บัญชีสหกรณ์

-7- สหกรณไดยื่นฟองตอศาล และศาลไดมีคําส่ังประทับรับฟองแลว) ลูกหน้ีตามคําพิพากษา (ลูกหน้ีที่ สหกรณไดดําเนินคดี และศาลไดมีคําพิพากษาหรือมีสัญญาประนีประนอมยอมความใหชดใชเงิน แกสหกรณแลว ) เปนตน ขอ สงั เกตเกย่ี วกับการแสดงรายการลกู หนี้ y ลูกหน้ีที่มียอดคงเหลือดานเครดิต (เกิดจากการชาํ ระหน้เี กิน) ใหนาํ ไปแสดง รายการในหนสี้ นิ หมนุ เวยี นอ่นื y กรณีท่ีลูกหนี้มีรายการเดียวและไมมีคาเผ่ือหน้ีสงสัยจะสูญ คาเผื่อหน้ี คลาดเคลื่อน การแสดงรายการใหระบุประเภทลูกหนี้ใหชัดเจน โดยตัดคําวา “สุทธิ” ออก และไมตอง จัดทาํ หมายเหตุประกอบงบการเงิน y กรณีลูกหนี้ทุกประเภทมีการตั้งคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญเต็มจํานวน ใหแสดง รายการลูกหนี้แตละประเภทใหชัดเจน พรอมกับแสดงรายการหักคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญดวย ตามตัวอยาง ดงั นี้ เงินลงทุนระยะสนั้ ................. ลูกหนกี้ ารคา 3,000.00 ลูกหน้ีเงนิ สดขาดบญั ชี 10,000.00 ลูกหนส้ี นิ คา ขาดบญั ชี 7,000.00 รวม 20,000.00 หัก คา เผอ่ื หนี้สงสยั จะสูญ 20,000.00 0.00 ท้งั นี้ ไมต อ งจัดทาํ หมายเหตุประกอบงบการเงนิ y กรณีปปจจุบันต้ังคาเผ่ือหนี้สงสัยจะสูญสําหรับลูกหนี้ทุกประเภทเต็มจํานวน แตปกอนต้ังไวไมเต็มจํานวน การแสดงรายการใหถือปปจจุบันเปนเกณฑ โดยระบุลูกหน้ีแตละประเภท ใหชดั เจน พรอ มกบั แสดงรายการหักคาเผอื่ หนีส้ งสัยจะสญู ดว ย ตามตวั อยา งดงั น้ี เงนิ ลงทุนระยะสัน้ ปปจ จุบนั ปกอน ลูกหน้กี ารคา ................. ................. ลกู หนีเ้ งนิ สดขาดบญั ชี 3,000.00 3,000.00 ลกู หน้ีสินคา ขาดบัญชี 10,000.00 10,000.00 7,000.00 7,000.00 รวม 20,000.00 20,000.00 หัก คา เผ่ือหน้ีสงสัยจะสูญ 20,000.00 18,000.00 2,000.00 0.00 ทัง้ นี้ ไมต อ งจัดทาํ หมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน

-8- y กรณีปปจจุบันตั้งคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญสําหรับลูกหนี้ทุกประเภทไมเต็มจํานวน แตปก อ นตงั้ ไวเ ตม็ จาํ นวน การแสดงรายการใหถือปปจจุบันเปนเกณฑ โดยแสดงตามรูปแบบปกติ ดงั นี้ ปปจจุบัน ปก อ น ......................................... .................... ................. เงนิ ลงทุนระยะสั้น .................... ................. ลูกหนร้ี ะยะส้นั – สุทธิ .................... ................. ......................................... .................... ................. 1.7 ดอกเบี้ยเงินใหกูคางรับ – สุทธิ หมายถึง ดอกเบี้ยจากเงินใหสมาชิกหรือ สหกรณอ่ืนกูทุกประเภททลี่ ูกหน้คี างชาํ ระตอสหกรณ หักคาเผือ่ หน้ีสงสยั จะสูญ กรณีไมมีคาเผ่ือหนี้สงสัยจะสูญใหตัดคําวา “สุทธิ” ออก และไมตองจัดทําหมายเหตุ ประกอบงบการเงิน 1.8 สินคาคงเหลือ หมายถึง สินทรัพยที่มีไวเพื่อขายตามลักษณะการประกอบธุรกิจ โดยปกติกรณีเปนสหกรณท่ีมีการดําเนินงานดานแปรรูป สินคาคงเหลือใหรวมถึงสินคาท่ีอยูระหวาง กระบวนการผลิตและวัตถุดิบที่มีไวเพื่อการผลิต ทั้งนี้ สินคาคงเหลือไมรวมถึงสินคาที่รับฝากขาย วัสดุที่มีไวใชในโรงงานและในสํานักงาน สินคาที่ลงบัญชีขายแลวแตผูซื้อยังไมไดรับสินคา ตลอดจน สินคาที่ส่ังซื้อและผูขายสงสินคามาใหแลวแตยังไมไดลงบัญชีซ้ือในงวดนั้น สําหรับสินคาท่ีสั่งซ้ือและลงบัญชี ซื้อแลวแตไดรับสนิ คา นนั้ ยงั ไมครบ ใหถ อื จํานวนที่ไมครบนัน้ เปน สินคา คงเหลือดว ย สินคาคงเหลือขางตนจะเปนสินคาที่มีสภาพปกติ บวกดวย สินคาเส่ือมชํารุด โดยยอดสินคาคงเหลือจะเทากับสินคาคงเหลือท่ีตรวจนับไดจริง ณ วันส้ินปทางบัญชี ซึ่งมีท้ังสภาพปกติ และเส่ือมชํารุด อนึ่ง กรณีที่สหกรณมีสินคาขาดบัญชี(สินคาขาดบัญชีท่ียังไมมีผูรับผิดชอบหรืออยู ระหวางการพิจารณาหาผูรับผิดชอบ) ใหแสดงรายการในงบดุลเปนรายการตอจาก “สินคาคงเหลือ” โดยใหแสดงรายการ หักดวย คาเผื่อสินคาขาดบัญชี (สวนท่ีตั้งไวสําหรับสินคาขาดหายที่ยังไมมี ผรู ับผิดชอบ) ดังนี้ ดอกเบ้ียเงนิ ใหกูคา งรับ – สทุ ธิ ปป จจุบัน ปกอน สินคาคงเหลอื .................... .................... สินคา ขาดบัญชี .................... .................... หกั คา เผ่อื สนิ คา ขาดบญั ชี .................... .................... .................... .................... สนิ ทรพั ยห มุนเวยี นอื่น .................... .................... .................... ....................

-9- 1.9 สินทรัพยห มุนเวียนอื่น หมายถึง 1.9.1 วัสดุคงเหลือ หมายถึง ของสวนนอยที่ใชในการทําหรือผลิตสินคาสําเร็จรูป อาจเปนสวนผสมหรือสวนประกอบหรือไมก็ได เชน กระสอบ หินขัด นํ้ามันเช้ือเพลิง น้ํามันหลอล่ืน เชือก ฯลฯ รวมทั้งของท่ีซ้ือหรือไดมาเพ่ือใชในการดําเนินงานตามปกติของสหกรณ ซึ่งจะใชหมดไป ในระยะเวลาสน้ั เชน เครือ่ งเขียนแบบพมิ พ วสั ดุสาํ นกั งาน เปนตน 1.9.2 คาใชจ า ยลว งหนา เชน คา เชาจายลวงหนา คาเบี้ยประกันจา ยลว งหนา เปน ตน 1.9.3 รายไดคางรับ เชน คาปรับคางรับ (ใหแสดงจํานวนสุทธิหลังจากหัก คา เผอ่ื หนีส้ งสัยจะสูญ) คา เชา คา งรบั คา นายหนาคา งรบั เปนตน 1.9.4 เงนิ ชาํ ระหนเ้ี กินรอเรยี กคนื หรือเจา หนีย้ อดเดบติ 1.9.5 เงนิ ปนผลและเงินเฉลยี่ คืนคลาดเคลอ่ื น 1.9.6 ทรัพยสินรอการขาย หมายถึง ทรัพยสินท่ีตกเปนของสหกรณ เนื่องจาก การชําระหน้ี หรือเนื่องจากการที่สหกรณไดซ้ือทรัพยสินท่ีจํานองไวกับสหกรณจากการขายทอดตลาด โดยคาํ สง่ั ของศาลหรือเจาพนักงานพทิ ักษทรัพย 1.9.7 สนิ ทรพั ยห มุนเวยี นอนื่ ที่ไมอาจแสดงไวในรายการที่ 1.1 ถงึ 1.8 ได อนึ่ง สําหรับเงินทดรองจายดําเนินคดี กรณีที่ทราบแนชัดวาการดําเนินคดีสิ้นสุด ในหน่ึงรอบปบัญชีถัดไป ใหแสดงรายการเงินทดรองจายดําเนินคดีเฉพาะสวนที่คดีกําลังจะสิ้นสุดนั้นไว เปนสินทรัพยหมนุ เวียนอนื่ ในกรณีที่สินทรัพยหมุนเวียนอื่นใดมีจํานวนเงินต้ังแตรอยละ 5 ของยอดรวม สินทรัพยหมุนเวียนท้ังสิ้น ใหแสดงรายการสินทรัพยหมุนเวียนนั้น ๆ ไวแตละประเภทเปนเอกเทศ โดยระบชุ อ่ื ใหชัดเจนและเรยี งลาํ ดบั กอนรายการ ”สนิ ทรัพยหมนุ เวียนอื่น” ตามตวั อยางดังนี้ ........................................ .................. สนิ คาคงเหลือ 100,000.00 คา เบย้ี ประกนั ภยั จา ยลว งหนา 20,000.00 สนิ ทรพั ยหมุนเวยี นอนื่ 500.00 รวมสินทรพั ยห มนุ เวยี น 300,000.00 กรณีรายการรอยละ 5 ของสินทรัพยหมุนเวียนอื่นในปปจจุบันและปกอนไมเทากัน ใหย ึดถอื ปป จจุบนั เปนหลักในการแสดงรายการ อนึ่ง กรณีสนิ ทรพั ยหมุนเวยี นอื่นมีเพยี งรายการเดียว ใหระบุชื่อสินทรัพยหมุนเวียนอื่นน้ัน ไวแ ทนท่ีรายการ “สนิ ทรพั ยหมุนเวียนอืน่ ” ตามตวั อยางดงั น้ี ........................................ .................... สนิ คา คงเหลอื 100,000.00 คา เบ้ียประกนั ภัยจา ยลว งหนา 2,500.00 รวมสนิ ทรัพยหมุนเวยี น 300,000.00

- 10 - 2. สินทรัพยไมหมุนเวียน หมายถึง สินทรัพยที่ไมใชสินทรัพยหมุนเวียนที่มีตัวตน รวมถึงสินทรัพย ไมมีตัวตน สนิ ทรัพยท างการเงิน และสนิ ทรพั ยดําเนินงานท่ีมีระยะยาวโดยลักษณะ ซึ่งปกตินับระยะเวลา ท่ีคาดวา จะไดร ับประโยชนจ ากสนิ ทรพั ยนั้นเกนิ กวา 12 เดือน นบั จากวนั ที่ในงบดลุ 2.1 เงินลงทุนระยะยาว หมายถึง หลักทรัพยที่สหกรณตั้งใจถือไวเปนระยะเวลานาน เกนิ กวา 1 ป รวมทัง้ เงนิ ลงทุนทไี่ มมกี าํ หนดอายุไถถ อน 2.2 เงินใหกูยืมระยะยาว หมายถึง เงินใหสหกรณอื่นและใหสมาชิกกูยืมทุกประเภท ท่ีมีกําหนดชาํ ระคนื เกนิ กวา 12 เดือน นบั จากวนั ทใี่ นงบดลุ 2.3 ลูกหน้ีระยะยาว - สุทธิ หมายถึง ลูกหนี้ที่มีอายุการเปนหนี้หรือสิทธิในการ เรยี กรองยงั ไมค รบกําหนดเรียกคนื ในรอบปบ ัญชีถัดไป หกั ดวย คาเผ่อื หน้สี งสัยจะสญู 2.4 มูลคาพันธสุ ัตว – สทุ ธิ หมายถึง มูลคา พันธสุ ัตวท มี่ ิไดมไี วเพือ่ ขายโดยตรงแตม ไี ว เพ่อื ใชท าํ พนั ธุหรือใหผลผลิต ซึง่ มีอายุการใชประโยชนเกินกวา 1 ป หกั ดว ย คา เสื่อมพนั ธุสะสม ท้ังน้ี หากมูลคาพันธุสัตวที่มีอายุการใชประโยชนนอยกวา 12 เดือน นับจากวันที่ ในงบดุลใหนําไปแสดงไวในสินทรัพยหมุนเวียนอ่ืนๆ โดยแสดงดวยยอดมูลคาพันธุสัตว หักดวย คาเส่ือม พันธุส ะสม เชน ไกพนั ธไุ ข เปน ตน 2.5 ที่ดิน อาคารและอุปกรณ - สุทธิ หมายถึง สินทรัพยที่มีตัวตนที่สหกรณมีไว เพื่อใชประโยชนในการผลิต เพื่อใชในการจําหนายสินคาหรือใหบริการ เพื่อใหเชาหรือเพื่อใชในการ บริหารงาน ซึ่งคาดวาจะใชประโยชนมากกวาหนึ่งรอบปบัญชี รวมถึงสิ่งที่มีไวเพื่อใชในการบํารุงรักษา หรือซอมแซมสนิ ทรพั ยดังกลา ว ทั้งน้ี ตองเปน สินทรพั ยท ่ีมิไดม ีไวเพอ่ื ขาย ซ่งึ อาจจาํ แนกเปน 2.5.1 สินทรัพยทไี่ มต องหกั คาเส่อื มราคา ไดแ ก ทด่ี นิ 2.5.2 สินทรัพยท่ีตองหักคาเส่ือมราคา ไดแก อาคาร ส่ิงปลูกสราง เครื่องจักร และอุปกรณ ยานพาหนะ เครื่องใชสํานักงาน (รวมเคร่ืองคอมพิวเตอรและอุปกรณ) ฯลฯ การแสดง รายการใหแ สดงดว ยยอดสุทธหิ ลังจากหักคา เสื่อมราคาสะสมแลว อน่ึง กรณีสหกรณมีที่ดิน อาคารและอุปกรณเพียงรายการเดียวใหระบุช่ือไว แทนที่รายการ “ที่ดิน อาคารและอุปกรณ – สุทธิ” หากสหกรณใชวิธีบันทึกคาเสื่อมราคาหักจาก ยอดสินทรัพยโดยตรงใหแสดงรายการดวยยอดคงเหลือตามบัญชี โดยไมตองจัดทําหมายเหตุประกอบ งบการเงนิ แตถ าสหกรณบ นั ทึกคาเส่ือมราคาไวในบัญชีคาเส่ือมราคาสะสม ใหแสดงรายการดวยยอดสุทธิ หลงั จากหักคา เสื่อมราคาสะสม และตองจดั ทาํ หมายเหตุประกอบงบการเงนิ 2.6 สินทรัพยไมมีตัวตน หมายถึง สินทรัพยประเภทที่ไมอาจแลเห็นและจับตองไมได มีลักษณะเปนสิทธิตางๆ ตามที่กฎหมายกําหนด การแสดงรายการใหแสดงดวยยอดสุทธิหลังจากหัก คาตัดจาย ซง่ึ ไดแ ก 2.6.1 สิทธิการเชา หมายถึง สิทธิท่ีผูเชาไดรับเหนืออสังหาริมทรัพยที่เชาจาก เจาของสินทรัพยโดยตรง โดยผูเชาจะตองจายเงินคาเชาสิทธิดวยเงินจํานวนมาก ทั้งนี้ สิทธิการเชา สว นใหญจะเปน การเชาในระยะยาว

