๓ คำกริยา

กลมุ่ สาระการเรยี นรภู้ าษาไทย สาหรบั นกั เรียนช้ันประถมศึกษาปที ่ี ๖

หนงั สือส่งเสรมิ การอ่านจบั ใจความสาคัญ นิทานคาไทยแบบอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ กลุม่ สาระการเรียนรภู้ าษาไทย สาหรับนักเรียนช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี ๖ เล่มที่ ๓ คากรยิ า นางละออง เพียรสวัสดิ์ ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครชู านาญการพิเศษ โรงเรียนสมบูรณป์ ระชาสรรค์ สังกัดสานกั งานเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษาประถมศกึ ษาสุราษฎรธ์ านี เขต ๓ สังกดั สานักงานการศกึ ษาข้นั พน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

ก หลักสูตรการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ของกระทรวงศึกษาธิการ จะต้องผ่านการประเมินการอ่านจับใจความให้ได้ตามเกณฑ์ที่สถานศึกษากําหนด โดยสอดคล้องกับ สาระท่ี ๑ : การอ่าน ซ่ึงนับว่ามีความสําคัญอย่างย่ิงสําหรับนักเรียน เพราะการอ่านเป็นเคร่ืองมือใน การเรียนรู้ของทุกกลุ่มสาระ ทักษะการอ่านจึงมีความ จําเป็นอย่างย่ิงท่ีจะต้องให้เด็กๆ ฝึกอ่านท้ังอ่านออกเสียง อ่านจับใจความ รวมถึงการคิด วิเคราะห์สารที่ได้รับ แสดงความคิดเห็น นําประโยชน์จากการอ่านไปใช้ได้อย่างเหมาะสม และใช้ในการแสวงหาความรู้ต่อไป ดังน้ัน ผู้จัดทําได้สร้างหนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความสําคัญนิทานคําไทยแบบ อิเลก็ ทรอนกิ ส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๖ ทังหมด เพ่ือพัฒนาทักษะการอ่านภาษาไทย และเป็นเครื่องมือท่ีช่วยให้นักเรียนได้ฝึกฝนทักษะ การอ่านจับใจความสําคัญ และเนื้อหาที่มีความหลากหลาย ตลอดจนมีกิจกรรมท่ีครอบคลุม ตามสาระการเรียนร้ทู ก่ี าํ หนดตามช่วงวัย ผู้จัดทํามุ่งหวังว่า หนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความสําคัญนิทานคําไทยแบบ อิเล็กทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ นี้ จะอํานวยประโยชน์แก่ผู้รักการอ่าน นักเรียน และผู้สนใจ เพื่อใช้ประกอบการจัดกิจกรรม การเรียนรู้ในชั้นเรียนวิชาภาษาไทย หรือใช้ส่งเสริมการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพและ ประสทิ ธผิ ล ละออง เพยี รสวสั ดิ์

ข สําหรับหนังสือส่งเสริมการอ่านนิทานภาษาไทย ชุด ชนิดของคําและสํานวน สุภาษิตไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปีที่ ๖ จาํ นวน ๘ เล่ม ดงั น้ี เลม่ ท่ี ๑ คาํ นาม เลม่ ท่ี ๒ คาํ สรรพนาม เล่มท่ี ๓ คํากริยา เลม่ ที่ ๔ คําวิเศษณ์ เลม่ ที่ ๕ คาํ สันธาน เล่มท่ี ๖ คาํ บพุ บท เล่มท่ี ๗ คําอทุ าน เล่มท่ี ๘ คําราชาศพั ท์ สําหรับหนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความสําคัญนิทานคําไทยแบบอิเล็กทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปีท่ี ๖ คือ เล่ม ๑ คํานาม ประกอบด้วย สาระสําคัญ สาระการเรียนรู้ จุดประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน นิทานคําไทย ใบความรู้ เรื่อง คํากริยา และสํานวนสุภาษิตไทย แบบฝึกทักษะท่ี ๑ – ๘ และแบบทดสอบหลงั เรียน กจิ กรรมฝึกทกั ษะ มจี ํานวน ๘ กจิ กรรม ประกอบดว้ ยดังน้ี กิจกรรมที่ ๑ เติมคาํ ลงในชอ่ งวา่ งของสํานวนไทย กจิ กรรมท่ี ๒ ขีดเส้นใต้คําจากข้อความท่กี าํ หนดให้ กิจกรรมที่ ๓ หาคําจากประโยคที่กาํ หนดให้ และจําแนกหน้าที่ของคาํ กิจกรรมท่ี ๔ การอ่านจับใจความสําคัญจากนิทานคําไทย จากนั้นเติมคําตอบ ลงในช่องวา่ ง กิจกรรมที่ ๕ วงกลมคาํ ในกลอ่ งปริศนาอักษรไขว้

ค กจิ กรรมท่ี ๖ แตง่ ประโยคโดยใช้คาํ ทก่ี าํ หนดให้ กิจกรรมท่ี ๗ เติมสาํ นวน และความหมายให้ตรงกบั ภาพทกี่ ําหนด กิจกรรมที่ ๘ เลือกสํานวนสุภาษิตไทยที่ช่ืนชอบ บอกความหมาย เปรียบเทียบ และยกตวั อย่างการใชใ้ หถ้ กู ต้อง พร้อมท้ังวาดภาพประกอบ กจิ กรรมที่ ๑ – ๘ ทั้งหมดมีการกาํ หนดการใหค้ ะแนนในภาคผนวกไว้ชดั เจน แบบทดสอบยอ่ ยกอ่ นเรยี น และแบบทดสอบย่อยหลังเรียน เร่ือง คํานาม จํานวน ๑๐ ขอ้ ข้อละ ๑ คะแนน ถ้านกั เรียนตอบถกู จะได้ ๑ คะแนน ถ้าตอบผิด หรอื ไมไ่ ด้ตอบ จะได้ ๐ คะแนน เปน็ แบบปรนยั ซง่ึ มีตวั เลอื ก ๔ ตวั เลอื ก คือ ขอ้ ก, ข, ค และ ง รวมเป็น ๑๐ คะแนนเต็ม ทั้งน้ี หนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความสําคัญนิทานคําไทยแบบอิเล็กทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปีที่ ๖ เป็นสื่อแบบ E-Book มีลักษณะเป็นหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ โดยสามารถสแกนผ่าน QR-Code หรือเข้าผ่านลิงค์ เว็บไซด์ เพอื่ ใชง้ านตามปกติ พร้อมกับรปู เล่มจรงิ ตามภาพ QR-Code และลิงค์ออนไลน์ที่ แนบน้ี https://pubhtml๕.com/homepage/elli QR-Code

ง ๑. ศึกษาและทําความเข้าใจคู่มือการใช้และหนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความ สําคัญนิทานคําไทยแบบอิเลก็ ทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนช้ัน ประถมศึกษาปีที่ ๖ เลม่ น้ี ให้เขา้ ใจกอ่ นนําไปใช้งาน ๒. จัดเตรียมหนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความสําคัญนิทานคําไทยแบบ อเิ ล็กทรอนกิ ส์ กลุม่ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปีที่ ๖ หรือ อพั เดทระบบหนังสืออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ในเว็บไซตใ์ หเ้ รียบรอ้ ยกอ่ นให้นกั เรียนเข้าเรียนรู้ ๓. แนะนําการใช้งานหนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความสําคัญนิทานคําไทยแบบ อเิ ล็กทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรยี นรภู้ าษาไทย สําหรบั นักเรียนช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี ๖ ๔. ให้นักเรียนลงมือทําแบบทดสอบก่อนเรียนประจําหนังสือส่งเสริมการอ่านจับ ใจความสําคัญนิทานคําไทยแบบอิเล็กทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับ นักเรยี นชน้ั ประถมศึกษาปีที่ ๖ ๕. เปิดโอการสให้นักเรียนศึกษาเน้ือหา หรือหนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความ สาํ คัญนทิ านคาํ ไทยแบบอิเลก็ ทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนช้ัน ประถมศกึ ษาปที ี่ ๖ ดว้ ยตนเอง ตามกระบวนการเรียนรู้ที่กําหนด ๖. ให้นักเรยี นทบทวนความรู้ ความเข้าใจด้วยการทํากิจกรรมฝึกทักษะให้ครบถว้ น ๗. ให้นักเรียนลงมือทําแบบทดสอบหลังเรียนประจําหนังสือส่งเสริมการอ่านจับ ใจความสําคัญนิทานคําไทยแบบอิเล็กทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับ นักเรยี นชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี ๖ ๘. นาํ นกั เรยี นตรวจคาํ ตอบและเฉลยคาํ ตอบทง้ั หมด เพือ่ บนั ทกึ คะแนน หมายเหตุ : หนังสือส่งเสริมการอ่านนิทานภาษาไทย ชุด ชนิดของคําและสํานวน สุภาษิตไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปีท่ี ๖ นี้ นักเรียนสามารถกลับมาเรียนรู้และทบทวนได้ภายหลังจากที่เรียนเสร็จแล้ว หากนักเรียน ไมเ่ ขา้ ใจหรือต้องการทบทวนเน้ือหานอกเวลาเรียน สําหรับกิจกรรมระหว่างเรียนอาจมีท้ัง แบบเดี่ยวและกลุ่ม

