สื่อมัลติมีเดียวรรณคดี เรื่องนิราศภูเขาทอง สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 44 สิน้ แผน่ ดินขอให้ส้นิ ชีวิตบ้าง อยา่ รูร้ ้างบงกชบทศรี เหลอื อาลยั ใจตรมระทมทวี ทกุ วนั นกี้ ็ซงั ตายทรงกายมา ถงึ บำ้ นงิวเห็นแตง่ ิว้ ละล่ิวสูง ไมม่ ฝี งู สัตวส์ งิ ก่งิ พฤกษา ดว้ ยหนามดกรกดาษระดะตา นึกกน็ ่ากลัวหนามขามขามใจ งว้ิ นรกสบิ หกองคลุ ีแหลม ดังขวากแซมเส้ียมแทรกแตกไสว ใครทาช้คู ู่ท่านคร้นั บรรลัย กต็ ้องไปปนี ต้นนา่ ขนพอง เราเกดิ มาอายุเพียงนี้แล้ว ยงั คลาดแคลว้ ครองตัวไมม่ ัวหมอง ทกุ วนั น้วี ปิ ริตผิดทานอง เจียนจะต้องปนี บ้างหรืออยา่ งไร

หน้า 45 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง ตดั สวาทตัดรกั มยิ ักไหว ถงึ เกำะใหญ่รำชครำมพอยามเย็น โอค้ ิดมาสารพดั จะตดั ขาด ระวงั ทั้งสตั วน์ ้าจะทาเข็ญ ถวลิ หวงั น่งั นกึ อนาถใจ เท่ียวซ่อนเร้นตีเรือเหลอื ระอา ดูห่างย่านบา้ นช่องทั้งสองฝง่ั เปน็ ทีอ่ ยผู่ ูร้ า้ ยไม่วายเวน้ เกาะใหญร่ าชสงคราม

หน้า 46 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง นิราศภเู ขาทอง ตอนท่ี 3 คา่ คนื ทางลดั กลางทอ้ งน้า ถึงท่าหน้าวดั พระเมรขุ า้ ม

นิราศภเู ขาทอง หน้า 47 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง คา่ คืนทางลดั กลางทอ้ งนา้ ถงึ ท่าหนา้ วดั พระเมรขุ า้ ม พระสุรยิ งลงลับพยบั ฝน ดูมวั มนมดื มดิ ทุกทศิ า ถงึ ทางลัดตดั ทางมากลางนา ท้ังแฝกคาแขมกกขึ้นรกเรีย้ ว เปน็ เงาง้าน้าเจง่ิ ดเู ว้ิงว้าง ทง้ั กวา้ งขวางขวญั หายไม่วายเหลยี ว เหน็ ดุ่มดุ่มหนมุ่ สาวเสียงกราวเกรยี ว ล้วนเรือเพรียวพร้อมหนา้ พวกปลาเลย เขาถ่อคล่องวอ่ งไวไปเป็นยดื เรอื เราฝืดเฝือมานิจจาเอ๋ย ต้องถอ่ คา้ ร่าไปทง้ั ไม่เคย ประเด๋ียวเสยสวบตรงเขา้ พงรก

หน้า 48 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง เรอื ขยอ้ นโยกโยนกะโถนหก นา้ คา้ งตกพร่างพรายพระพายพดั กลับถอยหลงั ร้งั รอเฝ้าถ่อถอน พอหยดุ ยงุ ฉู่ชมุ มารมุ กดั เงยี บสงัดสตั วป์ ่าคณานก ตอ้ งนัง่ ปดั แปะไปมไิ ดน้ อน ไม่เหน็ คลองต้องคา้ งอย่กู ลางทุ่ง เปน็ กลุ่มกล่มุ กลุ้มกายเหมือนทรายซัด แสนวิตกอกเอ๋ยมาอา้ งว้าง ในทุ่งกวา้ งเหน็ แตแ่ ขมแซมสลอน จนดกึ ดาวพราวพรา่ งกลางอัมพร กะเรียนรอ่ นร้องก้องเม่ือสองยาม ทั้งกบเขียดเกรียดกรีดจังหรีดเรื่อย พระพายเฉ่ือยฉิวฉิววะหวิวหวาม วังเวงจิตคดิ คะนึงราพงึ ความ ถึงเมือ่ ยามยงั อุดมโสมนสั

หน้า 49 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง อยแู่ วดล้อมหลายคนปรนนบิ ัติ ชว่ ยนั่งปดั ยงุ ใหไ้ มไ่ กลกาย สารวลกบั เพอื่ นรกั สะพรกั พรอ้ ม ระดะดอกบัวเผ่อื นเม่อื เดือนหงาย โอ้ยามเข็ญเห็นอยแู่ ต่หนูพัด ขา้ งหน้าทา้ ยถ่อมาในสาคร จนเดือนเดน่ เห็นนกกระจบั จอก ดนู า่ รกั บรรจงสง่ เกสร เห็นรอ่ งนา้ ลาคลองทง้ั สองฝา่ ย กา้ มกุ้งซ้อนเสยี ดสาหร่ายใตค้ งคา จนแจ่มแจง้ แสงตะวนั เหน็ พันธุผ์ กั เปน็ เหล่าเหล่าแลรายทั้งซ้ายขวา เหล่าบวั เผอ่ื นแลสล้างริมทางจร ดาษดาดูขาวดังดาวพราย สายติง่ แกมแซมสลับตน้ ตบั เตา่ กระจบั จอกดอกบวั บานผกา

