1414005TM-คู่มือครูสุขศึกษาฯ-ป4[230125]

กระตนุ ความสนใจ สสาํ ํารรEวxวpจจloคคrนeน หหาา อธิบายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engage Explain Evaluate Explore Expand Explore สาํ รวจคน หา อาหาร เปนส่ิงที่เราบริโภคเขาไปและทําให ¶ŒÒ¹¡Ñ àÃÂÕ ¹¨Ð´è×Á¹Á 1. ครูถามนักเรียนวา รางกายไดรับสารอาหารท่ีเปนประโยชนตอ Ê¡Ñ ñ ¡Å‹Í§ • อาหารคอื อะไร รา งกาย (แนวตอบ อาหาร คือ สงิ่ ท่ีเรากินเขาไปแลว ¹¡Ñ àÃÕ¹¤Ç÷Òí ÍÂÒ‹ §äà ใหป ระโยชนตอรา งกาย โดยเปนอาหารทไี่ ด ผลิตภัณฑสุขภาพ เปนผลิตภัณฑที่ผลิตขึ้น มาจากท้งั พชื และสตั ว) เพื่อตอบสนองความตอ งการของคนเรา เพอื่ ใหม ี • ผลติ ภณั ฑสขุ ภาพคอื อะไร สขุ ภาพดี เชน ยา เครือ่ งสําอาง อาหารสาํ เรจ็ รปู (แนวตอบ ผลิตภัณฑสุขภาพ คอื ผลิตภณั ฑ วติ ามนิ เครอื่ งปรงุ รสอาหาร อาหารเสรมิ เปน ตน ทใ่ี ชในการอปุ โภคบริโภค เพื่อการดํารงชีวติ และมีวัตถุประสงคเพอื่ สุขภาพอนามัยทีด่ ี) ๑ การเลือกซอื้ อาหารและผลิตภัณฑส ขุ ภาพ1 อาหารและผลิตภัณฑสุขภาพ เปนส่ิงท่ีจําเปนตอชีวิตเรา อาหารจะทําให 2. ใหนักเรียนชว ยกนั ยกตวั อยางอาหารและ รางกายเจริญเติบโต สวนผลิตภัณฑสุขภาพชวยสงเสริมสุขภาพท่ีดีใหแก ผลติ ภณั ฑส ขุ ภาพทีใ่ ชในชีวิตประจาํ วนั ผูบริโภค ดังนั้นเราจึงควรมีความรูในการเลือกบริโภคอาหารและผลิตภัณฑ 3. ครูเขยี นชอ่ื อาหารและผลิตภัณฑสขุ ภาพที่ ๑.สุขภาพ ดังนี้ นกั เรียนยกตัวอยา งมาบนกระดานดํา แลวให หลกั ในการเลือกซ้อื อาหารและผลติ ภณั ฑสขุ ภาพ นักเรยี นรว มกันแสดงความคดิ เหน็ วา นกั เรียน มีวิธกี ารเลือกซื้ออาหารและผลติ ภณั ฑส ขุ ภาพ ทนี่ ักเรยี นชว ยกนั ยกตัวอยา งอยา งไร เราควรมหี ลกั ในการเลือกซอ้ื อาหารและผลิตภณั ฑสขุ ภาพ ดงั น้ี ๓ป2ประโยชน ËÅ¡Ñ ¡Òà มฉี ลากระบุ ประหยัด àÅ×Í¡«é×ÍÍÒËÒà ขอ ความที่ ปลอดภยั áÅÐ¼ÅµÔ À³Ñ ± ผบู รโิ ภคควรรู มีเครื่องหมายเลข ปรกึ ษาผูเ ชี่ยวชาญ ทะเบยี นอาหารและยา 梯 ÀÒ¾ กอ นใช เชน ยา วติ ามนิ เคร่ืองสาํ อาง เปน ตน ๔๑ บรู ณาการเชอ่ื มสาระ นักเรียนควรรู ครูบูรณาการความรูใ นสาระสุขศกึ ษาฯ กบั สาระการงานอาชพี ฯ วชิ า 1 ผลิตภัณฑส ขุ ภาพ หมายถึง อาหาร ยา เครือ่ งสําอาง เครอื่ งมอื แพทย การงานอาชีพฯ เรื่อง หลกั การเลือกซื้ออาหาร โดยใหน ักเรยี นศึกษาหลกั การ เปนตน ซ่ึงเปนผลิตภณั ฑที่ใชใ นการอุปโภคบริโภค เปน ผลิตภณั ฑท ี่จําเปน ตอ เลอื กซอื้ อาหารแตล ะชนิดจากวชิ าการงานอาชีพฯ แลวจดบนั ทกึ ขอ มลู การดาํ รงชีวิต และมวี ตั ถปุ ระสงคเพ่อื สุขภาพอนามัย เพือ่ เปนแนวทางในการเลอื กซอ้ื อาหารท่ปี ลอดภัย 2 3ป เปนหลกั ในการเลือกซอื้ อาหารที่ถกู สุขลกั ษณะ ดังนี้ กิจกรรมทาทาย 1. ประโยชน เลือกซื้ออาหารทสี่ ดใหม มคี ณุ คาทางโภชนาการ เพราะมี ประโยชนต อรา งกาย ใหนักเรยี นสบื คนขอมูลเกย่ี วกบั ความหมายของเลขทะเบยี นอาหารและ ยาแตละตัว แลว บันทกึ ขอ มูลลงในกระดาษ แลว นาํ ไปตดิ ท่ปี ายนิเทศ 2. ประหยดั เลอื กซ้ืออาหารทีม่ มี ากตามฤดกู าล ไดแ ก ผักและผลไม เพราะจะมรี าคาถูก และไดอาหารทส่ี ดใหม 3. ปลอดภยั เลอื กซอ้ื อาหารทีส่ ะอาด ไมมีสารปนเปอน ผลติ จากแหลง ทีเ่ ช่ือถอื ได คมู ือครู 41

กระตุน ความสนใจ สสาํ ํารรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Expand Evaluate Engage Explore Explain สาํ รวจคน หา Explore 1. ครูจําลองสถานการณ โดยสมมุติวาในหอ งเรยี น ๒. การเลอื กซอื้ อาหารและผลติ ภณั ฑส ุขภาพประเภทตา งๆ คอื ตลาด ซึง่ มรี ูปภาพอาหารอยูตามจุดตา งๆ อาหารและผลติ ภณั ฑส ุขภาพประเภทตางๆ มวี ิธกี ารเลือกซอ้ื ดงั นี้ ภายในหอง ไดแ ก ๑) อาหารประเภทเนอ้ื สตั ว มีวธิ เี ลอื กซื้อ ดังนี้ • เนื้อสตั ว • น้ําปลา • ผักและผลไม • น้าํ สม สายชู • อาหารแหงชนดิ ตา งๆ • สผี สมอาหาร • อาหารกระปอ ง • ผงชรู ส ประเภทอาหาร วธิ กี ารเลอื กซือ้ • ผลิตภณั ฑเสรมิ อาหาร • เครอ่ื งสําอาง 2. ใหนักเรียนแบง กลมุ กลมุ ละ 3 -4 คน โดย เนื้อหมแู ละเนือ้ วัว ● เน้ือหมูตองมีสีชมพู สวนเนื้อวัวตองมีสีแดงสด ใหแ ตล ะกลมุ จบั ฉลากประเภทอาหารทจ่ี ะ ไมม ีกล่ินเหม็นเปรีย้ ว หรือเปนเมอื กล่นื ๆ ตองเลือกซ้ือในตลาด 1 ชนิด เม่ือไดอาหารที่ 2 ตอ งการแลว ใหแ ตละกลมุ สบื คน ขอมูลวิธีการ ● กดไปแลวเน้ือตองกลับมาเปนรูปเดิม ไมบุมตาม เลือกซ้อื อาหารท่ีตนเองจบั ฉลากได โดยการ เน้อื เปด และเน้ือไก หาขอมูลจากแหลงเรียนรตู า งๆ หรอื สอบถาม ● รตออยงไนม้วิ มมเีอื มทด็ ่กี สดีขาวคลายเม็ดสาค1ู เพราะเปน ไขของ จากพอ คาแมคาในโรงเรียน 3. ใหน ักเรียนแตละกลมุ สรปุ ผลการสืบคน และ พยาธิ เตรยี มนําเสนอหนา ชั้นเรียน ● ไมมกี ลน่ิ เหมน็ หนื โดยเฉพาะบริเวณใตปก อธบิ ายความรู ใตข า ● บรเิ วณชวงลาํ คอทต่ี อกับลําตวั และที่ปลายปก ตองไมมสี คี ล้าํ Explain 1. ใหนกั เรียนกลมุ ที่สืบคน เร่ือง การเลือกซื้อ กงุ ● มีเปลือกแข็ง หัวไมขาด หางและขาตองไมเปน เน้ือสตั ว ออกมานาํ เสนอวธิ ีการเลอื กซ้ือให ปลา สชี มพูหรอื สสี ม เพ่ือนฟง หนาช้ัน ๔๒ ● ไมม ีกลิ่นเหม็นเนา 2. ครตู ั้งคําถามจากเนื้อหาท่นี ําเสนอใหเพอ่ื น ● ไมค วรซือ้ เนื้อกุงที่แกะเปลือกออกแลว เพราะอาจ กลมุ อ่นื ๆ ตอบ เพอ่ื ดูความเขาใจ เชน • ถา พบเน้ือหมทู มี่ ีสีแดงสดควรเลอื กซอ้ื หรอื ไม เปนเน้อื กงุ ท่ไี มส ด เพราะเหตุใด ● เหงอื กสีแดงสด ลกู ตาใส เกล็ดไมหลุด (แนวตอบ ไมค วร เพราะเนือ้ หมูน้ันอาจใสสี ● กดแลวเนอ้ื ไมบมุ ตามรอยน้วิ มือทก่ี ด แตควรเลอื กเนอ้ื หมทู ม่ี ีสีตามธรรมชาติ เชน ● ไมมีกล่ินเหมน็ เนา สชี มพู เปนตน ) • ถาแมค า ขายกงุ ที่กองรวมกนั ในราคาถกู มาก ขอสอบ O-NET เราควรซื้อทนั ทีหรอื ไม อยา งไร ขอ สอบป ’52 ออกเกย่ี วกับเรอ่ื ง การเลือกซ้ืออาหาร (แนวตอบ ไมควรรีบซื้อทันที ควรดใู หแ นใจ อา นขอความตอ ไปน้ี แลวตอบคาํ ถาม กอนวาเปนกงุ ทไ่ี มเนา เชน ไมมกี ล่นิ เหมน็ วันนี้เปนวันเกดิ ของฟาใส ฟา ใสต่ืนแตเ ชา ไปเลอื กซ้อื อาหารสด หัวไมข าด เปนตน) ขนมหวาน และเครอ่ื งดมื่ ทตี่ ลาด เพ่อื มาจัดงานเล้ยี งเพ่อื นๆ ทีบ่ า น เม่ือกลบั ถงึ บา น ฟาใสและแมช ว ยกันประกอบอาหาร หลงั จากรับประทาน นกั เรยี นควรรู อาหารเสร็จแลว ฟา ใสและเพอื่ นๆ ไดรวมกจิ กรรมบนั เทิงอยา งสนกุ สนาน 1 เมด็ สาคู เปน ไขพยาธิตวั ตดื พบในเน้ือหมู เมด็ สาคู 2 เนื้อไก ในปจ จบุ ันจะมกี ารหั่นไกแ ยกขายเปนสวนตา งๆ เพอ่ื สะดวกในการ ฟา ใสควรเลอื กอาหารสดขอ ใดถงึ จะปลอดภยั และมปี ระโยชนทสี่ ุด ประกอบอาหาร ซ่ึงเราควรเลอื กไกแตละสว นใหเ หมาะสมกบั อาหารแตล ะชนดิ เชน 1. ไขไ ก หนอ ไมดอง ลูกชิ้นเดง 2. ไขไ ก ผักกาดขาว ปลาทู • เนื้ออกไก หรอื สนั ในไก จะมเี น้ือนุม ไขมนั ตา่ํ ปรุงสุกงาย จึงเหมาะสาํ หรบั 3. เนอ้ื หมู ผกั กาดดอง กุนเชยี งสีแดง นาํ มาผดั ปรงุ อยางรวดเร็ว 4. เน้ือหมู ลกู ชนิ้ เดง ไขไก วิเคราะหคําตอบ อาหารทเ่ี ราไมควรรับประทานคือ อาหารท่ีเติม • นองติดสะโพก จะมเี นอื้ แนน มีความเหนียวกวาเน้ือสวนอก เหมาะสาํ หรบั สารเคมเี พอ่ื ถนอมอาหาร หรืออาหารเจือสี เชน อาหารหมกั ดอง กุนเชยี ง- หมกั แลว ทอด หรอื ยาง และการตมเคีย่ วนานๆ สแี ดง ลูกช้ินเดง เปน ตน ดังนน้ั ขอ 2. เปนคําตอบทีถ่ ูก • โครงไก เหมาะสําหรบั ทาํ น้ําสตอ็ ก เพ่ือใชในการทําแกงจืด ตมยาํ 42 คูมือครู

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Evaluate Explain Expand Explain อธบิ ายความรู ๒) อาหารประเภทผักและผลไม มีวิธเี ลอื กซอื้ ดงั น้ี 1. ใหนกั เรียนกลุม ตอ ไปออกมานําเสนอวิธีการ เลอื กซื้ออาหารเหลาน้ี ตามลําดับ ประเภทอาหาร วธิ ีการเลือกซ้ือ • ผกั และผลไม • อาหารแหงชนิดตางๆ ผักและผลไม ● เลือกซื้อผักที่สด ใบหรือผลไมเหี่ยว ใบมีรอยกัด • อาหารกระปอง ของหนอนหรือแมลงเล็กนอย หรือเลือกผักท่ีปลูก โดยไมใชยาฆาแมลง หรือสารเคมี 2. ครตู ้งั คาํ ถามจากเน้ือหาที่นําเสนอ ใหเ พอ่ื น กลมุ อืน่ ๆ ตอบ เพือ่ ดูความเขา ใจ เชน ● ควรเลือกซ้ือผลไมท ี่สด ไมเห่ยี ว และเปนผลไม • ถาหากเราไมเ ลอื กซ้อื ผกั และผลไม ทมี่ ีในฤดูกาล ตามฤดกู าลจะเปน อยางไร (แนวตอบ ทาํ ใหไดผ กั และผลไมท ่ีไมส ด ๓) อาหารแหง ชนิดตา งๆ เชน ปลาหมึกแหง ถัว่ เมลด็ แหง เปนตน ราคาแพง และอาจมีสารเคมตี กคางในผัก มีวิธีเลอื กซ้ือ ดังนี้ และผลไม) • อาหารแหง อะไรบา งทน่ี ักเรียนบริโภคใน อาหารแหง 1ประเภทอาหาร วธิ ีการเลือกซอ้ื ชวี ิตประจําวนั (แนวตอบ คาํ ตอบข้ึนอยกู ับนักเรียนแตล ะคน ● เลอื กซอ้ื ผลิตภัณฑท ผ่ี ลติ ใหมๆ ไมอบั ชืน้ เชน พรกิ ปน หรือ ถัว่ ลสิ งในกวยเต๋ียว) ● ไมมีจดุ ดางดาํ ไมใสสี • เราจะทราบไดอ ยางไรวา อาหารกระปองที่ ● ไมม ีเช้อื รา ซื้อหมดอายหุ รือไม อยางไร ● ไมม กี ลน่ิ เหมน็ หืน (แนวตอบ ใหด ูท่ฉี ลากขางกระปอ งหรอื ดทู ่ี ฝากระปอ ง โดยจะมกี ารระบุวันท่หี มดอายุ ๔) อาหารกระปอง มีวิธีเลือกซ้ือ ดงั น้ี ซ่งึ อาจจะพบคําวา วนั หมดอายุ หรอื Exp. ควรบริโภคกอ น ซึ่งหมายถึงวันหมดอายุ ประ2เภทอาหาร วธิ ีการเลือกซื้อ ของอาหารกระปองน้ัน เชน Exp. 20/12/55 หมายถึง อาหารกระปอ งน้ีควรรับประทาน อาหารกระปอ ง ● เลือกซื้อท่ีกระปอ งไมบ บุ หรือไมโ ปงนูน กอ นวันท่ี 20 เดือนธนั วาคม พ.ศ. 2555 และไมเปนสนิม เปน ตน ) ● อานฉลากกอ นซ้ือทกุ ครั้ง ● เลอื กซือ้ อาหารกระปอ งท่ียังไมหมดอายุ ● เลือกซอื้ ผลติ ภัณฑท มี่ เี ครอื่ งหมาย อย. ๔๓ ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEดิT นักเรียนควรรู ถานกั เรยี นไปตลาด แลว พบอาหารกระปอ งยห่ี อ ทร่ี ับประทานเปน ประจํา 1 อาหารแหง เชน ถว่ั เมล็ดแหง ทม่ี เี ชือ้ รา จะมสี ารอะฟลาทอ็ กซิน (aflflatoxin) กําลังลดราคา แตอ าหารกระปอ งน้นั มฉี ลากทซี่ ดี จาง หรอื หลุดหาย ฉกี ขาด ซง่ึ เปน สารพษิ ชนิดหนึง่ ทปี่ นเปอ นอยใู นอาหาร เปนสาเหตุท่ีทาํ ใหเ กดิ มะเร็งทีต่ ับ นักเรียนควรจะซ้อื มารบั ประทานหรือไม เพราะอะไร และอวยั วะอน่ื ๆ เชน ไต ระบบหายใจ ระบบทางเดินอาหาร ระบบประสาท แนวตอบ ไมค วรซ้ือ เพราะการทฉ่ี ลากมีสีซีดจาง อาจเปนเพราะมีการเกบ็ ระบบสืบพนั ธุ และระบบภูมิคุมกนั เปน ตน รกั ษาทไ่ี มถ กู ตอ ง โดยอาจเกบ็ อยใู นบรเิ วณทมี่ แี สงแดดและความรอ น จงึ อาจ ทาํ ใหอ าหารในกระปอ งเสียได และการท่ฉี ลากมีการฉีกขาด กไ็ มค วรซอ้ื สารอะฟลาทอ็ กซนิ สามารถทนความรอ นไดถ งึ 260 องศาเซลเซยี ส การหงุ ตม เชน กัน เพราะทําใหเ ราไมส ามารถทราบขอมลู ท่ีอยูบนฉลากอาหารได หรือ ธรรมดาไมส ามารถทาํ ลายสารพษิ น้ีได ดังนัน้ หากถัว่ ที่ซือ้ มามีราแมเพียงเลก็ นอย ไดร บั ขอ มลู ไมค รบถว น ซงึ่ ถา หากเปน สว นทร่ี ะบวุ นั หมดอายุ แตเ ราไมท ราบ เราควรทิ้งถว่ั นัน้ ไป เพราะไมป ลอดภัยหากนํามาบรโิ ภค และเก็บอาหารไวน าน ก็อาจทาํ ใหอาหารในกระปองนนั้ เสยี ซงึ่ จะเปน 2 อาหารกระปอ ง อาหารกระปองท่บี บุ อาจเกดิ จากการตกกระแทก ทาํ ให อันตรายหากนํามารับประทาน รอยตะเขบ็ ปริแตก เกดิ การรัว่ ซมึ อากาศเขา ไปทาํ ใหอ าหารเสยี ได อาหารกระปอง ทดี่ ี เมอ่ื เปดกระปองจะตองไดย นิ เสยี งลมทเ่ี ขา ไปแทนสุญญากาศในกระปอ งทันที คูมอื ครู 43

กระตุน ความสนใจ สาํ รวจคนหา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Explore Expand Evaluate Engage Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ใหกลุมตอไปออกมานําเสนอวิธเี ลือกซอ้ื อาหาร ๕) ผงชูรส มวี ธิ เี ลอื กซ้อื ดังน้ี เหลา นต้ี ามลําดับ • ผงชูรส ผงชูรส1 ประเภทอาหาร วธิ กี ารเลอื กซอื้ • น้ําปลา • นํา้ สม สายชู ● มเี คร่ืองหมาย อย. • สผี สมอาหาร ● เลือกผงชูรสแทซ่ึงมีลักษณะผลึกเปนแทงยาวๆ 2. ใหนกั เรียนกลมุ อน่ื ๆ ท่ีไมไดเ ปน ผรู ายงาน คอดตรงกลาง ใส ไมมสี ี ไมมีความวาว ซกั ถามขอ สงสัย เพื่อใหเ กดิ ความเขา ใจในส่งิ ● บรรจุในซองท่ีเรยี บรอ ย ไมฉีกขาด ทเ่ี พือ่ นรายงาน ๖) น้าํ ปลา มวี ธิ ีเลอื กซอ้ื ดงั นี้ 3. ครตู ้ังคาํ ถามวา • เราจะรูไดอยางไรวา อาหารท่ใี สส ีนั้นเปน สี ประเภทอาหาร วธิ ีการเลือกซอ้ื ท่ปี ลอดภยั (แนวตอบ อาหารทใ่ี สส ี ถามสี ีเขมมาก หรอื นาํ้ ปลา ● มีเคร่ืองหมาย อย. สสี ดใสมาก ไมค วรซอ้ื มากิน เพราะอาจเปน ● อยูในบรรจุภณั ฑท ่ีมีฉลากระบุวนั หมดอายุ สีทเี่ ปน อันตราย ซ่งึ ถา จะเลอื กซื้ออาหารที่ ใสส ี อาจเลือกอาหารทมี่ สี อี อนๆ หรอื เปน ขอ มูลผบู รโิ ภค ช่ือทอ่ี ยูผผู ลติ ปริมาตรสทุ ธิ สธี รรมชาติ เปน ตน ) ● สขี องนํ้าปลาไมเ ขม เกินไป ไมม ตี ะกอน และไมใ ส 3. ครูอธบิ ายเพิ่มเติมวา การรบั ประทานอาหาร สารกนั บดู บางชนิด เชน กวยเตีย๋ ว อาหารตามสง่ั เปน ตน อาจตองมกี ารปรุงรสชาติของอาหารใหถ ูกปาก ๗) นาํ้ สม สายชู มวี ิธีเลือกซอ้ื ดังน้ี ซงึ่ ผรู บั ประทานไมอ าจทราบวาเครอื่ งปรงุ รส เหลา นั้น มีอันตรายหรือไม เพราะไมเหน็ ขวด นา้ํ สม สายชป2ู ระเภทอาหาร วธิ ีการเลือกซ้อื ผลติ ภณั ฑ เห็นเพียงแตเครื่องปรุงรสทีบ่ รรจุอยู ในภาชนะทีแ่ ตล ะรา นจัดไว ● บรรจุในขวดแกว เพอ่ื ปอ งกนั การกัดกรอ น ซงึ่ วิธีสังเกตเบอ้ื งตน วา เครอื่ งปรุงรสน้นั มเี คร่ืองหมาย อย. มีลักษณะใส ไมมีตะกอน ปลอดภยั หรือไม อาจทําได เชน น้าํ สมสายชู ใหสงั เกตจากพรกิ ที่ดองในน้าํ สม วา ถา เปน ● ควรมปี ระเภทของนา้ํ สม สายชรู ะบุ เชน น้าํ สม สายชปู ลอม เนอื้ พรกิ จะมสี ีขาวซดี น้าํ สมสายชูหมัก นํา้ สม สายชูกลน่ั เปนตน เปอยยยุ เปนตน ● ระบปุ รมิ าณกรดนา้ํ สม ๔ - ๗ % และปรมิ าตรสทุ ธิ ๘) สผี สมอาหาร มีวิธีเลือกซอ้ื ดังนี้ ประเภทอาหาร วธิ กี ารเลือกซ้อื สผี สมอาหาร ● บนฉลากจะตองมีขอความเลขทะเบียนตํารับ สผี สมอาหาร ตอ งระบคุ าํ วา สผี สมอาหาร ชอื่ สามญั ๔๔ ของสผี สมอาหาร ปรมิ าณสทุ ธิ วิธีใช ● ควรเลือกใชสีผสมอาหารท่ีไดจากธรรมชาติ เชน สมี วงจากดอกอัญชัน สเี ขยี วจากใบเตย นักเรยี นควรรู ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT ในการเลือกซ้อื นา้ํ สม สายชู นักเรยี นมีหลกั ในการเลือกซอื้ อยางไร 1 ผงชรู ส เปนเครอ่ื งปรงุ รสท่ีคนเชอื่ วาเพมิ่ ความอรอยกลมกลอมใหอาหาร 1. เลือกซอ้ื ยีห่ อที่มีการโฆษณา จึงทําใหบ างคนนยิ มใสผ งชรู สในปรมิ าณมากๆ ในอาหาร ซึง่ อาจทําใหเ กิด 2. เลือกตามคําแนะนําของเพอ่ื น อนั ตรายตอสขุ ภาพได เชน เกิดอาการแพ มีอาการชาบริเวณใบหนา และหู 3. ศกึ ษารายละเอยี ดทฉ่ี ลากขางขวด วงิ เวียน หวั ใจเตน เร็ว เปนตน และจากความนิยมใสผงชรู สกันอยางแพรหลาย 4. เลอื กยีห่ อทม่ี ีปรมิ าณกรดนํ้าสม สงู ทาํ ใหผ ูผลติ บางรายใชส ารปลอมปนในผงชรู สเพอื่ ลดตนทุนการผลิต ซง่ึ สาร วิเคราะหคาํ ตอบ การเลือกซือ้ นํา้ สม สายชู ควรเลอื กทีม่ ีเครื่องหมาย ดังกลา วอาจเปน อันตราย ทําใหผรู บั ประทานมีอาการเบอื่ อาหาร ออนเพลยี อย. ระบปุ ระเภทของนา้ํ สม ระบุปรมิ าณกรดน้ําสม และปรมิ าตรสุทธิ ผิวหนงั อักเสบ เปนตน ซึ่งผูซอื้ สามารถดไู ดท ีฉ่ ลากขา งขวด สว นการเลอื กตามคาํ แนะนาํ ของ 2 น้าํ สมสายชู แบง ออกเปน 3 ชนิด ดังนี้ เพอ่ื น ตามโฆษณา และมีปรมิ าณกรดน้าํ สม สูง อาจทาํ ใหไดนํา้ สมสายชู ท่อี ันตรายได ดังนั้น ขอ 3. เปน คําตอบท่ถี ูก 1. น้าํ สม สายชูหมกั เปน ผลติ ภัณฑท่ีไดจ ากธญั พชื ผลไม หรอื นํ้าตาล มาหมกั สาเหลาตามวิธีธรรมชาติ 2. นํา้ สมสายชูกลั่น เปน ผลติ ภัณฑทไี่ ดจากการหมักเชอ้ื น้าํ สม สายชกู ับ แอลกอฮอลก ลน่ั เจอื จาง 3. นํ้าสมสายชูเทียม เปนผลติ ภัณฑท ี่ไดจ ากการนาํ กรดนํา้ สมมาเจอื จาง 44 คูมอื ครู

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxวpวaาาnมมdเขเขา ใา จใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล Engage Explore Explain Expand Evaluate อธบิ ายความรู Explain ๙) ผลิตภณั ฑเสริมอาหาร มีวธิ เี ลือกซ้ือ ดังนี้ 1. ใหนกั เรยี นกลมุ ตอไปออกมานําเสนอวธิ ีการ เลอื กซอ้ื ผลติ ภณั ฑเหลา นต้ี ามลาํ ดับ ผลติ ภณั ฑปเรสะรเมิ ภอทาหผาลร1ติ ภัณฑ วธิ ีการเลอื กซ้ือ • ผลิตภัณฑเ สรมิ อาหาร • เครื่องสาํ อาง ● ควรคาํ นงึ ถงึ ความจําเปน เพราะผลติ ภัณฑ เสริมอาหารมกั มรี าคาแพง เชน วิตามิน 2. ใหเ พ่ือนกลมุ อ่ืนที่ยงั มีขอสงสยั ซักถามกลุมท่ี เปนผรู ายงาน ● มเี ครอื่ งหมาย อย. ● ไมค วรเชอื่ การโฆษณาชวนเชื่อที่เกินจริง และ 3. ครูอธิบายเพม่ิ เตมิ วา ผลติ ภณั ฑเ สรมิ อาหาร จะมรี ปู ลกั ษณใกลเ คียงกบั ผลิตภัณฑยา แต ของแจกของแถม ไมใชผลติ ภณั ฑยา ดงั นัน้ จึงไมส ามารถรกั ษา หรอื บรรเทาโรคใดๆ ตลอดจนไมส ามารถ ๑๐) เคร่อื งสาํ อาง มีวธิ ีเลอื กซอื้ ดงั น้ี เปลีย่ นระบบการทํางานภายในรา งกายหรอื ชวยเปลย่ี นแปลงโครงสรางของรา งกายได ประเภทผลิตภัณฑ วิธีการเลอื กซอ้ื 4. ครูและนกั เรยี นรว มกันสรุปหลักการเลือกซือ้ เครอ่ื งสาํ อาง ● อานฉลากดูสวนประกอบวามีสวนประกอบที่เปน ผลิตภัณฑต างๆ อันตรายหรือไม มเี ครอ่ื งหมาย อย. ขยายความเขา ใจ Expand ● ผลติ จากแหลงทเ่ี ช่อื ถือได มีใบเสรจ็ ถูกตอ ง ● ไมควรซือ้ เครอื่ งสาํ อางจากรถเรขายทว่ั ไป 1. ใหนักเรียนบอกวธิ กี ารเลอื กซอ้ื อาหารและ ผลิตภัณฑส ุขภาพท่กี ําหนดในกิจกรรม หรอื หลงเช่ือในสรรพคุณอวดอา ง การเรยี นรทู ่ี 1 ขอ 1 ¡Ô¨¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹Ã·ŒÙ èÕ ñ ๒ 2. ใหนกั เรียนสอบถามผูปกครองหรอื ผูร ูเ กยี่ วกับ หลักการเลือกซ้อื อาหาร คนละ 5 ชนิด แลว ๑ บอกวธิ กี ารเลอื กซื้ออาหารทีก่ ําหนดให บนั ทกึ ขอ มูลลงในสมุด จากน้ันครสู ุมนกั เรยี น 2-3 คน ออกมานําเสนอวิธกี ารเลอื กซื้ออาหาร ๑ และผลิตภัณฑส ุขภาพทีก่ ําหนดใหถูกตอ ง ตรวจสอบผล Evaluate ๒ สอบถามผูป กครองหรอื ผรู เู กย่ี วกบั หลกั ในการเลือกซือ้ อาหาร มาคนละ ๕ ชนดิ ครูตรวจสอบความถกู ตองของบันทกึ หลกั การ แลว บันทึกขอ มูลลงในสมดุ เลือกซื้ออาหารและผลิตภัณฑส ขุ ภาพของนักเรยี น ๔๕ ขอ สอบ O-NET นกั เรยี นควรรู ขอ สอบป ’52 ออกเก่ยี วกบั เรื่อง การเลอื กซื้อผลติ ภัณฑสุขภาพ 1 ผลิตภัณฑเ สรมิ อาหาร เปนผลิตภณั ฑท ่ใี ชรับประทานนอกเหนอื จากการ ในการเลือกซ้อื ผลติ ภัณฑเ สรมิ ความงาม นักเรยี นมีหลักในการเลอื กซ้ือ รบั ประทานอาหารหลกั ตามปกติ เพอื่ เสริมสารบางอยา ง สว นใหญม กั อยใู น รปู ลกั ษณะเปนเม็ด แคปซลู ผง เกล็ด ของเหลว เชน สาหรายสไปรลู ินา อยางไร นา้ํ มันปลาโคเอน็ ไซมควิ เท็นแคปซลู เปน ตน ผลติ ภัณฑส ขุ ภาพมจี ุดมงุ หมาย 1. เชอื่ ตามคาํ โฆษณาในวทิ ยุและโทรทศั น สําหรบั บคุ คลทัว่ ไปทีม่ ีสขุ ภาพปกติ ไมใ ชสําหรับผูปวย และไมควรใหเ ด็กและ 2. เช่อื ตามคําแนะนําในแผน โฆษณา สตรีมีครรภรับประทาน 3. ศึกษาจากฉลากแนะนําผลิตภณั ฑ 4. เลอื กตามคาํ แนะนําของเพ่อื น เฉลย กิจกรรมการเรยี นรู วเิ คราะหคําตอบ 1. ตอบ 1. และ 2. การโฆษณาไมว า จะเปนวทิ ยุ โทรทศั น หรือแผนโฆษณา 1) ปู ควรเลอื กท่ตี าใส ไมม กี ล่นิ เหม็น มนี ํา้ หนกั มาก เมื่อกดลงกลางหนาอก อาจเกินความเปนจริง และมรี ายละเอียดไมชดั เจน ของปูตองไมย บุ หรือบุมตามรอยน้ิวมือ 3. ฉลากแนะนําผลิตภณั ฑจะบอกสงิ่ ท่ีผูบรโิ ภคควรรู เชน 2) อาหารกระปอง ควรเลอื กท่กี ระปอ งไมบุบ ไมเ ปน สนิม ระบวุ นั หมดอายุ สว นประกอบ วิธกี ารใช คาํ แนะนาํ เปนตน มเี ครื่องหมาย อย. 4. ผลติ ภณั ฑเ สริมความงามบางชนดิ อาจเหมาะกบั เฉพาะบคุ คล คมู ือครู 45 จงึ ไมควรซ้ือตามคาํ แนะนํา ดังนัน้ ขอ 3. เปนคาํ ตอบทถี่ กู

