ວິທີສອນພາສາລາວ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ກມົ ສາ້ ງຄູ ວທິ ະຍາໄລຄຫູ ວຼ ງນາ້ ທາ ເອກະສານປະກອບການສອນ ວຊິ າ: ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ 2 ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ພາກຮຽນທີ II ປີທີ 2 ຮຽບຮຽງ ແລະ ພມິ ໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ ສກົ ຮຽນ 2020 -2021 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ 1

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ກມົ ສາ້ ງຄູ ວທິ ະຍາໄລຄູຫຼວງນາ້ ທາ ເອກະສານປະກອບການສອນ ວຊິ າ: ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 11+1+2 ສາຍຄປູ ະຖມົ ພາກຮຽນທີ II ປີທີ 1 ຮຽບຮຽງ ແລະ ພມິ ໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ ກວດແກໂ້ ດຍ: 1. ອຈ.ປທ ແອງທລິ າດ ຫາຼ້ ອຸ່ ນແກວ້ 2. ປທ ແນວວະດີ ແກວ້ ແກຸ່ ນຈນັ 3. ປຕ ແອ໋ງ ສມົ ນວນັ ສກົ ຮຽນ 2020 -2021 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ 2

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ຄານາ ເພຸ່ ອເປັນການປັບປງຄນນະພາບ ແລະ ປະສດິ ທພິ າບຂອງການສາ້ ງຄູ, ແນໃສຸ່ ເພຸ່ ີມສະມດັ ຖະພາບຂອງຄູ ແລະ ພດັ ທະນາອາຊບີ ຄູໃຫດ້ ຂີ ນຶ້ ເທຸ່ ອລະກາ້ ວນນັ້ . ຂາ້ ພະເຈາົ້ ໄດຮ້ ຽບຮຽງເອກະສານການຮຽນ-ການສອນສະບບັ ນຂີ້ ນຶ້ ມາ ເພຸ່ ອຮບັ ໃຊເ້ ຂາົ້ ໃນການຮຽນ-ການສອນຢຸ່ ູວທິ ະຍາໄລຄູຫຼວງນາ້ ທາ ໂດຍໄດພ້ ດັ ທະນາຕາມທດິ ທາງການສາ້ ງຄູຂອງ ກມົ ສາ້ ງຄູ ກຄຂອງວທິ ະຍາໄລຄູຫຼວງນາ້ ທາ ທຸ່ ເີ ນນັ້ ການປກອດມົ ການ, ຄນນະທາ ແລະ ຈດິ ວນິ ຍານຂອງຄວາມເປັນຄູ ໃຫແ້ ກຸ່ ນກັ ຮຽນຄູ, ເຮດັ ໃຫເ້ ຂາົ ເຈາົ້ ມທີ ກັ ສະວຊິ າຊບີ ຄູທຸ່ ໜີ ກັ ແໜນ້ , ມຄີ ວາມຮູທ້ ຸ່ ວົ ໄປ ແລະ ຄວາມຮູວ້ ຊິ າສະເພາະທຸ່ ີ ແທດເໝາະກບັ ຊນັ້ ທຸ່ ຕີ ນົ ເອງສອນ. ເອກະສານປະກອບການຮຽນ- ການສອນເຫຼມັ້ ນີ້ ໄດຮ້ ຽບຮຽງຂນຶ້ ມາດວ້ ຍການປະກອບສຸ່ ວນຂມ້ ູນຈາກຄອູ າ ຈານ, ນກັ ວຊິ າການ ແລະ ພາກສຸ່ ວນຕຸ່ າງໆ ທຸ່ ກີ ຸ່ ຽວຂອ້ ງເພຸ່ ອແນໃສຸ່ ເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຄູທຸ່ ຈີ ບົ ຈາກວທິ ະຍາໄລຄູຫຼວງນາ້ ທາ ມສີ ະມດັ ຖະພາບດ,ີ ມຄີ ວາມຮູ ້ ແລະ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈລາຍວຊິ າທຸ່ ຕີ ນົ ເອງສອນຢຸ່ າງເລກິ ເຊຸ່ ງິ , ຮູຈ້ ກັ ໝນູ ໃຊວ້ ທິ ສີ ອນ ແບບຫຼາຍຮູບແບບ, ມຄີ ວາມຊານານໃນການສອນ ແລະ ສາມາດນາໄປສດິ ສອນໃຫນ້ ກັ ຮຽນເກດີ ຄວາມຮູ,້ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ ໃນລາຍວຊິ າທຸ່ ຕີ ນົ ເອງສອນ. ເອກະສານປະກອບການສອນສອນເຫຼມັ້ ນີ້ ໄດຮ້ ຽບຮຽງຂນຶ້ ມາ ຜຸ່ ານການສງັ ລວມຂມ້ ູນຈາກເອກະສານທຸ່ ີ ກຸ່ ຽວ ເພຸ່ ອໃຫຖ້ ກຕາມເນອ້ ໃນຫກຼັ ສູດທຸ່ ກີ ານດົ ໄວ.້ ຊຸ່ ງຶ ໄດຜ້ ຸ່ ານຂນັ້ ຕອນການກວດແກຂ້ ອງຄະນະຮບັ ຜດິ ຊອບພາຍໃນວິ ທະຍາໄລຄູຫຼວງນາ້ ທາ ແລະ ໃນຂນັ້ ຕອນຕຸ່ ໄປຈະໄດນ້ າໄປສດິ ສອນໃຫນ້ ກັ ຮຽນຄູ ພອ້ ມເປັນຂມ້ ນູ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຄູນາໄປ ສດິ ສອນໃນໂຮງຮຽນສາມນັ ທຸ່ ຕີ ນົ ເອງສອນ. ຫວງັ ຢຸ່ າງຍຸ່ ງິ ວຸ່ າ ຄອູ າຈານ, ນກັ ຮຽນຄູ ແລະ ພາກສຸ່ ວນອຸ່ ນໆ ຫາກຍງັ ພບົ ເຫນັ ບນັ ຫາໃດໜຸ່ ງຶ ທຸ່ ເີ ຫນັ ວຸ່ າບຸ່ ເໝາະ ສມົ , ບຸ່ ສອດຄຸ່ ອງ ແລະ ບຸ່ ທນັ ສະພາບການ ຂໃຫພ້ ວກທຸ່ ານກະລນາປະກອບຄາຄດິ , ຄາເຫນັ ໃສຸ່ ເພຸ່ ອຊຸ່ ວຍປັບປງເຮດັ ໃຫປ້ ຶມ້ ເຫມຼັ້ ນສີ້ ມົ ບູນ ແລະ ມປີ ະສດິ ທຜິ ນົ ດຂີ ນຶ້ ກວຸ່ າເກຸ່ າົ . ວທິ ະຍາໄລຄູຫວຼ ງນາ້ ທາ, ວນັ ທີ 23 ຕລາ 2020 ຫອ້ ງການຄອູ ະນບານ-ປະຖມົ 3 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ສາລະບານ ບດົ ທີ 1 ຄວາມຮູພ້ ນ້ ຖານກຸ່ ຽວກບັ ການສອນຂຽນໃນຊນັ້ ປະຖມົ ສກຶ ສາ 1 2 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນ………………………..……………….. 8 2. ຫຼກັ ການສອນຂຽນພາສາລາວ………………………….……………………………. 11 3. ການກຽມຄວາມພອ້ ມໃນການສອນຂຽນ ປ.1 - ປ.2…………. ……………………… 31 ບດົ ທີ 2 ການສອນຂຽນແບບຕຸ່ າງໆໃນຊນັ້ ປະຖມົ ສກຶ ສາ 66 67 1. ກດິ ຈະກາກາການສອນທກັ ສະການຂຽນແບບຕຸ່ າງໆ.....................……………………... 68 2. ການສອນຂຽນຈດົ ໝາຍ, ຄາຮອ້ ງ,, ບດົ ລາຍງານ, ບດົ ບນັ ທກຶ , ໃບສະເໜີ ແລະ ຫຍເ້ ລຸ່ ອງ……. 77 ບດົ ທີ 3 ການສອນຂຽນບດົ ພນັ ລະນາ 78 79 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງບດົ ພນັ ລະນາ….. ………………………………… 80 2. ປະເພດບດົ ພນັ ລະນາ…………………............................................................. 88 3. ກດິ ຈະກາການສອນບດົ ພນັ ລະນາ…………………………………………………… 88 92 ບດົ ທີ 4 ການສອນພາສາລາວໃຫເ້ ດກັ ຊນົ ເຜຸ່ າົ 92 94 1. ຄວາມໝາຍຂອງການສອນແບບເນນັ້ ປະສບົ ພາສາ ການຟັງ-ເວາົ້ …………………………. 95 2. ການສນຶ ເນນັ້ ການຟັງ-ເວາົ້ …….......................................................................... 3. ທດິ ສະດກີ ານສອນແບບເນນັ້ ປະສບົ ການພາສາ ການຟັງ-ເວາົ້ ……………………………. 4. ການສອນແບບເນນັ້ ການສຸ່ ສານ…………………………………………………….. ບດົ ທີ 5 ປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ 1. ຄວາມໝາຍຂອງແຜນການສອນ......……………............…………………………. 2. ປະເພດຂອງແຜນການສອນ...……………..……………………………………..... 3. ຄນປະໂຫຍດຂອງແຜນການສອນ………………………………………………….. 4. ແຜນການສອນຕວົ ຢຸ່ າງ……………………………………………………………. 5. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງສຸ່ ການສອນ……………………………………… 6. ວທິ ກີ ານຜະລດິ ສຸ່ ການສອນ………………………………………………………… 4 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ບດົ ທີ 1 ຄວາມຮູພ້ ນ້ ຖານກຸ່ ຽວກບັ ການສອນຂຽນໃນຊນັ້ ປະຖມົ ສກຶ ສາ ຈດປະສງົ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນສາມາດ  ບອກຄວາມຫມາຍຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນບດົ ຕຸ່ າງໆໄດ.້  ຈາແນກໄດປ້ ະເພດ ແລະ ອງົ ປະກອບຂອງການຂຽນບດົ ຕຸ່ າງໆ.  ນາໃຊວ້ ທິ ຫີ ຼກັ ການຂຽນບດົ ຕຸ່ າງໆເຂາົ້ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ໄດ.້ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນ 1.1 ຄວາມໝາຍຂອງການຂຽນ ການຂຽນ ຄການນາເອາົ ຕວົ ພະຍນັ ຊະນະໄປປະກອບໃສຸ່ ສະຫຼະ ໃຫກ້ າຍເປັນຄາເວາົ້ ໃດໜຸ່ ງຶ . ການຂຽນແມຸ່ ນ ທກັ ສະຢຸ່ າງໜຸ່ ງຶ ໃນ 4 ທກັ ສະທາງພາສາ ເຊຸ່ ນັ ທກັ ສະການຟັງ, ທກັ ສະການເວາົ້ , ທກັ ສະການອຸ່ ານ ແລະ ທກັ ສະການ ຂຽນ. ເຊຸ່ ງິ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ເຮາົ ສງັ ເກດໄດທ້ ກັ ສະການຂຽນ ແມຸ່ ນທກັ ສະທຸ່ ໃີ ຊໜ້ ອ້ ຍທຸ່ ສີ ດ, ດຸ່ ງັ ນນັ້ , ທກັ ສະການຂຽນ ຈຸ່ ງຶ ເປັນທກັ ສະຂອ້ ນຂາ້ ງຍາກກວຸ່ າທກັ ສະອຸ່ ນໆ ເນຸ່ ອງມາຈາກຄນົ ເຮາົ ບຸ່ ໄດເ້ ຝິກຝົນກນັ ຢຸ່ າງເຕມັ ທຸ່ ,ີ ເຮດັ ໃຫຫ້ ຼາຍຄນົ ພຽງ ແຕຸ່ ຂຽນໄດບ້ ຸ່ ແມຸ່ ນຂຽນເປັນ. ການຂຽນໄດຕ້ ຸ່ າງຈາກການຂຽນເປັນ ການຂຽນໄດແ້ ມຸ່ ນຜູຂ້ ຽນສາມາດປຸ່ ຽນຕວົ ອກັ ສອນໃຫເ້ ປັນຄາເວາົ້ ຕຸ່ າງໆ ໄດໂ້ ດຍບຸ່ ໄດຄ້ ານງຶ ວຸ່ າຜູອ້ ຸ່ ານຈະເຂາົ້ ໃຈສຸ່ ງິ ທຸ່ ຂີ ຽນ ຫຼ ບຸ່ , ສຸ່ ວນການຂຽນເປັນນນັ້ ຜູຂ້ ຽນຈະຕອ້ ງ ຄານງຶ ເຖງິ ຜູອ້ ຸ່ ານວຸ່ າຈະ ຕອ້ ງສາມາດເຂາົ້ ໃຈສຸ່ ງິ ທຸ່ ຕີ ນົ ຂຽນໄວເ້ ຊຸ່ ງິ ເປັນສຸ່ ງິ ທຸ່ ຍີ າກ ແລະ ຕອ້ ງໄດອ້ າໄສອງົ ປະກອບຫາຼ ຍຢຸ່ າງ. ສະຫຼບແລວ້ ການຂຽນ ແມຸ່ ນການສຸ່ ສານຄວາມໝາຍຢຸ່ າງໜຸ່ ງຶ ໄປຍງັ ຜູອ້ ຸ່ ານໄດຄ້ ວາມຮູ,້ ຄວາມຄດິ ແລະ ຄວາມ ຮູສ້ ກຶ ຂອງຜູຂ້ ຽນ. 1.2 ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນ  ລກັ ສະນະຂອງຜູຂ້ ຽນທຸ່ ດີ ມີ ດີ ຸ່ ງັ ນ:ີ້ - ແມຸ່ ນເປັນຜູສ້ ນົ ໃຈອຸ່ ານໜັງສທກປະເພດ, ບຸ່ ວຸ່ າຈະເປັນປຶ້ມຕາລາ, ວາລະສານ, ບດົ ຄວາມ, ນະວະນຍິ າຍ, ເລຸ່ ອງສນັ້ , ບດົ ຮອ້ ຍກອງ ຫຼ ເອກະສານຕຸ່ າງໆໂດຍຜູນ້ ນັ້ ຈະຕອ້ ງອຸ່ ານເປັນບຸ່ ແມຸ່ ນພຽງແຕຸ່ ອຸ່ ານໄດເ້ ທຸ່ າົ ນນັ້ . - ແມຸ່ ນເປັນຜູທ້ ຸ່ ມີ ແີ ນວຄດິ ລເິ ລຸ່ ມີ ສາ້ ງສນັ , ມຄີ ວາມຄດິ ແປກໃໝຸ່ ທຸ່ ບີ ຸ່ ຊາ້ ກບັ ຄນົ ອຸ່ ນ, ເຊຸ່ ງິ ຜູອ້ ຸ່ ານສາມາດນາໄປໃຊ້ ໃຫເ້ ກດີ ປະໂຫຍດໄດ.້ - ແມຸ່ ນເປັນຜູທ້ ຸ່ ສີ າມາດນາໃຊພ້ າສາໄດດ້ ,ີ ຮູຈ້ ກັ ໃຊພ້ າສາຢຸ່ າງງຸ່າຍໆບຸ່ ສບັ ສນົ ແລະ ເປັນພາສາທຸ່ ີ ເສາະໃສງດົ ງາມ. - ແມຸ່ ນເປັນຜູທ້ ຸ່ ມີ ປີ ະສບົ ການໃນເລຸ່ ອງຕຸ່ າງໆເປັນຢຸ່ າງດ,ີ ສາມາດນາເຫດການ ຫຼ ເລຸ່ ອງທຸ່ ພີ ບົ ເຫນັ ມາປະສບົ ກບັ ບດົ ຂຽນໄດ.້ - ແມຸ່ ນເປັນຜູທ້ ຸ່ ຍີ ອມຮບັ ຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງຄນົ ອຸ່ ນ, ບຸ່ ມອີ ະຄະຕຕິ ຸ່ ຄນົ ອຸ່ ນ ແລະ ສາມາດສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ໄດຢ້ ຸ່ າງມເີ ຫດຜນົ . 5 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ - ແມຸ່ ນເປັນຜູທ້ ຸ່ ຮີ ູຈ້ ກັ ວທິ ກີ ານຕຸ່ າງໆໃນການຂຽນ ເຊຸ່ ນັ ສອດແຊກອາລມົ ຄວາມມຸ່ ວນຊຸ່ ນ, ໃຊພ້ າສາເປັນກນັ ເອງ ເໝອນກບັ ກາລງັ ເວາົ້ ກບັ ຜູອ້ ຸ່ ນຢຸ່ ູສະເໝ.ີ - ແມຸ່ ນເປັນຜູຮ້ ູຈ້ ກັ ວທິ ກີ ານເລຸ່ ມີ ຕນົ້ ເລຸ່ ອງ, ການດາເນນີ ເລຸ່ ອງ ແລະ ການຈດົ ເລຸ່ ອງຢຸ່ າງປະທບັ ໃຈ, ເຮດັ ໃຫຜ້ ູ ້ ອຸ່ ານຢາກຕດິ ຕາມບດົ ຂຽນຕຸ່ ໄປ. - ແມຸ່ ນເປັນຜູຂ້ ຽນທຸ່ ດີ ບີ ຸ່ ລອກແບບການຂຽນຂອງຄນົ ອຸ່ ນ ແລະ ບຸ່ ເຮດັ ໃຫຜ້ ູອ້ ຸ່ ນໄດຮ້ ບັ ຄວາມເສຍຫາຍ ແລະ ເດອດຮອ້ ນຈາກບດົ ຂຽນນນັ້ . - ແມຸ່ ນເປັນຜູທ້ ຸ່ ມີ ນີ ໄິ ສຢາກຄນົ້ ຄວາ້ ຫາຄວາມຮູຢ້ ຸ່ ູສະເໝ.ີ - ແມຸ່ ນເປັນຜູທ້ ຸ່ ມີ ຄີ ວາມອດົ ທນົ , ບຸ່ ຫຍທ້ ຕ້ ຸ່ ອປະສກັ ຫຼ ຄາວພິ າກວຈິ ານຕຸ່ າງໆ ໂດຍເຝິກຝົນການຂຽນຢຸ່ າງສະ ໝຸ່ າສະເໝ.ີ ກດິ ຈະກາ ສນົ ທະນາຄວາມໝາຍສາຄນັ ຂອງການຂຽນ ເວລາ 30 ນາທີ ອປະກອນ ຄາຖາມ ວທິ ດີ າເນນີ ກດິ ຈະກາ - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນແຕຸ່ ລະຄນົ ແຂຸ່ ງຂນັ ກນັ ຂຽນບດົ ໜຸ່ ງຶ (ເນອ້ ໃນຕາມໃຈມກັ ) ຄນົ ໜຸ່ ງຶ ໃຫໄ້ ດຕ້ ຸ່ າສດ 5 ແຖວ, ມເີ ນອ້ ໃນຢຸ່ າງໃດຢຸ່ າງໜຸ່ ງຶ , ໃຊພ້ າສາຂຽນ 10 ນາທ.ີ - ຫງຼັ ຈາກນນັ້ ໃຫປ້ ຸ່ ຽນບດົ ກນັ ເພຸ່ ອກວດເບຸ່ ງິ ວຸ່ າຂຽນຖກຫກຼັ ໄວຍາກອນໜອ້ ຍຫາຼ ຍພຽງໃດ?ມເີ ນອ້ ໃນໃຈຄວາມ ເວາົ້ ເຖງິ ຫຍງັ ? - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນ 2-3 ຄນົ ອຸ່ ານ ບດົ ທຸ່ ໄີ ດກ້ ວດນນັ້ ສຸ່ ູຫມຸ່ ູຟັງ ແລວ້ ສງັ ເກດຊແີ້ ຈງໃຫເ້ ຫນັ ຫຼກັ ການຂຽນ ແລະ ເນອ້ ໃນເວາົ້ ເຖງິ ຫຍງັ ?. - ນກັ ຮຽນຄນົ ອຸ່ ນໆທຸ່ ໄີ ດຟ້ ັງປະກອບຄາເຫນັ ເພຸ່ ມີ . ຄູເນນັ້ ໜກັ ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນ. 2. ຫຼກັ ການສອນຂຽນພາສາລາວ ການຂຽນທດິ ສະດຄີ ວນມຂີ ນັ້ ຕອນດຸ່ ງັ ນ:ີ້ 2.1 ການເລອກເລຸ່ ອງທຸ່ ຈີ ະຂຽນ ຜູຂ້ ຽນຄວນເລອກເອາົ ເລຸ່ ອງທຸ່ ຕີ ນົ ມຄີ ວາມຮູຄ້ ວາມເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ປະສບົ ການກຸ່ ຽວກບັ ເລຸ່ ອງນນັ້ ຢຸ່ າງດທີ ຸ່ ສີ ດ. 2.2 ຕອ້ ງຕງັ້ ຈດປະສງົ ໃນການຂຽນ ຜູຂ້ ຽນຈະຕອ້ ງຕງັ້ ຈດປະສງົ ໃນການຂຽນໄວວ້ ຸ່ າ ຕອ້ ງການໃຫຜ້ ູອ້ ຸ່ ານໄດຮ້ ບັ ສຸ່ ງິ ໃດ, ຂຽນເພຸ່ ອຫຍງັ ເຊຸ່ ນັ : - ໄດຮ້ ບັ ຄວາມຮູ.້ - ໄດຮ້ ບັ ຄວາມບນັ ເທງີ . - ໄດຮ້ ບັ ເຫດຜນົ ທຸ່ ຖີ ກຕອ້ ງ. - ໄດຮ້ ູຂ້ ປ້ ະຕບິ ດັ ທຸ່ ຖີ ກຕອ້ ງ - ໄດຮ້ ູວ້ ທິ ກີ ານແກບ້ ນັ ຫາ. - ໄດຂ້ ສ້ ະເຫນຕີ ຸ່ າງໆ. - ໄດຂ້ ຄ້ ດິ ກຸ່ ຽວກບັ ເລຸ່ ອງໃດເລຸ່ ອງໜຸ່ ງຶ . 6 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ - ເພຸ່ ອອະທບິ າຍຄວາມຫມາຍ, ຫຼກັ ເກນ,ທດິ ສະດຕີ ຸ່ າງໆ. - ເພຸ່ ອເລຸ່ າົ ເລຸ່ ອງໃຫຮ້ ູ.້ - ເພຸ່ ອໂຄສະນາ. - ເພຸ່ ອປກລະດມົ ຈດິ ໃຈ. - ເພຸ່ ອປະກາດ. - ເພຸ່ ອແນະນາສຸ່ ງັ ສອນ ຫຼ ອບົ ຮມົ . - ເພຸ່ ອເກດີ ອາລມົ ຄອ້ ຍຕາມ. - ເພຸ່ ອໃຫເ້ ກດີ ຈນິ ຕະນາການ. - ເພຸ່ ອສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ . - ເພຸ່ ອດາເນນີ ຕດິ ຕາມສຽດສ.ີ - ເພຸ່ ອຂຮອ້ ງຂຄ້ ວາມເຫນັ ໃຈ. 2.3 ຮວບຮວມຄວາມຄດິ ໂດຍຜຸ່ ານການວາງໂຄງເລຸ່ ອງ ໂຄງເລຸ່ ອງແມຸ່ ນໃຈຄວາມສາຄນັ ໃນວກັ - ຕອນຂອງເລຸ່ ອງນນັ້ ໆ. ການຂຽນທຸ່ ດີ ຈີ ະຕອ້ ງມກີ ານລາ ດບັ ຄວາມ, ມຂີ ອບເຂດ ແລະ ມຄີ ວາມສາພນັ ກບັ ຊຸ່ ເລຸ່ ອງ ໂດຍຈະເລຸ່ ມີ ຈາກພາກເປີດເລຸ່ ອງ, ພາກເດນີ ເລຸ່ ອງ ແລະ ພາກສະຫຼບ. ກ. ການຂຽນພາກເປີດຫວົ ເລຸ່ ອງ ແມຸ່ ນການຂຽນເລຸ່ ອງເພຸ່ ອຈະນາຜູອ້ ຸ່ ານເຂາົ້ ສຸ່ ູເລຸ່ ອງເຊຸ່ ງິ ມລີ ກັ ສະນະດຸ່ ງັ ນ:ີ້ - ຊໃີ້ ຫເ້ ຫນັ ແນວທາງຂອງເລຸ່ ອງວຸ່ າເນອ້ ໃນຂອງເລຸ່ ອງຈະກດາເນນີ ໄປແນວໃດ?. - ຕອ້ ງມລີ ກັ ສະນະຊກັ ຊວນໃຈໃຫຕ້ ດິ ຕາມອຸ່ ານເນອ້ ເລຸ່ ອງຕຸ່ ໄປ. - ຈະຕອ້ ງກຸ່ າວເຖງິ ສຸ່ ງິ ທຸ່ ກີ ຸ່ ຽວຂອ້ ງກບັ ເນອ້ ເລຸ່ ອງເທຸ່ າົ ນນັ້ . - ໂດຍທຸ່ ວົ ໄປພາກເປີດຫວົ ເລຸ່ ອງຈະມຄີ ວາມຍາວປະມານ 1 ວກັ . ຕວົ ຢຸ່ າງ: ຫວົ ບດົ ໜາ້ ທຸ່ ຂີ ອງຊາວໜຸ່ ມມຫີ ຍງັ ແດຸ່ ? ອາດຈະເລຸ່ ມີ ດວ້ ຍຄາຈາກດັ ດວ້ ຍຄວາມ (ຄານິ ຍາມ) ຊາວ ໜຸ່ ມ ໝາຍເຖງິ ຄນົ ທຸ່ ມີ ອີ າຍຕງັ້ ແຕຸ່ 15 - 35 ປີ, ເປັນໄວທຸ່ ມີ ກີ ານປຸ່ ຽນແປງທາງສະລລີ ະວທິ ະ ຍາຂອງຮຸ່ າງກາຍ, ເປັນໄວ ທຸ່ ກີ າລງັ ສກຶ ສາຄວາມຮູ ້ ແລະ ປະສບົ ການ, ຊາວໜຸ່ ມເປັນຄນົ ທຸ່ ມີ ຄີ ວາມສກ, ສດົ ຊຸ່ ນເບຸ່ ງິ ໂລກໃນແງຸ່ດສີ ະເໝ,ີ ມຄີ ວາມ ຕອ້ ງການຢາກທດົ ລອງ, ຢາກເດຸ່ ນັ ເຊຸ່ ງິ ເປັນໄວຢຸ່ ູໃນໄລຍະຫວົ ລຽ້ ວຫວົ ຕຸ່ ຂອງຊວີ ດິ . ປັດຈບນັ ນຊີ້ າວໜຸ່ ມບຸ່ ຮູວ້ ຸ່ າໜາ້ ທຸ່ ີ ຂອງຕນົ ເອງແມຸ່ ນຫຍງັ ແລະ ມກັ ຈະປະພດຶ ຕນົ ໄປໃນທາງທຸ່ ຜີ ດິ ... ຕວົ ຢຸ່ າງ ຫວົ ບດົ ລູກຄພຸ່ ແມຸ່ ເຮາົ ອາດຈະເລຸ່ ມີ ດວ້ ຍບດົ ສນົ ທະນາ ໂທເອຍີ ! ລູກເຮາົ ບຸ່ ມກັ ອຸ່ ານປຶມ້ ເລຸ່ ອງເມາົ ມວົ ນາແຕຸ່ ການຫຼນິ້ ກລິ າປະເພດ ຕຸ່ າງໆ ເຊຸ່ ນັ ເຕະກະຕ,້ ເຕະບານ, ຕບີ ານ “ໂອຍ! ສຸ່ ວນລູກເຮາົ ກງົ ກນັ ຂາ້ ມ, ອຸ່ ານປຶມ້ ຈນົ ລມກນິ ເຂາົ້ ” ສຽງແມຸ່ ສອງຄນົ ລມົ ກນັ , ພວກເຮາົ ໄດຍ້ ນິ ສຽງຈະ ຄດິ ແນວໃດແດຸ່ , ແນຸ່ ນອນຄາຕອບເປັນການສະແດງຄວາມກງັ ວນົ ເຖງິ ລູກທຸ່ ຢີ ຸ່ ູໃນຄວາມປົກຄອງຂອງຕນົ ເອງ, ເຊຸ່ ງິ ຢຸ່ ູໃນ ລກັ ສະນະກງົ ກນັ ຂາ້ ມກນັ . ແມຸ່ ຄນົ ທາອດິ ມລີ ູກສນົ ໃຈກລິ າຫາຼ ຍເກນີ ໄປ, ສຸ່ ວນແມຸ່ ຜູທ້ ສີ ອງມລີ ກູ ມກັ ອຸ່ ານປຶມ້ ເລຸ່ ອງເກນີ ໄປ. ແຕຸ່ ພວກແມຸ່ ທງັ ສອງຄດິ ຄນເບຸ່ ງິ ຄວາມສນົ ໃຈຂອງຕນົ ເອງ ແລະ ສະພາບແວດລອ້ ມໃນບາ້ ນເຮອນຂອງພວກທຸ່ ານ 7 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ວຸ່ າເປັນແນວໃດ, ພຸ່ ແມຸ່ ຄຕວົ ຢຸ່ າງ ຂອງລກູ ຈະເຮດັ ດວ້ ຍຄວາມຕງັ້ ໃຈ ຫຼ ບຸ່ ຕງັ້ ໃຈກຕາມ, ສຸ່ ງິ ພຸ່ ແມຸ່ ປະພດຶ ປະຕບິ ດັ ແລະ ສນົ ໃຈຈະເປັນທຸ່ າອຸ່ ຽງສາຄນັ ທຸ່ ຊີ ກັ ຈງູ ໃຫລ້ ກູ ເປັນ ຫຼ ບຸ່ ເປັນດຸ່ ງັ ທຸ່ ທີ ຸ່ ານຕອ້ ງການ. ຂ. ການຂຽນພາກເດນີ ເລຸ່ ອງ (ເນອ້ ເລຸ່ ອງ) ເນອ້ ເລຸ່ ອງທຸ່ ດີ ຈີ ະຕອ້ ງມຄີ ວາມຍາວກວຸ່ າ 1 ວກັ ຂນຶ້ ໄປ ແລະ ແຕຸ່ ລະວກັ ຈະຕອ້ ງມຄີ ວາມສາພນັ ກນັ , ມລີ າດບັ ຕອນເປັນລະບບົ ຈຸ່ ງຶ ເຮດັ ໃຫຜ້ ູອ້ ຸ່ ານເຂາົ້ ໃຈງຸ່າຍ. ການຂຽນເນອ້ ເລຸ່ ອງຄວນຄານງຶ ເຖງິ ສຸ່ ງິ ຕຸ່ ໄປນ:ີ້ - ມກີ ານລາດບັ ໂຄງສາ້ ງຂອງເລຸ່ ອງ. - ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາທຸ່ ຖີ ກຕອ້ ງ, ມຄີ ວາມຫມາຍ. - ໃຊສ້ ານວນໂວຫານໃຫກ້ ງົ ກບັ ເລຸ່ ອງ. - ມກີ ານສະແດງຄວາມຮູ,້ ຄວາມຄດິ ທຸ່ ຖີ ກຕອ້ ງ. - ການຂຽນໃຫຖ້ ກຕາມຫຼກັ ພາສາລາວ. - ບດົ ຕອ້ ງມເີ ນອ້ ໃນ, ຂມ້ ູນ, ເຫດຜນົ , ສະຖຕິ ິ ແລະ ການອາ້ ງອງີ ປະກອບເລຸ່ ອງ. ຄ. ການຂຽນພາກສະຫຼບ ພາກສະຫຼບຄການປິດທາ້ ຍຂອງເລຸ່ ອງ ເພຸ່ ອເຮດັ ໃຫຜ້ ູອ້ ຸ່ ານຮູວ້ ຸ່ າເລຸ່ ອງນນັ້ ຈບົ ແລະ ຮູສ້ ກຶ ປະທບັ ໃຈໃນການ ຂຽນເລຸ່ ອງນນັ້ ໆ, ການສະຫຼບບຸ່ ແມຸ່ ນການຫຍເ້ ລຸ່ ອງທງັ ໆໝດົ . ໂດຍທຸ່ ວົ ໄປແລວ້ ພາກສະຫຼບຈະມຄີ ວາມຍາວເທຸ່ າົ ກບັ ພາກເປີດຫວົ ເລຸ່ ອງ. ການຂຽນພາກສະຫບຼ ໃຫໜ້ າ້ ສນົ ໃຈອາດຂຽນດຸ່ ງັ ນ:ີ້ - ໃຊຄ້ າຄະຕສິ ອນໃຈ ຫຼ ຄາສພາສດິ ຕຸ່ າງໆອດັ ຫຍ.