Norwegian Language_Norsk Grammatikk for internasjonale studenter

NORWEGIAN LANGUAGE NORSK GRAMMATIKK FOR INTERNASJONALE STUDENTER

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 7ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΟΡΒΗΓΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ 17ΠΡΟΦΟΡΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ 23ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ 32ΤΟ ΑΡΘΡΟ 37ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ 41ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 56ΤΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ 85ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ 90ΤΟ ΡΗΜΑ 91ΟΙ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ 96ΤΑ ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΑ 110ΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ 115ΣΥΝΤΑΞΗΤΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΟΡΒΗΓΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣΤα Νορβηγικά είναι μία από τις σκανδιναβικές γλώσσες και ομιλείται ως μητρική απόπερίπου 5 εκατομμύρια ανθρώπους ιδιαίτερα στη Νορβηγία όπου και αποτελεί τηνεπίσημη γλώσσα. Ανήκει στην Ινδοευρωπαίκή οικογένεια kol ειδικότερα στιςβορειογερμανικές γλώσσες. Έχει πάρα πολλά κοινά στοιχεία με τη Σουηδική, τη Φεροϊκήκαιτη Δανέζικη γλώσσα kol διακρίνεται σε δύο επίσημες γραπτές μορφές: Τη bokmål, πουκυριολεκτικά σημαίνει η γλώσσα των βιβλίων και τη nynorsk, τη Νεονορβηγική. Η πρώτηομιλείται από το 85 -90 % του πληθυσμού και είναι τόσο κοντά με τη Δανική που θαμπορούσαν οι δύο γλώσσες να θεωρούνται διάλεκτοι μιας γλώσσας. Αντίθετα τα nynorskπου μιλιούνται από το 10% περίπου του πληθυσμού, έχουν πολλά κοινά με την Ισλανδικήκαι τη Φεροϊκή.Γενικά, όλες οι μορφές των Νορβηγικών μοιάζουν με τα Σουηδικά και τα Δανικά kol έτσιΝορβηγοί, Σουηδοί και Δανοί μπορούν να αλληλοκατανοούνται.Πάντα υπήρχε στη Νορβηγία ένας μεγάλος αριθμός διαλέκτων. Εξαιτίας του δύσκολουαναγλύφου της χώρας, με πολλά βούνα και απότομες κοιλάδες και συνεπώς δύσκολεςμετακινήσεις, αυτές οι διάλεκτοι μπόρεσαν να εξελιχθούν πολύ διαφορετικά μεταξύ τους.ΓΓαυτό το λόγο και εξαιτίας του γεγονότος ότι η Δανία κυριαρχούσε στη Νορβηγία γιαπολλούς αιώνες, με τα Δανικά ως επίσημη γλώσσα, δεν μπόρεσε να εδραιωθεί μια ενιαίαγλώσσα με ενιαία προφορά, όπως για παράδειγμα στη Σουηδία ή τη Γερμανία. Επίσης, οιΣαάμι (Αάπωνες) στο βορρά μιλούν την εντελώς διαφορετική Σααμική γλώσσα, που είναιαναγνωρισμένη ως επίσημη γλώσσα σε ορισμένες περιοχές.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΠΡΟΦΟΡΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ/UTTALE OG SKRIFTΤο αλφάβητο της Νορβηγικής γλώσσας/det norske aifabetetΤο αλφάβητο των Νορβηγικών περιλαμβάνει τα ακόλουθα γράμματα:A —a(a) Ι-ί(ι) Q-ku(Kw) Υ-γ(ι)Β-όε(μπε) J-je(Yie) R-er(ep) Ζ-5βΐ(σετ)C-se(oe) K-ko(Ko) S-esfo)D-de(vre) ί-εΙ(ελ) Τ-πε(τε) Æ-æ(a)Ε-ε(ε) M-em(ep) U-w{ou} 0-0(ε)Ρ-εί(εφ) N-en(ev) ν-νθ(βε) Å-o(o)G-ge(yKe) O-u(ou) W-dobelt-H-ho(xo) Ρ-ρθ(πε) νε(ντόμπελτ βε) X-eks(εξ)Τα νοάιπιατα c, q. w, χ. τ γοησιμοποιούνται ιιόνο σελίνες λέΕειε Εενικήτ προέλευσης.Η προφορά /UttaleΗ προφορά της Νορβηγικής γλώσσας δεν είναι εύκολο να αποδοθεί, δεδομένου ότι οιπερισσότεροι Νορβηγοί μιλούν μία από τις πολυάριθμες διαλέκτους που υπάρχουν σεαυτή την τόσο εκτεταμένη χώρα. Εξάλλου, δεν υπάρχουν επισήμως σαφείς κανόνεςπροφοράς.Τα φωνήεντα /VokalerΌπως συμβαίνει στις περισσότερες γλώσσες ομοίως και στη Νορβηγική υπάρχει οδιαχωρισμός μεταξύ βραχέων και μακρών φωνηέντων.Βραχέα φωνήενταΓραφή Παράδειγμαa katte vendee beholdei mitt0 romu dumu hull hytteY værtæ verte østlig åtteø lokkå0 1

Ιδιαιτερότητες της προφοράς ορισμένων βραχέων φωνηέντων1. Το γράμμαe• Το γράμμα e προφέρεται κανονικά σε τονισμένη συλλαβή: hest* Όταν το e βρίσκεται μπροστά από r + σύμφωνο (n, I, d ) , τότε η προφορά του είναι κανονικά æ: konsert, sterk.2. Το γράμμα u Το γράμμα u προφέρεται σαν u ή σαν u , ανάλογα με τη λέξη στην οποία βρίσκεται: pult αλλά pung .* Μπροστά από δύο ή περισσότερα σύμφωνα η προφορά είναι κυρίως u: luft• Μπροστά από k + ένα άλλο σύμφωνο και μπροστά από τα ng, nkKaiTO m(m), η προφορά του είναι u: sukker. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε αρκετές λέξεις που αποτελούν εξαίρεση, όπως frukt, summe, gummi.3. Το γράμμα ο Το γράμμα ο προφέρεται είτε ως u είτε ως ο, ανάλογα με τη λέξη στην οποία βρίσκεται: Oslo αλλά som. Ωστόσο, είναι δύσκολο να ορισθούν ξεκάθαροι κανόνες προφοράς στα Νορβηγικά, για το λόγο αυτό καλό θα ήταν να μελετάται η προφορά της κάθε λέξης μεμονωμένα.Η κατάληξη -ikkΗ κατάληξη -ikk είναι πάντοτε τονισμένη στη Νορβηγική και προφέρεται με βραχύ -ifabrikk, katolikk, musikkΜακρά φωνήενταΓραφή Παραδείγματαa damee edeli krise0 boku tur fyry væreæ dere løse båtø togåo 2

Ιδιαιτερότητες στη προφορά ορισμένων μακρών φωνηέντων 1. Το γράμμαe Το γράμμα e προφέρεται æ μπροστά από r (+ n, I, d) Εξαιρέσεις αποτελούν οι λέξεις mer και τα ρήματα που λήγουν σε -ere, analysere.2. Το γράμμα ο Το γράμμα ο προφέρεται κανονικά u όταν βρίσκεται τελευταίο στη λέξη ή όταν το ακολουθεί μόνο ένα σύμφωνο (to). Εξαιρέσεις: Όταν το ο βρίσκεται μπροστά από ν και g , προφέρεται σαν ο (sove, tog).ΔιφθογγοποίησηΤα μακρά φωνήεντα προφέρονται με αρκετή διάρκεια, σε τέτοιο βαθμό, που όλαπροφέρονται όπως οι δίφθογγοι: tre (tree)Οι δίφθογγοι/ DiftongerΓραφή Παραδείγματαau saueu Europaei nei tegneeg Tøyenøy løgnøg kaiai konvoioiΗ προφορά του auΣτη Νορβηγική μπορεί το δεύτερο φωνήεν στο aeu-να προφέρεται με ένα ν: sau (sæv)Η ορθογραφία των διφθόγγων 1. Η ορθογραφία του æi • Κανονική γραφή:α) ^ei, (sei) • Άλλες μορφές: β) -eg, μπροστά από I και n (regn) γ), σε ορισμένες αντωνυμίες, jeg, meg, deg, seg και δ) ^ k , στον αριθμό δεκαέξι: seksten (16). 2. Η ορθογραφία του-oey • Κανονικά: -øv (høy) • Άλλες μορφές: -g g , μπροστά από το -η, (døgn) 3. Η γραφή του æ« • Κανονικά: -au, (pause) • Άλλες αορφή: eu (σε ορισμένες ξενικές λέξεις), (Europa, eufori). 3

Τα σύμφωνα της Νορβηγικής/ KonsonanterΤα σύμφωνα της Νορβηνικής είναι τα ακόλουθα:Σύμφωνο Προφορά Κανόνας ΠαράδειγμαC κ Στην αρχή λέξεων campingD σ Πριν από e/i/y scene /cirka σσ Σε ξένες λέξεις champagneG ντ Στην αρχή dag Στο τέλος λέξεων, god/Η γκ συνήθως μετά από bord/kald/landJ Υ φωνήεντα ή r/1/nΚ Υ Στην αρχή gul Πριν από ei/i/y giftΝ — Μπροστά από τ ο ) gjøreR veldigS — Σε λέξεις που λήγουνΤ (λλ)γκ σε -ig morgen νγκ Σε κάποιες λέξειςVW — Τονίζουμε το 1 selge/følgeX Διαβάζεται έτσι με ή lang/lengeζ Υ χωρίς κατάληξη -e κ Μπροστά από τα j/v hjelp/hvit X Κανονικά jern/jente Στην αρχή kone αι Μπροστά από τα kjenne/kino/kylling V j/i/y/ei Ρ ! seksten σ ni/noe σσ Στην αρχή rød/for Διαβάζεται πάντα r sove τ Στην αρχή sjø/skjorte/ski/sky X Μπροστά από τα j/kj/ki/ky/kei/køy takk β Στην αρχή tjern Μπροστά από το j huset/det — Στη λέξη det και στον οριστικό τύπο του vår/vinter β ουδετέρου. Αλλά στη tolv σ γενική διαβάζεται κανονικά (husets) whiskey ξ Κανονικά xylofon σ Στο τέλος λέξεων μετά από το i ekstra Σε ξένες λέξεις zoologi Σε ξένες λέξεις (στην αρχή) Μέσα στη λέξη Σε ξένες λέξεις 4

Η προφορά των διπλών συμφώνωνΤα διπλά σύμφωνα στη Νορβηγική έχουν το χαρακτηριστικό γνώρισμα πως τοπροηγούμενο φωνήεν είναι βραχύ, ( takk, hopp). Ωστόσο, πρέπει να προσέξουμε πως ταδύο σύμφωνα προφέρονται με μεγαλύτερη διάρκεια , όταν ακολουθεί βραχύ, άτονοφωνήεν, (takke, finne, hoppe).Ο τονισμόςΑναφορικά με τον τονισμό ισχύουν οι ακόλουθοι κανόνες: 1. Σε μη σύνθετες λέξεις ο τονισμός γίνεται κανονικά στη πρώτη συλλαβή, (skole). 2. Σε σύνθετες ο τονισμός γίνεται στη ριζική συλλαβή, δηλαδή στη πρώτη συλλαβή της λέξης που είναι η κύρια σε μια σύνθετη (και όχι π.χ στο πρόθεμα), (betale, dumhet, forstand). 3. Τα προθέματα: full-, over-, um-, under-, mis-,τονΐζονται στη Νορβηγική γλώσσα (misbruke, underskrive). 4. Σε ξένες λέξεις ο τονισμός γίνεται στην ίδια συλλαβή που τονίζεται και στη ξένη λέξη (professor).Η μελωδία της λέξηςΣτη Νορβηγική γλώσσα, όταν έχουμε πολυσύλλαβες λέξεις με τον τονισμό στη πρώτησυλλαβή, έχουμε δύο λεξικές μελωδίες. Στη πρώτη μελωδία η τονισμένη λέξη προφέρεταιβαθύτερα σε σχέση με τις υπόλοιπες συλλαβές και ο τόνος ανεβαίνει στο τέλος της λέξης.Στη δεύτερη μελωδία πέφτει ο τονισμός στη, πρώτη τονισμένη συλλαβή, ανεβαίνει όμωςξανά στις υπόλοιπες. Αλλάζοντας τη λεξική ιιελωδία , ιιποοούιιε να αλλάξουιιε και τησηιιασία της λέξης, (smilet/το χαμόγελο αλλά smile/ χαμογελώ).Για το λόγο αυτό είναι δύσκολο για τους ξένους που μαθαίνουν τη Νορβηγική ναξεχωρίσουν τη λεξική μελωδία. Στη περίπτωση αυτή όμως ο μαθητής αντιλαμβάνεται τηπραγματική λέξη από τα συμφραζόμενα. Οι παρακάτω πίνακες επεξηγούν τις δύοδιαφορετικές λεξικές μελωδίες της Νορβηγικής στο Όσλο και το Μπέργκεν. 5