- 11 - 2.6.2 สทิ ธกิ ารใชประโยชนในทีด่ นิ อาคาร อปุ กรณและอ่ืนๆ หมายถึง สิทธิ ท่ีสหกรณไดใชประโยชนในท่ีดิน อาคาร อุปกรณและอ่ืน ๆ โดยไมไดเปนเจาของกรรมสิทธ์ิในสินทรัพยน้ัน ทงั้ นี้สหกรณจะตองจา ยเงนิ เพ่ือใหไดสทิ ธิในการใชประโยชนด ังกลา ว 2.6.3 สิทธิในการใชซอฟทแวรตางๆ หมายถึง สิทธิในการขอใชซอฟทแวร ที่ผูอ่ืนเปนเจาของลิขสิทธิ์ ใหเ ปด เผยเก่ยี วกับการไดมาซึ่งสทิ ธใิ นการใชและอายุการใชประโยชนไวในหมายเหตุ ประกอบงบการเงนิ อนึ่ง กรณีสินทรัพยไมมีตัวตนมีเพียงรายการเดียว ใหระบุชื่อสินทรัพยไมมีตัวตนนั้น ไวแ ทนท่ีรายการ “สินทรพั ยไ มม ตี วั ตน” ตามตัวอยา งดงั น้ี ทด่ี ิน อาคารและอุปกรณ – สุทธิ ..................... สทิ ธิการใชป ระโยชนใ นอาคาร 50,000.00 สนิ ทรัพยไมห มุนเวยี นอื่น .................... รวมสินทรัพย 80,000.00 2.7 สินทรัพยไมหมุนเวียนอ่ืน หมายถึง สินทรัพยไมหมุนเวียนนอกเหนือจาก รายการ 2.1 ถงึ 2.6 ประกอบดวยรายการตอไปน้ี 2.7.1 คาใชจายรอตัดบัญชี ซึ่งไดแก คาใชจายหรือตนทุนที่เกิดขึ้นแลวและ กอใหเกิดประโยชนแกสหกรณเปนระยะเวลานานเกินกวา 1 งวดบัญชี เชน คาปรับปรุง คาตกแตง หรือ คาซอมแซมสินทรัพยท่ีใชเงินจํานวนมากและทําใหสินทรัพยนั้นคงสภาพดีดังเดิม ทั้งน้ี คาใชจายรอตัดบัญชี ไมใหรวมถึงผลเสียหายหรือผลขาดทุนที่เกิดขึ้นแลวเปนจํานวนมากที่ประสงคจะตัดบัญชีเปนคาใชจาย ในระยะเวลานานกวา 1 งวดบัญชี การแสดงรายการคาใชจายรอตัดบัญชี ใหแสดงดวยยอดคงเหลือหลังจาก ปรับปรุงบัญชตี ดั จายบางสว นเปน คา ใชจายประจําปแลว 2.7.2 สินทรัพยไมหมุนเวียนอื่น เชน ท่ีดินที่มิไดใชในการดําเนินงาน ในปปจจุบันและไมมีจุดประสงคท่ีจะรอจําหนาย ท่ีดินท่ีถือไวเพื่อขยายงาน เงินมัดจํา เงินประกัน เงินทดรองจา ยดาํ เนนิ คดใี นสว นทร่ี ะยะเวลาดําเนนิ คดีเกนิ กวา 1 ป เปน ตน ในกรณีที่สินทรัพยไมหมุนเวียนอื่นรายการใดมีจํานวนเงินตั้งแตรอยละ 5 ของ ยอดรวมสินทรัพยทั้งสิ้น ใหแสดงสินทรัพยไมหมุนเวียนอื่นนั้นแตละประเภทเปนเอกเทศ โดยระบุชื่อและ เรียงลําดับไวกอนรายการ “สินทรพั ยไ มห มนุ เวยี นอ่นื ” ตามตวั อยา ง ดังนี้ ท่ีดนิ อาคารและอุปกรณ – สุทธิ ...................... สินทรัพยไ มม ีตัวตน ...................... เงนิ ประกนั 5,000.00 สนิ ทรัพยไ มหมนุ เวยี นอน่ื ...................... รวมสนิ ทรพั ย 80,000.00 กรณีรายการรอยละ 5 ของสินทรัพยไมหมุนเวียนอื่นในปปจจุบันและปกอน ไมเทากัน ใหถือตามปปจ จบุ ันเปนเกณฑในการแสดงรายการ

- 12 - อน่ึง กรณีสินทรัพยไมหมุนเวียนอ่ืนมีเพียงรายการเดียว ใหระบุช่ือสินทรัพย ไมห มนุ เวียนอน่ื ประเภทน้ันไวแ ทนทีร่ ายการ “สินทรพั ยไมห มุนเวยี นอื่น” ตามตวั อยางดงั นี้ ท่ีดนิ อาคารและอปุ กรณ – สทุ ธิ ....................... สินทรพั ยไ มมีตัวตน ....................... เงินประกนั 1,000.00 รวมสินทรพั ย 80,000.00 ทงั้ น้ี ไมต อ งจดั ทําหมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน หน้สี ินและทุนของสหกรณ หนี้สนิ หมายถึง ภาระผูกพันในปจ จุบนั ของสหกรณซ่ึงเปนผลของรายการและเหตุการณทางบัญชีในอดีต อาจเกิดจากการดําเนินงานตามปกติของสหกรณ หรือจากประเพณีการคา ซ่ึงสหกรณจะตองชําระภาระ ผูกพันดวยสินทรัพยหรือบริการ เชน การจายเงินสด การโอนสินทรัพย การใหบริการ และมูลคาของ ภาระผกู พันที่ตอ งชําระนัน้ สามารถวดั ไดอยา งนาเชอ่ื ถอื 1. หนี้สินหมุนเวียน หมายถึง หน้สี ินซึ่งมรี ะยะเวลาการชาํ ระคืนภายใน 12 เดอื น นับจากวันทีใ่ นงบดลุ หรือภายในวัฏจักรการดาํ เนินงานตามปกตขิ องสหกรณ ซง่ึ คาดวา จะตองจา ยชําระดวยสนิ ทรพั ยหมุนเวียน หรือดวยการกอหนี้สินระยะสั้นอื่นแทน หนี้สินบางชนิดควรจัดประเภทไวเปนหนี้สินหมุนเวียน แมวา จะครบกําหนดเกินกวา 12 เดือนนับจากวันท่ีในงบดุลก็ตาม เชน เจาหนี้การคา คาใชจายคางจายตางๆ เน่ืองจากถอื เปนสว นหนึ่งของเงินทนุ หมนุ เวียนทใี่ ชใ นรอบระยะเวลาการดําเนนิ งานตามปกติของสหกรณ 1.1 เงนิ เบิกเกินบัญชีธนาคารและเงินกยู มื ระยะสั้น 1.1.1 เงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร หมายถึง จํานวนเงินซ่ึงสหกรณเปนหน้ีธนาคาร เกดิ จากการสง่ั จายเงนิ เกินกวาจาํ นวนท่ฝี ากไว โดยทําสัญญาเงนิ เบกิ เกินบัญชีกบั ธนาคารไวเปน หลักฐาน 1.1.2 เงินกูยืมระยะสั้น หมายถึง หนี้สินระยะสั้นที่เกิดจากการกูยืม โดยมีการ ทาํ สัญญากูย มื ไวเปนหลกั ฐาน ทัง้ นี้ ใหแ สดงรายการ 1.1.1 และ 1.1.2 รวมไวเ ปน รายการเดียวกัน 1.2 เจา หนีก้ ารคา หมายถึง ภาระผูกพันที่จะตอ งชําระคาสินคาหรอื คา บริการทส่ี หกรณ ไดรับตามปกติ 1.3 สวนของหนี้สินไมหมุนเวียนที่ถึงกําหนดชําระภายในหนึ่งป หมายถึง สวนของ หนี้สินไมหมุนเวียนที่ถึงกําหนดชําระคืนในรอบหนึ่งปบัญชีถัดไป รวมทั้งสวนของหน้ีสินไมหมุนเวียน ท่ีพน กาํ หนดการชําระแลว แตย งั ไมมีการชําระ 1.4 เงินรับฝาก หมายถึง เงินท่ีสหกรณรับฝากไวจากสมาชิก และ/หรือสหกรณอื่น ท้ังประเภทออมทรัพย ประจาํ และเงินรับฝากประเภทอน่ื 1.5 คาบํารุงสันนิบาตสหกรณแหงประเทศไทยคางจาย หมายถึง เงินที่สหกรณ จัดสรรจากกําไรสทุ ธปิ ระจาํ ป เพ่อื จา ยเปน คาบํารงุ ใหก ับสนั นบิ าตสหกรณแหงประเทศไทยตามท่ีกฎหมาย กําหนด แตส หกรณยงั ไมไ ดช ําระใหแ กส ันนิบาตสหกรณฯ

- 13 - 1.6 หนีส้ นิ หมนุ เวียนอ่ืน หมายถึง คาใชจายคางจาย รายไดรับลวงหนา เงินยืมทดรอง เงินปนผล/เงินเฉลี่ยคืนคางจาย เงินรอจายคืนหรือลูกหนี้ยอดเครดิต และหนี้สินหมุนเวียนอ่ืนท่ีไมอาจ แสดงรวมอยูในรายการที่ 1.1 ถึง 1.5 ได ในกรณีที่หนี้สินหมุนเวียนอื่นใดมีจํานวนเงินตั้งแตรอยละ 5 ของยอดรวมหน้ีสิน หมุนเวียนท้ังสิ้น ใหแสดงหนี้สินหมุนเวียนอื่นนั้นไวแตละประเภทเปนเอกเทศ โดยระบุช่ือและเรียงลําดับ ไวกอนรายการหน้สี นิ หมนุ เวียนอ่นื ซึ่งแสดงรายการในทํานองเดียวกับตัวอยางที่ใหไวในรายการ “สินทรัพย หมุนเวียนอื่น” ถารายการรอยละ 5 ของหน้ีสินหมุนเวียนอื่นในปปจจุบันและปกอนไมเทากัน ใหยึดถือ ปปจจุบันเปนหลักในการแสดงรายการ นอกจากนี้กรณีหน้ีสินหมุนเวียนอื่นมีเพียงรายการเดียว ใหระบุช่ือ หน้ีสินหมุนเวียนอ่ืนน้ันไวแทนท่ีรายการ “หนี้สินหมุนเวียนอ่ืน” โดยแสดงรายการในทํานองเดียวกับ ตวั อยางท่ใี หไ วใ นรายการ “สนิ ทรพั ยห มนุ เวยี นอนื่ ” เชนเดยี วกัน 2. หนี้สินไมหมุนเวียน หมายถึง หน้ีสินซึ่งมีระยะเวลาการชําระคืนเกินกวา 12 เดือน นับจากวันท่ี ในงบดุล หรือเกินกวารอบระยะเวลาการดําเนินงานตามปกติของสหกรณ ไดแก เจาหนี้คาเชาซื้อ สินทรพั ย เงินกูย ืมระยะยาว ฯลฯ 2.1 เงินกูยืมระยะยาว หมายถึง หนี้สินระยะยาวท่ีเกิดจากการกูยืม โดยมีการ ทําสัญญากูยืมไวเปนหลักฐาน หักดวยสวนของหนี้สินระยะยาวท่ีถึงกําหนดชําระภายในหน่ึงป (ซ่ึงไดแยก ไปแสดงไวใน 1.3 แลว) 2.2 เจาหน้ีคาเชาซ้ือสินทรัพย หมายถึง ภาระผูกพันที่สหกรณตองชําระคาสินทรัพย โดยการผอ นชาํ ระเปนงวดๆ 2.3 หน้ีสินไมหมุนเวียนอ่ืน หมายถึง หนี้สินที่ไมอาจแสดงไวในรายการหนี้สิน หมุนเวียนได ไดแก รายไดรอการตัดบัญชี ภาษีขายจากการเชาซื้อรอการตัดบัญชี (ถามี) สํารอง บําเหน็จเจาหนาท่ี เงินประกันความเสียหายเจาหนาท่ี เงินประกันการกอสราง เงินรับบริจาคที่มี วัตถุประสงคเพ่ือการใดการหน่ึงโดยเฉพาะเงินทุนหรือกองทุนตางๆ ที่เกิดจากการตัดเปนคาใชจาย ประจาํ ป ฯลฯ ในกรณีที่หนี้สินไมหมุนเวียนอื่นรายการใดมีจํานวนเงินต้ังแตรอยละ 5 ของยอดรวม หนส้ี นิ ทง้ั สิ้น ใหแ สดงหน้ีสินไมหมนุ เวียนอนื่ นน้ั ไวแตล ะประเภทเปน เอกเทศ โดยระบุชื่อและเรยี งลาํ ดับไว กอนรายการหน้ีสินไมหมุนเวียนอื่น ซ่ึงแสดงรายการในทํานองเดียวกับตัวอยางที่ใหไวในรายการ “สินทรัพยไมหมุนเวียนอ่ืน” ถารายการรอยละ 5 ของหนี้สินไมหมุนเวียนอ่ืนในปปจจุบันและปกอน ไมเทากัน ใหยึดถือปปจจุบันเปนหลักในการแสดงรายการ นอกจากนี้กรณีหน้ีสินไมหมุนเวียนอ่ืน มีเพียงรายการเดียว ใหระบุช่ือหน้ีสินไมหมุนเวียนอื่นนั้นไวแทนท่ีรายการ “หนี้สินไมหมุนเวียนอื่น” โดยแสดงรายการในทาํ นองเดยี วกบั ตัวอยางที่ใหไวใ นรายการ “สินทรพั ยไมห มุนเวียนอืน่ ” เชนเดียวกนั