หน้า 50 วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง โอ้เชน่ น้ีสกี าไดม้ าเห็น กรงุ เกา่ พระนครศรอี ยธุ ยา ท่มี เี รอื นอ้ ยน้อยจะลอยพาย ถึงตัวเราเลา่ ถ้ายังมีโยมหญงิ จะลงเลน่ กลางทุ่งเหมือนมุ่งหมาย คงจะใช้ใหศ้ ษิ ย์ที่ตดิ มา เที่ยวถอนสายบวั ผันสันตะวา นจ่ี นใจไมม่ ีเท่าข้ีเลบ็ ไหนจะนงิ่ ดูดายอายบปุ ผา พอรอนรอนออ่ นแสงพระสรุ ิยน อุตสา่ ห์หาเอาไปฝากตามยากจน ขเี้ กยี จเก็บเลยทางมากลางหน ถงึ ตาบลกรุงเกำ่ ยง่ิ เศรา้ ใจ

หน้า 51 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง มาทางทา่ หน้ำจวนจอมผรู้ งั้ คิดถึงคร้งั ก่อนมานา้ ตาไหล จะแวะหาถ้าทา่ นเหมือนเมือ่ เปนไวย ก็จะไดร้ บั นิมนต์ขึ้นบนจวน แตย่ ามยากหากวา่ ถ้าทา่ นแปลก อกมแิ ตกเสยี หรอื เราเขาจะสรวล เหมือนเขญ็ ใจใฝ่สงู ไม่สมควร จะตอ้ งม้วนหน้ากลบั อัประมาณ

วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง หน้า 52 มาจอดทา่ หน้าวัดพระเมรขุ ำ้ ม ริมอารามเรือเรียงเคยี งขนาน บา้ งข้ึนลอ่ งรอ้ งลาเล่นสาราญ ทัง้ เพลงการเกย้ี วแก้กนั แซ่เซง็ บ้างฉลองผา้ ป่าเสภาขับ ระนาดรับรวั คลา้ ยกับนายเส็ง มีโคมรายแลอร่ามเหมอื นสามเพ็ง เม่ือคราวเครง่ กม็ ิใคร่จะไดด้ ู ไอ้ลาหนึง่ ครง่ึ ทอ่ นกลอนมนั มาก ช่างยาวลากเลือ้ ยเจื้อยจนเหน่ือยหู ไม่จบบทลดเลี้ยวเหมือนเงีย้ วงู จนลกู ค่ขู อทเุ ลาวา่ หาวนอน

หน้า 53 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง ดึกสงดั เงยี บหลับลงกับหมอน อ้ายโจรจรจจู่ ้วงเขา้ ล้วงเรอื ได้ฟังเล่นต่างต่างที่ข้างวดั มันดาลอ่ งนา้ ไปช่างไวเหลอื ประมาณสามยามคล้าในอัมพร เหมือนเนอ้ื เบ้ือบ้าเลอะดเู ซอะซะ นาวาเอยี งเสยี งกุกลกุ ข้นึ ร้อง ไม่เสยี ของขาวเหลอื งเครือ่ งอฏั ฐะ ไม่เหน็ หนา้ สานศุ ิษย์ทีช่ ดิ เช้อื ชัยชนะมารได้ดังใจปอง แตห่ นูพัดจัดแจงจุดเทียนสอ่ ง ดว้ ยเดชะตบะบญุ กับคุณพระ

วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 54 นิราศภเู ขาทอง ตอนที่ 4 รุ่งเชา้ วนั พระ เข้าสกั การะพระเจดยี ภ์ เู ขาทอง

นิราศภเู ขาทอง หน้า 55 วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง รุ่งเช้าวนั พระ เข้าสกั การะพระเจดยี ภ์ เู ขาทอง ครน้ั รุ่งเช้าเข้าเป็นวันอุโบสถ เจริญรสธรรมาบชู าฉลอง ไปเจดีย์ที่ชือ่ ภเู ขำทอง ดสู งู ล่องลอยฟา้ นภาลัย อยู่กลางทงุ่ รงุ่ โรจน์สันโดษเดน่ เปน็ ที่เล่นนาวาคงคาใส ทีพ่ ื้นลานฐานบัทมถ์ ัดบันได คงคงไหลลอ้ มรอบเป็นขอบคัน มีเจดียว์ ิหารเปน็ ลานวดั ในจังหวดั วงแขวงกาแพงกนั้ ทอ่ี งคก์ อ่ ยอ่ เหลยี่ มสลับกนั เป็นสามช้นั เชงิ ชานตระหง่านงาม

วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 56 บันไดมีสี่ดา้ นสาราญรืน่ ตา่ งชมช่ืนชวนกันขึน้ ชนั้ สาม ประทักษิณจินตนาพยายาม ได้เสรจ็ สามรอบคานับอภวิ นั ท์ มีห้องถา้ สาหรบั จดุ เทียนถวาย ดว้ ยพระพายพดั เวียนอยู่เหยี นหัน เป็นลมทกั ขณิ าวรรตน่าอัศจรรย์ แต่ทกุ วนั นชี้ ราหนักหนานกั ทั้งองค์ฐานรานร้าวถึงเกา้ แฉก เผลอแยกยอดสุดก็หลุดหัก โอเ้ จดียท์ ่สี รา้ งยงั รา้ งรกั เสยี ดายนักนกึ น่าน้าตากระเด็น กระนี้หรือชื่อเสยี งเกียรติยศ จะมหิ มดล่วงหน้าทันตาเหน็ เปน็ ผ้ดู มี ีมากแลว้ ยากเย็น คิดกเ็ ป็นอนจิ จังเสียทั้งนน้ั

หน้า 57 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง บรรจุธาตุทีต่ ัง้ นรังสรรค์ เปน็ อนนั ตอ์ านสิ งสด์ ารงกาย ขอเดชะพระเจดยี ์คริ ีมาศ ใหบ้ ริสุทธสิ์ มจติ ท่ีคดิ หมาย ข้าอุตส่าห์มาเคารพอภวิ ันท์ แสนสบายบรบิ ูรณป์ ระยรู วงค์ จะเกิดชาติใดใดในมนุษย์ ให้ชนะใจไดอ้ ยา่ ใหลหลง ทั้งทุกขโ์ ศกโรคภยั อย่าใกล้กราย ทัง้ ใหท้ รงศีลขันธ์ในสนั ดาน ทัง้ โลโภโทโสและโมหะ อย่าเมามัวหมายรักสมัครสมาน ขอฟงุ้ เฟ่ืองเรอื งวชิ าปญั ญายง ตราบนิพพานชาตหิ นา้ ใหถ้ าวร อีกสองส่งิ หญิงร้ายและชายช่ัว ขอสมหวังตงั้ ประโยชน์โพธิญาณ

วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 58 พอกราบพระปะดอกปทมุ ชาติ พบพระธาตสุ ถติ ในเกสร สมถวลิ ยินดชี ลุ ีกร ประคองช้อนเชิญองคล์ งนาวา กับหนูพัดนมัสการสาเรจ็ แลว้ ใส่ขวดแก้ววางไวใ้ กล้เกศา มานอนกรงุ รุ่งขึ้นจะบชู า ไม่ปะตาตนั อกย่งิ ตกใจ แสนเสียดายหมายจะชมบรมธาตุ ใจจะขาดคดิ มาน้าตาไหล โอบ้ ญุ นอ้ ยลอยลบั ครรไลไกล เสียน้าใจเจียนจะดน้ิ ส้ินชีวนั สดุ จะอยดู่ ูอนื่ ไมฝ่ ืนโศก กาเริบโรครอ้ นฤทัยเฝา้ ใฝ่ฝัน พอตรตู่ รู่สุรยิ ์ฉายขน้ึ พรายพรรณ ให้ลอ่ งวันหน่งึ มาถงึ ธานี

หน้า 59 วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวหิ าร ประทบั ทา่ น่าอรุณอำรำมหลวง คอ่ ยสรา่ งทรวงทรงศีลพระชินสหี ์ นิราศเร่อื งเมืองเกา่ ของเราน้ี ไว้เป็นทีโ่ สมนสั ทศั นา

หน้า 60 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง ทงั้ สถปู บรมธาตพุ ระศาสนา ตามภาษาไมส่ บายพอคลายใจ ด้วยได้ไปเคารพพระพทุ ธรปู แรมนริ าศรา้ งมิตรพิสมยั เป็นนสิ ยั ไว้เหมอื นเตอื นศรทั ธา ตามวสิ ัยกาพยก์ ลอนแต่ก่อนมา ใชจ่ ะมที ่รี ักสมคั รมาด สารพัดเพียญชนงั เคร่อื งมังสา ซง่ึ ครวญครา่ ทาทพี ิรพ้ี ไิ ร ตอ้ งโรยหน้าเสยี สักหนอ่ ยอรอ่ ยใจ เหมือนแม่ครัวคั่วแกงพะแนงผัด อยา่ นกึ นินทาแกลง้ แหนงไฉน อนั พรกิ ไทยใบผักชีเหมือนสีกา จึงรา่ ไรเรือ่ งรา้ งเล่นบา้ งเอย ฯ จงทราบความตามจรงิ ทกุ สง่ิ ส้นิ นกั เลงกลอนนอนเปลา่ ก็เศร้าใจ

ข้อควรร้ หน้า 61 วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง สนุ ทรภู่ แต่งนิราศขึ้นในขณะบวชเป็นพระภิกษุ จากเนื้อหาในเรื่อง ไม่ได้หมายความว่าสุนทรภูม่ คี นรัก หรือพ่ึงจากคนรักมา แตท่ ่ีมีการกล่าวถึง ผู้หญิงก็เพราะเป็นธรรมเนียมการแต่งนิราศแต่โบราณ เพ่ือให้ผู้อ่ำนเกิด อรรถรสนน่ั เอง ดังท่สี ุนทรภูไ่ ดป้ ระพนั ธบ์ อกไวใ้ นชว่ งท้ายของเรือ่ ง คอื เหมือนแม่ครัวคั่วแกงพะแนงผัด สารพดั เพียญชนงั เคร่อื งมงั สา อันพริกไทยใบผักชีเหมอื นสีกา ตอ้ งโรยหน้าเสยี สกั หน่อยอรอ่ ยใจ จงทราบความตามจรงิ ทุกสงิ่ สน้ิ อยา่ นกึ นินทาแกลง้ แหนงไฉน นักเลงกลอนนอนเปลา่ ก็เศรา้ ใจ จึงร่าไรเร่อื งรา้ งเลน่ บา้ งเอย ฯ