จ ๑. ศึกษาและทําความเข้าใจคําชี้แจงหนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความสําคัญ นิทานคําไทยแบบอิเล็กทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนช้ัน ประถมศึกษาปที ่ี ๖ เล่มน้ี ใหเ้ ข้าใจก่อนนาํ ไปใช้งาน ๒. ฟังคําแนะนําการใช้งานหนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความสําคัญนิทานคําไทย แบบอิเล็กทรอนิกส์ กลุม่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย สาํ หรับนกั เรยี นชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๖ ๓. ทําแบบทดสอบก่อนเรียนประจําหนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความสําคัญนิทาน คําไทยแบบอิเล็กทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนชั้นประถม- ศกึ ษาปีที่ ๖ ๔. เปิดโอการสให้นักเรียนศึกษาเน้ือหา หรือหนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความ สาํ คญั นทิ านคําไทยแบบอเิ ลก็ ทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนชั้น ประถมศกึ ษาปีท่ี ๖ ดว้ ยตนเอง ตามกระบวนการเรียนรู้ทกี่ ําหนด ๕. นักเรียนทบทวนความรู้ ความเขา้ ใจด้วยการทํากิจกรรมฝกึ ทักษะให้ครบถว้ น ๖. ทําแบบทดสอบหลังเรียนประจําหนังสือส่งเสริมการอ่านจับใจความสําคัญ นิทานคําไทยแบบอิเล็กทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนชั้นประถม- ศกึ ษาปีท่ี ๖ ๗. นํานกั เรียนตรวจคาํ ตอบและเฉลยคาํ ตอบทง้ั หมด เพือ่ บันทึกคะแนน หมายเหตุ : หนังสือส่งเสริมการอ่านนิทานภาษาไทย ชุด ชนิดของคําและสํานวน สุภาษิตไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ น้ี นักเรียนสามารถกลับมาเรียนรู้และทบทวนได้ภายหลังจากท่ีเรียนเสร็จแล้ว หากนักเรียน ไม่เขา้ ใจหรือต้องการทบทวนเนื้อหานอกเวลาเรียน สําหรับกิจกรรมระหว่างเรียนอาจมีท้ัง แบบเด่ยี วและกลุ่ม

ฉ ขอ้ ควรระวังและปฏิบตั ิก่อนการดาเนนิ การสอน ๑. ศึกษาแผนการจัดการเรยี นรูอ้ ย่างละเอยี ด ๒. เตรียมอปุ กรณ์ สื่อการเรยี นการสอนให้เรียบร้อย ๓. ศึกษารายละเอียดหนังสอื ส่งเสริมการอ่านจับใจความสําคญั นิทานคําไทย แบบอิเลก็ ทรอนกิ ส์ กอ่ นการเรียนรู้ ๔. กําหนดบทบาทสมาชิในกลุ่มทราบถงึ การปฏิบตั ิตมบทบาทต่าง ๆ โดยสมาชิก ทุกคนในกลมุ่ ต้องไดท้ ําทุกบทบาท ๕. ครผู ้สู อนช้แี จงวิธกี ารใช้หนงั สอื ส่งเสรมิ การอ่านจับใจความสําคัญนทิ านคําไทย แบบอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ และกจิ กรรมท่ีนักเรียนต้องปฏบิ ัติ ข้อควรระวงั และปฏิบตั ขิ ณะดาเนินการสอน ๑. ชีแ้ จงการใช้หนงั สือสง่ เสริมการอ่านจบั ใจความสําคญั นทิ านคําไทยแบบ อิเลก็ ทรอนิกส์ให้นักเรยี นทกุ คนทราบ ๒.ดาํ เนนิ กิจกรมตามแผนการจดั การเรียนรู้ เพ่อื ใหส้ อดคล้องกบั จุดประสงค์ การเรียนรู้ เน้ือหาและเวลาท่ีกาํ หนด ๓. ครูผู้สอนตอ้ งใหค้ าํ แนะนําและคอยดแู ลนกั เรียนอย่างใกล้ชดิ ๔. ใหน้ ักเรยี นเรียนรจู้ ากหนังสือส่งเสรมิ การอ่านจบั ใจความสําคัญนิทานคาํ ไทย แบบอิเล็กทรอนกิ ส์ตามขน้ั ตอนอยา่ งเครง่ ครัดและมคี วามซอื่ สตั ย์ตอ่ ตนเอง ๕. ตรวจสอบการทาํ งานของนกั เรียนและสรปุ บทเรียนร่วมกันนักเรยี น ขอ้ ควรระวงั และปฏิบัตเิ มือ่ ดาเนนิ การสอนสิ้นสุด ๑. ครูผู้สอนให้นกั เรยี นทําแบบทดสอบหลังเรยี น ๒. ตรวจผลงานจากการทําแบบทดสอบและกจิ กรรมระหวา่ งเรียน ๓. ถ้านักเรียนไม่ผา่ นเกณฑ์ท่ีระบุไว้ ครูควรให้นกั เรียนศึกษาและทบทวนเนือ้ หา ใหมอ่ ีกครั้งแล้วทําแบบทดสอบหลังเรียนใหผ้ ่านเกณฑ์ทกี่ ําหนดไว้

ช มาตรฐานการเรียนรู้และตวั ชี้วัด ๑. อ่านออกเสยี งบทรอ้ ยแกว้ และบทร้อยกรองไดถ้ ูกต้อง (ท ๑.๑ ป.๖/๑) ๒. อธิบายความหมายของคาํ ประโยค และสาํ นวนจากเรอ่ื งทอ่ี า่ น (ท ๑.๑ ป.๖/๒) ๓. อ่านเร่ืองส้ัน ๆ ตามเวลาทก่ี ําหนดและตอบคําถามจากเร่อื งท่ีอ่าน (ท ๑.๑ ป.๖/๓) ๔. สรุปความรแู้ ละขอ้ คิดจากเร่อื งท่อี ่านเพอื่ นําไปใช้ในชีวิตประจําวัน (ท ๒.๑ ป.๖/๖) ๕. ระบชุ นดิ และหนา้ ท่ีของคําในประโยค (ท ๔.๑ ป.๖/๒) ๖. ใชพ้ จนานุกรมค้นหาความหมายของคํา (ท ๔.๑ ป.๖/๓) ๗. แต่งประโยคได้ถกู ตอ้ งตามหลักภาษา (ท ๔.๑ ป.๖/๔) ๘. แต่งบทรอ้ ยกรองและคาํ ขวญั (ท ๔.๑ ป.๖/๕) ๙. บอกความหมายของสาํ นวน (ท ๔.๑ ป.๖/๖) สาระสาคัญ คากรยิ า เป็นคําท่ีแสดงอาการ หรือบอกสภาพของประธานในประโยค แบง่ เป็น ๕ แบบ คือ อกรรมกริยา สกรรมกริยา วกิ ตรรถกริยา กรยิ านเุ คราะห์ และกรยิ าสภาว มาลา เชน่ เดิน วง่ิ น่งั นอน กนิ เคี้ยว เตน้ กระโดด ทาํ งาน ปลกู ตน้ ไม้ ขบั รถ ข่มี า้ พายเรือ ว่ายน้ํา อ่าน เขียน เป็นต้น ตัวอยา่ ง ความหมายสํานวนสภุ าษติ ไทย และการวิเคราะห์ เปรียบเทยี บสาํ นวน ท่ีเป็นคําพังเพย และสุภาษิตไทย จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ ๑. สามารถบอกความหมาย และประเภทของคํากริยา และสํานวนสภุ าษิตไทยได้ (K) ๒. สามารถจาํ แนกชนิดของคํากริยาได้ (K)

ซ ๓. สามารถอธิบายหน้าทขี่ องคํากรยิ าได้ (K) ๔. สามารถเลอื กใช้สํานวนสภุ าษติ ไทยไดถ้ ูกต้อง (P) ๕. สามารถเลอื กใชค้ ํากริยาได้ถูกตอ้ ง (P) ๖. สามารถวิเคราะห์ เปรียบเทียบสํานวนท่ีเปน็ คําพังเพยและสุภาษิตไทยได้ (P) ๗. สามารถแตง่ ประโยคโดยใชค้ าํ กริยา และสาํ นวนสุภาษติ ไทยทก่ี ําหนดให้ได้ (P) ๘. ทํางานทไ่ี ด้รับมอบหมายเสร็จตามเวลาทีก่ าํ หนด และมพี ฤตกิ รรมท่ดี ใี น การทํางานเปน็ กลุ่ม (A) สาระการเรียนรู้ ๑. ความหมายของคํากริยา ๒. ประเภทของคาํ กริยา ๓. หน้าทข่ี องคาํ กริยา ๔. ลักษณะการใช้คาํ กริยาแตล่ ะประเภท ๕. การแตง่ ประโยคจากคาํ กรยิ า ๖. สํานวนสุภาษิตไทย คุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ ๑. รกั ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ ๒. ซอ่ื สตั ย์สุจรติ ๓. มวี นิ ัย ๔. ใฝ่เรยี นรู้ ๕. อยู่อยา่ งพอเพียง ๖. มุ่งมั่นในการทํางาน ๗. รักความเปน็ ไทย ๘. มีจิตสาธารณะ สมรรถนะสาคญั ๑. ความสามารถในการส่ือสาร

ฌ ๒. ความสามารถในการคิด ๓. ความสามารถในการแก้ปัญหา ๔. ความสามารถในการใชท้ ักษะชีวิต ๕. ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี ภาระและช้ินงาน ๑. หนังสือสง่ เสรมิ การอ่านจบั ใจความสําคัญนิทานคาํ ไทยแบบอิเล็กทรอนิกส์ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปีท่ี ๖ กิจกรรมท่ี ๑ เติมคําลงในชอ่ งว่างของสาํ นวนไทย กจิ กรรมที่ ๒ ขีดเส้นใต้คาํ จากขอ้ ความทีก่ าํ หนดให้ กิจกรรมท่ี ๓ หาคาํ จากประโยคทก่ี าํ หนดให้ และจําแนกหนา้ ที่ของคํา กิจกรรมท่ี ๔ การอ่านจับใจความสําคัญจากนิทานคําไทย จากน้ันเติมคําตอบ ลงในช่องว่าง กจิ กรรมท่ี ๕ วงกลมคําในกลอ่ งปริศนาอกั ษรไขว้ กิจกรรมท่ี ๖ แต่งประโยคโดยใช้คําทก่ี าํ หนดให้ กิจกรรมท่ี ๗ เตมิ สาํ นวน และความหมายให้ตรงกับภาพท่ีกาํ หนด กิจกรรมที่ ๘ เลือกสํานวนสุภาษิตไทยที่ชื่นชอบ บอกความหมาย เปรียบเทียบ และยกตวั อยา่ งการใช้ให้ถกู ตอ้ ง พรอ้ มท้ังวาดภาพประกอบ ๒. แบบทดสอบย่อยกอ่ นเรยี นและหลงั เรียน เรือ่ ง คํากริยา