- 14 - ทุนของสหกรณ หมายถึง สว นของสมาชิกผลู งทนุ ถือหุนในสหกรณ ประกอบดวย 1. ทุนเรือนหุน หมายถึง จํานวนเงินคาหุนท่ีสมาชิกไดชําระมูลคาแลว ทั้งหุนท่ีชําระเต็มมูลคาและ ที่ยังชําระไมครบมูลคา การแสดงรายการใหแยกแสดงเปน 2 รายการ คือ หุนท่ีชําระเต็มมูลคา และ หุนที่ชําระไมครบมูลคา นอกจากน้ี กรณีที่สหกรณมีเฉพาะหุนปกติ ซึ่งชําระเต็มมูลคาแลวใหแสดง รายการไวเ ปนรายการหนุ ทชี่ ําระเต็มมลู คา แลว และตดั รายการอืน่ ทีไ่ มม อี อก 2. ทุนสํารอง หมายถึง สวนของทุนของสหกรณท่ีไดจากการจัดสรรกําไรสุทธิประจําปท่ีสหกรณจัดสรร ไวตามขอบังคับ รวมท้ังไดจากเงินอุดหนุนหรือสินทรัพยท่ีสหกรณไดรับบริจาคโดยมิไดมีการกําหนด วัตถุประสงควาใหใชเพื่อการใด เงินโอนจากทุนสะสมตางๆ ท่ีไดจัดสรรเพ่ือจัดใหมีสินทรัพย และ ไดมีการจัดหาสินทรัพยแลว เงินโอนจากทุนสะสมตางๆ คงเหลือเม่ือสิ้นสุดวัตถุประสงคของทุนแลว ท้ังน้ี ทุนสํารองจะถอนจากบัญชีไดเพ่ือชดเชยการขาดทุน หรือเพื่อจัดสรรเขาบัญชีทุนสํารองใหแกสหกรณใหม ทีไ่ ดจดทะเบียนแบง แยกจากสหกรณเ ดิม ในกรณีท่ีสหกรณประสบผลขาดทนุ ใหแ สดงทุนสาํ รอง หกั ดว ย ขาดทุนสทุ ธิ 3. ทุนสะสมตามขอบังคับ ระเบียบและอ่ืนๆ หมายถึง สวนทุนของสหกรณที่จัดสรรจากกําไรสุทธิ ประจําปตามขอบังคับ เพ่ือตอบแทนแกสมาชิก กรรมการและเจาหนาที่สหกรณ หรือเพ่ือดําเนินการ อยางใดอยางหน่ึงตามทก่ี ําหนดไวใ นขอบงั คบั ระเบียบและอนื่ ๆ ไดแ ก ทุนสาธารณประโยชน ทุนศึกษา อบรมทางสหกรณ ทุนเพ่ือขยายงาน ทุนเพ่ือใหการสงเคราะห ทุนเพื่อสงเสริมสวัสดิการ รวมท้ัง เงินทุนหรือเงินกองทุนตางๆ ท่เี กิดจากการตดั จายเปน คา ใชจายประจําป และจากการจัดสรรจากกําไรสุทธิ ประจาํ ปร วมกัน 4. กําไร (ขาดทุน) จากเงินลงทุนทีย่ ังไมเ กิดข้นึ 4.1 กําไรจากเงินลงทุนท่ียังไมเกิดขึ้น หมายถึง สวนตางระหวางราคาตามบัญชีรวม (ราคาทุนรวม) ของเงินลงทุนท่ีอยูในความตองการของตลาดท่ีตํ่ากวามูลคายุติธรรมรวมของเงินลงทุนนั้น ซึ่งถือเปนสวนเกินทุนที่เกิดจากการเปล่ียนแปลงมูลคาของเงินลงทุน โดยใหตั้งพักไวจนกวาจะจําหนาย เงนิ ลงทุนนน้ั ได จงึ จะรับรสู วนตางเปนรายไดในงบกําไรขาดทุน 4.2 ขาดทนุ จากเงนิ ลงทนุ ที่ยังไมเ กดิ ขึ้น หมายถึง สว นตา งระหวา งราคาตามบัญชีรวม (ราคาทุนรวม) ของเงินลงทุนท่ีอยูในความตองการของตลาดท่ีสูงกวามูลคายุติธรรมรวมของเงินลงทุนนั้น ซึ่งถือเปนสวนต่ํากวาทุนท่ีเกิดจากการเปลี่ยนแปลงมูลคาของเงินลงทุน โดยใหตั้งพักไวจนกวาจะจําหนาย เงินลงทนุ นน้ั ได จงึ จะรบั รสู ว นตา งเปนคา ใชจ า ยในงบกาํ ไรขาดทนุ สําหรับการแสดงรายการกําไร (ขาดทุน) จากเงินลงทุนที่ยังไมเกิดขึ้นนี้ ใหแสดง สวนตางของทั้ง 2 กรณีดังกลา วขา งตน โดยในกรณีที่เปน ผลขาดทุนใหแสดงตวั เลขไวในวงเลบ็

- 15 - 5. สวนเกินทุนจากการตีราคาสินทรัพย หมายถึง สวนตางระหวางราคาตามบัญชี (ราคาทุน) ของ สินทรัพยที่ตองการตีราคาเพิ่มใหเทากับมูลคายุติธรรม (ราคาตลาด) ของสินทรัพยนั้น สวนเกินทุน จากการตีราคาสินทรัพยเพ่ิมนี้ ใหโอนไปยังบัญชีทุนสํารองตามสวนที่ถือเปนรายการที่เกิดขึ้นแลวเม่ือมี การใชสินทรัพยน้ัน โดยจํานวนของสวนเกินทุนที่ถือเปนรายการที่เกิดข้ึนแลวคํานวณจากผลตางระหวาง คาเสอื่ มราคาท่ีคาํ นวณจากราคาตามบัญชีท่ีตีใหม กับคาเสื่อมราคาท่ีคํานวณจากราคาทุนเดิม และกรณีท่ี มีการจําหนาย/เลิกใชสินทรัพยที่มีการตีราคาใหมใหโอนสวนเกินทุนจาการตีราคาสินทรัพยดังกลาว ตามจํานวนท่ีเหลอื อยูไปยังบัญชีทุนสาํ รอง 6. ขาดทนุ สะสม หมายถึง ผลของขาดทุนสุทธปิ ระจําปทเี่ กนิ กวา ทุนสํารอง ซ่งึ จะแสดงตัวเลขไวใ นวงเล็บ 7. กาํ ไร (ขาดทนุ ) สุทธปิ ระจาํ ป กําไร (ขาดทุน) สุทธิ หมายถึง ผลการดําเนินงานของสหกรณในรอบปทางบัญชี ซ่ึงคํานวณไดจากการนํารายไดเปรียบเทียบกับคาใชจายของสหกรณ หากรายไดสูงกวาคาใชจายจะเปน กําไรสุทธิ ในทางตรงกันขามหากคาใชจายสูงกวารายไดจะเปนขาดทุนสุทธิ ทั้งนี้ จะปรากฏเปนรายการ สุดทายในงบกําไรขาดทุน โดยกรณีท่ีขาดทุนสุทธิใหแสดงตัวเลขในวงเล็บ และสหกรณสามารถถอน ทุนสํารองทม่ี อี ยูมาชดเชยผลขาดทุนสุทธไิ ด กําไรสุทธิประจําป หมายถึง ยอดคงเหลือของกําไรสุทธิที่นําไปหักขาดทุนสะสมแลว ซึ่งเปน ผลลัพธจ ากกําไรสุทธสิ งู กวาขาดทนุ สะสม

- 16 - สหกรณก ารเกษตร.........................................จํากัด งบกําไรขาดทุน สาํ หรับปสนิ้ สดุ วนั ท.ี่ .......................และ........................... ป 25…. ป 25.… บาท % บาท % ขาย/บริการ ……..…… 100 ……..…… 100 หัก ตน ทนุ ขาย/บรกิ าร (งบตน ทนุ ขาย/บรกิ าร) ..………… …… ..………… …… กําไร (ขาดทนุ ) ข้นั ตน ……..…… …… ……..…… …… หัก กาํ ไรจากการขายผอนชําระปปจจบุ นั ทย่ี ังไมไ ดรับเงนิ ……..…… …… ……..…… …… บวก กําไรจากการขายผอ นชาํ ระปกอนท่ไี ดร ับเงินในปปจ จุบนั ……..…… …… ……..…… …… บวก รายไดเฉพาะธรุ กิจ ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… หกั คาใชจ า ยเฉพาะธุรกจิ ……..…… …… ……..…… …… กําไร (ขาดทนุ ) เฉพาะธรุ กจิ (รายละเอียด 1-5) ……..…… …… ……..…… …… บวก รายไดอน่ื (รายละเอียด 6) ……..…… …… ……..…… …… รวม ……..…… …… ……..…… …… หกั คา ใชจ า ยในการดําเนนิ งาน (รายละเอียด 7) ……..…… …… ……..…… …… กําไร (ขาดทุน) สุทธิ ……..…… …… ……..…… ……

- 17 - รายละเอียดประกอบงบการเงนิ 1 รายละเอียดกาํ ไร (ขาดทุน) เฉพาะธุรกจิ สินเช่ือ ป 25…. ป 25… บาท % บาท % ดอกเบ้ียรับจากเงนิ ใหก ู - รบั จริง …..……… …… …..……… …… - คางรบั …..……… …… …..……… …… …..……… 100 …..……… 100 รวม …..……… …… …..……… …… …..……… …… …..……… …… หกั ตนทนุ บรกิ าร กาํ ไร (ขาดทนุ ) ขั้นตน …..……… …… …..……… …… …..……… …… …..……… …… บวก รายไดเ ฉพาะธุรกิจ …..……… …… …..……… …… - รายไดค า ปรบั ลกู หนเี้ งนิ กู …..……… …… …..……… …… - หนสี้ ูญรบั คนื ลูกหน้ีเงินกู - ………..………………… …..……… …… …..……… …… …..……… …… …..……… …… รวมรายไดเฉพาะธุรกิจ …..……… …… …..……… …… …..……… …… …..……… …… หัก คาใชจ า ยเฉพาะธุรกจิ …..……… …… …..……… …… - หน้สี งสยั จะสูญลกู หนเี้ งนิ กู …..……… …… …..……… …… - หนีส้ งสยั จะสูญดอกเบี้ยเงนิ ใหกคู า งรับ …..……… …… …..……… …… - คา ใชจ ายในการตดิ ตามหน้ี …..……… …… …..……… …… - คาใชจา ยในการสอบทานหน้ี - เงินเดอื น - ……………………………………….. รวมคาใชจายเฉพาะธรุ กิจ กาํ ไร (ขาดทุน) เฉพาะธรุ กจิ

- 18 - รายละเอียดประกอบงบการเงนิ 2 รายละเอียดกาํ ไร (ขาดทุน) เฉพาะธุรกิจจัดหาสนิ คา มาจาํ หนาย ป 25……... ป 25……. บาท % บาท % ขายสนิ คาประเภทการเกษตร ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ขายปยุ ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ขายเครื่องจกั รกลการเกษตรและอุปกรณ ……..…… …… ……...…… …… ขายเคมีการเกษตร ขายอาหารสตั ว ……..…… …… ……..…… …… …………………………………… ……..…… …… ……..…… …… ขายสินคาประเภทนาํ้ มัน …… ……..…… …… ……..…… ขายนา้ํ มนั เชอื้ เพลิง ……..…… …… ……..…… …… ขายน้ํามันหลอ ลืน่ ……..…… …… ……..…… …… …………………………………… ……..…… …… ……..…… …… ขายสินคา อืน่ ๆ ……..…… …… ……..…… …… …… …… ขายสนิ คา ทัว่ ไป ……..…… ……..…… ……..…… 100 ……..…… 100 ขายสินคาผอ นชําระ ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ขายสินคา รับฝากขาย ……..…… …… ……..…… …… ขายสินคาผา นบัญชี …………………………………… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… รวม ……..…… …… ……..…… …… …… ……..…… …… หกั ตนทุนขาย ……..…… …… ……..…… …… …… ……..…… …… สินคาประเภทการเกษตร ……..…… …… ……..…… …… สนิ คา ประเภทนํา้ มัน …… ……..…… …… สินคาอน่ื ๆ :- ……..…… …… ……..…… …… สนิ คาท่วั ไป ……..…… ……..…… สนิ คา ผอนชําระ ……..…… สนิ คา รับฝากขาย สินคาผานบญั ชี …………………………………… กําไร (ขาดทนุ ) ขน้ั ตน หกั กาํ ไรจากการขายผอนชาํ ระปปจ จบุ นั ท่ยี ังไมไ ดร บั เงิน บวก กําไรจากการขายผอ นชําระปก อนทไี่ ดรบั เงินในปป จ จบุ นั

- 19 - ป 25……... ป 25……. บาท % บวก รายไดเฉพาะธรุ กิจ บาท % ……...…… …… - รายไดคา ปรับลูกหนี้การคา ……...…… …… ……..…… …… - สินคา ขาดบญั ชีไดรบั ชดใช ……..…… …… - ดอกผลจากการขายผอนชาํ ระ ……..…… …… ……..…… …… - …………………………………… รวมรายไดเฉพาะธรุ กจิ ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… หัก คาใชจ า ยเฉพาะธุรกิจ ……..…… …… - คาใชจ า ยในการขาย - ดอกเบ้ยี จา ยเงนิ กูเพ่อื จัดหาวสั ดกุ ารเกษตร ……..…… …… - คาใชจา ยในการเกบ็ รักษาสนิ คา - หนี้สงสยั จะสูญลูกหน้กี ารคา ……..…… …… - คา เส่อื มราคาโรงเก็บสนิ คา - คา เสยี หายจากสนิ คา ขาดบัญชี ……..…… …… ……..…… …… - คา เสียหายจากสนิ คา เสอ่ื มสภาพตัดบญั ชี ……..…… …… ……..…… …… - คา เสียหายจากนา้ํ มนั เช้อื เพลงิ สญู ระเหย ……..…… …… ……..…… …… - ขาดทนุ จากการตรี าคาสินคาลดลง ……..…… …… ……..…… …… - เงินเดือน ……..…… …… ……..…… …… - …………………………………… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… รวมคา ใชจ ายเฉพาะธรุ กจิ ……..…… …… ……..…… …… กําไร (ขาดทนุ ) เฉพาะธรุ กิจ ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… ……

- 20 - รายละเอยี ดประกอบงบการเงนิ 3 รายละเอยี ดกาํ ไร (ขาดทนุ ) เฉพาะธุรกิจรวบรวมผลิตผล ขายขา วเปลอื ก ป 25……... ป 25……. ขายขา วโพด บาท % บาท % ขายยางพารา ……..…… …… ……..…… …… ขายนํา้ นมดิบ ขายถว่ั เหลอื ง ……..…… …… ……..…… …… ………………………………………… ……..…… …… ……..…… …… รวม หัก ตนทนุ ขาย ……..…… …… ……..…… …… กาํ ไร (ขาดทุน) ขน้ั ตน บวก รายไดเฉพาะธรุ กิจ ……..…… …… ……..…… …… - ผลผลติ ขาดบญั ชไี ดร ับชดใช ……..…… …… ……..…… …… - หนสี้ ูญรบั คนื ลกู หนคี้ าผลิตผล - ……………………………….. ……..…… 100 ……..…… 100 ……..…… …… ……..…… …… รวมรายไดเฉพาะธรุ กจิ หกั คา ใชจ า ยเฉพาะธุรกจิ ……..…… …… ……..…… …… - คาใชจายในการขาย ……..…… …… ……..…… …… - คา ใชจา ยในการเกบ็ รกั ษาผลติ ผล - ดอกเบย้ี จา ยเงินกเู พือ่ สรางโกดงั เกบ็ ผลติ ผล ……..…… …… ……..…… …… - ดอกเบ้ยี จา ยเงินกูเพื่อรวบรวมผลติ ผล - หนสี้ งสยั จะสูญลูกหนค้ี าผลติ ผล ……..…… …… ……..…… …… - คาเส่ือมราคาฉางและอุปกรณรวบรวมผลติ ผล - คาเสียหายจากผลติ ผลขาดบัญชี ……..…… …… ……..…… …… - คา เสียหายจากผลติ ผลยุบตวั ตามสภาพ - คาเสยี หายจากผลติ ผลเสือ่ มสภาพตัดบัญชี ……..…… …… ……..…… …… - ขาดทุนจากการตีราคาผลติ ผลลดลง - เงินเดอื น ……...…… …… ……...…… …… - ……………………………….. ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… รวมคาใชจ า ยเฉพาะธรุ กจิ ……..…… …… ……..…… …… กําไร (ขาดทุน) เฉพาะธรุ กจิ ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… …… ……..…… ……

