การพัฒนาสมรรถนะวิชาชีพ เล่ม 2

การพฒั นา สมรรถนะวชิ าชพี เลม 2 การพฒั นามอดูลแบบฐานสมรรถนะ (Developing of Competency-based Modules) เอกสารประกอบการประชุมสมั มนาเชงิ ปฏบิ ัตกิ าร การพัฒนาหลักสูตรแบบฐานสมรรถนะ โดย อ. จะเดด็ เปาโสภา อ. มนตรี พรหมเพ็ชร สาํ นกั มาตรฐานการอาชวี ศกึ ษาและวิชาชพี สาํ นกั งานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร



การพฒั นา สมรรถนะวชิ าชพี เลม 2 การพฒั นามอดูลแบบฐานสมรรถนะ (Developing of Competency-based Modules) เอกสารประกอบการประชุมสมั มนาเชงิ ปฏบิ ัตกิ าร การพัฒนาหลักสูตรแบบฐานสมรรถนะ โดย อ. จะเดด็ เปาโสภา อ. มนตรี พรหมเพ็ชร สาํ นกั มาตรฐานการอาชวี ศกึ ษาและวิชาชพี สาํ นกั งานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร



คํานํา เอกสารเรือ่ ง การพฒั นาสมรรถนะวชิ าชีพ เลม 2 นี้ วา ดว ยการพฒั นามอดลู แบบฐานสมรรถนะ เพื่อใชป ระกอบการประชุมสัมมนาเชงิ ปฏิบตั กิ าร การพฒั นาหลกั สตู รแบบฐานสมรรถนะ ซึ่งสํานักมาตรฐานการอาชวี ศึกษาและวชิ าชีพ สาํ นักงานคณะกรรมการการอาชวี ศึกษา ไดจัดขน้ึ เพ่ือพัฒนาบุคลากร ครู-อาจารย และศกึ ษานิเทศก ใหไ ดทราบแนวคิดและสามารถดําเนินการพัฒนาหลกั สตู รแบบฐานสมรรถนะตง้ั แตขั้นเริม่ ตน จนส้นิ สุดกระบวนการพัฒนาในโอกาสตอ ไป สาระของเอกสารเลม 2 น้ี ประกอบดว ย แนวคดิ ของมอดลู การจัดรปู แบบหลักสตู รแบบมอดูล การพฒั นามอดลู จากรายวชิ าของหลกั สูตรทีป่ ระกาศใชแ ลว การกําหนดคุณลักษณะของมอดูล(Module Specification) ชุดการเรียนสาํ หรบั มอดูล คณุ ลกั ษณะทีเ่ หมาะสมอ่ืน ๆ ของผูพ ัฒนาชดุ การเรียนสาํ หรบั มอดลู ตวั อยางมอดูลของสถาบนั การศึกษาในโลก การพฒั นามอดูลแบบฐานสมรรถนะจากมาตรฐานสมรรถนะในคุณวฒุ วิ ิชาชพี ลําดบั ขั้นการพฒั นามอดูลจากเริม่ ตนจนเสรจ็ สิน้ เน่ืองจากระบบคุณวฒุ ิวิชาชพี และสมรรถนะเปนเร่ืองใหมและยงุ ยากซบั ซอ น อกี ทงั้ ตาํ ราคมู อื และมาตรฐานที่เกี่ยวกบั เร่อื งนี้น้นั หาไดย ากและมีราคาแพง หวังวา เอกสารนี้ คงจะเปน ประโยชนต อทานและการอาชีวศึกษาที่จะไดพัฒนามาตรฐานอาชีพและทรัพยากรมนุษยของชาติใหมีศักยภาพในการแขงขันและเจริญรงุ เรืองตอ ไป จะเด็ด เปาโสภา มนตรี พรหมเพช็ ร สํานักมาตรฐานการอาชวี ศกึ ษาและวิชาชพี สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร 2 กนั ยายน 2548



สารบัญ หนา คํานํา ก–1 สารบญั 1–1หวั ขอท่ี 1 มอดูล (Module) 1–1 1–1 1.0 ความนาํ 1–1 1.1 ความหมายของมอดลู (module) 1–2 1–4 1) ความหมายท่วั ไปของมอดลู 1–5 2) ความหมายของมอดลู ในทางเทคโนโลยี 1–7 3) ความหมายของมอดูลในทางการศกึ ษา 1–7 1.2 ความหมายของ คําศัพทอื่นท่เี กีย่ วของกับมอดูล 1–8 1) ความหมายของ Curriculum 1 – 10 2) ความหมายของ Syllabus 1 – 10 3) ความหมายของ Unit of Study 1 – 11 4) ความหมายของ Course Outline 1 – 11 5) ความหมายของ lesson plan 1 – 12 1.3 การจดั รปู แบบหลักสูตรแบบมอดลู 1 – 13 1) มอดลู ขนาดใหญก วา เมื่อเทยี บกับรายวชิ าของหลักสตู ร ปวช. และ ปวส. 1 – 14 2) มอดูลขนาดเทยี บเทากับรายวชิ าของหลักสตู ร ปวช. และ ปวส. 1 – 15 3) มอดลู ขนาดเลก็ กวา เมือ่ เทียบกับรายวชิ าของหลักสตู ร ปวช. และ ปวส. 1 – 16 1.4 การพัฒนารายวชิ าในหลักสตู ร ปวช. และ ปวส. ใหเปนรายวิชาแบบมอดูล 1.5 การนํามาตรฐานรายวิชาในหลกั สตู รมากําหนดใหเ ปน มอดลู 1 – 18 1.6 การกําหนดคุณลกั ษณะของมอดูล 1 – 20 1 – 20 ตัวอยางขอกาํ หนดคุณลกั ษณะของมอดลู หรือ ขอกําหนดของมอดลู 1 – 20 (Module Specification) แบบที่ 1 1 – 20 1.7 ชุดการเรียนสําหรับมอดลู 1.8 คุณลักษณะทีเ่ หมาะสมอื่นๆ ของผูพัฒนาชดุ การเรยี นสําหรบั มอดูล คุณลักษณะสวนตวั (Personal Attributes) ทกั ษะหลกั (Key and Core Skills) ทักษะสว นตวั (Personal Skills)ก-1

ภาคผนวก 1.1 ภาคผนวกภาคผนวกภาคผนวก การพฒั นามอดูลขนาดเทยี บเทากับรายวิชาของหลักสตู ร ปวช. และ ปวส. 1.1 - 1 ตัวอยา งมอดูลของ UNIVERSITY COLLEGE NORTHAMPTON 1.1 - 2 ตัวอยาง เว็บเพจสารบบของขอ กาํ หนดคุณลักษณะของมอดลู 1.1 - 5 UNIVERSITY COLLEGE NORTHAMPTON 1.1 - 6 กิจกรรม 1.1 - 8 เฉลยคาํ ตอบกจิ กรรม ภาคผนวก 1.2 1.2 - 1 การพฒั นามอดูลขนาดเทยี บเทากบั รายวิชาของหลักสตู ร ปวช. และ ปวส.. 1.2 - 1 การพฒั นามอดลู ขนาดเล็กกวา เมอ่ื เทยี บกบั รายวิชาของหลักสูตร ปวช. และ 1.2 - 5 ปวส. 1.2 - 5 ตวั อยาง งานเฉพาะ/หนว ย 2. ทําเกลียวในแบบรูทะลดุ วยตาปมือ 1.2 - 8 สมรรถนะทางปญ ญา (Cognitive Competence) เฉลยคําตอบกิจกรรม ภาคผนวก 1.3 1.3 - 1 1.3 - 1 ตวั อยางผลของการประชุมปฏบิ ัตกิ ารพัฒนาหลักสูตรแบบฐานสมรรถนะ 1.3 - 1 ผลของการวิเคราะหงานอาชพี จากการประชุมปฏิบัติการ 1.3 - 3 ความเห็นและขอเสนอแนะจากการวิเคราะหงานในการประชมุ ปฏิบตั กิ าร 1.3 - 3 ขอ เสนอแนะในการเริม่ ตน เขยี นองคป ระกอบของงานเฉพาะ 1.3 - 3 1.3 - 4 ก. ข้ันตอนการเพาะเห็ดฟางในโรงเรอื น ข. เกณฑก ารปฏิบัตงิ าน (performance criteria) 1.3 - 5 ค. หลกั เกณฑก ารตดั สินดอกเห็ดฟาง ง. ขอ มลู เบ้อื งตน ในการพัฒนาหลกั สตู รแบบฐานสมรรถนะสําหรับการ 1.3 - 9 1.3 - 11 ผลติ ดอกเหด็ ฟาง 1.3 - 11 จ. คําชแ้ี จงเพิ่มเติมเกย่ี วกับการเขียนขอ ความงานเฉพาะ 1.3 - 12 ฉ. คําสรปุ เก่ยี วกบั การเขียนขอความของเง่อื นไขของงานเฉพาะ ขอ เสนอแนะในการเขียนองคประกอบของงานเฉพาะ ขอ เสนอแนะในการเขียนขอมลู อาชพี ของผูประกอบอาชพี เพาะเห็ดหัวขอที่ 2 การพฒั นามอดลู แบบฐานสมรรถนะจากมาตรฐานสมรรถนะในคณุ วฒุ ิวิชาชพี2.0 ความนาํ 2–1 ลําดับขัน้ การพัฒนามอดลู 2–1 2–12.1 กําหนดกรอบของรายวิชา (course) 2–82.2 วเิ คราะหค วามรแู ละทักษะของแตล ะหนวยสมรรถนะในหนาทท่ี งั้ หมด 5 หนาที่ 2–8 2–8 1) วเิ คราะหค วามรแู ละทักษะรวมของแตละสมรรถนะ 2–9 2) กําหนดเปนมอดูลในรายวชิ า 3) กําหนดเปน โครงสรา งของรายวชิ าแบบมอดูล ก-2

หัวขอท่ี 2 (ตอ) 2 – 12 2 – 16 2.3 เขียนขอกาํ หนดคุณลักษณะของมอดลู (Module Specification) 2 – 18 2.4 เขียนคําอธบิ ายลักษณะงาน (Job Description) 2 – 20 2.5 เขยี นแผนภาพเสนทางอาชพี (Career Path) ในงานมาตรวิทยา 2 – 20 2.6 พฒั นาหลักสูตรรายวชิ า 2 – 22 2 – 24 1) มาตรวทิ ยาเบื้องตน 2 – 26 2) มาตรวิทยาเชิงมิติ 3) มาตรวทิ ยาเชงิ กล 2 – 28 4) มาตรวิทยาไฟฟา 2.2 พฒั นาชดุ การเรียนการสอนแบบมอดูลภาคผนวก 2.1 แผนภาพแสดงหนาท่ี ภาคผนวก งานมาตรวทิ ยา แผนภาพแสดงหนา ท่ี (Functional Map) : สว นท่ี 1 2.1 - 2 งานวัดและตรวจสอบปรมิ าณดว ยเครื่องมือวัดในงานอุตสาหกรรม 2.1 - 3 แผนภาพแสดงหนา ที่ (Functional Map) : สว นที่ 2 331 วัดและตรวจสอบปริมาณดวยเครอื่ งมอื วัดเชิงมิติ 332 วัดและตรวจสอบปริมาณดวยเครื่องมือวัดเชงิ กล 333 วดั และตรวจสอบปริมาณดวยเครอ่ื งมอื วัดทางไฟฟา 2.1 - 4 334 วัดและตรวจสอบปริมาณดวยเคร่ืองมือวัดอณุ หภูมแิ ละความช้นื 2.1 - 5 335 วัดและตรวจสอบปรมิ าณดว ยเครื่องมือวดั ทางเคมี งานสอบเทียบเครอ่ื งมอื วดั ในงานอตุ สาหกรรม 2.1 - 6 แผนภาพแสดงหนาที่ (Functional Map) : สว นที่ 2 341 สอบเทยี บเครื่องมือวดั เชิงมิติ 342 สอบเทยี บเคร่อื งมอื วดั เชิงกล 2.1 - 7 343 สอบเทียบเครอ่ื งมือวัดทางไฟฟา 2.1 - 8 344 สอบเทยี บเครอ่ื งมอื วดั อณุ หภูมแิ ละความช้ืน 2.1 - 8 345 สอบเทียบเครอ่ื งมือวดั ทางเคมี งานมาตรวทิ ยาวิศวกรรม สําหรับอาชีพชางเทคนคิ ดานการผลติ 2.1 - 10 แผนภาพแสดงหนา ท่ี (Functional Map) : สว นท่ี 1 35 วดั และตรวจสอบปรมิ าณดวยเครือ่ งมือวดั ในงานวิศวกรรม 36 สอบเทียบเครอ่ื งมือวดั ในงานวิศวกรรม งานมาตรวิทยาวิศวกรรม: งานวัดและตรวจสอบปริมาณดวยเคร่อื งมอื วดั ในงาน 2.1 - 11 วศิ วกรรม แผนภาพแสดงหนา ท่ี (Functional Map) : สว นท่ี 2 351 วัดและตรวจสอบปรมิ าณดว ยเครอ่ื งมือวัดทวั่ ไปในงานวศิ วกรรม 361 สอบเทยี บเครอ่ื งมอื วดั ทั่วไปในงานวศิ วกรรม ก-3

ภาคผนวก 2.2 รหัสของมอดูลและลกั ษณะท่วั ไป ภาคผนวกภาคผนวก รหัสของมอดูลและลักษณะทวั่ ไป 2.2 - 1 2.2 - 2 วิชาที่ 1 มาตรวทิ ยาเบ้อื งตน 2.2 - 3 2.2 - 4 วิชาที่ 2 มาตรวทิ ยาเชิงมติ ิ 2.2 - 5 วิชาท่ี 3 มาตรวทิ ยาเชิงกล 2.2 - 6 วชิ าที่ 4 มาตรวทิ ยาไฟฟา 2.2 - 7 วิชาที่ 5 มาตรวิทยาอณุ หภมู ิ 2.2 - 8 2.2 - 10 วิชาที่ 6 มาตรวิทยาเคมี 2.2 - 10 2.2 - 11 เสน ทางอาชีพ (Career Path) ในงานมาตรวทิ ยา วิชามาตรวทิ ยาอื่น นอกเหนอื วิชาชพี สาขางานมาตรวทิ ยา 2.2 - 12 วชิ าที่ 7 มาตรวิทยาวิศวกรรม ภาคผนวก ขอ เปรียบเทียบเวลาของมอดูล ในมาตรวิทยาวิศวกรรมกบั มอดลู คลา ยคลึงกัน ในวิชามาตรวิทยาอน่ื 2.3 - 2 เสนทางอาชพี (Career Path) ของผูศกึ ษาวิชามาตรวทิ ยาวิศวกรรม 2.3 - 6 2.3 - 11 2.3 ขอกําหนดคุณลกั ษณะของมอดูล (Module Specification) 1) มอดลู หนว ยหลกั ของความรู (Major Units of Knowledge) 2) มอดูลสมรรถนะพน้ื ฐาน (Basic Competence) 3) มอดูลสมรรถนะ (Competence) ก-4

หวั ขอ ท่ี 1มอดูล (Module) จะเดด็ เปาโสภา และ มนตรี พรหมเพช็ ร สํานักมาตรฐานการอาชวี ศึกษาและวชิ าชีพ 2 กันยายน 25481.0 ความนํา คําวา มอดลู (module) เปนคําที่ท่วั โลกรูจักกนั มาเกอื บศตวรรษ ปจจบุ ันคํานี้ไดใ ชแพรห ลายในหลาย วงการ เชน สถาปตยกรรม วศิ วกรรม การศกึ ษา คอมพิวเตอร โทรคมนาคม ฯลฯ สําหรบั การอาชีว ศึกษาของไทยกร็ จู ักคาํ นีม้ าชานาน แตกย็ งั สับสนกันอยู ทง้ั นอี้ าจเปนเพราะความสบั สนจากคําอ่นื เชน หลกั สตู ร (curriculum) ซ่ึงเกี่ยวขอ งกับมอดลู โดยตรงกเ็ ปนได ในหัวขอนี้จะกลาวถงึ ความหมายและ แนวคิดของมอดูลที่ใชเปนรปู แบบของหลักสตู รหรือรายวิชาซง่ึ เรียกวา รายวิชาแบบมอดลู (modular course) และรปู แบบของชุดการเรยี น (learning package) ชนิดท่เี รยี กวา มอดลู แบบสมบูรณในตัว (self-contained module) ซึง่ มอดูลชนิดนี้ไดม กี ารพฒั นาจากการใชส ่ือสิ่งพิมพไปสกู ารใชส ือ่ ผสมและ สือ่ ออนไลนทีน่ ิยมกันอยใู นปจ จุบนั1.1 ความหมายของมอดลู (module) 1) ความหมายทั่วไปของมอดลู ’ คําวา มอดลู มีความหมายท่ัวไปดังนี้ (1) จากพจนานุกรม Cambridge International Dictionary of English • มอดูล คือ ตัวแบบหรอื มาตรตัวหนึง่ (A model or measure) • มอดลู คอื สวนหน่ึงในชุดของสวนตา งๆ ทีแ่ ยกตวั กนั ซ่ึงเมื่อรวมเขา กนั กท็ ําใหเกดิ ความ สมบรู ณค รบถวน (Module is one of a set of separate parts which, when combined, form a complete whole.) 2) ความหมายของมอดูลในทางเทคโนโลยี (1) จากเวบ็ ไซต : www.mizushobai.freeserve.co.uk/glossary.htm • คําวา มอดลู (module) เปนคําศพั ทท ี่ใชกนั เรม่ิ แรกในทางสถาปต ยกรรม โดยใชเปน หนวยมาตรฐานของการวัดซ่ึงทําใหท กุ มอดลู มีขนาดเทากนั พอดี ปจจบุ นั คํานใ้ี ชก นั แพร หลายในหลายวงการ • คําวา มอดลู ยังถูกนาํ ไปใชใ นการพบั กระดาษ (origami) ซึ่งหมายถงึ หนวย ทมี่ ีเอก ลกั ษณเดยี วกนั หรือ ชุดของหนวยเสรมิ ที่ทาํ ขน้ึ จากสว นยอยท่มี เี อกลักษณเดยี วกัน หรือ อยางนอยท่ีสดุ กค็ ือ ความเหมอื นท่ีเริ่มตนจากการพบั โดยพนื้ ฐานเดียวกัน1- 1