Διπλά σύμφωνα 1. Βασικός κανόναςΟ βασικός κανόνας για το διπλασιασμό των συμφώνων λέει πως ένα σύμφωνοδιπλασιάζεται , όταν αυτό βρίσκεται μετά από ένα βραχύ φωνήεν σε μία τονισμένησυλλαβή. 2. -kk-Το σύμφωνο -k - μπορεί να διπλασιαστεί στη Νορβηγική: sekk 3. Το γράμμα -m - όταν τίθεται τελευταίο στα Νορβηγικά δεν διπλασιάζεται ποτέ! (svømme αλλά svøm!)Απλοποίηση των διπλών συμφώνωνΣε ορισμένες περιπτώσεις στη Νορβηγική γλώσσα απλοποιούνται τα διπλά σύμφωνα 1. Μπροστά από μία κατάληξη που αρχίζει με σύμφωνο: (renne-rente/τρέχω-έτρεξα) 2. Μπροστά από κάποιες καταλήξεις , που αρχίζουν με σύμφωνο, σε παράγωγες λέξεις (λέξεις που προέρχονται από ρήμα): (sette-setning/θέχω-πρόταση) 3. Σε σύνθετους τύπους: (middel-midlene/μέσο -τα μέσα) 6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ / SUBSTANTIVΤο ουσιαστικό ή όνομα είναι το κλιτό μέρος του λόγου που δηλώνει πρόσωπα, πράγματα,ζώα, ενέργειες, καταστάσεις . Και άλλα μέρη του λόγου (αντωνυμίες, αριθμητικά, επίθετα,απαρέμφατα, επιρρήματα) μπορούν να ουσιαστικοποιηθοόν, δηλαδή να λειτουργήσουνμέσα στη πρόταση ως ουσιαστικά.Το γένοςΣτα Νορβηγικά έχουμε όπως και στα Ελληνικά τα τρία γραμματικά γένη, δηλαδή τοαρσενικό, το θηλυκό και το ουδέτερο. Στη Νορβηγική τα θηλυκά ουσιαστικά κλίνονταιόπως και τα αρσενικά, κάτι που δεν ισχύει για τα ουδέτερα.M en dag dagen dager dagene οι ημέρεςμία ημέρα Π ημέρα ημέρες avisene οι εφημερίδεςF ei/en avis avisa/avisen aviser husene τα σπίτιαμία εφημερίδα η εφημερίδα εφημερίδεςN et hus huset husένα σπίτι το σπίτι σπίτιαΣτα Νορβηγικά είναι λίγοι οι κανόνες που υπάρχουν αναφορικά με το γένος που έχει τοκάθε ουσιαστικό. Αυτό σημαίνει πως πολλά ουσιαστικά έγουν το ίδιο γένος υε τα Ελληνικά .υπάργουν όμως και πολλές λέξεκ; που τα νένη ανάαεσα cruc δύο νλώσσετ είναιδιαφορετικά.Λέξεις με κοινό γένος στα Νορβηγικά και τα ΕλληνικάΥπάρχουν αρκετές λέξεις όπου οι δύο γλώσσες παρουσιάζουν κοινό γένοςΑρσενικά άντρας Θηλυκά γυναίκαen mann πατέρας ei kvinne αδελφήen far νέος ei søster μητέραen gutt αδελφός ei mor αγελάδαen bror ei kuΠροσοχή: π λέξη κορίτσι είναι θηλυκού νένουο στη Νορβηνικήίεί jente)!Χαρακτηριστικές καταλήξεις που δηλώνουν το γένος ενός ουσιαστικού στα ΝορβηγικάΣε αρκετές περιπτώσεις μπορούμε να μαντέψουμε σχετικά εύκολα το γένος ενόςουσιαστικού εάν κοιτάξουμε την κατάληξή του:Αρσενικά ουσιαστικάΕίναι αρσενικά τα ουσιαστικά που έχουν μία από τις εξής καταλήξεις: -dom, -er, -het, -ikk, -else, -esse, -i, -isme, -sjon, -ur, -nad, -ning. 7

-dom En barndom παιδική ηλικία-er En lærer δάσκαλος-het En kjærlighet αγάπη-ikk En musikk μουσική-else En overraskelse έκπληξη-esse En interesse ενδιαφέρον-i En symfoni συμφωνία-isme En nasjonalisme εθνικισμός-sjon En stasjon σταθμός-ur En kultur πολιτισμός-nad En søknad αίτηση-ning En slektning συγγενήςΘηλυκά ουσιαστικάΕίναι θηλυκά τα ουσιαστικά με τις καταλήξεις: -ing και -inne.-ing En kjøring οδήγηση-inne En lærerinne δασκάλαΣτις μεγάλες γλώσσες της Ευρώπης (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά και Ισπανικά )αλλά και τα Ελληνικά τα περισσότερα θηλυκά ουσιαστικά σχηματίζονται συνήθως με τηπροσθήκη κάποιας άλλης κατάληξης στον τύπο του αρσενικού . Στα Νορβηγικά είναι πολύλίγες οι λέξεις που δέχονται την κατάληξη -inne στον τύπο του αρσενικού και αυτέςυπάρχουν από παλιά. Πλέον χρησιμοποιείται ευρύτατα το επίθετο kvinnelig (=^γυναικείος), π. χ η καθηγήτρια = en kvinnelig professor κλπ.Ουδέτερα ουσιαστικάΤα ουσιαστικά που παρουσιάζουν τις καταλήξεις: -al, -eri, -ek, -gram, -iv, -krati, -em, είναιουδέτερα.-al Et kvartal * τέταρτο-eri Et bakeri αρτοποιείο-ek Et bibliotek βιβλιοθήκη-gram Et program πρόγραμμα-iv Et lokomotiv ατμομηχανή-krati Et byrokrati γραφειοκρατία-em Et problem πρόβλημα * Εξαίοεση αποτελεί η λέξη Φεστιβάλ /en festival! 8

Κλίση των ουσιαστικώνΜία μενάλη διαφορά ανάμεσα στα Ελληνικά και τα Νορβηγικά έγκειται στο ότι ταΝορβηγικά σχηματίζουν τον οριστικό τύπο και στα τρία γένη μέσω καταλήξεων.ΑρσενικόΒασική κλίση1. Τα περισσότερα αρσενικά ουσιαστικά κλίνονται σύμφωνα με τον ακόλουθοπίνακα:Αόρ. Ενικού Ορισ. Ενικού Αόρ. Πληθυντικού Ορισ. Πληθυντικού -en -er -eneen båt-βάρκα båten-η βάρκα båter-βάρκες båtene-οι βάρκες2. Αρσενικά με συγκοπτόμενους τύπους κλίσης.Αυτό ισχύει για τα ουσιαστικά που λήγουν σε -el και κάποια που λήγουν σε-e r, ταοποία στον Πληθυντικό έχουν ένα συγκοπτόμενο τύπο:en sykkel sykkelen sykler sykleneποδήλατο το ποδήλατο ποδήλατα τα ποδήλαταen finger fingeren fingrer fingreneδάχτυλοen sommer sommeren somrer somreneκαλοκαίριen vinter vinteren vintrer vintreneχειμώνας3. Αρσενικά που μεταβάλλουν το φωνήεν του θέματος στον Πληθυντικό :en fot foten føter føtteneπόδι το πόδι πόδια τα πόδιαen hånd hånden hender hendeneχέρι4. Ουσιαστικά αρσενικά που δέχονται τις καταλήξεις -e και -ne:Τα αρσενικά ουσιαστικά που χαρακτηρίζουν ανθρώπους λήγουν στον Πληθυντικόσε -e και σε -ne. Επίσης , σε αυτή την ομάδα μπορούμε να συναντήσουμεουσιαστικά που αναφέρονται στα αριθμητικά, σε συσκευές ή σε εργαλεία, (måler,viser).en lærer læreren lærere lærerneδάσκαλος ο δάσκαλος δάσκαλοι οι δάσκαλοι 9

en italiener italieneren italienere italienerneΙταλός tyskeren tyskere tyskerneen tyskerΓερμανός5. Αρσενικά που όμως δεν έχουν κατάληξη στον Πληθυντικό του αορίστου τύπου.Τέτοια ουσιαστικά που δεν δέχονται κατάληξη στον τύπο του αορίστουπληθυντικού είναι τα εξής:en ting tingen ting tingeneπράγμα το πράγμα πράγματα τα πράγματαen sko skoen sko skoeneπαπούτσιen feil feilen feil feileneλάθος Σε αυτά προσθέτουμε και τα ουσιαστικά που λειτουργούν ως μονάδες μέτρησης , ήτοι λίτρο (=iiter), κιλό (=kilo), πόδι (= fot ως μονάδα μέτρησης, όχι ως μέρος του σώματος), μέτρο (=meter), μίλι (=mil), οι νομισματικές μονάδες δολάριο (=doliar), φράγκο (=franc), λίρα (=lire), μάρκο (=mark), σελίνι (=skilling), έρε (=øre), η λέξη κουνούπι (=mygg) και μυρμήγκι (=maur), τα ψάρια σολομός (=laks) και μπακαλιάρος (=torsk) καθώς και η λέξη κρεμμύδι(=!0^.6. Αρσενικά, τα οποία κλίνονται ανώμαλαΟρισμένα πολύ συνηθισμένα ουσιαστικά κλίνονται ανώμαλα:en far faren fedre fedreneπατέρας ο πατέρας πατεράδες οι πατεράδεςen bror broren brødre brødreneαδελφόςen mann mannen menn menneneάντραςΘηλυκό 1. Βασική κλίση.Τα περισσότερα θηλυκά ουσιαστικά κλίνονται βάσει του παρακάτω πίνακα:Αόρ. Ενικού Ορισ. Ενικού Αόρ. Πληθυντικού Ορισ. Πληθυντικού -a/-en -er -eneei/en dør døra/-en dører døreneμία πόρτα η πόρτα πόρτες οι πόρτες 10

2. Θηλυκά ουσιαστικά με συγκοπτόμενο τύπο κλίσης. Όπως και στα αρσενικά ουσιαστικά έτσι και στα θηλυκά που λήγουν οε -e l, -er, και σε -en έχουμε στον οριστικό τύπο του Ενικού αριθμού και στους δύο τύπους του Πληθυντικού ένα συγκοπτόμενο τύπο:ei aksel aksla aksler aksleneάξονας3. Θηλυκά, τα οποία αλλάζουν το φωνήεν του θέματος στον Πληθυντικό.Ορισμένα ουσιαστικά θηλυκού γένους δέχονται αλλαγή του φωνήεντος στονΠληθυντικό αριθμό:ei hand-χέρι handa-το χέρι hender-χέρια hendene-τα χέριαei natt-νύχτα natta netter netteneei bok-βιβλίο boka bøker bøkeneei rot-ρίζα rota røtter røtteneei strand-παραλία stranda strender strendeneei tann-δόντι tanna tenner tenneneei kraft-δύναμη krafta krefter krefteneei and-πάπια anda ender endeneΕπίσης, εκτός από την αλλαγή στο φωνήεν ορισμένα μονοσύλλαβα θηλυκάουσιαστικά που λήγουν σε μακρό φωνήεν σχηματίζουν τον Πληθυντικό με τιςκαταλήξεις -r και -rne (Ι).Υπάρχουν όμως και κάποια θηλυκά ουσιαστικά που δενανήκουν σε αυτή την ομάδα (2).(1)ei tå- tåa tær tærneδάχτυλο ποδιού(2) øks-økser/τσεκούοι, frukt-frukter/Φοούτο, benk-benker/πανκάκι, snor-snorer/κορδόνι4. Θηλυκά ουσιαστικά που δεν παρουσιάζουν κάποια κατάληξη στον Πληθυντικό του αορίστου τύπου.Τα ακόλουθα θηλυκά ουσιαστικά δεν παίρνουν κάποια κατάληξη Πληθυντικούστον αόριστο τύπο :ei ski=a K i skia ski sk ie n eei lus=t|jeipa lusa lu s lu se n eei m us=no vd .Ki m usa m us m useneei 5ίΙδ = ρ έ γ γ α s ild a sild s ild e n e 11

