value proposition)

126 4. โปรโมช่ัน (Promotion) กานําเสนอเว็บไซต การทํา Search Engine Optimization (SEO) การ ทํา Pay Per Click, การสรางคําสําคัญ (Keyword), การเช่ือมโยงกับพันธมิตรทางการคา การทํา Affiliate Marketing เปนตน รวมถึงการพัฒนาความสัมพันธกับลูกคาดวย Customer Relationship Management (CRM) การใชสื่อสังคมออนไลน (Social network) และ E-mail marketing ซึ่งเปนส่ือท่ีสําคัญของธุรกิจ โรงแรมและทีพ่ ัก 7.8.1 เครอื่ งมือสําหรับการทําการตลาดอเิ ลก็ ทรอนกิ ส 7.8.1.1การทําการตลาดผานโปรแกรมคนหาขอมูล (Search Marketing) การทําการตลาด ผานสื่อคนหาขอมูล หรือท่ีเรียกวา Search Engine Optimization (SEO) คือ การใชหลักการของโปรแกรม คนหาเพื่อสรางใหเว็บไซตอยูในอันดับตน ๆ หรือหนาแรก ของ Search Engine โดยหลักการของ Search Engine คือการใชบอท (bot) หรือ สไปเดอร (spider) เปนโปรแกรมของ Search Engine สําหรับการคนหา คําสําคัญ (Keyword) ของแตและเว็บไซตและนํามาเก็บรวบรวมไวที่เคร่ืองเซิรฟเวอร เม่ือมีผูใชคนหาคําใด ก็ จะมาเปรียบเทียบในเคร่ืองเซิรฟเวอรวาเว็บไซตไหนมี keyword คํานั้นมากท่ีสุดก็จะดึงมาแสดงผล ดังนั้น หลกั การพัฒนาเว็บไซตเพือ่ ทําการตลาดผานโปรแกรมคนหาคือ การสราง keyword ท่ีเหมาะสมและเกี่ยวของ กบั เวบ็ ไซต และตองเปนคําท่ีผูใชเลือกใชในการคนหามากที่สุด สามารถตรวจสอบ keyword ไดท่ีเว็บไซตของ Google และ โปรแกรมคนหาท่ีเก่ียวของ แตตองพัฒนาเว็บไซตตองระวังโปรแกรมที่ทําให Spider และ bot ไมสามารถหาคําคนได เชน เว็บไซตที่สรางดวยโปรแกรม flash, javascript navigator, การสรางเว็บไซตเปน แบบ frame, Image map, non-text navigator , generated pages , ajax เปน ตน ภาพที่ 7.14 แสดงเครอื่ งมอื ในการชวยสรางคาํ คน ของผพู ฒั นาเว็บไซต