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สสาํ ํารรEวxวpจจloคคrนeน หหาา อธิบายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Explain Expand Evaluate Engage Explore กระตนุ ความสนใจ Engage ใหน กั เรียนนาํ ฉลากอาหารและฉลากยาทเ่ี ตรยี ม ๒ ฉลากอาหารและผลติ ภัณฑสขุ ภาพ มาแลวสงั เกตขอมลู บนฉลากอาหาร จากนั้นครูถาม ฉลาก เปน สงิ่ ทตี่ ดิ บนภาชนะบรรจอุ าหารหรอื ผลติ ภณั ฑส ขุ ภาพเพอ่ื แสดง นักเรียนวา ขอมูลแกผูบริโภค และใชเปนหลักในการเลือกซื้ออาหารและผลิตภัณฑสุขภาพ ขอ มลู บนฉลากอาหารจะแสดงรายละเอียดท่ีสาํ คญั ดงั น้ี • บนฉลากอาหารของนกั เรียนมีขอมูลอะไรบาง Ç¹Ñ à´Í× ¹»‚·è¼Õ ÅÔµ 1 (ตอบ ข้นึ อยกู ับขอ มลู ในฉลากของนกั เรยี น ©ÅÒ¡ÍÒËÒÃ Ç¹Ñ à´×͹»·‚ ÕèËÁ´ÍÒÂØ เชน ชื่ออาหาร วนั เดอื นปทีผ่ ลติ สว นประกอบ เปน ตน ) เพือ่ ปองกนั อนั ตรายท่อี าจ เกดิ จากการบริโภคสนิ คาทห่ี มดอายุ • นักเรยี นคิดวา สิ่งทอ่ี ยูบนฉลากมีความสําคัญ อยางไร (ตอบ ขึ้นอยูกับขอ มูลในฉลากของนกั เรยี น เชน ทาํ ใหรูร ายละเอยี ดของอาหาร เปนตน ) สาํ รวจคน หา Explore ª×èÍÍÒËÒà 1. ใหนกั เรียนศกึ ษาเรอ่ื งฉลากอาหารและฉลากยา เพอ่ื ใหซ ้ืออาหารไดต รง ในหนงั สือเรียน หนา 46 - 48 แลวสรุปประเด็น ตามความตองการ สําคัญ เพื่อเตรียมนําเสนอหนาชั้นเรียนในหัวขอ ตอไปน้ี ¢ŒÍÁÅÙ âÀª¹Ò¡Òà • ความสาํ คัญของฉลากอาหารและผลติ ภณั ฑ สขุ ภาพ ชวยใหเลือกซือ้ อาหาร • ขอ มลู ทจี่ ําเปนตอ งมบี นฉลาก และขอ มลู และเลอื กบรโิ ภคใหเหมาะ ท่ไี มจ าํ เปน ตองมบี นฉลาก กับความตอ งการ หรอื ภาวะ ทางโภชนาการ และชวยเปรียบเทียบให 2. ใหนักเรยี นวิเคราะหฉ ลากอาหาร และฉลากยา เลือกซ้ือผลิตภัณฑอาหารชนิดเดียวกันท่ีมี ทน่ี กั เรยี นนาํ มาวา มขี อ มลู ใดบา งทจี่ าํ เปน ตอ งมี คุณคาทางโภชนาการสงู กวา และฉลากอาหารและฉลากยาของนักเรยี นมี ขอมลู ท่จี าํ เปนครบถวนหรือไม »ÃÁÔ ÒµÃÊØ·¸Ô 3. ใหน กั เรยี นเปรยี บเทยี บขอมลู ฉลากอาหารและ ชวยใหทราบน้ําหนัก ฉลากยาวา มีขอ มูลบนฉลากเหมอื นกันหรอื ไม ของอาหารทตี่ องการ และมีหลักการเลือกซอ้ื เชน เดียวกันหรอื ไม อยา งไร ÊÇ‹ ¹»ÃСͺ·ÕèÊíÒ¤ÑÞ ชวยในการเปรยี บเทียบ กบั สินคาชนดิ เดียวกัน เพือ่ เปน ขอ มูลในการ ตัดสนิ ใจเลอื กซื้อ และชว ยหลกี เลย่ี ง ๔๖ อาหารท่ีมอี าการแพได นักเรียนควรรู ขอสอบ O-NET ขอ สอบป ’52 ออกเก่ียวกับการเลือกซอื้ เคร่อื งด่ืม 1 วนั เดือน ป ที่ผลิต วัน เดอื น ป ทีห่ มดอายุ ทร่ี ะบบุ นฉลากของอาหาร เครอื่ งดมื่ ชนดิ ใดทเ่ี หมาะสมกบั ฟา ใส และเพื่อน และผลติ ภณั ฑสขุ ภาพ ควรสังเกต ดงั นี้ 1. นมกลอ งรสจืด น้าํ ผลไม น้ําเปลา 2. นมรสกาแฟ นํ้าหวาน น้ําผลไม 1. วัน เดอื น ป ที่ผลติ สงั เกตจากขอความ 3. ชาดาํ เย็น น้าํ มะพรา ว นํา้ เปลา • Mfd. Date • Mfg. 4. น้ําสมคน้ั น้าํ อัดลม น้ําหวาน (สาํ หรบั ยาน้าํ มีอายุ 3 ป และยาเม็ดมีอายุ 5 ป) วิเคราะหคําตอบ นมกลอ งรสจืด ทาํ ใหร างกายเจรญิ เติบโต นาํ้ ผลไม และนาํ้ เปลา ทาํ ใหระบบขบั ถา ยทํางานเปน ปกติ สวนนมรสกาแฟ และ 2. วนั เดอื น ป ท่หี มดอายุ สงั เกตจากขอ ความ ชาดําเยน็ มีสารคาเฟอีน สวนน้ําอดั ลม มีนาํ้ ตาลและแกส มาก จงึ ไมค วร • Exp. Date • Expiry Date • Use before • Best before เลอื กซอื้ ดังนน้ั ขอ 1. เปน คาํ ตอบท่ถี ูก • หมดอายุ • ควรบริโภคกอ น *ในการตอบคําถาม O-NET ขอน้ี ใหอานขอความจากหนา 42 กอน การสังเกตฉลากผลติ ภณั ฑตา งๆ กอนตัดสินใจเลือกซอื้ ผลิตภณั ฑน น้ั เปนการปอ งกนั สิทธขิ องตวั เราในฐานะผูบ ริโภคสนิ คา และควรทําเปน นสิ ัย เพราะชวยใหเกิดความปลอดภยั จากการใชผ ลติ ภัณฑตา งๆ 46 คูม อื ครู

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคนหา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Evaluate Explain Expand Explain ª×èÍáÅзµÕè Ñ駢ͧ¼ŒÙ¼ÅµÔ อธบิ ายความรู ชว ยใหท ราบวาผูผลิต เปนใคร เมื่อเกดิ ปญ หา 1. ครูสุมนกั เรยี น 2 - 3 คน ออกมารายงาน เก่ยี วกบั ผลติ ภณั ฑจะไดรอ งเรยี น หนา ชั้นวา ฉลากอาหารและผลติ ภัณฑสขุ ภาพ หรือสามารถเรยี กรอ งคา ชดเชยได มีความสําคญั อยา งไร ขอ มูลใดบา งท่ีจาํ เปน ตอ งมีบนฉลาก และขอมูลใดที่ไมจ าํ เปนตอ ง Ç¸Ô Õ㪌 มบี นฉลาก ชวยใหใชส นิ คา 2. ใหนกั เรยี นรวมกันสรุปวาขอมลู ท่ีจาํ เปน ตอ งมี ไดถ ูกตอ งและปลอดภยั บนฉลากอาหาร ไดแ ก • ชอ่ื อาหาร áà¤ÅÃÐ×èÍàŧˢ·ÁÐÒÂàºÕÂ͹Â1. • เลขสารบบอาหาร หรือเลขทะเบยี น เครอื่ งหมาย อย. ชว ยรับรองคณุ ภาพของ • ชื่อและทตี่ งั้ ของผูผลติ ผบู รรจุ หรอื ผูนําเขา สินคาวา ปลอดภยั • ปรมิ าณอาหาร (นา้ํ หนักสทุ ธิ หรือ และไดมาตรฐาน ปริมาตรสทุ ธ)ิ • สว นประกอบท่ีสาํ คัญ ¢ŒÍ¤ÇÒÁÃÐºØ • ขอความระบุ เชน ไมใ ชว ัตถกุ นั เสีย ไมใสสสี ังเคราะห ● ไมใชวตั ถุกันเสยี • วนั เดือน ป ทผี่ ลติ ● ไมใชส ีสังเคราะห วนั เดอื น ป ท่ีหมดอายุ • วิธีใช วิธปี รงุ เพื่อรบั ประทาน • คาํ แนะนาํ ในการเกบ็ รกั ษา ã¹¼ÅÔµÀѳ±Í è×¹æ ¨ÐÁ¡Õ ÒÃáÊ´§ÃÒÂÅÐàÍÂÕ ´¢Í§ÊÔ¹¤ŒÒ µÒÁ·è¡Õ ÅÒ‹ ÇÁÒ áµ‹¨Ðà¾èÁÔ àµÁÔ µÒÁª¹Ô´¢Í§¼ÅµÔ À³Ñ ± ๔๗ ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEดิT นกั เรยี นควรรู รายละเอยี ดในขอใดไมจ ําเปนตองระบบุ นฉลากอาหาร 1 เลขทะเบยี น หรือ เลขสารบบอาหาร คือ เลขประจําตวั ผลติ ภณั ฑอ าหาร 1. ท่ีอยขู องผผู ลติ จะเปนตัวเลข 13 หลกั แสดงอยภู ายในกรอบเคร่ืองหมาย อย. ซ่ึงรายละเอียดของ 2. ขอมูลโภชนาการ เลข 13 หลกั จะแบง ออกเปน 5 กลมุ ดงั นี้ 3. วัน เดือน ป ทผ่ี ลิต 4. สถานทวี่ างจาํ หนาย กลมุ ที่ 1 ประกอบดวย เลข 2 หลัก คอื จงั หวดั ท่ีตั้ง หรอื สถานท่ีทีผ่ ลติ วเิ คราะหคาํ ตอบ อาหารหรอื นําเขา อาหาร ขอ มูลบนฉลากอาหารควรระบุที่อยูข องผูผลิต เพราะถา เกิดปญ หา กลุมที่ 2 ประกอบดวย เลข 1 หลกั คอื สถานะของสถานท่ีทีผ่ ลิตหรอื นาํ ผูบริโภคสามารถแจง ผูผ ลติ ได เขา อาหาร และหนวยงานที่เปน ผูอนญุ าต ขอ มูลโภชนาการ ทําใหผบู รโิ ภคเลือกซอ้ื อาหารไดต รงตามความตองการ กลุมท่ี 3 ประกอบดว ย เลข 5 หลกั โดยเลข 3 หลักแรก หมายถึงเลข วนั เดือน ป ทีผ่ ลติ ทาํ ใหผูบรโิ ภคเกิดความปลอดภยั จากการบริโภค สถานท่ีผลิตหรือนําเขา อาหาร สวนเลข 2 หลกั สุดทาย คือ ตัวเลข 2 หลัก สุดทาย อาหาร ของป พ.ศ. ท่ไี ดรบั อนุญาต สวนสถานที่วางจําหนา ย ไมใชขอ มูลจาํ เปนที่ผบู รโิ ภคควรรู ดังนัน้ กลุม ท่ี 4 ประกอบดวย เลข 1 หลกั คอื หนว ยงานทอ่ี อกเลขสารบบอาหาร ขอ 4. เปน คําตอบท่ีถกู กลุมที่ 5 ประกอบดว ย เลข 4 หลกั คอื ลําดบั ทขี่ องอาหารทผ่ี ลิตหรอื นาํ เขา ของสถานท่แี ตล ะแหง แยกตามหนวยงานทีเ่ ปน ผอู นุญาต คูมอื ครู 47

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคน หา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขา าใจใจ ตรวจสอบผล Explore Evaluate Engage Explain Explain Expand อธบิ ายความรู 1. ใหนกั เรยี นรว มกนั สรปุ ขอมลู บนฉลากยา ไดแ ก ©ÅÒ¡ÂÒ »ÃÐàÀ·¢Í§ÂÒ • ช่ือยา • เลขทะเบยี นยา บงบอกใหท ราบวาเปน • ประเภทของยา ยาประเภทใด เชน • สว นประกอบของยา ยาอนั ตราย ยาใชเฉพาะที่ • สรรพคณุ ของยา • ปรมิ าณยา หรอื ขนาดบรรจุของยา สรรพคณุ • ช่ือและทีต่ ั้งของผผู ลิต ชื่อผูน ําเขา และ ประเทศที่ผลิต ชวยใหผูใชเลอื กใชย า • วัน เดอื น ป ท่ผี ลติ หรอื วนั เดือน ป ทห่ี มด ในการรักษาตรงตามอาการ อายุของยา ทีเ่ กดิ ขน้ึ • วธิ ใี ชและคําเตือนในการใชยา ÇÔ¸Õ㪌áÅФíÒàµÍ× ¹ 2. ใหน กั เรียนชวยกนั อธิบายวา ฉลากอาหาร และฉลากยา มหี ลักการเลอื กซอ้ื เชน เดียวกัน ชวยใหผ ใู ชใ ชยาไดถูกตอ ง หรอื ไม โดยครูชวยอธบิ ายเพ่ิมเติม และปลอดภัย ขยายความเขา ใจ Expand Ç¹Ñ à´Í× ¹»‚·èÕ¼ÅÔµ Ç¹Ñ à´×͹»‚·ÕèËÁ´ÍÒÂØ 1. ใหน กั เรยี นตดิ ฉลากอาหาร หรือ ผลติ ภัณฑ สขุ ภาพ 1 ชนิดลงในสมดุ และชบี้ อกขอ มลู ปองกันอันตรายจากการ บนฉลาก จากนน้ั วิเคราะหวา อาหารหรอื ใชยาทีห่ มดอายุ ผลติ ภณั ฑชนดิ นี้ควรซอื้ หรือไม พรอมทง้ั บอก เหตผุ ล ¡Ô¨¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃչ̷٠Õè ò 2. ใหนกั เรยี นสอบถามพอแมหรือผูปกครอง ๑ ติดฉลากอาหารหรือผลติ ภณั ฑสขุ ภาพ ๑ ชนิด ลงในสมดุ และชบ้ี อกขอมูลบนฉลาก เกยี่ วกับการเลือกซอ้ื อาหาร และผลติ ภัณฑ ๒ สอบถามพอ แมเ กย่ี วกบั การเลอื กซอ้ื ผลติ ภณั ฑอ าหารและสขุ ภาพ แลว บนั ทกึ ขอ มลู ลงในสมดุ สุขภาพ แลว บันทกึ ขอมูลลงในสมุด จากนนั้ ๓ อานสถานการณส มมตุ ิ แลวเขยี นหลกั ในการซือ้ อาหารตามท่ีกาํ หนด วเิ คราะหว า เปน การเลือกซอื้ ทถ่ี ูกตองหรือไม ถาไมถ กู ตอ งใหเ ขียนอธิบายวธิ ที ี่ถกู ตอ ง สมมตุ วิ า แมจ ะทาํ อาหารเยน็ แตอ าหารสดและอาหารแหง ในครวั หมดทกุ ชนดิ แมจ งึ ขอรอ งใหน กั เรยี นไปซอ้ื ของทต่ี ลาดมาให โดยแมจ ดรายการอาหารทจี่ ะทาํ ไดแ ก แกงสม 3. ใหนกั เรยี นอา นสถานการณสมมุติ ในกิจกรรม ผกั กาดขาวกบั ปลา ไขเจียวหมสู บั ผดั ผกั คะนา กบั กุง และสม ลอยแกว ใหน กั เรียนเลือก การเรยี นรูท ี่ 2 ขอ 3 หนา 48 แลว เขียนหลกั ใน สว นประกอบของรายการอาหารที่แมจ ะทํามา ๕ ชนิด จากนั้นเขยี นอธบิ ายหลกั ในการ การเลือกซือ้ อาหารตามท่กี ําหนด เลอื กซอ้ื อาหารเหลา นนั้ ๔๘ เฉลย กจิ กรรมการเรียนรู บูรณาการเช่ือมสาระ 3. แนวตอบ ครูบูรณาการความรูใ นสาระสขุ ศึกษาฯ กบั สาระการงานอาชีพฯ วิชา การงานอาชพี ฯ เรื่อง การเลือกซือ้ อาหาร โดยใหนกั เรียนอานฉลากอาหาร เลือกซือ้ : ผักกาดขาว ปลา ไขไ ก หมู และกงุ กอนซ้ือทุกครง้ั เพือ่ ใหเกิดความเคยชินในการเลือกบรโิ ภคอยา งปลอดภยั ผักกาดขาว : ควรเลือกทีส่ ด ไมม รี อยช้าํ ใบติดโคนแนน ปลา : ควรเลอื กทส่ี ด ตาใส ไมมีกลิน่ เหม็น เกล็ดไมห ลุด กจิ กรรมสรา งเสรมิ ไขไ ก : ควรเลอื กทส่ี ด เปลือกไขไ มม ขี ี้ไกต ดิ อยู เขยา แลวไมค ลอน หมู : ควรเลอื กท่เี นอ้ื สชี มพู ไมเ ขียวคลาํ้ ไมมกี ลนิ่ เหม็นเปร้ยี ว ใหน ักเรยี นสํารวจอาหารหรือผลิตภัณฑส ขุ ภาพมา 2 ชนิด แลววิเคราะห วา อาหารหรือผลติ ภัณฑนีค้ วรเลือกซื้อหรอื ไม พรอมทั้งใหเ หตผุ ล จากนั้น กดเนื้อแลว ไมบมุ ตามรอยน้วิ มอื ออกมาเลาใหเพ่ือนฟง กงุ : ควรเลอื กที่มเี ปลือกแขง็ หวั ไมห ลดุ หางและหวั ไมเ ปน สีสม ไมมกี ลน่ิ เหมน็ 48 คูมอื ครู

กระตุนความสนใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขขยยาายยEคคxวpวaาาnมมdเขเขาใา จใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล Engage Explore Explain Expand Evaluate ขยายความเขา ใจ Expand ๔ เขียนบอกขอ มูลของฉลากตามหมายเลขทกี่ าํ หนดลงในสมุด แลว ตอบคาํ ถาม 1. ใหนกั เรียนดภู าพในกจิ กรรมการเรยี นรทู ี่ 2 ขอ 4 หนา 49 แลวเขยี นบอกขอมลู ของฉลาก ñ ตามหมายเลขท่ีกําหนดลงในสมุด แลว ตอบ คาํ ถาม ò õ 2. ใหนักเรียนตอบคําถามวา นกั เรยี นควรทํา ó อยา งไร เมอื่ นกั เรียนไปซือ้ ของทตี่ ลาดนัด แลวพบแชมพูทมี่ ลี ักษณะเหมือนกับท่ีนักเรียน ô ใชเปน ประจาํ และมรี าคาถกู กวามาก แตไมมี ฉลากสินคา โดยเขยี นคําตอบลงในสมดุ ๑) ขอ มูลบนฉลากของผลิตภณั ฑนคี้ รบถว นหรอื ไม ๒) ขอมลู ใดบนฉลากทไี่ มจ ําเปนตอ งพิจารณาก็ได 3. ใหน กั เรยี นชว ยกันตอบคาํ ถามขยายความรู ๓) นกั เรียนจะเลือกบรโิ ภคสินคา นห้ี รอื ไม เพราะเหตใุ ด สูก ารคดิ หนา 49 ๕ นักเรยี นควรทําอยางไร เมอ่ื นกั เรยี นไปซอื้ ของที่ตลาดนัด แลวพบแชมพทู ่มี ลี ักษณะเหมอื น 4. ใหน กั เรยี นสรุปเนื้อหาในหนวยการเรยี นรูท ี่ 3 แชมพทู ่นี กั เรียนใชเ ปน ประจาํ แตไ มม ีฉลากและมรี าคาถูกกวา มาก เร่ือง สง่ิ แวดลอ มรอบตัว อารมณกับสขุ ภาพ และอาหาร และผลติ ภณั ฑสุขภาพ โดยสรปุ ¢ÂÒ¤ÇÒÁÃÙŒ ÊÙ¡‹ ÒäԴ เปนแผนผังความคดิ การอา นฉลากอาหารและผลติ ภณั ฑส ขุ ภาพกอ น ตรวจสอบผล Evaluate การเลือกซอ้ื มีผลดีตอ สขุ ภาพอยา งไร 1. ครตู รวจสอบความถกู ตองของการชี้บอก ๔๙ ขอมูลบนฉลากอาหารหรือผลติ ภณั ฑส ขุ ภาพ ทน่ี กั เรยี นติดลงในสมุด 2. ครตู รวจสอบความถูกตอ งบนั ทึกการสอบถาม ของนักเรยี น และการบอกวธิ เี ลือกซ้อื อาหารท่ี ถกู ตอ ง เฉลย กจิ กรรมการเรียนรู 4. ตอบ 2. ชือ่ ผลติ ภัณฑ 3. สถานท่ผี ลิต 1. วนั หมดอายุ 4. เคร่ืองหมาย อย. 5. ขอ มูลโภชนาการ ตอบคาํ ถาม 1) ขอมูลบนฉลากของผลติ ภัณฑน ีค้ รบถวน 2) ขอ มลู 1 - 5 จําเปน ตองพิจารณาทกุ ขอ มลู 3) เลือก เพราะมีฉลากทมี่ ขี อมลู ครบถวน ไมเปน อนั ตราย และมเี ครอ่ื งหมายรับรองคุณภาพสินคา 5. ตอบ ไมค วรซ้ือแชมพทู ี่ไมม ีฉลากระบุ เพราะอาจเปน ผลติ ภณั ฑทไี่ มไดรบั มาตรฐาน และอาจเปน อนั ตรายตอ ผใู ชได เฉลย ขยายความรูสกู ารคิด แนวตอบ การอา นฉลากจะทําใหเ ราเลอื กซ้ืออาหารและผลติ ภณั ฑท่ีมคี วามปลอดภัยตอ สุขภาพ และไมท ําให เกดิ อันตรายตอรางกาย เมือ่ กินอาหารหรือใชผลติ ภัณฑน ้นั ๆ คูมอื ครู 49

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล Explore Explain Expand Engage Evaluate Evaluate ตรวจสอบผล 1. ครตู รวจสอบความถกู ตอ งของหลักการเลือกซ้ือ ÊÒ¨´ÃШÊíÒíÒäǤŒ ÑÞ แยกขยะกอ นทิ้ง ดา นบวก อาหารที่นกั เรยี นเลอื กมาจากสถานการณสมมติ  ทาํ ความสะอาดสถานทต่ี า งๆ  ดีใจ หนา 48  กําจดั นํ้าเสีย  ราเริง  มองโลกในแงด ี ดานบวก  ใชทรัพยากรอยางประหยัด ดานลบ  ทาํ กจิ กรรมท่ี  แขง็ แรง 2. ครตู รวจสอบวา นกั เรยี นเขยี นขอ มูลของฉลาก ปญหาที่มีผลตวิธอีรสักุขษภาาสพ�ิงแวดล  โกรธ  สขุ ภาพจติ ดี ตามหมายเลขไดถ กู ตอง และสามารถตอบ  เสยี ใจ สรางสรรค  เปนที่รัก คําถามไดถ ูกตอง  สะอาด  หาวธิ ผี อ นคลาย ดานลบ  เปน ระเบยี บ  พฒั นาจติ ใจ  ออนแอ 3. ครูพิจารณาการตอบคาํ ถามเกี่ยวกับการเลอื ก  อากาศถายเท ารมณาง สภาวะทางอารมณ  จิตเสอื่ ม ซ้อื แชมพู  ไมม ีคนคบ บาน หลักฐานแสดงผลการเรยี นรู การจัด เสริมสสรภาวะทางอ 1. บนั ทกึ หลกั การเลอื กซื้ออาหารและผลิตภณั ฑ  นา้ํ เนา เสีย กอาหารผลตอสุขภาพ สุขภาพ  อากาศเปนพิษ อม  ขยะมลู ฝอย หลกั การเลอื กซ้อื 2. ภาพขอมูลฉลากอาหารและผลติ ภัณฑส ุขภาพ  สารพิษ �ิสงแวด ลอมรอบ ัตว  ๓ ป. 3. แผนผงั ความคดิ เรือ่ งสง่ิ แวดลอ มรอบตัว อารมณ ความสาํ คญั ารม ณ ักบ ุสขภาพ ประโยชน มนษุ ยใชส ง่ิ แวดลอ มในการดาํ รงชวี ติ การเลอื กซอื้ ประหยัด กบั สุขภาพและอาหาร และผลิตภณั ฑ ขภาพ หลักการเลือ ปลอดภยั ดูแลสขุ ภาพ อาหอารและผลติ ภณั ฑส ุ  มฉี ลากระบุ  มี อย. ฉลาก เนื้อสัตว ➤ สชี มพู ไมม กี ล่ินเหม็นเปร้ยี ว ผกั และผลไม ➤ สด สะอาด ปลอดสารพิษ อาหารแหง ➤ แหงสนทิ ไมขน้ึ รา อาหารกระปอง ➤ กระปอ งไมบบุ มี อย. แสดงขอ มลู แกผ บู รโิ ภค เชน ชอ่ื สนิ คา น้าํ ปลา ➤ บรรจภุ ัณฑท่ีมีฉลากระบุ วนั หมดอายุ เครอื่ งหมาย อย. เปน ตน เพื่อใหผูบริโภคเลือกซื้ออาหารและ วันหมดอายุ มี อย. ผลิตภัณฑสขุ ภาพไดอ ยางปลอดภยั ผลิตภัณฑเ สริมอาหาร ➤ ความจาํ เปน/มี อย. µÃǨÊͺµ¹àͧ นักเรียนลองสงั เกตตนเองดูวา ปฏิบัตติ ามสิ่งตา งๆ เหลาน้ไี ดห รอื ไม ❏ บอกความสัมพนั ธข องสิ่งแวดลอมกับสขุ ภาพได ❏ ดูแลรกั ษาสิง่ แวดลอมทถี่ กู สุขลักษณะ และเปน ผลดตี อสุขภาพได ❏ บอกสภาวะอารมณ ความรูสึกทมี่ ีผลตอ สขุ ภาพได ❏ บอกวิธเี ลอื กซ้อื อาหารและผลติ ภณั ฑส ุขภาพได ๕๐ ❏ เปรียบเทยี บอาหารและผลติ ภณั ฑส ุขภาพเพือ่ การบริโภคได บูรณาการอาเซยี น กจิ กรรมทาทาย ครอู ธบิ ายเพิ่มใหนกั เรียนเขา ใจวา การกาํ กบั ดแู ลเคร่ืองสําอางในประเทศไทย ใหน ักเรียนปฏิบัตติ นเปน อย.นอ ย 1 เดอื น โดยใหน กั เรยี นตรวจสอบ ตงั้ แตป  พ.ศ. 2551 เปน ตน ไป เปน ไปตามขอ ตกลงวา ดว ยแผนการปรบั กฎระเบยี บ ขนมหรอื อาหารทีจ่ ําหนายในโรงเรยี นหรือบริเวณรอบๆ โรงเรยี น และ เครอื่ งสาํ อางใหสอดคลองกนั แหง อาเซียน (Agreement on the ASEAN ใกลๆ บาน วา มีขนมหรืออาหารชนดิ ใดบา งทไ่ี มมีฉลากอาหารหรอื มขี อ มลู Harmonized Cosmetic Regulatory Scheme หรอื AHCRs’) โดยมวี ัตถุประสงค บนฉลากอาหารไมครบถวนถูกตอง โดยใหนกั เรียนบันทกึ ขอ มลู ไว จากนัน้ เพื่อสง เสรมิ ความรวมมอื ระหวางประเทศใหเครอ่ื งสําอางทว่ี างตลาดในอาเซยี น เมอ่ื ครบ 1 เดือน ใหนักเรยี นทําเปน รายงาน พรอมกับใหน กั เรยี นบอกวิธี มีความปลอดภยั และมสี รรพคุณทกี่ ลา วอา ง ซง่ึ บทบัญญัตขิ อหน่งึ ท่ีทกุ ประเทศ แกไขหรอื ปองกนั อันตรายทจ่ี ะเกิดจากการบรโิ ภคขนม หรอื อาหารชนิดนัน้ สมาชิกอาเซยี นตองปฏิบตั ิ คือ มาดวย จากนนั้ ใหน ักเรยี นออกมารายงานผลการปฏบิ ตั ติ นเปน อย. นอย การแสดงฉลากตองมีรายละเอยี ด ดังน้ี ของนกั เรียนใหเพอ่ื นในหองฟง • ชอื่ และหนา ที่ผลิตภณั ฑ • วธิ ีใช • รายชือ่ สารท่ีใชเ ปนสว นประกอบท้ังหมด • ประเทศผูผลติ • วนั เดอื นปท ่ผี ลิต หมดอายุ • ปริมาณสทุ ธิ • ชื่อและทีต่ ั้งผรู บั ผดิ ชอบผลิตภัณฑ • Batch number • ขอควรระวัง (Country specififi c warnings) (ถา ม)ี 50 คูมอื ครู

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Explore Explain Evaluate ôหนว ยการเรียนรทู ี่ Engage Expand Engage กระตนุ ความสนใจ ชีวิตปลอดภัย ใหน ักเรยี นดภู าพ หนา 51 จากนน้ั ครตู ้งั คําถาม โดยใหน ักเรยี นแสดงความคิดเหน็ ได ¨Ò¡ÀÒ¾ÍÐäà อยางอิสระ ·àèÕ »¹š Í¹Ñ µÃÒ µ‹ÍªÕÇÔµ¹Ñ¡àÃÂÕ ¹ • จากภาพ นักเรียนเหน็ อะไรบาง (แนวตอบ ยาเสือ่ มสภาพ เขม็ ฉดี ยา ยาเสพติด เปนตน ) • จากภาพทนี่ กั เรียนเหน็ นกั เรียนคดิ วา มีส่ิงใดบางท่เี ปนอนั ตรายตอ ตวั เรา เพราะอะไร (แนวตอบ คำตอบข้นึ อยูก ับนกั เรียนแตล ะคน) ๔เปา หมายการเรียนรูป ระจาํ หนว ยที่ เมอื่ เรยี นจบหนว ยนี้ ผเู รยี นจะมคี วามรคู วามสามารถตอ ไปนี้ ๑. อธบิ ายความสาํ คญั ของการใชย าและใชย าอยา งถกู วธิ ี (มฐ. พ ๕.๑ ป.๔/๑) ๒. แสดงวธิ ีปฐมพยาบาลเมื่อไดร ับอันตรายจาก การใชย าผิด สารเคมี แมลงสัตวก ดั ตอ ย และ การบาดเจบ็ จากการเลนกีฬา (มฐ. พ ๕.๑ ป.๔/๒) ๓. วิเคราะหผ ลเสียของการสบู บหุ ร่ีและการดม่ื สรุ าท่มี ี ตอสขุ ภาพและการปองกนั (มฐ. พ ๕.๑ ป.๔/๓) เกรด็ แนะครู ครเู ปด วดี ิทศั นเ ก่ยี วกบั การต นู เร่อื ง การใชยาใหน กั เรยี นดู เพ่ือสรา งความสนใจ ใหก ับนักเรียน จากนน้ั ครสู นทนากับนักเรยี นเกี่ยวกบั การต นู ทไี่ ดด ูวามคี วามสาํ คัญ อยางไร และเก่ียวของกับตวั นักเรียนอยา งไร มมุ IT ครูและนักเรียนดวู ดี ทิ ัศนก ารตูนเกยี่ วกับยาไดจ าก www.oryor.com/oryor/ index.html แลวเลือกวดี ิทศั นการตูนเกีย่ วกับยาทีน่ าสนใจ เชน “ยานะ...เสือ่ มแลว” “โธ. ..ไมนา เลยยาปลอม” เปนตน คูมือครู 51

