ปฐมวัย

ค่มู อื การจดั การเรยี นรู้สทิ ธมิ นุษยชนศึกษา ระดบั ปฐมวัย

คูม่ อื การจัดการเรียนรสู้ ทิ ธิมนษุ ยชนศกึ ษา • ระดบั ปฐมวยั ช่ือหนงั สอื คูม่ อื การจัดการเรยี นรสู้ ทิ ธิมนษุ ยชนศึกษา ระดบั ปฐมวยั ISBN 978-616-8274-01-9 พิมพ์ครั้งที่ 1 มกราคม 2563 จำ�นวนพมิ พ ์ 1,000 เล่ม จดั พมิ พโ์ ดย ส�ำ นกั งานคณะกรรมการสิทธิมนษุ ยชนแหง่ ชาติ ศนู ยร์ าชการเฉลมิ พระเกียรติ 80 พรรษา 5 ธันวาคม 2550 อาคารรฐั ประศาสนภกั ดี (อาคารบี) ฝัง่ ทิศใต้ ช้ัน 6 และ 7 120 หมูท่ ่ี 3 ถนนแจง้ วัฒนะ แขวงทงุ่ สองห้อง เขตหลักสี่ กรุงเทพฯ 10210 โทรศัพท์ 02 141 3800 โทรสาร 0 21439574 สายด่วนร้องเรียน 1377 อีเมล์: [email protected] ขอ้ มลู เพม่ิ เตมิ www.nhrc.or.th 2

คมู่ ือการจดั การเรยี นรู้สทิ ธมิ นษุ ยชนศกึ ษา • ระดับปฐมวัย บทนำ�และความเปน็ มา “ในสถานที่เล็ก ๆ ใกล้บ้านเล็กและใกล้มากจนไม่สามารถมองเห็นได้ใน แผนท่ีโลก สถานที่เล็ก ๆ แห่งนั้น เป็นโลกของปัจเจกบุคคล เป็นละแวกบ้านที่ บุคคลอยู่อาศัย เป็นโรงเรียน หรือวิทยาลัยท่ีบุคคลได้เข้าเรียน เป็นโรงงาน ไร่นา หรือสำ�นักงานท่ีบุคคลทำ�งาน สถานท่ีเหล่านี้เป็นท่ีซ่ึงบุรุษ สตรี และเด็กทุกคน ตา่ งมองหาความยตุ ธิ รรมทเ่ี ทา่ เทยี มกนั โอกาสทเ่ี ทา่ เทยี มกนั ศกั ดศ์ิ รที เ่ี ทา่ เทยี มกนั โดยปราศจากการแบง่ แยก ถ้าสทิ ธิเหลา่ นี้ไมม่ คี วามหมายอยู่ ณ สถานที่นน้ั ๆ สทิ ธเิ หลา่ นกี้ จ็ ะมคี วามหมายเพยี งนอ้ ยนดิ ในทกุ แหง่ ถา้ พลเมอื งไมช่ ว่ ยกนั ยนื หยดั ปกปอ้ งสทิ ธเิ หลา่ นใี้ หอ้ ยใู่ กลบ้ า้ นกเ็ ปลา่ ประโยชนท์ จ่ี ะใหเ้ กดิ ความกา้ วหนา้ ในโลกทก่ี วา้ งใหญ่ข้นึ ” ค�ำกล่าวขา้ งตน้ เป็นของ นางเอลีนอร์ รสู เวลท์ ภริยาอดตี ประธานาธบิ ดแี ฟรงคลิน ดี รูสเวลท์ของ สหรัฐอเมริกา ท่ีกล่าวไว้เม่ือคร้ังมีการยกร่างปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ซ่ึงต่อมาท่ีประชุมสมัชชา สหประชาชาติอนั ประกอบดว้ ย ประเทศสมาชิกท่วั โลกจ�ำนวน 48 ประเทศ รวมถึงประเทศไทยได้มขี ้อมติ รับรองปฏิญญาว่าด้วยสิทธิมนุษยชน เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2491 (ค.