127 7.8.1.2 การวเิ คราะหชอ งทางการสือ่ สารทางการตลาดเพ่ือสรา งความสมั พนั ธก ับลูกคา 1. การวิเคราะห keyword ของผูบริโภค (organic search) และการวิเคราะหจาก SEO ซ่ึง โปรแกรม Google Analytic มีความสามารถในการวิเคราะหพฤติกรรมของผูใชวามาจากเว็บไซตใด หรือใช คําคนคําใด กอนเขามายังเว็บไซตของผูประกอบการ การจายคาคําคน หรือ ใชรูปแบบ Pay per click (ppc) คือจายตามจํานวนผูใชคลิกคําโฆษณา การอางอิงผานเว็บไซต อีเมลล เครือขายสังคมออนไลน นําขอมูล เกี่ยวกับเว็บไซตของผูเขามาเย่ียมชมเพื่อพัฒนาคียเวิรด ในระบบ CRM กําหนดลูกคากลุมเปาหมาย และสราง รายงานเกี่ยวกับลูกคา เพื่อเก็บขอมลู วาลูกคา เปน ใคร (Identify) 2. ศึกษาและสรางความตองการของลูกคาโดยใชระบบ วิเคราะหสิ่งที่ลูกคาคนหา สรางแผนการตลาด และพัฒนาคียเวิรดสําหรับเว็บไซต วิเคราะหพฤติกรรมของลูกคาแตละคนจัดแบงกลุมตามคุณคาที่ลูกคามีตอ บริษัท (Differentiate) มีปฏิสัมพันธกับลูกคา เพ่ือเรียนรูความตองการของลูกคา เพ่ือสรางความพึงพอใจตอ ลูกคาในระยะยาว (Interact) นําเสนอสินคาหรือบริการท่ีมีความเหมาะสมเฉพาะตัวกับลูกคาแตละคน (Customize) ดังนั้นการประกอบพาณิชยอิเล็กทรอนิกส ผูประกอบการควรคํานึงถึงปจจัยตาง ๆ ทั้งรูปแบบการ ดาํ เนินการธรุ กจิ คแู ขง ขนั กลุมลกู คา เปาหมายของธรุ กิจ และทิศทางการดําเนินการธุรกิจ โดยใชแนวทางการ วิเคราะหกลยุทธและการตลาดทางดานธุรกิจ ทั้งการวิเคราะหจุดออน จุดแข็ง โอกาส อุปสรรค วิเคราะห สภาพแวดลอมและคูแขง ขัน เพ่อื สรางความไดเปรียบและความยง่ั ยนื ของธรุ กิจและองคกร 7.9 ประโยชนข องพาณิชยอเิ ล็กทรอนิกส 7.9.1 ประโยชนต อ บคุ คล 1) มสี นิ คาและบรกิ ารราคาถูกจาํ หนา ย 2) ทําใหล ูกคา มที างเลอื กมากข้ึนท้ังเลือกรา นทตี่ อ งการซอ้ื และสนิ คาทีต่ อ งซ้ือดว ย 3) สามารถทาํ ธรุ กรรมไดต ลอด 24 ชว่ั โมง 4) ทราบขอ มลู เกยี่ วกบั สินคาและบริการไดในเวลาทร่ี วดเรว็ 5) ทําใหลกู คา สามารถรับสนิ คา ที่ตรงกบั ความตองการมากทส่ี ดุ 6) สนบั สนนุ การประมูลเสมอื นจรงิ 7) ทาํ ใหล ูกคา สามารถตดิ ตอ กบั ลกู คารายอื่น เพือ่ แลกเปลยี่ นความคดเหน็ กนั ได 8) ทําใหเกิดการเชอื่ มโยงการดําเนนิ งานภายในโซมูลคา (value chain intergration) ดีดขี ้นึ เนอื่ งจาก ธรุ กิจ ซัพพลายเออร และลูกคามีการติดตอขอมูลขาวสารไดสะดวกรวดเร็วข้ึน

128 7.9.2 ประโยชนต อองคการ/ธรุ กจิ 1) ขยายตลาดในระดบั ประเทศและระดบั โลกทีส่ ามารถตดิ ตอ ส่อื การไดง า ยและรวดเร็วขนึ้ 2) ทาํ ใหสามารถบรกิ ารหรอื ขายสินคา ใหกบั ลูกคาทัว่ โลกดวยตน ทุนท่ีต่าํ 3) ลดปรมิ าณเอกสารเกี่ยวกับการสราง การประมวล การกระจาย การเก็บ และการดงึ ขอมูล 4) ลดตน ทนุ ดา นการติดตอ สอื่ สาร 5) เพม่ิ ความสามารถในการแขงขนั ของธรุ กิจตาง ๆ ดว ยการทําพาณชิ ยอ ิเลก็ ทรอนิกส 6) ทําใหการจัดการผลผลิต (yield management) มีประสิทธิภาพยิ่งข้ึน เนื่องจากการคาขายบน อินเทอรเน็ตตองกําหนดราคาใหมีการยืดหยุนตามสภาวะตลาด เพราะผูซ้ือและผูขายสามารถเขาถึงกันขอมูล เกี่ยวกับสินคาและบรกิ ารไดง า ย 7.9.3 ประโยชนตอ สังคม 1) ลดปญหามลพษิ จากเดนิ ทาง เพอ่ื ติดตอ ธรุ กิจหรอื ซ้อื สนิ คา ในรานคาท่ัวไป 2) ทําใหมีการซื้อขายสินคาราคาถูกลง ผูบริโภคทั่วไปสามารถยกระดับมาตรฐานความเปนอยูดวยการ ซอื้ ของราคาถกู และมคี ณุ ภาพได 7.9.4 ประโยชนต อระบบเศรษฐกจิ 1) ธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอมสามารถเขา ถึงตลาดระดับโลกไดง า ยข้ึน 2) สามารถเขาถึงขอ มลู ดานธรุ กจิ และเทคโนโลยสี ารสนเทศทเ่ี ปนปจจบุ นั 3) สามารถคนหาขอมูล ศกึ ษาหาความรไู ดง ายขึน้ รวมถึงการเขาถึงบรกิ ารของภาครฐั ไดอ ยางท่วั ถงึ 4) เพมิ่ ความเขมขนของการแขงขัน ทําใหต ลาดเขา สรู ะบบการแขง ขันสมบูรณมากขน้ึ