(2) ตัวอยางในเฟอ ง มอดูลของเฟอ ง เฟอง 2 ตัว สามารถหมนุ ขบั กนั ไดกต็ อ เมือ่ มีมอดลู เทา กัน หรอื มีระยะพติ ชของฟน เทา กนั (มอดูลของเฟอ ง มีคา เทากบั ขนาดเสนผานศูนยกลางของวงกลมพิตชห ารดว ยจาํ นวนฟน นั่น คือ ระยะพติ ชของฟน มคี า เทากบั มอดลู ของเฟอ ง คณู ดวย π) ดงั น้ันถา เฟอ งตวั หน่งึ มีมอดูล เทา กับ 2 มม. .และมี 15 ฟน ขนาดวงกลมพติ ชจึงเทากับ 30 มม. กจ็ ะสามารถหมุนขับกบั เฟอ งอกี ตวั หนึ่งท่ีมีขนาดของวงกลมพติ ช 40 มม. และมี 20 ฟน ได เน่อื งจากเฟองตวั หลังก็มี มอดลู เทากบั 2 มม. เชน กัน (3) จากเว็บไซต : www.mizushobai.freeserve.co.uk/glossary.htm มอดลู ของยานอวกาศ มอดูล คอื สวนหรือหนว ยทีแ่ ยกตวั ไดข องยานอวกาศ (detachable compartment of a spacecraft) เชน ลูนารม อดลู (lunar module) เปน หนว ยทีส่ ามารถแยกตวั ออกจากยาน อวกาศอะพอลโล (the lunar module, for instance, was simply a separate unit of the Apollo spacecraft) (4) จากเวบ็ ไซต: Source: WordNet (r) 1.7 มอดูลดา นฮารดแวรคอมพิวเคอร มอดูล คือ วงจรคอมพวิ เตอรป ระกอบดวยการประกอบช้นิ สวนอิเลก็ ทรอนกิ สเขา ดวยกัน (computer circuit consisting of an assembly of electronic components (as of computer hardware) (5) จากเว็บไซต: The Free On-line Dictionary of Computing (2003-OCT-10) มอดลู ดานซอฟตแวรค อมพิวเคอร ในการเขยี นโปรแกรม (programming) มอดลู คือซอฟตแ วรอ ิสระชิ้นหนึง่ ซง่ึ กอรปู เปน สว นหนงึ่ ของโปรแกรมหนง่ึ หรือใหญก วา ภาษาคอมพวิ เตอรท่ตี า งกนั จะมีแนวคิดของมอดลู ตา งกนั แต มีบางความคิดรว มกนั <programming>— An independent piece of software which forms part of one or more larger programs. Different languages have different concepts of a module but there are several common ideas.3) ความหมายของมอดลู ในทางการศกึ ษาคํา มอดลู (module) ในทางการศึกษาอาจพจิ ารณาออกเปนไดเ ปน 2 มุมมอง คอื มุมมองของรูปแบบของหลักสตู รและมมุ มองของสอื่ (1) จาก: Cambridge International Dictionary of English มอดูล (module)— หนวยหนึ่งของหนวยตางๆ ซึ่งเมอื่ รวมเขา กนั ทําใหส ําเร็จหลกั สูตรท่ีสอน ในวทิ ยาลัยหรอื มหาวิทยาลยั (The module is one of the units which together make a complete course taught esp. at a college or university) 1- 2

(2) จาก: ILO มอดลู (module)— รูปแบบที่สรา งขึ้นเพอื่ รวบรวมขอ กาํ หนดทางทฤษฎีและทางปฏิบตั ิท่ี ตองการ และนาํ ไปสคู วามสามารถในการปฏิบตั ิงานไดทนั ทีหลังจากสาํ เร็จ แนวคิดนี้ยังอยูบ น พ้นื ฐานความคดิ ท่วี า มอดูลตา งๆ สามารถจดั เรียงตามแนวขางเคียงและแนวบนลางของกนั และกนั โดยใชหลักการกออิฐ และควรขานรับในการแผขยาย และใหเปน มาตรฐานระดับโลกถา เปนได The modules are constructed in such a fashion that they combine theoretical and practical requirements and lead immediately upon completion to job-capacity. The concept is also based on the idea that the modules can be arranged alongside and on top of each other on the building-block principle and should be susceptible to extensive — if possible world wide standardization. Source: ILO(3) จากเว็บไซต: www.ao.bham.ac.uk/aps/glossary.htm มอดลู (module)— หนวยของการเรียนรู (academic unit of study) ทีเ่ ลก็ ทีส่ ุด (ซ่งึ อาจอยู โดยลําพัง หรอื อาจสัมพันธก ับหนวยทีต่ อ งมกี อนหรอื หนว ยท่ีตอ งมรี วมกนั pre/co-requisites) ซึ่งไดร ะบหุ นว ยกติ กําหนดผลลัพทก ารเรียนรู จดั ไวท รี่ ะดบั และมาตรฐานหน่งึ ดู มอดลู เชอื่ มโยง (Linked Module) ซ่งึ เปน มอดูลทีแ่ ยกผลลัพธการเรียนรูอ อกไป อาจยงั คงใชเ นื้อ หาและการถายทอดรว มกนั module— The smallest coherent academic unit of study (which may stand alone or may be associated with pre/co-requisites) which has a stated credit value, defined learning outcomes, is provided at a single level and which generates a single mark. See also 'Linked Module'. Modules with separate learning outcomes may nevertheless share content and delivery.(4) จากเว็บไซต : www.sinclair.edu/academics/dis/pub/distance/orientation/glossary.html มอดูล (module)—หนว ยของการเรียนรู ซ่งึ หลกั สตู รการเรยี นทางไกลแบบออนไลนข องซนิ แคลรจดั รปู แบบไวเปนแบบมอดลู และแตล ะมอดลู ประกอบดวย บทเรยี นอเิ ล็กทรอนิกส เพจกิจกรรมการเรยี นรู และบทสรุป มอดลู อาจเทียบไดก บั บทเรยี น หวั ขอเร่อื ง หรอื หนว ยอยางอื่น module— A unit of study. Sinclair online distance learning courses are typically organized into modules; and each module typically contains an E-Lesson, Learning Activities page, and Overview. A module is comparable to a chapter, topic, or other unit.(5) จากเว็บไซต : www.tafensw.edu.au/students/glossary/welcome.htm มอดลู (module)— สวนประกอบที่สมบูรณในตัวเองของรายวชิ า โดยไดมกี ารวัดผลความ กาวหนาในการผานหรือสาํ เร็จวิชานนั้ วิชาเทยี บโอนมกั จัดใหโ ครงสรางประกอบดวยมอดูล แกน และ มอดลู เลือก module— A self-contained component of a course by which progress through the course is measured. Accredited courses are often structured to include 'core' and 'elective' modules. 1- 3

(6) จากเวบ็ ไซต : www.cogsci.princeton.edu/cgi-bin/webwn มอดลู (module)— สวนประกอบ (หนวยหรอื ช้ิน) หนึ่งซง่ึ เบ็ดเสร็จในตวั ทนี่ าํ ไปใชร วมกับ สว นประกอบอน่ื ๆ module— A self-contained component (unit or item) that is used in combination with other components (7) จากเวบ็ ไซต: www.ntu.ac.uk/casq/docs.cfm ขอกําหนดของมอดลู , ขอกาํ หนดคุณลักษณะของมอดูล, (Module Specification)— เปน การเขยี นอธิบาย หลกั เหตผุ ล (rationale), จุดหมาย (aims), ผลลัพธการเรียนรู (learning outcomes), เนือ้ หาวชิ าเชิงวิชาการ (academic subject content), รายละเอยี ดของการเรียน การสอน (learning and teaching details), รายละเอยี ดการประเมิน (assessment details) and และแหลงทรพั ยากรการเรยี นรู (learning resources) ทีเ่ กยี่ วขอ งกบั มอดูลท่ไี ดเ ฉพาะ เจาะจงไวภ ายในโปรแกรมของการศกึ ษา (programme of study) Module Specification—This is a written explanation of the rationale, aims, learning outcomes, academic subject content, learning and teaching details, assessment details and learning resources associated with a specified module within a programme of study (8) จากนิยามของ William. E. Blank มอดูลแบบสมบูรณใ นตวั (Self-contained module) — เปนชุดการเรียนรูทส่ี มบูรณแบบ โดยจัดแหลงทรัพยากรการเรยี นรูบรรจไุ วภายในแตล ะมอดลู ประกอบดวย คําแนะนําในการ ปฏบิ ตั ภิ ารกจิ หรอื งานเฉพาะอยา งละเอียด, ภาพประกอบ, แผนภาพ, แบบทดสอบดวยตนเอง, แบบทดสอบกอนเรียน, และแบบทดสอบหลงั เรียน (แหลงท่มี า: Handbook For Developing Competency-Based Training Programs ของ William. E. Blank, Prentice-Hall, Inc. 1982.)1.2 ความหมายของ คาํ ศัพทอ่ืนทีเ่ ก่ียวขอ งกบั มอดลู มีคําท่ีเกี่ยวขอ งกับหลักสตู รและรายวชิ าที่สรางความสบั สนในวงการศึกษาจากคาํ ในภาษาอังกฤษ คือ curriculum, syllabus, course, และ program โดยท่ีคําเหลานเี้ มอื่ นาํ มาแปลเปน ไทยมกั ใชค าํ วา หลกั สูตร เปนสวนใหญ จึงทําใหสับสนได เน่ืองจากยงั ขาดคุณศพั ทแสดงลกั ษณะท่ีแตกตา งของคําเหลานี้ อีกทั้งในปจ จบุ นั ยงั ไมมศี พั ทบัญญัตทิ างการศกึ ษาท่ีเปนทางการ ถึงมบี างกเ็ พยี งบางคํา เชน ศพั ทของราชบณั ฑติ : ราชบณั ฑติ ยสถาน ไดใหน ิยามศัพทเ กย่ี วกบั หลักสตู รไวด งั นี้ • หลักสตู ร— รายวิชาทกี่ ําหนดไวใหศ กึ ษาเพ่ือวัตถปุ ระสงคอ ยางใดอยางหน่งึ • รายวชิ า (course) — หนว ยวชิ าท่ีระบุไวใ นหลักสูตรการศกึ ษาระดับตา งๆ ในชว งเวลา หน่ึงภาคการศึกษา มีท้งั ทีบ่ ังคับและใหเ ลือก • วชิ า— ความรทู ีไ่ ดจ ากการเลา เรยี นหรอื ฝก ฝน เชน วิชาหนงั สอื วชิ าชาง จากนิยามศพั ทของราชบัณฑิต แสดงใหเหน็ วา รายวิชาคอื หนว ยวิชาหรือเนื้อหาความรูท จ่ี ัดเปนวิชา เชน วิชาคณติ ศาสตร 1, วชิ าวทิ ยาศาสตร 1, วชิ าวัสดุชา ง ฯลฯ 1- 4

1) ความหมายของ Curriculum (1) จาก: Australian National Training Authority (ANTA) หลกั สูตร (curriculum) — ขอกําหนดสาํ หรบั รายวิชาหรือวิชา (มอดลู ) ซ่งึ อธิบายประสบ การณการเรยี นรูท ่ีผเู รยี นจะไดรบั โดยท่ัวไปประกอบดวย วตั ถุประสงค เนอื้ หา ผลลพั ธการ เรยี นรทู ่คี าดหมาย curriculum— The specifications for a course or subject (module) which describe all the learning experiences a student undergoes, generally including objectives, content, intended learning outcomes, (2) จากเวบ็ ไซต: www.ncrel.org/sdrs/areas/misc/glossary.htm หลักสูตร (curriculum) — แผนของการสอนซึ่งแสดงรายละเอยี ดที่นักเรียนตองรู วิธกี าร เรียน บทบาทของครู และบริบทซึง่ การเรียนการสอนเกดิ ขน้ึ curriculum (plural curricula) — A plan of instruction that details what students are to know, how they are to learn it, what the teacher's role is, and the context in which learning and teaching will take place. (3) จากเวบ็ ไซต: www.tafensw.edu.au/students/glossary/welcome.htm หลักสตู ร (curriculum) — แผนท่ีกอใหเ กิดองคประกอบของผลลัพธการเรียนรูทีค่ าดหวัง ความรู ทักษะ พฤตกิ รรม และประสบการรก ารเรยี นรูท่จี ําเปน หรือแผนการเรยี นรูซ่งึ โดยท่วั ไปจะจดั มอดูลตา ง ๆ เปนลําดบั เพื่อใหผเู รยี นสามารถบรรลุผลลัพธก ารศกึ ษาและการฝกอบรม หลกั สตู รประกอบดวยประมวลวิชา (syllabus), แนวทางการสอน (teaching guides), แนวทาง การประเมนิ (assessment guide) และแหลง ทรพั ยากรการเรยี นรูท ี่ตอ งการ (required learning resources) curriculum— A structured plan of intended learning outcomes, underpinning knowledge, skills, behaviour and associated learning experiences. The learning plan is generally organised as a sequenced combination of modules so that a student can achieve specified educational and training outcomes. The curriculum includes the syllabus, teaching guides, an assessment guide and required learning resources. (4) จากเว็บไซต: sites.hobsons.com/studyeurope/study_guides/SE13/Glossary.htm หลกั สตู ร (curriculum) — โดยปกตอิ างถึงชุดของรายวชิ า แบบฝกหดั งานสนาม เปน ตน ที่ เปนสวนหนง่ึ ท่แี นน อนของโปรแกรม หลกั สูตรมักครอบคลมุ เนอื้ หาสาระตลอดท้ังโปรแกรม ระดับปรญิ ญา แตก ย็ งั สามารถอธบิ ายเพียงสว นหนง่ึ ก็ได ตัวอยางเชน รายวชิ าภาษาฝรั่งเศส (A French language course) เปนสวนหนงึ่ ของหลักสตู ร (curriculum) สําหรับโปรแกรม ธุรกจิ นานาชาติ (international business programme) curriculum— Usually refers to the set of courses, exercises, field work, etc, that make up a certain part of a programme. Often, a curriculum covers the contents of a whole degree programme, but it can also describe just one part of it. Example: ‘A French language course forms part of the curriculum of the international business programme. 1- 5

(5) จากเวบ็ ไซต: www.educ.state.ak.us/tls/frameworks/arts/8glosary.htm หลกั สตู ร (curriculum) — อะไรที่นักเรียนควรตองรู สามารถทํา และตอ งใหค าํ ม่ัน (เนอ้ื หา สาระ), วิธที ่จี ะสอน (การสอน), วิธีการวดั ผล (การประเมนิ ผล), และการจดั ระบบทางการ ศกึ ษา (context) curriculum— Curriculum is what students should know, be able to do, and be committed to (content), how it is taught (instruction), how it is measured (assessment), and how the educational system is organized (context).(6) จากเวบ็ ไซต: education.umn.edu/oea/New_Site/Reports/2000Yearbook/HypertextYrbk00/Chapters/AppA.htm หลักสตู ร (curriculum) — แผนแมบทของโรงเรยี นเพอื่ การเลือกเนอ้ื หาและการจัดประสบ การณการเรียนรู เพื่อความมุงหมายในการเปลย่ี นแปลงและพัฒนาพฤติกรรมและจิตใจของผู เรียน หลักสูตรแสดงลักษณะดวยขอบขา ย (ความกวา งของเนื้อหา) และลาํ ดับ (การจัดเนอ้ื หา) curriculum— A school’s master plan for selecting content and organizing learning experiences for the purpose of changing and developing learners’ behaviors and insights. A curriculum is characterized by its scope (breadth of content) and sequence (organization of content).(7) จากเวบ็ ไซต: www.ltsnhsap.kcl.ac.uk/site/resources/glossarykeywords.htm หลักสตู ร (curriculum) — คําจํากัดความกวางๆ ประกอบดว ยคาํ อธิบายรายวชิ าทส่ี อนและ รวมถึงประสบการณการเรียนรูของผูเรียนในสถาบันอุดมศึกษาและกระบวนการสาํ หรบั การจดั การเรียนการสอน Curriculum— A broad definition includes not just details of subjects taught but all the student’s learning experiences in an institution of higher education and the processes for organising and managing the learning and teaching.(8) จากเว็บไซต: www.wrightslaw.com/links/glossary.assessment.htm หลกั สูตร (curriculum) — แผนการเรียนการสอนทักษะ บทเรียน และจุดประสงคของวชิ า เฉพาะ อาจกําหนดโดยรฐั สํานกั พิมพ ครูผูสอนมักเปน ผูนําแผนนไ้ี ปดําเนินการ curriculum— Instructional plan of skills, lessons, and objectives on a particular subject; may be authored by a state, textbook publisher. A teacher typically executes this plan.(9) จากเวบ็ ไซต: www.doe.k12.ga.us/communications/defindex.html หลักสตู ร (curriculum) — เนอื้ หาของโปรแกรมการสอน curriculum— The content of the instructional program. 1- 6

2) ความหมายของ Syllabus (1) จาก: Royal Dictionary on CD-Rom Rev. 1.1 syllabus— ประมวลวิชา (2) จากเวบ็ ไซต: Australian National Training Authority (ANTA) ประมวลวชิ า (syllabus)—เคาโครงของรายวชิ า หรือ วชิ า (มอดูล) ซ่ึงแสดงรายการทต่ี อง สอนหรือตองเรยี น syllabus— An outline of a course or subject (module) which lists what is to be taught or learnt. (3) จากเว็บไซต: Webster's 1913 Dictionary ประมวลวชิ า (syllabus)—บทสรุปท่ีบรรจุหวั ขอของการบรรยายและในทํานองน้ัน หรอื บท คดั ยอ syllabus— A compendium containing the heads of a discourse, and the like; an abstract. \Syl\"la*bus\, n.; pl. E. {Syllabuses}, L. {Syllabi}.[L., fr. the same source as E. syllable.] (4) จากเว็บไซต: www.answers.com/topic/syllabus ประมวลวชิ า(syllabus)—เคาโครงหรือคําสรุปของจดุ สาํ คญั ของตาํ รา การบรรยาย หรอื ประมวลการสอน Syllabus—An outline or a summary of the main points of a text, lecture, or course of study. (5) จากเว็บไซต: WordNet Syllabus—A course of academic studies Synonyms: course of study, program, curriculum (6) จากเวบ็ ไซต: www.freesearch.co.uk./dictionary ประมวลวชิ า (syllabus)— (แผนใชแสดง) วชิ าตา งๆ หรือหนงั สือเพอื่ ใชศึกษารายวชิ าใด โดยเฉพาะรายวชิ าซง่ึ นาํ ไปสกู ารสอบ Syllabus noun {C} plural syllabuses or syllabi syllabus— (A plan showing) the subjects or books to be studied in a particular course, especially a course which leads to an examination: - Which novels are on the syllabus this year? Compare curriculum. 1- 7

3) ความหมายของ Unit of Study (1) จากเว็บไซต: admin2.acs.uwa.edu.au/stats/UNISTATS/1993/defn93.htm หนว ยการเรียน/การสอน — หนว ยพืน้ ฐานของหลักสูตรรายวชิ าที่ผเู รียนอาจ undertake เพื่อเพมิ่ หนว ยกติ ในการสาํ เร็จหลกั สตู รรายวิชา Unit of study— The basic unit of a course that a student may undertake to gain credit towards the completion of the course. The unit enrolments presented in this publication represent the actual enrolments recorded for each unit as at the 31 March census date. (2) จากเว็บไซต: careers.ngfl.gov.uk/help/definitions/14_2_text.html หนวยการเรยี น/การสอน — หนว ยการเรียนรทู ่ีสมบูรณในตวั ซ่งึ เปน สวนหน่ึงของรายวชิ า/ วิชาทีใ่ หญกวา Unit of study— A self-contained learning unit that is part of a larger scheme of study. (3) จากเวบ็ ไซต: www.anta.gov.au/textOnly.asp หนวยการเรยี น/การสอน — สวนยอ ยของรายวิชา วชิ า หรือโปรแกรมของการศกึ ษาหรอื การฝก อบรม Unit of study— A subdivision of a course, subject, or program of study or training.4) ความหมายของ Course Outline (1) จากเวบ็ ไซต: www.vuw.ac.nz/home/glossary/ เคาโครงรายวิชา, เคาโครงการบรรยาย (Course Outline) —เอกสารซงึ่ มอบใหน ักศกึ ษา แตละคนเมอื่ เรม่ิ ตน เรยี นแตล ะรายวิชา ทอี่ ธบิ ายเนอื้ หาและการประเมินผลของรายวิชาอยาง แมนยํา ตลอดจนอธบิ ายขอกาํ หนดทวั่ ไปของมหาวทิ ยาลัย เอกสารนี้เปน แบบของสญั ญา อยางเปนทางการเบอ้ื งตนระหวางมหาวิทยาลยั กบั นกั ศึกษา Course Outline— A document supplied to each student at the beginning of each course which accurately describes the content and assessment of the course as well as explaining general University requirements. This document forms the basis of a legal contract between the University and the student. (2) จากเวบ็ ไซต: www.aot.state.vt.us/CaddHelp/Cadd/Glossary/gloss_c.htm เคา โครงรายวิชา, เคาโครงการบรรยาย (Course Outline) —รายการของมอดูลตา ง ๆ ท่ี แนะนําเพอื่ การสอนของ MicroStation ตามกรอบหลักสตู ร ระดับการเรียนรู หรือระดบั ประสบ การณ มอดลู ฟงกชันแคดและมอดูลโครงการไดอ างอิงไวโ ดยตลอดในเคาโครงรายวชิ าเพ่ือ ชว ยในการเลอื กกระบวนการเพ่อื การสรางรายวิชาตามความตองการเฉพาะอยางของผเู รยี น Course Outline— A suggested list of modules for the teaching of MicroStation by curriculum area, learning level, or experience level. CAD Function modules and Project modules are cross referenced to course outlines to help in the module selection process for customizing a course. 1- 8