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สํารวจคน หา อธิบายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Explain Expand Evaluate Engage Explore เปาหมายการเรียนรู อธบิ ายความสําคัญของการใชย าอยางถกู ตอง ñบทท่ี การใชย า (พ 5.1 ป.4/1) ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹Òí Ê‹¡Ù ÒÃàÃÂÕ ¹ สมรรถนะของผเู รยี น สาระสําคัญ ยามีทง้ั คุณและโทษ ดงั นน้ั เราจงึ ควรรูจ กั 1. ความสามารถในการคดิ 2. ความสามารถในการแกป ญหา การใชย าที่ถกู วิธี เพ่อื ความปลอดภัย 3. ความสามารถในการใชท กั ษะชวี ิต คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค ñ òó 1. มีวนิ ัย รับผิดชอบ 2. ใฝเรียนรู กระตนุ ความสนใจ Engage ครูถามนกั เรียนวา ô õ ö • จากภาพ หนา 52 มยี าอะไรทนี่ กั เรยี นรจู กั บา ง ¹Ñ¡àÃÕ¹èŒÙ Ñ¡ÂÒ และยานน้ั ใชร กั ษาอาการเจบ็ ปว ยอะไรบา ง ËÁÒÂàŢ㴺Ҍ § áÅÐÂÒ¹é¹Ñ (ตอบ ãªÃŒ ¡Ñ ÉÒÍÒ¡ÒÃà¨çº»Ç† ÂÍÐäà 1. ยาหมอง : แกป วดเมื่อยตามรา งกาย ๕๒ เคล็ดขดั ยอก แมลงสัตวก ดั ตอ ย 2. ยาทาแผลสด : ใชท าแผลสด 3. ยาดม : ใชแกอาการวิงเวยี น 4. ยาพาราเซตามอล : บรรเทาอาการปวด ลดไข 5. ยาธาตุนา้ํ แดง : แกทองอดื ทองเฟอ 6. ผงเกลือแร : ชวยทดแทนน้าํ หรือเกลือแร ทร่ี า งกายเสียไป) เกรด็ แนะครู ครจู ัดกระบวนการเรยี นรู โดยการใหน กั เรยี นปฏบิ ัติ ดังน้ี • สังเกตและสาํ รวจยาท่ีใช • สืบคน ขอมูลประเภทของยาและวธิ ีการใช • ยกตวั อยางการเจบ็ ปว ยและการใชยารักษาอาการเจบ็ ปว ยนน้ั • สามารถเกบ็ รกั ษายาไดถ ูกตอ ง • วิเคราะหหลักการใชยาทถ่ี กู ตอ งจากประเด็นคําถามและภาพท่คี รยู กตัวอยา ง จนเกิดเปนความรคู วามเขา ใจวา ยาเปนสิง่ ที่ใชร กั ษาโรค การใชยาใหถกู วิธี จะรักษาโรคได และไมก อใหเกิดโทษตอรา งกาย 52 คูม ือครู

กระตนุ ความสนใจ สสาํ าํ รรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engage Expand Evaluate Explore Explain Explore สาํ รวจคน หา ÂÒÁÕ»ÃÐ⪹ ยา หมายถึง สารท่ีมีผลตอสุขภาพและ ᵶ‹ ŒÒàÃÒãªÂŒ Ò¼´Ô Ç¸Ô ¡Õ ç¨Ð¡Í‹ 1. ใหน ักเรยี นแตละคนบอกความสําคญั ของยา รางกายของคนเรา สามารถใชในการปองกันโรค ãËàŒ ¡´Ô â·ÉµÍ‹ Ëҧ¡ÒÂä´Œ 2. ใหน กั เรยี นศกึ ษาเรือ่ ง ประเภทของยา บรรเทาอาการเจบ็ ปว ย และรกั ษาโรค หลกั การใชย า และวธิ ีการเกบ็ รกั ษายา ยามีไวใชบรรเทาและรักษาอาการเจ็บปวย จากหนังสือ หนา 53 - 55 โดยใหน กั เรยี น ตา งๆ ใชเ สรมิ สรา งสขุ ภาพรา งกายใหแ ขง็ แรง อกี ทง้ั จบั ใจความสาํ คัญจากเนอื้ หาที่อาน ยงั ใชป อ งกนั โรคตา งๆ ได อธบิ ายความรู Explain ๑ ยปารท่ีใะชเในภปทจ จขบุ อัน1มงอี ยยูหาลายชนิด แบง ออกเปน ๕ ประเภท ดงั น้ี 1. ครตู ั้งคําถามใหน ักเรยี นรว มกนั แสดง ความคดิ เหน็ ๑ ยาแผนปจจุบัน เปนยารักษาโรคแผนปจจุบัน ยาแผนปจจุบนั • ยาแผนปจ จบุ ัน คืออะไร ที่ผลิตขึ้นในลักษณะตางๆ เชน ยาเม็ด ยาแคปซูล ยาแผนโบราณ • ยาแผนโบราณ คืออะไร ยานํ้า เปนตน และบรรจุอยูในภาชนะท่ีปดผนึกไว • ยาสามญั ประจําบาน คอื อะไร มีฉลากท่รี ะบุชื่อยา สรรพคณุ วิธีใช วนั หมดอายุ ยาอันตราย • ยาอนั ตราย คอื อะไร • ยาสมุนไพร คอื อะไร ๒ ยาแผนโบราณ เปนยาท่ีใชรักษาโรคแผนโบราณ ยาชนิดน้ีตองขึ้นทะเบียนเปนตํารับยาแผนโบราณ 2. ครูนาํ ตัวอยา งยาชนดิ ตางๆ ทนี่ กั เรยี นบอก อยางถกู ตอง เชน ยาเขียวหอม ยากวาดลิน้ เปน ตน มาใหนักเรียนดู แลวถามนกั เรียนวา ยาทีค่ รู นาํ มาน้ี คือยาอะไร ใชรกั ษาอาการเจบ็ ปว ย ๓ ยาสามัญประจําบาน (ยาตําราหลวง) มีทั้งที่เปน แบบใด มวี ิธีการใชอ ยางไร ยาแผนปจ จุบนั เชน ยาเมด็ พาราเซตามอล และ ยาแผนโบราณ เชน ยาหอม ยานตั ถุ เปน ตน ๔ ยาอันตราย สวนใหญเปนยาที่ใชในการรักษา โรคปจจุบัน ท่ีขวดหรือกลองใสยาจะเขียนคําวา “ยาอันตราย” ซ่ึงตองใชภายใตคําแนะนําของแพทย หรอื เภสชั กร เชน ยานอนหลบั ยาแกอ าเจยี น เปน ตน ๕ ยาสมุนไพร เปนยาที่ไดจากพืช หรือสัตว หรือ แรธาตุ ยาทไ่ี ดจากพืช เชน วา นหางจระเข ใบมะขาม ยาที่ไดจากสัตว เชน ดีหมี ยาที่ไดจากแรธาตุ เชน ดินปะสิว กํามะถัน เปนตน ๕๓ ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT นักเรียนควรรู ขอใดกลาวไมถ กู ตอ งเกีย่ วกบั ประเภทของยา 1 ยาท่ีใชในปจจบุ นั จําแนกเปน 4 กลุม ดงั น้ี 1. ยาแผนปจจุบนั ใชรกั ษาโรคแผนปจ จุบนั 1. ยารูปแบบของแขง็ 2. ยาอันตรายตองใหแ พทยเ ปนผสู ่ังยาเทานน้ั • ยาเม็ดธรรมดาไมไ ดเ คลือบ เปน ยาที่ตอ งกลนื ทงั้ เม็ดหรือเคย้ี วกอนกลนื 3. ยาสามญั ประจาํ บา นมีแตยาแผนโบราณเทา นน้ั • ยาเม็ดเคลอื บ เปนยาที่เคลอื บเพอ่ื กันช้ืน เพอ่ื กลบรสยา หรอื ออกฤทธ์ใิ น 4. ยาสมุนไพรเปนยาที่ไดมาจากพืช ลาํ ไส วิเคราะหค ําตอบ ยาแผนปจ จุบัน เปน ยาทใ่ี ชรักษาโรคแผนปจจบุ ัน • ยาแคปซูล เปน ยาทบ่ี รรจใุ นหลอดแคปซลู สวนใหญเปน ยาปฏิชวี นะ ยาอันตรายเปน ยาท่ีตอ งใชภ ายใตคําแนะนาํ ของแพทยห รือเภสชั กร • ยาเมด็ หรอื ยาแคปซูล ทอ่ี อกฤทธิ์นาน โดยแพทยห รอื เภสัชกรตอ งเปน ผูสั่งยาเทา น้ัน ยาสมนุ ไพรเปนยาทีไ่ ดจาก • ยาผง มที ้งั ยาทใี่ ชก นิ และยาใชท าภายนอก การนําสวนตา งๆ ของพืชมาทําเปน ยา สว นยาสามัญประจําบานเปนยาที่ • ยาเหน็บ เปน ยาที่ใชเ ฉพาะที่ โดยสอดเขา ชอ งตา งๆ ของรา งกาย สามารถหาซอ้ื ไดเ องตามรานขายยาท่วั ๆ ไป มีทัง้ ยาแผนปจจุบนั และ 2. ยารูปแบบของเหลว เปน ยาท่ใี ชก ิน และยาใชท าภายนอกรา งกาย 3. ยารูปแบบกงึ่ แขง็ เชน ยาครมี ยาเจล เปน ตน ยาแผนโบราณ ดังน้นั ขอ 3. เปน คําตอบทีถ่ ูก 4. ยารปู แบบอ่นื เชน ยาพน ยาสดู ดม เปนตน คมู ือครู 53

กระตุนความสนใจ สํารวจคน หา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขาาใจใจ ตรวจสอบผล Explore Evaluate Engage Explain Explain Expand อธบิ ายความรู 1. ใหน ักเรยี นรว มกนั สรปุ หลักการใชยา โดยครู ๒ หลกั การใชยา ชวยอธิบายเพิ่มเติม ในชวี ติ ประจาํ วนั เมอื่ เกดิ การเจบ็ ปว ยแลว สามารถรกั ษาอาการเจบ็ ปว ยได หลายวิธี วธิ ที ี่สาํ คัญวธิ ีหนง่ึ คอื การใชย าเพ่ือรักษาอาการเจ็บปว ย 2. ใหนกั เรียนชว ยกันบอกวิธกี ารเกบ็ รักษายา จากนนั้ ครูนาํ ตยู าและยาทยี่ กตัวอยา งกอ น ยาที่เรานํามาใชนั้นมีอยูหลายชนิด บางชนิดเราอาจหาซ้ือเองได แตมี หนาน้มี าวางหนาช้ันเรยี น ยาอีกหลายชนิดที่ตองซ้ือตามใบส่ังยาของแพทยเทาน้ัน เพราะยาเหลาน้ีเปน ยาอันตราย ดังนน้ั กอ นใชยา เราจงึ ควรทราบหลกั การใชย าทถี่ กู ตอง ดังนี้ 3. ครสู มุ นกั เรียน 2 - 3 คนออกมาชวยกนั จดั เกบ็ ยา โดยครูสงั เกตวธิ ีการเกบ็ ยาของนักเรยี น ถูกวธิ ี ถูกโรค จากนั้นครถู ามนักเรียนวา นกั เรียนใชห ลักการ ใดในการเก็บยา ตองใชยาใหถูกวิธี เชน ยาทา ใชยาใหตรงกบั โรคทเ่ี ราเปน ตองใชทา หา มนาํ มากิน ไมนําผง โดยปรึกษาแพทยหรอื เภสัชกร 4. ครูและนกั เรียนรวมกันสรปุ เรอื่ ง วิธีการเกบ็ ยาในแคปซูลมาโรยแผล เปน ตน รักษายาท่ถี ูกวธิ ี ขยายความเขา ใจ Expand 1. ใหนักเรยี นสาํ รวจตูย าในบา นของตนเอง ถกู บคุ คล ËÅÑ¡¡ÒÃãªÂŒ Ò ถกู ขนาด แลว บันทึกขอมลู ชอ่ื ยา ประเภท และสรรพคณุ ของยาที่พบลงในสมุด สภาพรางกายของแตละคน ควรใชย าตามขนาดทแ่ี พทย หรอื ไมเหมือนกัน ยาที่ใหเด็กกินตอง เภสัชกรกําหนดไว เพราะการใชยา 2. ครสู มมติสถานการณวา ถานกั เรยี นมอี าการ มีปริมาณไมเทากับผูใหญ และ เกินขนาด ทําใหเกิดอันตรายตอ เจ็บปวย แลวไมมคี วามรเู ร่ืองยาเลย จะทาํ ให ยาบางชนดิ หญงิ มคี รรภไ มค วรกนิ รางกาย แตถาใชในปริมาณที่นอย เกดิ ผลอยางไร จากนั้นใหน ักเรียนตอบลงใน เกนิ ไป กจ็ ะทําใหการรักษาไมไ ดผล สมุด ถูกเวลา ยาแตละชนิด กาํ หนดเวลาท่ใี ชไ ว ดงั นี้ ● ยากนิ กอนอาหาร กินกอ นอาหาร ๓๐ นาที ถึง ๑ ชั่วโมง เพื่อใหย าดูดซมึ เขา สูรางกายไดด ี ● ยากนิ หลังอาหาร ใหกินหลงั อาหารทันที หรือไมเกิน ๑๕ - ๓๐ นาที ¡Ô¨¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÌٷÕè ñ ๑ สาํ รวจตูย าในบา น แลว บันทึกขอมูลชื่อยา ประเภท และสรรพคณุ ลงในสมุด ๒ แบง กลมุ สบื คน ขอ มูลของยามา ๑ ประเภท แลวสงตัวแทนออกมานําเสนอหนาชัน้ เรยี น ๕๔ บูรณาการอาเซยี น ขอ สอบ O-NET ขอ สอบป ’53 ออกเกย่ี วกับเรื่องการใชยา เพอื่ ใหส อดคลอ งกบั เปา หมายของอาเซยี นทจ่ี ะใหผ บู รโิ ภคทอ่ี ยใู นภมู ภิ าคอาเซยี น ขอใดเปนการปฏบิ ตั ทิ ีถ่ กู ตอ งเม่อื นักเรียนไมส บายมาก ไดร บั การคมุ ครองจากผลติ ภณั ฑย าทไี่ มป ลอดภยั ครจู งึ ควรปลกู ฝง ใหน กั เรยี นมที กั ษะ 1. ไปพบแพทย ในการคดิ และตดั สนิ ใจเลอื กใชย าอยา งถกู ตอ ง โดยเรมิ่ จากการอา นฉลากยากอ น 2. ปรึกษาเพ่อื น ใชย าทกุ ครงั้ เพอื่ ใหส ามารถใชย าในการรกั ษาและบรรเทาอาการเจบ็ ปว ยไดอ ยา ง 3. หยบิ ยากินเอง ปลอดภยั 4. ซอ้ื ยาจากรา นขายยา วิเคราะหคําตอบ 1. ถา หากนักเรียนไมสบายมาก ควรรีบไปพบแพทย มมุ IT เพอื่ ใหแ พทยทาํ การรักษาไดท นั 2. เพือ่ นไมใ ชแพทย อาจใหคําปรกึ ษาผดิ ได ครูศกึ ษาเรือ่ ง การใชย าอยางถูกวิธี ไดจากเวบ็ ไซต http://www.stou.ac.th./ 3. หากไมส บายมาก นักเรยี นไมค วรหยบิ ยากินเอง เพราะอาจหยิบยา study/sumrit/1-53(500)/page1-1-53(500).html ผิดได 4. หากไมสบายมาก นกั เรยี นไมค วรซ้อื ยามาจากรา นขายยาเอง เพราะ อาจะรักษาไดไมถูกกบั โรคหรอื อาการทเ่ี ปน ดังนัน้ ขอ 1. เปน คําตอบที่ถูก 54 คูมอื ครู

กระตุนความสนใจ สํารวจคน หา อธบิ ายความรู ขขยยาายยEคคxวpวaาาnมมdเขเขา ใา จใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Explain Evaluate Expand Expand ขยายความเขา ใจ ๓ วธิ ีเกบ็ รักษายา 1. ใหน กั เรยี นเขียนแผนผังความคิดแสดงลกั ษณะ จึงตอยงคาําแนตึงลถะึงชกนาิดรรจักะษมาีคคุณุณสภมาบพัตขิทอี่ไงมยาเ1หใหมคืองนอกยูันวธิ ดเี กัง็บนรั้นักษวาิธยีเาก็บมรดี ักงั ษนี้ายาที่ดี ของยาท่ไี มควรนาํ มาใชลงในสมุด ๑) ควรเก็บยาไวในตูยาที่ไมมีแสงแดดสองถึงโดยตรง และตองไมอับช้ืน เพราะยาบางชนดิ ถาถูกแสงแดดหรอื ไดรบั ความชืน้ อาจเสอื่ มคณุ ภาพได 2. ใหน กั เรียนอานเรือ่ งของดวงใจใน หนา 56 ๒) แยกเก็บยาสาํ หรบั ใชภายในและยาสําหรับใชภายนอกไมใหป ะปนกัน แลวตอบคําถาม ๓) ยาทเ่ี กบ็ ตองมฉี ลากยาระบไุ ว เพราะจะไดไมห ยบิ ผิด ๔) ปดผนึกยาใหสนิท เพราะยาบางชนิดอาจถูกความช้ืนไมได แตมี 3. ใหนกั เรียนชวยกนั ตอบคาํ ถามขยายความรู สกู ารคิด 4. ใหนักเรยี นจัดเก็บยาประเภทตา งๆ เขาตยู า อกี ครัง้ 5. ใหนักเรียนทํากิจกรรมรวบยอดท่ี 4.1 จาก แบบวัดฯ สุขศึกษาฯ ป.4 ยาบางชนิดท่ีตองการความช้ืน เชน ครีม ขี้ผ้ึง จึงตองปดฝาใหแนนเพื่อเก็บ ใบงาน ✓แบบวัดฯ แบบฝกฯ สขุ ศกึ ษาฯ ป.4 กิจกรรมรวบยอดท่ี 4.1 ความชืน้ ไว แบบประเมนิ ตัวชว้� ัด พ 5.1 ป.4/1 ๕) ควรเกบ็ ยาไวใ หพ นมือเด็กหรือเก็บในที่ทีเ่ ด็กหยบิ ไมถ งึ ๖) ยาท่หี มดอายหุ รือเสอ่ื มคณุ ภาพตอ งนําไปท้งิ ทันที ซ่งึ ยาท่หี มดอายุจะ แบบประเมินผลการเรียนรูตามตวั ชี้วดั ประจาํ หนวยที่ ๔ บทที่ ๑ สงั เกตไดจ ากส่งิ ตอ ไปน้ี กิจกรรมรวบยอดที่ ๔.๑ (๑) วัน เดือน ปท่ีผลติ หรือ แบบประเมนิ ตัวชี้วดั พ ๕.๑ ป.๔/๑ • อธิบายความสาํ คญั ของการใชย าและใชย าอยางถกู วิธี วันหมดอายุ ËÁ´ÍÒÂØ ชุดท่ี ๑ ๑๐ คะแนน (๒) ลกั ษณะของยาท่หี มด วเิ คราะหวิธใี ชย าของเดก็ แตล ะคน แลวเขยี นวธิ ีใชยาที่ถูกตอ ง อายุ มดี งั น้ี ¡Òû¯ºÔ ÑµÔ ¼Å¡ÒÃ㪌 Ç¸Ô Õ㪌ÂÒ·Õ¶è Ù¡µÍŒ § ¶Ù¡ äÁ¶‹ Ù¡ ● ยาเมด็ : แตก รว น บนิ่ กะเทาะ สีซดี เยม้ิ ฯลฯ ๑. สุมนเห็นนอ งปวดทอง …………… ✓…………… ……-……แส……ลมุ……วน……จ……คงึ……วใ……รห……บผ……ูใอ……ห……กญ……ใ……หเป……ผ……นใู ……หค……ญน……ท……ห……รย……าบิ ……บย……กา……อใ……หน………… ● ยานํา้ : เขยา ขวดแลว เนือ้ ยา เฉฉบลับย จงึ หยบิ ยามาใหนอ งกิน …………… ……-……ค……ว……ร……ก…………นิ ……ย……า……ใ……น……ม……อ้ื ……ต……อ…………ไป…………ต……า……ม……ป……ก……ต……ิ……………… ไมร วมเปน เนอื้ เดยี วกัน …………… …………… ● ยาแคปซลู : บวม โปง พอง จบั กัน ๒. กมลลมื กนิ ยากอนอาหาร …………… ………………………………………………………………………… จึงนํามากินหลงั กนิ ขาวแลว …………… ✓…………… ………-………กค………าว………รร………กก………นิ………นิ ………มย………าา………กต………เา………กม………ินป………ไร………ปิม………อา………ณา………จ………ทท………่กี ………าํ ใํา………หห………ด………น………้อื ด………ย………า……… ๓. วารกี ินยามากๆ เพราะคดิ วา …………… ……-……ค……ว……ร……ท…………ง้ิ ……ย……า……ท……หี่ ……ม……ด……อ……า……ย……ุท…………ัน……ท……ี …………………………………… จะไดหายปวยเร็วขึ้น …………… ………………………………………………………………………… ๔. ชชู าตนิ าํ ยาหมดอายมุ าใช ✓…………… เลนเปน หมอกบั คนไข …………-…………ผยว…………นิงา…………ยเัย…………สาค…………ใ่อื น…………วม…………แรคค…………กุณ…………ปนิ …………ซภย…………ลู าา…………มพท…………าง้ั…………ล…………แะลค…………า…………ปย…………ซน…………ลู า…………ํ้ …………อ…………กา…………จา…………ทร…………าเํ อ…………ใหา………… …………… ๕. วนิ ยั นาํ ผงยาในแคปซลู …………… มาละลายนาํ้ แลว ดม่ื ✓…………… …………… …………… ✓…………… …………… …………… …………… เปนกอน ผงในแคปซูลเปล่ยี นสี ขน้ึ รา เกณฑป ระเมนิ ชนิ้ งาน ● ยาหยอดตา : ขุน หรอื ตกตะกอน การเขยี นวธิ ีใชย า ๕ ขอ (๑๐ คะแนน) ๑ คะแนน ตัวชวี้ ดั พ ๕.๑ ขอ ๑ • บอกผลการใชย าไดถ กู ตอ ง ๑ คะแนน ñðไดค ะแนน คะแนนเตม็ ๓๔ • ใหเหตุผลประกอบไดถ กู ตอ ง ๕๕ ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEดิT นักเรียนควรรู กอ นกนิ ยาทกุ ครง้ั สิง่ แรกทคี่ วรทาํ คืออะไร 1 วิธเี ก็บรกั ษายาทดี่ ีจะตองคาํ นงึ ถงึ การรกั ษาคณุ ภาพของยา ดงั น้ี 1. ลองชิมยาในขวด 1. อุณหภูมิ ยาแผนปจจบุ ันโดยทั่วไปสามารถเก็บไดในอุณหภูมิปกติ ยกเวน 2. ดูฉลากขา งขวด 3. เขยา ดูสยี าในขวด ยาบางชนดิ ที่ระบุไวว า เก็บในตเู ยน็ เชน ยาปฏิชีวนะ ยาวติ ามนิ ยาหยอดตา และ 4. เตรยี มนํา้ ผลไมไวด่มื วัคซีน เปน ตน การเกบ็ รักษายาในอณุ หภมู ปิ กตไิ มค วรเก็บในสถานที่ทีอ่ าจจะมี วเิ คราะหคาํ ตอบ 1. ไมค วรลองชมิ ยาในขวด เพราะหากยาในขวด อณุ หภมู ิสูงเกินไป เชน สถานทท่ี แ่ี ดดสอ งถึง เพราะยาอาจเสือ่ มคุณภาพได เสอ่ื มสภาพแลว อาจเปน อนั ตรายได 2. ความช้ืน ควรเก็บยาในภาชนะทปี่ ดสนทิ และไมค วรเกบ็ ยาไวใ นทที่ ม่ี ี 2. การดูฉลากขา งขวดจะทําใหทราบถงึ สรรพคณุ และวธิ ีการใชย าท่ีถูกตอ ง ความชื้นสงู เชน ในหอ งน้ํา หรือใกลอางลางหนา และยาบางชนดิ เมอ่ื ชืน้ แลว จะ เสือ่ มคุณภาพ รวมถงึ ทาํ ใหทราบวนั หมดอายขุ องยาอีกดว ย 3. การเขยา ดสู ีของยา ไมส ามารถบอกไดว ายายงั มสี ภาพดีอยูหรือไม 3. แสง ยาบางชนดิ จาํ เปนตองเก็บใหพ น แสง โดยสงั เกตวา ถายาชนดิ ใด 4. ยาบางชนดิ ไมควรกนิ รว มกับน้าํ ผลไม เพราะทําใหประสิทธภิ าพของ บรรจุในซองสขี าวทึบ หรอื กลอ งทบึ หรอื ขวดสีชา ใหเ ก็บยานนั้ ใหพน แสง ยาลดลง คมู อื ครู 55 ดงั น้นั ขอ 2. เปนคาํ ตอบท่ถี กู

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธิบายความรู ขยายความเขา ใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล Explore Explain Expand Engage Evaluate Evaluate ตรวจสอบผล 1. ครตู รวจสอบความถกู ตอ งและความสมบูรณ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒ·Ù èÕ ò ของบนั ทกึ การสาํ รวจตูยาในบา นของนักเรียน เปนรายบุคคล ๑ เขยี นแผนผังความคดิ แสดงลกั ษณะของยาทไี่ มค วรนาํ มาใชล งในสมุด ๒ อา นเรื่อง แลวตอบคาํ ถาม 2. ครตู รวจสอบความถกู ตองและสมบูรณของการ ตอบคาํ ถามสถานการณสมมตุ ิเรื่องการใชย า วันหน่ึง ดวงใจรูสึกปวดศีรษะและตัวรอน จึงไปบอกคุณแม คุณแมตรวจดูอาการ ของดวงใจ แลวบอกวา เธอมีไข คุณแมจ ึงใหเ ธอกนิ ยาลดไข แลว ใหนอนพัก เมือ่ เธอตนื่ ข้นึ มา 3. ครูตรวจสอบความถกู ตอ งของแผนผังความคิด ในวนั รงุ ขึ้น เธอรูสึกดขี น้ึ จนจะหายเปน ปกติ เธอคิดวา ยาของคณุ แมน ่ีวเิ ศษจงั เลย ลักษณะของยาที่ไมค วรนาํ มาใช เดือนตอมา ดวงใจรูสึกปวดศีรษะและมีไขอีก แตคุณแมไปตลาดยังไมกลับมา 4. ครตู รวจสอบความถกู ตอ งของการตอบคาํ ถาม เธอจึงหยิบยาชนิดเดิมมากินอีก แตคราวน้ีเธออยากหายเร็วๆ เธอจึงกินยาโดยเพิ่มปริมาณ จากกจิ กรรมการเรียนรูที่ 2 จากคราวท่ีแลว จากนั้นเธอก็ไปนอนพักผอน เมื่อคุณแมกลับมาบานเห็นดวงใจนอนรองวา ปวดศรี ษะและปวดทอ งมาก คุณแมจ ึงซกั ถามวา เธอเปน อะไร ดวงใจเลาใหคณุ แมฟ ง คุณแม 5. ครูตรวจสอบความถกู ตองของการจัดเกบ็ ยาใส จึงรบี พาดวงใจไปพบแพทย ตยู าของนักเรยี น ๑) นักเรียนคดิ วา ยาทด่ี วงใจกนิ เปนยาทม่ี ีประโยชนห รอื ไม เพราะอะไร 6. ครูตรวจสอบความถูกตองการทาํ กจิ กรรม ๒) นักเรียนคิดวา อะไรเปนสาเหตุท่ีทาํ ใหด วงใจปวดศีรษะและปวดทองมาก รวบยอดที่ 4.1 จากแบบวัดฯ สุขศึกษาฯ ป.4 ๓) ถา นักเรียนเปนคุณแม จะแนะนําดวงใจอยางไรในการใชย า ๔) ถานักเรยี นมอี าการปวดศีรษะ มไี ข นกั เรยี นควรทําอยา งไร หลักฐานแสดงผลการเรียนรู ๕) บอกขอคดิ ท่ีไดจ ากการอา นเร่ืองของดวงใจ 1. บนั ทึกการสาํ รวจตยู าในบา น 2. แผนผงั ความคิดลกั ษณะของยาที่ไมค วรนํามาใช 3. แบบประเมนิ ผลการจดั เก็บยาใสต ูยา 4. กิจกรรมรวบยอดท่ี 4.1 จากแบบวัดฯ สขุ ศกึ ษาฯ ป.4 ¢ÂÒ¤ÇÒÁÃÙŒ ÊÙ¡‹ Òä´Ô การใชย าไมถูกวิธี มผี ลเสียอยา งไรตอสุขภาพ ๕๖ เฉลย กิจกรรมการเรียนรู ขอ 2. 1) ตอบ เปนยาทีม่ ปี ระโยชน เพราะชวยบรรเทาอาการปวดศรี ษะ ตวั รอ น 2) ตอบ ดวงใจกินยาเกนิ ขนาด 3) ตอบ แนะนาํ วา ดวงใจควรอา นฉลากกอ นกนิ ยาทุกครัง้ วา ควรกินยาขนาดเทาไร เวลาใด หรือควรบอกใหแ มหยบิ ยามาให ทุกครัง้ 4) แนวตอบ บอกพอแมใหหยบิ ยาให โดยบอกอาการของตนเองใหพอแมฟง หรือหยิบยาท่ใี ชร ักษาอาการปวดศีรษะ ลดไข แลวอานวธิ กี ารใช และปฏิบตั ิตามอยางเครงครดั 5) แนวตอบ หากไมส บาย เราควรบอกใหพอแมห ยบิ ยาให หรอื หากหยบิ ยาใชเ อง ตอ งอา นฉลากใหเ ขา ใจกอ นใชย าเสมอ เพราะถาใชย าผดิ อาจเปน อันตรายถึงชีวติ ได เฉลย ขยายความรูสกู ารคิด แนวตอบ การใชย าไมถกู วธิ ี จะทําใหรักษาอาการหรอื โรคไมห าย ทําใหเสยี เวลาในการรกั ษา หรืออาจเกิดการแพย าจนเปนอนั ตรายตอชวี ิต 56 คูม ือครู

กกรระตะตนุ Eุน nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สาํ รวจคน หา อธิบายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Explore Explain Engage Expand Evaluate เปา หมายการเรียนรู òบทที่ การปฐมพยาบาล สาระสําคญั • แสดงวธิ ีการปฐมพยาบาลเมื่อไดรับอนั ตราย การปฐมพยาบาล เปน การดแู ลรักษาผูที่ จากการใชย าผดิ สารเคมี แมลงสตั วก ดั ตอย ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹Òí Ê‹¡Ù ÒÃàÃÕ¹ และการบาดเจบ็ จากการเลนกฬี า เจบ็ ปว ยเบอ้ื งตน ซงึ่ จะชว ยลดอนั ตรายทเ่ี กดิ (พ 5.1 ป.4/2) ข้นึ ได สมรรถนะของผเู รียน 1. ความสามารถในการคดิ 2. ความสามารถในการแกปญหา 3. ความสามารถในการใชทักษะ คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค 1. ใฝเ รยี นรู 2. มุง ม่นั ในการทํางาน 3. มจี ติ สาธารณะ กระตนุ ความสนใจ Engage ใหน กั เรยี นดูภาพ หนา 57 แลวครูถาม นกั เรียนวา • นักเรยี นคดิ วา จะเกดิ อะไรขึน้ ถา เพอ่ื นๆ เขา ไปเลน ในที่รกหรอื บริเวณทีม่ ีหญาข้ึนสูง (แนวตอบ อาจไดรบั อนั ตรายจากถกู สตั วมพี ิษ กดั หรอื ตอย เชน งู ตะขาบ เปน ตน หรอื อาจไดรบั บาดเจบ็ จากการถูกเศษแกว เศษไม ทที่ ้งิ อยใู นบริเวณเหลา นน้ั บาดได) ¹Ñ¡àÃÂÕ ¹¤Ô´Ç‹Ò ÍÒ¨¨Ðà¡Ô´ÍÐäâ¹éÖ ¶ÒŒ à¾èÍ× ¹æ à¢ÒŒ ä»àÅ‹¹ã¹·ÃèÕ ¡ ËÃÍ× ºÃàÔ Ç³ ·ÁÕè ÕËÞÒŒ ¢Öé¹ÊÙ§ เกรด็ แนะครู ครูจดั กระบวนการเรยี นรูโดยการใหน ักเรียนปฏิบัติ ดังน้ี • สงั เกตและสํารวจสถานที่หรอื พฤตกิ รรมตา งๆ ท่ีอาจกอใหเกิดอนั ตรายได • สืบคน ขอมูลการปฐมพยาบาลหรือวธิ กี ารชวยเหลอื เมอ่ื เกิดอุบัติเหตหุ รอื อันตรายตางๆ • สาธติ และปฏบิ ัตกิ ารปฐมพยาบาลตามทกี่ ําหนดได • แบงกลมุ จัดฐานปฐมพยาบาล แลว ผลัดกันฝก ปฏิบตั ิวิธีปฐมพยาบาล เพอ่ื ใหเ กิดความคลอ งแคลว จนเกดิ เปน ความรูความเขา ใจวา การรวู ธิ ีปฐมพยาบาลเบอื้ งตน เมอ่ื ไดรบั บาดเจ็บจากการใชยาผิด สารเคมี แมลงกัดตอย และการบาดเจบ็ จากการเลน กีฬา จะชว ยบรรเทาอาการและลดอนั ตรายท่ีเกิดข้นึ ได คมู ือครู 57

