คู่มือการใช้งาน โครงการสร้างและถ่ายทอดองค์ความรู้พระไตรปิฎก

49 Homage to the Fortunate One, the Perfected One, the Fully Enlightened One The long collection 1. Morality’s group Aphorism of the Holy Net’s Discourse 1. Thus/by me/have heard/at one time/the Fortunate One/between Rājagaha and Nālandā along the high road/was going/in a great company/together with five hundred monks/ Suppiya, also/ a wanderer/between Rājagaha and Nālanda/ to the high raod/has entered/along with his student/Brahmadatta/the young man. There/Suppiya/the wanderer/by many ways/of the Buddha/dispraise/speaks/of the Dhamma/dispraise/speaks/of the Saṅgha/dispraise/speaks. Of Suppiya in deed/ wanderer’s student/Brahmadatta/the young man/ by many way/of the Buddha/praise/speaks/of the dhamma/praise/speaks/of the saṅgha/praise/speaks/ Thus/those both/teacher/and student/to each other/while arguing in direct opposition/the Buddha/behind/are followed/and the Saṇgha 2. Then/the Fortunate One/in Ambalaṭṭhika gardern/at royal house/for one night/had put up to pass/along with the bhikkhusaṅgha/ Suppiya/too/a wanderer/in Amblaṭṭhika/at royal house/for one night/had put up to pass/along with the student/ with Brahmadatta/with the young man/There, too/Suppiya/the wanderer/by many ways/of the Buddha/dispraise/speaks/of the Dhamma/dispraise/speaks/of the Sangha/dispraise/speaks. Of Suppiya/in deed/ wanderer’s student/Brahmadatta/the young man/ by many way/of the Buddha/praise/speaks/of the dhamma/praise/speaks/of the saṅgha/praise/speaks/ Thus/those both/teacher/and student/to each other/while arguing in direct opposition/dwell. 3. Then/ of the many bhikkhus/at the ealy time/of those who woke up/seated and gathered at pavilion/this concise thing/occurred ‘it is wonderful friends/it is marvelous friends/how that/by the Fortunate One, the knower, the seer, the noble one, the fully enlighted one/of beings/different inclinations/have well known. This Suppiya wanderer/in various ways/of the Buddha/dispraising/speaks/of the dhamma/dispraising/speaks/of the Saṅgha/dispraising/speaks/ By the student of Suppiya wanderer/Brahmadatta/the young man/in various ways/of the Buddha/praising/speaks/of the dhamma/praising/speaks/of the Saṅgha/praising/speaks/Thus/these both teacher and student/to each other/with disputing/of the Fortunate One/behind/have followed/the bhikkhusaṅgha, too.

50 4. Atha kho bhagavā tesaṃ bhikkhūnaṃ imaṃ saṅkhiyādhammaṃ viditvā yena maṇḍalamāḷo tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi: \"kāya nu’ttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnā sannipatitā? Kā ca pana vo antarā kathā vippakatā?\"Ti. Evaṃ vutte te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ: \"idha bhante amhākaṃ rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhitānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayaṃ saṅkhiyādhammo udapādi \"acchariyaṃ āvuso, abbhutaṃ āvuso yāvañcidaṃ tena bhagavatā arahatā sammāsambuddhena sattānaṃ nānādhimuttikatā suppaṭividitā. Ayaṃ hi suppiyo paribbājako anekapariyāyena buddhassa avaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa avaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa avaṇṇaṃ bhāsati. Suppiyassa pana paribbājakassa antevāsī brahmadatto māṇavo buddhassa vaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa vaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa vaṇṇaṃ bhāsati. Itiha’me ubho ācariyantevāsī aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubaddhā honti bhikkhusaṅghañcā’ti. Ayaṃ kho no bhante antarākathā vippakatā. Atha bhagavā anuppatto\"ti. 5. \"Mamaṃ vā bhikkhave pare avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na āghāto na appaccayo na cetaso anabhiraddhi karaṇīyā. Mamaṃ vā bhikkhave pare avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra ce tumhe assatha kupitā vā anattamanā vā, tumhaṃ yevassa tena antarāyo. Mamaṃ vā bhikkhave pare avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhe assatha kupitā vā anattamanā vā, api nu paresaṃ subhāsitaṃ dubbhāsitaṃ tumhe ājāneyyāthā?\"Ti. \"No hetaṃ bhante.\" \"Mamaṃ vā bhikkhave pare avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi abhūtaṃ abhūtato nibbeṭhetabbaṃ: ’iti’petaṃ abhūtaṃ. Iti’petaṃ atacchaṃ. Natthi cetaṃ amhesu. Na ca panetaṃ amhesu saṃvijjatī’ti. \" 6. \"Mamaṃ vā bhikkhave pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando na somanassaṃ na cetaso ubbilāvitattaṃ karaṇīyaṃ. Mamaṃ vā bhikkhave pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra ce tumhe assatha ānandino sumanā ubbilāvino, tumhaṃ yevassa tena antarāyo. Mamaṃ vā bhikkhave pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra vā tumhehi bhūtaṃ bhūtato paṭijānitabbaṃ: \"iti’petaṃ bhūtaṃ, iti’petaṃ tacchaṃ. Atthi cetaṃ amhesu. Saṃvijjati ca panetaṃ amhesū’ti. \"

51 4. Then/the Fortunate One/of those bhikkhūs/this concise thing/having known/where the paivilion/approached there/ Having approached/on prepared seat/was seated/Having seated/the Fortunate One/bhikkhus/addressed/ ‘What is the profit/bhikkhus/just now/conversation/having seated/having gathered’/What/your inter-talk/is left unfinished? When thus asked/those bhikkhus/to the Fortunate One/this said: ‘Here/the Venerable Sir/to us/ at the ealy time/of those who woke up/seated and gathered at pavilion/this concise thing/occurred/ ‘it is wonderful friends/it is marvelous friends/how that/by the fortunate one, the knower, the seer, the noble one, the fully enlighted one/of beings/different inclinations/have well known. This Suppiya wanderer/in various ways/of the Buddha/dispraising/speaks/of the dhamma/dispraising/speaks/of the Saṅgha/dispraising/speaks/ By the student of Suppiya wanderer/Brahmadatta/the young man/in various ways/of the Buddha/praising/speaks/of the dhamma/praising/speaks/of the Saṅgha/praising/speaks. Thus/these both teacher and student/to each other/with disputing/of the Fortunate One/behind/have followed/the bhikkhusaṅgha, too. This was/of us/inter-talk/which left unfinished. 5. Of me or others/bhikkhus/dispraising/should speak/of the dhamma or/dispraising/should speak/of the saṅgha or/dispraising/should speak/there/by you/should not be angry/shoud not be displeased/should not be upset in thought/of me or others/bhikkhus/dispraising/should speak/of the dhamma or/dispraising/should speak/of the saṅgha or/dispraising/should speak/if you be angry or/unpleased minded/to you/by it/be harm. Of me or others/bhikkhus/dispraising/should speak/of the dhamma or/dispraising/should speak/of the saṅgha ordispraising/should speak/there/if you be angry or unpleased minded/whether the others’/saying/good or bad/can recognize? No, Venerable Sir Of me or others/bhikkhus/dispraising/should speak/of the dhamma or/dispraising/should speak/of the saṅgha or/dispraising/should speak/there/ by you/false/as false/must explain ‘this is false/this is wrong/this is not in us’/this is not exist in us’ 6. Of me or others/bhikkhus/dispraising/should speak/of the dhamma or/dispraising/should speak/of the saṅgha or/dispraising/should speak/there/by you/should not be joyful/or should not be happy/ or should not be elated in thought/ of me or others/bhikkhus/ dispraising/should speak/of the dhamma or/dispraising/should speak/of the saṅgha or/dispraising/should speak/if you be joyful or/pleased/or elated in thought/to you/by it/be harm. Of me or others/bhikkhus/dispraising/should speak/of the dhamma or/dispraising/should speak/of the saṅgha or/dispraising/should speak/there/ by you/truth/as truth/must explain ‘this is truth/this is right/this is in us’/this is exisist in us’

52 7. \"Appamattakaṃ kho panetaṃ bhikkhave oramattakaṃ sīlamattakaṃ, yena puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. Katamañca taṃ bhikkhave appamattakaṃ oramattakaṃ sīlamattakaṃ, yena puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. ? 8. \"Pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato samaṇo gotamo nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharatī\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 9. \"Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato samaṇo gotamo dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī athenena sucibhūtena attanā viharatī\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 10. \"Abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī samaṇo gotamo ārācārī virato methunā gāmadhammā\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 11. \"Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato samaṇo gotamo saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassā\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 12. \"Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato samaṇo gotamo. Ito sutvā na amutra akkhātā imesambhedāya. Amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsambhedāya. Iti bhinnānaṃ vā sandhātā saṃhitānaṃ vā anuppadātā. Samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 13. \"Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato samaṇo gotamo. Yā sā vācā neḷā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā, tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 14. \"Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato samaṇo gotamo, kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī, nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitanti\" iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya

53 7. Trifling thing/indeed/this/bhikkhus/insignificant thing/ a matter of mere morality/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praise speaking/would speak. What are the trifling thing/bhikkhus/insignificant things/a matter of mere morality/where the ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak? 8. Destructing of life/being abandoned/from the destructing of life/abstained/recluse Gotama/without stick/without sword/being shameful/showing kindness/being a kind and sympathetic one/dwells. It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 9. Taking of what is not given/being abandoned/from taking of what is not given/abstained/recluse Gotama/taking what is given/expecting the giving/without stealing/with a pure mind/dwells. It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 10. Unchastity/ being abandoned/chastity of recluse Gotama/living far from evil/aloof from the village practice of sex/dwells. It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 11. False speech/being abandoned/from false speech/abstained/recluse Gotama/a truth speaker/one to be relied on/trustworthy/dependable/being not deceitful to the world. It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 12. Slander speech/being abandoned/from slander speech/ abstained/recluse Gotama/having heard there/does not repeat here/ of these/disunion/From here/having heard of what said by these/does not repeat there/for disunion/thus/ of disunions/concealer/ of those at one/encourager/a unity maker/a unity lover/a rejoice of unity/unity making word spoker/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 13. Rude speech/being abandoned/from rude speech/abstained/recluse Gotama/whatever words without fault/pleasant to the ear/lovely/reaching to the heart/polite/pleasant to the many people/beloved by many people/such type of speech/speaks/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 14. Frivolous talk/having abandoned/from frivolous speech/abstained/recluse Gotama/speaks at right time/speaks at fact/meaningful speaker/ truth speaker/speaks of discipline/speaks to be treasured/ seasonable/defined/connected with the meaning/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak.

54 15. \"Bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato samaṇo gotamo. Ekabhattiko samaṇo gotamo rattūparato virato vikālabhojanā. Naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato samaṇo gotamo. Mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato samaṇo gotamo. Uccāsayanamahāsayanā paṭivirato samaṇo gotamo. Jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo. Āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo. Āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo. Itthikumārikapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo. Dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo. Ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo. Kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo. Hatthigavāssavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo. Khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo. Dūteyya pahiṇagamanānuyogā paṭivirato samaṇo gotamo. Kayavikkayā paṭivirato samaṇo gotamo. Tulākūṭa - kaṃsakūṭa - mānakūṭā paṭivirato samaṇo gotamo. Ukkoṭana - vañcananikati - sāciyogā paṭivirato samaṇo gotamo. Chedana - vadhabandhana - viparāmosa - ālopasahasākārā paṭivirato samaṇo gotamo \"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. Cullasīlaṃ niṭṭhitaṃ. 16. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ bījagāmabhūtagāmasamārambhaṃ anuyuttā viharanti seyyathīdaṃ: mūlabījaṃ khandhabījaṃ phalubījaṃ aggabījaṃ bījabījameva pañcamaṃ. Iti vā itievarūpā bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato samaṇo gotamo\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 17. \"yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ sannidhikāraparibhogaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathīdaṃ: annasannidhiṃ pānasannidhiṃ vatthasannidhiṃ yānasannidhiṃ sayanasannidhiṃ gandhasannidhiṃ āmisasannidhiṃ. Iti vā iti evarūpā sannidhikāraparibhogā paṭivirato samaṇo gotamo\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 18. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ visūkadassanaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathīdaṃ: naccaṃ gītaṃ vāditaṃ pekkhaṃ akkhānaṃ pāṇissaraṃ vetālaṃ kumbhathūnaṃ sobhanakaṃ caṇḍālaṃ vaṃsaṃ dhovanaṃ hatthiyuddhaṃ assayuddhaṃ daṇḍayuddhaṃ muṭṭhiyuddhaṃ nibbuddhaṃ uyyodhikaṃ balaggaṃ senābyuhaṃ anīkadassanaṃ. Iti vā itievarūpā visūkadassanā paṭivirato samaṇo gotamo\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.

55 15. Seed and crops’ damaging abtained recluse Gotama/Who takes one meal/recluse Gotama/abtained from taking meals at night/dancing, signing/playing/watching shows/abstained/recluse Gotama/garlands/perfumes/cosmetics/ornaments/adornment using/abstained/recluse Gotama/higher/wide beds/abstained/recluse Gotama/acceptance of silver and gold/abtained/recluse gotama/acceptance of raw grain/abstained/recluse Gotama/acceptance of raw flesh/abstained/recluse Gotama/acceptance of woman, young girls/abstained/recluse Gotama/acceptance of male or female slaves/abstained/recluse Gotama/acceptance of goats/abstained/recluse Gotama/acceptance of cocks, pigs/abstained/recluse Gotama/acceptance of elephants,oxen, horses, mares/abstained/recluse Gotama/acceptance of fileds, farm/abstained/recluse Gotama/from going as a messenger/abstained/recluse Gotama/from buying and selling/abstained/recluse Gotama/from false weighing, false coining, false measuring/abstained/recluse Gotama/from crooked, cheating, deceiting, insincere practices/abstained/recluse Gotama/from cutting, killing, imprisoning, highway robbery, taking foods by forse/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. Miner Morality is ended 16. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/with killing these type of seeds and crops/practicing/dwell/as follows/root’s seed/stem’s seed/joint’s seed/cutting’s seed/seed’s seed/the five kind of seeds/from this or/this type of seeds/crops/injuring/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 17. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/this type of/using of storing up things/practicing/dwell/as follows/storing the foods/storing the beverages/storing the cloths/storing the vehicles/storing the beds/storing the perfumes/storing the new meats/this or/this type of using the stored up things/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 18. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/this type of such show visiting/practicing/dwell/as follows/dancing/singing/playing music instrument/seeing/hand- musics/cymbals/drums/show at fair/ballad recitations/conjuring tricks/flute washing/combat of elephants/combat of horses/combat of buffoloes/ combat of oxen/combat of goats/combat of rams/combat of cocks/combat of quails/ sticks fighting/boxing/wrestling/sham-fight/parades/ troop in array/massing of toorps/troop inspection/thus/these types of/from shows visiting /abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak.

56 19. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ jūtappamādaṭṭhānānuyogaṃ anuyuttā viharanti - seyyathīdaṃ: aṭṭhapadaṃ dasapadaṃ ākāsaṃ parihārapathaṃ santikaṃ khalikaṃ ghaṭikaṃ salākahatthaṃ akkhaṃ paṅgacīraṃ vaṅkakaṃ mokkhacikaṃ ciṅgulakaṃ pattāḷhakaṃ rathakaṃ dhanukaṃ akkharikaṃ manesikaṃ yathāvajjaṃ. Iti vā itievarūpā jūtappamādaṭṭhānānuyogā paṭivirato samaṇo gotamo\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 20. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathīdaṃ: āsandiṃ pallaṅkaṃ gonakaṃ cittakaṃ paṭikaṃ paṭalikaṃ tulikaṃ vikatikaṃ uddalomiṃ ekantalomiṃ kaṭṭhissaṃ koseyyaṃ kuttakaṃ hatthattharaṃ assattharaṃ rathattharaṃ ajinappaveṇiṃ kādalimigapavarapaccattharaṇaṃ sauttaracchadaṃ ubhatolohitakūpadhānaṃ. Iti vā itievarūpā uccāsayanamahāsayanā paṭivirato samaṇo gotamo\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 21. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ maṇḍanavibhusanaṭṭhānānuyogaṃ anuyuttā viharanti - seyyathīdaṃ: ucchādanaṃ parimaddanaṃ nahāpanaṃ sambāhanaṃ ādāsaṃ añjanaṃ mālāvilepanaṃ mukhacuṇṇakaṃ mukhalepanaṃ hatthabandhaṃ sikhābandhaṃ daṇḍakaṃ nāḷikaṃ asiṃ chattaṃ citrūpāhanaṃ uṇhīsaṃ maṇiṃ vālavījaniṃ odātāni vatthāni dīghadasāni. Iti vā itievarūpā maṇḍanavibhusanaṭṭhānānuyogā paṭivirato samaṇo gotamo\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 22. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathīdaṃ: rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthikathaṃ sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ. Iti vā itievarūpāya tiracchānakathāya paṭivirato samaṇo gotamo\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.

57 19. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/this type of gamblings/causing headlessness/practicing/dwell/as follows/games on board with eight lines/games on board with ten lines/raw of squares/hopscotch/spillikins/dicing/tip-cat/hand- pictures/ball games/bowling through toy-pipe/toy-plough playing/tumbling playing/playing with toy windmills/ palm-leaf toy measures playing/toy-cart playing/toy-bow playing/letters questioning/air-traced playing/play fellow’s back playing/Thus/from such gamblings/causing headlessness/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 20. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/such/ loft and large beds/being addicted/dwell/as follows/deck- chair/sofa/ covered with woolen carpet/with many colours/white woolen cloth/a woolen coverlet/wool metress/embroidered woolen coverelet/ wollen coverlet with a fringe at each end/extra ordinary woolen coverlet with gems and silk/wollen carpet with elephant figures/with horse figures/with chariot figures/antelope-skin couch/plantain antelope rug/ carpet with awning above it/ sofa with red pillows for the head and feet/ thus/from such loft and large beds/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 21. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/such form of self-adornment and ornaments/practicing/being addicted/dwell/as follows/body rubbing with perfumes/abrasion/bathing/shampooing/the use of mirror/eye ornament/ lady toilet outfit/face powder/facial cream/bracelet/necklace/walking stick/watch/sword/ umbrella/embroidered slippers/turban/jewelry/yak’s tail fan/white dress with long fringe/thus/from such form of self-adornment and ornaments/abstained/recluse Gotama/as/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 22. Whereas/some/gentlemen/recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/such/low conversation/being addicted/dwell/as follows; tale of king/tale of robber/tale of minister of state/tale of war/tale of terror/tale of battle/tale of foods/tale of drink/tale of cloth/tale of bed/tale of garland/tale of perfume/tale of relative/tale of vehicle/tale of village/tale of town/tale of city/tale of up-country/tale of woman/tale of hero/tale of street/tale of gossip at the well/tale of deceased spirit/tale of desultory talk/tale about popular philosophy/tale about the origin of the sea/tale about existence and non-existence/Thus/from such low conversation/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak.