4) ความหมายของ lesson plan (1) จากเวบ็ ไซต: geminfo.org/help/about/documentation/gem-controlled-vocabularies/vocabulary-resource-type แผนการสอน (lesson plan) —แผนเพ่อื ชว ยใหผูเ รยี นเรยี นรูชุดเฉพาะของทกั ษะ ความรู หรอื อปุ นิสัย (เจตคต)ิ แผนการสอนโดยทว่ั ไปประกอบดวยกิจกรรมนักเรียน ตลอดจนวิธสี อน สอื่ การเรียนการสอน และแหลงทรพั ยากรตา ง ๆ แผนการสอนเปน แผนของชว งเวลาท่สี ัน้ กวา และมกั เปน สว นหนง่ึ ของหนว ยการเรียนการสอน อกี ทง้ั ยงั มุงเนน ทเี่ ปาหมายและผลลัพธดว ย lesson plan— A plan for helping students learn a particular set of skills, knowledge, or habits of mind. Often includes student activities as well as teaching ideas, instructional materials, and other resources. Is shorter (in duration) than, and often part of, a unit of instruction. Goals and outcomes are focused.(2) จากเว็บไซต: www.rotc.monroe.army.mil/helpdesk/definitions-1/terms.htmแผนการสอน (lesson plan) —แบบรายละเอยี ดสําหรับการนําเสนอการฝก อบรมโดยผูสอนแผนการสอนชว ยปอ งกนั การกลายเปน ความบงั เอิญ (haphazard) หรอื การไมไ ดว างแผน และจดั ไวเ พอื่ ความเปนมาตรฐาน แผนการสอนประกอบดวยกรอบบทเรียนและยังรวมรายละเอียดทั้งหมดสําหรบั การนําเสนอ แผนการสอนตอ งมรี ายละเอยี ดเพียงพอเพือ่ วาผสู อนคนใหมส ามารถสอนเน้อื หาบทเรียนโดยไมล ดการฝก อบรมlesson plan— The detailed blueprint for presenting training by an instructor. It prevents training frombecoming haphazard and provides for training standardization. It is built on the lesson outline and includesall the details required for the presentation. It must be of sufficient details that a new instructor can teachthe lesson with no decrement of training.(3) จากเวบ็ ไซต: www.neiu.edu/~dbehrlic/hrd408/glossary.htm แผนการสอน (lesson plan) —คมู ือท่เี ขียนข้ึนเพ่ือเปน แผนของครูฝกอบรมเพือ่ ใหบ รรลผุ ล ลัพธก ารเรยี นรูท่ีคาดไว แผนการสอนยังจดั ใหม นี ยิ ามเฉพาะและวธิ ีการเรียนรูว ตั ถปุ ระสงค การเรียนรู อปุ กรณ การใชสือ่ การเรยี นการสอนทตี่ องการ และการดําเนินการฝกอบรม lesson plan— A written guide for trainers plans in order to achieve the intended learning outcomes. It provides specific definition and direction on learning objectives, equipment, instructional media material requirements, and conduct of the training.(4) จากเวบ็ ไซต: www.dynamicflight.com/avcfibook/glossary/ แผนการสอน (lesson plan) —เคาโครงทจี่ ัดขึ้นเพอื่ ชวงเวลาการสอนในชวงหนง่ึ แผนการ สอนนี้เปนแนวทางสําคัญสําหรับผูส อนซ่งึ บอกวาจะทําการสอนอะไร มีลําดบั และใชขนั้ ตอน การสอนเนือ้ หาของบทเรียนอยางไรlesson plan— An organized outline for a single instructional period. It is a necessary guide for the instructorin that it tells what to do, in what order to do it, and what procedure to use in teaching the material of alesson. 1- 9

1.3 การจดั รปู แบบหลกั สตู รแบบมอดลู ปจจบุ ันสถาบันการศึกษาตางๆ ทั่วโลกไดพ ฒั นาหลกั สูตรแบบมอดูลขึน้ ตง้ั แตร ะดบั กอนวัยเรียนไปจน ถงึ ระดับบณั ฑิตศกึ ษา สาเหตุหนึง่ ที่หันมาเลือกใชร ปู แบบนีส้ นั นิษฐานวานา จะเกิดจากความตอ งการใน การนยิ ามคุณลักษณะของมอดลู ไดช ดั เจน ดังนั้นรายการของมอดูลท่บี รรจุไวใ นหลักสตู รก็มลี กั ษณะ คลายคลีงกนั กับโครงสรา งของหลักสตู รท่เี ห็นอยูทวั่ ไปและของประเทศไทยเรา ซง่ึ เม่อื นําหลกั สตู ร ปวช. หรือ ปวส. ไปเปรยี บเทยี บกบั การจดั หลักสตู รแบบมอดูลตาง ๆ ในโลกน้ี กจ็ ะพบวา มรี ูปแบบของ มอดูลเกิดขึน้ ในวงการศึกษาทวั่ โลกถงึ 3 ขนาด คอื มขี นาดใหญกวา มีขนาดเทยี บเทา และมีขนาด เล็กกวา ทัง้ นีเ้ ปนการเปรียบเทียบกบั 1 รายวชิ าของหลักสตู ร ปวช. และ ปวส. ฉบบั ปจจบุ นั น้เี ทานัน้ 1) มอดูลขนาดใหญก วาเมือ่ เทียบกับรายวชิ าของหลกั สตู ร ปวช. และ ปวส. ซึ่งเปนการรวมเนอื้ หาวชิ าไวห ลายวิชาอาจเปนกลมุ วิชาหรือหมวดวชิ า มอดูลแบบนี้ใชต วั กาํ หนดที่ คอนขางมากเปน ตวั กาํ หนด โดยครอบคลุมเวลาท่ใี ชในช้ันเรยี นซึง่ กําหนดไวไมม าก เม่อื เทยี บกับ เวลาทใ่ี ชใ นการเรียนรูนอกชั้นเรยี น เชน การปฏิบัติงานจรงิ การคน ควา การวิจยั การทาํ งานที่ มอบหมายและขอกาํ หนด เปนตน มอดลู แบบนีอ้ าจมกี รอบเวลาสูงถงึ 200 ชวั่ โมงและมีหนว ยกติ สูงถึง 10 หนว ยกิต ดังนั้นจํานวนมอดูลทีต่ อ งการเรียนรูจนสําเรจ็ หลักสตู ร 2 - 3 ปจึงแสดง จํานวนไวไ มม าก ประมาณ 10 – 20 มอดลู มอดลู แบบน้มี ักใชก บั การศกึ ษาระดับบณั ฑิตวิทยาลยั เชน • หลกั สตู รปริญญาโทท่วั ไปอาจตอ งการหนวยกติ 45 – 50 หนว ยกิต หรือ ประมาณ 8 – 15 มอดลู • หลักสูตรปรญิ ญาโทของมหาวทิ ยาลัยนอรธ แฮมตนั สหราชอาณาจกั ร กาํ หนดหนวย กติ ระบบของตนเองไว 180 ‘M’ credits และแตล ะมอดูลมหี นว ยกติ 10, 20, 30, 40, 50, 60 ‘M’ credits ทําใหหลักสตู รมมี อดูลประมาณ 10 – 20 มอดลู (การกําหนดเปน ‘M’ credits เพ่ือใชเปน ขอกําหนดเฉพาะของระดบั ปรญิ ญาโท เกีย่ ว กับวธิ ีการเรยี นการสอนและการประเมนิ ผล) 2) มอดลู ขนาดเทียบเทา กบั รายวิชาของหลกั สูตร ปวช. และ ปวส. ซ่งึ เปน การจัดเนอ้ื หาวชิ าเทียบเทา กบั รายวชิ า 1 รายวิชาของหลกั สตู ร ปวช. และ ปวส. โดยนับ เปน 1 มอดูล รุปแบบนเี้ หมาะสําหรบั การเรียนการสอนทีม่ ีตารางเรียนในสปั ดาหเหมือนกนั ตลอด ท้ังภาคเรยี น เวลาเรียนของมอดลู แบบนี้ในแตล ะสัปดาหจงึ มไี มมากนกั และใชเปนตวั กําหนดโดย ครอบคลมุ เวลาท่ใี ชในช้ันเรยี นและอาจมีการเรยี นรูอ่ืนๆ นอกชัน้ เรยี น เชน การศกึ ษาคนควา การ ทํางานท่ีมอบหมาย เปน ตน มอดลู แบบนก้ี ําหนดกรอบเวลาไวใ นระดับประมาณ 20 – 150 ชั่วโมง สําหรับเรียนในชัน้ เรียน แตล ะมอดลู มหี นว ยกติ ประมาณ 1 – 3 หนว ยกติ มอดูลแบบนจี้ ึงคลายกับ รายวชิ าทีใ่ ชในหลกั สตู ร ปวช. และ ปวส. ของเรานี่เอง ดงั นน้ั จํานวนมอดลู ทต่ี องการเรียนรจู น สําเร็จโปรแกรมการเรียนจงึ มจี าํ นวนประมาณ 40 – 60 มอดูล • หลกั สตู ร ปวส. 2546 ตองการหนว ยกติ 95 หนวยกิต หรือ ประมาณ 35 – 40 ราย วชิ า ถาแปลงเปนระบบมอดูลก็คงมปี ระมาณ 35 – 40 มอดูล (ดตู ัวอยางท่ี ภาคผนวก 1.1) 1 - 10

3) มอดลู ขนาดเล็กกวาเมือ่ เทียบกบั รายวิชาของหลกั สูตร ปวช. และ ปวส. ซง่ึ เปนการจดั เน้อื หาเทยี บเทากับ 1 หนวย ในรายวิชาของหลกั สตู ร ปวช. และ ปวส. ทําใหเปน มอดลู มีขนาดพอดกี บั หนว ยการเรยี นการสอน หัวขอ งานเฉพาะดานความรู หรือ งานเฉพาะดา น ทักษะ (Unit of Study, Topic, Knowledge Task, or Skill Task) แตล ะมอดูลใชเวลาเรยี น ประมาณ 6 – 30 ช่วั โมง และมีหนว ยกติ ประมาณ 0.5 – 2 หนว ยกติ มอดลู เหลานีอ้ าจประกอบกัน หรือรวมกันใหเปนรายวชิ า หรอื จัดอยูโ ดยลาํ พงั ดงั นั้นจํานวนมอดูลทตี่ องการเรยี นรจู นสําเร็จ โปรแกรมการเรยี นจากหลกั สตู รจึงมีจาํ นวนมากถึงประมาณ 60 – 200 มอดูล การจัดการเรยี น การสอนเพ่ือรูปแบบของมอดลู อสิ ระน้ันจะตอ งจดั กรอบเวลาใหเปนแบบ Block Release ซ่ึงไมใ ช เร่ืองใหมแ ตป ระการใด เนอื่ งจากไดเ คยใชการจัดการเรียนการสอนกนั ในประเทศไทยมากวา 40 ป โดยใชการจัดตารางสอนใหเรยี นทฤษฎเี ปนวนั และปฏิบัติเปน วนั ๆ ไป ทําใหวชิ าปฏบิ ัติมีความตอ เน่ือง แตร ูปแบบน้มี ักทําใหเกิดปญหาชั่วโมงสอนของครทู ีใ่ นแตล ะสัปดาหต ง้ั แตเปดภาคเรยี น ครู อาจตองสอนมากบาง นอ ยบา ง ไมคงที่ขน้ึ อยเู นอื้ หาทกี่ ารเรยี นการสอนจะดาํ เนนิ ไป เมือ่ สิบกวา ป มานี้กรมอาชวี ศึกษากไ็ ดพ ยายามนํารปู แบบนี้มาจัดการเรียนการสอนใหม แตก็พบปญหาจนตอ ง เลิกลาไป ทัง้ นี้เกดิ จากการขาดทักษะและความเขา ใจในการวางแผนหลกั สูตรดังเชนเคย ส่ิงแรก คือการกําหนดโครงสรา งของหลักสูตรนั้นใชฐานของภาคเรยี น 20 สัปดาห ซึ่งทาํ ใหไมสอดคลอ ง การนํารายวชิ าไปจัดการเรียนการสอนทีใ่ ชเวลา 10 สปั ดาห ผลทต่ี ามมาก็คือความวุนวายโกลาหล ในการจัดการเรยี นการสอนซ่งึ ดูวาเปนความเหนอื่ ยเปลาทไี่ มไดผ ลลพั ทท ด่ี ีขึน้ แตป ระการใด ทจ่ี รงิ แลวการจัดการเรยี นการสอนระบบ 10 สัปดาห น้ันมีขอ ดอี ยมู าก แตกอนจะนาํ มาใชกต็ อ งศึกษารปู แบบใหเขา ใจกอน กน็ า จะทําใหดีได ในปจจบุ นั หลายประเทศไดพัฒนาหลักสตู รแบบฐานสมรรถนะ โดยไดว ิเคราะหงานออกมาในรูป รายการของสมรรถนะ (Task List) สาขาวิชาละ 200 – 300 รายการ ครอบคลุมเกือบทุกหมวดวชิ า ในหลักสตู ร โดยท่ีแตละรายการอาจเปน หนว ยหรอื หนว ยยอ ย ซ่ึงทาํ ใหมเี นือ้ หาเล็กบา งใหญบ าง ไมไดเปน ไปตามกฎแตเดมิ ที่กาํ หนดไว บางรายการอาจใชเ วลาในการสอนเพียง 1-2 ช่ัวโมงซงึ่ ยงั ไมเพยี งพอท่ีจะเรียกวาหนวย แตก ส็ ามารถใชเปน รายการของการประเมนิ ดังน้ันในการจัดการ เรียนการสอนอาจนาํ รายการเหลาน้ี ไปรวมกนั ใหเ กดิ เปน รายวชิ าทีส่ ามารถจดั การเรียนการสอน ในรปู แบบใดรูปแบบหน่ึงเสียกอน เมือ่ ผูเ รยี นเรียนครบหลกั สตู รก็จะมสี มรรถนะครบถว นตามราย การท่ีกําหนดไว แตรายการดงั กลา วคลา ยกบั เปนสว นยอ ยของรายวิชา แตม ีการเรยี กตางกนั ไป บางกเ็ รยี กวา Student Performance Agreement หรอื Competency Passport ซ่งึ รายการแตล ะ รายการท่ีแสดงนั้นเปนเพยี งหนว ย ยังไมใ ชรายวิชาเชนของหลกั สูตร ปวช. และ ปวส. ดงั นั้นในใบ ระเบียนการศึกษาจึงมีขอมูลละเอียดกวาปจจุบันมากและอาจทําใหระเบียนมีจํานวนหนามากกวา เดิมถึง 4 – 5 เทา ตวั หรืออาจตองใชภาคเรยี นละหนึง่ แผน ก็ได การจดั การเรยี นแบบน้ียงั ไดแพร หลายไปในหลายประเทศ เชน ประเทศออสเตรเลยี ซึ่งมรี ายการแสดงเปน หนวย ทแ่ี สดงสมรรถนะ (ดตู ัวอยางท่ี ภาคผนวก 1.2 และหัวขอ 1.5) 1 - 11

1.4 การพฒั นารายวชิ าในหลกั สตู ร ปวช. และ ปวส. ใหเปนรายวิชาแบบมอดูล หลักสูตร ปวช. และ ปวส. มีโครงสรา งเปน รูปแบบหนึง่ ทย่ี งั ไมเปน หลักสตู รแบบฐานสมรถนะทส่ี มบูรณ นักเนื่องจากยังคงใชร ูปแบบของตารางการเรียนเปน แบบเดยี วกบั ของการศึกษาขัน้ พ้ืนฐาน หรือแบบ ประถมศกึ ษาและมธั ยมศกึ ษาเดิม อีกทั้งในแตรายวิชายังไมอาํ นวยความสะดวกในการเทียบโอน ประสบการณท ี่เปน ความตอ งการของผูเ รียน อยางไรกต็ ามไมวาหลักสตู รจะกําหนดไวอ ยา งไรกย็ อมมี ทางออกในการจัดการเรียนการสอนใหเ กิดสมรรถนะได เทคนิควธิ ตี างๆ กม็ กี ารนํามาใชในสถานศกึ ษา เพ่ือแกปญหา เชน การนาํ รายวิชาปฏบิ ัติมารวมกนั เพอื่ ขยายเวลาใหเ รียนไดเต็มวัน แลวดําเนนิ การ สอนเปนบล็อกๆ ไป กท็ าํ ใหส ามารถฝกปฏบิ ตั ิงานไดอยางตอ เนื่องได 2-3 วนั ในแตล ะสปั ดาห สว นวัน อืน่ ที่เหลือกเ็ รียนวชิ าทฤษฎี แตรปู แบบการจดั เชนนี้ไมใ ชข องใหมแ ตประการใด เพราะเปน การจัดการ เรียนการสอนวชิ าชพี แบบดงั้ เดิม ตงั้ แตส มยั ท่ีการเรยี นวิชาชีพจะใชก ารจดั ตารางสอนเปน วนั เพอื่ เรยี น ทฤษฎีและวันเพือ่ เรียนปฎบิ ัตแิ ลวดาํ เนนิ เนอ้ื หาไปตามกระบวนการการนํารายวิชาในหลักสตู ร ปวช. และ ปวส. มาดัดแปลงใหเ ปน รายวิชาแบบมอดลู สามารถกาํ หนดกรอบไดดังแสดงในตารางรายวชิ าแบบเดมิ เม่อื ดัดแปลงเปนรายวชิ าแบบมอดูล 1 รายวิชา ทําเปน 1 ชดุ การเรยี น (Learning Package) หรือจัดทําเปน แบบมอดลู ไดต ั้งแต 1 มอดลู ข้นึ ไป ตามขอเสนอแนะดังน้ี วชิ าทม่ี ี 1 หนว ยกติ อาจจดั เปนมอดูลได 1 ถงึ 2 มอดลู วิชาท่มี ี 2 หนว ยกิต อาจจดั เปน มอดลู ได 1 ถงึ 4 มอดลู วิชาทมี่ ี 3 หนว ยกติ อาจจดั เปนมอดูลได 1 ถึง 6 มอดูล วชิ าที่มี 4 หนว ยกติ อาจจดั เปน มอดูลได 1 ถึง 8 มอดลู (ขอ เสนอน้ีมาจากแนวคดิ ทว่ี า แตละมอดลู ใชเพื่อแบง ใหเ นอื้ หาสาระคอน ขางมีความสมดลุ กันในแตละหนวย หรอื ใชใ นการเทยี บโอนประสบการณ หรือหนว ยกติ ซึ่งตองตีคาใหเ ปนนํ้าหนกั ของหนว ยกติ หนวยกติ ทเ่ี ลก็ สดุ ควรเปน 1 หนว ยกติ แตเ พอ่ื ความยืดหยนุ และงายในการแบง สรรเนอื้ หา จึงใหนา้ํ หนกั ของหนวยกติ นอยสดุ หรอื มเี ศษเปน 0.5 หนวยกติ ก็จะทําให สะดวกในการจดั เปนมอดูลทเี่ หมาะสมลงตัวมากข้นึ มอดูลบางมอดลู อาจมี นํ้าหนักเปน ศูนยก ไ็ ด ถาไมใ ชเน้ือหาหหลักของรายวชิ า) แตละมอดูลอาจมีคุณลักษณะท่ีแตกตางกันไปตามที่เห็นสมควรและได กําหนดไว เชน ใชเรยี นในช้ันเรียน ใชเรียนดว ยตนเอง ใชเ ทยี บประสบ การณ หรอื ใชเ ปนมอดลู ที่ตองมีกอนเรียนวชิ านัน้ ๆ เปน ตน 1 - 12