5. Θηλυκά, που έχουν ανώμαλη κλίση.Κάποια θηλυκά ουσιαστικά που δείχνουν βαθμούς συγγένειας παρουσιάζουνανώμαλη κλίση:ei mor-μητέρα mora mødre mødreneei datter-κόρη dattera døtre døtreneei søster-αδελφή søstera søstre søstreneΟυδέτερο 1. Ουδέτερα, ουσιαστικά που δεν δέχονται κατάληξη στον αόριστο τύπο του Πληθυντικού.Αόρ. Ενικού Ορισ. Ενικού Αόρ. Πληθυντικού Ορισ. Πληθυντικού -et - -eneet glass- glasset glass glasseneποτήριΤα περισσότερα ουδέτερα είναι μονοσύλλαβα και δεν παίρνουν κάποια κατάληξηστον Πληθυντικό του αορίστου τύπου. Σύμφωνα με αυτό το σχήμα κλίνονται όχιμόνο μονοσύλλαβα ουδέτερα αλλά και πάρα πολλά πολυσύλλαβα ουδέτερα, όπωςοι λέξεις: eventvr/naoauuBi και περιπέτεια, unntak/εΕαίοεση. besøk/επίσκεώη.spørsmål/εοώτηση. forhold/σνέση.2. Ουδέτερα, τα οποία στον Πληθυντικό αριθμό του οριστικού τύπου συγκόπτονται. Τα ουδέτερα , τα οποία λήγουν σε -er και σε -el στον οριστικό τόπο του Πληθυντικού αριθμού παθαίνουν συγκοπή. Τέτοιοι τύποι είναι δυνατόν να παρουσιαστούν και στον Ενικό αριθμό του οριστικού άρθρου και στον τύπο του Πληθυντικού του αορίστου άρθρου filtret-filtre, eksemplet-eksemplene.et eksempel- eksempelet eksempel eksempleneπαράδειγμα3. Ουδέτερα ουσιαστικά, που δέχονται την κατάληξη -er στον αόριστο τύπο του Πληθυντικού.Αόρ. Ενικού Ορισ. Ενικού Αόρ. Πληθυντικού Ορισ. Πληθυντικού -(e)neet eple -(e)t ~(e)r epleneμήλο eplet epler 12

4. Ουδέτερα, κου αλλάζουν το φωνήεν του θέματος στον Πληθυντικό. Μαζί με το φωνήεν που αλλάζει, κάποια ουδέτερα ουσιαστικά σχηματίζουν τον Πληθυντικό σε -r και σε -me: et kne-γόνατο kneet knær knærne et håndkle- håndkleet håndklær håndklærne πετσέτα et tre-δέντρο treet trær , trærne et forkle-ποδιά forkleet forklær forklæme5. Ουδέτερα, που δέχονται την κατάληξη -a στον Οριστικό τύπο του Πληθυνηκού. Σε δύο ουδέτερα ουσιαστικά είναι υποχρεωτική η προσθήκη της κατάληξης -a, που όμως στον οριστικό τύπο είναι προαιρετική: et barn=nai6t barnet barn barna bein beina et δβίη=πόδι και beinet κόκκαλοΑριθμόςΌπως σε όλες τις νλώσσες ομοίως και στη Νορβηγική υπάρχουν κάποια ουσιαστικά πουσχηματίζουν μόνον τον Ενικό αριθμό ή μόνο τον Πληθυντικό. 1. Ουσιαστικά μόνον Ενικού αριθμού είναι τα ακόλουθα : χρυσός (=gull), ασήμι (=sølv), αλεύρι (=mel), ζάχαρη (-sukker), νερό (=vann), βροχή (=regn). Γη (=jord), θάνατος (=død), η καλοσύνη (=godhet), τύχη (=lykke), πείνα (=sutt), υγεία (=sunnhet), φαγητό (=mat), ποτό (=drikke), φρούτα (=frukt). 2. Ουσιαστικά που παρουσιάζουν μόνον Πληθυντικό είναι τα ακόλουθα: γονείς (=foreldre), παππούδες (=forfedre), αδέλφια (=søsken).ΠτώσειςΗ σύγχρονη Νορβηγική γλώσσα διαθέτει μόνο δύο πτώσεις εν αντιθέσει με τη ΝέαΕλληνική που διαθέτει τέσσερις και την Αρχαία Ελληνική που διέθετε πέντε τον αριθμό.Αυτό σημαίνει πως ο βασικός τύπος των ουσιαστικών της Νορβηγικής θα αντιστοιχεί στηνΟνομαστική και την Αιτιατική (και τη Δοτική της Αρχαίας Ελληνικής) και ο δεύτερος τύποςστη Γενική πτώση.Η Γενική μέσω της προσθήκης της κατάληξης -s:Βασικός τύπος jente= κορίτσι jenta jenter jentene jenters jentenesΓενική jentes jentas 13

Η Γενική χρησιμοποιείται ευρύτατα στη Νορβηγική και δημιουργείται αν προσθέσουμε τηνκατάληξη -s στον τύπο της Ονομαστικής . Θα πρέπει να προσέξουμε ωστόσο πως η Γενικήμε to -s τίθεται πάντα πριν από το ουσιαστικό που συνοδεύει, το οποίο με τη σειρά τουπάντα θα βρίσκεται στον αόριστο τύπο του. Η Γενική δηλώνει συνήθως τον κτήτορα(=Γενική κτητική). Στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα εκτός της Γενικής κτητικής υπήρχαν καιάλλες υποκατηγορίες αυτής της πτώσης όπως η Γενική διαιρετική , η κατηγορηματική ,επιρρηματική , αντικειμενική και η Γενική μετά από προθέσεις. Στη Νορβηγική γλώσσαόλες αυτές οι δομές έχουν αντικατασταθεί από εμπρόθετες ή μη εκφράσεις καιεπιρρήματα όπως και στη Νέα Ελληνική.Peters bil er ny. Το αυτοκίνητο του Πέτρου είναι καινούργιο.Halvparten av innbyggerne var imot å Οι μισοί από τους κατοίκους ήτανbygge et nytt rådhus. ενάντια στη κατασκευή ενός νέου δημαρχείου.Han er i svært godt humør i dag. Αυτός είναι σε πολύ καλή διάθεση σήμερα.En dag skjedde noe uventet. Κάποια ημέρα συνέβη κάτι το απροσδόκητο.Det er ikke bryet verd. Αυτό δεν αξίζει τον κόπο.Han bor langt utenfor byen. Αυτός μένει αρκετά μακριά από την πόλη.Παρατήρηση 1Η Γενική διατηρείται ακόμη και σήμερα σε κάποιες εκφράσεις από τα παλιά χρόνια.Τέτοιες εκφράσεις είναι οι εξής: στα Βουνά (=tll fjells), στη θάλασσα (=til siOs), υε ταπόδια (=til fots), στο κοεΒάτι (=til senesl. στη θάλασσα f=ttl havs), στον αέρα l=til værs).κλπ.Παρατήρηση 2Οπως συμβαίνει στην Ελληνική γλώσσα ομοίως και στη Νορβηγική υπάρχουν κάποιεςεκφράσεις μέτρησης όπου χρησιμοποιείται η Γενική πτώση. Τέτοιες εκφράσεις είναι οιακόλουθετ: Yoévoc uiac εΒδοιιάδατ f=ei ukes tid), mac ώοατ (=en times tid), διαδοοιιήπέντε υιλίων f=fem mils vei), νοαιιιιατόσηιιο των δέκα NOKi=t» kroners frimerke),σολουότ δέκα κιλών (=en ti kilos laks).Παρατήρηση 3Υπάρχουν κάποιες εκφράσεις που χρησιμοποιούνται μόνον σε Γενική, όπως οι εκφράσεις:το πέοασαα τητ Γωήτ f=livets gane) καιxo τέλοτ του κόσιιου ί-verdens ende). 14

Εμπρόθετοι προσδιορισμοί αντί της ΓενικήςΕάν δεν επιθυμούμε τη χρήση της Γενικής μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάποιααντίστοιχη εμπρόθετη έκφραση, η οποία συνήθως εκφέρεχαι με τη πρόθεση til και τοουσιαστικό στον οριστικό τύπο του. • Annas bil /Bilen til Anna • Norges innbyggere /innbyggerne i NorgeΗ Γενική μπορεί επίσης να αντικατασταθεί με την αντωνυμία sin. Σε αυτή την περίπτωση ηαντωνυιιία θα συιιώωνεί κατά vévoc αε το ουσιαστικό που ακολουθεί! • Annas bil / Anna sin bil • landets problemer / landet sine problemerΗ δομή μιας ονοματικής ομάδας 1. Τα ουσιαστικά μπορούν να σταθούν στο λόγο είτε μεμονωμένα είτε συνοδεία άλλων λέξεων, εμπρόθετων εκφράσεων, ακόμη και δευτερευουσών προτάσεων. 2. Μπροστά από ένα ουσιαστικό μπορεί να τεθεί και στα Ελληνικά και στα Νορβηγικά: • Άρθρο: αυτοκίνητο (=en bil) • Επίθετο: καλοί φίλοι {=gode venner) • Αριθμητικό: 2α Μαΐου (=andre mai) • Αντωνυμία: αυτό το σπίτι (=dette huset) 3. Υπενθυμίζεται πως η Γενική κτητική τίθεται στα Νορβηγικά προ του ουσιαστικού , σε αντίθεση με την Ελληνική όπου συνήθως ακολουθεί, αν και στον ποιητικό λόγο οι δύο γλώσσες συμφωνούν (το λεγόμενο σχήμα πρωθύστερο). Π.χ η πρόταση του δημάρχου (=ordførerens forslag).Μετά από το ουσιασηκό μπορούμε να συναντήσουμε και στις δύο γλώσσες τα εξής μέρητου λόγου: • Εμπρόθετη έκφραση: μαθητές στο σχολείο (=elever på skolen) • Μία δευτερεύουσα πρόταση: το γεγονός πως η άσκηση ήταν πολύ δύσκολη (=det faktum at oppgaven var for vanskelig) • Μία ονοματική ομάδα: η Μαρία, η κόρη του γείτονα (=Maria, datteren til naboen).Σύνθετες ονοματικέςομάδες 1. Τα ουσιαστικά μπορούν στα Νορβηγικά όπως και στις υπόλουτες γλώσσες να σχηματίσουν σύνθετες ονομαηκές ομάδες μέσω προσθήκης διάφορων συμπληρωματικών στοιχείων, τόσο προ της κύριας λέξης όσο και έπειτα αυτής.Alle disse nesten utrolig billige varene fra Ολα αυτά τα σχεδόν απίστευτα φθηνάsupermarkedet på hjørnet... πράγματα από το σούπερ- μάρκετ στη γωνία... 15