58 23. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ viggāhikakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathīdaṃ: na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi. Ahaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāmi. Kiṃ tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānissasi? Micchāpaṭipanno tvamasi, ahamasmi sammā paṭipanno. Sahitaṃ me, asahitaṃ te. Pure vacanīyaṃ pacchā avaca. Pacchā vacanīyaṃ pure avaca. Āciṇṇaṃ te viparāvattaṃ. Āropito te vādo. Niggahito tvamasi. Cara vādappamokkhāya. Nibbeṭhehi vā sace pahosī’ti. Iti vā itievarūpāya viggāhikakathāya paṭivirato samaṇo gotamo\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 24. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ dūteyyapahiṇagamanānuyogaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathīdaṃ: raññaṃ rājamahāmattānaṃ khattiyānaṃ brāhmaṇānaṃ gahapatikānaṃ kumārānaṃ ’idha gaccha. Amutrāgaccha. Idaṃ hara. Amutra idaṃ āharā’ti. Iti vā itievarūpā dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato samaṇo gotamo’ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 25. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te kuhakā ca honti lapakā ca nemittikā ca nippesikā ca lābhena lābhaṃ nijigiṃsitāro. Iti vā itievarūpā kuhanalapanā paṭivirato samaṇo gotamo\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. Majjhimasīlaṃ niṭṭhitaṃ. 26. \"yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti - seyyathīdaṃ: aṅgaṃ nimittaṃ uppātaṃ supinaṃ lakkhaṇaṃ mūsikacchinnaṃ aggihomaṃ dabbihomaṃ thusahomaṃ kaṇahomaṃ taṇḍulahomaṃ sappihomaṃ telahomaṃ homaṃ lohitahomaṃ aṅgavijjā vatthuvijjā khattavijjā sivavijjā bhūtavijjā bhurivijjā ahivijjā visavijjā vicchikavijjā mūsikavijjā sakuṇavijjā vāyasavijjā pakkajjhānaṃ saraparittāṇaṃ migapakkhaṃ. Iti vā itievarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo\"ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.

59 23. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/such/quarrelling talk/being addicted/dwell/as follows/Why/you/this dhamma and discipline/do not understand?/I understand this dhamma and discipline/How could you understand this dhamma and discipline?/You perform wrong practice/I am performing right/I am consistent/You are not/What could be said at first/you said it last/What could be said at last/ you said it first/Which is to be preferred you reversed/ which is to be produced you talk/which is to be reproved you take/Gossip should throw away/do explain or make it sufficient/thus/from such quarrelling talk/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praise speaking/would speak. 24. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/such sending and going on messages/being addicted/dwell/as follows/to ths kings/to the ministers of the kings/to the the warriors/ to the Brahmins/to the householders/ to the princess/as go here/go there/take this/take this to there/thus or/ from such/sending and going on messages/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 25. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they are deceitful/ talkative/ fortune tellers/ jugglers/ desire ones to the gain through the gain/ thus or/from such deceitful and talkativeness/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. Middle Morality is ended 26. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/ this such low art/by wrong livelihood/life/lead/as follows/prophecy of mark on the body/omen/existence/dream/charecterisitic/mouse- gnawing/fire oblation/spoon oblation/ladle oblation/husk oblation/rice oblation/ghee oblation/sesamum-oil oblation/blowing oblation/blood oblation/body-mark/sites’ art/political science/auspicious charms’s knowledge/ ghost’s art/art of extensive/ snake’s art/poison’s art/scorpion’s art/mouse’s art/bird’s art/crow’s art/foretelling the life-span/arrow art/thus/from this type of low art/livelihood/abstained/recluse Gotama. It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak.

60 27. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti - seyyathīdaṃ: maṇilakkhaṇaṃ daṇḍalakkhaṇaṃ vatthalakkhaṇaṃ asilakkhaṇaṃ usulakkhaṇaṃ dhanulakkhaṇaṃ āvudhalakkhaṇaṃ itthilakkhaṇaṃ purisalakkhaṇaṃ kumāralakkhaṇaṃ kumārīlakkhaṇaṃ dāsalakkhaṇaṃ dāsīlakkhaṇaṃ hatthilakkhaṇaṃ assalakkhaṇaṃ mahisalakkhaṇaṃ usabhalakkhaṇaṃ golakkhaṇaṃ ajalakkhaṇaṃ meṇḍalakkhaṇaṃ kukkuṭalakkhaṇaṃ vaṭṭalakkhaṇaṃ godhālakkhaṇaṃ kaṇṇikālakkhaṇaṃ kacchapalakkhaṇaṃ migalakkhaṇaṃ. Iti vā itievarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti. Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 28. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti - seyyathīdaṃ: ’raññaṃ niyyānaṃ bhavissati. Raññaṃ atiyānaṃ bhavissati. Abbhantarānaṃ raññaṃ upayānaṃ bhavissati. āhirānaṃ raññaṃ apayānaṃ bhavissati. āhirānaṃ raññaṃ upayānaṃ bhavissati. Abbhantarānaṃ raññaṃ apayānaṃ bhavissati. Abbhantarānaṃ raññaṃ jayo bhavissati. āhirānaṃ raññaṃ parājayo bhavissati. āhirānaṃ raññaṃ jayo bhavissati. Abbhantarānaṃ raññaṃ parājayo bhavissati’. Iti imassa jayo bhavissati. Imassa parājayo bhavissati. Iti vā itievarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti. Iti vā bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇaṇaṃ vadamāno vadeyya. 29. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti - seyyathīdaṃ: candaggāho bhavissati, suriyaggāho bhavissati, nakkhattaggāho bhavissati, candimasuriyānaṃ pathagamanaṃ bhavissati, candimasuriyānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati, nakkhattānaṃ pathagamanaṃ bhavissati, nakkhattānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati, ukkāpāto bhavissati, disāḍāho bhavissati, bhūmicālo bhavissati, devadundubhi bhavissati, candimasuriyanakkhattānaṃ uggamanaṃ ogamanaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ bhavissati. Evaṃvipāko candaggāho bhavissati, evaṃvipāko suriyaggāho bhavissati, evaṃvipāko nakkhattaggāho bhavissati, evaṃvipākaṃ candimasuriyānaṃ pathagamanaṃ bhavissati, evaṃvipākaṃ candimasuriyānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati, evaṃ vipākaṃ nakkhattānaṃ pathagamanaṃ bhavissati, evaṃvipākaṃ nakkhattānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati, evaṃvipāko ukkāpāto bhavissati, evaṃvipāko disāḍāho bhavissati, evaṃvipāko bhūmicālo bhavissati. Evaṃvipāko devadundūbhi bhavissati, evaṃvipākaṃ candimasuriyanakkhattānaṃ uggamanaṃ ogamanaṃ saṅkilesaṃ vodānaṃ bhavissati. Iti vā itievarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti. \"Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.

61 27. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/with such low art/with wrong liveyhood/life/lead/as follows/mark of gems/mark of stick/mark of cloth/mark of sword/mark of arrow/mark of bow/mark of weapon/mark of woman/mark of man/mark of boy/mark of girl/mark of male slave/mark of female slave/mark of elephant/mark of horse/mark of buffalo/mark of bull/mark of ox/mark of goat/mark of sheep/mark of cock/mark of quail/mark of iguana/mark of pericarp/mark of tortoise/mark of beast/thus/from such low art/from such wrong livelihood/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 28. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/with such low art/with wrong liveyhood/life/lead/as follow/the marching out of the kings/there will be/ the marching back of the kings/there will be/ the approaching of the inside kings /there will be/leaving of the out side kings/there will be/for the inner kings/victory/there will be/out kings/there will be loss/For the outside kings/victory/there will be/inside kings’ loss/there will be/thus/for this one/victory/there will be/for this one/loss/there will be/thus/from such low art/such wrong livelihood/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 29. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/with such low art/with such livelihood/life/lead/as follows/eclipse of the moon / there will be/eclipse of the sun/there will be/eclipse of the starts/there will be/of the moon and the sun/following their path/there will be/of the moon and sun/going away from their path/there will be/of the starts/following of their path/there will be/of the starts/going away from their path/there will be/falling of meteor/there will be/heating in everydirection/there will be/earthquake/there will be/a thunder/there will be/the moon, sun, and start’s rising, setting/dimming, getting bright/there will be/Such result of the moon elclipse/there will be/such result of the sun eclipse/there will be/such result of the eclipse of star/there will be/such result of the moon and sun’s/following of their parth/there will be/such result of the moon and sun’s going away from their path/there will be/such result of the a start/following of their path/there will be/such result of falling of the meteor/there will be/such result of the heating in every direction/there will be/such result of earthquake/there will be/such result of a thunder/there will be/such result of the moon, sun, and start’s rising, setting, diming, getting bright/there will be/Thus/from such low art/from such livelihood/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak.

62 30. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti - seyyathīdaṃ: subbuṭṭhikā bhavissati, dubbuṭṭhikā bhavissati, subhikkhaṃ bhavissati, dubbhikkhaṃ bhavissati, khemaṃ bhavissati, bhayaṃ bhavissati, rogo bhavissati, ārogyaṃ bhavissati. Muddā gaṇanā saṅkhānaṃ kāveyyaṃ lokāyataṃ. Iti vā itievarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti. \"Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 31. \"Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti - seyyathīdaṃ: āvāhanaṃ vivāhanaṃ saṃvadanaṃ vivadanaṃ saṅkiraṇaṃ vikiraṇaṃ subhagakaraṇaṃ dubbhagakaraṇaṃ viruddhagabbhakaraṇaṃ jivhānitthambhanaṃ hanusaṃhananaṃ hatthābhijappanaṃ hanujappanaṃ kaṇṇajappanaṃ ādāsapañhaṃ kumārikapañhaṃ devapañhaṃ ādiccupaṭṭhānaṃ mahatupaṭṭhānaṃ abbhujjalanaṃ sirivhānaṃ. Iti vā itievarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti. \"Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 32. \"yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti - seyyathīdaṃ: santikammaṃ paṇidhikammaṃ bhūrikammaṃ vassakammaṃ vossakammaṃ vatthukammaṃ vatthuparikammaṃ vatthuparikiraṇaṃ ācamanaṃ nahāpanaṃ juhanaṃ vamanaṃ virecanaṃ uddhavirecanaṃ adhovirecanaṃ sīsavirecanaṃ kaṇṇatelaṃ nettatappanaṃ natthukammaṃ añjanaṃ paccañjanaṃ sālākiyaṃ sallakattiyaṃ dārakatikicchā mūlabhesajjānaṃ anuppadānaṃ osadhīnaṃ paṭimokkho. Iti vā itievarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti. \"Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. 33. Idaṃ kho taṃ bhikkhave appamattakaṃ oramattakaṃ sīlamattakaṃ yena puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. Mahāsīlaṃ niṭṭhitaṃ. 34. Atthi bhikkhave aññeva dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā, ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti, yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. Katame ca te bhikkhave dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti, yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ?

63 30. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/with such type of low art/with such type of wrong livelihood/life/lead/as follows/good rain/there will be/bad rain/there will be/sufficient food/there will be/a famine/there will be/safe/there will be/fear/there will be/sickness/there will be/healthiness/there will be/counting on fingers/calculations/making poems/popular philosophy/there will be/Thus/from such type of low art/from such wrong livelihood/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 31. Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/with such type of low art/with such type of wrong livelihood/life/lead/as follows/leading to bride’s home marriage/leading to the groom’s home marriage/engagement/divorce/collecting/spending/making good/making bad/making abortion/tying tongue by incantation/making dumbness by incantation/making victim through up hands by incantation/making jaw-binding by incantation/making deafness by incantation/mirror questioning/getting answers from girl medium/questioning a god/sun-worship/great state noom/breathing out fire/bringing the luck/thus/from such type of low art/from such type of wrong livelihood/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech/would speak. 32.Whereas/gentlemen/some recluses and Brahmins/having eaten the foods that offered with faith/they/with such type of low art/with such type of wrong livelihood/life/lead/as follows/pacification/payment of a vow/making earth-house spell/making causing virility/making impotent/consecrating building/consecrating site/ rinsing water/bathing/sacrificing/vomiting/purging/action of an emetic/action of a purgative/purging up/purging below/ purging the head/anointing ear with oil/conducting with eyes/nose treatment/eye treatment/anointing/using balms/ophthalmology/working on poison arrow/infant healing/remedy with root/administering/bearing of balm/purgative remedy/thus/ from such type of low art/from such type of wrong livelihood/abstained/recluse Gotama/ It is thus/bhikkhus/where an ordinary man/of the Tathāgata/in praising speech /would speak. 33. This/indeed/bhikkhus/that/trifling/insignificant/only morality/where an ordinary man/to Tathāgata/in praising speech/he would speak. Great Morality is ended 34. There are/bhikkhus/other phenomena/profound/difficult to see and understand/tranquilizing/delicate/not to be grasped by mere logic/subtle/comprehensible only by wise/these/the Tathāgata/having realized well by himself/declare/where of Tathāgata that ordinary man/in praising speech/he would speak/By which way/bhikkhus/phenomena/profund/difficult to see and understand/tranquilizing/delicate/not to be grasped by mere logic/subtle/comprehensible only by wise/these/the Tathāgata/having realized well by himself/declare/where of Tathāgata that ordinary man/in praising speech/he would speak?

64 35. Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhivuttipadāni abhivadanti aṭṭhādasahi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhivuttipadāni abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi? 36. Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññāpenti catūhi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññāpenti catūhi vatthūhi? 37. Idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathīdaṃ: \"ekampi jātiṃ dve’pi jātiyo tisso’pi jātiyo catasso’pi jātiyo pañca’pi jātiyo dasa’pi jātiyo vīsatimpi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekāni’pi jātisatāni anekāni’pi jātisahassāni anekāni’pi jātisatasahassāni amutrāsiṃ evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedi evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiṃ tatrāpāsiṃ evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno’ti. \" Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So evamāha: ’sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito. Teva sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisamaṃ. Taṃ kissa hetu? Ahaṃ hi ātappamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Seyyathīdaṃ: \"ekampi jātiṃ dve’pi jātiyo tisso’pi jātiyo catasso’pi jātiyo pañca’pi jātiyo dasa’pi jātiyo vīsatimpi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekāni’pi jātisatāni anekāni’pi jātisahassāni anekāni’pi jātisatasahassāni amutrāsiṃ evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedi evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiṃ tatrāpāsiṃ evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Imināmahaṃ etaṃ jānāmi: yathā sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito. Teva sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti atthitveva sassatisama\"nti. Idaṃ bhikkhave paṭhamaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā ssasataṃ attānañca lokañca paññāpenti.

65 35. There are/bhikkhus/some recluses and Brahmins/those are believers of former end/follow the former end/concerning on the former end/various explanatory words/declare/with eighteen grounds/They/Venerable/recluses and Brahmins/What having come/What having focused/ believers of former end/follow the former end/concerning on the former end/various explanatory words/declare/with eighteen grounds? 36. There are/bhikkhus/some recluses and Brahmins/eternalist/the eternal self and world are proclaimed with four grounds. They/Venerable/recluses and Brahmins/having which approached/having which focused/those eternalists/the eternal of self and the world are proclaimed/four grounds? 37. Here/bhikkhus/some recluse or Brahmin/by means of ardour/by means of exertion/by means of application/by means of earnestness/by means of careful thought/such concentration touches as where the concentrated mind/various former dwellings places recollects as follows/one birth/two births/three births/four births/five births/ten births/twenty births/thrirty births/fourty births/fifty births/a hundred births/a thousand births/a ten hundred thousand births/many hundred births/ many thousand births/many ten hundred thousand births/there/ thus was my name/thus was my clan/thus was caste/thus was my food/thus was I experienced the happiness and unhappiness/thus was the end of life/He/from there/passed away/was born here/ Thus/with such manner/with such indicate/many former dwelling places/recollects/He said thus/eternal is the self and world/and barren/standing erect/firmly fixed/ those same beings are running through/wandering/passing away/borning/existing as an eternal/Why it is so? Im/ by means of ardour/by means of exertion/by means of application/by means of earnestness/by means of careful thought/such concentration touches as where the concentrated mind/various former dwellings places recollects as follows/one birth/two births/three births/four births/five births/ten births/twenty births/thrirty births/fourty births/fifty births/a hundred births/a thousand births/a ten hundred thousand births/many hundred births/ many thousand births/many ten hundred thousand births/there/ thus was my name/thus was my clan/thus was caste/thus was my food/thus was I experienced the happiness and unhappiness/thus was the end of life/He/from there/passed away/was born here/ Thus/with such manner/with such indicate/many former dwelling places/recollects/through this/I know this/ as eternal is the self and world/and barren/standing erect/firmly fixed/ those same beings are running through/wandering/passing away/borning/existing as an eternal This /bhikkhus/is the first reason/where/having been approached/having been focused/some recluses and Brahmins/ are eternalists/as eternal is the self and world proclaimed.

66 38. Dutiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññāpenti? Idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārupaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati - seyyathīdaṃ: ekampi saṃvaṭṭavivaṭṭaṃ dve’pi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tīṇi’pi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattāri’pi saṃvaṭṭavivaṭṭāni pañca’pi saṃvaṭṭavivaṭṭāni’ dasa’pi saṃvaṭṭavivaṭṭāni ’amutrāsiṃ evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiṃ. Tatrāpāsiṃ evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno’ti. \" Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So evamāha: ’sassato attā ca loko ca vañjho kuṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito. Teva sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti atthitveva sassatisamaṃ. Taṃ kissa hetu? Ahaṃ hi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārupaṃ cetosamādhiṃ phusāmi yathā samāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi - seyyathīdaṃ: ekampi saṃvaṭṭavivaṭṭaṃ dve’pi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tīṇi’pi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattāri’pi saṃvaṭṭavivaṭṭāni pañca’pi saṃvaṭṭavivaṭṭāni’ dasa’pi saṃvaṭṭavivaṭṭāni ’amutrāsiṃ evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiṃ. Tatrāpāsiṃ evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno’ti. \" Iti sākāraṃ sauddesaṃ aneka vihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Iminā’pāhaṃ etaṃ jānāmi yathā sassato attā ca loko ca vañjho kuṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito. Teva sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti. Atthitveva sassatisamaṃ’ti. \" Idaṃ bhikkhave dutiyaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassatā attānañca lokañca paññāpenti.