หน้า 62 วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง - กำรเดนิ ทำงคร้ังน้ีมีใครรว่ มทำงไปกบั สุนทรภบู่ ำ้ ง หนพู ดั บุตรชายของสนุ ทรภกู่ ับแม่จัน ภรรยาคนแรกของสนุ ทรภู่ - สุนทรภ่นู อ้ ยใจในโชคชะตำของตนเองเรอื่ งใดบำ้ ง แนวคำตอบ น้อยเนือ้ ต่าใจวาสนาของตนเอง ด้วยหมดทพ่ี งึ่ หลังจากรชั กาลท่ี 2 สิ้นพระชนม์ และไม่มีใครกลา้ อปุ ถมั ภ์

หน้า 63 วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง นิราศภูเขาทอง สนุ ทรภูแ่ ตง่ ขึน้ เพอื่ บันทึกเร่ืองราวและสิง่ ทีพ่ บเหน็ ขณะเดนิ ทางจากวัดราชบรุ ณะ กรงุ เทพมหานคร เพื่อไปนมสั การเจดยี ์ ภเู ขาทองที่จงั หวัดพระนครศรอี ยุธยา มกี ารถ่ายทอดวถิ ีชีวิตความเปน็ อยู่ ของผูค้ นในอดีต ด้วยวธิ กี ารเลา่ เร่อื งและการใช้สานวนภาษาทด่ี เี ยี่ยม การจดบันทกึ การเดนิ ทางเป็นส่งิ ท่ีดี ชว่ ยจดจาเรื่องราวและสง่ิ ตา่ ง ๆ ทพ่ี บเหน็ ขณะเดินทาง ซ่ึงสามารถนามาใช้ประโยชนไ์ ด้

หน้า 64 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง สื่อมัลตมิ ีเดยี ประกอบ

หน้า 65 วรรณคดี เรือ่ งนริ าศภเู ขาทอง ดู คลปิ วดี ีโอแลว้ ตอบคาถาม

หน้า 66 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง นักเรยี นดคู ลปิ วดิ โี อแลว้ รสู้ ึกอยา่ งไร เราสามารถศกึ ษาสถานทสี่ าคญั ไดอ้ ยา่ งไร การรจู้ กั สถานทส่ี าคญั มปี ระโยชนห์ รอื ไม่

แผนท่กี ารเดนิ ทาง หน้า 67 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง นริ าศภูเขาทอง นิรำศภูเขำทอง

วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 68 ทางผา่ นไปภเู ขาทอง ชื่อสถำนท่ีในนิรำศภเู ขำทอง 1. วัดราชบุรณราชวรมหาวิหาร 2. พระบรมมหาราชวัง ทางผา่ นไปภเู ขาทอง 3. หนา้ แพ 7. บางจาก 4. หอพระอฐั ิ 8. บางพลู 5. วัดประโคนปกั 9. บางพลัด 6. โรงเหลา้ 10. บางโพ 11. บ้านญวน 12. วดั เขมาภิรตาราม

วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 69 ทางผา่ นไปภเู ขาทอง ช่อื สถำนทใ่ี นนริ ำศภเู ขำทอง 13. ตลาดแกว้ 14. แขวงนนทบรุ ี ทางผ่านไปภเู ขาทอง 15. ตลาดขวัญ 16. บางธรณี 20. บางเด่ือ 17. ปากเกร็ด 21. บางหลวงเชิงราก 18. บางพดู 22. สามโคก 19. บา้ นใหม่ 23. บา้ นงิว้ 24. จวนเจ้าเมือง 25. กรงุ เกา่ 26. วดั หน้าพระเมรุ 27. วัดอรุณราชวราราม

วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 70 กิจกรรม ตำมรอยสถำนท่นี ริ ำศภเู ขำทอง 1. จบั สลากหมายเลข แลว้ สารวจว่าหมายเลขตรงกบั สถานทใี่ ด ในนิราศภูเขาทองทอง บนสอื่ Power point 2. ดาเนินการศกึ ษาคน้ คว้าข้อมูลเกย่ี วกบั สถานทที่ ต่ี นเองได้รับ จากเว็บไซต์แหล่งความรตู้ ่าง ๆ 3. บนั ทึกขอ้ มลู ลงในงานทแี่ จกให้ 4. นาผลงานของตนเองมาตดิ ไวท้ ่กี ระดาษชารท์ ท่ีแสดงแผนที่การ เดินทางไปเจดยี ์ภูเขาทอง ใหต้ รงตามหมายเลขของตนเอง 5. ศกึ ษาแลกเปลี่ยนเรียนรูผ้ ลงานของเพ่อื น ๆ

หน้า 71 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง ตวั อยา่ งการนาเสนอขอ้ มูลสถานที่ หน้าถัดไปนะครบั

