เอกสารวิชาการเพื่อสนับสนุนการพิจารณาร่าง พรบ.งบประมาณฯ ปี 2566

วิเคราะห์ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 คานา คณะรฐั มนตรี ได้มีมตเิ มอ่ื วนั ท่ี 17 พฤษภาคม 2565 เห็นชอบร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่าย ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 และเอกสารประกอบงบประมาณ โดยมีวงเงนิ งบประมาณทงั้ ส้นิ 3,185,000 ล้านบาท ซ่ึงนายกรัฐมนตรีได้นาเสนองบประมาณรายจ่ายประจาปีต่อรัฐสภา ประธานสภาผู้แทนราษฏร จึงได้มี คาส่ังนัดประชมุ สภาผู้แทนราษฏร ชดุ ที่ 25 ปีที่ 4 ครง้ั ที่ 4 (สมยั สามัญประจาปีคร้งั ที่หนึ่ง) เปน็ พเิ ศษ วนั อังคารที่ 31 พฤษภาคม 2565 ครั้งที่ 5 (สมัยสามญั ประจาปีคร้ังที่หน่ึง) เป็นพิเศษ วนั พธุ ที่ 1 มถิ นุ ายน 2565 และครง้ั ที่ 6 (สมัยสามัญประจาปีครั้งทีห่ น่ึง) เป็นพิเศษ วันพฤหสั บดีท่ี 2 มถิ นุ ายน 2565 โดยกาหนดระเบยี บวาระการประชุม เพ่อื พิจารณาร่างพระราชบญั ญัตงิ บประมาณรายจา่ ยประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 สานักงบประมาณของรัฐสภา ได้จัดทาเอกสารวิชาการ “วิเคราะห์ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณ รายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566” โดยมสี าระสาคัญประกอบด้วยภาวะเศรษฐกิจมหภาคและแนวโน้ม ทางการคลัง รวมถึงปจั จยั ทางเศรษฐกจิ การคลัง ได้แก่ ภาวะเงินเฟ้อสูงท่ัวโลก อตั ราดอกเบ้ียขาข้ึนในประเทศ พัฒนาแล้ว ปัญหาภูมิรัฐศาสตร์ระหว่างประเทศ โครงสร้างเศรษฐกิจไทยและการดาเนินนโยบายการคลัง หลังยุค COVID-19 การพัฒนาเงินบาทดิจิทัลในประเทศไทย สถานะทางการเงินของวิสาหกิจขนาดใหญ่ รายจ่ายบุคลากรภาครัฐ และการผูกพันงบประมาณข้ามปี รวมทั้งนโยบายการจัดทางบประมาณรายจ่าย ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ในมิติต่าง ๆ การรักษากรอบวินัยการเงินการคลังของรัฐ การวิเคราะห์ รายงานการเงนิ รวมภาครฐั และประสทิ ธิภาพการเบิกจ่ายงบประมาณที่ผา่ นมา สานักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร โดยสานักงบประมาณของรัฐสภา หวังเป็นอย่างย่ิงว่าเอกสาร วิชาการฉบับน้ี จะเป็นประโยชน์ในการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ของฝ่ายนิติบัญญัติ ได้แก่ สภาผู้แทนราษฎร วุฒิสภา คณะกรรมาธิการฯ คณะอนุกรรมาธิการฯ สว่ นราชการ และประชาชนผูส้ นใจโดยทัว่ ไป สานกั งบประมาณของรฐั สภา พฤษภาคม 2565 สานกั งานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร -ก- สานักงบประมาณของรฐั สภา

วเิ คราะหร์ ่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 บทสรปุ ผ้บู รหิ าร สานักงบประมาณของรัฐสภา (Parliamentary Budget Office, PBO) ได้จัดทา “รายงานวิเคราะห์ ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566” เพ่ือเป็นข้อมูลสนับสนุนฝ่าย นิติบัญญัติในการพิจารณาอนุมัติร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 โดยสรปุ สาระสาคัญไดด้ ังน้ี 1. ภาวะเศรษฐกิจไทยท่ีผ่านมาได้รับผลกระทบจากการแพร่ระบาด COVID-19 อย่างหนัก โดย เศรษฐกิจหดตัว อย่างมากในปี 2563 ก่อนกลับมาฟื้นตัวในระดับหนึ่งในปี 2564 ภาวะเศรษฐกิจด้านอุปสงค์ หรือความต้องการใช้จ่ายเร่ิมฟื้นตัวในด้านการลงทุนภาคเอกชนและการส่งออกสินค้าไปยังต่างประเทศ อย่างไรกต็ าม การอปุ โภคบริโภคของภาคครวั เรือนยังคงชะลอตวั การผลติ สินค้าและบรกิ ารในภาคบรกิ ารยงั คง ปรับลดลง และจานวนนักท่องเท่ียวต่างประเทศท่ีเดินทางมายังประเทศไทยยังคงไม่ฟ้ืนตัว ค่าเงินบาท มีการแข็งค่าข้ึนเล็กน้อย และการเกินดุลบัญชีเดินสะพัดลดลงอย่างต่อเน่ืองนับตั้งแต่มีการแพร่ระบาด COVID-19 ส่งผลให้ประชาชนประสบปัญหาค่าครองชีพ ภาระหนี้ครัวเรือนเพ่ิมสูงข้ึน อัตราการว่างงานอยู่ใน ระดับสูง และ SMEs มีสัดส่วน NPLs ต่อสินเชื่อจากธนาคารพาณิชย์เพิ่มข้ึนอย่างต่อเน่ืองนับต้ังแต่มีการแพร่ ระบาด COVID-19 2. แนวโน้มทางการคลัง สืบเนื่องมาจากการเบิกจ่ายท่ีมักไม่สามารถเบิกจ่ายได้ตามเป้าประสงค์ที่ กาหนดไว้ โดยเฉพาะอย่างย่ิง รายจ่ายลงทุนที่มีอัตราการเบิกจ่ายอยู่ในระดับต่า ประกอบกับ การกู้เงินเพ่ือ ชดเชยการขาดดุลงบประมาณมีแนวโน้มสูงข้ึนอย่างต่อเน่ือง ประกอบกับการกู้เงินเพื่อแก้ไขและเยียวยา COVID-19 สง่ ผลใหส้ ดั สว่ นหนี้สาธารณะต่อ GDP ปรบั คา่ สงู ข้ึนมาก และอาจกระทบช่องว่างทางการคลัง (Fiscal Space) ของรัฐบาลในการก่อหนี้สาธารณะเพ่ือดาเนินนโยบายท่ีสาคัญจาเป็นเร่งด่วนหรือรับมือกับวิกฤติ เศรษฐกิจทีอ่ าจเกิดข้ึนในครัง้ ตอ่ ไป 3. ปัจจัยทางเศรษฐกิจการคลัง PBO ได้วิเคราะห์ปัจจัยทางเศรษฐกิจการคลัง ซึ่งมีปัจจัยสนับสนุน ได้แก่ ทุนสารองระหว่างประเทศท่ีอยู่ในระดับท่ีม่ันคง การพัฒนาเงินบาทดิจิทัลในไทย และความมั่นคงทางการเงิน ของวิสาหกจิ ขนาดใหญ่ แตค่ วรคานงึ ถึงข้อพึงระวังจากปจั จัย อัตราเงนิ เฟ้อทสี่ ูงขึน้ และอตั ราดอกเบี้ยนโยบาย อยู่ในระดบั ตา่ (คงอตั รารอ้ ยละ 0.5 ตง้ั แต่ปี 2563) อยา่ งไรกต็ าม ความเส่ยี งด้านโครงสรา้ งเศรษฐกิจไทย ยงั มี ปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ การแพร่ระบาด COVID-19 การท่องเท่ียวท่ีเน้นเชิงปริมาณ การพึ่งพาการส่งออกในภาค เศรษฐกิจเดิม (ยานยนต์ พลังงงาน และการท่องเท่ียว) ประชาชนขาดรายได้ และการเข้าสู่สังคมผู้สูงวัย ในส่วน ความเสีย่ งจากปจั จัยตา่ งประเทศ ประกอบดว้ ย ภาวะเงนิ เฟอ้ ทม่ี ีแนวโน้มสูงข้ึนท่ัวโลก ดอกเบ้ียขาขนึ้ ในประเทศ ที่พัฒนาแล้ว เงินลงทุนต่างชาติในประเทศลดลง (FDI) และปัญหาภูมิรัฐศาสตร์โลก ในส่วนข้อค้นพบความเสี่ยง ภาคการคลัง มีข้อค้นพบว่า รัฐบาลดาเนินนโยบายขาดดุลงบประมาณอย่างต่อเนื่องและมีแนวโน้มสูงข้ึน หนส้ี าธารณะสงู ข้ึนอย่างก้าวกระโดด ภาระผูกพันงบประมาณข้ามปีมแี นวโน้มเพิ่มขึ้น ขอ้ จากัดหนีส้ าธาณะต่อ GDP ท่ีสูง รายจ่ายบุคลากรภาครัฐคิดเป็นร้อยละ 40 ของวงเงินงบประมาณรายจ่ายประจาปี เศรษฐกิจนอก ระบบของไทยอยู่ในระดับท่ีสูง (ร้อยละ 41 ต่อ GDP) และผู้เสียภาษีมีจานวน 4 ล้านคน ในขณะที่กาลังแรงงาน ของไทยมีจานวน 39 ล้านคน (ปี 2562) สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -ข- สานักงบประมาณของรฐั สภา

วเิ คราะห์รา่ งพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 4. แนวทางการจัดทางบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 มีประเด็นที่รัฐบาลให้ ความสาคัญเพ่ิมขึ้นจากปีงบประมาณที่ผ่านมา ได้แก่ 1) การเสริมสร้างศักยภาพการถ่ายโอนภารกิจ ระดับ ท้องถ่ิน 2) การให้ความสาคัญต่อประชาชนให้มีคุณภาพชีวิตท่ีดีและลดความเหล่ือมล้า 3) การแก้ไขและ บรรเทาผลกระทบการแพร่ระบาด COVID-19 4) การสนับสนุนโครงการท่ีมีความสาคัญเร่งด่วนและมีความพร้อม 5) การปรับลด/ยกเลิกโครงการท่ีมีความสาคัญในระดับต่าหรือหมดความจาเป็น และ 6) การนาเงินนอก งบประมาณของหน่วยรับงบประมาณมาใช้เป็นลาดับแรก โดยแนวทางการจัดทางบประมาณดังกล่าวมี เป้าประสงค์การสร้างประสิทธิภาพและความคุ้มค่าในการใช้จ่ายงบประมาณและผลสัมฤทธิ์ในการบริหาร จัดการภาครฐั และสนบั สนนุ ให้เศรษฐกจิ ของประเทศมกี ารขยายตัวอย่างต่อเน่ือง 5. การจดั ทางบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 รัฐบาลไดด้ าเนินนโยบายงบประมาณ ขาดดุล โดยมีกรอบวงเงินรายจ่ายทั้งสิ้น 3,185,000 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 17.8 ต่อ GDP เพิ่มข้ึนจาก ปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 เป็นจานวน 85,000 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 2.7 โดยคาดว่าจะสามารถจัดเก็บ รายได้สุทธิ จานวน 2,490,000 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 13.9 ต่อ GDP และได้กาหนดกรอบวงเงินกู้เพ่ือ ชดเชยการขาดดุลงบประมาณเป็นจานวน 695,000 ล้านบาท หรอื คดิ เป็นร้อยละ 3.9 ตอ่ GDP โดยอยู่ภายใต้ กรอบวงเงินกู้สูงสุดตามพระราชบัญญัติการบริหารหนี้สาธารณะ พ.ศ. 2561 (ต้องไม่เกิน 717,000 ล้านบาท) ในส่วนโครงสร้างของงบประมาณรายจา่ ยประจาปี ประกอบด้วย 1) รายจา่ ยประจา เพมิ่ ขน้ึ คิดเปน็ ร้อยละ 1.0 2) รายจา่ ยลงทุน เพิม่ ขน้ึ คิดเป็นร้อยละ 13.6 3) รายจ่ายชาระคืนต้นเงินกู้ ได้จัดสรรเท่ากับปีงบประมาณก่อนหน้า 4) รายจ่ายเพ่อื ชดใช้เงนิ คงคลงั (ไมเ่ สนอขอตั้งงบประมาณ) และ 5) รายจ่ายเพื่อใชเ้ งนิ ทุนสารองจ่าย (ไมเ่ สนอ ขอต้งั งบประมาณ) 6. การวิเคราะหก์ ารจดั สรรงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ของ PBO 6.1 งบประมาณรายจา่ ยจาแนกตามยุทธศาสตร์ชาติ ยทุ ธศาสตรช์ าตปิ ระกอบด้วย 6 ยทุ ธศาสตร์ โดยเรียงลาดับตามสัดส่วนงบประมาณท่ีได้รับการจัดสรรฯ ซึ่งสะท้อนถึงการให้ความสาคัญต่อยุทธศาสตร์ ในด้านต่าง ๆ ดังนี้ (1) ยุทธศาสตร์ด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม คิดเป็นร้อยละ 23.9 (2) ยุทธศาสตร์ด้านการปรับสมดุลและพัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ คิดเป็นร้อยละ 20.7 (3) ยุทธศาสตร์ ด้านการพัฒนาและและเสริมสรา้ งศกั ยภาพทรพั ยากรมนุษย์ คิดเปน็ ร้อยละ 17.3 (4) ยุทธศาสตรด์ า้ นการสร้าง ขีดความสามารถในการแข่งขัน คิดเป็นร้อยละ 12.4 (5) ยุทธศาสตร์ด้านความมั่นคง คิดเป็นร้อยละ 9.3 (6) ยุทธศาสตร์ด้านการสร้างการเติบดตบนคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม คิดเป็นร้อยละ 3.9 และ (7) รายการค่าดาเนนิ การภาครฐั คดิ เปน็ ร้อยละ 12.6 6.2 งบประมาณรายจ่ายจาแนกตามกลุ่มรายจ่าย ประกอบด้วย 8 กลุ่ม ได้แก่ (1) รายจ่ายหน่วยรับ งบประมาณ (Function) คิดเป็นร้อยละ 34.2 (2) รายจ่ายบุคลากร คิดเป็นร้อยละ 24.2 (3) รายจ่ายงบกลาง คดิ เปน็ รอ้ ยละ 18.6 (4) รายจา่ ยชาระหนี้ภาครัฐ คดิ เป็นรอ้ ยละ 9.6 (5) รายจ่ายบูรณาการ คดิ เป็นรอ้ ยละ 6.9 (6) รายจ่ายทุนหมุนเวียน คิดเป็นร้อยละ 6.5 (7) รายจ่ายชดใช้เงินทุนสารองจ่าย (ไม่มีการต้ังงบฯ) และ (8) รายจา่ ยชดใช้เงินคงคลัง (ไม่มกี ารตัง้ งบฯ) สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร -ค- สานกั งบประมาณของรัฐสภา