กระตนุ ความสนใจ สสาํ ํารรEวxวpจจloคคrนeน หหาา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Explain Expand Evaluate Engage Explore สาํ รวจคน หา Explore 1. ใหน ักเรยี นรว มกนั อภิปรายตามหวั ขอ ทค่ี รู การปฐมพยาบาล หมายถึง การชว ยเหลอื ÅͧÊÒí ÃǨÂÒ กาํ หนด เบอ้ื งตน แกผ เู จบ็ ปว ยกะทนั หนั หรอื ไดร บั บาดเจบ็ áÅÐÊÒÃà¤ÁÕ㹺ŒÒ¹´ÙÊ¤Ô ÃѺ • การปฐมพยาบาลคอื อะไร จากอบุ ตั เิ หตตุ า งๆ เพอ่ื บรรเทาความเจบ็ ปว ยหรอื • การปฐมพยาบาลมีความสาํ คญั อยางไร ลดอันตรายใหนอ ยลง กอนท่จี ะนาํ สงแพทย 2. ใหนกั เรยี นแบงกลุม กลมุ ละ 3 - 4 คน โดยให ๑ การปฐมพยาบาล1เมอื่ ใชย าผดิ หรอื ไดร บั สารเคมี แตล ะกลุมจบั สลากหวั ขอดงั ตอไปนี้ ยาและสารเคมบี างชนดิ เปนส่งิ ท่พี บไดใกลตวั เราหรอื มีใชภ ายในบาน เชน • การปฐมพยาบาลผปู วยท่ีกนิ ยาหรอื สารเคมีที่ ยาเม็ด ยานํ้า ผลิตภัณฑทําความสะอาด เปนตน ถาเราใชยาผิดหรือไดรับ มีฤทธ์ิกดั สารเคมีเขาไปก็จะทําใหเกิดอันตราย การรูจักวิธีการปฐมพยาบาลเม่ือใชยาผิด • การปฐมพยาบาลผูปว ยทกี่ นิ ยาหรือสารเคมีท่ี หรือไดร ับสารเคมี จะสามารถบรรเทาอาการเจบ็ ปว ยและลดอนั ตรายลงได ไมม ฤี ทธิก์ ดั • การปฐมพยาบาลเม่ือผูปวยไดส ัมผัสสารเคมี เม่อื ผเู จ็บปว ยกินยาหรือสารเคมี • การปฐมพยาบาลเม่ือผปู ว ยถกู ควนั หรือไอพิษ • การปฐมพยาบาลเมอื่ โดนผ้งึ หรอื ตอ ตอ ย 3. ใหแตละกลมุ คน ขอ มูลหัวขอ ท่จี บั สลากได ตามหัวขอ ดงั น้ี • สาเหตุการเกดิ • วิธกี ารปฐมพยาบาล ผเู จบ็ ปว ยควรไดร บั การปฐมพยาบาลตาม การออกฤทธิข์ องยาและสารเคมี ดงั น้ี วิธกี ารปฐมพยาบาล ควรปฏิบตั ิ ดังนี้ ๑. ถาผูเจ็บปวยกินยา หรือสารเคมีที่มี ฤทธก์ิ ดั เขา ไป ปากและรมิ ฝป ากจะเปน ยาหรอื สารเคมี รอยไหม ใหผูเจ็บปวยดื่มนมมากๆ ทมี่ ีฤทธิก์ ดั โดยจิบทีละนอย เพราะนมจะชวย ทําใหพิษเจือจาง ถาไมมีนมใหดื่มน้ํา สะอาดแทน ๒. ถาผูเจ็บปวยหมดสติอยาใหของเหลว ชนดิ ของยาหรอื สารเคมี หรือนํ้าเด็ดขาด เพราะผูเจ็บปวยอาจ สําลักได เชน ยาฆาเช้ือ นํ้ายาลางหองน้ํา นํ้ายา ๓. หา มทาํ ใหผ เู จบ็ ปว ยอาเจยี น เพราะพษิ โขซดั ดพานื้ ซักผผงาซ2กั เปฟนอกตนแชมพู แอลกอฮอลท าแผล ของสารเคมีจะไปทาํ ลายเน้ือเยือ่ ของ อวยั วะอนื่ ได ๔. รีบนาํ สงโรงพยาบาล แลว นาํ ภาชนะท่ี ๕๘ บรรจสุ ารเคมไี ปดว ย นกั เรียนควรรู ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEดิT ขอ ใดเปน วิธปี ฐมพยาบาลผทู ด่ี ม่ื สารเคมีเขาไป 1 การปฐมพยาบาล การปฐมพยาบาลทดี่ ี ผชู วยเหลือควรใหการปฐมพยาบาล 1. ใหดมื่ นมมากๆ อยา งถกู ตอง นุม นวล และคาํ นงึ ถงึ สภาพดานจิตใจของผูบาดเจบ็ ควบคไู ปดว ย 2. ใหดืม่ น้าํ ชามากๆ โดยควรปลอบประโลมและใหก าํ ลงั ใจ เพ่อื สรา งความม่นั ใจวาจะไดรับการชวยเหลือ 3. ใหด ื่มนา้ํ เกลอื แรม ากๆ และปลอดภยั 4. ใหด ื่มน้าํ ผลไมมากๆ 2 โซดาซักผา เปนสารประกอบเกลอื ของกรดคารบอนกิ มลี กั ษณะเปน ผงสีขาว วเิ คราะหค าํ ตอบ ถาผปู ว ยเผลอดื่มสารเคมีเขาไป ควรใหด ่มื นมมากๆ ไมมีกล่นิ สามารถดูดความชนื้ จากอากาศไดดี ละลายไดใ นนํา้ มฤี ทธเ์ิ ปน ดางแก เพราะนมจะชวยทาํ ใหส ารเคมเี จอื จางลง ดงั น้ัน ขอ 1. เปนคาํ ตอบท่ีถกู เม่ือละลายนา้ํ เปน สารเคมที ใี่ ชในอุตสาหกรรมหลายชนิด เชน แกว เซรามิก กระดาษ สบู ผงซกั ฟอก เปน ตน 58 คมู อื ครู

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Evaluate Explain Expand Explain อธบิ ายความรู ยาหรอื สารเคมี วธิ ีการปฐมพยาบาล ควรปฏบิ ตั ิ ดงั น้ี 1. ใหกลุมที่สืบคน เร่ือง ทไ่ี มม ีฤทธิก์ ดั ๑. ถาผูเจ็บปวยเพ่ิงกินยา หรือสารเคมี • การปฐมพยาบาลผปู ว ยที่กินยาหรือสารเคมี ทม่ี ฤี ทธิก์ ัด ชนดิ ของยาหรือสารเคมี เขาไป ใหพยายามลวงคอใหอาเจียน • การปฐมพยาบาลผูปวยที่กนิ ยาหรือสารเคมี ออกมา ถาไมอาเจียนอาจใชน้ําเกลือ ที่ไมมฤี ทธิ์กดั เชน สุรา (เอทลิ แอลกอฮอล) เขมขน นํ้าปลา หรือไขดิบกรอกปาก • การปฐมพยาบาลเม่อื ผปู วยสมั ผสั กบั ยาแผนปจ จบุ นั เปนตน เพ่ือทําใหผูเจ็บปวยอาเจียน ถากินยา สารเคมี หรอื สารเคมเี ขา ไปนานแลว หามทาํ ให • การปฐมพยาบาลเมือ่ ผูปว ยถกู ควนั หรอื อาเจียน เพราะพิษจะถูกดูดซึมเขาไป ไอพษิ ในอวยั วะอ่ืน ออกมานาํ เสนอและสาธิตวธิ ีปฐมพยาบาล ๒. รีบนําผูเจ็บปวยสงโรงพยาบาล และ ตามลําดบั โดยครูชว ยอธิบายเพิ่มเติม นาํ สิ่งทผี่ ูเ จบ็ ปว ยอาเจยี นไปดว ย 2. ครถู ามนกั เรยี นวา นักเรียนเคยเห็นสตั วมพี ิษ เมอ่ื ผเู จ็บปว ยสัมผสั กบั สารเคม1ี ใดบา ง และถา นักเรยี นโดนสตั วม พี ิษเหลา นัน้ กัดหรือตอ ยนักเรยี นจะทําอยา งไร ผูเ จบ็ ปว ย วิธีการปฐมพยาบาล ควรปฏิบัติ ดังน้ี สัมผัสกับ ๑. ถา สารเคมถี ูกเส้ือผา ใหถอดหรอื ตดั ผา 3. ใหก ลุม ทสี่ บื คน เรือ่ ง สารเคมี • การปฐมพยาบาลเมื่อโดนผ้งึ หรอื ตอตอย สารเคมีอาจจะถูกผิวหนังหรือกระเด็น สว นนั้นออกโดยเรว็ • การปฐมพยาบาลเมอ่ื โดนสตั วมพี ิษกดั เขาตา อาจทําใหเกิดอาการตางๆ เชน ๒. ถา สารเคมีกระเดน็ เขาตา ใหรีบลา งตา ออกมานําเสนอและสาธิตวธิ ีการปฐมพยาบาล ผวิ หนังปวดแสบปวดรอ นและบวม เปน แผล ตามลาํ ดับ ไหมพ ุพอง เปนตน ดวยนาํ้ สะอาด แลวรบี ไปพบแพทย ๓. ถา สารเคมโี ดนผวิ หนงั ใหร บี แชห รอื จมุ อวัยวะสวนนั้นลงในอางนํ้า หรือเปด กอกนํ้าใหนํ้าไหลชะลางสารเคมีตรง บริเวณ นั้นนานๆ ๔. ถาบาดแผลไมล ึกใหทาํ แผล แตถ า บาดแผลลกึ มาก ควรรบี ไปพบแพทย ๕๙ ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEดิT นกั เรียนควรรู ขอ ใดที่ชว ยทาํ ใหผ ปู ว ยที่ด่ืมสารเคมีทไ่ี มมีฤทธ์กิ ัด อาเจยี นออกมาได 1 เม่อื ผปู ว ยสัมผสั กบั สารเคมี การปฐมพยาบาลกรณที ส่ี ารเคมีหกรดผิวหนัง 1. นํา้ แข็ง ใหพิจารณาวา สารเคมนี น้ั ทําปฏิกิรยิ ากบั น้ําหรือไม 2. นา้ํ เปลา 3. นํ้าตาล • หากสารเคมนี ัน้ ทาํ ปฏกิ ริ ยิ ากบั นํา้ ใหใ ชผ า สะอาดเช็ดออกจากผิวหนงั 4. ไขดบิ แลวรบี ลางออกดว ยน้ําสะอาดทนั ทนี านอยา งนอย 15 นาที วเิ คราะหคําตอบ ถาผปู วยท่เี พง่ิ ดืม่ สารเคมที ไ่ี มม ฤี ทธิก์ ัดเขาไป ควรลา ง คอใหผูปว ยอาเจยี นออกมา โดยอาจใชนํ้าเกลอื เขมขน น้ําปลา หรอื ไขดิบ • กรณีทีส่ ารเคมีไมทําปฏิริยากับนา้ํ ใหร ีบลา งออกดว ยนํ้าทนั ทีนานอยางนอย 15 นาที หลังจากนัน้ ควรอาบน้าํ ชาํ ระลา งรา งกายใหส ะอาด กรอกปาก ดงั นน้ั ขอ 4. เปน คําตอบทถ่ี ูก การปฐมพยาบาลกรณีทสี่ ารเคมหี กรดบริเวณท่มี เี สอื้ ผาปกคลมุ ใหร ีบถอดเสอ้ื ผา แลว รบี ลา งออกหรืออาบนํ้า หากอาการไมด ขี ้ึนควรรบี ไปพบแพทย ขอแนะนาํ เพิม่ เติมเพอ่ื ความปลอดภยั จากอนั ตรายของสารเคมี • เก็บน้าํ ยาเคมภี ณั ฑทีใ่ ชภ ายในบา นใหพนมือเดก็ • อานฉลากกอนใชสารเคมที กุ ครั้ง • หลังการใชง านสารเคมีเสรจ็ แลว ใหเก็บเขาท่ีทนั ที • ไมควรเปลีย่ นถา ยภาชนะของเคมภี ณั ฑทกุ ชนิด คูม อื ครู 59

กระตุนความสนใจ สํารวจคน หา อธิบายความรู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขา าใจใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล Explore Explain Engage Expand Expand Evaluate ขยายความเขา ใจ 1. ครูถามนกั เรียนวา เมือ่ ผเู จ็บปว ยถกู ควนั หรอื ไอพษิ •วิธีการปองกนั อนั ตรายที่เกิดจากการใชยาผดิ หรือสารเคมีควรทําอยา งไร ผเู จบ็ ปวยถกู วธิ ีการปฐมพยาบาล ควรปฏิบตั ิ ดงั น้ี (แนวตอบ อา นฉลากกอ นการใชย าทกุ ครงั้ ) ควันหรือไอพิษ ๑. รบี พาผเู จ็บปวยออกมาอยใู นบริเวณท่ีมี • การหายใจเอาควนั หรือไอพษิ เขา ไปจะสง เชน การสูดดมแกสหุงตม ไอเสียจาก ผลอยา งไรตอรางกาย รถยนต ควนั จากเพลงิ ไหม เปนตน อากาศบริสุทธ์ิ (แนวตอบ ระบบทางเดนิ หายใจทาํ งานผดิ ปกติ ๒. ถา ผเู จบ็ ปว ยแสบตา มนี ้ําตาไหล ใหใ ช มอี าการไอ แสบจมกู หายใจลาํ บาก หมดสติ เปนตน) นํา้ สะอาดลางตามากๆ • สตั วม พี ษิ ชนดิ ใดบางท่สี ามารถทําอนั ตราย ๓. ถาผูเจ็บปวยหายใจไมออก รีบทําการ เราได นอกจากการตอยและกดั (แนวตอบ คางคก ถา กินเขา ไปก็จะทาํ ใหก าร ผายปอดทันที แลวรีบนําผูเจ็บปวยสง หายใจผิดปกติ คลนื่ ไส อาเจียน ออนเพลยี โรงพยาบาลโดยดวน หัวใจลม เหลวและเสยี ชีวติ ได ถาพิษสัมผัสท่ี ตาอาจทําใหตาพรา และตาบอดได) ๒ การปฐมพยาบาลเมอ่ื ถกู สัตวมพี ษิ ตอยหรอื กัด สตั วบ างชนดิ มพี ษิ ทอ่ี าจเปน อนั ตรายตอ คน เชน งู ตะขาบ แมงปอ ง เปน ตน 2. ใหน กั เรียนแตล ะกลุมฝกปฐมพยาบาลเมือ่ ใช ดงั นั้นเราจึงควรรูวิธกี ารปฐมพยาบาลเมอื่ ถูกสัตวต อยหรอื กัด ดังน้ี ยาผิดหรือไดร ับสารเคมี และถูกสตั วมพี ิษกดั หรือตอย ตรวจสอบผล Evaluate การปฐมพยาบาล ● ถมา วี มธิ เี ีปหลฏก็ บิ ใัตน1ิฝดง อังยนใู ้ี หร บี นาํ เหลก็ ในออก เมื่อโดนผงึ้ หรอื ตอตอ ย ครูตรวจสอบความถกู ตอ งของการฝก แมงปอ ง ตะขาบ โดยใชสันมีดหรือบัตรพลาสติก เชน ปฐมพยาบาลของนกั เรียนแตละกลุม และให ผ้ึง บตั รเติมเงนิ ขดู ออก หรอื ใชเ ทปเหนียว คาํ แนะนํากับนกั เรยี นทยี่ งั ปฏบิ ัตไิ มถ กู ตอ ง ใส ปดทาบบรเิ วณทถ่ี ูกตอ ยแลวดงึ ออก ตอ จากนนั้ ลา งแผลดวยนํา้ สะอาดและสบู งู ● ใชผ า หอ นาํ้ แขง็ หรอื ผา ชบุ นา้ํ เยน็ ประคบ สตั วท ่มี ีพษิ เพ่อื ลดอาการบวม มวี ธิ ปี ฏบิ ตั ิ ดังนี้ ● ใชเชือกหรือผามัดเหนือแผลเล็กนอยให การปฐมพยาบาล แนน พอสอดนว้ิ ได ลา งแผลดว ยนาํ้ สะอาด เมอื่ โดนสตั วมพี ษิ กัด และพยายามเคลือ่ นไหวใหน อยที่สดุ ๖๐ ● รีบนาํ ผูเจ็บปวยสง แพทยท นั ที นักเรยี นควรรู กิจกรรมทาทาย 1 เหลก็ ใน คือ อวัยวะวางไขของแมลงที่พัฒนามาเปนอวยั วะ เพ่อื ใชในการ ครูจดั ตารางเวรประจาํ หองพยาบาล โดยใหนักเรียนแตละคนลงชอื่ ใน ปอ งกนั ตวั ซึ่งมีเฉพาะในแมลงตัวเมยี เทานัน้ มลี กั ษณะเปน เข็มปลายแหลม มที อ การเปน อาสาสมคั รชว ยเหลือที่หองพยาบาลในแตล ะวัน เปน เวลา 7 วัน นา้ํ พษิ อยูต รงกลางเช่ือมตอ กบั ถงุ เก็บนํา้ พษิ ที่อยใู นสว นทอ งของแมลง โดยนา้ํ พษิ โดยครูอาจมอบหมายกจิ กรรมการใหความรูเกยี่ วกบั สขุ ภาพแกน กั เรียนท่มี า จะถูกปลอ ยเขา สูเหยอื่ เม่อื ถูกตอยดวยเหลก็ ใน แมลงทม่ี ีเหลก็ ใน เชน ผง้ึ ตอ ใชบ ริการที่หองพยาบาล พรอมทั้งบอกดวยวาใหความรเู รือ่ งอะไร จากนั้น แตน เปน ตน ใหเ ขยี นสรุปสงครูวา จากการเปน อาสาสมัครท่ีหอ งพยาบาล นักเรยี นได ประโยชนอยา งไรบา ง 60 คูมือครู

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สสาํ าํ รรEวxวpจจloคคrนeน หหาา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Explain Evaluate Engage Explore Expand Engage กระตนุ ความสนใจ ๓ การปฐมพยาบาลการบาดเจ็บจากการเลนกฬี า 1. ครสู นทนาซักถามนักเรยี นวา นักเรียนเลนกีฬา อะไรบา ง แลว นกั เรียนเคยบาดเจบ็ จากการ การกรอะุบแัตทิเกหซตงึุ่จอาากจกทาาํ รใหเลเ กนดิ กบีฬาาดแอผาลจไดเกห ิดลาไดยลหกั ลษาณยละักคษอื ณแผะลถเชลนอกกแาผรลหฟกกลชมา้ํ 1 เลน กฬี าน้นั หรือไม (ใหนกั เรียนยกมือ) กระดูกหกั หรอื บางครง้ั อาจเกิดความผดิ ปกตติ อรา งกายระหวา งเลนกีฬาได 2. ใหนกั เรยี นทม่ี ีประสบการณการบาดเจ็บ การปฐมพยาบาลเมอ่ื เกิดบาดแผล จากการเลน กีฬาออกมาเลา ใหเพอื่ นๆ ฟงวา ตนเองเคยมอี าการบาดเจบ็ อยา งไร สาํ รวจคน หา Explore เมอื่ เกดิ วธิ ีการปฐมพยาบาล มีวธิ ีปฏบิ ัติ ดงั นี้ 1. ใหนกั เรียนแบงกลมุ กลมุ ละ 3 - 4 คน บาดแผล ๑. ลางแผลดวยน้ําสะอาด ใชผาหรือสําลี (จะเปนกลุมเดมิ ก็ได) โดยใหแ ตละกลมุ จับสลากหัวขอ ดังตอไปนี้ ๑ สะอาดซบั แผลใหแหง • การปฐมพยาบาลเม่อื เกดิ บาดแผล ๒. ถา เลอื ดยงั ไมห ยดุ ไหลใหห า มเลอื ดโดย • การปฐมพยาบาลบาดแผลฟกชํ้า หัวโน ลา งแผลใหส ะอาดดว ยนา้ํ เปลา ถา มเี ศษผง หอ เลอื ด ติดอยใู หใ ชส าํ ลชี บุ นํ้าเขี่ยผงออก การใชสําลสี ะอาดกดทีบ่ นแผล • การปฐมพยาบาลคนกระดกู หัก ๓. ใชสําลีชุบแอลกอฮอลทารอบๆ แผล • การปฐมพยาบาลเม่ือเปน ตะคริว ๒ • การปฐมพยาบาลขอเคล็ดหรอื เทาแพลง แลวใสยาทาแผลสด เชน ยาแดงหรือ • การปฐมพยาบาลเมอ่ื เปน ลม ทิงเจอรไอโอดีน ๔. ปดแผลดวยผากอซ ถาแผลมีขนาด 2. ครใู หแตล ะกลมุ สบื คนขอ มลู ตามหัวขอ ท่ี ไมใ หญมากไมจ าํ เปน ตอ งปด แผล จับสลากได ดงั นี้ ๕. ถาบาดแผลมีเลือดไหลไมหยุด แผล • สาเหตุการเกดิ ติดเช้ือ เปนหนอง หรือมีแผลลึกและ • วิธีการปฐมพยาบาล รสู กึ ปวด ควรรบี ไปพบแพทย ๓ หามเลือดโดยใชส ําลีกดบนแผล ใชแ อลกอฮอลท ารอบแผล แลว ใชย าแดง หรือทงิ เจอรไ อโอดีนทาบรเิ วณแผล ๖๑ ขอสอบ O-NET นักเรียนควรรู ขอสอบป ’52 ออกเกีย่ วกับวิธปี ฐมพยาบาล 1 ฟกชํา้ คือ รอยที่เกิดจากการบาดเจ็บโดยการถูกกระแทก ทําใหมีเลือด ขอใดเปน วิธปี ฐมพยาบาลเลือดกาํ เดาไหลท่ถี กู ตองจากการเลนกฬี า ออกจากหลอดเลอื ดที่อยูใตผวิ หนงั ออกมาสูเนอื้ เยือ่ ใตผวิ หนัง สง ผลใหมกี าร 1. หยดุ เลน ทนั ที กม หนา บีบจมูกใหแ นน หายใจทางปาก เปลยี่ นแปลงของสีผวิ 2. หยุดเลน ทันที เงยหนาขนึ้ หายใจทางปาก 3. หยุดเลน ชั่วคราว ใชมือบบี จมกู ไวแ ลว เลนตอไป 4. หยุดเลน ช่วั คราว ใชผาเชด็ เลอื ดแลว เลน ตอ ไป วิเคราะหคาํ ตอบ เมอ่ื มีเลือดกาํ เดาไหล เราควรปฐมพยาบาลดว ย การหยุดทํากิจกรรมตางๆ น่ังกมหนา เพื่อปองกันเลอื ดไหลเขาหลอดลม บบี จมกู ใหแ นน เพ่ือหามเลอื ด แลวหายใจทางปากแทน จากน้นั ใหใชผ าหอ น้าํ แขง็ ประคบบรเิ วณจมกู ดงั น้ัน ขอ 1. เปนคําตอบทีถ่ กู คมู อื ครู 61

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Explore Expand Evaluate Engage Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ครูใหกลมุ ท่ีสบื คน เรื่อง การปฐมพยาบาลแผลฟกชา้ํ หวั โน หอ เลอื ด • การปฐมพยาบาลเมอ่ื เกิดบาดแผล • การปฐมพยาบาลบาดแผลฟกชาํ้ หัวโน เมื่อเกิดบาดแผล วธิ กี ารปฐมพยาบาล มีวธิ ปี ฏบิ ัติ ดงั นี้ หอเลือด ฟกช้าํ หวั โน ๑. หามประคบรอนบริเวณแผล เพราะจะ • การปฐมพยาบาลคนกระดกู หัก หอเลอื ด ออกมานําเสนอและสาธติ วิธปี ฐมพยาบาล ทาํ ใหเลือดไหลเวยี นยงิ่ ขึน้ และเกดิ การ ตามลาํ ดบั คงั่ ของเลือดมากข้นึ ๒. นําผาชุบนํ้าเย็นหรือผาหอนํ้าแข็งมา 2. ครถู ามคาํ ถามเกี่ยวกบั การปฐมพยาบาลท่ี ประคบบริเวณแผลเพ่ือหยุดการค่ังของ นกั เรียนนําเสนอ โดยใหเ พื่อนกลมุ อืน่ ชว ยกนั เลือด ตอบคําถาม ๓. หลังจากประคบเย็นแลว ๒๔ ชวั่ โมงให • หากนักเรยี นเตะฟตุ บอลแลว หกลม นําผาชุบน้ํารอนมาประคบที่แผล เพื่อ มีบาดแผลถลอกทหี่ วั เขาเลก็ นอ ย สลายการคั่งของเลอื ด นักเรยี นตอ งใชผ ากอ็ ตปดแผลหรอื ไม (แนวตอบ ไมต องใช เพราะแผลมขี นาดเล็ก ใชค วามเยน็ ประคบทนั ทีหลงั ไดร ับบาดเจ็บ และไมมีเลือดไหล) • เพราะเหตใุ ดจึงหามประคบรอนบริเวณท่ีมี การปฐมพยาบาลคนกระดกู หัก วิธกี ารปฐมพยาบาล มีวิธปี ฏบิ ตั ิ ดังน้ี การคง่ั ของเลอื ดทนั ทที บ่ี าดเจ็บ ๑. ระวงั ไมใ หป ลายกระดกู ทห่ี กั เคลอ่ื นไหว (ตอบ เพราะความรอ นจะทาํ ใหห ลอดเลือด กเรมะื่อดเูกกหิดกั 1 ๒. ไมควรดึงกระดูกท่ีหักเพ่ือใหเขาท่ีเอง ขยายตัว ทําใหเ ลอื ดไหลเวียนมาคั่งมากขน้ึ ) • หากผูบ าดเจ็บมีอาการคลายกระดกู สนั หลัง การเขาเฝอก2ชั่วคราว เพราะอาจเปนอนั ตรายมากข้ึน หัก นกั เรียนควรทาํ อยา งไร ๓. หาสงิ่ ของทม่ี ลี ักษณะเปน ทอ นยาว เชน (แนวตอบ แจง เจา หนา ทห่ี รือแพทยใ หท าํ การ ลดการเคล่อื นไหว ชวยเหลอื เพราะหากผชู ว ยเหลือไมมี ของอวยั วะที่ไดร บั ไม ไมบ รรทัดแขง็ ใชเปนเฝอ กดาม แลว ประสบการณห รือไดร ับการฝกอบรมมากอ น บาดเจ็บ พนั ดว ยผาหรือเชอื กใหก ระชบั เพื่อชวย อาจชว ยเหลอื ผิดพลาด จนเปน อันตรายตอ ปองกนั การเคล่อื นไหวของอวยั วะน้นั ผบู าดเจ็บได) ๖๒ ๔. รบี นาํ ผูบ าดเจ็บสงโรงพยาบาล นกั เรยี นควรรู ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT ขอใดเปนขน้ั ตอนแรกในการปฐมพยาบาลผูท ่มี ีแผลฟกชาํ้ 1 กระดูกหัก ชนิดของกระดกู หักโดยท่ัวไป แบงออกได 2 ชนดิ ซึง่ สามารถ 1. ใชผ าเยน็ ประคบทีบ่ าดแผล วินิจฉยั ไดจากการสงั เกตอาการ ดงั นี้ 2. ใชถงุ รอนประคบทีบ่ าดแผล 3. ทาขี้ผ้งึ บรรเทาอาการปวดบวม 1. กระดกู หกั ชนดิ ปด คอื กระดูกหกั แลวไมทะลุผิวหนงั และไมมีบาดแผล 4. ทายาใสแ ผลสด บนผิวหนังบริเวณท่ีหัก วเิ คราะหค าํ ตอบ เม่อื เปนบาดแผลฟกชา้ํ ควรใชผาเยน็ หรือผาหอน้าํ แขง็ ประคบทีบ่ ริเวณบาดแผลกอ นเพื่อหยุดการค่ังของเลอื ดทอ่ี ยูใตบริเวณผวิ หนัง 2. กระดกู หักชนดิ เปด คอื กระดูกหักแลว ทม่ิ แทงทะลผุ ิวหนัง ทําใหมีแผล แตไมค วรใชผาชบุ น้าํ รอ นหรอื ของรอ นมาประคบ เพราะจะทําใหเลอื ดออก บรเิ วณที่กระดูกหัก โดยอาจไมม กี ระดกู โผลออกมานอกผิวหนงั กไ็ ด แตมแี ผลชดั เจน มากขน้ึ ดงั น้นั ขอ 1. เปนคาํ ตอบท่ถี กู 2 การเขา เฝอ ก ชนดิ ของการเขา เฝอ ก แบง ออกเปน 3 ชนิด ดังน้ี 1. เฝอกธรรมชาติ คอื เฝอกทมี่ ีอยแู ลว ในตัวผูปว ย ไดแ ก อวยั วะหรอื กระดกู ทอ่ี ยูใกลเ คียงกบั กระดูกที่หกั 2. เฝอกสําเรจ็ รปู ไดแก เฝอกทที่ ําไวแลว สามารถนําไปใชไดท ันที เชน เฝอก ในโรงพยาบาล เปนตน 3. เฝอ กชว่ั คราว ไดแ ก เฝอ กท่หี าไดจ ากวัสดุทีห่ าไดงายในบริเวณท่เี กิด อุบัตเิ หตุ เชน แผนกระดาน ไม เปนตน 62 คมู ือครู

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Evaluate Explain Expand Explain อธบิ ายความรู การปฐมพยาบาลเมือ่ เปนตะคริว 1. ครูใหก ลมุ ทสี่ ืบคนเรือ่ ง • การปฐมพยาบาลเมอ่ื เปน ตะคริว การเปนตะคริวมักพบไดบอย ซึ่งมี • การปฐมพยาบาลขอเคลด็ หรอื เทาแพลง สาเหตุเกิดจากการหดเกรง็ ของกลา มเนื้อ • การปฐมพยาบาลเม่ือเปนลม ออกมานาํ เสนอสาธิตวิธีการปฐมพยาบาล เตมะือ่ คเปรวิน 1 วธิ ีการปฐมพยาบาล มีวธิ ีปฏบิ ัติ ดังนี้ ตามลําดับ ๑. คลายกลา มเนอื้ บรเิ วณทเี่ ปน ตะครวิ โดย การยืดกลามเน้ือไปตามทิศทางการ 2. ครถู ามคาํ ถามจากเนอ้ื หาท่ีนกั เรียนนําเสนอ ทาํ งานของกลา มเน้ือ • การปฐมพยาบาลเมื่อเปนตะคริว ควรใช ๑ ดนั ปลายเทา ๒. ใชถุงรอนหรือใชผาชุบน้ํารอนประคบ การประคบแบบใด ใหก ลา มเน้อื (ตอบ ใชป ระคบแบบรอน เพราะเปนการ บรเิ วณนอ ง หรอื นวดเบาๆ ใหเ ลอื ดมาเลี้ยงทนี่ อ ง ชว ยใหเลอื ดมาเลีย้ งบรเิ วณท่เี ปน ตะคริว) ยืดตัว ๓. ถาเปนพรอมกันหลายแหง สาเหตุมัก • เพราะเหตุใดการปฐมพยาบาลขอ เคลด็ หรอื เทาแพลง จึงตอ งมกี ารประคบเยน็ ภายใน จะเกดิ จากการขาดน้ํา สารอาหารหรอื 24 ชว่ั โมง ขาดเกลือแรในกลามเน้อื ควรใหความ (ตอบ เพ่ือลดอาการหดเกร็งของกลามเนอ้ื อบอุนแกผูบาดเจ็บหรือใหด่ืมน้ําผสม ชวยลดอาการปวด และทาํ ใหเลอื ดไหลเวียน ๒ นาํ ผา ชบุ เกลือแรเปนระยะๆ เพ่ือใหกลามเน้ือ ชา ลง บรเิ วณทบี่ าดเจบ็ จึงไมบวมหรอื อักเสบ นํา้ รอ นมา คลายการเกรง็ ไดดีข้ึน มาก) ประคบให • นอกจากแอมโมเนยี หอมแลว สามารถให คลายอาการ ผเู ปนลมสดู ดมยาอะไรไดอ ีกบาง เกรง็ (แนวตอบ ยาหมอง ยาดม พมิ เสน) การปฐมพยาบาลขอเคลด็ หรือเทา แพลง เม่ือมอี าการ วธิ ีการปฐมพยาบาล มีวิธีปฏิบัติ ดังนี้ ขอ เคล็ด ๑. ใชผาชุบนํ้าเย็นประคบทันที แลวพัน หรอื เทาแพลง ดว ยผายืด เพื่อปองกนั การเคลือ่ นไหว ๒. ภายหลังจากประคบเย็น ๒๔ ช่ัวโมง แลวก็ใหใ ชผ า ชบุ นา้ํ รอ นประคบ ๖๓ ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEดิT นักเรยี นควรรู เราควรใหการปฐมพยาบาลแกบ คุ คลใดกอนเปน คนแรก 1 ตะคริว สาเหตกุ ารเกิดตะคริวอาจมหี ลายสาเหตุ เชน อาจเกิดจากการท่ีเอ็น 1. คนเปน ลม และกลามเน้ือไมไดม ีการยดื ตัวบอ ยๆ ทําใหม กี ารหดรั้งเกรง็ ไดง า ย เมือ่ มกี ารใช 2. คนเปน ตาแดง กลามเนื้อน้นั มากเกินไป หรอื อาจเกดิ จากเซลลป ระสาทและเสน ประสาทท่ีควบคุม 3. คนเปนไขห วัด การหดและคลายตวั ของกลา มเนือ้ ไมด ีพอ ซึ่งมกั พบในคนทมี่ ีโรคทีท่ ําใหหลอด- 4. คนทีม่ ีอาการทอ งเสีย เลือดตีบ เชน โรคเบาหวาน เปน ตน สาเหตกุ ารเกิดตะครวิ อาจแจกแจงสาเหตุ วเิ คราะหคําตอบ การปฐมพยาบาลควรมกี ารจัดลําดับความสาํ คญั ในการ เปนขอ ๆ ไดด งั น้ี ชว ยเหลือ ซ่ึงจะพิจารณาตามความเหมาะสมของแตละสถานการณ ลาํ ดบั ความสาํ คญั ของการปฐมพยาบาล ไดแ ก หยดุ หายใจ ทางเดนิ หายใจอดุ ตัน • รา งกายขาดนํา้ และเกลอื แร เชน ทอ งเสียรนุ แรง ผูท่ีเสียเหงอื่ มาก เปนตน หัวใจหยดุ เตน เสยี เลือดมาก หมดสติ เจ็บปวดมาก อัมพาต และกระดูกหกั • การออกกาํ ลังกายมากเกนิ ไป โดยไมอ บอุน รางกายกอ น • การอยใู นทาเดมิ เปนเวลานานๆ เชน การนงั่ พบั เพยี บนานๆ เปน ตน ดงั นั้น ขอ 1. เปน คําตอบทถ่ี กู • กลา มเนอื้ มเี ลือดมาเล้ียงไมเพยี งพอ • ความผิดปกติของฮอรโ มนบางชนิด เชน ตอ มธัยรอยดท ํางานนอ ย เปนตน คมู อื ครู 63