หน้า 72 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง ประวตั โิ ดยยอ่ วัดรำชบุรณรำชวรวิหำร กรุงเทพมหำนคร เป็นวัดโบราณ เดิมชื่อว่า วดั เลยี บ ต้ังอยู่ในเขตกาแพงพระนครแถบพาหุรัด พระสัมพันธวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรม หลวงเทพหรริ กั ษ์ ทรงปฏิสงั ขรณ์ พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟ้าจฬุ าโลกมหาราช ทรงช่วยในการปฏิสังขรณ์ด้วย เมื่อปฏิสังขรณ์เสร็จแล้วรัชกาลที่ 1 พระราชทาน นามใหม่ว่า วัดรำชบุรณะ ต่อมาพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย โปรดให้ถอนสีมาเก่าแล้วทรงสร้างพระอุโบสถและพระวิหารใหม่ ถึงรัชกาลที่ 3 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้สร้างพระปรำงค์องค์ใหญ่ และใน รชั กาลต่อ ๆ มาก็ทรงปฏสิ ังขรณเ์ พ่มิ เตมิ อีกบา้ ง สุนทรภู่ก่อนออกเดินทางไปนมัสการเจดีย์ภูเขาทอง จาพรรษาอยู่ ณ วัดนี้ เพราะฉะนั้นจุดเริ่มต้นของนิรำศภูเขำทองของท่าน จึงเริ่มออกเรือจาก วดั ราชบูรณะเปน็ อนั ดับแรก

หน้า 73 เกมคน้ หาสถานที่วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง บางซ่ือ จวนเ✓จ้าเมือง สา✓มโคก เกาะเกดิ สา✓มโคก โรงเห✓ล้า สามเสน บางซ่อน บ้า✓นงวิ้ บางขวาง บ้าน✓ญวน บ่อโศก

หน้า 74 วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง ประโยชนข์ องการรู้จักสถานที่สาคญั 1. ไดท้ ราบความเป็นมา 2. ไดเ้ รยี นรู้ เกดิ ความรู้ ความเขา้ ใจ ศลิ ปะวฒั นธรรม และ เกีย่ วกับสถานทีส่ าคัญ ประเพณีของทอ้ งถนิ่ 3. ไดน้ าเสนอขอ้ มลู 4. ไดแ้ ลกเปลยี่ น แหล่งทอ่ งเทยี่ วสาคญั มุมมอง ประสบการณ์ ของประเทศไทย และทัศนคตติ อ่ ผอู้ ่นื

หน้า 75 วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง สื่อมลั ติมีเดียประกอบ

หน้า 76 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง แสนวติ กอกเอ๋ยมาอา้ งวา้ ง คาถาม ในทงุ้ กวา้ งเหน็ แตแ่ ขมแซมสลอน จนดกึ ดาวพราวพรา่ งกลางอมั พร - พบคาศัพทเ์ กี่ยวกับสตั ว์ชนิดใด กระเรยี นรอ่ นรอ้ งกอ้ งเมอ่ื สองยาม - สตั วช์ นิดนนั้ มลี กั ษณะอยา่ งไร - เราจะรรู้ ายละเอยี ดของสตั วไ์ ด้ อย่างไร

วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง กิจกรรมหน้า 77 ถอดรหสั คำศัพท์นริ ำศภเู ขำทอง 1. แบ่งกลุ่มออกเป็น 4 กลุ่ม แบบคละความสามารถ 2. สง่ ตวั แทนออกมาจบั สลาก เลอื กกลุ่มคาศพั ทใ์ นนริ าศภเู ขาทอง 3. ช่วยกนั ค้นคว้าหาความหมายของคาศพั ท์ จากแหลง่ เรยี นร้ตู า่ ง ๆ 4. เขียนอธิบายคาศพั ทใ์ นรปู แบบแผนผงั ความคิด (Mind mapping) ลงกระดาษชารท์ พร้อมทง้ั ตกแต่งให้สวยงาม 5. นาเสนอความหมายคาศัพทห์ น้าช้ันเรียน กลุม่ ละ 3 นาที 6. นาผลงานมาตดิ ไวท้ ีห่ นา้ ห้องเรียน เพ่อื แลกเปลย่ี นเรยี นรู้กับกลุ่มอน่ื 7. ศึกษาคาศพั ท์ จานวน 5 คา จากกล่มุ ของเพอื่ น แลว้ บนั ทกึ ลงในใบงาน 8. รว่ มกันสรปุ ความรู้และประโยชน์ท่ไี ด้รบั จากการศึกษาคาศัพท์

เรำจะคน้ หำควำมหมำย หน้า 78 วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง คำศพั ทไ์ ด้จำกทไี่ หนบ้ำง พจนานกุ รม แอปพลเิ คชนั่ เว็บไซตต์ ่าง ๆ Thai Dictionary

วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 79 QR Code แสกนคำศพั ทใ์ นนิรำศภูเขำทอง คาศัพท์ คาศพั ท์ คาศพั ท์ คาศัพท์ กล่มุ ที่ 1 กล่มุ ที่ 2 กล่มุ ที่ 3 กล่มุ ที่ 4