วิเคราะห์รา่ งพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 6.3 งบประมาณรายจ่ายจาแนกตามประเภทงบรายจ่าย ประกอบด้วย 5 งบรายจ่าย ดังนี้ (1) งบบุคลากร จานวน 618,540 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 19.4 ของวงเงินงบประมาณฯ (2) งบดาเนินงาน จานวน 211,675 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 6.6 (3) งบลงทุนจานวน 492,340 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 15.5 (4) งบเงินอุดหนนุ จานวน 1,122,946 ลา้ นบาท คิดเป็นร้อยละ 35.3 และ (5) งบรายจา่ ยอืน่ จานวน 739,496 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 23.2 ท้ังน้ี จากข้อมูลข้างต้นพบวา่ งบเงินอุดหนนุ มีสัดสว่ นสูงสุด ซ่ึงส่วนใหญ่เป็นการ อุดหนุนให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น องค์การมหาชน ทุนหมุนเวียน หน่วยงานของรัฐสภา ศาล องค์กร อิสระ เป็นต้น และมีข้อสังเกตต่องบบุคลากรที่ได้รับการจัดสรร 19.4 ไม่อาจสะท้อนค่าใช้จ่ายบุคลากรภาครัฐ ทั้งหมดได้เนื่องจากมีการจัดสรรงบประมาณไว้ในงบประมาณรายจ่ายประเภทอ่ืน เช่น งบดาเนินงาน (ลูกจ้าง ตามสัญญาจ้าง) งบเงินอุดหนุน (บุคลากรองค์การมหาชน รัฐวิสาหกิจ หน่วยงานรัฐสภา ศาล และองค์กร อสิ ระ) 6.4 งบประมาณรายจ่ายจาแนกตามกระทรวง หากพิจารณาจากวงเงินงบประมาณรายจ่าย ประจาปี พบว่า ร้อยละ 54.4 ของวงเงินฯ จัดสรรให้กับ 5 กระทรวง/หน่วยงาน ได้แก่ (1) งบกลาง ร้อยละ 18.5 (2) กระทรวงศึกษาธิการ ร้อยละ 10.2 (3) กระทรวงมหาดไทย ร้อยละ 10.2 (4) กระทรวงการคลัง ร้อยละ 9.0 และ (5) รายจ่ายทุนหมุนเวียน ร้อยละ 6.5 ทั้งน้ี กระทรวง/หน่วยงานท่ีได้รับการจัดสรรเพิ่มขึ้น จากปีงบประมาณก่อนหน้าอยา่ งมนี ัยสาคัญ (เพิม่ ข้ึนมากกวา่ 10,000 ล้านบาท) ประกอบด้วย (1) รฐั วิสาหกิจ เพ่ิมขึ้น 35,124 ล้านบาท (2) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์เพ่ิมข้ึน 16,214 ล้านบาท (3) กระทรวงการคลัง เพิ่มข้ึน 11,627 ล้านบาท (4) รายจ่ายทุนหมุนเวียนเพิ่มข้ึน 11,615 ล้านบาท และ (5) กระทรวงมหาดไทย 10,065.8 ล้านบาท ตามลาดับ 6.5 งบประมาณแผนงานบูรณาการ (Agenda) ได้รับการจัดสรรงบประมาณภาพรวมแผนงาน บูรณาการเป็นจานวนทั้งสิ้น 218,477 ล้านบาท โดย PBO มีข้อค้นพบว่าการจัดสรรงบประมาณรายจ่าย แผนงานบรู ณาการท่เี ร่ิมต้นตัง้ แต่ปงี บประมาณ พ.ศ. 2560 จนถงึ ปีงบประมาณปัจจบุ นั มแี นวโนม้ ลดลง โดยใน ปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 ได้รับสัดส่วนการจัดสรรฯ คิดเป็นร้อยละ 30.9 ของวงเงินงบประมาณรายจ่าย ประจาปี โดยมีแผนงานบูรณาการจานวน 29 แผนงาน แต่ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ได้รับสัดส่วนการจัดสรรฯ คดิ เป็นร้อยละ 6.9 โดยมีแผนงานบูรณาการ จานวน 11 แผนงาน ซงึ่ สะทอ้ นถงึ การให้ความสาคัญในมิตบิ รู ณาการท่ี ลดลงของรัฐบาล อย่างไรก็ตาม รัฐบาลยังคงให้ความสาคัญอย่างต่อเน่ืองต่อแผนงานบูรณาการพัฒนาด้าน คมนาคมและระบบโลจิสติกส์ และแผนงานบริหารจัดการทรัพยากรน้า ซ่ึงได้รับสัดส่วนการจัดสรรคิดเป็น รอ้ ยละ 60.1 และ 24.8 ของวงเงนิ รวมแผนงานบูรณาการในปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 6.6 งบประมาณรายจ่ายในมิติพ้ืนที่ (Area) จังหวัดและกลุ่มจังหวัดได้รับการจัดสรร 21,727 ล้านบาทเพ่ิมขึ้น 4,316 ล้านหรือคิดเป็นร้อยละ 24.8 และคิดเป็นร้อยละ 0.7 ของวงเงินงบประมาณ ซึ่งเป็น การจัดสรรงบประมาณเพียงเท่าท่ีจาเป็นตามสภาพปัญหา และความสอดคล้องกับแนวทางการพัฒนาภาค และนโยบายของรัฐบาล เพื่อเติมเต็มช่องว่างหรือความขาดแคลนขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและ งบประมาณของกระทรวง/หน่วยงาน (Function) ที่จัดสรรลงพื้นท่ีจังหวัดและกลุ่มจังหวัด ประกอบกับ แนวโน้มงบประมาณจังหวดั และกลุ่มจงั หวัดได้รบั การจัดสรรที่ลดลง (ปี 2562 จานวน 27,579 ล้านบาท และ สานกั งานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร -ง- สานักงบประมาณของรัฐสภา

วิเคราะห์ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ปี 2566 จานวน 21,727 ล้านบาท) ทั้งน้ี PBO พบว่า รายจ่ายส่วนใหญ่ท่ีจังหวัดและกลุ่มจังหวัดได้รับจัดสรร เป็นโครงการขนาดใหญ่และมีวงเงินงบประมาณสูง ซ่ึงเน้นการก่อสร้างเข่ือนป้องกันตลิ่ง และการปรับปรุง/ ก่อสร้างทางและสะพานเป็นจานวนมาก อันเน่ืองมาจากเงื่อนไขในการจัดสรรฯ ที่ระบุให้ “รายจ่ายลงทุน: รายจ่ายประจามีสดั ส่วน 75:25” และ “ตอ้ งไมเ่ ปน็ โครงการขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถนิ่ ” ในส่วนรายได้ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ประกอบด้วย 1) รายได้ตามประมาณการ รายได้ที่ภาครัฐกาหนด จานวน 429,972 ล้านบาท เพ่ิมขึ้น 19,692 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 4.8 2) งบประมาณ รายจ่ายเป็นเงินอุดหนุน อปท. จานวน 307,111 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 9,331 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 3.1 ในส่วนการจัดเก็บข้อมูลระหว่างปี 2558 - 2563 ของ PBO ทาให้ทราบว่า รายได้ อปท. ตามที่ได้รับจริง น้อยกว่ารายได้ฯ ตามประมาณ เฉล่ีย 91,931 ล้านบาท หรือคิดเป็นร้อยละ 12.67 ส่วนหน่ึงมีสาเหตุจาก นโยบายขยายเวลาชาระภาษีท่ีดินและสิ่งปลกู สรา้ ง การงดเบ้ียปรับหรือเงินเพ่ิมท่ีเกิดขึ้น และการลดอัตราการ จัดเก็บภาษีทีด่ นิ และส่ิงปลกู สร้างจากเดิมลงร้อยละ 90 เพื่อบรรเทาผลกระทบ COVID-19 6.7 งบประมาณรายจ่ายงบกลาง ได้มีการจัดสรรงบประมาณ จานวน 590,470 ล้านบาท ทั้งนี้ งบประมาณรายจ่ายงบกลางมีจานวน 12 รายการ โดยรายการที่ได้รับการจัดสรรสูงสุด 4 อันดับแรก ได้แก่ (1) เงินเบื้ยหวัด บาเหน็จ บานาญ คิดเป็นร้อยละ 54.7 (2) เงินสารองจ่ายเพ่ือกรณีฉุกเฉินหรอื จาเป็น คิดเป็น ร้อยละ 15.7 (3) รักษาพยาบาลข้าราชการ ลูกจ้าง และพนักงานของรัฐ คิดเป็นร้อยละ 12.9 และ (4) เงินสารอง เงินสมทบ และเงินชดเชยของข้าราชการ คดิ เป็นรอ้ ยละ 12.9 หากพิจารณารายการค่าใชจ้ า่ ยเกี่ยวกบั บคุ ลากร ภายใต้รายจ่ายงบกลางในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 รวมเป็นจานวนเงิน 489,470 ล้านบาท หรือคิดเป็นร้อยละ 82.9 ของงบประมาณรายจ่ายงบกลาง ประกอบกับ จากการติดตามงบประมาณรายจ่ายงบกลางระหว่าง ปีงบประมาณ พ.ศ. 2556 - 2565 มีข้อค้นพบว่ารายการเงินเบยี้ หวัด บาเหน็จ บานาญ และรายการค่าใช้จ่าย ในการรักษาพยาบาลข้าราชการฯ มีแนวโน้มการเบิกจ่ายเพ่ิมข้ึนอย่างต่อเนื่อง ประกอบกับ ผลการใช้จ่าย งบประมาณระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 - 2564 มีข้อค้นพบว่ารายการเงินสารองจ่ายเพ่ือกรณีฉุกเฉิน หรือจาเป็น ส่วนใหญ่เป็นการดาเนินการเพื่อการแก้ไข ป้องกัน บรรเทาความเสียหายจากสถานการณ์ต่าง ๆ และการดาเนินการตามนโยบายที่สาคญั ของรฐั บาล เช่น การชว่ ยเหลือผ้มู รี ายไดน้ ้อยผา่ นบตั รสวัสดกิ ารแห่งรัฐ ผ่านกองทุนประชารัฐสวัสดิการเพ่ือเศรษฐกิจฐานรากและสังคม โครงการอุดหนุนเพ่ือการเล้ียงดูเด็กแรกเกิด การพฒั นาพืน้ ท่ี EEC และมาตรการกระต้นุ เศรษฐกิจต่าง ๆ 6.8 งบประมาณรายจ่ายของรัฐวิสาหกิจ เป็นหน่วยรับงบประมาณที่มีอัตราการขยายตัวของ การจัดสรรงบประมาณมากที่สุดในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 เมื่อเปรียบเทียบกับงบกลาง กระทรวง และ หน่วยงานต่าง ๆ โดยได้มีการจดั สรร 162,989 ล้านบาท เพ่ิมขึ้น 35,124 ล้านบาท หรือเพ่ิมขึ้นคิดเป็นรอ้ ยละ 27.4 ท้ังนี้ รัฐวิสาหกิจท่ีได้รับจัดสรรเพิ่มข้ึนอย่างมีนัยสาคัญ 4 ลาดับแรก ได้แก่ (1) ธนาคารเพื่อการเกษตร และสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) ได้รับเพ่ิม 15,041 ล้านบาท (2) การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย (รฟม.) ได้รับเพ่ิม 8,773 ล้านบาท (3) การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ได้รับเพ่ิม 4,488 ล้านบาท และ (4) ธนาคารออมสินได้รับเพ่ิม 4,296 ล้านบาท ทั้งน้ี PBO มีข้อพบอีกว่า ระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 - 2566 การจดั สรรงบประมาณใหแ้ ก่รัฐวิสาหกิจมีการกระจกุ ตวั อยู่ที่รัฐวิสาหกิจ จานวน 4 แห่งดงั กล่าว ทร่ี ะดบั สานักงานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -จ- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะหร์ ่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ประมาณมากกว่าร้อยละ 80 ของภาพรวมงบประมาณรายจ่ายรัฐวิสาหกิจ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ธ.ก.ส. ท่ีได้รับ การจัดสรรประมาณร้อยละ 50 ในแต่ละปีงบประมาณ 6.9 งบประมาณทนุ หมุนเวียน ได้รบั การจดั สรร 206,985 ล้านบาท เพิม่ ขึ้น 11,615 ล้านบาท คดิ เป็นร้อยละ 5.6 โดยทุนหมุนเวียนท่ีได้รับการจัดสรรงบประมาณมากที่สุด 5 อันดับแรก ได้แก่ กองทุนหลักประกัน สุขภาพแห่งชาติ จานวน 142,297 ล้านบาท (ร้อยละ 68.8) กองทุนประชารัฐสวัสดิการเพ่ือเศรษฐกิจฐานราก และสังคม จานวน 35,514 ล้านบาท (ร้อยละ 17.2) กองทุนส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม จานวน 17,011 ล้านบาท (ร้อยละ 8.2) กองทุนเพ่ือความเสมอภาคทางการศึกษา จานวน 6,073 บาท (ร้อยละ 2.9) และกองทุนการแพทย์ฉุกเฉิน จานวน 1,050 ล้านบาท (ร้อยละ 0.5) รวมงบประมาณทุนหมุนเวียน 5 อันดับ จานวนทั้งสิ้น 201,948 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 97.6 ของงบประมาณทุนหมุนเวียนท้ังหมด (จานวน 30 ทุน หมุนเวียน) 6.10 งบประมาณรายจา่ ยองคก์ ารมหาชน องค์การมหาชน (ไม่รวมมหาวิทยาลยั และโรงพยาบาล ในกากับ) ได้รับจัดสรรงบประมาณทั้งส้ิน 22,086 ล้านบาท เพิ่มข้ึน 1,220 ล้านบาท หรือคิดเป็นร้อยละ 5.9 โดยองค์การมหาชนที่ได้รับจัดสรรฯ เพ่ิมขึ้น ในสัดส่วนมากที่สุด 3 อันดับแรก ได้แก่ (1) สานักงานคณะกรรมการ การรักษาความมั่นคงปลอดภยั ไซเบอร์แห่งชาติ เพ่มิ ขึ้น 174 ล้านบาท คดิ เปน็ รอ้ ยละ 120.7 (2) สถาบนั วัคซีน แห่งชาติ เพมิ่ ขนึ้ 21 ลา้ นบาท คดิ เป็นร้อยละ 95.7 และ (3) สถาบันระหว่างประเทศเพอ่ื การคา้ และการพัฒนา (องค์การมหาชน) เพ่ิมขึ้น 20 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 58.8 ประกอบกับมีการนาเงินนอกงบประมาณมาสมทบ เงินงบประมาณรายจ่ายประจาปี จานวน 4,413 ล้านบาท คิดเปน็ ร้อยละ 19.1 ของงบประมาณที่ไดร้ บั การจดั สรร 6.11 การวเิ คราะห์รายงานการเงินรวมภาครัฐ จากการติดตามรายงานการเงินรวมภาครัฐ ประจาปี งบประมาณ พ.ศ. 2562 - 2564 ของกรมบัญชีกลาง พบว่า ผลการดาเนินงานภาพรวมของหน่วยงานของรัฐ มีแนวโน้มภาวะค่าใช้จ่ายสูงกว่ารายได้รวมในปริมาณท่ีสูงข้ึน โดยเฉพาะอย่างย่ิงในปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 พบว่า การจัดเก็บรายได้จริงต่ากว่าประมาณการรายได้ภาษี โดยเฉพาะภาษีสาคัญ เช่น (1) ภาษีขายเฉพาะ ต่ากว่าประมาณการ 146,861 ล้านบาท (2) ภาษีเงินได้นิติบุคคล ต่ากว่าประมาณการ 63,191 ล้านบาท (3) ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา ต่ากว่าประมาณการ 30,480 ล้านบาท (4) ภาษีมูลค่าเพิ่ม ต่ากว่าประมาณการ 29,434 ล้านบาท และ (5) ภาษีธรุกิจเฉพาะ ต่ากว่าประมาณการ 4,463 ล้านบาท ซึ่งอาจเป็นผลกระทบจาก การแพร่ระบาด COVID-19 6.12 การรักษากรอบวินัยการเงินการคลังของรัฐ โดยมีประเด็นการติดตามการรักษากรอบวินัย การเงินการคลังของรัฐภายใต้กรอบวงเงินงบประมาณรายจ่ายประจาปี พ.ศ. 2566 ที่สาคัญดังนี้ (1) รายจ่าย ลงทุน คิดเป็นร้อยละ 21.8 ของวงเงินงบประมาณฯ โดยกรอบฯ ระบุให้ไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 (2) งบกลาง รายการเงินสารองจา่ ยเพ่ือกรณีฉุกเฉินหรือจาเป็น คดิ เปน็ รอ้ ยละ 2.9 โดยกรอบฯ ระบุใหไ้ ม่นอ้ ยกว่าร้อยละ 2 และไม่เกินร้อยละ 3.5 (3) รายจ่ายเพ่ือการชาระคืนต้นเงินกู้ คิดเป็นร้อยละ 3.1 โดยกรอบฯ กาหนดให้ ไม่น้อยกว่าร้อยละ 2.5 แต่ไม่เกินร้อยละ 4 (4) การก่อหน้ีผูกพันข้ามปีงบประมาณ คิดเป็นร้อยละ 6.7 โดย กรอบฯ ระบุให้ไม่เกินร้อยละ 10 (5) วงเงินกู้เพ่ือชดเชยการขาดดุลงบประมาณ 695,000 ล้านบาท โดยกรอบฯ สานักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร -ฉ- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วเิ คราะห์ร่างพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ระบุให้ไม่เกินร้อยละ 20 ของวงเงินงบประมาณรายจ่ายฯ รวมกับร้อยละ 80 ของการชาระคืนต้นเงินกู้ ซึ่งมี ผลรวมจากอัตราส่วนดงั กล่าวเป็นจานวน 717,000 ล้านบาท แม้ว่ารัฐบาลจะพยายามรักษาไว้ซึ่งกรอบวินัยการเงินการคลังอย่างเต็มท่ีแล้วก็ตาม สถานการณ์ การแพร่ระบาด COVID-19 ได้ส่งผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจในวงกว้าง และเศรษฐกิจหดตัวลดลงอย่าง รุนแรงและต่อเน่ืองมาถึงปัจจุบัน ทาให้รัฐบาลมีความจาเป็นในการดาเนินมาตรการเพื่อช่วยเหลือผู้ได้รับ ผลกระทบ ผ่านการกเู้ งนิ ภายใต้พระราชกาหนดใหอ้ านาจกระทรวงการคลงั กู้เงินเพ่ือแก้ไขปัญหา เยยี วยา และ ฟ้ืนฟู เศรษฐกิจและสังคมท่ีได้รับผลกระทบจากการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 พ.ศ. 2563 สง่ ผลใหส้ ดั สว่ นหนสี้ าธารณะต่อ GDP ปรบั ตัวเพ่มิ สงู ข้ึน รวมถงึ สัดส่วนภาระหนี้ของรฐั บาลต่อประมาณรายได้ ปรับตัวเพิ่มขึ้น และมีภาระหนี้ของรัฐบาลที่ครบกาหนดชาระเพิ่มสูงขึ้นด้วย ขณะเดียวกัน ความสามารถใน การจัดเก็บรายได้ยังคงอยู่ในระดับต่า เน่ืองจากการหดตัวทางเศรษฐกิจ ประกอบกับ สถานการณ์ระหว่าง รัสเซียกับยูเครนท่ีส่งผลกระทบต่อภาวะเศรษฐกิจโลกอย่างกว้างขวาง ดังนั้น รัฐบาลต้องดาเนินนโยบายด้าน การคลังและงบประมาณอย่างรอบคอบ รัดกุม รวมถึงการใช้จ่ายงบประมาณของหน่วยรับงบประมาณต่าง ๆ ต้องใหเ้ กดิ ประสทิ ธภิ าพและความคุ้มค่าสงู สุด ไมเ่ ช่นนน้ั อาจกระทบต่อเสถยี รภาพและความย่ังยืนทางการคลัง ของประเทศในระยะยาวได้ สานักงานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร -ช- สานกั งบประมาณของรัฐสภา