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคนหา อธิบายความรู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขาาใจใจ ตรวจสอบผล Explore Explain Evaluate Engage Expand Expand ขยายความเขา ใจ 1. ครแู บงฐานปฐมพยาบาลเปน 4 ฐาน ไดแ ก การปฐมพยาบาลเมอ่ื เปน ลม การเปน ลมเกดิ จากสาเหตตุ า งๆ เชน 1) แมลงสัตวกดั ตอ ย รางกายออ นเพลีย รา งกายไดรับอากาศ 2) การใชยาผิด เมื่อเปน ลม1 ไมเพียงพอ เพราะอยูในที่แออัด อยูใน 3) ถกู สารเคมี หรอื พบคนเปน ลม บรเิ วณทมี่ อี ณุ หภมู สิ งู เปน เวลานาน หรอื 4) หกลมขณะเลน กฬี า อาจเกิดจากการเลนกีฬาไดเชนกนั จากนัน้ ครูใหนักเรียนนับเลข 1-4 เรียงวนไป หามเลอื ดโดยใชสาํ ลกี ดบนแผล จนครบทกุ คน โดยนกั เรยี นทไี่ ดห มายเลขตรงกนั คลายเสอื้ ผาท่รี ดั ใหห ลวม แลว ใหด ม เราควรมีความรูและความเขาใจ กบั ฐานใดใหเ รมิ่ ฝก ปฏบิ ตั วิ ิธปี ฐมพยาบาลท่ี แอมโมเนยี มหอม เกี่ยวกับวิธีการปฐมพยาบาลอยางถูกวิธี ฐานนนั้ เปน ฐานแรก แลววนผลัดกันฝก ปฏบิ ัติ เพอ่ื ชว ยเหลอื ผเู จบ็ ปว ยหรอื ผบู าดเจบ็ ได จนครบทงั้ 4 ฐาน ครคู อยสงั เกตและบันทกึ ผล อยางถกู ตองและปลอดภยั 2. ครสู มุ นกั เรียน 4-5 คน ออกมาจับสลาก วิธกี ารปฐมพยาบาล มวี ิธปี ฏิบตั ิ ดงั นี้ เลือกวธิ ปี ฐมพยาบาลคนละ 1 วธิ ี แลว สาธติ วิธี ๑. รีบนาํ ผูเ จ็บปวยเขาไปในที่รมและ ปฐมพยาบาลท่จี ับสลากได โดยครูและเพือ่ น ใหม อี ากาศถายเทไดสะดวก ชว ยกันประเมินผล ๒. ใหน อนราบในทาที่สบาย ๓. ใคหลดายมเแสอ้ือมผโามทเร่ีนดั ยี ใหหอห มล2วม 3. ใหนักเรยี นอา นสถานการณท ่กี ําหนดใหใน ๔. กิจกรรมการเรียนรู ขอ 2 แลว เขียนอธิบาย วิธปี ฐมพยาบาลลงในสมดุ 4. ใหน ักเรียนเลือกอาการบาดเจบ็ ท่กี ําหนดให ในกจิ กรรมการเรียนรู ขอ 3 แลว เขยี นอธิบาย วิธปี ฐมพยาบาลทเี่ ก่ยี วกบั อาการบาดเจ็บน้ัน ลงในสมดุ 5. ใหนักเรียนชว ยกนั ตอบคาํ ถามขยายความรู สกู ารคิด ๖๔ ขอ สอบ O-NET ขอสอบป ’53 ออกเกีย่ วกบั เรื่อง การปฐมพยาบาลเมอ่ื เปน ลม นกั เรียนควรรู ขอใดเปน วธิ กี ารชวยเหลือผทู ีเ่ ปนลมแดด 1. พาเขา ทร่ี ม และพดั ใหผ ปู วย 1 เปน ลม อาการเปนลม มี 2 ลักษณะ คอื 2. พาเขา ทรี่ ม ใหนั่งพักและกนิ ยาลม 1) เปน ลมธรรมดา ซ่งึ อาจเกิดจากหลายสาเหตุ เชน เครยี ด หวิ ขา ว อยใู นท่ี 3. พาเขาทีร่ ม จับนอนหงายใหด มยา ท่แี ออดั เปน เวลานานๆ เปน ตน 4. พาเขาทรี่ ม คลายเสื้อผา ใหห ลวม 2) เปนลมแดด เกิดจากการอยใู นทท่ี ่มี ีอากาศรอ นจดั เสยี เหง่อื มาก ซึง่ จะ วเิ คราะหค าํ ตอบ ผทู ่ีเปน ลมแดด อณุ หภมู ใิ นรางกายจะสงู เหงอื่ ออก ทําใหเ กิดอาการปวดศรี ษะ กระหายนํ้า หนาแดง แหงและรอน ชพี จรเตน เวียนศรี ษะ ตองปฐมพยาบาลโดยการนําผูปวยเขา ทรี่ ม คลายเส้ือผา ให แรงและเรว็ หายใจลกึ เรว็ อุณหภูมสิ ูงประมาณ 40 องศาเซลเซยี ส หรอื หลวม เพอื่ ใหการไหลเวียนของเลือดดีขึน้ ดังนนั้ ขอ 4. เปน คําตอบ มากกวานนั้ ทถ่ี กู 2 แอมโมเนียหอม มสี รรพคณุ ในการบรรเทาอาการวิงเวยี น หนา มดื นอกจากนี้ ยงั ใชทาผวิ หนงั บรรเทาอาการเนอ่ื งจากแมลงกัดตอ ยไดอ กี ดว ย แอมโมเนียหอม เปน ยาใชร ักษาภายนอก หามรบั ประทาน 64 คมู อื ครู

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล Engage Explore Explain Expand Evaluate ตรวจสอบผล Evaluate ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ 1. ครูประเมินผลความถกู ตองและความ คลองแคลวในการสาธติ การปฐมพยาบาลของ ๑ แบงฐานการปฐมพยาบาลเปน ๔ ฐาน ตามที่กําหนดให แลวใหนักเรียนผลัดกันฝกปฏิบัติ นกั เรียน วิธีปฐมพยาบาลตามฐานที่กําหนด โดยหมุนเวียนจนครบทุกฐาน จากนั้นใหครูประเมินผล แลว ตอบคาํ ถาม 2. ครตู รวจสอบความถูกตอ งของการเขยี นอธบิ าย วธิ ีปฐมพยาบาลจากสถานการณท่กี าํ หนดให ฐานการปฐมพยาบาล 3. ครูตรวจสอบความถกู ตองของการเขยี นอธบิ าย ๑. แมลงหรือสตั วท ี่มีพษิ กดั ตอ ย วิธีปฐมพยาบาลของอาการบาดเจบ็ ทน่ี ักเรียน ๒. ใชยาผดิ ประเภท เลือก ๓. แผลไหมจ ากการถูกสารเคมี ๔. บาดเจ็บจากการหกลม หลักฐานแสดงผลการเรียนรู ๑) นกั เรยี นแสดงวิธีปฐมพยาบาลไดอยางคลองแคลวหรือไม เพราะอะไร • บันทึกการสังเกตและประเมินผลการฝก ปฏบิ ตั ิ ๒) นักเรียนพอใจกบั การแสดงวธิ ีปฐมพยาบาลของตนหรอื ไม เพราะอะไร วธิ กี ารปฐมพยาบาลของนักเรียน ๒ อานสถานการณท ี่กาํ หนดให แลวเขียนอธบิ ายวิธปี ฐมพยาบาลลงในสมุด ๑) นกไปเท่ียวสวนสาธารณะกับพอแม ขณะจะดมดอกไม มีผึ้งบินออกมาและตอยที่มือ ของนก นกรสู กึ ปวดมือมาก ๒) ปา นวง่ิ เลนอยกู บั เพ่อื น แลวเกดิ สะดุดหกลม จนหัวเขา ถลอก มเี ลอื ดไหลเล็กนอย ๓) เปรย้ี ววิ่งเลน กับเพือ่ นโดยไมไดดทู างวามหี ลุมอยูขา งหนา ทําใหวิง่ ตกหลุมจนเทา แพลง ๓ เลือกอาการบาดเจ็บที่กําหนดให แลวเขียนอธิบายวิธีการปฐมพยาบาลที่เก่ียวกับอาการ บาดเจบ็ นั้นลงในสมุด ถูกตอตอย ฟกชาํ้ เปน ตะครวิ มีรอยไหมบ ริเวณปาก มีอาการหนามืด ¢ÂÒ¤ÇÒÁÃÙŒ ÊÙ¡‹ Òä´Ô ๖๕ นักเรียนคดิ วา การฝกการปฐมพยาบาล ใหค ลอ งแคลว มีผลดีอยางไร กจิ กรรมสรา งเสรมิ เฉลย กจิ กรรมการเรยี นรู ขอ 2. ใหน ักเรยี นทําใบความรวู ธิ ีการปฐมพยาบาลมา 1 วธิ ี แลวตกแตงให สวยงาม 1) ตอบ นําสันมีดหรอื บตั รแข็งมาขดู ใหเ หลก็ ในโผลออกมา ใชเทปใสตดิ ตาม บนแผล แลว ดึงเหลก็ ในออกมา จากนน้ั ลา งแผลดวยนา้ํ สะอาดและสบู กิจกรรมทาทาย แลวประคบแผลดว ยผาหอ นา้ํ แข็งหรือผาชุบนํ้าเยน็ เพอ่ื ลดอาการบวม ใหน ักเรยี นสืบคนวธิ ปี ฐมพยาบาลเพม่ิ เตมิ จากท่ีเรียนมา 1 วธิ ี แลวนํา 2) ตอบ ลางแผลดว ยน้ําสะอาดและสบู เชด็ แอลกอฮอลร อบบาดแผลและใสย า ขอ มลู มาจดั ทาํ เปนใบความรู แลว นาํ มาจดั ปายนิเทศ ใสแ ผลสด 3) ตอบ ประคบเทา ดว ยผาหอนํา้ แข็ง หลังจากครบ 24 ชั่วโมง ใหใชผา ชบุ นํ้าอนุ ประคบตอ เฉลย ขยายความรูสกู ารคดิ แนวตอบ มผี ลดี คอื ชวยบรรเทาอาการเจบ็ ปว ยในเบอื้ งตนไดอ ยางถกู ตอ งและรวดเร็ว ทําใหช ว ยลดอนั ตรายทจี่ ะเกิดขึ้นได เชน ความพิการ การเสียชวี ิต เปน ตน คมู อื ครู 65

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สํารวจคน หา อธิบายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Explain Expand Evaluate Engage Explore เปาหมายการเรียนรู • วิเคราะหผลเสียของการสบู บุหรแ่ี ละสรุ าทม่ี ตี อ óบทที่ โทษของบุหรแ่ี ละสรุ า สุขภาพและการปองกนั (พ 5.1 ป.4/3) สาระสําคญั สมรรถนะของผเู รียน การสบู บหุ รแี่ ละการดม่ื สรุ า ทาํ ใหร า งกาย 1. ความสามารถในการสอื่ สาร ทรดุ โทรม และกอใหเกิดโรครา ยแรงตา งๆ 2. ความสามารถในการคดิ 3. ความสามารถในการแกปญ หา ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹Òí ÊÙ‹¡ÒÃàÃÂÕ ¹ 4. ความสามารถในการใชทักษะชีวติ คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค »Í´´Õ »Í´äÁ‹´Õ 1. รักชาติ ศาสน กษตั ริย 2. มวี นิ ยั รบั ผิดชอบ 3. ใฝเ รยี นรู 4. มงุ มนั่ ในการทาํ งาน กระตนุ ความสนใจ Engage ครถู ามนักเรียน µÑº´Õ µºÑ äÁ´‹ Õ • ภาพใน หนา 66 เปน ภาพอะไร ¹Ñ¡àÃÕ¹àËç¹ÀÒ¾¹éÕ (ตอบ áÅŒÇÃʌ٠¡Ö Í‹ҧäúŒÒ§ ภาพท่ี 1 ปอด ปอดดเี ปลย่ี นสภาพเปน ปอดไมด ี เพราะสบู บุหร่ี ภาพท่ี 2 ตับ ตบั ดเี ปลี่ยนสภาพเปน ตับไมด ี เพราะดมื่ สุรา) • นกั เรยี นเหน็ ภาพทั้งหมดนีแ้ ลว นกั เรยี นรสู กึ อยางไร (แนวตอบ กลวั อนั ตรายทีเ่ กิดข้นึ จากการ สบู บุหรี่และดมื่ สุรา) เกร็ดแนะครู ครจู ดั กระบวนการเรยี นรูโ ดยการใหน กั เรียนปฏิบัติ ดังน้ี • สงั เกตและสํารวจสารเสพติดใกลต วั ไดแ ก บุหรีแ่ ละสรุ า • สืนคนขอ มูลสารพิษในบหุ ร่ี และโทษของบหุ ร่ีและสรุ า • ยกตัวอยางผลกระทบตางๆ ทเี่ กดิ จากการสบู บุหรแี่ ละดืม่ สุรา • วิเคราะหผ ลเสียของการสูบบหุ ร่ีและดมื่ สุรา จากประเดน็ คาํ ถามและภาพท่ี ครยู กตัวอยา ง จนเกดิ เปน ความรูความเขาใจวา การสูบบหุ รแ่ี ละการดม่ื สรุ า ทาํ ใหรางกาย ทรุดโทรมและกอใหเ กิดโรครา ยตางๆ 66 คูมอื ครู

กระตุนความสนใจ สสาํ ํารรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engage Expand Evaluate Explore Explain Explore สาํ รวจคน หา สารเสพตดิ เปน สารทเ่ี มอ่ื รบั เขา ไปในรา งกาย ¹Ñ¡àÃÕ¹·ÃÒºÍѹµÃÒ 1. ครูถามนกั เรยี นวา สารเสพติดใกลตวั นกั เรยี น ไมว า จะเปน การกนิ สดู ดม หรอื ฉดี จะทาํ ใหเ กดิ ¢Í§ÊÒÃàʾµ´Ô ËÃÍ× äÁ‹ มอี ะไรบาง ผลเสยี ตอ รา งกาย จติ ใจ และอารมณ โดยตอ งการ เพ่มิ ปริมาณในการเสพ และอยากเสพไปเร่อื ยๆ 2. ครยู กตวั อยางบหุ รแี่ ละสรุ า เปน สารเสพตดิ ที่ แมจ ะทราบวา เปน อนั ตราย และผดิ กฎหมาย ใกลตัวนักเรยี น 3. ใหน กั เรยี นสืบคน ขอ มลู สารพษิ ทีม่ อี ยใู นบหุ ร่ี มีอะไรบาง และสารพษิ นัน้ ใหโ ทษอยางไรตอ รา งกาย การเสพสารเสพติดอาจเกิดจากสาเหตุสําคัญหลายประการ เชน เพื่อน อธบิ ายความรู Explain ชกั ชวน อยากทดลอง ถกู หลอก จติ ใจออ นแอ ใชย าบางชนดิ ตดิ ตอ กนั นานเกนิ ไป 1. ใหน กั เรยี นชว ยกนั ตอบวา สารพษิ ทมี่ อี ยใู นบหุ ร่ี อยูใกลแ หลง คาขายสารเสพตดิ มปี ญ หาครอบครวั เปนตน มอี ะไรบา ง ๑ บุหรี่ บุหร่ีเปนสารเสพติดชนิดหนึ่งที่ถึงแมวาจะเสพไดตามขอบเขตท่ีกฎหมาย 2. ครแู ละนกั เรยี นรว มกันสรุปโทษของสารพษิ ทมี่ ี กาํ หนด แตพ ิษภัยของบุหรีก่ ร็ า ยแรง เพราะในควนั บหุ ร่มี ีสารพษิ อยมู ากมาย อยูในบุหร่ที ี่มตี อรางกาย โดยใหน ักเรียนสรุป ออกมาในรปู ของแผนผังความคิด ä¹âµÃਹä´ÍÍ¡ä«´ ÊÒþÔÉ1 3. ครเู นน ยาํ้ ใหน กั เรยี นเหน็ โทษของการสบู บหุ รี่ ทําลายเยอ่ื บุหลอดลม ทําใหถุงลมโปงพอง 㹺ËØ ÃèÕ โดยอาจนําภาพนากลวั ท่ีอยขู า งซองบุหร่ี มาใหนักเรียนดู เพื่อใหนักเรยี นตระหนกั ใน ¹Ô⤵Թ อันตรายของการสบู บุหรี่ และอธบิ ายเพิ่มเตมิ ใหนักเรยี นเขา ใจวา บุหรีเ่ ปน สารเสพตดิ ท่ี เปนสารเสพติด มีลักษณะเปนนํ้ามัน ไมมีสี อนั ตราย เพราะเปน สารพษิ ทไี่ มผ ิดกฎหมาย ออกฤทธก์ิ ระตนุ ประสาทสว นกลาง ทาํ ใหห วั ใจ เดก็ ๆ สามารถเขาถงึ ไดง า ย ดงั นั้น เราจะ เตน เรว็ ความดนั โลหิตสงู ตองตั้งใจวา จะไมส ูบบหุ ร่ี ¤Òú ͹Á͹͡䫴 ทาํ ใหรา งกายไดร ับออกซเิ จนนอ ยลง ·ÒÏ äÎâ´Ãਹä«ÂÒä¹µ เปนสารกอมะเร็งปอด มีลักษณะเปนน้ํามัน ทําลายเยื่อบุหลอดลมชนิดมีขน แลวทําใหมี เหนียวขน สนี า้ํ ตาล จะเขา ไปจับอยทู ่ีปอด เกิด ส่งิ แปลกปลอมเขา ไปทาํ ลายหลอดลมไดง า ย การระคายเคือง ทําใหถ ุงลมในปอดขยายข้ึน ๖๗ ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT นกั เรียนควรรู ตมั้ อาศยั อยูกับลงุ และปา ลงุ ของตม้ั สูบบุหรีท่ ุกวนั วันละหลายมวน 1 สารพษิ ในบุหร่ี มีอีกมากมาย ดังน้ี นักเรียนคดิ วา การสูบบหุ รี่ของลงุ จะสง ผลตอสุขภาพของตม้ั หรือไม อยา งไร 1. แอมโมเนยี ทาํ ใหร ะคายเคอื งเนอ้ื เย่อื แสบตา แสบจมกู ระคายหลอดลม แนวตอบ ปญหาสขุ ภาพทีเ่ กิดจากการสบู บุหรี่ ไมเ พยี งสง ผลเสียตอ ผสู บู เทา นั้น แตยังสง ผลตอ ผูที่อยใู กลเ คียงอกี ดวย เพราะสารพษิ ในบหุ รี่ และผวิ หนงั มมี ากกวา 4,000 ชนิด โดยเฉพาะในควนั บหุ ร่ีทีถ่ กู ปลอยออกมา จงึ ทาํ ให 2. สารกมั มันตรงั สี ควนั บุหรม่ี ีสารโพโลเนยี ม 210 ที่มีรังสอี ัลฟาอยู เปนสาเหตุ ผูท่สี ดู ควันบุหร่ีเขา ไปมีโอกาสปวยดว ยโรคตางๆ เชนเดียวกบั ผสู ูบ ดังนั้น การสบู บหุ ร่ีของลุงจึงสง ผลเสียตอสขุ ภาพของต้ัม การเกดิ โรคมะเร็งปอด 3. แคดเมียม มผี ลตอตบั ไต และสมอง ทําใหเกดิ มะเรง็ ปอด และมะเรง็ ตอ ม ลกู หมาก 4. สารหนู มีพษิ ตอระบบทางเดินอาหาร ทําใหคลนื่ ไส อาเจยี น และทองรว ง อยางรุนแรง 5. ฟอรม าลดไี ฮด เปนสารทใี่ ชดองศพ ทําใหเกิดการระคายเคอื งเยอื่ บุทางเดนิ หายใจ และเย่อื บุตา และเปนสารกอมะเร็ง 6. อะซโิ ตน เปนสารประกอบที่อยใู นน้าํ ยาลางเลบ็ มีผลตอเซลลตบั ทาํ ใหเ ซลล ตบั ตาย คูม ือครู 67

กระตุน ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขาาใจใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล Explore Explain Engage Expand Expand Evaluate ขยายความเขา ใจ 1. ใหนักเรียนแบง กลุม กลมุ ละ 3 - 4 คน โทษของบหุ รี่ มมี ากมายหลายประการ ดงั นี้ แสดงบทบาทสมมุตเิ ก่ยี วกับวิธีการพดู ที่ นกั เรยี นจะพูดกบั สมาชิกในบานทีส่ ูบบุหรี่ ● ทําใหเกดิ โรคตา งๆ เชน โรคมะเร็งปอด เพือ่ ใหเ ลิกสูบบหุ ร่ี แลว ออกมาแสดงท่ี โรคถงุ ลมในปอดโปง พอง โรคหลอดลม หนา ชั้นเรยี น จากนั้นบันทกึ ผล พรอมวาดภาพ อักเสบ โรคหวั ใจ โรคไอเรือ้ รัง เปนตน ประกอบลงในสมุด ● มีกล่ินปาก ฟนผุ ฟนดํา 2. ใหน ักเรยี นแบงกลุม (กลมุ เดิมก็ได) รว มกัน ● ทําใหอากาศเปน พษิ คดิ คาํ ขวญั เพอ่ื ตอ ตา นการสบู บหุ รมี่ า 1 คาํ ขวญั ● ส้ินเปลืองเงนิ ทตี่ องจายเปนคา บหุ ร่ี แลว สงตวั แทนออกมารายงานทห่ี นา ช้นั เรยี น ● ทําความเดือดรอน และความรําคาญ ตรวจสอบผล Evaluate ใหกบั ผทู อ่ี ยใู กล ● ทําใหข าดความอดทน อารมณเสยี งา ย 1. ครูประเมนิ การแสดงบทบาทสมมุตแิ ละ ¡ÒÃʺ٠ºËØ Ã·Õè Òí ã˪Œ ÇÕ µÔ ʹÑé ŧ ตรวจสอบการบันทกึ ผลวธิ ีการพูดเพ่อื ให เพราะหงดุ หงิดท่ีไมไ ดสบู บหุ ร่ี คนในบา นเลกิ สูบบหุ ร่ี ● ถา ผสู บู เปน สตรมี คี รรภ มผี ลทาํ ใหท ารก 2. ครูตดั สนิ คําขวัญโดยการใหเ พื่อนในหองรวมกนั ในครรภพ กิ ารหรือตายได เลอื กคาํ ขวัญท่ีดที ่สี ดุ มา 1 คําขวัญ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ·èÕ ñ 3. ครูตรวจสอบความถูกตอ งของคาํ ตอบ โดย พจิ ารณาจากวิธกี ารแกป ญหาของนักเรียน ๑ แบง กลุม แสดงบทบาทสมมุติเก่ียวกบั วธิ กี ารพดู ท่นี กั เรียนจะพูดกบั สมาชิกในบาน ท่ีสูบบุหร่ีเพื่อใหเลิกสูบบุหรี่ แลวออกมาแสดงท่ีหนาชั้นเรียน จากนั้นบันทึกผล พรอมกบั วาดภาพประกอบลงในสมุด ๒ แบงกลมุ รวมกันคิดคําขวัญเพือ่ ตอ ตานการสบู บุหรีม่ า ๑ คาํ ขวัญ แลว สง ตวั แทน ออกมารายงานทีห่ นาชนั้ ๓ ตอบคําถามตอ ไปนี้ ¶ŒÒ¾ºà¾Íè× ¹¡Òí Åѧ·´ÅͧÊÙººØËÃÕè ¹¡Ñ àÃÂÕ ¹¤Ç÷Òí ÍÂÒ‹ §äà ๖๘ มุม IT ขอ สอบ O-NET ขอสอบป ’53 ออกเกย่ี วกับกับเรือ่ ง โทษของบหุ รี่ นกั เรยี นศึกษาเรอ่ื ง โทษของบหุ ร่ีและสรุ าเพ่มิ เติมไดจ ากเวบ็ ไซต http://dpc9. นักเรียนกาํ ลังไปเขาหอ งนา้ํ ในโรงเรยี น บงั เอญิ เพื่อนๆ กาํ ลงั สบู บหุ ร่ี ddc.moph.go.th/crd/disease/cigaretle.html เพื่อนชกั ชวนใหน ักเรยี นสบู บุหรด่ี วย นักเรียนจะพูดวา อยางไร 1. “เอาไวค อยสบู วนั หลัง” เฉลย กจิ กรรมการเรียนรู 2. “ถามีหมากฝรั่งระงบั กลน่ิ เราถึงจะสูบ” ขอ 3. 3. “เราใหส ญั ญากบั แมไวว า จะไมสูบบหุ ร่”ี 4. “ดเี หมือนกัน วนั น้ียงั ไมม ีโอกาสไปซ้อื ” แนวตอบ ควรเขาไปบอกเพอ่ื นวา บุหร่ีเปนสิง่ ไมด ี เปนอนั ตรายตอสุขภาพ วิเคราะหค ําตอบ บุหร่เี ปน สารเสพติด และมีอนั ตรายตอรางกาย เราไมค วรยุง เก่ียว เพราะมแี ตผ ลเสีย นอกจากเสยี เงนิ ซ้ือแลวยังเสียสุขภาพทด่ี ี เราไมควรสูบบุหรี่ เมอื่ มผี ูชกั ชวนใหส ูบบหุ รี่ เราควรปฏเิ สธอยางจริงจังทนั ที ไปดว ย ดงั น้นั ขอ 3. เปน คําตอบที่ถูก 68 คมู ือครู

กกรระตะตนุ Eุนnคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สสาํ าํ รรEวxวpจจloคคrนeน หหาา อธิบายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Explain Evaluate Engage Explore Expand Engage กระตนุ ความสนใจ ๒ สุรา ครูนาํ ภาพขา วอบุ ตั เิ หตุทส่ี าเหตมุ าจากการ สรุ าเปน เครอื่ งดม่ื ทม่ี แี อลกอฮอล ดมื่ สรุ า หรอื ภาพของคนที่ไดรับผลกระทบจาก ผสมอยู เมอื่ ดื่มสุรา แอลกอฮอลจะถูก การด่มื สรุ ามาใหน กั เรยี นดู แลวถามนกั เรียนวา มสี าเหตุมาจากอะไร ดูดซึมเขาสูกระแสเลือดไปยังประสาท สาํ รวจคน หา Explore สว นกลาง ซง่ึ ถา ดม่ื ตดิ ตอ กนั เปน ประจาํ 1. ใหนกั เรยี นสบื คน ขอมูลวา จะทําใหมีอาการติดสุรา และตองด่ืม • สุรามีโทษอยา งไร เม่อื ถงึ เวลาที่เคยด่มื เปน ประจาํ • ลักษณะของคนท่ดี ื่มสรุ าจนเมาเปน อยา งไร ผูที่ด่ืมสุราเปนประจําจนติดสุรา จะมีนัยนตาแดง หนาบวมฉุ มือสั่น 2. ใหนกั เรียนแบงกลุม กลมุ ละ 3 - 4 คน เน้ือตัวสกปรก แตงกายไมเรียบรอย การดมื่ สรุ าทาํ ใหข าดสตสิ มั ปชญั ญะ จากน้นั ครูแจกขาวอบุ ตั ิเหตใุ หน กั เรียนแตละ และผดิ ศลี ขอ ๕ กลุม ใหนกั เรียนนาํ ขอมูลทไี่ ดจากการสบื คน และถา ไมไ ดด ม่ื กจ็ ะมอี าการคลนื่ ไสอ าเจยี น หงดุ หงดิ ฝน รา ย และประสาทหลอน มาวิเคราะหในหัวขอตอ ไปน้ี • สาเหตขุ องการเกดิ อุบตั ิเหตุในขาว เปนโรคตางๆ เชน ทาํ ใหส ตปิ ญญา • ผลกระทบจากอบุ ตั ิเหตใุ นขา ว ตับแขง็ โรคพิษสุราเรอ้ื รัง และความสามารถ • วธิ ปี อ งกนั การเกดิ อบุ ัตเิ หตใุ นขาว โรคกระเพาะอาหาร ฯลฯ ในการทํางานลดลง จากนั้นใหส งตัวแทนออกมานําเสนอ หนา ชัน้ เรียน พฤติกรรมกา วรา ว1 â·É¢Í§ ทําใหครอบครัว ÊÃØ Ò มปี ญหา พูดจาไมสภุ าพ เกิดอบุ ตั เิ หตไุ ดง ายๆ สน้ิ เปลอื งเงินทอง เพราะการด่มื สรุ า ในการซื้อสรุ า ทําใหส มรรถภาพ ในการทาํ งานลดลง ๖๙ ขอใดตอ ไปนีไ้ มใชผ ลเสยี ของการด่มื สุรา ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT เกร็ดแนะครู 1. สติปญ ญาลดลง 2. ส้นิ เปลอื งเงนิ ครูเนนยา้ํ ใหน กั เรียนเห็นโทษของการด่มื สุราวา จะทาํ ใหผูด มื่ ขาดสตแิ ละ 3. เปนโรคมะเรง็ ปอด เมอื่ คนเราขาดสตแิ ลว ก็จะขาดจิตสาํ นกึ ในการยงั้ คดิ วาสิ่งทที่ ําถูกหรือผดิ ดังนน้ั 4. ผิดศลี ขอ 5 คนเมาสรุ าจึงทาํ ความผิดตา งๆ ไดโดยไมร ตู วั หรือขาดความย้งั คดิ เชน ขับรถ ประมาท กอเหตทุ ะเลาะววิ าท กออาชญากรรมตา งๆ ซงึ่ ไมเ ปน ผลดีทงั้ ตอตนเอง วิเคราะหคําตอบ การดมื่ สรุ าทําใหสติปญญาและความสามารถในการ และผูอ ื่น ทํางานลดลง ส้นิ เปลอื งเงนิ และทําใหค รอบครัวมปี ญ หา ผิดศลี ขอ 5 คอื งดเวน การด่มื สุรา รวมถงึ ทาํ ใหเ กดิ ปญหาสขุ ภาพ เปนโรคตับแขง็ ได นกั เรยี นควรรู ดังนัน้ ขอ 3. เปน คําตอบที่ถกู 1 พฤติกรรมกาวราว หมายถึง พฤติกรรมท่ีแสดงออกทางกายและวาจา โดยเจตนาทําใหเ กดิ ความเจบ็ ปวด ความเสียหาย ทงั้ ตอ ตนเอง ผูอน่ื และสิ่งของ ซึง่ พฤติกรรมดังกลาวไมเ ปน ทย่ี อมรบั ของสังคม เชน การทะเลาะวิวาท การพูดจา หยาบคายรนุ แรง เปน ตน คูม อื ครู 69