- 21 - รายละเอยี ดประกอบงบการเงิน 4 รายละเอียดกําไร (ขาดทุน) เฉพาะธรุ กจิ แปรรูปผลิตผลการเกษตรและการผลติ สนิ คา ป 25……... ป 25……. บาท % บาท % แปรรูปผลติ ผลการเกษตร ……..…… …… ……..… …… ……..…… …… ……..… …… ประเภทขา วเปลอื ก ……..…… …… ……..… …… ขายขาวสาร ขายปลายขาวและราํ ……..…… …… ……..… …… ขายแกลบ ……………………….. รวม ……..…… 100 ……..… 100 ……..…… …… ……..… …… หกั ตนทุนขาย กาํ ไร (ขาดทุน) ขัน้ ตน ……..…… …… ……..… …… บวก รายไดเ ฉพาะธุรกจิ ……..…… …… ……..… …… - ขา วเปลือกขาดบญั ชีไดร บั ชดใช ……..…… …… ……..… …… - ขาวสารขาดบญั ชไี ดร ับชดใช ……..…… …… …….…… …… - ขายกระสอบเกา ……..…… …… …..…… …… - กาํ ไรจากการตรี าคาขาวเปลือกเพิ่มข้นึ - ……………………….. ……..…… …… …..…… …… รวมรายไดเฉพาะธุรกจิ ……..…… …… ……..… …… หกั คา ใชจ า ยเฉพาะธุรกิจ ……..…… …… ……..… …… - คาใชจ ายในการขาย ……..…… …… ……..… …… - คาใชจ ายในการเก็บรกั ษาขาวเปลือก ……..…… …… ……..… …… - หน้ีสงสยั จะสญู ลกู หนผ้ี ลติ ผลขาวเปลอื ก ……..…… …… ……..… …… - คาเสยี หายจากขาวเปลอื กขาดบัญชี ……..…… …… ……..… …… - คา เสียหายจากขา วสารขาดบญั ชี ……..…… …… ……..… …… - คาเสยี หายจากขาวเปลอื กยุบตวั ตามสภาพ ……..…… …… ……..… …… - คาเสียหายจากขา วเปลือกเส่ือมสภาพตัดบญั ชี ……..…… …… ……..… …… - คา เสียหายจากขาวสารเส่ือมสภาพตัดบัญชี ……..…… …… ……..… …… - ขาดทุนจากการตีราคาขา วเปลอื กลดลง - ……………………….. ……..…… …… ……..… …… รวมคา ใชจา ยเฉพาะธุรกิจ ……..…… …… ……..… …… กําไร (ขาดทุน) เฉพาะธุรกจิ ……..…… …… ……..… ……

- 22 - ป 25……... ป 25……. บาท % บาท % ประเภทผลผลิตอน่ื ๆ ……..…… …… ……..… …… ขายลาํ ไยอบแหง ……..…… …… ……..… …… ……………………………. รวม ……..…… 100 ……..… 100 ……..…… …… ……..… …… หัก ตน ทนุ ขาย ……..…… …… ……..… …… กาํ ไร (ขาดทุน) ขัน้ ตน บวก รายไดเฉพาะธุรกิจ ……..…… …… ……..… …… ……..…… …… ……..… …… - ลําไยอบแหงขาดบญั ชีไดร บั ชดใช ……..… …… - กําไรจากการตีราคาผลิตผล / (ระบุชื่อ) เพม่ิ ขึน้ ……..…… …… ……..… …… - ……………………………. ……..…… …… ……..… …… รวมรายไดเฉพาะธรุ กจิ ……..…… …… ………. …… หกั คา ใชจ า ยเฉพาะธรุ กจิ ……..…… …… ……..… …… ……..…… …… ……..… …… - คา ใชจา ยในการขาย ……..…… …… ……..… …… - คา เสือ่ มราคาโรงเก็บสินคา ……..…… …… ……..… …… - หนี้สงสัยจะสูญลกู หนีผ้ ลิตผล.....(ระบชุ ่อื ) ……..…… …… ……..… …… - คา เสยี หายจากลาํ ไยขาดบญั ชี - คา เสียหายจากผลติ ผล (ระบุชือ่ ) เส่ือมสภาพตดั บญั ชี ……..…… …… ……..… …… - ขาดทุนจากการตรี าคาลาํ ไยอบแหงลดลง ……..… …… - ……………………. ……..…… …… รวมคา ใชจา ยเฉพาะธรุ กิจ ……..…… …… กําไร (ขาดทนุ ) เฉพาะธุรกจิ

- 23 - ป 25……... ป 25……. บาท % บาท % ประเภทนํ้านมดบิ ..………… …… ..……… …… ..………… …… ..……… …… ขายนมสดพลาสเจอรไ รส …… …… ขายนมสดกลอ ง UHT ..………… ..……… ……………………………. ..………… 100 ..……… 100 ………..… …… ……….. …… รวม ………..… …… ……….. …… หกั ตน ทุนขาย กําไร (ขาดทนุ ) ข้นั ตน ………..… …… ……….. …… บวก รายไดเ ฉพาะธุรกิจ ………..… …… ……….. …… - หน้สี ูญรับคนื ลูกหนี้ผลิตภณั ฑน ม ………..… …… ……….. …… - กําไรจากการตีราคาสนิ คาเพมิ่ ขึน้ ………..… …… ……….. …… - ……………………………. ………..… …… ……….. …… ………..… …… ……….. …… รวมรายไดเ ฉพาะธรุ กิจ ………..… …… ……….. …… หกั คา ใชจ ายเฉพาะธรุ กิจ ………..… …… ……….. …… ………..… …… ……….. …… - หนสี้ งสยั จะสูญลกู หนผ้ี ลติ ภณั ฑน ม ………..… …… ……….. …… - คา เสยี หายจากผลติ ภณั ฑน มขาดบัญชี - คาเสียหายจากนา้ํ นมดบิ ขาดบญั ชี ………..… …… ……….. …… - คาเสยี หายผลติ ภณั ฑนมเสอ่ื มสภาพตดั บญั ชี - ขาดทนุ จากการตีราคาผลติ ภณั ฑน มลดลง ………..… …… ……….. …… - ……………………………. ………..… …… ……….. …… รวมคา ใชจ า ยเฉพาะธุรกิจ กําไร (ขาดทุน) เฉพาะธุรกิจ

- 24 - ป 25……... ป 25……. บาท % บาท % ประเภทสัตวเลี้ยงเพื่อขาย ………… …… ………… …… ………… …… ………… …… ขายโคขุน ………… …… ………… …… ขายสุกรขนุ ........................................... ………… 100 ………… 100 ………… …… ………… …… รวม ………… …… ………… …… หัก ตน ทนุ ขาย ………… …… ………… …… กาํ ไร (ขาดทนุ ) ขน้ั ตน ………… …… ………… …… บวก รายไดเ ฉพาะธรุ กิจ ………… …… ………… …… - โค/สกุ รขนุ ขาดบัญชไี ดรบั ชดใช ………… …… ………… …… - หน้ีสญู รับคนื ลูกหนค้ี าโค/สกุ รขุน - …………………………… …..……… …… …..…… …… …..……… …… …..…… …… รวมรายไดเฉพาะธรุ กิจ …..……… …… …..…… …… …..……… …… …..…… …… หัก คา ใชจา ยเฉพาะธรุ กิจ …..……… …… …..…… …… - ขาดทนุ จากการตรี าคา ( ระบชุ ่ือ ) ลดลง - หนีส้ งสัยจะสูญลูกหนีค้ าโค/สกุ รขุน - …………………………… รวมคาใชจ ายเฉพาะธรุ กจิ กําไร (ขาดทุน) เฉพาะธรุ กจิ

- 25 - ป 25……... ป 25……. บาท % บาท % ประเภทสตั วเลีย้ งเพ่อื ขายผลิตผล …..……… …… …..…… …… เล้ยี งไกไข …..……… …… …..…… …… …..……… …… …..…… …… ขายไขไก …..……… …… …..…… …… กาํ ไรจากการขายไกป ลดเลา …..……… …… …..…… ขายมูลไก …… ขายขนไก …..……… 100 …..…… ……………………………….. …..……… …… …..…… 100 รวม …..……… …… …..…… …… …… หัก ตน ทุนขาย กาํ ไร (ขาดทนุ ) ขัน้ ตน ..………… …… ..……… …… บวก รายไดเฉพาะธรุ กิจ ..………… …… ..……… …… ..………… …… ..……… …… - ไขไกขาดบญั ชีไดรับชดใช ..………… …… ..……… …… - หนี้สูญรับคนื ลกู หน.ี้ .... ( ระบุชื่อ ) - กาํ ไรจากการตรี าคาไขไ กเพิ่มข้ึน ..………… …… ..……… …… - ……………………………….. ..………… …… ..……… …… รวมรายไดเฉพาะธุรกิจ ..………… …… ..……… …… ..………… …… ..……… …… หกั คาใชจ า ยเฉพาะธุรกิจ ..………… …… ..……… …… - หน้สี งสยั จะสญู ลกู หน.ี้ .. ( ระบุชอื่ ) - คา เสยี หายจากไขไ กข าดบญั ชี ..………… …… ..……… …… - ขาดทุนจากการตีราคาไขไ กลดลง ..………… …… ..……… …… - ……………………………….. รวมคาใชจา ยเฉพาะธุรกิจ กาํ ไร (ขาดทนุ ) เฉพาะธรุ กจิ

- 26 - รายละเอียดประกอบงบการเงิน 5 รายละเอยี ดกาํ ไร (ขาดทุน) เฉพาะธุรกจิ ใหบริการและสงเสริมการเกษตร ป 25……. ป 25……. บาท % บาท % รายไดค า บริการสบู นา้ํ ………..… …… …….…… …… รายไดค า บริการปรับพนื้ ที่ ………..… …… …….…… …… รายไดค าบรกิ ารผสมเทียมสัตว ………..… …… …….…… …… รายไดค าบรกิ ารออกอาชญาบัตร ………..… …… …….…… …… ……………………..…………… ………..… …… …….…… …… รวม ………..… 100 …….…… 100 หัก ตน ทุนบริการ กําไร (ขาดทนุ ) ข้นั ตน ………..… …… …….…… …… บวก รายไดเ ฉพาะธรุ กจิ ………..… …… …….…… …… - …………………………… - …………………………… ………..… …… …….…… …… รวมรายไดเ ฉพาะธรุ กจิ ………..… …… …….…… …… หัก คา ใชจ า ยเฉพาะธรุ กิจ ………..… …… …….…… …… - คา ใชจา ยสาํ หรบั แปลงสาธติ ………..… …… …….…… …… ………..… …… …….…… …… - คา บาํ รงุ รกั ษาเคร่อื งจักร ………..… …… …….…… …… ………..… …… …….…… …… - คา ซอมแซมเครือ่ งจกั รและอปุ กรณ ………..… …… …….…… …… ………..… …… …….…… …… - หนสี้ งสยั จะสญู ลกู หนี้คา บรกิ าร ………..… …… …….…… …… ………..… …… …….…… …… - คา เสอ่ื มราคาเครื่องจกั รและอปุ กรณ ………..… …… …….…… …… - เงินเดอื น - …………………………… รวมคาใชจายเฉพาะธุรกจิ กําไร (ขาดทุน) เฉพาะธุรกจิ

- 27 - รายละเอยี ดประกอบงบการเงิน 6 รายละเอียดรายไดอ ่ืน ป 25….…. ป 25…….. บาท % บาท % ดอกเบี้ยเงนิ ฝากธนาคาร …..……… …… …….…… …… …..……… …… …….…… …… ดอกเบ้ยี เงนิ ฝากสหกรณอ ืน่ …..……… …… …….…… …… …..……… …… …….…… …… รายไดค าเชา …..……… …… …….…… …… …..……… …… …….…… …… คา ธรรมเนียมแรกเขา …..……… …… …….…… …… …..……… …… …….…… …… ผลตอบแทนการลงทนุ …..……… …… …….…… …… ……………………….. ……………………….. รายไดเบด็ เตลด็

- 28 - รายละเอียดประกอบงบการเงิน 7 รายละเอียดคาใชจ ายในการดาํ เนนิ งาน ป 25……. ป 25…….. บาท % บาท % เงินเดือนและคาจา ง ……..…… …… …….…… …… คา ลวงเวลา ……..…… …… …….…… …… คาเบย้ี ประชุม ……..…… …… …….…… …… คา เบย้ี เลี้ยงพาหนะ ……..…… …… …….…… …… คา รับรอง ……..…… …… …….…… …… บําเหน็จเจา หนา ท่ี ……..…… …… …….…… …… คา เครอื่ งเขียนแบบพมิ พ ……..…… …… …….…… …… คาใชจ า ยในการประชมุ ใหญ ……..…… …… …….…… …… หนี้สงสยั จะสญู ……..…… …… …….…… …… คาเสือ่ มราคาอาคารและอุปกรณ ……..…… …… …….…… …… คาซอมแซมบาํ รงุ รักษาอาคารและอุปกรณ ……..…… …… …….…… …… คาเชาสาํ นกั งาน ……..…… …… …….…… …… คานาํ้ – คา ไฟฟา ……..…… …… …….…… …… ดอกเบ้ียจา ยเงินรับฝาก ……..…… …… …….…… …… …………………………………. ……..…… …… …….…… …… …………………………………. ……..…… …… …….…… …… …………………………………. ……..…… …… …….…… …… คาใชจ า ยอ่นื …..……… …… …….…… …… …..……… …… …….…… ……