້ - ໃຊວ້ ທິ ກີ ານຊກັ ຊວນແນະນາ - ໃຫຂ້ ຄ້ ດິ (ສະແດງຄວາມຮູສ້ ກຶ ) ຫຼ ແງຸ່ຄດິ ປະກອບບາງປະການແກຸ່ ຜູອ້ ຸ່ ານ. - ກຸ່ າວຄາຍອ້ ງຍ ຫຼ ສນັ ລະເສນີ ກຽດຕຄິ ນຂອງທກຄນົ ສາຄນັ ທຸ່ ກີ ຸ່ ຽວຂອ້ ງໃນເລຸ່ ອງ. - ຂຽນເລຸ່ ອງໃຫເ້ ປັນລາດບັ ຂນັ້ ຕອນຕາມໂຄງເລຸ່ ອງທຸ່ ວີ າງໄວ້ ແລະ ເລອກເຟັນ້ ຫາສານວນຄາເວາົ້ ໃຫເ້ ສາະໃສງດົ ງາມ. - ທບົ ທວນດວ້ ຍການອຸ່ ານເລຸ່ ອງທຸ່ ຂີ ຽນນນັ້ ອກີ ເພຸ່ ອບຸ່ ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມຜດິ ພາດ. ງ. ການຂຽນວກັ ຕອນ ວກັ ຕອນໝາຍເຖິງຄາເວາົ້ ທຸ່ ນີ າມາຮຽງກນັ ເປັນປະໂຫຍກ, ເຊຸ່ ງິ ມໃີ ຈຄວາມສາຄນັ ພຽງເລຸ່ ອງດຽວ, ການຂຽນ ວກັ -ຕອນຈະຊຸ່ ວຍໃຫຜ້ ູອ້ ຸ່ ານສາມາດຕດິ ຕາມເລຸ່ ອງ, ຈບັ ໃຈຄວາມສາຄນັ ຂອງເລຸ່ ອງ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈຄວາມຄດິ ຂອງຜູ ້ ຂຽນໄດດ້ ຂີ ນຶ້ . ນອກຈາກນຍີ້ ງັ ເຮດັ ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມສວຍງາມ ແລະ ໜາ້ ອຸ່ ານ. ວກັ ຕອນທຸ່ ດີ ຈີ ະຕອ້ ງມໃີ ຈຄວາມສາຄນັ ພຽງເລຸ່ ອງດຽວ ຫຼ ມໃີ ຈຄວາມສາຄນັ ພຽງປະໂຫຍກດຽວ ສຸ່ ວປະໂຫຍກອຸ່ ນໆນນັ້ ຈະເປັນສຸ່ ວນປະກອບທຸ່ ມີ າຂະຫຍາຍ ໃຈຄວາມທຸ່ ສີ າຄນັ ໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈໄດດ້ ຍີ ຸ່ ງິ ຂນຶ້ ແຕຸ່ ລະວກັ ຈະຕອ້ ງປະ ກອບດວ້ ຍລກັ ສະນະສາຄນັ 3 ປະ ການຄ: - ມຄີ ວາມສາຄນັ ພຽງຢຸ່ າງດຽວ ຫຼ ສະຫຼບພຽງປະໂຫຍກດຽວ ເຊຸ່ ງິ ອາດຈະແມຸ່ ນສຸ່ ວນໃດໜຸ່ ງຶ ຂອງວກັ ຕອນກໄດ.້ - ມສີ າມດັ ຖະພາບແມຸ່ ນມເີ ນອ້ ໃນ, ບຸ່ ແມຸ່ ນມແີ ຕຸ່ ລາຍລະອຽດທຸ່ ຮີ ຽກວຸ່ າເນອ້ ໃນສາຮອງຈາກລກັ ສະນະສາຄນັ . 8 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ - ບນັ ຫາຂາ້ ງເທງິ ເຮາົ ກສາມາດສາ້ ງວກັ ຕອນໄດ,້ ຂນັ້ ທາອດິ ຈະແມຸ່ ນສາ້ ງປະໂຫຍກທຸ່ ມີ ໃີ ຈຄວາມສາ ຄນັ ກຸ່ ອນ ແລະ ຂນັ້ ຕຸ່ ໄປຈຸ່ ງຶ ຂະຫຍາຍປະໂຫຍກຍຸ່ ອຍໆໃຫຊ້ ດັ ເຈນຂນຶ້ . ຈ. ການຂະຫຍາຍປະໂຫຍກໃຈຄວາມສາຄນັ ການຂະຫຍາຍປະໂຫຍກໃຈຄວາມສາຄນັ ມວີ ທິ ກີ ານດຸ່ ງັ ນ:ີ້ - ໃຫຄ້ ານຍິ າມ ຫຼ ອະທບິ າຍຄວາມໝາຍຂອງເລຸ່ ອງນນັ້ ວຸ່ າແນວໃດ?. ຕວົ ຢຸ່ າງ ສາສະໜາແມຸ່ ນລະບບົ ຂອງຄາສອນທຸ່ ກີ ຸ່ ຽວຂອ້ ງກບັ ຄວາມດ,ີ ຄວາມຊຸ່ ວົ , ທມີ ຈີ ດປະສງົ ມຸ່ ງໄປສຸ່ ູຄວາມດ,ີ ຄາ ສອນເຫຸ່ ຼາົ ນມີ້ າຈາກສາສະໜາ (ຜູສ້ ອນ) ຫຼ ພະຜູເ້ ປັນເຈາົ້ . ນອກຈາກນນັ້ ຍງັ ປະກອບໄປດວ້ ຍເນອ້ ໃນທຸ່ ກີ ຸ່ ຽວກບັ ວທິ ີ ການດາເນນີ ຊວີ ດິ ແລະ ພທິ ກີ າທາງສາສະໜາອກີ ດວ້ ຍ. - ໃຫລ້ າຍລະອຽດກຸ່ ຽວກບັ ເລຸ່ ອງນນັ້ ແນວໃດ? ຕວົ ຢຸ່ າງ ວດັ ທະນະທາເປັນຜນົ ງານດາ້ ນຕຸ່ າງໆທຸ່ ມີ ະນດສາ້ ງຂນຶ້ , ໂດຍຜຸ່ ານການຄດັ ເລອກປັບປງ ແລະ ຢຶດຖສບທອດ ກນັ ມາຈນົ ເຖິງປັດຈບນັ . ວດັ ທະນະທານນັ້ ເປັນທງັ ລກັ ສະນະນໄິ ສຂອງຄນົ ຫຼ ກຸ່ ມຄນົ ໃນຊາດ, ລດັ ທ,ິ ຄວາມເຊຸ່ ອ, ພາສາ, ຂະນົບທານຽມ, ອາຫານການກິນ, ເຄຸ່ ອງໃຊສ້ ອຍ, ສິລະປະຕຸ່ າງໆ ແລະ ການປະພຶດປະຕິບັດສັງຄົມ. ວດັ ທະນະທາແມຸ່ ນມລະດກົ ສງັ ຄມົ ໃນຊາດຮບັ ໄວ້ ແລະ ຈະໃຫວ້ ວິ ດັ ທະນາການຕຸ່ ໄປ. - ໃຫຕ້ ວົ ຢຸ່ າງເພຸ່ ອໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈເລຸ່ ອງນນັ້ ດຍີ ຸ່ ງິ ຂນຶ້ . ຕວົ ຢຸ່ າງ ຄວາມເປັນລາວທຸ່ ສີ ະແດງອອກທາງດາ້ ນວດັ ຖ, ສະຖາປັດຕະຍະກາ ແລະ ສລິ ະປະກາຕຸ່ າງໆເຊຸ່ ນັ ເຄຸ່ ອງໃຊ້ ສອຍ, ເຄຸ່ ອງມ, ເຄຸ່ ອງຂຽນ, ເຄຸ່ ອງເຮອນ, ອາຄານສະຖານທຸ່ ບີ າ້ ນເຮອນ, ວດັ ວາອາຣາມ, ຮູບຫຸ່ ຼ, ຮູບປັນ້ , ຮູບຄວດັ , ເຄຸ່ ອງແກະສະລກັ , ເຄຸ່ ອງດນົ ຕ,ີ ເຄຸ່ ອງແຕຸ່ ງກາຍ, ເຄຸ່ ອງເອ,້ ເຄຸ່ ອງກລິ າຕະຫອຼ ດຮອດບດົ ຂຽນ ແລະ ວນັ ນະກາຕຸ່ າງໆ. - ໃຫກ້ ານປຽບທຽບເພຸ່ ອໃຫເ້ ຫນັ ພາບຢຸ່ າງເດຸ່ ນັ ຊດັ . ຕວົ ຢຸ່ າງ ການດາເນນີ ຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ຂອງຄນົ ເຮາົ ໃນສງັ ຄມົ ທຸ່ ມີ ກີ ານປຸ່ ຽນແປງຢຸ່ າງວຸ່ ອງໄວ, ຖາ້ ເຮາົ ບຸ່ ມຫີ ຼກັ ສນິ ລະທາ ເປັນທຸ່ ຢີ ຶດໝນັ້ ແລວ້ ກຸ່ ຈະຜດິ ພາດໄດງ້ ຸ່າຍ, ປຽບເໝອນນາ້ ໃນຫວ້ ຍຮຸ່ ອງຄອງບງຶ ທຸ່ ເີ ລກິ , ເມຸ່ ອຄນົ ຕກົ ລງົ ແລວ້ ຍຸ່ ອມເປັນ ອນັ ຕະລາຍແກຸ່ ຊວີ ດິ ເພາະນາ້ ເລກິ ແລະ ເຕມັ ໄປດວ້ ຍສດັ ຮາ້ ຍຕຸ່ າງໆ. ຄນົ ເຮາົ ທຸ່ ມີ ຊີ ວີ ດິ ຢຸ່ ູໃນແຕຸ່ ລະວນັ ກມອີ າການເ ໝອນກບັ ວຸ່ າລອຍຢຸ່ ູນາ້ , ມອີ ປະສກັ ຕຸ່ າງໆໃນຊວີ ດິ . ຄນົ ເຮາົ ຕອ້ ງມຫີ ຼກັ ສນິ ລະທາປະຈາໃຈເພຸ່ ອບຸ່ ໃຫປ້ ະພດຶ ໄປໃນທາງທຸ່ ີ ຜດິ . - ໃຫເ້ ຫດຜນົ ກຸ່ ຽວກບັ ເລຸ່ ອງເປັນອນັ ໃດ? ຕວົ ຢຸ່ າງ ເຫດຈງູ ໃຈທຸ່ ເີ ຮດັ ໃຫຄ້ ນົ ເຮາົ ເຊຸ່ ອຖຄາສຸ່ ງັ ສອນຂອງສາສະໜາ ກເນຸ່ ອງມາຈາກການດາເນນີ ຊວີ ດິ ປະຈາວນັ , ຖາ້ ວຸ່ າເຮາົ ປະພດຶ ດກີ ຕອ້ ງໄດຮ້ ບັ ຄວາມດີ ເຊຸ່ ນັ ດໝຸ່ ນັ ຂະຫຍນັ ພຽນກຈະມຢີ ຸ່ ູມກີ ນິ , ກງົ ກນັ ຂາ້ ມຖາ້ ເຮາົ ປະພດຶ ບຸ່ ດເີ ສຍ ຫາຍກຈະສະໜອງ ເຊຸ່ ນັ ສລ້ າດບງັ ຫວຼ ງ, ລກັ ໂລບເອາົ ຂອງສຸ່ ວນລວມມາເປັນຂອງສຸ່ ວນຕວົ ແນຸ່ ນອນບກຄນົ ດຸ່ ງັ ກຸ່ າວກ 9 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ຈະໄດຮ້ ບັ ໂທດຕາມກດົ ໝາຍຕາມຄວາມໜກັ ຫຼ ເບາົ . ສ. ການໃຊໂ້ ວຫານໃນການຂຽນ ບດົ ຂຽນຈະມຄີ ນຄຸ່ າ, ຖາ້ ຫາກຜູຂ້ ຽນໃຊໂ້ ວຫານປະກອບການຂຽນນນັ້ ໆໄດເ້ ໝາະສມົ ກບັ ເລຸ່ ອງທຸ່ ີຂຽນ. ໂວຫານທຸ່ ໃີ ຊໃ້ ນການຂຽນມີ 5 ໂວຫານດຸ່ ງັ ນ:ີ້  ບນັ ຍາຍໂວຫານ ໝາຍເຖງິ ການຂຽນເລຸ່ າົ ເລຸ່ ອງ, ອະທບິ າຍລາຍລະອຽດຕຸ່ າງໆ ໂດຍບຸ່ ໄດສ້ ອດແຊກຄວາມຮູສ້ ກຶ ຂອງຜູຂ້ ຽນລງົ ໄປດວ້ ຍ. ບດົ ຂຽນທຸ່ ໃີ ຊໂ້ ວຫານປະເພດນີ້ ເຊຸ່ ນັ ປະຫວດັ , ຈດົ ໝາຍເຫດ, ລາຍງານ, ບດົ ຄວາມ, ນທິ ານ, ນຍິ າຍ, ຕາ ນານ...  ພນັ ລະນາໂວຫານ ໝາຍເຖງິ ການຂຽນເຮດັ ໃຫຜ້ ູອ້ ຸ່ ານເກດີ ອາລມົ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ໄປກບັ ຜູຂ້ ຽນ. ການໃຊໂ້ ວຫານນ,ີ້ ຜູຂ້ ຽນຈະ ຕອ້ ງສອດແຊກຄວາມຮູສ້ ກຶ ລງົ ໄປໃນບດົ ຂຽນດວ້ ຍ. ບດົ ຂຽນທຸ່ ໃີ ຊໂ້ ວຫານປະເພດນໄີ້ ດແ້ ກຸ່ ການຂຽນກຸ່ ຽວກບັ ຄວາມ ສວຍງາມຂອງສະຖານທຸ່ ,ີ ການຍກົ ຍອ້ ງທກຄນົ , ການຄາຄວນໃນໃຈ, ການພດັ ພາກຈາກຄນົ ຮກັ ເປັນຕນົ້ . ຕວົ ຢຸ່ າງ ນາ້ ຕາທຸ່ ໄີ ດໄ້ ຫຼອອກມາແມຸ່ ນນາ້ ຕາແຫຸ່ ງຄວາມດໃີ ຈ, ທຸ່ ໄີ ດເ້ ຫນັ ລູກຂອງລາວທກຄນົ ຮູ ້ ຈກັ ສະພາບ ຕນົ ເອງ, ນນັ້ ເປັນສຸ່ ງິ ທຸ່ ມີ ຄີ ຸ່ າທຸ່ ສີ ດສາລບັ ຜູເ້ ປັນພຸ່ - ແມຸ່ .  ເທສະໜາໂວຫານ ໝາຍເຖງິ ການຂຽນໃຫຜ້ ູອ້ ຸ່ ານເຫນັ ຄນ ແລະ ໂທດ, ເພຸ່ ອແນະນາສຸ່ ງັ ສອນ ແລະ ໃຫປ້ ະຕບິ ດັ ຕາມ, ບດົ ຂຽນທຸ່ ີ ໃຊໂ້ ວຫານປະເພດນໄີ້ ດແ້ ກຸ່ ເລຸ່ ອງຄນນະທາາຕຸ່ າງໆ ເຊຸ່ ນັ ຄວາມກະຕນັ ຍູກະຕະເວທີ, ຄວາມຊຸ່ ສດັ , ຄວາມພຽນ, ຄວາມມດັ ທະຍດັ , ຄວາມເມຕາກາລນາ ແລະ ເລຸ່ ອງກຸ່ ຽວກບັ ຄາສຸ່ ງັ ສອນທາງສາສະໜາ ເຊຸ່ ນັ ທາດໄີ ດດ້ ີ ທາຊຸ່ ວົ ໄດຊ້ ຸ່ ວົ ເປັນຕນົ້ .  ອປະມາໂວຫານ ໝາຍເຖງິ ການຂຽນເພຸ່ ອປຽບທຽບ ໂດຍສາມາດປຽບທຽບເລຸ່ ອງທງັ ເປັນຮູບປະທາ ແລະ ນາມມະທາໄດ,້ ເພຸ່ ອ ໃຫຜ້ ູອ້ ຸ່ ານເຂາົ້ ໃຈເລຸ່ ອງນໄີ້ ດດ້ ຍີ ຸ່ ງິ ຂນຶ້ . ໂວຫານຊະນດິ ນມີ້ ກັ ແຊກຢຸ່ ູໃນພນັ ລະນາໂວຫານ.  ສາທກົ ໂວຫານ ໝາຍເຖງິ ການຂຽນເພຸ່ ອຍກົ ຕວົ ຢຸ່ າງສະໜບັ ສະໜນູ ເລຸ່ ອງທຸ່ ກີ ຸ່ າວມາແລວ້ ໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈດຍີ ຸ່ ງິ ຂນຶ້ . ເລຸ່ ອງທຸ່ ນີ ຍິ ມົ ມາ ຍກົ ຕວົ ຢຸ່ າງໄດແ້ ກຸ່ ນທິ ານຊາດກົ , ເລຸ່ ອງຈາກວນັ ນະຄະດີ ແລະ ເລຸ່ ອງປະຫວດັ ສາດເປັນ ຕນົ້ . ໂວຫານປະເພດນມີ້ ກັ ແຊກຢຸ່ ູໃນເທສະໜາໂວຫານ. ຕວົ ຢຸ່ າງ ຄນົ ທຸ່ ປີ ະພດຶ ຕວົ ດ,ີ ມນີ ໄິ ສດ,ີ ມຄີ ວາມຂະຫຍນັ ພຽນ ແລະ ສກຶ ສາຄນົ້ ຄວາ້ ສະແຫວງ ຫາຄວາມຮູຢ້ ຸ່ ູ ສະເໝ,ີ ເຂາົ ຈະກາຍເປັນຄນົ ດ,ີ ມຸ່ ງັ ຄຸ່ ງັ ສມົ ບູນ, ມຄີ ວາມສກຄວາມຈະເລນີ ແລະ ມຄີ ນົ ນບັ ໜາ້ ຖຕາໄດ.້ ສະນນັ້ , ທກ ຄນົ ຈະຕອ້ ງສາ້ ງແຕຸ່ ຄວາມດ.ີ ຊ. ສຸ່ ງິ ທຸ່ ຄີ ວນເອາົ ໃຈໃສຸ່ ໃນການຂຽນ ບດົ ຂຽນທຸ່ ໜີ າ້ ອຸ່ ານ ແລະ ໜາ້ ຕດິ ຕາມນນັ້ , ນອກຈາກຈະມຫີ ຼກັ ການຂຽນຕຸ່ າງໆຂາ້ ງເທງິ ແລວ້ , ຜູຂ້ ຽນຄວນ ເອາົ ໃຈໃສຸ່ ເຖງິ ສຸ່ ງິ ຕຸ່ ໄປນ:ີ້ - ການສະແດງຄວາມຮູສ້ ກຶ ລງົ ໃນບດົ ຂຽນມຫີ ຼກັ ຖານອາ້ ງອງີ ໄດ້ ແລະ ເປັນຄວາມຮູທ້ ຸ່ ຖີ ກຕອ້ ງ. 10 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ - ການສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ຕອ້ ງແມຸ່ ນຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງຕນົ ເອງ ຖາ້ ແມຸ່ ນຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງຜູອ້ ຸ່ ນຕອ້ ງບອກ ຊຸ່ ຜູນ້ ນັ້ ໄວນ້ າດວ້ ຍ. - ຖາ້ ໃຊຕ້ ວົ ສະກດົ ຕອ້ ງໃຫຖ້ ກຕອ້ ງຕາມຫຼກັ ພາສາ. - ຄວນມວີ ກັ ຕອນທຸ່ ຖີ ກຕອ້ ງເໝາະສມົ . - ການຂຽນຕອ້ ງເປັນລະບຽບ, ຊດັ ເຈນ, ອຸ່ ານງຸ່າຍ ແລະ ສະອາດຮຽບຮອ້ ຍ. ຍ. ຖາ້ ຂຽນບຸ່ ໄດຄ້ ວນເຮດັ ແນວໃດ ການຂຽນນນັ້ , ຖາ້ ຜູຂ້ ຽນບຸ່ ໄດເ້ ຝິກຝົນຢຸ່ າງສະໝຸ່ າສະເໝີ ກເປັນການຍາກທຸ່ ຈີ ະສາມາດຂຽນຂ້ ຄວາມຕຸ່ າງໆໃຫ້ ເປັນເລຸ່ ອງໄດ.້ ດຸ່ ງັ ນນັ້ , ຜູທ້ ຸ່ ຈີ ະເລຸ່ ມີ ຕນົ້ ຂຽນເປັນຄວນແບຸ່ ງເວລາສາລບັ ການເຝິກການຂຽນໃຫເ້ ປັນນໄິ ສ ໂດຍປະຕບິ ດັ ດຸ່ ງັ ນ:ີ້ - ເລອກເລຸ່ ອງທຸ່ ຕີ ນົ ສນົ ໃຈ ຫຼ ມຄີ ວາມຮູຫ້ ຼາຍທຸ່ ສີ ດ ໂດຍເລຸ່ ມີ ຈາກເລຸ່ ອງທຸ່ ຢີ ຸ່ ູໃກຕ້ ວົ ຫຼ ພບົ ເຫນັ ປະ ຈາໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ຂອງເຮາົ . - ເລຸ່ ມີ ຕນົ້ ຈາກການຂຽນເລຸ່ ອງງຸ່າຍໆ ເຊຸ່ ນັ ຂຽນບນັ ທກຶ ປະຈາວນັ , ຂຽນຈດົ ໝາຍເຖງິ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ, ຂຽນບດົ ພນັ ລະ ນາພາບ ຫຼ ຂຽນວຈິ ານກຸ່ ຽວກບັ ເລຸ່ ອງໃດໜຸ່ ງຶ ທຸ່ ສີ ນົ ໃຈພເິ ສດ. - ການຂຽນຄງັ້ ທາອດິ , ອາດຈະຍງັ ບຸ່ ແມຸ່ ນວກັ ແມຸ່ ນຕອນ ຫຼ ເລຸ່ ອງຍາວໆກຸ່ ໄດໂ້ ດຍເລຸ່ ມີ ຂຽນເປັນປະ ໂຫຍກ ສນັ້ ໆກຸ່ ອນ, ເປັນການຮວບຮວມຄວາມຄດິ ກຸ່ ຽວກບັ ເລຸ່ ອງເຮາົ ຈະຂຽນທງັ ໝດົ , ເອນີ້ ຢຸ່ າງໜຸ່ ງຶ ວຸ່ າໂຄງເລຸ່ ອງນນັ້ ເອງ. - ເຝິກຂະຫຍາຍຂຄ້ ວາມຈາກປະໂຫຍກ ຫຼ ໂຄງເລຸ່ ອງທຸ່ ຕີ ງັ້ ໄວໃ້ ຫເ້ ປັນຫຍໜ້ າ້ ທຸ່ ໃີ ຊພ້ າສາຢຸ່ າງ ເໝາະສມົ . - ລງົ ມຂຽນທນັ ທີ ເມຸ່ ອພບົ ເຫນັ ສຸ່ ງິ ໃດ ຫຼ ເກດີ ຄວາມຄດິ ຂນຶ້ ມາ, ແຕຸ່ ຄດິ ວຸ່ າຂຽນບຸ່ ໄດ,້ ບຸ່ ຮູຈ້ ະຂຽນແນວໃດ ເພາະວຸ່ າຖາ້ ຄດິ ເຊຸ່ ນັ ນກີ້ ບຸ່ ມທີ າງທຸ່ ຈີ ະມບີ ດົ ຂຽນໄດ,້ ບຸ່ ມນີ ກັ ຮຽນຜູໃດທຸ່ ຂີ ຽນຄງັ້ ທາອດິ ແລວ້ ຈະໄດຜ້ ນົ ງານ ດເີ ດຸ່ ນັ . ດຸ່ ງັ ນນັ້ . ຈຸ່ ງົ ຢຸ່ າໄດທ້ ຖ້ ອຍ ຫຼ ໝດົ ກາລງັ ໃຈຕງັ້ ແຕຸ່ ຄງັ້ ທາອດິ . ກດິ ຈະກາ ນກັ ຮຽນສນົ ທະນາຂນັ້ ຕອນຂອງການຂຽນເລຸ່ ອງຕຸ່ າງໆ ເວລາ 30 ນາທ.ີ ອປະກອນ ບດັ ຄາຖາມ. ວທິ ດີ າເນນີ ກດິ ຈະກາ ຈດັ ນກັ ຮຽນເປັນ 6 ກຸ່ ມ. - ກຸ່ ມ 1 ຄົນ້ ຄວາ້ ຄາຖາມ ການຂຽນພາກເປີດຫົວເລຸ່ ອງໃນບດົ ຂຽນປະເພດຕຸ່ າງໆ ມລີ ກັ ສະນະແນວ ໃດ? ຈຸ່ ງົ ອະທບິ າຍ ແລະ ຍກົ ຕວົ ຢຸ່ າງ. - ກຸ່ ມ 2 ຄນົ້ ຄວາ້ ຄາຖາມການຂຽນພາກເດນີ ເລຸ່ ອງໃນບດົ ຂຽນປະເພດຕຸ່ າງໆ ຄວນປະຕບິ ດັ ຄແນວໃດ? - ກຸ່ ມ 3 ຄນົ້ ຄວາ້ ຄາຖາມ ການຂຽນພາກເດນີ ເລຸ່ ອງໃນປະເພດບດົ ຕຸ່ າງໆຄວນເຮດັ ແນວໃດ?ຈຸ່ ງົ ອະ ທບິ າຍ. - ກຸ່ ມ 4 ຄນົ ຄວາ້ ຄາຖາມການຂຽນວກັ ຕອນ ແລະ ການຂະຫຍາຍໃຈຄວາມທຸ່ ີສາຄນັ ຄວນ ເຮດັ ແນວ ໃດ ? ຈຸ່ ງົ ອະທບິ າຍ ແລະ ຍກົ ຕວົ ຢຸ່ າງ. - ກຸ່ ມ 5 ຈຸ່ ງົ ອະທບິ າຍ ແລະ ຍກົ ຕວົ ຢຸ່ າງ ການໃຊໂ້ ວຫານໃນການຂຽນມຄີ ແນວໃດ?. - ກຸ່ ມ 6 ສຸ່ ງິ ທຸ່ ຄີ ວນເອາົ ໃຈໃສຸ່ ໃນການຂຽນມຄີ ແນວໃດ?. ຖາ້ ຂຽນບຸ່ ໄດດ້ ນີ ກັ ຂຽນຄວນເຮດັ ແນວໃດ? - ຈາກນນັ້ ໃຫຕ້ າງໜາ້ ກຸ່ ມຂນຶ້ ລາຍງານ. 11 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ - ຄໃູ ຫຂ້ ແ້ ນະນາເພຸ່ ມີ ເຕມີ ຫຼກັ ການຂຽນແລວ້ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນບນັ ທກຶ ໃສຸ່ ປມ້ ຂຽນຂອງຕນົ . - ນກັ ຮຽນບນັ ທກຶ ໃຈຄວາມທຸ່ ສີ າຄນັ 3. ການກຽມຄວາມພອ້ ມໃນການສອນຂຽນ ປ.1 - ປ.2 ກ. ການກຽມຄວາມພອ້ ມ - ວທິ ນີ ຸ່ ງັ : ນຸ່ ງັ ບຸ່ ໃຫເ້ ອກິ ແປະໂຕະສອງຂາຍຸ່ ອນລງົ ພນ້ ສະເຫມກີ ນັ , ກມົ້ ຫວົ ລງົ ຈກັ ໜອຍໄລຍະຕາກບັ ໜາ້ ເຈຍ້ ຫຸ່ າງປະມານ 30 ຊງັ ຕແີ ມດັ . - ວິທີຈບັ ສ-ປາກກາ: ຈບັ ສ-ປາກກາດວ້ ຍມຂວາ ໂດຍໃຊນ້ ວິ້ ມສາມນວິ້ ຄ: ນວິ້ ໂປ້, ນວິ້ ຊີ້ ແລະ ນວິ້ ກາງ, ສຸ່ ວນນວິ້ ນາງ ແລະ ນວິ້ ກອ້ ຍໃຫງ້ ເຂາົ້ ຈກັ ໜອ້ ຍເພຸ່ ອເປັນໝອນຮອງໃຫແ້ ກຸ່ ສາມນວິ້ ຈບັ ສ - ປາກກາ. - ການຈບັ ສ - ປາກກາສນັ ບຸ່ ໃຫລ້ ດ 1 ຊງັ ຕແີ ມດັ , ຍາວບຸ່ ໃຫເ້ ກນີ 3 ຊງັ ຕແີ ມດັ . - ອປະກອນຮບັ ໃຊກ້ ານຂຽນໃຫພ້ ຽງພ ເຊຸ່ ນັ : ບນັ ທດັ , ສ, ບກິ , ປາກກາ, ຢາງລບຶ , ປຶມ້ ຂຽນ ແລະ ອຸ່ ນໆ. ຂ. ວທິ ສີ ອນຕວົ ພະຍນັ ຊະນະ ວທິ ສີ ອນຕວົ ພະຍນັ ຊະນະ ແມຸ່ ນຮູບການສລິ ະປະອນັ ໜຸ່ ງຶ ຂອງການເຝິກຄວາມຈາ ເຊຸ່ ງິ ຕດິ ພນັ ກບັ ນາ້ ໃຈອດົ ທນົ ພາກພຽນ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈຮູບຮຸ່ າງ, ທຸ່ ີຕງັ້ , ຂະໜາດ, ຊດັ ສຸ່ ວນຂອງພະຍນັ ຊະນະແຕຸ່ ລະຕວົ ເຂາົ້ ໃສທຸ່ ຕີ ງັ້ ຕາມລະບຽບ ຫກຼັ ການໄດຖ້ ກຕອ້ ງ. - ການຂຽນພະຍນັ ຊະນະ ແມຸ່ ນຂຽນແຕຸ່ ຫວົ ໄປຫາຫາງແມຸ່ ນຈະກຽ້ ວຊາ້ ຍ, ກຽ້ ວຂວາ, ຂນຶ້ ຫຼ ລງົ ແມຸ່ ນເລຸ່ ມີ ແຕຸ່ ຫວົ ໄປຫາຫາງ. - ຮູບຮຸ່ າງຕວົ ພະຍນັ ຊະນະ ເປັນຕວົ ມນົ ຕອ້ ງກມົ ເໝອນໜງັ ສທາ ທຸ່ ບີ ູຮານໄດໃ້ ຊເ້ ຫກຼັ ຈານຂຽນໃສຸ່ ໃບລານ. ຄ. ວທິ ສີ ອນຂຽນສະຫຼະ ສະຫຼະສາລັບຂຽນປະກອບພະຍັນຊະນະ ເພຸ່ ອອຸ່ ານອອກສຽງໄດສ້ ະຫຼະທັງໝົດ ເມຸ່ ອປະກອບກັບ ພະຍນັ ຊະນະແລວ້ ລາງຄາກຢຸ່ ູໜາ້ , ລາງຄາກຢຸ່ ູຫງຼັ , ລຸ່ ມ ແລະ ເທງິ ດຸ່ ງັ ນ:ີ້ ຈາພວກຢຸ່ ູໜາ້ ປະກອບມສີ ະຫະຼ ເx, ແx, ໂx, ໄx, ໃx. ຈາພວກຢຸ່ ູຫງຼັ ປະກອບມສີ ະຫະຼ xະ, xາ, xອ, xອx, xວx, xຽx. ຈາພວກຢຸ່ ູເທງິ ປະກອບມສີ ະຫຼະ xñx, xÖ, xØ, x,Ù xÚ, xÛ, xÜx. ຈາພວກຢຸ່ ູທາງລຸ່ ມປະກອບມສີ ະຫຼະ x,÷ x.