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคนหา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขาาใจใจ ตรวจสอบผล Explore Evaluate Engage Explain Explain Expand อธบิ ายความรู 1. ใหน ักเรยี นสง ตวั แทนกลมุ ออกมารายงานผล ๓ ขอควรปฏบิ ัตใิ นการปองกนั อันตรายจากบุหร่ี การวิเคราะหข าวท่คี รมู อบให โดยครูคอย สงั เกตและบนั ทกึ ผลการวิเคราะหข องนกั เรียน และสรุ า 2. ใหนักเรยี นจับคูกนั แลว ใหแ ตล ะคูคดิ บหุ รแ่ี ละสรุ าเปน สารเสพตดิ ทส่ี ง ผลเสยี ตอ สขุ ภาพและทรพั ยส นิ เราจงึ ควร สถานการณท ถี่ กู ชักชวนใหส ูบบุหรี่ หรือด่มื สรุ า ปอ งกนั ตนเองจากบุหรแี่ ละสุรา ดังนี้ และแสดงวธิ กี ารปฏิเสธ ๑) ถา มคี นมาชกั ชวนใหทดลองเสพ ควรปฏเิ สธทนั ที 3. ครูและนักเรยี นรวมกนั อภปิ รายเกย่ี วกบั ขอ ควร ปฏบิ ตั ใิ นการปองกนั อนั ตรายจากบหุ ร่แี ละสรุ า äÁ‹¤ÃºÑ à¾ÃÒШзÒí ãËŒ äÁ‹àÍҤЋ à´ëÂÕ Ç˹٠äÁ¤‹ ‹Ð ¼ÁÁÊÕ ¢Ø ÀÒ¾äÁ‹´Õ ¨Ð¿Íé §µíÒÃǨ¹Ð ºËØ ÃèÕÁÕÊÒÃàʾµ´Ô ขยายความเขา ใจ Expand 1. ใหนักเรยี นเขยี นแกไขขอ ความทผี่ ดิ ใน ๒) อยูหา งจากผูทส่ี ูบบุหรห่ี รอื ดื่มสรุ า หนา 71 ขอ 1 ลงในสมุดใหถ กู ตอง ๓) ถาพบเพื่อนสูบบุหร่ีหรือด่ืมสุรา ควรแจงครูประจําชั้น เพื่อใหการ พรอมบอกเหตุผลประกอบ ชวยเหลอื ๔) ไมร บั เครือ่ งดื่มหรือบหุ รี่จากคนแปลกหนา 2. ใหนกั เรยี นอา นขอความทกี่ าํ หนดใหใน ๕) ศกึ ษาโทษของการสบู บหุ รแี่ ละการดมื่ สรุ าในดา นตา งๆ เพอ่ื ใหต นเองและ หนา 71 ขอ 2 แลว เขยี นคําพูดโตต อบท่ี สมาชกิ ในครอบครวั รูถึงผลเสยี ที่ไดร ับจากบุหรแ่ี ละสรุ า เหมาะสม ๖) เมือ่ มปี ญ หาควรปรกึ ษาพอ แม หรือครู เพ่ือขอความชว ยเหลือ ไมควร สูบบุห๗ร)่ีหรใชือเดวื่มลสารุวาา เงพให่ือเชปว น ยปใหระลโมื ยปชญน1หเาชน เลน กีฬา ฟงเพลง ชวยเหลอื สังคม2 3. ใหน ักเรียนชว ยกนั ตอบคําถามขยายความรู เปนตน เพอื่ จะไดไมหนั ไปพ่งึ สารเสพติด สกู ารคดิ ๘) รวมมือกันเผยแพรถึงอันตรายของบุหร่ีและสุรา เพ่ือชวยกันตอตาน การสูบบหุ รีแ่ ละการดม่ื สรุ า àÃÒÅͧÁÒª‹Ç¡ѹᵧ‹ ¤Òí ¢ÇÞÑ µÍ‹ µÒŒ ¹ ¡ÒÃÊÙººËØ ÃáèÕ ÅСÒô×èÁÊÃØ Ò¡Ñ¹¹Ð¤ÃѺ ๗๐ นักเรียนควรรู ขอสอบ O-NET ขอ สอบป ’53 ออกเกี่ยวกบั เร่อื งขอ ควรปฏิบัตใิ นการปองกันอนั ตรายจากบหุ รี่ 1 ใชเ วลาวา งใหเ ปนประโยชน เปน การใชเวลาท่ีเหลือจากการทาํ งานหรอื และสรุ า การเรียน ทาํ กจิ กรรมตางๆ ทส่ี รางสรรค โดยอาจเปน กจิ กรรมบันเทิงหรอื กิจกรรม เมื่อเพื่อนชกั ชวนใหส ูบบหุ ร่ีนักเรียนจะทําอยา งไร ชว ยเหลือสังคม การใชเ วลาวา งใหเปน ประโยชนน อกจากจะใหความเพลิดเพลนิ ตอ 1. นาํ เรื่องไปบอกครู ผทู ่ีทาํ แลว ยงั เปน การสรางสัมพนั ธในครอบครัวใหแนนแฟน ยง่ิ ขน้ึ ดว ย ยกตวั อยา ง 2. บอกเพอ่ื นวาเด๋ียวคอ ยสูบ เชน การทาํ กบั ขา วรว มกนั การชว ยกนั ปลกู ตน ไม หรอื ทาํ สวนหนา บา น การชว ยกนั 3. ลองสูบเพียง 1 คร้ังเทา นัน้ ทําความสะอาดบา น การไปวดั ทาํ บญุ รวมกนั เปนตน 4. ปฏิเสธทันทีโดยบอกวา สัญญากับแมไ ว 2 ชว ยเหลือสังคม เปน การทําประโยชนใ หกับสังคม เชน การชวยกันเก็บขยะ วิเคราะหค ําตอบ เม่อื มผี ชู ักชวนใหส บู บุหรี่ ควรฏิเสธอยางจรงิ จังทนั ที บรเิ วณชมุ ชน การปลูกปา ชายเลน การชว ยสอนหนงั สือเดก็ ในชมุ ชนแออดั เปน ตน เพราะจะทาํ ใหผ ชู ักชวนไมก ลาเขามาชักชวนอกี ดังนน้ั ขอ 4. เปน คําตอบ การชว ยเหลอื สังคมจะชวยทําใหผูปฏิบตั มิ ีจติ ใจท่เี ปน สุข ไมห มกมุนกบั ปญหาของ ทีถ่ ูก ตนเอง และทําใหสงั คมมีการพัฒนาในทางทีด่ ี 70 คมู ือครู

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคนหา อธบิ ายความรู ขขยยาายยEคคxวpวaาาnมมdเขเขา ใา จใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Explain Evaluate Expand Expand ขยายความเขา ใจ ¡Ô¨¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒ·Ù èÕ ò ใหน กั เรยี นทํากจิ กรรมรวบยอดที่ 4.3 จาก แบบวดั ฯ สุขศึกษาฯ ป.4 โดยใหดภู าพและ ๑ เขียนแกไ ขขอ ความทผี่ ิดลงในสมดุ พรอมบอกเหตผุ ลประกอบ วิเคราะหโทษของสารเสพติดในภาพ ๑) การสบู บหุ ร่ี เปนอันตรายตอ สุขภาพ ๒) สุราไมใชสารเสพติด ใบงาน ✓แบบวดั ฯ แบบฝก ฯ ๓) ผูท่สี ูบบหุ รจี่ ะเปนโรคมะเรง็ ปอด สุขศึกษาฯ ป.4 กจิ กรรมรวบยอดท่ี 4.3 ๔) การดื่มสรุ าทกุ วนั จะทาํ ใหรา งกายแขง็ แรง แบบประเมนิ ตัวช้�วัด พ 5.1 ป.4/3 ๕) ถา เราไมไดสบู บุหรี่ ถึงแมจะอยูรว มหองกับผทู ี่สบู บหุ รท่ี กุ วนั เรากจ็ ะไมไ ดรับอันตราย แบบประเมินผลการเรยี นรตู ามตัวช้ีวัด ประจาํ หนวยที่ ๔ บทท่ี ๓ ๖) ควันจากบุหร่จี ะทาํ ใหอ ากาศเปน พิษ ๗) การดื่มสรุ า จะทําใหมีเพ่อื นฝูงมาก กิจกรรมรวบยอดที่ ๔.๓ ๘) การสบู บหุ รี่ จะทาํ ใหส ิ้นเปลืองเงินทอง ๙) สุราสามารถฆา เช้ือโรคในรา งกายของเราได แบบประเมินตัวช้วี ัด พ ๕.๑ ป.๔/๓ ๑๐) ผูท ส่ี ูบบหุ รจ่ี ะมีอายสุ ั้นกวา ผูที่ไมเ คยสูบบุหรี่ • วเิ คราะหผ ลเสยี ของการสูบบุหร่ี และการดื่มสุราท่มี ีตอ สุขภาพ และการปองกัน ๒ อานขอ ความทก่ี ําหนดให แลว คดิ คําพดู โตต อบทเ่ี หมาะสม ชดุ ที่ ๑ ๒๐ คะแนน “Åͧ´×Áè àËÅÒŒ ÊÑ¡¹Ô´äËÁÅЋ ¨Ðä´ŒÃÇÙŒ ‹ÒÃʪҵÔ໚¹Í‹ҧäà áÅÇŒ ¶ÒŒ ´×Áè ໚¹ ๑ วเิ คราะหโ ทษของสารเสพตดิ ใหต รงกบั ภาพสารเสพตดิ ทก่ี าํ หนดใหช นดิ ละ ๕ ขอ (๑๐ คะแนน) ¨Ðä´äŒ Á¶‹ Ù¡ã¤ÃÁÍÁàËÅÒŒ ä´ÂŒ ѧä§ÅЋ äÁµ‹ Ô´ËÃÍ¡¹Ð Å᤹ͧ‹ ´Ô à´ÕÂÇàͧ” ๑) ๒) ……๑….……ท……าํ …ล…า…ย…ห…ล…อ…ด……ล…ม……………………………….. เฉฉบลบั ย ……๒….……ค……ว…าม……ด…นั …โ…ล…ห…ิต……ส…งู …………………………….. ……๑….……เ…ป…น ……โร…ค……ต…บั …แ…ข…ง็ ………………………………….. ……๓….……เ…ป…น ……โร…ค……ม…ะ…เร…ง็…ป……อ…ด………………………….. ……๒….……เ…ก…ิด…อ……บุ …ตั …เิ …ห…ต…ขุ …ณ……ะ…ข…บั …ร…ถ………………….. ๔. ฟน ดาํ…………………………………………………………………………….. ……๓….……ป……ร…ะ…ส…า…ท…ห…ล…อ……น………………………………….. ……๕….……ถ……งุ …ล…ม…โ…ป…ง…พ…อ…ง…………………………………….. ……๔….……เ…ป…น……โร…ค……ก…ร…ะ…เพ……า…ะอ……าห……า…ร……………….. ……๕….……เ…ป…น ……โร…ค……พ…ษิ …ส……รุ …า…เร…อ้ื …ร…งั…………………….. ๒ ขีด ✓ หนาขอความที่เปนการปฏิเสธและปองกันตนเองจากสารเสพติด และกา ✗ หนา ขอความทีไ่ มเปน การปฏเิ สธและปองกนั ตนเองจากสารเสพตดิ (๕ คะแนน) ✗……………… ๑) “Åͧ´è×ÁÊÃØ Ò á¤è¤Ãé§Ñ à´ÂÕ Ç¤§äÁè໹š äÔ ✓……………… ๒) “äÁè¤ÃºÑ ¼ÁäÁè´Á×è ÊØÃÒ¤ÃѺ” ✓……………… ๓) “¤ÇѹºËØ ÃàÕè ËÁ¹ç ¤‹Ð ˹äÙ ÁÊè ºÙ ” ✗……………… ๔) “¶Òé àÃÒäÁÊè ºÙ ¡¨ç ÐࢌҡÅÁØ‹ à¾èÍ× ¹äÁäè ´”é ✓……………… ๕) “ºØËÃèáÕ ÅÐÊÃØ ÒÁâÕ ·ÉµÍè ÃèÒ§¡Ò¤ÃѺ ¼ÁäÁè¢ÍÅͧ” ๔๑ ¢ÂÒ¤ÇÒÁÃÙŒ ÊÙ¡‹ Òä´Ô สภาพสงั คมในปจจบุ ันมปี จ จยั เสย่ี งใดบาง ท่ีเออ้ื ตอ การสบู บหุ รี่ และการด่มื สุราของเยาวชน ๗๑ กิจกรรมทาทาย เฉลย กิจกรรมการเรียนรทู ี่ 2 1. แนวตอบ ครูใหนักเรียนไปศกึ ษาเพิม่ เติมเกีย่ วกบั สารพิษในบหุ ร่ี แลวใหน ักเรียน เลอื กสารพิษทีน่ กั เรยี นรูจกั มาทํารายงานเกยี่ วกับสารพิษน้ันใหละเอยี ดมาก 2) สุราเปนสารเสพตดิ ยิ่งขึ้น 4) การด่มื สุราทุกวนั จะทาํ ใหรา งกายทรุดโทรม 5) แมเ ราไมไดสบู บุหร่ี แตถ าเราอยูรว มหอ งกบั ผทู ส่ี ูบบหุ รีท่ ุกวัน เรากจ็ ะ บรู ณาการเชอ่ื มสาระ ไดร บั อนั ตรายจากควนั บุหรีด่ วย ครูบูรณาการความรูในสาระสขุ ศึกษาฯ กับสาระสังคมศกึ ษาฯ วิชา 7) การดืม่ สุรา จะทําใหผูอ ่ืนรงั เกยี จ พระพทุ ธศาสนา เร่อื ง การถือศลี 5 โดยใหน กั เรียนศกึ ษาเรือ่ งศีล 5 9) สรุ าไมสามารถฆา เช้อื โรคในรางกายเราได โดยเฉพาะขอ 5 การงดเวน การดม่ื สุรา เพ่ือใหเกดิ ความเขาใจเรื่องโทษของ 2. แนวตอบ เชน สุรามากขึน้ “ไมเ ปน ไรจะ ถา เราไมดม่ื เหลา กไ็ มมใี ครมอมเราไดห รอกนะ ขอบใจจะ ” เฉลย ขยายความรูสูการคิด แนวตอบ การนาํ เสนอของส่ือทางโทรทศั น ภาพยนตร ทีน่ าํ เสนอภาพการสบู บุหร่แี ละ การดืม่ สุรา ทาํ ใหเกดิ พฤติกรรมเลยี นแบบไดงา ย คมู อื ครู 71

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล Explore Explain Expand Engage Evaluate Evaluate ตรวจสอบผล 1. ครูตรวจสอบวิธีการวิเคราะหขาวอุบตั เิ หตุของ Ê í íÒ¨´ÃШÊÒÒäǤŒ ÑÞ  ถกู โรค  เก็บในตยู า รบั ประทานสารเคมี นกั เรยี น และตรวจสอบความถกู ตอ งของ  ถูกบคุ คล  แยกเกบ็ ยาใชภ ายใน  มฤี ทธก์ิ ัด ผลการวิเคราะหขา ว  ถูกขนาด  ถกู เวลา และยาใชภ ายนอก ใชยาผิดหรือไดรับสารเคมี ● ด่มื นม 2. ครูตรวจความถูกตอ งของการแกไขขอ ความ  ถูกวิธี  ทงิ้ ยาทีห่ มดอายุ ● หา มทาํ ใหอาเจยี น จากกิจกรรมการเรียนรทู ี่ 2 ขอ 1 หลักกา ็บรักษายา  ไมมฤี ทธกิ์ ดั การใ ชยารใชยา ● ทาํ ใหอาเจยี น 3. ครตู รวจสอบความถกู ตอ งและความเหมาะสม สัมผัสสารเคมี ในการใชค ําพดู โตต อบของนักเรยี น วิธีเก  ลา งดว ยน้ําสะอาดมากๆ สูดดมสารเคมี 4. ครตู รวจสอบความถูกตองของการตอบคําถาม  พาออกมาในที่โลง ขยายความรสู กู ารคิด โดยครูชว ยแนะนาํ  ยาแผนปจจุบนั ประเภท ัตวมีพิษตอยหรือกผัด้งึ ตอ ตอ ย เพิม่ เตมิ  ยาแผนโบราณ  ยาสามญั ประจําบา น ถูกส  นําเหล็กในออก 5. ครตู รวจสอบความถกู ตองครบถวนและความ  ยาอนั ตราย  ใชผา หอนา้ํ แข็งประคบ คดิ สรา งสรรคข องแผนผงั ความคดิ ทีน่ กั เรียน  ยาสมนุ ไพร ทาํ สง การปฐมพยาบาล งูกัด หลักฐานแสดงผลการเรยี นรู ªÕÇÔµ บาดเจ็บจากการเลนกีฬา  ใชย างรัดเหน�อแผล »ÅÍ´ÀÑ  ทาทงิ เจอรไอโอดีน 1. การคดิ คาํ ขวัญตอ ตานการสูบบุหรี่  ไปพบแพทยทนั ที 2. การบนั ทกึ ผลการวเิ คราะหขาวอบุ ตั ิเหตุ 3. แผนผงั ความคดิ เนอื้ หาเรอ่ื งชีวิตปลอดภัย บาดแผล  ลา งแผล โทษของบหุ รแ่ี ละสรุ า  ทายา ฟกชา้ํ สารพษิ  ประคบเย็น  นิโคตนิ บหุ ร่ี สุรา กระดกู หกั  ทาร โทษ  เขา เฝอ กชว�ั คราว  คารบ อนมอนอกไซด ตะคริว โทษ  เพกิษดิ สโรุรคาเตราือ้ งรๆงั 1เชน ตับแขง็  ประคบรอน  เกิดโรคตางๆ เชน มะเรง็ ปอด ขอเคล็ด  มกี ลิน่ ตดิ ตวั  กา วรา ว  ประคบเย็น  สน้ิ เปลืองเงิน  เกิดอบุ ัติเหตไุ ดง า ย  พันผา ยดื  อารมณหงุดหงดิ  ส้นิ เปลอื งเงนิ เปนลม  อยูในท่ีโลง  ดมแอมโมเนย� µÃǨÊͺµ¹àͧ นกั เรยี นลองสังเกตตนเองดูวา ปฏิบัตติ ามสิ�งตางๆ เหลาน�ไ้ ดหรือไม ❏ อธิบายความสาํ คญั ของการใชยาได ❏ ใชย าไดถ กู วิธี ❏ แสดงวิธีปฐมพยาบาลตามท่เี รยี นมาไดอ ยา งถกู ตอ ง ๗๒ ❏ บอกผลเสียของบุหร่ีและสุราได เกร็ดแนะครู ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEิดT ใหพ จิ ารณาคําตอบจาก 3 กลมุ แลวตอบคาํ ถามใหถ กู ตอ งครบทง้ั ครใู หนกั เรียนตรวจสอบตนเองหลงั จบหนวยน้ี เพ่ือตรวจสอบความรคู วามเขา ใจ 3 กลุม ของนกั เรยี น โรคถงุ ลมโปงพองเกดิ จากสาเหตใุ ด มวี ิธปี อ งกันอยา งไร นกั เรียนควรรู และถา สมาชิกในครอบครัวมีพฤติกรรมเส่ียงตอ การเปน โรคถุงลมโปง พอง นกั เรยี นควรทําอยา งไร 1 พษิ สรุ าเรอ้ื รงั เปน โรคชนดิ หนงึ่ ซง่ึ มลี กั ษณะอาการอยากหรอื กระหายอยา งมาก ท่จี ะดืม่ สุรา โดยผทู เี่ ปนพษิ สุราเรอ้ื รงั จะควบคุมตนเองไมได ไมส ามารถเลกิ สุราได คําตอบกลมุ ท่ี 1 คําตอบกลมุ ที่ 2 คาํ ตอบกลมุ ที่ 3 และเมื่อหา งจากสุราจะมีอาการคลน่ื ไส อาเจียน เหงือ่ ออก มอื ส่นั กระวนกระวาย และอาการดังกลา วจะหายไปเม่ือด่ืมสุราหรอื กนิ ยานอนหลบั ผทู เี่ ปนพิษสรุ าเรือ้ รัง 1) การด่มื สรุ า 1) ไมด่มื สรุ า A ขอรองใหเลิก จะมีอาการคลา ยอาการดอื้ ยา คือ มีความตอ งการด่มื สุราในปรมิ าณท่ีมากขน้ึ เรือ่ ยๆ เพื่อจะใหสุราออกฤทธ์ิเทา เดิม 2) การสบู บุหร่ี 2) ไมส บู บุหร่ี B แจงตํารวจจับ 72 คูมอื ครู 3) การเสพยาบา 3) ไมเ สพยาบา C หนีออกจากบา น วเิ คราะหค าํ ตอบ โรคถงุ ลมโปงพอง เกดิ จากการสูบบุหรี่ติดตอกนั เปน เวลา นาน ทาํ ใหม สี ารพษิ เขา ไปในรา งกายและทาํ ใหใ หเ กดิ การระคายเคอื ง ทาํ ให ถงุ ลมในปอดขยายขน้ึ วธิ ปี อ งกนั คอื ไมส บู บหุ ร่ี และถา สมาชกิ ในครอบครวั สบู บหุ รค่ี วรขอรอ งใหเ ลกิ สบู ดงั นนั้ 2), 2), A เปน คาํ ตอบทถ่ี กู

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Explain Evaluate õหนว ยการเรียนรทู ี่ Engage Explore Expand Engage กระตนุ ความสนใจ พัฒนาการเคล่อื นไหว ครูถามคําถามแลวใหน ักเรียนแสดงความ คดิ เหน็ อยางอิสระ ã¹ÇÑ¢ͧ ¹¡Ñ àÃÂÕ ¹ÁÕ¡¨Ô ¡ÃÃÁ • ในชวี ิตประจาํ วัน นักเรียนคดิ วามกี จิ กรรม ã´ºÒŒ §··Õè Òí ãËàŒ ¡´Ô ใดบา ง ทใ่ี ชใ นการเคล่ือนไหว (แนวตอบ มีหลากหลาย เชน เดินไปโรงเรยี น ¡ÒÃà¤ÅÍè× ¹äËÇ วิง่ เลน) • นักเรียนคดิ วา การเคลื่อนไหวประกอบ จังหวะคืออะไร (แนวตอบ การเตนประกอบเพลงหรือดนตร)ี • การทําทาสตั วต างๆ เปน การเคลอ่ื นไหว แบบใด (แนวตอบ การเลียนแบบ) • นักเรยี นชอบเลน กีฬาอะไร เพราะเหตุใด (แนวตอบ คาํ ตอบขึ้นอยูกบั นักเรียนแตละคน) ๕เปาหมายการเรียนรูประจําหนว ยที่ เมอื่ เรยี นจบหนว ยน้ี ผเู รยี นจะมคี วามรคู วามสามารถตอ ไปน้ี ๑. ควบคมุ ตนเองเมอื่ ใชท กั ษะการเคลอ่ื นไหวในลกั ษณะ ผสมผสานไดท ้งั แบบอยกู ับท่ี เคล่ือนที่ และใช อุปกรณประกอบ (มฐ. พ ๓.๑ ป.๔/๑) ๒. ปฏบิ ตั กิ จิ กรรมกายบรหิ ารทา มอื เปลา ประกอบจงั หวะ (มฐ. พ ๓.๑ ป.๔/๒) ๓. เลน เกมเลียนแบบและกิจกรรมแบบผลดั (มฐ. พ ๓.๑ ป.๔/๓) ๔. ออกกาํ ลงั กาย เลนเกม และกีฬาทีต่ นเองชอบ และ มีความสามารถในการวเิ คราะหผลพัฒนาการของ ตนเองตามตัวอยา งและแบบปฏิบตั ขิ องผูอืน่ (มฐ. พ ๓.๒ ป.๔/๑) เกรด็ แนะครู ครคู วรตรวจสอบสุขภาพท่วั ไปของนกั เรียนกอนปฏบิ ัตกิ จิ กรรม โดยใหน ักเรียน แบงกลมุ แลว ใหหัวหนากลมุ ตรวจสอบสมาชกิ ในกลมุ ดงั นี้ • ความพรอมของสขุ ภาพ • ความพรอ มของรา งกาย • ความพรอ มของเครอื่ งแตงกาย คูมอื ครู 73

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Explain Expand Evaluate Engage Explore เปา หมายการเรียนรู • ควบคุมตนเองเมื่อใชท กั ษะการเคลอ่ื นไหวใน ñบทที่ เคล่ือนไหวใหสมั พันธ ลักษณะผสมผสาน ไดท้ังแบบอยกู บั ที่ เคลือ่ นที่ และใชอ ปุ กรณป ระกอบ (พ 3.1 ป.4/1) สาระสําคญั การเคลื่อนไหวรางกายใหสัมพันธกัน สมรรถนะของผเู รียน ชว ยเพมิ่ ทกั ษะการเคลอ่ื นไหวและสรา งเสรมิ 1. ความสามารถในการคิด ความแขง็ แรงของกลา มเนอื้ 2. ความสามารถในการส่ือสาร 3. ความสามารถในการแกป ญ หา ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹Òí Ê‹Ù¡ÒÃàÃÕ¹ คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค 1. มีวนิ ยั รบั ผดิ ชอบ 2. ใฝเรยี นรู 3. มุงมัน่ ในการทาํ งาน กระตนุ ความสนใจ Engage นกั เรยี นดภู าพ หนา 70 แลวชว ยกนั บอกวา ¨Ò¡ÀÒ¾ ໚¹¡Òà • จากภาพ หนา 70 เปนการเคล่อื นไหว à¤Å×è͹äËÇ»ÃÐàÀ·ã´ ประเภทใด (ตอบ แบบใชอ ปุ กรณป ระกอบ) • การทํากจิ กรรมนตี้ อ งใชการทํางานประสาน งานกนั ระหวางอวัยวะใดบาง (ตอบ มือและตา) • การทํากจิ กรรมนม้ี ปี ระโยชนอ ยา งไร (แนวตอบ ทําใหบ ังคบั การเคลื่อนไหวของมือ ไดด ี และการประสานงานระหวางอวัยวะมือ และตาทาํ งานไดดี) เกร็ดแนะครู ครจู ดั กระบวนการเรยี นรูโดยการใหน กั เรยี นปฏบิ ตั ิ ดงั น้ี • สังเกตการเคลอ่ื นไหวในลกั ษณะตางๆ ของรางกาย • สืบคนขอ มูลประเภทและลักษณะการเคล่อื นไหว • สาธติ การเคลือ่ นไหวตางๆ ได • วเิ คราะหลักษณะและประโยชนข องกจิ กรรมเคลอื่ นไหว จากประเดน็ คําถาม และภาพประกอบได จนเกดิ เปนความรคู วามเขาใจวา การเคล่อื นไหวรา งกายใหม ีความสมั พันธกนั ทง้ั แบบอยกู บั ที่ เคลอื่ นท่ี และใชอ ปุ กรณป ระกอบ ชว ยทาํ ใหเ รามที กั ษะการเคลอ่ื นไหว ประสานกนั ไดด ขี น้ึ 74 คมู ือครู

กระตุนความสนใจ สสาํ ํารรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engage Expand Evaluate Explore Explain Explore สาํ รวจคน หา การเคลอ่ื นไหวรา งกาย เปน พน้ื ฐานในการ ã¹Çѹ˹§èÖ æ ¹Ñ¡àÃÂÕ ¹ 1. ใหน กั เรียนแบงกลุม กลุมละ 3 - 4 คน ประกอบกจิ กรรมตา งๆ ซง่ึ ทาํ ใหค นเราเจรญิ เตบิ โต à¤ÅÍ×è ¹äËÇÍÂÒ‹ §äúŒÒ§¤ÃºÑ 2. ครแู จกกระดาษใหนักเรียนกลมุ ละ 3 แผน และแข็งแรง เกิดประสิทธิภาพในการทํางาน ในชีวติ ประจําวันมากข้ึน และมีบุคลิกภาพที่ดี แผน ท่ี 1 : อยูกบั ที่ แผน ที่ 2 : เคลอ่ื นที่ ๑ การเคลอื่ นไหวรา งกาย แบบผสมผสาน แผน ท่ี 3 : ใชอ ุปกรณป ระกอบ การเคลือ่ นไหวรางกายมีอยูหลายประเภท ดังนี้ 3. ใหแตละกลุม เขียนการเคล่ือนไหวตามหัวขอ ผสมระหวางทักษะตางๆ ในกระดาษแตล ะแผนใหไดม ากทส่ี ดุ ภายใน ● ว่งิ สง ไม เวลา 3 - 5 นาที (หรอื ตามความเหมาะสม) ● กาวเทา เตะบอล 4. ใหน กั เรยี นแตละกลมุ ออกมานําเสนอ โดยให ● กาวขาสงบอล แตละกลมุ ตัง้ ชื่อกลุมและทาํ ทา ประกอบ 5. ครูสังเกตคาํ ตอบของนักเรียนแตล ะกลุม แบบอยูกับท่ี อธบิ ายความรู Explain ผปู ฏบิ ัตไิ มเ คล่อื นท่ี »ÃÐàÀ·¢Í§ แบบใชอุปกรณ ครแู ละนักเรียนรวมกันสรุปวา การเคล่อื นไหว ● กมหนา ¡ÒÃà¤Å×è͹äËÇ รา งกายมีท้ังแบบอยูกับที่ แบบเคลอื่ นท่ี ใชอ ปุ กรณ ● เงยหนา ผปู ฏบิ ัตใิ ชทักษะ ประกอบ และแบบบังคับสง ของ ซง่ึ การเคลอื่ นไหว ● ผลัก ÃÒ‹ §¡Ò ทงั้ 4 แบบนย้ี งั นาํ มาผสมผสานทาํ ใหเกดิ การ ● ดัน เคล่อื นไหวไดอกี เชน การเคลอ่ื นไหวแบบ แบบบงั คับสิง่ ของ ผสมผสาน เปนตน แบบเคล่อื นท่ี ผปู ฏบิ ัตใิ ชอ วัยวะ ทางรา งกายควบคู ผูปฏิบัตเิ คลื่อนท่ี ควบคุมบงั คบั วัตถุ กับการใชอ ุปกรณ จากทหี่ น่ึงไปทหี่ นงึ่ ● ขวาง ไกตรเะชโือดกด1เชือก ● ว่งิ ● ปา ● ● เดนิ ● เหว่ยี ง ● ● กระโดด การเคลื่อนไหวรางกายใหสัมพันธกัน เปนการเคลื่อนไหวที่ใชสวนตางๆ ของรา งกายใหส มั พนั ธก นั เชน แขนกบั ขา มอื กับตา เทากบั ลําตัว เปน ตน ท้งั นี้ ตอ งอาศยั ความแขง็ แรงและสมรรถภาพทางกายของบคุ คลเปน องคป ระกอบดว ย โดยนําเอาทักษะพ้นื ฐานมาผสมผสานกันและปฏิบตั ิตอกนั ไดอ ยางตอ เนือ่ ง เชน ยอตวั ลงแลวเหยียดตวั ขนึ้ กระทบสนเทา แตะสนเทา เปนตน ๗๕ ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEดิT นกั เรยี นควรรู ขอใดไมใชล ักษณะของการเคล่อื นไหวแบบอยกู ับที่ 1 ไตเ ชอื ก เปนกิจกรรมการเคล่ือนไหวอยา งหน่งึ ทช่ี ว ยใหอ วัยวะของรางกาย 1. การบดิ ตวั ไปมา ทาํ งานสมั พนั ธก นั โดยการถว งดลุ นา้ํ หนกั ของรา งกายใหส ามารถทรงตวั อยบู นเชอื กได 2. การกระโดดเชือก 3. การยกเขาไปดา นหลงั 4. การกม หนาแตะปลายเทา วเิ คราะหค ําตอบ การยกเขา ไปดานหลงั การกมหนา แตะปลายเทา และการบิดตัวไปมา เปนการเคล่ือนไหวที่ไมมกี ารเคลือ่ นท่ขี องรา งกาย การกระโดดเชือกเปนการเคลอื่ นไหวรางกายแบบใชอ ุปกรณประกอบ ไดแก เชอื ก ดังนนั้ ขอ 2. เปนคาํ ตอบท่ีถูก คมู อื ครู 75

