สื่อมัลติมีเดียวรรณคดี เรื่องนิราศภูเขาทอง สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

หน้า 143 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง นิรำศภเู ขำทอง เดือนสิบเอด็ เสรจ็ ธุระพระวสา รับกฐนิ ภญิ โญโมทนา ชลุ ีลาลงเรอื เหลอื อาลยั ออกจากวดั ทัศนาดอู าวาส เมือ่ ตรษุ สารทพระพรรษาไดอ้ าศยั สามฤดูอย่ดู ีไม่มีภัย มาจาไกลอารามเม่ือยามเยน็ โอ้อาวาสราชบุรณะพระวหิ าร แต่นน้ี านนบั ทิวาจะมาเห็น เหลือราลกึ นึกนา่ น้าตากระเด็น เพราะขุกเข็ญคนพาลมารานทาง จะยกหยบิ ธบิ ดเี ปน็ ท่ตี ั้ง กใ็ ช้ถงั แทนสดั เหน็ ขัดขวาง จึง่ จาลาอาวาสนริ าศร้าง มาอา้ งว้างวญิ ญาณ์ในสาคร

หน้า 144 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง ควำมแตกตำ่ งของกลอนสภุ ำพ กบั กลอนนริ ำศ ๏ บทหน่งึ มี 2 บาท บาทหน่ึงมี 4 วรรค ๏ บังคบั บทขึ้นต้นไม่เต็มบท (วรรคสดบั วรรครับ วรรครอง และ โดยขนึ้ ตน้ ดว้ ยวรรครับ วรรคส่ง) ๏ บงั คบั สมั ผัสแบบกลอนสุภาพ ๏ – คาสุดทา้ ยของวรรคท่ี 1 สมั ผสั กบั ๏ ไมจ่ ากดั ความยาวในการแตง่ คาท่ี 3 หรือคาท่ี 5 ของวรรคท่ี 2 ๏ เมือ่ จบตอ้ งลงท้ายด้วยคาวา่ “เอย” – คาสดุ ทา้ ยของวรรคที่ 2 สมั ผสั กบั คาสดุ ทา้ ยของวรรคท่ี 3 และคาท่ี 3 หรอื 5 ของวรรคที่ 4 – คาสุดท้ายของวรรคท่ี 4 สมั ผัสกบั คาสุดท้ายของวรรคท่ี 2 ในบท ถดั ไป เรียกวา่ สัมผสั ระหว่างบท

วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 145 รว่ มด้วย ชว่ ยคิด ปำกเปน็ เอกเหมือนเสกมนตรใ์ ห้คนเชอ่ื ฉลำดเหลือวำจำปรีชำฉำน จะกลำ่ วถอ้ ยร้อยคำไม่รำคำญ เป็นรำกฐำนเทดิ ตนพน้ ลำเคญ็ เลขเปน็ โทโบรำณท่ำนสง่ั สอน เร่งสังวรเวีย่ ไวใ้ ช่ว่ำเล่น กำรคำนวณควรชำนำญคูณหำรเป็น ชว่ ยให้เด่นดนี ักหนำร้ทู ำ่ คน

วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 146 เรอื่ งนำ่ รู้: วำ่ ด้วย “นิรำศ” กำรแตง่ นริ ำศ • หลกั ฐานปรากฏวา่ แต่งกนั มาต้ังแตส่ มัยกรุงศรีอยุธยา แตแ่ ตง่ รอยพระพทุ ธบาท สระบรุ ี : นิราศพระบาท ด้วยโคลง สว่ นสมัยรตั นโกสินทร์นยิ มแตง่ ด้วยกลอน เจดียภ์ ูเขาทอง : นิราศภูเขาทอง • สาเหตุที่แตง่ นิราศ สันนิษฐานวา่ เกดิ จากการเดินทางไกล การเดินทางสมยั ก่อน ถา้ เดินทางทางบกต้องใชเ้ กวยี น มา้ ช้าง หรือเดินเทา้ ถ้าเดนิ ทางทางน้า ใชเ้ รอื พายหรือเรอื แจว ซ่งึ ตอ้ งใช้เวลานาน กวีจงึ แตง่ นริ าศบรรยายเส้นทาง สถานที่ เหตกุ ารณ์ บุคคล และสง่ิ ที่ไดพ้ บเห็นควบคู่ไปกบั การครา่ ครวญ ถงึ นางอนั เป็นท่ีรกั ซ่ึงตนจากมา

หน้า 147 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง กจิ กรรม

หน้า 148 วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง ประโยชน์กำรแต่งกลอนนริ ำศ 1. ทแลาใะหผ้เกู กเิดน้ภือาคษวาามทใปี่ หร้นะณา่ ฟตี ั งไพเราะ ดว้ ยการเลือกสรรถอ้ ยคาให้มเี สียงสมั ผัส 2. เป็นผมู้ ีความรอบรู้ในการใช้ภาษา และเขา้ ใจความหมายของคาศัพท์ 3. เมกริดดคกวตากมทคอดิ ดรมิเราิม่ ถใึงนคกนารร่นุ สหรล้างงั แบบการประพนั ธช์ นดิ ตา่ งๆ จนกลายเป็น