วเิ คราะหร์ า่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สารบญั คานา .............................................................................................................................................................. ก บทสรุปผู้บรหิ าร.............................................................................................................................................. ข สารบัญ ........................................................................................................................................................... ซ สารบญั ตาราง ................................................................................................................................................ ญ สารบัญแผนภาพ ............................................................................................................................................. ฏ ส่วนท่ี 1 ภาวะเศรษฐกิจมหภาคและการคลงั .................................................................................................. 1 1.1 ภาวะเศรษฐกจิ มหภาค................................................................................................................ 1 1.2 แนวโนม้ ทางการคลัง................................................................................................................... 5 1.3 ปจั จัยทางเศรษฐกิจการคลงั ........................................................................................................ 9 ส่วนท่ี 2 นโยบายการจดั ทางบประมาณ........................................................................................................ 22 2.1 สมมตฐิ านทางเศรษฐกจิ ............................................................................................................ 22 2.2 นโยบายและแนวทางการจดั ทางบประมาณรายจ่ายประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 ............... 23 2.3 การวิเคราะห์ความเชือ่ มโยงยุทธศาสตรช์ าติ 20 ปี .................................................................... 24 ส่วนที่ 3 การวิเคราะหง์ บประมาณรายจา่ ย ................................................................................................... 29 3.1 แนวโนม้ วงเงนิ งบประมาณและโครงสรา้ งงบประมาณฯ ............................................................ 29 3.2 งบประมาณรายจา่ ยจาแนกตามกลมุ่ รายจา่ ย ............................................................................ 32 3.3 งบประมาณรายจา่ ยจาแนกตามประเภทงบรายจ่าย.................................................................. 34 3.4 งบประมาณรายจ่ายจาแนกตามกระทรวง ................................................................................. 36 3.5 งบประมาณรายจ่ายบูรณาการเชงิ ยทุ ธศาสตร์........................................................................... 39 3.6 งบประมาณรายจา่ ยงบกลาง ..................................................................................................... 44 3.7 งบประมาณรายจา่ ยของรัฐวิสาหกิจ.......................................................................................... 51 3.8 งบประมาณทุนหมุนเวียน.......................................................................................................... 54 3.9 งบประมาณรายจ่ายขององค์การมหาชน................................................................................... 59 3.10 งบประมาณจงั หวดั และกลุม่ จงั หวัด ........................................................................................ 62 3.11 การจดั สรรรายได้และงบประมาณให้แกอ่ งค์กรปกครองสว่ นท้องถิ่น ....................................... 65 สว่ นที่ 4 การรกั ษากรอบวินัยการเงินการคลงั ของรฐั ..................................................................................... 75 4.1 หลกั เกณฑแ์ ละเงื่อนไขการจัดทางบประมาณรายจ่ายประจาปี.................................................. 75 4.2 หลักเกณฑแ์ ละเง่ือนไขการต้ังงบประมาณรายจ่ายท่ีมิได้กาหนดสดั ส่วนกรอบวงเงิน ................. 79 4.3 แนวโนม้ การรกั ษากรอบวินยั การเงินการคลงั ของรัฐ.................................................................. 80 สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -ซ- สานกั งบประมาณของรัฐสภา

วิเคราะหร์ า่ งพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ส่วนที่ 5 การวิเคราะหร์ ายงานการเงินรวมภาครัฐ ......................................................................................... 82 5.1 วิเคราะห์ฐานะการเงินของภาครฐั ............................................................................................. 82 5.2 วเิ คราะห์ผลการดาเนินงานปี 2564........................................................................................... 83 5.3 อัตราสว่ นตา่ ง ๆ........................................................................................................................ 84 5.4 สดั ส่วนหนส้ี นิ ระยะยาว เปรียบเทียบกับผลติ ภณั ฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) .......................... 86 สว่ นท่ี 6 ประสิทธภิ าพการเบิกจา่ ยงบประมาณ............................................................................................. 88 6.1 สรุปผลการเบิกจา่ ยงบประมาณรายจ่ายย้อนหลัง 3 ปี (ปงี บประมาณ พ.ศ. 2562 - 2564) ...... 88 6.2 รายงานสถานะเงนิ กนั ไวเ้ บกิ เหลือ่ มปี ปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 (สถานะ ณ วันท่ี 31 มนี าคม 2565)...................................................................................................................................... 90 6.3 สรุปผลการเบกิ จ่ายงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2565................................. 91 บรรณานกุ รม ................................................................................................................................................ 94 สานักงานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -ฌ- สานักงบประมาณของรฐั สภา

วเิ คราะหร์ า่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สารบญั ตาราง ตารางท่ี 1.1 - 1 สดั สว่ น NPLs ตอ่ สินเชื่อจาแนกตามธรุ กจิ 3 ตารางท่ี 1.2 - 1 การเบิกจา่ ยงบประมาณระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 - 2565 5 ตารางท่ี 1.2 - 2 ฐานะการคลังตามระบบกระแสเงนิ สดของรัฐบาล ระหวา่ งปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 - 2565 6 ตารางท่ี 1.3 - 1 ผลประกอบการบริษัทจดทะเบยี นในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย 14 ตารางท่ี 1.3 - 2 อตั ราการขยายตัวและสัดสว่ นของรายจา่ ยบุคลากรภาครฐั ตอ่ งบประมาณปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 - 2566 15 ตารางท่ี 1.3 - 3 ภาพรวมแนวโนม้ กาลังคนภาครัฐ ระหวา่ งปงี บประมาณ พ.ศ. 2553 - 2563 16 ตารางที่ 1.3 - 4 สรุปภาระผูกพันงบประมาณข้ามปีทง้ั ส้นิ ปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 18 ตารางท่ี 2.3 - 1 งบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 จาแนกตามยทุ ธศาสตร์ชาติ 26 ตารางท่ี 3.3 - 1 การเปรยี บเทยี บงบประมาณรายจา่ ย ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 - 2566 จาแนกตามประเภทงบรายจ่าย 35 ตารางท่ี 3.4 - 1 เปรียบเทียบสดั สว่ นงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 - 2566 36 ตารางที่ 3.5 - 1 งบประมาณแผนงานบูรณาการ ปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 - 2566 39 ตารางท่ี 3.5 - 2 งบประมาณแผนงานบรู ณาการ ปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 - 2566 41 ตารางท่ี 3.5 - 3 สถานะเงนิ กันไวเ้ บิกเหลอ่ื มปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 ณ วันท่ี 31 มนี าคม 2565 42 ตารางท่ี 3.5 - 4 ผลการเบิกจา่ ยงบประมาณรายจา่ ยแผนงานบูรณาการประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 ไตรมาสท่ี 2 ณ วนั ท่ี 31 มีนาคม 2565 43 ตารางท่ี 3.7 - 1 การจัดสรรงบประมาณรฐั วสิ าหกจิ ปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 - 2566 51 ตารางที่ 3.9 - 1 สดั ส่วนรายจ่ายบคุ ลากรตอ่ งบประมาณ ปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 61 ตารางท่ี 3.11 - 1 เปรยี บเทียบระหว่างรายไดส้ ุทธิของรฐั บาล (ไมร่ วมเงนิ ก)ู้ กับรายได้และเงินอุดหนุน ที่จัดสรรให้ อปท.ปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 - 2566 66 ตารางที่ 3.11 - 2 เปรียบเทียบการจัดสรรรายได้และเงนิ อดุ หนุนให้แก่ อปท. ปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 - 2566 66 ตารางที่ 3.11 - 3 สดั สว่ นรายไดส้ ุทธิรัฐบาล (ไม่รวมเงินก้)ู และรายได้ของ อปท. ปงี บประมาณ พ.ศ. 2561 - 2565 68 ตารางท่ี 3.11 - 4 การจัดสรรรายไดเ้ ปน็ เงนิ อุดหนนุ ใหแ้ ก่ อปท. ปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 - 2566 70 ตารางที่ 3.11 - 5 การจดั สรรรายได้ทร่ี ฐั บาลจัดสรรให้แก่ อปท. และรายได้ท่ี อปท. ไดร้ ับจริง ปีงบประมาณ พ.ศ. 2558 - 2563 72 ตารางที่ 4.1 - 1 แสดงการคานวณกรอบวงเงินกู้เพื่อชดเชยการขาดดลุ งบประมาณ 76 ตารางท่ี 4.1 - 2 แสดงประมาณการรายจ่ายลว่ งหน้า 79 สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -ญ- สานักงบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะหร์ า่ งพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ตารางท่ี 4.3 - 1 สัดสว่ นงบประมาณรายจา่ ยตามกรอบวินัยการเงนิ การคลงั ของรฐั ปีงบประมาณ พ.ศ. 2563 - 2566 81 ตารางท่ี 5.1 - 1 เปรียบเทยี บฐานะการเงิน ผลการดาเนินงานของหนว่ ยงานของรัฐ ปี 2562 - 2564 82 ตารางที่ 5.2 - 1 เปรยี บเทยี บประมาณการรายได้ภาษกี ับการจัดเก็บได้จรงิ ปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 83 ตารางที่ 5.3 - 1 อัตราส่วนทางการเงินท่ีสาคัญ ปงี บประมาณ พ.ศ. 2562 - 2564 85 ตารางที่ 5.3 - 2 อตั ราสว่ นต่าง ๆ ตอ่ หัวประชากร ปี 2562 - 2564 86 ตารางที่ 5.4 – 1 สัดสว่ นหนส้ี ินระยะยาวเปรยี บเทยี บกบั ผลติ ภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP)………………86 ตารางท่ี 6.2 - 1 สถานะเงินกนั ไว้เบิกเหลื่อมปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 (จาแนกรายกระทรวง/หนว่ ยงาน) 90 ตารางที่ 6.3 - 1 มาตรการเร่งรัดการเบิกจ่ายงบประมาณ ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 91 ตารางที่ 6.3 - 2 สรุปผลการเบกิ จา่ ยงบประมาณรายจา่ ยภาพรวมประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 ไตรมาสท่ี 2 (ตัง้ แต่วนั ที่ 1 ตลุ าคม 2564 ถึงวันที่ 31 มนี าคม 2565) 92 สานักงานเลขาธิการสภาผ้แู ทนราษฎร -ฎ- สานักงบประมาณของรัฐสภา

วิเคราะห์รา่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สารบัญแผนภาพ แผนภาพท่ี 1.1 - 1 GDP ณ ราคาตลาด 1 แผนภาพที่ 1.1 - 2 อตั ราการขยายตัวทางเศรษฐกิจ 1 แผนภาพท่ี 1.1 - 3 แนวโนม้ GDP ณ ราคาตลาด จาแนกตามกลมุ่ ผลิตภณั ฑ์ 1 แผนภาพท่ี 1.1 - 4 สมั ประสทิ ธ์ิ GINI 2 แผนภาพท่ี 1.1 - 5 ดัชนี HAI รายจงั หวดั ปี 2563 2 แผนภาพท่ี 1.1 - 6 อัตราเงินเฟ้อ 2 แผนภาพท่ี 1.1 - 7 อตั ราการว่างงาน 3 แผนภาพท่ี 1.1 - 8 สัดส่วนหนค้ี รัวเรือนตอ่ GDP 3 แผนภาพที่ 1.1 - 9 สดั สว่ น NPLs ตอ่ สินเชอื่ 3 แผนภาพที่ 1.1 - 10 เงนิ ทุนสารองฯ และหนต้ี ่างประเทศ 4 แผนภาพที่ 1.1 - 11 ความเพยี งพอของเงินทนุ สารองฯ 4 แผนภาพท่ี 1.1 - 12 ดุลบัญชีเดนิ สะพัดต่อ GDP 4 แผนภาพที่ 1.1 - 13 ดัชนคี า่ เงนิ บาท 4 แผนภาพที่ 1.2 - 1 รายได้สุทธิหลังหักจัดสรรของรฐั บาล 6 แผนภาพที่ 1.2 - 2 หน้สี าธารณะคงคา้ ง ระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2541 - 2565 7 แผนภาพท่ี 1.3 - 1 อตั ราเงนิ เฟ้อในสหรัฐอเมริกา 9 แผนภาพท่ี 1.3 - 2 อตั ราเงินเฟอ้ ในสหราชอาณาจักร 9 แผนภาพที่ 1.3 - 3 อัตราเงนิ เฟ้อในเยอรมนี 9 แผนภาพท่ี 1.3 - 4 อัตราเงนิ เฟ้อในประเทศไทย 9 แผนภาพที่ 1.3 - 5 อัตราดอกเบย้ี นโยบายในสหรัฐอเมริกา 10 แผนภาพที่ 1.3 - 6 อตั ราดอกเบย้ี นโยบายในประเทศไทย 10 แผนภาพท่ี 1.3 - 7 ค่าใช้จ่ายดา้ นบานาญเพิ่มสงู ข้ึนในระยะยาว 17 แผนภาพท่ี 1.3 - 8 กระทรวงที่มีวงเงินภาระผูกพันงบประมาณข้ามปที ัง้ ส้ินในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สูงสดุ 5 ลาดบั แรก 18 แผนภาพที่ 1.3 - 9 กระทรวงท่ีมวี งเงินภาระผูกพันงบประมาณขา้ มปี รายการใหม่ ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566สูงสุด 5 ลาดบั แรก 18 แผนภาพท่ี 1.3 - 10 สัดส่วนภาระผูกพนั งบประมาณขา้ มปี ปีงบประมาณ พ.ศ. 2557 - 2566 ตามกรอบวนิ ัยการเงินการคลังของรฐั (ไม่รวมเงินนอกงบประมาณ) 19 แผนภาพที่ 1.3 - 11 สดั ส่วนภาระผูกพนั งบประมาณข้ามปี ปีงบประมาณ พ.ศ. 2557 - 2566 จาแนกตามประเภทรายการผูกพัน (ไมร่ วมเงนิ นอกงบประมาณ) 20 แผนภาพท่ี 1.3 - 12 สรปุ ผลกระทบจากปัจจัยทางเศรษฐกจิ การคลงั 21 สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -ฏ- สานกั งบประมาณของรัฐสภา