ศ. 1948) ถือเป็นจุดเริ่มต้น ภายหลังสงครามโลกครั้งท่ี 2 สน้ิ สุดลง ท่บี รรดาเหลา่ สมาชกิ ประเทศในโลกได้สร้างเอกสารประวตั ศิ าสตร์ ร่วมกัน เพ่อื ม่งุ หวังให้เกดิ หลกั การค้มุ ครองสิทธิมนษุ ยชนแก่พลเมอื งท่วั โลก ในโลกใบน้ี เราทุกคนล้วนเติบโตมาบนพื้นฐานของความแตกต่างหลากหลาย ทงั้ เชือ้ ชาติ ศาสนา ภาษา วัฒนธรรม เราอาจมแี นวความคดิ ความเช่ือ ฐานะ รูปลักษณ์ รา่ งกายทแี่ ตกต่างกนั ส่ิงเหลา่ น้ไี มใ่ ช่ ส่ิงที่ผิดปกติ ไม่ใช่ความน่ากลัวท่ีเราจะต้องแบ่งแยก กีดก้ัน แบ่งพรรคแบ่งพวก หากแต่เป็นธรรมชาติของ ความหลากหลาย ซง่ึ เราทกุ คนสามารถอยรู่ ว่ มกนั ไดอ้ ยา่ งสนั ตสิ ขุ หากเรายดึ มนั่ ในคณุ คา่ ของ “สทิ ธมิ นษุ ยชน” อนั เปน็ คณุ ธรรมสากล ซง่ึ ประกอบดว้ ย หลกั การพน้ื ฐานอนั มงุ่ หวงั ใหเ้ พอื่ นมนษุ ยพ์ งึ กระท�ำตอ่ กนั 4 ประการ ไดแ้ ก่ 3

คมู่ ือการจดั การเรียนรู้สทิ ธิมนษุ ยชนศึกษา • ระดับปฐมวยั 1. การเคารพในศกั ดศ์ิ รคี วามเปน็ มนษุ ย์ 2. การเชือ่ มน่ั ในความเท่าเทียมของบคุ คล โดยปราศจากการแบง่ แยก 3. การศรทั ธาในสิทธแิ ละเสรภี าพของบคุ คล 4. การปฏิบตั ิตอ่ ผอู้ ่นื ในฐานะทเี่ ปน็ เพ่อื นมนุษยเ์ ชน่ เดยี วกัน หลกั การสทิ ธมิ นษุ ยชนพนื้ ฐาน 4 ประการดงั กลา่ ว ยงั ถอื เปน็ หลกั การส�ำคญั ในปฏญิ ญาสากลวา่ ดว้ ย สทิ ธมิ นษุ ยชนซงึ่ ถอื ก�ำเนดิ ขน้ึ เพอื่ ใหท้ กุ คนไดเ้ รยี นรแู้ ละเขา้ ใจรว่ มกนั ในหลกั การสทิ ธมิ นษุ ยชนจนน�ำไปสกู่ าร ยอมรบั และเกดิ เปน็ วฒั นธรรมการเคารพสทิ ธมิ นษุ ยชนขน้ึ ในทสี่ ดุ และเปน็ หวั ใจส�ำคญั ยง่ิ ทเี่ ราทกุ คนควรจะ ไดต้ ระหนกั และน�ำมาปรบั ใชใ้ นบรบิ ทของตนเอง โดยเฉพาะครบู าอาจารย์ ซง่ึ เปน็ ผมู้ บี ทบาทส�ำคญั ยงิ่ ตอ่ การ ก่อร่างสร้างฐานอันม่ันคงให้แก่สังคมโดยการปลูกฝังให้เด็กและเยาวชนได้เรียนรู้และตระหนักถึงคุณค่าของ สิทธิมนุษยชนผ่านการประยุกตใ์ ช้ในบทเรียน กิจกรรมการเรยี นการสอน และวิถีชีวิตประจ�ำวัน และเนื่องด้วยความส�ำคัญในการส่งเสริมสิทธิมนุษยชนตามหลักการสากล รัฐธรรมนูญแห่ง ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศักราช 2560 จึงไดบ้ ญั ญตั ิให้มอี งคก์ รอิสระตามรัฐธรรมนูญ ได้แก่ คณะกรรมการ สิทธิมนุษยชนแห่งชาติ โดยมีหน้าท่ีและอ�ำนาจส�ำคัญประการหน่ึงตามมาตรา 247 (5) ในการสร้างเสริม ทุกภาคส่วนของสังคมให้ตระหนักถึงความส�ำคัญของสิทธิมนุษยชน มีหน้าท่ีและอ�ำนาจตาม พระราชบัญญตั ิประกอบรฐั ธรรมนูญวา่ ด้วยคณะกรรมการสทิ ธิมนุษยชนแหง่ ชาติ พ.