คาศพั ทใ์ นนริ าศภเู ขาทอง หน้า 80 วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง ท่ี คาศพั ท์ ความหมาย 1 กก ชอ่ื พรรณไมช้ นิดหน่ึง ข้ นึ ในที่ลุม่ แฉะมหี ลำยชนิด ลำตน้ ใชท้ อหรือสำนเส่ือ 2 กระเรียน นกใหญช่ นิดหนึ่ง คอยำว ขำยำว ปี กกวำ้ ง หำงกวำ้ งและส้นั หำกินตำมที่รำบลุ่ม กินพชื แมลง และสตั วเ์ ล็ก ๆ ไมช่ อบกนิ ปลำ บำงคร้งั เรียกวำ่ นกกำเรียน 3 กำ้ มกุง้ ช่อื พนั ธุไ์ มพ้ ุม่ ชนิดหนึ่ง มีลำตน้ ตรง กง่ิ มีสี่เหลี่ยมและมีหนำมแหลมเล็ก ออกดอก เป็ นกระจกุ สีชมพหู รือแดงอมเหลือง ปลูกเป็ นไมป้ ระดบั 4 เกรียด เสียงเขียดรอ้ ง 5 ขวำก ไมห้ รือเหล็กมปี ลำยแหลม สำหรบั ปักหรือโปรยเพือ่ ดกั หรือใหต้ ำ ผูผ้ ่ำนเขำ้ ไป 6 แขม ชื่อไมล้ ม้ ลุกชนิดหนึ่ง ข้ นึ ตำมชำยน้ำ มรี สขม 7 ขอ้ ง เคร่ืองจกั สำนสำหรบั ใสป่ ลำ ปู

คาศัพทใ์ นนริ าศภเู ขาทอง หน้า 81 วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง ที่ คาศพั ท์ ความหมาย 8 คนั โพง เครื่องวดิ น้ำ มีคนั ถือยำว 9 ครึ่งท่อน ชอื่ เพลงพ้ ืนบำ้ นชนิดหน่ึง 10 คำ ช่อื หญำ้ ชนิดหนึ่ง ใบคำยแข็ง เอำมำทำเป็ นตบั มุงหลงั คำ 11 คริ ีมำศ ภูเขำทอง (คริ ี หมำยถึง ภูเขำ, มำศ หมำยถึง ทอง) 12 เครื่องมงั สำ เคร่ืองปรุงประเภทเน้ ือสตั ว์ 13 เครื่องอฏั ฐะ หมำยถึง เครื่องอฐั บริขำร เป็ นเคร่ืองใชส้ อยสำหรบั ภิกษุมี 8 อยำ่ ง คือ สบง จวี ร สงั ฆำฏิ ประคดเอว บำตร มดี โกนหรือมีดตดั เล็บ เขม็ และกระบอกหรือหมอ้ กรองน้ำ

คาศัพทใ์ นนริ าศภเู ขาทอง หน้า 82 วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง ที่ คาศพั ท์ ความหมาย 14 จบั เขมำ่ วธิ ีแตง่ ผมของผูห้ ญิงสมยั โบรำณ โดยกำรนำเขมำ่ ผสมน้ำมนั ตำนีทำไรผมใหด้ ำ 15 ทกั ษิณำวรรต กำรเวยี นขวำ (เวยี นไปทำงขวำตำมเขม็ นำฬิกำ) 16 ฐำนบทั ม์ หรือ ฐำนปัทม์ เป็ นองคป์ ระกอบสำคญั ทำงโครงสรำ้ งของเจดียท์ ำหนำ้ ท่ีรบั น้ำหนักหรือใชเ้ สริมองคเ์ จดียใ์ หด้ ูสูงข้ ึน เหตุท่ีเรียกวำ่ ฐำนปัทม์ เน่ืองจำกฐำน 17 ตบะ ชนิดน้ ีมกั กอ่ เป็ นรูปบวั หงำย และบวั ควำ่ (ปัทม์ แปลวำ่ ดอกบวั ) 18 ตกประดำษ กำรบำเพญ็ ใหก้ เิ ลสเบำบำงลง 19 ตรุษ ส้ ินวำสนำ ตกตำ่ คำวำ่ ตรุษ เป็ นภำษำทมิฬ แปลวำ่ กำรส้ ินปี ซ่ึงตรุษไทยกำหนด ตำมจนั ทรคติตรงกบั วนั แรม 15 คำ่ เดือน 4

คาศัพทใ์ นนริ าศภเู ขาทอง หน้า 83 วรรณคดี เรือ่ งนริ าศภเู ขาทอง ท่ี คาศพั ท์ ความหมาย 20 ตบั เต่ำ ชอื่ ไมน้ ้ำชนิดหน่ึง ใบหนำกลม ดอกสีมว่ งออ่ นปนขำว ข้ ึนตำมนำขำ้ วหรือที่มีน้ำขงั ใบใชร้ บั ประทำนเป็ นผกั ผกั อีแปะ กเ็ รียก 21 ตีเรือ ชงิ ของในเรือ 22 ถ่อคำ้ ไมส้ ำหรบั ค้ำใหเ้ รือเดิน 23 ทศพล ผูม้ กี ำลงั 10 ประกำร ซึ่งหมำยถึง พระพทุ ธเจำ้ 24 ธิบดี มำจำก อธิบดี หมำยถึง ผูเ้ ป็ นใหญ่ ผูป้ กครอง ในที่น้ ีหมำยถึง ผูป้ กครองคณะสงฆ์ 25 นรงั สรรค์ ท่ีมีผูส้ รำ้ งข้ ึน 26 นอนกรุง นอนคำ้ งท่ีกรุงเกำ่ 27 นิโรธ ควำมดบั ทุกข์