129 แบบฝกหัดทา ยบท 1. จงอธิบายความสมั พนั ธ และความแตกตางของ ธุรกิจอิเล็กทรอนิกส พาณิชยอ ิเล็กทรอนิกส และ การตลาด อิเลก็ ทรอนิกส .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 2. องคประกอบสําคัญของการพัฒนาพาณิชยอิเล็กทรอนกิ สคอื อะไร .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 3. หากตองการประกอบธรุ กจิ พาณิชยอ ิเลก็ ทรอนิกส ตอ งมีขนั้ ตอนอะไรบาง .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 4. การตลาดผา นโปรแกรมคน ขอ มลู (Search Marketing) มหี ลกั การอยา งไร .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 5. ปจจยั ทีส่ รา งความสําเรจ็ ของพาณิชยอ เิ ล็กทรอนกิ สค อื อะไร เพราะอะไร .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. **********************************

130

131 บทท่ี 8 ฐานขอมูล คลังขอมูล และระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจ วัตถปุ ระสงค 1. เพอื่ ศกึ ษาหลกั การทาํ งาน และการสราง ฐานขอมลู และคลังขอมูล 2. เพื่อศกึ ษาถึงระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจ โดยใชฐานขอ มลู และคลังขอ มลู 3. เพ่ือศกึ ษาประโยชนแ ละขัน้ ตอนในการสรา งฐานขอ มูล 8.1 ความเปน มาของระบบฐานขอ มลู ในอดีตการพัฒนาโปรแกรมประยุกตตางๆ ตองเขียนโปรแกรมดวยภาษาโปรแกรมตางๆ ตามความ ตองการขององคกรและตองเก็บขอมูลไวในแตละโปรแกรม ทําใหเกิดปญหาในเรื่องความซํ้าซอนของขอมูล และการปรับเปลี่ยนโปรแกรมก็จะสงผลกระทบตอขอมูลท่ีเก็บในลักษณะไฟล (File systems) จากความ ผิดปกติในการแกไขขอมูล ความผิดปกติในการเพ่ิมขอมูล ความผิดปกติในการลบขอมูล เนื่องจากไฟลขอมูล แยกกันตามโปรแกรมที่พัฒนา รวมถึงขอมูลไมอิสระกัน เกิดความซ้ําซอนของขอมูลความส้ินเปลืองเนื้อที่ใน การเก็บขอ มูล ระบบฐานขอมูล (Database systems) จึงถูกพัฒนาขึ้นมาเพื่อลดปญหาและขอจํากัดของระบบแฟม (File systems) คือ ขอมูลเกิดความซํ้าซอนและไมเปนหนึ่งเดียว (Data redundancy and inconsistency) ความยงุ ยากในการเขาใชข อ มูล (Difficulty on accessing data) เปนการเขยี นโปรแกรมเฉพาะของแตละงาน ขอมลู แยกกันอยูใ นแตล ะฝาย (Data isolation) ขอมลู มกี ารกระจายไปอยูในแฟมตาง ๆ ความผิดพลาดในการ เขาถึงขอมูลพรอมกัน (Concurrent access anomalies) ปญหาเรื่องความปลอดภัยของขอมูล (Security problem) ภาพท่ี 8.1 แสดงการเปรียบเทียบรปู แบบฐานขอ มูล (Database Systems) และไฟลข อมลู (File Systems) ท่มี า: โอภาส เอยี่ มสิรวิ งศ. 2548: 29