- 29 - คําอธบิ ายรายการประกอบการจดั ทํางบกําไรขาดทนุ การแสดงรายการในงบกําไรขาดทุน และรายละเอียดประกอบงบการเงินของสหกรณ การเกษตร ใหแ สดงตามรปู แบบขางตน โดยแสดงใหถูกตอ งตามประเภท และขอบเขตความหมาย ดังน้ี สวนหัวของงบกําไรขาดทุน สําหรับปส้ินสุดวันที่..................และ.............. ใหใช ณ วันส้ินปทางบัญชีปปจจุบันและปทางบัญชีปกอน เชน สําหรับปสิ้นสุดวันท่ี 31 มีนาคม 2551 และ 2550 เปน ตน ธรุ กจิ ของสหกรณประเภทการเกษตร ประกอบดว ย ธุรกิจสินเช่ือ เปนธุรกิจซึ่งสหกรณเปนผูใหเงินกู หรือสินเชื่อการเกษตรแกสมาชิก ตามระเบียบและหลักเกณฑการใหเงินกู เพ่ือใหสมาชิกนําไปประกอบอาชีพหรือใชจายที่จําเปน ซึ่งไดแก เงินใหก ูประเภทตางๆ ธรุ กิจจดั หาสินคา มาจําหนาย เปน ธรุ กจิ ทสี่ หกรณจัดหาหรือจัดซื้อสินคาการเกษตร หรือ วัสดุอุปกรณการเกษตร ตลอดจนสินคาอุปโภคบริโภค เชน ปุย ยาปราบศัตรูพืช เคร่ืองจักรกล การเกษตร สินคาสาํ เรจ็ รปู ทัว่ ไป ฯลฯ เพอื่ จาํ หนา ยใหก บั สมาชกิ และผมู ิใชสมาชิก ธุรกิจรวบรวมผลิตผล เปนธุรกิจที่สหกรณทําการรวบรวมผลิตผลและผลิตภัณฑของ สมาชิกและผูมิใชสมาชิก เชน ขาวเปลือก ขาวโพด ถ่ัวเหลือง ฯลฯ เพ่ือนํามาจําหนายใหไดราคาดี รักษาผลประโยชนใหแ กส มาชกิ และเปน กลไกในการตอรองราคาเจรจาทางธรุ กจิ ธุรกิจแปรรูปผลิตผลการเกษตรและการผลิตสินคา เปนธุรกิจที่สหกรณนําผลผลิตที่ รวบรวมจากสมาชิกและผูมิใชสมาชิกมาทําการแปรรูปเพ่ือจําหนายตอ หรือสหกรณทําการผลิตอ่ืนๆ ในธรุ กิจนี้จดั แบงประเภทสนิ คาท่เี กิดจากกระบวนการผลติ ไวดังน้ี 1. ประเภทขาวเปลอื ก หมายถงึ การแปรรปู ขา วเปลือกเปนขา วสารเพ่อื จําหนาย 2. ประเภทผลผลิตอื่นๆ หมายถึง กระบวนการผลิตเพ่ือใหไดสินคา โดยสหกรณ จะตองเสียตน ทนุ ในการผลิตเพอื่ ใหไ ดสนิ คา สําเร็จรปู ไดแ ก ลาํ ไยอบแหง ทุเรยี นอบแหง เปนตน 3. ประเภทนํ้านมดิบ หมายถึง การแปรรูปน้ํานมดิบเปนนมพลาสเจอรไรสชนิดตางๆ หรือ นม UHT 4. ประเภทสัตวเล้ียงเพ่ือขาย หมายถึง การเลี้ยงสัตวเพื่อขาย เชน เลี้ยงโคขุน เล้ียงสุกร เลยี้ งไกเ น้อื เปนตน 5. ประเภทสัตวเล้ียงเพื่อขายผลิตผล หมายถึง การเลี้ยงสัตวเพื่อขายผลผลิตที่เกิดจาก สตั วเล้ียง เชน เลยี้ งไกไขเ พื่อขายไขไ ก เปน ตน นอกจากน้ี สหกรณอาจมีการผลิตสินคานอกเหนือจากประเภทสินคาที่กลาวขางตน ใหแสดงประเภทสินคาน้ันๆ เพ่ิมเติมไว เพ่ือทราบตนทุนการผลิต กําไรขั้นตน และกําไรเฉพาะธุรกิจ ไดอยางชดั เจน เชน ผลติ อาหารสตั วเพอื่ ขาย ใหแ สดงเปน ประเภทผลิตอาหารสตั ว เปนตน

- 30 - ธุรกิจใหบริการและสงเสริมการเกษตร เปนธุรกิจที่สหกรณใหบริการชวยเหลือ เกษตรกรในดานการเผยแพรความรูและสงเสริมการเกษตร การวางแผนเพาะปลูก ตลอดจนการบริการ และบํารุงที่ดินเพื่อใหเกิดประโยชนแกการเพาะปลูกของสมาชิก เชน การใหบริการสูบนํ้า ปรับพ้ืนที่ การจดั ระบบการสงนาํ้ เปน ตน การแสดงรายการตา ง ๆ ในงบกาํ ไรขาดทนุ ขาย/บริการ หมายถึง รายไดของธุรกิจสินเช่ือ ธุรกิจจัดหาสินคามาจําหนาย ธุรกิจ รวบรวมผลิตผล ธุรกิจแปรรูปผลิตผลการเกษตรและการผลิตสินคา และธุรกิจใหบริการและสงเสริม การเกษตร ท้งั 5 ธรุ กจิ รวมกัน โดยยอดขายของธุรกิจจัดหาสนิ คา มาจําหนาย ธุรกิจรวบรวมผลติ ผล และ ธรุ กิจแปรรูปผลผลิตการเกษตรและการผลิตสินคา ใหใ ชยอดขายสุทธิ (ขายสินคา หักดวย รับคืนสินคาและ สว นลดจาย) ตนทุนขาย/บริการ หมายถึง ตนทุนของสินคาหรือบริการท่ีขายทั้ง 5 ธุรกิจรวมกัน โดยใหนํายอดจากงบตนทนุ ขาย/บรกิ าร แสดงเปนยอดรวม กําไร (ขาดทุน) ข้ันตน หมายถึง ผลตางระหวางขาย/บริการ และตนทุนขาย/บริการ ถายอดขาย/บริการสูงกวาตนทุนขาย/บริการ ผลตางถือเปนกําไรข้ันตน ในกรณีตรงกันขามผลตาง คอื ขาดทนุ ขั้นตน ซึ่งใหแสดงตัวเลขในวงเลบ็ รายไดเ ฉพาะธรุ กิจ หมายถงึ รายไดท ีส่ ามารถแบงไดชดั เจนวาเปนของธุรกิจประเภทใด โดยเฉพาะ แตไมใชรายไดหลักจากธุรกิจของสหกรณ เชน รายไดคาปรับลูกหนี้ประเภทตางๆ รวมถึง รายไดอืน่ ท่ีสามารถแบงไดช ัดวาเปนของธุรกจิ นน้ั ๆ โดยใหแสดงรายไดเ ฉพาะธุรกิจเปนยอดรวม คาใชจายเฉพาะธุรกิจ หมายถึง คาใชจายท่ีสามารถแบงไดชัดเจนวาเปนของธุรกิจ ประเภทใดโดยเฉพาะ เชน คาใชจายในการขาย หน้ีสงสัยจะสูญ คาเสียหายจากสินคาขาดบัญชี ดอกเบี้ยจายเงินกูท่ีนํามาใชในธุรกิจน้ันๆ โดยเฉพาะ รวมถึงคาใชจายดําเนินงานท่ีสามารถแบงไดชัดวา เปนของธุรกิจนน้ั ๆ โดยใหแสดงคาใชจายเฉพาะธุรกจิ เปน ยอดรวม กําไร (ขาดทุน) เฉพาะธุรกิจ ใหนํากําไรขั้นตนหรือขาดทุนขั้นตน บวกดวยรายได เฉพาะธุรกิจ แลวหักดวยคาใชจายเฉพาะธุรกิจ เพ่ือแสดงถึงกําไรหรือขาดทุนของธุรกิจแตละดาน (กรณขี าดทุนใหแสดงตวั เลขในวงเลบ็ ) แลวจัดทํารายละเอียดประกอบงบการเงนิ 1 – 5 รายไดอ ืน่ หมายถงึ รายไดอืน่ ๆ ทไี่ มใชร ายไดจากธุรกิจหลักของสหกรณและเปนรายได ท่ีไมสามารถจําแนกไดวาเปนของธุรกิจใด เชน ดอกเบ้ียเงินฝากธนาคาร ดอกเบี้ยเงินฝากสหกรณอ่ืน (ชุมนุมสหกรณ/สหกรณอ่ืน) รายไดคาเชา คาธรรมเนียมแรกเขา ผลตอบแทนการลงทุน คาธรรมเนียม โอนหุน รายไดจากการขายกระสอบท่ีมีไวเพื่อใช รายไดจากการเปนตัวแทน รายไดคาตอบแทนจาก ธุรกิจการคาของสมาชิกหรือบุคคลภายนอกผานสหกรณ รายไดเบ็ดเตล็ด ฯลฯ ท้ังนี้ ใหแสดงรายไดอ่ืน เปนยอดรวมแลวจัดทํารายละเอียดประกอบงบการเงิน 6 แตถาไมมีรายการรายไดอ่ืนท้ังในปปจจุบันและ ปกอ นใหตัดรายการนอี้ อกไป และไมตอ งจดั ทํารายละเอยี ดประกอบ

- 31 - รวม หมายถงึ การนํายอดกําไร (ขาดทุน) เฉพาะธุรกจิ บวก (หกั ) รายไดอ่นื แตถาไมมี รายการรายไดอ ื่นท้ังในปปจจบุ นั และปก อนใหตดั รายการน้ีออกไป คา ใชจายดาํ เนินงาน หมายถงึ คาใชจายทั่วไปที่เกิดข้ึนในการบริหารกิจการเปนสวนรวม เชน เงินเดือนและคาจาง คาลวงเวลา คาเบี้ยประชุม คาเบ้ียเลี้ยงพาหนะ คารับรอง คาเคร่ืองเขียน แบบพิมพ คาเส่ือมราคาอาคารและอุปกรณ คาน้ํา-คาไฟฟา ฯลฯ ท้ังน้ี ใหแสดงคาใชจายดําเนินงาน เปนยอดรวมแลว จัดทาํ รายละเอียดประกอบงบการเงิน 7 อนึ่ง สาํ หรบั รายการคาเสือ่ มราคาอาคารและอปุ กรณ กรณีทีม่ ีคาเสือ่ มราคาเฉพาะอาคาร หรืออุปกรณรายการหน่ึงรายการใดเพียงรายการเดียว ใหระบุช่ือใหชัดเจน เชน คาเส่ือมราคาอุปกรณ หรือคาเสอื่ มราคาเคร่ืองใชสาํ นักงาน เปน ตน กําไร (ขาดทุน) สุทธิ ใหนํายอดรวม หักคาใชจายดําเนินงาน (กรณีขาดทุนใหแสดง ตัวเลขในวงเล็บ) รายละเอยี ดประกอบงบการเงิน 1 – 7 ใหแสดงตามรูปแบบที่กําหนด โดยมีหมายเลข กํากับลําดับของรายละเอียดประกอบงบการเงิน หากไมมีรายละเอียดใดใหปรับเปลี่ยนตัวเลขกํากับลําดับ รายละเอียดใหมตามขอมูลท่มี ีอยจู รงิ สาํ หรับรายละเอียดกําไร (ขาดทุน) เฉพาะธุรกิจแตละธุรกิจ ใหแสดงตัวเลขรอยละของ แตละรายการเทียบกับยอดรวมขาย หรือยอดรวมรายไดคาบริการเฉพาะของธุรกิจนั้นๆ โดยชองรอยละ ของยอดรวมขายหรือยอดรวมรายไดคาบริการในแตละธุรกจิ เทา กับ 100 สวนรายละเอยี ดรายไดอ่นื และรายละเอยี ดคาใชจายดําเนินงาน ใหแสดงตัวเลขรอยละของ แตละรายการเทียบกับยอดรวมขาย/บริการในงบกําไรขาดทุน ดังน้ัน ยอดรวมชองรอยละจะตองตรงกับ ตัวเลขรอยละของรายการน้ันในงบกาํ ไรขาดทุน และยอดรวมของรายละเอียดแตละชุดจะตองตรงกับตัวเลข ของรายการนน้ั ในงบกําไรขาดทนุ ขอสังเกตในการจัดทํางบกําไรขาดทุน 1. กรณีสหกรณดําเนินธุรกิจเพียงดานเดียว ใหปรับรูปแบบของงบกําไรขาดทุนไดตาม ความเหมาะสม เชน หากสหกรณด ําเนินธรุ กจิ สินเช่อื ดานเดยี ว y คําวา “ขาย/บริการ” เปลี่ยนเปน “ดอกเบ้ียรับจากเงินใหก ู” y คําวา “หัก ตน ทนุ ขาย/บริการ” เปลีย่ นเปน “หัก ดอกเบย้ี จาย” y รายไดเฉพาะธุรกิจ เชน หนี้สูญรับคืนลูกหนี้เงินใหกู ใหแสดงรายการเปน รายไดอ่ืน และหากมีมากกวา 1 รายการ ใหจัดทํารายละเอียดประกอบ แตหากมีเพียง 1 รายการ ใหร ะบชุ ่อื รายการนนั้ ในงบกําไรขาดทนุ อยางชัดเจน

- 32 - y ไมมีคาใชจายเฉพาะธรุ กิจ คา ใชจา ยตางๆ จะเปน คา ใชจ า ยดาํ เนินงาน แตถาหาก มีคาใชจายเฉพาะธุรกิจ เชน คาใชจายติดตามหน้ี คาทนายความ ใหแสดงเปนคาใชจายดําเนินงาน พรอมทั้งจัดทํารายละเอียดประกอบ กรณีมีคาใชจายเพียงรายการเดียว ใหระบุช่ือรายการน้ันในงบกําไร ขาดทุนอยา งชดั เจน สหกรณก ารเกษตร......................................................... จํากดั งบกาํ ไรขาดทนุ สําหรบั ปส ้ินสดุ วนั ท่.ี .............................และ............................ ป 25........ ป 25........ บาท % บาท % ดอกเบ้ียรับจากเงินใหกู .............. 100 .............. 100 หัก ดอกเบยี้ จาย กําไร (ขาดทุน) ขั้นตน .............. ....... .............. ....... บวก รายไดอน่ื (รายละเอียด.........) .............. ....... .............. ....... รวม หกั คา ใชจ า ยดาํ เนนิ งาน (รายละเอียด..........) .............. ....... .............. ....... กําไร (ขาดทุน) สทุ ธิ .............. ....... .............. ....... .............. ....... .............. ....... .............. ....... .............. ....... ถาสหกรณดําเนินธุรกิจอ่ืนนอกเหนือจากตัวอยางขางตนเพียงดานเดียว ก็ใหปรับรูปแบบ ในทาํ นองเดยี วกันน้ี 2. รายละเอียดประกอบงบการเงินเฉพาะรายไดอื่น ใหจัดทําเฉพาะกรณีมีมากกวา 1 รายการ หากมีเพียงรายการเดยี วกใ็ หระบุชอื่ รายการนั้นในงบกาํ ไรขาดทนุ อยางชดั เจน 3. กรณีตองจัดทํารายละเอียดประกอบงบการเงิน ใหระบุหมายเลขรายละเอียด ในงบกาํ ไรขาดทนุ ดว ย เชน บวก รายไดอ ่ืน (รายละเอยี ด 1) 4. หากธุรกิจดานใดไมมีรายไดเนื่องจากหยุดดําเนินการหรือดวยเหตุใดก็ตาม แตยังคง มีคาใชจายเฉพาะธุรกิจเกิดข้ึนอยู เชน ดอกเบี้ยเงินกูเพื่อสรางฉาง คาเสื่อมราคาฉาง ฯลฯ ใหแสดง คา ใชจ ายนั้นเปนคาใชจ ายเฉพาะธุรกิจ ซึ่งจะปรากฏยอดขาดทุนเฉพาะธรุ กิจน้ันๆ 5. กรณีท่ีตนทุนหรือคาใชจายรายการใดรายการหน่ึงท่ีแสดงในงบกําไรขาดทุน เมื่อเทียบกับรายไดแลวมีอัตรารอยละเกินกวา 100 ใหคํานวณเปนอัตราสวนหรือเปนเทา การแสดง รายการเปรียบเทียบใหยึดถือปปจจุบันเปนเกณฑ นอกจากนี้กรณีท่ีงบกําไรขาดทุนแสดงรายการเปนเทา ในรายละเอยี ดประกอบงบการเงนิ ก็ใหแ สดงรายการใหส อดคลอ งกนั คือ ใหแ สดงรายการเปนเทา ดว ย