วเิ คราะห์รา่ งพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 แผนภาพท่ี 2.1 - 1 สมมตฐิ านทางเศรษฐกจิ ในปี 2565 - 2566 22 แผนภาพที่ 2.3 - 1 แผนภาพที่ 2.3 - 2 ความเช่อื มโยงยุทธศาสตร์ชาตกิ ับแผนแม่บทฯ 24 แผนภาพท่ี 2.3 - 3 แผนภาพท่ี 2.3 - 4 ความเชื่อมโยงยุทธศาสตร์ชาติ กับ 13 หมุดหมายการพัฒนา 25 แผนภาพที่ 2.3 - 5 งบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ตามยุทธศาสตรช์ าติ 26 แผนภาพที่ 3.1 - 1 งบประมาณรายจา่ ยประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 ตามแผนแมบ่ ท แผนภาพที่ 3.1 - 2 แผนภาพที่ 3.1 - 3 ภายใตย้ ทุ ธศาสตร์ชาติ 27 แผนภาพที่ 3.2 - 1 แผนภาพที่ 3.2 - 2 ความเชอื่ มโยงงบประมาณรายจ่ายประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 แผนภาพที่ 3.3 - 1 ตามยทุ ธศาสตร์ชาตแิ ผนแมบ่ ทภายใตย้ ทุ ธศาสตร์ชาตแิ ละยุทธศาสตร์ แผนภาพท่ี 3.4 - 1 แผนภาพท่ี 3.5 - 1 จัดสรรงบประมาณ 28 แผนภาพท่ี 3.5 - 2 แนวโนม้ วงเงินงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2557 - 2566 29 แผนภาพท่ี 3.6 - 1 แผนภาพท่ี 3.6 - 2 โครงสร้างงบประมาณรายจ่ายประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 30 แผนภาพที่ 3.6 - 3 แผนภาพท่ี 3.6 - 4 เปรียบเทยี บโครงสร้างงบประมาณ 5 ยอ้ นหลัง 31 แผนภาพท่ี 3.6 - 5 สดั สว่ นงบประมาณรายจา่ ย 8 กลมุ่ ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 32 แผนภาพที่ 3.6 - 6 แผนภาพที่ 3.6 - 7 เปรียบเทยี บสดั ส่วนงบประมาณรายจา่ ย 8 กลุม่ แผนภาพที่ 3.6 - 8 ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 - 2566 33 แผนภาพที่ 3.8 - 1 สดั ส่วนประเภทงบรายจ่ายตอ่ งบประมาณรายจ่ายประจาปี พ.ศ. 2562 - 2566 35 แผนภาพที่ 3.8 - 2 งบประมาณรายจา่ ยประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 38 งบประมาณแผนงานบูรณาการ ปี พ.ศ. 2560 - 2566 จาแนกตามระยะเวลาท่ไี ด้รับจัดสรรงบประมาณ 40 การจดั สรรงบประมาณแผนงานบรู ณาการ ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 41 แนวโน้มงบประมาณรายจ่ายงบกลาง ปีงบประมาณ พ.ศ. 2557 - 2566 44 งบประมาณรายจ่ายงบกลาง ปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 45 งบกลางรายการคา่ ใช้จา่ ยเก่ียวกับบคุ ลากร ปีงบประมาณ พ.ศ. 2557 - 2566 45 เงนิ เบี้ยหวัด บาเหน็จ บานาญ และ ค่าใชจ้ ่ายในการรกั ษาพยาบาลฯ………………..…..46 งบกลางรายการเงนิ สารองจ่ายเพ่ือกรณฉี ุกเฉนิ หรือจาเปน็ ปงี บประมาณ พ.ศ. 2557 - 2566 47 การอนมุ ัตเิ งนิ สารองจ่ายเพ่ือกรณฉี ุกเฉนิ หรือจาเปน็ โดยคณะรฐั มนตรี 48 งบประมาณคา่ ใชจ้ า่ ยในการบรรเทา แกไ้ ขปญั หา และเยียวยา ผทู้ ี่ได้รบั ผลกระทบ จากการระบาดของโรคตดิ เช้ือไวรสั โคโรนา 2019 49 การอนมุ ัติคา่ ใช้จา่ ยในการบรรเทา แก้ไขปญั หา และเยยี วยาผู้ที่ได้รบั ผลกระทบ จากการระบาดของโรคตดิ เช้ือไวรสั โคโรนา 2019 โดยคณะรัฐมนตรี 49 ภาพรวมงบประมาณทุนหมุนเวียน 5 ปี (พ.ศ. 2562 - 2566) 54 ทุนหมนุ เวยี นทีไ่ ดร้ บั จัดสรรงบประมาณสูงสุด ปี พ.ศ. 2566 54 สานกั งานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร -ฐ- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วเิ คราะห์ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 แผนภาพท่ี 3.8 - 3 ภาพรวมงบประมาณทนุ หมุนเวียน ปงี บประมาณ พ.ศ. 2562 - 2566 55 แผนภาพท่ี 3.8 - 4 งบประมาณทนุ หมุนเวียน ปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 จาแนกตามยุทธศาสตร์ชาติ 56 แผนภาพท่ี 3.8 - 5 ผลการดาเนนิ งานทนุ หมุนเวยี น ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 ณ สน้ิ สดุ ไตรมาสท่ี 2 57 แผนภาพท่ี 3.8 - 6 งบประมาณ รายไดเ้ งินนอกงบประมาณ และการสมทบงบประมาณรายจ่าย ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2564 - 2566 58 แผนภาพท่ี 3.9 - 1 งบประมาณขององค์การมหาชน ปงี บประมาณ พ.ศ. 2562 - 2566 59 แผนภาพท่ี 3.9 - 2 การสมทบงบประมาณรายจา่ ยประจาปี ปงี บประมาณ พ.ศ. 2562 - 2566 60 แผนภาพท่ี 3.10 - 1 เปรยี บเทียบงบประมาณกับกรอบการจัดสรรงบประมาณของจังหวดั และกลุ่มจังหวดั 63 แผนภาพที่ 3.10 - 2 สัดส่วนงบประมาณของจังหวัดและกลุ่มจังหวัด ในช่วงปงี บประมาณ พ.ศ. 2562 - 2566 64 แผนภาพท่ี 3.11 - 1 สัดส่วนของการจัดสรรรายได้และเงินอดุ หนนุ ให้แก่ อปท. ปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 - 2566 67 แผนภาพท่ี 3.11 - 2 เปรียบเทียบสดั ส่วนรายได้สุทธริ ฐั บาล (ไมร่ วมเงนิ ก้)ู และรายไดข้ อง อปท. ปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 - 2566 69 แผนภาพท่ี 3.11 - 3 การจัดสรรงบประมาณรายจา่ ยเป็นเงินอุดหนุนให้แก่ อปท. ปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 - 2566 71 แผนภาพที่ 3.11 - 4 เปรียบเทียบการจัดสรรรายได้ให้แก่ อปท. และรายได้ที่ อปท. ไดร้ บั จริง ปงี บประมาณ พ.ศ. 2558 - 2563 72 แผนภาพที่ 4.1 - 1 แสดงผลการจดั ทางบประมาณรายจ่ายประจาปี พ.ศ. 2566 ภายใตก้ รอบวินัยการเงนิ การคลังของรฐั .....................................................................75 แผนภาพท่ี 5.1 - 1 ฐานะทางการเงนิ 82 แผนภาพที่ 5.1 - 2 ผลการดาเนินงาน 82 แผนภาพที่ 5.1 - 3 สดั สว่ นสนิ ทรพั ยป์ ระเภทตา่ ง ๆ 83 แผนภาพที่ 5.1 - 4 สัดส่วนหน้ีสินไมห่ มุนเวียน 83 แผนภาพท่ี 5.2 - 1 คา่ ใชจ้ า่ ยสาคญั ปงี บประมาณ พ.ศ. 2564 84 แผนภาพท่ี 6.1 - 1 รอ้ ยละผลการเบิกจา่ ยงบประมาณย้อนหลงั 3 ปี (ต้งั แต่ปี พ.ศ. 2562 - 2564) 88 แผนภาพท่ี 6.1 - 2 ผลการเบิกจ่ายงบประมาณรายจ่ายภาพรวม/รายจ่ายลงทนุ เฉลย่ี ย้อนหลงั 3 ปี (ปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 - 2564) สูงสดุ /ตา่ สุด 5 อันดับ 89 สานกั งานเลขาธิการสภาผแู้ ทนราษฎร -ฑ- สานกั งบประมาณของรัฐสภา

วิเคราะห์ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สว่ นท่ี 1 ภาวะเศรษฐกิจมหภาคและการคลัง 1.1 ภาวะเศรษฐกจิ มหภาค 1.1.1 ภาวะเศรษฐกิจมหภาคท่ีผา่ นมา ภาวะเศรษฐกิจไทยในปัจจุบันปรับฟ้ืนตัวในระดับหน่ึงจากสถานการณ์การแพร่ระบาด COVID-19 ทเี่ กดิ ขน้ึ ตั้งแต่เดือนมีนาคม 2563 โดยมีอัตราการขยายตวั ทางเศรษฐกิจในปีงบประมาณ 2564 เท่ากบั ร้อยละ 1.5 โดย GDP ณ ราคาตลาดสูงขึ้นจากปีก่อนหน้าเป็นจานวน 5 แสนล้านบาท ซ่ึงการฟื้นตัวดังกล่าวส่วนมาก ได้รับอิทธิพลจากปัจจัยภาคการส่งออกโดยมีมูลค่าเพิ่มข้ึนจากปีก่อนหน้าคิดเป็น 1.4 ล้านล้านบาท ในส่วน ปัจจยั ทางเศรษฐกิจภาคการลงทนุ ภาครฐั และเอกชน การบริโภคภาครัฐ และการบรโิ ภคภาคเอกชน เติบโตขึ้น 2 แสนล้านบาท 2 แสนล้านบาท และ 1 แสนล้านบาทตามลาดับ ประกอบกับ GDP ทุกกลุ่มผลิตภัณฑ์มี แนวโนม้ ปรับตัวในทิศทางทด่ี ีขึ้นดว้ ยเช่นกนั แผนภาพท่ี 1.1 - 1 GDP ณ ราคาตลาด (Nominal GDP) แผนภาพท่ี 1.1 - 2 อตั ราการขยายตวั GDP (Real GDP) หน่วย: ลา้ นลา้ นบาท หนว่ ย: ลา้ นล้านบาท มหาอุทกภัย ความไม่สงบ ทางการเมือง COVID-19 ท่มี า: สานักงานสภาพฒั นาการเศรษฐกจิ และสังคมแหง่ ชาติ ทม่ี า: สานกั งานสภาพฒั นาการเศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาติ แผนภาพท่ี 1.1 - 3 แนวโน้ม GDP ณ ราคาตลาด จาแนกตามกลมุ่ ผลติ ภัณฑ์ หน่วย: ล้านบาท ภาคบริการเป็นสว่ นสาคัญในการสรา้ งมลู คา่ เศรษฐกิจไทย ที่มา: สานกั งานสภาพัฒนาการเศรษฐกจิ และสังคมแหง่ ชาติ สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -1- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะห์รา่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 1.1.2 เสถียรภาพทางเศรษฐกจิ 1) สมั ประสทิ ธ์ิ GINI แผนภาพท่ี 1.1 - 4 สมั ประสิทธิ์ GINI สมั ประสทิ ธิ์ GINI ดา้ นรายจา่ ยและรายได้ลดลงอย่างต่อเนื่อง สะทอ้ นถงึ ”ความเหลอ่ื มลามีแนวโน้มลดลง” ทม่ี า: สานกั งานสถิตแิ ห่งชาติ 2) ดชั นี HAI รายจงั หวัดปี 2563 3) อัตราเงนิ เฟ้อ แผนภาพที่ 1.1 - 5 ดชั นี HAI รายจงั หวดั ปี 2563 แผนภาพที่ 1.1 - 6 อตั ราเงนิ เฟ้อ อัตราเงินเฟ้อทั่วไปปรับสูงขึนอย่างกา้ วกระโดด และสงู กว่าอัตราเงนิ เฟ้อพนื ฐาน สะท้อนถึง การปรับราคาท่ีสูงขนึ ของสินค้าหมวด อาหารสดและพลงั งาน พืนท่ีกรุงเทพฯ หทม่มี าาย: เธหนตาุ:คอารตั แรหาเง่ งปนิ รเะฟเ้อทพศ้นืไทฐยานไมร่ วมสนิ คา้ หมวดอาหารสดและพลงั งาน ปริมณฑล และชลบุรีมี ระดับการพัฒนาฯ ที่สงู ทีม่ า: สานกั งานสภาพัฒนาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาติ สานักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร -2- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะห์รา่ งพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 4) อตั ราการวา่ งงาน 5) สัดส่วนหนค้ี รัวเรือนตอ่ GDP แผนภาพที่ 1.1 - 7 อัตราการว่างงาน แผนภาพท่ี 1.1 - 8 สัดสว่ นหน้ีครวั เรอื นต่อ GDP อัตราการว่างงานยงั คงอย่ใู นระดับสงู สัดสว่ นหนีครัวเรอื นตอ่ GDP ปรบั เพิ่มขนึ สูงมาก เม่ือเทยี บกับชว่ งกอ่ นการแพรร่ ะบาด COVID-19 กระทบตอ่ การบริโภคภาคครัวเรือน การฟ้นื ตวั ทางเศรษฐกจิ อยู่ในกรอบจากดั และภาวะเงินเฟ้ออาจส่งผลให้ภาคครัวเรอื น พึงพาเงินก้ตู อ่ ไปอีกระยะหนึ่ง ทมี่ า: ธนาคารแห่งประเทศไทย ทีม่ า: ธนาคารแห่งประเทศไทย 6) สดั ส่วน NPLs ตอ่ สนิ เชื่อ ตารางที่ 1.1 - 1 สดั สว่ น NPLs ต่อสินเช่อื แผนภาพท่ี 1.1 - 9 สดั ส่วน NPLs ตอ่ สินเชือ่ จาแนกตามธุรกิจ จาแนกตามขนาดกิจการ สัดส่วน NPLs ต่อสินเชื่อปรบั เพิ่มขึนอยา่ งตอ่ เน่ือง สดั สว่ น NPLs ตอ่ สนิ เช่ือตามประเภทธรุ กจิ (%) Q1/2563 Q4/2564 ภายหลงั การแพรร่ ะบาด COVID-19 การเกษตร การปา่ ไม้ และการประมง 7.41 10.01 การเหมืองแร่และเหมืองหิน 4.71 4.04 ที่มา: ธนาคารแห่งประเทศไทย การผลติ 5.00 5.17 หมายเหตุ: NPLs คือ หนเ้ี สีย หรือ หนท้ี ไี่ ม่ไดร้ ับการชาระคนื ตามสญั ญา การกอ่ สร้าง 7.39 7.77 การขายสง่ และการขายปลกี การซอ่ มยานยนตแ์ ละ 5.86 6.02 จักรยานยนต์ กจิ กรรมทางการเงินและการประกนั ภัย 0.14 0.26 กจิ กรรมอสงั หาริมทรัพย์ 3.95 4.29 การสาธารณูปโภคและการขนสง่ 1.24 1.46 การบริการ 3.08 4.19 การอปุ โภคบริโภคสว่ นบคุ คล 3.23 2.73 4.04 3.52 ทอ่ี ยู่อาศยั 2.09 1.50 รถยนต์ 3.50 2.25 บตั รเครดติ 2.61 2.33 สว่ นบคุ คลอนื่ ๆ 0.01 0.00 อนื่ ๆ 3.04 2.97 รวม ทีม่ า: ธนาคารแหง่ ประเทศไทย สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -3- สานักงบประมาณของรัฐสภา

วเิ คราะห์ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 1.1.3 เสถียรภาพดา้ นตา่ งประเทศ 1) เงนิ ทุนสารองระหวา่ งประเทศ แผนภาพท่ี 1.1 - 10 เงนิ ทนุ สารองฯ และหนตี้ ่างประเทศ แผนภาพท่ี 1.1 - 11 ความเพียงพอของเงินทุนสารองฯ เงินทนุ สารองฯ เพ่ิมสงู ขึนอยา่ งตอ่ เน่ืองและอยู่ในระดบั เพยี งพอเม่ือเทยี บกบั การนาเข้าและปรมิ าณหนตี ่างประเทศ ท่มี า: ธนาคารแหง่ ประเทศไทย ท่ีมา: ธนาคารแหง่ ประเทศไทย 2) ดลุ บญั ชีเดินสะพัดตอ่ GDP 3) ดชั นีคา่ เงินบาท แผนภาพท่ี 1.1 - 12 ดลุ บัญชเี ดินสะพดั ต่อ GDP แผนภาพท่ี 1.1 - 13 ดัชนีคา่ เงนิ บาท ดลุ บัญชีฯ ลดลงอย่างตอ่ เนื่องจาก สถานการณ์ COVID-19 คา่ เงินบาทอ่อนตัวตังแต่กลางปี 2562 ปรับแข็งค่าขึนเลก็ น้อยตังแตก่ ลางปี 2564 - ปจั จุบัน ท่ีมา: ธนาคารแหง่ ประเทศไทย ทีม่ า: ธนาคารแห่งประเทศไทย ขอ้ สังเกต PBO เศรษฐกิจไทยได้รับผลกระทบจากการแพร่ระบาด COVID-19 อย่างหนัก โดยหดตัวอย่างมาก ในปี 2563 ก่อนกลับมาฟ้ืนตัวในระดับหนึ่งในปี 2564 ภาวะเศรษฐกิจด้านอุปสงค์หรอื ความต้องการใชจ้ ่าย เร่ิมฟ้ืนตัวในด้านการลงทุนภาคเอกชนและการส่งออกสินค้าไปยังต่างประเทศ ในขณะที่การใช้จ่ายอุปโภค บริโภคของภาคครัวเรือนยังคงชะลอตัว ประกอบกับจานวนนักท่องเท่ียวต่างประเทศท่ีเดินทางมายัง ประเทศไทยยังคงไม่ฟื้นตัว ทาให้ระดับการผลิตสินค้าและบริการในภาคบริการยังคงปรับลดลง อย่างไรก็ดี ระดับการผลิตในภาคเกษตรกรรมและอุตสาหกรรมมีการฟื้นตัวบ้างแล้ว ด้านเสถียรภาพภายในประเทศ พบว่า ความเหล่ือมล้าด้านรายจ่ายและรายได้มีแนวโน้มลดลง แต่การพัฒนาประเทศในด้านต่าง ๆ ยังคง กระจุกตัวในพ้ืนที่เขตกรุงเทพและปริมณฑลเป็นหลัก รวมถึงพื้นท่ีจังหวัดชลบุรีด้วยเช่นกัน ประชาชน ประสบปัญหาค่าครองชพี ภาระหนี้ครัวเรอื นเพ่ิมสูงขึ้น อตั ราการว่างงานอยู่ในระดบั สูง และ SME มีสดั สว่ น NPLs ต่อสินเช่ือจากธนาคารพาณิชย์เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในขณะท่ีเสถียรภาพด้านต่างประเทศมีปัญหา สานักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร -4- สานักงบประมาณของรฐั สภา

วเิ คราะหร์ ่างพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ข้อสังเกต PBO มากกว่าปีที่ผ่านมา ดุลบัญชีเดินสะพัดลดลงอย่างต่อเน่ืองนับต้ังแต่มีการแพร่ระบาด COVID-19 และเร่ิม ขาดดุลบัญชีเดินสะพัด ในปี 2564 เป็นจานวน 10.582 พันล้านดอลลาห์สหรัฐ เงินบาทมีการแข็งค่าข้ึน เลก็ นอ้ ยเม่ือเปรยี บเทียบกบั ประเทศคู่ค้าและค่แู ข่งตั้งแต่กลางปี 2564 เปน็ ตน้ มา อย่างไรกด็ ี เงินทนุ สารอง ระหว่างประเทศยังเพ่ิมข้ึนอย่างต่อเนื่อง เพียงพอกับการนาเข้าสินค้าและภาระหนี้ต่างประเทศ ดังน้ัน รฐั บาลควรปรบั ปรงุ ความสามารถในการแข่งขนั ของประเทศในประเด็นเกีย่ วกบั ทนุ ทางธรรมชาติและการใช้ ทรัพยากรอย่างมปี ระสทิ ธิภาพ รวมทงั้ ดาเนนิ มาตรการเพ่ิมประสิทธภิ าพในภาคอุตสาหกรรม ศกึ ษาขอ้ มูลเพ่มิ เติมเอกสารวิชาการ PBO เรอื่ ง “รายงานภาวะเศรษฐกิจมหภาค แนวโนม้ ทางการคลงั และปจั จัยทางเศรษฐกจิ การคลงั ฯ” 1.2 แนวโน้มทางการคลงั 1.2.1 การเบกิ จา่ ยงบประมาณ ตารางที่ 1.2 - 1 การเบิกจ่ายงบประมาณระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 - 2565 หน่วย : ลา้ นบาท ปงี บประมาณ พ.ศ. รายจ่ายประจา รายจ่ายลงทนุ รายจ่ายรวม งบประมาณ จากตารางท่ี 1.2 – 1 พบว่า 2561 96.1% 70.5% 91.6% 100% 1. ไม่สามารถเบิกจ่ายตามทก่ี าหนดไว้ (2,411,775) (380,330) 2. เบกิ จ่ายเฉลีย่ ทร่ี อ้ ยละ 91.5 2562 97.9% 70.6% (2,792,105) (3,050,000) 3. การเบิกจ่ายรายจ่ายประจาเฉลยี่ ที่ (2,401,127) (387,196) 92.9% 100% รอ้ ยละ 97 2563 97.4% 66.3% 4. การเบิกจ่ายรายจ่ายลงทุนเฉล่ียท่ี (2,575,944) (367,916) (2,788,323) (3,000,000) รอ้ ยละ 70 2564 96.4% 70.9% 92.0% 100% (2,583,799) (428,357) การใชจ้ ่ายภาครัฐจากแหลง่ เงินอนื่ ท่ีสาคัญ 2565 56.3% 30.9% (2,943,860) (3,200,000) (188,038) 91.7% 100% (6 เดือนแรก) (1,401,886) (3,012,156) (3,285,962.5) 51.3% 100% (1,686,471) (3,100,000) ท่มี า: สานกั งานเศรษฐกจิ การคลัง และกรมบญั ชีกลาง - พ.ร.ก. ให้อานาจกระทรวงการคลังกู้เงิน หมายเหตุ: ไม่รวมการเบกิ จา่ ยของปงี บประมาณกอ่ นหนา้ จากเงินกนั ไว้เบกิ เหลอ่ื มปี เพ่ือแก้ไข COVID-19 จานวน 2 ฉบับ รวม ทัง้ สนิ้ 1.5 ล้านล้านบาท มีการเบิกจ่าย 1.3 ล้านล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 85.3 (ณ วันที่ 31 มี.ค. 2565) สานกั งานเลขาธิการสภาผแู้ ทนราษฎร -5- สานักงบประมาณของรัฐสภา