กระตุนความสนใจ สํารวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Explore Expand Evaluate Engage Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ใหนกั เรยี นแตละกลมุ รวมกนั วิเคราะห ๒ การเคลอ่ื นไหวอยูกับทแี่ บบสัมพนั ธ การเคลอื่ นไหวตา งๆ ท่กี ลมุ ตนเองเขียนลงบน การพัฒนาการเคล่ือนไหวอยกู ับที่ใหส ัมพันธกัน ทาํ ได ดังน้ี กระดาษวา เปนการเคล่ือนไหวทอ่ี าศยั ความ ๑. กระทบสน เทา สัมพันธของสิ่งใดบาง โดยครูชว ยนักเรียน ๑) ยืนตัวตรง เทา แยกออกจากกัน แขนทงั้ ๒ ขา ง แนบลําตัว วเิ คราะห ๒) เมื่อไดยินสัญญาณ ใหกระโดดกางแขนข้ึนไปในอากาศ และให สนเทา กระทบกันขางหลังตรงบรเิ วณทต่ี ่าํ กวา กน และกลับสทู าเดิม 2. ครยู กตวั อยางการเคล่อื นไหวอยูกับท่ีแบบ สมั พันธ และสาธิตใหน ักเรยี นดเู ปนตัวอยา ง 3. ใหนกั เรยี นฝกปฏิบตั ิการเคล่อื นไหวอยูกับท่ี แบบสมั พันธตามที่ครสู าธิตใหดเู ปนตัวอยา ง 4. ครูถามนักเรยี นวา • กระทบสน เทา ใชค วามสัมพันธของสิ่งใด (ตอบ การกระโดดและการวางแขน) • แตะสน เทา ใชค วามสมั พนั ธข องส่ิงใด (ตอบ การกระโดดและการแตะสนเทา ) • กระโดดกา ว ใชค วามสมั พนั ธข องสง่ิ ใด (ตอบ การกระโดดและการกาว) ๒. แตะสนเทา ๑) ยนื ตรง เทา แยกออกจากกนั แขนทัง้ ๒ ขา ง แนบลําตวั ๒) เมอ่ื ไดย นิ สญั ญาณ ใหก ระโดดขน้ึ ไปในอากาศ งอเขา แตะทหี่ นา อก ขณะเดียวกันใหใ ชมือท้ัง ๒ ขา ง แตะสนเทา และกลบั สูท า เดมิ ๗๖ เกร็ดแนะครู ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEดิT การเขยงปลายเทาขนึ้ ลงถอื เปน การเคลอ่ื นไหวแบบอยกู บั ท่หี รอื ไม กอนปฏิบตั ิกจิ กรรมพละ ครคู วรใหน กั เรียนไดอ บอนุ รางกายกอ นทกุ ครงั้ เพราะเหตุใด เพราะเปนการเตรยี มความพรอมของรา งกาย 1. เปน เพราะใชอ วัยวะในการเคลอื่ นไหวเพียงชนิดเดียว 2. เปน เพราะไมม ีการเคลอ่ื นทรี่ า งกายไปจุดอื่น การฝก ปฏิบตั ิเคลอ่ื นไหวรางกายดวยการกระโดด ครคู วรระมดั ระวังไมใ ห 3. ไมเปน เพราะเทาไมอยตู ิดพ้นื ตลอดเวลา นกั เรยี นเลน กันขณะฝก เพราะอาจเกดิ อันตรายได รวมถงึ ครคู วรแนะนํานกั เรียนวา 4. ไมเ ปน เพราะการเคล่ือนไหวแบบอยกู บั ทจี่ ะตอ งไมมกี ารเคล่ือนไหว ในการกระโดดและกลับสูท า เดิมใหน กั เรยี นใชเทาทั้ง 2 ขา ง แตะพน้ื พรอมกนั ของเทา โดยเดด็ ขาด เพ่อื ไมใ หเกิดการเสยี หลัก หกลม จนทาํ ใหบ าดเจ็บได วเิ คราะหค ําตอบ การเคลือ่ นไหวแบบอยูกับท่ี เปน การเคลื่อนไหว รางกายโดยไมมกี ารเคลอื่ นที่ไปยังจุดอื่นๆ เชน การตบมอื กมหนา ผลัก ยืด เขยง เปน ตน ดงั น้นั ขอ 2. เปนคาํ ตอบท่ถี กู 76 คมู ือครู

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคน หา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Evaluate Explain Expand Explain อธบิ ายความรู ๓. กระโดดกา ว 1. ครยู กตัวอยา งการเคลอ่ื นไหวอยูกับท่แี บบ ๑) ยนื ตวั ตรง เทา แยกออกจากกนั ใหข าซา ยอยขู า งหนา และขาขวาอยู สัมพนั ธ และสาธติ ใหนกั เรยี นดูเปนตวั อยาง ขา งหลงั ในทา กา วขา แขนขวาเหยยี ดไปขา งหนา และแขนซา ยเหยยี ดไปขา งหลงั 2. ใหน กั เรยี นฝก ปฏิบัตกิ ารเคลือ่ นไหวอยกู บั ที่ ๒) กระโดดกา วสลบั ใหเ ทา ขวามาอยขู า งหนา เทา ซา ยมาอยขู า งหลงั แบบสมั พันธ ตามทคี่ รูสาธติ ใหดูเปนตัวอยา ง แขนทัง้ ๒ ขา ง สลบั ขางกัน และกลบั สทู า เดมิ 3. ครูถามนักเรียนวา • กระโดดน่งั ใชค วามสัมพนั ธข องส่ิงใด (ตอบ การกระโดดและการน่ัง) • กระโดดแบบหมุนตวั ใชความสัมพนั ธ แบบใด (ตอบ การกระโดดและการหมนุ ) • กระโดดเหยียดตวั ใชความสมั พันธแ บบใด (ตอบ การกระโดดและการเหยียดตวั ) ๔. กระโดดนงั่ ๑) ยืนในทางอเขา ทํามมุ ๙๐ องศา ในทาน่งั ใหแขนท้งั ๒ ขาง เหยียดตรงไปขา งหนา ในระดบั อก ๒) เม่อื ไดย ินสญั ญาณเรมิ่ ใหลดแขนตา่ํ ลงมา พรอ มกบั กระโดด และกลับสูทาเร่มิ ตนตามเดมิ ๕. กระโดดหมุนตัว ๑) ยนื ตวั ตรง เทาแยกออกจากกนั เล็กนอ ย แขนแนบลําตัว ๒) ยอ เขา ลงแลว เหยยี ดแขนไปขา งหนา เลก็ นอ ย สปรงิ ขอ เทา พรอ มกบั หมุนตัวไปดา นหลัง จากน้นั กระโดดหมนุ ตวั กลบั มาทาเดมิ ๗๗ ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT เกรด็ แนะครู ในการฝกปฏบิ ัติกระทบสนเทา ควรเวน ระยะหา งจากเพอื่ นอยางนอย ครูควรใหคาํ แนะนําแกนกั เรยี นวา การกระโดดหมุนตัว ถา นกั เรยี นหมนุ ผดิ หรือ 1 ชวงแขน เพราะเหตุใด หมนุ เร็วเกนิ ไป อาจทาํ ใหกลามเนอื้ อักเสบได เชน ถานกั เรียนหมนุ ตัว แตข ณะที่ กาํ ลงั หมนุ ตวั นกั เรียนเหว่ียงแขนไปกอน กอ็ าจทําใหก ลา มเนอ้ื บรเิ วณหวั ไหลอักเสบ 1. เพราะจะไดกางแขนไดก วา งๆ และบาดเจ็บได ดงั น้ัน นกั เรียนควรทําทาน้ีอยา งระมัดระวัง รวมถงึ การสปริงขอ เทา 2. เพราะเหลือพ้ืนทใ่ี นสนามเยอะ นักเรียนควรคอ ยๆ สปรงิ ขอเทา ข้ึนลงอยา งชาๆ เพ่ือปองกนั ไมใ หขอ เทา บาดเจบ็ 3. เพราะจะไดไ มรูส ึกอดึ อดั เวลาฝกปฏิบัติ 4. เพราะอาจกางแขนไปถกู เพอื่ นและบาดเจ็บได วเิ คราะหคาํ ตอบ ในการฝกปฏิบัตกิ ระทบสน เทา ควรเวน ระยะหางจาก เพือ่ นอยางนอย 1 ชวงแขน เพอื่ ปองกันไมใ หใ นขณะทีก่ ระโดดกางแขน แขนอาจจะเหวี่ยงไปถูกเพ่อื น แลวทาํ ใหเ พอ่ื นไดรับบาดเจบ็ ได ดงั นั้น ขอ 4. เปนคําตอบท่ีถูก คมู ือครู 77

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคนหา อธิบายความรู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขาาใจใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล Explore Explain Engage Expand Expand Evaluate ขยายความเขา ใจ 1. ใหนกั เรยี นแบง กลมุ กลุมละเทา ๆ กัน ๖. กระโดดเหยยี ดตวั 2. ใหนกั เรียนแตละกลมุ ปฏิบัติกจิ กรรมการ ๑) ยืนตัวตรง เทาแยก ออกจากกันเล็กนอ ย แขนแนบลําตัว เคลือ่ นไหวอยกู บั ที่ แลวใหเ พื่อนในกลุม ชว ยกันประเมนิ เพื่อหาขอ บกพรอ งและแกไ ข ๒) ยอเขา ลง แลวเหยยี ด 3. ใหแ ตล ะกลุมคิดการเคลือ่ นไหวอยกู บั ที่แบบ แขนไปขา งหนา สมั พนั ธ แลว ออกมาสาธิตใหเ พอื่ นดู จากน้ัน บอกวา ใชความสมั พันธแ บบใด ๓) กระโดดขึ้นเหยียดตัว ไงปมุ ขลาง1งหดังลภงั าพพรอ แมลเะหกยลยี ับดสปูทลา าเยดเมิทา ให ตรวจสอบผล Evaluate ครูประเมินผลการปฏบิ ัตกิ ิจกรรมการ เคลือ่ นไหวอยูก บั ที่ โดยพิจารณาจากการสังเกต พฤติกรรมของนักเรยี นและการประเมนิ ผลของ เพ่อื นในกลมุ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹÷ŒÙ Õè ñ แบง กลมุ ใหแ ตล ะกลมุ ฝก กจิ กรรมการเคลอ่ื นไหวอยกู บั ท่ี แลว ชว ยกนั ประเมนิ เพอื่ น ในกลมุ เพ่อื หาขอ บกพรอ งและแกไข กจิ กรรม ผลการประเมิน ขอเสนอแนะ ๔๓๒๑ ๑. กระทบสน เทา ตวั อยางแบบประเมนิ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ๒. แตะสนเทา ๓. กระโดดกาว ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ๔. กระโดดนัง่ ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ๕. กระโดดหมนุ ตัว ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ๖. กระโดดเหยยี ดตวั ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ลงชอ่ื …………………………………………………. ผูประเมนิ เกณฑการใหคะแนนยอ ย ๔ = ดีมาก ๓ = ดี ๒ = พอใช ๑ = ควรปรบั ปรุง เกณฑการใหคะแนนรวม ๒๒ ขนึ้ ไป = ดีมาก ๑๘-๒๑ = ดี ๑๒-๑๗ = พอใช ต่ํากวา ๑๒ = ควรปรบั ปรงุ ๗๘ เกร็ดแนะครู ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT ในการฝกการเคลอ่ื นไหวของรางกาย อวัยวะใดใชในการเคล่อื นไหวมากทสี่ ดุ ในการทาํ ทา กระโดดเหยยี ดตวั จังหวะท่ีมีการเหยยี ดตวั ครอู าจใหนักเรียน 1. มอื เทา หายใจเขาลึกๆ และเม่ือกลบั สทู า เดมิ ใหนกั เรยี นหายใจออก เพือ่ เปนการกําหนด 2. มือ ศีรษะ จังหวะการกระโดด และฝก การหายใจ 3. ศรี ษะ เทา 4. เขา เอว นกั เรยี นควรรู วิเคราะหค าํ ตอบ การฝกเคลอ่ื นไหวนั้นจะตอ งใชเ ทา ในการกาว เพอ่ื ให เกดิ การเคล่อื นไหวหรอื เคล่อื นท่ี รวมถงึ ยงั มีการใชม ือเพื่อชว ยพยุงรา งกาย 1 เหยยี ดปลายเทา ใหง ุมลง คอื การเหยยี ดเทา ใหต รง โดยบรเิ วณปลายเทาให ใหส มดุลเม่ือมกี ารเคลอื่ นไหว และใชม อื ในการจบั อุปกรณต า งๆ ที่ใชใ น งอลงมา ลักษณะคลายปากของนกแกว การฝกการเคล่อื นไหว ดังนน้ั ขอ 1. เปน คาํ ตอบทถ่ี กู 78 คูม อื ครู

กกรระตะตนุ Eุนnคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สสาํ าํ รรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Evaluate Engage Explore Explain Expand Engage กระตนุ ความสนใจ ๓ การเคลือ่ นไหวแบบเคลอ่ื นทใี่ หสัมพันธ ครูทบทวนทา การเคลอ่ื นไหวท่ีนกั เรยี นฝก การพัฒนาการเคลอื่ นไหวแบบเคล่อื นท่ีใหส มั พนั ธ ทาํ ไดด งั นี้ ปฏิบัตกิ อนหนา นี้ ๑. ว่ิงซกิ แซ็ก วง่ิ ซกิ แซก็ ออ มผา นแตล ะกรวย เมอื่ ถงึ กรวยอนั สดุ ทา ย สาํ รวจคน หา Explore ใหวงิ่ ออ มกลบั มาออ มแตล ะกรวยอีกครัง้ จนถงึ จดุ เร่ิมตน ครถู ามนกั เรียนวา • การเคลื่อนไหวแบบเคล่อื นทีม่ ีอะไรบา ง (แนวตอบ การวิง่ การเดิน การกระโดด) • การเคลอื่ นไหวแบบใชอุปกรณป ระกอบ สามารถใชอปุ กรณใดไดบ า ง (แนวตอบ เชอื ก ลกู บอล) อธบิ ายความรู Explain จุดเริม่ ตน 1. ครูยกตวั อยางการเคล่อื นไหวแบบเคลือ่ นทีใ่ ห สัมพันธและสาธิตใหนกั เรยี นดเู ปนตวั อยาง ๒. วิง่ เปล่ยี นทิศทาง ว่ิงจากจุดเร่ิมตนไปแตะ 2. ใหนักเรยี นฝกปฏิบัติการเคลอ่ื นไหวแบบ จดุ เริม่ ตน จุดตางๆ ในสนาม แลว วิ่งกลบั มาสู เคล่ือนท่ีใหสัมพนั ธ จุดเริ่มตนอีกครัง้ 3. ครูถามนกั เรียนวา ๓. กา วกระโดดเขยง • ว่ิงซกิ แซ็ก ใชค วามสมั พนั ธข องสงิ่ ใด ยนื ดว ยเทา ขา งใดขา งหนง่ึ เปน หลกั ยกเทา อกี ขา งหนงึ่ (ตอบ การว่งิ ออ ม - ไปกลบั ) ใหพนจากพนื้ แลวกระโดดไปขางหนา จากนั้นใหเ ทาทีย่ กเปลี่ยน • วง่ิ เปลย่ี นทศิ ทาง ใชค วามสมั พันธข องสงิ่ ใด มาเปน เทา หลกั อกี ครง้ั ทําสลับอยา งน้ีไปเรอ่ื ยๆ (ตอบ การวง่ิ และการแตะ) • กาวกระโดดเขยง ใชค วามสัมพนั ธของสง่ิ ใด ๔. ควบมา (ตอบ การกาวและการกระโดดเขยง ) เคลอ่ื นที่โดยกระโดดกา วเทา ใดเทา หนง่ึ ไปขา งหนา แลว • ควบมา ใชความสมั พนั ธของส่ิงใด กระโดดสลับเทาอีกขาง พรอมกับกํามือในลักษณะหักขอมือลง (ตอบ การกา วและการกระโดด) เขาหาลาํ แขน เพ่ือเลยี นแบบลกั ษณะของมา ๗๙ ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEดิT เกรด็ แนะครู การกา วกระโดดเขยงควรใชเ ทา ขา งใดเปน หลกั ยึด เพือ่ ไมใหล ม ในการวิง่ ซิกแซก็ ครูควรวางกรวยแตล ะอนั ใหอ ยใู นระยะท่เี หมาะสม ไมใ กล แนวตอบ การกา วกระโดดเขยง ควรใชเ ทา ขา งทถี่ นดั ยนื เปน หลกั ไวข า งหนง่ึ หรือหา งกนั จนเกนิ ไป และหากมพี ื้นท่ีในการวางกรวยจาํ กัด หรอื ว่งิ ระยะสนั้ ๆ สว นอกี ขา งหนึ่งที่ไมถนดั ใหย กพนจากพนื้ แลว จงึ คอยกระโดดไปขางหนา ครูอาจเพม่ิ รอบในการว่ิงเพ่อื ใหว ดั ผลการปฏบิ ัติได เชน การว่ิงซกิ แซ็ก ระยะ การใชเ ทาขางที่ถนัด จะทาํ ใหการยนื มคี วามม่ันคง ไมเซลม ไดงาย 30 เมตร จาํ นวน 1 รอบ ครูอาจปรับเปล่ียนใหส ัน้ ลง หรือเหมาะสมกับพ้ืนทเี่ ปน ระยะ 15 เมตร จํานวน 2 รอบ โดยอาจมกี ารจับเวลาในการว่งิ เพือ่ ใหก ารวัดผล บรู ณาการเชื่อมสาระ มีประสทิ ธภิ าพมากขึน้ ครูบรู ณาการความรสู าระสุขศกึ ษาฯ กบั สาระศลิ ปะ วิชาดนตรฯี โดย คมู อื ครู 79 การใชก ลองหรอื เครอ่ื งดนตรีมาเปนอุปกรณใ นการกาํ หนดจังหวะของการ เคลอ่ื นไหว โดยครใู หน ักเรียนฟง เสียงกลองจากครูในการบอกจงั หวะ เชน การกา วกระโดดเขยง ครอู าจตกี ลองเปน 2 จงั หวะ คือ จงั หวะแรกให กระโดด จงั หวะท่ี 2 ใหส ลบั เทา เปน ตน

กระตุนความสนใจ สํารวจคนหา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขาาใจใจ ตรวจสอบผล Explore Evaluate Engage Explain Explain Expand อธบิ ายความรู 1. ครูยกตวั อยา งการเคล่อื นไหวโดยใชอุปกรณ ๔ การเคลื่อนไหวโดยใชอ ุปกรณประกอบ ประกอบใหสมั พันธ และสาธติ ใหนักเรยี นดูเปน ตวั อยาง ใหส ัมพันธ 2. ใหน กั เรียนฝกปฏบิ ัติการเคลือ่ นไหวโดยใช การเคลอ่ื นไหวโดยใชอปุ กรณประกอบใหสมั พันธ ทําได ดงั น้ี อปุ กรณป ระกอบใหสมั พันธก ัน ๑. กระโดดเชือก1 3. ครูถามนักเรียนวา จบั เชือกดว ยมอื ทง้ั สองขา ง แลว แกวงเชอื ก • กระโดดเชือก ใชค วามสัมพนั ธของส่งิ ใด ไปขา งหนาพรอ มกับกระโดด โดยไมใหเทาโดนเชอื ก (ตอบ การกระโดดและการแกวงเชอื ก) • วิ่งกระโดดเชือก ใชค วามสัมพนั ธข องส่ิงใด ๒. วงิ่ กระโดดเชือก (ตอบ การวิ่งและการกระโดด) สง ตวั แทนออกมาแกวง เชอื ก • โยนบอลสลับมือ ใชความสมั พนั ธของสงิ่ ใด ๒ คน คนทเี่ หลอื วงิ่ เขา มากระโดดเชอื ก (ตอบ การโยนและการรบั บอล) โดยไมใหโดนเชอื ก • เดนิ โยนบอลสลับมอื ใชค วามสมั พนั ธของ ส่งิ ใด ๓. โยนบอลสลับมือ (ตอบ การเดนิ และการโยน - รับบอล) ถอื ลกู บอลดว ยมอื ขา งใดขา งหนงึ่ จากนนั้ ใหโ ยนลกู บอล ไปยังมอื อีกขางหนึง่ โดยเพิม่ ความเรว็ ข้ึนเรื่อยๆ ขยายความเขา ใจ Expand ๔. เดินโยนบอลสลบั มอื 1. ใหนักเรียนแบง กลมุ ตามเดิม แลวครใู ห ถือลูกบอลดวยมือขางใดขางหนึ่ง จากน้ันใหโยน แตล ะกลมุ คิดการเคลื่อนไหวแบบเคลือ่ นท่ีให ลกู บอลไปยงั มอื อกี ขา งหนง่ึ โดยในขณะที่โยนลกู บอล ๑ ครงั้ สมั พันธ และการเคลอื่ นไหวโดยใชอุปกรณ ใหกาวขา ๑ กา ว ตองไมใหล ูกบอลตกพ้นื ประกอบใหสมั พันธ จากน้ันออกมาสาธิตให เพ่ือนดู แลว บอกวา ใชความสมั พนั ธใด ๘๐ 2. ครสู ังเกตการสาธิตและคําตอบของนักเรยี น เกร็ดแนะครู กจิ กรรมสรา งเสรมิ ครอู าจนาํ การเคลื่อนไหวแตล ะประเภทมาผสมผสานกันใหนกั เรยี นลองฝก ครูใหนักเรียนนาํ ความรูเรื่องการเคลือ่ นไหวใหสัมพนั ธไปฝก ปฏิบตั ิ เพื่อใหรางกายมกี ารเคลือ่ นไหวครบทุกสวน เชน การเลย้ี งลูกบอลเดินซกิ แซก็ รวมกับสมาชิกในครอบครัว โดยเลอื กปฏบิ ัติ 2 หัวขอ แลว บันทกึ ผลการ การโยนบอลสลบั มือเดนิ ซิกแซ็ก โดยครูอาจจดั การฝกในรูปแบบของเกมการแขง ขัน ฝกวา เปนอยางไร และควรปรับปรงุ ดานใด เพื่อใหนักเรียนเกดิ ความสนกุ สนานในการฝก กจิ กรรมทา ทาย นักเรยี นควรรู ใหน กั เรยี นฝก ปฏบิ ตั ิกจิ กรรมทงั้ 3 หวั ขอ รว มกับสมาชกิ ในครอบครัว 1 เชอื ก ควรใชเชอื กพลาสตกิ เสน เล็กๆ ดามจับเปน ไมห รอื พลาสติกกไ็ ด ควรหลีกเล่ียงเชอื กทเี่ ปน ผา และเชือกทม่ี กี ารถวงนํ้าหนกั เพราะจะทาํ ใหข าดความ คลองตวั ในการกระโดด และควรเลอื กเชอื กหรอื ปรบั เชอื กใหม คี วามยาวพอดีกับตวั 80 คมู ือครู

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคนหา อธิบายความรู ขขยยาายยEคคxวpวaาาnมมdเขเขา ใา จใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล Engage Explore Explain Expand Evaluate ขยายความเขา ใจ Expand ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÂÕ ¹Ã·ŒÙ Õè ò 1. ใหนกั เรยี นเลือกปฏบิ ัตกิ ิจกรรมการเคลื่อนไหว ใหส ัมพันธ 5 กิจกรรม โดยใหเพ่ือนชวย เลอื กปฏิบัตกิ จิ กรรมการเคลือ่ นไหวใหส มั พันธ ๕ กจิ กรรม แลวใหเพือ่ นประเมินผล ประเมนิ ผลและตอบคาํ ถามใน จากนน้ั นาํ ผลไปเปรียบเทียบกับการฝก ปฏบิ ัตคิ รัง้ แรก และตอบคาํ ถาม หนา 81 2. ใหนกั เรียนชว ยกนั ตอบคาํ ถามขยายความรู สกู ารคิด ผลการประเมนิ ขอเสนอแนะ ตรวจสอบผล Evaluate กิจกรรม ๔๓๒๑ 1. ครูตรวจสอบความถูกตอ งของการปฏิบตั ิ กจิ กรรมการเคลือ่ นไหวท่นี กั เรียนคดิ ๑. ………………………………………………… ตวั อยางแบบประเมนิ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ๒. ………………………………………………… 2. ครตู รวจสอบความถูกตอ งของคาํ ตอบในการ ๓. ………………………………………………… ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ปฏบิ ัตกิ ิจกรรมการเคลือ่ นไหวท่ีนักเรียนคิด ๔. ………………………………………………… ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ๕. ………………………………………………… ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... 3. ครูประเมินผลการปฏบิ ัตกิ จิ กรรมการ ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... เคลอื่ นไหวของนักเรียน โดยพิจารณาจาก การสังเกตพฤตกิ รรมของนกั เรยี น และการ เกณฑก ารใหคะแนนยอ ย ๔ = ดีมาก ๓ = ดี ๒ = พอใช ๑ = ควรปรับปรงุ ประเมนิ ผลของเพอื่ น เกณฑการใหค ะแนนรวม ๑๘ ขนึ้ ไป = ดมี าก ๑๕-๑๗ = ดี ๑๐-๑๕ = พอใช ต่ํากวา ๑๐ = ควรปรบั ปรุง 4. ครูตรวจสอบความถูกตอ งของคําตอบ ๑) จากการประเมนิ ผล การปฏิบตั ิกจิ กรรมของนักเรียนอยูในเกณฑใด ขยายความรสู กู ารคดิ ๒) เม่ือเปรียบเทยี บกบั การฝก ปฏบิ ตั ิครง้ั แรก ผลท่ีไดเ ปนอยา งไร ๓) นกั เรียนพอใจหรือไมพอใจการปฏิบตั กิ จิ กรรมของตน เพราะอะไร หลักฐานแสดงผลการเรยี นรู ๔) สิ่งท่ีนักเรียนควรปรับปรุงแกไขคืออะไร ๕) การเคลื่อนไหวรา งกายใหส ัมพนั ธ มปี ระโยชนต อสุขภาพอยา งไร 1. กิจกรรมการเคลอื่ นไหวทแี่ ตล ะกลุมคดิ 2. แบบบนั ทกึ และประเมนิ ผลการปฏบิ ัติกจิ กรรม ¢ÂÒ¤ÇÒÁÃÙŒ ÊÙ¡‹ ÒäԴ คิดวิธีการปฏิบัติกิจกรรมการเคล่ือนไหวรางกาย แบบผสมผสานจากกิจกรรมทกี่ าํ หนด แลว บอกประโยชน ท่ีไดรับ ๑. การว่ิง ๒. การเดิน ๓. การกระโดด ๘๑ ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT เกรด็ แนะครู การกระโดดเชอื ก หากใชเชอื กที่มคี วามยาวพอดีตวั จะสง ผลอยางไร ครอู ธบิ ายเพมิ่ เตมิ วา กจิ กรรมเคลอื่ นไหวทไ่ี ดเ รยี นในชน้ั น้ี นกั เรยี นสามารถนาํ ไป ตอ การกระโดด ปรับใชเ ปนกจิ กรรมออกกาํ ลังกายรวมกับสมาชกิ ในครอบครัวในชวี ติ ประจาํ วนั ได โดยควรออกกําลงั กายอยา งนอ ยสปั ดาหล ะ 3 ครง้ั ครั้งละไมน อ ยกวา 30 นาที 1. กระโดดไดสงู ขึ้น เพ่ือเปน การสรางเสริมสขุ ภาพใหแ ขง็ แรง และสรา งความสัมพันธทดี่ ีตอ สมาชกิ 2. กระโดดไดเรว็ ขนึ้ ในครอบครัว 3. กระโดดไดไ กลขึน้ 4. กระโดดไดค ลองแคลว ขนึ้ วเิ คราะหคําตอบ การใชเ ชอื กท่สี ้นั หรือยาวเกนิ ไป อาจทาํ ใหสะดดุ หกลม เพราะเทาพันกบั เชอื กได ดงั น้ัน จงึ ควรใชเ ชือกที่มีความยาวพอดตี วั เพราะ จะทาํ ใหสามารถกะระยะและจังหวะในการกระโดดได และสง ผลใหก ระโดด ไดอยางคลองแคลว ดังนั้น ขอ 4. เปนคาํ ตอบทถ่ี ูก คูม ือครู 81

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Explain Expand Evaluate Engage Explore เปา หมายการเรียนรู • ปฏบิ ตั กิ จิ กรรมการบริหารทามือเปลาประกอบ òบทท่ี จังหวะเพลินใจ จงั หวะ (พ 3.1 ป.4/2) ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹Òí ÊÙ¡‹ ÒÃàÃÂÕ ¹ สมรรถนะของผูเ รยี น สาระสาํ คัญ การเคล่ือนไหวรางกายตามจังหวะ ชวย 1. ความสามารถในการสอ่ื สาร 2. ความสามารถในการคิด สรางเสริมสุขภาพที่ดีท้ังรางกายและจิตใจ เชน ทําใหเกิดความสนุกสนาน รางกาย แข็งแรง เปนตน คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค 1. มวี นิ ยั รบั ผิดชอบ 2. ใฝเ รยี นรู 3. รกั ความเปนไทย กระตนุ ความสนใจ Engage ครใู หน กั เรยี นดภู าพ หนา 82 แลว ชวยกนั บอกวา • นกั เรยี นทราบหรอื ไมว า กจิ กรรมนคี้ อื กจิ กรรมอะไร (ตอบ การแสดงทา ทางประกอบเพลง) • กิจกรรมนม้ี ีประโยชนอ ยา งไร (ตอบ ทําใหส ุขภาพแขง็ แรง เคลอ่ื นไหว คลองแคลว ) ¹¡Ñ àÃÂÕ ¹·ÃÒº ËÃÍ× äÁ‹Ç‹Ò ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹Õé ¤Í× ¡¨Ô ¡ÃÃÁÍÐäà เกรด็ แนะครู ครูจัดกระบวนการเรยี นรโู ดยการใหน กั เรียนปฏบิ ัติ ดังนี้ • สงั เกตเพลงหรือดนตรีท่มี ีจังหวะสอดคลองกับการเคลือ่ นไหว • สบื คน ขอมูลเกย่ี วกบั กจิ กรรมการเคลื่อนไหวตามจังหวะ • สาธิตการเคล่อื นไหวตามจงั หวะจากขอ มลู ทสี่ บื คนได • ปฏิบัตกิ ิจกรรมการเคล่ือนไหวตามจังหวะตางๆ ได • วเิ คราะหล กั ษณะการเคลอ่ื นไหว และประโยชนท ไ่ี ดจ ากกิจกรรมการ เคลื่อนไหวตามจงั หวะจากประเดน็ คาํ ถามและภาพประกอบได จนเกิดเปน ความรูความเขาใจวา การบรหิ ารทา มือเปลา ประกอบจังหวะ เปนกจิ กรรมที่ชวยพฒั นาการเคล่ือนไหวใหส มั พันธกบั จงั หวะ 82 คมู ือครู

กระตุนความสนใจ สสาํ าํ รรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engage Expand Evaluate Explore Explain Explore สาํ รวจคน หา กิจกรรมการเคล่ือนไหวตามจังหวะ1 ¡ÒÃà¤Å×è͹äËÇ ครถู ามนกั เรียนวา »ÃСͺ¨Ñ§ËÇÐÁÍÕ ÐäúҌ § • กิจกรรมเขาจังหวะคอื อะไร เปนกิจกรรมท่ีชวยพัฒนาอวัยวะทุกสวนใหมี ความสมั พันธกนั ฝก ความมีวนิ ัย ฝก ความกลา (แนวตอบ กิจกรรมท่ีใหร า งกายไดเคลือ่ นไหว แสดงออก ทําใหเกิดความพรอมเพรียงกันใน ประกอบจังหวะตา งๆ เชน จงั หวะการ หมคู ณะ นอกจากนย้ี งั ทาํ ใหเ กดิ ความสนกุ สนาน ปรบมอื จงั หวะกลอง จังหวะดนตรี เปน ตน ) อกี ดวย • ส่ิงใดบา งที่เปนจังหวะในการเคล่ือนไหว (แนวตอบ เชน เสียงปรบมอื เสยี งกลอง ๑ การเคลอื่ นไหวตามจงั หวะ เสยี งเพลง เปนตน ) นักเรยี นสามารถฝก เคลื่อนไหวใหเ ขา กบั จงั หวะอยางงายๆ ดังนี้ อธบิ ายความรู Explain จงั หวะการนบั ๑๒๓ ๔ 1. ครูและนักเรียนรว มกนั สรปุ วา กิจกรรม เขา จงั หวะ คอื กจิ กรรมที่มกี ารเคลื่อนไหว ใชม อื ทาํ จงั หวะ สวนตา งๆ ของรางกายตามจงั หวะตา งๆ โดยใหมอี ารมณห รอื ความรสู ึกรว มกบั การ หมายเหตุ ปรบมอื เขาหากนั แยกมอื ออกจากกนั เคล่อื นไหวน้ัน และทําใหเกิดความสนกุ สนาน ã˹Œ ¡Ñ àÃÕ¹·íҨѧËÇеÒÁµÑÇÍ‹ҧ´ŒÒ¹º¹ 2. ครแู ละนักเรียนแบงกลุม กลมุ ละเทาๆ กนั áÅÇŒ ½ƒ¡à¤Å×è͹äËÇÃÒ‹ §¡Ò ´§Ñ ¹Õé แลว ครสู าธติ การทําทากายบริหารมือเปลา ประกอบจังหวะตามตวั อยา งที่ 1 จากนั้นให ตวั อยา งท่ี ๑ นกั เรียนแตล ะกลมุ ปฏบิ ตั ิตาม ทาเตรียม ยืนแยกเทา มือจับสะเอว จงั หวะที่ ๑ กมศีรษะไปขา งหนา จังหวะท่ี ๒ ยกศีรษะข้นึ ตง้ั ตรง จงั หวะท่ี ๓ เงยศีรษะไปขา งหลงั จงั หวะที่ ๔ ยกศีรษะขนึ้ ต้งั ตรง ๘๓ ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT นักเรียนควรรู นกั เรยี นคิดวา เสียงในขอใดไมเ หมาะสาํ หรับใชกําหนดจังหวะ 1. เสยี งกลอง 2. เสยี งฉิ่ง 1 กิจกรรมการเคลื่อนไหวตามจงั หวะ มีจุดมงุ หมาย ดังน้ี 3. เสยี งขลยุ 4. เสียงปรบมือ 1. เพ่อื ใหม ที ักษะในการเคลื่อนไหวของสวนตา งๆ ของรา งกาย และสามารถ วิเคราะหคําตอบ เสียงทใ่ี ชใ นการกาํ หนดจงั หวะ ควรเปนเสียงทดี่ งั สน้ั นําหลักการเคลอ่ื นไหวไปใชใหเ กดิ ประโยชน และสมํ่าเสมอ เสียงกลอง เสยี งฉงิ่ และเสยี งปรบมือ มคี วามดงั และมี 2. เพื่อใหมีความคิดริเรมิ่ สรางสรรค มเี จตคติทด่ี ตี อกจิ กรรมเขา จงั หวะ ความสมํา่ เสมอ สวนเสยี งขลุยเปนเสยี งยาว และดงั ไมส ม่าํ เสมอ จงึ ทาํ ให และมกี ารเคลือ่ นทท่ี ี่ถูกตอง กาํ หนดจังหวะไดยาก ดงั น้ัน ขอ 2. เปนคําตอบท่ีถูก 3. เพ่อื ใหม ีความรคู วามเขา ใจในหลกั ของกิจกรรมเขา จังหวะ เชน บรู ณาการเชอ่ื มสาระ การเคลอื่ นไหว การฟง จังหวะ เปนตน 4. มคี วามเชื่อมั่นในตนเอง ครบู รู ณาการความรใู นสาระสขุ ศกึ ษาฯ กบั สาระศลิ ปะ วชิ าดนตรี - นาฎศลิ ป เรือ่ ง การเตนประกอบเพลง โดยใหนกั เรียนทาํ ทาประกอบจงั หวะจากเพลงที่ คูมือครู 83 สนใจเพื่อใหนกั เรยี นเกิดทกั ษะในการทํากิจกรรมเคล่อื นไหวประกอบจังหวะ