1.5 การนํามาตรฐานรายวชิ าในหลักสูตรมากาํ หนดใหเ ปน มอดูล มาตรฐานรายวชิ าที่เขียนไวใ นหลักสูตร ปวช. และ ปวส. พ.ศ. 2545, 2546 แตล ะรายการอาจมี ขอบขา ยที่ไมส ะดวกในการนํามาเขยี นเปน มอดลู ไดตรงตวั แบบหน่ึงมาตรฐานตอ หนึ่งมอดูล ทั้งนีอ้ าจ เกดิ จากในการเขยี นหลักสูตรไมไดเร่มิ ตนจากการแบง หนวยตาง ๆ ของงานใหส มดุลกอ น หรอื ไปแบง สิ่งท่ีตอ งอยรู ว มกนั ออกจากกัน จึงทาํ ใหม าตรฐานทเี่ ขยี นไวมขี อบเขตใหญไ ป เล็กไป หรือแยกกนั ไป ไมเ ปน โครงสรา งเดียวกบั รปู แบบของมอดูล แนวทางแกปญหามีดังนี้ แบบท่ี 1 มาตรฐานรายวิชารายการที่มีเนื้อหาพอดีในการเปนหนวยสมรรถนะหรืองาน เฉพาะ เน่ืองจากองคประกอบของมาตรฐานรายวิชารายการท่กี ําหนดไว ประกอบดว ยหัว ขอ หรืองานยอ ยประมาณ 2 – 4 รายการ สามารถนาํ มาเขียนเปนมอดลู ไดพ อดี 1 มอดลู แบบท่ี 2 มาตรฐานรายวิชารายการท่ีมีเนื้อหานอยกวาการเปนหนวยสมรรถนะหรืองาน เฉพาะ เน่ืองจากองคป ระกอบของมาตรฐานรายวิชารายการที่กําหนดไว จะมเี พยี งหัวขอ เดียวหรอื เปน เพียงงานยอ ย ไมเหมาะสมเพียงพอในการนาํ มาเขียนเปน มอดลู ใหพ อดีได 1 มอดลู ควรแกปญหาตามขอเสนอแนะขอใดขอ หน่งึ ดงั นี้ 1. นําไปรวมกนั กบั มาตรฐานรายวชิ ารายการขา งเคียง ใหไ ดส าระหรือเนอ้ื งานเพียง พอทีจ่ ัดใหเ ปน 1 มอดลู (และใหอ า งอิงถึงรายการมาตรฐานรายวิชาเหลา น้ันไว ดว ย) 2. ขยายสาระหรอื เนือ้ งานใหเ พียงพอทีท่ ่ีจัดใหเ ปน 1 มอดลู ที่ไมเ กดิ ผลกระทบกับ มาตรฐานรายวิชารายการขา งเคียง มอดลู ที่จะกาํ หนดกรอบชน้ึ ใหมน ้จี งึ ยังคง มาตรฐานดังกลาวไว และอาจมีมาตรฐานอ่ืนเกิดเพ่มิ ขึน้ โดยไมไ ดว างแผนไวใน หลกั สูตร (ช่ือของมอดลู ยอมเปลย่ี นไปและใหอ า งองิ ถงึ มาตรฐานรายวิชารายการ นั้นไวด ว ย) แบบท่ี 3 มาตรฐานรายวิชารายการที่มีเน้ือหาใหญกวาการเปนหนวยสมรรถนะหรืองาน เฉพาะ เน่ืองจากองคประกอบของมาตรฐานรายวชิ ารายการนน้ั รายการเดียวมีขอบขาย กวา งมากเกินไป อาจเปน ถงึ ระดับหนา ทท่ี มี่ หี ลายงานเฉพาะ ควรแยกยอยออกเปนมอดูล 2 – 3 มอดูล จะทาํ ใหสะดวกในการพฒั นาตอ ไป (แตล ะมอดลู ใหอา งอิงถึงรายการมาตร ฐานรายวชิ ารายการน้ันไวดวย) แบบท่ี 4 มาตรฐานรายวิชาท่ีไมเปนหนวยสมรรถนะหรืองานเฉพาะและไมเขารูปแบบใด เนอ่ื งจากองคประกอบของมาตรฐานรายวิชารายการตา งๆ นนั้ เปนเพียงข้ันตอนของการ ปฏิบัติงานเฉพาะทีก่ ระทาํ กบั สงิ่ ทถี่ ูกกระทําท่มี ขี อบขา ยกวางขวางทงั้ หมด จนไมส ามารถ เขียนมอดลู ได ซงึ่ มีวธิ เี ดยี วคอื ตองยกเคร่ืองมาตรฐานรายวิชาเสียใหมแลว ดําเนนิ การตาม ระเบียบตามอํานาจของการแกไ ขปรับปรงุ รายวิชา 1 - 13

1.6 การกําหนดคุณลักษณะของมอดูล คณุ ลกั ษณะของมอดลู ของ University College Northamton จากเวบ็ ไซต: www.ntu.ac.uk/casq/docs.cfm ไดใ หนยิ ามไวว า • ขอกําหนดของมอดลู , ขอกาํ หนดคุณลักษณะของมอดูล, (Module Specification)— เปน การเขียนอธบิ าย หลกั เหตผุ ล (rationale), จุดหมาย (aims), ผลลพั ธการเรียนรู (learning outcomes), เน้อื หาวิชาเชงิ วชิ าการ (academic subject content), รายละเอียดของการเรยี น การสอน (learning and teaching details), รายละเอยี ดการประเมิน (assessment details) and และแหลง ทรพั ยากรการเรียนรู (learning resources) ที่เก่ยี วขอ งกบั มอดูลท่ไี ดเฉพาะ เจาะจงไวภายในโปรแกรมของการศกึ ษา (programme of study) ตัวอยางของ คุณลักษณะของมอดลู แบบนไี้ ดแ สดงไวใ นภาคผนวก 1 คุณลกั ษณะของมอดูลน้อี าจดัดแปลงใหส อดคลองกบั ความมงุ หมายทีต่ องการได ไดเ สนอแนะตวั อยาง ไวในหนา ถัดไปซึ่งเปนแบบขั้นตนหรอื ยงั มคี วามเปน สว นกลางอยู ดงั น้ันครูผูสอนอาจนาํ ไปพฒั นาเพมิ่ เติมใหไดขอมูลที่จําเปนและเปนประโยชนทส่ี อดคลอ งกับรูปแบบของการเรียนการสอนการฝก อบรมตอ ไป เชน มอดูลสาํ หรบั มาตรฐานสมรรถนะ ซึงตองเขียนมอดูลละ 1 หนวยสมรรถนะ (Unit of Competence) ท่มี ี ขอสรุปหนว ย และหนว ยยอย (Element of Competence) โดยแตล ะหนวยยอ ย ประกอบดวย • เกณฑก ารปฏบิ ตั ิงาน (Performance Criteria; PC) • ขอบเขต (Range) • หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) • หลักฐานความรู (Knowledge Evidence) หรือ ความรทู ่ีจําเปน (Underpinning Knowledge) • แนวทางการประเมิน (Assessment Guidance) และอาจเพมิ่ เติมรายการของทกั ษะหลกั (Key Skills) ความปลอดภยั และเจตคติ (Safety and Attitude) และ ขอมูลที่จําเปนอน่ื ๆ ที่เปน ประโยชนแ ละไมส รา งความสบั สนดวยก็ได กจิ กรรม จงเขียนนยิ ามของขอกาํ หนดคณุ ลกั ษณะของมอดูล (Module Specification) เพอื่ การเรยี นการฝก ท่สี อดคลองกบั 1. คณุ วุฒิวชิ าชพี (TVQ/VQ) 2. คุณวฒุ กิ ารศึกษาวิชาชีพ (GVQ) 3. ทัง้ สองคณุ วฒุ ิ (TVQ/VQ/GVQ) ขอควรทราบ: Task ใน GVQ (หรอื หลาย Task) อาจเทยี บเทากับ หนวยยอยของสมรรถนะ (Element of Competence) หรอื หนวยสมรรถนะ (Unit of Competence) ซง่ึ ข้ึนอยกู ับการ กําหนดไวของแตละคณุ วุฒิ TVQ/VQ 1 - 14

ตัวอยา งขอกาํ หนดคณุ ลักษณะของมอดูล หรือ ขอ กําหนดของมอดูล (Module Specification) แบบที่ 1 หนา 1/2ขอกาํ หนดคุณลกั ษณะของมอดลู (Module Specification)(สําหรบั 1 Task = 1 Competency Unit = 1 TPO โดยเขยี น 1 Module)ชื่อมอดลู (Module Name) : ทําเกลียวในแบบทะลุดว ยตาปมือระยะเวลา (Duration) : 8 ช่ัวโมงรหสั มอดลู (Module Code) : 202.03จุดมงุ หมายของมอดลู (Module Purpose/Terminal Performance Objective) : เพอื่ ให ทําเกลยี วในแบบทะลดุ วยตาปมอืมาตรฐานสมรรถนะ (Competency Standard) : GVQ 1 - ชา งปรบั ทว่ั ไปมอดลู ที่ตอ งเรียนกอน (Module Prerequisite) : Module 100.03 มาตรการความปลอดภัยในงาน Module 202.01 รางแบบชิ้นงานตามแบบกาํ หนด Module 202.02 ปรบั ตั้งและใชเ ครื่องเจาะสวา นสาระ (Content) : 1. หลกั การอานแบบและการอา นคา จากตาราง - เกลียวสามเหลี่ยม ระบบของเกลียว: ระบบเมตรกิ ; ระบบน้ิว การคํานวณมติ ติ างๆ ของเกลยี ว การ เขียนขอกาํ หนดของเกลียวจากการอา นแบบหรือแปลความ 2. การวางแผนการใชเครือ่ งมอื และการวางแผนความตอ งการของวสั ดุ - การเลอื กใชเ ครื่องมือและวัสดุในการทําเกลียวในแบบทะลุ 3. การตาปเกลียวใน - การปรับขนาดและผิวชิน้ งานกอ นเจาะรูทําเกลยี วใน - การเลือกชนดิ และขนาดดอกสวานสําหรับเจาะรูใน การวัดดอกสวาน - การเลือกใชเ ครอ่ื งเจาะและอปุ กรณ วธิ กี ารเจาะรู: 4. การวัดและตรวจสอบเกลียว การตกแตง ช้ินงาน การปองกนั สนิม การบํารุงรกั ษาตาปและเคร่อื งมืออน่ื ๆ (หมายเหตุ ตวั อยางของสาระนี้เพียงเพอื่ แสดงการเช่อื มโยงจากการวเิ คราะห ยงั ตองจัดองคความรเู สยี ใหม)วธิ กี ารประเมินผล (Assessment Strategy) : ใบงาน, การมอบหมายงาน, การสอบขอเขยี นสภาพการประเมิน (Assessment Condition) : สถานทป่ี ฏบิ ตั ิงานจรงิ หรอื สถานท่ฝี ก งานซ่ึงคลา ยสถานทป่ี ฏบิ ัติงานจรงิ ประกอบดวย เอกสารซึง่ สรุปยอ / หรือ คูมือประจาํ สถานีงาน คุณลักษณะเฉพาะ หรอื มาตรฐานอตุ สาหกรรม นโยบาย และ กระบวนการ ทํางาน (work procedure) 1 - 15

หนา 1/2ผลลัพธการเรยี นร/ู กฤตกรรมยอ ย (Learning Outcome/Enabling Objective) ที่ 1: สามารถ 1. ระบชุ ่ือ หนา ท่ขี องสว นประกอบของเกลียวใน จากการอานแบบและอา นคา จากตารางเกณฑป ระเมนิ /เกณฑการปฏิบตั งิ าน (Assessment Criteria/Performance Criteria): 1) การรวบรวมขอมลู จากการอานแบบไดด ําเนินการอยา งถูกตอ ง 2) ขอกําหนดของเกลยี วไดแ ปลขอมลู จากการอานแบบและเขยี นระบุรายละเอียดไวอ ยางชัดเจน ครบถว น และถกู ตอง: - ขนาดเสนผา นศนู ยกลาง; ความยาว; ระยะพติ ช; วสั ดชุ ้นิ งานเกลียวผลลพั ธก ารเรียนรู/กฤตกรรมยอ ย (Learning Outcome/Enabling Objective) ที่ 2: สามารถ 2. วางแผนการใชและจัดเตรยี มเครื่องมือและวสั ดุ (และอธบิ ายหลกั การเลือกใช)เกณฑป ระเมิน/เกณฑการปฏบิ ตั ิงาน (Assessment Criteria/Performance Criteria): 1) แผนการใชเ ครื่องมอื และวสั ดไุ ดเ ขียนระบุไวอยางชดั เจนเหมาะสม 2) เครื่องมอื เคร่อื งจักรและอุปกรณไดจ ัดเตรยี มท้งั ทีพ่ รอ มใชและที่รอควิ งาน 3) วัสดุช้นิ งานและวสั ดุชวยงานไดจ ดั เตรยี มพรอมใชแ ละสมั พันธก บั การใชเครือ่ งมอืผลลัพธการเรียนร/ู กฤตกรรมยอ ย (Learning Outcome/Enabling Objective) ท่ี 3: สามารถ 3. ดําเนินการตา ปเกลียวตามขอ กําหนด (และอธิบายลําดับข้ันตอนการทาํ เกลียวใน)เกณฑป ระเมิน/เกณฑการปฏิบัติงาน (Assessment Criteria/Performance Criteria): 1) ชิ้นงานกอนเจาะรูทาํ เกลียวไดจดั เตรยี มขึน้ ตามขอ กาํ หนดของแบบ - ช้ินงานไดป รับขนาดและผิวตามขอกําหนดของแบบ 2) ชนิดและขนาดดอกสวา นสําหรับเจาะรขู องเกลยี วในไดเ ลอื กอยา งถกู ตอ ง 3) รูเจาะของช้นิ งานมตี ําแหนง ศูนย แนวแกน และความกลมอยใู นพกิ ัด 4) การเจาะรูช้ินงานไดด าํ เนินการตามคมู ือการใชเ ครื่อง 5) เกลียวในของชน้ิ งานมีความฉากของแนวแกนเกลียวอยูในพกิ ดั 6) ผิวของฟนเกลยี วในไมเ กดิ รอยเยินหรอื ขรุขระเสยี สภาพผลลพั ธก ารเรียนร/ู กฤตกรรมยอ ย (Learning Outcome/Enabling Objective) ที่ 4: สามารถ 4. ตรวจสอบช้ินงานเกลียวในตามขอกําหนดและสงมอบตามกรอบเวลา (และอธิบายการวดั และตรวจสอบ เกลียวใน)เกณฑประเมิน/เกณฑการปฏิบตั งิ าน (Assessment Criteria/Performance Criteria): 1) เกลยี วผา นการวัดดวยเครื่องมอื วดั เกลยี วและไดบันทึกรบั รองไว 2) เกลยี วไดผ า นการตรวจสอบสภาพโดยวธิ ที ่เี หมาะสมและไดบ นั ทึกรบั รองไว 3) ชน้ิ งานไดผา นการตกแตงลบคม 4) ช้ินงานไดผา นการทําความสะอาดปราศจากคราบสนมิ หรอื คราบสกปรก 5) ช้ินงานไดผ านการทานา้ํ มันหรือสารปองกันสนิมตามขอ กาํ หนด 6) ช้ินงานไดอ ยใู นสภาพพรอ มในการจดั เก็บหรอื สงมอบตามกรอบเวลา 7) ตาปไดผานการทาํ ความสะอาด ทาน้าํ มันกนั สนมิ และจัดเกบ็ ไวค รบถว น 8) คมตัดของเคร่อื งมอื ไดถ กู ลบั ใหค มกอนการจดั เก็บและมีสภาพพรอ มใช 9) บริเวณท่ปี ฏิบัตงิ านไดผานการทาํ ความสะอาดหลงั เสรจ็ สนิ้ งาน 1 - 16

1.7 ชุดการเรยี นสําหรับมอดูล ชุดการเรยี นสําหรบั มอดลู มี 3 รูปแบบ ไดเปรียบเทยี บขอ ดขี อ เสียไวด งั แสดงในตาราง ขอเปรยี บเทียบชดุ การเรยี น 3 รูปแบบ (Three Learning Package Designs)รูปแบบ (Design) ขอ ดี (Advantage) ขอ เสีย (Disadvantage)1. ใบแนะนาํ กจิ กรรมการเรยี นรู 1) สามารถเขยี นขึ้นไดอ ยางรวดเร็ว 1) ตอ งพึ่งพาวสั ดุการเรยี นอนื่ ๆ ทไ่ี ดพ ัฒนา ไวแลว เกอื บท้ังหมด ซง่ึ มกั เปนตาํ ราเรียน(The student direction sheet) : ดวยการอบรมเพียงเล็กนอ ย 2) ยากทีจ่ ะรวบรวมจดุ ตรวจและผลปอ น 2) ใชก ระดาษนอยมากทจี่ ะจดั เปนชุด กลับในกระบวนการเรียนรูเปนกระดาษแผนเดยี วประกอบดวย 3) โดยท่วั ไปมกั ไมม ีแบบทดสอบขอเขียน เขาแฟมสําหรับนกั ศึกษา หรอื การปฏบิ ัติตามแบบแผนรายการของคาํ แนะนาํ สาํ หรับผูเรยี น 4) มักใชน าํ นักศกึ ษาดําเนินกิจกรรมแบบ 3) ใชตนทุนในการทาํ สาํ เนาและเก็บ กลุม เชน การบรรยายหรือการสาธิตเพอื่ ใหทาํ ภารกจิ การเรยี นใหแลว รกั ษานอยมากเสรจ็2. คมู ือการเรียนรู 1) สามารถพัฒนาขนึ้ โดยใครก็ไดเพียง 1) การฝกอบรมโดยปกตบิ างอยา ง ยัง ตองการการพฒั นาคมู ือแนะนาํ(The learning guide) : การฝกอบรมเพยี งเล็กนอย 2) แหลง ทรัพยากรการเรียนรทู ีต่ อ งการซ่ึงเปน คูมอื ชีแ้ นะผูเรียนอยางพิถพี ถิ ัน 2) สามารถใชป ระโยชนของแหลง ทกุ รายการไมมอี ยใู นคมู ือนน้ั ตอ งอางในการใชวัสดุและส่อื ท่หี ลากหลาย ทรพั ยากรทม่ี ีอยูไดอ ยา งเต็มท่ี อิงไปยังแหลงทรัพยากรภายนอกซ่งึ มีการผลิตจาํ หนายและทีพ่ ัฒนาโดยครูผูส อน ทัง้ ยังมแี บบฝกหัด 3) โปรแกรมทีว่ างแผนไวส ามารถหาได 1) ใชเวลาในการพฒั นามาก จากการคา และตําราสามารถรวบรวม 2) บางคร้งั สรา งความสับสนกับผูเรยี นในการ ขน้ึ ไดโดยงาย ตดิ ตามการดําเนนิ เร่อื งแบบประเมนิ ดว ยตนเอง และแบบ 4) สามารถรวบรวมวสั ดทุ ่ีไดพัฒนาไว 3) มรี าคาแพงในการพฒั นา จัดพิมพ เผยทดสอบ แลวในทองถน่ิ แพรและเกบ็ รักษา 4) มักไมค อยมีการปรบั ปรงุ หลงั จากจดั ทํา 5) งายสําหรับนักศึกษาในการติดตาม เสรจ็ สิน้ สมบรู ณ 6) ทาํ ใหมั่นใจจุดตรวจและงานการ 5) ไมไดรับประโยชนจ ากสือ่ อื่น ๆ ท่ีพรอ มให ประเมินข้ันสดุ ทาย ใชป ระโยชน 6) ตอ งใหการฝกอบรมในระดบั สงู เพ่อื การ 7) สามารถปรบั เปลยี่ นสําหรบั โปรแกรม พัฒนาสื่อชนดิ น้ี ในทาํ เลอืน่ 7) บางคร้งั ทาํ ใหผ ูใ ชสื่อติดยดึ เฉพาะกับชนดิ3. มอดลู แบบสมบูรณในตวั 1) เปน แบบเบ็ดเสร็จในตวั ผเู รียนไม ของยห่ี อ ของเครื่องมือหรืออปุ กรณ(The self-contained module) : ตองการใชแหลงทรัพยากรอ่ืนจาก ภายนอกเปน ชดุ การเรียนรทู ีส่ มบรู ณแ บบ ซง่ึ 2) มกั ผานการออกแบบ พฒั นา และแหลงทรพั ยากรการเรียนรูไดบ รรจุ ทดสอบใชจ ริงอยางระมดั ระวังไวใ นแตล ะมอดลู มกั ประกอบดวย 3) มกั มลี กั ษณะประณีตงดงามกวาคาํ แนะนําในการปฏิบตั ิภารกจิ หรอื ประหน่งึ มืออาชพีงานเฉพาะโดยละเอียด รูปประกอบแผนภาพ แบบทดสอบดวยตนเองแบบทดสอบกอ นเรยี น และแบบทดสอบหลังเรียน 1 - 17