ญ ปกใน หน้า คํานํา ก คําชแ้ี จง ข หนังสือส่งเสรมิ การอ่านนิทานภาษาไทย ชุด ชนิดของคาํ และสํานวนสุภาษิตไทย ค กลมุ่ สาระการเรียนรภู้ าษาไทย สําหรับนกั เรยี น ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๖ สารบัญ จ เล่มท่ี ๓ คํากรยิ า ซ แบบทดสอบก่อนเรยี น ๑ นทิ านส่งเสรมิ คํากริยา ๒ ใบความรู้ เร่ือง คํากริยา ๕ สาํ นวนสภุ าษิตไทย ๑๒ กิจกรรมฝึกทกั ษะ ๑๔ ๒๑ กิจกรรมท่ี ๑ ๒๒ กจิ กรรมท่ี ๒ ๒๓ กิจกรรมที่ ๓ ๒๔ กิจกรรมที่ ๔ ๒๕ กิจกรรมท่ี ๕ ๒๖ กจิ กรรมท่ี ๖ ๒๘ กิจกรรมที่ ๗ ๒๙ กจิ กรรมที่ ๘ ๓๑

แบบทดสอบหลังเรยี น ฎ ภาคผนวก หน้า เฉลยกจิ กรรมที่ ๑ ๓๓ เฉลยกจิ กรรมท่ี ๒ ๓๖ เฉลยกจิ กรรมท่ี ๓ ๓๗ เฉลยกจิ กรรมท่ี ๔ ๓๘ เฉลยกิจกรรมท่ี ๕ ๓๙ เฉลยกจิ กรรมที่ ๖ ๔๐ เฉลยกิจกรรมท่ี ๗ ๔๑ เฉลยกจิ กรรมที่ ๘ ๔๒ เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลงั เรยี น ๔๓ บรรณานุกรม ๔๕ ประวตั ิยอ่ ผู้จัดทาํ ๔๖ ๔๗ ๔๘

๑

๒ แบบทดสอบกอ่ นเรียน หนังสอื ส่งเสริมการอา่ นจับใจความสาคัญนิทานคาไทยแบบอิเล็กทรอนิกส์ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย สาหรบั นกั เรยี นชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ ๖ เล่มที่ ๓ คากริยา คาชี้แจง ให้นกั เรียนทาํ เครือ่ งหมาย () กากบาททับหน้าคาํ ตอบข้อท่ีถกู ตอ้ งทส่ี ดุ ๑. ประโยคในข้อใด มคี าํ กริยาท่ีบอกอาการ ก. เขยี ดรอ้ งเสยี งดังมาก ข. นกขนุ ทองฉลาดมาก ค. ช้างตวั ใหญม่ าก ง. กบตวั อ้วนมาก ๒. ขอ้ ใดตา่ งจากพวก ก. ทหารขนของ ข. ขนแขนเขาลกุ ค. นองขนขนม ง. มดขนไข ๓. ประโยคในข้อใดใช้คาํ ท่ีไมมีกรรม ก. นกั เรียนเคารพธงชาติ ข. นกั เรยี นเขยี นหนงั สอื ค. นักเรยี นรอ้ งไห้เสียงดงั ง. นกั เรียนเล่นปงิ ปอง ๔. ขอ้ ใด คือ ความหมายของ “คาทีใ่ ช้บอกอาการของคน สัตว์ พชื สง่ิ ของ” ก. คาํ สรรพนาม ข. คําวเิ ศษณ์ ค. คํากรยิ า ง. คาํ นาม

๓ ๕. ข้อใดคือ คํากริยาทง้ั หมด ก. หกลม้ บาดเจ็บ ข. ถนน แฉะ ค. ฝน ตก ง. ฟ้าร้อง ๖. คําวา่ “ถูก” ในข้อใดเป็นคํากริยา ก. แม่ซ้อื ของราคาถกู ข. เขาถูกครูลงโทษ ค. เธอทาํ ถูก ง. เขาพดู ถกู ๗. “คณุ หมอรกั ษาคนไขฉุกเฉิน” คาํ ในขอ้ ใดเป็นคํากริยา ก. คณุ หมอ ข. ฉกุ เฉนิ ค. รกั ษา ง. คนไข ๘. สุภาษติ ไทย ท่วี ่า “เมื่อมีโอกาสดๆี ผา่ นเขา้ มา ใหร้ ีบฉกฉวยโอกาส” ตรงกับขอ้ ใด ก. นา้ํ ขึน้ ใหร้ บี ตัก ข. นา้ํ น้อยย่อมแพไ้ ฟ ค. ผงเข้าตาตวั เอง ง. ผ้าขร้ี ้ิวห่อทอง ๙. ขอ้ ใด คอื ความหมายของสภุ าษิตไทยทีว่ า่ “น้าน้อยย่อมแพ้ไฟ” ก. เมอื่ มโี อกาสดๆี ผา่ นเข้ามา ให้รีบฉกฉวยโอกาส ข. การลดตวั เองไปเกลือกกลั้วกบั สิ่งท่ีตาํ่ กว่า จะมแี ต่เสยี หายกับตนเอง ค. ต่างคนตา่ งแย่งทีจ่ ะแสวงหาประโยชน์ให้กับตวั เอง โดยไม่คํานงึ ถงึ คนอ่ืน ง. บางอยา่ งที่มีกําลงั น้อยกว่ามักจะพา่ ยแพก้ ับพวกท่ีมีกาํ ลงั มากกวา่ อยู่ราํ่ ไป

๔ ๑๐. ข้อใด คือ ความหมายของสุภาษิตไทยที่วา่ “เอาพมิ เสนไปแลกกับเกลือ” ก. เม่ือมีโอกาสดีๆ ผา่ นเข้ามา ใหร้ ีบฉกฉวยโอกาส ข. การลดตัวเองไปเกลือกกลั้วกับสง่ิ ทต่ี ํา่ กว่า จะมีแต่เสยี หายกับตนเอง ค. ต่างคนต่างแย่งท่จี ะแสวงหาประโยชนใ์ หก้ บั ตัวเอง โดยไมค่ ํานึงถงึ คนอื่น ง. บางอยา่ งทมี่ กี ําลังนอ้ ยกว่ามักจะพ่ายแพ้กับพวกทีม่ ีกาํ ลงั มากกวา่ อยู่รํา่ ไป ขอใหโ้ ชคดที กุ คนนะ คะแนนเตม็ คะแนนทีไ่ ด้ เกณฑก์ ารประเมิน ๑๐ __________ ๘

๕

๖ เชา้ วันสดใสแมม่ าลี ยายวไิ ล และพ่ีวะรี กําลงั นั่งง่วนอยู่ทีห่ นา้ บ้าน ท้ังสามคน ช่วยกันทาํ ขนม และจดั เตรียมขา้ วของเพ่ือไปทําบุญ ขวัญชัย : “โอโ้ ห.้ ..แมก่ บั ยายจะทําขนม ไปไหนกนั เยอะแยะเลยครับ” แม่มาลี : “ก็พรงุ่ นีเ้ ปน็ ...วันวสิ าขบูชา เราจะไปทําบญุ ทีว่ ดั กนั ไงลูก...” ขวัญชัย : “แลว้ วนั วิสาขบูชาสาํ คัญ อยา่ งไรกบั เราละ่ ครบั ยาย” ขวญั ชัยถามกลับด้วยความสงสยั พวี่ ะรี : “ถา้ อยากร้จู ริงๆ พี่วะรีจะเลา่ ใหฟ้ ังนะ น้องขวญั ชยั ก็คือว่า...วนั วิสาขบูชา เป็นวันสาํ คัญทางพระพทุ ธศาสนา ซ่งึ เกิด เหตุการณ์สําคญั 3 อย่าง ในวันเดยี วกัน คือ เป็นวันท่ีพระพุทธเจ้าประสตู ิ ตรสั รู้ และ ปรินิพพาน วันวสิ าขบชู า ตรงกบั วนั ขน้ึ 15 ค่าํ เดือน 6 คําว่า “วสิ าขบูชา” หมายถึง การบชู า ในวันเพ็ญเดอื น 6 วิสาขบูชา ซงึ่ ย่อมาจาก “วิสาขปุรณมีบูชา” ซงึ่ แปลว่า “การบูชาใน วนั เพ็ญเดอื นวสิ าขะ” ถา้ ปีใดมีอธกิ มาส คอื มีเดือน 8 จาํ นวน 2 หน กเ็ ลื่อนไปเปน็ กลางเดอื น 7” ยายวิไล : “ใช่แลว้ หลานวะรีเก่งมากเลย วันวิสาขบูชามีความสําคัญอย่างไรทราบไหมละ่ หลาน”

๗ ขวญั ชยั : “ยงั ไงครบั ยาย” ยายวไิ ล : “ก็เป็นวันสาํ คัญอย่างย่งิ ทาง พระพทุ ธศาสนา เพราะเป็นวนั ที่พระพุทธเจ้า ประสูติ คอื เกิด ตรัสรู้ คอื สําเรจ็ ปรนิ ิพพาน คือ ดับ เหตกุ ารณ์ท่ีเกดิ ข้นึ ตรงกนั ท้ัง 3 คราว” ยายวิไล: “เหตุการณ์ท่ี ๑ ก็คือ เมือ่ เจ้าชาย สทิ ธตั ถะ ประสตู ทิ ่พี ระราชอุทยานลุมพนิ ีวัน ระหวา่ งกรุงกบิลพสั ดก์ ับเทวทหะ เมอื่ เช้าวันศกุ ร์ ขน้ึ 15 ค่าํ เดอื น 6 ปีจอ ก่อนพุทธศักราช 80 ปี” ยายวไิ ล: “เหตุการณ์ที่ ๒ ก็คือ เม่อื เจา้ ชายสิทธัตถะทรงบําเพญ็ ตรัสรู้ เป็น พระพุทธเจ้า มพี ระชนมายุ 35 พรรษา ณ ใตร้ ม่ ตน้ ศรมี หาโพธิ์ ฝง่ั แมน่ าํ้ เนรัญชรา เจา้ ชายสิทธตั ถะทรงต้ังจติ อธิษฐาน หากตรสั ร้แู ลว้ ขอให้ถาด ข้าวลอยทวนกระแสนํา้ ขนึ้ ไปเถิด ณ ใตร้ ม่ ต้นศรี มหาโพธ์ิ ฝง่ั แม่นํา้ เนรญั ชรา ตําบลอุรเุ วลาเสนา นคิ ม ตอนเช้ามืดวันพธุ ข้ึน 15 ค่ํา เดือน 6 ปรี ะกา ก่อนพุทธศกั ราช 45 ปี”