2. Σε αυτή την περίπτωση των σύνθετων ονοματικών ομάδων επιλέγουμε να θέσουμε μετά από το κύριο ουσιαστικό τα υπόλοιπα συμπληρώματα που έχουν τη μορφή μιας αναφορικής πρότασης ή μιας εμπρόθετης έκφρασης , όπως ακριβώς και στα ΕλληνικάProblemene, som ennå foreligger... Τα προβλήματα που ακόμη υπάρχουν...Οι λειτουργίες των ονοματικών ομάδωνΟι ονοματικές ομάδες μπορούν και στις δύο γλώσσες να παίρνουν τη μορφή ανεξάρτητωνμερών της πρότασης, δηλαδή 1. Υποκειμένου: Ο πατέοαο αου εργάζεται στο NTpåpev{=Faren min jobber i Drammen). 2. Άμεσου αντικειμένου: Αγοράσαμε ένα νέο σπίτι (=Vi kjøpte et nytt hus). 3. Εμμεσου αντικειμένου: Εδωσα στο ιιαθητή ένα όμορφο δώρο (=Jeg gav eleven en fin gave). 4. Επιρρήματος : Κάθε μέρα στις διακοπές είχαμε ήλιο(=Ην6Γ dag i ferien hadde vi sol) και 5. Κατηγορουμένου : Αυτό εδώ το δώρο είναι αναμφίβολα το ωραιότερο δώρο που ένω λάΒει ποτέ (=Dette er uten tvil den flotteste gaven jeg noengang har fått). 16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΤΟ ΑΡΘΡΟ / ARTIKKELΟι τύποι του άρθρουΗ Νορβηγική γλώσσα διαθέτει τρία άρθρα, δηλαδή το αόριστο άρθρο, το οριστικό τουουσιαστικού και το οριστικό του επιθέτου. Τα άρθρα διαθέτουν γένος και αριθμό , δενδιαθέτουν όμως πτώσεις. 1. Το αόριστο άρθρο (en. el. et)Το αόριστο άρθρο τίθεται πριν από το ουσιαστικό:Αρσενικό en gutt νέοςΘηλυκό el tante θείαΟυδέτερο et hus σπίτι2. Το οριστικό άρθρο του ουσιαστικού ( -en. -a. -et. -ene)Στον πληθυντικό του ουδετέρου μπορούν τα ουσιαστικά να διατηρήσουν τον τύπο-a (husa). Αυτός ο τύπος όμως χρησιμοποιείται ελάχιστα στο γραπτό λόγο.Το. οριστικό άοθοο δεν τίθεται ποιν από το ουσιαστικό όπως στα Ελληνικά αλλά στοτέλος του ουσιαστικού ως κατάληξη:Αρσενικό gutten ο νέοςΘηλυκό tanta η θείαΟυδέτερο huset το σπίτιΠληθυντικός guttene/tantene/husene οι νέος οι θείες, τα σπίτια3. Το οριστικό άρθρο του επιθέτου (den, det, de)Α den store gutten ο μεγάλος νέοςΘ den store tanta η μεγάλη θεία0 det store huset το μεγάλο σπίτιΠλ. de store guttene/tantene/husene οι μεγάλοι νέοι, οι μεγάλες θείες, τα μεγάλα σπίτια Σε συνδυασμό με ένα επίθετο χρησιμοποιούμε το οριστικό άρθρο . Τότε το άρθρο τίθεται πριν από το επίθετο.Ποοσοτή: Το ουσιαστικό σε αυτή την περίπτωση θα παίρνει και το δικό του άοθοο στοτέλος ως κατάληΕη . εκτός από το οριστικό άρθρο του επιθέτου: 17

1 .0 οοιστικόε tibtoc του επιθέτου είναι tStoc αε τη δεικτική αντωνυιιία den. Εάν λοιπόν τοden είναι δεικτική αντωνυιιία στο λόνο u ac. τότε το den τονίζεται.2. Επίσητ. θα ποέπει να τονιστεί ποκ η δεικτική αντωνυυία δεν συνδέεται αε το επίθετοαλλά ιιε το ουσιαστικό 1Χρήση του άρθρουΤο αόριστο άρθροΤο αόριστο άρθρο χρησιμοποιείται στη Νορβηγική:• Για να αναφέρουμε κάα άγνωστο ή μη αναφερθέν:Jeg hadde den gang en bil. Είχα κάποτε ένα αυτοκίνητο.• Για να περιγράφουμε καλύτερα κάτι ήδη αναφερθέν ή για νατό ταξινομήσουμε:Han er en flink lærer. Αυτός είναι ένας ικανός δάσκαλος.* Για να δηλώσουμε πως το ουσιαστικό αποτελεί μέρος μιας ολόκληρης ομάδας:En ulv er mindre enn en bjørn. Ένας λύκος είναι μικρότερος από μία αρκούδα.Παράλειψη του αορίστου άρθρου1. Ουσιαστικό χωρίς άρθρο Τα ουσιαστικά που δηλώνουν επάγγελμα, εθνικότητα ή θρησκεία λειτουργούν ως κατηγορούμενα και δεν δέχονται άρθρο. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ελληνική.Han er nordmann. Αυτός είναι Νορβηγός.Per er muslim. 0 Περ είναι μουσουλμάνος.2. Σε διάφορες εκφράσεις με το βοηθητικό ρήμα έχω (= ha) πολύ συχνά παραλείπεται το αόριστο άρθρο, κάτι που συμβαίνει και στα Ελληνικά:Hun har stor nese. Αυτή έχει μεγάλη μύτη. 3. Οταν μιλάμε για αντικείμενα που μόνον ένα μέρος από αυτά μας ανήκει, στα Νορβηγικά συχνά παραλείπουμε το άρθρο:Maria og Peter har kjøpt ny bil og nytt hus! Η Μαρία και ο Πέτρος αγόρασαν καινούργιο αυτοκίνητο και σπίτι. 18

4. Τέλος υπάρχουν στη Νορβηγική κάποιες εκφράσεις που δεν έχουν αόριστο άρθρο:Hun venter bam i september. Αυτή περιμένει παιδί το Σεπτέμβριο.Maria skriver brev._______________________________ Η Μαρία γράφει ένα γράμμα.__________________Το οριστικό άρθρο1. Γνωστό ή συγκεκριμένο Χρησιμοποιούμε το οριστικό άρθρο όταν πρόκειται να μιλήσουμε για κάτι το γνωστό ή το συγκεκριμένο, διότι • έχει ήδη αναφερθείOslo har en stor flyplass. Flyplassen heter Το Οσλο έχει ένα αεροδρόμιο. ΤοGardermoen.______________________________________ αεροδρόμιο ονομάζεται Γκάρντερμουεν.• εννοείται από τα συμφραζόμεναHun gikk til tannlegen. Αυτή πήγε στον οδοντίατρο.• γίνεται συγκεκριμένο μέσω μιας επεξηγηματικής προσθήκηςHovedstaden i Spania heter Madrid. Η πρωτεύουσα τητ Ισπανίατ ονομάζεται Μαδρίτη.• είναι το μοναδικό στο είδος τουPlutselig var sola der. Ξαφνικά βγήκε ο ήλιος εκεί2. Ομάδα ή γένοςΤο οριστικό άρθρο χρησιμοποιείται γενικευμένα για να δηλώσουμε πως τοουσιαστικό ανήκει σε μια ευρύτερη ομάδα.Ulven er mindre enn bjørnen. Ο λύκος είναι μικρότερος από την αρκούδα.3. Τα ονόματα στα Νορβηγικά παρουσιάζονται χωρίς άρθρο ενώ στα Ελληνικά συνοδεύονται από το οριστικό άρθρο. Εάν όαακ το όνουα συνοδεύεται από επίθετο . τότε συνοδεύεται και από το οριστικό άοθοο του επιθέτου.Sveits er et vakkert land. Η Ελβετία είναι μια όμορφη χώρα.ίαλλά: det moderne Sveits/n σύντοονη Ελβετία) 19

4. Οι μήνες και κατά κανόνα οι ημέρες της εβδομάδας χρησιμοποιούνται δίχως άρθρο στα Νορβηγικά, ενώ στα Ελληνικά χρησιμοποιείται είτε το οριστικό άρθρο είτε η Αιτιατική του χρόνου:Juni var svært mild i år. Ο Ιούνιος ήταν φέτος πολύ ήπιος.5. Και στις δύο γλώσσες οι ασθένειες/αρρώστιες δεν συνοδεύονται από το οριστικό άρθρο:Pia har fått meslinger. Η Πια έχει/κόλλησε ιλαρά.6. Οπως και στα Ελληνικά στη Νορβηγική το ουσιαστικό δεν συνοδεύεται από άρθρο όταν ακολουθεί μία επεξήγηση:Jeg har ikke mot å si ham sannheten. Δεν έχω το θάρρος να πω την αλήθεια.7. Σε ορισμένες εκφράσεις παραλείπεται στα Νορβηγικά το οριστικό άρθρο ενώ αναφέρεται στα Ελληνικά:Skal vi gå i teater/på kino/på konsert? Θα πάμε στο θέατρο/σινεμά/στη συναυλία; 8. Σε δομές σε πτώση Γενική παραλείπεται το οριστικό άρθρο ενώ όταν αυτέτ αναλυθούν σε ισοδόναιιετ ευποόθετετ εκώοάσειτ . αυτέτ θα συνοδεύονται από το οριστικό άοθοο:Regjeringens vedtak/Vedtaket til regjeringen Η απόφαση της κυβέρνησης προκάλεσεvakte store protester i London.__________________ μεγάλες διαδηλώσεις στο Λονδίνο.___________9. Μετά την αντωνυμία alle το ουσιαστικό στα Νορβηγικά παίρνει οριστικό άρθρο όταν έχει ατομική λειτουργία:Alle jentene i klassen måtte sitte igjen. Ολα τα κορίτσια της τάξης πρέπει να παραμείνουν.10. Οταν όιιωτ το ουσιαστικό ένει νενική λειτουονία τότε επιλένουαε τον αόριστο τύπο του ουσιαστικού:Alle gutter kommer i stemmeskiftet. Σε όλα τα αγόρια αλλάζει η φωνή.11. Οταν η κτητική αντωνυαίαίθλ. κεφάλαιο αντωνυαίετ) τίθεται ιιετάτο ουσιαστικό σε εκώοάσειτ. τότε γοησιαοποιούιιε τον οριστικό τύπο:Onkelen min er på besøk. Ο θείος μου μας επισκέπτεται. 20

12. Συχνά δεν γράφουμε το κτητικό άρθρο αλλά αυτό εννοείται και συνεπώς θα χρησιμοποιήσουμε ξανά τον οριστικό τύπο:Han kjørte med bilen. Αυτός πήγε με το αυτοκίνητό του.13. Προσοχή πρέπει να δοθεί όταν το κτητικό άρθρο προηγείται του ουσιαστικού , συνεπώς το ουσιαστικό θα τίθεται στον αόριστο τύπο του:Min onkel er på besøk. Ο θείος μου μας επισκέπτεται.14. Σε κάποιες εκφράσεις χρησιμοποιείται στα Νορβηγικά το οριστικό άρθρο:Det var i virkeligheten et håDløst Drosiekt. Αυτό ήταν στη πραγματικότητα ένα σχέδιοDet var vanskelig fra beevnnelsen av. χωρίς ελπίδες. Αυτό ήταν δύσκολο από την αρχή.Συμφωνία μεταξύ οριστικού άρθρου επιθέτου + ουσιαστικούΥπάρχουν δύο είδη συμφωνίας μεταξύ ενός επιθέτου και ενός ουσιαστικού σταΝορβηγικά:1. Διπλή συμφωνία (συγκεκριμένη έννοια)Ένα ουσιαστικό που συνοδεύεται από ένα επίθετο και από το οριστικό άρθρο τουεπιθέτου θα τίθεται και αυτό στον οριστικό τύπο του: Τότε μιλάμε για διπλήσυμφωνία:Dette er det beste forslaget. Αυτή είναι η καλύτερη πρόταση.2. Απλή συμφωνία (αφηρημένη έννοια)Det beste forslag. Η καλύτερη πρόταση.Αυτή η δομή παρουσιάζεται όταν το ουσιαστικό δέχεται μόνο το άρθρο τουεπιθέτου και όχι του ουσιαστικού. Αυτές οι δομές θεωρούνται ξεπερασμένες ήπολύ επίσημες στη Νορβηγική. Υπάρχουν ωστόσο και κάποιες εξαιρέσεις: σε ορισμένα ονόματα Πιστεύεις στο Άγιο Πνεύμα;Tror du på Den hellige ånd? 21