67 38. In second state, too Venerable, What having been approached/having been focused /some recluses and Brahmins/ are eternalists/as eternal is the self and world proclaimed. Here/bhikkhus/some recluse or Brahmin/by means of ardour/by means of exertion/by means of application/by means of earnestness/by means of careful thought/such concentration touches as where the concentrated mind/various former dwellings places recollects as follows/one complete world-cycle/two complete world cycles/three complete world-cycles/four complete world-cycles /five complete world- cycles/ten complete world-cycles /twenty complete world-cycles /thrirty complete world-cycles/there/ thus was my name/thus was my clan/thus was caste/thus was my food/thus was I experienced the happiness and unhappiness/thus was the end of life/He/from there/passed away/was born here/There, too/ thus was my name/thus was my clan/thus was caste/thus was my food/thus was I experienced the happiness and unhappiness/thus was the end of life/He/from there/passed away/was born here/ Thus/with such manner/with such indicate/many former dwelling places/recollects/ He said thus/eternal is the self and world/and barren/standing erect/firmly fixed/ those same beings are running through/wandering/passing away/borning/existing as an eternal/Why it is so? Im/ by means of ardour/by means of exertion/by means of application/by means of earnestness/by means of careful thought/such concentration touches as where the concentrated mind/various former dwellings places recollects as follows/one birth/two births/three births/four births/five births/ten births/twenty births/thrirty births/fourty births/fifty births/a hundred births/a thousand births/a ten hundred thousand births/many hundred births/ many thousand births/many ten hundred thousand births/there/ thus was my name/thus was my clan/thus was caste/thus was my food/thus was I experienced the happiness and unhappiness/thus was the end of life/He/from there/passed away/was born here/ Thus/with such manner/with such indicate/many former dwelling places/recollects/through this/I know this/ as eternal is the self and world/and barren/standing erect/firmly fixed/ those same beings are running through/wandering/passing away/borning/existing as an eternal This/bhikkhus/is the second reason/where/having been approached/having been focused/some recluses and Brahmins/ are eternalists/as eternal is the self and world proclaimed.

68 39. Tatiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññāpenti? Idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati - seyyathīdaṃ: dasa’pi saṃvaṭṭavivaṭṭaṃ vīsatimpi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tiṃsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattārīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni \"amutrāsiṃ evannāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiṃ. Tatrāpāsiṃ evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno’ti. \"Iti sākāraṃ sauddesaṃ aneka vihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So evamāha: \"sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito. Teva sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti atthitveva sassatisamaṃ. Taṃ kissa hetu? Ahaṃ hi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi yathā samāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi - seyyathīdaṃ: dasa’pi saṃvaṭṭavivaṭṭāni vīsatimpi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tiṃsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattārīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni \"amutrāsiṃ evannāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiṃ. Tatrāpāsiṃ evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Iminā mahaṃ etaṃ jānāmi. Yathā sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito teva sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti atthitveva sassatisamaṃ’ti. \" Idaṃ bhikkhave tatiyaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānaṃ ca lokaṃ ca paññāpenti.

69 39. In third, too/Venerable/some recluses and Brahmins/what having been approached/what having been focused/are eternalists/as eternal is the self and world probliamed? Here/bhikkhus/some recluse or Brahmin/by means of ardour/by means of exertion/by means of application/by means of earnestness/by means of careful thought/such concentration touches as where the concentrated mind/various former dwellings places recollects as follows/ten complete world-cycles /twenty complete world-cycles /thirty complete world-cycles/there/ thus was my name/thus was my clan/thus was caste/thus was my food/thus was I experienced the happiness and unhappiness/thus was the end of life/He/from there/passed away/was born here/There, too/ thus was my name/thus was my clan/thus was caste/thus was my food/thus was I experienced the happiness and unhappiness/thus was the end of life/He/from there/passed away/was born here/ Thus/with such manner/with such indicate/many former dwelling places/recollects/ He said thus/eternal is the self and world/and barren/standing erect/firmly fixed/ those same beings are running through/wandering/passing away/borning/existing as an eternal/Why it is so? Im/ by means of ardour/by means of exertion/by means of application/by means of earnestness/by means of careful thought/such concentration touches as where the concentrated mind/various former dwellings places recollects as follows/one birth/two births/three births/four births/five births/ten births/twenty births/thrirty births/fourty births/fifty births/a hundred births/a thousand births/a ten hundred thousand births/many hundred births/ many thousand births/many ten hundred thousand births/there/ thus was my name/thus was my clan/thus was caste/thus was my food/thus was I experienced the happiness and unhappiness/thus was the end of life/He/from there/passed away/was born here/ Thus/with such manner/with such indicate/many former dwelling places/recollects/through this/I know this/ as eternal is the self and world/and barren/standing erect/firmly fixed/ those same beings are running through/wandering/passing away/borning/existing as an eternal This/bhikkhus/is the third reason/where/having been approached/having been focused/some recluses and Brahmins/ are eternalists/as eternal is the self and world proclaimed.

70 40. Catutthe ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññāpenti. ? Idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā takkī hoti vīmaṃsī. So takkapariyāhataṃ vīmaṃsānucaritaṃ sayampaṭibhānaṃ evamāha: ’sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito. Teva sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti atthitveva sassatisamanti. Idaṃ bhikkhave catutthaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānaṃ ca lokaṃ ca paññāpenti. 41.Imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññāpenti catūhi vatthūhi. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññāpenti, sabbe te imeheva catūhi etesaṃ vā aññatarena natthi ito bahiddhā

71 40. In fourth, too/Venerable/some recluses and Brhamins/what having been approached/what having been focused/are eternalists/as eternal is the self and world probliamed? Here/bhikkhus/some recluse or Brahmin/ is a logician/an investigator. He/afflected with logic/connected with investigation/in accordance with self understanding/said thus/ eternal is the self and world/and barren/standing erect/firmly fixed/ those same beings are running through/wandering/passing away/borning/existing as an eternal This/bhikkhus/is the fourth reason/where/having been approached/having been focused/some recluses and Brahmins/ are eternalists/as eternal is the self and world proclaimed. 41. These indeed/those/bhikkhus/recluses and Brahmins/are eternalists/eternal is the self and world/croclaimed/with four grounds/

72 52. Tayidaṃ bhikkhave tathāgato pajānāti: 'ime kho diṭṭhiṭṭhānā evaṃgahitā evaṃparāmaṭṭhā evaṃgatikā bhavissanti evaṃabhisamparāyā'ti. Tañca tathāgato pajānāti tato ca uttaritaraṃ pajānāti. Taṃ ca pajānanaṃ na parāmasati. Aparāmasato cassa paccattaññeva nibbuti viditā. Vedanānaṃ samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā anupādā vimutto bhikkhave tathāgato. 53. Ime kho te bhikkhave dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍita vedanīyā ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. Paṭhamakabhāṇavāraṃ 54. Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññāpenti catūhi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññāpenti catūhi vatthūhi. ? 55. Hoti kho so bhikkhave samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko saṃvaṭṭati. Saṃvaṭṭamāne loke yebhuyyena sattā ābhassarasaṃvattanikā honti. Te tattha honti manomayā pītibhakkhā sayampabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti. 56. Hoti kho so bhikkhave samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko vivaṭṭati. Vivaṭṭamāne loke suññaṃ brahmavimānaṃ pātubhavati. Athaññataro satto āyukkhayā vā puññakkhayā vā ābhassarakāyā cavitvā suññaṃ brahmavimānaṃ upapajjati. So tattha hoti manomayo pītibhakkho sayampabho antalikkhacaro subhaṭṭhāyī ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhati. Tassa tattha ekakassa dīgharattaṃ nibbusitattā anabhirati paritassanā uppajjati: 'aho vata aññe'pi sattā itthattaṃ āgaccheyyunti'. Atha aññatare'pi sattā āyukkhayā vā puññakkhayā vā ābhassarakāyā cavitvā brahmavimānaṃ upapajjanti tassa sattassa sahavyataṃ. Te'pi tattha honti manomayā pītibhakkhā sayampabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.

73 52. This/bhikkhu/the Tathāgata/understands/these are/indeed/standpoints/thus assumed/thus misapprehended/thus destination will be/thus state in the world beyond/It is, too/the Tathāgata/understands/than that/as well what transcends/understands/yet even that/understanding/does not/misapprehend/ by being not misapprehended/to him/withing himself/the peace/was realized/of the feelings/origin and passing away/satisfaction and unsatisfaction/escape from them/as it is/having understood/with non-clinging/was emancipated/bhikkhus/the Tathāgata is/ 53. These/indeed/bhikkhus/the doctrines/are deep/difficult to see/difficult to understand/peaceful/sublime/beyond the sphere of reasoning/subtle/only by wise/comprehensible/which Tathāgata/having well-realized for himself/would speak/by those who/of Tathāgata/rightly praise/in accordance with reality/would speak/ 54. There are/bhikkhus/some recluses and Brahmins/those are eternalists/regarding to one thing/eternalists/regarding other things/non-eternalists/the self and the world/declare with four grounds/they/Venerable/recluses and Brahmins/ Venerable/some recluses and Brahmins/what having been approached/what having been focused/are eternalists/ regarding to one thing/eternalists/regarding other things/non-eternalists/the self and the world/declare with four grounds/as eternal is the self and world declared/with four grounds? 55. There is/indeed/bhikkhu/a time/whenever/however/after lapse of a long period/this world/disintegrates/in the disintegrating world/most part of the beings/are born in Ābhassara-Brahma world/they/there dwell/mind made/feeding on happiness/self- luminous/moving through the space/aiding in glory/long/long period of the time/they continue/ 56. There is/bhikkhus/ a time/whenener/however/ after lapse of a long period/this world/becomes to expand/ in the expanding world/empty/the Brahma’s palace/appears/then a certain being/due to the exhaustion of life-span/due to the exhaustion of merits/from Ābhassara-Brahma world/having passed away/in the empty Brahma’s palace/re-appears//he/there dwells/mind made/feeding on happiness/self- luminous/moving through the space/aiding in glory/long/long period of the time/he continues/to him/there/as being alone for a long time/dissatisfaction/agigation/arises/ ‘oh that other beings/here/might come/then/other beings, too/due to the exhaustion of life-span/due to the exhaustion of merits/from Ābhassara-Brahma world/having passed away/in the Brahma’s palace/re-appear/of that being/for companionship /they also/there/ they/there dwell/mind made/feeding on happiness/self-luminous/moving through the space/aiding in glory/long/long period of the time/they continue

74 57. Tatra bhikkhave yo so satto paṭhamaṃ upapanno tassa evaṃ hoti: 'ahamasmi brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā vasī pitā bhūtabhavyānaṃ. Mayā ime sattā nimmitā. Taṃ kissa hetu? Mamaṃ hi pubbe etadahosi: aho vata aññe'pi sattā itthattaṃ āgaccheyyunti. Iti mamañca manopaṇidhi. Ime ca sattā itthattaṃ āgatā'ti. Ye'pi te sattā pacchā upapannā tesampi evaṃ hoti: ayaṃ kho bhavaṃ brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā vasī pitā bhūtabhavyānaṃ. Iminā mayaṃ bhotā brahmuṇā nimmitā. Taṃ kissa hetu? Mamaṃ hi mayaṃ addasāma idha paṭhamaṃ upapannaṃ. Mayaṃ panamhā pacchā upapannā'ti. 58. Tatra bhikkhave yo so satto paṭhamaṃ upapanno, so dīghāyukataro ca hoti vaṇṇavantataro ca mahesakkhataro ca. Ye pana te sattā pacchā upapannā, te appāyukatarā ca honti dubbaṇṇatarā ca appesakkhatarā ca. Ṭhānaṃ kho panetaṃ bhikkhave vijjati yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati. Itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte taṃ pubbenivāsaṃ anussarati, tato paraṃ nānussarati. So evamāha: 'Yo kho so bhavaṃ brahmā mahābrahmā abhibhu anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā vasī pitā bhūtabhavyānaṃ, yena mayaṃ bhotā brahmuṇā nimmitā, so nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo sassatisamaṃ tatheva ṭhassati. Ye pana mayaṃ ahumhā tena bhotā brahmuṇā nimmitā, te mayaṃ aniccā addhuvā appāyukā cavanadhammā itthattaṃ āgatā'ti. 59. Idaṃ bhikkhave paṭhamaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññāpenti. 60. Dutiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññāpenti?

75 57. There/bhikkhu/one who was/as first/born/to him/thus occurs/ ‘I am the Brahma/the great Brahma/ the Great Brahmā/the supreme one/the mighty one/the all-seeing one/the ruler/the lord of the all/the controller/the creator/the chief of the all/appointing to each his place/the ancient days/the father of all that are/are to be/ by me/these being are created/to that/what the reason is? In me/at first/it was thus/‘oh that other beings/here/might come/thus was/my intention/these being/to this place/have come/those being who came later/to them/thus it occurred/this is/gentlements/the Brahma/ the Great Brahmā/the supreme one/the mighty one/the all-seeing one/the ruler/the lord of the all/the controller/the creator/the chief of the all/appointing to each his place/the ancient days/the father of all that are/are to be/ to that/what the reason is? This is the one/we saw/here/as first born one/we/after him/were born/ 58. There/bhikkhus/whoever being/as first/was born/he possesses longer life/greater beauty/greater authority/those beings/thos who were born afterwards/they possess shorter life/lesser beauty/lesser authority/ such place/bhikkus/does exist/where a certain being/from there/having passed away/to this place/comes/having come/from house/to houseless life/ was ordained/from house/in houseless life/being ordained/by means of ardor/by means of endeavor/by means of application/by means of diligence/by means of right reflection/that type of mental concentration/touches/where in a concentrated mind/that previous dwelling/recollects/than that does not recollects/he thus was said/Who is that/Brahma/the Great Brahmā/the supreme one/the mighty one/the all-seeing one/the ruler/the lord of the all/the controller/the creator/the chief of the all/appointing to each his place/the ancient days/the father of all that are/are to be/we/by Brahma/were created/he is permanent/stable/eternal/not subject to change/as eternity/as same as/will remain/those we/that Venerated Brahma/were created/we are/impermanent/unstable/short-lived/doomed to parish/this status/have come/ 59. This is/bhikkhus/first ground/ what having been approached/what having been focused/are eternalists/ regarding to one thing/eternalists/regarding other things/non- eternalists/the self and the world/declare 60. In the second/those honorable recluses and Brahmins/ what having been approached/what having been focused/are eternalists/ regarding to one thing/eternalists/regarding other things/non-eternalists/the self and the world/declare?

76 61. Santi bhikkhave khiḍḍāpadosikā nāma devā. Te ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannā viharanti. Tesaṃ ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannānaṃ viharataṃ sati mussati. Satiyā sammosā te devā tamhā kāyā cavanti. 62. Ṭhānaṃ kho panetaṃ bhikkhave vijjati yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati. Itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathāsamāhite citte taṃ pubbenivāsaṃ anussarati, tato paraṃ nānussarati. 63. So evamāha: ye kho te bhonto devā na khiḍḍāpadosikā, te na ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannā viharanti. Tesaṃ na ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannānaṃ viharataṃ sati na mussati. Satiyā asammosā te devā tamhā kāyā na cavanti, niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammā sassatisamaṃ tatheva ṭhassati. Ye pana mayaṃ ahumbha khiḍḍāpadosikā, te mayaṃ ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannā viharimbha. Tesaṃ no ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannānaṃ viharataṃ sati mussi. Satiyā sammosā evaṃ mayaṃ tambhā kāyā cutā aniccā addhuvā appāyukā cavanadhammā itthattaṃ āgatā'ti.