๘ ยายวไิ ล: “หลังจากออกผนวชได้ 6 ปี ปจั จบุ ันสถานทตี่ รสั รแู้ หง่ นี้เรียกว่า พุทธคยา เป็นตําบลหนึง่ ของเมอื งคยา แหง่ รัฐพหิ ารของ อินเดยี สิ่งท่พี ระองคต์ รัสรู้เรียกว่าอะไรทราบ ไหมหลานๆ” พ่วี ะรี : “วะรีทราบคะ่ ก็คือ อรยิ สัจ 4 มีหมายความว่า หนทางแห่งการดบั ทกุ ข์ อริยสจั มี 4 ประการ ดงั นี้ ๑) ทกุ ข์ ความทกุ ข์ หรอื ปัญหาของชวี ติ ทั้งหมด ๒) สมทุ ัย สาเหตขุ อง ทกุ ข์ หรอื สาเหตขุ องปญั หาชวี ติ ๓) นโิ รธ ความดับทุกข์ หรือภาวะหมดปัญหา และ ๔) มรรค ทางดับทุกข์ หรือแนวทางแกป้ ญั หาชีวิต” แม่มาลี : “วะรเี ก่งมากเลยนะลกู หนูเข้าใจเรอื่ งอรยิ สัจ 4 ดว้ ย ถือเปน็ พทุ ธศาสนกิ ชนทีด่ ี เพราะเราเป็นคนไทย สว่ นใหญ่นับถอื ศาสนาพุทธ จงึ ควรมคี วามรู้ เกี่ยวกบั ความเปน็ มา และความสําคัญของศาสนา รวมไปถึงความรู้ของศาสดาด้วย” พ่วี ะรี : “ค่ะแม่ วะรีก็แค่จําจากทคี่ ณุ ครู สอน และเรียนผ่านมาคะ่ ” ขวัญชยั ทาํ หนา้ ตาเศร้าๆ ทจี่ าํ ไม่ได้จงึ พูดวา่ “ทําไมพ่ีวะรเี ก่งจังครบั ผมจาํ ไม่ค่อยไดเ้ ลยครบั ” พวี่ ะรี : “ไมเ่ ปน็ ไรหรอกขวญั ชยั เดี๋ยวพี่ วารีจะช่วยอธิบายและเล่าใหฟ้ งั นะ” ขวญั ชยั : “ครับๆ ผมจะต้ังใจฟัง แลว้ จะ ช่วยแม่มาลีกับยายวิไลจดั ของดว้ ยครับพว่ี ะรเี ล่า เลยครบั ”

๙ แลว้ พว่ี ะรกี ็ได้เลา่ เร่อื งราวเกยี่ วกับวนั วิสาขบชู าใหน้ ้องขวัญชยั ฟังไปพรอ้ มๆ กับแม่ มาลแี ละยายวไิ ลด้วย พี่วะรี : “พีจ่ ะเลา่ ต่อเลยนะ คือวา่ หลังจากที่เกิดความรู้ในอริยสัจนีข้ น้ึ ทาํ ให้กิเลส (โลภ โกรธ หลง) หมดสนิ้ ไปจากจิตใจพระองค์ กลายเป็นพระพทุ ธเจา้ หรือ สมั มาสัมพุทธะ นบั ต้ังแต่บดั น้นั มา เหตกุ ารณ์นเี้ กดิ เม่ือวันเพญ็ ขึน้ 15 คาํ่ เดอื น 6 ก่อนพุทธศักราช 45 ปีขณะ พระองค์มพี ระชนมายุได้ 35 พรรษา” พี่วะรี : “และเหตกุ ารณ์ท่ี ๓ ก็คือ หลังจาก พระองค์ตรสั รู้แล้ว ได้ประกาศพระศาสนา และโปรด สั้งสอนเวไนยสตั ว์ เปน็ เวลา ๔๕ ปี พระชนมายุได้ ๘๐ พรรษา ก็เสด็จดับขนั ธ์ปรินิพพาน เมอื่ วันอังคาร ข้นึ ๑๕ คํ่า เดอื น ๖ ปมี ะเส็ง ณ สาลวโนทยานของมัล ลกษัตริยเ์ มืองกุสินารา แหง่ แควน้ มลั ละ (ปัจจบุ ันอยู่ ในเมือง กุสีนคระ) แควน้ อตุ ตรประเทศ ประเทศอนิ เดยี นบั วา่ เปน็ เรอ่ื งทีน่ ่าอัศจรรย์ยิง่ ที่เหตกุ ารณ์ที่เกิดทัง้ ๓ อย่าง เกี่ยวกบั วิถชี วี ติ ของพระองคท์ ่าน ซึง่ มีช่วง ระยะเวลาห่างกนั นับเวลาหลายสิบปี บังเอญิ เกิดขนึ้ ในวนั เพญ็ เดอื น ๖” พี่วะรี : “ดังนนั้ เมอื่ บรรจบครบรอบ ปีหนึ่งๆ พทุ ธศาสนิกชนทั้งหลาย ต่างกไ็ ด้พากนั ประกอบการกุศลขน้ึ เพ่อื จะไดเ้ ป็นเครื่องบูชาสมเด็จ พระสมั มาสมั พุทธเจ้า มีการทําบญุ และเวียน เทียนที่วัด เม่ือสาธุชนท้งั หลายได้รว่ มบําเพญ็ บุญกศุ ลในวันเชน่ นี้ แลว้ ก็จัดวา่ ไดบ้ าํ เพญ็ กุศล

๑๐ อันเปน็ การบชู า พุทธบชู า ธรรมบชู า สงั ฆบูชา รําลึกถงึ องคพ์ ระสัมมาสมั พุทธเจ้าท่ไี ด้ ปรนิ พิ พานไปแล้ว คาํ ส่ังสอนของพระองคจ์ ะยังคงอยู่ ตราบที่พุทธศาสนิกชนยังคงราํ ลกึ ถงึ และปฏบิ ัตติ ามคาํ ส่ังสอนของพทุ ธองคก์ ารประกอบพธิ เี วยี นเทยี น ทําบุญตักบาตรในวนั วิ สาขบูชา จงึ เปน็ การราํ ลกึ ถึงพระคุณของพระองค์ผ้เู ปน็ หลักชยั ในทางศาสนา เพราะ ผู้ประพฤติดีย่อมจะไดผ้ ลดี ตามพุทธพจนข์ องพระองค์ ที่ไดส้ ัง่ สอนไว้ ประเพณีอันน้จี ึง กระทํากนั มาเปน็ ประจาํ ทุกๆ ปี เม่ือวนั นัน้ ได้เวียนมาบรรจบครบรอบในปหี นง่ึ ” พว่ี ะรี : “ในปจั จุบันวนั วสิ าขบชู าได้ ประกาศให้เป็น “วันสําคัญของโลก” (Vesak Day) คอื เปน็ วนั สําคญั สากลของสหประชาชาติ เน่ืองจากคณะกรรมมาธกิ ารองคก์ ารสหประชาชาติ ได้รว่ มพจิ ารณา และมมี ติเห็นพอ้ งตอ้ งกันประกาศ ให้วนั วิสาขบูชา ถอื เป็นวนั สําคัญวนั หนึ่งของโลก ท้งั น้ี ด้วยสํานกึ ในพระมหากรุณาธคิ ุณ ขององค์ พระสัมมาสมั พุทธเจ้า ว่าทรงเปน็ มหาบุรุษผู้ให้ ความเมตตาต่อหม่มู วล มนษุ ยท์ ้งั หลายในโลก จะเห็นได้จากการยกเลกิ แบง่ ชนชัน้ วรรณะ ซึ่งเทา่ กับเปน็ การเลิกทาส โดยไม่มกี ารเสียเลอื ดเสยี เน้อื แตอ่ ยา่ งใด” พ่ีวะร:ี “นอกจากน้ีพระองค์ยังทรง เป็นนักอนุรกั ษส์ ตั ว์ปา่ อีกด้วย กลา่ วคอื ทรง สั่งสอนใหไ้ มฆ่ า่ สัตว์ ใหร้ ู้จักชว่ ยเหลอื สตั ว์ เหตุผลสาํ คัญ อีกประการหนงึ่ คือ พระองค์ ทรงเปดิ โอกาสให้ทุกศาสนา สามารถเข้ามา ศึกษาพุทธศาสนา เพอ่ื พสิ ูจน์ หาข้อเท็จจริงได้ โดยไมจ่ ําเป็นต้องเปล่ียนมานับถอื ศาสนาพุทธ และทรงสัง่ สอนทกุ คน โดยใชป้ ญั ญาธิคุณสอน โดยไม่คดิ คา่ ตอบแทน”