ø ງ. ວທິ ສີ ອນປະກອບວນັ ນະຍດ ວນັ ນະຍດໄມ ້ x,È xÈ, x,Ê xË ນນັ້ ໃຊສ້ າລບັ ປຸ່ ຽນສຽງໃນເມຸ່ ອເຮາົ ຢາກຈະໃຊສ້ ານຽງສຽງເວາົ້ ນນັ້ ຕຸ່ າງຈາກກນັ ໄປ ຈາກສະຫະຼ ແລະ ພະຍນັ ຊະນະເດມີ . ຕວົ ຢຸ່ າງ: ນາໃຊວ້ ນັ ນະຍດໄດທ້ ກຮູບ. ກາ ກຸ່ າ ກາ້ ກ໊າ ກ໋າ ບາ ບຸ່ າ ບາ້ ບ໊າ ບ໋າ  ວທິ ຂີ ຽນພະຍນັ ຊະນະບາງຕວົ 12 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ  ວທິ ຂີ ຽນສະຫຼະບາງຕວົ 13 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ 4. ໃຈຄວາມ ເນອ້ ໃນບດົ ນເີ້ ວາົ້ ເຖງິ ຄວາມໝາຍ, ຄວາມສາຄນັ , ປະເພດ, ອງົ ປະກອບ ແລະ ຫຼກັ ການຂຽນບດົ ປະເພດຕຸ່ າງໆ ໂດຍແນໃສຸ່ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນມກີ ານພດັ ທະນາການຂຽນດຂີ ນຶ້ ເລອ້ ຍໆ 5. ວຽກມອບໝາຍ ແບຸ່ ງນກັ ຮຽນອອກເປັນ 5 ກຸ່ ມ ແນະນາໃຫແ້ ຕຸ່ ລະກຸ່ ມຂຽນບດົ ຕາມຫວົ ຂຕ້ ຸ່ ໄປນໃີ້ ຫໄ້ ດ້ 1 ບດົ “ຢາເສບຕດິ ເປັນໄພຕຸ່ ຕຸ່ ຊວີ ດິ , ເປັນພດິ ຕຸ່ ສງັ ຄມົ ” ຈຸ່ ງົ ອະທບິ າຍບນັ ຫາດຸ່ ງັ ກຸ່ າວ. 14 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ບດົ ທີ 2 ການສອນຂຽນແບບຕຸ່ າງໆໃນຊນັ້ ປະຖມົ ສກຶ ສາ ຈດປະສງົ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນສາມາດ:  ອະທບິ າຍຄວາມໝາຍ, ຄວາມສາຄນັ ແລະ ວທິ ກີ ານສອນຂຽນໃນຊນັ້ ປະຖມົ ໄດ້  ຈາແນກແຕຸ່ ລະກດິ ຈະກາການຂຽນຕຸ່ າງໆໃນຊນັ້ ປະຖມົ ໄດ້  ນາເອາົ ຄວາມຮູ ້ ແລະ ຄວາມສາມາດໄປໝນູ ໃຊເ້ ຂາົ້ ໃນການສດິ ສອນຕວົ ຈງິ ໄດ້ 1. ກດິ ຈະກາການສອນທກັ ສະການຂຽນແບບຕຸ່ າງໆ ກຸ່ ອນອຸ່ ນໝດົ ຄູຕອ້ ງແນະນາການຂຽນພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ ແລະ ວນັ ນະຍດໃຫຖ້ ກຕອ້ ງສາກຸ່ ອນເປັນຕນົ້ ແມຸ່ ນການເລຸ່ ມີ ຕນົ້ ການຂຽນຈາກການຂອດຫວົ ເຂາົ້ ໃນ, ຂອດຫວົ ອອກນອກ, ຂອດຫວົ ເທງິ , ຂອດຫວົ ລຸ່ ມ, ຂຽນຕາມ ຮອຍຈາ້ , ຂຽນກາງຫາວ, ຂຽນລມ້ ຄນຊາ້ ກນັ ຫຼາຍເທຸ່ ອ, ຂຽນຕາມຄາເວາົ້ ແລະ ຄູກຕອ້ ງມບີ ດັ ພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ, ວນັ ນະຍດ ແລະ ບດັ ຄາສບັ , ຂຽນເຕມັ ແຖວໃຫຍຸ່ ແລະ ຫາງຂນຶ້ -ລງົ . 1.1 ກດິ ຈະກາການຂຽນຕາມຮອຍຈາ້ ແມຸ່ ນການເຝິກຂຽນພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ ໂດຍການປະສານກນັ ລະຫວຸ່ າງກາ້ ມຊນີ້ ນອ້ ຍ, ມ ແລະ ສາຍຕາ. ການຂຽນພະຍນັ ຊະນະລາວມລີ ກັ ສະນະການຂຽນທຸ່ ແີ ຕກຕຸ່ າງກນັ ໃນການຂຽນມທີ ງັ ຂອດຫວົ ເທງິ ,ຂອດຫວົ ລຸ່ ມ, ຂອດ ຫວົ ເຂາົ້ ໃນ ແລະ ຂອດຫວົ ນອກ ທກໆຕວົ ການຂຽນຕອ້ ງເລຸ່ ມີ ຂຽນແຕຸ່ ຫວົ ກຸ່ ອນ. ວທິ ຂີ ຽນຕາມຮອຍຈາ້ ແມຸ່ ນເລຸ່ ມີ ຈາກ ການຂອດຫວົ ພະຍນັ ຊະນະ ແລະ ສະຫຼະ, ພະຍນັ ຊະນະຈານວນຫຼາຍແມຸ່ ນຂອດ ຫວົ ອອກນອກຕວົ ຢຸ່ າງ: ກ, ພ, ນ ພະຍນັ ຊະນະຈານວນໜຸ່ ງຶ ຂອດຫວົ ເຂາົ້ ໃນຕວົ ຢຸ່ າງ: ຖ, ດ, ຕ, ຂອດອອກທາງເທງິ ລງົ ລຸ່ ມ ແລະ ລຸ່ ມຂນຶ້ ເທງິ , ຂຽນເປັນ ຄຸ່ ທູ ຸ່ ຄີ າ້ ຍຄກນັ (ບ ປ, ພ ຟ, ຜ, ຝ, x,ò x,Ù x÷, x,ø xÚ, xÛ ) ແລະ ຂຽນ ກ ຫາ ຮ ຕາມຮູບພາບ. - ຄູຈາ້ ເມດັ ເປັນຮູບຕວົ ພະຍນັ ຊະນະໃສຸ່ ກະດານ ຫຼ ເຈຍ້ ແຜຸ່ ນໃຫຍຸ່ . ຕວົ ຢຸ່ າງ: ຖາ້ ຄູຂຽນໃສຸ່ ເຈຍ້ ນອ້ ຍຫາຼ ຍໃບຄບົ ຈານວນນກັ ຮຽນ ແມຸ່ ນຢາຍໃຫເ້ ຂາົ ເຈາົ້ ຂຽນໃສຸ່ ເຈຍ້ ນນັ້ ເ  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ - ກວດການຂຽນຖກຕອ້ ງໄປຕາມຮອຍຈາ້ 1.2 ກດິ ຈະກາຂຽນກາງຫາວ ແມຸ່ ນການເຝິກທກັ ສະການຂຽນພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫະຼ , ໃຫຖ້ ກທດິ ທາງປະສານກນັ ລະຫວຸ່ າງ ກາ້ ມຊນີ້ ນອ້ ຍ, 15 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ມ ແລະ ສາຍຕາຂອງເດກັ . ເພຸ່ ອກຽມຄວາມພອ້ ມໃນການຂຽນໃຫຖ້ ກຕາມຫຼກັ ຂອງການຂຽນ. ການສອນຂຽນແບບ ກາງຫາວມຄີ : - ຄຂູ ຽນຕວົ ພະຍນັ ຊະນະໃສຸ່ ກະດານ ຫຼ ເຈຍ້ ແຜຸ່ ນໃຫຍຸ່ . - ຄອູ ະທບິ າຍວທິ ກີ ານຂຽນທຸ່ ຖີ ກຕອ້ ງໃຫນ້ ກັ ຮຽນເບຸ່ ງິ . - ຄູປຸ່ ິນໜາ້ ໃສຸ່ ກະດານແລວ້ ສາທດິ ວທິ ກີ ານຂຽນໃຫນ້ ກັ ຮຽນເບຸ່ ງິ ແລະ ເວາົ້ ໄປພອ້ ມ. - ຄຍູ ກົ ມຂວານາພານກັ ຮຽນແອບຂຽນພອ້ ມກນັ ໝດົ ຫອ້ ງ. - ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນເຝິກຂຽນພອ້ ມກນັ ແລະ ດວ້ ຍຕນົ ເອງ. - ຄເູ ລາະຕດິ ຕາມ ແລະ ຊຸ່ ວຍເຫອຼ ນກັ ຮຽນຜູທ້ ຸ່ ຂີ ຽນຍງັ ບຸ່ ໄດ.້  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ - ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນອອກມາໜາ້ ກະດານແລວ້ ຂຽນແບບກາງຫາວໃຫໝ້ ຸ່ ເູ ບຸ່ ງິ ຕາມທຸ່ ຄີ ູການດົ ໃຫ.້ - ຄສູ ງັ ເກດເບຸ່ ງິ ວທິ ກີ ານຂຽນແບບກາງຫາວຂອງນກັ ຮຽນ. 1.3 ກດິ ຈະກາການຂຽນປະກອບຄາ ແມຸ່ ນການເຝິ ກການຂຽນເປັນຄາສັບ ໃຊໃ້ ນເບອ້ ງຕົນ້ ກຸ່ ອນການຂຽນທວາຍ ການຂຽນຕອ້ ງປະກອບ ພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ ແລະ ວນັ ນະຍດໃຫຖ້ ກຕອ້ ງ. ຄາທຸ່ ຍີ າກຄູອາດຈະເວາົ້ ຟອ້ ງສຽງ, ຜນັ ສຽງໃຫເ້ ປັນ ຄາກຸ່ ອນກໄດ້ ເຊຸ່ ນັ : ເສອ, ຊາ, ກະໂຊ,້ ສະບູ  ກດິ ຈະກາ - ຄູຂຽນຄາສບັ ໃສຸ່ ກະດານໃຫຍຸ່ ພອ້ ມອະທບິ າຍວທິ ຂີ ຽນ - ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນ 2-3 ຄນົ ອອກໄປຂຽນຢຸ່ ູກະດານໃຫໝ້ ຸ່ ເູ ບຸ່ ງິ - ນກັ ຮຽນເຝິກຂຽນໃສຸ່ ປມ້ ຂອງຕນົ ເອງ - ຄຕູ ດິ ຕາມ ແລະ ໃຫຄ້ ວາມຊຸ່ ວຍເຫອຼ ໂດຍການຈບັ ມນກັ ຮຽນທຸ່ ຍີ ງັ ຂຽນບຸ່ ໄດ້  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ - ສງັ ເກດຈາກການຂຽນວທິ ປີ ະກອບຄາທຸ່ ຖີ ກຕອ້ ງ. 1.4 ກດິ ຈະກາການຂຽນສະກດົ ຄາ ການຂຽນສະກດົ ຄາຕອ້ ງປະກອບມພີ ະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ, ວນັ ນະຍດ ໂດຍປະກອບແມຸ່ ສະກດົ ທງັ ແປດໃດ ໜຸ່ ງຶ ເຂາົ້ ທງັ ທາ້ ຍຂອງຄາໃຫຖ້ ກຕອ້ ງ. ຕວົ ຢຸ່ າງ: ສາກ, ຊາ້ ງ, ສານ, ເຊຸ່ ອມ, ຊຸ່ ວຍ, ສາດ, ຊາວ, ສາບ  ກດິ ຈະກາ 1. ຄຂູ ຽນ ປາ, ຊາ້ , ຢ, ເຊຸ່ ອ, ຂາ, ມ,ີ ກ… ໃສຸ່ ກະດານ 2. ຄູອອກສຽງ: ປາກ, ຊາ້ ງ, ຢນ, ເຊຸ່ ອມ, ຂາຍ, ມດີ , ຍາວ, ກບ ເທຸ່ ອລະຄາໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຕວົ ສະກດົ ໃດໜຸ່ ງຶ ໃສຸ່ .  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ - ສງັ ເກດຈາກການຂຽນສະກດົ ຄາທຸ່ ຖີ ກຕອ້ ງຕາມສຽງ 16 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ 1.5 ກດິ ຈະກາການຂຽນຫດັ ຂຽນງາມ ແມຸ່ ນການເຝິກຂຽນຕົວພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ, ວັນນະຍດ ແລະ ເຄຸ່ ອງໝາຍຕຸ່ າງໆ ໃຫສ້ ວຍງາມ, ການ ປະກອບຄາວາງພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ ແລະ ວນັ ນະຍດໃຫຖ້ ກບຸ່ ອນ. ການສອນຫດັ ຂຽນງາມສຸ່ ວນຫຼາຍໄດເ້ ນນັ້ ໜກັ ຢຸ່ ູ ຂນັ້ ປ.1 ເພາະວຸ່ າເດກັ ໄວນຕີ້ ອ້ ງມທີ ກັ ສະກຸ່ ຽວກບັ ການຂຽນປະກອບຄາທຸ່ ຖີ ກຕອ້ ງ. ສະ ນນັ້ , ການສອນຂຽນຫດັ ຂຽນ ງາມຈຸ່ ງຶ ມຫີ ຼກັ ການ ແລະ ຂນັ້ ຕອນດຸ່ ງັ ນ:ີ້ ກ. ຫຼກັ ການຂຽນແບບຕງັ້ ຂດີ ແຖວໃຫຍຸ່ ລວງນອນ 4 ເສນັ້ ໃນຢຸ່ ູຮູບຈດັ ຕລດັ 8 ມນີ ລແີ ມດັ ແລະ ຂດີ ເສນັ້ ຕງັ້ ສາກຂະໜາດເທຸ່ າົ ກບັ ແຖວ ນອນ ເພຸ່ ອຈະໄດຮ້ ູບຈດັ ຕລດັ 2 ມນິ ລແິ ມດັ . ຈາກນນັ້ ຈຸ່ ງຶ ຂຽນໜງັ ສຕາມຂະໜາດຊດັ ສຸ່ ວນຕາມຫຼກັ ການທຸ່ ໄີ ດກ້ ຸ່ າວໄວ້ ນນັ້ . ຂ. ຫຼກັ ການຂຽນແບບເນງິ້ ຂດີ ແຖວນອນໃຫໄ້ ດ້ 4 ເສນັ້ ຕງັ້ ສາກໃນຮູບຈດັ ຕລດັ 8 ມນິ ລແີ ມດັ ແລະ ຂດີ ເສນັ້ ນອ້ ຍແບຸ່ ງປັນ 4 ສຸ່ ວນທາງ ນອນ ແລວ້ ຂດີ ເສນັ້ ເນງິ້ ແຕຸ່ ລະແຈເບອ້ ງເທງິ (ຂວາ) ຂອງຕາທີ 1 ລງົ ໃສຸ່ ແຈເບອ້ ງລຸ່ ມ (ຊາ້ ຍ) ຂອງຕາທີ 4 ໝາຍຄວາມ ວຸ່ າແບບເນງີ້ ເທຸ່ າົ ກບັ 2/4 ຂອງແຖວ. ຄ. ແຍກປະເພດພະຍນັ ຊະນະ, ສະຫຼະ ການຂຽນຕອ້ ງນາໃຊອ້ ປະກອນໃຫຄ້ ບົ ຖວ້ ນຕາມຫຼກັ ສູດ ກຸ່ ຽວກບັ ພດັ ທະນາການທາງດາ້ ນທກັ ສະການຂຽນ ໄດຢ້ ຸ່ າງສມົ ບູນ. ໃນເວລາຮຽນກຸ່ ຽວກບັ ພະຍນັ ພະຊະ, ສະຫຼະ ແລະ ວນັ ນະຍດ ກຕອ້ ງເອາົ ໃຈໃສຸ່ ແນະນາການສງັ ເກດ ແລະ ການຂຽນໃຫຖ້ ກຕອ້ ງຕາມແບບທຸ່ ໄີ ດກ້ ານດົ ໄວໃ້ ນແບບທຸ່ ໄີ ດກ້ ານດົ ໄວໃ້ ນເອກະສານນ.ີ້ ພະຍນັ ຊະນະລາວປະກອບມີ 5 ປະເພດຄ: (1) ພະຍນັ ຊະນະບຸ່ ມຫີ າງມີ 17 ຕວົ ເຊຸ່ ນັ : ກ, ດ, ຕ, ບ, ອ, ຈ, ຄ, ຂ, ພ, ທ, ຫ, ນ, ວ, ຍ, ລ, ຮ. ປະເພດນເີ້ ຝິກ ຂຽນຕວົ ໃຫຍຸ່ ໃນຂອບເຂດ 8 ມນິ ລແິ ມດັ ເບຸ່ ງິ ຕາມແບບຂອງຮູບລຸ່ ມນ:ີ້ 17 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ (2) ປະເພດຫາງສນັ້ ງຂນຶ້ ມີ 2 ຕວົ ເຊຸ່ ນັ : ສ, ຜ. ປະເພດການຂຽນຫາງງຂນຶ້ ບຸ່ ໃຫກ້ າຍ 2/4 ຂອງແຖວ ເບຸ່ ງິ ຕາມຮູບ ຕວົ ຢຸ່ າງລຸ່ ມນ:ີ້ (3) ປະເພດຫາງຍາວຂນຶ້ ມີ 4 ຕວົ ເຊຸ່ ນັ : ປ, ຢ, ຝ, ຟ. ການຂຽນຢຸ່ ູໃນການຂດັ ລາຍມ (ຂຽນງາມ) ບຸ່ ໃຫກ້ າຍ 2/4 ຂອງແຖວ ເບຸ່ ງິ ຕວົ ຢຸ່ າງລຸ່ ມນ:ີ້ (4) ປະເພດຫາງຍາວລງົ ມີ 3 ຕວົ ເຊຸ່ ນັ : ງ, ຊ, ຖ. ການຂຽນຢຸ່ ູໃນການຂດັ ລາຍມ (ຂຽນງາມ) ບຸ່ ໃຫກ້ າຍ 2/4 ຂອງ ແຖວລງົ ເບຸ່ ງິ ຕວົ ຢຸ່ າງຂາ້ ງເທງິ . (5) ປະເພດປະສມົ ມີ 6 ຕວົ ເຊຸ່ ນັ : ຫຍ, ຫງ, ຫງ, ຫວ, ຫນ, ຫມ. ຫກຼັ ການຂຽນມດີ ຸ່ ງັ ນ:ີ້ - ຕວົ ຫນ, ຫມ ໃຫແ້ ບຸ່ ງເ້ ທຸ່ າົ ກບັ ເຄຸ່ ງິ ຂອງຕວົ (ຫ) ໝາຍຄວາມວຸ່ າຕວົ (ນ, ມ) ໃຫຍ້ າວອອກຈາກ (ຫ) 2/4 ຂອງແຖວ. - ຕວົ (ລ) ຫອ້ ຍຢຸ່ ູເບອ້ ງລຸ່ ມຂອງຕວົ (ຫ) ບຸ່ ໃຫກ້ າຍ 2/4 ຂອງແຖວລງົ ຫາງຂອງມນັ ໃຫງ້ ຂນຶ້ ຢຸ່ ູເຄຸ່ ງິ ກາງລຸ່ ມພະ ຍນັ ຊະນະຕວົ (ຫ). - ຕວົ ຍ, ງ, ວ ປະສມົ ຕວົ (ຫ) ກໃຫຂ້ ຽນເຕມັ ຕວົ ຂອງມນັ ແຕຸ່ ໄລຍະຫຸ່ າງຈາກຕວົ (ຫ) ໃຫເ້ ທຸ່ າົ 2/4 ຂອງແຖວ ເບຸ່ ງິ ຕວົ ຢຸ່ າງລຸ່ ມນ:ີ້ 18 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ງ. ແຍກສະຫຼະ ການຂຽນສະຫະຼ ສາມາດແຍກອອກເປັນ 4 ປະເພດດວ້ ຍກນັ ເຊຸ່ ນັ : (1) ສະຫະຼ ຢຸ່ ູຂາ້ ງໜາ້ ມີ ເx, ແx, ໂx, ໃx, ໄx. - ສະຫະຼ ເx, ແx ໃຫຂ້ ຽນເທຸ່ າົ 2/4 ຂອງແຖວ. - ສະຫະຼ ໂx, ໃx, ໄx ໃຫຂ້ ຽນຫກັ ພຽງແຖວເດມີ ເຈດີ ຂນຶ້ 2/4 ງແລວ້ ໂງລງົ 2/4 ຂອງແຖວ; ໃx ຂຽນຂນຶ້ 2/4 ຂອງແຖວ; ໄx ຂຽນຂນຶ້ 2/4 ທບົ ລງົ 2/4 ສະຫຼຽງໜອ້ ຍໜຸ່ ງຶ ເບຸ່ ງິ ຕາມຕວົ ຢຸ່ າງລຸ່ ມນ:ີ້ (2) ສະຫະຼ ຢຸ່ ູຂາ້ ງຫຼງັ ມີ xະ, xາ - xະ ໃຫຂ້ ຽນຂະໜາດ 2/4 ຂອງແຖວ. - xາ ໃຫຂ້ ຽນເທຸ່ າົ 2/4 ຂອງຮູບຈດັ ຕລດັ (ເບຸ່ ງິ ຕາມຮູບຕວົ ຢຸ່ າງຕຸ່ ໄປ): (3) ສະຫະຼ ຢຸ່ ູເບອ້ ງເທງິ ເຊຸ່ ນັ : xØ, xÙ, x,Ú xÛ, xð. - xØ, x,Ù xÚ, xÛ ຂຽນຂະໜາດໃຫຍຸ່ ເທຸ່ າົ 2/4 ຂອງແຖງຕາມຄວາມຍາວເທຸ່ າົ ກບັ ພະຍນັ ຊະນະ. - xð ໃຫມ້ ຂີ ະໜາດ 1 ມນິ ລແິ ມດັ , ແຕຸ່ ຕອ້ ງຢຸ່ ູເຄຸ່ ງິ ກາງພະຍນັ ຊະນະຢຸ່ ູສະເໝີ (ເບຸ່ ງິ ຕວົ ຢຸ່ າງຕາມຮູບລຸ່ ມນ)ີ້ : (4) ສະຫຼະຢຸ່ ູເບອ້ ງລຸ່ ມມີ x÷, xø - ການຂຽນຄວາມຍາວຂອງມນັ ໃຫເ້ ທຸ່ າົ ກບັ 2/4 ຂອງແຖວ ແລະ ຢຸ່ ູລຸ່ ມເຄຸ່ ງິ ກາງຂອງພະຍນັ ຊະນະ (ເບຸ່ ງິ ຕາມ ຕວົ ຢຸ່ າງລຸ່ ມນ)ີ້ : 19 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ຈ. ແນະນາການສອນຂຽນແຕຸ່ ລະປະເພດ  ການຂຽນແບບຕງັ້ ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ. ນບັ ຖຄູ ແລະ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນ.  ການຂຽນແບບເນງີ້ ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ . ສກຶ ສາກາຍະສນິ .  ການປະກອບສະຫຼະ, ພະຍນັ ຊະນະ ແລະ ວນັ ນະຍດ ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຂຽນພະຍນັ ຊະນະປະສມົ ປະກອບສະຫຼະທຸ່ ຢີ ຸ່ ູເບອ້ ງເທງິ ແລະ ເບອ້ ງລຸ່ ມ. ຄູຕອ້ ງໄດສ້ ງັ ເກດຢຸ່ າງຄກັ ແນຸ່ ໃນການປະກອບສະຫຼະ ແລະ ວນັ ນະຍດເຂາົ້ ໃນພະຍນັ ຊະນະປະສມົ ເພາະມນັ ແຕກຕຸ່ າງກບັ ບາງຕວົ ເຊຸ່ ນັ : ພະຍນັ ຊະນະປະສມົ ຕວົ ຫວ, ຫຍ, ຫລ. ສະຫະຼ ທຸ່ ຢີ ຸ່ ູເທງິ ຫຼ ຢຸ່ ູລຸ່ ມ ຕອ້ ງຂຽນໃຫຊ້ ຸ່ ເຄຸ່ ງິ ກາງ 20 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ຂອງຕວົ ພະຍນັ ຊະນະຄ ຫ+ວ ຫຼ ຫວ ປະສມົ xນñ ໃຫຂ້ ຽນ ຫວນັ , ຫຍ+xງÉ÷ ໃຫຂ້ ຽນ ຫຍງ້ , ຖາ້ ແມຸ່ ນຕວົ ໜ, ໝ ໃຫ້ ຂຽນສະຫຼະຢຸ່ ູເບອ້ ງເທງິ ແລະ ລຸ່ ມນນັ້ ຢຸ່ ູເຄຸ່ ງິ ກາງຂອງພະຍນັ ຊະນະນນັ້ ເລຍີ ຕວົ ຢຸ່ າງ ໝຸ່ ູ, ໝນັ້ , ໜູນ; ສາລບັ ຕວົ ຫງ ເປັນພະຍນັ ຊະນະປະສມົ ບຸ່ ເຕມັ ສຸ່ ວນ ເພາະ ງ ແມຸ່ ນຂຽນໄດແ້ ຕຸ່ 2/4 ເທຸ່ າົ ນນັ້ . ການປະສມົ ສະຫຼະ ແລະ ວນັ ນະຍດໃສຸ່ ແມຸ່ ນຕອ້ ງໃຫຫ້ າງສະຫະຼ ແລະ ວນັ ນະຍດຢຸ່ ູທາ້ ຍຕວົ . ຖາ້ ມສີ ະຫະຼ xÚ, xÛ ແລະ xð ໃຫຂ້ ຽນໃສຸ່ ເຄຸ່ ງິ ກາງສະຫຼະໂລດ ຕວົ ຢຸ່ າງ ຫລ, ໝ, ເຫງາົ , ສຸ່ ວນພະຍນັ ຊະນະຄວບ ກຂຽນຄກນັ ຕອ້ ງຂຽນສະຫະຼ ຫຼ ວນັ ນະຍດໄວທ້ າງຫຼງັ ເຊຸ່ ນັ : ຂວນັ , ໄຂວຸ່ . ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຂຽນສະຫຼະເບອຶ້ ງໜາ້ . ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຂຽນທຸ່ ມີ ສີ ະຫຼະຢຸ່ ູເບອ້ ງເທງິ . ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຂຽນທຸ່ ມີ ສີ ະຫະຼ ຢຸ່ ູເບອ້ ງລຸ່ ມ ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຂຽນທຸ່ ມີ ສີ ະຫຼະຢຸ່ ູທາງເບອ້ ງຫງຼັ ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຂຽນທຸ່ ມີ ສີ ະຫະຼ ແລະ ວນັ ນະຍດຢຸ່ ູເບອ້ ງເທງິ 21 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຂຽນທຸ່ ມີ ວີ ນັ ນະຍດ  ການຂຽນຂະໜາດກາງ ໃນການຂຽນຂະໜາດກາງນີ້ ບຸ່ ຈາເປັນຈະຂຽນເສນັ້ ແບຸ່ ງສຸ່ ວນຍກິ ຍຸ່ ອຍອກີ ເພາະວຸ່ າຂະເປັນການຫຍງ້ ຍາກລາ ບາກ ແລະ ຊກັ ຊາ້ , ແຕຸ່ ຕອ້ ງຂດີ ເສນັ້ ແບຸ່ ງເຄຸ່ ງິ ກາງແຖວໃຫຍຸ່ ໂລດ ຖາ້ ຢາກຂຽນແບບຕງັ້ ກຂດີ ເສນັ້ ຕງັ້ ສາກຕາມຈະຕລດັ . ຖາ້ ຢາກຂຽນແບບເນງີ້ ກໃຫຂ້ ດີ ແຖວເນງີ້ ຕາມຮູບຈະຕລດັ ແລວ້ ຂຽນໄປເລຍີ , ຕວົ ໜງັ ສທຸ່ ຈີ ະຂຽນຂະໜາດກາງນີ້ ແມຸ່ ນ ໃຫຂ້ ະໜາດໃຫຍຸ່ ເທຸ່ າົ ກບັ ໜຸ່ ງຶ ສຸ່ ວນສອງຂອງຂະໜາດໃຫຍຸ່ ໝາຍຄວາມວຸ່ າມຂີ ະໜາດ 4 ມນິ ລແິ ມດັ . ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຂຽນຂະໜາດຕງັ້ ແລະ ເນງີ້ ຂະໜາດກາງ ຕດັ ສນິ ໃຈຮຽນໃຫກ້ າ້ ວໜາ້ . ຕດັ ສນິ ໃຈຮຽນໃຫກ້ າ້ ວໜາ້ ຕດັ ສນິ ໃຈຮຽນໃຫກ້ າ້ ວໜາ້ . ຕດັ ສນິ ໃຈຮຽນໃຫກ້ າ້ ວໜາ້  ການຂຽນຂະໜາດນອ້ ຍ ໃນເມຸ່ ອມຄີ ວາມຊານານໃນການຂຽນຂະໜາດໃຫຍຸ່ ແລະ ຂະໜາດກາງແລວ້ ເມຸ່ ອມາຂຽນຂະໜາດນອ້ ຍນີ້ ອາດຈະບຸ່ ຈາເປັນຂດີ ແຖວນອ້ ຍຕງັ້ ສາກ, ແຖວເນງີ້ ແລະ ເສນັ້ ອກີ ເພາະວຸ່ າຖນັ ຫອ້ ງສູງເທຸ່ າົ ໃດກຍຸ່ ງິ ຂຽນຂະໜາດນອ້ ຍ ເປັນສຸ່ ວນຫຼາຍ, ທງັ ຕອ້ ງການຄວາມໄວ, ຄວາມສະໝຸ່ າສະເໝີ ແລະ ສະອາດງາມຕາ. ສະນນັ້ , ຖາ້ ຂຽນແບບຕງັ້ ແລະ ແບບ ແລະ ເນງີ້ ກຕອ້ ງອງີ ໃສຸ່ ຄວາມຊານານຜຸ່ ານມາ ແລະ ຂຽນຕາມແຖວຢຸ່ ູໃນປມ້ ທຸ່ ມີ ຂີ ະໜາດໃຫຍຸ່ . ສຸ່ ງິ ສາຄນັ ແມຸ່ ນ ໃຫຕ້ ວົ ໜງັ ສຕງັ້ ແລະ ເນງີ້ ໄປທາງດຽວກນັ , ຢຸ່ າໃຫສ້ ບັ ໄຂວຸ່ ແລະ ຂດັ ກນັ . ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຂຽນຂະໜາດນອ້ ຍ. ພວກເຮາົ ປູກຜກັ ກາດໄດຫ້ ຼາຍໜານ. ພວກເຮາົ ປູກຜກັ ກາດໄດຫ້ ຼາຍໜານ. ພວກເຮາົ ປູກຜກັ ກາດໄດຫ້ າຼ ຍໜານ. ພວກເຮາົ ປູກຜກັ ກາດໄດຫ້ າຼ ຍໜານ. ພວກເຮາົ ປູກຜກັ ກາດໄດຫ້ ຼາຍໜານ. ພວກເຮາົ ປູກຜກັ ກາດໄດຫ້ ຼາຍໜານ. ສ. ການຂຽນຕວົ ເລກ  ຕວົ ເລກລາວ ຄຽງຄຸ່ ູກຍັ ຕວົ ອກັ ສອນນນັ້ ພາສາລາວຍງັ ໃຊຕ້ ວົ ເລກນາອກີ ເພຸ່ ອໃຊໃ້ ນການຄານວນຕຸ່ າງໆ. ຕວົ ເລກມລີ ກັ ສະ ນະຄາ້ ຍຄກບັ ພະຍນັ ຊະນະລາວ, ມທີ ງັ ປະເພດຫາງຂນຶ້ ແລະ ຫາງລງົ ລວມທງັ ໝດົ ມີ 10 ຕວົ . ການຂຽນກບຸ່ ສບັ ສນົ ແລະ ຫຍງ້ ຍາກເໝອນກບັ ຕວົ ອກັ ສອນ. ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຂຽນຕວົ ເລກລາວມດີ ຸ່ ງັ ນ:ີ້ 22 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ  ຕວົ ເລກອາລບັ ຕກົ ມາໃນສະໄໝນີ້ ລາວເຮາົ ຍງັ ນຍິ ມົ ໃຊຕ້ ວົ ເລກອາລບັ ຫຼາຍກວຸ່ າຕວົ ເລກລາວ ເພາະມນັ ສະດວກໃນການຄດິ ໄລຸ່ ແລະ ການຂຽນ ທງັ ບຸ່ ກນິ ເນອ້ ທຸ່ ຫີ າຼ ຍ. ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຂຽນຕວົ ເລກອາລບັ ມດີ ຸ່ ງັ ນ:ີ້  ຂະໜາດ ແລະ ຈານວນແຖວຂອງແຕຸ່ ລະຊນັ້ ຮຽນ - ຊນັ້ ປ 1 ໃຫແ້ ອບຂຽນຕາມບດົ ຫດັ ອຸ່ ານຫອ້ ງປ 1 ຄຂຽນຂະໜາດໃຫຍຸ່ ພຽງຢຸ່ າງດຽວ. - ຊນັ້ ປ 2 ໃຫຂ້ ຽນຂະໜາດໃຫຍຸ່ 1 ແຖວ, ຂະໜາດກາງ 2 ແຖວ. - ຊນັ້ ປ 3 ໃຫຂ້ ຽນຂະໜາດໃຫຍຸ່ 1 ແຖວ, ຂະໜາດກາງ 2 ແຖວ ແລະ ຂະໜາດນອ້ ຍ 3 ແຖວ. - ຊນັ້ ປ 4 ໃຫຂ້ ຽນຂະໜາດໃຫຍຸ່ 1 ແຖວ, ຂະໜາດກາງ 2 ແຖວ ແລະ ຂະໜາດນອ້ ຍ 3 ແຖວ. ຈດໜກັ ແມຸ່ ນເລຸ່ ງັ ໃສຸ່ ຂະໜາດນອ້ ຍສຸ່ ວນຂະໜາດໃຫຍຸ່ ແລະ ກາງແມຸ່ ນເຝິກແອບຂຽນຄາຂວນັ ຕຸ່ າງໆ.  ວທິ ນີ ຸ່ ງັ ຕອ້ ງນຸ່ ງັ ໃຫຖ້ ກຕາມຫຼກັ ການຄ ນຸ່ ງັ ໃຫທ້ ຸ່ ຽງ, ບຸ່ ໃຫເ້ ອກິ ແປະໂຕະ, ສອງຂາຢຸ່ ອນລງົ ພນ້ ສະເໝກີ ນັ , ກມົ້ ຫວົ ລງົ ຈກັ ໜອ້ ຍ, ໄລຍະຕາກບັ ເຈຍ້ ໃຫຫ້ ຸ່ າງກນັ ປະມານ 30 ຊມ, ມເບອ້ ງຂວາຈບັ ສ ຫຼ ປາກກາ, ມເບອ້ ງຊາ້ ຍຂຸ່ ມົ ປມ້ ໄວບ້ ຸ່ ໃຫ້ ເຄຸ່ ອນທຸ່ ີ (ເບຸ່ ງິ ຕາມຮູບຕຸ່ ໄປນ)ີ້ :  ວທິ ຈີ ບັ ສ ຫຼ ປາກກາ ຈບັ ສ ຫຼ ປາກກາດວ້ ຍມຂວາ, ໂດຍໃຊນ້ ວິ້ ມ 3 ນວິ້ ຄ ນວິ້ ໂປ,້ ນວິ້ ຊີ້ ແລະ ນວິ້ ກາງ. ສຸ່ ວນນວິ້ ນາງ ແລະ ນວິ້ ກອ້ ຍໃຫງ້ ເຂາົ້ ຈກັ ໜອ້ ຍ ເພຸ່ ອເປັນໝອນຮອງໃຫແ້ ກຸ່ 3 ນວິ້ ທຸ່ ຈີ ບັ ສ, ບຸ່ ໃຫສ້ ນັ້ ໂພດຄບຸ່ ໃຫຫ້ ຼດ 1 ຊມ ແລະ ຍາວບຸ່ ໃຫ້ ເກນີ 3 ຊມ. 23 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ກດິ ຈະກາ ເຝິກຂຽນງາມ ອປະກອນ ຄາຜະຫຍາ, ຄາສພາສດິ , ຄາສບັ , ສະຫະຼ , ເນອ້ ຄວາມຂອງບດົ ຮຽນ ວທິ ດີ າເນນີ ກດິ ຈະກາ - ຈດັ ແບຸ່ ງນກັ ຮຽນອອກເປັນແຖວ ຫຼ ແບຸ່ ງກຸ່ ມກສດແລວ້ ແຕຸ່ ຄວາມເໝາະສມົ . - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນແຂຸ່ ງຂນັ ກນັ ຂຽນຕາມຫວົ ຂທ້ ຸ່ ຄີ ູເອາົ ໃຫ.້ - ຄແູ ນະນາວທິ ນີ ຸ່ ງັ , ວທິ ວີ າງປມ້ ແລະ ການຈບັ ສ-ປາກກາ. - ເວລານກັ ຮຽນກາລງັ ຂຽນ ຄຄູ ວນໝຸ່ ນັ ຕດິ ຕາມ, ກວດກາເບຸ່ ງິ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ຄວາມສາມາດຂອງນກັ ຮຽນ. - ຄູຕອ້ ງຂຽນໃສຸ່ ກະດານໃຫນ້ ກັ ຮຽນເຫນັ ເປັນຕວົ ຢຸ່ າງ ແລະ ອະທບິ າຍໃຫລ້ ະອຽດ. - ຄວນຫຼກີ ເວນັ້ ບນັ ຫາທຸ່ ຄີ ປູ ະປຸ່ ອຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນໄປຕາມລາພງັ . - ຄູຄວນໃກຊ້ ດິ ຕດິ ຕາມກນັ ນກັ ຮຽນໝດົ ຊຸ່ ວົ ໂມງນນັ້ ການຂຽນຫດັ ຂຽນງາມຈຸ່ ງຶ ຈະໄດຮ້ ບັ ຜນົ . - ຄຄູ ວນເລອກເອາົ ຫວົ ຂທ້ ຸ່ ເີ ໝາະສມົ ກບັ ແຕຸ່ ລະຊນັ້ ຮຽນ.  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ - ປະເມນີ ຈາກການຂຽນຫດັ ຂຽນງາມຂອງນກັ ຮຽນ (ໃຫຄ້ ະແນນ) ລ/ດ ລາຍການ ແບບສາຫວຼ ດພດຶ ຕກິ າການຂຽນ ໝາຍເຫດ 1. ວທິ ນີ ຸ່ ງັ ຜຸ່ ານ ບຸ່ ຜຸ່ ານ ……...…… ……...………... ……...……….. 2. ການຈບັ ສ-ປາກກາ …………………. ………x…….. ຕອ້ ງປັບປງ 3. ການຂດີ ເສນັ້ …………………. ………………. …………… 4. ການວາງປມ້ …………………. ………………. …………… 5. ການວາງສະຫຼະ, ພະຍນັ ຊະນະ …………………. ………………. …………… 6. ວນັ ນະຍດ …………………. ………………. …………… 7. ຂະໜາດຂອງຕວົ ໜງັ ສ …………………. ………………. …………… ເປັນລະບຽສວຍງາມ 24 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ 1.6 ກດິ ຈະກາການຂຽນທວາຍ  ຈດປະສງົ ຂອງການຂຽນທວາຍ - ຂຽນທວາຍແມຸ່ ນການຂຽນຕາມຄາບອກແລວ້ ໃຫເ້ ວລາຜູຂ້ ຽນລງົ ມຂຽນ ແລະ ກວດແກຄ້ າຜດິ . - ການຂຽນທວາຍແມຸ່ ນເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນປະຖມົ ຟັງ ແລະ ຂຽນໃຫຖ້ ກຕອ້ ງຊດັ ເຈນຕາມບດົ ອຸ່ ານທຸ່ ຕີ ອ້ ງການ. - ເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຖກຕາມຫຼກັ ຂອງພາສາລາວ, ຕາມບດົ ຄວາມທຸ່ ຕີ ອ້ ງການ, ເຝິກໃຫນ້ ກັ ຮຽນຮກັ ການ ຂຽນຈນົ ກາຍເປັນນດິ ໄສ, ເມຸ່ ອນກັ ຮຽນຂຽນຜດິ ຈະຕອ້ ງໄດປ້ ັບປງແກໄ້ ຂເພຸ່ ອພດັ ທະນາຕນົ ເອງໃຫດ້ ຂີ ນຶ້ .  ຄາດໝາຍຂອງການຂຽນທວາຍ - ຫອ້ ງ ປ.1 ຂຽນຕວົ ໜງັ ສ, ຈາແນກສຽງທຸ່ ງີ ຸ່າຍ, ສຽງທອ້ ງຖຸ່ ນິ ທຸ່ ເີ ຄຍີ ເວາົ້ ຈາກນັ , ຖາ້ ຂຽນຜດິ ຕອ້ ງໃຫຂ້ ຽນຄນ ຫຼາຍເທຸ່ ອເພຸ່ ອຊຸ່ ວຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນຈຸ່ ຈາໄດດ້ .ີ ຕນົ້ ປີໃຫຂ້ ຽນເປັນຄາປະມານ 5-10 ຄາ, ພາກຮຽນທສີ ອງໃຫຂ້ ຽນ 2-3 ແຖວພມິ . - ຫອ້ ງ ປ.2 ໃຫຂ້ ຽນສະເພາະຈາແນກສບັ ແລະ ຈາແນກບນັ ດາສຽງຕຸ່ າງໆທຸ່ ເີ ຄຍີ ໃຊຕ້ າມທອ້ ງຖຸ່ ິນຂອງຕນົ , ແອບຂຽນ ແລະ ແອບດດັ ແປງຄາທຸ່ ຂີ ຽນຜດິ ໄປພອ້ ມໃຫຂ້ ຽນປະມານ 3-4 ແຖວພມິ . - ຫອ້ ງ ປ.3 ໃຫຮ້ ູຈ້ າແນກສຽງໃນທອ້ ງຖຸ່ ນິ ທຸ່ ເີ ຄຍີ ຂຽນຜດິ ກບັ ຫຼກັ ພາສາຂຽນແຕຸ່ 5-6 ແຖວ ຖາ້ ຍງັ ຂຽນຜດິ ຄູ ຕອ້ ງໄດແ້ ນະນານກັ ຮຽນຕຸ່ ມກຸ່ ຽວກບັ ບຸ່ ອນວາງຂອງສະຫຼະ, ພະຍນັ ຊະນະ ແລະ ວນັ ນະ ຍດເພຸ່ ອຊຸ່ ວຍໃຫ້ ນກັ ຮຽນຈຸ່ ຈາໄດດ້ ຂີ ນຶ້ . ຕວົ ຢຸ່ າງ ຫວິ , ຫວີ້ , ກະດກູ ... - ຫອ້ ງ ປ.4 - ປ.5 ໃຫຮ້ ູຈ້ າແນກສຽງທຸ່ ເີ ພຸ່ ນິ ເຄຍີ ໃຊໃ້ ນເວລາເວາົ້ ຫຼ ເວລາຂຽນແຕຸ່ 10-15 ແຖວ  ວທິ ປີ ະຕບິ ດັ - ຫອ້ ງ ປ.1 ມສີ ອງປະເພດການຂຽນຄ ບດົ ຫດັ ກຸ່ າຍ ແລະ ບດົ ຂຽນທວາຍ. - ຫອ້ ງ ປ.2 ມສີ ອງປະເພດການຂຽນຄ ບດົ ຫດັ ກຸ່ າຍ ແລະ ບດົ ຂຽນທວາຍ. - ຕນົ້ ປີ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນກຸ່ າຍຫາຼ ຍກວຸ່ າຂຽນທວາຍ, ພາກຮຽນທສີ ອງ ແມຸ່ ນໃຫຂ້ ຽນທວາຍຫຼາຍກວຸ່ າກຸ່ າຍ - ຫອ້ ງ ປ.3 ມສີ ອງປະເພດການຂຽນຄ: ຂຽນທວາຍທາມະດາ ແລະ ຂຽນທວາຍມຄີ າຖາມ, ຕອ້ ງວາງຄາຖາມ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມຮູ,້ ຄວາມຈາ, ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ມຄີ ວາມຄດິ . - ຫອ້ ງ ປ.4-ປ.5 ມສີ ອງປະເພດການຂຽນຄ: ຂຽນທວາຍທາມະດາ ແລະ ຂຽນທວາຍມຄີ າຖາມ ຕອ້ ງວາງຄາຖາມເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມຮູ,້ ຄວາມຈາ, ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ, ຮູຈ້ ກັ ວເິ ຄາະ ແລະ ສາ ມາດຕຄີ ວາມ ໝາຍໄດ.້  ທດິ ທາງ ແລະ ວທິ ສີ ອນຂຽນທວາຍ ກ. ທດິ ທາງໃນການສອນ ການສອນຂຽນທວາຍຕອ້ ງຮບັ ປະກນັ ຈດປະສງົ ລະດບັ ຄາດໝາຍດຸ່ ງັ ລຸ່ ມນ:ີ້ - ສອນຂຽນທວາຍ ບຸ່ ສະເພາະສາ້ ງຄວາມຮູ ້ ທາງດາ້ ນການຂຽນຖກໃຫແ້ ກຸ່ ນກັ ຮຽນເທຸ່ າົ ນນັ້ , ແຕຸ່ ຄູຕອ້ ງສກຶ ສາ ແນວຄດິ ຄນສມົ ບດັ ໃນການສະຫງວນມກັ ຄວາມງາມຕຸ່ ມອກີ . - ບດົ ຂຽນທວາຍໃດກຕອ້ ງມເີ ນອ້ ໃນແນວຄດິ ດ,ີ ໃນຊຸ່ ວົ ໂມງຂຽນທວາຍບດົ ໃໝຸ່ , ຄຄູ ວນຍາດໂອກາດ ແນະນາ 25 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ນກັ ຮຽນ, ປັບປງຄນເນອ້ ໃນບດົ ຫດັ ອຸ່ ານ, ບາລງຄວາມຮູ ້ ແລະ ຄວາມສາມາດໃຫນ້ ກັ ຮຽນຕຸ່ ມອກີ ຕນົ້ ຕແມຸ່ ນ ສາ້ ງໃຫນ້ ກັ ຮຽນມນີ າ້ ໃຈຮກັ ຫອມພາສາຂອງຊາດຕນົ . - ຄູຄວນສາ້ ງໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມສນົ ໃຈ ແລະ ມກັ ຮຽນຂຽນຄາສບັ ທຸ່ ຍີ າກເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນໄດຖ້ ກຕອ້ ງ ແລະ ຊດັ ເຈນ ເພຸ່ ອເປັນການເຝິກແອບຄວາມຊານານໃຫແ້ ກຸ່ ນກັ ຮຽນອກີ ດວ້ ຍ. - ຄູຄວນແອບໃຫນ້ ກັ ຮຽນມທີ ກັ ສະໃນການຟັງເວລາຄູອຸ່ ານ ເພຸ່ ອໃຫຈ້ າແນກສບັ ທຸ່ ຜີ ນັ ສຽງຍາກ ແລະ ຂຽນປົນເປກນັ , ຄພູ ະຍາຍາມຜນັ ສຽງໃຫຖ້ ກ ຖາ້ ຄູອຸ່ ານຈະແຈງ້ ແລະ ຊດັ ເຈນ ນກັ ຮຽນກຈະຂຽນຖກຕອ້ ງ. - ຄູຄວນເອາົ ໃຈໃສຸ່ ເຝິກທຸ່ ານຸ່ ງັ , ການຈບັ ປາກກາ, ການວາງປ້ ມ,ການເຄຸ່ ອນໄຫວມ, ການຂດີ ຂຽນຕວົ ອກັ ສອນ ທຸ່ ີຖກແກຸ່ ນກັ ຮຽນ. ນແີ້ ມຸ່ ນບນັ ຫາສາຄນັ ສາລບັ ນກັ ຮຽນ, ໂດຍສະເພາະແມຸ່ ນນກັ ຮຽນທຸ່ ີຍງັ ນອ້ ຍຄູຄວນ ເອາົ ໃຈໃສຸ່ ເຝິກແອບເປັນປົກກະຕິ ເພຸ່ ອຈະໄດຫ້ ຼກີ ເວນັ້ ບນັ ຫາທຸ່ ກີ ຸ່ າວມາຂາ້ ງເທງິ . - ຄູຄວນເຝິກໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນເລອ້ ຍໆ ຈນົ ເກີດຄວາມຊິນເຄີຍກັບຄາສບັ , ປະໂຫຍກ, ສານວນຄາເວົາ້ , ພະຍາຍາມຂຽນໃຫໄ້ ວ, ຖກຕອ້ ງ, ລາຍມຊດັ ເຈນອຸ່ ານງຸ່າຍເປັນລະບຽບ ແລະ ເຝິກໃຫຮ້ ກັ ການຂຽນຈນົ ກາຍເປັນນດິ ໄສ, ຄວນປະເມນີ ຜນົ ການຂຽນຂອງຕນົ ຢຸ່ ູສະເໝີ ໂດຍຄູເປັນຜູແ້ ນະນາຊຸ່ ວຍເຫອຼ . - ຄຄູ ວນເຝິກໃຫນ້ ກັ ຮຽນເປັນນກັ ສງັ ເກດ, ຄນົ້ ຄວາ້ , ຮວບຮວມ ແລະ ວດັ ຈະນານກມົ ພາສາລາວເພຸ່ ອຊອກຫາ ຄາສບັ ທຸ່ ຕີ ນົ ຂຽນຜດິ . - ຕອ້ ງໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນທວາຍ ຕາມບດົ ທຸ່ ໄີ ດຮ້ ຽນມາແລວ້ ຫຼ ອາດຈະຂຽນບດົ ທຸ່ ຍີ ງັ ບຸ່ ທນັ ໄດຮ້ ຽນມາກຸ່ ອນກໄດ້ ທງັ ນກີ້ ເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນຊນິ ເຄຍີ ກບັ ສບັ ທຸ່ ຍີ າກ, ເຖງິ ວຸ່ ານກັ ຮຽນຈະຂຽນຖກ ຫຼ ຜດິ ກຕາມແຕຸ່ ພາຍຫຼງັ ມາຄູ ຕອ້ ງແນະນາດດັ ແປງຄາຜດິ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຮູຈ້ ກັ ສບັ ໃດຂຽນຜດິ , ສບັ ໃດຂຽນຖກ, ເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ຈຸ່ ຄາສບັ ໄດດ້ ນົ ນານ. ອນັ ນແີ້ ມຸ່ ນວທີ ທີ ຸ່ ສີ າຄນັ ທຸ່ ສີ ດສາລບັ ນກັ ຮຽນຊນັ້ ປະຖມົ ໂດຍສະເພາະແມຸ່ ນ ປ.1-ປ.2 ເຊຸ່ ງິ ເປັນຫອ້ ງນອ້ ຍຄວາມຮູທ້ າງດາ້ ນວທິ ະຍາສາດຍງັ ຕຸ່ າ ແນຸ່ ນອນຄວາມຜດິ ພາດດຸ່ ງັ ກຸ່ າວບຸ່ ສາມາດຈະດດັ ແປງ ໄປໄດບ້ າດດຽວໂລດ ເພາະວຸ່ າຄວາມຈຸ່ ຈາຂອງເຂາົ ເຈາົ້ ຍງັ ບຸ່ ທນັ ເປັນລະບບົ ເທຸ່ ອ. ຍອ້ ນແນວນນັ້ , ກຸ່ ອນຈະໃຫ້ ນກັ ຮຽນຂຽນທວາຍແຕຸ່ ລະຄງັ້ ຄູຕອ້ ງການດົ ໄວວ້ ຸ່ າເຮດັ ແນວໃດນກັ ຮຽນຈຸ່ ງຶ ບຸ່ ຂຽນຜດິ ຫຼາຍ, ສບັ ໃດຍາກຄູ ຄວນຂຽນໃສຸ່ ກະດານ ເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນຈຸ່ ຈາໄດ້ ແລະ ຂຽນທວາຍບດົ ໃໝຸ່ ຈຸ່ ງຶ ບຸ່ ຂຽນຜດິ ພາດຫຼາຍ. ຂ. ການດດັ ແປງວທິ ຜີ ນັ ສຽງໃຫນ້ ກັ ຮຽນ ໃນເວລາສອນຂຽນທວາຍ ຄູຕອ້ ງເອາົ ໃຈໃສຸ່ ລກັ ສະນະສະເພາະຂອງພາສາລາວດຸ່ ງັ ນ:ີ້ ການຂຽນທວາຍ ມກີ ານພວົ ພນັ ສະໜດິ ແໜນ້ ກບັ ຄວາມໝາຍ ເຊຸ່ ນັ ຜນັ ສຽງແນວໃດກຂຽນແນວນນັ້ ການຜນັ ສຽງຖກຈະເປັນພນ້ ຖານໃຫແ້ ກຸ່ ນກັ ຮຽນຂຽນທວາຍຖກ. ປັດຈບນັ ຄູບາງຄນົ ຍງັ ຜນັ ສຽງຜດິ ພາດກຸ່ ຽວກບັ ພະຍນັ ຊະນະ ບາງຕວົ ເຊຸ່ ນັ ດ, ລ, ຟ, ຝ, ຜ, ພ. ສຸ່ ວນສະຫະຼ ກມບີ າງສະຫຼະເຊຸ່ ນັ ໃx, ໄx. ສະນນັ້ , ຄຕູ ອ້ ງເອາົ ໃຈໃສຸ່ ຜນັ ສຽງໃຫຖ້ ກ ເພຸ່ ອເປັນແບບຢຸ່ າງ ແລະ ຊຸ່ ວຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຖກ. 1.6.1 ວທິ ສີ ອນຂຽນທວາຍໃນຫອ້ ງຮຽນ ກ. ວທິ ສີ ອນໂດຍກງົ ກຸ່ ອນອຸ່ ນໝດົ ຄູຕອ້ ງຂຽນຫວົ ບດົ ໃສຸ່ ກະດານແລວ້ ອຸ່ ານແຕຸ່ ລະປະໂຫຍກ, ແຕຸ່ ລະຕອນສນັ້ ໆ, ອຸ່ ານໃຫຖ້ ກ, ຜນັ ສຽງຈະແຈງ້ ເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນຈະຂຽນໄດຖ້ ກ, ຖາ້ ນກັ ຮຽນມຄີ າຖາມກຸ່ ຽວກັບການຂຽນທວາຍ ຄູຕອ້ ງຕອບ ຫຼ ອະທບິ າຍໃຫເ້ ຂາົ ເຈາົ້ ຟັງເສຍກຸ່ ອນຈຸ່ ງຶ ລງົ ມຂຽນ. ເວລາອຸ່ ານຄູບຸ່ ຄວນອຸ່ ານດງັ ໂພດ ຫຼ ຄຸ່ ອຍໂພດ, ຄວນຢນອຸ່ ານຢຸ່ ູຕຸ່ ໜາ້ 26 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ນກັ ຮຽນໝດົ ຫອ້ ງທກຄນົ ຟັງ, ອຸ່ ານ. ເທຸ່ ອທຸ່ ໜີ ຸ່ ງຶ ໃຫຟ້ ັງ, ອຸ່ ານເທຸ່ ອທຸ່ ສີ ອງຈຸ່ ງິ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນ, ອຸ່ ານເທຸ່ ອທສີ າມໃຫ້ ນກັ ຮຽນກວດຄນ. ຄູຄວນຂຽນຄາສບັ ທຸ່ ຍີ າກໃສຸ່ ກະດານ ເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນໝດົ ທກຄນົ ໄດເ້ ຫນັ , ຕອ້ ງຂຽນຕວົ ໃຫຍຸ່ ເພຸ່ ອໃຫຜ້ ູຢ້ ຸ່ ູ ທາງຫຼງັ ເຫນັ ແຈງ້ , ຄູບຸ່ ຄວນຂຽນຄາສບັ ທຸ່ ຄີ າ້ ຍຄກນັ ຢຸ່ ູຕດິ ກນັ ຈະເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຈາແນກຍາກ. ໃນບດົ ຂຽນທວາຍປະເພດມຄີ າຖາມຄູຕອ້ ງກະກຽມສອງ ຫຼ ສາມຄາຖາມ ໃນນນັ້ ໜຸ່ ງຶ ຄາຖາມຕອ້ ງເວາົ້ ເຖິງ ໄວຍາກອນ (ຊອກຫາຄາສບັ ທຸ່ ມີ ຄີ ວາມໝາຍຄາ້ ຍຄກນັ ແລະ ແຕກຕຸ່ າງກນັ ), ຄາຖາມທຸ່ ສີ ອງແມຸ່ ນເວາົ້ ເຖງິ ເນອ້ ໃນຂອງ ບດົ . ຄແູ ນະນາໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຄາຖາມໃສຸ່ ປມ້ ຫຼ ເຈຍ້ ຂຽນທວາຍ ແລະ ບອກວທິ ຕີ ອບ ແຕຸ່ ຕອ້ ງເອາົ ໃຈໃສຸ່ ແນະ ນາຈະແຈງ້ ແຕຸ່ ລະຄາຖາມ. ຫອ້ ງ ປ.1- ປ.2 ຄູຄວນໃຫນ້ ກັ ຮຽນອຸ່ ານພອ້ ມກນັ ໝດົ ທກຄນົ ເພຸ່ ອຜນັ ສຽງໃຫຖ້ ກ, ຫຼງັ ຈາກນນັ້ ຄູກຸ່ ເລຸ່ ມີ ອຸ່ ານ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນ ພອ້ ມນນັ້ ຕອ້ ງເອາົ ໃຈໃສຸ່ ດດັ ແປງຄາຜດິ ຢຸ່ ູໃນບດົ ຂຽນທວາຍ, ຄູອາດຈະອຸ່ ານຄນ ແຕຸ່ ລະຄາສບັ ແຕຸ່ ລະ ປະໂຫຍກທຸ່ ຂີ ຽນຍາກ. ຫອ້ ງ ປ.3-4-5 ຄູຂຽນຄາສບັ ຍາກໃສຸ່ ກະດານ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນອຸ່ ານຄາສບັ ຍາກພອ້ ມກນັ ໝດົ ທກຄນົ , ຄູບງົ ຕວົ ນກັ ຮຽນ 2-3 ຄນົ ຜນັ ສຽງຄນ ຫຼງັ ຈາກນນັ້ , ຄູອຸ່ ານເທຸ່ ອລະ 5-10 ຄາເປັນປະໂຫຍກ, ແຕຸ່ ລະຕອນພອ້ ມທງັ ຜນັ ສຽງໃຫ້ ຈະແຈງ້ ເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນແປງຄາຜດິ ດວ້ ຍຕນົ ເອງຈະເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມຊານານ, ຈຸ່ ຈາ ແລະ ຈດົ ເຂາົ້ ໃນປ້ມ ບນັ ທກຶ ຂອງຕນົ . ເພຸ່ ອເປັນການວດັ ແທກເຖງິ ຄວາມກາ້ ວໜາ້ ຂອງນກັ ຮຽນໃນແຕຸ່ ລະໄລຍະ ແລະ ໃນແຕຸ່ ລະເດອນ. ຂ. ວທິ ສີ ອນປຽບທຽບ ວທິ ປີ ຽບທຽບຊຸ່ ວຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນຈາແນກໄດຄ້ າສບັ ເຊຸ່ ງິ ມວີ ທິ ຂີ ຽນບາງເທຸ່ ອອາດຂຽນຕຸ່ າງກນັ ແຕຸ່ ການຜນັ ສຽງ ຄາ້ ຍຄກນັ . ຖາ້ ຜນັ ສຽງຜດິ ກຂຽນຜດິ ພວກເຮາົ ຈະປຽບທຽບສຽງ ຫຼ ສບັ ທຸ່ ອີ ຸ່ ານຄາ້ ຍຄກນັ ແຕຸ່ ມຄີ ວາມໝາຍຕຸ່ າງກນັ . ຕວົ ຢຸ່ າງ ຂາ້ ມຂວົ , ຍຸ່ າງເບອ້ ງຂວາ, ສວຍງາມ, ຕຸ່ ນສວາຍ ແລະ ຄາອຸ່ ນໆ. ພວກເຮາົ ອາດຈະປຽບທຽບບນັ ດາຄາສບັ ໃໝຸ່ ກບັ ຄາສບັ ເກຸ່ າົ ທຸ່ ນີ ກັ ຮຽນເຄຍີ ໄດຍ້ ນິ ແລະ ເຄຍີ ໄດຮ້ ຽນຜຸ່ ານມາ ແລວ້ ເພຸ່ ອເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດມ້ ໂີ ອກາດປັບປງຄວາມຮູເ້ ກຸ່ າົ ແລະ ຈຸ່ ໄດດ້ ນົ ນານຕຸ່ ກບັ ບນັ ດາສບັ ດຸ່ ງັ ກຸ່ າວ. ຄ. ວທິ ກີ ວດກາ ແລະ ດດັ ແປງຄາຜດິ ປັດຈບນັ ການແນະນາໃນການກວດກາ ແລະ ແປງຄາຜດິ ບດົ ຂຽນທວາຍຍງັ ບຸ່ ທນັ ເປັນເອກະພາບ ກນັ ແຕຸ່ ພວກ ເຮາົ ກອາດອງີ ໃສຸ່ ບາງຈດດຸ່ ງັ ລຸ່ ມນີ້ ເພຸ່ ອຕລີ າຄາ ຫຼ ຈບັ ຄາຜດິ ເຊຸ່ ນັ - ຈບັ ຜດິ ທາງດາ້ ນຕວົ ອກັ ສອນຂຽນສະຫຼະ, ພະຍນັ ຊະນະ ແລະ ວນັ ນະຍດທຸ່ ຂີ າດ ຫຼ ເກນີ , ຈດັ ວາງສະຫຼະ, ວນັ ນະຍດບຸ່ ຖກບຸ່ ອນເປັນຕນົ້ . - ຈບັ ຜດິ ທາງດາ້ ນຮູບການຂຽນເປ້ອນ, ສບັ ສນົ ເປັນຕນົ້ . ໃນກລະນຄີ າໃດໜຸ່ ງຶ ຫຼ ໂຕໃດໜຸ່ ງຶ ເຊຸ່ ງິ ນກັ ຮຽນຂຽນ ຜດິ ຫຼາຍເທຸ່ ອກໃຫຈ້ ບັ ຄາຜດິ ຄງັ້ ດຽວ, ສຸ່ ວນບດົ ທຸ່ ຂີ ຽນສບັ ສນົ ກໃຫຈ້ ບັ ຄາຜດິ ເຄຸ່ ງິ ໜຸ່ ງຶ ຫຼ ເຄຸ່ ງິ ຄະແນນ. ການ ຈບັ ຄາຜດິ ນເີ້ ປັນການສກຶ ສາໃຫນ້ ກັ ຮຽນເອາົ ໃຈໃສຸ່ ຂຽນໃຫຖ້ ກຕອ້ ງໃນບດົ ຕຸ່ ໄປ, ຕອນທາ້ ຍຄວນຕກັ ເຕອນສຸ່ ງິ ທຸ່ ຈີ າເປັນແກຸ່ ນກັ ຮຽນ ເພຸ່ ອກະກຽມໃນບດົ ຕຸ່ ໄປໃຫລ້ ະອຽດ. ຄູຄວນເກບັ ປຶ້ມນກັ ຮຽນເມອກວດຢຸ່ ູເຮອນ ຖາ້ ມເີ ວລາກອາດຈະກວດຢຸ່ ູກບັ ທຸ່ ີ ຫຼ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນປຸ່ ຽນປຶ້ມກນັ ກວດ. ການກວດບດົ ຕອ້ ງອງີ ໃສຸ່ ບາງຫບັ ຫາດຸ່ ງັ ນ:ີ້ 27 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ - ຖາ້ ນກັ ຮຽນຂຽນທວາຍຜດິ ຫຼາຍຄູຄວນຈະໃຊສ້ ດາຂດີ ສບັ ຫຼ ປະໂຫຍກທຸ່ ຂີ ຽນຜດິ ແລະ ແປງ. ໃຫເ້ ຮດັ ແນວ ນນັ້ ກເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນເຂາົ້ ໃຈໃນຄາທຸ່ ຕີ ນົ ເອງຂຽນຜດິ . - ຖາ້ ນກັ ຮຽນຂຽນຜດິ ໜອ້ ຍ, ຈະແຈງ້ , ສະອາດງາມ ແມຸ່ ນຄຕູ ອ້ ງຍອ້ ງຍຊມົ ເຊຍີ . - ຖາ້ ນກັ ຮຽນຄນົ ໃດຂຽນຜດິ ຫາຼ ຍ, ບຸ່ ງາມ, ບຸ່ ຈະແຈງ້ ຄຕູ ອ້ ງຕກັ ເຕອນ ແລະ ຄະແນນກຈະຫຼດລງົ . ບາງຫຼກັ ການຈບັ ຜດິ ບດົ ຂຽນທວາຍຄ: - ຖາ້ ຂາດວນັ ນະຍດ 4 ເຄຸ່ ອງໝາຍເປັນ 1 ຄາຜດິ . - ຖາ້ ຜດິ ສະຫະຼ 2 ສະຫຼະເປັນ 1 ຄາຜດິ . - ຖາ້ ຜດິ ພະຍນັ ຊະນະຕວົ ແກນ 1 ຕວົ ເປັນ 1 ຄາຜດິ . ກດິ ຈະກາ ເຝິກຄນນະພາບຂອງການຂຽນທວາຍ ກດິ ຈະກາການສອນຂຽນທວາຍມຫີ ຼາຍຢຸ່ າງແຕຸ່ ຂສະເໜບີ າງກດິ ຈະກາດຸ່ ງັ ນ:ີ້ - ຄສູ ອນນກັ ຮຽນຂຽນຕວົ ອກັ ສອນໃຫຖ້ ກວທິ ີ ແລະ ຊດັ ເຈນ. - ເຝິກໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນໄດໄ້ ວໂດຍໃຫຂ້ ຽນຕາມຄາບອກ ຫຼ ຄາເວາົ້ . - ເຝິກໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຂຜ້ ດິ ສນັ້ ໂດຍເນນັ້ ໃຫຂ້ ຽນຖກຕອ້ ງ ແລະ ວຸ່ າງໄວ. - ສອນຂຽນທວາຍໃຫສ້ າພນັ ກບັ ການຟັງ, ເວາົ້ ແລະ ອຸ່ ານ. - ຄອູ ຸ່ ານຄາຍາກທຸ່ ນີ ກັ ຮຽນຜດິ ໃຫຫ້ ຼາຍເທຸ່ ອ. - ອາດຈະແບຸ່ ງນກັ ຮຽນອອກເປັນກຸ່ ມ ຫຼ ເປັນແຖວໃຫມ້ ກີ ານແຂຸ່ ງຂນັ ຕາມຄູບອກ. - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຜູໜ້ ຸ່ ງຶ ອອກໄປຂຽນຢຸ່ ູກະດານນນັ້ ໃຫຜ້ ດັ ປຸ່ ຽນກນັ (ບຸ່ ແມຸ່ ນຜູເ້ ກຸ່ າົ ຕະຫອຼ ດ) - ຊອກຫາຄາສບັ ທຸ່ ຍີ າກຈານວນໜຸ່ ງຶ ມາອຸ່ ານໃຫນ້ ກັ ຮຽນແຂຸ່ ງຂນັ ກນັ ຂຽນ, ຖາ້ ຜູໃ້ ດຖກຫາຼ ຍກວຸ່ າຜູນ້ ນັ້ ຈະເປັນຜູ ້ ຊະນະ. - ຂຽນທວາຍໂດຍຜູອ້ ຸ່ ານໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນເທຸ່ ອລະຄາ. - ຂຽນທວາຍໂດຍອຸ່ ານໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນເທຸ່ ອລະວະລ.