ขอ เปรยี บเทยี บชุดการเรยี น 3 แบบ (Three Learning Package Designs)Design Advantage Disadvantage1. The student 1) Can be write very quickly with 1. Must rely almost totally on alreadydirection sheet: little training needed. developed learning materials, usuallya single sheet with a list 2) Less paper to shuffle for the textbooks.of student directions for student. 2. Difficult to incorporate checkpoints andaccomplishing a 3) Low cost to copy and store. feedback into the learning process.learning task. 3. Usually has no formal written or performance test. 4. Often directs students to group- oriented activities such as lectures or demonstrations.2. The learning 1) Can be developed by anyone 1) Some formal training needed toguide: with minimal training. develop guides.carefully guides for 2) Can take full advantage of any 2) Every learning resource needed is notstudent through the use good resource available. within the guide-student is referred toof a wide variety of 3) Commercially available external resources.commercially produced mediated programs andand instructor- textbooks can be easilydeveloped materials and incorporated.media as well as hands- 4) Can incorporate materialson practice. Includes already developed locally.selfcheck and tests. 5) Easy for student to follow. 6) Ensures checkpoints and final evaluation of task. 7) Can be easily adapted for programs in other locations.3. The self-contained 1) Self-contained; student does not 1) Very time consuming to develop.module: need any additional outside 2) Sometimes confusing for students toa more formalized resources. follow.complete learning 2) Usually carefully designed, 3) Very expensive to develop, reproduce,package; all learning developed and field-tested. distribute, and store.resources are within 3) Usually has a more finished, 4) Reluctance to revise modules wheneach module. Usually professional look. completed.includes detailed 5) Does not take advantage of materialsinstruction in performing already available.the task, pictures, 6) High level of training needed fordiagrams, self-tests, development.pretests, and post-tests. 7) Sometimes locks the user into specific types of brands of tools or equipment. 1 - 18

1.8 คุณลักษณะที่เหมาะสมอืน่ ๆ ของผพู ฒั นาชดุ การเรียนสาํ หรบั มอดลู ผูท่ีจะพฒั นาชุดการเรียนสําหรบั มอดลู ไดน ั้นจะตอ งมคี วามสามารถในการวิเคราะหสมรรถนะ ดังนั้นจึง ตองมคี ุณสมบตั ิของผูวิเคราะหสมรรถนะ ในบริบททง้ั ทเี่ ปน รายบุคคลและเปน คณะ ดงั ตอ ไปน้ี • คุณลกั ษณะสวนตัว (Personal Attributes) ประกอบดว ย (1) ความกระตือรอื รน (2) ความเช่ือม่นั ในตนเอง (3) ความมพี ลงั และยืนหยัด (4) ความเชอื่ ถอื ได (5) ความเฉลียวฉลาด (6) ความซ่อื สัตยสุจรติ (7) พันธกรณตี ออาชวี ศึกษาและความกา วหนา และความสัมฤทธิ์ของผูเรยี น (8) ความพรอมท่จี ะปรับตวั ตอ การเปลี่ยนแปลงพฤติการณแ ละความคดิ ใหม ๆ (9) การยอมรบั ความตา งของความตอ งการ ความคาดหวัง และรปู แบบของการเรียนรู (10) ความมีสายสัมพนั ธ และยอมรบั นับถอื ตอผูเรยี นและผูร ว มงาน • ทกั ษะหลกั (Key and Core Skills) ประกอบดวย (1) การสอื่ สาร (2) การคิดคาํ นวณ (3) เทคโนโลยสี ารสนเทศ (4) การทํางานรว มกบั ผอู ื่น (5) การแกป ญ หา (6) การปรับปรุงการเรยี นรแู ละการปฏบิ ัตงิ านของตนเอง • ทักษะสวนตวั (Personal Skills) ประกอบดว ย (1) การวิเคราะห (2) การตดิ ตามและการทบทวน (3) การวางแผนและการจดั ลําดบั ความสําคัญ (4) การบริหารเวลา (5) การศึกษาและวจิ ยั (6) การวิเคราะหตนเอง (7) การระบุ การตีความ และการใชค วามรเู ฉพาะสกู ารปฏบิ ตั ิ (8) การแกป ญ หา (9) การสรา งสรรค (10) การตัดสนิ ใจ (11) การจัดการกบั ความขัดแยง (12) การสรา งความสัมพันธการทาํ งานท่ีเกดิ ประสทิ ธิผลกบั กลมุ หรือรายบคุ คลในดาน: - การจัดเตรียมสือ่ ทเ่ี ขยี นข้นึ ที่มีประสิทธผิ ล - ทักษะในการฟงและการถาม 1 - 19

- การอธิบายความคดิ ท่ชี ดั เจน - การจดั ใหม กี ารปอนกลบั แบบสรา งสรรค - การมสี ว นรว มกับการอภปิ รายกลมุ (13) การสรา งเครอื ขา ยหรือขา ยงาน (14) การบรหิ ารตัวเอง (15) การจดั การกับการเปล่ยี นแปลง (16) การนําเสนอและการถา ยทอดสารสนเทศ จากรายการทงั้ หมดจํานวน 32 ขอ /36 รายการ ผวู ิเคราะหส มรรถนะไมจ ําเปน ตอ งมีคุณสมบัตคิ รบถวน ทกุ รายการดังกลา ว (เนอื่ งจากผูท ี่มีอะไรครบถวนในทุกรายการนนั้ ไมมีในโลก) เพียงแตม บี างอยางอยู ในเกณฑด ีไมตํ่ากวา กึ่งหนึง่ คือ 18 รายการ หรอื มเี พยี งบางรายการดังตอ ไปนกี้ น็ า จะเพียงพอ น่ันคอื • ทางดา นคณุ ลักษณะสวนตัว ควรมี (3) ความมีพลงั และยืนหยัด (จบั ติด ไมใ ชจ ับจด) (8) ความพรอ มท่จี ะปรบั ตวั ตอ การเปลี่ยนแปลงพฤตกิ ารณและความคดิ ใหม ๆ (นา จะหมายถงึ ความไมด้อื รน้ั เพราะความด้ือเปน เรื่องของเดก็ สวนความรั้นเปนเร่อื งของผูใหญ) • ทางดานทกั ษะหลกั (Key and Core Skills) ควรมี (1) การสอ่ื สาร (อานเปน พดู เปน และ เขียนเปน ไมใ ชพ ดู เกงแตเพียงอยางเดยี ว) (3) เทคโนโลยีสารสนเทศ (เชน ใชค อมพวิ เตอรช ว ยงานก็จะเพิ่มคุณคาใหต นเอง) (5) การแกปญ หา (อาจรวมถงึ การปองกนั ปญ หา แตไ มใชผ ูท่ีแกป ญ หาตลอด 24 เพราะไดส รางปญ หาไวตลอด 24) (6) การปรับปรงุ การเรยี นรแู ละการปฏบิ ัตงิ านของตนเอง (อาจมนี อ ย เพราะการเรยี นรู เปน เร่อื งทีน่ าเบ่อื หนา ยของครทู ุกคน แตค รู ควรเรียนรใู หแ จม แจง กอนที่จะสอนผอู ืน่ ) • ดานทกั ษะสว นตวั (Personal Skills) ควรมี (3) การวางแผนและการจัดลาํ ดบั ความสําคญั (การวางแผนไมค อ ยเปน นั้นเปน ธรรมชาติ และเปน จดุ ออ นของการทํางานในบานเรา ซึ่งนาปฏิรูปหรอื ปรบั ปรงุ กอนอ่ืนใด) (6) การบรหิ ารเวลา (อาจไมค อยเปน ธรรมในเร่อื งเวลา เน่อื งจากมบี างคนจะไดรบั เวลา จากพระเจา วันละ 48 ชว่ั โมง แตเ ขาก็จดั การมันใหเหลือ 24 ชว่ั โมงเทากบั คนอ่ืน) (9) การระบุ การตีความ และการใชความรูเฉพาะสูการปฏิบตั ิ (14.1) การจดั เตรียมสอื่ ทีเ่ ขียนข้ึนท่มี ปี ระสทิ ธิผล (17) การบรหิ ารตัวเอง (19) การนําเสนอและการถายทอดสารสนเทศผูพัฒนามอดลู ประเภทส่อื ส่งิ พิมพ จะตอ งมีความสามารถในการเขียน (writing) การบรรณาธิการ(editing) การทําอารต เวริ ก (artwork) การวางแบบงาน (layout) การเขียนภาพสาธิต (illustrations) การถา ยภาพ (photography) งานพมิ พท่ีเก่ียวของ (related production work) และสามารถใชค อมพิวเตอรผูพฒั นาพัฒนามอดลู แบบออนไลน จะตองสามารถใชโปรแกรมชว ยในการทาํ อารต เวิรก การเขียนภาพสาธิต การทําเว็บเพจ เปน ตน (คุณสมบตั ทิ ีจ่ าํ เปน ดงั กลาวขางตน น้ี ไมม ีขาย ถา ตองการและต้งั ใจตองขวนขวายพฒั นาตนเอง) 1 - 20

ภาคผนวก 1.1การพัฒนามอดลู ขนาดเทยี บเทากบั รายวชิ าของหลักสูตร ปวช. และ ปวส.มอดูลตวั อยา งน้เี ทยี บไดกับ 1 รายวชิ าของหลกั สูตรระดับ ปวช., ปวส. หรอื ปริญญาตรขี องเรา ทยี่ ังคงเรียกวารายวิชา (course) และมีการเขียนขอกาํ หนดเชนเดียวกนั กบั การเขียนขอ กําหนดของมอดูลทีไ่ ดก ระทํากันในบานเราหลายสิบปม าแลว เรียกวา คณุ ลักษณะของรายวิชา (course specification) ซ่ึงเปน การพัฒนาจุดประสงคของรายวชิ าท่ชี ดั เจนถึงระดบั จดุ ประสงคเชงิ พฤติกรรม ทอี่ าจเปนการพัฒนาตอจากหรอื ไปสู คําอธบิ ายรายวิชาและจดุ ประสงค (course description and objectives) การกําหนดคณุ ลักษณะของรายวชิ าดงั กลาวน้ีควรพัฒนาจากสว นกลางเพ่ือเปนขอกาํ หนดโดยรวมของผลลัพธ สงิ่ นี้จงึ ใชเ ปน ฐานขอมลู ซ่ึงครผู ูสอนสามารถนําไปพัฒนาตอไปเปน แผนการสอน (lesson plan) แบบพิสดารทม่ี รี ายละเอียดถงึ ขนั้ การกาํ หนดกจิ กรรมการเรยี นในแตละครั้ง โดยจะตองสอดคลองกบั คณุ ลักษณะของรายวิชาและความตองการของผมู สี วนไดส ว นเสียลําดับการพัฒนาหลักสูตรจากคาํ อธบิ ายรายวิชาไปสแู ผนการสอนจงึ จัดลาํ ดับของภารกจิ ไดด ังน้ี คือ 1) การเขยี นคําอธบิ ายรายวิชาและจดุ ประสงค (มีขอมลู ประมาณครึง่ หนากระดาษ A4) เปรียบเสมือน คํามั่นสญั ญาระหวางกรมฯ กับ สถานศึกษา 2) การกําหนดคุณลกั ษณะของรายวชิ า (มีขอมูลประมาณ 5 – 6 หนา กระดาษ A4) เปรียบเสมือนคํา ม่ันสัญญาระหวางกรมฯ /สถานศกึ ษา กบั ครผู สู อน อน่ึง ถาไดน ําเอกสารขอกาํ หนดคุณลักษณะของรายวชิ าไปปรับปรุงเปน เคาโครงรายวชิ า (course outline) โดยเพ่ิมเติมรายละเอียดเพอ่ื ผูเรยี น เชน กาํ หนดการเรยี นการสอน วิธีการเรียนการสอน และแนวทางการประเมนิ ผล โดยเขยี นใหก ะทัดรัดลงเหลือประมาณ 3 - 4 หนากระดาษ A4 ก็ทําให เปนประโยชนอ ยางมากตอผเู รียนทส่ี ามารถมีสวนรว มในการวางแผนการเรยี นการสอน เอกสารนี้ ครูผูสอนจะแจกใหผเู รยี นในวันแรกเปด เรยี นหรอื เขา ชนั้ เรยี น จงึ เปรยี บเสมือนคําม่ันสญั ญาอยาง เปนทางการฉบบั แรกระหวา งสถานศกึ ษา/ครผู สู อน กบั ผูเ รียน 3) การพัฒนาแผนการสอน (มีขอ มูลประมาณ 100 – 200 หนากระดาษ A4 โดยทีส่ วนของแผนการ สอนจะมปี ระมาณ 20 – 40 หนา กระดาษ) อาจประกอบดว ยคูมือครู, และคูม ือผูเรยี น เชน แบบ เรียน เปนตน เอกสารเหลานเ้ี ปรียบเสมอื นคํามั่นสัญญาระหวา งครผู สู อนกับผเู รียนสําหรับหลักสตู ร ปวช. และ ปวส. นน้ั ไมไ ดจดั ทาํ คุณลักษณะของรายวิชาไวแตอยางได แตก ม็ ีบางวชิ าท่พี ฒั นาในทํานองเดยี วกันโดยจดั ทําเปน โครงการสอน (teaching scheme/plan) ประมาณ 5 – 10 หนา กระดาษ A4ประกอบดว ย การจดั แบงหนว ยและเวลา จดุ ประสงค เนื้อหาสาระ เครอ่ื งมือและอุปกรณ เอกสารอางอิง เปนตนโครงการสอนน้จี ะเปน ประโยชนตอ ครูในการเขียนแผนการสอนฉบับพิสดารตอ ไปมหาวิทยาลัยเอกชนหลายแหง ในประเทศไทยไดกาํ หนดวา อาจารยผ ูสอนจะตอ งจดั ทาํ เคา โครงการสอน(course outline) ซงึ่ คลายกับคณุ ลกั ษณะของรายวชิ า แตมีชื่อเรียกหรือมีรายละเอียดแตกตางกนั ไปในแตล ะสถาบนั บา งกเ็ รยี กวา เคาโครงการสอน เคา โครงการบรรยาย สงั เขปวชิ า โครงการสอน ฯลฯ โดยผูสอนจะตองแจกเอกสารฉบับนใี้ หน ักศึกษาในวันแรกของการเขาชัน้ เรยี น เอกสารฉบับน้ีจึงคลา ยกับคํามัน่ สญั ญาทที่ ําขึ้นระหวา งอาจารยผ สู อน นักศึกษา คณะวชิ า และกรรมการผแู ทนจากทบวงมหาวิทยาลัย ทีจ่ ะตอ งทาํ ใหการเรียนการสอนเกิดคุณภาพตรงตามท่ไี ดก าํ หนดไว ภาคผนวก 1.1 - 1

ตอไปน้ีเปนตัวอยา งมอดูลของ UNIVERSITY COLLEGE NORTHAMPTON ซึง่ จดั หลกั สูตรเปนรายวชิ าแบบมอดูล(modular course) สิ่งแรกทีต่ องพัฒนากค็ อื ขอกาํ หนดคณุ ลกั ษณะของมอดูล (module specification) โดยบูรณาการคําอธิบายรายวชิ าและจุดประสงค และ ขอ กําหนดคุณลกั ษณะของรายวชิ าเขาเปนหนึ่งเดยี ว ก็จะไดฐานขอมูลเพียงพอท่ีผสู อนอน่ื ใดสามารถนาํ ไปทาํ รายละเอียดของแผนใด ๆ ตอไปไดงายขน้ึ ________________________________________________________________________________ หนา 1/3 UNIVERSITY COLLEGE NORTHAMPTON POSTGRADUATE MODULAR SCHEME (ระเบียบแบบแผนมอดูลบัณฑติ วทิ ยาลยั ) MODULE SPECIFICATION* (ขอกาํ หนดคณุ ลกั ษณะของมอดูล)School School of Accounting, Information Systems and Law(คณะ) (คณะการบญั ชี ระบบสารสนเทศ และนติ ิศาสตร)Field (ภาควิชา/สาขาวิชา)Module Title (ชื่อมอดูล) Information Systems (ระบบสารสนเทศ) Managing Information Systems (การจัดการระบบสารสนเทศ)Module Code (รหสั มอดูล) Credit Value (หนวยกติ ) Field Leader (หัวหนา ภาค/สาขาวชิ า)INSM009 10 Tim McIntyre-Bhatty Pre-requisites Co-requisites Restrictions **(มอดลู ทต่ี องมีกอน) (มอดลู ท่ีตองเรียนควบคู) (การจาํ กดั ขอบเขต) None (ไมมี) None (ไมม)ี INSM005 or INSM0061. Context/rationale 1. บรบิ ท/หลักเหตุผลThe application and use of information systems within การประยกุ ตและใชระบบสารสนเทศภายในองคorganisations continues to increase. This module การยงั คงเพิ่มขึน้ มอดูลนี้จึงมงุ เ นนท่คี วามรูและtherefore focuses on the knowledge and understanding ความเขาใจทตี่ องการท่ีทาํ ใหสามารถรับผดิ ชอบrequired being able to take responsibility for Information ระบบสารสนเทศในองคการSystems in organisations.2. Aims and Learning Outcomes 2. จุดหมายและผลลพั ธก ารเรยี นรู2.1 Overall Aim(s) for the Module To: 2.1 จุดหมายโดยรวมสําหรับมอดูล เพ่อื :identify and evaluate information systems for ระบุและประเมินระบบสารสนเทศสําหรับหนาท่ีorganisational functions. To equip delegates with a องคก ารknowledge and understanding of the skills required for จัดเตรียมผูรับหนาที่ที่มีความรูและความเขาใจmanagement role of information systems. ถึ ง ทั กษะท่ีต องการสํ าหรับบทบาทการจัดการ ระบบสารสนเทศ* SPECIFICATION— ขอกําหนดคณุ ลักษณะ, ขอกําหนด, รายการจําเพาะ** Some modules may also be restricted for specific reasons of law, safety, client protection or professional orientation. ภาคผนวก 1.1 - 2