วเิ คราะหร์ า่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 1.2.2 การจดั เก็บรายไดข้ องรฐั บาล รอ้ ยละ 14.8 ของ GDP แผนภาพที่ 1.2 - 1 รายได้สุทธิหลังหกั จัดสรรของรัฐบาล แนวโนม้ รายไดฯ้ ลดลง หน่วย: ลา้ นบาท ในขณะที่ GDP ปี 2564 สูงขนึ สดั ส่วนรายได้ฯ ต่อ GDP - ไทย : 14.8% - สมาชกิ ประเทศ OECD : 15.5% โดยเฉลี่ย - ประเทศท่ัวโลก ตามรายงาน World Bank 2019 : 14.9% ที่มา: สานกั งานเศรษฐกจิ การคลัง รายละเอียดผลการจัดเก็บรายได้ฯ 1.2.3 ฐานะการคลงั ตามระบบกระแสเงนิ สดของรัฐบาล ตารางที่ 1.2 - 2 ฐานะการคลังตามระบบกระแสเงินสดของรฐั บาลระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 - 2565 หนว่ ย: ลา้ นบาท ท่ีมา: สานกั งานเศรษฐกิจการคลัง -6- สานักงบประมาณของรัฐสภา สานักงานเลขาธกิ ารสภาผ้แู ทนราษฎร

วิเคราะห์รา่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 จากตารางท่ี 1.2 - 2 พบว่า 1. ปี 2563 การแพร่ระบาด COVID-19 ส่งผลให้รายได้นาส่งคลังลดลงแต่รายจ่ายปรับเพิ่มข้ึน โดย ขาดดลุ เงนิ งบประมาณ 824,236 ลา้ นบาท และตอ้ งกู้ฯ 784,115 ลา้ นบาท เพ่อื รกั ษาระดบั เงินคงคลังให้อยู่ใน ระดับที่เหมาะสม 2. ปี 2564 ยังขาดดุลเงินงบประมาณในระดับที่สูงคิดเป็น 762,023 ล้านบาท และต้องกู้ฯ 736,392 ลา้ นบาท 1.2.4 หนสี้ าธารณะ แผนภาพที่ 1.2 - 2 หนสี้ าธารณะคงคา้ ง ระหว่างปงี บประมาณ พ.ศ. 2541 - 2565 สัดส่วนหนสี าธารณะตอ่ GDP เพม่ิ ขนึ อย่างก้าวกระโดด จากรอ้ ยละ 41.1 ปี 2562 เปน็ รอ้ ยละ 60.2 ปี 2565 หมายเหตุ: ขอ้ มูลหน้ีสาธารณะ ปงี บประมาณ 2565 ณ สน้ิ เดอื นกมุ ภาพนั ธ์ 2565 ทม่ี า: สานกั งานบรหิ ารหน้สี าธารณะ ข้อสงั เกต PBO การคลังสาธารณะของไทยมีแนวโน้มปรับตัวในทิศทางที่มีภาวะความเสี่ยงมากข้ึน การเบิกจ่าย งบประมาณทีม่ ีมาแตอ่ ดตี มักไมส่ ามารถเบกิ จา่ ยได้ตามเปา้ ประสงค์ท่กี าหนดไว้ ในภาพรวม รัฐบาลสามารถ เบิกจ่ายงบประมาณเฉลี่ย ร้อยละ 91 - 92 โดยส่วนใหญ่เป็นรายจ่ายประจา อย่างไรก็ดี รายจ่ายลงทุนมี อัตราการเบิกจ่ายอยู่ในระดับต่า ประสิทธิภาพการจัดเก็บรายได้ของรัฐบาลอยู่ต่ากว่าระดับค่าเฉล่ียของ ต่างประเทศ การจัดเกบ็ รายได้ในปัจจบุ นั สงู กว่าที่คาดการณไ์ ว้เดิม ซ่งึ เป็นผลมาจากการฟนื้ ตวั ทางเศรษฐกิจ จากผลกระทบการแพร่ระบาดของ COVID-19 นอกจากน้ีควรติดตามประเด็นต่าง ๆ ได้แก่ 1) ระดับราคา น้ามัน 2) การส่งเสริมยานยนต์ไฟฟ้า 3) การบริการอิเล็กทรอนิกส์ และ 4) ธุรกิจหลักทรัพย์ เน่ืองจากส่งผลต่อ การจัดเก็บรายได้ของรัฐบาลในระยะส้ันถึงยาว ฐานะทางการคลังตามระบบกระแสเงินสดอยู่ในระดับมี เสถียรภาพ ยอดเงินคงคลังปลายปีอยู่ในระดับที่เหมาะสมและเพียงพอกับการเบิกจ่ายงบประมาณในหน่วยงาน ของรัฐ โดยการกู้เงินเพื่อชดเชยการขาดดุลงบประมาณจานวนมาก เป็นปัจจัยสาคัญที่ทาให้ยอดเงินคงคลัง ดังกล่าว มีค่าอยู่ในระดับสูง นอกจากนี้ การกู้เงินเพื่อวัตถุประสงค์อื่น ๆ อาทิ การกู้เงินภายใต้พระราช กาหนดให้อานาจกระทรวงการคลังกู้เงินฯ จานวน 2 ฉบับ เพ่ือบรรเทาผลกระทบของ COVID-19 วงเงินรวม สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -7- สานักงบประมาณของรัฐสภา

วิเคราะห์ร่างพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ขอ้ สังเกต PBO ไม่เกิน 1.5 ล้านล้านบาท ส่งผลให้หน้ีสาธารณะคงค้างมีปริมาณสูงข้ึนมากโดยสัดส่วนหนี้สาธารณะต่อ GDP ปรับตัวข้ึนมีค่าสูงสุดในรอบ 25 ปี ทาให้ช่องว่างทางการคลัง (Fiscal Space) ของรัฐบาลในการก่อหน้ี สาธารณะ เพ่ือรับมอื กับวิกฤติเศรษฐกิจท่ีอาจเกดิ ขนึ้ ในคร้งั ตอ่ ไปอยู่ในระดับต่า รฐั บาลจึงขาดแคลนแหล่งเงิน เพอื่ สนับสนุนมาตรการทางการคลังท่ีจาเป็นและเหมาะสม นอกจากนี้ หน้ีสาธารณะคงค้างท่ีปรับเพิ่มขึ้นมาก ยังทาให้มีหนี้ที่ครบกาหนดชาระในระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 - 2572 เป็นจานวนมาก รัฐบาลจึงมี ความจาเป็นที่จะต้องบริหารหนี้สาธารณะด้วยความรอบคอบภายใต้เครื่องมือการบริหารหน้ีสาธารณะที่มอี ยู่ อาทิ การปรับโครงสร้างหนี้ การชาระหนี้ และการแปลงหน้ี ท้ังน้ี ดุลการคลังของ อปท. มีการเกินดุลอย่าง ตอ่ เน่ือง และสถานะทางการเงินของของ อปท. มีแนวโน้มแข็งแกร่งมากขึ้นเนื่องจากรฐั บาลได้กาหนดใหจ้ ัดเก็บ ภาษีที่ดินและส่ิงปลูกสร้างตามท่ีกฎหมายบัญญัติ ไม่มีการลดอัตราภาษีเหมือนกับช่วงปี 2563 - 2564 ทา ให้ อปท. มีรายได้จากการจัดเกบ็ ภาษดี ังกล่าวมากขึ้น ศกึ ษาข้อมูลเพิม่ เติมเอกสารวชิ าการ PBO เรอ่ื ง “รายงานภาวะเศรษฐกิจมหภาค แนวโน้ม ทางการคลัง และปจั จัยทางเศรษฐกิจการคลังฯ” สานักงานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร -8- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะห์ร่างพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 1.3 ปัจจัยทางเศรษฐกิจการคลัง แผนภาพท่ี 1.3 - 2 อัตราเงินเฟ้อในสหราชอาณาจักร 1.3.1 ภาวะเงนิ เฟอ้ สูงทั่วโลก แผนภาพที่ 1.3 - 1 อตั ราเงินเฟอ้ ในสหรฐั อเมริกา ทมี่ า: tradingeconomics.com ทมี่ า: tradingeconomics.com แผนภาพที่ 1.3 - 3 อัตราเงินเฟ้อในเยอรมนี แผนภาพท่ี 1.3 - 4 อตั ราเงินเฟอ้ ในประเทศไทย ทม่ี า: tradingeconomics.com ทมี่ า: tradingeconomics.com จากแผนภาพที่ 1.3 - 1 - 1.3 - 4 พบว่า 1) อัตราเงินเฟ้อในประเทศพัฒนาแล้ว - แรงกดดันด้านอุปสงค์: กาลังซื้อเพิ่มสูงขึ้นตามการฟื้นตัวของเศรษฐกิจ ประชาชนมีรายได้เพ่ิมข้ึน และการว่างงานอยู่ในระดับตา่ - แรงกดดนั ด้านอุปทาน: ราคาน้ามันดบิ กา๊ ซธรรมชาติ และสินคา้ โภคภัณฑ์ เพมิ่ ขนึ้ สงู รวมทั้งปัญหา ในการผลติ สินคา้ การขาดแคลนแรงงานภาคขนสง่ ตู้คอนเทนเนอร์ และเซมิคอนดกั เตอร์ - ธนาคารกลางสามารถเพิ่มอัตราดอกเบ้ียนโยบาย เพื่อชะลอการบริโภคสินค้าและบริการของ ประชาชน เพ่อื ลดแรงกดดันดา้ นอุปสงค์ 2) อตั ราเงนิ เฟ้อในประเทศไทย - แรงกดดันด้านอุปสงค์: เศรษฐกิจยังไม่ฟื้นตัวเต็มที่จากการระบาด COVID-19 หน้ีครัวเรือนอยู่ใน ระดับสงู กาลงั ซ้ือของประชาชนอยู่ในระดบั ตา่ - แรงกดดันด้านอุปทาน: ราคาน้ามันดิบ ก๊าซธรรมชาติ สินค้าโภคภัณฑ์ เพ่ิมข้ึนสูง รวมทั้งปัญหาการ ขาดแคลนแรงงานต่างดา้ วในภาคการผลิต สานักงานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร -9- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วเิ คราะห์รา่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ขอ้ สงั เกต PBO ในส่วนนโยบายเศรษฐกจิ มหภาคท่ีมนี ยั สาคัญต่ออัตราเงนิ เฟ้อในประเทศไทย ธนาคารแหง่ ประเทศ ไทยอาจไมส่ ามารถปรบั ขน้ึ อัตราดอกเบยี้ นโยบายในขณะน้ีได้ เพราะจะทาใหภ้ าระดอกเบี้ยของหนี้ครวั เรือน เพิ่มสูงขึ้น ในขณะที่เศรษฐกิจไทยยังไม่ฟื้นตัวเต็มที่ รัฐบาลควรให้ความช่วยเหลือประชาชนผ่านมาตรการ ลดค่าครองชีพในรูปแบบต่าง ๆ อย่างไรก็ดี การใช้จ่ายงบประมาณตามมาตรการดังกล่าวอาจเป็นไปอย่าง จากัด เน่ืองจากรัฐบาลต้องทาการกู้เงินเพ่ิม ซ่ึงจะทาให้สัดส่วนหนี้สาธารณะต่อ GDP ท่ีปัจจุบันอยู่ใน ระดับสูงปรับเพ่ิมสูงข้ึนอย่างต่อเน่ือง นอกจากน้ี อัตราเงินเฟ้อในระดับสูง จะทาให้คุณภาพการให้บริการ สาธารณะของหนว่ ยงานภาครฐั ลดลง เนือ่ งจากราคาสินคา้ และบริการที่ใช้ในการดาเนนิ งานมีราคาสูงข้ึน 1.3.2 อตั ราดอกเบ้ียขาขึ้นในประเทศพฒั นาแล้ว แผนภาพที่ 1.3 - 5 อตั ราดอกเบย้ี นโยบายในสหรฐั อเมรกิ า แผนภาพท่ี 1.3 - 6 อตั ราดอกเบี้ยนโยบายในประเทศไทย ทม่ี า: tradingeconomics.com ทมี่ า: tradingeconomics.com จากแผนภาพท่ี 1.3 - 5 และ 1.3 - 6 พบว่า 1. ธนาคารกลางของสหรัฐอเมริกาได้ปรับข้ึนอัตราดอกเบี้ยนโยบาย จากร้อยละ 0.25 เป็น 0.5 เมื่อ วันท่ี 17 มีนาคม 2565 เพอ่ื ลดแรงกดดนั เงนิ เฟ้อด้านอุปสงค์ และสกดั กั้นอัตราเงนิ เฟ้อท่ีปรบั เพ่มิ ข้ึนอย่างมาก ในรอบปีท่ผี ่านมา 2. อัตราดอกเบี้ยขาขึ้นในสหรัฐอเมริกาอาจส่งผลให้มีเงินทุนไหลออกจากไทยเพื่อไปลงทุนใน สหรัฐอเมริกาท่ีอัตราผลตอบแทนท่ีสูงกว่า ซึ่งอาจส่งผลให้เงินบาทอ่อนค่าและอัตราดอกเบ้ียในตลาดการเงิน ไทยปรบั เพ่มิ ข้นึ ได้ 3. ประเทศไทยยังคงอัตราดอกเบ้ียนโยบายที่ร้อยละ 0.5 และอาจไม่สามารถปรับเพิ่มขึ้นได้ในระยะ ส้ัน เน่ืองจากเศรษฐกิจไทยยังไม่ฟ้ืนตัวอย่างเต็มท่ีจากสถานการณ์ COVID-19 ซึ่งอาจเป็นการเพิ่มภาระแก่ ครัวเรือน ที่ประสบปญั หาด้านรายได้ การทามาหากิน และมีหนี้ครัวเรือนในระดบั สงู สานักงานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร -10- สานกั งบประมาณของรัฐสภา

วเิ คราะห์รา่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 1.3.3 ปัญหาภูมิรัฐศาสตรร์ ะหว่างประเทศ 1.3.4 โครงสร้างเศรษฐกิจไทยหลังยุค COVID-19 1.3.5 การดาเนนิ นโยบายการคลงั หลงั ยคุ COVID-19 สานักงานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -11- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะห์ร่างพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ข้อสังเกต PBO 1. ควรเนน้ มาตรการรัดเข็มขัดทางการคลัง เพิม่ การจัดเก็บรายได้ ควบคมุ รายจ่ายทีไ่ มจ่ าเป็น 2. รกั ษา Fiscal Space เพ่ือรบั มือกับวกิ ฤตเศรษฐกิจทอ่ี าจเกิดขึ้นครัง้ ต่อไป 3. ช่วยเหลือผู้มีรายได้น้อย แรงงานภาคบริการ และ SME เนื่องจากเป็นปัจจัยขับเคล่ือนทาง เศรษฐกิจในอนาคต 4. ดาเนินมาตรการทางการคลังแบบเฉพาะเจาะจงโดยจากัดกลุ่มเป้าหมายให้เด่นชัดเพื่อเน้น ประสิทธิภาพดาเนินการภาครัฐ 5. ควรเนน้ การจดั เกบ็ ภาษีเพื่อลดความเหล่ือมล้าทางเศรษฐกิจ อาทิ การจัดเก็บภาษีจากผูม้ ีความม่งั ค่ัง 6. ขยายฐานภาษใี ห้ครอบคลมุ และเพิม่ ประสทิ ธิภาพการจัดเก็บโดยไม่เพิ่มอัตราภาษี ซึง่ อาจส่งผล ตอ่ การขยายตวั เศรษฐกิจ 7. ยกเลิกการหักลดหย่อนภาษีที่ไม่จาเป็น โดยเฉพาะกับผู้มีเงินได้ในระดับสูง อาทิ การลงทุนใน กองทุนรวม LTF หรอื RMF ซงึ่ จะทาให้จัดเก็บรายได้ภาษีเพิม่ มากข้นึ ร้อยละ 0.3 ของ GDP (อธภิ ัทร มุทติ า เจริญ, 2564, น.142) 8. ทบทวนมาตรการยกเว้นภาษี (Tax Holiday) ในการดึงดูดการลงทุน เน่ืองจากบริษัทข้ามชาติ ด้านเทคโนโลยีระดับสูง อาจให้ความสาคัญกับทักษะของแรงงาน โครงสร้างพื้นฐาน และประสิทธิภาพการ ดาเนินงานของภาครฐั มากกว่า 9. ผ่อนคลายกฎระเบียบการจดทะเบียนภาษีสาหรับธุรกิจขนาดเล็ก กาหนดรูปแบบการย่ืนภาษีที่ สะดวกมากข้นึ และลดความถ่ีในการยืน่ ภาษี เพ่ือดงึ ดดู ใหธ้ รุ กจิ ขนาดเลก็ เข้าสูร่ ะบบภาษีมูลค่าเพ่มิ ศกึ ษาข้อมูลเพ่มิ เติมเอกสารวิชาการ PBO เรอ่ื ง “การจดั ทาแบบจาลองเศรษฐมติ ิเพื่อพยากรณ์ การจดั เกบ็ รายไดภ้ าษมี ูลคา่ เพิม่ ของรัฐบาลฯ” สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร -12- สานกั งบประมาณของรัฐสภา