ศ. 2560 มาตรา 27 (1) (2) และ (3) ในการสง่ เสรมิ สนับสนนุ ให้ความร่วมมอื แก่บคุ คล หน่วยงานของรัฐ และภาคเอกชน ในการ ศึกษา วิจัย เผยแพร่ความรู้และพัฒนาความเข้มแข็งด้านสิทธิมนุษยชน ส่งเสริม เผยแพร่ให้เด็ก เยาวชน รวมทั้งประชาชนทั่วไปตระหนักถึงสิทธิมนุษยชนของแต่ละบุคคลที่ทัดเทียมกัน และการเคารพใน สิทธมิ นุษยชนของบุคคลอืน่ ซง่ึ อาจแตกต่างกันในทางวัฒนธรรม ประเพณี วิถีชวี ิต และศาสนา ท้ังน้ี คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติในฐานะสถาบันด้านสิทธิมนุษยชนระดับชาติตามท่ี กล่าวมาได้เล็งเห็นว่า การจะส่งเสริมสิทธิมนุษยชนศึกษาให้งอกงามย่ังยืนนั้น จะต้องเร่งให้เกิดแนวทาง อย่างเป็นระบบในการสร้างเสริมสิทธิมนุษยชนในสถานศึกษาท่ัวประเทศ โดยการร่วมมือกับกระทรวง ศกึ ษาธกิ ารซง่ึ ก�ำกับดูแลสถานศึกษาในสังกัดกว่า 30,000 แห่ง มีบคุ ลากรทางการศกึ ษา กวา่ 400,000 คน ซึ่งท�ำหน้าที่สนับสนุนและให้การศึกษาข้ันพื้นฐานแก่เด็กนักเรียนในประเทศ กว่า 7,000,000 คน ดังน้ัน 4

คมู่ ือการจดั การเรยี นรสู้ ิทธมิ นุษยชนศกึ ษา • ระดับปฐมวัย คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ โดยส�ำนกั งานคณะกรรมการสิทธิมนษุ ยชนแหง่ ชาตจิ งึ ไดจ้ ดั ท�ำบนั ทกึ ข้อตกลงความร่วมมือการส่งเสริมด้านสิทธิมนุษยชนกับกระทรวงศึกษาธิการ เพื่อร่วมกันพัฒนาคู่มือ การจดั การเรียนรสู้ ทิ ธิมนุษยชนศกึ ษา เพือ่ ใชเ้ ป็นแนวทางในการจดั การเรียนรเู้ พอื่ พฒั นาคุณภาพผู้เรียน จากความมงุ่ หมายดงั กลา่ ว ท�ำใหเ้ กดิ การรว่ มมอื กนั ของภาคเี ครอื ขา่ ยอนั ประกอบดว้ ย คณะท�ำงาน ด้านส่งเสริมการเคารพสิทธิมนุษยชน ผู้ช�ำนาญการตลอดทั้งผู้ทรงคุณวุฒิด้านสิทธิมนุษยชนศึกษา ในคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน คณะครู อาจารย์ และบุคลากรทางการศึกษาจากกระทรวงศึกษาธิการ อาจารย์จากสถาบันสิทธิมนุษยชนและสันติศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล และบุคลากรจาก มูลนิธิฟรีดริช เนามัน ประเทศไทย รว่ มกนั ด�ำเนินการจัดท�ำคมู่ อื การจัดการเรยี นรูส้ ิทธมิ นษุ ยชนศึกษา ไดใ้ ชเ้ ปน็ แนวทาง ในการจัดการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียนด้านสิทธิมนุษยชน โดยยึดโยงกับหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาข้นั พนื้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551 ในกลุ่มสาระการเรยี นร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม ในระดับ ประถมศึกษาตอนปลาย ไปจนถึงระดับมัธยมศึกษาตอนต้นและตอนปลาย รวมถึงการปลูกฝังเกี่ยวกับ สิทธิมนุษยชนแทรกไปในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 โดย กระบวนการจดั ท�ำประกอบดว้ ยการประชมุ ร่วมกันเพ่ือระดมความคดิ เห็น การจดั ท�ำ ตลอดจนการน�ำเสนอ มกี ารน�ำไปปรบั ปรงุ และแกไ้ ขในภายหลงั อกี ทง้ั ยงั มกี ารประชมุ เชงิ ปฏบิ ตั กิ ารเพอื่ รบั ฟงั ขอ้ คดิ เหน็ ขอ้ เสนอแนะ ตอ่ ร่างเอกสารดังกล่าว จากคณะครู อาจารย์ ทงั้ ในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล เพือ่ ให้เอกสารผ่านการ มีสว่ นร่วมจากทุกฝ่ายทเี่ กี่ยวขอ้ งและเกดิ ความสมบูรณ์มากท่ีสดุ โดยหวังว่าจะท�ำให้เด็ก เยาวชนซึ่งเป็นอนาคตและพลังท่ีจะขับเคลื่อนประเทศในภายภาคหน้า ไดเ้ กดิ การเรียนรูส้ ทิ ธิมนุษยชนอยา่ งมีส่วนรว่ ม มีความรู้ ความเขา้ ใจและตระหนักวา่ หลกั การสิทธมิ นุษยชน ทั้งการเคารพในศักดิ์ศรคี วามเปน็ มนุษย์ การเช่อื ม่ันในความเทา่ เทียมของบคุ คล โดยปราศจากการแบ่งแยก การศรัทธาในสิทธิและเสรีภาพของบุคคล และการปฏิบัติต่อผู้อื่นในฐานะท่ีเป็นเพื่อนมนุษย์เช่นเดียวกัน โดยยืนอยู่บนธรรมชาติของความแตกต่างหลากหลายน้ันแท้จริงไม่ใช่แนวคิดตะวันตกที่ไกลตัว หากแต่ หลักการต่าง ๆ ท่ีปรากฏในปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ล้วนแต่สอดคล้องกับค่านิยมอันดีงามของ สังคมไทย อาทิ ความเมตตา กรุณา ความมีน้�ำใจ การแบ่งปัน ความปรองดอง เหล่าน้ีเป็นส่วนหนึ่งที่เรา พบเจอในวถิ ีชวี ิตประจ�ำวันทง้ั ส้ิน 5

คมู่ ือการจัดการเรียนรู้สทิ ธิมนษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยั โดยทา้ ยทส่ี ดุ คณะกรรมการสทิ ธมิ นษุ ยชนแหง่ ชาตแิ ละภาคเี ครอื ขา่ ยมงุ่ หวงั วา่ คมู่ อื การจดั การเรยี นรู้ สิทธมิ นษุ ยชนศกึ ษาเลม่ น้ี จะท�ำใหผ้ ูเ้ กยี่ วข้องทั้งครผู ูส้ อนและผเู้ รยี นเกดิ ความรู้ ความเขา้ ใจ ทักษะ ทศั นคติ ดา้ นสทิ ธมิ นษุ ยชนตดิ ตวั สามารถบรู ณาการสทิ ธมิ นษุ ยชนใหเ้ ขา้ ไปปรากฏอยใู่ นวถิ ปี ฏบิ ตั ปิ ระจ�ำวนั ทง้ั ภายใน หอ้ งเรยี นและนอกหอ้ งเรยี น น�ำไปปรบั ประยกุ ตใ์ หเ้ หมาะสมกบั บรบิ ทในครอบครวั โรงเรยี น ชมุ ชน และสงั คม เพ่ือน�ำไปสกู่ ารสรา้ งวฒั นธรรมการเคารพสทิ ธมิ นษุ ยชนในสังคมไทยไดอ้ ย่างมน่ั คง ย่ังยืนสืบไป 6