หนา 2/32.2 Learning Outcomes 2.2 ผลลพั ธก ารเรยี นรูOn successful completion of the module, students หลังจากสาํ เรจ็ มอดลู นี้ นกั ศึกษาจะสามารถ:will be able to: a) ระบแุ ละเลือกระบบสารสนเทศทีเ่ หมาะสมa) Identify and select appropriate information systems สาํ หรบั หนา ทีข่ ององคก าร for organisational functions. b) ใชเ ทคนคิ สาํ หรับการประเมินระบบสารb) Use techniques for evaluating information systems. สนเทศc) Understand design and development methodologies c) เขาใจระเบียบวธิ กี ารออกแบบและพัฒนาที่ used for information systems. ใชส าํ หรับระบบสารสนเทศd) Apply techniques for the management of d) ประยุกตเ ทคนิคสําหรับการจดั การโครงการ information systems projects. ระบบสารสนเทศe) Identify the roles of the Information Systems e) ระบุบทบาทของผูจ ดั การระบบสารสนเทศ Manager.3. Indicative Content 3. เนื้อหาสาระ (ซ่ึงช้ีแนะ) Types of Systems. ชนิดของระบบ Within Production; Accounts; Design; Service sectors การผลิตภายใน, บัญช,ี การออกแบบ, ภาค Design and Development of Systems บริการ Systems Analysis, Methodologies การออกแบบและพัฒนาระบบ Selection of Information Systems การวเิ คราะหระบบ, ระเบยี บวิธี Selection criteria; the selection process. การเลอื กระบบสารสนเทศ Systems within organisations เกณฑการเลือก, กรรมวิธกี ารเลือก Distributed/Centralised; Networks; Global capability ระบบภายในองคการ Evaluation of information systems แบบกระจาย/แบบรวมศูนย, เครือขาย, สมรรถ Factors involved with the prioritising of system ภาพครอบคลมุ developments การประเมนิ ระบบสารสนเทศ Management of the Information Systems function ปจจยั ทเี่ กี่ยวขอ งกับการจัดลาํ ดับความสาํ คัญของ Responsibilities of the I.S. Manager การพัฒนาระบบ Managing Information Systems projects. การจัดการหนา ท่รี ะบบสารสนเทศ ความรับผิดชอบของผูจ ัดการระบบสารสนเทศ การจดั การโครงการระบบสารสนเทศ4. Teaching and Learning Strategy (4. ยทุ ธวิธกี ารสอนและการเรยี นรู)TEACHING, LEARNING + ASSESSMENT ACTIVITIES STUDY HOURS(กจิ กรรมการสอน การเรียน+การประเมินผล) (ชัว่ โมงเรียน) Face to face delivery (การถายทอดโดยตรง) 21 Directed reading (การอา นตามทีแ่ นะนาํ ) 39 Assessment – Assignment report (การประเมินผล-รายงานที่มอบหมาย) 40 100 TOTAL (รวม) ภาคผนวก 1.1 - 3

หนา 3/35. Assessment Strategy (5. ยทุ ธวิธกี ารประเมนิ ผล)Assessment Items (ชิน้ งานทีป่ ระเมิน) Weighting (การใหน้าํ หนกั ) Report (รายงาน) 100%6. Justification*** of Assessment Strategy 6. การใหเ หตผุ ลของยุทธวธิ กี ารประเมินผลBy applying knowledge and understanding โดยการประยุกตความรแู ละความเขาใจBusiness Information Systems – Analysis, ระบบสารสนเทศทางธรุ กจิ การวเิ คราะหDesign and Practice, organistional situations ออกแบบ และปฏบิ ตั ิ กับพฤติการณของthe assessment report will build on the องคก าร รายงานทปี่ ระเมินจะตอ งเกิดknowledge and understanding relating to the จากความรูความเขาใจสัมพนั ธกบั การselection, application and management of เลอื ก การประยกุ ตแ ละการจัดการระบบInformation Systems. สารสนเทศ7. Assessment criteria 7. เกณฑการประเมินผล Degree to which analysis and evaluation is ระดับซง่ึ การวเิ คราะหและการประเมินมี coherent. ความสอดคลอง Depth of knowledge, and understanding of ความลึกของความรูและความเขาใจระบบ Information Systems สารสนเทศ Understanding of the role of managing the ความเขาใจบทบาทของการจดั การการนํา Information System implementation. ระบบสารสนเทศไปดําเนินการ8. Indicative Reading and Other Learning Resources(8. การอานและแหลง ทรัพยากรการเรียนรอู ื่นๆ ซงึ่ ชี้แนะ) • Curtis, G. (1998), Business Information Systems-Analysis, Design and Practice, 3rd edition, Addison-Wesley, Singapore. • Sprague, R. and McNurlin, B. (1993), Information Systems Management in Practice, 3rd edition, Prentice-Hall, New Jersey. • Lucas, H. (1994), Information Systems Concepts for Management, 5th edition, McGraw-Hill, Singapore. • Elliott, G. & Starkings, S. (1998), Business Information Technology, Addison-Wesley Longman, Dorchester.9. Approval and Review Dates (9. วนั ทอ่ี นมุ ตั ิและทบทวน) Date of approval (วนั ทีอ่ นุมัต)ิ : Date of revision (วนั ทปี่ รับปรงุ แกไ ข):Section:*** เปนข้นั ตอนการพิจารณาหวั ขอ ของรายงาน โดยที่ผสู งรายงานจะตองใหเ หตุผลหรือปกปอง (defence) ภาคผนวก 1.1 - 4

ตัวอยาง เวบ็ เพจสารบบของขอ กาํ หนดคณุ ลกั ษณะของมอดูล ซึ่งนํามาแสดงเพยี งบางสว น UNIVERSITY COLLEGE NORTHAMPTON POSTGRADUATE MODULAR SCHEME MODULE SPECIFICATIONS1. Field of Arts and Performance2. Field of Behavioural Sciences3. Field of Education4. Field of Environmental and Geographical Sciences5. Field of Finance6. Field of Health7. Field of History8. Field of Organisational Behaviour and Human Resource Management HRMM001 - People in Organisations HRMM002 - Developing Cross Cultural Capability HRMM003 - Strategic HRM HRMM004 - Management Development and Organisational Learning HRMM005 - Organisational Theory and Analysis HRMM006 - Individual and Group Behaviour HRMM007 - Working with Change HRMM008 - Consultancy and Research in Organisational Settings HRMM011 - Management Project HRMM012 - Dissertation HRMM013 - Action Research Dissertation HRMM016 - Developing Creativity within Teams and Individuals HRMM017 - Creativity and Innovation: The Organizational Context HRMM018 - Strategic HRM Scenarios HRMM019 - Consulting Skills9. Field of Information Sciences INSM001 - Office Technology INSM002 - Human and Organisational Aspects of Information Systems INSM003 - Information Systems Development INSM004 - Network Management INSM005 - Strategic Information Systems and quality Management INSM006 - Corporate Information Systems INSM007 - Dissertation INSM008 - Group IS Project INSM009 - Managing Information Systems INSM010 - Research Methods in Information Systems INSM011 - Systems and Processes - their Role in Innovation INSM012 - Study Skills MTSM001 - Business and Management Decision Making 1 MTSM002 - Business and Management Decision Making 2 MTSM003 - Applied Project Management MTSM004 - Advanced Project Management MTSM005 - Forecasting for Managers MTSM006 - Information Management for Organisations MTSM007 - Management Project MTSM008 - Dissertation10. Field of Law11. Field of Marketing and Entrepreneurship12. Field of Social Sciences13. Field of Strategy and Economics14. Field of Women's Studies ภาคผนวก 1.1 - 5

กจิ กรรม เรื่องแนวทางการพฒั นาแผนการสอนจากขอ กาํ หนดคณุ ลักษณะ จากตวั อยา งของมอดูลขางตน สมมุติวา ทา นเปน อาจารยผูสอนทีจ่ ะตองนําวชิ าน้ไี ปพฒั นาแผนการสอนขอ 1 – 5 ใหกากบาทลงในชองตวั เลอื กดงั ตัวอยาง : และตอบคําถามโดยเติมคําในชองวา ง (ถาม)ี1) หลงั จากผศู กึ ษาสาํ เร็จมอดูลนี้แลว จะสามารถ: … ก) ทําหนา ทีแ่ ละรบั ผิดชอบในบทบาทการจดั การระบบสารสนเทศสาํ หรับองคการ … ข) ระบุ เลือก และใชเ ทคนคิ การประเมิน ออกแบบและพัฒนา และจดั การระบบสารสนเทศ2) ในการเขยี นผลลพั ธการเรียนรู (ดขู อ 2.2) ซ่ึงควรเขยี นเรียงใหเปน ขน้ั ตอนการเรียนรตู ามเหตุผลเชิงตรรกะถา จะเลื่อนผลลพั ธ ขอ e) ระบุบทบาทของผจู ัดการระบบสารสนเทศ ขึ้นไปอยูต อ จาก ขอ a) ระบแุ ละเลอื กระบบสารสนเทศท่เี หมาะสมสาํ หรับหนาทข่ี ององคการ ไดหรือไม ? … ก) ได จากเหตผุ ลทว่ี า ………………………………………………………………………………………………………………………………. … ข) ไมได จากเหตผุ ลท่วี า ………………………………………………………………………………………………………………………….3) มอดูลน้มี ภี าคปฏิบตั ิหรอื ไม ? … ก) มี คือ …………………………………………………………………………………………….…………………………………… … ข) ไมม ี4) มอดลู นม้ี กี ารวัดความรแู ละความเขา ใจโดยวิธีใด ? … ก) ใชการสอบขอเขยี น … ข) ใชก ารประเมินทร่ี ายงานทีม่ อบหมาย5) ถาตองแยกยอ ยมอดูลน้ีออกเปน หัวขอ ทานจะแบง ไดก ีห่ ัวขอ และพิจารณาจากขอมูลใด … ก) 5 หวั ขอ โดยพิจารณาจาก ขอ 2.2 ผลลพั ธก ารเรียนรู … ข) 4 – 13 หวั ขอ โดยพจิ ารณาจาก ขอ 3. เนื้อหาสาระ (ซึ่งชแ้ี นะ)6) ใหนาํ ผลลัพธก ารเรียนรูท้งั 5 รายการ มาใสในชองวา ง (ใสเ ฉพาะอักษร a, b, c, d, และ e) ใหสอดคลอ งกบัเน้อื หาสาระ แตม ีบางรายการแยกตวั เปน 2 สวนตามเนื้อหาสาระทจ่ี ดั ไว2.2 ผลลพั ธการเรยี นรู 3. เนอ้ื หาสาระ (ซึง่ ชแ้ี นะ) ชนดิ ของระบบ การผลติ ภายใน, บัญช,ี การออกแบบ, ภาคบริการ การออกแบบและพัฒนาระบบ การวเิ คราะหระบบ, ระเบยี บวิธี การเลือกระบบสารสนเทศ เกณฑก ารเลอื ก, กรรมวธิ ีการเลอื ก ระบบภายในองคการ แบบกระจาย/แบบรวมศนู ย, เครือขา ย, สมรรถภาพครอบคลมุ การประเมินระบบสารสนเทศ ปจ จัยท่ีเกีย่ วของกบั การจัดลาํ ดบั ความสําคัญของการพฒั นาระบบ การจัดการหนาทรี่ ะบบสารสนเทศ ความรบั ผิดชอบของผจู ัดการระบบสารสนเทศ การจดั การโครงการระบบสารสนเทศ ภาคผนวก 1.1 - 6

7) ในอนาคตทส่ี ถาบันอาชีวศึกษาจะตองพฒั นาหลกั สูตรเอง ทา นมคี วามเหน็ อยางไรกับการพฒั นาหลกั สตู รรปูแบบนี้ ใหพ ิจารณาดานขอ ดีและขอเสยี โดยตอบขอดี 5 ขอ และ ขอ เสีย 3 ขอ ขอดี ก) ข) ค) ง) จ) ขอ เสยี 1) 2) 3)8) ใหทานเสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงรปู แบบใหส อดคลอ งกับมาตรฐานสมรรถนะของคุณวฒุ ิวชิ าชีพ(TVQ/VQ) หรอื คณุ วุฒกิ ารศกึ ษาวิชาชีพ (GVQ) หรอื ความมุงหมายใดการทํากิจกรรมน้ี เพอื่ เปน การฝกคิดและตัดสินใจจากการเรยี นรู จงึ ตองทํากจิ กรรมนีอ้ ยา งจริงจังใหแ ลวเสรจ็กอน จึงตรวจทานกับเฉลยคําตอบเพอื่ ใหเ กิดความเขาใจทีถ่ อ งแท ภาคผนวก 1.1 - 7

เฉลยคําตอบกิจกรรม เร่ืองแนวทางการพัฒนาแผนการสอนจากขอ กําหนดคุณลักษณะ1) : ก) ทําหนา ทแี่ ละรบั ผดิ ชอบในบทบาทการจดั การระบบสารสนเทศสาํ หรับองคก าร … ข) ระบุ เลือก และใชเ ทคนคิ การประเมนิ ออกแบบและพัฒนา และจดั การระบบสารสนเทศ โปรดสังเกตขอ ข) ซ่งึ ไดนาํ ผลลพั ธการเรียนรใู นขอ 2.2 จํานวนหนงึ่ มาเขียนเปนความเรียง แตเ ขยี น คาํ กรยิ าแสดงการกระทาํ ตาง ๆ ไวปะปนกันจนไมส ามารถเขา ใจไดว า ทําอะไรกันแน ระหวา งเทคนคิ การประเมนิ และระบบสารสนเทศ2) : ข) ไมไ ด จากเหตุผลทว่ี า จะตอ งกลาวถงึ บทบาทซ่งึ เปน รายละเอยี ดของระบบไปจนถงึ ทายของมอดูล3) : ก) มี คือ การเขยี นรายงานทใ่ี ชใ นการประเมนิ4) : ข) ใชก ารประเมินรายงานทมี่ อบหมาย5) : ก) 5 หวั ขอ โดยพจิ ารณาจาก ขอ 2.2 ผลลัพธก ารเรยี นรู6) 3. เนอ้ื หาสาระ (ซึ่งช้ีแนะ) ชนิดของระบบ 2.2 ผลลัพธการเรยี นรู การผลิตภายใน, บัญชี, การออกแบบ, ภาคบริการ a/1) ระบรุ ะบบสารสนเทศทเี่ หมาะสม สําหรับหนา ท่ีขององคก ารc) เขาใจระเบียบวิธกี ารออกแบบและ การออกแบบและพฒั นาระบบพฒั นาทใ่ี ชส ําหรับระบบสารสนเทศ การวิเคราะหระบบ, ระเบยี บวิธีa/2) เลอื กระบบสารสนเทศทีเ่ หมาะสม การเลือกระบบสารสนเทศสาํ หรบั หนาทข่ี ององคการ เกณฑการเลือก, กรรมวิธีการเลือก ระบบภายในองคการ แบบกระจาย/แบบรวมศูนย, เครือขา ย, สมรรถภาพครอบคลมุb) ใชเทคนคิ สาํ หรบั การประเมนิ ระบบสาร การประเมินระบบสารสนเทศสนเทศ ปจจัยที่เกีย่ วของกับการจัดลําดับความสาํ คญั ของการพฒั นาระบบe) ระบบุ ทบาทของผูจดั การระบบสาร การจดั การหนา ทีร่ ะบบสารสนเทศสนเทศ ความรับผิดชอบของผูจ ดั การระบบสารสนเทศd) ประยกุ ตเ ทคนคิ สําหรบั การจัดการโครง การจัดการโครงการระบบสารสนเทศการระบบสารสนเทศ ภาคผนวก 1.1 - 8

7) ใหทานพจิ ารณาคาํ ตอบของทา นวา ตรงกบั ขอ ใดในรายการขา งลา งน้กี ถ็ ือวา ทานตอบถูก หากมขี อ ใดไมต รงตามรายการ อาจยังเปนการตอบไมถูกตอ ง ใหใชด ลุ ยพินจิ ของตัวเองหรอื ปรึกษากับผสู อน) คําตอบ ขอดี คอื • เปน การพัฒนาหลักสตู รซ่งึ ใหข อ มลู ทเ่ี ปนประโยชนมากกวาแบบเดมิ • มีการกาํ หนดเนอื้ หาท่ีชัดเจนโดยเขยี นเปนขอๆ หรอื เปน โครงสรา ง • ไมตองเขียนคาํ อธบิ ายรายวชิ าทเี่ ปนความเรยี ง ซง่ึ เขยี นยากและสรา งความสับสนได • ไมตองมีความคาดหวังทซี่ ํา้ ซอนและอาจขดั แยงกนั ได คือ จุดประสงคและมาตรฐานรายวิชา • จุดประสงคของแบบเดิมซ่ึงอาจเขยี นเปน จุดหมาย (aims) เพียงรายการเดียว หรือเขียนแยกเปน 3 พิสยั แบบเดิมกไ็ ด โดยแตละรายการเขยี นเปน จดุ มงุ หมายพอสังเขป • มีขอมลู มากพอทีผ่ สู อนจะนําไปพฒั นาแผนการสอนไดงายขึ้น • ผูสอนสามารถเขยี นรายละเอียดเพ่ิมเตมิ เชน กําหนดการเรยี นการสอน และมคี วามเปน ไปไดใ นการจัด เตรียมแจกผเู รียนในวนั แรกของการเรียนวชิ านนั้ • สามารถแกไขปรับปรงุ และทาํ ใหเปนปจจุบนั ไดงาย • มีการนําแหลง ขอ มูลที่เคยไดใชร ะหวางการพัฒนาหลักสูตรมาบรรจไุ วใหเกดิ ประโยขนโ ดยไมต อง วิเคราะหห รือสบื คนใหมอกี • โดยภาพรวมเปนรูปแบบที่เขียนงา ยกวาเดมิ คําตอบขอเสยี คอื • ในรปู แบบดังตวั อยา งอาจเกิดความสับสนได เน่ืองจากผลลพั ธก ารเรียนรูและเนือ้ หายังไมไ ดจ ดั กลมุ ใหเปน หนว ยยอยเพอื่ ใหม คี วามสัมพนั ธกนั ภายในหนว ยยอ ยน้นั • ใชเวลาในการพฒั นาหลักสูตรมากขึ้น • เอกสารหลกั สูตรมีความหนามากกวา เดมิ อาจถงึ 6 - 8 เทา • ตองใชเวลามากข้นึ ในการฝก อบรมผพู ฒั นาหลักสตู รรูปแบบน้ี แตก น็ า จะเปนผลดี เพราะหลักสตู รเดมิ ท่ี สรา งปญ หาเปนเพราะผูพัฒนาหลายสาขาขาดการฝกอบรมใหเ ขาใจกอ น • จะตอ งเขยี นหลกั เหตุผลเปนรายการเพ่ิมเติม ซึง่ อาจทําใหเ ขียนกันอยางขาดหลักเหตผุ ล • จะตองเขยี นเกณฑการประเมินเปนรายการเพิ่มเติม ซงึ่ อาจเขยี นไดย ากเพราะไมรเู หมอื นกนั กนั วาผลลพั ธ ทไ่ี ดจะเปนอะไร • การเขียนเกณฑการประเมินเปนเรอ่ื งยาก เพราะตอ งมีผูที่มีความเชี่ยวชาญ เคยผา นงาน หรอื รจู รงิ8) การปรับปรุงรูปแบบใหส อดคลอ งกบั มาตรฐานสมรรถนะของคุณวุฒิใด (TVQ/VQ/GVQ) หรอื ความมุงหมายใดๆ นั้นก็สามารถกระทําไดง าย โดยเพมิ่ เติมหรอื ปรับปรุงบางรายการใหไดรปู แบบท่สี อดคลอง เชน มาตรฐานสมรรถนะ ทีต่ องเขียนมอดูลละ 1 หนว ยสมรรถนะ (Unit of Competence) ซ่งึ มี ขอ สรปุ หนว ย และหนว ยยอย(Element of Competence) โดยแตล ะหนวยยอ ยประกอบดว ย • เกณฑการปฏบิ ัติงาน (Performance Criteria; PC) • ขอบเขต (Range) • หลักฐานการปฏิบัตงิ าน (Performance Evidence) • หลกั ฐานความรู (Knowledge Evidence) หรือ ความรูทจี่ ําเปน (Underpinning Knowledge) • แนวทางการประเมิน (Assessment Guidance)และอาจเพิ่มเติมรายการของทกั ษะหลัก (key Skills) ความปลอดภยั และเจตคติ (Safety and Attitude) และขอ มูลท่จี าํเปนอื่นๆ ท่ีเปน ประโยชนแ ละไมสรา งความสับสนดว ยกไ็ ด ภาคผนวก 1.1 - 9