๑๑ ยายวิไล : “เห็นหลานมีความรแู้ ละเขา้ ใจ พระพุทธศาสนาแบบนย้ี ายชื่นใจจรงิ ๆ เลย แล้วตกลงพร่งุ น้หี ลานขวญั ชัยจะไปทําบญุ ที่ วดั ไหมละ่ หลาน” ขวัญชัย : “โอ้โห.้ ..ยังไงก็ตอ้ งไปซคิ รบั ผมไม่พลาดอยูแ่ ล้วครับอย่างนหี้ รือเปล่าครับท่ี “คุณคา่ วถิ ไี ทย” เราเป็นคนไทย กต็ อ้ งมหี วั ใจ เดียวกนั ซคิ รบั ” พ่ีวะรี : “ถะถูก... ต้องแล้วครบั ฮา่ ๆๆๆ...” ทง้ั สี่คนตา่ งหัวเราะสนุกสนาน และช่วยกันจดั เตรยี มของไปวัดอย่างมคี วามสุข นค้ี ือ วถิ ชี ีวิตความเป็นอยู่ และอปุ นสิ ัยของชาวพุทธ ทเ่ี ปน็ กันมาต้ังแตส่ มัยอดตี จนถึง ปจั จบุ ัน” นักเรียนเกง่ มากท่ีตง้ั ใจ อ่านนิทานจนจบ

๑๒ ใบความรู้ เรอ่ื ง คากริยา ๑. ความหมายของคากริยา คากรยิ า คอื คําท่แี สดงความหมายว่า กระทํา มอี าการ หรืออย่ใู นสภาพ เชน่ กราบ ไหว้ เขียน เดิน ว่ิง นั่ง นอน ร้องไห้ ลม้ ตก ขึ้น เปน็ ตน้ เด็กรอ้ งไห้ (กระทํา) เขาป่วย (อาการ) ตน้ ไม้ลม้ เสยี แล้ว (สภาพ) ๒. ประเภทของคากรยิ า กริยา แบง่ เป็น ๔ ประเภทได้ดังน้ี ๑. สกรรมกรยิ า คือ กริยามกี รรม ๒. อกรรมกริยา คือ กริยาไมต่ อ้ งมีกรรม ๓. วิกตรรถกรยิ า คือ กรยิ าอาศัยสว่ นเตมิ เต็ม ๔. กรยิ านเุ คราะห์ คือ คําช่วยกรยิ า ๓. หน้าทีข่ องคากรยิ า ๑. สกรรมกริยา คือ เปน็ กริยาทต่ี ้องมีกรรมมารับการกระทาํ และกรยิ าทีม่ ีกรรม บางทที ําให้ไมม่ กี รรมกไ็ ด้ และกริยามกี รรมตรง และกรรมรอง ๒. กรรมกริยา คอื กริยาท่ีไม่ตอ้ งมกี รรมมารบั ๓. วกิ ตรรถกรยิ า คอื กริยาที่ตอ้ งมนี าม หรอื สรรพนามมารบั แต่ไมใ่ ชก่ รรม ไดแ้ ก่ คําวา่ เป็น เหมือน คล้าย เทา่ คอื แปลวา่ ๔. กริยานุเคราะห์ คือ คําท่ปี ระกอบหน้าหรอื หลงั กรยิ าสําคัญในประโยค เพื่อ ให้มคี วามหมายชดั เจนยิ่งข้ึน ได้แก่ คําว่า อาจ ต้อง จะ ซิ นะ หรอก เถอะ น่าจะ คงต้อง จง โปรด อย่า ช่วย แลว้ ควร ย่อม ได.้ ..แลว้ เคย…แลว้

๑๓ ๔. ลกั ษณะการใช้คานามแต่ละประเภท ๑. สกรรมกรยิ า ไก่จิกหนอน สมยั เขยี นหนงั สือ กริยาท่ีมกี รรม บางทีทาํ ให้ไมม่ กี รรมก็ได้ เชน่ ฉันเดิน ( ไม่มีกรรม ) ฉันเดนิ หมากรกุ ( มีกรรม ) กรยิ ามกี รรมตรง และกรรมรอง เช่น เด็ก ๆ ถวายธปู เทยี นแด่พระภิกษุ ครแู จกขนมใหแ้ ก่ลูกศษิ ย์ ๒. อุกรรมกริยา ดอกมะลิหอม ใบไม้ร่วง นํ้าข้นึ ไก่ขนั เสียงดงั ๓. วกิ ตรรถกรยิ า ร.อ. กฤษฎา เคยเปน็ ผวู้ ่า ฯ กทม. เขาเหมือนแม่ สุดาเปน็ นักเรียน ตน้ ตาลคลา้ ยต้นมะพรา้ ว ทั่งคือแทง่ เหลก็ ใหญ่ ๔. กรยิ านุเคราะห์ เขาต้องมาถึงวนั นแ้ี นๆ่ ฉนั ได้พบกับเขา เธอช่วยหยิบกระเปา๋ ใบนั้นส่งใหห้ นอ่ ย ฉันไม่ชอบหรอก คนตงั้ ใจเรียนย่อมสอบได้ ขา้ วนา่ จะสกุ แล้ว

๑๔ ๕. ตัวอยา่ งการแตง่ ประโยคจากคากรยิ า ๑. น้องนอนบนเตยี ง ๒. คณุ ครูตัดกระดาษ ๓. ไก่จกิ ข้าว ๔. นกบนิ บนท้องฟา้ ๕. น้าไหลตามลาธาร ๖. ฉนั ยิ้มเม่อื มคี วามสขุ ๗. นนท์ชอบห่นุ ยนต์ ๘. ดิฉนั เห็นขโมยอยู่หนา้ บ้าน ๙. พ่อชอบว่งิ ๑๐. น้องนั่งบนเตียง ไม่ยากเลยใชไ่ หมค่ะ ตงั้ ใจเรียนรู้ตอ่ นะเดก็ ๆ

๑๕ สภุ าษิต หมายถงึ คาํ พดู ท่พี ดู ออกมาเปน็ ทํานอง สํานวน โวหาร หรอื คําพังเพย โดยมเี นอื้ ความ หรอื ความหมายท่ดี ีใช้เป็นคําตกั เตอื นส่งั สอน และสะกิดใจใหร้ ะลึกถงึ และ ถกู หยบิ ยกมาเป็นตัวอย่างในการอบรมสง่ั สอนลูกหลานหรือผทู้ มี่ ีอายนุ ้อยกวา่ สานวน หมายถงึ ถอ้ ยคําทีเ่ รียบเรียงเป็นขอ้ ความหรือคาํ พูดท่เี ปน็ ชั้นเชงิ ทม่ี ี ลกั ษณะเฉพาะตัวมีความหมายเปน็ นัยแฝงอยู่เปน็ ความหมายในเชิงอุปมาเปรียบเทยี บ ใชค้ ําที่ไพเราะคมคายสละสลวยต้องอาศัยการตีความจึงจะเข้าใจ คาพงั เพย หมายถึง ถ้อยคาํ ที่มลี กั ษณะเดยี วกับสํานวนแตกต่างจากสาํ นวนตรง ท่มี ีจดุ หมายเชงิ สง่ั สอนแต่เปน็ ในทํานองเสียดสปี ระชดประชันสว่ นมากมีลักษณะเปน็ ข้อคดิ และมีความหมายลกึ ซง้ึ เน้ือความท่สี ัง่ สอนนนั้ ไม่ได้เปน็ ความจริง น้าข้ึนใหร้ บี ตกั ความหมาย : เม่ือมีโอกาสดีๆ ผ่านเขา้ มา ให้รีบ ฉกฉวยโอกาสและเกบ็ เกย่ี วผลประโยชน์อย่างเตม็ ที่ กอ่ นท่ีช่วงเวลาดๆี จะผา่ นไปแล้วต้องมาเสียใจภายหลงั เปรยี บเทียบ : เปรยี บเปรยถึงสมัยโบราณ ทม่ี ชี ว่ งน้าํ ข้นึ และน้าํ ลง ช่วงน้ําขึน้ ก็ให้รบี ตักนํ้ามาตนุ ไว้ เน่ืองจากเวลาน้ําลงจะตัดงานได้ลําบากกวา่ ตัวอย่างการใช้สภุ าษิต : คุณป่กู บั หลานชาย (นพดล) ไดน้ ง่ั คยุ เรือ่ งการทาํ งานด้วยคณุ ปู่ได้ตกั เตือน นพดลอยู่เสมอว่า ในชว่ งที่กําลงั มแี รงทาํ งาน และมรี ายไดข้ อให้ขยนั ทํางาน และเก็บเงิน ออมไวเ้ ยอะๆ คุณปู่ : “นพดล กมู เี รอ่ื งอยากจะเตือนหลานเรือ่ งการทํางานนะ” นพดล : “ครบั คณุ ปู่ คุณปู่จะเตือนหลานเรอ่ื งการทํางานอยา่ งไรครับ”

๑๖ คณุ ปู่ : ในชว่ งท่หี ลานยังพอมีแรงและกําลังในการทํางาน ขอใหต้ ั้งใจทํา และ ร้จู ักเก็บออมไว้บา้ ง หากปลอ่ ยเวลาผา่ นมาจนรา่ งกายแก่เฒ่าจนทาํ งานไม่ได้ จะลาํ บาก เขา้ ทาํ นองทว่ี ่าน้ําขึ้นให้รีบตกั ไงหลานรกั นภดลตอนนีห้ ลานก็ได้ต้งั ใจทํางานเก็บเงินตามที่คุณโปรดไดเ้ คยสั่งสอนมา ต้งั แตเ่ ดก็ แล้วครบั นา้ น้อยยอ่ มแพไ้ ฟ ความหมาย : ส่งิ บางอย่างท่ีมพี ละกาํ ลังนอ้ ยกว่ามกั จะพา่ ยแพ้กบั พวกทมี่ ี กาํ ลงั มากกวา่ อย่รู าํ่ ไป เปรยี บเทียบ : เปรยี บเปรย ถงึ ไฟทลี่ ุกโชน อย่างหนัก หากนํานาํ้ จํานวนน้อยเข้าไปดับก็ไมส่ ามารถ ดับไฟได้ สํานวนน้ีปัจจบุ ัน เร่ิมมกี ารนาํ มาใช้ เปรียบเทียบกบั ส่ิงดีๆ แตม่ สี ่วนนอ้ ยมกั จะพา่ ยแพ้ตอ่ ส่งิ เลวร้ายแต่มีจํานวนมากกว่า ตวั อยา่ งการใชส้ ุภาษติ : คุณครูกาํ ลงั สอนวิชา ภาษาไทย เรื่อง สุภาษติ ไทย เด็กชายรจุ สงสยั ความหมายของสภุ าษติ “นาํ้ นอ้ ยยอ่ มแพ้ไฟ” จงึ ยกมอื และถามคณุ ครวู า่ มคี วามหมายวา่ อยา่ งไร คุณครจู ึงให้นักเรียน จํานวน 10 คน มายนื บรเิ วณหน้าหอ้ งเรียน และแบง่ ออกเป็น 2 ทมี ทมี แรกมีสมาชกิ 7 คน ทีมที่ 2 มีสมาชิก 3 คน แล้วให้ทัง้ สองทีมแข่งดึงเชือกกีฬาชกั กะเย่อกัน และผลปรากฏว่า ทีมที่เยอะกว่ามี พละกําลงั ในการดึงเชือกมากกวา่ ชนะการแข่งขนั เม่ือเสรจ็ สิน้ การแขง่ ขัน คณุ ครูจงึ สรุป และตอบคาํ ถามของเด็กชายรจุ ว่า คณุ ครู : นักเรียนเห็นแล้วใชไ่ หมคะ วา่ ทมี ที่มจี ํานวนสมาชิกน้อยกวา่ มแี รงน้อยกวา่ เปน็ ฝา่ ยแพ้เพราะสกู้ าํ ลังของฝา่ ยตรงข้ามทมี่ ีสมาชกิ มากกว่าไมไ่ ด้ น่ลี ะ่ คะ่ เปน็ ที่มาของ ความหมาย “นาํ้ นอ้ ยยอ่ มแพไ้ ฟ” เขา้ ใจหรือยังคะเด็กๆ