- 33 - สหกรณการเกษตร..................................จํากัด งบตนทนุ ขาย/บริการ สําหรับปส ิ้นสดุ วนั ที.่ ......................และ.......................... ป 25….... ป 25….… บาท บาท ..………… ธุรกิจสินเชอื่ ….……… ดอกเบ้ียจา ย ..………… ..………… ธรุ กิจจัดหาสนิ คา มาจาํ หนา ย ..………… ..………… ประเภทการเกษตร ……….… ..………… สนิ คาคงเหลอื ตน ป ……….… ..………… ……….… ..………… บวก ซื้อปยุ ……….… ..………… ซ้ือเครื่องจกั รกลการเกษตรและอปุ กรณ ……….… ..………… ซื้อเคมกี ารเกษตร ซื้ออาหารสตั ว ……….… ..………… …………………………………. ….……… ..………… คา ใชจา ยในการซ้อื ……….… ..………… รวม ……….… หกั สินคา เส่อื มสภาพเสยี หายตดั บญั ชี หัก สนิ คาคงเหลือสนิ้ ป ……….… - สภาพปกติ ….……… - สภาพเสื่อมชํารุด ….……… ตนทนุ ขาย ประเภทนํ้ามัน ……….… ..………… สินคาคงเหลอื ตน ป ……….… ..………… ……….… ..………… บวก ซือ้ นํา้ มนั เช้ือเพลิง ….……… ..………… ซอ้ื น้าํ มนั หลอลื่น ……….… ..………… คาใชจ า ยในการซื้อ ……….… ..………… รวม …….…… ……..…… หกั สินคา เสื่อมสภาพเสยี หายตดั บญั ชี ….……… ..………… หัก สินคาคงเหลอื สิน้ ป ….……… ..………… - สภาพปกติ - สภาพเสอ่ื มชาํ รุด ตนทนุ ขาย

- 34 - ป 25….... ป 25….… บาท บาท สินคาท่ัวไป สนิ คาคงเหลอื ตน ป …….…… ……..…… …….…… ……..…… บวก ซอื้ สนิ คา ทัว่ ไป ….……… ..………… คาใชจา ยในการซือ้ …….…… ……..…… รวม …….…… ……..…… หกั สินคาเส่อื มสภาพเสียหายตดั บญั ชี …….…… ……..…… หกั สนิ คา คงเหลอื สน้ิ ป …….…… ……..…… ….……… ..………… - สภาพปกติ - สภาพเสือ่ มชาํ รดุ …….…… ……..…… ตนทุนขาย ….……… ..………… ….……… ..………… สินคาผอ นชาํ ระ …….…… ……..…… สินคา คงเหลอื ตน ป …….…… ……..…… บวก ซอ้ื สนิ คาผอ นชาํ ระ …….…… ……..…… คา ใชจ ายในการซื้อ ….……… ..………… รวม ….……… ..………… หกั สนิ คา เสอื่ มสภาพเสียหายตัดบัญชี …….…… ……..…… หกั สนิ คา คงเหลือสิน้ ป …….…… ……..…… ….……… ..………… - สภาพปกติ …….…… ……..…… - สภาพเสือ่ มชาํ รดุ …….…… ……..…… ตนทนุ ขาย …….…… ……..…… สินคารับฝากขาย ….……… ..………… สนิ คา คงเหลอื ตนป ….……… ..………… บวก ซ้ือสนิ คารบั ฝากขาย คา ใชจ า ยในการซอ้ื รวม หกั สนิ คา เส่ือมสภาพเสียหายตัดบญั ชี หกั สนิ คา คงเหลือส้นิ ป - สภาพปกติ - สภาพเสื่อมชํารดุ ตนทนุ ขาย

- 35 - ป 25….... ป 25….… บาท บาท สินคาผานบญั ชี สนิ คา คงเหลือตนป ….……… ……..…… ….……… ……..…… บวก ซ้อื สนิ คาผา นบญั ชี ….……… ..………… คา ใชจ า ยในการซอื้ ….……… ……..…… รวม ….……… ……..…… หกั สนิ คา เส่ือมสภาพเสยี หายตัดบัญชี …….…… ……..…… หกั สนิ คา คงเหลือสิน้ ป ….……… ..………… ….……… ..………… - สภาพปกติ - สภาพเส่ือมชาํ รดุ …….…… ……..…… ตนทนุ ขาย …….…… ……..…… …….…… ……..…… ธรุ กิจรวบรวมผลติ ผล …….…… ……..…… สนิ คา คงเหลือตน ป …….…… ……..…… …….…… ……..…… บวก ซอ้ื ขาวเปลือก …….…… ……..…… ซอ้ื ขา วโพด ….……… ..………… ซ้อื ยางพารา ซ้ือนํา้ นมดบิ …….…… ……..…… ซื้อถ่ัวเหลอื ง …….…… ……..…… ……………………………. คา ใชจ า ยในซอื้ …….…… ……..…… รวม ….……… ..………… ….……… ..………… หัก ผลิตผลเสื่อมสภาพเสียหายตัดบญั ชี หกั สนิ คาคงเหลือส้นิ ป - สภาพปกติ - สภาพเสอื่ มชาํ รุด ตน ทนุ ขาย

- 36 - ป 25……. ป 25…… บาท บาท ธุรกจิ แปรรปู ผลิตผลการเกษตรและการผลติ สนิ คา แปรรูปผลติ ผลการเกษตร …………… …………..… ประเภทขา วสาร …………… …………….. ….………... ..…………… สนิ คา คงเหลือตนป …………… …………….. บวก ตนทนุ การผลติ …………… …………….. รวม …………… ………..…… หกั สนิ คาเสือ่ มสภาพเสยี หายตดั บญั ชี ….………... ..…………… หัก สนิ คา คงเหลือสนิ้ ป ….………... ..…………… - สภาพปกติ …………… …..………… - สภาพชาํ รดุ ….………... ..…………… ตนทุนขาย …………… ………..…… …………… …………..… แปรรปู ผลติ ผลอนื่ ๆ สินคาคงเหลอื ตน ป …………… ………..…… บวก ตนทุนการผลติ ….………... ..…………… ….………... ..…………… รวม หัก สนิ คาเส่ือมสภาพเสยี หายตดั บญั ชี …………… …………….. หัก สินคา คงเหลอื สน้ิ ป ….………... ..…………… …………… …………….. - สภาพปกติ …………… …………….. - สภาพชาํ รุด …………… …………….. ตน ทนุ ขาย …………… …………….. แปรรูปนํา้ นมดิบ สินคาคงเหลอื ตน ป ….………... ..…………… ….………... ..…………… บวก ตนทุนการผลติ รวม หัก สนิ คา เส่อื มสภาพเสียหายตดั บญั ชี หกั สนิ คา คงเหลือส้ินป - สภาพปกติ - สภาพชาํ รดุ ตน ทุนขาย

- 37 - ป 25….... ป 25….… สัตวเล้ียงเพอ่ื ขาย บาท บาท สนิ คาคงเหลือตน ป …………… …..………… บวก ตน ทุนการผลติ ….………... ..…………… รวม …………… ………..…… ….………... ..…………… หกั สนิ คาคงเหลอื สนิ้ ป ….………... ..…………… ตน ทนุ ขาย …………… …..………… สตั วเล้ยี งเพื่อขายผลิตผล ….………... ..…………… เลีย้ งไกไข …………… ………..…… ไขไ กคงเหลอื ตนป …………… …………..… บวก ตน ทนุ การผลติ …………… …………….. …………… …………….. รวม ….………... ..…………… หกั ไขไกเ สอื่ มสภาพเสียหายตดั บญั ชี ….………... ..…………… หัก ไขไ กคงเหลือสนิ้ ป ….………... ..…………… - สภาพปกติ ….………... ..…………… - สภาพชาํ รุด …………… ………......... ตน ทุนขาย ธรุ กิจใหบ รกิ ารและสง เสรมิ การเกษตร …………………………….. ตนทนุ บริการ รวมตน ทนุ ขาย/บรกิ าร

- 38 - คาํ อธิบายรายการประกอบการจดั ทํางบตน ทุนขาย/บรกิ าร การแสดงรายการในงบตนทุนขาย/บริการ ใหแสดงตามรูปแบบขางตน โดยแสดงให ถูกตอ งตามประเภท และขอบเขตความหมาย ดงั นี้ สวนหัวของงบตนทุนขาย/บรกิ าร เปนไปในทาํ นองเดยี วกับงบกาํ ไรขาดทนุ ตน ทนุ ขายของแตล ะธรุ กิจ ประกอบดวย ธรุ กจิ สนิ เชื่อ ไดแก ดอกเบ้ียจา ยของเงินกูท ีน่ าํ มาใหส มาชกิ กตู อ ธรุ กิจจัดหาสนิ คามาจาํ หนา ย ใหแยกแสดงรายการตามประเภทสนิ คา ไดแ ก - ประเภทการเกษตร - ประเภทนา้ํ มนั - ประเภทสินคาอื่นๆ ไดแก สินคาท่ัวไป สินคาผอนชําระ สินคารับฝากขาย สินคา ผานบญั ชี เปนตน ทั้งนี้ ตนทุนขายของแตละประเภทสินคา ประกอบดวย สินคาคงเหลือตนป บวกดวย ซื้อสินคา (หลังจากหักสงคืนและสวนลดรับ) และคาใชจายในการซ้ือ หักดวย สินคาเส่ือมสภาพเสียหาย ตดั บญั ชี (ถาม)ี และสนิ คาคงเหลือสนิ้ ป ซึ่งแยกเปนสภาพปกตแิ ละสภาพเสื่อมชํารุด ธุรกิจรวบรวมผลิตผล ไดแก สินคาคงเหลือตนป (ผลิตผลคงเหลือตนป) บวกดวย ซื้อผลิตผล (โดยแยกเปนแตละชนิดไวอยางชัดเจนและใชยอดหลังจากหักสงคืนและสวนลดรับ) และ คาใชจายในการซื้อ ไดแก คาใชจายที่เกี่ยวกับการขนสงสินคาจากผูขายมายังสหกรณ เชน คาขนสงสินคา คาแรงงานในการขนขึน้ ลง เปน ตน หกั ดวยผลติ ผลเสอื่ มสภาพเสียหายตดั บัญชี (ถามี) และสินคาคงเหลือ สน้ิ ป (ผลติ ผลคงเหลือสน้ิ ป) ซึง่ แยกเปน สภาพปกติและสภาพเส่ือมชํารุด สินคา ไดแก ธุรกิจแปรรูปผลิตผลการเกษตรและการผลิตสินคา ใหแยกแสดงรายการตามประเภท - ขา วสาร - ผลิตผลอ่นื ๆ - น้ํานมดิบ - สัตวเ ล้ยี งเพอ่ื ขาย - สตั วเลย้ี งเพอื่ ขายผลติ ผล ทั้งน้ี ตนทุนขายของแตละประเภทสินคา ประกอบดวย สินคาคงเหลือตนป บวกดวย ตนทุนการผลิต (จากงบตนทุนการผลิต) หักดวยสินคาเส่ือมสภาพเสียหายตัดบัญชี (ถามี) และสินคา คงเหลือสนิ้ ป ซ่งึ แยกเปน สภาพปกติและสภาพชํารุด

- 39 - ธุรกิจใหบริการและสงเสริมการเกษตร ไดแก คาใชจายผันแปรโดยตรงท่ีเกิดจากการ ใหบริการดานการสงเสริมการเกษตรแกสมาชิก เชน คาแรงงานในการปรับพื้นที่ สูบนํ้าเขานา คาน้ํามัน เช้ือเพลิงสาํ หรบั เครือ่ งจกั รกลการเกษตร เปนตน ขอสังเกตเกยี่ วกบั การแสดงรายการในงบตน ทุนขาย/บริการ 1. สินคา คงเหลอื ตน ปปจ จุบันจะตองมจี ํานวนเทากับสินคา คงเหลือสน้ิ ปกอ น 2. คาใชจายในการซ้ือสินคางวดสุดทายท่ียังไมมีการขายออกไป ใหถือคาใชจายในการ ซ้ือสินคานั้นเปนตนทุนของสินคาคงเหลือยกไปในปตอไปดวย โดยรวมเขาเปนสินคาคงเหลือส้ินป อนึ่ง หากมีการขายสินคาไปบางสวนก็ใหคํานวณคาใชจายในการซื้อนั้นแบงเฉล่ียตามสวน แลวนํา สวนเฉลี่ยทเี่ ปนของสวนสนิ คา คงเหลือ รวมเขากับสินคาคงเหลอื สนิ้ ป 3. หากไมมีรายการใดตามรูปแบบงบตนทุนขาย/บริการใหตัดรายการนั้นออก ไมตอง แสดงชื่อรายการไว 4. กรณีสหกรณดําเนินธุรกิจดานสินเชื่อเพียงดานเดียว ไมตองจัดทํางบตนทุนขาย/ บรกิ าร

- 40 - สหกรณก ารเกษตร.............................................................จํากดั งบตนทุนการผลิต สําหรบั ปส้นิ สดุ วนั ท.่ี .......................และ.......................... ป 25……. ป 25……. บาท บาท ธรุ กจิ แปรรปู ผลติ ผลการเกษตรและการผลติ สนิ คา …………… ………..…… แปรรูปผลิตผลการเกษตร …………… …………..… …………… …………….. ขา วเปลอื ก ….………... ..…………… ขา วเปลือกคงเหลอื ตนป …………… …………….. บวก ซ้ือขา วเปลือก ….………... ..…………… …………… …………….. คาใชจ า ยในการซ้อื …………… …………….. ……………………… ….………... ..…………… รวม …………… …………….. หัก ขา วเปลือกคงเหลือสนิ้ ป …………… …………….. ขาวเปลอื กใชไปในการผลติ …………… …………….. บวก คา จา งเงินเดอื น ….………... ..…………… คาจา งรายวัน …………… ……..……… บวก คาใชจา ยในการผลติ - คาไฟฟา - คา นํา้ - คาเสอ่ื มราคาเคร่ืองจกั ร - …………………………. ตนทนุ การผลติ

- 41 - ป 25………. ป 25…...… บาท บาท แปรรูปผลติ ผลอืน่ ๆ …………… …………… …………… …………… ลําไยคงเหลือตนป …………… …………… ………………………. …………… …………… …………… …………… บวก ซื้อลําไย …………… …………… ………………………. …………… …………… …………… …………… คาใชจ า ยในการซ้ือ …………… …………… ………………………. …………… …………… รวม …………… …………… …………… …………… หกั ลําไยคงเหลอื ส้ินป …………… …………… …………… …………… ลาํ ไยใชไ ปในการผลิต …………… …………… …………… …………… บวก คา แรงงาน …………… …………… คาใชจา ยในการผลิต - เงินเดือน/คาจาง - คา ไฟฟา - คานาํ้ - คาเส่ือมราคาเคร่อื งจกั ร - คาเส่อื มราคาโรงอบ - ………………………. ตน ทุนการผลิต