• στον απόλυτο Υπερθετικό (Εχεις) τις θερμότερες ευχές του.De varmeste ønsker sendes deg fra ham. « σε ορισμένες εκφράσεις Ποιος ανήκει άραγε στο ασθενές φύλο; Πριν έπρεπε να κοπιάζουμε για τονHvem tilhører egentlig det svake kjønn? επιούσιο.Før måtte man streve for det daglige brød. 3. Παράλειψη του οριστικού άρθρου♦ Σε επίθετα που δηλώνουν αντίθεση (δεξιός -αριστερός, πρώτος - τελευταίος, μεγαλύτερος-νεώτερος) καθώς και στα Αριθμητικά παραλείπεταιτο οριστικό άρθρο του επιθέτου:På venstre siden avveien. |Στην αριστερή πλευρά του δρόμου. Πολλές φορές μάλιστα παραλείπεται και το οριστικό άρθρο του ουσιαστικού: venstre side• Σε ορισμένες εκφράσεις όπου το επίθετο περιγράφει ένα φυσικό χαρακτηριστικό του ουσιαστικού , παραλείπεται το οριστικό άρθρο του επιθέτου:De var ute på åpne havet. Αυτοί ανοίχτηκαν στη θάλασσα. 22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΠΙΘΕΤΑ / ADJEKTIVΚύρια ΚλίσηΤα επίθετα στη Νορβηγική διαθέτουν μόνο τρεις τύπους: 1. Το αρσενικό και θηλυκό του αόριστου τύπου του Ενικού που δεν παίρνει κατάληξη. 2. Το ουδέτερο του αόριστου τύπου του Ενικού που παίρνει évqiHt. j 3. Επίθετα οριστικού τύπου Ενικού και αόριστου και οριστικού τύπου Πληθυντικού παίρνουν ένα -^ .) Αόρ. Ενικού Ορισ. Ενικού Αόρ.Πληθυντικού Ορισ.ΠληθυνηκούΜ fin= καλόςF fin fine fine fineΝ fintΕξαιρέσεις απά τον κανόναΕπίθετα που στο ουδέτερο παίρνουν διπλό -tΤα επίθετα που λήνουν σε τονισμένο φωνήεν, παίρνουν στο ουδέτερο διπλό -t :De har ny bil, og de bor i et nytt hus Αυτοί έχουν καινούργιο αυτοκίνητο και μένουν σε ένα καινούργιο σπίτι.Επίθετα που δεν παίρνουν στο ουδέτερο -tΚάποια επίθετα δεν παίρνουν στο ουδέτερο του αόριστου τύπου -t. Σε αυτά ανήκουν οιακόλουθες ομάδες επιθέτων: 1. Επίθετα σε —(l)ig:Hun sendte ham et vennlig smil. Αυτή έστειλε σ*αυτόν ένα φιλικό χαμόγελο. 2. Επίθετα σε-sk: Σε αυτά ανήκουν: • Επίθετα σε -^skjiou δηλώνουν εθνικότητα ή νλώσσα:Det hang et fransk og et norsk flagg foran Κρεμόταν μια γαλλική και μία νορβηγικήbygningen.______________________________σημαία μπροστά από το κτίριο.____________ 23

• Επίθετα σε -sk που είναι πολυσύλλαβα:Hotellet har et fantastisk svømmebasseng. Το ξενοδοχείο έχει μια φανταστική πισίνα. ♦ Ορισμιένα επίθετα που λήγουν σε σύμφωνο + -sk:Opposisjonen kom med et hatsk utfall mot Η αντιπολίτευση εξαπέλυσε δριμεία επίθεσηden nye skattereformen. εναντίον της νέας φορολογικής μεταρρύθμισης.Παρατήρηση:Εξαιρέσεις αποτελούν τα falsk/λανθασμένος, fersk/φρέσκος, Jrisk/υγιέστατος,rask/νρήνορος, που στο ουδέτερο λήνουν σε -t:Du har fått et falskt inntrykk av meg. Έχεις σχηματίσει λάθος εντύπωση για μένα. 3. Επίθετα σε -t:Κάποια επίθετα σε -t δεν παίρνουν επιπλέον -t στο ουδέτερο. Σε αυτά ανήκουν μεταξύάλλων ξένες λέξεις υπερθετικοί και μετοχές όπως sort/svart/μαύρος, kort/σύντομος,interessant/ενδιαΦέοων. ίΙοΐΐ/ωραίος/, skreyet/γραμμένος, størst/μεγαλύτερος,fast/σταθερός:Hun hadde på seg et flott, sort skjørt. Αυτή φορούσε ένα όμορφο, μαύρο φόρεμα.Υπάρχουν όμως πολλά επίθετα σε - t που δέχονται ένα επιπλέον - t : hvit-hvittAeuκός, søt-j o i i /γλυκός. 4. Ορισμένα επίθετα σε -d : Εδώ ανήκει μια πολύ μικρή ομάδα επιθέτων:Det ukjente gjorde et fremmed inntrykk på 0 άγνωστος τους προκάλεσε μια απόμακρηdem. εντύπωση.Τα περισσότερα άλλα επίθετα σε -d όπως rød/κόκκινος, bred/πλατύς παίρνουν στοουδέτερο ένα -t.Hun ønsket seg et rødt skjerf til jul. Αυτή ευχήθηκε ένα κόκκινο κασκόλ για τα Χριστούγεννα. 24

Επίθετα που δεν παίρνουν -e στον ΠληθυνηκόΤα επίθετα blå και gr3 δέχονται στο ουδέτερο ένα διπλό -t, ωστόσο στον πληθυντικό δενπαίρνουν το-e:Hva synes du er penest, blå eller grå øyne? Τι νομίζεις ότι είναι mo όμορφο, τα μπλε ή τα γκρι μάτια;________________________ _Επίθετα που δεν κλίνονταιΚάποια επίθετα δεν κλίνονται: 1. Επίθετα σε -e:Σε αυτά ανήκουν τα nr^odem/uoviéovoc, Ιβνβηόβ/ζωντανός, sovende/κοιμώμενος:De bor I en moderne leilighet. Αυτοί μένουν σε ένα μοντέρνο διαμέρισμα. 2. Επίθετα σε -s:Σε αυτά ανήκουν τα jtakkars/καημένος, avlegs/πεπαλαιωμένος, gratis/δωοεάν.je lv js / ugpiKéc:Kjenner du den stakkars engelsklæreren? Γνωρίζεις τον καημενούλη καθηγητή των Αγγλικών; 3. Επίθετα που λήγουν σε τονισμένο φωνήεν:Εδώ βρίσκουμε τα bra/καλός, sky/ντροπαλός, sjalu/ζηλιάρης, sta/πεισματάρης,ru/τραχύς, kry/υπερήφανος, slu/πονηρός:Dette er et bra forslag. Αυτή είναι μία καλή πρόταση.Τα επίθετα lilla/μωβκαι edru/ξεμέθυστος ανήκουν και αυτά σε αυτή την ομάδα:Det var ikke et eneste edru mennesker på Δεν υπήρχε ούτε ένας νηφάλιος άνθρωποςfeIgg-____________________________________________ στο φέρρυ. 25

Το επίθετο liten (μικρός) Ορισ. Ενικού Οριστικού Ορια. lille Ενικού Πληθυντικού Αόρ. Ενικού små småΜ litenF litaΝ liteJeg vil gjerne ha et lite stykke ost. Θα ήθελα να έχω ένα μικρό κομμάτι τυρίΠαρατήρηση:Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται η διαφορά ανάμεσα στο επίθετο μικρός (liten) και τοεπίρρημα λίγο (lite) και κάμποσο (litt):Hun er bare ei lita jente ennå. Αυτή είναι ακόμη μικρό κοριτσάκι.Το επίθετο annen (άλλος) Ορισ. Ενικού Αόρ. Ορισ. andre Πληθυντικού ΟΠληθυντικού Αόρ. Ενικού andre andreΜ annenF annenΝ annetHar du et annet eksempel? Έχεις άλλο παράδειγμα;Παρατήρηση:Προσοχή στη διαφορά των εξής εκφράσεων : på den annen side // på den andre siden/απότην άλλη πλευρά:1. På den annen side (αφηρημένη έννοια)2. På den andra siden (συγκεκριμένη σημασία)Το επίθετο egen (δικός μου)Αόρ. Ενικού Ορισ. Ενικού Αόρ. Ενικού Ορισ. ΠληθυντικούΜ egenF egen egne egne egneΝ egetJeg så det med mine egne øyne. Το είδα με τα ίδια μου τα μάτια 26

Παρατήρηση:Το egen όταν είναι υοναδικό επίθετο τίθεται υετά το κτητικό άρθρο στον αόριστο τύπο.Κλίση στα Νορβηγικά -κλίση στα ΕλληνικάΤο επίθετα οτα Νορβηγικά κλίνονται ακόιιη και αν τεθούν ιιετά το ουσιαστικό στο οποίοαναφέρονταί, όπως και οτα Ελληνικά:Hytta er dyr Το εξοχικό είναι ακριβό.Slottet er gammelt Το παλάτι είναι παλιό.Παρατήρηση:Ενα επίθετο που αναφέρεται σε δύο ή περισσότερα επίθετα , συμφωνεί κατά γένος καιαριθμό με το τελευταίο ουσιαστικό ή χρησιμοποιείται ο τύπος του Πληθυντικού :Π.χ Avisa og ukebladet er nytt/Ukebladet og avisa er ny/Avisa og ukebladet er nye=Hεφημερίδα και το περιοδικό είναι καινούργια.ΣΥΓΚΡΙΣΗ/ GRADBØYNING AV ADJEKTIVΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ 1. Οι καταλήξεις -ere στο συγκριτικό και -est στον υπερθετικό:• Όπως και στα Ελληνικά τα παραθετικά σχηματίζονται στα περισσότερα επίθετα με τη προσθήκη των κανονικών καταλήξεων στο Συγκριτικό και -est στον Υπερθετικό:Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικόςfin-καλός finere-καλύτερος finest-o καλύτεροςpen-όμορφος penere penestgrønn-πράσινος grønnere grønnest• Επίθετα σε -er, el και -en παρουσιάζουν ένα ιδιαίτερο τύπο στο Συγκριτικό και τον Υπερθεακό {απομάκρυνση του -e του θέματος):tapper-γενναίος taprere taprestdoven-τεμπέλης dovnere dovnestenkel-απλός enklere enklest 27

2. Επίθετα με την κατάληξη -st στον Υπερθετικό Επίθετα σε -(l)ig και σε -som διατηρούν μόνον την κατάληξη -st στον Υπερθετικό:Det er den morsomste filmen vi til nå har Αυτή είναι η πιο αστεία ταινία που έχουμεsett. δει μέχρι τώρα3. Επίθετα που αλλάζουν το φωνήεν τους στον Συγκριτικό και τον Υπερθετικό:få-λίγος færre-λιγότερος færrest-ελα'χιστοςlang-μακρύς lengre lengststor-μεγάλος større størsttung-δύσκολος/βαρύς tyngre tyngstung-νέος yngre yngst4. Επίθετα, που στο Συγκριτικό και τον Υπερθετικό χρησιμοποιούν μια άλλη λέξη:bra/god-καλός bedre bestdårlig/ille-κακός verre verstgammel-παλιός eldre eldstliten-μικρός mindre minstmange-πολλοί flere flestmye-πολύ mer mest5. Επίθετα χωρίς θετικό βαθμό:Επίρρημα Επίθετο Επίθετοbak-πίσω bakre bakerstborte-μακριά bortre borterstfremme-μπροστά fremre fremstinne-μέσα indre innerstute-έξω ytre ytterstover-πάνω όσιό øvre øverstned-κάτω nedre nederstmidt-στο μέσο midtre midterstDe bakre radene er de billigste, de midtre er Οι πίσω σειρές είναι οι φθηνότερες οιheller ikke særlig dyre, men de fremste er μεσαίες δεν είναι τόσο ακριβές αλλά οιfryktelig dyre. μπροστινές είναι απίστευτα ακριβές. 28