๑๗ ผงเขา้ ตาตวั เอง ความหมาย : ผ้ทู ีเ่ ก่งในการแกป้ ัญหาใหค้ นอนื่ แต่เมือ่ ถึงตัวเองเกิดมปี ัญหา กบั แก้ปญั หาของตนเองไม่ได้ เปรียบเทียบ : เปรยี บเปรย ถึงคนเราสามารถ เคลียร์ผมทเ่ี ขา้ กับคนอ่ืนไดแ้ ตเ่ นือ้ ผงเขา้ ตาตวั เองกลับ ไมส่ ามารถเขียนมนั ออกได้ ตัวอย่างการใช้สุภาษติ : คาํ่ วนั หน่ึง พี่อน้ พ่ีชายคนโตของบ้านเดนิ หนา้ เศร้าๆ เขา้ มาปรกึ ษาคุณ พอ่ เร่อื งการคบเพอื่ น คุณพอ่ : ทําไมทาํ หน้าเศร้าจังลูกอน้ มีอะไร หรือเปล่า อน้ : คุณพ่อครับ ตอนน้ีมีปัญหากับเพอ่ื นๆ ในกลมุ่ เพราะช่วงเลิกเรียนอ้น ต้องรบี ไปเรียนพิเศษตอ่ แต่เพอ่ื นๆ ไม่เข้าใจคิดว่าอ้นไม่อยากเตะบอลด้วย คราวกอ่ นมี เพอื่ นคนหน่ึงตอ้ งรีบกลบั มาชว่ ยงานทีบ่ ้าน อน้ กช็ ว่ ยพูดให้ เพอ่ื นๆ เข้าใจแต่พอคราวน้ีเกดิ ขึ้นกับตวั เองกับแกป้ ญั หาไม่ได้เหมอื น “ผงเขา้ ตาตวั เองเลยครบั พ่อ” คณุ พอ่ : เอานะลกู อ้น เพราะว่าเรอ่ื งน้ีมีทางออกตอ้ งคยุ กบั เพอ่ื นท่ีสนทิ กนั กอ่ น อธิบายให้เพอ่ื นฟงั แล้ววันไหนทไี่ ม่มีเรียนพิเศษก็ให้เวลากับเพ่อื นๆ บ้าง พ่อว่าน่าจะดีขึน้ นะ ผา้ ขรี้ ว้ิ หอ่ ทอง ความหมาย : ผทู้ ม่ี ีฐานะร่ํารวยแตท่ าํ ตัวสมถะ หรือแตง่ ตวั ซอ่ มซ่อไมส่ มฐานะตัวเอง เปรียบเทียบ : เปรียบเปรย ถงึ หากเราเหน็ ผ้าขี้รวิ้ เราก็จะรู้สึกว่าสกปรก หรอื ไม่น่าพสิ มัยแต่หารู้ ไมว่ ่าข้างในผา้ ข้รี ้ิวนน้ั มีของมีคา่ ก็คอื “ทอง” อยู่ข้างใน ตัวอยา่ งการใชส้ ุภาษิต : คุณครู : “วนั น้ีเราจะเรียน เรือ่ ง การไมด่ ูถูก เหยยี ดหยามผอู้ ่นื นะคะ ยกตัวอย่างเชน่ คุณลุงทเ่ี กบ็

๑๘ ขวดพลาสตกิ ตามถังขยะท่หี นา้ โรงเรียน พวกเราอยา่ ได้ไปวา่ คณุ ลงุ ยากจน และสกปรกนะ คะ คณุ ลงุ เป็นประเภทผ้าขร้ี ้ิวหอ่ ทอง เพราะที่บา้ นของแกไม่ได้ยากจนอยา่ งท่ีเราเห็น แตแ่ กเป็นคนขยัน และไมย่ อมอยนู่ ิง่ เฉย โดยไมท่ ํางานอะไรเลยต่างหาก” เดก็ ชายจอ่ ย : คณุ ครคู รับ ง้ันก็แสดงวา่ ผทู้ ่ีเกบ็ เศษขยะตามทีเ่ ราเห็นทั่วๆ ไป อาจจะไม่ใช่คนยากจนเสมอไปใชไ่ หมครบั คุณครู : ถกู ตอ้ งค่ะ ไมว่ ่าเราหรือเขาจะมฐี านะอยา่ งไร เราก็ไม่ควรไปดหู ม่นิ เหยยี ดหยามพวกเขาเข้าใจนะคะ เอาพิมเสนไปแลกกบั เกลือ ความหมาย : การลดตวั เองไปเกลอื กกลว้ั เพ่ือกระทําการใดๆ กบั สงิ่ ทตี่ าํ่ กวา่ เพราะจะมแี ตเ่ สียหายกับตนเองตกเปลา่ ๆ เปรยี บเทยี บ : พมิ เสนน้นั มคี ่า ราคาแพงกว่า เกลอื แต่เกลือน้ันมรี าคาถูกมากกว่า หากนําพมิ เสนไป แลกเกลอื แล้วก็มแี ตจ่ ะขาดทนุ ตวั อยา่ งการใช้สุภาษิต : ป้าปรกิ เพอ่ื นบ้าน ของหนแู นน กาํ ลงั อบรมลูกชาย เรอ่ื งการทะเลาะกบั แกง๊ เด็กซิ่งมอเตอร์ไซค์ ปา้ ปรกิ : เจ้าชยั เอ้ย อยา่ ไปยุ่งกบั พวกน้นั เลย แม่วา่ อยหู่ ่างๆ ดกี ว่าเอาเวลามานง่ั อ่านหนังสอื เตรียม ตวั สอบเข้ามหาวทิ ยาลัยดีกวา่ อย่าไปเสยี เวลาทะเลาะชกต่อยกับเด็กกลุ่มนนั้ เลย แมว่ ่าไมเ่ กดิ ประโยชนอ์ ันใดเลยทลี่ กู จะเอาพิมเสนไปแลกกับเกลือ หนูแนนทเี่ ดนิ ผา่ นมากบั คุณแม่ไดย้ ินปา้ ปรกิ สอนลกู ชาย จึงถามคุณแม่ว่า “ทาํ ไมป้าปรกิ ถึงหา้ มพ่ีชัย เอาพมิ เสนไปแลกกบั เกลือ” ละ่ คะแม่ คณุ แม่ : นั่นเป็นคําสอนทใ่ี ชเ้ ปรยี บเทียบวา่ ไมค่ วรจะเก่ียวข้องกับคนท่ไี มด่ ี หรือสงิ่ ที่ไม่ดี เพราะจะทาํ ใหต้ วั เองเดือดร้อนนะลูก หนแู นน : หนูแนนเข้าใจแลว้ ค่ะ หนูแนนก็จะไมไ่ ปทะเลาะกบั ใครเหมอื นกันค่ะ

๑๙ มือไม่พายเอาเทา้ รานา้ ความหมาย : บุคคลท่ไี มย่ อมชว่ ยงานสว่ นรวมเลย แต่ยงั ทําตวั เกะกะทําให้ การทํางานของส่วนรวมมีความลาํ บากมากขน้ึ ไปอีก เปรียบเทยี บ : คาํ ว่า “รา” ในทนี่ แี้ ปลวา่ ทําให้น้อยลง อ่อนลง หมดไปอย่างช้าๆ “มือไมพ่ ายเอาเท้ารานํา้ ” เปรยี บเปรยถงึ ผทู้ ลี่ งเรือลําเดียวกบั คนอนื่ แล้วไมย่ อมชว่ ย พายเรือ แต่ยงั เอาขาจมุ่ ลงไปในนา้ํ ย่งิ จะทําให้คนอ่นื ๆ พายเรอื ได้ลาํ บากมากขนึ้ ตวั อย่างการใชส้ ุภาษิต : คณุ ครูวทิ ยาศาสตรไ์ ด้มอบหมายใหจ้ กุ กับจอ่ ยทาํ ผลงาน การประดิษฐล์ กู บอลจากเศษกระดาษต่างๆ เด็กชายจุก : จ่อย นายหยุดเดินแลว้ มาชว่ ยเราตัดกระดาษหนอ่ ยนะ เด็กชายจ่อย : แป๊บนึงนะ กาํ ลงั สนุกเลย นายกลัวว่าเราจะไมช่ ่วยนายทํางานเหรอจกุ เด็กชายจกุ : เราไมไ่ ดห้ มายความว่าอย่างนน้ั เราหมายถงึ วา่ นายเป็นคนประเภท มอื ไมพ่ ายเอาเท้าราน้ําเทา่ นน้ั ไมพ่ ร้อมท่ีจะช่วยงานเราก็บอกมาเราทําคนเดยี วเองได้ เด็กชายจอ่ ยได้ฟงั ดงั นน้ั เร่ิมรู้สกึ ผดิ จึงหยดุ เล่นเกมแลว้ มาช่วย เดก็ ชายจุก ตัดกระดาษ และทาํ ลูกบอลจากเศษกระดาษจนเสรจ็ เรยี บร้อย มือใครยาวสาวได้สาวเอา ความหมาย : ต่างคนตา่ งรมุ แย่งท่จี ะแสวงหาประโยชนใ์ ห้กับตวั เอง โดยไม่ คํานึงถึงคนอน่ื ๆ รอบข้าง