คาศพั ทใ์ นนริ าศภเู ขาทอง หน้า 84 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง ท่ี คาศพั ท์ ความหมาย 28 นิพพำน กำรดบั สนิทของกเิ ลสและกองทุกข์ ในควำมวำ่ “ตรำบนิพพำนชำติหนำ้ ใหถ้ ำวร” และในบำงบทยงั ใชใ้ นควำมหมำยวำ่ สวรรคตหรือตำย ในควำมวำ่ “พระนิพพำน 29 บรมธำตุ ปำนประหนึ่งศีรษะขำด 30 บำทบพิตรอดิศร กระดูกของพระพุทธเจำ้ 31 ประดำษ พระมหำกษัตริย์ ในท่ีน้ ีหมำยถึง พระบำทสมเด็จพระพุทธเลิศหลำ้ นภำลยั 32 ประทกั ษิณ ตำ่ ชำ้ หมำยถึง ส้ ินวำสนำ กำรเดินเวยี นตำมเข็มนำฬิกำ โดยใหส้ ่ิงท่ีเรำนับถือหรือผูท้ ี่เรำนับถืออยทู่ ำงขวำ 33 แปดหมื่นสี่พนั ของผูเ้ วยี น จำนวนพระพิมพใ์ นวดั ซึ่งมจี ำนวนเท่ำกบั ขอ้ ธรรมในพระไตรปิ ฎก 84,000 ขอ้

คาศพั ทใ์ นนริ าศภเู ขาทอง หน้า 85 วรรณคดี เร่อื งนริ าศภเู ขาทอง ท่ี คาศพั ท์ ความหมาย 34 ผ่ำนเกลำ้ พระเจำ้ แผ่นดิน 35 ผ่ำนบุรินทร์ ปกครองเมอื ง 36 ผูกโบสถ์ ผูกพทั ธสีมำ คือ กำรกำหนดเขตโบสถ์ โดยมีหลกั หนิ หรือใบเสมำเป็ นเคร่ืองหมำย 37 ผูร้ ้งั หมำยถึง ตำแหน่งผูร้ กั ษำกำรหวั เมอื งต่ำง ๆ ในสมยั โบรำณ 38 ผำ้ แพรดำรำ่ ผำ้ แพรที่ยอ้ มดว้ ยผลของมะเกลือ ซ่ึงเป็ นตน้ ไมข้ นำดใหญ่ ผลดิบใชย้ อ้ มผำ้ ใหเ้ ป็ น สีดำ แลว้ นำไปอบรำ่ ใหม้ ีกลิ่นหอม มะเกลือ ช่ือหญำ้ ชนิดหนึ่ง ข้ ึนเป็ นกอ ใบใชม้ งุ หลงั คำ รำกใชท้ ำยำ 39 แฝก วนั ออกพรรษำ ตรงกบั วนั ข้ ึน 15 คำ่ เดือน 11 40 พระวสำ ตำแหน่งมหำดเล็กระดบั หวั หมนื่ 41 พระจม่ืนไวย

คาศพั ทใ์ นนริ าศภเู ขาทอง หน้า 86 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง ท่ี คาศพั ท์ ความหมาย 42 พระเจดียค์ ีรีมำศ พระเจดียภ์ ูเขำทอง 43 พระธำตุ กระดูกของพระพทุ ธเจำ้ 44 พระพมิ พ์ พระเครื่องที่สรำ้ งข้ ึนตำมแบบแมพ่ มิ พ์ 45 พระพุทธเจำ้ หลวง คำเรียกชือ่ พระมหำกษัตริย์ ในที่น้ ีหมำยถึง พระบำทสมเด็จพระพุทธเลิศหลำ้ นภำลยั 46 พระวสำ ฤดูฝน 47 โพธิญำณ ควำมรูท้ ่ีทำใหส้ ำเร็จเป็ นพระพทุ ธเจำ้ 48 โพงพำง เคร่ืองมอื ดกั ปลำชนิดหนึ่ง เป็ นถุงตำขำ่ ยรูปยำวรี ใชผ้ ูกกบั เสำใหญ่ 2 ตน้ ท่ีปักขวำงลำน้ำ สำหรบั จบั ปลำ กุง้ ทุกชนิด

คาศพั ทใ์ นนริ าศภเู ขาทอง หน้า 87 วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง ท่ี คาศพั ท์ ความหมาย 49 เพียญชนัง มำจำกคำวำ่ พยญั ชนะ หมำยถึง กบั ขำ้ วประเภทนึ่ง ตม้ เป็ นตน้ 50 ภิญโญ ยงิ่ ข้ นึ ไป 51 มว้ นหน้ำ ซ่อนหนำ้ เพรำะควำมอำย 52 มลุ ิกำ มหำดเล็กหรือผูอ้ ยใู่ ตบ้ งั คบั บญั ชำ 53 โมทนำ พลอยยนิ ดี 54 โมหะ โมโห โกรธ 55 มะเกลือ ชือ่ ไมต้ น้ ขนำดใหญ่ แกน่ ดำ ผลดิบใชย้ อ้ มผำ้ ใหเ้ ป็ นสีดำและใชท้ ำยำได้ 56 ยอ่ เหล่ียม วธิ ียอ่ มุมไมห้ รือส่ิงกอ่ สรำ้ งดว้ ยอิฐปนู ใหเ้ ป็ นมุมละ 3 หยกั หรือมำกกวำ่ 57 ระดะ เกลื่อนกล่น