วเิ คราะห์ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 1.3.6 การพัฒนาเงนิ บาทดจิ ิทัลในประเทศไทย เงินบาทดจิ ิทัล ธนาคารแห่งประเทศไทยได้สร้างสกุลเงินดิจิทัลของธนาคารกลาง (CBDC) เพ่ือเป็นทางเลือกและรักษาสมดุลระหว่างการใช้เงินตราในรูปแบบเดิมหรือ Fiat Money และการใช้เงินดิจิทัลในอนาคต โดย CBDC แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้ 1) Wholesale CBDC ➢ สาหรบั การทาธรุ กรรมระหว่างสถาบนั การเงิน ➢ ปี 2560 เปน็ ต้นมา โครงการอินทนนทร์ ะหวา่ งธนาคารแห่งประเทศไทย และธนาคารพาณชิ ย์ จานวน 8 แห่ง 2) Retail CBDC ➢ สาหรับธุรกรรมรายย่อยของภาคธรุ กิจและประชาชน ➢ อย่รู ะหว่างการพฒั นาระบบ จะเริ่มทา Pilot Test ไตรมาสท่ี 2 ปี 2565 ข้อดีเงนิ บาทดิจิทัลท่ีออกโดยธนาคารแห่งประเทศไทย - เป็นสื่อกลางในการชาระค่าสินค้าและบริการตามกฏหมาย สามารถรักษามูลค่า และเป็นหน่วยวัด ทางบัญชซี ง่ึ ตา่ งจากครปิ โทเคอร์เรนซีของภาคเอกชน ทมี่ ีมูลคา่ ผนั ผวนจากการเกง็ กาไร - ทาใหเ้ งนิ หมุนเวยี นในระบบเศรษฐกจิ เรว็ ขึน้ การใชจ้ า่ ยสะดวกมากขึ้น เศรษฐกจิ ขยายตวั - ลดต้นทุนในการทาธุรกรรมของประชาชน เนื่องจากเป็นการโอนเงินผ่านระบบดิจิทัล และเพ่ิม ประสทิ ธภิ าพของระบบการชาระเงินดว้ ยเทคโนโลยบี ลอ็ คเชน (Blockchain) - ช่วยใหป้ ระชาชนสามารถเขา้ ถึงบรกิ ารทางการเงินไดอ้ ยา่ งครอบคลุม - ลดต้นทุนในการผลิตธนบัตรและเหรียญกษาปณ์ การบริหาร และการขนส่งของภาครัฐ รวมท้ัง หลีกเลี่ยงปญั หาการเสอ่ื มสภาพของธนบตั รและเหรียญกษาปณ์ - ทาใหภ้ าครัฐตดิ ตามการหมุนเวียนและเส้นทางของเงนิ ได้อย่างมปี ระสิทธภิ าพ ลดปัญหาการฟอกเงิน จากการกอ่ อาชญากรรมและการทุจรติ - ทาให้ภาครัฐมีข้อมูล Big Data เกี่ยวกับพฤติกรรมการใช้จ่ายและกระแสเงินสดของประชาชน สามารถจัดทามาตรการให้ความช่วยเหลือแก่ประชาชนได้อย่างเหมาะสมและตรงกลุ่มเป้าหมาย รวมท้ัง ประเมนิ การจดั เกบ็ ภาษไี ดอ้ ยา่ งมีประสทิ ธภิ าพมากขึ้น ข้อพึงระวงั ต่อเงินบาทดิจทิ ัลที่ออกโดยธนาคารแห่งประเทศไทย - อาจทาใหป้ ระชาชนลดการฝากเงนิ ในระบบธนาคารพาณชิ ย์ และถอื เงนิ สดในรปู เงินบาทดจิ ิทัลแทน - อาจเกดิ ความเสี่ยงในการดาเนนิ งานและบรหิ ารระบบสารสนเทศ อาทิ การถูกโจมตีทางไซเบอร์ - อาจกระทบตอ่ ขอ้ มลู ความเปน็ สว่ นตวั ของประชาชน อาทิ พฤตกิ รรมการใช้จา่ ย สถานะทางการเงิน สานักงานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -13- สานกั งบประมาณของรัฐสภา

วิเคราะห์ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 1.3.7 สถานะทางการเงนิ ของวสิ าหกจิ ขนาดใหญ่ ตารางที่ 1.3 - 1 ผลประกอบการบรษิ ัทจดทะเบียนในตลาดหลกั ทรัพย์แห่งประเทศไทย หน่วย: ลา้ นบาท ลาดับและรายช่ือ กาไรสาหรบั กาไรสาหรบั การจ่ายภาษี การจ่ายภาษี ปี 2563 ปี 2564 เงินได้ เงนิ ได้ ปี 2563 ปี 2564 1. ปตท. 39,949.8 152,067.6 25,166.5 67,590.6 2. ทา่ อากาศยานไทย 4,298.5 -16,371.9 1,038.0 - 3. แอ็ดวานซ์ฯ 27,437.3 26,924.5 5,088.6 5,969.5 4. ซพี ีออลล์ 16,502.9 12,052.5 2,759.5 524.9 5. กลั ฟ์ เอนเนอร์จ้ี 6,144.3 9,167.1 107.3 346.9 6. เดลต้า 7,051.8 6,703.3 207.6 97.7 7. ปูนซีเมนตไ์ ทย 37,300.1 54,735.9 5,808.5 8,900.0 8. ธ. ไทยพาณิชย์ 26,993.7 35,394.8 6,794.3 9,375.9 9. ธ. กสิกรไทย 33,690.5 42,244.3 7,656.3 9,728.5 10. กรุงเทพดุสิตฯ 7,649.3 8,490.4 2,751.4 2,103.4 11. พลงั งานบริสุทธ์ิ 5,047.4 5,959.4 - 3.3 12. ธ. กรงุ เทพ 17,544.7 26,952.1 4,013.6 6,189.2 13. อนิ โดรามา 2,800.1 28,253.7 - 6,703.3 14. ธ. กรงุ ศรีอยุธยา 23,340.3 34,054.5 5,538.0 8,293.3 15. เซน็ ทรัลพัฒนา 9,616.7 7,229.9 2,148.4 1,798.0 16. เซ็นทรลั รเี ทล 341.3 276.8 - - 17. เจริญโภคภณั ฑฯ์ 44,092.0 14,078.8 11,001.2 2,653.6 18. โฮมโปร 5,154.7 5,440.5 1,035.4 1,194.0 19. ธ. กรุงไทย 19,439.0 24,556.0 4,440.7 5,975.4 20. ทรู 925.6 -1,521.5 18.8 154.9 รวม 335,319.8 476,688.6 85,574.1 137,602.3 ทม่ี า: ตลาดหลักทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย จากตารางที่ 1.3 - 1 พบวา่ - ฐานะทางการเงินของวิสาหกิจขนาดใหญ่ไม่ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ COVID-19 ในปี 2563 - 2564 - ในปี 2564 วสิ าหกิจฯ มกี าไรสทุ ธแิ ละการจ่ายภาษเี งินได้เพิ่มขน้ึ จาก ปี 2563 - วิสาหกิจฯ มีท้ังหมด 780 แห่ง ได้รายงานงบการเงินปี 2564 จานวน 757 แห่ง มีกาไรสุทธิ 592 แห่ง คิดเปน็ รอ้ ยละ 78.1 ของวิสาหกจิ ทรี่ ายงานผล สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร -14- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วเิ คราะหร์ า่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ขอ้ สงั เกต PBO ในระยะต่อไป วิสาหกิจขนาดใหญ่ สามารถเป็นผู้มีบทบาทสาคัญในการกระตุ้นเศรษฐกิจ ส่งเสริม การจ้างงาน และการพฒั นาประเทศได้ เนื่องจากมที รัพยากรทางการเงนิ เป็นจานวนมาก อาจเป็นหัวจักรของ การลงทนุ ขนาดใหญ่ เพ่ือกระตุ้นการขยายตัวทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะการลงทุนสาธารณปู โภคขั้นพ้ืนฐาน 1.3.8 ปัจจยั ความเสย่ี งทางการคลังดา้ นรายจา่ ยบุคลากรภาครฐั ตารางที่ 1.3 - 2 อัตราการขยายตัวและสดั สว่ นของรายจ่ายบุคลากรภาครัฐ ต่องบประมาณปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 - 2566 หนว่ ย: ลา้ นบาท รายการ ปีงบประมาณ ปีงบประมาณ อัตราการ สดั ส่วนตอ่ สัดสว่ นต่อ พ.ศ. 2565 พ.ศ. 2566 ขยายตวั งบประมาณ งบประมาณ (รอ้ ยละ) ปีงบฯ 2565 ปีงบฯ 2566 (รอ้ ยละ) (ร้อยละ) 1. งบประมาณ 3,100,000.0 3,185,000.0 2.7 - - 2. งบประมาณรายจ่ายบคุ ลากร 770,159.9 772,119.1 0.3 24.8 24.2 3. งบเงนิ อุดหนุนให้แกอ่ งค์กรปกครอง 22,604.5 23,885.0 5.7 0.7 0.7 สว่ นท้องถนิ่ ท่ีเกยี่ วกบั บุคลากร 3.1 คา่ ใช้จา่ ยบุคลากร 16,599.8 17,074.1 2.9 0.5 0.5 3.2 คา่ การศกึ ษาบุตร 21.6 22.0 1.9 0.0 0.0 3.3 คา่ รักษาพยาบาล 5,983.1 6,788.9 13.5 0.2 0.2 4. งบกลางทง้ั หมด 587,409.3 590,470.0 0.5 18.9 18.5 5. งบกลางกรณบี คุ ลากรภาครัฐ 473,447.3 489,470.0 3.4 15.3 15.4 5.1 งบกลางทเี่ ปน็ 399,447.3 413,470.0 3.5 12.9 13.0 คา่ ใชจ้ า่ ยเกี่ยวกบั บคุ ลากร 5.2 งบกลางทเ่ี ปน็ ค่าใช้จา่ ยในการ 74,000.0 76,000.0 2.7 2.4 2.4 รักษาพยาบาล 6. รายจ่ายบุคลากรภาครัฐที่เป็น 1,266,211.7 1,285,474.1 1.5 40.8 40.4 ผลรวมของข้อ 2 ขอ้ 3 และข้อ 5 ทม่ี า: 1. เอกสารงบประมาณ ฉบบั ท่ี 1 ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สานักงบประมาณ 2. เอกสารงบประมาณ ฉบบั ที่ 3 เลม่ ที่ 14 ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สานักงบประมาณ หมายเหตุ 1. งบกลางกรณีบุคลากรประกอบด้วย ก) เงินช่วยเหลือข้าราชการ ลูกจ้างและพนักงานของรัฐ ข) เงินเบี้ยหวัด บาเหน็จ บานาญ ค) เงินเล่ือน เงินเดือนและเงินปรับวุฒิข้าราชการ ง) เงินสมทบของลูกจ้างประจา จ) เงินสารอง เงินสมทบ และเงินชดเชยของข้าราชการ และ ฉ) ค่าใช้จ่ายใน การรักษาพยาบาลข้าราชการ ลูกจ้าง และพนักงานของรัฐ 2. งบเงินอุดหนุนให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นท่ีเกี่ยวกับบุคลากรประกอบด้วย ก) ค่าใช้จ่ายบุคลากร ข) เงินอุดหนุนสาหรับการจัดการศึกษา ภาคบังคับ (คา่ การศึกษาของบุตร) และ ค) เงนิ อดุ หนุนสาหรับสนับสนุนค่าใชจ้ า่ ยเพ่ือการรักษาพยาบาลของข้าราชการ พนกั งานสว่ นทอ้ งถิ่น และ ลูกจ้าง เฉพาะท่อี ยใู่ นแผนงานยทุ ธศาสตรส์ ่งเสรมิ การกระจายอานาจให้แกอ่ งค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ กรมส่งเสรมิ การปกครองท้องถนิ่ เทา่ นั้น สานักงานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร -15- สานักงบประมาณของรัฐสภา