ີ - ຂຽນທວາຍໂດຍຄອູ ຸ່ ານໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນປະໂຫຍກສນັ້ ເທຸ່ ອລະປະໂຫຍກ. - ຂຽນທວາຍໂດຍຄອູ ຸ່ ານໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນປະໂຫຍກຍາວເທຸ່ ອລະປະໂຫຍກ. - ຂຽນທວາຍໂດຍຄູອຸ່ ານໃຫເ້ ທຸ່ ອລະວກັ ຕອນ. ອຸ່ ານອາດຈະອຸ່ ານຊາ້ ໆ ແລະ ຊດັ ເຈນແລວ້ ຄູກວດຄນໃຫນ້ ກັ ຮຽນກວດເປັນຄຸ່ ູ ຫຼ ເປັນກຸ່ ມກໄດ.້ ອປະກອນ ປຶມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວຊນັ້ ປະຖມົ , ບດັ ຄາສບັ , ບດັ ປະໂຫຍກ ແລະ ອຸ່ ນໆ. ວທິ ດີ າເນນີ ກດິ ຈະກາ ການສອນຂຽນທວາຍມຫີ ຼາຍຮູບແບບແລວ້ ແຕຸ່ ຜູຈ້ ະເລອກໃຊຕ້ າມຄວາມເໝາະສມົ ເຊຸ່ ນັ : - ຄເູ ອາົ ເວລາ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນອຸ່ ານໃນໃຈປະມານ 5-10 ນາທີ ເພຸ່ ອທາາຄວາມເຂາົ້ ໃຈຕຸ່ ກບັ ບດົ ທຸ່ ຈີ ະຂຽນທວາຍ. - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນ 2-3 ຄນົ ອຸ່ ານອອກສຽງ - ຄອູ ານໃຫນ້ ກັ ຮຽນຟັງປະມານ 1-2 ຄງັ້ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຕງັ້ ໃຈຟັງເພຸ່ ອຈະໄດຄ້ ດິ ໄວກ້ ຸ່ ອນ. - ຄູຂຽນຄາສບັ ທຸ່ ຍີ າກໃສຸ່ ກະດານແລວ້ ນາພານກັ ຮຽນອຸ່ ານ ແລະ ຜນັ ສຽງໃຫຖ້ ກຕອ້ ງຊດັ ເຈນ. 28 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ - ຄູແນະນານກັ ຮຽນ ໃຫຢ້ ຸ່ ູໃນທຸ່ າກຽມພອ້ ມ ເຊຸ່ ນັ : ການນຸ່ ງັ ການວາງປຶມ້ , ການຈບັ ສ ຫຼ ປາກກາ ແລະ ອຸ່ ນໆ. - ເອາົ ນກັ ຮຽນທຸ່ ອີ າສາສະຫມກັ 1 ຄນົ ອອກໄປຂຽນຢຸ່ ູກະດານ. - ຄູອຸ່ ານໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນໂດຍອຸ່ ານເປັນປະໂຫຍກ ປະໂຫຍກລະສາມເທຸ່ ອ (ຕອ້ ງໃຫນ້ ກັ ຮຽນຟັງຈບົ ປະໂຫຍກ ກຸ່ ອນແລວ້ ຈຸ່ ງິ ລງົ ມຂຽນ). - ຄູອຸ່ ານຂຄ້ ວາມທງັ ໝດົ ຄນອກີ ເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດກ້ ວດຄນ ແລະ ອຸ່ ານໃນໃຈໄປພອ້ ມ. - ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນປຸ່ ຽນປມ້ ກນັ ກຸ່ ອນແລວ້ ຄູ ແລະ ນກັ ຮຽນພອ້ ມກນັ ກວດບດົ ຂຽນຢຸ່ ູກະດານເພຸ່ ອເປັນຕວົ ຢຸ່ າງ. - ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນກວດຄາຜດິ ເຊຸ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ ເທຸ່ າົ ນນັ້ ແຕຸ່ ບຸ່ ມສີ ດິ ໃຫຄ້ ະແນນ (ຕອ້ ງແມຸ່ ນຄູເປັນຜູໃ້ ຫຄ້ ະແນນ). - ກລະນຂີ ຽນທວາຍປະເພດມຄີ າຖາມ ກໃຫນ້ ກັ ຮຽນກວດພຽງແຕຸ່ ເນອ້ ໃນບດົ ທຸ່ ຄີ ູອຸ່ ານໃຫຂ້ ຽນເທຸ່ າົ ນນັ້ ສຸ່ ວນຄາ ຕອບຂອງຄາຖາມແມຸ່ ນຄູເປັນຜູກ້ ວດ ແລະ ເປັນຜູໃ້ ຫຄ້ ະແນນ.  ກດິ ຈະກາ 1. ຄນາພານກັ ຮຽນອຸ່ ານເນອ້ ໃນບດົ ທຸ່ ຈີ ະຂຽນພອ້ ມກນັ 1-2 ເທຸ່ ອແລວ້ ໃຫເ້ ຂາົ ເຈາົ້ ພບັ ປຶມ້ ໄວ.້ 2. ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນເອາົ ປຶມ້ ຂຽນຂນຶ້ ມາ ແນະນາການວາງປຶມ້ ແລະ ຈບັ ສໃຫຖ້ ກຕອ້ ງ. 3. ຄອູ ຸ່ ານເປັນຄາ 2 ເທຸ່ ອແລວ້ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນ. 4. ເມຸ່ ອຂຽນໝດົ ເນອ້ ໃນແລວ້ ຄູອຸ່ ານຄນອກີ ເທຸ່ ອໜຸ່ ງຶ ເພຸ່ ອໃຫເ້ ຂາົ ເຈາົ້ ກວດແກຄ້ າຜດິ . 5. ຄເູ ກບັ ປຶມ້ ໄປກວດ.  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ - ຈາກການສງັ ເກດ ແລະ ໃຫຄ້ ະແນນ  ກດິ ຈະກາການເຝິກທກັ ສະການຂຽນ ປ.2 ກດິ ຈະກາການຂຽນ ປ.2 ຫດັ ກຸ່ າຍ ແລະ ຂຽນງາມຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ຄກນັ ກບັ ປ.1 ຕຸ່ າງແຕຸ່ ຂຽນງາມໃຫຂ້ ຽນເຕມັ ແຖວ ແລະ ເຄຸ່ ງິ ແຖວ. ສຸ່ ວນທຸ່ ເີ ພຸ່ ມີ ເຂາົ້ ມດີ ຸ່ ງັ ນ:ີ້ ກ. ການສອນຂຽນທວາຍ 1. ຄູແນະນາໃຫນ້ ກັ ຮຽນອຸ່ ານເນອ້ ໃນບດົ ຮຽນທຸ່ ຈີ ະຂຽນທວາຍ ເພຸ່ ອໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈບດົ ຮຽນກຸ່ ອນ. 2. ຄອູ ຸ່ ານເນອ້ ໃນບດົ ຮຽນທຸ່ ຈີ ະຂຽນທວາຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນຟັງ 1-2 ເທຸ່ ອ. 3. ຄເູ ລອກນກັ ຮຽນໜຸ່ ງຶ ຄນົ ອອກໄປຂຽນຢຸ່ ູກະດານ. 4. ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຄນົ ອຸ່ ນໆປຸ່ ິນຫງຼັ ໃສຸ່ ກະດານ. 5. ຄອູ ຸ່ ານຊາ້ ໆ 3 ຄງັ້ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນ, ຄງັ້ ລະ 2-3 ພະຍາງຕຸ່ ໆໄປຈນົ ຈບົ ຕາມຄູໄດກ້ ານດົ ໄວ.້ 6. ຄູອຸ່ ານບດົ ຂຽນທວາຍຄນອກີ ໜຸ່ ງຶ ເທຸ່ ອ ເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດກ້ ວດເບຸ່ ງິ ຄາທຸ່ ຜີ ດິ ໃນບດົ ຂອງຕນົ ເອງ. 7. ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນປຸ່ ຽນປຶມ້ ກນັ ກວດ ແລະ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນໃຊສ້ ດາຂຽນຊຸ່ ຜູກ້ ວດໃສຸ່ ປຶມ້ ຂຽນ. 8. ຄູ ແລະ ນກັ ຮຽນພອ້ ມກນັ ກວດໂດຍຄູກວດຢຸ່ ູກະດານ, ນກັ ຮຽນກວດຢຸ່ ູປມ້ ໃຫໝ້ າຍບຸ່ ອນຜດິ ແລະ ຂຽນຄາ ທຸ່ ຖີ ກໃສຸ່ ເທງິ . 9. ຄເູ ກບັ ປມ້ ມາກວດໃຫຄ້ ະແນນ. 29 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ 10. ຄສູ ະຫຼບການຂຽນທວາຍ ແລະ ຊມົ ເຊຍີ ຜູທ້ ຸ່ ຂີ ຽນໄດດ້ ີ .  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ - ຄວາມຖກຕອ້ ງ ສະອາດ ແລະ ສວຍງາມຂອງການຂຽນທວາຍ.  ເກນການກວດໃຫຄ້ ະແນນມດີ ຸ່ ງັ ນ:ີ້ 1. ຖາ້ ຜດິ ວນັ ນະຍດ 4 ໂຕ ເປັນ 1 ຄາຜດິ . 2. ຖາ້ ຜດິ ສະຫຼະ ຫຼ ຕວົ ສະກດົ 2 ໂຕ ເປັນ 1 ຄາຜດິ . 3. ຖາ້ ຜດິ ພະຍນັ ຊະນະແກນ 1 ໂຕ ເປັນ 1 ຄາຜດິ . 1.7 ກດິ ຈະກາການຂຽນຫດັ ກຸ່ າຍ ແມຸ່ ນການຈດົ ກຸ່ າຍຈາກກະດານ ຫຼ ປຶມ້ ແບບຮຽນໃສຸ່ ປມ້ ຕນົ ເອງເພຸ່ ອເຝິກໃນການຂຽນໃຫຖ້ ກຕອ້ ງ ຕາມຫຼກັ ໄວຍາກອນ ແລະ ໃຫມ້ ຄີ ວາມຊານຊິ ານານໃນການຂດີ ຂຽນ.  ກດິ ຈະກາ 1. ຄູຂຽນເນອ້ ໃນໃສຸ່ ກະດານໃຫຍຸ່ . 2. ຄພູ ານກັ ຮຽນອຸ່ ານເນອ້ ໃນ 1-2 ເທຸ່ ອ. 3. ຄູແນະນາການຂຽນໃສຸ່ ປມ້ ຂອງນກັ ຮຽນ. 4. ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນກຸ່ າຍເອາົ ເນອ້ ໃນ. 5. ຄູເລາະເບຸ່ ງິ ແລະ ຕດິ ຕາມການຂຽນຂອງນກັ ຮຽນທຸ່ ຍີ ງັ ຂຽນບຸ່ ໄດ.້ 6. ຄູຊຸ່ ວຍຈບັ ມນກັ ຮຽນຜູທ້ ຸ່ ຂີ ຽນບຸ່ ເປັນ (ໃນກລະນນີ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມຕອ້ ງການພເິ ສດ).  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ - ຄເູ ກບັ ປມ້ ນກັ ຮຽນມາກວດໃຫຄ້ ະແນນ 1.8 ກດິ ຈະກາການຂຽນຕອບຄາຖາມທາ້ ຍບດົ - ເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນສາມາດເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ຈຸ່ ເນອ້ ໃນຄວາມໝາຍຂອງຜູເ້ ວາົ້ , ຕອບຖກເນອ້ ໃນຄວາມໝາຍຢຸ່ າງຈະ ແຈງ້ . - ການຕງັ້ ຄາຖາມຂອງຄູແມຸ່ ນອງີ ໃສຸ່ ບດົ ຫດັ ອຸ່ ານຂອງນກັ ຮຽນ ແລະ ບຸ່ ຄວນຕງັ້ ຄາຖາມຍາກໂພດ ຈະເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຄນົ້ ຄດິ ບຸ່ ທນັ , ຄຕູ ງັ້ ຄາຖາມໃຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ລະດບັ ຄວາມສາມາດຂອງນກັ ຮຽນ. ຕວົ ຢຸ່ າງ ຄາຖາມໃຫນ້ ກັ ຫຮຽນຕອບ - ມເ້ ປີດສກົ ຮຽນໃໝຸ່ ທາ້ ວ ສມົ ສີ ຕຸ່ ນນອນເວລາໃດ? ຕອບ: ມເ້ ປີດສກົ ຮຽນໃໝຸ່ ທາ້ ວ ສມົ ສີ ຕຸ່ ນນອນແຕຸ່ ເຊາົ້ ໆ. 1.9 ກດິ ຈະກາການແຕຸ່ ງປະໂຫຍກຄາຖາມ ການເອາົ ຄາແຕຸ່ ງເປັນປະໂຫຍກແມຸ່ ນການເອາົ ຄາສບັ ໃຫໄ້ ດຄ້ ວາມໝາຍ, ເປັນການທວນຄນຄວາມຮູທ້ ຸ່ ໄີ ດຮ້ ຽນ ມາໃນພາກອຸ່ ານ, ເຮດັ ໃຫນກ້ ຮຽນສາມາດໃຊຄ້ າສບັ ໄດຖ້ ກຕອ້ ງ, ຄາສບັ ທຸ່ ເີ ອາົ ມາຂຽນແມຸ່ ນຄາທຸ່ ໄີ ດຮ້ ຽນມາແລວ້ . ຕວົ ຢຸ່ າງ: ແບບຮຽນ ປ.3 ບດົ ທີ 14: ຕຸ່ ນເດກິ ລກເຊາົ້ 30 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ທກໆເຊາົ້ ໄກຸ່ ໂອກຂອ້ ຍຂນັ ດງັ ໄປທຸ່ ວົ ທບີ ສຽງເນອງນນັ ມນັ ບຸ່ ຄາ້ ນ ຂນັ ຢຸ່ ູປະຈາ ໄກຸ່ ຂນັ ທກເທຸ່ ອ ຂອ້ ຍລກຕາມ ຈຸ່ ມົ ວຸ່ າແນວໃດ ບຸ່ ໄດເ້ ບຸ່ ອ ຕຸ່ ນເດກິ ລກເຊາົ້ ຂອ້ ຍດໃີ ຈ ກຸ່ ອນແມຸ່ ມານດາ ລກໜງຶ້ ເຂາົ້ ທນັ ເວລາ ເກອເປັດເກອໄກຸ່ ເອາົ ໃຈໃສຸ່ ປັດກວາດເຮອນຊານ ລາ້ ງຖວ້ ຍຈານ ເຊດັ ຖູຮຽບຮອ້ ຍ ເອອ້ ຍ ແລະ ຂອ້ ຍ ຈຸ່ ງຶ ໄປໂຮງຮຽນ ໃຈພາກພຽນ ໄປຮຽນບຸ່ ຂາດ 1. ຄຂູ ຽນຄານາມທຸ່ ຈີ ະໃຫນ້ ກັ ຮຽນແຕຸ່ ງເປັນປະໂຫຍກໃສຸ່ ກະດານດຸ່ ງັ ນ:ີ້ ໄກຸ່ : ເຮອນຂອ້ ຍມໄີ ກຸ່ ຜູໂ້ ອກ 2 ໂຕ ໄຫ:……………………………………………………………………………………. ໂອ:……………………………………………………………………………………. ຊາມ:………………………………………………………………………………….. ຈອກ:…………………………………………………………………………………. ນາ້ :…………………………………………………………………………………… ຈານ:…………………………………………………………………………………. 2. ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນສບັ ປຸ່ ຽນກນັ ອອກໄປແຕຸ່ ງໃສຸ່ ກະດານ 3. ຄູໃຫນ້ ກັ ຮຽນກຸ່ າຍປະໂຫຍກໃສຸ່ ປຶມ້ ຂອງໃຜມນັ 31 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ 4. ຄູຕດິ ຕາມຊຸ່ ວຍເຫຼອນກັ ຮຽນທຸ່ ເີ ຮດັ ບຸ່ ໄດ້ 5. ຄູສະຫບຼ ຄນ ແລະ ໃຫຄ້ ະແນນການແຕຸ່ ງປະໂຫຍກຂອງນກັ ຮຽນ  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ - ຄວາມຖກຕອ້ ງຂອງການແຕຸ່ ງປະໂຫຍກ 1.10 ກດິ ຈະກາການຂຽນຕຸ່ ມຄາໃສຸ່ ບຸ່ ອນວຸ່ າງ ການຕຸ່ ມຄາໃສຸ່ ບຸ່ ອນວຸ່ າງ ແມຸ່ ນການຂຽນເພຸ່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນໃຊຄ້ າສບັ ໄດຖ້ ກຕອ້ ງ, ເປັນການທວນຄນຄວາມຮູທ້ ຸ່ ີ ໄດຮ້ ຽນມາໃນພາກອຸ່ ານ, ເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມຊານານ ແລະ ສາມາດຂຽນຄາສບັ ໃສຸ່ ບຸ່ ອນວຸ່ າງໄດ.້ ຄາສບັ ທຸ່ ເີ ອາົ ມາ ຂຽນຄຕູ ອ້ ງໃຫຄ້ ບົ ຕາມຈານວນບຸ່ ອນວຸ່ າງ, ບຸ່ ໃຫຄ້ າສບັ ຊາ້ ກນັ ແລະ ບຸ່ ລຽງຕາມລາດບັ ຂອງວຸ່ າງ. ຕວົ ຢຸ່ າງ: ເຫງາົ້ ໄມ,້ ສວນ, ນາ, ຮກັ ສາ, ຄວາຍ, ຊຸ່ ວຍ, ງວົ , ລຽ້ ງ, ເກອ, ໄກຸ່ , ງຸ່າໄມ…້  ກດິ ຈະກາ 1. ຄຂູ ຽນຄາທຸ່ ຈີ ະຕຸ່ ມ ແລະ ບຸ່ ອນວຸ່ າງໃສຸ່ ກະດານ ຫຼ ເຈຍ້ ແຜຸ່ ນໃຫຍຸ່ . - ພຸ່ ແລະ ແມຸ່ ຈງູ ………ແລະ .......... ລຽ້ ງຢຸ່ ູນາ - ອາ້ ຍ ແລະ ເອອ້ ຍ............. ກນັ ........... ໝູ - ພວກເຮາົ ...............ສດັ ຕອ້ ງເອາົ ໃຈໃສຸ່ ບວົ ລະບດັ ແລະ............ ມນັ . .................ຜູໂ້ ອກນອນຢຸ່ ູເທງິ . - ໝາເຂາົ້ ໄປນອນຢຸ່ ູໂກນ……………. 2. ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຂຄ້ ວາມທຸ່ ຕີ ຸ່ ມແລວ້ ໃສຸ່ ປມ້ ຂຽນຂອງໃຜມນັ . 3. ຄູຕດິ ຕາມຊຸ່ ວຍເຫຼອນກັ ຮຽນທຸ່ ເີ ຮດັ ບຸ່ ໄດ.້ 4. ຄສູ ະຫຼບຄນ ແລະ ໃຫຄ້ ະແນນການຂຽນຕຸ່ ມຄາຂອງນກັ ຮຽນ.  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ - ຄວາມຖກຕອ້ ງຂອງຄາທຸ່ ນີ ກັ ຮຽນ ນາມາຕຸ່ ມບຸ່ ອນວຸ່ າງ 2.3 ກດິ ຈະກາການຂຽນເລຸ່ ອງເລຸ່ າົ ປະສບົ ການ 1.11 ກດິ ຈະກາການຂຽນເລຸ່ ອງເລຸ່ າົ ປະສບົ ການ ເປັນເລຸ່ ອງທຸ່ ຂີ ຽນເລຸ່ າົ ເຫດການທຸ່ ຜີ ຸ່ ານມາ ແລະ ປະສບົ ການຂອງຜູຂ້ ຽນເອງ. ໂຄງສາ້ ງຂອງບດົ ຂຽນເລຸ່ ອງເລຸ່ າົ ຈາກປະສບົ ການປະກອບດວ້ ຍ: • ການເປີດຫວົ ເລຸ່ ອງ (ເວາົ້ ເຖງິ ຫຍງັ ) • ການເດນີ ເລຸ່ ອງ (ມລີ າດບັ ຂອງເຫດການຢຸ່ າງຕຸ່ ເນຸ່ ອງ) • ການສະຫບຼ ເລຸ່ ອງ (ໄດຮ້ ຽນຮູຫ້ ຍງັ ຈາກເລຸ່ ອງດຸ່ ງັ ກຸ່ າວ) ຕວົ ຢຸ່ າງ: ແບບຮຽນ ປ.2 ບດົ ທີ 56: ຕນົ້ ມຸ່ ວງ 32 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ຢຸ່ ູໜາ້ ເຮອນຂອງຂອ້ ຍມຕີ ນົ້ ມຸ່ ວງຕນົ້ ໜຸ່ ງຶ ທຸ່ ມີ ໝີ າກດກົ ໜາ. ມມີ ໜ້ ຸ່ ງຶ ແມຸ່ ຂອງຂອ້ ຍໄປເຮດັ ວຽກບຸ່ ທນັ ມາ ຂອ້ ຍ ຈຸ່ ງຶ ຟາ້ ວລກັ ຂນຶ້ ເພຸ່ ອເອາົ ໝາກມຸ່ ວງ. ພແຕຸ່ ຂນຶ້ ໄປຮອດ ມດົ ສມົ້ ກຫມ້ ມາໃສຸ່ ແລະ ກດັ ໜາ້ , ກດັ ຕາ, ກດັ ແຂນ ແລະ ຂາ… ຂອ້ ຍພະຍາຍາມໃຊມ້ ປັດມດົ ອອກແຕຸ່ ມນັ ກຫມ້ ມາໃສຸ່ ຫຼາຍກວຸ່ າເກຸ່ າົ . ຂອ້ ຍຍາ້ ຍບາດຕນີ ໄປຢຽບງຸ່າໄມໂ້ ດກ ຂອ້ ຍຈຸ່ ງຶ ຕກົ ລງົ ມາ. ຂອ້ ຍໄປຟນ້ ໂຕຢຸ່ ູໂຮງໝ ແລະ ເຫນັ ແມຸ່ ກາລງັ ນຸ່ ງັ ເຝົາ້ ຢຸ່ ູ. ແມຸ່ ບອກວຸ່ າ: “ລູກຕກົ ຕນົ້ ມຸ່ ວງ ແຕຸ່ ມແ້ ລງວານນີ້ ຕຸ່ ໄປລກູ ຢຸ່ າຂນຶ້ ອກີ ເດ”ີ . ນບັ ແຕຸ່ ມນ້ ນັ້ ມາເຮດັ ໃຫຂ້ ອ້ ຍຈຸ່ ແລະ ບຸ່ ຂນຶ້ ຕນົ້ ໄມອ້ ກີ . 1.12 ກດິ ຈະກາເກມຈບັ ຄາແຕຸ່ ງປະໂຫຍກ ຕວົ ຢຸ່ າງ: ແບບຮຽນ ປ.2 ບດົ ທີ 13: ຫຼນິ້ ໝາກເສອໄລຸ່ ໝູ ມໜ້ ຸ່ ງຶ ທາ້ ວສມົ ສຊີ ວນໝຸ່ ູໄປຫຼນິ້ ໝາກເສອໄລຸ່ ໝູ. ເມຸ່ ອໄປຮອດເດຸ່ ນີ ສມົ ສສີ ະໝກັ ເປັນເສອ, ນາງຄາປານສະ ໝກັ ເປັນໝ.ູ ສຸ່ ວນໝຸ່ ອູ ກີ ຫາຼ ຍຄນົ ຢນເປັນວງົ ວາແຂກອອກເຮດັ ເປັນຄອກ. ເສອ ແລະ ໝູ ເຂາົ້ ໄປຢນປຸ່ ິນຫຼງັ ໃສຸ່ ກນັ ຢຸ່ ູໃນຄອກ. ໝຸ່ ນູ ບັ ໜຸ່ ງຶ ສອງ ສາມ ນາງຄາປານແລຸ່ ນອອກກຸ່ ອນ ແລະ ກຽ້ ວໄປກຽ້ ວມາ ເພຸ່ ອຫຼບົ ຫຼກີ . ທາ້ ວສມສແີ ລຸ່ ນໄລຸ່ ເມຸ່ ອໄລຸ່ ທນັ ລາວຈຸ່ ງຶ ເອາົ ແພມນົ ຟາດໃສຸ່ ຫງຼັ ນາງຄາປານ. ໝຸ່ ຄູ ຸ່ ຕູ ບົ ມ 33 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ຊມົ ເຊຍີ ທງັ ເວາົ້ ວຸ່ າ: “ໄດແ້ ລວ້ ! ໄດແ້ ລວ້ !”.ຈາກນນັ້ ສມົ ສີ ແລະ ຄາປານກອອກຈາກວງົ . ເທຸ່ ອຕຸ່ ມາແມຸ່ ນຜຽນຂອງນາງວນັ ນີ ແລະ ທາ້ ວສມົ ປອງ. ວນັ ນເີ ປັນເສອ ແລະ ທາ້ ວສມົ ປອງເປັນໝ.