หนานเ้ี จตนาใหเ ปน หนา วาง(This page is intentionally blank) ภาคผนวก 1.1 - 10

ภาคผนวก 1.2การพัฒนามอดูลขนาดเทียบเทา กบั รายวชิ าของหลักสตู ร ปวช. และ ปวส.มอดลู ตัวอยางนเ้ี ทยี บไดก บั 1 รายวชิ าของหลกั สูตรระดับ ปวช., ปวส. หรอื ปรญิ ญาตรีของเรา ท่ียังคงเรยี กวารายวชิ า (course) และมีการเขียนขอกาํ หนดเชนเดียวกันกบั การเขยี นขอ กําหนดของมอดูลทีไ่ ดกระทํากันในบา นเราหลายสิบปม าแลว เรยี กวา คุณลักษณะของรายวชิ า (course specification) ซ่ึงเปนการพัฒนาจดุประสงคข องรายวชิ าทช่ี ดั เจนถงึ ระดบั จุดประสงคเชิงพฤติกรรม ที่อาจเปนการพฒั นาตอ จากหรอื ไปสู คําอธิบายรายวิชาและจดุ ประสงค (course description and objectives) การกําหนดคณุ ลกั ษณะของรายวิชาดงั กลา วนี้ควรพัฒนาจากสวนกลางเพือ่ เปนขอ กาํ หนดโดยรวมของผลลพั ธ สงิ่ นจี้ ึงใชเปน ฐานขอ มูลซงึ่ ครูผสู อนสามารถนําไปพัฒนาตอ ไปเปน แผนการสอน (lesson plan) แบบพิสดารทมี่ ีรายละเอยี ดถงึ ขนั้ การกาํ หนดกจิ กรรมการเรียนในแตล ะครง้ั โดยจะตอ งสอดคลอ งกบั คุณลักษณะของรายวิชาและความตอ งการของผมู ีสวนไดส ว นเสียการพัฒนามอดลู ขนาดเล็กกวาเมื่อเทยี บกับรายวิชาของหลักสูตร ปวช. และ ปวส.มอดลู ตัวอยา งน้ีเทียบไดกบั 1 หนว ย (Unit) ในรายวชิ า (Course) ของหลกั สูตรระดบั ปวช., ปวส. หรือปรญิ ญาตรขี องเรา โดยปกตริ ายวิชาทุกวิชาในหลกั สูตรน้นั จะสามารถพฒั นาใหเกิดสมรรถนะไดท้งั สน้ิ เนอ่ื งจากสมรรถนะดังกลา วมี 2 ชนิดคือ สมรรถนะการปฏบิ ตั งิ าน (Practical Competence) เปนสมรรถนะของการปฏิบตั ิงานโดยใชทักษะการเคลื่อนไหวของรา งกาย (Motor Skills) เปน หลกั เชน การผลิต การประกอบ การซอม การสรา ง การบรกิ าร ฯลฯ นอกจากนน้ั ผมู ี สมรรถนะตอ งมคี วามรูที่จาํ เปน ไมนอ ยกวา ระดับความเขา ใจในงานทป่ี ฏิบตั ิ เชน ความเขาใจ กระบวนการ ความเขาใจวธิ ีการ ฯลฯ อีกทั้งยงั ตอ งมเี จตคติท่ีจาํ เปนในการทาํ งาน เชน ความ ประณตี ความรอบคอบ ความอดทน ฯลฯ และรวมไปถึงทักษะหลักในระดบั ที่เหมาะสม เนือ่ ง จากความรู เจตคติและทกั ษะหลักดังกลาวจะบูรณาการเขา ดวยกนั เปน กลไกในการขบั เคลื่อน ไปสูผ ลสมั ฤทธใ นการปฏิบัตงิ าน ท่ีมที ง้ั ประสทิ ธิภาพและคณุ ภาพ หนว ยสมรรถนะการปฏิบตั ิงาน เปนหนวยของการปฏิบตั งิ านทมี่ ีขอบขา ยครอบคลุมเน้อื งาน (work content) ตามหลกั เกณฑข องงานเฉพาะ (task) นบั จากจุดเริม่ ตน ไปสจู ดุ หมายหรอื จดุ ประสงคปลายทาง (TPO; Terminal Performance Objective) ซงึ่ กอใหเกิดผลลัพธส ดุ ทาย อยา งนอ ย 1 อยา งจากผลท่ตี อ งการ คอื ผลผลติ การบริการ และขอมูลเพ่อื การตดั สนิ ใจ ภาคผนวก 1.2 - 1

การวิเคราะหงานเฉพาะ หรือ วเิ คราะหส มรรถนะ (Task/Competency Analysis)เน่ืองจากการปฏิบัติงานหน่งึ หนว ยสามารถแยกยอ ยได 2 แนวทาง คอื แนวทางที่ 1 เปน การแยกยอ ยงานเฉพาะงานหน่ึงใหเ ปนขนั้ ตอนการปฏบิ ตั งิ าน (procedural steps) ซึ่งมปี ระมาณ 7 – 15 ขน้ั ตอน และเปน ขน้ั ตอนหลกั (key step) ท่ี ตอ งใชค วามรทู างเทคนิค (technical knowledge) เกีย่ วกบั หลกั การและวธิ ีการ (principle and method) ในการปฏบิ ัติขัน้ ตอนนัน้ ใหบ รรลุ แลวจึงแบง ตดั ตอนใหเปน งาน ยอ ย (element) 2 – 4 งานยอ ย โดยทแ่ี ตล ะงานยอ ยทไี่ ดจะตองมผี ลลพั ธของงานยอยท่ี มีคุณคาพอเหมาะสาํ หรับการประเมนิ การปฏบิ ตั ิงาน แลวจงึ วเิ คราะหค วามสมั พนั ธข องแต ละขั้นตอนหรือแตละงานยอยกับองคประกอบท่ีตองการเพ่ือใหเกิดสมรรถนะในการปฏิบัติ งาน งานยอย (element) อาจเรยี กวา หนวยยอ ย /สมรรถนะยอ ย/กฤตกรรม (ยอย) แนวทางที่ 2 เปนการแยกยอ ยงานเฉพาะงานหนงึ่ ใหเปน งานยอย (element) ซึง่ มี ประมาณ 2 – 4 งานยอ ย โดยแตล ะงานยอยท่ีแบง ไดจะตอ งมีผลลพั ธงานยอ ยที่มคี ุณคา พอเหมาะสาํ หรับการประเมินการปฏบิ ัตงิ าน ตอมาใหแ ยกงานยอ ยออกเปนขนั้ ตอนการ ปฏิบัตงิ าน (procedural steps) ท่ตี องใชค วามรทู างเทคนคิ (technical knowledge) เก่ียวกบั หลกั การและวธิ ีการ (principle and method) ในการปฏบิ ัติข้นั ตอนนนั้ ใหบรรลุ ซ่ึงทําใหม ีงานยอ ยละประมาณ 2 - 8 ขัน้ ตอน แลว จึงวเิ คราะหความสมั พันธของแตละ งานยอยหรือแตละขั้นตอนกับองคประกอบท่ีตองการเพ่ือใหเกิดสมรรถนะในการปฏิบัติ งานองคประกอบที่ตองการในเพื่อใหเกิดสมรรถนะในการปฏิบัติงานในแตละขั้นตอนหรืองานยอยของผูป ฏบิ ัตงิ านก็คือ ความรู ทกั ษะ และเจตคติ นน้ั เอง แตไดมีพฒั นาการหรอื บูรณาการเปนรูปแบบเฉพาะ เชน• ความรเู ก่ียวกับขั้นตอนการปฏิบตั งิ าน (procedural knowledge) คอื ความรูในขน้ั ตอนการ ปฏิบตั ิงานทวี่ ิเคราะหไว 10 ขั้นตอน หรอื อาจมีความเปนนามธรรมกวา คือความรใู นงานยอ ย 4 งานยอย• คณุ ภาพและปรมิ าณผลงาน (quality and quantity of performance) หรือ มาตรฐาน, คณุ ภาพดี อยางไร (standards, how well) สว นนเี้ ปนองคป ระกอบท่ใี ชวดั ผลลพั ธของการปฏบิ ตั ิงาน บางทกี ็เขียนในรูปของ เกณฑก าร ปฏบิ ตั งิ าน (Performance Criteria; PC.)• เครือ่ งมอื และวัสดุ (tools and materials) สว นนเ้ี ปนรายการเคร่อื งมือและวัสดทุ ่พี เิ ศษนอกเหนือ จากที่ใชอยูประจาํ ขอมูลทไ่ี ดเพอื่ ใหมกี ารใหความรแู ละทกั ษะในการใชเ ครอ่ื งมอื และวัสดุดงั กลาวเปนกรณพี ิเศษ สวนเครือ่ งมอื และวสั ดทุ ีใ่ ชประจาํ น้ันถอื วา ไดเ รียนรูมากอ นแลว สาํ หรับ ‘เครือ่ งมอื และวสั ดุ’ ในที่นี้หมายถงึ เครอ่ื งมือท่วั ไป เคร่อื งจักร อปุ กรณ วัสดชุ น้ิ งาน วัสดชุ วย งาน เปนตน ภาคผนวก 1.2 - 2

• เง่อื นไขภายใตการปฏิบัตงิ าน (conditions under which performed) สวนนเ้ี ขยี นแสดงเม่อื เง่ือนไขตางไปจากปรกตทิ วั่ ไปของสถานทีป่ ฏบิ ตั งิ าน เชน มีเสียงดัง มี ความรอน ตอ งทาํ งานใตน ํา้ ตองทํางานกะกลางคนื เปน ตน• ความปลอดภัยและขอควรระวงั (safety and precaution) เปน การบูรณาการเจตคติ ความรแู ละ ทักษะดา นความปลอดภยั เขากัน เพ่อื ใหมคี วามตระหนกั ถงึ ความปลอดภยั มคี วามรูค วามเขาใจ หลกั ความปลอดภยั และสามารถปฏิบัตงิ านดวยกริยาอาการหรือทา ทที ีป่ ลอดภัย นอกจากนั้นยงั อาจเพมิ่ เติมองคป ระกอบอืน่ เชน การประหยดั ทรัพยากร การอนุรักษสิง่ แวดลอ ม ฯลฯ• ทกั ษะและความรทู ่ีตอ งการ (skills and knowledge required) ซึง่ รวมถึงความรูสมั พนั ธ (related knowledge) สวนนีเ้ ปน การวเิ คราะหค วามรูทส่ี ัมพันธ ประกอบดว ย 1. คณิตศาสตร (math) ซ่ึงเปนการคํานวณทางตัวเลขทีเ่ กีย่ วของกบั ข้ันตอนนั้น 2. วิทยาศาสตร (science) ซ่งึ ใชเ ปน หลกั ในการปฏบิ ัตงิ านข้นั ตอนน้นั เชน ในขณะตา ป เกลียวความเสียดทานระหวา งคมตัดกับวสั ดุทาํ ใหเกิดความรอน ดงั นน้ั การหยอดน้ํา มันหลอ ลน่ื จงึ ชว ยลดความเสยี ดทานซึง่ ทําใหผิวชิ้นงานเรยี บขน้ึ และชว ยลดอุณหภูมทิ ี่ เกิดข้ึนสูงมากบริเวณปลายคมตัดโดยการถา ยเทความรอนไปกับน้ํามันหลอลน่ื จึงทาํ ใหคมตัดมอี ายุของความคมแขง็ เพือ่ การใชงานทย่ี าวนานกวาการทไ่ี มใ ชน ้าํ มันหลอ ลนื่ 3. ความรขู อ มลู ภูมิหลงั (background information) เปนความรดู า นขอ มลู และภมู หิ ลงั ที่ เอ้ืออํานวยในการปฏิบตั งิ าน ความรเู หลาน้ีอาจเปน ความรูจากระบบ มาตรฐาน หลัก วิทยาศาสตร สัญนยิ ม ความรอบรู เปน ตนกรณีตวั อยางของการใชค วามรขู อ มลู ภูมิหลงั ปญ หา ถามวา กระดาษ A4 80 แกรม 1 รีมมนี ํ้าหนกั เทาไร ? วิธีการหาคําตอบทง่ี ายทสี่ ุดคือการชั่ง แตถ าไมมีเครือ่ งชัง่ จะใชว ธิ กี ารคาํ นวณหานาํ้ หนักไดอ ยา งไร ? ซึ่งคําตอบจะหาไดจากความรูข อ มูลภมู หิ ลงั ของมาตรฐานกระดาษ โดยท่ีกระดาษมาตรฐานจะมอี ตั ราสว นของความกวางตอ ความยาวคงตัว คือ 0.707 ตอ 1.000 นน่ั คือเมื่อแบงคร่ึงทดี่ านยาวกระดาษท่แี บงไดก็ยังคงอัตราสวนเดมิ เนอื่ งจาก มาตรฐานกําหนดกระดาษขนาด A0 ใหมีพื้นท่ี 1 ตารางเมตร ถา แบง คร่งึ กระดาษ A0 จะไดกระดาษ A1 จํานวน 2 แผน, ถาแบงครึง่ กระดาษ A1 ตอ ไปทง้ั หมดจะไดก ระดาษ A2 จํานวน 4 แผน, ถา แบงคร่ึงกระดาษ A2 ตอ ไปทง้ั หมดจะไดกระดาษ A3 จํานวน 8 แผน , ถาแบง ครึง่ กระดาษ A3 ตอ ไปทงั้ หมดจะไดกระดาษ A4 จํานวน 16 แผน ดังนั้นกระดาษ A4 จํานวน 16 แผน ซึง่ ตัดแบง จากกระดาษ A0 จึงมีนํ้าหนกั 80 กรัม หรอื แผนละ 5 กรัม คําตอบ นนั่ คือ กระดาษ A4 80 แกรม จํานวน 1 รีม จะมนี าํ หนัก 5 กรมั ตอแผน x 500 แผน ซ่งึ เทา กบั 2,500 กรัม หรอื 2.5 กโิ ลกรมั ภาคผนวก 1.2 - 3

จะเหน็ ไดวาความรูขอ มลู ภมู ิหลังในเรอื่ งกระดาษสามารถสรุปไดด งั น้ี แกรม (gram, gramme) มาจากภาษาฝรั่งเศส หมายถึง กรัมตอ ตารางเมตร รมี เปนหนว ยนับจาํ นวนของกระดาษ เทากบั 500 แผน มาตรฐานของกระดาษ เปนอนกุ รมจากขนาดใหญไปหาเล็ก (A0, A1, A2, A3, A4, A5, … หา มเขียน A๑, A๒, A๓ …) โดยเริ่มตนท่ีขนาด A0 มพี ้ืนทเี่ ทากบั 1 ตารางเมตร และกระดาษ ขนาดทเ่ี ลก็ ถดั ไปจะมีพ้นื ทเ่ี ปนครึ่งหน่งึ เรอ่ื ยไป โดยยงั มอี ตั ราสว นของความกวา งตอ ความยาว คงเดิมคอื 0.707 ตอ 1.000ความรูขอ มลู ภูมิหลงั ในเร่ืองกระดาษนอ้ี าจนําไปใสเปน เนอื้ หาเบอื้ งตนของการเรียนเขียนแบบ คําถามชวนคดิ จากขอ มูลภมู หิ ลังในเร่อื งกระดาษมาตรฐาน จงคาํ นวณหาความกวา งความยาวของกระดาษ A4 หนวยเปนมลิ ลิเมตร• ทัศนคตหิ รอื เจตคติ (attitudes) เจตคตใิ นทนี่ ้ตี อ งการท่ีจําเปนในการปฏิบตั ิงานของแตละขน้ั ตอน ซ่ึงนยิ มเรยี กวา กิจนิสัย (work habits) เชน ความรบั ผดิ ชอบ การตรงตอ เวลา ความประณีต การทาํ งานรว มกบั ผูอ่ืน เปนตน กจิ นิสยั บางรายการอาจปรากฏอยใู นทกั ษะหลกั ขอควรทราบบางอยางเกี่ยวกับทศั นคติหรอื เจตคติ 1. ทัศนคติหรือเจตคติที่ดีเปนสิ่งท่ีตองการของสถานประกอบการและกําหนดไวในหลัก สูตร นิยมเขียนเปนคุณลักษณะอนั พึงประสงค ท่ีบรู ณาการไวในแผนการสอนได และ สามารถสงั เกตไดในขณะปฏบิ ตั ิงานหรอื ผลของงาน 2. ไมมีการกําหนดมาตรฐานทัศนคติหรอื เจตคติ แมแตประเทศทีเ่ จริญทางการศกึ ษา เชน อังกฤษ อเมรกิ า 3. ไมมกี ารกําหนดหนวยสมรรถนะหรือหนว ยยอยของทศั นคติหรอื เจตคติ เน่อื งจากมนั ไม สามารถอยูไดเองตามลําพัง และถาเขยี นไดกน็ า เทียบโอนไดไ ปไดท ุกระดับ ภาคผนวก 1.2 - 4