77 61. There are/bhikkhus/ ‘corrupted by play’ by name/gods/they/an excessive time/indulging the delights of laughter and play/dwell/of those who/an excessive time/indulging in the laughter and play/become forgetful/By being forgetful/those gods/from that plane/pass away/ 62. Such place/bhikkhus/does exist/where a certain being/from that plane/having passed away/to this place/comes/to this place/haing come/ to this place/comes/having come/from house/to houseless life/ was ordained/from house/in houseless life/being ordained/by means of ardor/by means of endeavor/by means of application/by means of diligence/by means of right reflection/that type of mental concentration/touches/where in a concentrated mind/that previous dwelling/recollects/than that does not recollects/he thus was said/ 63. Those honorable gods/ who are not corrupted by play/they do not/an excessive time indulging in the delights of laughter and play/spend/of those who are not/an excessive time/indulging in the delight of laughter and play/not become forgetful/by being not forgetful/those gods/from that plane/do not pass away/permanent/ stable/eternal/not subject to change/as eternity/as same as/will remain/Thoese we/were corrupted players/ an excessive time indulging in the delights of laughter and play/were spent/of us/an excessive time/by mean of indulging in the delights of laughter and play/become forgetful/by mean of forgetfulness/thus/we from that place/being passed away/ impermanent/unstable/short-lived/doomed to parish/this status/have come/

78 Note

บทท่ี 3 พระสตุ ตันตปิฎก ทีฆนกิ าย มหาวรรค พระไตรปิฎกฉบับแปลเลม่ 10 พระสตู รเล่ม 2 บทนำ ดังที่ได้กล่ำวมำแล้วในบทต้นๆ ถึงควำมสำคัญท่ีพระภิกษุ สำมเณร และพุทธศำสนิกชนพึง ศึกษำและทำควำมเข้ำใจพระไตรปิฎก อันเป็นคัมภีร์สำคัญทำงพระพุทธศำสนำ ถึงแม้ว่ำในช้ันต้น จะ มุ่งหมำยเพื่อให้พระไตรปิฎกได้มีกำรทำสังคำยนำให้พระธรรมวินัยคงอยู่ โดยกำหนดว่ำ เป็นกำร รวบรวมคำสั่งสอนของพระสัมมำสัมพุทธเจ้ำ โดยจัดเป็นพระไตรปิฎก คือพระวินัย พระสุตตันตปิฎก และพระอภิธรรมปิฎก ที่ท่องจำกันต่อมำในรูปแบบมุขปำฐะที่เป็นภำษำบำลี คือภำษำท่ีพระพุทธเจ้ำ ทรงใชใ้ นกำรเทศนำส่ังสอน อย่ำงไรก็ตำมในกำรเรียนรู้พระไตรปิฎก คือกำรทำควำมเข้ำใจถ่องแท้ถึงพระธรรมวินัยท่ี ปรำกฏในพระไตรปิฎกนั้น ประกำรแรก คือผู้ที่จะศึกษำจำเป็นจะต้องรู้ควำมหมำยของภำษำบำลี (“ภำษำมคธ” ตำมท่ีเรียกกัน) ให้ถูกต้องเสียก่อน ต่อจำกนั้นจึงจะเรียนรู้ให้แตกฉำนและเชี่ยวชำญ ด้วยกำรเรยี น “อรรถกถำ” คือคัมภีร์ (ตำรำ) อธิบำยควำมหมำยของพระไตรปิฎกน้ัน ๆ ซึ่งในช้ันแรก กำรเรียนรู้พระไตรปิฎก ไม่ว่ำจะเป็นกำรท่องจำพระไตรปิฎกภำษำบำลี หรือกำรอธิบำยควำมท่ีเป็น อรรถกถำ ทเี่ ป็นภำษำบำลี ยังยดึ เป็นองค์ควำมรสู้ ำหรับภิกษสุ งฆ์ในพุทธศำสนำ และต่อมำกำรท่องจำ พระไตรปิฎกภำษำบำลี ได้มีกำรจำรึกลงเป็นลำยลักษณ์อักษร เป็นภำพต่ำง ๆ ด้วยควำมหวังว่ำพุทธ บริษัทอันประกอบด้วยภิกษุ ภิกษุณี อุบำสก อุบำสิกำ และพุทธศำสนิกชนที่อยู่ในประเทศต่ำง ๆ จะ ได้มีพระไตรปิฎกท่ีจำรึกเป็นลำยลักษณ์อักษรในภำษำของตน เช่นพระไตรปิฎกบำลีอักขระฮินดี (เท วนำครี) พระไตรปฎิ กอกั ษรจนี พมำ่ เป็นต้น ในส่วนของกำรแปล เพื่อให้เข้ำใจถึงควำมหมำยของศพั ท์และอรรถกถำทีพ่ ุทธศำสนกิ ชนได้ อำนิสงส์ที่เปน็ องค์ควำมรู้ ในประเทศไทยจะเนน้ กำรถำ่ ยทอดโดยพระภิกษสุ ำมเณร ในกำรเทศนำสง่ั สอนพทุ ธศำสนกิ ชน ท่ีเป็นกำรมุง่ หวงั ให้เป็นคนดี มีศีลธรรมโดยกำรปฏบิ ัติตำมพระธรรมคำสอนของ พระพทุ ธเจ้ำ พุทธศำสนิกชนโดยท่ัวไปจะฟงั จำกพระสงฆ์ผเู้ ทศนำ ดว้ ยกำรได้ยินภำษำบำลีเปน็ เบอื้ งตน้ และต่อจำกนั้นถงึ เป็นคำอธิบำยใหเ้ ขำ้ ใจโดยรวมถึงพระธรรมที่ยกมำนน้ั ๆ อย่ำงต่อเนื่อง ผล กค็ ือนำนวันเขำ้ ภำยหลังกำรใกล้ชดิ พระพุทธศำสนำมีน้อยลง เน่ืองจำกกำรขำดควำมเขำ้ ใจใน ควำมหมำยของภำษำท่ีพระพุทธเจำ้ ทรงใช้ เทศนำสัง่ สอนและบรรยำย เมือ่ เกิดควำมไม่เข้ำใจ ควำม ศรทั ธำจงึ ลดนอ้ ยถอยลง ทำให้กำรสืบสำนอำยุพระพุทธศำสนำมีแนวโน้มว่ำจะหมดไป โดยเฉพำะจำก

80 ประเทศไทย ท้ังนีไ้ มน่ บั ตัวแปรแทรกซ้อนอื่นที่เขำ้ มำในบวรพระพุทธศำสนำ เป็นเหตุให้ผ้คู นบำงกลุ่ม หันไปทีพ่ ่ึงอ่นื ท่ไี มใ่ ช่สจั ธรรม (Noble Truth) มำกกวำ่ สำนกั งำนคณะกรรมกำรวิจัยแหง่ ชำติ (วช. ในขณะนั้น) หรือสำนักงำนกำรวิจัยแห่งชำติ (วช.) ในปัจจุบนั ไดเ้ ล็งเหน็ ถงึ ควำมสำคญั ของกำรสืบสำนพระพุทธศำสนำให้ยัง่ ยนื เพ่ือควำมสุขและ ประโยชนใ์ นกำรดำเนินชีวติ ของมนุษยซ์ ่งึ ปรำศจำกกำรเบยี ดเบียนซ่งึ กันและกนั ได้สนบั สนุนกจิ กรรม สนบั สนุนกำรเผยแพร่พระพุทธศำสนำ เพื่อให้คนหมู่มำกทว่ั ทั้งโลกไดม้ โี อกำสเข้ำถึงแก่นแท้ของ พระพทุ ธศำสนำ จึงได้สนับสนุนทุนกำรแปลพระไตรปฎิ กจำก พระไตรปิฎกภำษำบำลี เป็นภำษำไทย และภำษำอังกฤษ ชนิดคำต่อคำ (Word by Word Translation) เพอื่ ให้พุทธศำสนกิ ชนและผูส้ นใจใฝ่ ศกึ ษำพระธรรมคำสอนของพระพทุ ธเจ้ำ ได้มีกำรเรยี นรู้ทร่ี วดเรว็ และเข้ำใจควำมหมำยศพั ท์ที่พระ พทุ ธองค์ทรงใช้ในกำรเทศนำสง่ั สอน เป็นภำษำทจ่ี ะต้องศึกษำและทำควำมเขำ้ ใจ เนื่องจำกเป็นภำษำ ทใ่ี ชเ้ มอ่ื 2500 กว่ำปีมำแลว้ หำกไม่มกี ำรสืบทอดและสร้ำงองคค์ วำมรู้ให้เกิดควำมเข้ำใจอย่ำงยั่งยืน พระพทุ ธศำสนำกอ็ ำจจะหำยไปจำกโลกน้ีได้ สำนักงำนกำรวจิ ัยแห่งชำติ หรอื วช. จงึ ได้สนบั สนนุ กำร จดั ทำกำรแปลพระไตรปิฎกออกเป็นภำษำไทยและภำษำอังกฤษชนดิ คำตอ่ คำ ดว้ ยควำมมงุ่ หวังว่ำ เมอ่ื เข้ำใจควำมหมำยของคำศัพท์แลว้ จะสำมำรถศึกษำโครงสรำ้ งของภำษำบำลี เพ่ือใหเ้ ข้ำใจอรรถ ต่อไปได้ จะเปน็ โครงกำรทต่ี อ่ เนอื่ งและย่งั ยืน ท่ีผู้ศึกษำจะต้องศึกษำพระไตรปิฎกกอ่ น และเม่ือเขำ้ ใจ ทงั้ หมดแลว้ พุทธศำสนำจะอยคู่ เู่ ผ่ำพนั ธม์ุ นุษย์ทัง้ โลกได้ไปอกี กำลนำน พระสุตตนั ตปฎิ ก ทฆี นิกำย มหำวรรค โดยทัว่ ไป พระสุตตันตปิฎกซง่ึ เป็นหน่ึงในสำมของพระไตรปฎิ กประกอบด้วย พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปฎิ ก และพระอภิธรรมปิฎกน้นั พระสุตตันตปิฎกซ่ึงเปน็ ประมวลพระธรรมเทศนำ ประวตั ิ และเรือ่ งรำวต่ำง ๆ จะเป็นท่ีร้จู กั ในหมู่พุทธศำสนกิ ชน เน่ืองจำกมกี ำรแปลใหเ้ ป็นกำรศึกษำคน้ คว้ำมำ แต่โบรำณกำล มำกกวำ่ พระวินัยปิฎก ซ่งึ ถือวำ่ เป็นประมวลระเบยี บ ข้อบงั คับ สำหรับภกิ ษแุ ละภกิ ษุณี ในกำรศึกษำเลำ่ เรยี นโดยเฉพำะ และพระอภิธรรมปฎิ ก ก็จะเป็นประมวลหลักธรรม และคำอธิบำยท่ี เปน็ เน้ือหำวิชำล้วน ๆ ดว้ ยอำศัยควำมรู้ควำมเขำ้ ใจจำกพระสุตตนั ตปิฎกเป็นพ้นื สว่ นกำรแปลพระ วนิ ัยปฎิ กและพระอภิธรรมปิฎกในประเทศไทยมนี ้อยกว่ำ พระสตุ ตนั ตปิฎก ทฆี นิกำย คือ ชมุ นมุ พระสูตรขนำดยำว ที่ประกอบดว้ ย 3 คัมภีรห์ รือ 3 เลม่ ในบทนไ้ี ดย้ กเอำ พระสุตตันตปิฎก ทฆี นิกำย มหำวรรค ซง่ึ เปน็ คมั ภรี ์เลม่ ท่ี 2 ของทีฆนกิ ำย และของ พระสตุ ตันตปิฎก ซง่ึ มีอยู่ทงั้ หมด 5 นิกำย (หมวด) ทง้ั 5 นิกำยจะแบ่งเปน็ 25 คัมภรี ์ หรอื 25 เลม่ คือ

81 1. ทีฆนิกำย (ที) คือ ชุมนุมพระสูตรท่ีมีขนำดยำว จัดเป็น3 วรรค (ตอน) 3 เล่ม คือ ทีฆ นิกำย สีลขันธวรรค, ทีฆนิกำย มหำวรรค, ทีฆนิกำย ปำฏิกวรรค (พระไตรปิฎก เล่ม 9, 10, 11 ตำมลำดบั ) มี 34 สูตร 2. มัชฌิมนิกำย (ม) คือ ชุมนุมพระสูตรที่มีควำมยำวปำนลำง มี 3 ปัณณำสก์ 3 เล่ม คือ มูลปัณณำสก์, มัชฌิมปัณณำสก์, อุปริปัณณำสก์ มี 152 สูตร (พระไตรปิฎกเล่ม 12, 13, 14 ตำมลำดบั ) 3. สังยุตตนิกำย (ส) คือ ชุมนุมพระสูตรที่รวมเข้ำไว้เป็นหมวด ๆ (สังยุตต์) จัดเป็น 56 สัง ยตุ ต์ แลว้ ประมวลเขำ้ อกี เปน็ 5 วรรค 5 เล่ม คือ สคำวรรค, นิทำนวรรค, ขันธวำรวรรค, สฬำยตนวรรค, มหำวำรวรรค มี 7,762 สูตร (พระไตรปิฎกเล่ม 15, 16, 17, 18, 19 ตำมลำดับ) 4. อังคุตรนิกำย (อ) คือ ชุมนุมพระสูตรที่รวมเข้ำไว้เป็นหมวด ๆ เรียกว่ำ นิบำต (บท – Chapter) ตำมลำดับจำนวนหัวข้อธรรม จัดเป็น 11 นิบำต รวมเข้ำเป็นคัมภีร์ 5 เล่ม มี 9,557 สูตร ได้แก่ เอก-ทุก-ติกนิบำต, จตุกกนิบำต, ปัญจก-ฉักกนิบำต, สัตตก-อัฏฐก- นวกนิบำต, ทสก-เอกำทสกนิบำต (พระไตรปิฎกเล่มท่ี 20, 21, 22, 23, 24) 5. ขุททกนิกำย (ขุ) คือ ชุมนุมพระสูตร, ข้อธรรม, คำอธิบำยและเรื่องรำวเบ็ดเตล็ด จัดเขำ ไม่ได้ในนิกำยอ่ืน ๆ ข้ำงต้น มีท้ังหมด 15 คัมภีร์ 9 เล่ม คือ ขุททกปำฐะ, ธรรมบท, อุทำน, อิติวุตตกะ, สุตตนิบำต (เล่ม 1) วิมำนวัตถุ เปตวัตถุ เถรคำถำ เถรีคำถำ (1 เล่ม) ชำดก (2 เล่ม) นิทเทส (มหำนิทเทส 1 เล่ม, จุฬนิทเทส 1 เล่ม) ปฏิสัมภิทำมัคคี (1 เล่ม) อุปทำน (1 2⁄3 เล่ม), พุทธวงศ์ จริยำปิฎก (1⁄3 เล่ม) (พระไตรปิฎกเล่มที่ 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33) สำหรับพระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกำย มหำวรรค ซึ่งเป็นพระสูตรเล่มท่ี 2 ของ ทีฆนิกำย และ สุตตันตปิฎกน้ัน โดยควำมหมำยหมำยถึง พระสูตรหมวดยำวตอน มหำวรรค คำว่ำ ‘มหำวรรค’ หมำยถึงหมวดใหญ่ (หมวด คือหมวดย่อยของ ‘นิกำย’) คำว่ำ “ทีฆนิกำย มหำวรรค” จึงหมำยถึง หมวดพระสูตรใหญ่ของทีฆนิกำย ซึ่งทีฆนิกำย มหำวรรค ประกอบด้วยพระสูตร 10 สูตร ซ่ึงส่วนใหญ่ จะข้ึนต้นพระสตู รว่ำ “มหำ” พระสตู รจำนวน 10 สูตร ของมหำวรรค ไดแ้ ก่ 1. มหำปทำนสูตร แปลว่ำ พระสูตรว่ำด้วยตำนำนใหญ่ หรือชีวประวัติใหญ่ (ของ พระพทุ ธเจำ้ 7พระองค)์ 2. มหำนทิ ำนสตู ร แปลวำ่ พระสตู รวำ่ ดว้ ยสง่ิ ที่เป็นตน้ เหตใุ หญ่ (หมำยถึง ปฏจิ จสมปุ บำท) 3. มหำปรินิพพำนสูตร แปลว่ำ พระสูตรว่ำด้วยมหำปรินิพพำน (กำรดับขันธ์ของพระผู้มี พระภำค) 4. มหำสทุ ัสสนสูตร แปลว่ำ พระสูตรว่ำด้วยพระเจ้ำมหำสุทัสสนะ 5. ชนวสภสตู ร แปลว่ำ พระสตู รว่ำด้วยชนวสภยักษ์ (พระเจำ้ พมิ พสิ ำร)

82 6. มหำโควินทสูตร แปลว่ำ พระสูตรว่ำด้วยมหำโควินทพรำหมณ์ (ครั้งเสวยชำติของ พระพทุ ธเจ้ำ) 7. มหำสมัยสูตร แปลว่ำ พระสูตรว่ำดว้ ยกำรประชุมครงั้ ใหญข่ องเทวดำ1 8. สักกปัญหสูตร แปลว่ำ พระสตู รว่ำด้วยปญั ญำ (ทลู ถำม) ของทำ้ วสกั กะ 9. มหำสติปัฏฐำนสูตร แปลว่ำ พระสูตรว่ำด้วยกำรเจริญสติปัฏฐำนสูตรใหญ่ (กำรต้ัง สติสมั ปชัญญะ) 10. ปำยำสิสูตร แปลวำ่ พระสตู รวำ่ ด้วยเจ้ำปำยำสิ (ท่ำนพระกุมำรกัสสปะแสดงธรรมแก่เจ้ำ ปำยำสิ เพ่ือทำลำยควำมเหน็ ผดิ ของเจ้ำปำยำสิ) พระสุตตนั ตปิฎก ทฆี นิกำย มหำวรรค มหำปทำนสูตร (302 หน้ำ) มหำปทำนสูตร เป็นพระสูตรแรกในจำนวน 10 พระสูตรท่ีพระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกำย มหำวรรค ควำมหมำยหรอื คำแปลของ “มหำปทำนสตู ร” แปลว่ำ “พระสูตรว่ำด้วยตำนำนใหญ่” หรือ “ชีวประวตั ใิ หญ่” ซึ่งในพระสตู รนี้หมำยถึง พระประวัติของพระพุทธเจ้ำทั้ง 7 พระองค์ คำว่ำ “มหำป ทำนสูตร” เป็นชื่อของพระสูตรต้ังคำถำม เน้ือหำสำระของพระสูตร ถ้ำหำกได้ศึกษำพระไตรปิฎกทุก เลม่ แล้ว จะสงั เกตได้ว่ำ ชือ่ พระสตู ร มหำปทำนสตู ร เปน็ ช่อื พอ้ งกับคมั ภรี อ์ ปทำนในขุททกนิกำย ซึ่งเป็นเรื่องเล่ำท่ีเกี่ยวกับ พระประวัติของพระพุทธเจ้ำ พระประวัติของพระปัจเจกพระพุทธเจ้ำ 41 พระองค์ ประวัติของพระเถระ (เถรอปทำน) 561 รูป ประวัติพระเถรี (เถรีอปทำน) 40 รูป ซ่ึงเม่ือ พิจำรณำควำมหมำย อปทำน ก็แปลว่ำ ชีวประวัติ หรืออัตชีวประวัติ คือเจ้ำของเป็นผู้เล่ำเอง แต่ มหำปทำนสูตร เปน็ พระผ้มู พี ระภำคตรัสเล่ำไว้ทงั้ หมด เน้ือหำทป่ี รำกฏในมหำปทำนสตู ร บทแปล จำกกำรศกึ ษำเน้อื หำท่ปี รำกฏอยู่ในมหำปทำนสูตร ได้พบว่ำเป็นเนื้อหำท่ีเกี่ยวกับพระประวัติ ของพระพทุ ธเจ้ำ ท่ีแบง่ เปน็ 2 ตอน ตอนท่ี 1 เป็นเร่ืองที่พระผู้มีพระภำคตรัสเล่ำพระประวัติโดยสังเขป ของพระพุทธเจ้ำในอดีต 6 พระองค์ และของพระองค์เองเป็น 7 พระองค์ เน่ืองจำกทรงทรำบด้วยพระโสตธำตุอันเป็นทิพย์ว่ำ ภิกษุท้ังหลำยกำลังสนทนำเรื่อง บุพเพนิวำสญำณ (ควำมรู้เร่ืองชีวิตของคนสมัยก่อน) ของพระองค์ ด้วยควำมศรัทธำเลื่อมใส แต่ไม่เคยได้เห็นผลประจักษ์ด้วยตนเองว่ำเป็นอย่ำงไร จึงเสด็จมำหำภิกษุ เหล่ำน้ัน เม่ือตรัสถำมเรื่องท่ีสนทนำอยู่และภิกษุทั้งหลำยกรำบทูลและแสดงควำมประสงค์จะฟัง เรื่องรำว จึงทรงตรัสเล่ำพระประวัติของพระพุทธเจ้ำในอดีต 6 พระองค์ และของพระองค์รวมเป็น 7 พระองค์ คือ 1 ในประเทศไทยนยิ มกนั วำ่ มหำสมยั สตู รเปน็ คำถำมปรำบมำร (ฝำ่ ยมจิ ฉำทิฏฐิ) จึงใช้เปน็ บทเจริญพทุ ธมนต์ ในงำน มงคลต่ำงๆค่กู ับอำฏำนำฏิยสตู รใน ทฆี นิกำย ปำฏกิ วรรค