ູ ເສອກບັ ໝແູ ລຸ່ ນຫຼບົ ຫກຼີ ແລະ ໄລຸ່ ກນັ ຢຸ່ ູໃນຄອກດວ້ ຍຄວາມມຸ່ ວນຊຸ່ ນ. 1. ຄກູ ຽມບດັ ຄາວຸ່ າ: ທາ້ ວສມົ ສ,ີ ນາງຄາປານ, ຢນເປັນວງົ (2 ຊດ) 2. ຄູຂວາ້ ບດັ ຄາແຕຸ່ ລະຊດໄວໜ້ າ້ ໂຕະຄູ 3. ແບຸ່ ງນກັ ຮຽນເປັນ 2 ກຸ່ ມໆລະ 3 ຄນົ 4. ໃຫແ້ ຕຸ່ ລະກຸ່ ມອອກມາຈບັ 1 ບດັ ຈາກກອງໃຜມນັ ແລວ້ ຂຽນເປັນປະໂຫຍກໃສກະດານ 5. ຄູຕດິ ຕາມການຂຽນປະໂຫຍກຂອງນກັ ຮຽນແຕຸ່ ລະກຸ່ ມ 6. ຄູສະຫຼບຄນວທິ ຂີ ຽນປະໂຫຍກຂອງນກັ ຮຽນແຕຸ່ ລະກຸ່ ມ. (ທາ້ ວສມົ ສສີ ະໝກັ ເປັນເສອ, ນາງຄາປານສະໝກັ ເປັນໝ,ູ ໝຸ່ ຫູ າຼ ຍຄນົ ຢນເປັນວງົ ) 7. ຄຊູ ມົ ເຊຍີ ກຸ່ ມທຸ່ ປີ ະຕບິ ດັ ໄດດ້ ີ ແລະ ແນະນາກຸ່ ມທຸ່ ປີ ະຕບິ ດັ ບຸ່ ໄດດ້ ີ  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ - ການເອາົ ຄາແຕຸ່ ງເປັນປະໂຫຍກຖກຕອ້ ງ ແລະ ສວຍງາມ 1.13 ກດິ ຈະກາການຂຽນເລຸ່ ອງຕາມຮູບພາບ ຄູຕອ້ ງແນະນາໃຫນ້ ກັ ຮຽນຢຸ່ າງລະອຽດວຸ່ າ ການຂຽນເລຸ່ ອງຕາມຮູບພາບເປັນການຂຽນສຸ່ ງິ ທຸ່ ເີ ຫນັ ໃນພາບວຸ່ າ ແມຸ່ ນໃຜ? ເຮດັ ຫຍງັ ? ມຫີ ຍງັ ແດຸ່ ? ມນັ ເປັນແນວໃດ? ຕວົ ຢຸ່ າງ: ແບບຮຽນ ປ.3 ບດົ ທີ 58: ຊມົ ທາມະຊາດຍາມແລງ ພເມຸ່ ອສລໂິ ຍຍາ້ ຍ ຄາ້ ຍຄຸ່ າລງົ ແລງ ເຮາົ ກພາກນັ ໄປ ທຸ່ ຽວຕນີ ດອຍກວາ້ ງ ເຫນັ ໝຸ່ ດູ ງົ ດອນໄມ ້ ມະໂນໃນໃສສະຫວຸ່ າງ ພເມຸ່ ອລມົ ລຸ່ ວງຕອ້ ງ ເປັນຊອ້ ຍຊຸ່ ນໃຈ ລຽບປຸ່ າແຄມເຂາົ ບດຶ ໜຸ່ ງຶ ໄດ້ ພເຮາົ ເດນີ ໄປເຖງິ ທຸ່ ງົ ນາໜອງນາ້ 34 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ເຫນັ ໝຸ່ ເູ ຍອງຢນຊອ້ ງ ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ແລວ້ ເລາົ ລງົ ດຸ່ ມນາ້ ຊມກນິ ຫຍາ້ ອຸ່ ອນ ໜອງນນັ້ ຄຸ່ ູຊຸ່ ູໂຕ ເຫນັ ທງັ ແດດອຸ່ ອນຕອ້ ງ ຫຍາ້ ເບກີ ໃບຂຽວ ຄດຸ່ ງັ ມພີ ມົ ປູ ຕາກເຕມັ ແດນດາ້ ວ ຍນິ ຊະອອນຊມົ ຢຽ້ ມ ແຍງດູດາຊຸ່ ນ ຈນົ ຄຸ່ າຄນມດມອ້ ຍ ຈຸ່ ງຶ ເມອບາ້ ນບຸ່ ອນເດມີ 1. ຄູສນົ ທະນາກຸ່ ຽວກບັ ຮູບ ບດົ ທີ 58 2. ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນຕາມຄວາມເຂາົ້ ໃຈທຸ່ ເີ ຫນັ ຢຸ່ ູໃນຮູບພາບ 3. ໃຫນ້ ກັ ຮຽນເອາົ ໄປຂຽນຢຸ່ ູເຮອນໃຜມນັ 4. ວນັ ຕຸ່ ມາຄເູ ກບັ ບດົ ຂຽນຂອງນກັ ຮຽນມາກວດ ແລະ ໃຫຄ້ ະແນນ 5. ຄສູ ຸ່ ງົ ບດົ ຂຽນເລຸ່ ອງຄນໃຫນ້ ກັ ຮຽນແຕຸ່ ລະຄນົ 6. ຄໃູ ຫນ້ ກັ ຮຽນອຸ່ ານບດົ ທຸ່ ໄີ ດຄ້ ະແນນດີ ໃຫໝ້ ຸ່ ຟູ ັງ 7. ຄູຍອ້ ງຍຊມົ ເຊຍີ ຜູທ້ ຸ່ ຂີ ຽນໄດດ້ ີ ແລະ ແນະນາໃຫນ້ ກັ ຮຽນຜູທ້ ຸ່ ຂີ ຽນບຸ່ ທນັ ໄດດ້ ີ  ການວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ - ຄວາມຖກຕອ້ ງຂອງການແຕຸ່ ງເປັນຂຄ້ ວາມຕຸ່ ເນຸ່ ອງ 2. ການສອນຂຽນຈດົ ໝາຍ, ຄາຮອ້ ງ, ບດົ ລາຍງານ, ບດົ ບນັ ທກຶ , ໃບສະເໜີ ແລະ ຫຍເ້ ລຸ່ ອຶ ງ 2.1 ກດິ ຈະກາການຂຽນຄາຮອ້ ງ ຄາຮອ້ ງແມຸ່ ນໜງັ ສຮອ້ ງຂໃຫແ້ ກໄ້ ຂບນັ ຫາໃດໜຸ່ ງຶ ຂອງບກຄນົ ຫຼ ກມົ ກອງ ທຸ່ ຍີ ຸ່ ນເຖິງຜູມ້ ໜີ າ້ ທຸ່ ຮີ ບັ ຜດິ ຊອບ ແລະ ມສີ ດິ ແກໄ້ ຂຄາຮອ້ ງຂດຸ່ ງັ ກຸ່ າວເຊຸ່ ນັ : ຄາຮອ້ ງຂເຂາົ້ ຮຽນ, ຄາຮອ້ ງຂເຂາົ້ ເຮດັ ວຽກ ແລະ ອຸ່ ນໆ. ເພຸ່ ອສະດວກ ແລະ ເອກະພາບກນັ ໃນການເຮດັ ຄາຮອ້ ງ ສຸ່ ວນຫຼາຍເພຸ່ ນິ ໄດກ້ ານດົ ແບບຄາຮອ້ ງໄວໃ້ ຫທ້ ກຄນົ ເຮດັ ຕາມ ຫຼ ຂຽນໃສຸ່ ຮຸ່ າງຄາຮອ້ ງນນັ້ . ການຂຽນຄາຮອ້ ງສຸ່ ງິ ສາຄນັ ຄວນໃຫຖ້ ກແບບທຸ່ ກີ ານດົ ໄວ້ ແຕຸ່ ບາງບຸ່ ອນກຍງັ ບຸ່ ທນັ ມແີ ບບອນັ ແນຸ່ ນອນ ຈຸ່ ງຶ ຈາເປັນຕອ້ ງຮູວ້ ທິ ກີ ານຂຽນຄາຮອ້ ງ. ວທິ ຂີ ຽນຄາຮອ້ ງ - ເນອ້ ໃນຄາຮອ້ ງຕອ້ ງກະທດັ ຮດັ , ຈະແຈງ້ , ເວາົ້ ຕາມຄວາມເປັນຈງິ , ບຸ່ ເວາົ້ ຕວົ ະ ຫຼ ຫຼອກລວງ. ຖາ້ ບຸ່ ດຸ່ ງັ ນນັ້ , ສາ ນກັ ງານທຸ່ ຮີ ບັ ຜດິ ຊອບຈະບຸ່ ພຈິ າລະນາຄາຮອ້ ງຂຂອງຕນົ . - ຄາເວາົ້ ທຸ່ ຂີ ຽນຕອ້ ງສພາບ. - ການຂຽນຕວົ ໜງັ ສຕອ້ ງໃຫຈ້ ະແຈງ້ ອຸ່ ານງຸ່າຍ, ຂຽນດວ້ ຍນາ້ ມກຶ ສດີ າ ຫຼ ສຟີ າ້ , ບຸ່ ຂຽນດວ້ ຍນາ້ ມກຶ ສແີ ດງ, ບຸ່ ຄວນລບຶ ຫຼ ເຮດັ ໃຫເ້ ປອ້ ນ, ຄວນໃຊເ້ ຈຍ້ ຂະໜາດເໝາະສມົ ແລະ ໃຫສ້ ະອາດງາມຕາ 35 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ຮຸ່ າງໃບຄາຮອ້ ງ ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ສາທາລະນະລດັ ປະຊາທປິ ະໄຕ ປະຊາຊນົ ລາວ ສນັ ຕພິ າບ ເອກະລາດ ປະຊາທປິ ະໄຕ ເອກະພາບ ວດັ ທະນະຖາວອນ ໃບຄາຮອ້ ງ ຮຽນ:……………………………………………………… (ໂດຍຜຸ່ ານ…………………………………………….) ເລຸ່ ອງ:…………………………………………………………………. ຂາ້ ພະເຈາົ້ ຊຸ່ ທາ້ ວ/ນາງ:………………………ນາມສະກນ……………………..ອາຍ……..ປີ, ເກດີ ເມຸ່ ອວນັ ທ…ີ …………ເດອນ…………..ປີ……………ບາ້ ນເກດີ ……………………………….., ເມອງ……………………………………, ແຂວງ……………………………………….. ຈດປະສງົ …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ເຫດຜນົ ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………... ຂາ້ ພະເຈາົ້ ຂປະຕຍິ ານຕນົ ວຸ່ າ: 1) ……………………………………………………………………………………………… 2) ……………………………………………………………………………………………… 3) ……………………………………………………………………………………………… 4) ……………………………………………………………………………………………… 5) ……………………………………………………………………………………………… ຫວງັ ຢຸ່ າງຍຸ່ ງິ ວຸ່ າ……………………………………..ຄງົ ຈະພຈິ າລະນາຕາມທາງຄວນດວ້ ຍ. ເອກະສານຕດິ ຄດັ ມາພອ້ ມມ:ີ ຮຽນມາດວ້ ຍຄວາມເຄາົ ລບົ ແລະ ນບັ ຖຢຸ່ າງສູງ ທຸ່ …ີ ………………………………. 1: ………………………………… ວນັ ທ,ີ ………ເດອນ,………ປີ………. 2:…………………………………. ລາຍເຊນັ ຜູຮ້ ອ້ ງຂ 3:…………………………………. …………………………………….. ……………………………………… (ຊຸ່ ແລະ ນາມສະກນ)……………….. 36 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ 2.2 ກດິ ຈະກາການຂຽນຈດົ ໝາຍ 2.2.1. ຄວາມໝາຍຄວາມ ແລະ ສາຄນັ ຂອງຈດົ ໝາຍ ກ. ຄວາມໝາຍຂອງຈດົ ໝາຍ ຈດົ ໝາຍແມຸ່ ນການສຸ່ ສານລະຫວຸ່ າງບກຄນົ ຫຼ ລະຫວຸ່ າງໜຸ່ ວຍງານຕຸ່ າງໆ ຊຸ່ ວຍໃຫຄ້ ວາມໄກກາຍເປັນຄວາມ ໃກ,້ ເຖງິ ແມຸ່ ນວຸ່ າໜຸ່ ວຍງານຈະຢຸ່ ູຫຸ່ າງໄກກນັ ປານໃດກຕາມ ສາມາດໃຊຈ້ ດົ ໝາຍສຸ່ ງົ ຂຸ່ າວຄາວ ແລະ ແຈງ້ ຄວາມປະສງົ ໄດຕ້ າມຄວາມຕອ້ ງການ. ການສຸ່ ງົ ຂຸ່ າວຕອ້ ງຂຽນໃຫແ້ ຈງ້ , ຊດັ ເຈນເພຸ່ ອເຮດັ ໃຫກ້ ານຕດິ ຕຸ່ ກບັ ຄນົ ໃນສງັ ຄມົ ໄດສ້ ະດວກ. ຈດົ ໝາຍເປັນການສຸ່ ຄວາມຄດິ ໂດຍການໃຊພ້ າສາຂຽນ, ທຸ່ ຜີ ູຂ້ ຽນສະແດງຄວາມຕອ້ ງການຂອງຕນົ ເອງ ໄປຫາ ຜູຮ້ ບັ ເໝອນກບັ ວຸ່ າຜູຂ້ ຽນກາລງັ ບອກໃຫຜ້ ູອ້ ຸ່ ານຮບັ ຊາບເຖງິ ຄວາມຕອ້ ງການຂອງຕນົ , ອາດເປັນວຽກສຸ່ ວນຕວົ ຫຼ ເປັນ ວຽກທາງການກແລວ້ ແຕຸ່ ກລະນ.ີ ການຂຽນຈດົ ໝາຍ ຈຸ່ ງຶ ເປັນເຄຸ່ ອງມທຸ່ ໃີ ຊສ້ ຸ່ ຄວາມຄດິ ເຖງິ ຜູຫ້ ຸ່ າງໄກ, ຜູຂ້ ຽນບຸ່ ມເີ ວລາ ຫຼ ປະຢັດຄຸ່ າໃຊຈ້ ຸ່ າຍໃນການຕດິ ຕຸ່ … ຂ. ຄວາມສາຄນັ ຂອງຈດົ ໝາຍ ການຂຽນຈດົ ໝາຍມຄີ ວາມສາຄນັ ຕຸ່ ຄນົ ເຮາົ ຢຸ່ າງຫຼວງຫຼາຍ, ເປັນພາຫະນະໃນການສຸ່ ສານຄວາມ ໝາຍໃນການ ພວົ ພນັ ເຊຸ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ ຢຸ່ ູໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ , ນບັ ແຕຸ່ ການຂຽນຈດົ ໝາຍລາພກັ , ຈດົ ໝາຍເຖງິ ເພຸ່ ອນ ຫຼ ເຖງິ ພຸ່ ແມຸ່ , ພຸ່ ີນອ້ ງ. ການຂຽນຈດົ ໝາຍບຸ່ ສະເພາະແຕຸ່ ພວົ ພນັ ພາຍໃນເທຸ່ າົ ນນັ້ ແຕຸ່ ສາມາດສຸ່ ົງໄປຕຸ່ າງປະເທດເຖິງບກຄນົ ທຸ່ ີເຮົາ ຕອ້ ງການຂຽນເຖງິ . ສະນນັ້ , ການຂຽນຈດົ ໝາຍຈຸ່ ງຶ ມຄີ ວາມສາຄນັ ຫຼາຍໃນການຕດິ ຕຸ່ ເຊຸ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ . ດຸ່ ງັ ນນັ້ , ຄູຕອ້ ງ ແນະນານກັ ຮຽນໃຫຂ້ ຽນຖກຕາມແບບ ຫຼ ຕາມຫກຼັ ການສາກນົ ອກີ ດວ້ ຍ. ໃນເວລາຂຽນຈດົ ໝາຍຕອ້ ງສະແດງຄວາມຮູ ້ ສກຶ ຢຸ່ າງເປີດເຜຍີ , ຈງິ ໃຈ, ມຄີ ວາມເຄາົ ລບົ ນບັ ຖເຊຸ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ , ຈດົ ໝາຍແຕຸ່ ລະສະບບັ ຕອ້ ງແນໃສຸ່ ບນັ ຫາໃດບນັ ຫາ ໜຸ່ ງຶ ເປັນຈດໃຈກາງ, ເຮດັ ແນວນນັ້ ຜູອ້ ຸ່ ານ ຫຼ ຜູຮ້ ບັ ຈດົ ໝາຍຈຸ່ ງຶ ເຫນັ ໄດຈ້ ດປະສງົ ຕນົ້ ຕ ເຊຸ່ ງິ ຜູຂ້ ຽນຢາກເວາົ້ ເຖງິ . ຈດົ ໝ າຍນອກຈາກເປັນເຄຸ່ ອງມສຸ່ ສານຂອງຄນົ ແລວ້ ມນັ ຍງັ ເປັນເຄຸ່ ອງສະແດງຄວາມຮູສ້ ກຶ , ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ, ຄວາມຮູສ້ ກຶ ນກຶ ຄດິ . ຈດົ ໝາຍຍງັ ສະແດງເຖງິ ອປະນໄິ ສຕຸ່ າງໆໃນການເຮກັ ວຽກງານຂອງຜູຂ້ ຽນຕຸ່ ມອກີ ດວ້ ຍ ເພາະຈດົ ໝາຍເປັນການ ສະແດງອອກທາງສຸ່ ວນຕວົ . ສະນນັ້ , ຜູຂ້ ຽນຕອ້ ງລະມດັ ລະວງັ ໃນການໃຊພ້ າສາຮກັ ສາຄວາມສະອາດຮຽບຮອ້ ຍ ເພຸ່ ອ ສະແດງຖງິ ອປະນໄິ ສຂອງຄນົ ເຮາົ ແລະ ຍງັ ເປັນການສະແດງເຖງິ ຄວາມມມີ າລະຍາດທຸ່ ດີ ,ີ ຮູຈ້ ກັ ເຄາົ ລບົ , ເກງໃຈ ແລະ ໃຫກ້ ຽດຜູຮ້ ບັ ຈດົ ໝາຍອກີ ດວ້ ຍ. ກດິ ຈະກາ ຄນົ້ ຄວາ້ ກຸ່ ຽວກບັ ຄວາມໝາຍ, ຄວາມສາຄນັ ຂອງຈດົ ໝາຍເປັນລາຍບກຄນົ ໃຊເ້ ວລາ 10 ນາທ.ີ ອປະກອນ ຈດົ ໝາຍແຈງ້ ການຮບັ ສະໝກັ ະນກັ ງານ, ບດົ ປະກາດຮບັ ສະໝກັ ນກັ ສກຶ ສາໃໝຸ່ ວທິ ດີ າເນນີ ກດິ ຈະກາ - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນ 1 ຄນົ ອຸ່ ານຈດົ ໝາຍແຈງ້ ການຮບັ ສະໝກັ ພະນກັ ງານ ແລະ 1 ຄນົ ອຸ່ ານບດົ ປະກາດຮບັ ສະໝກັ ນກັ ສກຶ ສາໃໝຸ່ ໃຫໝ້ ຸ່ ທູ ຸ່ ວົ ຫອ້ ງຟັງ. - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນ 2-3 ຄນົ ມຄີ າເຫນັ ໂດຍຜຸ່ ານຈາກການຟັງບດົ ດຸ່ ງັ ກຸ່ າວນກັ ຮຽນມຄີ ວາມຮູສ້ ຸ່ ງິ ໃດແດຸ່ ? - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນອກີ 4-6 ຄນົ ມຄີ າເຫນັ ກຸ່ ຽວກບັ ສະພາບຕວົ ຈງິ ໃນການພວົ ພນັ ເຊຸ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ ໃນສງັ ຄມົ , ຈດົ ໝາຍມຄີ ວາມສາຄນັ ແລະ ຈາເປັນແນວໃດ? - ຄູແນະນາຄນບາງຈດທຸ່ ຍີ ງັ ບຸ່ ທນັ ຄບົ ຖວ້ ນ ເພຸ່ ອເອກະພາບກນັ ກຸ່ ຽວກບັ ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄນັ ຂອງຈດົ ໝາຍ 37 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ - ນກັ ຮຽນບນັ ທກຶ ຂຄ້ ວາມສາຄນັ ໄວໃ້ ນປມ້ ຂຽນ  ຈດົ ໝາຍສຸ່ ວນຕວົ ແມຸ່ ນເປັນຈດົ ໝາຍທຸ່ ຂີ ຽນຕດິ ຕຸ່ ເຖງິ ຜູທ້ ຸ່ ເີ ຮາົ ຮກັ ແພງ, ສະໜດິ ສະໜມົ ລະຫວຸ່ າງພຸ່ ແມຸ່ , ອາ້ ຍເອອ້ ຍ ຫຼ ບກຄນົ ອຸ່ ນໆທຸ່ ເີ ຮາົ ຕອ້ ງການຕດິ ຕຸ່ ສຸ່ ວນຕວົ , ພາສາທຸ່ ໃີ ຊລ້ ກັ ສະນະເປັນກນັ ເອງເໝອນທຸ່ ເີ ຄຍີ ເວາົ້ ຈາກນັ .  ຈດົ ໝາຍທລະກດິ ແມຸ່ ນຈດົ ໝາຍທຸ່ ຂີ ຽນຕດິ ຕຸ່ ພວົ ພນັ ທາງດາ້ ນການຄາ້ ຂາຍ, ເປັນເລຸ່ ອງກຸ່ ຽວກບັ ທລະກດິ ແລະ ຜນົ ປະໂຫຍດ ທາງການຄາ້ .  ຈດົ ໝາຍທາງການ ຫຼ ໜງັ ສທາງລດັ ຖະການ ແມຸ່ ນເອກະສານທຸ່ ຖີ ເປັນຫຼກັ ການ ໃນທາງລດັ ຖະການເປັນໜງັ ສທຸ່ ຕີ ດິ ຕຸ່ ລະຫວຸ່ າງລດັ ຖະການດວ້ ຍກນັ ເຊຸ່ ນັ ປະກາດ, ແຈງ້ ການຕຸ່ າງໆ. ຈດົ ໝາຍທາງລດັ ຖະການນບີ້ ຸ່ ຈາເປັນຈະຕອ້ ງເປັນລດັ ຖະການໝດົ , ເອກະຊນົ ຫຼ ໜຸ່ ວຍງານ ອຸ່ ນ ກສາມາດອອກຈດົ ໝາຍແບບນໄີ້ ດ.້ ໂດຍທຸ່ ວົ ໄປແລວ້ ເມຸ່ ອເອກະຊນົ ຫຼ ບກ ຄນົ ນອກລດັ ຖະການຈະຕດິ ຕຸ່ ກບັ ທາງ ລດັ ຖະການ ມກັ ຈະໃຊຈ້ ດົ ໝາຍແຈງ້ ຄວາມປະສງົ ຢຸ່ າງໃດຢຸ່ າງໜຸ່ ງຶ ຫຼ ໜຸ່ ວຍງານລດັ ຖະການຈະຕດິ ຕຸ່ ກບັ ປະຊາຊນົ ກໄດ້ ເຮດັ ຕາມແບບລດັ ຖະການ.  ຮູບແບບຂອງຈດົ ໝາຍແຕຸ່ ລະປະເພດ + ຮູບແບບຈດົ ໝາຍສຸ່ ວນຕວົ ພາກສຸ່ ວນຕນົ້ ຮູບແບບທີ 1 1. ສະຖານທຸ່ ຂີ ຽນຈດົ ໝາຍ 2. ວນັ ທ…ີ …….ເດອນ……….ປີ……… 3. ຄາຂນຶ້ ຕນົ້ ……………………………………………………………… ……………………………………………………………………………. 4. ເນອ້ ໃນຈດົ ໝາຍ…………………………………………………………. ພາກສຸ່ ວນຕນົ້ ເນອ້ ໃນ …………………………………………………………………………… ………… ………………………………………………… …………… .. …………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………….. ພາກສຸ່ ວນສດທາ້ ຍ 5. ຄາລງົ ທາ້ ຍ……………………………………………………………. 6. ຊຸ່ ຜູຂ້ ຽນ………………………………………………………………. ພາກສຸ່ ວນຕນົ້ ຮູບແບບທີ 2 ພາກສຸ່ ວນເນອ້ ໃນ 1. ຄາຂນຶ້ ຕນົ້ 2. ເນອ້ ໃນຈດົ ໝາຍ………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………. 38 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ພາກສຸ່ ວນມວ້ ນທາ້ ຍ ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ 3. ຄາລງົ ທາ້ ຍ 4. ສະຖານທຸ່ …ີ …….ວນັ ທ…ີ ………ເດອນ…………..ປີ……………. 5. ຊຸ່ ທຸ່ ຢີ ຸ່ ູຜູຂ້ ຽນ……………………………………………………………. + ຮູບແບບຈດົ ໝາຍທລະກດິ ຮູບແບບທີ 1 1. ຊຸ່ ຂອງບລສິ ດັ , ຫາ້ ງຮາ້ ນ ຫຼ ທຸ່ ຢີ ຸ່ ູຂອງຜູຂ້ ຽນ 2. ວນັ ທ…ີ ……………..............ເດອນ………………………..ປີ…………………………………. 3. ຄາຂນຶ້ ຕນົ້ ………………………………………………………………………………………. 4. ເນອ້ ໃນກຸ່ າວເຖງິ ເລຸ່ ອງທຸ່ ມີ າຕດິ ຕຸ່ ……………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. 5. ກຸ່ າວເຖງິ ຈດປະສງົ ແລະ ຄວາມຕອ້ ງການ………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. 6. ຄາລງົ ທາ້ ຍ...................................................................................................................... 7. ຕາແໜຸ່ ງ(ຖາ້ ມ)ີ ................................................................................................................ 8. ລາຍ ເຊນັ ........................................................................................................................... ຮູບແບບທີ 1. ຊຸ່ ປະເທດ........................................................................................................................... 2. ຄາຂວັ ນ............................................................................................................................. 3. ຊຸ່ ບລຫິ ານ (ຫຼ ໂຮງຮຽນ) .................................................................................................. 4. ຄາຂວ້ ນຂນຶ້ ຕນົ້ .................................................................................................................. 5. ເນອ້ ໃນທຸ່ ພີ ວົ ພນັ ເຖງິ ທລະກດິ ................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 6. ຈດປະສງົ ແລະ ຄວາມຕອ້ ງການ........................................................................................... ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 39 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 7. ຄາລງົ ທາ້ ຍ......................................................................................................................... ............................................................................................................................................. 8. ວນັ ທ.ີ .........................ເດອນ...........................................ປີ................................................. 9. ຕາແໜຸ່ ງ (ຖາ້ ມ)ີ .................................................................................................................. 10. ລາຍເຊນັ ......................................................................................................................... 11. ຂຽນຊຸ່ ແຈງ້ ....................................................................................................................... + ຮູບແບບຂຽນຈດົ ໝາຍທາງການ ຮູບແບບທີ 1 1. ຊຸ່ ປະເທດ........................................................................................................................... 