6. Επίθετα χωρίς Θετικό και Συγκριτικό τύποΤα επίθετα ypperste και mellomste παρουσιάζονται στα Νορβηγικά μόνον στονΥπερθετικό:Maria er den mellomste av tre søsken. Η Μαρία είναι η μεσαία από τις τρεις αδερφές.***Οταν πρόκειται για ηλικία, θέση και μέγεθος επιλέγουμε πάντα στα Νορβηγικά τοmellomst (αντί για το midterst).Σύγκριση με τη χρήση των mer και mestΣτα Νορβηγικά υπάρχουν ορισμένα επίθετα που δεν διαθέτουν δικούς τους τύπουςΣυγκριτικού και Υπερθεπκού αλλά σχηματίζουν τα Παραθετικά τους περιφραστικά με τοmer + Θετικός (για το Συγκριτικό) και με το mest + Θετικός (για τον Υπερθετικό). Σε αυτήτην κατηγορία ανήκουν τα ακόλουθα επίθετα:1. Επίθετα που σχηματίζονται από μετοχές:elsket-αγαπημένος mer elsket-πιο αγαπημένος mest elsket- o mo αγαπημένος2. Επίθετα σε —et(e) και -ed:Fremmed-ξένος Mer fremmed Mest fremmed 3. Επίθετα σε -5 και -sk: Mest gammeldagsGammeldags-παλιομοδίτικος Mer gammeldags4. Πολυσύλλαβα επίθετα:Interessant-ενδιαφέρων Mer interessant Mest interessantΧρήση των παραθετικών μέσα στη πρότασηΣτα Νορβηγικά δεν έχουμε καταλήξεις, μόνον ο υπερθετικός έχει την κατάληξη -e. 29

ΣυγκριτικόςΜετά από επίθετό σε Συγκριτικό ακολουθεί κατά κανόνα η λέξη enn πουαντιστοιχεί στα Ελληνικά στο αστό.VI vif bygge et større hus enn ditt Εμείς θα θέλαμε/θέλουμε να χτίσουμε ένα μεγαλύτερο σπία από το δικό σας. Σε θέση επιθετικού προσδιορισμού το επίθετο στα Νορβηγικά δεν παίρνει καταλήξεις: • , -ν ' ·: ·;φ,Jeg er større enn deg. Είμαι μεγαλύτερός σου.Σε κατηγορηματική θέση το επίθετο δεν παίρνει καταλήξεις, σε αντίθεση με ταΕλληνικά: . -■ ri går traff jeg en eldre mann Χθες συνάντησα έναν μεγαλύτερο άντρα. > Στα Νορβηγικά μπορούμε επίσης να χρησιμοποιούμε τον Συγκριτικό χωρίς . καταλήξεις.Υπερθετικός 1. Επιθετική θέση Στα Νορβηγικάπαίρνειτο επίθετο γενικά την κατάληξη -eDeter tomater av beste sort. Αυτές είναι ντομάτες της καλύτερης συγκομιδής.2. Κατηγορηματική θέση • Χωρίς άρθρο δεν παίρνει κατάληξη ο Υπερθετικός:De eplene der er finest Τα μήλα εκεί είναιτα καλύτερα.• Μαζί με ένα άρθρο δέχεται ο Υπερθετικός ένα -e :De eplene der er de fineste. Τα μήλα εκεί είναιτα καλύτερα. 30

Οταν ένα αντικείμενο ή πρόσωπο συγκρίνεται με χον εαυτό του πρέπει ναχρησιμοποιήσουμε στα Νορβηγικά τον αόριστο τύπο.Blomstene er penest om v3ren. Τα λουλούδια είναι πιο όμορφα την άνοιξη.Απόλυτος ΥπερθετικόςΟπως ακριβώς ο Συγκριτικός, μπορεί στα Νορβηγικά ο Υπερθετικός να χρησιμοποιείται μετην έννοια του απόλυτου Υπερθετικού. Ο απόλυτος Υπερθετικός συνοδεύει έναν πολύυψηλό βαθμό ενός χαρακτηριστικού.1sommerferien hadde vi det herligste vær. Στις διακοπές είχαμε τον καλύτερο καιρό.Υπερθετικός στα ΝορβηγικάΣτα Νορβηγικά ο Υπερθετικός χρησιμοποιείται ακόμη και στην περίπτωση σύγκρισης μεδύο άτομα, πράγματα κλπ. ή και με περισσότερα.Jeg har to søstre. Maria er den eldste. Έχω δύο αδελφές. Η Μαρία είναι η μεγαλύτερη. 31

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ/TALLORDf ά τακτικά καιta απόλυτα αριθμητικάΤΑΚΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ -0«ύ!Γ nulte1-en-el-et. første2-to andre3-tre tredje4-flire fjerde5-fem femte6-seks sjette >7-sju// syv sjuende // syvende8-åtte åttende nJentfé;io -ti tiende11-eUeve: ellevte12-tbfv../ tolvte -13-tretten trettende14-fjorten ; fjortende^15-femten femtende16-seksten sekstende17-sytten syttendeisnatten,, attende;19-nltten nittende20-tjue tjuende // tyvende21-tjueen // enogtyve tjueførste // enogtyvénde22-tjueto // toogtyve tjueandre// toogtyvénde30-tretti // tredve trettiende // tredevte40-førti // førr. førtiende50-femti femtiende60-seksti sekstiende70-sytti, syttiende.80-åttl åttiende90-nltB nittiende100-hundre hundrede101-bundreogen hundreogførste20O-tohundre tohundrede530-fembundreogtretti femhundreogtrettiende1000-tusen tusende3000-tretusen. tretusende9500^ltusenf»niiundré nftuserlfémhUndfedS1

ΠαρατήρησηΣτα Νοοθηνικά . τα αοιθυ,ητικά προσθέτουν τη λέ£η και (=oe) όταν ο αριθμός πουακολουθεί είναι αικρότεοος του 100. Π.γ 180= etthundreogåttl.Οι αλλανές του 1951 στους αριθμούςΜετά από τις αλλαγές στους κανόνες των αριθμών το 1951 και μέχρι και σήμερα ισχύουν οιαριθμοί όπως αναγράφονται στον πίνακα ενώ οι δεύτερες λέξεις σε κάποιους αριθμούςαποτελούν κατάλοιπα της Δανέζικης γλώσσας και ακούγονται ακόμη και σήμερα με τηνίδια συχνότητα.Οι αριθμοί με επιθετική χρήση 1. en, ei,et(t) Ολοι οι αριθμοί δεν κλίνονται, με εξαίρεσητον αριθμό ένα(1).Jeg har kjøpt et skjørt og el bukse. Αγόρασα ένα πουκάμισο και ένα παντελόνι.Όταν θέλουμε να τονίσουμε στο ουδέτερο τον αριθμό ένα, γράφουμε τη λέξη μεδιπλό -tt.Jeg fikk ett svar på annonsen! Πήρα μία απάντηση για την αγγελία!2. Το en καιτο ett σε ορισμένες εκφράσεις• Το en χρησιμοποιείται όταν μετράμε (π.χ en, to, tre, fire ,)• Σε μαθηματικές πράξεις (π.χ en plus tre er fire)• Πριν ή μετά από κόμμα σε δεκαδικό αριθμό (π.χ en komma en gram= 1,1)• Σε αποτελέσματα αθλητικών αγώνων (π.χ Molde vant tre-en Vålerenga) Στηνώοα αναθέτωττοησιιιοποιούιιετοναοιθαό ettl (12.55=fem på ett)Ο ι αριθμοί με χρήση ουσιαστικού 1. hundrer, tusenerΟι αριθμοί αυτοί μπορούν να πάρουν καταλήξεις Πληθυντικού ότανχρησιμοποιούνται ως ουσιαστικά.Det var hundrer og tusener av mennesker Στους δρόμους ήταν συγκεντρωμένοιsamlet i gatene.__________________________ εκατοντάδες χιλιάδες.__________________ 33

2. en null, en million, en milliardΚάποιοι αριθμοί κλίνονται κανονικά όπως τα ουσιαστικά.en null/ μηδενικό nullen nuller nulleneen million/εκατ/ριο millionen millioner millioneneen milliard/δις. milliarden milliarder milliardeneNorge burde bruke milliardene fra Η Νορβηγία θα έπρεπε να χρησιμοποιεί ταoljeindustrien til å betale utelandsgjelden. δισεκατομμύρια από τη βιομηχανία πετρελαίου για την απόσβεση του δημοσίου χρέους._______________________________3. Και οι υπόλοιποι αριθμοί μπορούν να κλίνονται αλλά με τη προσθήκη της κατάληξης -er.en ener/μονάδα eneren enere enerneen femmer/πεντάρι femmeren femmere femmerneen tier/δεκάρι tieren tiere tierneHun fikk bare toere I språk. Αυτή πήρε μόνο δυάρια στη γλώσσα.Τα απόλυτα αριθμητικά 1. Τα απόλυτα αριθμητικά δεν κλίνονται στα Νορβηγικά.Vi bor i femte etasje. Μένουμε στον 5° όροφο.2. Κάποιες εκφράσεις • For det første, for det andre, for det tredje...For det første er det for dyrt og for det andre Κατά πρώτον είναι πολύ ακριβό και κατάer det for farlig. δεύτερον είναι πολύ επικίνδυνο. • Halvannen/en og en halv, halvannet/ et og et halvt.Til hver portion trenger du halvannen /en og Για κάθε μερίδα χρειάζεσαι ενάμιση μήλο.en halv eple. 34

• Annenhver/hver annen, hver tredje, hver fjerde...Annenhvert /hvert annet år maler han huset. Κάθε δύο χρόνια βάφει αυτός το σπίτι. • Nest beste, tredje beste,...Per skrev den beste og Terje den nest beste 0 Περ έγραψε την καλύτερη και ο Τάριε τηνstilen i går. αμέσως καλύτερη έκθεση χθες.3. Διαφορές στις εκφράσεις με τα ΕλληνικάΣε κάποιες εκφράσεις, οι Νορβηγοί χρησιμοποιούν κανονικό αριθμό ενώ οι Έλληνεςαριθμητικό.Vi har kjøpt oss et hus nummer to. Εμείς αγοράσαμε ένα δεύτερο σπίτι.Κλάσματα 3/12—tre tolvtedeler/tre tolvdeler1/2—en halv 1/14—en fjortendel1/3—en tredjedel/ en tredel1/4—en fjerdedel/en firedel2/5—to femtedeler/to femdelerΠαρατηρήσεις 1. Στους αοιθαούτ από το 3 έως το 12 ιιποοούυε να γρησιαοποιήσουαε είτε τον αοιθαό είτε το αοιθιιητικό . ενώ από το 13 και αετό υποοούυε αόνο τον αοιθαό. 2. Μετά από κλάσαατα το ουσιαστικό που ακολουθεί θα τίθεται πάντα στον Ενικό.Hun var bare tre hundredels sekund fra å ta Τη χώριζαν μόνο 3 δέκατα τουgull. δευτερολέπτου γιανα πάρει το χρυσό.Άλλες χρήσεις των αριθμητικών1. ΗμερομηνίεςJeg er født (den) andre august. Είμαι γεννημένος στις δύο Αυγούστου. 2. Χρονικές εκφράσεις Η Νορβηγία είναι ένα πετρελαϊκό έθνος εδώNorge har vært en oljenasjon i mange år. και πολλά χρόνια. 35

3. Εκφράσεις για ηλικίαAllerede som femtenåring var han en virtuos Αυτός ήταν βιρτουόζος στο βιολί ήδη από ταpå fiolin.________________________________ 15 του χρόνια._________________________ 4. Εκφράσεις για χρηματικά ποσά Θα μπορούσες να μου δανείσεις έναKunne du låne meg en hundrelapp? κατοστάρικο; 5. Συγκεκριμένες εκφράσεις Χίλια ευχαριστώ!Tusen takk! Αυτός είναι πολύ ικανός!Han er en ener! 36

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ/ADVERBΤα επιρρήματα είναι άκλιτες λέξειςNok/αρκετά, jo /και όμω ς, slik/έτσι, ellers/διαφ ορετικά, ned/κάτω , alltid/πάντα,overalt/γενικά , kanskje/ίσ ω ς, tilboke/πίσω .Στα Νορβηγικά το ουδέτερο των επιθέτων μπορεί να λειτουργήσει ως επίρρημα:Godt/κα λά , pent/όμορφ α , dårlig/άσχημα, bra/καλά, langt/μ α κρ ιά , fort/γρήγοραAnna er veldig pen. Η Άννα είνα ι πολύ όμορφ η, (επίθετο).Anna skriver veldig pent. Η Ά ννα γράφ ει πολύ όμορφ α, (επίρρημα).Maten er god. Το φαγητό είνα ι καλό, (επίθετο)Maten smakte godt. Το φαγητό είχε καλή γεύση, (επίρρημα)Στα Νορβηγικά χρησιμοποιούνται πολύ οι εμπρόθετοι προσδιορισμοί:Det kommer an på om været blir godt nok. Εξαρτάται από το εάν ο καιρός θα είναι αρκετά καλός.ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝΑν και τα όρια των επιμέρους κατηγοριών είναι πολύ ρευστά, τα επιρρήματα μπορούν ναχωρίζονται ανάλογα με τη σημασία τους σε:Επιρρήματα του τόπουHer/εδώ , der/εκ εξ hit/π ρ ος τα εδ ώ , dit/π ρ ο ς τα εκ εί, inn/π ρ ος τα μ έσ α , inne/μ έσ α , ut/προςτα έξω , ute/έξω , hjem /π ρος το σπίτι, hjem m e/στο σπίτι, bori/μ α κριά , borte/μακριά,fram /π ρος τα μπρος, fram m e/μπροστά, forbi/από μπροστά, hvor/όπ ου, herfra/από εδώ ,derfra/απ ό εκ εί, innom /σ ε, tllbake/πίσω , omkring/τριγύρω , bak/πίσω , ned/π ρ ος τα κάτω,nede/κάτω , ορ ρ/π ροςτα π ά νω , oppe/επ άνω , langt/ μ α κ ρ ιά 1. Επιρρήματα τόπου με διπλούς τύπουςΣτα Νορβηγικά κάποια επιρρήματα του τόπου παρουσιάζουν διπλούς τύπους. Ταεπιρρήματα που δηλώνουν κίνηση δεν παίρνουν κατάληξη ενώ τα επιρρήματα πουδηλώνουν στάση παίρνουν κατάληξη -e. 37

ΚΙΝΗΣΗΣ ΣΤΑΣΗΣInn -π ρ ο ς τα μ έσ α In n e-μ έ σ αUt-προς τα έξω U te-έξωΟρρ -π ρ ος τα πάνω O p p e-επ ά νωN ed -π ρ ο ς τα κάτω N ede-κάτω H jem m e-στο σπίτιHjem -π ρος το σπίτι Her-εδώ Der -εκείH it —n p nr ra ρδώD it-π ρ ος τα εκεί 2. Ιδιαίτερη χρήση των επιρρημάτων her (εδώ) και der (εκεί)Με τα μεταβατικά ρήματα που δηλώνουν κίνηση όπως τα: τοποθετώ (sette), κρεμώ(henge) κλπ. χρησιμοποιούμε τα τοπικά επιρρήματα h er και der παρόλο που αυτάεκφράζουν στάση.Du kan sette deg her (και όχι hit). Μπορείς να καθίσεις εδώ.Επιρρήματα του χρόνουAllerede/ήδη, alltld/πάντα, alt/ή δη , bestandig/διαρκώ ς, da/τότε, ennå/ακόμη κα ι τώρα,frem deles/ακόμη και, fø rst/αρχικά, lenge/π ολύ, nettopp/αυτή τη στιγμή, nylig/πρόσφ ατα,nå/τώ ρα, når/όπ οτε, ofte/συχνά, senere/αργότερα, siden/αργότερα, sjelden/σπ άνια ,snart/σύντομα, straks/αμέσω ς, så/τότε.Jonas kan allerede spille på fiolin. Ο Γιόνας μ π ορεί ήδη να π αίζει β ιο λ ίΕπιρρήματα του τρόπουΤα τροπικά επιρρήματα χωρίζονται σε διάφορες κατηγορίες... 1. Τρόπου (τα περισσότερα από αυτά προέρχονται από επίθετα,) bra/κα λά, fo rt/γρήγορα, godt/κα λά, hyggelig/ευχάριστα, m orsom t/αστεία-διασκεδαστικά, pent/όμορφ α , vennlig/φ ιλικά. Επίσης τα επιρρήματα όπως annerledes/διαφ ορετικά, delvis/ ε ν μ έρ ει, hvordan/όπω ς, slik/έτσι, sånn/έτσι. 38

2. Μεγέθους, Βαθμού Altfor/π ά ρα π ο λύ , bare/μόνον, enda/ακόμη, for/υπ ερ βολικά , ganske/εντελώ ςΌ ρκετά, helt/εντελώ ς, lite/λίγο, litt/κά τι,, m eget/π ολύ, m ye/π ολύ, neppe/σ χεδ ό ν κα θ όλου, nesten/σχεδόν, nok/αρκετά, nokså/αρκετά, stort/π ο λύ , svæ rt/π ά ρ α π ολύ, tem m elig/αρκετά, veldig/π ολύ. 3. Αβεβαιότητας, υπόθεσης, περιορισμούA ntagelig(νΐε)/πιϋανόν, kanskje/ίσω ς, m uligens/π ιϋ α νόν, nok/ά ρ α γε-π ιϋ ανόν,sannsynligvis/π ιϋα νόν, sikkerl/σίγουρα-ασ φ αλώ ς, trolig/π ιϋ α νόν, visst/υποϋετυκά,v isstn o k / σ ίγ ο υ ρ α . 4. ΑρνησηςAldri/π οτέ, ikke/δεν-μ η , heller ikke/ούτεΣτα Νορβηγικά το ούτε και είναι heller ikke 5. Αντίθεσης Ellers/διαφορετικά, likevel/παρόλα αυτά6. ΕμφασηςAkkurat/ακριβώ ς, bare/μόνον, nettopp/ακριβώ ς, også/επ ίσ ης, sæ rlig/ιδια ίτερ α .Επιρρήματα της αιτίαςΤα επιρρήματα αυτά δείχνουν ένα λόγο, μια αιτία για κάτι που συμβαίνειAltså/συνεπ ώ ς, derfor/γι'α υ τό , følgelig/συνεπώ ς, hvorfor/γιατίDet blir regn i morgen, altså må vi bli Αύριο θα βρέξει, συνεπώς πρέπει ναhjemme. μείνουμε στο σπίτι.Παραθετικά των Επιρρημάτων/ Gradbøyning av adverbΚάποια επιρρήματα μπορούν να έχουν παραθετικά όπως και τα επίθετα. Αυτό συμβαίνεικυρίως στα χρονικά και τα τροπικά επιρρήματα. Σε κάποια από αυτά που προέρχονται απότα αντίστοιχα επίθετα, τα παραθετικά τους ταυτίζονται με αυτά των επιθέτων.Θετκός Συγκριτικός ΥπερθετικόςFort/γρήγορα Fortere/γρηγορότερα Fortest/τάχισταPent/όμορφα Penere PenestStygt/άσχημα Styggere StyggestOfte/συχνά OftereSjelden/σπάνια Sjeldnere OftestInteressant/με ενδιαφέρον Mer interessant Sjeldnest Mest interessant 39

Langt/μακριά λ Lengre Lengst ............. |Lenge/για πολύ Lengre LengstGodt; vel /καλά Bedre Best ' ■ · :r £ . ■Vondt, indt, ille/άσχημα Verre Verst ,Mye/πολύ Mer Mest , ~ ·/i 1:;X.. f ' .*i;Lite/λίγο Mindre MihstUtt/κάμποσο Mindre ■4 MinstGjeme/euxaptowj* * heller ;; S ■ - ,· / . V i · hefct:\" ' ijrForretten smakte godt, ogtKJvedrétteø énda Το ορεκτικό ήτανκμλό,to KOptøintBho ’biKJre,tnen best ev alt smakte desserten. ~ ακόμη καλύτερο αλλάτο καλύτερσαπό όλα ....... »r·· :-------- ήταν το επιδόρπιο. ^ - ~~~ 40

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ/ΡΚΟΝΟΜΕΝΠροσωπική αντωνυμίαΗ προσωπική αντωνυμία έχει στα Νορβηγικά δύο διαφορετικούς τύπους. Τον τόπο τηςΟνομαστικής που δείχνει το Υποκείμενο της πρότασης και τον τύπο της Γενικής(Δοτική τηςΑρχαίας Ελληνικής) /Αιπατικής που δείχνει το Αντικείμενο της πρότασης.1° Ενικό Ονομαστική Ονομαστική Αιτιατική/Δοτική Αιτιατική/Δοτική2° Jeg Εγώ Meg Εμένα/δεμένα3° Du Εσύ Deg Εσένα/σ'εσένα Han Αυτός Αυτόν/</αυτόν1 Πληθυντικό Hun Αυτή Ham/Han Αυτήν /σ'αυτήν2° Den Αυτός/Αυτή Henne Αυτό/ι/αυτό3° Det Αυτό Den Αυτό/σ'αυτό Vi Εμείς Det Εμάς/σ'εμάς Dere Εσείς Oss Εσάς/σ'εσάς Αυτοί/ές/ά Dere (Σ')Αυτούς/ές/ά De DemJeg elsker henne. Εγώ την αγαπώVil du besøke meg i morgen? Θα με επισκεφτείς αύριο;Vi kjøpte en fin presang til henne. Αγοράσαμε ένα όμορφο δώρο για αυτήν.Han, hun, den ή det? 1. Στο 3° Ενικό πρόσωποπρέπει να λάβουμε υπόφιν το εάν μιλάμε για πρόσωπο ή για μια κατάσταση. Τα (han); hun αντικαθιστούν μόνον ανθρώπους ενώ όταν μιλάμε για πράνιιατα ή ζώα χρησιμοποιούμε τ(ΓdenJa a r o αρσενικό/Βηλυκό:_______________1går traff jeg Terje. Han jobber som Χθες συνάντησα τον Τάριε. Αυτόςlærer nå. δουλεύει ως καθηγητής τώρα.Vi haren hund. Den heter Jack. Εχουμε ένα σκύλο. Αυτός ονομάζεται Τζακ.Vi har leid ei hytta. Den ligger på fjellet. Νοικιάσαμε ένα εξοχικό. Αυτό βρίσκεται στο βουνό.2. Ο ουδέτερος τύπος det όμως αντικαθιστά όχι μόνον πράγματα/καταστάσεις ουδετέρου νένους αλλά και ουσιαστικά qnfipTrpnu wH/nnr-Vi har kjøpt et nytt hus. Det er større en Αγοράσαμε ένα καινούργιο σπίτι. Αυτόdet gamle. είναι μεγαλύτερο από το παλιό. 41