83 1. พระวปิ สั สีพุทธเจำ้ 2. พระสิขีพุทธเจ้ำ 3. พระเวสสภพู ทุ ธเจ้ำ 4. พระกกสุ นั ธพุทธเจำ้ 5. พระโกนำคมนพุทธเจ้ำ 6. พระกัสสปพทุ ธเจำ้ 7. พระโคตมพทุ ธเจ้ำ สำหรับเน้ือหำที่ตรัสเล่ำเป็นรูปแบบเดียวกันท้ัง 7 พระองค์ คือเก่ียวกับ 1) ปีท่ีเสด็จอุบัติขึ้น 2) พระชำติ 3) พระโคตร 4) ประมำณพระชนมำยุ 5) สถำนที่ตรัสรู้ 6) คู่พระอัครสำวก 7) กำร ประชุมพระสำวก (ที่เรียกว่ำ จำตุรงคสันนิบำต – กำระประชุมคร้ังใหญ่ที่ทรงแสดงโอวำทปำติโมกข์) 8) พระอุปัฏฐำก 9) พระบิดำพระมำรดำ 10) เมืองท่ีประสูติ ดังปรำกฏในมหำปทำนสูตร ฉบับภำษำ บำลี ที่เป็นเป็นภำษำไทยและภำษำอังกฤษว่ำ “อิโต โส ภกิ ฺขเว เอกนวตุ กิ ปฺเป, ย วปิ สฺสี ภควำ อรห สมฺมำสมฺพุทโฺ ธ โลเก อทุ ปำทิ. อิโต โส ภกิ ฺขเว เอกตึเส กปฺเป, ย สิขี ภควำ อรห สมฺมำสมฺพทุ ฺโธ โลเก อทุ ปำทิ” “Ito so bhikkhave ekanavutokappo yaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Ito so bhikkhave ekatiṃsokappo yaṃ sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi.” from/there/oh monks/one/ninety/aeon/who/vipassi/the Fortunate One/worthy/perfect/enlightened one/in the world/arose/from/ there/oh monks/thirty one aeon/who/sikhi/the Fortunate One /worthy/perfect/ enlightened one /in the world/arose/ ในมหำปทำนสูตร ได้บรรยำยไว้ว่ำ เม่ือตรัสเล่ำจบ พระพุทธองค์ได้เสด็จเข้ำพระวิหำรท่ี ประทบั ภกิ ษเุ หลำ่ นน้ั นงั่ สนทนำกันตอ่ โดยยกเรือ่ งมำสนทนำวำ่ น่ำอัศจรรย์จริงท่ีพระผู้มีพระภำคทรง ทรำบพระประวัติเหล่ำน้ีอย่ำงชัดแจ้ง แล้วต้ังประเด็นข้อสงสัยขึ้นว่ำ ทรงทรำบเรื่องเหล่ำน้ีด้วย พระองค์เองหรอื ว่ำมเี ทวดำมำกรำบทลู ใหท้ รงทรำบ เนอ้ื หำตรงนี้เปน็ ตอนที่ 1 ส่วนเนื้อหำตอนท่ี 2 ซึ่งเปน็ ตอนท่ีพระผ้มู พี ระภำค ทรงทรำบด้วยพระโสตธำตุอันเป็นทิพย์ถึง เร่ืองท่ีภิกษุท้ังหลำยสนทนำกัน จึงเสด็จกลับมำในที่ประชุมของภิกษุเหล่ำน้ันอีกในตอนเย็น และตรัส เล่ำต่อเพ่ือคลำยควำมสงสัยของเหล่ำภิกษุ โดยทรงเล่ำเฉพำะพระประวัติของพระวิปัสสีพุทธเจ้ำโดย พิสดำร (ละเอียด) ซ่ึงสำระสำคัญของตอนที่ 2 ประกอบด้วยพระประวัติของพระวิปัสสีพุทธเจ้ำตอน ประสูติ ตอนเสด็จออกผนวช ตอนตรัสรู้ ตอนทรงประกำศพระศำสนำ และตอนทรงแสดง โอวำทปำติโมกข์ ต่อจำกน้ัน ทรงตรัสเล่ำถึงคำกรำบทูลของพวกเทวดำ และพรหมชั้นต่ำง ๆ ท่ีได้มำ เฝ้ำและกรำบทูลให้ทรงทรำบถึงพระพุทธเจ้ำในภัทรกัปทั้ง 6 พระองค์ ว่ำเทวดำเหล่ำน้ันได้ประพฤติ พรหมจรรย์ในพระพุทธเจ้ำทั้ง 6 พระองค์ จึงได้มำเกิดเป็นเทวดำ จนกระทั่งสมัยของพระองค์ว่ำ ได้ ประพฤติพรหมจรรยใ์ นพระผ้มู พี ระภำคเช่นกนั จึงได้มำเกิดเปน็ เทวดำ

84 ในบทสรุปของมหำปทำนสูตร พระผู้มีพระภำค ได้ตรัสแก่ภิกษุทั้งหลำยว่ำ เพรำะพระองค์มี ปัญญำแทงตลอดธรรมธำตุ จงึ เป็นเหตใุ ห้ระลึกถึงพระพุทธเจ้ำท้ังหลำยในอดีตกำล ดังที่ตรัสสรุปไว้ใน มหำปทำนสูตรไวว้ ่ำ บำลีอกั ษรไทย: (๙๔) อิติ โข ภิกขฺ เว ตถำคตสฺเสเวสำ ธมมฺ ธำตุ สุปปฺ ฏวิ ิทธฺ ำ ยสฺสำ ธมมฺ ธำตุยำ สปุ ฺปฏิวทิ ธฺ ตฺตำ ตถำค โต อตเี ต พทุ เฺ ธ ปรินิพพฺ ุเต ฉนิ ฺนปปญเฺ จ ฉินฺนวฏุเม ปริยำทินนฺ วฏฺเฏ สพฺพทุกฺข วตี ิวตฺเต ชำติโตปิ อนุสฺ สรติ, บำลีอกั ษรโรมนั : Iti kho bhikkhave, tathāgatassevesā dhammadhātu suppaṭividdhattā tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce 'chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe, sabbadukkhavītivante jātitopi anussarati, บทแปล: Thus/indeed/oh monks/of/thus gone one/itself/mind object element/thoroughly under stood/of whom/ mind object/ thus gone one/in the past / when the Buddha passed away/when dried up phenomenal world/when broken the cycle/when exhaust cycle of birth/when all suffering/overcome/birth also recollects/ ซึง่ เม่ือพระผมู้ ีพระภำคตรัสอยำ่ งน้นั แล้ว ภกิ ษุทัง้ หลำยเหล่ำนั้นมใี จยินดีต่ำงช่นื ชมพระภำษิต ของพระผ้มู ีพระภำคเจ้ำอยู่ท่ัวกนั กำรเรยี บเรียงคำในบทแปลตัวอย่ำง เช่นเดียวกับพระสูตรท้ังหลำย คำข้ึนต้นของพระสูตรท่ีเป็นมหำปทำนสูตร (Great Discourse of the Lineage) จะข้ึนต้นเหมือนกันว่ำ “เอว เม สุต – Evaṃ me sutaṃ” ซึ่งเป็นคำกล่ำวของพระ อำนนท์ แปลว่ำ “เป็นเช่นนั้น ท่ีข้ำพเจ้ำ ได้สดับมำ – Thus/ by me / heard/” ส่วนกำรเรียบ เรียงคำในประโยคน้ี จะเป็นกำรข้ึนต้นด้วยวิเศษณ์ ตำมด้วยประธำน และกริยำตำมลำดับ ส่วนจะทำ หน้ำท่ีเป็นวิภัตติหรือกำล (tense) ใด คงจะต้องศึกษำไวยำกรณ์บำลีในรำยละเอียดต่อไป ในที่น้ีจะ พจิ ำรณำถงึ ควำมหมำยของคำเป็นหลัก เพ่ือเป็นกำรปูพื้นฐำนกำรสร้ำงควำมเข้ำใจในภำษำของพระผู้ มีพระภำคเจ้ำเทำ่ นนั้

85 สว่ นกำรเรยี บเรียงคำท่เี ป็นประโยคทีเ่ ป็นกำรบรรยำย จะเหน็ ได้ว่ำถึงแม้จะเป็นประโยคที่ยำว กว่ำประโยคข้ันต้น ก็จะมีรูปแบบกำรเรียงคำเช่นกัน คือคำวิเศษณ์ หรือคำขยำย จะขึ้นต้นก่อนหน้ำ ประธำน หรอื หน้ำกรยิ ำ เชน่ ตวั อยำ่ ง “เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน / อนาถปิณฑฺ ิกสสฺ อาราเม กเรริกฏุ ิกายํ.” “Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme karerikuṭikāyaṃ.” บทแปล: “หน่ึง/ ครำว/ เมื่อผ้มู ีพระภำค/ ทีเ่ มืองสำวตั ถี/ ประทับอยู่/ ในสวนเชตวนั / ของอนำถบิณฑิกเศรษฐี/ ในอำรำม/ กเรริกุฎ/ี ” “One/time/ the Fortunate One/ at savatthi/ stay/ in jetavana/ of Anathapindika/ in the monastery/ Kareri/ (in the) hut/.” ซึ่งกำรเรียบเรียงคำในประโยคข้ำงต้น คำวิเศษณ์ซึ่งขยำยคำนำมท่ีเรียก หรือเป็นที่รู้จักกันดี ว่ำ เป็นคุณศัพท์ (adjective) เช่น “Ekaṃ” ท่ีขยำย “samayaṃ” ตำมด้วยประธำนคือ “bhagavā” ตำมด้วย “sāvatthiyaṃ” ทีข่ ยำยกรยิ ำ “viharati” เป็นตน้ นอกจำกคำบรรยำยที่เปน็ กำรเรียบเรียงคำเป็นร้อยแก้วทั่วไปตำมแบบของภำษำบำลีแล้ว ใน “มหำปทำนสูตร” นี้มีข้อควำมบำงตอนของพระสูตร ที่มีกำรเรียบเรียงคำที่เรียกว่ำ “คำถำ” ซึ่งโดย ปกติจะหมำยถึงร้อยกรองล้วน ตัวอย่ำงกำรเรียบเรียงคำ ในตอนท่ีว่ำด้วยท้ำวมหำพรหมทูลอำรำธนำ พระวิปสั สีพทุ ธเจำ้ ให้ทรงแสดงธรรม พระองค์ได้ประจักษ์ชัดถึงอนัจฉริยคำถำ (anacchariya gātha) แปลวำ่ “ศำสนำอันน่ำอศั จรรย์” (original verses ในภำษำองั กฤษ) ดังข้อควำมที่วำ่ บำลีอักษรไทย: “กิจฺเฉน เม อธิคต หลนทฺ ำนิ ปกำสติ ุ บำลีอักษรโรมัน รำคโทสปเรเตหิ นำย ธมโฺ ม สสุ มพฺ ุโธฯ \"Kicchena me adhigataṃ halaṃ'dāni pakāsituṃ, Rāgadosaparetehi nāyaṃ dhammo susambudho.” แปลเปน็ ไทย “ดว้ ยควำมลำบำก/ ท่เี รำ/ ได้บรรลุแล้ว/ ณ บัดน/ี้ จกั ควรประกำศธรรมหรือ/ ผู้ถูกรำคะและ โทสะครอบงำ/ นี้+ไมใ่ ช่/ ธรรม/ จะรู้ไดง้ ่ำย”

86 แปลเป็นอังกฤษ “By difficulty/by me/understood/why should/now/to express/ Lust/hatred/afflicted/with/not this/dhamma/well understand/” ซง่ึ จะสังเกตเป็นเบื้องต้นน้ีว่ำ กำรเรียบเรียงคำในคำถำจะมุ่งสร้ำงสัมผัสในด้ำนร้อยกรองเป็น สำคัญ ฉันทลักษณ์ในภำษำบำลีจึงเป็นส่ิงที่จะต้องศึกษำในรำยระเอียดต่อไป ในท่ีน้ีเพียงต้องกำรจะ แสดงให้เหน็ วำ่ กำรเรยี บเรียงคำจะมคี วำมแตกตำ่ ง จำกกำรสรำ้ งประโยคสำหรับบรรยำยโดยทั่ว ๆ ไป สำระสำคัญของหลกั ธรรมทป่ี รำกฏใน มหำปทำนสตู ร พระสุตตันตปฎิ ก ทีฆนกิ ำย มหำวรรค ซึ่งเป็นพระไตรปิฎกท่บี รรจเุ รื่องรำวต่ำง ๆ ไว้ในทั้ง 10 สูตรของพระสูตร ซ่งึ ครอบคลมุ เหตกุ ำรณ์พระธรรมเทศนำที่เกี่ยวกับพระพุทธเจ้ำ ต้ังแต่ประสูติ ตรัสรู้ ปรินิพพำน รวมทั้งเร่ืองรำวของเหตุกำรณ์บุคคลต่ำง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับเหตุกำรณ์อันยิ่งใหญ่ทั้ง 3 ของ พระพุทธองค์ ทำให้พระไตรปฎิ กฉบับนเี้ ป็นทีร่ จู้ กั และไดร้ ับกำรถ่ำยทอดองคค์ วำมรู้ท่ีเป็นทั้งเหตุกำรณ์ และหลักธรรมต่ำง ๆ ที่พุทธศำสนิกชนมีควำมเข้ำใจ และนำมำประยุกต์ใช้ในชีวิตมำกท่ีสุดเล่มหนึ่งก็ วำ่ ได้ ไม่ว่ำจะเป็นพระสูตร ที่ว่ำด้วยมหำนทิ ำนสูตร ทีเ่ ป็นกำรแสดงธรรมของพระพุทธองค์ ที่เป็นหลัก ของปฏิจจสมปุ บำท หรอื ในพระสตู รทชี่ ่ือ มหำปรินิพพำนสตู ร ซง่ึ เปน็ กำรประมวลเหตุกำรณ์ และพระ ธรรมเทศนำท้ังหมดท่เี กิดขนึ้ ในขบวนเสด็จจำรึกธรรมครงั้ สุดท้ำยมำรวมไว้ นับเป็นพระสูตรที่ยำวที่สุด หรือในพระสูตรท่ีชื่อ “มหำสติปัฎฐำนสูตร” (พระสูตรว่ำด้วยกำรเจริญสติปัฏฐำนสูตรใหญ่) ซ่ึงเป็น พระสตู รทวี่ ่ำดว้ ยกำรแสดงธรรมของพระพุทธเจ้ำว่ำด้วยหนทำงแห่งกำรดับทุกข์ เพื่อบรรลุธรรม หรือ (อริยมรรค) และเพ่ือทำให้แจ้งนิพพำน ด้วยกำรเจริญสติปัฏฐำน 4 ประกำร ซ่ึงเป็นกำรต้ัง สตสิ มั ปชญั ญะเพยี รพิจำรณำ กำย เวทนำ จิต และธรรม เพอื่ กำจัดทุกข์ที่พระพุทธศำสนิกชนท้ังหลำย นำมำประพฤตปิ ฏบิ ัติกนั อยทู่ วั่ ไปในขณะนี้ สำหรับสำระสำคัญ ท่ีปรำกฏในมหำปทำนสูตรของพระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกำย มหำวรรคน้ี ในเนอื้ หำตอนท่ี 1 ซง่ึ เปน็ พระสูตรทมี่ ีเนอ้ื หำว่ำดว้ ยพระประวตั ิของพระพุทธเจ้ำ 7 พระองค์ ที่พระผู้มี พระภำคทรงตรัสเล่ำให้ภิกษุท้ังหลำยว่ำ พระประวัติของพระพุทธเจ้ำ 7 พระองค์นั้น มีพระประวัติ เช่นเดียวกนั โดยทรงเล่ำรำยละเอยี ดของพระประวัตพิ ระพุทธเจ้ำพระนำมว่ำวิปัสสีให้ภิกษุท้ังหลำยฟัง ว่ำเป็นเหตุกำรณ์และสถำนกำรณ์แบบเดียวกันกับพระพุทธเจ้ำองค์อ่ืน ๆ รวมท้ังพระประวัติของ พระองค์เองด้วย และได้ทรงเล่ำถึงประวัติโดยสังเขปของพระพุทธเจ้ำองค์อ่ืน ๆ ให้ภิกษุท้ังหลำยฟัง ดว้ ย เชน่ ทรงตรัสเล่ำเกี่ยวกบั พระชนมำยขุ องพระพทุ ธเจ้ำ รวมทัง้ พระชนมำยุของพระองคเ์ องด้วยว่ำ “พระวิปัสสีพุทธเจ้ำ มีพระชนมำยุประมำณ 80,000 ปี พระสิขีพุทธเจ้ำ มีพระชนมำยุ ประมำณ 70,000 ปี พระเวสสภูพุทธเจ้ำ มีพระชนมำยุประมำณ 60,000 ปี พระกกุสันธพุทธเจ้ำ มี