2. ຂຽນຄາຂວັ ນ...................................................................................................................... 3. ຊຸ່ ສານກັ ງານ....................................................................................................................... 4. ເລກໂທລະສບັ . .................................................................................................................. 5. ຮຽນ..... ........................................................................................................................... 6. ເລຸ່ ອງ. ............................................................................................................................ 7. ເນອ້ ໃນ.............................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 8. ສະຫຼບ............................................................................................................................... 9. ຄາລງົ ຫາ້ ຍ......................................................................................................................... 10. ວນັ ທ.ີ ...............................ເດອນ....................................ປີ................................................ 11. ຕາແໜຸ່ ງ.......................................................................................................................... 12. ລາຍເຊນັ .. ...................................................................................................................... 13. ຊຸ່ ແຈງ້ ... ........................................................................................................................ ຮູບແບບທີ 2 1. ກາຊາດ ຫຼ ເຄຸ່ ອງໝາຍ...................................................................................................... 2. ຄາຂວນັ ........................................................................................................................... 3. ຊຸ່ ສານກັ ງານ .. ............................................................................................................... 4. ເລກໂທລະສບັ ................................................................................................................... 5. ເລກທີ ............................................................................................................................ 40 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ 6. ຄາຂນຶ້ ຕນົ້ ......................................................................................................................... 7. ເນອ້ ໃນ............................................................................................................................ ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ................................................................................................................................... 8. ຄາລງົ ທາ້ ຍ.. 9. ວນັ ທ.ີ ..................................ເດອນ...............................ປີ.................................................. 10. ຕາແໜຸ່ ງ......................................................................................................................... 11. ລາຍເຊນັ ......................................................................................................................... 12. ຊຸ່ ແຈງ້ .............................................................................................................................. ກດິ ຈະກາ ຂຽນປະເພດຂອງຈດົ ໝາຍ ເວລາ 30 ນາທ.ີ ອປະກອນ ຈດົ ໝາຍສຸ່ ວນຕວົ , ຈດົ ໝາຍທາງການ (ມທີ ງັ ເນອ້ ໃນ ແລະ ຊອງ) ໂຄງຮຸ່ າງຂອງການຂຽນຈດົ ໝາຍ ແຕຸ່ ລະປະເພດ. ວທິ ດີ າເນນີ ກດິ ຈະກາ ຄູເອາົ ຈດົ ໝາຍສຸ່ ວນຕວົ ແລະ ຈດົ ໝາຍທາງການ ທຸ່ ຄີ ູກຽມມາໃຫນ້ ກັ ຮຽນປຸ່ ຽນກນັ ສງັ ເກດແລວ້ ຕອບຄາຖາມ ດຸ່ ງັ ຕຸ່ ໄປນີ້ - ຈດົ ໝາຍສຸ່ ວນຕວົ ແລະ ຈດົ ໝາຍທາງການຕຸ່ າງກນັ ແນວໃດ? - ນກັ ຮຽນ 2-3 ຄນົ ຕອບ. - ນກັ ຮຽນ-ຄພູ ອ້ ມກນັ ສະຫຼບ. ແບຸ່ ງນກັ ຮຽນອອກເປັນ 6 ກຸ່ ມ: - ກຸ່ ມ 1 ຈຸ່ ງົ ຂຽນຈດົ ໝາຍສຸ່ ວນຕວົ ຮູບແບບທີ 1 - ກຸ່ ມ 2 ຈຸ່ ງົ ຂຽນຈດົ ໝາຍສຸ່ ວນຕວົ ຮູບແບບທີ 2 - ກຸ່ ມ 3 ຈຸ່ ງົ ຂຽນຈດົ ໝາຍທລະກດິ ຮູບແບບທີ 1 - ກຸ່ ມ 4 ຈຸ່ ງົ ຂຽນຈດົ ໝາຍທລະກດິ ຮູບແບບທີ 2 - ກຸ່ ມ 5 ຈຸ່ ງົ ຂຽນຈດົ ໝາຍທລະກດິ ຮູບແບບທີ 1 - ກຸ່ ມ 6 ຈຸ່ ງົ ຂຽນຈດົ ໝາຍທລະກດິ ຮູບແບບທີ 2 ສຸ່ ວນຫວົ ເລຸ່ ອງທຸ່ ຈີ ະຂຽນແຕຸ່ ລະຮູບແບບນນັ້ ແມຸ່ ນຕາມໃຈນກັ ຮຽນເລອກຂຽນໃຫຖ້ ກທຸ່ ກີ ານດົ ຄຂາ້ ງເທງິ . ຈາກນນັ້ ໃຫຕ້ າງໜາ້ ແຕຸ່ ລະກຸ່ ມຂນຶ້ ລາຍງານ ຫາກກຸ່ ມໃດຂຽນເນອ້ ໃນບຸ່ ທັນຄົບຖວ້ ນສົມບູນໝຸ່ ູ ແລະ ຄູ ປະກອບສຸ່ ວນ. 2.2.2 ວທິ ຂີ ຽນຈດົ ໝາຍ ຕາມທາມະດາແລວ້ ຈດົ ໝາຍມີ 3 ພາກສຸ່ ວນຄ: 41 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ - ພາກສຸ່ ວນຕນົ້ - ພາກສຸ່ ວນເນອ້ ໃນ - ພາກສຸ່ ວນມວ້ ນທາ້ ຍ ກ. ພາກສຸ່ ວນຕນົ້ ຂຽນສະຖານທຸ່ ຢີ ຸ່ ູ..............ວນັ ທ.ີ ..............ເດອນ...............ປີ..........ໃນແຖວທາອດິ . ສຸ່ ວນແຖວ ທີ ສອງໃຫຂ້ ຽນຄາທກັ ທາຍຕຸ່ ຜູທ້ ຸ່ ສີ ຸ່ ງົ ເຖງິ . ສຸ່ ວນຄາທກັ ທາຍແນວໃດນນັ້ ກຸ່ ແລວ້ ແຕຸ່ ການພວົ ພນັ ລະຫວຸ່ າງຜູຂ້ ຽນກບັ ຜູຮ້ ບັ . ຕວົ ຢຸ່ າງ: ຂຽນເຖງິ ໝຸ່ ເູ ພຸ່ ອນອາດຈະຂຽນສຸ່ ຽວ, ເພຸ່ ອນທຸ່ ຮີ ກັ , ທຸ່ ຄີ ດິ ເຖງິ . ຖາ້ ຂຽນເຖງິ ຄອູ າຈານອາດຈະຂຽນວຸ່ າອາ້ ຍຄູທຸ່ ີ ເຄາົ ລບົ , ຂຮຽນອາ້ ຍຄູ...ເອອ້ ຍຄູທຸ່ ນີ ບັ ຖ...ດຸ່ ງັ ນເີ້ ປັນຕນົ້ . ຂ. ພາກສຸ່ ວນເນອ້ ໃນ ເນອ້ ໃນໃຈຄວາມຂອງຈດົ ໝາຍແບຸ່ ງອອກເປັນສອງຕອນຄ: - ເວາົ້ ເຖງິ ເຫດຜນົ ຕຸ່ າງໆຂອງຈດົ ໝາຍ - ເວາົ້ ເຖງິ ເນອ້ ໃນໃຈຄວາມຂອງຈດົ ໝາຍ ຕວົ ຢຸ່ າງ: ຕອນໜຸ່ ງຶ ຂອງຈດົ ໝາຍທຸ່ ຂີ ຽນເຖງິ ຄູ, ນອ້ ງດໃີ ຈຫຼາຍ ແລະ ຊາບຊງຶ້ ໃນຄວາມກະລນາຂອງເອອ້ ຍຄູ... ເພຸ່ ອ ເປັນການຕອບບນແທນຄນຂອງເອອ້ ຍຄ.ູ .. ນອ້ ງຈຸ່ ງິ ຂຈດົ ຈາ... ຄ. ພາກສຸ່ ວນສດທາ້ ຍ ຢຸ່ ູຕອນນເີ້ ຮາົ ອາດຈະຂຽນຄາຂອບໃຈ, ຄາສຸ່ ງັ ສອນ, ຄາປະຕຍິ ານ, ຄາອວຍພອນແລວ້ ເຊນັ ຊຸ່ ຕວົ ຢຸ່ າງ ຖາ້ ຂຽນເຖງິ ໝຸ່ ຄູ ຸ່ ສູ ດທາ້ ຍອາດຈະຂຽນວຸ່ າ ລາກຸ່ ອນພບົ ກນັ ໃໝຸ່ ໃນຈດົ ໝາຍສະບບັ ໜາ້ ຂໃຫເ້ ພຸ່ ອນຈຸ່ ງົ ໂຊກດ,ີ ເຮາົ ເອງກເຊຸ່ ນັ ດຽວ ແລວ້ ລງົ ແຖວໃໝຸ່ ເພຸ່ ອຂຽນລາຍເຊນັ ຜູຂ້ ຽນໄວເ້ ບອ້ ງຂວາຂອງໜາ້ ເຈຍ້ . ຖາ້ ຂຽນໃຫຄ້ ູອາຈານສດທາ້ ຍອາດຈະຂຽນວຸ່ າ ອວຍພອນໃຫຄ້ ູ ແລະ ຄອບຄວົ ຈຸ່ ງົ ມສີ ຂະພາບເຂມັ້ ແຂງ, ປະສບົ ຜນົ ສາເລດັ ໃນວຽກງານທກປະການ, ມຄີ ວາມຜາສກໃນຊວີ ດິ ... ແລວ້ ລງົ ແຖວຂຽນລາຍເຊນັ ຜູຂ້ ຽນໄວເ້ ບອ້ ງ ຂວາຂອງໜາ້ ເຈຍ້ .  ຂຄ້ ວາມສາຄນັ ທຸ່ ຄີ ວນປະຕບິ ດັ ໃນການຂຽນຈດົ ໝາຍ - ການວາງຮູບຂອງຈດົ ໝາຍ, ຄວນວາງໄລຍະແຖວໃຫເ້ ໝາະສມົ , ບຸ່ ຄວນຂຽນສດຂອບເຈຍ້ ຄວນປະ ໄວທ້ ງັ ສອງຂອບເຈຍ້ , ປະມານ 1-2 ນວິ້ ແລະ ວາງຮູບສຸ່ ວນອຸ່ ນຕາມລາດບັ . - ຂຽນຢຸ່ າງກງົ ໄປກງົ ມາຕາມເລຸ່ ອງທຸ່ ຕີ ອ້ ງການ. - ຂຽນກະທດັ ຮດັ ແຕຸ່ ໃຫໄ້ ດໃ້ ຈຄວາມ. - ເລຸ່ ມີ ຂຽນເຖງິ ເຫດການທຸ່ ກີ ານດົ ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມຕອ້ ງການ, ຈາກນນັ້ ຈຸ່ ງຶ ຂຽນເຖງິ ຈດປະສງົ ທຸ່ ຕີ ອ້ ງ ການ. - ແບຸ່ ງຂຄ້ ວາມຈດົ ໝາຍນນັ້ ອອກເປັນຕອນ. ເມຸ່ ອປຸ່ ຽນເຫດການໃໝຸ່ ເລຸ່ ມີ ຕນົ້ ຕອນໃໝຸ່ ໂດຍຕງັ້ ແຖວ ໃໝຸ່ ຕາມ ທາມະດາມກັ ນຍິ ມົ ແບຸ່ ງຂຄ້ ວາມໃນຈດົ ໝາຍອອກເປັນ 3 ຕອນຄ 1. ອະລາພະບດົ , ຂຽນບອກເຫດການຂອງຄວາມຕອ້ ງການ ຫຼ ແນະນາຕວົ . 2. ເນອ້ ຄວາມຂຽນເຖງິ ຈດປະສງົ . 3. ສະຫຼບເລຸ່ ອງບອກຄວາມມຸ່ ງຫວງັ ໃນອະນາຄດົ . 42 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ໃນການນາໃຊຊ້ ວີ ດິ ປະຈາວນັ ຕວົ ຈງິ ແລວ້ ປະເພດຈດົ ໝາຍບຸ່ ໄດຈ້ າແນກແຈງ້ ປານໃດ. ໂດຍສະ ເພາະແມຸ່ ນຈດົ ໝາຍລະຫວຸ່ າງບກຄນົ ກບັ ບກຄນົ , ໝາຍຄວາມວຸ່ າ ຈດົ ໝາຍສະບບັ ດຽວກນັ ນນັ້ ອາດຈະມລີ ກັ ສະນະຖາມຂຸ່ າວເລຸ່ າົ ເລຸ່ ອງ ຫຼ ຂອບໃຈລວມຢຸ່ ູນາກນັ . ການທຸ່ ຍີ ກົ ຂນຶ້ ມາເປັນຕວົ ຢຸ່ າງນີ້ ມຈີ ດປະສງົ ຢາກໃຫຮ້ ູລ້ ກັ ສະນະສະເພາະຂອງແຕຸ່ ລະ ປະເພດເທຸ່ າົ ນນັ້ . ສຸ່ ວນຈດົ ໝາຍທາງການນນັ້ ແມຸ່ ນໄດປ້ ະຕບິ ດັ ຢຸ່ າງເຄຸ່ ງັ ຂດັ , ຈດົ ໝາຍພວົ ພນັ ທາງດາ້ ນທລະກດິ ບຸ່ ຄວນຈະເລຸ່ າົ ເລຸ່ ອງໄປມາ, ເພາະຈະເຮດັ ໃຫຈ້ ດປະສງົ ບຸ່ ໄດຮ້ ບັ ການປະຕບິ ດັ , ສຸ່ ງິ ສາຄນັ ໃນການຂຽນຈດົ ໝາຍແຕຸ່ ລະປະເພດ ແມຸ່ ນ ໃຫຂ້ ນຶ້ ຕນົ້ ທຸ່ ເີ ໝາະສມົ ໂດຍສະເພາະແມຸ່ ນຄາແທນນາມ. ສຸ່ ວນຄາລງົ ທາ້ ຍແມຸ່ ນໃຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ກາລະເທສະ ແລະ ສະຖານະການຕາແໜຸ່ ງຂອງຜູຮ້ ບັ . ກດິ ຈະກາ ວທິ ຂີ ຽນຈດົ ໝາຍ (ຄນົ້ ຄວາ້ ກຸ່ ມ) ເວລາ 45 ນາທ.ີ ອປະກອນ ເຈຍ້ ລາມ, ບກິ ເຝິດ. ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຈຸ່ າໜາ້ ຊອງຈດົ ໝາຍສຸ່ ວນຕວົ ຈາກ………………….. ສະແຕມ (ຊ່ື ແລະ ນາມສະກນຸ ແລະ ທ່ື ຢຜື່ ຝູ້ າກ ສ່ືງ: ເຖງິ ……………………………………….. (ຊ່ື ແລະ ນາມສະກນຸ ຜຮູ້ ບັ ) …………………………… (ທ່ື ຢຂື່ ອງຜຮູ້ ບັ ໝາຍເຫດ: ຊຸ່ ຕອ້ ງບອກນາມສະກນ, ທຸ່ ຢີ ຸ່ ູບາ້ ນ ຫຼ ຄມ້ , ເລກທເີ ຮອນ, ເບໂີ ທລະສບັ . ດາ້ ນຫງຼັ ຊອງ ດາ້ ນຫງຼັ ຊອງ 43 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ຕວົ ຢຸ່ າງ: ການຈຸ່ າໜາ້ ຊອງຂອງຈດົ ໝາຍທາງການ ສະແຕມ ຈາກ:…………………………………… (ຊື່ ແລະ ນາມສະກນຸ ແລະ ທ່ື ຢຂ່ື ອງຜຝູ້ າກ) ສ່ືງ: ………………………………………… (ຊື່ ແລະ ນາມສະກນຸ ຜຮູ້ ບັ ) ………………………………………… (ທື່ ຢຂ່ື ອງຜຮູ້ ບັ ໝາຍເຫດ: ຊຸ່ , ທຸ່ ຢີ ຸ່ ູ, ເບໂີ ທລະສບັ ຂອງສານກັ ງານ (ບາງເທຸ່ ອໄດພ້ ມິ ຢຸ່ ູໃນຊອງຈດົ ໝາຍແລວ້ ) ດາ້ ນຫຼງັ ວທິ ດີ າເນນີ ເນອ້ ໃນຈດົ ໝາຍແຕຸ່ ລະປະເພດທຸ່ ຄີ ູໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນໃນຊຸ່ ວົ ໂມງກຸ່ ອນ. ຄູສບັ ປຸ່ ຽນນກັ ຮຽນໃນກຸ່ ມເກຸ່ າົ ແລວ້ ຢາຍຫວົ ບດົ ທຸ່ ໄີ ດຂ້ ຽນໃນຊຸ່ ວົ ໂມງກຸ່ ອນນນັ້ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນສງັ ເກດຄນເບຸ່ ງິ , ຄວາມລະອຽດ, ຄວາມສພາບ ແລະ ຄວາມສະອາດງາມຕາ, ຄາຂນຶ້ ຕນົ້ , ຄາລງົ ທາ້ ຍຂອງຈດົ ໝາຍມນັ ເໝາະສມົ ແລວ້ ບຸ່ ໂດຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນສນົ ທະນາກນັ ຢຸ່ ູໃນກຸ່ ມ ຈາກນນັ້ ຫາກມຈີ ດົ ໝາຍສະບບັ ໃດບຸ່ ທນັ ເໝາະສມົ ໂດຍຜຸ່ ານການສງັ ເກດຂອງ 44 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ກຸ່ ມແລວ້ ໃຫລ້ າຍງານໃຫໝ້ ຸ່ ູຄຸ່ ູຟັງຢຸ່ ູໃນຫອ້ ງໃນບຸ່ ອນທຸ່ ຄີ ວນປັບປງ ຈາກນນັ້ ຄູແນະນາເພຸ່ ມີ ເຕມີ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນເຫນັ ຄນ ປະໂຫຍດຂອງການຂຽນຈດົ ໝາຍຢຸ່ ູໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ . 2.3 ກດິ ຈະກາການຂຽນບດົ ລາຍງານ 2.3.1 ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນບດົ ລາຍງານ ບດົ ລາຍງານແມຸ່ ນບດົ ແຕຸ່ ງປະເພດໜຸ່ ງຶ ທຸ່ ມີ ຄີ ວາມໝາຍ, ຄວາມສາຄນັ ແລະ ຈາເປັນໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ . ສະນນັ້ , ການລາຍງານຄການຖະແຫຼງກຸ່ ຽວກກບັ ພດຶ ຕກິ າ ຫຼ ເຫດການທຸ່ ເີ ກດີ ຂນຶ້ ໃຫແ້ ກຸ່ ຜູໃ້ ດຜູໜ້ ຸ່ ງຶ , ຄະນະໃດໜຸ່ ງຶ ຫຼ ອງົ ການ ໃດໜຸ່ ງຶ ຊາບ. ການລາຍງານອາດຈະຂຽນໄດຫ້ ຼາຍແບບແລວ້ ແຕຸ່ ຄວາມຕອ້ ງ ການທຸ່ ຈີ ະໃຊເ້ ພຸ່ ອລາຍງານ ເຊຸ່ ນັ ລາຍງານ ແບບປາກເປຸ່ ົາ, ແບບບນັ ທກຶ , ແບບຈດົ ໝາຍ ແລະ ລາຍງານແບບສານວນປະພນັ . ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ພວກເຮາົ ເຄຍີ ໃຊລ້ າຍງານຫຼາຍໆຢຸ່ າງ ເຊຸ່ ນັ ລາຍງານຜນົ ງານ, ລາຍງານປະ ຊມ, ລາຍງານ ການເມອງ, ລາຍງານປະຈາປີຂອງໜຸ່ ວຍງານ, ຫອ້ ງ ແລະ ອງົ ການຈດັ ຕງັ້ , ລາຍງານຜນົ ການຄນົ້ ຄວາ້ , ອະພປິ າຍກຸ່ ມ, ລາຍງານການຄນົ້ ຄວາ້ ກຸ່ ຽວກບັ ວຊິ າໃດໜຸ່ ງຶ , ພາກໃດໜຸ່ ງຶ , ຫວົ ຂໃ້ ດໜຸ່ ງຶ ທຸ່ ຄີ ູມອບໃຫ,້ ລາຍງານການໄປທດັ ສະນະສກຶ ສາໃນສະຖານທຸ່ ຕີ ຸ່ າງໆ, ລາຍງານເຫດການທຸ່ ເີ ກດີ ຂນຶ້ ໃນໂຮງ ຮຽນ, ລາຍງານເຫດການທຸ່ ີ ເກດີ ຂນຶ້ ໃນບາ້ ນເມອງ ແລະ ອຸ່ ນໆ. ຮູບແບບຂອງການລາຍງານ ບາງເທຸ່ ອກອາດຈະສນັ້ ກະທດັ ຮດັ ແຕຸ່ ບາງເທຸ່ ອກລາຍງານລະອຽດ ເຊຸ່ ງິ ຕອ້ ງໄດ້ ເຮດັ ເປັນເຫຼມັ້ ແລະ ມສີ ຸ່ ວນປະກອບຕຸ່ າງໆ ເຊຸ່ ນັ ໜາ້ ປົກ (ນອກໃນ), ຄານາ, ສາລະບານ, ເນອ້ ໃນ, ບນັ ຊຄີ າສບັ , ບນັ ຊີ ເອກະສານອາ້ ງອງີ ເປັນຕນົ້ . ກດິ ຈະກາ ນກັ ຮຽນຄນົ້ ຄວາ້ ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຂຽນບດົ ລາຍງານ ເວລາ 20 ນາທ.ີ ອປະກອນ ບດັ ຄາຖາມ, ປຶມ້ ແບບຮຽນ( ຄນົ້ ຄວາ້ ), ບດົ ລາຍງານຕຸ່ າງໆ ວທິ ດີ າເນນີ ກດິ ຈະກາ - ວາງຄາຖາມໃຫນ້ ກັ ຮຽນຄນົ້ ຄວາ້ . - ຄາຖາມການຂຽນບດົ ລາຍງານມຄີ ວາມໝາຍຄວາມສາຄນັ ຄແນວໃດ?. - ນກັ ຮຽນ 2 - 3 ຄນົ ຕອບ - ຄແູ ນະນາເພຸ່ ມີ ຕຸ່ ມ. - ນກັ ຮຽນບນັ ທກຶ ໃຈຄວາມສາຄນັ ຂອງບດົ ຮຽນ. - ແບຸ່ ງນກັ ຮຽນອອກເປັນ 3 ກຸ່ ມ - ນາຕວົ ຢຸ່ າງການບນັ ທກຶ ລາຍງານກອງປະຊມ, ບດົ ລາຍງານປະຈາເດອນ, ບດົ ລາຍງານດວ້ ຍຈດົ ໝາຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນ ສງັ ເກດ (ອຸ່ ານ) ແລວ້ ຊຸ່ ວຍກນັ ພຈິ າລະນາເຖງິ ວທິ ຂີ ຽນແລວ້ ສະຫບຼ . 2.3.2 ປະເພດຂອງບດົ ລາຍງານ ບດົ ລາຍງານມຫີ ຼາຍປະເພດ ແຕຸ່ ເພຸ່ ອໃຫສ້ ະດວກໃນການສກຶ ສາຄນົ້ ຄວາ້ ເພຸ່ ນິ ຈດັ ແບຸ່ ງບດົ ລາຍງານອອກເປັນ 2 ປະເພດໃຫຍຸ່ ຄ: ລາຍງານປາກເວາົ້ ແລະ ລາຍງານດວ້ ຍການຂຽນ. ກ. ລາຍງານປາກເປຸ່ ົາ ການລາຍງານດວ້ ຍປາກເປຸ່ ົາແມຸ່ ນການເວາົ້ ແບບໜຸ່ ງຶ ທຸ່ ໃີ ຊໃ້ ນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ໂດຍມຫີ ຼກັ ການດຸ່ ງັ ຕຸ່ ໄປນ:ີ້  ການກະກຽມ 45 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ຜູລ້ າຍງານຕອ້ ງກຽມສຸ່ ງິ ທຸ່ ຈີ ະເອາົ ໄປລາຍງານນນັ້ ໃຫຄ້ ບົ ຖວ້ ນພດກີ ບັ ເວລາ, ຄວນສາ້ ງໂຄງຮຸ່ າງຂອງການລາຍ ງານໂດຍຫຍໄ້ ວສ້ າກຸ່ ອນ, ຊອກຂມ້ ູນທຸ່ ີຈາເປັນທາງທດິ ສະດີ ແລະ ພາກປະຕິບດັ ຕວົ ຈງິ ເຊຸ່ ັນ ຕວົ ເລກ, ສະຖິຕິ, ຜນົ ງານ…ຈດັ ລຽງຫວົ ຂທ້ ຸ່ ຈີ ະລາຍງານໃຫເ້ ປັນລາດບັ ວຸ່ າອນັ ໃດຄວນລາຍງານກຸ່ ອນອນັ ໃດລາຍງານຕາມຫຼງັ .  