Τύπος του ΑνηκειμένουΙδιαίτερη προσοχή δίνουμε στην προσωπική αντωνυμία που βρίσκεται σε θέσηΚατηνοοουυένου .Τότε χρησιμοποιούμε τον τύπο της προσωπικής αντωνυαίατ τουΑντικειμένου. όχι του Υποκειμένου:Det var ham. Αυτός ήταν.Jeg er yngre enn deg. Είμαι νεώτερος από εσένα.Ευγενικός ΤύποςΣήμερα ο ευγενικός τύπος χρησιμοποιείται πολύ σπάνια, αντ'αυτσύ επιλέγουμε τον τύποτου β' Ενικού, ακόμη και όταν μιλάμε σε αγνώστους ή σε άτομα μεγαλύτερα ηλικιακά απόεμάς.Kan jeg hjelpe Dem? Μπορώ να σας βοηθήσω;Πρόθεση +προσωπική αντωνυμία στα ΝορβηγικάΟπως και στα Ελληνικά χρησιμοποιούμε προθέσεις μαζί με προσωπικές αντωνυμίες:Husk på detl Να το θυμάσαι αυτό!Han tok kniven og skar et stykke brød med Αυτός πήρε ένα μαχαίρι και έκοψε έναden. κομμάτι ψωμί με αυτό.Αυτοπαθής αντωνυμία/ Seg 1. Η Νορβηγική γλώσσα χρησιμοποιεί την αυτοπαθή αντωνυμία/seg, ιπου αντιστοιχεί στη Μέση φωνή των Ελληνικών. Αυτότ ο τύπος δεν αλλάζει στο 3° Ενικό και 3° Πληθυντικό ηοόσωπο . ενώ στα υπόλοιπα πρόσωπα επιλέγουμε τον τύπο της προσωπικής αντωνυμίας που ταυτίζεται με της αυτοπαθούς.Jeg skynder meg. ΒιάζομαιDu skynder deg. ΒιάζεσαιHan skynder seg. ΒιάζεταιVi skynder oss. ΒιαζόμαστεDere skynder dere. ΒιάζεστεDe skynder seg. Βιάζονται2. Στη Νορβηγική γλώσσα η αυτοπαθής δεν μπορεί να εκφράσει την αλληλοπάθεια. Σ'αυτή την περίπτωση χρησιμοποιούμε την αλληλοπαθητική αντωνυμία.De er glad I hverandre. Αυτοί αγαπιούνται. □ 42

3. Στη Νορβηγική στον ευγενικό τύπο χρησιμοποιούμε τον τύπο της προσωπικής αντωνυμίας!Sett Dem i stolen! Καθίστε στην καρέκλα!Αλληλοπαθητική αντωνυμίαΓια την αμοιβαία σχέση πρέπει να χρησιμοποιείται η αλληλοπαθητική αντωνυμίαhverandre:Dere må hjelpe hverandre. Εσείς πρέπει να βοηθιέστε.De traff hverandre hver onsdag. Αυτοί συναντιούνταν κάθε Τετάρτη.Στη Νορβηγική γλώσσα δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την αυτοπαθή αντωνυμία σεαυτή την περίπτωση. Στα Νορβηγικά πρέπει πάντα να χρησιμοποιούμε την αλληλοπαθητικήαντωνυμία hverandre.Ο τύπος hverandresΣτα Νορβηγικά μπορούμε να σχηματίσουμε τη Γενική πτώση της αλληλοπαθητικής■ αντωνυμίας :De leste hverandres dagbøker. Αυτές διάβασαν μεταξύ τους τα ημερολόγιά τους.Συχνότερα όμως χρησιμοποιείται ένας εμπρόθετος προσδιορισμός:De leste dagbøkene til hverandre. Αυτές διάβασαν τα ημερολόγιά τους.Κτητική αντωνυμία/ EiendomsordMin, din και vår1. Οι κτητικές αντωνυμίες πιίη(=δικός μου), din (δικός σου), vår (=δικός μας)κλίνονται στα Νορβηγικά όπως τα επίθετα , εξαρτώνται δηλαδή από το γένος καιτον αριθμό των ουσιαστικών στα οποία αναφέρονται: ______Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Πληθυντικόςmin/δικός μου mi/δική μου mitt/δικό μου mine/δικοί μουdin di ditt dinevår vår vårt våre 43

1går fikk jeg besøk av vennene mine i det Χθες με επισκέφθηκαν οι φίλοι μου στοnye huset mitt. καινούργιο μου σπίτι.2. Στα Νορβηνικά η κτητική αντωνυμία δεν παίρνει άλλες καταλήξεις όταν η αντωνυμία αντικαθιστά το ουσιαστικό και μάλιστα η αυτή η αντωνυμία τίθεται τις περισσότερες Φορές μετά από το ουσιαστικό που συνοδεύει:ι-aren min er eldre enn din. 0 πατέρας μου είναι μεγαλύτερος από το δικό σου.deresΗ κτητική αντωνυμία του 2ουΠληθυντικού είναι deres και δεν αλλάζει:Fårjeg leie bilen deres? Μπορώ να δανειστώ το αυτοκίνητό σας;Αυτοπαθείς και μη αυτοπαθείς κτητυιές αντωνυμίες του 3ουπροσώπουΠολύ μεγάλη προσοχή πρέπει να δώσουμε στο εάν η κτητική αντωνυμία αναφέρεται στουποκείμενο της ιδίας πρότασης ή όχι:Αυτοπαθείς τύποι:Ουσιαστικό που Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Πληθυντικός Ελληνικάμας ανήκει})) sin si sitt sine δικόςτου/δικήΑυτοπαθής του/δικό τουκτητική δικοίτους/δικές τους/δικάτουςαντωνυμίαΜη αυτοπαθείς τύποι:Λέξη στην οποία Αρσενικό θηλυκό Ουδέτερο Πληθυντικός Ελληνικάαναφερόμαστε}}} hans hennes dets deres δικός του/δικήΜη αυτοπαθές dets deres του/δικό του(άτομο) δικοί τους/δικέςΚτητική dens dens τους/δικά τουςαντωνυμία (όχι δικός του/δυ<ήάτομο) του/δικό του δικοί τους/δικές τους/δ«άτους 44

Sin, si, sitt και sine 1. Οι αυτοπαθείς τύποι sin, si, sitt, sine χρησιμοποιούνται όταν υποκείμενο και κτήτορας ταυτίζονται, είναι δηλαδή το ίδιο πρόσωπο. Αυτό ισχύει τόσο στις κόοιεσ όσο και τις δευτερευουσες προτάσεις!Αυτοπαθές Αυτός παίρνει το πουλόβερ του.Han tar genseren sin.Μη αυτοπαθές Αυτός παίρνει το πουλόβερ τουHan tar genseren hans. (δηλ.άλλου)Αυτοπαθές Αυτοί παίρνουν τα πουλόβερ τους.De tar genserne sine.Μη αυτοπαθές Αυτοί παίρνουν τα πουλόβερ τουςDe tar genserne deres. (δηλ.άλλων)2. Ο τύπος της κτητικής αυτοπαθούς αντωνυμίας εξαρτάται αποκλειστικά από το γένος και τον αριθιιό του ουσιαστικού.Peter spiser epletsitt. Ο Πέτρος τρώει το μήλο του.Hans, hennes και deres 1. Εάν η κτητική αντωνυμία δεν αναφέρεται στο υποκείμενο της ίδιας πρότασης, τότε χρησιμοποιούνται σι_μη αυτοπαθείς τύποι hans, hennes, deres. Εδώ όμως_η επιλογή της κατάλληλης αντωνυμίας δεν γίνεται με κριτήριο το ουσιαστικό αλλά με το άτομο /ζώο /πράγμα στο οποίο αναφέρεται: • Εάν η λέξη αναφοράς είναι άντρας, επιλέγουμε το hansPeter er snill. Nå har jeg lånt huset 0 Πέτρος είναι ευγενικός. Τώραhans. δανείστηκα το σπίτι του.• Εάν είναι γυναίκα, το hennesMaria er snill. Nå har jeg lånt huset Η Μαρία είναι ευγενική. Τώραhennes. δανείστηκα το σπίτι της. 45

Εάν είναι σε πληθυντικό, χρησιμοποιούμε to deresPeter og Maria er snille. Nå har jeg Ο Πέτρος και η Μαρία είναι ευγενικοίlånt huset deres. Τώρα δανείστηκα to σπίτι τους.__________2. Οι τύποι όβ ικ,κ α ι^ εί^ α ρ ουσ ιά ζοντα ι ενίοτε στο γραπτό λόγο εφόσον η λέξη αναφοράς δεν είναι κάποιος άνθρωπος. • Οταν η λέξη αναφοράς είναι αρσενική ή θηλυκή, χρησιμοποιούμε το dens. Jeg liker verken regjeringen eller dens Δεν μου αρέσει ούτε η κυβέρνηση sammensetning._____________________________ ούτε η σύνθεσή της._____________________ * Οταν όμως είναι ουδέτερη η λέξη αναφοράς, χρησιμοποιούμε το dets. Hun studerte landet med særlig vekt Αυτή σπούδασε τη χώρα με ιδιαίτερο ρ§ dets historie._____________________________ βάρος στην ιστορία της.__________________3. Οι αυτοπαθείς τύποι tnc κτητικής αντωνυυίαε δεν απορούν να λειτουονήσουν ως υποκείιιενο της πρότασηςΙ Για το λόνο αυτό γοησιυοποιούαε τις υη κτητικές αυτοπαθείτ αντωνυυίες hans, hennes, deres/Klokka hans er fra Sveits. Το ρολόι τουΐίναι από την Ελβετία.Κτητική αντωνυμία μετά από το ουσιαστικόΣτα Νορβηγικά οι κτητικές αντωνυμίες συνήθως τίθενται μετά από το ουσιαστικό πουσυνοδεύουν. Τότε το ουσιαστικό θα βρίσκεται στον οριστικό του τύπο:Han bori huset sitt. Αυτός μένει στο σπίτι του.De har med seg lekene slne. Αυτά έχουν μαζί τους τα παιχνίδια τους.Κτητική αντωνυμία πριν από το ουσιαστικόΟι κτητικές αντωνυυίες απορούν να τεθούν Φυσικά και ποιν από το ουσιαστικό αλλά τώοααυτό ιιε τη σειρά του θα τεθεί στον αόριστο τύπο του. Αυτό συμβαίνει κυρίως στιςακόλουθες περιπτώσεις:Σε ορισμένες εκφράσεις:Det må etter min mening være feil. Αυτό πρέπει να είναι λάθος κατά τη γνώμη μου. 46

2. Σε συνδυασμό με το hver (ο καθένας). Τότε η κτητική αντωνυμία τίθεται ανάμεσα σε αυτήν την λέξη και το ουσιαστικό: De spiser hvert sitt brød. Ο καθένας τρώει το ψωμί του. Για να τονίσουμε την αντωνυμία: Det er mitt hus, ikke ditt! Αυτό είναι το σπίτι μου, όχι το σπίτι σου! 3. Σε συνδυασιιό υε τη λέξη egen (δικός μου). Η κτητική αντωνυμία προηνείται αυτής Han har sitt eget rom. Αυτός έχει το δικό του δωμάτιο.Δεικτικές αντωνυμίες/ PekeordDen και denne (εκείνος-αυτός)Τέτοιες αντωνυμίες είναι-το den και το denne.Αρσενικό 1 den εκείνος | denne αυτός den εκείνη denne αυτήΘηλυκό det εκείνο dette αυτόΟυδέτερο εκείνο ι-ες-α disse αυτοί-ές-άΠληθυντικός | deDette glasset er stort nok, men det glasset er Αυτό το ποτήρι είναι αρκετά μεγάλο αλλάfo r lite. εκείνο το ποτήρι είναι πολύ μικρό. __________Με τις δεικτικές αντωνυμίες χρησιμοποιούμε συχνά και τα τοπικά επιρρήματα her (εδώ)και der (εκεί) για να δώσουμε έμφαση στο διαχωρισμό ανάμεσα σε μικρή και μεγάληαπόσταση από το αντικείμενο.Slik και sånn (=τέτοιος)1. Τα slik και sånn έχουν την ίδια σημασία. Ωστόσο έχει επικρατήσει η τάση να επιλέγουμε το slik yta τον γραπτό λόγο και το sånn για τον προφορικό. 1Αρσενικό 1 slik sånn τέτοιοςI Θηλυκό sånn τέτοιαί Ουδέτερο slik sånt τέτοιο1 Πληθυντικός slikt sånne τέτοιοι-ες-α J slike 47