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขา าใจใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล Explore Engage Explain Explain Expand Evaluate อธบิ ายความรู 1. ครสู าธิตการทาํ ทา กายบริหารมือเปลา ประกอบ ตัวอยา งที่ ๒ จงั หวะ ตวั อยา งที่ 2 - 3 แลวใหนกั เรยี นปฏิบัติ ทาเตรยี ม ยนื แยกเทา มือจบั สะเอว ตาม จงั หวะท่ี ๑ เอยี งศีรษะไปทางซายมอื จงั หวะท่ี ๒ ศรี ษะตงั้ ตรง 2. ครถู ามนกั เรยี นวา จังหวะท่ี ๓ เอียงศีรษะไปทางขวามือ • กจิ กรรมใดบา งท่ีเปน กจิ กรรมกายบรหิ าร จงั หวะท่ี ๔ ศีรษะต้ังตรง มือเปลาประกอบจังหวะ (แนวตอบ เชน การเตนแอโรบิก กจิ กรรม ตัวอยางท่ี ๓ เขา จังหวะ เปน ตน ) ทา เตรยี ม ยืนตรง แขนทั้งสองขาง แนบลาํ ตัว ขยายความเขา ใจ Expand จงั หวะที่ ๑ แยกเทา ซา ยไปทางซา ยมอื มอื ทง้ั สอง แตะไหล ใหน กั เรยี นกลุมเดมิ คิดทาเคลื่อนไหวรางกาย จังหวะท่ี ๒ ชแู ขนทง้ั สองขึน้ เหนอื ศีรษะ ตามจงั หวะมากลมุ ละ 5 ทา โดยไมซา้ํ กับทเี่ รียน จังหวะที่ ๓ ลดมอื ท้ังสองขา งลงแตะไหล แลว ออกมาปฏบิ ัตหิ นาชนั้ เรียน โดยครูสังเกตและ จงั หวะท่ี ๔ ดึงเทา ซายชิดเทาขวา ลดแขนทงั้ ๒ บนั ทึกผลการปฏิบัติ ขางลงแนบลําตวั การเคลื่อนไหวรางกายทาทางแบบตางๆ สามารถนํามาใชประกอบ ตรวจสอบผล Evaluate กใหารเขเตานกแับอเโพรบลิกง1หเปรือน เตสนียงดนตรีได เชน การฝกกายบริหารประกอบเพลง ครูตรวจสอบทา เคลื่อนไหวรางกายทนี่ ักเรียน คิดขึ้นมาวาเหมาะสม สวยงาม และตรงกบั จังหวะ หรือไม โดยพจิ ารณาจากบันทึกผลการปฏบิ ตั ิ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÌٷèÕ ñ แบงกลุม กลุมละเทา ๆ กัน คิดทา เคลอ่ื นไหวรางกายตามจังหวะมากลมุ ละ ๕ ทา โดยไมซ า้ํ กบั ทเี่ รียน แลวออกมาปฏิบัตหิ นาช้ันเรียน ๘๔ นักเรยี นควรรู ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT ขอใดคอื ประโยชนที่ไดจากการทาํ ทาบริหารประกอบจังหวะรวมกบั เพื่อนท่ี 1 การเตนแอโรบกิ (Aerobic Exercise) คือ การออกกาํ ลงั บริหารรา งกาย ชัดเจนมากท่ีสดุ เพ่อื เพิม่ การเผาผลาญดวยการเคลื่อนไหว รางกายทุกสวนโดยประยกุ ตท ากายบริหาร 1. ประหยดั เวลาในการฝก ซอม ใหเขา กับจงั หวะดนตรีตางๆ 2. ไดทา กายบรหิ ารใหมๆ 3. มีความคลอ งแคลว มากขน้ึ 4. เกิดความสามคั คีระหวา งเพื่อน วิเคราะหค ําตอบ การทําทากายบรหิ ารประกอบจงั หวะรว มกับเพอื่ น นอกจากจะชวยใหม ีรา งกายท่ีแขง็ แรงและมีความเพลิดเพลินแลว ยงั ทําให เกิดความสามคั ครี ะหวางเพ่อื น เพราะเปน การใชเ วลารวมกนั ทําใหเ กิด มิตรภาพและความสัมพนั ธอ นั ดีระหวางกัน ดังนนั้ ขอ 4. เปน คาํ ตอบ ท่ีถกู 84 คมู อื ครู

กกรระตะตนุ Eุน nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สสาํ าํ รรEวxวpจจloคคrนeน หหาา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Explain Evaluate Engage Explore Expand Engage กระตนุ ความสนใจ ๒ การทําทา กายบริหารประกอบจังหวะเพลง ครูถามนกั เรยี นวา การทาํ ทากายบรหิ าร การฝกกายบริหารเปนการออกกําลังกายอยางหนึ่ง เพื่อเปนการเตรียม มอื เปลา ประกอบจังหวะ สามารถนาํ เพลงอะไร อวัยวะสวนตางๆ ของรางกายใหพรอมกอนประกอบกิจกรรมตางๆ ท่ีตองใช มาเปนเพลงประกอบทา กายบริหารมอื เปลาไดบาง กําลัง ความอดทน และความคลอ งแคลว วองไว จากนนั้ ครูเกรนิ่ นาํ เขาบทเพลง นอกจากน้ี การใชเพลงประกอบการฝกทากายบริหาร ชวยใหผูฝก สาํ รวจคน หา Explore เกดิ ความเพลิดเพลิน มีอารมณดี ซ่งึ เปนผลดตี อ รา งกายและจิตใจ 1. ครเู ปด เพลงรักเมอื งไทยใหนักเรียนฟง ตัวอยาง ทากายบรหิ ารประกอบเพลงรกั เมือง 2. ครถู ามนกั เรียนวา ๑) ฝก รอ งเพลงและเคาะจงั หวะตามเพลง (ใหฝ กปรบมอื ตามสัญลกั ษณ_ ) • เมื่อนักเรยี นฟงเพลงน้แี ลวรสู ึกอยา งไร (แนวตอบ ฮึกเหมิ รักชาติ) à¾Å§ รักเมอื งไทย • เพลงนี้เหมาะแกการนํามาเปน เพลง คํารอ ง - ทาํ นอง พลตรีหลวงวจิ ติ รวาทการ ประกอบทากายบริหารมอื เปลา ประกอบ จังหวะหรอื ไม เพราะเหตใุ ด (สรอ ย) รกั เมอื งไทย ชูชาติไทย ทะนบุ าํ รุง ใหรุงเรอื ง สมเปนเมืองของไทย (ตอบ เหมาะ เพราะมีจงั หวะเร็วปานกลาง และมเี น้ือหาท่สี งเสรมิ ใหคนรักชาต)ิ เราชาวไทย เกดิ เปนไทยตายเพือ่ ไทย (ซาํ้ ) ไมเ คยออ นนอม เราไมย อมแพใ คร (ซํา้ ) ศัตรูใจกลา มาแตทิศใด ถาขม เหงไทย คงจะไดเ หน็ ดี (สรอย) เกิดเปนไทยตายเพ่ือไทย (ซํา้ ) เราไมรานรกุ ใคร (ซา้ํ ) เราชาวไทย อิสระของไทย เรารกั เพอื่ นบา น ไทยจะไมถ อยเลย เรารักษาสทิ ธิ์ เกดิ เปน ไทยตายเพือ่ ไทย (ซํ้า) ใครทาํ ช้าํ ใจ แลว ไมเ กรงผูใด (ซํ้า) (สรอย) มีพษิ เหลอื ใจ ยงิ่ ชีพเราเอย (สรอย) เราชาวไทย ถา ถูกขมเหง ดัง่ งตู วั นดิ เรารักเมืองไทย ¤ÇÒÁÃÙ¤Œ Ù‹ÊØ¢ÀÒ¾ ๘๕ เพลงที่ใชประกอบการทํากายบรหิ าร ควรเปน เพลงท่มี ีจงั หวะปานกลาง หรอื จังหวะเร็ว เพอื่ ใหรา งกายไดเคลื่อนไหว และเกิดความสนกุ สนานขณะฝก ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT เกร็ดแนะครู ขอใดไมใ ชส ่งิ ทคี่ วรปฏบิ ัตใิ นการทาํ ทา กายบรหิ ารประกอบจังหวะเพลง ครสู นทนากบั นักเรียนเก่ยี วกบั ความหมายของเนื้อเพลงเพื่อใหนักเรยี นเขา ใจ 1. ทาํ ทา ตามใจตนเองไมฟง จงั หวะ บทเพลงมากขึน้ นอกจากนี้ครูควรสอนใหนักเรยี นรจู ักจงั หวะของเพลงกอนทํา 2. ปรบั เปลีย่ นทาทางใหเขา กบั เนือ้ เพลง กจิ กรรม 3. อบอนุ รางกายกอนทํากิจกรรม 4. พดู นบั เลขเพื่อเปนการนับจังหวะ เบศรู ณรากษารฐกจิ พอเพยี ง วเิ คราะหค าํ ตอบ กอนทํากิจกรรมการเคลอ่ื นไหวรา งกายตา งๆ ควรมี การอบอนุ รา งกายเพอื่ เตรียมความพรอม รวมถงึ การทําทากายบริหาร ใหน ักเรยี นแบง กลมุ ตามกลุม การทาํ กายบรหิ ารประกอบเพลงรกั เมอื งไทย ประกอบจังหวะเพลงควรมีการฟง จังหวะเพลง โดยอาจใชก ารนบั เลขชว ย โดยใหแ ตละกลุมคิดเคร่อื งแตงกายท่ที าํ จากเศษวัสดุ เพอ่ื ใชประกอบกจิ กรรม นับจงั หวะ นอกจากนนั้ การปรับเปลย่ี นทาทางใหเ หมาะสมกับเน้อื เพลง การทํากายบริหารประกอบเพลง แลว ออกมาแสดงใหเ พอ่ื นกลุมอื่นดู ยังทาํ ใหเกิดความสวยงามอีกดวย ดังน้ัน ขอ 1. เปนคําตอบทีถ่ กู คมู อื ครู 85

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Explore Expand Evaluate Engage Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ใหน ักเรียนแบง กลมุ กลมุ ละ 8 - 10 คน ๒) ฝก ทา กายบรหิ ารประกอบเพลง (ทําทา ละ ๔ คร้ัง) จงั หวะที่ ๔ 2. ใหแตล ะกลมุ ตัง้ ชื่อกลมุ พรอ มทา ประกอบ จังหวะท่ี ๑ จังหวะที่ ๒ จังหวะที่ ๓ ทส่ี อดคลอ งกบั เพลงรักเมืองไทย จากน้นั ทาท่ี ๑ สงตวั แทนแตล ะกลุมออกมาสาธติ ทากาย บริหารประกอบเพลงรกั เมอื งไทยใหเพอื่ นดู 3. ใหนกั เรียนแตละกลุม ฝก ทา กายบรหิ ารประกอบ เพลงกบั กลุมของตนเองใหคลองแคลว และ พรอมเพรยี งกนั แลวออกมาแสดงให เพ่อื นกลุมอืน่ ดู ทะนรุบักํารุง1 ใเชหมารอื วุงงไเไรททือยยง สเกมิดเปเปชน นูเมไทือยง ชขาอตงไิไททยย ชาวไทย เกิดเปนไทย ตตาายยเเพพื่ออื่ ไไททยย เเรราา ทา ที่ ๒ ไมเ คย ออออนนนนออ มม เเรราาไไมมยยออมม แแพพใใคครร ไถมศา ตัเขครม ยู เใหจงกไลทา ย คมงาจแะไตด  เทหศิ น็ ใดดี ทา ท่ี ๓ ทะนรุบกั าํ รุง ใเหมรืองุงเไรทอื ยง สเกมดิ เปเปชนนูเมไทือยง ตาชขยาอเตพงไิไ่ือททไยยทย เเรราา ชชาาววไไททยย เกดิ เปนไทย ตายเพอื่ ไทย ๘๖ เกรด็ แนะครู ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEิดT นกั เรียนคิดวา ควรใชเ พลงแบบใดในการประกอบการเคลอ่ื นไหว การทาํ ทา กายบริการประกอบจังหวะเพลงรกั เมืองไทย เปน ตัวอยางที่ 1. เพลงท่มี จี ังหวะชา ๆ นําเสนอมาเทา นั้น ครูผสู อนอาจเลอื กเพลงท่ีทันสมยั และเปน ที่นิยมมาประกอบ 2. เพลงท่ีมีจงั หวะเร็วปานกลาง ทากายบริการท่ีครผู สู อนคดิ ขึน้ ใหมเ พ่อื สรางความสนุกสนานและนา สนใจใหกับ 3. เพลงทม่ี จี ังหวะเร็วมาก นกั เรยี น 4. เพลงที่มจี ังหวะกระแทกกระท้นั วเิ คราะหค าํ ตอบ การใชเ พลงทม่ี ีจังหวะชาหรือเร็วเกนิ ไป จะทาํ ให นักเรียนควรรู ไมสามารถทาํ ทาประกอบได หรือทาํ ไดย าก เพราะไมสามารถจบั จังหวะ ท่ีพอดกี ับทาทางได 1 ทะนุบํารงุ หมายถงึ การดแู ลรักษาใหคงอยู เชน เราเปน คนไทย เราควร การใชเพลงทม่ี จี ังหวะกระแทกกระท้นั อาจทําใหเ กดิ ความเครยี ดได ทะนบุ าํ รงุ ศลิ ปวัฒนธรรมไทย หมายถึง เราควรดแู ลรักษาศิลปวัฒนธรรมของไทย เพราะจังหวะของเพลงมีผลตอ สภาพจติ ใจ ดังน้ัน ขอ 2. เปนคําตอบ ใหค งอยตู อ ไปจนถึงรนุ ลกู รนุ หลาน ทีถ่ กู 86 คูมือครู

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคนหา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxวpวaาาnมมdเขเขา ใา จใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Evaluate Explain Expand Explain อธบิ ายความรู จังหวะท่ี ๑ จังหวะที่ ๒ จงั หวะท่ี ๓ จังหวะท่ี ๔ 1. ใหแ ตล ะกลุม ออกมาแสดงทากายบรหิ าร ประกอบเพลงรกั เมอื งไทย ใหเ พอื่ นกลมุ อน่ื ดู เรารัก ทา ท่ี ๔ โดยครูสงั เกตและใหคาํ แนะนาํ ใเเครราารรรทกกัั ํา ทะนเรรุบกั าาํ รุง เเพพ่ือ่อื นนบบาานน เเรราาไไมมรราานน รรุุกกใใคครร 2. ครถู ามนกั เรยี นวา เรา ษชาํ้าสใทิ จธิ์ ไทอยสิ จระะไม ขถอองยไเทลยย • ทากายบรหิ ารประกอบจังหวะเพลง รกั เมอื งไทย ควรมีลกั ษณะอยางไร ทาที่ ๕ (แนวตอบ แสดงถึงความเขมแขง็ หนกั แนน ) • นักเรียนรสู กึ อยา งไร เม่อื ทําทากายบรหิ าร ประกอบจงั หวะเพลงรักเมอื งไทย (แนวตอบ คําตอบขนึ้ อยูกับนักเรียนแตล ะคน) ขยายความเขา ใจ Expand ใเชหมารือวงุงไเไรททอื ยยง สมเปชน ูเมือง ตาชขยาอเตพงไไิ ือ่ ททไยยทย 1. ใหแตละกลมุ คิดทากายบริหารประกอบจังหวะ ชาวไทย เเกกิดดิ เเปปนน ไไททยย ตายเพอื่ ไทย เพลงรกั เมอื งไทย ฝก ซอม แลวออกมาแสดง ใหเพอื่ นกลมุ อื่นดู โดยครคู อยสงั เกตและ บนั ทึกผลการแสดงทาการบริหารทนี่ กั เรียนคิด ขนึ้ มา 2. ใหนกั เรียนชวยกนั ตอบคาํ ถามขยายความรู สูการคิด ทาท่ี ๖ เถถรดาา า่ังถถรงูกกูักู ขมเหง แลว ไมเ กรง ผูใ ด เมขตอืม ัวงเนไหดิทงย แลยวมไิง่ พีมชษิเีพกรง เเหรผาลใูเอื ดอใยจ ๘๗ ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT เกร็ดแนะครู “ถาถกู ขมเหง แลว ไมเกรงผูใด” จากเน้อื เพลงดงั กลา ว นกั เรียนคดิ วา 1. ครูควรแนะนํานกั เรยี นวา ควรใชท า กายบริหารทง่ี า ยๆ ไมย ากจนเกินไป ควรทําทาประกอบลักษณะใดจงึ จะเหมาะสม เพราะอาจทาํ ใหเ กิดการบาดเจบ็ ได และหากนักเรยี นมีอาการบาดเจ็บกค็ วร หยุดปฏิบัตกิ อ น ไมควรฝน ปฏิบัติตอ เพราะอาจทาํ ใหอ าการบาดเจบ็ มคี วาม 1. ทาํ ทา ทางนา รัก รนุ แรงมากขึ้น 2. ทาํ ทาทางเศราเสียใจ 3. ทําทา ทางขงึ ขัง แขง็ แรง 2. ครจู ัดกิจกรรมเพิม่ เติมใหน กั เรยี นเลือกเพลงมาคนละ 1 เพลง จากนั้นให 4. ทําทาทางอยางไรกไ็ ด นกั เรยี นศึกษาเน้ือเพลงแลว คิดทากายบรหิ ารประกอบเพลงท่ีนกั เรียนเลือก วิเคราะหค ําตอบ “ถาถูกขม เหง แลว ไมเกรงผใู ด” เนื้อเพลงทอนนส้ี อื่ ถงึ โดยใหน กั เรยี นทําการฝก ซอมใหคลองแคลว แลว ออกมาแสดงใหเ พือ่ นดู ความเขม แขง็ ไมหวาดกลวั ตออันตราย ทา ทางประกอบจงึ ควรเปน ทา ทาง หนาชนั้ เรียน ทสี่ อ่ื ถงึ ความขงึ ขงั และแข็งแรง ดงั นน้ั ขอ 3. เปนคําตอบทถ่ี กู คมู ือครู 87

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธิบายความรู ขยายความเขา ใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล Explore Explain Expand Engage Evaluate Evaluate ตรวจสอบผล 1. ครูประเมินผลการแสดงทากายบริหารมอื เปลา ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹÷ŒÙ èÕ ò ประกอบเพลงรกั เมืองไทยตามทาท่ีกาํ หนดให แบงกลุม ฟง เพลงและฝก รอ งเพลง รักเมืองไทย จากนนั้ ดูครูสาธติ ทา ทางประกอบ 2. ครปู ระเมนิ ผลการแสดงทากายบริหารมอื เปลา เพลง แลวใหแตละกลุมฝกการเคลื่อนไหวประกอบเพลง จากนั้นใหเพ่ือนประเมินผล ประกอบเพลงรกั เมอื งไทย ทก่ี ลมุ ของนกั เรยี นคดิ และตอบคาํ ถาม โดยพจิ ารณาจากการสงั เกตและบนั ทกึ ผลของครู และการประเมนิ ของเพ่ือน หลักฐานแสดงผลการเรียนรู รายการ ผลการประเมนิ ขอ เสนอแนะ ประเมิน 1. บนั ทึกผลการแสดงทา กายบรหิ ารประกอบ ๔๓๒๑ จงั หวะเพลงรกั เมอื งไทยของครู ๑. ความถูกตอ งของทา ทาง ๒. การเคลอ่ื นไหวเขากับจงั หวะ ตวั อยางแบบประเมิน............ ……….. ............ ............ ................................................................................... 2. การประเมินผลการแสดงทากายบริหารประกอบ ๓. ความพรอ มเพรียง จังหวะเพลงรกั เมืองไทยของนกั เรยี น ๔. ความคลอ งแคลว ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ๕. ความสนกุ สนาน ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ............ ……….. ............ ............ ................................................................................... ลงช่อื …………………………………………………. ผปู ระเมิน เกณฑการใหคะแนนยอย ๔ = ดีมาก ๓ = ดี ๒ = พอใช ๑ = ควรปรบั ปรุง เกณฑการใหคะแนนรวม ๑๘ ข้ึนไป = ดีมาก ๑๕-๑๗ = ดี ๑๐-๑๕ = พอใช ต่าํ กวา ๑๐ = ควรปรับปรุง ๑) จากการประเมินผล นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมประกอบเพลงรักเมืองไทยอยูใน เกณฑใด ๒) นกั เรยี นพอใจหรือไมพอใจกับการฝก ของตนเอง เพราะอะไร ๓) นกั เรียนมีขอควรปรบั ปรุงแกไ ขอยางไร ¢ÂÒ¤ÇÒÁÃÙŒ ÊÙ¡‹ Òä´Ô นักเรียนคิดวา การปฏิบัติกิจกรรมกายบริหาร มือเปลาประกอบจังหวะอยางสม่ําเสมอ มีประโยชน ๘๘ อยางไรบา ง เกรด็ แนะครู ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT ขอ ใดคือสง่ิ ท่ีสําคญั ทสี่ ุดในการทําทากายบริหารประกอบจังหวะ ครอู าจนําวีดทิ ศั นเ พลงทีเ่ ปนทีน่ ยิ มฟงของไทยและตา งประเทศมาใหนกั เรียนดู 1. ความสวยงามของทาประกอบ และฝก ซอ มเตนทาทางตามเพลง เพอื่ ใหน ักเรียนเกิดความสนกุ สนานขณะทําทาทาง 2. ความยากงายของทา ประกอบ ประกอบเพลง 3. ความแมนยําของทาประกอบ 4. ความสัมพันธข องจงั หวะและทา ประกอบ เฉลย ขยายความรูสกู ารคดิ วิเคราะหค าํ ตอบ การทําทา กายบรหิ ารประกอบจังหวะ เปน การผสมผสาน แนวตอบ ระหวางการแสดงทา ทางและจงั หวะดนตรี ซ่งึ การแสดงทาทางน้ันถึงแมจ ะมี ความสวยงามเพียงใด แตถาจังหวะหรอื ดนตรีประกอบไมม ีความกลมกลืน • ทาํ ใหรา งกายแข็งแรง และเชื่อมโยงกันก็จะทาํ ใหการทาํ ทา กายบรหิ ารประกอบจังหวะนั้นขาด • ทาํ ใหเ กดิ ความสนุกสนาน ความสมบูรณ ดังนน้ั ขอ 4. เปน คาํ ตอบทถ่ี กู • ทาํ ใหม สี ขุ ภาพจิตดี 88 คมู อื ครู

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สาํ รวจคนหา อธิบายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Explore Explain Engage Expand Evaluate เปา หมายการเรยี นรู óบทที่ เกมหรรษา • เลนเกมเลียนแบบและกิจกรรมแบบผลัด (พ 3.1 ป.4/3) ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹Òí Ê‹Ù¡ÒÃàÃÕ¹ สาระสําคัญ สมรรถนะของผเู รยี น ● เกมเลยี นแบบฝก การพัฒนา 1. ความสามารถในการสอ่ื สาร ความคิดสรางสรรค และทาํ ใหเกดิ 2. ความสามารถในการคดิ ความสนุกสนาน 3. ความสามารถในการใชท ักษะชวี ิต ● กจิ กรรมแบบผลัดชวยเสรมิ สราง ความสามัคคีในหมูคณะ คุณลักษณะอนั พงึ ประสงค 1. มีวินัย รบั ผดิ ชอบ 2. ใฝเ รยี นรู 3. มงุ ม่ันการทาํ งาน กระตนุ ความสนใจ Engage ใหนักเรียนดภู าพ หนา 89 แลว ชวยกันบอกวา • อุปกรณท ี่นกั เรียนเหน็ สามารถนาํ มาเลน เกมอะไรบา ง (แนวตอบ • ลกู บอลนําเลน เกมลงิ ชิงบอล • เกา อี้และตะกรา สามารถนํามาเลนเกม แบบผลดั เชน ผลดั กันโยนลูกบอลใหลง ตะกรา เปนตน • เชือกนาํ มาเลนเกมชักเยอ • ลูกเทนนสิ นํามาเลน เกมปาเปา • ลกู รักบี้นาํ มาเลนเกมลูกบอลพิษ) ¨Ò¡Í»Ø ¡Ã³ã ¹ÀÒ¾ ¹Ñ¡àÃÂÕ ¹¤´Ô Ç‹Ò ÊÒÁÒö¹Òí Í»Ø ¡Ã³àËÅÒ‹ ¹éÁÕ ÒàŹ‹ à¡Á ÍÐäÃä´ŒºÒŒ § เกร็ดแนะครู ครูจดั กระบวนการเรียนรูโดยใหน กั เรียนปฏิบัติ ดังนี้ • สงั เกตลกั ษณะทา ทางการเคล่อื นไหวของสัตวต างๆ • สบื คนขอ มลู เกี่ยวกบั เกมและการเลยี นแบบ • สาธิตการเลนเกมจากขอมลู ท่ีสืบคน • เลนเกมเลยี นแบบและกจิ กรรมแบบผลดั ได • วเิ คราะหประโยชนข องการเลน เกมแลียนแบบ และกจิ กรรมแบบผลดั จากประเดน็ คาํ ถามและภาพประกอบ จนเกิดเปนความรคู วามเขาใจวา เกมเลียนแบบ หรือเกมทลี่ อกเลียนสงิ่ ตา งๆ รอบตัว หรือพฤตกิ รรมของสตั วห รอื คน สว นกิจกรรมแบบผลดั เปน กจิ กรรมกลุมที่ ตอ งผลดั กันเลน ใหค รบทกุ คน คมู ือครู 89

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สสาํ าํ รรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Expand Evaluate Engage Explore Explain กระตนุ ความสนใจ Engage 1. ครูเตรียมบัตรคําชอื่ ส่ิงตา งๆ ชอ่ื สตั ว ทาทาง เกมเปนการละเลนที่สนุกสนาน ชวยสราง ¹¡Ñ àÃÂÕ ¹·íÒ·‹ÒàÅÕ¹Ẻ ของคน เชน กาน้ํา ยรี าฟ ชา ง คนกวาดบา น เสรมิ การเจรญิ เตบิ โตและพฒั นาการของรา งกาย ÍÐäÃä´ºŒ ŒÒ§¤ÃѺ เปน ตน แลว แจกบัตรคําใหน กั เรยี นแตล ะคน และชวยสรางความสามคั คีในหมคู ณะ แลวใหแตละคนออกมาแสดงทาทางตามบตั รคํา ทีต่ นเองไดแ ละใหเ พอ่ื นทาย 2. ครูสังเกตการแสดงทาทางของนกั เรยี น สาํ รวจคน หา Explore ๑ เกมเลียนแบบ 1. ครูเลอื กบัตรคาํ มา 1 ใบ แลว ใหต ัวแทนนกั เรียน เกมเลียนแบบ เปนเกมที่ชวยฝกทาทางการเคลื่อนไหวตามสิ่งท่ีเคย 1 คน แสดงทาทางตามบตั รคําใหเพอื่ นทาย พบเห็น โดยนํามาดัดแปลงใหเ หมาะสม เพ่ือการเลน อยางสนุกสนาน มีดงั นี้ ๑. เกมนาํ้ หยุดไหล 2. ครูสังเกตทา ทางของนักเรียนทงั้ 2 คน วา แสดง ๑) ใหทุกคนยืนหางกันประมาณ ¹íÒé ËÂØ´ ÇŒÒ! ·Òí ¼Ô´áÅŒÇ ทาทางไดเ หมอื นกบั บัตรคาํ ทีใ่ หหรอื ไม และ สังเกตนกั เรียนวา เมอื่ ดทู า ทางของเพอื่ นแลว ๑ ชวงแขน จะตอบไดห รือไม อธบิ ายความรู Explain ๒) เมื่อครูพูดคําวา “¹éíÒäËÅ” ครูและนักเรียนรวมกันสรุปวา การเลยี นแบบ ใหทุกคนยืนย่ําเทาอยูกับท่ี เม่ือไดยินคําวา ทําใหเกิดความสนุกสนาน มคี วามคดิ ริเรมิ่ “¹Òéí Ë嫯 ” ใหท กุ คนยนื นงิ่ ถา ใครทาํ ผดิ ใหอ อก สรางสรรคและสามารถนาํ มาใชก ับกิจกรรมทาง จากการเลนเกม โดยใหค รูเพ่มิ ความเร็วของ พลศกึ ษาได คอื การเลน เกมเลียนแบบ คําสั่งขึน้ เรอื่ ยๆ ๒. เกมอวนจบั ปลา ผูเลนเปนปลา ๑) แบง กลมุ เปน ๒ กลมุ กลมุ ละ ๒-๓ คน เปน อวน แลว ใหค นอื่นๆ เปนปลา ๒) เรม่ิ เลน โดยใหค นเลน เปน อวน จับมือกันแลวไลตอนปลาเขาอวน ปลาตอง ว่ิงหนี ถาอวนจับปลาไดครบ ๓ ตัว ปลา ท่ีถูกจับไดจะกลายเปนอวน และไลจับปลา ๙๐จนปลาหมด ผเู ลน เปนอวน เกรด็ แนะครู ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT เกมนํา้ หยุดไหล นอกจากฝก ความคลอ งแคลว วองไวแลว ยงั เปน การฝก ครูอาจใชว ธิ กี ารจบั ฉลากชอื่ ส่งิ ของ ชื่อสตั ว หรือทาทางของคนแทนการใช ทักษะทางดานใดอีกบาง บตั รคํากไ็ ด โดยใหน ักเรียนแตละคนจับฉลาก 1 ชนิ้ เม่อื เปด ฉลากแลว เปน ชือ่ หรือ แนวตอบ “เกมนาํ้ หยดุ ไหล” ผเู ลนจะตองต้งั ใจฟงเสียงครพู ูดวา “นํา้ ไหล” ทาทางใดกไ็ ดใหนกั เรยี นทาํ ทา ตามฉลากทีต่ นจับได แลว ใหเพื่อนทาย และ “นํ้าหยุด” พรอมกับตอ งยนื ย่าํ เทา อยูกบั ที่ การเลน เกมนี้จงึ เปนการฝก สมาธิและการฟง เพราะหากผเู ลนไมม สี มาธิ ครูอาจแนะนาํ เกมเลียนแบบอน่ื ๆ ท่มี ีวธิ ีการเลน คลายกับเกมในบทเรยี น เพ่อื ให ในการฟง กจ็ ะทาํ ใหผ เู ลน ผดิ กตกิ าได ซง่ึ ประโยชนจ ากการเลน เกมนาํ้ หยดุ ไหล นักเรยี นมีความสนใจในบทเรยี นและเกิดความสนกุ สนานในการทาํ กจิ กรรม โดยครู สามารถนําไปประยุกตใชใ นชวี ิตประจําวนั ได เชน ฝกสมาธิและต้งั ใจฟง อาจยกตัวยา ง “เกมตกุ ตาลมลุก” ท่ีมีวธิ กี ารเลน คลา ยกบั เกมนาํ้ หยดุ ไหล โดยผูเลน ครสู อนหนังสอื เปนตน คนหน่งึ จะเปน ผูป ด ตาและยืนหันหลัง ผูเลน คนอ่นื ๆ จะตองเดนิ พรอมกับทําทา ทาง ตา งๆ เขา ไปหาผเู ลน ท่ีปดตา เมอ่ื ผเู ลน ทป่ี ด ตาพูดวา “ตกุ ตาลม ลุก” ผเู ลน คนอนื่ ๆ จะตอ งหยดุ การเคลอ่ื นไหว หา มขยบั หากมใี ครขยบั ถอื วา แพ ตอ งมาเปน ผปู ด ตาแทน และถาหากผเู ลน คนอนื่ เดนิ เขาไปแตะตัวผูปดตาไดกอ นทผี่ ูปด ตาจะหันมา ผูเลนท่ี เปน ผูปดตาจะตอ งเปน ผูปด ตาซาํ้ อกี คร้งั หนึง่ 90 คมู อื ครู