- 42 - ป 25…….. ป 25……... แปรรูปนาํ้ นมดิบ บาท บาท นา้ํ นมดิบยกมาตนป …………… …………… บวก ซื้อน้าํ นมดิบ …………… …………… คา ใชจา ยในการซ้ือ …………… …………… รวม …………… …………… หัก น้ํานมดบิ คงเหลือส้นิ ป …………… …………… นาํ้ นมดิบใชไปในการผลิต …………… …………… บวก คา แรงงาน …………… …………… บวก คาใชจายในการผลิต …………… …………… - คา ไฟฟา - คา นา้ํ …………… …………… - คา หีบหอ …………… …………… - คา เสือ่ มราคาเครอ่ื งจักร …………… …………… ตน ทนุ การผลติ …………… …………… …………… …………… สตั วเลีย้ งเพอื่ ขาย เล้ยี งสตั ว. .........(ระบุช่ือ)............ …………… …………… ซือ้ ลกู สัตวเพอื่ เล้ยี งขนุ ขาย …………… …………… อาหารสตั วค งเหลือตนป …………… …………… บวก ซ้อื อาหารสัตว …………… …………… คาใชจ ายในการซ้ือ …………… …………… รวม หัก อาหารสัตวค งเหลือส้ินป …………… …………… - สภาพปกติ …………… …………… - สภาพเสอื่ มชํารดุ …………… …………… อาหารสตั วใ ชไป …………… …………… บวก คา จา งแรงงาน บวก คาใชจา ยในการเล้ยี ง …………… …………… - คา นา้ํ …………… …………… - คา ไฟฟา …………… …………… - คา เสอ่ื มราคาโรงเรือน …………… …………… ตน ทุนการผลิต

- 43 - ป 25……... ป 25…… บาท บาท สตั วเ ล้ียงเพ่อื ขายผลติ ผล เลย้ี งไกไ ข ……..……… …………… อาหารไกไ ขค งเหลือตน ป ……..……… …………… บวก ซือ้ อาหารไกไ ข …….……… …………… คา ใชจ า ยในการซ้ือ ……..……… …………… รวม ……..……… …………… หกั อาหารไกไ ขคงเหลือสน้ิ ป ……..……… …………… อาหารไกไ ขใชไป ……..……… …………… บวก คาจางแรงงานเลย้ี งไกไข/เก็บไข บวก คา ใชจายการผลติ ……..……… …………… - คา ไฟฟา ……..……… …………… - คา นา้ํ ……..……… …………… - คา เสื่อมราคาพนั ธไุ กไ ข ……..……… …………… - คา เส่ือมราคาโรงเรือนเลี้ยงไกไ ข ……..……… …………… - คา เสื่อมราคาอปุ กรณเล้ียงไกไ ข ……..……… …………… - ……………………………… ……..……… …………… ตน ทนุ การผลิต

- 44 - คาํ อธิบายรายการประกอบการจัดทํางบตน ทนุ การผลติ การแสดงรายการในงบตนทุนการผลิต ใหแสดงตามรูปแบบขางตน โดยแสดงใหถูกตอง ตามประเภท และขอบเขตความหมาย ดงั น้ี สว นหัวของงบตน ทุนการผลติ เปน ไปในทํานองเดียวกบั งบกําไรขาดทนุ การแสดงรายการตางๆ ในงบตนทุนการผลิต ใหแยกแสดงรายการตนทุนการผลิต ตามประเภทของการผลิตสนิ คา ไดแ ก - ผลิตผลการเกษตร เชน ขา วเปลือก - ผลิตผลอื่น ๆ เชน ลาํ ไยอบแหง - นํ้านมดบิ - สตั วเลยี้ งเพอ่ื ขาย - สัตวเลยี้ งเพ่อื ขายผลิตผล ทั้งนี้ ตนทุนการผลิตของแตละประเภทการผลิต ประกอบดวย วัตถุดิบคงเหลือตนป บวกซื้อวัตถุดิบ (หลังจากหักสงคืนและสวนลดรับ) และคาใชจายในการซื้อ ไดแก คาขนสงวัตถุดิบมายัง สหกรณ หักดวย วัตถุดิบคงเหลือสิ้นป ซึ่งแยกเปนสภาพปกติและสภาพเสื่อมชํารุด ผลลัพธท่ีไดจะเปน วัตถดุ ิบทใ่ี ชในการผลิต แลว บวกดวย คา จางแรงงานของเจาหนาที่ฝายผลิต และคาใชจายการผลิต ไดแก คานํ้ามันเชื้อเพลิง คากระสอบ ภาชนะบรรจุ คาน้ํา-คาไฟฟาโรงงาน คาซอมแซมบํารุงรักษาเคร่ืองจักร คาเส่ือมราคาเครือ่ งจักร/โรงงาน/โรงสี คา วัสดสุ ้นิ เปลืองในโรงงาน ฯลฯ ขอ สังเกตเกี่ยวกับการจัดทาํ งบตน ทุนการผลิต 1. รายการซอ้ื วัตถุดบิ เปนการซอื้ วัตถดุ ิบมาเพือ่ การผลติ เทานัน้ 2. ใหจัดทํางบตนทุนการผลิตเฉพาะสหกรณที่ดําเนินธุรกิจการผลิตสินคาหรือแปรรูป ผลติ ผล เชน สีขาว ผลิตอาหารสตั ว ผลิตภณั ฑไม ผลติ ภณั ฑมีด จักสาน เปน ตน 3. กรณีสหกรณดําเนินธุรกิจการผลิตหรือแปรรูปหลายดาน ใหจัดทํางบตนทุนการผลิต สาํ หรับแตละประเภทการผลิตแยกจากกัน 4. สหกรณที่มิไดมีโรงสีของตนเอง แตระหวางปไดนําขาวเปลือกไปวาจางสีโดยสหกรณ เปนผูจายคาจางสีแกโรงสผี ูรบั จา ง ใหเปดบัญชีการจางสีขาวขึ้นและถือวาสหกรณมีธุรกิจแปรรูป ตองจัดทํา งบตนทุนการผลติ โดยใชแบบงบตนทุนการผลิตโดยอนุโลม กลาวคือ นําตนทุนขาวเปลือกที่นําไปวาจางสี แสดงในบรรทัดวัตถุดิบท่ีใชในการผลิต นําคาจางสีขาวแสดงในบรรทัดเงินเดือนและคาจาง นํากระสอบ ท่ใี ชใ นการบรรจุขา วสาร ปลายขา วและรํา แสดงในบรรทดั คา ใชจ า ยในการผลิต สว นรายการอน่ื ใหตดั ทิ้ง 5. เชนเดียวกับกรณีขอ 4 ขางตน แตกระทําในลักษณะแลกเปลี่ยน กลาวคือ ทางโรงสี ผรู ับจา งสจี ะรบั เอาปลายขาว รําและแกลบเปน การตอบแทน กรณีเชน นี้กใ็ หถ ือเสมอื นหนึง่ สหกรณด ําเนิน ธรุ กิจแปรรูป ตองจัดทํางบตน ทุนการผลติ โดยทาํ เชนเดียวกับที่กลาวในขอ 4 เวนแตไมมีรายการเงินเดือน และคาจา ง

- 45 - (ตวั อยางหมายเหตุประกอบงบการเงิน) สหกรณการเกษตร.......................................................................จํากัด หมายเหตุประกอบงบการเงนิ สาํ หรบั ปสน้ิ สดุ วันที่................................................และ........................ 1. สรุปนโยบายการบัญชีทสี่ าํ คัญ y สหกรณบ ันทกึ บัญชโี ดยใชเ กณฑค งคา ง y เงินลงทุนระยะสั้น / เงินลงทุนระยะยาวที่เปนเงินลงทุนในหลักทรัพยท่ีไมอยูในความตองการ ของตลาดแสดงดวยราคาทุน สําหรับเงินลงทุนระยะส้ัน/เงินลงทุนระยะยาวท่ีเปนเงินลงทุนใน หลักทรัพยท่ีอยูในความตองการของตลาดแสดงดวยมูลคายุติธรรม ท้ังนี้ สหกรณรับรูการ เปลี่ยนแปลงมูลคาของเงินลงทุนเปนกําไร (ขาดทุน) จากเงินลงทุนที่ยังไมเกิดข้ึน โดยแสดงเปน รายการแยกตางหากในสว นทุนของสหกรณ และจะรบั รูเปนรายได หรอื คา ใชจ ายในงบกาํ ไรขาดทนุ เมือ่ สหกรณไ ดจาํ หนายเงนิ ลงทุนนนั้ y สหกรณตั้งคาเผ่ือหนี้สงสัยจะสูญไวในจํานวนที่เพียงพอสําหรับการขาดทุนซ่ึงอาจเกิดขึ้น โดยพิจารณาลูกหนี้แตละรายที่คางอยู ณ วันส้ินป หรือ โดยวิธีคิดเปนรอยละของยอดลูกหนี้ ณ วันสิ้นป หรือ โดยคิดเปนรอยละของยอดลูกหนี้ ณ วันส้ินปตามอายุของหนี้ที่คางชําระของ ลูกหน้ีแตล ะราย y สหกรณตีราคาสินคาคงเหลือตามราคาทุน หรือมูลคาสุทธิที่จะไดรับแลวแตราคาใดจะต่ํากวา โดยคาํ นวณราคาทุนตามวิธเี ขา กอนออกกอ น หรือ วิธีราคาทุนถัวเฉลี่ยถวงนํ้าหนัก หรือ โดยสินคา ประเภท............................................คํานวณราคาทุนตามวิธีเขากอนออกกอน และสินคา ประเภท..............................................คาํ นวณราคาทนุ ตามวิธีราคาทนุ ถัวเฉล่ียถว งนํ้าหนกั y สหกรณต รี าคาสินคาท่ผี ลิตเองตามราคาทนุ ซง่ึ รวมคาใชจา ยในการผลติ y สหกรณต รี าคาสนิ คา สําเร็จรูปและสินคา ระหวา งผลติ ตามตน ทนุ เฉล่ยี ซ่ึงใกลเ คยี งกบั ตน ทนุ การผลติ ในปจ จุบัน หรอื มลู คา สทุ ธิทจี่ ะไดรบั แลว แตร าคาใดจะตาํ่ กวา y สหกรณตรี าคาวสั ดคุ งเหลือ/ของใชสิ้นเปลืองตามราคาทนุ y คาเสื่อมราคาอาคารและอุปกรณ คํานวณโดยวิธีเสนตรงในอัตราที่นายทะเบียนสหกรณกําหนด หรือโดยวิธีอัตราลดลงตามผลรวมจํานวนป (Sum-of-the Years-Digits Method) ซ่ึงระยะเวลาท่ี ตัดจําหนา ยเปนไปตามท่นี ายทะเบยี นสหกรณก าํ หนด ทัง้ นี้ ยกเวน ท่ดี นิ y สิทธิการเชาหรือสิทธิการใชประโยชนใน...................................... (ท่ีดิน อาคารและอุปกรณ) ตัดจายตามอายุการใชสิทธทิ ่ีไดรบั /อายุการใหป ระโยชน y สิทธิในการใชซ อฟทแวรต างๆ ตัดจา ยตามระยะเวลาของอายุการใชงาน หรอื ตามการเปล่ียนแปลง การใชซ อฟทแวรใ หม y คา ใชจ า ยรอการตดั บญั ชี ตัดจายเปน รายป ระยะเวลา................ป

- 46 - 2. เงนิ สดและเงนิ ฝากธนาคาร ประกอบดวย ป 25 ………. ป 25 ………. เงนิ สด บาท บาท เงินฝากธนาคาร ……………… ……………… กระแสรายวนั ……………… ……………… ออมทรพั ย ……………… ……………… ประจํา ……………… ……………… บัตรเงินฝาก ……………… ……………… สลากออมสนิ /สลากทวสี นิ ……………… ……………… รวม ……………… ……………… ขอ ผูกพนั เงินฝากธนาคาร ….………………...……..………จํากัด ประเภท ……………………...… บัญชเี ลขท่ี ……………….…จํานวนเงิน ………………… บาท สหกรณไดน ําไปคํา้ ประกัน ……………..… ในวงเงิน ……………………. บาท 3. เงนิ ลงทนุ ประกอบดวย ป 25………… ป 25………… บาท บาท มลู คา มลู คา ราคาทนุ ราคาทนุ ยุติธรรม ยุติธรรม เงินลงทนุ ระยะสั้น เงนิ ลงทุนทอ่ี ยใู นความตองการของตลาด …………… ………….. …………… ………….. • หนุ ธนาคาร ………(ระบุชือ่ )………. …………… ………….. …………… ………….. • หนุ …………..……(ระบชุ ่อื )…..…… …………… ………….. …………… ………….. • ……………………………………… ………….. ………….. ………….. ………….. รวม ………….. ………….. บวก (หัก) คา เผ่ือการปรบั มูลคา เงนิ ลงทุน รวม

- 47 - ป 25………… ป 25………… บาท บาท มูลคา มลู คา ราคาทนุ ราคาทนุ ยตุ ธิ รรม ยุติธรรม เงินลงทุนทไ่ี มอยใู นความตอ งการของตลาด ………….. ………….. • .......................................... ………….. ………….. • .......................................... ………….. ………….. ………….. ………….. รวม รวมเงนิ ลงทนุ ระยะสน้ั เงนิ ลงทุนระยะยาว เงนิ ลงทนุ ทีอ่ ยใู นความตองการของตลาด …………… …………… …………… ………….. • หุนธนาคาร ………(ระบชุ ือ่ )………. …………… ………….. …………… ………….. • หนุ …………..……(ระบุชื่อ)…..…… …………… ………….. …………… ………….. • ……………………………………… ………….. ………….. ………….. ………….. รวม ………….. ………….. บวก (หกั ) คาเผ่อื การปรับมลู คาเงนิ ลงทนุ รวม เงนิ ลงทนุ ทไ่ี มอ ยใู นความตองการของตลาด ………….. ……….…. • หนุ ของชมุ นมุ สหกรณ/สหกรณอ ่ืน ………….. ……….…. • หนุ บริษัทสหประกนั ชวี ติ จํากดั ………….. ………….. • .......................................... ………….. ………….. ………….. ………….. รวม รวมเงนิ ลงทนุ ระยะยาว

- 48 - 4. เงนิ ใหกยู มื - สุทธิ ประกอบดว ย ป 25........... ป 25........... เงินใหก แู กส หกรณ บาท บาท ลกู หนเี้ งนิ กรู ะยะสนั้ ลกู หนี้เงนิ กูระยะปานกลาง ระยะส้นั ระยะยาว ระยะสั้น ระยะยาว ลูกหนี้เงนิ กอู ่นื ………….. ………….. ………….. ………….. รวม ………….. ………….. ………….. ………….. หกั คาเผ่อื หน้ีสงสยั จะสูญ ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. คาเผื่อลกู หน้ีคลาดเคล่ือน ………….. ………….. ………….. ………….. เงินใหกูย ืม - สทุ ธิ ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ณ วันท่ี .......................คาเผอ่ื หนี้สงสยั จะสูญ แยกเปน ............................................. คา เผอ่ื ลกู หน้คี ลาดเคลื่อน แยกเปน................................................................................................. ................................................................................................................................................ 5. ลกู หนี้ - สทุ ธิ ประกอบดวย ป 25........... ป 25........... บาท บาท ตวั๋ เงินรับ ระยะส้ัน ระยะยาว ระยะสน้ั ระยะยาว ลูกหนี้การคา ลกู หนี้ผอ นชาํ ระ ………….. ………….. ………….. ………….. ลกู หนบี้ รกิ าร ………….. ………….. ………….. ………….. ลูกหนีอ้ นื่ ๆ ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. รวมลูกหนี้ ………….. ………….. ………….. ………….. หกั คา เผ่ือหนี้สงสยั จะสูญ ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. ………….. คา เผือ่ ลกู หนี้คลาดเคลอ่ื น ………….. ………….. ………….. ………….. ลูกหน้ี - สทุ ธิ ………….. ………….. ………….. …………..