วิเคราะหร์ า่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 จากตารางข้างต้น แสดงให้เห็นถึง ความสาคัญของรายจ่ายบุคลากรภาครัฐที่มีต่อโครงสร้าง งบประมาณรายจ่ายประจาปี กล่าวคือ งบประมาณแผนงานบุคลากรภาครัฐ มีสัดส่วนต่องบประมาณร้อยละ 24.2 งบเงินอุดหนุนให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินที่เกี่ยวกับบุคลากร มีสัดส่วนต่องบประมาณ ร้อยละ 0.7 และงบกลางกรณีบุคลากรภาครัฐ มีสัดส่วนต่องบประมาณร้อยละ 15.4 โดยเม่ือรวมตัวเลขทั้ง 3 ส่วนน้ีแล้ว จะเท่ากับร้อยละ 40.3 หรือกล่าวอีกนัยหน่ึงคือ งบประมาณแผ่นดินท่ีมี 100 บาท แต่ต้องไปใช้ เป็นรายจ่ายบุคลากรภาครัฐ ประมาณ 40.3 บาทซ่ึงถือว่าเป็นรายจ่ายที่ไม่ก่อให้เกิดผลผลิตหรอื ประสิทธภิ าพ ทางเศรษฐกิจโดยตรง (Unproductive) ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 งบกลางกรณีบุคลากรภาครัฐ มีสัดส่วนต่องบกลางท้ังหมดประมาณ ร้อยละ 80.6 ต่อมาในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สัดส่วนดังกล่าวเพ่ิมข้ึนประมาณร้อยละ 82.9 โดยรายการที่ เพ่ิมอย่างมีนัยสาคัญ คือ งบกลางรายการเงินเบ้ียหวัด บาเหน็จ บานาญที่เพ่ิมจาก 310,600 ล้านบาทใน ปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 มาเป็น 322,790 ล้านบาท ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 รวมทั้ง งบกลางรายการ เงินสารอง เงินสมทบ และเงินชดเชยของข้าราชการ ที่เพิ่มจาก 72,370 ล้านบาท มาเป็น 75,980 ล้านบาท ในช่วงเวลาเดียวกัน ดังนั้น อาจกล่าวได้ว่างบกลางกรณีบุคลากรภาครัฐมีนัยสาคัญต่อปริมาณวงเงิน งบประมาณของงบกลางในแตล่ ะปีงบประมาณ ตารางท่ี 1.3 - 3 ภาพรวมแนวโน้มกาลังคนภาครัฐ ระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2553 - 2563 หนว่ ย: คน ทม่ี า: สานกั งาน ก.พ. เม่ือพิจารณาถึงสาเหตุสาคัญประการหนึ่งของรายจ่ายบุคลากรในแต่ละปีซ่ึงได้แก่ จานวนกาลังคน ภาครัฐที่ยังคงอยู่ในระดับท่ีค่อนข้างสูง โดยมีอัตรากาลังคนภาครัฐในฝ่ายพลเรือนลดจาก 2.2 ล้านคนใน ปี 2553 มาเป็น 2.1 ล้านคน ในปี 2563 หรือลดลงเพียงร้อยละ 1.7 เท่านั้น อย่างไรก็ตามเม่ือมาพิจารณา รายละเอยี ดแล้ว กาลงั คนภาครฐั ในฝ่ายพลเรอื นทีม่ ผี ลต่องบประมาณมากทีส่ ดุ คอื บคุ ลากรประเภทขา้ ราชการ ทย่ี ังเพ่มิ จาก 1.3 ล้านคนในปี 2553 มาเป็น 1.4 ล้านคนในปี 2563 หรอื เพ่มิ กว่ารอ้ ยละ 5.4 ทั้งนี้ ค่ารักษาพยาบาลของบุคลากรประเภทข้าราชการ ลูกจ้าง และพนักงานของรัฐ เป็นรายจ่ายที่ คาดหมายไม่ได้ (Unexpected Expenses) โดยไม่สามารถประมาณการค่าใช้จ่ายได้อย่างถูกต้องชัดเจนเป็น ผลให้เกิดปัจจัยความเสี่ยงทางการคลังในการบริหารงบประมาณของรัฐเปน็ อย่างมาก สานักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร -16- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะห์รา่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 แผนภาพท่ี 1.3 - 7 คา่ ใชจ้ ่ายด้านบานาญเพิ่มสูงข้ึนในระยะยาว ที่มา: สานกั งาน ก.พ. ประกอบกับ ความก้าวหน้าทางการแพทย์และสาธารณสุข เป็นผลให้ประชากรไทยมีอายุยืนมากขึ้น ในช่วงเวลาปัจจุบันอายุคาดเฉลี่ยของประชากรไทยเพิ่มขึ้นเป็นประมาณ 76 ปี ซึ่งกระทบต่อภาระการจ่าย บานาญจากรัฐ โดยข้อมูลของกรมบัญชีกลาง (สานักงาน ก.พ., 2562, น.4) บ่งชี้ว่า ในปี 2560 มีผู้รับบานาญ จานวน 622,876 คน มีค่าใช้จ่ายด้านบานาญ จานวน 187,252 ล้านบาท หรือประมาณ 0.2 ล้านล้านบาท และคาดว่า ในปี 2580 จานวนผู้รับบานาญ อาจเพ่ิมขึ้นเป็น 2 เท่า (ประมาณ 1,245,752 คน) ส่วนค่าใช้จ่าย ด้านบานาญอาจเพ่ิมข้ึนเป็น 4 เท่า (ประมาณ 749,008 ล้านบาท หรือ 0.7 ล้านล้านบาท) ซ่ึงหมายความว่า รัฐจะประสบกบั ปัจจยั ความเสี่ยงทางการคลังจากภาระรายจา่ ยด้านบานาญทเ่ี พม่ิ ข้นึ อย่างกา้ วกระโดด อย่างไรก็ตาม เม่ือมีเหตุการณ์หรือความจาเป็นท่ีต้องเพิ่มบุคลากรก็ทาให้ต้องมีการเพ่ิมบุคลากร ภาครัฐ เช่น มติคณะรัฐมนตรีเม่ือวันท่ี 15 เมษายน 2563 ท่ีเห็นชอบให้จัดสรรอัตราข้าราชการตั้งใหม่ รวม ท้ังส้ิน 40,897 อัตรา เพ่ือรองรับการบรรจุบุคลากรในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขที่ต้องปฏิบัติงานด่านหน้าใน สถานการณ์การแพร่ระบาดของ COVID-19 ให้เข้ารับราชการ จานวน 38,105 อัตรา รวมท้ังการจัดสรรอัตรา ข้าราชการตั้งใหม่ เพ่ือรองรับการบรรจุนักศึกษาวิชาแพทยศาสตร์และทันตแพทยศาสตร์ ท่ีเป็นนักศึกษา คูส่ ัญญากบั กระทรวงสาธารณสขุ และสาเร็จการศึกษาในปี พ.ศ. 2563 จานวน 2,792 อัตรา 1.3.9 ภาระผกู พนั งบประมาณข้ามปี พระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2561 มาตรา 4 กาหนดให้ งบประมาณรายจ่ายข้ามปี หมายถึง งบประมาณรายจ่ายที่มีระยะเวลาการใช้ได้เกินปีงบประมาณตามวัตถุประสงค์และระยะเวลา ที่กาหนดไว้ในกฎหมายว่าด้วยงบประมาณรายจ่าย และเพื่อให้เป็นไปตามหลักการที่กาหนดไว้ในมาตรา 41 และมาตรา 42 แห่งพระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2561 สอดคล้องกับพระราชบัญญัติวินัยการเงิน การคลังของรัฐ พ.ศ. 2561 งบประมาณโดยสังเขป ได้กาหนดให้ การผูกพันงบประมาณข้ามปี หมายถึง รายการงบประมาณรายจ่าย ซึ่งจะต้องทาสัญญาก่อหน้ีผูกพัน และมีวงเงินท่ีคาดว่าจะต้องก่อหนี้ผูกพัน งบประมาณรายจ่ายประจาปีต่อ ๆ ไป โดยวงเงินผกู พนั ดงั กลา่ วจะรวมเงินเผื่อเหลอื เผ่ือขาดไว้ด้วยแล้ว สานักงานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -17- สานักงบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะห์รา่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สาหรับปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 มวี งเงนิ ภาระผูกพันงบประมาณข้ามปีรวมท้ังสิ้น 1,095,654.4 ลา้ นบาท จาแนกเป็น เงินงบประมาณ 1,049,816.5 ล้านบาท (คิดเป็นร้อยละ 95.8) เงินนอกงบประมาณ 32,848.6 ลา้ นบาท (คดิ เป็นรอ้ ยละ 3.0) และเงนิ สารองเผ่ือเหลือเผ่ือขาด 12,989.3 ล้านบาท (คดิ เป็นรอ้ ยละ 1.2) แบ่งเป็น 1) ภาระผูกพันงบประมาณรายการเดิมท่ีได้รับอนุมัติไว้แล้วก่อนปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 จานวน 873,001.3 ลา้ นบาท คดิ เปน็ รอ้ ยละ 79.7 ของวงเงินภาระผกู พันงบประมาณขา้ มปี 2) ภาระผูกพันงบประมาณรายการใหม่ที่จะเร่ิมดาเนินการในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 จานวน 222,653.1 ลา้ นบาท คดิ เปน็ ร้อยละ 20.3 ของวงเงินภาระผกู พนั งบประมาณขา้ มปี ตารางที่ 1.3 - 4 สรุปภาระผูกพันงบประมาณข้ามปที ั้งส้นิ ปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 หน่วย: ลา้ นบาท เงินงบประมาณ เงินสารอง วงเงิน วงเงิน เผอ่ื เหลอื ภาระผกู พัน ภาระผกู พัน รายการ ตง้ั แตเ่ รม่ิ ปี 66 ปี 67 และ รวมเงิน เผอื่ ขาด งบประมาณ เงินนอก รวมทงั้ สนิ้ ดาเนินการ ปตี อ่ ๆ ไป งบประมาณ งบประมาณ ภาระผกู พนั งบประมาณ กอ่ นปี 66 (6) = (4)+(5) (8) = (6)+(7) รายการเดมิ กอ่ นปี 2566 (7) ภาระผกู พนั งบประมาณ (1) (2) (3 (4)=(1)+(2)+(3) (5) รายการใหมใ่ นปี 2566 395,896.4 157,495.2 292,093.1 845,484.7 3,405.8 848,890.5 24,110.8 873,001.3 - 39,074.0 165,257.8 204,331.8 9,583.5 213,915.3 8,737.8 222,653.1 รวมทง้ั สนิ้ 395,896.4 196,569.2 457,350.9 1,049,816.5 12,989.3 1,062,805.8 32,848.6 1,095,654.4 ทม่ี า: งบประมาณโดยสังเขป ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สานักงบประมาณ แผนภาพที่ 1.3 - 8 กระทรวงท่มี วี งเงิน แผนภาพท่ี 1.3 - 9 กระทรวงทม่ี ีวงเงิน ภาระผูกพนั งบประมาณข้ามปีท้ังส้ิน ภาระผูกพนั งบประมาณข้ามปี รายการใหม่ ในปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สูงสดุ 5 ลาดบั แรก สูงสดุ 5 ลาดบั แรก ที่มา: งบประมาณโดยสังเขป ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 ท่มี า: งบประมาณโดยสังเขป ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 สานักงบประมาณ สานกั งบประมาณ สานักงานเลขาธิการสภาผแู้ ทนราษฎร -18- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะหร์ า่ งพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 จากประกาศคณะกรรมการนโยบายการเงินการคลังของรัฐ เร่ือง กาหนดสัดส่วนต่าง ๆ เพ่ือใช้เป็น กรอบวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2561 ที่กาหนดสัดส่วนการก่อหนี้ผูกพันงบประมาณรายจ่ายข้ามปี งบประมาณ ต้องไม่เกินร้อยละ 10 ของงบประมาณรายจ่ายประจาปี ข้อมูลจากเอกสารงบประมาณ โดยสังเขป พบว่า รัฐบาลคานวณสัดส่วนดังกล่าวจากวงเงินภาระผูกพันงบประมาณข้ามปีเฉพาะรายการใหม่ ที่จะเร่ิมดาเนินการในปีงบประมาณนน้ั ๆ (ไมร่ วมเงนิ นอกงบประมาณ) ดังนั้น ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ภาระผูกพันงบประมาณรายการใหม่ตามกรอบวินัยการเงิน การคลังของรัฐข้างต้น (ไม่รวมเงินนอกงบประมาณ) จึงมีจานวนทั้งสิ้น 213,915.3 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 6.7 ของวงเงินงบประมาณรายจ่ายประจาปี (ตามแผนภาพที่ 1.3 - 10) ซึ่งอยู่ในสัดส่วนการก่อหนี้ผูกพัน งบประมาณรายจ่ายข้ามปีงบประมาณ ตามท่ีคณะกรรมการนโยบายการเงินการคลังของรัฐกาหนด (ไม่เกิน รอ้ ยละ 10) แผนภาพท่ี 1.3 - 10 สัดส่วนภาระผูกพนั งบประมาณข้ามปี ปีงบประมาณ พ.ศ. 2557 - 2566 ตามกรอบวินัยการเงนิ การคลังของรฐั (ไม่รวมเงนิ นอกงบประมาณ) ทีม่ า: 1. งบประมาณโดยสังเขป ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2557 - 2565 (ฉบบั ปรบั ปรุง) สานกั งบประมาณ 2. งบประมาณโดยสังเขป ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สานกั งบประมาณ จากการศึกษาแนวโน้มของภาระผูกพันงบประมาณรายการใหม่ตามกรอบวินัยการเงินการคลัง ของรัฐ (ไม่รวมเงินนอกงบประมาณ) ระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2557 - 2566 พบว่า ในช่วงปี พ.ศ. 2557 - 2562 ภาระผูกพันงบประมาณมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นมาโดยตลอด และลดลงในช่วงปี พ.ศ. 2563 - 2565 เน่ืองจากเกิด การแพร่ระบาด COVID-19 สาหรับปี พ.ศ. 2566 สัดส่วนของภาระผูกพันงบประมาณรายการใหม่เพ่ิมข้ึนเป็น ร้อยละ 6.7 แต่ก็ยังอยู่ในกรอบวินัยการเงินการคลังของรัฐคือ ไม่เกินร้อยละ 10 ของงบประมาณรายจ่าย ประจาปี สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -19- สานักงบประมาณของรัฐสภา

วิเคราะห์ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 หากพิจารณาสัดส่วนของภาพรวมภาระผูกพันงบประมาณเม่ือเทียบกับวงเงินงบประมาณรายจ่าย ประจาปี จะพบว่า ภาพรวมภาระผูกพันงบประมาณระหว่างปี พ.ศ. 2562 - 2566 มีแนวโน้มท่ีลดลงเพียง เล็กน้อยเมื่อเทียบกับภาระผูกพันงบประมาณรายการใหม่ กล่าวคือ จากร้อยละ 39.9 ในปี พ.ศ. 2562 เป็น ร้อยละ 33.4 ในปี พ.ศ. 2566 ท้ังนี้ ภาระผูกพันงบประมาณส่วนใหญ่เป็นภาระผูกพันจากรายการเดิม ทีไ่ ดร้ ับอนุมัตไิ ว้แล้วก่อนปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 สัดสว่ นเฉล่ยี ที่ร้อยละ 79.7 (ตามแผนภาพท่ี 1.3 - 11) แผนภาพที่ 1.3 - 11 สัดสว่ นภาระผูกพนั งบประมาณข้ามปี ปีงบประมาณ พ.ศ. 2557 - 2566 จาแนกตามประเภทรายการผูกพัน (ไมร่ วมเงินนอกงบประมาณ) ทมี่ า: 1. งบประมาณโดยสังเขป ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2557 - 2565 (ฉบบั ปรบั ปรุง) สานักงบประมาณ 2. งบประมาณโดยสงั เขป ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 สานกั งบประมาณ ขอ้ สังเกต PBO 1. รัฐบาลควรควบคุมสัดส่วนภาระผูกพันงบประมาณข้ามปี โดยเฉพาะรายการผูกพันใหม่ควรต้ัง เท่าที่จาเป็นและรายการผูกพันเดิมควรต้ังงบประมาณให้สอดคล้องกับความก้าวหน้าของการดาเนินงานที่ จะต้องจ่ายจริงในปีงบประมาณ เพื่อมิให้เป็นภาระผูกพันงบประมาณสะสมมากเกินไปจนเป็นภาระต่อการ บริหารงานของรัฐบาลในอนาคต เพื่อให้รัฐบาลมีวงเงินงบประมาณสาหรับโครงการสาคัญท่ีส่งผลต่อการ บรรลุเปา้ หมายตามท่ียุทธศาสตร์ชาตกิ าหนด 2. ตามประกาศคณะกรรมการนโยบายการเงินการคลังของรัฐ เร่ือง กาหนดสัดส่วนต่าง ๆ เพ่ือใช้ เป็นกรอบวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2562 ได้กาหนดสัดส่วนการก่อหนี้ผูกพันเกินกว่าหรือ นอกเหนือไปจากท่ีกาหนดไว้ในกฎหมายว่าด้วยงบประมาณรายจ่าย ต้องไม่เกินร้อยละ 8 ของงบประมาณ รายจ่ายประจาปี ซ่ึงหลักเกณฑ์ดังกล่าวกาหนดไว้เพ่ือรองรับมาตรา 42 แห่งพระราชบัญญัติวิธีการ งบประมาณ พ.ศ. 2561 ท่ีกาหนดว่า ในกรณีท่ีมีความจาเป็นและเร่งด่วนเพ่ือประโยชน์ในการบริหาร ราชการแผ่นดินและมิใช่กรณีตามมาตรา 41 คณะรัฐมนตรีมีอานาจอนุมัติให้หน่วยรับงบประมาณก่อหน้ี สานักงานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร -20- สานักงบประมาณของรัฐสภา

วเิ คราะหร์ า่ งพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ข้อสังเกต PBO ผกู พนั เกินกว่าหรือนอกเหนือไปจากท่ีกาหนดไว้ในกฎหมายว่าด้วยงบประมาณรายจ่ายได้ ดงั นั้น รัฐบาลจึง ควรรายงานสัดส่วนการก่อหน้ีผูกพันเกินกว่าหรือนอกเหนือไปจากท่ีกาหนดไว้ในกฎหมายว่าด้วย งบประมาณรายจ่ายของปีงบประมาณท่ีผ่านมาตามท่ีกรอบวินัยการเงินการคลังของรัฐกาหนด เพื่อเป็น ข้อมูลให้สมาชิกรัฐสภาและคณะกรรมาธิการวิสามัญฯ ใช้ประกอบการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติ งบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 แผนภาพที่ 1.3 - 12 สรปุ ผลกระทบจากปัจจยั ทางเศรษฐกิจการคลงั ศึกษาขอ้ มูลเพม่ิ เติมเอกสารวิชาการ PBO เร่ือง “รายงานภาวะเศรษฐกิจมหภาค แนวโนม้ ทางการคลงั และปจั จัยทางเศรษฐกิจการคลงั ฯ” สานักงานเลขาธกิ ารสภาผูแ้ ทนราษฎร -21- สานักงบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะหร์ า่ งพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สว่ นท่ี 2 นโยบายการจัดทางบประมาณ 2.1 สมมติฐานทางเศรษฐกิจ แผนภาพที่ 2.1 - 1 สมมติฐานทางเศรษฐกิจในปี 2565 - 2566 ท่มี า: งบประมาณโดยสงั เขป ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 สานกั งบประมาณ สานักงานเลขาธิการสภาผ้แู ทนราษฎร -22- สานักงบประมาณของรฐั สภา

วเิ คราะหร์ ่างพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 2.2 นโยบายและแนวทางการจดั ทางบประมาณรายจา่ ยประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 ทีม่ าวงเงินงบประมาณรายจ่ายประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 ที่มา: 1. งบประมาณโดยสงั เขป ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สานักงบประมาณ 2. พระราชบญั ญัตกิ ารบรหิ ารหน้สี าธารณะ พ.ศ. 2548 และท่ีแกไ้ ขเพิม่ เติม สานักงานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -23- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วเิ คราะหร์ า่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 2.3 การวิเคราะหค์ วามเชอื่ มโยงยทุ ธศาสตร์ชาติ 20 ปี ยุทธศาสตร์ชาติ เป็นเป้าหมายในการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืนเพื่อใช้เป็นกรอบในการจัดทาแผน ระดับต่าง ๆ ให้สอดคล้องและบูรณาการกัน อันจะก่อให้เกิดเป็นพลังผลักดันร่วมกันไปสู่เป้าหมาย ภายใน ระยะเวลา 20 ปี (พ.ศ. 2561 - 2580) ซึ่งจากเง่ือนไขโครงสร้างประชากร โครงสร้างเศรษฐกิจ สภาพสังคม สภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม และปัจจัยการพัฒนาต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องข้างต้น จะเห็นได้ว่าการพัฒนา ประเทศจาเปน็ ต้องมียทุ ธศาสตร์การพัฒนาระดับชาติทค่ี รอบคลุมทุกมิติและทกุ ด้านการพฒั นา มีความรว่ มมือ ในลกั ษณะประชารัฐจากภาคส่วนตา่ ง ๆ ในรปู แบบของหนุ้ ส่วนการพัฒนาทเี่ ปน็ การดาเนินงานอย่างบูรณาการ เนื่องจากทุกมิติการพัฒนามีความเกี่ยวข้องซ่ึงกันและกัน จาเป็นต้องมุ่งเน้นการสร้างสมดุลระหวา่ งการพัฒนา เศรษฐกิจ สังคม และส่ิงแวดล้อม รวมทั้งปัจจัยขับเคลื่อนและปัจจัยสนับสนุนการพัฒนาท่ีครอบคลุมทุกมิติ เพอื่ เปน็ กลไกสาคัญในการขับเคล่ือนยุทธศาสตร์ชาตใิ หบ้ รรลตุ ามเป้าหมายที่วางไว้ในปี พ.ศ. 2580 ดังนน้ั การ จัดทางบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณจึงต้องสอดคล้องกับแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ 6 ด้าน มีจานวนรวมท้งั ส้นิ 23 ฉบับ รายละเอียดตามแผนภาพที่ 2.3 - 1 แผนภาพท่ี 2.3 - 1 ความเช่ือมโยงยุทธศาสตรช์ าติกบั แผนแม่บทฯ ที่มา: สานกั งานสภาพฒั นาการเศรษฐกจิ และสังคมแห่งชาติ สานักงานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -24- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะห์รา่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 การจัดทางบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ซ่ึงตามบทบัญญัติ รัฐธรรมนูญแห่ง ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 มาตรา 142 กาหนดให้การเสนอร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่าย ประจาปีงบประมาณต้องแสดงความสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติและแผนพัฒนาต่าง ๆ ประกอบกับ พระราชบัญญัติการจัดทายุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2560 มาตรา 5 วรรคสาม กาหนดให้การจัดทางบประมาณ รายจ่ายประจาปีงบประมาณต้องสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ สานักงบประมาณจึงได้จัดทายุทธศาสตร์การ จัดสรรงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ให้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561 - 2580) แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ (พ.ศ. 2561 - 2580) ร่างแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม แห่งชาติ ฉบับท่ี 13 (พ.ศ. 2566 - 2570) ร่างนโยบายระดับชาติว่าด้วยความม่ันคงแห่งชาติ (พ.ศ. 2566 - 2570) แผนการปฏิรูปประเทศ (ฉบับปรับปรุง) และนโยบายรัฐบาล โดยมุ่งให้ความสาคัญเป็นอันดับแรกกับ ประเด็นการพัฒนาทีต่ ้องเรง่ ดาเนินการ เพือ่ ใหบ้ รรลุ 13 หมุดหมายการพัฒนาตาม (ร่าง) แผนพัฒนาฯ ฉบบั ท่ี 13 รายละเอยี ดตามแผนภาพที่ 2.3 - 2 แผนภาพท่ี 2.3 - 2 ความเช่ือมโยงยทุ ธศาสตรช์ าติ กบั 13 หมุดหมายการพัฒนา ท่มี า: สานกั งานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหง่ ชาติ โดยงบประมาณ ปี พ.ศ. 2566 หากพิจารณาโดยไม่รวมงบประมาณรายการค่าดาเนินการภาครัฐ พบว่า ให้ความสาคัญกับยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคมมากท่ีสุด งบประมาณจานวน 759,861.3 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 23.9 ของงบประมาณรายจ่ายประจาปี (เพ่ิมขึ้นจาก ปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 จานวน 28,153.9 ล้านบาท หรือร้อยละ 3.8) โดยการดาเนินการท่ีสาคัญซ่ึงมี กลุ่มเป้าหมายท่ีเกี่ยวข้องในการดาเนินการจานวนมาก เช่น การสร้างหลักประกันทางสังคม การสร้างความ เสมอภาคทางการศึกษา เป็นต้น สานักงานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร -25- สานักงบประมาณของรฐั สภา