ເນອ້ ໃນການລາຍງານ ເນອ້ ໃນການລາຍງານຄວນຮຽບຮຽງໄວຢ້ ຸ່ າງຮອບຄອບຄກັ ແນຸ່ , ຕອ້ ງລະອຽດ ແລະ ແຈຸ່ ມແຈງ້ , ມເີ ຫດຜນົ ແຕຸ່ ບຸ່ ຄວນໃຫຢ້ ຶດຍາວເກນີ ໄປ.  ໃຈຄວາມສາຄນັ ຂອງເນອ້ ໃນລາຍງານ ໃຈຄວາມທຸ່ ສີ າຄນັ ຂອງເນອ້ ໃນລາຍງານຕອ້ ງສນັ້ ກະທດັ ຮດັ ແລະ ຊດັ ເຈນ, ຖາ້ ມຂີ ມ້ ູນ ຫຼ ຫຼກັ ຖານຕຸ່ າງໆກ ໃຫນ້ າມາເລຸ່ າົ .  ເລຸ່ ອງ ແລະ ພາສາ ເລຸ່ ອງ ແລະ ພາສາທຸ່ ຈີ ະໃຊໃ້ ນການລາຍງານ ຄວນໃຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ພນ້ ຖານຄວາມຮູຂ້ ອງຜູຟ້ ັງ, ທງັ ນກີ້ ເພຸ່ ອ ໃຫຜ້ ູຟ້ ັງສາມາດເຂາົ້ ໃຈຈດປະສງົ ແລະ ເນອ້ ໃນສາຄນັ ຂອງບດົ ລາຍງານ. ຂ. ການລາຍງານດວ້ ຍການຂຽນ ການລາຍງານດວ້ ຍການຂຽນທຸ່ ໃີ ຊຫ້ າຼ ຍກວຸ່ າໝຸ່ ໃູ ນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ຄການລາຍງານປະຊມ, ການສະຫຼບຜນົ ງານ , ການບນັ ທກຶ ແລະ ຮູບແບບຈດົ ໝາຍ ນອກຈາກນຍີ້ ງັ ມກີ ານຂຽນລາຍງານທາງວຊິ າການ ແລະ ທລະກດິ . ເຊຸ່ ງິ ໝາຍ ເຖງິ ການນສະເໜຜີ ນົ ການສກຶ ສາຄນົ້ ຄວາ້ ຢຸ່ າງມລີ ະບບົ ໂດຍອາ້ ງຫຼກັ ຖານທຸ່ ມີ າຢຸ່ າງມລີ ະບຽບແບບແຜນທຸ່ ແີ ນຸ່ ນອນ, ອາດຈະເຮັດເປັນບກຄົນ ຫຼ ຄະນະກໄດ.້ ການອາ້ ງຫຼັກຖານທຸ່ ີມາເປັນສຸ່ ິງສາຄນັ ຫຼາຍສາລັບການຂຽນລາຍງານ. ເພາະສະນນັ້ ນກັ ຮຽນຈາເປັນຕອ້ ງເຂາົ້ ໃຈຫກຼັ ການປະຕບິ ດັ , ວທິ ຈີ ດົ ບນັ ທກຶ ແລະ ຮູບແບບຕຸ່ າງໆ. ຕວົ ຢຸ່ າງ ລາຍງານແບບຈດົ ໝາຍ ທຸ່ ໂີ ຮງແຮມ ພູສີ ຫວຼ ງພະບາງ ວນັ ທຸ່ ີ 20/10/1999 ຮຽນທຸ່ ານຜູອ້ ານວຍການ ຕາມຄາສຸ່ ງັ ຂອງທຸ່ ານໃຫຂ້ າ້ ພະເຈາົ້ ໄປສາຫຼວດຊຸ່ ອງທາງ ເພຸ່ ອດາເນນີ ການຄາ້ ຜາ້ ໄໝ ແລະ ຜະ ລດິ ຕະພນັ ໄໝ ມອ້ ນລາວໃນແຂວງຜງົ້ ສາລ,ີ ຫຼວງນາ້ ທາ, ຫຼວງພະບາງ ແລະ ແຂວງອດມົ ໄຊນນັ້ , ຂາ້ ພະເຈາົ້ ຂສະເໜລີ າຍງານຂນັ້ ຕນົ້ ໃຫຊ້ າບດຸ່ ງັ ນ:ີ້ ແຂວງຜງົ້ ສາລີ ມຮີ າ້ ນຄາ້ ຜາ້ ໄໝຢຸ່ ູ ແຕຸ່ ເປັນຮາ້ ນຄາ້ ນອ້ ຍ, ຄວາມຕອ້ ງການສນິ ຄາ້ ມໜີ ອ້ ຍ. ເນຸ່ ອງຈາກວຸ່ າຊາວ ເມອງບຸ່ ຄຸ່ ອຍແຕຸ່ ງຕວົ , ນກັ ທຸ່ ອງທຸ່ ຽວບຸ່ ຄຸ່ ອຍມາ ເພາະອາກາດໜາວແກຸ່ ຍາວໂອກາດທຸ່ ຈີ ະໃຊຜ້ າ້ ໄໝມໜີ ອ້ ຍ. ດຸ່ ງັ ນນັ້ , ຈຸ່ ງຶ ບຸ່ ສມົ ຄວນທຸ່ ຈີ ະດາເນນີ ກດິ ຈະການຢຸ່ ູບຸ່ ອນນ.ີ້ ແຂວງອດມົ ໄຊ ເນຸ່ ອງຈາກວຸ່ າເປັນເມອງທຸ່ ຊີ າຍແດນຕດິ ກບັ ປະເທດຈນີ ເຊຸ່ ງິ ເປັນທາງຜຸ່ ານໄປສຸ່ ູບນັ ດາແຂວງ ທາງພາກເໜອ ແລະ ປະເທດຈນີ , ອາກາດບຸ່ ໜາວປານໃດ, ມກີ ານດາເນນີ ການຄາ້ ຜາ້ ໄໝມອ້ ນພປະມານ ອາດຈະເໝາະ ແກຸ່ ການລງົ ທນຶ ແຕຸ່ ຄາດວຸ່ າຈະໃຊເ້ ວລານານຈຸ່ ງຶ ຈະໄດທ້ ນຶ ຄນ. ແຂວງຫຼວງພະບາງມຄີ ນົ ແຕຸ່ ງຕວົ ຫຼາຍ ເພາະເປັນເມອງອະນລກັ ມລະດກົ ໂລກ, ນກັ ທຸ່ ອງທຸ່ ຽວພາ ກນັ ຜຸ່ ານມາ ແລະ ພກັ ຫຼາຍ, ອາກາດໃນແຂວງຫວຼ ງພະບາງເໝາະສມົ ດ,ີ ມງີ ານບນປະເພນເີ ກອບຕະ ຫອຼ ດປີໂອກາດທຸ່ ຈີ ະນຸ່ ງຜາ້ ໄໝ 46 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ຈຸ່ ງຶ ມຫີ ຼາຍ. ນບັ ວຸ່ າເປັນເມອງສມົ ຄວນແກຸ່ ການລງົ ທນຶ . ສະຫຼບລວມແລວ້ ແຂວງຫຼວງພະບາງ, ອດມົ ໄຊ ເປັນບຸ່ ອນທຸ່ ສີ ມົ ຄວນແກຸ່ ການຂະຫຍາຍກດິ ຈະ ການການຄາ້ ຜາ້ ໄໝມອ້ ນ. ແຕຸ່ ແຂວງຫຼວງພະບາງຄວນພຈິ າລະນາດາເນນີ ການໂດຍໄວ ກຸ່ ອນຜູຄ້ າ້ ລາຍອຸ່ ນທຸ່ ຈີ ະເປີດກດິ ຈະການຄາ້ ຜາ້ ໄໝໃນເມອງນີ້ ຂສະແດງຄວາມນບັ ຖຢຸ່ າງສູງ ກດິ ຈະທີ 1: ຜູລ້ າຍງານ ປະທມພອນ ການລາຍງານປາກເປຸ່ ົາ ເວລາ 20 ນາທ.ີ ອປະກອນ ບດັ ຄາຖາມ ວທິ ດີ າເນນີ ກດິ ຈະກາ - ຄແູ ບຸ່ ງນກັ ຮຽນອອກເປັນກຸ່ ມຕາມຄວາມເໝາະສມົ ຈາກນນັ້ ວາງຄາຖາມຄ. 1. ນກັ ຮຽນຈຸ່ ງຶ ລາຍງານດວ້ ຍປາກເປຸ່ ົາໃນການອອກແຮງງານລວມຂອງຫອ້ ງໃນຕອນໃດໜຸ່ ງຶ . ຈາກນນັ້ ຕາງຫນາແຕຸ່ ລະກຸ່ ມຂນຶ້ ລາຍງານ. - ໃຫກ້ ຸ່ ມອຸ່ ນປະກອບເພຸ່ ມີ . - ຄູຍອ້ ງຍຊມົ ເຊຍີ ກຸ່ ມທຸ່ ລີ າຍງານໄດດ້ ີ ແລະ ແນະນາເພຸ່ ມີ ເຕມີ ໃຫແ້ ກຸ່ ກຸ່ ມບຸ່ ທນັ ໄດດ້ ພີ ອ້ ມທງັ ໃຫຄ້ ະ ແນນແຕຸ່ ລະ ກຸ່ ມ. ກດິ ຈະກາທີ 2: ເຝິກປະຕບິ ດັ ຂຽນບດົ ລາຍງານ ເວລາ 50 ນາທ.ີ ອປະກອນ ບດົ ຕວົ ຢຸ່ າງຕາລາສອນ. ວທິ ດີ າເນນີ ກດິ ຈະກາ - ແບຸ່ ງນກັ ຮຽນອອກເປັນກຸ່ ມຕາມຄວາມເໝາະສມົ . - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນແຕຸ່ ລະກຸ່ ມຂຽນບດົ ລາຍງານ ໂດຍເລອກເອາົ ຫວົ ຂຕ້ າມໃຈ (ຖາ້ ນກັ ຮຽນເລອກບຸ່ ໄດຄ້ ູຕອ້ ງໄດໃ້ ຫ້ ຫວົ ຂ)້ . - ຄູຕດິ ຕາມການຂຽນຂອງນກັ ຮຽນພອ້ ມທງັ ແນະນາຕຸ່ ມ. - ຕາງໜາ້ ກຸ່ ມຂນຶ້ ອຸ່ ານບດົ ສຸ່ ູໝຸ່ ຟູ ັງ. - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນກຸ່ ມອຸ່ ນປະກອບຄາເຫນັ . - ຄູຢາຍບດົ ຕວົ ຢຸ່ າງໃຫແ້ ຕຸ່ ລະກຸ່ ມເພຸ່ ອສມົ ທຽບໃສຸ່ ບດົ ຂຽນຂອງຕນົ . - ຄແູ ນະນາຕຸ່ ມກຸ່ ຽວກບັ ການຂຽນຂອງນກັ ຮຽນ. 2.4 ກດິ ຈະກາການຂຽນບດົ ສນົ ທະນາ (ບດົ ບນັ ທກຶ ) ການບນັ ທກຶ ເນອ້ ໃນສາຄນັ ແລະ ບນັ ທກຶ ຫຍເ້ ປັນການຂຽນຕວົ ຈງິ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ທຸ່ ຈີ າເປັນຕອ້ ງໃຊຢ້ ຸ່ ູສະເ ໝີ ເຊຸ່ ນັ ຈະເປັນການຮຽນ - ການສອນ, ການປະຊມສາມະນາ, ການຄນົ້ ຄວາ້ ອາ້ ງອງີ , ການເວາົ້ ໃນໂອກາດຕຸ່ າງໆ, ການ ຟັງ, ອະພປິ າຍສນົ ທະນາ, ການອຸ່ ານໜງັ ສບຸ່ ວຸ່ າຈະເປັນວຊິ າການ ຫຼ ວຸ່ າສາ ລະຄະດກີ ຄ ສລິ ະປະບນັ ເທງິ . ເຮາົ ຕອ້ ງ ບນັ ທກຶ ເນອ້ ໃນທຸ່ ສີ າຄນັ ແລະ ບນັ ທກຶ ຫຍສ້ ຸ່ ງິ ທຸ່ ໜີ າ້ ສນົ ໃຈເອາົ ໄວ້ ເພຸ່ ອເປັນການທບົ ທວນ ແລະ ປອ້ ງກນັ ຄວາມຫງຼົ ລມ. 2.4.1 ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງບດົ ບນັ ທກຶ ກ. ຄວາມໝາຍຂອງບດົ ບນັ ທກຶ 47 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ບດົ ບນັ ທກຶ ແມຸ່ ນບດົ ແຕຸ່ ງປະເພດໜຸ່ ງຶ ເຊຸ່ ງິ ໃຊບ້ ນັ ທກຶ ວຽກງານ ຫຼ ເຫດການຕຸ່ າງໆໃນຊວີ ດິ ປະຈາ ວນັ , ບນັ ທກຶ ການເຄຸ່ ອນໄຫວຂອງບກຄນົ ຫຼ ເຫດການທາງປະຫວດັ ສາດ ແລະ ອຸ່ ນໆ. ຂ. ຄວາມສາຄນັ ຂອງບດົ ບນັ ທກຶ ບດົ ບນັ ທກຶ ມຄີ ວາມສາຄນັ ຫຼາຍຕຸ່ ການດາລງົ ຊວີ ດິ ຂອງຄນົ ເຮາົ ເປັນຕນົ້ ແມຸ່ ນຊຸ່ ວຍໃນການກນັ ຫຼົງລມ, ມີ ຄວາມຊານຊິ ານານຕຸ່ ການເຮດັ ວຽກ, ຮູຂ້ ມ້ ນູ ປີກຍຸ່ ອຍລະອຽດເມຸ່ ອປະກອບເຂາົ້ ໃນບດົ ຂຽນ. ບດົ ບນັ ທກຶ ຍງັ ສາມາດເປັນ ຂມ້ ູນຫຼກັ ຖານຄບົ ຖວ້ ນ, ຊດັ ເຈນພາວະວໄິ ສ, ເມຸ່ ອເວລາຕອ້ ງການກມບີ ດົ ບນັ ທກຶ ຈຸ່ ງິ ຮູໄ້ ດວ້ ຽກງານນນັ້ ໄດເ້ ກດີ ຂນຶ້ ແນວໃດ. ບດົ ບນັ ທກຶ ໃນປັດຈບນັ ນຈີ້ ະເປັນປະຫວດັ ສາດໃນອະນາຄດົ . 2.4.2 ວທິ ີ ແລະ ຫຼກັ ການຂຽນບນັ ທກຶ ກ. ວທິ ຂີ ຽນບນັ ທກຶ ຢາກຈດົ ບນັ ທກຶ ໄດດ້ ີ ພວກເຮາົ ຕອ້ ງຮູວ້ ທິ ກີ ານຈດົ ບນັ ທກຶ ເຊຸ່ ງິ ມີ 3 ວທິ ີ ຄ:  ບນັ ທກຶ ຢຸ່ າງລະອຽດ: ແມຸ່ ນການບນັ ທກຶ ໃຫຄ້ ບົ ທກຢຸ່ າງທຸ່ ີໄດຮ້ ູ,້ ໄດເ້ ຫນັ , ໄດຍ້ ນິ ຫຼ ໄດຟ້ ັງມາ. ຖາ້ ວຸ່ າເປັນການ ບນັ ທກຶ ຈາກຄາເວາົ້ ກແມຸ່ ນການບນັ ທກຶ ລະອຽດຈາກຄາເວາົ້ ນນັ້ ເອງ.  ບນັ ທກຶ ຫຍ:້ ແມຸ່ ນການບນັ ທກຶ ທຸ່ ບີ ຸ່ ລະອຽດຈາກທກຄາເວາົ້ ເລອກບນັ ທກຶ ສະເພາະໃຈຄວາມສາຄນັ ຂອງເລຸ່ ອງເປັນ ທານອງດຽວກນັ ກບັ ການບນັ ທກຶ ຫຍເ້ ນອ້ ຄວາມນນັ້ ເອງ.  ບນັ ທກຶ ບາງສຸ່ ວນ: ອາດຈະເປັນການຈດົ ຢຸ່ າງລະອຽດ ຫຼ ບນັ ທກຶ ຫຍກ້ ໄດ,້ ແຕຸ່ ວຸ່ າເລອກຈດົ ສະເພາະບາງຂຄ້ ວາມ, ບາງເລຸ່ ອງ ຫຼ ບາງຕອນທຸ່ ເີ ຫນັ ວຸ່ າສາຄນັ ຈາເປັນຕອ້ ງບນັ ທກຶ ໄວ.້ ໃນການປະຊມອາດບນັ ທກຶ ສະເພາະມະຕຂິ ອງກອງ ປະຊມ, ໃນການບນັ ລະຍາຍອາດບນັ ທກຶ ສະເພາະຫວົ ຂຂ້ ນຶ້ ກບັ ຄວາມສາຄນັ ຂອງເລຸ່ ອງ ແລະ ການຈະນາໄປໃຊສ້ ຸ່ ງິ ທຸ່ ີ ກຸ່ າວມາຂາ້ ງເທງິ . ຂ. ຫຼກັ ການຂຽນບນັ ທກຶ - ເລອກໃຊວ້ ທິ ກີ ານຈດົ ບນັ ທກຶ ຕາມຄວາມສາຄນັ ຂອງເລຸ່ ອງ ແລະ ຄວາມມຸ່ ງໝາຍທຸ່ ຈີ ະນາໄປໃຊ.້ - ເນອ້ ໃນທຸ່ ີຈະເປັນວຊິ າການ, ຂຕ້ ກົ ລງົ , (ຈານວນເງນິ , ຈານວນສະຖິຕຕິ ຸ່ າງໆ) ວນັ , ເດອນ ປີ, ສະ ຖານທຸ່ ີທຸ່ ີ ກຸ່ ຽວຂອ້ ງກບັ ບກຄນົ ຄວນຈດົ ໄວໃ້ ຫລ້ ະອຽດ. ເນອ້ ໃນທຸ່ ເີ ປັນຄວາມຄດິ ເຫນັ , ເຫດຜນົ ຫຼ ການຍກົ ຕວົ ຢຸ່ າງເປັນ ເລຸ່ ອງ ຫຼ ເປັນເຫດການຄວນບນັ ທກຶ ຫຍ້ ເວນັ້ ແຕຸ່ ມຄີ ວາມສາຄນັ ຢຸ່ າງຍຸ່ ງິ ຈຸ່ ງິ ຄວນຈດົ ໄວໃ້ ຫລ້ ະອຽດ. - ຈດົ ໂດຍໃຊສ້ ານວນພາສາທຸ່ ກີ ະທດັ ຮດັ ເຖງິ ແມຸ່ ນຈະຈດົ ຢຸ່ າງລະອຽດກຕາມຕອ້ ງຕດັ ຄວາມຟມເຟອຍອອກ ເຊຸ່ ນັ ເອ,ີ ອາ້ ໆ ກບຸ່ ຄວນຈດົ . ການກຸ່ າວທກັ ທາຍຜູຟ້ ັງ, ອາລາພະບດົ , ການກຸ່ າວສຸ່ ງົ ທາ້ ຍຈະບນັ ທກຶ ຫຼ ບຸ່ ຈດົ ກໄດ້ ຖາ້ ວຸ່ າຈດົ ກຄວນຈດົ ແບບຫຍ້ ເຊຸ່ ນັ ປະທານກຸ່ າວເປີດກອງປະຊມ ກຸ່ າວປິດກອງປະຊມ ເວນັ້ ແຕຸ່ ກລະນຖີ ອດ ຈາກເທບັ ບນັ ທກຶ ສຽງ ແລະ ກລະນທີ ຸ່ ຈີ າເປັນ. - ການຈດົ ບັນທຶກຄັງ້ ໜຸ່ ຶງໆ ບຸ່ ຈາເປັນໃຊວ້ ທິ ີຈດົ ບັນທຶກພຽງແບບດຽວສະເໝີໄປ ຄວນໃຊຫ້ ຼາຍແບບຕາມ ລກັ ສະນະເນອ້ ໃນຄວາມສາຄນັ , ຄວາມຈາເປັນ ແລະ ການຈະນາໄປໃຊ້ ຫຼ ປະເພດຂອງການບນັ ຍາຍ. ຈາກ ຫຼກັ ການຂອງການຈດົ ບນັ ທກຶ ດຸ່ ງັ ກຸ່ າວມາຂາ້ ງເທງິ ຈະເຫນັ ໄດວ້ ຸ່ າ ການບນັ ທກຶ ຈະເປັນແບບໃດກຸ່ ຕາມແມຸ່ ນໃຊວ້ ທິ ີ ການ ແລະ ຫກຼັ ການດຸ່ ງັ ກຸ່ າວມານທີ້ ງັ ໝດົ ເວນັ້ ແຕຸ່ ຮູບແບບການບນັ ທກຶ ເຊຸ່ ງິ ແຕກຕຸ່ າງກນັ ອອກໄປ. 2.4.3 ຮູບແບບການຂຽນບນັ ທກຶ ກ. ຂຽນບນັ ທກຶ ແບບບຸ່ ເປັນທາງການ ການຈດົ ບນັ ທກຶ ແບບນີ້ ຈະຄາ້ ຍຄກບັ ຈດົ ໝາຍ ເຊຸ່ ນັ ມຄີ າຂນຶ້ ຕນົ້ , ມເີ ນອ້ ເລຸ່ ອງ, ມຄີ າລງົ ທາ້ ຍ ແລະ ມຊີ ຸ່ ຜູ ້ 48 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ຂຽນ. ເຮາົ ສາມາດໃຊກ້ ານຂຽນບນົ ທກຶ ແບບນີ້ ໃນກລະນຕີ ອ້ ງການແຈງ້ ຂຄ້ ວາມສນັ້ ໆໃຫຜ້ ູທ້ ຸ່ ເີ ຮາົ ຕອ້ ງການຕດິ ຕຸ່ ຮູເ້ ລຸ່ ອງ ໂດຍໄວ ເຊຸ່ ນັ ການບນັ ທກຶ ແຈງ້ ໃຫອ້ າຈານຮູ.້ ການບນັ ທກຶ ນດັ ໝາຍກບັ ໝຸ່ ູ ຫຼ ການບນັ ທກຶ ຂຄ້ ວາມຈາກໂທລະສລັ ເປັນ ຕນົ້ . ຕວົ ຢຸ່ າງ ການບນັ ທກຶ ແຈງ້ ຂຄ້ ວາມນດັ ໝາຍ ຮຽນ ອາຈານ…………………ທຸ່ ເີ ຄາົ ລບົ ແລະ ນບັ ຖ. ນອ້ ງຂລບົ ກວນເວລາຂອງອາຈານ ເພຸ່ ອເປິກສາກຸ່ ຽວກບັ ການລງົ ເຝິກຫດັ ໃນວນັ ທີ 1 ເດອນ 2 1995, ເວລາ 8 ໂມງ 30 ນາທີ ທຸ່ ຫີ ອ້ ງການພກັ ຂອວອາຈານເອງ ດວ້ ຍຄວາມເຄາົ ລບົ ນາງເມດຕາ ວນັ ທີ 30 ເດອນ 1 1995 ຂ. ການຂຽນບນັ ທກຶ ແບບເປັນທາງການ ການຂຽນບນັ ທກຶ ຕດິ ຕຸ່ ກບັ ພາກສຸ່ ວນລດັ ຖະການ ເຊຸ່ ງິ ມລີ າຍລະອຽດດຸ່ ງັ ຕຸ່ ໄປນ:ີ້ - ພາກສຸ່ ວນລດັ ຖະການ ຫຼ ໜຸ່ ວຍງານທຸ່ ອີ ອກໜງັ ສ… - ທຸ່ ,ີ ວນັ ທ,ີ ປີ ທຸ່ ອີ ອກໜງັ ສ… - ເລຸ່ ອງໃຫຫ້ ຍເ້ ປັນໃຈຄວາມທຸ່ ສີ ນັ້ ທຸ່ ສີ ດ. - ຄາຂນຶ້ ຕນົ້ ໃຊຕ້ າມຖານະຜູຮ້ ບັ ໜງັ ສ. - ການລງົ ທາ້ ຍບຸ່ ຕອ້ ງໃຊຄ້ າລງົ ທາ້ ຍໃດໆ ຈະຈບົ ລງົ ດວ້ ຍການຂຽນຊຸ່ ແລະ ຕາແໜຸ່ ງ. ຕວົ ຢຸ່ າງ ບນັ ທກຶ ຂຄ້ ວາມ ພາກສຸ່ ວນລດັ ຖະການ ຄະນະສກຶ ສາສາດ ທຸ່ ີ ມຊ, ວນັ ທີ ເຖງິ ອາຈານ, ພະນງັ ການທກທຸ່ ານ ເລຸ່ ອງ ເຂາົ້ ຮຸ່ ວມຟັງປະຖະກະຖາສອງວນັ ປະຫວດັ ສາດສາຍພວົ ພນັ ແບບພເິ ສດ ສອງຊາດ ລາວ-ຫວຽດນາມ. ເນຸ່ ອງໃນໂອກາດວນັ ສະເຫຼມີ ສະຫຼອງສອງວນັ ປະຫວດັ ສາດ ສາຍພວົ ພນັ ແບບພເິ ສດສອງຊາດລາວ-ຫວຽດ ນາມ ທຸ່ ຈີ ະມາເຖິງຄ: ວນັ ເຊນັ ສນັ ຍາສນົ ທສິ ນັ ຍາມດິ ຕະພາບລາວ-ຫວຽດນາມ ຄບົ ຮອບ 30 ປີ 18/7/1997-18/7/ 2007 ແລະ ວນັ ສາ້ ງຕງັ້ ສາຍພວົ ພນັ ການທດູ ລາວ-ຫວຽດນາມ ຄບົ ຮອບ 45 ປີ 5/9/1962-5/9/2007 ເຊຸ່ ງິ ຄະນະ ສກຶ ສາສາດຈະໄດຈ້ ດັ ຂນຶ້ ທຸ່ ສີ ູນເຝິກອບົ ຮມົ ຜູບ້ ລຫິ ານການສກຶ ສາ ໃນວນັ ທີ 16/6/2007, ເວລາ 13 ໂມງ 30 ນາທ.ີ ດຸ່ ງັ ນນັ້ , ຈຸ່ ງິ ຂເຊນີ ອາຈານ, ພະນກັ ງານທກທຸ່ ານເຂາົ້ ຮຸ່ ວມຕາມວນັ ເວລາແຈງ້ ມານ.ີ້ ຫວົ ຫນາ້ ຫອ້ ງການສງັ ລວມ ຈນັ ຖະໜອມ ກດິ ຈະກາ ຈາແນກບດົ ບນັ ທກຶ 49 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ວທິ ສີ ອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ສາຍຄປູ ະຖມົ ອປະກອນ ເຈຍ້ , ບກິ , ສະກອັ ດ (ນກັ ຮຽນກມ້ ຕນົ ເອງ) ວທິ ດີ າເນນີ ກດິ ຈະກາ - ຄູກະກຽມບດົ ບນັ ທກຶ ທຸ່ ເີ ປັນທາງການ ແລະ ບຸ່ ເປັນທາງການ. - ແບຸ່ ງນກັ ຮຽນອອກເປັນກຸ່ ມ ກຸ່ ມລະ 4 - 5 ຄນົ . - ຄຢູ າຍບດົ ບນັ ທກຶ ທຸ່ ກີ ະກຽມໄວນ້ ນັ້ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນແຕຸ່ ລະກຸ່ ມ. - ແນະນາໃຫນ້ ກັ ຮຽນຈາແນກບດົ ບນັ ທກຶ ວຸ່ າອນັ ໃດແມຸ່ ນບດົ ບນັ ທກຶ ທາງການ ແລະ ບດົ ໃດແມຸ່ ນບດົ ບນັ ທກຶ ທຸ່ ບີ ຸ່ ເປັນທາງການ. - ຄແູ ບຸ່ ງກະດານອອກເປັນສອງສຸ່ ວນແລວ້ ຂຽນບດົ ບນັ ທກຶ ທຸ່ ເີ ປັນທາງການ ແລະ ບຸ່ ເປັນທາງການໃສຸ່ ຫຼ ຈະຂຽນ ໃສຸ່ ເຈຍ້ ແຜຸ່ ນອ້ ຍຕດິ ໃສຸ່ ກໄດ.້ - ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂນຶ້ ໄປຂຽນສຸ່ ງິ ທຸ່ ກີ ຸ່ ມຂອງຕນົ ເອງຈາແນກໄດໃ້ ສຸ່ ແຕຸ່ ລະຫອ້ ງຂດີ . - ຄູ ແລະ ນກັ ຮຽນພອ້ ມກນັ ສງັ ເກດ, ສນົ ທະນາແລກປຸ່ ຽນຄາເຫນັ ເຊຸ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ . - ຄສູ ະຫບຼ ຄນເພຸ່ ອຄວາມເປັນເອກະພາບ. 2.4.4 ປະເພດຂອງບດົ ບນັ ທກຶ ບດົ ບນັ ທກຶ ລວມມຫີ ຼາຍປະເພດ ເຊຸ່ ນັ ບນັ ທກຶ ຈາກການຟັງ, ບນັ ທກຶ ຈາກການອຸ່ ານ, ບນັ ທກຶ ຫວນຄນ, ບນັ ທກຶ ກອງປະຊມ, ບນັ ທກຶ ຫຍ.້ .. ກ. ບນັ ທກຶ ຈາກການຟັງ ການບນັ ທກຶ ເນອ້ ໃນສາຄນັ ຈາກການຟັງໄດດ້ ພີ ຽງໃດນນັ້ ມນັ ຂນຶ້ ກບັ ຄວາມສາມາດໃນການຟັງຂອງຜູບ້ ນັ ທກຶ , ຄວາມສາມາດໃນການຟັງຈະພດັ ທະນາໄດ້ ໂດຍອາໄສການຮຽນຮູ,້ ການສງັ ເກດ, ການເຝິກຝົນ ແລະ ການປັບປງເຊຸ່ ນັ ດຽວກບັ ການເຝິກທກັ ສະດາ້ ນພາສາ. ໃນການຟັງເພຸ່ ອກາເນອ້ ໃນທຸ່ ສີ າຄນັ ໄດຕ້ ອ້ ງມສີ ະມາທິ ໃຊຄ້ ວາມຄດິ ພຈິ າລະນາໃນເລຸ່ ອງທຸ່ ຟີ ັງມເີ ນອ້ ໃນສາຄນັ ຫຍງັ ແດຸ່ , ພະຍາຍາມຫາເຫດຜນົ ມາໂຕແ້ ຍງ້ ເພຸ່ ອຈະເສມີ ສາ້ ງແນວຄດິ ແລະ ຈນິ ຕະນາ ການ ແລວ້ ບນັ ທກຶ ເນອ້ ໃນທຸ່ ີ ສາຄນັ ເອາົ ໄວ.້ ເວລາຟັງການບນັ ລະຍາການເວາົ້ ຕຸ່ າງໆ ຜູຟ້ ັງຍຸ່ ອມບຸ່ ສາມາດບນັ ທກຶ ຄາເວາົ້ ຂອງຜູເ້ ວາົ້ ໄດໝ້ ດົ ທກຄາ. ດຸ່ ງັ ນນັ້ , ຕອ້ ງຮູເ້ ລອກແຕຸ່ ບນັ ຫາສາຄນັ ສາມາດແຍກໃຈຄວາມສາ ຄນັ ອອກເປັນສຸ່ ວນໆ, ອນັ ໃດຄວນບນັ ທກຶ ແລະ ອນັ ໃດເປັນສຸ່ ວນຂະຫຍາຍຂຄ້ ວາມເທຸ່ າົ ນນັ້ . ຈາກນນັ້ , ຕອ້ ງໃຊຕ້ ວົ ຫຍເ້ ພຸ່ ອປະຢັດເວລາໃນການບນັ ທກຶ , ຕວົ ຫຍທ້ ຸ່ ຈີ ະໃຊ້ ນນັ້ ຕອ້ ງເປັນລະບບົ ຂອງຕນົ ເອງທຸ່ ສີ າ້ ງຂນຶ້ ຫຼ ລະບບົ ເອກະພາບທຸ່ ມີ ຜີ ູສ້ າ້ ງໄວແ້ ລວ້ ເຊຸ່ ນັ ພ/ງ ແທນໃຫພ້ ະນກັ ງານ; ສ.ສ ແທນໃຫກ້ ະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ; ສ.ພ.ຄ.ຜ ແທນໃຫສ້ ູນພດັ ທະນາຄູ ແລະ ຜູບ້ ຫານການສກຶ ສາ; ວ.ຄ.ປ ແທນໃຫ້ ວທິ ະຍາໄລຄູປາກເຊ, ວ.ຄ.ຫ.ຼ ບ ແທນໃຫວ້ ທິ ະຍາໄລຄູ ຫວຼ ງພະບາງ; ວ.ຄ.ສ ແທນໃຫວ້ ທິ ະຍາໄລຄູສະຫວນັ ນະເຂດ; ວ.ຄ.ຂ ແທນໃຫວ້ ທິ ະຍາໄລຄູຄງັ ໄຂ ແລະ ວ.ຄ.ກ ແທນໃຫວ້ ທິ ະຍາໄລຄູບາ້ ນເກນິ . ຕວົ ຢຸ່ າງ ການຈດົ ບນັ ທກຶ ຈາກການຟັງ. ຂຄ້ ວາມທຸ່ ີໄດຟ້ ັງຕຸ່ ໄປນີ້ ທຸ່ ານຈະໄດຟ້ ັງບົດແຈງ້ ການຂອງພະແນກຖະແຫຼງຂຸ່ າວ ແລະ ວັດທະນະທາ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ເຊຸ່ ງິ ໄດແ້ ຈງ້ ການໄວໃ້ ນໜງັ ສພມິ ວຽງຈນັ ໃໝຸ່ ສະບບັ ວນັ ທີ 20/6/1996. ເລຸ່ ອງ ໃຫຄ້ ະນະວງົ ດນົ ຕີ ແລະ ສລິ ະປະສະໝກັ ຫຼນິ້ ທຸ່ ຂີ ນຶ້ ທະບຽນຢຸ່ ູພະແນກຖະແຫຼງຂຸ່ າວ ແລະ ວດັ ທະນະ ທານະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ເຂາົ້ ຮຸ່ ວມປະຊມຢຸ່ ູຫອ້ ງປະຊມຊນັ້ ສອງຂອງພະແນກຖະແຫຼງຂຸ່ າວວດັ ທະນະທາ ນະຄອນ 50 ຮຽບຮຽໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