- 49 - 5.1 ณ วันที่ ..........................คาเผอ่ื หน้สี งสัยจะสูญขา งตน แยกเปน...................... ............................................................................................................................................... คา เผ่ือลูกหนค้ี ลาดเคล่ือน แยกเปน............................................................................................. ............................................................................................................................................... 5.2 การคํานวณยอดลูกหนี้จากการขายผอ นชาํ ระขา งตน เปน ดังนี้ ป25 ………. ป 25 ………. ลกู หนจ้ี ากการขายผอ นชาํ ระ บาท บาท หกั ดอกผลจากการขายผอ นชําระรอการตดั บญั ชี ……………… …………….. ……………… …………….. ……………… …………….. (ใชสําหรับสหกรณที่มีการคํานวณดอกผลจากการขายผอนชาํ ระและบนั ทกึ ดอกผลฯ ไวใ นบัญชลี ูกหน)้ี 6. ดอกเบ้ียเงนิ ใหกูคา งรับ – สุทธิ ประกอบดวย ดอกเบี้ยเงนิ ใหก คู างรบั ป 25 ………. ป 25………. หัก คา เผื่อหนสี้ งสัยจะสูญ ดอกเบย้ี เงนิ ใหกคู างรับสุทธิ บาท บาท ……………… …………….. ……………… …………….. ……………… …………….. 7. สินคา คงเหลอื ประกอบดวย สนิ คา สภาพปกติ ป 25 ………. ป 25 ………. สนิ คา เส่ือมชาํ รดุ บาท บาท รวม ……………… ………..…….. หกั คา เผอื่ มูลคาสนิ คาลดลง ……………… …………..….. ……………… …………..….. ……………… ……………… ……………… ………………

- 50 - 8. สนิ ทรพั ยหมนุ เวียนอนื่ ประกอบดวย ป 25 ………. ป 25………. ……………………………………………… บาท บาท ……………………………………………… ……………… …………….. ……………………………………………… ……………… …………….. ……………………………………………… ……………… …………….. ……………………………………………… ……………… …………….. ……………… …………….. รวม ……………… …………….. 9. มลู คา พนั ธุสตั ว - สุทธิ ประกอบดว ย ป 25 ………. ป 25 ………. สุกรพอ พนั ธุ บาท บาท สกุ รแมพันธุ ……………… …………….. ไกไ ข ……………… …………….. .............................................................. ……………… …………….. ……………… …………….. รวม ……………… …………….. หัก คา เสื่อมพนั ธุส ะสม ……………… …………….. มลู คาพันธุสัตว - สทุ ธิ ……………… …………….. คา เส่ือมพนั ธุสะสม แยกเปน คาเสื่อมพันธุสะสม – สุกรพอพันธุ จํานวนเงิน...........บาท คาเสื่อมพันธุสะสม – สุกรแมพันธุ จํานวนเงิน.....................บาท คาเส่ือมพันธุสะสม – ไกไข จาํ นวนเงนิ .........................บาท (สหกรณใชวิธีการบันทึกบัญชีคาเส่ือมพันธุสะสมแบบลดยอดโดยตรงกับมูลคาพันธุสัตว ใหแ สดงมลู คาพันธสุ ัตวด ว ยยอดคงเหลือตามบญั ชหี ลังหกั คาเสือ่ มพันธแุ ลว)

- 51 - 10. ทีด่ นิ อาคารและอุปกรณ – สทุ ธิ ประกอบดวย ที่ดิน ป 25 ………. ป 25 ………. อาคารและสง่ิ ปลกู สรา ง เครอื่ งจกั รและอุปกรณ บาท บาท ยานพาหนะ ……………… ……………… เครอื่ งใชส าํ นักงาน ……………… ……………… ............................................ ……………… ……………… ……………… ……………… รวม ……………… ……………… หกั คาเสือ่ มราคาสะสม ……………… ……………… ท่ดี นิ อาคารและอปุ กรณ - สทุ ธิ ……………… ……………… ……………… ……………… ……………… ……………… คาเส่ือมราคาสะสม แยกเปน คาเสื่อมราคาสะสมอาคารและสิ่งปลูกสราง จํานวนเงิน......... .........บาท คาเส่ือมราคาสะสมเคร่ืองจักรและอุปกรณ จํานวนเงิน.................... บาท คาเสื่อมราคาสะสมยานพาหนะ จํานวนเงิน...................บาท คาเส่ือมราคาสะสมเคร่ืองใช สํานกั งาน จาํ นวนเงิน..................บาท สหกรณซื้อ.....................ตามสัญญาผอนชําระ/เชาซื้อ ในราคา...................บาท แยกเปนราคาของสินทรัพย.................บาท และดอกผลเชาซื้อ..................บาท โดยสหกรณจะตอง ผอ นชําระเดือนละ..................บาท เปนเวลา..............งวด เริม่ ผอ นชําระตั้งแตวันที่....................และ ตองผอนชําระใหเสร็จสิ้นภายในวันที่.........................ระหวางป............สหกรณไดชําระเงินคางวดไป แลว เปน จํานวน..............งวด เปนเงิน..................บาท (หมายเหตุเพิ่มเติมในสวนลางใหใชในกรณีสหกรณซื้อที่ดิน อาคารและอุปกรณ ดวยวิธีการผอนชาํ ระ/เชา ซื้อ) (กรณีมีการเปลี่ยนแปลงการตีราคาสินทรัพย และกรณีมีภาระผูกพันในท่ีดิน อาคารและ อุปกรณ ใหเปดเผยไวใ นหมายเหตุประกอบงบการเงนิ ดวย) (กรณีสหกรณใชวิธีการบันทึกบัญชีคาเสื่อมราคาโดยลดยอดกับสินทรัพยโดยตรง ใหเปดเผยโดยแสดงมูลคาสินทรัพยด วยราคาตามบญั ช)ี

- 52 - ป 25………. ป 25 ………. 11. สินทรัพยไ มม ีตัวตน ประกอบดว ย บาท บาท ……………… ……………… สทิ ธิการเชา ……………… ……………… สิทธิการใชประโยชน ……………… ……………… ซอฟทแ วร ……………… ……………… รวม ป 25………. ป 25 ………. 12. สินทรัพยไ มห มุนเวยี นอ่นื ประกอบดว ย บาท บาท ……………… ……………… ………………………………… ……………… ……………… ………………………………… ……………… ……………… ………………………………… ……………… ……………… ………………………………… ……………… ……………… รวม 13. เงนิ เบกิ เกินบัญชีธนาคารและเงนิ กยู ืมระยะสั้น ประกอบดวย เงนิ เบิกเกนิ บญั ชธี นาคาร ป 25………. ป 25 ………. เงินกูย ืมระยะสัน้ บาท บาท รวม ……………… ……………… ……………… ……………… ……………… ……………… ในป.................... สหกรณมีวงเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร.......................................... จํานวน.............บาท อัตราดอกเบ้ียรอยละ..........ตอ ป โดยมี.........................เปน หลกั ประกนั เงนิ กูยมื จาก.............................. จํานวน..............บาท อัตราดอกเบ้ียรอยละ...... ตอป โดยม.ี ..…………………… เปน หลกั ประกัน

- 53 - 14. เงินรบั ฝาก ประกอบดว ย ป 25………. ป 25 ………. เงนิ รับฝากออมทรัพย บาท บาท เงนิ รับฝากออมทรพั ยพ เิ ศษ ……………… ……………… เงินรบั ฝากประจาํ ……………… ……………… ……………………………….. ……………… ……………… ……………… ……………… รวม ……………… ……………… 15. หนสี้ นิ หมุนเวียนอ่นื ประกอบดว ย ป 25………. ป 25 ………. ……………………………….. บาท บาท ……………………………….. ……………… ……………… ……………………………….. ……………… ……………… ……………………………….. ……………… ……………… ……………… ……………… รวม ……………… ……………… 16. เงินกูยมื ระยะยาว ประกอบดว ย ป 25………… ป 25………… บาท บาท ถึงกาํ หนดชาํ ระ ถงึ กําหนดชาํ ระ ……………………...………. ภายใน 1 ป เกนิ 1 ป ภายใน 1 ป เกิน 1 ป ……………………...………. …………... …………… ………….. …………… รวม ………….. …………… ………….. …………… ………….. …………… ………….. …………… ระหวา งปสหกรณกยู มื เงินจาก..........................................จาํ นวน.....................บาท อัตราดอกเบ้ียรอยละ..............ตอป ชําระคืน..................งวดๆ ละ..............................บาท วันเริ่มชําระหน้ี...............................กําหนดชําระเสร็จสิ้นภายใน............................โดยมี ......................................................เปนหลกั ประกัน (กรณีมีเง่ือนไขหรือขอจํากัดในการกูยืม ใหเปดเผยสาระสําคัญและภาระผูกพันท่ีกําหนด ไวใ นสญั ญาใหชัดเจน)

- 54 - 17. เจา หนค้ี าเชาซื้อสินทรัพย ประกอบดวย ป 25………… ป 25………… บาท บาท ถงึ กําหนดชาํ ระ ถึงกําหนดชําระ …………………................. ภายใน 1 ป เกิน 1 ป ภายใน 1 ป เกิน 1 ป ……………………………. …………... …………… …………... …………… รวม ………….. …………… ………….. …………… ………….. …………… ………….. …………… 18. หนส้ี นิ ไมหมนุ เวยี นอื่น ประกอบดว ย ป 25 ………. ป 25 ………. บาท บาท .................................................. ................................................. ........................ ........................ ........................ ........................ รวม ........................ ........................ 19. ทุนสะสมตามขอบงั คบั ระเบียบและอ่นื ๆ ประกอบดวย .................................................. ป 25 ………. ป 25 ………. .................................................. บาท บาท .................................................. ........................ ........................ รวม ........................ ........................ ........................ ........................ ........................ ........................ 20. กาํ ไร (ขาดทุน) จากเงินลงทนุ ทย่ี งั ไมเ กดิ ขนึ้ ยอดยกมาตน งวด ป 25 ………. ป 25 ………. การเปลยี่ นแปลงในระหวา งงวด บาท บาท ยอดคงเหลอื ปลายงวด ........................ ........................ ........................ ........................ ........................ ........................

- 55 - 21. กําไร (ขาดทนุ ) สุทธิประจาํ ป ....................................................................................................................... .............................................................................................................................................. 22. การดาํ รงสินทรัพยสภาพคลอ งของสหกรณ ....................................................................................................................... .............................................................................................................................................. 23. เหตกุ ารณส าํ คัญทเ่ี กดิ ขึน้ หลงั วนั ทใ่ี นงบการเงินแตก อนวนั ทผ่ี ูสอบบญั ชีแสดงความเหน็ ตองบการเงิน ....................................................................................................................... .............................................................................................................................................. 24. เหตุการณทีอ่ าจเกิดข้ึนในภายหนา ....................................................................................................................... ..............................................................................................................................................

- 56 - คาํ อธิบายประกอบการจัดทาํ หมายเหตปุ ระกอบงบการเงนิ หมายเหตุประกอบงบการเงินเปนสวนหน่ึงของงบการเงิน ซ่ึงจัดทําข้ึนเพื่อแสดงขอมูล เกี่ยวกับเกณฑการวัดคาในการจัดทํางบการเงิน นโยบายการบัญชี ขยายความรายการในงบการเงิน รวมท้งั เปดเผยขอ มูลอน่ื ที่ไมไ ดแสดงไวในงบการเงิน แตเปนขอมูลท่ีจําเปนเพ่ือใหผูใชงบการเงินไดทราบ รวมถึงการแจงใหทราบถึงการเปลี่ยนแปลง หรือสถานการณท่ีไมปกติ และเปดเผยเหตุการณหลังวันท่ี ในงบการเงิน เรือ่ งที่ควรแสดงเปน หมายเหตุประกอบงบการเงนิ ไดแ ก 1. เกณฑการวัดคาในการจัดทํางบการเงิน เปนการเปดเผยใหทราบวาสหกรณ ใชเกณฑใดในการวัดคารายการตางๆ ในงบการเงิน เชน ใชราคาทุนเดิม ราคาทุนปจจุบัน มูลคาสุทธิ ท่ีจะไดรับ มูลคายุติธรรมหรือมูลคาปจจุบัน โดยเปดเผยใหทราบวาสินทรัพยและหน้ีสินแตละประเภท ใชเ กณฑใ ดในการวดั คา 2. นโยบายการบัญชี หมายถึง หลักการบัญชีหรือวิธีการบัญชีซึ่งสหกรณถือปฏิบัติ ในการจัดทําบัญชีและงบการเงินของสหกรณ ซ่ึงการเปดเผยนโยบายการบัญชีไมควรใหซํ้าซอนกับ รายละเอียดตางๆ ท่ีไดแสดงไวเปนสวนหน่ึงของงบการเงินแลว แตควรอางอิงถึงขอมูลที่เก่ียวของกัน ทั้งนี้ ควรระบใุ หทราบถงึ มาตรฐานการบญั ชที ีส่ หกรณใชป ฏิบตั ิอยูอกี ดวย ตวั อยา งนโยบายการบญั ชีทค่ี วรเปด เผย y วธิ กี ารรบั รูร ายได y วิธกี ารรับรูคา ใชจ า ย y การตีราคาเงนิ ลงทนุ y คา เผ่อื หน้สี งสยั จะสญู และหนส้ี งสยั จะสญู y การตรี าคาสินคาคงเหลือ y การตรี าคาสนิ ทรัพยร อการขาย y การบัญชีเก่ียวกบั สินทรพั ยท ่เี ส่อื มราคาได และวธิ กี ารคิดคา เสือ่ มราคา y สนิ ทรัพยทีไ่ มมีตัวตน รวมทงั้ วิธีการบัญชีหรอื การตัดจา ยทเ่ี ก่ียวขอ ง y ตน ทนุ การกูย มื ท่ีรวมเปน ราคาทนุ ของสินทรพั ย y การบันทึกกําไรและดอกผลจากการขายสนิ คา ผอนชําระ ฯลฯ 3. ขอ มูลเพิม่ เติมอนื่ ๆ เชน 3.1 ขอมลู เกย่ี วกบั การขยายความรายการในงบการเงนิ 3.2 ประมาณการหน้ีสิน หนี้สินที่อาจเกิดข้ึน และสินทรัพยท่ีอาจเกิดขึ้น เชน สหกรณอยูในระหวางดําเนินการฟองรองหรือถูกฟองรองดําเนินคดี ซ่ึงสหกรณอาจตองชดใชคาเสียหาย หรือไดรับชดเชย ใหเปดเผยโดยสรุปลักษณะของหนี้สินหรือสินทรัพยที่อาจเกิดข้ึนแตละประเภท และประมาณการผลกระทบทางการเงนิ