ตัวอยา ง งานเฉพาะ/หนว ย 2. ทําเกลยี วในแบบรทู ะลดุ วยตา ปมือ งานยอ ย/หนว ยยอ ยที่ 2.1 ระบขุ อ กําหนดของเกลยี วจากแบบส่ังงาน ขั้นตอน 2.1.1) อานแบบเกลียวจากตน แบบ ขัน้ ตอน 2.1.2) ระบุขอ กําหนดของเกลยี ว งานยอ ย/หนว ยยอ ยท่ี 2.2 วางแผนการใชแ ละจัดเตรยี มเครอื่ งมือและวัสดุในการทาํ เกลยี วใน ข้ันตอน 2.2.1) วางแผนการใชเคร่ืองมือและวสั ดุ ขัน้ ตอน 2.2.2) จดั เตรียมเครอ่ื งมือและวัสดุ งานยอ ย/หนวยยอ ยท่ี 2.3 ดําเนินการตาปเกลยี วตามขอกาํ หนด ขนั้ ตอน 2.3.1) เตรียมชิ้นงานกอนเจาะรูทําเกลียวใน ขั้นตอน 2.3.2) เลือกชนดิ และขนาดดอกสวานสาํ หรับเจาะรใู นของเกลียว ข้นั ตอน 2.3.3) เจาะรแู ละผายปากรูช้นิ งานเพื่อการตา ปเกลียว งานยอ ย/หนว ยยอ ยที่ 2.4 ตรวจสอบชน้ิ งานเกลยี วในตามขอ กาํ หนดและสง มอบตามกรอบเวลา ขั้นตอน 2.4.1) ตาปเกลียวในตามขั้นตอนการปฏิบัติงานที่กําหนด ขนั้ ตอน 2.4.2) ตรวจสอบเกลียวดว ยเครือ่ งมือวดั เกลยี ว ข้ันตอน 2.4.3) ตกแตง ชิน้ งานและการจัดสง มอบตามกรอบเวลา สมรรถนะทางปญ ญา (Cognitive Competence) เปนสมรรถนะของการคดิ โดยใชทักษะทางปญญา (cognitive skills) หรอื ทักษะการคิด (Thinking Skills) เชน การแกปญ หา (decision making/problem solving) การใชเหตุผล (reasoning) การถา ยทอดสารสนเทศดว ยสื่อการมองเห็น (representing) การเรียนรู (learning) เปนตน สมรรถนะทางปญญานีค้ ือพุทธพิ สิ ยั (cognitive domain) จากการแบง ระดับของบลูม ไดแก ความรู ความเขาใจ การประยกุ ต การวิเคราะห การสงั เคราะห และการ ประเมนิ คา แตส มรรถนะทางปญ ญาจะเกิดขนึ้ ก็ตอ เม่ือมีความแตกฉานต้งั แตระดับความเขา ใจ ขึ้นไป นอกจากน้ันยงั ตองมที กั ษะหลกั เจตคติท่ีจําเปนและทักษะการปฏิบตั งิ านที่เก่ียวของ ซึ่งบรู ณาการเขา ดวยกนั เปนกลไกในการขับเคลอ่ื นไปสูผ ลสมั ฤทธใิ์ นกระบวนการคิด ที่มีท้งั ประสิทธิภาพและคณุ ภาพ หนวยสมรรถนะทางปญญา อาจไมตองใชการวิเคราะหงานเฉพาะ แตก็ตองวิเคราะหกระบวน การคิดที่ยงั คงเปนกระบวนการ (process) อยู โดยท่ีปจ จัยเขา และออกตางกเ็ ปนขอ มลู หรือ สารสนเทศ เปนเหตเุ ปน ผล ดังน้นั ในการเขยี นหนวยสมรรถนะทางปญ ญาจงึ ตองจัดลาํ ดบั หวั ขอ หัวขอ ยอยภายในหนวยนนั้ ๆ ใหเกิดการไหลของขอมูลหรอื สารสนเทศในเชงิ ตรรกะ (logical flow of information) สําหรับหัวขอ และหัวขอ ยอยตางๆทมี่ กี ็จะตอ งปะตดิ ปะตอ กนั (woven together by meaningful transitions) ภาคผนวก 1.2 - 5

หนานเ้ี จตนาใหเปน หนา วาง(This page is intentionally blank) ภาคผนวก 1.2 - 6

ภาคผนวก 1.3ตวั อยางผลของการประชุมปฏิบัติการพัฒนาหลกั สูตรแบบฐานสมรรถนะสํานักมาตรฐานการอาชีวศึกษาและวิชาชพี มีนโยบายท่จี ะสง เสริมบุคลากรของสาํ นักงานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษาใหมสี มรรถนะในการพัฒนาหลกั สูตรแบบฐานสมรรถนะ โดยเรมิ่ จดั ใหม กี ารประชุมปฏบิ ตั ิการตั้งแตป พ.ศ. 2547 จนถึงปจจุบัน ผลจากการประชมุ ปฏิบัติการเมอื่ วันที่ 28 – 31 มีนาคม 2548 ณ โรงแรมโกลเดนดรากอน พบวามีผูเขารวมประชุมปฏิบตั กิ ารกลุม รายหน่ึงมีความรูจ ริงในเรอื่ งการเพาะเหด็ ฟาง อกี ท้งั ยังมีประสบการณข องงานจริง หลังจากไดพจิ ารณาผลลัพธท ไ่ี ดจ ากกลุม น้ี กม็ องเห็นวา การพัฒนาหลักสูตรและมอดูลแบบฐานสมรรถนะเร่มิ มีภาพปรากฏทบ่ี ง บอกวา จะเปนจริงไดผลของการวิเคราะหง านอาชีพจากการประชมุ ปฏบิ ตั กิ าร สรุปไดด งั น้ี ตารางท่ี 1ช่อื อาชีพ ผปู ระกอบอาชพี เพาะเหด็ ฟาง คําอธิบายลกั ษณะงาน (Job Description)มหี นาท่ี (Duty) วิเคราะหตลาด ผลิตและจําหนา ยเหด็ ฟางรายการงานเฉพาะ (Task list) : 1. วเิ คราะหต ลาดดอกเหด็ ฟาง 2. ผลิตดอกเหด็ ฟางเพอ่ื การจําหนาย 3. จําหนา ยเหด็ ฟางตามวิธีการตลาดความเหน็ และขอ เสนอแนะจากการวิเคราะหงานในการประชุมปฏบิ ตั กิ าร. ผลจากการวเิ คราะหง านน้ีมคี วามเหมาะสมพอสมควร ผูวิเคราะหมเี จตนาทีจ่ ะพัฒนาเปนหลักสตู รระยะสัน้ เพ่ือใหเกษตรกรในทองถิ่นสามารถพง่ึ พาตนเองได จากตารางท่ี 1 ความเหมาะสมของผลท่ไี ดพ อสรปุ เปน หลกั เหตุผล (rationale) ไดด งั น้ี 1) มีงานเฉพาะบรรจไุ วอยา งครบวงจร โดยเริม่ ตั้งแตก ารวิเคราะหตลาดจนถงึ การจําหนา ย ซ่ึง เกษตรกรเพียงรายเดียวสามารถทําได หรอื อาจเปน กลุมก็ตาม ดงั นน้ั เม่อื เกษตรกรไดผ า น หลักสูตรน้ีกจ็ ะมีศกั ยภาพในการวเิ คราะหแ นวโนม ความตองการของตลาด ซง่ึ เปนปญหาท่ี เกษตรกรมักไมคอ ยสนั ทัดหรอื อาจไมเ ห็นความจาํ เปน จะเหน็ ไดจ ากปญ หาการผลติ ทไ่ี มส อด คลองกับความตองการของตลาด ถึงจะผลิตไดผ ลดีอยางไรแตถา ลน ตลาด เกษตรกรยอ มเสยี เปรียบเพราะขาดอํานาจตอ รอง อาจขาดทนุ และเหนด็ เหนื่อยเปลา ภาคผนวก 1.3 - 1

2) แตละรายการของงานเฉพาะมีความเหมาะสมโดยมีเน้ืองานเพียงพอท่ีจะสรางเปนมอดูลได กลาวคอื แตละรายการจะมผี ลลัพธของการปฏบิ ัติงาน ดังนี้ งานเฉพาะที่ 1 วิเคราะหตลาดดอกเหด็ ฟาง ผลลพั ธของงานเฉพาะนีค้ อื ขอมูลเพ่อื การตัดสินใจวา ความตอ งการของ ตลาดดอกเห็ดฟางเปนอยางไร จะตอ งผลิตดอยา งไรทีเ่ หมาะสมที่สุด งานเฉพาะท่ี 2 ผลิตดอกเห็ดฟางเพือ่ การจาํ หนา ย ผลลพั ธข องงานเฉพาะนี้ คอื ดอกเหด็ ฟางซ่งึ เปนผลผลติ ทตี่ อ งใหไ ดคณุ ภาพถึงขนั้ จําหนายไดตามท่ตี ลาดตอ งการ งานเฉพาะที่ 3 จําหนา ยเหด็ ฟางตามวิธีการตลาด ผลลัพธข องงานเฉพาะน้ี คือ การบริการ ทีส่ ามารถทําใหลูกคาพึงพอใจ ลกู คา (customer) ตามมาตรฐานสากลหมายถงึ ผูร บั การสง มอบเหด็ ฟางนี้ อาจเปน ผซู อื้ ตรง ผูขายตรง คนกลาง ผสู ง ออก ผบู ริโภค เปนตน. จากการวิเคราะหงานน้ีนบั วา มคี วามเหมาะสมพอสมควร แตกส็ ามารถปรับปรุงใหเกดิ ความยืดหยุนยง่ิ ขึน้ โดยเพ่มิ ขอบเขตของดอกเหด็ นอกเหนือจากเหด็ ฟาง ซงึ่ ไมทําใหก ารพฒั นาเนื้อหาของหลักสูตรนผ้ี ิดเพ้ียน ไปจากเดมิ มากนัก สิ่งแรก เนอ่ื งจากถึงแมด อกเห็ดฟางจะมคี วามตองการของตลาดทค่ี อ นขางสูงอยกู ็ตาม แตก็ ยังมีดอกเห็ดอ่ืนอยหู ลายชนิดนอกเหนอื จากเหด็ ฟางน้ี และอาจเปนคูแ ขงสาํ คญั หรอื มสี ว นแบงตลาด ดงั นั้น เพือ่ ใหเกดิ ความยืดหยนุ ทีจ่ ะทําใหเ กษตรกรมีทางเลอื กมากขนึ้ มขี อเสนอแนะไวด ังนี้ งานเฉพาะท่ี 1 วเิ คราะหต ลาดดอกเหด็ ฟาง ควรปรับเปน วิเคราะหต ลาดดอกเห็ด เนื่องจากในการวิเคราะหต ลาดดอกเหด็ มคี วามจําเปนที่ตอ งทราบขอ มลู ของดอกเห็ด หลายชนดิ ดังน้ันจึงตอ งการขอ มูลในเชิงเปรยี บเทียบเพอื่ การตัดสนิ ใจวา ความตองการ ของตลาดดอกเหด็ เปนอยางไร จะตอ งผลติ เห็ดพนั ธไุ หนบางและผลติ อยางไรทเ่ี หมาะที่สดุ งานเฉพาะที่ 2 ผลิตดอกเห็ดฟางเพ่ือการจําหนา ย คงไวอ ยา งเดมิ งานเฉพาะที่ 3 จําหนายเห็ดฟางตามวิธีการตลาด ควรปรบั เปน จําหนา ยดอกเห็ดตามวิธีการตลาด ขอเสนอแนะนี้ จะไมท ําใหโ ครงสรา งของสาระผิดเพย้ี นไป เน่ืองดว ยถา ดอกเห็ดที่จาํ หนา ย ของเกษตรกรมีนอกเหนอื กวาดอกเห็ดฟาง กจ็ ะทาํ ใหล ูกคา มีทางเลือก ดังน้ันไมวาลกู คา จะเลือกดอกเห็ดพันธุใด ผจู าํ หนายหรอื เกษตรกรยอ มไดป ระโยชนในทุกกรณี สง่ิ สุดทาย ในการปรับปรงุ กรอบของหนา ท่นี ี้ อาจเพิม่ รายการงานเฉพาะนอกเหนือจากเหด็ ฟาง เปน รายการที่ 4 หรือ เพิม่ ไปตามชนิดของดอกเห็ดตามความเหมาะสม แลวจัดใหเปนทางเลือกตาม ความตองการของผูเรยี นหรือทองถ่ิน อยางไรก็ตาม ตองไมลมื ปรับเปลยี่ นชื่ออาชีพและรายละเอยี ดของ หนาทใ่ี หสอดคลอ งกับรายการงานเฉพาะ น้นั คอื เปล่ยี นคาํ วา “เห็ดฟาง” เปน “เหด็ ” ดว ย ภาคผนวก 1.3 - 2

ขอ เสนอแนะในการเรมิ่ ตนเขียนองคประกอบของงานเฉพาะในการปฏบิ ัติงานวิเคราะหง านจนไดร ายการงานเฉพาะในหนาทแ่ี ลว จะตองมีการทวนสอบรายการของงานเฉพาะนัน้ จนม่ันใจวา แตละงานมคี วามเหมาะสมเพยี งพอ ทีจ่ ะกอใหเ กิดสมรรถนะและสามารถนําไปประกอบอาชีพได แลวจึงทําการวเิ คราะหงานเฉพาะในลําดบั ตอ ไป (ดเู อกสารเลม 1 ขอ 8.2 วิธีการหาขอมลู และแนวทางการวเิ คราะหส มรรถนะ) ในท่นี ไี้ ดยกตัวอยา ง งานเฉพาะท่ี 2 ผลิตดอกเหด็ ฟางเพอ่ื การจาํ หนา ย เพอ่ื หา ขั้นตอน (process/procedure) ในการ ผลติ ดอกเห็ดฟาง ภายใตเ งื่อนไข เพื่อจําหนา ย จากเงือ่ นไข “เพื่อจําหนาย” ในกรณีตัวอยา งนีจ้ ะเปนสงิ่ ท่ที ําใหข ้นั ตอนการผลิตและผลลทั ธท ่ีตองการมีความแตกตา งกนั ไป ตามเง่ือนไขทแ่ี ปรไปเปนอยา งอ่นื เชน เพือ่ ไวดเู ลน, เพื่อบริโภค, เพ่อื อตุ สาหกรรมสงออก, หรือ เพอื่ การวจิ ัย ฯลฯ ดังน้ันการกําหนดเงื่อนไขจงึ มีความจําเปน ยงิ่ ประการแรกก็คือเปนการวางกรอบงานใหคดิ ใหท ําไปในแนวทางเดียวกัน อกี ทงั้ เง่อื นไขนีเ้ องจะเปนส่ิงโนม นาํ ไปสขู น้ั ตอนและเกณฑการปฏบิ ตั งิ านทช่ี ดั เจนขึ้น ตัวอยางทเี่ ปน สาระเชงิ วชิ าการของการเพาะเหด็ ฟางดังตอ ไปน้ี ไดนาํ มาจากเอกสารของ ชาญยุติภาณุทัต. เทคนิคการเพาะเหด็ ฟาง. กรุงเทพฯ: กองสง เสรมิ พชื สวน, กรมสงเสริมการเกษตร, 2540.ก. ข้ันตอนการเพาะเห็ดฟางในโรงเรือน ขั้นตอนดังตอ ไปนี้เปนสว นหนึง่ ของการ ผลิตดอกเห็ดฟางเพอื่ การจาํ หนาย ซ่งึ จะมีกิจกรรมอืน่ นอกเหนอื จากน้ี 1) วางแผนเพาะเห็ดฟางในโรงเรอื น 2) หมักวัสดุที่ใชเ พาะ 3) ตีปนวสั ดุหมกั และเติมธาตุอาหารเสรมิ 4) นําวัสดหุ มกั ขึ้นช้ันเพาะเห็ด 5) เล้ยี งเช้อื ราอาหารเหด็ 6) อบไอน้ําฆาเชือ้ ราและศตั รพู ชื 7) จัดเตรียมเชอื้ เหด็ ฟางและการโรยเชอื้ เห็ดฟาง 8) ปรับอุณหภูมแิ ละสภาพอากาศภายในโรงเรอื น 9) ดแู ลพัฒนาการของดอกเหด็ และการเกบ็ ผลผลิต 10) ทําความสะอาดโรงเรอื นเพื่อเตรียมการเพาะเช้ือตอ ไปข. เกณฑก ารปฏบิ ตั งิ าน (performance criteria) เกณฑการปฏิบัติงานอาจพิจารณาได 2 สวน คอื สวนทเี่ ปนกระบวนการและสวนที่เปนผลลัพธหรอื ผลผลิต ในอาชีพดานการผลติ คาํ นึงถึงผลลพั ทซึ่งเปนผลผลิตหรือผลิตภัณฑ (outcome/product) เปน สําคัญ นั่นคือ ในการ ผลิตดอกเหด็ ฟางเพ่ือการจําหนา ย จะตอ งพิจารณาที่ ดอกเห็ดฟาง ซ่งึ เปน ผลผลิต วาไดตามเกณฑคณุ ภาพเพือ่ การจําหนา ยหรอื ไม แลว จงึ พิจารณาทกี่ ระบวนการทที่ ําใหด อกเหด็ ฟางนี้ สะอาด ปลอดภัย ไรสารพิษ และไมท าํ ลายสิง่ แวดลอ ม ผบู ริโภค (ในตางประเทศหลายประเทศ) อาจใช เกณฑข องตนเอง หรือ ISO หรือ HACCP เปนตวั กําหนดตามความเหมาะสม ภาคผนวก 1.3 - 3

สวนในการจัดการเรยี นการสอนหรอื การฝก อบรม จะถอื เอากระบวนการ/ขนั้ ตอน/การปฏิบตั ิ งาน (process/procedure) ในการผลิตดอกเห็ดฟางเพือ่ การจาํ หนา ย เปนสําคญั มากกวา ผลผลิตหรือผลิต ภัณฑ (outcome/product) น่นั คือ จะตอ งพิจารณาวา ในการผลิตดอกเห็ดฟางเพื่อการจําหนายน้นั ผูเรยี นจะ ตองมคี วามรู มีทกั ษะ และมเี จตคติอยางไรจากกระบวนการเรยี นการสอนหรอื การฝกอบรม ที่จะกอ ใหเกดิ ประสทิ ธผิ ลและประสิทธภิ าพตามท่ไี ดคาดหวังไวค. หลกั เกณฑก ารตัดสนิ ดอกเห็ดฟาง หลักเกณฑในการตัดสินดอกเห็ดฟางและนํ้าหนักคะแนนดงั ตวั อยางตอ ไปน้ี เปนเกณฑประเมนิ คณุ ภาพ ของดอกเห็ดฟาง จากความตอ งการของผูบริโภค โดยระบเุ ปนตัวบง ช้ี (indicator) เขียนแยกเปนรายการ/ รายละเอียด อีกทงั้ ไดกาํ หนดคะแนนหรือนํ้าหนัก เพ่อื การตคี ณุ คา (valuing) หรือใหน้ําหนัก (weighing) ที่ สามารถนําไปเปน ขอมูลท่ีเปน ประโยชนใ นการประเมินตอ ไป ในการเรยี นการสอนหรือการฝกอบรม อาจนาํ เกณฑดงั กลา วไปเปนสว นหน่งึ ในการประเมนิ ผลสมั ฤทธิ์ของผเู รยี นซ่ึงควรมที งั้ เกณฑก ารปฏบิ ตั ิ และเกณฑผ ลลัพธ หลักเกณฑการตดั สินเหด็ ฟาง และนา้ํ หนกั คะแนน (100 คะแนน) 1) ดอกเห็ดมีขนาดสม่ําเสมอ (ความสมา่ํ เสมอ 10 คะแนน) 2) สีของดอกตรงตามสายพันธ (สี 10 คะแนน) สีของเห็ดฟางตอ งมีสีธรรมชาตขิ องเห็ดฟาง ซ่ึงไดแ ก สีครีม สีน้ําตาล หรอื สเี ทาจนถึงสีน้าํ ตาลออ น 3) ขนาดของดอกข้ึนอยกู บั ชนดิ ของเหด็ (ขนาด 10 คะแนน) เชน • เห็ดฟางสด โคนกา นดอกกวา งไมต ํ่ากวา 3 เซนติเมตร ยาวไมตํา่ กวา 4 เซนติเมตร (ดอก ตูม) • เหด็ ฟางอุตสากรรม ขนาดดอกเล็ก กวา ง 1.5 – 2.5 เซนติเมตร ยาว 1.5 – 2.5 เซนตเิ มตร ขนาดดอกกลาง กวา ง 2.6 – 3.0 เซนติเมตร ยาว 2.6 – 4.0 เซนตเิ มตร ขนาดดอกใหญ กวางมากกวา 3.0 เซนตเิ มตร ยาวมากกวา 4.0 เซนตเิ มตร 4) เนือ้ ในดอกแนน (ความแนนเน้ือ 20 คะแนน) 5) ปราศจากตําหนิ (ตําหนิ 10 คะแนน) 6) ปราศจากโรคและแมลง (โรคและแมลง 20 คะแนน) 7) กล่นิ (กล่นิ 10 คะแนน) เปนกล่ินของเหด็ ฟาง ไมม ีกล่นิ นารังเกยี จใดปนอยู 8) ความสะอาด (ความสะอาด 10 คะแนน) ภาคผนวก 1.3 - 4