๒๐ เปรียบเทียบ : เปรยี บเปรยถงึ คนที่มีความเหน็ แก่ตวั ท่แี ย่งของกันใครที่รมุ แย่งได้ เรว็ กว่า แขนยาวกว่ากจ็ ะกอบโกยประโยชนไ์ ด้มากกวา่ คนอืน่ ตวั อยา่ งการใชส้ ุภาษติ : วันใกล้สน้ิ ปี คุณครดู าว คุณครปู ระจําชั้น ป. 6 ได้จัด งานปใี หม่ขน้ึ และมีขนมต่างๆ มาแจกให้กับนักเรียนทุกคน คณุ ครู : เดก็ ๆ คะ วันน้ีเป็นวนั สน้ิ ปคี รูมขี นมมาแจกให้ทกุ คนไดท้ าํ การเข้าแถว มารับขนมอย่าแยง่ กันนะคะ และอยา่ ทําแบบ “มือใครยาวสาวได้สาวเอา” ขนมมีเพียงพอ สาํ หรับทุกคน เดก็ หญงิ แดง : ไดย้ นิ คุณครูพูดแต่ไมเ่ ข้าใจความหมายคําวา่ “มอื ใครยาวสาว ได้สาวเอา” จงึ ถามคุณครู เด็กหญิงแดง : คุณครขู า “มือใครยาวสาวไดส้ าวเอา” หมายถงึ ยงั ไงคะ หนไู ม่เข้าใจคะ่ คุณครู : ยกตัวอย่างเช่น วันนท้ี ีค่ รูเอาขนมมาแจก แลว้ ถา้ เกิดมีใครคนหนึง่ ทอี่ ยาก ได้ขนมมากกว่าคนอื่น กจ็ ะพยายามทกุ ทางท่ีจะเอาขนมมาแบง่ เป็นของตัวเองใหม้ ากทสี่ ดุ แลว้ คนท่เี หลือกจ็ ะไม่ได้ขนมไงล่ะคะ

๒๑ หนังสือสง่ เสริมการอา่ นจับใจความสาคัญ นิทานคาไทยแบบอิเล็กทรอนกิ ส์ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย สาหรบั นักเรียนช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๖

๒๒ กจิ กรรมที่ ๑ หนงั สอื ส่งเสรมิ การอ่านจับใจความสาคญั นิทานคาไทยแบบอเิ ลก็ ทรอนิกส์ กลุม่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย ของนักเรียนช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี ๖ เลม่ ท่ี ๓ คากริยา คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนเลอื กคํากริยาด้านบนมาเติมลงในช่องว่างตอ่ ไปน้ี เบา โบราณ ใหม่ หวาน, เย็น เฒ่า กลม ออ่ น เกง่ ฉลาด เยน็ , หวาน ตวั อย่าง นี่= แน่ะ ๑. น่นุ =__________________ ๒. ชาม =__________________ ๓. รองเท้า =__________________ ๔. นํา้ =__________________ ๕. คน =__________________ ๖. หญ้า =__________________ ๗. นกั เรียน =__________________ ๘. ปลาโลมา =__________________ ๙. ถงั น้าํ =__________________ ๑๐. โลก =__________________ คะแนนเตม็ คะแนนท่ีได้ เกณฑก์ ารประเมิน ๘ ๑๐ __________

๒๓ กิจกรรมท่ี ๒ หนงั สอื ส่งเสรมิ การอา่ นจับใจความสาคัญนิทานคาไทยแบบอิเลก็ ทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนร้ภู าษาไทย ของนกั เรียนชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี ๖ เล่มท่ี ๓ คากรยิ า คาชี้แจง ให้นักเรยี นขีดเสน้ ใตค้ ํากริยาจากข้อความตอ่ ไปนี้ ตวั อย่าง นกบนิ = นกบนิ สงู ๑. ตน้ มะม่วงหน้าบ้านโคน่ ๒. สุนัขเห่าเสียงดงั ๓. คณุ ยายสวดมนต์ ๔. เขาเดินเร็วมาก ๕. นกขุนทองตัวน้นั ขันเก่งมาก ๖. เด็กๆ เล่นฟุตบอล ๗. นกั เรยี นเขียนหนังสือ ๘. คุณตานอนหลับ ๙. โลกหมุนรอบดวงอาทิตย์ ๑๐. นอ้ งรอ้ งไห้ คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้ เกณฑก์ ารประเมิน ๑๐ __________ ๘

๒๔ กิจกรรมท่ี ๓ หนังสือส่งเสริมการอา่ นจับใจความสาคัญนิทานคาไทยแบบอเิ ลก็ ทรอนิกส์ กลุ่มสาระการเรียนร้ภู าษาไทย ของนกั เรียนช้นั ประถมศึกษาปีที่ ๖ เลม่ ท่ี ๓ คากรยิ า คาชี้แจง ให้นกั เรยี นบอกชนิดของคํากรยิ า และเติมคาํ กริยาแตล่ ะประเภท คากริยา คะแนนเตม็ คะแนนที่ได้ เกณฑก์ ารประเมนิ ๑๐ __________ ๘

๒๕ กจิ กรรมที่ ๔ หนังสือสง่ เสริมการอ่านจับใจความสาคัญนทิ านคาไทยแบบอิเลก็ ทรอนิกส์ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย ของนักเรยี นชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี ๖ เลม่ ที่ ๓ คากริยา คาชี้แจง ใหน้ ักเรยี นฝกึ ทกั ษะการอ่านจับใจความสาํ คญั จากนิทานคําไทย จากน้ันเติมคาํ ตอบลงในช่องวา่ ตอ่ ไปนี้ ระบุตวั ละครหรือผู้ทีเ่ ก่ียวข้องไดท้ ง้ั หมด สง่ิ ทเ่ี กดิ ขึน้ ในเร่ือง เหตุผลท่ที ําใหเ้ กิดเหตกุ ารณ์ สถานทีเ่ กดิ เหตุในเร่ือง ประเด็นสาํ คญั และ ขอ้ คิดท่ไี ด้จากเรื่อง คะแนนเต็ม คะแนนทีไ่ ด้ เกณฑ์การประเมิน ๑๕ __________ ๑๒

๒๖ กจิ กรรมที่ ๕ หนงั สอื สง่ เสรมิ การอา่ นจับใจความสาคัญนิทานคาไทยแบบอเิ ล็กทรอนกิ ส์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ของนักเรยี นชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๖ เล่มที่ ๓ คากริยา คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนวงกลมคํากริยาในกลอ่ งปรศิ นาอักษรไขว้ ลู ติ พ ร ะ อ า ทิ ต ย์ ต ก ม ก ค จ ง ส ม ร ณ์ อ ส น พ ฬ ศิ ข พ ฮ เ ขี ย น ห นั ง สื อ ษส รฒอ เ ยสฬรภกพ ย์ ค์ ะ ส ฟ้ า ร้ อ ง ะ ค เ ร พุ ก์ ภิ ค ต อ ข ท่ ค์ อ น ร ะ ท า ก ส น ก บิ น นุ ง เ า จั ธ ฑ ษุ อ า คุ ณ น ค ค์ ดิ ส น เ ม ง ด มุ ส ก ส ส ค์ น ย ท บู ช า พ ร ะ า ท อ เ อ่ ฬ ร์ า จ ม เ ค ม ะ ลิ ห อ ม เ ข้ึ ธู ป เ ที ย น ฮ ห ก ท ก ฬ น ก ม ฬ ม พ น า ส ห์ โ อ ค บ

๒๗ ตัวอย่าง บชู าพระ คานามท่พี บมี__________คา ไดแ้ ก่ ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ตง้ั ใจทากจิ กรรมนะ คะแนนเต็ม คะแนนทไ่ี ด้ เกณฑ์การประเมิน ๑๐ __________ ๘

๒๘ กจิ กรรมที่ ๖ หนงั สอื ส่งเสริมการอา่ นจับใจความสาคัญนิทานคาไทยแบบอิเล็กทรอนิกส์ กลมุ่ สาระการเรียนรูภ้ าษาไทย ของนกั เรยี นช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๖ เล่มที่ ๓ คากริยา คาชแ้ี จง ให้นักเรียนแตง่ ประโยคโดยใช้คํากรยิ าท่กี ําหนดให้ ตัวอยา่ ง บา้ น = คนงานกาํ ลงั ซ่อม บ้าน ให้คณุ ปู่ ๑. ดู =__________________________________ ๒. กิน =__________________________________ ๓. กาํ ลัง =__________________________________ ๔. บชู าพระ =__________________________________ ๕. นกบิน =__________________________________ ๖. คล้าย =__________________________________ ๗. เหมอื น =__________________________________ ๘. ชว่ ย =__________________________________ ๙. ยอ่ ม =__________________________________ ๑๐. ต้อง =__________________________________ คะแนนเตม็ คะแนนทีไ่ ด้ เกณฑ์การประเมิน ๑๐ __________ ๘