วเิ คราะหร์ ่างพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 รองลงมาเป็นยุทธศาสตร์ด้านการปรับสมดุลและพัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ จานวน 658,012.7 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 20.7 และยุทธศาสตร์ด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากร มนษุ ย์ จานวน 549,514.0 ลา้ นบาท คิดเปน็ ร้อยละ 17.2 ตารางท่ี 2.3 - 1 งบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 จาแนกตามยทุ ธศาสตร์ชาติ ยุทธศาสตร์ 2565 2566 เพมิ่ /ลด วงเงนิ สดั สว่ น วงเงนิ สัดส่วน จานวน ร้อยละ รวมทงั้ ส้ิน 3,100,000.0 100.0 3,185,000.0 100.0 85,000.0 2.7 ดา้ นความม่ันคง 383,798.4 12.4 296,003.6 9.3 -87,794.8 -22.9 ด้านการสรา้ งความสามารถในการแขง่ ขนั 332,133.6 10.8 396,125.5 12.4 63,991.9 19.3 ด้านการพฒั นาและเสริมสรา้ งศักยภาพ 545,568.4 17.6 549,514.0 17.2 3,945.6 0.7 ทรัพยากรมนุษย์ ด้านการสรา้ งโอกาสและความเสมอภาค 731,707.4 23.6 759,861.3 23.9 28,153.9 3.8 ทางสงั คม ดา้ นการสร้างการเติบโตบนคณุ ภาพชีวติ 119,107.5 3.8 122,964.9 3.9 3,857.4 3.2 ที่เปน็ มติ รกับสง่ิ แวดลอ้ ม ดา้ นการปรับสมดุลและพฒั นาระบบ 558,616.0 18.0 658,012.7 20.7 99,396.7 17.8 การบริหารจัดการภาครฐั รายการคา่ ดาเนนิ การภาครัฐ 429,068.7 13.8 402,518.0 12.6 -26,550.7 -6.2 ที่มา: 1. พระราชบญั ญตั งิ บประมาณรายจ่ายประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 2. ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 แผนภาพท่ี 2.3 - 3 งบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ตามยทุ ธศาสตร์ชาติ ที่มา: งบประมาณโดยสงั เขป ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สานักงบประมาณ สานักงานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -26- สานักงบประมาณของรัฐสภา

วิเคราะห์รา่ งพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 หากพิจารณางบประมาณตามแผนแมบ่ ทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ (แผนภาพที่ 2.3 - 4) ปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 โดยไม่รวมงบประมาณรายการค่าดาเนินการภาครัฐ และการดาเนินการเพ่ือสนับสนุน ยุทธศาสตร์ชาติ พบว่า ใหค้ วามสาคัญกบั แผนแมบ่ ทฯ การสรา้ งความเสมอภาคและหลักประกนั ทางสังคม ภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม งบประมาณจานวน 374,760.2 ล้านบาท คดิ เป็นร้อยละ 11.8 (ลดลงจากปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 จานวน 9,971.2 ลา้ นบาท หรอื รอ้ ยละ 2.6) รองลงมาเป็นแผนแม่บทฯ การเสริมสร้างพลังทางสังคม ภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างโอกาส และความเสมอภาคทางสังคม งบประมาณจานวน 334,482.2 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 10.5 ของงบประมาณ รายจ่ายประจาปี และแผนแม่บทฯ การเสริมสร้างความม่ันคงของประเทศ ภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติด้าน ความมน่ั คง งบประมาณจานวน 141,156.4 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 4.4 แผนภาพท่ี 2.3 - 4 งบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ตามแผนแมบ่ ทภายใต้ยทุ ธศาสตร์ชาติ ท่ีมา: งบประมาณโดยสังเขป ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 สานักงบประมาณ สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร -27- สานักงบประมาณของรัฐสภา

วิเคราะหร์ ่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 แผนภาพท่ี 2.3 - 5 ความเช่ือมโยงงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ตามยุทธศาสตรช์ าติ แผนแมบ่ ทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติและยทุ ธศาสตรจ์ ัดสรรงบประมาณ ท่ีมา: งบประมาณโดยสังเขป ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 สานกั งบประมาณ สานักงานเลขาธิการสภาผแู้ ทนราษฎร -28- สานักงบประมาณของรัฐสภา

วิเคราะหร์ า่ งพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สว่ นที่ 3 การวเิ คราะหง์ บประมาณรายจ่าย 3.1 แนวโนม้ วงเงนิ งบประมาณและโครงสรา้ งงบประมาณฯ 3.1.1 แนวโนม้ วงเงนิ งบประมาณรายจ่ายประจาปี แผนภาพท่ี 3.1 - 1 แนวโนม้ วงเงินงบประมาณรายจ่ายประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2557 - 2566 ท่ีมา: งบประมาณโดยสังเขป ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สานกั งบประมาณ แนวโน้มของวงเงินงบประมาณรายจ่ายระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2557 - 2566 พบว่า มีแนวโน้ม เพ่ิมขึ้นประมาณร้อยละ 30 จากปีงบประมาณ พ.ศ. 2557 โดยงบประมาณส่วนใหญ่ยังคงเป็นรายจ่ายประจา ที่มีสัดส่วนถึง 3 ใน 4 ของวงเงินงบประมาณแต่ละปี ในขณะที่รายจ่ายลงทุนมีสัดส่วนประมาณ 1 ใน 5 ของ วงเงินงบประมาณแต่ละปี เน่ืองจากพระราชบัญญัติวินัยการเงินการคลังของรฐั พ.ศ. 2561 กาหนดให้สัดส่วน ของรายจ่ายลงทุนต้องมีจานวนไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 ของงบประมาณรายจ่ายประจาปี และต้องไม่น้อยกว่า วงเงินส่วนที่ขาดดุลงบประมาณประจาปีนั้น (ตามแผนภาพที่ 3.1 - 1) 3.1.2 โครงสร้างงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ งบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 มีกรอบวงเงินรายจ่ายท้ังสิ้น 3,185,000 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 17.8 ต่อ GDP เพ่ิมข้ึนจากปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 จานวน 85,000 ลา้ นบาท คิดเป็นรอ้ ยละ 2.7 โดยมีโครงสรา้ งรายจา่ ย ดังนี้ สานักงานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -29- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะห์ร่างพระราชบัญญตั ิงบประมาณรายจา่ ยประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 แผนภาพท่ี 3.1 - 2 โครงสร้างงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ทีม่ า: งบประมาณโดยสังเขป ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2566 สานักงบประมาณ 1) รายจ่ายประจา จานวน 2,396,942.2 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 75.3 ของวงเงิน งบประมาณรายจ่ายประจาปี เพ่ิมข้ึนจากปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 ซึ่งมีสัดส่วนร้อยละ 76.6 จานวน 23,932.7 ล้านบาท เพิม่ ขนึ้ รอ้ ยละ 1.0 2) รายจ่ายเพื่อชดใช้เงินคงคลัง ปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ไม่มีรายการท่ีต้องเสนอต้ังงบประมาณ (ปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 ต้ังไว้จานวน 596.7 ล้านบาท ซ่ึงมีสัดส่วนร้อยละ 0.02 ของงบประมาณรายจ่าย ประจาป)ี 3) รายจ่ายเพื่อชดใช้เงินทุนสารองจ่าย ปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ไม่มีรายการที่ต้องเสนอตั้ง งบประมาณ (ปงี บประมาณ พ.ศ. 2565 ตง้ั ไวจ้ านวน 24,978.6 ล้านบาท คดิ เป็นร้อยละ 0.8 ของงบประมาณ รายจ่ายประจาปี) 4) รายจ่ายลงทุน จานวน 695,077.4 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 21.8 ของงบประมาณ รายจ่ายประจาปี เพ่ิมข้ึนจากปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 จานวน 83,144.0 ล้านบาท ซึ่งมีสัดส่วนร้อยละ 19.7 เพ่มิ ข้ึนร้อยละ 13.6 และอยู่ในกรอบวนิ ัยการเงนิ การคลัง ตามมาตรา 20 (1) แห่งพระราชบัญญัติวินัยการเงิน การคลงั ของรฐั พ.ศ. 2561 ท่กี าหนดให้ตอ้ งมีสดั สว่ นไมน่ ้อยกวา่ รอ้ ยละ 20 ของงบประมาณรายจ่ายประจาปี 5) รายจ่ายชาระคืนต้นเงินกู้ จานวน 100,000 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 3.1 ของงบประมาณ รายจ่ายประจาปี เทา่ กบั ปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 (รายจ่ายชาระคืนตน้ เงินกเู้ ป็นรายจ่ายลงทุนของรฐั วสิ าหกิจ จานวน 7,019.6 ล้านบาท) หมายเหตุ: รายจา่ ยลงทนุ (695,077.4 ล้านบาท) หากหกั ยอดรายจา่ ยลงทุนท่เี ปน็ กรณีการกเู้ พ่ือการลงทุนของรัฐวิสาหกิจ จานวน 7,019.6 ล้านบาท จะเหลอื รายจ่ายลงทุนเพียง จานวน 688,057.8 ลา้ นบาท สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร -30- สานักงบประมาณของรฐั สภา

วิเคราะหร์ ่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ข้อสังเกต PBO วงเงินทต่ี ั้งไว้เพื่อบรหิ ารจัดการหนี้ภาครัฐจานวน 306,618.0 ลา้ นบาท เม่ือหกั ส่วนชาระคืนเงินต้น จานวน 100,000 ลา้ นบาท จะเห็นว่าดอกเบี้ยท่ีต้องชาระ และคา่ ใช้จ่ายในการกู้เงนิ ของรัฐบาล มีจานวนถึง 206,618.0 ลา้ นบาท จึงเห็นว่า งบประมาณในการบริหารจัดการหนี้ภาครฐั ส่วนใหญใ่ ช้จ่ายไปเพ่ือการชาระ ดอกเบี้ยและค่าใช้จ่ายในการก่อหน้ีใหม่ ขณะท่ีการชาระคืนเงินต้นในแต่ละปีเป็นส่วนน้อย ซึ่งอาจกระทบ ต่อสัดส่วนหนีส้ าธารณะตอ่ GDP และส่งผลตอ่ ความยั่งยืนทางการคลังในระยะยาวได้ แผนภาพท่ี 3.1 - 3 เปรียบเทียบโครงสรา้ งงบประมาณ 5 ปยี อ้ นหลงั ทีม่ า: งบประมาณโดยสงั เขป ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2562 - 2566 สานกั งบประมาณ หมายเหตุ 1.รายจ่ายชาระคนื ต้นเงินกู้ รอ้ ยละ 3.2 (ปี 2565) และร้อยละ 3.1 (ปี 2566) รวมคืนตน้ เงินกู้ท่ีเป็นรายจ่ายลงทนุ 2.รายจ่ายลงทุน ปี 2565 ร้อยละ 19.4 ไม่รวมรายจ่ายลงทุนท่ีอยู่ในรายจ่ายชาระต้นเงินกู้ 10,518.2 ล้านบาท (ร้อยละ 0.3) และรายจ่าย ลงทนุ ปี 2566 รอ้ ยละ 21.6 ไม่รวมรายจ่ายลงทุนท่อี ยูใ่ นรายจ่ายชาระตน้ เงนิ กู้ 7,019.6 ลา้ นบาท (รอ้ ยละ 0.2) เม่ือพิจารณาการจัดทางบประมาณรายจ่ายระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 - 2566 จากแผนภาพ ดังกล่าว พบว่าสัดส่วน “รายจ่ายประจา” ต่องบประมาณรายจ่ายประจาปี มีค่าเฉลี่ยร้อยละ 76.0 และ งบประมาณรายจ่ายลงทุนต่องบประมาณรายจ่ายประจาปี มีค่าเฉล่ียร้อยละ 20.5 และรายจ่ายชาระคืนต้น เงินกู้ มีค่าเฉลยี่ อยทู่ ร่ี อ้ ยละ 2.9 ขอ้ สงั เกต PBO 1. แม้รายจ่ายลงทุนของปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 จะมีสัดส่วนไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 ของ งบประมาณรายจ่ายประจาปี ตามกรอบวินัยการคลัง ในมาตรา 20 (1) แห่งพระราชบัญญัติวินัยการเงิน การคลังของรัฐ พ.ศ. 2561 แต่ก็ถือว่ายังมีสดั ส่วนน้อยมากเมื่อเทียบกับรายจ่ายประจาซึ่งยังอยู่ในระดับสูง อย่างต่อเน่ือง และควรแสดงรายละเอียดรายจ่ายลงทุนในส่วนที่อยู่ในรายจ่ายชาระคืนต้นเงินกู้จานวน สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผ้แู ทนราษฎร -31- สานกั งบประมาณของรฐั สภา

วเิ คราะห์ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ขอ้ สงั เกต PBO 7,019.6 ล้านบาท ว่าเป็นโครงการประเภทใดและของหน่วยงานรัฐวิสาหกิจไหน เพื่อให้เห็นภาพรายจ่าย ลงทนุ รวมท้งั ประเทศ 2. การจัดเกบ็ รายได้ของรัฐบาลมีสัดสว่ นใกล้เคยี งกับรายจ่าย จึงต้องกูเ้ งนิ มาสมทบเพ่ือให้รายจ่าย ลงทุนมีสัดส่วนเป็นไปตามที่พระราชบัญญัติวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2561 ในมาตรา 20 (1) ที่กาหนดให้รัฐบาลต้องตั้งงบประมาณรายจ่ายลงทุนในสัดส่วนที่ไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 ของงบประมาณ รายจ่ายประจาปี เป็นเหตุใหข้ าดดุลงบประมาณอย่างต่อเนอ่ื ง ย่อมมีผลกระทบตอ่ ความยั่งยืนทางการคลงั ในระยะยาวได้ 3. ควรปรับโครงสร้างการบริหารภาครัฐ โดยเพ่ิมประสิทธิภาพการทางานของบุคลากรควบคู่กับ การใช้เทคโนโลยีเพื่อลดรายจ่ายประจา ขณะเดียวกันก็ต้องเพิ่มประสิทธิภาพการจัดเก็บรายได้ภาครัฐให้ สูงขน้ึ 3.2 งบประมาณรายจา่ ยจาแนกตามกลุม่ รายจ่าย แผนภาพท่ี 3.2 - 1 สัดสว่ นงบประมาณรายจา่ ย 8 กลมุ่ ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ท่มี า: งบประมาณโดยสงั เขป ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 สานกั งบประมาณ งบประมาณปี พ.ศ. 2566 จาแนกตามกลุ่มรายจ่ายเป็น 6 กลุ่ม เพื่อให้สอดคล้องกับพระราชบัญญัติ วิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2561 และพระราชบัญญัติวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2561 ซึ่งกาหนดให้มี 8 กลุ่ม เนื่องจากในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ไม่มีรายการท่ีต้องเสนอตั้งงบประมาณ คือ รายจ่ายเพื่อชดใช้ เงินคงคลัง และรายจ่ายเพือ่ ชดใช้เงินทุนสารองจา่ ย สานักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร -32- สานักงบประมาณของรัฐสภา