คาศพั ทใ์ นนริ าศภเู ขาทอง หน้า 88 วรรณคดี เรอ่ื งนริ าศภเู ขาทอง ท่ี คาศพั ท์ ความหมาย 58 รุกขมลู โคนตน้ ไม้ 59 วสำ มำจำกคำวำ่ วสั สะ แปลวำ่ ฤดูฝน เสร็จธุระพระวสำ สุนทรภูห่ มำยถึงออกพรรษำ 60 ไวย ในขอ้ ควำม “จะแวะหำถำ้ ท่ำนเหมอื นเมื่อเป็ นไวย” หมำยถึง พระจมื่นไวยวรนำถ (เผือก) ซึ่งเป็ นเพื่อนของสุนทรภู่ต่อมำไดร้ บั พระรำชทำนบรรดำศกั ด์ิ 61 เรือเพรียว เป็ นพระยำไชยวชิ ิต เจำ้ เมืองกรุงเกำ่ เรือขดุ รูปคลำ้ ยเรือแขง่ แต่ขนำดเล็กกวำ่ หวั ยำวทำ้ ยส้นั เป็ นเรือท่ีขนุ นำง 62 ลมทกั ษิณำวรรต หรือผูม้ ีฐำนะดีนิยมใชก้ นั ในสมยั โบรำณ 63 โลโภโทโส ลมที่พดั เวยี นขวำ เชือ่ กนั วำ่ เป็ นสิริมงคล โลภ โกรธ หลง

คาศัพทใ์ นนริ าศภเู ขาทอง หน้า 89 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง ท่ี คาศพั ท์ ความหมาย 64 สถูป สิ่งกอ่ สรำ้ งสำหรบั บรรจุของควรบชู ำ มกี ระดูกของพระพุทธเจำ้ และพระอรหนั ต์ เป็ นตน้ บำงท่ีใชเ้ ขำ้ คูก่ บั คำวำ่ เจดีย์ เป็ นสถูปเจดีย์ 65 สรำ้ งพรต บำเพญ็ พรต ในท่ีน้ ีหมำยถึง บวชเป็ นพระ 66 สวบ เสียงกรบั เสียงคนหรือยำ่ ไปบนใบไมห้ รือส่ิงที่ทำใหเ้ กิดเสียงเช่นน้ัน 67 สดั ช่อื มำตรำตวงโบรำณ รูปทรงกระบอก ใชต้ วงขำ้ ว 68 สงั วำส กำรอยรู่ ว่ มกนั 69 สำรท เทศกำลทำบุญในวนั ส้ ินเดือน 10 70 สำยติ่ง ช่ือไมน้ ้ำชนิดหนึ่ง กินได้ บวั สำยต่ิง หรือบวั สำยต่ิง กเ็ รียก 71 สนั ตะวำ ชื่อไมน้ ้ำชนิดหน่ึง ใบออ่ น และยอดออ่ นกินได้

คาศัพทใ์ นนริ าศภเู ขาทอง หน้า 90 วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง ท่ี คาศพั ท์ ความหมาย 72 สำรวล แผลงมำจำก สรวล หมำยถึง ร่ืนเริง 73 สี่หมนื่ สองแสน เป็ นกำรคิดควำมลึก หรือควำมหนำของแผ่นดินตำมควำมเช่อื ในไตรภูมพิ ระรว่ ง ท้งั แดนไตร เปล่ียนท่ำทำง พลิกแพลง 74 เหียนหนั อำย 75 อปั ระมำณ พนักงำนอำ่ นเขยี นในเวลำทรงพระรำชนิพนธ์ 76 อำ่ นฉลอง ผลแหง่ กุศล 77 อำนิสงส์

ประโยชนข์ องการรู้จกั คาศพั ท์วรรณคดี เรื่องนริ าศภเู ขาทอง หน้า 91 ในนิราศภเู ขาทอง - เป็นพ้นื ฐานความรใู้ นการศกึ ษาวรรณคดไี ทย - เกิดความรู้ ความเขา้ ใจในคาศพั ทม์ ากยงิ่ ข้นึ - ทาให้แปลความหมายของบทร้อยกรองไดง้ า่ ยข้นึ - เขา้ ถึงความไพเราะ และเกิดความซาบซ้ึงวรรณคดไี ทย

หน้า 92 วรรณคดี เร่ืองนริ าศภเู ขาทอง ส่อื มัลตมิ เี ดียประกอบ

วรรณคดี เรอื่ งนริ าศภเู ขาทอง หน้า 93 คาถามกระตนุ้ ความคดิ ช่วยกนั คาถามที่ 1 ตอบคาถาม - นักเรียนเคยอ่านบทร้อยกรองหรอื ไม่ คาถามที่ 2 - นักเรยี นเคยฟงั การอ่านทานองเสนาะทีใ่ ดบ้าง