๒๙ กิจกรรมท่ี ๗ หนังสอื ส่งเสริมการอ่านจับใจความสาคญั นทิ านคาไทยแบบอเิ ล็กทรอนกิ ส์ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย ของนักเรยี นชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖ เลม่ ท่ี ๓ คากรยิ า คาชี้แจง ให้นกั เรียนเตมิ สาํ นวน และความหมายใหต้ รงกบั ภาพท่ีกําหนดให้ ตวั อย่าง สํานวน นา้ํ ขนึ้ ใหร้ บี ตัก ความหมาย เมื่อมโี อกาสดๆี ผ่านเข้ามา ใหร้ ีบ ฉกฉวยโอกาสและเก็บเก่ียวผลประโยชนอ์ ย่างเตม็ ท่ี กอ่ นที่ช่วงเวลาดๆี จะผา่ นไปแล้วตอ้ งมาเสยี ใจภายหลงั สํานวน __________________________________ ความหมาย __________________________________ _____________________________________________ ______________________________________________ สาํ นวน ___________________________________ ความหมาย ___________________________________ ______________________________________________ ______________________________________________

๓๐ สาํ นวน ___________________________________ ความหมาย ___________________________________ ______________________________________________ ______________________________________________ สาํ นวน ___________________________________ ความหมาย ___________________________________ ______________________________________________ ______________________________________________ สาํ นวน ___________________________________ ความหมาย ___________________________________ ______________________________________________ ______________________________________________ ขอให้ตอบถูกทุกขอ้ นะ คะแนนเต็ม คะแนนท่ไี ด้ เกณฑ์การประเมนิ ๑๐ __________ ๘

๓๑ กจิ กรรมท่ี ๘ หนงั สือสง่ เสริมการอ่านจับใจความสาคัญนทิ านคาไทยแบบอเิ ล็กทรอนกิ ส์ กลุ่มสาระการเรียนรูภ้ าษาไทย ของนกั เรยี นชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๖ เลม่ ท่ี ๓ คากรยิ า คาชี้แจง ให้นกั เรียนเลอื กสํานวนสภุ าษิตไทยท่ชี ่ืนชอบ บอกความหมาย เปรียบเทียบ ตวั อยา่ ง และยกตัวอยา่ งการใชใ้ ห้ถูกต้อง พรอ้ มท้ังวาดภาพประกอบให้สวยงาม น้าขึ้นใหร้ บี ตัก ความหมาย : เมอ่ื มโี อกาสดๆี ผา่ นเขา้ มา ให้รบี ฉกฉวยโอกาส และเก็บเกีย่ ว ผลประโยชน์อย่างเต็มท่ี ก่อนท่ชี ว่ งเวลาดๆี จะผา่ นไปแลว้ ตอ้ งมาเสยี ใจภายหลัง เปรยี บเทียบ : เปรียบเปรย ถึงสมัยโบราณ ทมี่ ชี ่วงนํ้าขน้ึ และน้าํ ลง ช่วงนํ้าขึน้ กใ็ ห้รบี ตักนํา้ มาตนุ ไว้ เนอ่ื งจากเวลานา้ํ ลงจะตัดงานไดล้ าํ บากกว่า ตวั อย่างการใชส้ ภุ าษติ : คุณปู่กบั หลานชาย (นพดล) ไดน้ ัง่ คุยเรอ่ื งการทาํ งาน ดว้ ยคุณปไู่ ด้ตักเตือนนพดลอยู่เสมอว่า ในช่วงทีก่ ําลังมีแรงทํางาน และมีรายไดข้ อให้ขยนั ทาํ งาน และเก็บเงินออมไว้เยอะๆ คณุ ปู่ : “นพดล กมู ีเร่อื งอยากจะเตือนหลานเรือ่ งการทํางานนะ” นพดล : “ครบั คุณปู่ คณุ ปู่จะเตือนหลานเรอ่ื งการทํางานอย่างไรครับ”

๓๒ คุณปู่ : ในชว่ งทหี่ ลานยงั พอมีแรง และกําลงั ในการทํางาน ขอให้ตั้งใจทาํ และ รูจ้ ักเก็บออมไว้บา้ ง หากปลอ่ ยเวลาผ่านมาจนรา่ งกายแก่เฒ่าจนทํางานไม่ได้ จะลาํ บาก เข้าทาํ นองทว่ี ่านา้ํ ข้ึนให้รบี ตกั ไงหลานรัก นภดลตอนนี้หลานกไ็ ดต้ ัง้ ใจทาํ งานเกบ็ เงินตามทคี่ ุณโปรดไดเ้ คยสั่งสอนมา ต้ังแต่เดก็ แล้วครับ สานวน ________________________________________________ ความหมาย ________________________________________________ ________________________________________________ เปรยี บเทียบ ________________________________________________ ________________________________________________ ยกตวั อยา่ งการใช้ ________________________________________________ คะแนนเตม็ คะแนนทไี่ ด้ เกณฑก์ ารประเมิน ๑๐ __________ ๘

๓๓ แบบทดสอบหลงั เรยี น หนงั สือสง่ เสริมการอา่ นจับใจความสาคญั นิทานคาไทยแบบอเิ ล็กทรอนกิ ส์ กลุ่มสาระการเรยี นรภู้ าษาไทย สาหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปที ่ี ๖ เลม่ ท่ี ๓ คากริยา คาช้ีแจง ใหน้ ักเรียนทําเครอื่ งหมาย () กากบาททับหน้าคําตอบขอ้ ทถี่ ูกตอ้ งที่สดุ ๑. ประโยคในขอ้ ใด มีคาํ กริยาท่ีบอกอาการ ก. กบตวั อ้วนมาก ข. ช้างตัวใหญม่ าก ค. นกขนุ ทองฉลาดมาก ง. เขยี ดร้องเสียงดังมาก ๒. ข้อใดต่างจากพวก ก. มดขนไข่ ข. นองขนขนม ค. ทหารขนของ ง. ขนแขนเขาลกุ ๓. ประโยคในขอ้ ใดใชค้ ําท่ีไมมีกรรม ก. นกั เรยี นเคารพธงชาติ ข. นกั เรียนเขยี นหนังสอื ค. นักเรยี นเล่นปิงปอง ง. นักเรยี นร้องไห้เสียงดัง ๔. ข้อใด คือ ความหมายของ “คาที่ใช้บอกอาการของคน สตั ว์ พชื สงิ่ ของ” ก. คาํ กรยิ า ข. คํานาม ค. คาํ วิเศษณ์ ง. คาํ สรรพนาม

๓๔ ๕. ขอ้ ใด คือ คํากรยิ าทั้งหมด ก. ฟ้ารอ้ ง ข. ถนน แฉะ ค. ฝน ตก ง. หกลม้ บาดเจ็บ ๖. คาํ ว่า “ถูก” ในขอ้ ใดเปน็ คํากริยา ก. แม่ซอ้ื ของราคาถกู ข. เธอทําถกู ค. เขาถกู ครลู งโทษ ง. เขาพูดถูก ๗. “คุณหมอรกั ษาคนไขฉุกเฉิน” คาํ ในขอ้ ใดเปน็ คํากรยิ า ก. คุณหมอ ข. รักษา ค. ฉกุ เฉนิ ง. คนไข ๘. สภุ าษิตไทย ท่ีว่า “เมือ่ มโี อกาสดๆี ผ่านเข้ามา ให้รีบฉกฉวยโอกาส” ตรงกบั ขอ้ ใด ก. ผ้าข้รี ้ิวห่อทอง ข. นํ้าน้อยย่อมแพ้ไฟ ค. ผงเขา้ ตาตวั เอง ง. น้าํ ข้ึนให้รีบตกั ๙. ขอ้ ใด คอื ความหมายของสุภาษติ ไทยทีว่ ่า “นา้ น้อยยอ่ มแพไ้ ฟ” ก. บางอยา่ งท่ีมกี าํ ลังน้อยกว่ามกั จะพา่ ยแพ้กับพวกท่มี กี ําลงั มากกวา่ อยู่รํ่าไป ข. การลดตวั เองไปเกลือกกล้วั กบั สิ่งท่ตี ่ํากว่า จะมแี ตเ่ สยี หายกับตนเอง ค. ต่างคนต่างแยง่ ท่จี ะแสวงหาประโยชนใ์ หก้ บั ตวั เอง โดยไม่คาํ นงึ ถึงคนอนื่ ง. เมื่อมโี อกาสดๆี ผา่ นเขา้ มา ใหร้ ีบฉกฉวยโอกาส

๓๕ ๑๐. ข้อใด คอื ความหมายของสภุ าษติ ไทยท่ีวา่ “เอาพมิ เสนไปแลกกับเกลือ” ก. การลดตวั เองไปเกลอื กกล้วั กับสิ่งท่ตี ่าํ กว่า จะมแี ต่เสยี หายกับตนเอง ข. เมื่อมีโอกาสดๆี ผา่ นเข้ามา ใหร้ ีบฉกฉวยโอกาส ค. ต่างคนต่างแย่งที่จะแสวงหาประโยชนใ์ ห้กบั ตวั เอง โดยไมค่ ํานงึ ถงึ คนอืน่ ง. บางอย่างท่ีมกี าํ ลังน้อยกวา่ มกั จะพา่ ยแพก้ บั พวกท่ีมกี ําลังมากกวา่ อยู่รา่ํ ไป ขอใหโ้ ชคดที กุ คนนะ คะแนนเต็ม คะแนนทไี่ ด้ เกณฑ์การประเมิน ๑๐ __________ ๘

๓๖

๓๗ เฉลยกิจกรรมท่ี ๑ หนงั สอื สง่ เสรมิ การอ่านจับใจความสาคญั นิทานคาไทยแบบอเิ ลก็ ทรอนิกส์ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย ของนักเรียนชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๖ เล่มที่ ๓ คากริยา คาช้แี จง ให้นักเรยี นเลือกคาํ กริยาด้านบนมาเติมลงในชอ่ งว่างต่อไปนี้ ๑. นนุ่ = เบา ๒. ชาม = โบราณ ๓. รองเท้า = ใหม่ ๔. นํา้ = หวาน, เย็น ๕. คน = เฒา่ ๖. หญ้า = ออ่ น ๗. นกั เรียน = เกง่ ๘. ปลาโลมา = ฉลาด ๙. ถงั นํา้ = เยน็ , หวาน ๑๐. โลก = กลม ไม่ยากเลยใชไ่ หมค่ะ