132 การพัฒนาการเก็บขอมูล มีรูปแบบการพัฒนาฐานขอมูล (Data Model) ที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น ท้ังขอมูลที่เปนตัวอักษร ตัวเลข ฐานขอมูลสามารถเก็บขอมูลภาพ และขอมูลภาพเคลื่อนไหว เม่ือมีขอมูลมาก ขึ้นทําใหเกิดการนําประโยชนของขอมูลที่มีอยูมาวิเคราะหเพ่ือสรางสารสนเทศที่เปนประโยชนกับองคกร โดยเฉพาะอยางย่ิงเมื่อมีการขยายตัวของสื่ออินเทอรเน็ตทําใหมีขอมูลจํานวนมหาศาลท่ีเกิดข้ึนในแตละวัน ทํา ใหเกิดการวิเคราะหพฤติกรรม การทําการตลาด รวมถึงการทําธุรกิจขององคกรผานเครื่องขายอินเทอรเน็ตข้ึน โดยเทคโนโลยีฐานขอมูลมกี ารพฒั นามาเปนลาํ ดบั ดังน้ี ป 1960 เทคโนโลยีฐานขอมลู ไดเร่มิ พฒั นามาจาก File Processing ป 1970 การพัฒนาฐานขอมูลแบบเชิงสัมพันธ (Relational Database) มีการบริหารขอมูล และใชภาษา ในการเรยี กขอมูล (Query Language) ป 1980 ความกาวหนาทางเทคโนโลยีและการพฒั นาศักยภาพของฐานขอ มูลมากขน้ึ ป 1990-2001 มีการรวมขอมูลในรูปแบบ Data warehouse ในรูปแบบ DSS รวมไปถึง Online Analytical Processing (OLAP) ในการวเิ คราะหข อ มลู หลายมิติ ป 2001- ปจจุบัน ใช Data Mining ในการนําขอมูลจากฐานขอมูลมาวิเคราะหและประมวลผล โดยการ สรางแบบจําลอง และความสัมพันธ ทางสถิติ การจัดเก็บขอมูลแบบ Multimedia ท้ังภาพและเสียง การใช XML Database 8.2 ลําดบั ชน้ั ของขอมลู ในระบบคอมพิวเตอร เร่ิมจากการเก็บมูลตามโครงสรางของขอมูลไดแก บิต (Bit) ท่ีเปนหนวยยอยเล็กที่สุด และรวมกับ 8 บิต เปน 1 ไบท (Byte) หรือตัวอักษร 1 ตัว นําตัวอักษรมาเรียงกันเพื่อใหไดคําที่มีความหมายเพื่อเก็บขอมูล เปนฟลด (Field) ขอมูลหลาย ๆ ฟลดรวมกันเปนเรคคอรด (Record) การประกอบกันของขอมูลฟลด และเรคคอรด จะรวมเปน ตาราง การเช่อื มโยงขอมูลหลายตารางไวด ว ยกัน คือ แหลงรวบรวบขอมูลทั้งหมดตาม วัตถุประสงคในการจัดเก็บขอมูล เชน ฐานขอมูลระบบทะเบียนนักศึกษา จะมีขอมูลนักศึกษา รหัสนักศึกษา เปนหนึ่งฟลดที่ประกอบดวยตัวเลขหลายตัวมารวมกัน ซ่ึงมาจากการเก็บขอมูลเปนไบท บิต ซ่ึงขอมูลหนึ่ง เรคคอรดของนักศึกษาประกอบดวย ฟลด รหัส ชื่อ นามสกุล ท่ีอยู เปนตน ดังภาพท่ี 8.2 แสดงการเก็บขอมูล ในลักษณะขอ ความและตารางในการจดั เกบ็ มูล

133 ภาพท่ี 8.2 แสดงลาํ ดบั ชั้นของขอ มูลและการเก็บขอมลู ในฐานขอมูล ท่มี า: Williams and Sawyer, 2011: 404 8.3 โครงสรา งของฐานขอ มูล ฐานขอมูลคือแหลงรวบรวมขอมูลขององคกร ตามวัตถุประสงคในการเก็บขอมูล เชน การเก็บขอมูล ลูกคาเพื่อสรางความสัมพันธกับลูกคา การเก็บขอมูลวัตถุดิบ การเก็บขอมูลพนักงานขององคกร เปนตน การ เขาใชขอมูลในฐานขอมูลจึงตองมีตัวจัดการฐานขอมูล คือ ระบบบริหารจัดการฐานขอมูล (Database Management System: DBMS) มีหนาที่ในการสรางฐานขอมูล (Creating) เพื่อกําหนดของเขตลักษณะการ เก็บขอมูล ขอกําหนดของขอมูล การปรับปรุงเปล่ียนแปลงฐานขอมูล (Changing) ทําหนาท่ีในการจัดการ ขอมูลในการขอมูลท้ังการเพ่ิม การลบ การปรับปรุงฐานขอมูลใหทันสมัยอยูเสมอ และการสอบถามขอมูลใน ฐานขอมูล (Querying) ทําหนาท่ีในการดึงขอมูลในฐานขอมูลตามความตองการของผูใช โดยเก่ียวของกับการ