87 พระชนมำยุประมำณ 40,000 ปี พระโกนำคมนพุทธเจำ้ มีพระชนมำยปุ ระมำณ 30,000 ปี พระกัสสป พุทธเจ้ำ มีพระชนมำยุประมำณ 20,000 ปี บัดน้ี เรำมีอำยุเพียงเล็กน้อย ผู้มีอำยุยืนก็เพียง 100 ปี หรือเกินไปอีกเล็กน้อย” ในเนื้อหำตอนที่ 2 ของมหำปทำนสูตร เป็นตอนที่พระผู้มีพระภำค ตรัสเล่ำถึงพระประวัติของ พระวิปัสสีพทุ ธเจ้ำ ตั้งแต่ตอนประสูติ ตอนเสด็จออกผนวช ตอนตรัสรู้ ตอนประกำศพระศำสนำ และ ตอนแสดงโอวำทปำตโิ มกข์ เป็นตอนสุดทำ้ ยของพระประวตั ิ มีสำระสำคัญในเนื้อหำตอนที่ 2 ของมหำ ปำทำนสตู ร ทสี่ มควรทำควำมเข้ำใจหรือศกึ ษำเพิ่มเติมที่ควรศึกษำ คอื 1. ตอนประสตู ิของพระวิปัสสพี ทุ ธเจ้ำ มีหลักธรรมท่ีปรำกฏให้ทำควำมเข้ำใจ 2 เรื่อง คือ กฎ ธรรมดำของพระโพธิสัตว์ 16 ประกำร เร่ืองหน่ึงท่ีเรียกว่ำ “โพธิสตฺตธมฺมตำ” ทั้ง 16 ประกำรของกฎ ธรรมดำของพระโพธิสัตว์ สรุปได้ว่ำเมื่อพระโพธิสัตว์จุติจำกสวรรค์ช้ันดุสิต จนถึงเสด็จสู่พระครรภ์ มำรดำ 1. พระโพธสิ ัตว์ (พระวิปัสสีพุทธเจ้ำ) ทรงมีสตสิ ัมปชัญญะตลอดตง้ั แต่จุติจำกสวรรค์ชั้นดุสิต จนถึงเสด็จถึงพระครรภข์ องมำรดำ 2. เวลำที่จุติจำกสวรรค์ช้ันดุสิตเสด็จสู่พระครรภ์ของมำรดำ แสงสว่ำงเจิดจ้ำหำประมำณ มไิ ด้ ปรำกฏขึน้ ในโลก ทั้งในเทวโลก มำรโลก พรหมโลก 3. มีเทพบตุ ร 4 พระองค์ (ท้ำวมหำรำชท้ัง 4) เข้ำไปทำหนำ้ ทอี่ ำรกั ขำทง้ั 4 ทศิ 4. พระมำรดำทรงศลี เมื่อเสด็จเขำ้ สพู่ ระครรภ์ 5. พระมำรดำไมม่ ีควำมรู้สึกทำงกำมำรมณ์ 6. พระมำรดำทรงได้กำมคณุ 5 (ส่วนที่ดีของกำม คอื สว่ นทีด่ ีของรูป เสยี ง กลนิ่ รส สัมผสั ) 7. พระมำรดำไมท่ รงมีควำมเจ็บปวดใด ๆ และมองเหน็ พระโพธสิ ตั วอ์ ยู่ภำยในพระกำย 8. เมือ่ พระโพธิสัตวป์ ระสูติได้ 7 วนั พระมำรดำสวรรคตไปเกิดในสวรรคช์ นั้ ดสุ ิต 9. พระมำรดำประสูตเิ มอื่ ทรงพระครรภค์ รบ 10 เดือนเท่ำน้ัน 10. พระมำรดำจะประทบั ยนื ประสูตเิ ท่ำนนั้ 11. เมื่อประสตู ติ อนแรกเหลำ่ เทพจะทำพิธีต้อนรบั หลังจำกน้ันเป็นหน้ำท่ขี องมนุษย์ 12. เวลำท่ีประสูติ ยังไม่ทันสัมผัสแผ่นดิน เทพบุตร 4 พระองค์ช่วยกันประคองพระองค์ไว้ เบอ้ื งหนำ้ พระมำรดำ พรอ้ มกรำบทลู ว่ำ พระโอรสเป็นผู้มศี กั ด์ใิ หญ่ 13. เวลำที่ประสูติจำกพระครรภ์ เสดจ็ ออกโดยง่ำย ไมแ่ ปดเปื้อนดว้ ยส่ิงไมส่ ะอำด 14. เวลำที่ประสูติมีธำรน้ำปรำกฏในอำกำศ 2 สำย คือธำรน้ำเย็นและน้ำอุ่น ชำระล้ำงพระ โพธิสัตวแ์ ละพระมำรดำ 15. เมือ่ ประสูติได้ครู่หนึ่ง ทรงยืนได้อย่ำงมั่นคง ผินพระพักตร์ไปทำงทิศเหนือ ทรงดำเนินไป 7 ก้ำว เสด็จทอดพระเนตรทิศต่ำง ๆ แล้วเปล่งอำสภิวำจำ (วำจำอย่ำงองอำจ) ว่ำ “เรำ

88 คือผู้เลิศของโลก เรำคือผู้เจริญที่สุดของโลก เรำคือผู้ประเสริฐท่ีสุดของโลก ชำตินี้เป็น ชำตสิ ดุ ท้ำย บัดนีภ้ พใหมไ่ ม่มีอีก” 16. เวลำท่ีประสูติจำกพระครรภ์มำรดำ แสงสว่ำงเจิดจ้ำหำประมำณมิได้ ปรำกฏข้ึนในโลก พรอ้ มท้ังเทวโลก มำรโลก พรหมโลก อีกหลักธรรมหน่ึงท่ีปรำกฏในเน้ือหำตอนท่ี 1 ของมหำปทำนสูตร ที่ควรศึกษำก็คือ ในพระ สตู รไดอ้ ธบิ ำยถงึ ลกั ษณะมหำบรุ ษุ 32 ประกำร ของ (พระวิปัสสี) พระพุทธเจ้ำ ซ่ึงถือว่ำเป็นคุณสมบัติ พิเศษของพระพุทธเจ้ำทุกพระองค์ ซ่ึงจำกกำรศึกษำเพิ่มเติมจะเห็นได้ว่ำ ลักษณะมหำบุรุษ 32 ประกำร ปรำกฏอยู่ในคัมภีร์พรำหมณ์ท่ีสืบทอดกันมำแต่โบรำณ จึงนับได้ว่ำลักษณะของมหำบุรุษ 32 ประกำร เป็นควำมจริง เพรำะมีได้หลำย ๆ คืน และหลำย ๆ สมัย ไม่ใช่ลักษณะท่ีมีหรือรู้ได้เฉพำะ บุคคล ท่ีเกิดจำกกำรส่ังสมบำรมีของแต่ละคนไม่ใช่อภินิหำร หรือเกิดจำกปัจจัย หรือสำเหตุภำยนอก ตวั เนอ้ื หำทเี่ กี่ยวกับลกั ษณะมหำบุรุษ 32 ประกำร ทีป่ รำกฏในมหำปทำนสตู ร อำจสรุปได้ ดังนี้ “เม่ือพวกพรำหมณ์โหรำจำรย์เห็นพระวิปัสสีรำชกุมำร ได้กรำบทูลถึงควำมเป็นมหำบุรุษที่ สมบรู ณ์ดว้ ยลักษณะมหำบรุ ษุ 32 ประกำร ดงั น้ี” (ในเอกสำรแปลจะอยใู่ นบททีเ่ ปน็ ภำษำบำลี และภำษำแปลท่ขี ้นึ ตน้ วำ่ “อย หิ เทว กุมำโร…” – ผู้น/้ี ขำ้ แต่พระองค/์ พระรำชกมุ ำร/ … - )Ayaṃ hi deva kumāro This/ lord/ prince/ … 2 1. มีพระบำทรำบเสมอกัน 2. พืน้ ฝ่ำพระบำททั้ง 2 มจี ักรที่มกี ำขำ้ งละ 1,000 ซ่ี มกี ง มีดุม และมีส่วนประกอบครบทุก อยำ่ ง 3. สนั พระบำทยื่นยำว 4. พระองคลุ ียำว 5. พระหตั ถ์และพระบำทออ่ นนุ่ม 6. ฝำ่ พระบำทและฝำ่ พระหัตถม์ ีเส้นทข่ี อ้ พระองคุลีจดกันเป็นรปู ตำขำ่ ย 7. มีขอ้ พระบำทสูง 8. มพี ระชงฆ์เรียวดุจแข้งเน้ือทรำย 9. เมือ่ พระทับยืนไม่ตอ้ งน้อมพระองค์ลง ก็ทรงลูบคลำถงึ พระชำนุด้วยฝ่ำพระหัตถ์ท้งั สอง ข้ำงได้ 2 จำกองค์ควำมรู้เก่ียวกับ ลกั ษณะมหำบรุ ษุ 12 ประกำร เปน็ แรงบนั ดำลใจใหผ้ ศู้ กึ ษำ นำมำประยุกตส์ ร้ำงองค์ พระพทุ ธรูปไว้กรำบไหว้ บูชำแทนพระพุทธเจ้ำ ในปัจจบุ ัน รวมท้งั ส่ิงกอ่ สร้ำงอ่ืน เช่น พระพทุ ธบำท เปน็ ต้น

89 10. พระคยุ หฐำนเร้นอยูใ่ นฝัก 11. พระฉวสี ที องเปลง่ ปลงั่ ดจุ ทองคำ 12. พระฉวลี ะเอยี ดจนละอองธลุ ีไม่อำจตดิ พระวรกำย 13. มพี ระโลมชำติเด่ยี ว 14. พระโลมชำตปิ ลำยงอนขอดเป็นวงเวียนขวำ สีครำมเขม้ ดั่งดอกอัญชนั 15. พระวรกำยตั้งตรง 16. พระมังสะใน 7 แหง่ (หลงั พระหัตถ์ 2 หลังพระบำท 2 พระอังสำ 2 ลำพระศอ 1 เต็ม สมบูรณ์) 17. พระวรกำยทุกสว่ นบรบิ รู ณ์ดจุ ลำตัวทอ่ นหน้ำของรำชสีห์ 18. ร่องพระปฤษฎำงคเ์ ต็มเสมอกัน 19. พระวรกำยสงู เทำ่ กบั 1 วำ ของพระองค์ 1 วำ ของพระองคเ์ ท่ำกบั ส่วนสงู พระวรกำย 20. ลำพระศอกลมเทำ่ กนั ตลอด 21. มเี ส้นประสำทรับรสพระกระยำหำรไดด้ ี 22. พระหนดุ ุจคำงรำชสหี ์ 23. มีพระทนต์ 20 ซ่ี 24. พระทนตเ์ รียบเสมอกัน 25. พระทนต์ไมห่ ่ำงกนั 26. มพี ระเขี้ยวแก้วขำวงำม 27. พระชิวหำใหญ่ยำว 28. พระสรุ เสยี งดุจเสียงพรหม 29. พระเนตรดำสนทิ 30. พระเนตรแจม่ ใสดุจลกู โคเพง่ิ คลอด 31. พระอุณำโลมระหว่ำงพระขนงเป็นสีขำวออ่ นเหมอื นปุยนนุ่ 32. พระเศยี รดจุ ประดบั ด้วยกรอบพระพักตร์ จำกควำมรู้ที่เก่ียวกับกฎธรรมดำของพระโพธิสัตว์ผู้จุติมำเป็นพระพุทธเจ้ำ 16 ประกำร และ ลักษณะมหำบุรุษ 32 ประกำรแล้ว ในมหำปทำนสูตรท่ีเป็นเน้ือหำตอนท่ี 1 ยังให้ควำมรู้เก่ียวกับ ลักษณะของพระเจ้ำจักรพรรดิผู้ทรงธรรม จะครอบครองแก้ว 7 ประกำร คือ จักรแก้ว ข้ำงแก้ว ม้ำ แกว้ มณีแกว้ นำงแก้ว คหบดีแกว้ และปรณิ ำยกแก้ว ซง่ึ หมำยถึงสง่ิ และบคุ คลท่ปี ระเสรฐิ อีกด้วย สำหรับเนื้อหำตอนที่ 2 ในมหำปทำนสูตรนี้ สำระสำคัญที่เป็นหลักธรรมท่ีปรำกฏในเนื้อหำ สำมำรถสังเกตจำกทุกตอนของพระประวัติ (พระวิปัสสี) พระพุทธเจ้ำ ท่ีพระผู้มีพระภำคทรงตรัสเล่ำ ใหภ้ กิ ษทุ ัง้ หลำย นอกจำกเนื้อหำตอนประสตู ิแล้ว ในตอนเสด็จออกผนวชของพระวิปัสสีพุทธเจ้ำ พระ

90 ผูม้ พี ระภำคทรงตรัสเทวทูต 4 ที่ทำให้พิจำรณำออกผนวช เทวทูต 4 คือ คนชรำ คนเจ็บ คนตำย และ บรรพชติ ที่ทรงเหน็ เมอื่ ครำวเสด็จประพำสอุทยำน นอกจำกน้ี ยังมีองค์ควำมรู้ที่เป็นท่ีมำของตัวเลข 84,000 ที่พุทธศำสนิกชนมีควำมเคยชิน ปรำกฏอย่พู ระสตู รตอนท่ี 2 นดี้ ้วย 2. ตอนตรัสรู้ สำหรับเนื้อหำท่ีปรำกฏในตอนตรัสรู้ท่ีเป็นสำระสำคัญ คือ กำรพิจำรณำสภำพ ของสังขำรที่ทรงทอดพระเนตรเห็นจำกกำรปรำกฏของเทวทูต 4 โดยหลักปฏิจจสมุปบำท ท่ีทรงเร่ิม จำกปัจจุบันคือ ชรำ มรณะ ไปสู่สำเหตุซึ่งทรงรู้แจ้งด้วยปัญญำว่ำ “เม่ือชำติมี ชรำมรณะจึงมี เพรำะ ชำติมี ชรำมรณะจึงมี และย้อนไปพิจำรณำสำเหตุของชำติ (ตอนเกิด) ไปจนได้บทสรุปของพระดำริ จำกบททีข่ นึ้ ตน้ วำ่ ” “อถ โข ภกิ ขฺ เว วปิ สสฺ ิสสฺ โพธสิ ตฺตสสฺ เอตทโหสิ” กิมฺหิ นุ โข อสติ ชรำมรณ โหติ? กึปจฺจยำ ชรำมรณ’นฺติ Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: \"Kimhi nu kho sati jarāmaraṇaṃ hoti?’ kimpaccayā jarāmaranam, hoti สิ่งนน้ั / จรงิ แลว้ / ภกิ ษุทัง้ หลำย/ แก่พระวิปัสสี/ พระโพธิสัตว์/ เกดิ ขึน้ แล้ว”/ “อะไร/ จริงแลว้ / ทย่ี ังให้เกิด/ ตอ่ ชรำมรณะ/ คืออะไร? อะไรเปน็ สำเหตุ/ ของชรำมรณะ’ คอื อะไร”/ Then/ indeed/ oh monks/ to Vipassi/ the Bodhisatta/ it occurred/ (that) what/ present/ decay death/ it is/ what conditions/ decay death/ they are/, สรุปถึงทีพ่ ระวิปัสสีพุทธเจำ้ ได้ทรงบรรลุทำงเพื่อควำมตรสั รู้วำ่ เพรำะนำมรปู ดบั วญิ ญำณจึงดบั เพรำะวิญญำณดับ นำมรูปจึงดับ เพรำะนำมรูปดับ สฬำยตนะจึงดับ เพรำะสฬำยตนะดับ ผสั สะจงึ ดับ เพรำะผสั สะดับ เวทนำจงึ ดับ เพรำะเวทนำดับ ตณั หำจึงดบั เพรำะตัณหำดบั อุปทำนจึงดับ เพรำะอปุ ทำนดับ ภพจึงดับ เพรำะภพดับ ชำติจงึ ดับ เพรำะชำติดับ ชรำ มรณ โสภะ ปรเิ ทวะ ทุกข์ โทมนัส และอุปำผำสจึงดับ

91 ควำมดบั แห่งกองทกุ ข์ทง้ั มวล มีไดด้ ้วยประกำรฉะน้ี 3. ตอนทรงประกำศพระศำสนำ มสี ำระสำคญั ทีแ่ สดงถงึ ส่งิ ท่ีพระพุทธเจำ้ ทกุ พระองค์ทรง ปฏบิ ัติ คือ เมื่อมหำชนได้กำรบรรพชำ ได้กำรอปุ สมบท ในสำนกั ของพระพุทธเจ้ำ พระองคจ์ ะประกำศ ใหภ้ ิกษุทงั้ หลำย ไดแ้ ยกย้ำยกันไป ประกำศพุทธศำสนำ ดว้ ยพระวำจก ที่พระพุทธศำสนิกชนท้ังหลำย ร้จู กั กนั ดวี ่ำ บำลีอักษรไทย ‘จรถ ภกิ ขฺ เว จำรกิ พหุชนหิตำย / พหุชนสุขำย โลกำนุกมฺปำย อตฺถำย หิ ตำย สุขำย เทวมนสุ สฺ ำน, บำลอี กั ษรโรมนั : 'caratha bhikkhave cārikaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya มีควำมหมำยวำ่ lokānukampāya, atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. “ภิกษุทง้ั หลำย เธอทงั้ หลำยจงจำรึกไป เพ่ือเก้อื กลู แกค่ นหม่มู ำก เพอ่ื สุขแก่ คนหมูม่ ำก เพื่ออนุเครำะหช์ ำวโลก เพอื่ ประโยชน์เพื่อเก้ือกูล เพื่อสุขแต่ เทวดำและมนุษยท์ ้งั หลำย” ๔. ตอนทรงแสดงโอวำทปำติโมกข์ ซึ่งเป็นตอนสุดท้ำยของพระประวัติ มีเน้ือหำท่ีเป็น สำระสำคญั ควรศึกษำจดจำ คือ พระ (วิปัสสี) พุทธเจ้ำทรงแสดงปำติโมกข์ (หมำยถึงโอวำทปำติโมกข์ ซ่ึงประกอบด้วยคำถำ 3 คำถำ คือ ขันตี ปรม ตโป) เป็นคำส่ังสอนท่ีพระพุทธเจ้ำแต่ละพระองค์ ทรง แสวงเอก ในมหำปทำนสูตร มีปำติโมกข์ ท่ีพระวิปัสสีพุทธเจ้ำ ทรงแสดงในท่ีประชุมสงฆ์ ได้ปรำกฏ ดังนี้ บำลีอักษรไทย : ขนตฺ ี ปรม ตโป ตตี กิ ขฺ ำ นพิ พฺ ำน ปรม วทนฺติ พุทฺธำ น หิ ปพพฺ ชิโต ปรูปฆำตี สมโณ โหติ ปร วิเหธยนโฺ ต สพพฺ ปำปสฺส กสุ ลสฺสุปสมปฺ ทำ สจติ ฺตปริโยทปน เอต พุทฺธำนสำสน อนูปวำโท อนูปฆำโต ปำติโมกเฺ ข จ สวโร มตฺตญฺญตุ ำ จ ภตฺตสฺมึ ปนตฺ ญจฺ สยนำสน อธิ จิตฺเต จ อำโยโค เอต พุทฺธำนสำสนนฺ’ ติ

92 ภำษำบำลอี กั ษรโรมัน Khantī paramaṃ tapo titikkhā, Nibbānaṃ paramaṃ vadanti buddhā. Na hi pabbajito parūpaghātī Samaṇo hoti paraṃ viheṭhayanto. Sabbapāpassa akaraṇaṃ kusalassa upasampadā, Sacittapariyodapanaṃ etaṃ buddhānasāsanaṃ. Anūpavādo anūpaghāto pātimokkhe ca saṃvaro mattaññutā ca bhattasmiṃ pantañca sayanāsanaṃ, Adhicitte ca āyogo etaṃ buddhāna sāsanaṃ\"ti. มคี วำมหมำยว่ำ “ควำมอดทนคือควำมอดกลั้น เป็นตบะอยำ่ งยิ่ง พระพทุ ธเจำ้ ทง้ั หลำยตรัสว่ำ นิพพำนเปน็ บรมธรรม ผู้ทำกับผ้อู นื่ ไม่ชอื่ ว่ำเป็นสมณะ กำรไม่ทำบำปท้ังปวง กำรทำกุศลให้ถงึ พร้อม กำรทำจิตของตนใหผ้ ่องแผ้ว นีค่ อื คำสงั่ สอนของพระพุทธเจ้ำทั้งหลำย กำรไม่กลำ่ วรำ้ ยผูอ้ นื่ กำรไม่เบยี ดเบยี นผู้อ่นื ควำมสำรวมในปำติโมกข์ ควำมเป็นผรู้ จู้ กั ประมำณในอำหำร กำรอยู่ในเสนำสนะทีส่ งัด กำรประกอบควำมเพยี รในอธิจิต นี่คอื คำสงั่ สอนของพระพุทธเจำ้ ทงั้ หลำย” จำกข้อควำมท่ีเป็นกำรแสดงปำติโมกข์ของพระวิปัสสีพุทธเจ้ำ ซ่ึงพระพุทธเจ้ำทุกพระองค์ได้ แสดงเช่นกันน้ัน เป็นข้อควำมที่พระพุทธศำสนิกชนทั้งหลำย ได้เข้ำใจตรงกันว่ำคำสั่งสอนของ พระพุทธเจ้ำ คอื อะไร ก็ไดม้ ำจำกทีพ่ ระพุทธเจำ้ ทรงแสดงโอวำทปำติโมกขใ์ นที่ประชมุ สงฆเ์ ชน่ น้นั

93 ควำมหมำยและควำมเขำ้ ใจในรำยละเอียดที่ปรำกฏใน มหำปทำนสตู ร นอกจำกควำมหมำยของช่ือพระสูตร เน้ือหำ และกำรเรียบเรียงถ้อยคำท่ีได้ยกตัวอย่ำงมำ แสดง ในตอนต้นของบทนี้แล้ว ในกำรศึกษำพระสูตรที่ช่ือมหำปทำนสูตร ยังมีรำยละเอียดที่ผู้ศึกษำ สำมำรถทำควำมเข้ำใจในควำมหมำยของแต่ละศัพท์ท่ีปรำกฏ เพ่ือจะได้นำไปสะสมเป็นองค์ควำมรู้ และถำ่ ยทอด เพื่อให้สำมำรถปฏิบตั ติ นตำมหลกั ธรรมที่ปรำกฏในมหำปทำนสตู รน้ีได้ ในกำรศึกษำศัพท์และควำมหมำยของศัพท์ที่เป็นภำษำบำลีออกเป็นภำษำไทยและ ภำษำอังกฤษ จึงเป็นกำรสมควรอย่ำงย่ิงที่พุทธศำสนิกชนผู้ต้องกำรควำมเข้ำใจอันดีถึงภำษำบำลี อัน เป็นภำษำท่ีพระผู้มีพระภำคทรงใช้ในกำรแสดงธรรมของพระองค์ โดยอำจกำหนดข้ันตอนกำรศึกษำ ดังนี้ 1. ทำควำมเข้ำใจควำมหมำยของศัพท์หรือคำศัพท์แต่ละคำ จำกกำรบันทึกควำมหมำยของ ศัพท์บำลเี ปน็ ภำษำไทยและภำษำอังกฤษทีละตอน 2. สังเกตถึงกำรเรียบเรียงคำ ในภำษำบำลี ซ่ึงจะมีลักษณะหรือวิธีกำรเรียบเรียงไปจำก โครงสร้ำงของภำษำไทยและภำษำองั กฤษทใี่ ชใ้ นปัจจุบัน 3. ทดลองเรียบเรยี งคำศพั ทท์ แ่ี ปลไวใ้ นคมู่ ือฉบับน้ี เพื่อเป็นตัวอย่ำงและแบบฝึกหัดของกำร ทำควำมเขำ้ ใจ ถึงควำมหมำยและวจีภำค 4. เรียบเรียงควำมหมำยให้เป็นรูปกำรเรียบเรียงคำที่เป็นที่เข้ำใจสำหรับภำษำไทย และ ภำษำอังกฤษทใ่ี ชใ้ นปัจจุบัน 5. ต้ังคำถำมสำหรับตนเองให้กับกำรศึกษำถึงถ้อยคำและเรียบเรียงท่ีศึกษำจำกมหำปทำน สูตร และตอบโจทย์ว่ำได้ควำมรู้อะไรเพ่ิมเติมอีกบ้ำง จำกที่ได้อธิบำยมำในบทหรือก่อน หนำ้ นี้บ้ำง ตัวอยำ่ งกำรศกึ ษำกำรทำควำมเขำ้ จับพระไตรปฎิ กฉบับแปล ที่ยกมำเปน็ ตัวอย่ำงในคู่มอื นี้ 1. ศึกษำควำมหมำยของศัพท์จำก มหำปทำนสูตร ฉบับบำลี ตอนท่ี [69] ฉบับภำษำไทย และข้อควำมที่ใส่เครื่องหมำย [*] ในหน้ำ 44 ของมหำปทำนสูตร ฉบับอักษรโรมัน แล้ว ตอบคำถำมดงั น้ี 1.1 กำรพิจำรณำสัตว์โลก ท่ีพระวิปัสสีพุทธเจ้ำทรงพิจำรณำมีควำมหมำยว่ำ อย่ำงไร 1.2 จำกช่ือหรือศัพท์ของชนิดต่ำง ๆ ในบทนี้มีอะไรบ้ำง ให้ขยำยควำมตำม ประสบกำรณ์เกี่ยวกับพันธ์ุบัวต่ำง ๆ ในกลุ่ม หรือใน blog ส่วนตัวของแต่ละ คน

94 2. หลักธรรมทพ่ี ระวปิ ัสสพี ทุ ธเจำ้ แสดงปำตโิ มกข์ ทน่ี ับว่ำเปน็ คำสัง่ สอนของพระพุทธเจ้ำทุก พระองค์ มีสำระสำคัญว่ำอย่ำงไร ที่นำมำแสดงต่อหลังจำกที่เรียนรู้ควำมหมำยของ คำศัพทภ์ ำษำบำลีแล้ว จำกตัวอย่ำงท่ีเป็นบทแปลสำหรับบทที่ 3 นี้ ท่ีน่ำสังเกตคือ ผู้แปลท่ีดำเนินกำรแผลจำกบำลี อกั ษรไทย ออกเป็นภำษำไทย ท่ำนได้แสดงควำมชัดเจนว่ำ กำรแปลโดยเรียงคำตำมภำษำบำลี จะทำ ให้เข้ำใจได้ง่ำยเช่นกัน จึงไม่ได้นำเอำพระสูตรฉบับบำลีมำแสดงไว้ด้ำนท้ำย เหมือนในบทท่ี 2 แก่จะ เปน็ กำรพมิ พ์ท่ภี ำษำบำลดี ้วยตวั เขม้ 1/คำแปลเรยี งกันไป เช่น บทขน้ึ ตน้ ของพระสตู ร ในภำษำบำลีวำ่ “นโม – ขอควำมนอบนอ้ ม/ ตสฺส – พระองคน์ ั้น/ ภควโต – แดพ่ ระผู้มีพระภำคเจำ้ / อรหโต – ผูเ้ ปน็ พระอรหนั ต์/ สมมฺ าสมฺพุทฺธสฺส. – ผู้ตรัสรูช้ อบได้โดยพระองค์เอง/ ซึ่งจำกกำรแปลในลักษณะน้ีจะทำให้ผู้ศึกษำ ได้เห็นท้ังกำรเรียงคำในภำษำบำลี และ ควำมหมำยของแต่ละคำพรอ้ มกันไปได้ เหมอื นกันทุกบท ในบทที่ 3 น้ี ลักษณะกำรแปลของภำษำบำลี อักษรไทยเป็นภำษำไทย และ ภำษำบำลีอักษรโรมัน เป็นภำษำอังกฤษ จึงเรียงคำเหมือนกัน ควำม แตกต่ำงก็คือ ภำษำบำลีอักษรโรมัน เมื่อแปลเป็นภำษำอังกฤษ จะยกภำษำบำลีอักษรโรมันมำก่อนท่ี ละบทแล้วแปลเปน็ ภำษำองั กฤษคำตอ่ คำ ท่ีใชเ้ คร่ืองหมำย “/” คัน่ แสดงควำมเป็นแต่ละคำดำ้ นลำ่ ง 3. ศพั ท์ทีป่ รำกฏในพระสตู รว่ำด้วยมหำปทำนสูตรนี้ จะอธบิ ำยควำมหมำยเพ่ิมเติมได้ อยำ่ งไร ให้เป็นทเ่ี ข้ำใจ ๓.๑ คำว่ำ กักปฺ (kappa) และ ภททฺ กปฺป (bhaddakappa) ใน [4] ๓.๒ ศัพท์และชื่อของตน้ ไม้ท่ีพระพทุ ธเจ้ำท้ัง 7 ประทับ ตอนตรสั รูใ้ น [8] ๓.๓ ศัพทว์ ่ำ อปุ ุพฺพิกถำ (anupubbikathā) ทีพ่ ระวปิ ัสสีพทุ ธเจ้ำตรสั แก่พระรำชโอรส นำมวำ่ ขณั ฑะ และบตุ รปุโรหิต ชอ่ื ตัสสะใน [75] ๓.๔ คุณลักษณะทปี่ ระเสรฐิ ของคำสอนของพระพุทธเจำ้ ท่ปี รำกฏในหลำยๆพระสตู รมี ลกั ษณะอยำ่ งไร [76] ๓.๕ กำรแสดงธรรมขอพระพุทธเจ้ำท้ังหลำยท่เี ม่ือทรงแสดงแลว้ มีผ้เู ลอื่ มใสและได้ บรรพชำ อุปสมบทในสำนกั ของพระพทุ ธเจำ้ ทั้งหลำยเหล่ำน้ัน ลักษณะกำรแสดง ธรรมทุกพระองคท์ ีเ่ ป็นอย่ำงเดยี วกันมลี กั ษณะเปน็ อย่ำงไร [77], [81]

ตัวอย่างบทแปล พระไตรปฎิ ก เลม่ ท่ี ๑๐ * มหาวคฺคปาฬิ (ท.ี นิ.): นโม - ขอความนอบนอ้ ม / ตสสฺ - นน้ั ภควโต - แดพ่ ระผู้มพี ระภาค / อรหโต - ผเู้ ปน็ พระอรหันต์ / สมฺมาสมฺพุทธฺ สสฺ ฯ – ผตู้ รสั รเู้ องโดยชอบ / ทฆี นิกาโย - ทฆี นกิ าย มหาวคคฺ ปาฬิ - มหาวรรคบาลี มหาปทานสตุ ฺตํ - มหาปทานสูตร ปุพเฺ พนิวาสปฏสิ ํยุตตฺ กถา - เร่อื งเกี่ยวกับปพุ เพนิวาส (แปลยกศัพท์ โดยพยัญชนะ) ๑. เอวํ - อย่างนี้ / เม - อันข้าพเจา้ / สตุ ํ - สดบั มาแลว้ / เอกํ สมยํ - สมยั หน่งึ / ภควา - พระผมู้ ีพระภาค / สาวตถฺ ยิ ํ - เขตกรุงสาวัตถี / วหิ รติ - ประทบั อยู่ / เชตวเน - ณ พระเชตวัน / อนาถปิณฑฺ ิกสสฺ - ของอนาถบิณฑิกเศรษฐี / อาราเม - อันเป็นอาราม / กเรริกุฏกิ ายํ – ทก่ี เรริกุฎี. / อถ - ครงั้ นั้น / โข - แล / สมพฺ หลุ านํ - ผ้มู ากพร้อม / ภกิ ขฺ ูนํ - แกภ่ ิกษุทั้งหลาย / ปจฺฉาตตฺ ํ - ภายหลงั แหง่ ภัตตาหาร / ปิณฺฑปาตปฏกิ กฺ นฺตานํ - ผู้กา้ วกลับจากบณิ ฑบาต / กเรรมิ ณฑฺ ลมาเฬ - ท่ี หอน่งั ใกล้กเรรมิ ณฑป / สนฺนสิ นิ นฺ านํ – ผู้นั่งแลว้ / สนฺนิปติตานํ - ผู้ประชมุ กันแล้ว / ปุพเฺ พนวิ าส ปฏิสยํ ุตตฺ า - อนั เกีย่ วกับปพุ เพนวิ าส / ธมมฺ กี ถา - ธรรมีกถา / อทุ ปาทิ - ไดเ้ กดิ ขึ้นแลว้ / “อติ ปิ ิ - เพราะเหตุอย่างนี้ / ปุพเฺ พนวิ าโส - บพุ เพนิวาส / อิตปิ ิ - เพราะเหตุอย่างน้ี / ปุพฺเพนวิ าโส”ติ - บุพเพ นวิ าส ดังน้ี ๒. อสโฺ สสิ - ไดท้ รงสดับแลว้ / โข – แล / ภควา - พระผมู้ ีพระภาค / ทิพพฺ าย - อนั เปน็ ทพิ ย์ / โสตธาตยุ า - ด้วยโสตธาตุ / วิสทุ ฺธาย - อันบรสิ ุทธิ์ / อติกฺกนฺตมานสุ กิ าย - อนั ก้าวล่วงมนุษย์ / เตสํ – เหล่านน้ั , ภกิ ขฺ นู ํ - ของภกิ ษทุ งั้ หลาย / อมิ ํ – น้ี / กถาสลฺลาปํ. - ซง่ึ คําสนทนา / อถ - ครั้งน้นั / โข - แล / ภควา - พระผ้มู ีพระภาค / อฏุ ฐฺ ายาสนา - เสดจ็ ลุกจากพุทธอาสน์ / เยน - โดยทศิ าภาค ใด / กเรรมิ ณฺฑลมาโฬ - หอนง่ั ใกล้กเรริมณฑป / เตนุปสงกฺ มิ; - เสดจ็ เข้าไปแล้ว โดยทศิ าภาค น้นั / อปุ สงฺกมติ ฺวา - คร้นั เสดจ็ เขา้ ไปแลว้ / ปญฺ ตเฺ ต - ทป่ี ูลาดไวแ้ ล้ว / อาสเน - บนพทุ ธอาสน์ / นิสที ิ - ประทับนั่งแลว้ / นสิ ชชฺ - ครน้ั ประทบั น่งั แลว้ / โข - แล / ภควา - พระผู้มีพระภาค / ภิกฺขู - ซึง่ ภกิ ษุ ท้งั หลาย / อามนฺเตสิ - รบั สง่ั เรยี กแล้ว / “กายนุตถฺ – อะไร หนอ มอี ยู่ / ภิกขฺ เว - ดกู ่อนภกิ ษุ ทงั้ หลาย / เอตรหิ - บัดน้ี / กถาย - ดว้ ยวาจาเปน็ เคร่อื งกล่าว / สนฺนิสินฺนา; - เป็นผนู้ ่งั ประชมุ กัน

96 แล้ว / กา - อะไร / จ ปน - ก็ แล / โว - อันเธอทั้งหลาย / อนฺตรากถา - วาจาเป็นเคร่อื งกล่าวใน ระหวา่ ง / วปิ ปฺ กตา”ติ? – กระทาํ ค้างไว้แล้ว ดังน้ี เอวํ อย่างนี้ / วุตเฺ ต - ตรัสแล้ว / เต – เหลา่ นัน้ / ภิกฺขู - ภกิ ษุทัง้ หลาย / ภควนตฺ ํ - กะพระผู้ มพี ระภาค / เอตทโวจุ - ไดก้ ราบทลู แล้ว ซง่ึ คํานั่น / “อธิ - น้ี / ภนฺเต - ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ / อมฺ หากํ - แกข่ า้ พระองค์ทั้งหลาย / ปจฺฉาภตฺตํ - ภายหลงั แหง่ ภัต / ปิณฑฺ ปาตปฏิกกฺ นฺตานํ - ผู้กลับจาก บณิ ฑบาตแลว้ / กเรริมณฺฑลมาเฬ - ทหี่ อนั่งใกล้กเรริมณฑป / สนฺนสิ ินนฺ านํ – ผ้นู ่งั แลว้ / สนนฺ ปิ ติ ตานํ - ผู้ประชุมกนั แล้ว / ปุพฺเพนวิ าสปฏิสยํ ตุ ฺตา - อนั เกย่ี วกบั ปุพเพนิวาส / ธมมฺ ีกถา - ธรรมกี ถา / อทุ ปาทิ - ไดเ้ กดิ ขึ้นแลว้ / ‘อิตปิ ิ - แมเ้ พราะเหตอุ ยา่ งนี้ / ปพุ เฺ พนวิ าโส - บพุ เพนิวาส / อิติปิ - แม้ เพราะเหตุอยา่ งน้ี / ปุพฺเพนวิ าโส’ติ - บพุ เพนวิ าส ดงั น้ี / อยํ - นี้ / โข - แล / โน - อนั ขา้ พระองค์ ท้ังหลาย / ภนฺเต - ข้าแต่พระองคผ์ ูเ้ จริญ / อนฺตรากถา - วาจาเปน็ เคร่ืองกล่าวในระหวา่ ง / วิปฺปกตา – กระทําค้างไวแ้ ลว้ . / อถ – คร้ังนัน้ / ภควา - พระผู้มีพระภาค / อนุปฺปตฺโต”ติ - เสดจ็ มาถงึ แลว้ ดังนี้. ๓. “อจิ ฺเฉยยฺ าถ - ยอ่ มปรารถนา / โน - หรอื ไม่ / ตมุ ฺเห - เธอทง้ั หลาย / ภิกฺขเว - ดกู อ่ น ภกิ ษทุ ้ังหลาย / ปุพเฺ พนวิ าสปฏสิ ํยตุ ตฺ ํ - อนั เกี่ยวกับบุพเพนิวาส / ธมมฺ ึ กถํ - ซง่ึ ธรรมีกถา / โสตุ”นตฺ ?ิ - เพ่ือจะฟัง ดงั นี้ / “เอตสฺส1 - นัน่ / ภควา - ข้าแตพ่ ระผมู้ ีพระภาค / กาโล; - เวลา / เอตสสฺ 2 - นน่ั / สคุ ต - ข้าแต่พระสุคตเจ้า / กาโล; - เวลา / ยํ - ใด / ภควา - พระผู้มพี ระภาค / ปุพเฺ พนิวาสปฏิสํยตุ ตฺ ํ - อันเกี่ยวกับบุพเพนวิ าส / ธมมฺ ึ กถํ - ซึ่งธรรมีกถา / กเรยฺย - พงึ กระทาํ / ภควโต - จากพระผมู้ พี ระ ภาค / สตุ ฺวา - ฟงั แลว้ / ภิกขฺ ู - ภิกษุท้งั หลาย / ธาเรสฺสนตฺ ี”ติ. - จักทรงจําไว้ ดงั น้ี / “เตน หิ - ถา้ อย่างนนั้ / ภกิ ฺขเว - ดูกอ่ นภิกษทุ ั้งหลาย / สณุ าถ - จงฟัง / สาธุกํ - ให้ดี / มนสิ – ในใจ / กโรถ - จง กระทํา / ภาสิสฺสามี”ติ - จกั กล่าว ดงั น้ี / “เอวํ - อย่างนั้นหรือ / ภนเฺ ต”ติ - พระเจา้ ข้า ดังนี้ / โข - แล / เต – เหลา่ นั้น / ภิกฺขู - ภิกษทุ งั้ หลาย / ภควโต - ของพระผมู้ ีพระภาค / ปจฺจสโฺ สส.ุ - ทลู รบั สนองพระดาํ รัสแล้ว / ภควา - พระผู้มพี ระภาค / เอตทโวจ - ไดต้ รสั แล้ว ซงึ่ เร่ืองน่ัน ๔. “อิโต - แตก่ ัปนี้ / โส - พระองค์นั้น / ภกิ ฺขเว – ดูกอ่ นภิกษุทัง้ หลาย / เอกนวุติกปฺเป - ใน ๙๑ กปั / ยํ - ใด / วปิ สฺสี - พระนามว่าวปิ ัสสี / ภควา - พระผู้มีพระภาค / อรหํ - ผูเ้ ปน็ พระ อรหนั ต์ / สมมฺ าสมฺพทุ ฺโธ - ตรสั รูเ้ องโดยชอบ / โลเก - ในโลก / อทุ ปาทิ - ไดเ้ สด็จอุบัติข้ึนแล้ว. / อิ โต - แต่กัปน้ี / โส - พระองค์นั้น / ภิกขฺ เว - ดูกอ่ นภิกษทุ ้ังหลาย / เอกตึเส กปเฺ ป - ใน ๓๑ กปั / ยํ - ใด / สิขี - พระนามวา่ สิขี / ภควา - พระผู้มีพระภาค / อรหํ - ผู้เป็นพระอรหนั ต์ / สมฺมาสมฺพุทฺโธ - ตรสั รูเ้ องโดยชอบ / โลเก - ในโลก / อทุ ปาทิ. - ได้เสด็จอุบัติขึ้นแลว้ / ตสมฺ ญิ เฺ ญว - นัน้ นัน่ เทยี ว / โข 1 เอตสฺส (ปุพฺเพนิวาสปฏสิ ํยุตตฺ สสฺ ธมฺมีกถสสฺ กรณภาวสฺส) - แหง่ การกระทําธรรมกี ถา อนั เกี่ยวกับบุพเพนวิ าส นน่ั 2 เอตสสฺ (ปพุ เฺ พนิวาสปฏิสยํ ุตฺตสสฺ ธมมฺ กี ถสฺส กรณภาวสฺส) - แห่งการกระทําธรรมีกถา อนั เกย่ี วกับบพุ เพนวิ าส นัน่

97 - แล / ภิกฺขเว - ดกู อ่ นภิกษุท้ังหลาย / เอกตเึ ส กปฺเป - ใน ๓๑ กปั / เวสสฺ ภู - พระนามว่าเวสสภู / ภควา - พระผู้มีพระภาค / อรหํ - ผเู้ ปน็ พระอรหนั ต์ / สมฺมาสมฺพุทโฺ ธ - ตรสั รเู้ องโดยชอบ / โลเก - ในโลก / อทุ ปาทิ. - ไดเ้ สดจ็ อุบตั ิขึ้นแล้ว / อิมสฺมญิ ฺเญว – นน้ี ่นั เทียว / โข - แล / ภกิ ขฺ เว - ดูก่อน ภิกษุท้งั หลาย / ภทฺทกปฺเป - ในภทั รกปั / กกุสนโฺ ธ - พระนามว่ากกสุ ันธะ / ภควา - พระผมู้ ีพระภาค / อรหํ - ผเู้ ปน็ พระอรหันต์ / สมมฺ าสมฺพุทโฺ ธ - ตรสั รู้เองโดยชอบ / โลเก - ในโลก / อุทปาท.ิ - ได้ เสด็จอุบัตขิ ้นึ แล้ว / อมิ สฺมิญเฺ ญว - น้ี น่ันเทียว / โข - แล / ภิกขฺ เว - ดูกอ่ นภิกษุท้ังหลาย / ภททฺ กปฺ เป - ในภทั รกปั / โกณาคมโน - พระนามว่าโกนาคมนะ / ภควา - พระผู้มีพระภาค / อรหํ - ผ้เู ปน็ พระอรหันต์ / สมฺมาสมฺพทุ โฺ ธ - ตรัสร้เู องโดยชอบ / โลเก - ในโลก / อทุ ปาทิ. - ไดเ้ สด็จอบุ ตั ิข้ึนแล้ว / อิมสฺมิญเฺ ญว - นี้ นัน่ เทียว / โข - แล / ภกิ ขฺ เว - ดกู ่อนภิกษทุ ้ังหลาย / ภททฺ กปฺเป - ในภทั รกปั / กสฺสโป - พระนามวา่ กสั สปะ / ภควา - พระผมู้ ีพระภาค / อรหํ - ผู้เปน็ พระอรหันต์ / สมฺมาสมฺพุทโฺ ธ - ตรัสรเู้ องโดยชอบ / โลเก - ในโลก / อุทปาท.ิ - ได้เสด็จอุบัติขึน้ แล้ว / อิมสฺมญิ ฺเญว - นเ้ี ชน่ กนั / โข - แล / ภกิ ขฺ เว - ภิกษุทงั้ หลาย / ภทฺทกปเฺ ป - ในภทั รกปั / อหํ - เรา / เอตรหิ - บัดนี้ / อรหํ – ผเู้ ป็น อรหนั ต์ / สมมฺ าสมฺพทุ โฺ ธ - ผตู้ รัสรเู้ องโดยชอบ / โลเก - ในโลก / อุปปฺ นโฺ น. - เสดจ็ อบุ ตั ขิ นึ้ แลว้ ๕. “วิปสฺสี - พระนามวา่ วปิ ัสสพี ทุ ธเจา้ / ภกิ ฺขเว – ดูกอ่ นภิกษุท้ังหลาย / ภควา - พระผ้มู ี พระภาค / อรหํ – ผู้เปน็ พระอรหนั ต์ / สมฺมาสมฺพุทโฺ ธ – ผตู้ รสั รชู้ อบเองโดยชอบ / ขตฺติโย ชาตยิ า - มีพระชาตเิ ป็นกษัตริย์ / อโหสิ – ไดเ้ ปน็ แล้ว / ขตตฺ ิยกเุ ล - ในตระกูลกษัตริย์ / อุทปาทิ. - ได้เสดจ็ อบุ ัตขิ ึ้น / สขิ ี - พระนามว่าสิขีพทุ ธเจ้า / ภิกฺขเว – ดกู อ่ นภกิ ษทุ ้ังหลาย / ภควา - พระผมู้ พี ระภาค / อรหํ – ผู้เป็นพระอรหนั ต์ / สมมฺ าสมฺพุทฺโธ - ผู้ตรสั รชู้ อบเองโดยชอบ / ขตฺติโย ชาตยิ า - มีพระชาติ เปน็ กษตั รยิ ์ / อโหสิ – ไดเ้ ป็นแลว้ / ขตฺติยกเุ ล - ในตระกลู กษัตรยิ ์ / อุทปาทิ. - ไดเ้ สดจ็ อบุ ัติขึ้น / เวสสฺ ภู - พระนามวา่ เวสสภูพุทธเจา้ / ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษทุ ง้ั หลาย / ภควา - พระผมู้ ีพระภาค / อรหํ – ผูเ้ ปน็ พระอรหันต์ / สมฺมาสมฺพทุ โฺ ธ - ผู้ตรสั รู้ชอบเองโดยชอบ / ขตตฺ โิ ย ชาติยา - มพี ระชาติ เปน็ กษตั รยิ ์ / อโหสิ – ได้เป็นแลว้ / ขตฺติยกุเล - ในตระกูลกษัตริย์ / อุทปาทิ. - ไดเ้ สด็จอบุ ตั ขิ ้ึน / กกุสนฺโธ - พระนามว่ากกุสันธพทุ ธเจ้า / ภิกขฺ เว - ภกิ ษุทงั้ หลาย / ภควา - พระผมู้ ีพระภาค / อรหํ – ผเู้ ปน็ พระอรหันต์ / สมฺมาสมฺพทุ ฺโธ - ผตู้ รัสร้โู ดยชอบดว้ ยพระองค์เอง / พรฺ าหฺมโณ ชาตยิ า - มพี ระ ชาติเป็นพราหมณ์ / อโหสิ – ได้เปน็ แลว้ / พรฺ าหมฺ ณกุเล - ในตระกลู พราหมณ์ / อทุ ปาทิ. - ได้เสดจ็ อบุ ัติขนึ้ / โกณาคมโน - พระนามว่าโกนาคมนพุทธเจา้ / ภิกฺขเว – ดูก่อนภิกษุท้ังหลาย / ภควา - พระผมู้ ีพระภาค / อรหํ – ผเู้ ป็นพระอรหนั ต์ / สมฺมาสมฺพุทฺโธ - ผู้ตรสั รูโ้ ดยชอบดว้ ยพระองคเ์ อง / พฺ ราหมฺ โณ ชาตยิ า - มพี ระชาติเปน็ พราหมณ์ / อโหสิ – ไดเ้ ปน็ แลว้ / พรฺ าหมฺ ณกุเล - ในตระกลู พราหมณ์ / อุทปาทิ. - ไดเ้ สด็จอบุ ัติขึ้น / กสฺสโป - พระนามว่ากัสสปพุทธเจา้ / ภิกขฺ เว - ภิกษุ ทง้ั หลาย / ภควา - พระผู้มพี ระภาค / อรหํ – ผู้เปน็ พระอรหันต์ / สมฺมาสมพฺ ุทฺโธ - ผู้ตรสั รโู้ ดยชอบ ดว้ ยพระองค์เอง / พฺราหฺมโณ ชาตยิ า - มีพระชาติเปน็ พราหมณ์ / อโหสิ – ได้เปน็ แล้ว / พรฺ าหฺมณ กุเล - ในตระกูลพราหมณ์ / อุทปาทิ. - ไดเ้ สดจ็ อุบัติข้ึน / อหํ - เรา / ภกิ ฺขเว - ภกิ ษทุ ้ังหลาย / เอตร หิ - บัดนี้ / อรหํ - ผ้เู ป็นพระอรหันต์ / สมฺมาสมฺพุทโฺ ธ - ผตู้ รสั รูโ้ ดยชอบด้วยพระองค์เอง / ขตตฺ โิ ย

98 ชาติยา – มชี าติเปน็ กษัตรยิ ์ / อโหสึ – ไดเ้ ปน็ แล้ว / ขตฺตยิ กุเล - ในตระกลู กษัตริย์ / อปุ ฺปนฺโน. - ได้ อบุ ัตขิ น้ึ ๖. “วิปสสฺ ี - พระนามว่าวิปัสสพี ุทธเจ้า / ภิกขฺ เว – ดูก่อนภกิ ษทุ ง้ั หลาย / ภควา - พระผูม้ ี พระภาค / อรหํ – ผู้เปน็ พระอรหนั ต์ / สมฺมาสมฺพทุ โฺ ธ - ผตู้ รัสรู้โดยชอบดว้ ยพระองค์เอง / โกณฑฺ ญฺ โญ โคตฺเตน - มพี ระโคตรว่าโกณฑัญญะ / อโหสิ – ได้เปน็ แล้ว. / สิขี - พระนามวา่ สขิ ีพุทธเจา้ / ภิกฺข เว - ดูกอ่ นภกิ ษทุ ัง้ หลาย / ภควา - พระผู้มพี ระภาค / อรหํ - ผเู้ ป็นพระอรหันต์ / สมฺมาสมพฺ ทุ ฺโธ - ผู้ ตรัสรู้โดยชอบด้วยพระองค์เอง / โกณฑฺ ญฺโญ โคตฺเตน – มพี ระโคตรว่าโกณฑัญญะ / อโหสิ – ได้เปน็ แลว้ . / เวสสฺ ภู - พระนามว่าเวสสภพู ุทธเจา้ / ภิกฺขเว - ดูก่อนภกิ ษทุ ้ังหลาย / ภควา - พระผู้มีพระ ภาค / อรหํ- ผเู้ ปน็ พระอรหนั ต์ / สมมฺ าสมพฺ ุทโฺ ธ - ผตู้ รัสร้โู ดยชอบด้วยพระองคเ์ อง / โกณฑฺ ญฺโญ โคตฺ เตน - มีพระโคตรวา่ โกณฑัญญะ / อโหสิ – ได้เป็นแล้ว. / กกุสนฺโธ - พระนามวา่ กกสุ ันธพุทธเจ้า / ภิกขฺ เว - ดูกอ่ นภกิ ษุท้งั หลาย / ภควา - พระผู้มีพระภาค / อรหํ- ผ้เู ป็นพระอรหนั ต์ / สมฺมาสมฺพุทฺโธ - ผตู้ รสั รโู้ ดยชอบดว้ ยพระองค์เอง / โกณฺฑญฺโญ โคตเฺ ตน - มีพระโคตรวา่ โกณฑัญญะ. / อโหสิ – ได้ เปน็ แล้ว / โกณาคมโน - พระนามว่าโกนาคมนพุทธเจ้า / ภกิ ฺขเว - ดูกอ่ นภกิ ษทุ ง้ั หลาย / ภควา - พระผู้มีพระภาค / อรหํ - ผู้เปน็ พระอรหนั ต์ / สมฺมาสมฺพุทโฺ ธ - ผู้ตรสั รโู้ ดยชอบดว้ ยพระองคเ์ อง / โกณฺฑญฺโญ โคตเฺ ตน - มพี ระโคตรวา่ โกณฑัญญะ. / อโหสิ – ไดเ้ ป็นแล้ว / กสฺสโป - พระนามว่ากัสสป พุทธเจ้า / ภิกขฺ เว - ดูก่อนภิกษุท้งั หลาย / ภควา - พระผู้มีพระภาค / อรหํ - ผู้เปน็ พระอรหันต์ / สมฺ มาสมพฺ ุทโฺ ธ - ผ้ตู รัสรูโ้ ดยชอบด้วยพระองคเ์ อง / โกณฺฑญฺโญ โคตเฺ ตน – มพี ระโคตรวา่ โกณฑัญญะ / อโหสิ – ได้เป็นแลว้ . / อหํ- เรา / ภกิ ขฺ เว - ดกู ่อนภิกษุทง้ั หลาย / เอตรหิ - บัดนี้ / อรหํ - ผู้เป็นพระ อรหนั ต์ / สมมฺ าสมฺพุทฺโธ - ผตู้ รัสรโู้ ดยชอบดว้ ยพระองค์เอง / โคตโม โคตเฺ ตน - มีโคตรว่าโคตรมะ อโหสึ – ไดเ้ ป็นแล้ว. / ๗. “วปิ สสฺ สิ ฺส - พระนามวา่ วิปัสสพี ทุ ธเจา้ / ภิกขฺ เว - ดูก่อนภกิ ษทุ ัง้ หลาย / ภควโต - ของพระผู้มีพระภาค / อรหโต - ผู้เปน็ พระอรหันต์ / สมมฺ าสมฺพุทฺธสสฺ - ผ้ตู รสั ร้เู องโดยชอบ / อสีตวิ สฺสสหสสฺ านิ - ๘๐,๐๐๐ ปี / อายปุ ฺปมาณํ อโหสิ - มีพระชนมายปุ ระมาณ. / สิขสิ ฺส - พระนาม วา่ สขิ พี ุทธเจ้า / ภกิ ขฺ เว - ดูก่อนภิกษทุ ้ังหลาย / ภควโต - ของพระผู้มีพระภาค / อรหโต - ผูเ้ ปน็ พระ อรหนั ต์ / สมมฺ าสมฺพุทธฺ สฺส - ผู้ตรสั ร้เู องโดยชอบ / สตตฺ ตวิ สสฺ สหสฺสานิ - ๗๐,๐๐๐ ปี / อายุปฺปมาณํ อโหสิ - มีพระชนมายุประมาณ. / เวสสฺ ภสุ สฺ - พระนามว่าเวสสภพู ุทธเจ้า / ภกิ ขฺ เว - ดูก่อนภิกษุ ท้ังหลาย / ภควโต - ของพระผูม้ พี ระภาค / อรหโต - ผูเ้ ป็นพระอรหนั ต์ / สมมฺ าสมฺพทุ ธฺ สฺส - ผตู้ รสั รู้ เองโดยชอบ / สฏฐฺ วิ สฺสสหสสฺ านิ- ๖๐,๐๐๐ ปี / อายุปฺปมาณํ อโหสิ - มีพระชนมายปุ ระมาณ. / กกุสนฺธสฺส - พระนามวา่ กกสุ ันธพทุ ธเจ้า / ภกิ ขฺ เว - ดูกอ่ นภกิ ษทุ ัง้ หลาย / ภควโต - ของพระผ้มู ีพระ ภาค / อรหโต - ผูเ้ ป็นพระอรหันต์ / สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส - ผ้ตู รสั รเู้ องโดยชอบ / จตตฺ าลสี วสฺสสหสสฺ านิ - ๔๐,๐๐๐ ปี / อายุปฺปมาณํ อโหสิ - มีพระชนมายุประมาณ. / โกนาคมนสสฺ - พระนามวา่ โกนาคมน พทุ ธเจ้า / ภิกขฺ เว - ดูก่อนภิกษทุ ัง้ หลาย / ภควโต- ของพระผู้มีพระภาค / อรหโต - ผูเ้ ปน็ พระอรหันต์ / สมฺมาสมพฺ ุทฺธสสฺ - ผูต้ รัสรเู้ องโดยชอบ / ตึสวสสฺ สหสสฺ านิ - ๓๐,๐๐๐ ปี / อายปุ ฺปมาณํ อโหสิ - มี