คมู่ ือการจดั การเรยี นรู้สทิ ธิมนุษยชนศึกษา • ระดับปฐมวัย สารบญั 10 16 เรื่อง 29 แนวทางการน�ำคู่มือการจัดการเรียนรู้สิทธิมนษุ ยชนศกึ ษาไปใช ้ 29 โครงสรา้ งและองค์ประกอบของคู่มอื การจดั การเรียนร้สู ิทธิมนุษยชนศกึ ษา 31 หน่วยท่ี 1 ผู้พทิ กั ษเ์ ด็ก 31 กิจกรรมที่ 1 กจิ กรรมเคลอ่ื นไหวและจงั หวะ : เธอคอื ใคร 37 กิจกรรมที่ 2 กจิ กรรมเสรมิ ประสบการณ์ 41 กจิ กรรมที่ 2.1 ครอบครัวสุขสนั ต ์ 45 กิจกรรมที่ 2.2 หนา้ ทีข่ องใคร 46 กจิ กรรมที่ 3 กิจกรรมสรา้ งสรรค์ : บ้านในฝนั 47 กจิ กรรมท่ี 3.1 การสร้างบา้ นจากการป้นั ดินนำ้� มัน 48 กิจกรรมท่ี 3.2 การสรา้ งบ้านจากไมไ้ อศกรมี 49 กจิ กรรมท่ี 3.3 การสรา้ งบา้ นจากกลอ่ งนม 50 กิจกรรมท่ี 3.4 การสร้างบา้ นแกนกระดาษทชิ ช ู 52 กิจกรรมท่ี 3.5 การสรา้ งบา้ นโดยการพับกระดาษสี 52 กิจกรรมท่ี 4 กิจกรรมกลางแจง้ : วงิ่ ผลดั งานบ้าน 54 กิจกรรมที่ 5 กจิ กรรมเสรี / เล่นตามมุม 57 กจิ กรรมท่ี 5.1 ชว่ ยกนั ส�ำรวจ กิจกรรมท่ี 5.2 เข้าเลน่ ตามมุม กิจกรรมที่ 6 กจิ กรรมเกมการศึกษา : เกมเรยี งล�ำดบั เหตกุ ารณ์หนชู ่วยงานบา้ น 7

ค่มู ือการจัดการเรยี นรสู้ ิทธมิ นุษยชนศกึ ษา • ระดับปฐมวยั 60 60 หนว่ ยที่ 2 เด็กดชี ว่ ยคดิ ช่วยท�ำ 62 กิจกรรมท่ี 1 กจิ กรรมเคลือ่ นไหวและจังหวะ : จงหาวธิ ีไลย่ งุ 67 กจิ กรรมที่ 2 กจิ กรรมเสริมประสบการณ์ : ฉนั รู้จักหน้าทีข่ องตนเอง 72 กิจกรรมท่ี 3 กจิ กรรมสร้างสรรค์ : ฮโี ร่นอ้ ย 73 กจิ กรรมท่ี 3.1 การประดษิ ฐห์ นา้ กากฮโี ร่ 74 กจิ กรรมที่ 3.2 การประดิษฐเ์ หรียญเดก็ ดี 75 กิจกรรมที่ 3.3 การประดษิ ฐ์หมวกฮโี ร่ กจิ กรรมท่ี 3.4 การประดิษฐ์ถงุ มอื วิเศษ 76 กจิ กรรมที่ 3.5 การประดิษฐเ์ สื้อฮโี ร่ 79 กจิ กรรมที่ 4 กจิ กรรมกลางแจ้ง : ดใู หด้ ีมที ่าทาง 82 กจิ กรรมท่ี 5 กจิ กรรมเสรี / เลน่ ตามมมุ 84 กจิ กรรมที่ 6 กจิ กรรมเกมการศึกษา : เกมภาพตดั ต่อ หนเู ลอื กหวั หน้าหอ้ ง 84 หนว่ ยท่ี 3 ชมุ ชนนา่ รู้ 86 กิจกรรมที่ 1 กจิ กรรมเคลอื่ นไหวและจังหวะ : พาไปให้ถกู ท่ ี 88 กจิ กรรมที่ 2 กิจกรรมเสรมิ ประสบการณ์ : สถานท่ีและสิทธิหน้าที่ในชุมชน 89 กิจกรรมท่ี 3 กิจกรรมสร้างสรรค์ : ชุมชนน่าอย ู่ 89 กิจกรรมที่ 3.1 การสร้างชมุ ชนจากการป้ันดนิ นำ้� มนั 89 กิจกรรมท่ี 3.2 การสร้างชมุ ชนจากการพบั กระดาษ 89 กิจกรรมท่ี 3.3 การสรา้ งชุมชนจากการจุดสนี ำ้� ด้วยส�ำลกี า้ น 89 กิจกรรมที่ 3.4 การสร้างชมุ ชนด้วยวิธีการวาดภาพตอ่ เติมสถานที ่ 92 กจิ กรรมท่ี 3.5 การสรา้ งชมุ ชนวาดภาพสโี ปสเตอร์ด้วยพู่กัน 94 กิจกรรมที่ 4 กจิ กรรมกลางแจ้ง : วิ่งไลจ่ บั ไม้หนีบ 98 กจิ กรรมท่ี 5 กิจกรรมเสรี / เลน่ ตามมุม กิจกรรมท่ี 6 กจิ กรรมเกมการศึกษา : เกมจับคู่สถานท่ี กบั กิจกรรมในชมุ ชน 8

คมู่ ือการจดั การเรยี นรู้สิทธิมนษุ ยชนศกึ ษา • ระดับปฐมวยั หน่วยท่ี 4 ชมุ ชนนา่ อย่ ู 101 กจิ กรรมที่ 1 กิจกรรมเคล่ือนไหวและจังหวะ : ลกู บอลสามคั คี 101 กิจกรรมที่ 2 กจิ กรรมเสรมิ ประสบการณ์ : หนูนอ้ ยนักอาสา 103 กิจกรรมที่ 3 กจิ กรรมสร้างสรรค์ : หนนู ้อยนกั พฒั นาชมุ ชน 107 กิจกรรมที่ 3.1 ฉีก ปะ ติด ภาพถังขยะตาวเิ ศษ 108 กจิ กรรมที่ 3.2 การประดิษฐร์ ถของเลน่ จากวสั ดเุ หลือใช้ 108 กิจกรรมที่ 3.3 การประดิษฐโ์ มบายจากวัสดุเหลือใช ้ 108 กจิ กรรมที่ 3.4 การวาดภาพอสิ ระหนูน้อยจติ อาสา 108 กจิ กรรมที่ 3.5 การป้ันดินนำ้� มันหนูนอ้ ยนักพัฒนา 108 กิจกรรมที่ 4 กิจกรรมกลางแจ้ง : แยกแยะกนั เถอะ 112 กิจกรรมที่ 5 กจิ กรรมเสรี / เล่นตามมมุ 115 กจิ กรรมที่ 6 กิจกรรมเกมการศึกษา : เกมภาพตัดตอ่ “ชว่ ยกนั เก็บขยะ” 118 ภาคผนวก 121 แบบบนั ทึกการสังเกต 122 กิจกรรมเคลื่อนไหวและจงั หวะ : เธอคือใคร 122 กิจกรรมกลางแจ้ง : วง่ิ ผลดั งานบ้าน 123 กิจกรรมเสรมิ ประสบการณ์ : ครอบครัวสุขสนั ต,์ หนา้ ที่ของใคร 124 กิจกรรมสรา้ งสรรค์ : บ้านในฝัน 125 กิจกรรมเสรี / เล่นตามมุม 126 กจิ กรรมเกมการศกึ ษา : เกมเรยี งจบั ค่ภู าพเหมือน “หนชู ว่ ยงานบ้าน” 127 รายชื่อคณะผจู้ ัดท�ำ 128 9

คมู่ ือการจดั การเรียนรสู้ ทิ ธิมนษุ ยชนศกึ ษา • ระดับปฐมวัย แนวทางการนำ�คูม่ ือ การจดั การเรียนรสู้ ิทธิมนษุ ยชนศกึ ษาไปใช้ คู่มือการจัดการเรียนรู้สิทธิมนุษยชน ส�ำหรับเด็กปฐมวัย จัดท�ำข้ึนเพื่อใช้เป็นแนวทางใน การจดั กิจกรรมตามหลกั สูตรการศกึ ษาปฐมวัย พทุ ธศกั ราช 2560 ส�ำหรบั เดก็ อายุ 3 – 6 ปี เปน็ รปู แบบ การจัดประสบการณ์เพ่ือเป็นแนวทางให้กับครูผู้สอนระดับปฐมวัยน�ำไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ สทิ ธมิ นษุ ยชนส�ำหรบั เดก็ ปฐมวยั มาตรฐานที่ 8 : อยรู่ ว่ มกบั ผอู้ นื่ ไดอ้ ยา่ งมคี วามสขุ และปฏบิ ตั ติ นเปน็ สมาชกิ ทด่ี ขี องสงั คมในระบอบประชาธปิ ไตย อนั มพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเปน็ ประมขุ ตวั บง่ ชที้ ี่ 8.3 : ปฏบิ ตั ติ นเบอื้ งตน้ ในการเปน็ สมาชกิ ที่ดีของสงั คมและจดุ มงุ่ หมายใหเ้ ด็กมคี วามพรอ้ มในการเรียนรทู้ ้งั 4 ด้านคือ ด้านรา่ งกาย เจริญเติบโตตามวัย ด้านสุขภาพจิตที่ดี มีคุณธรรม ด้านทักษะชีวิตในการอยู่ร่วมกับผู้อื่นอย่างมีความสุข และดา้ นการคิด การใชภ้ าษาสื่อสารได้อยา่ งเหมาะสมกบั วยั 1. วตั ถุประสงค์ 1.1 เพ่ือเป็นแนวทางการจัดประสบการณ์ให้กับครูผู้สอนระดับปฐมวัยน�ำไปใช้จัดการเรียนรู้ ด้านสทิ ธมิ นษุ ยชนส�ำหรบั เดก็ ปฐมวัย 1.2 เพอ่ื สร้างประสบการณ์ ความรู้ ความเขา้ ใจด้านสิทธิมนุษยชนส�ำหรบั เด็กระดับปฐมวยั 2. แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ 2.1 การจดั บรรยากาศการเรียนรู้ 2.1.1 ด้านสภาพแวดล้อม ครูควรจัดบรรยากาศในห้องเรียนให้มีความแปลกใหม่ มีการ จัดห้องเรียนให้สอดคล้องกับเรื่องท่ีเรียนและมีการจัดแสดงผลงานของนักเรียน เพ่ือความภาคภูมิใจของ นักเรยี น 2.1.2 การเตรียมการจัดกิจกรรม ครูจะต้องศึกษาคู่มือการจัดการเรียนรู้สิทธิมนุษยชนให้ เข้าใจกระจา่ งชัด เตรยี มกิจกรรม สอื่ การเรยี นรู้ การวดั และประเมนิ ผล ตลอดจนวิธีการสรา้ งแรงจงู ใจใหเ้ กิด ความสนใจใครร่ แู้ ละเหน็ ความส�ำคญั ของการปฏบิ ตั ติ นตามสทิ ธหิ นา้ ทข่ี องตน ไมล่ ะเมดิ สทิ ธขิ องผอู้ น่ื อนั เปน็ พื้นฐานของหลักสทิ ธมิ นุษยชน 10

คู่มือการจัดการเรียนรู้สทิ ธิมนษุ ยชนศึกษา • ระดับปฐมวยั 2.2. บทบาทของครูผสู้ อน 2.1.1 ครูผู้สอนเป็นผู้สนับสนุนอ�ำนวยความสะดวกให้เด็กได้คิดริเริ่ม วางแผน ลงมือปฏิบัติ กิจกรรม ตัดสนิ ใจ และน�ำเสนอความคดิ 2.1.2 จัดประสบการณใ์ ห้เดก็ มปี ฏิสมั พันธก์ บั เด็กอน่ื กบั ผูใ้ หญ่ ภายใตส้ ภาพแวดล้อมท่เี อือ้ ตอ่ การเรยี นรใู้ นบรรยากาศทอ่ี บอุ่น มคี วามสขุ และเรียนรกู้ ารท�ำกิจกรรมแบบร่วมมอื ในลกั ษณะตา่ ง ๆ กนั 2.1.3 จดั ประสบการณ์ทีส่ ง่ เสรมิ คณุ ลกั ษณะท่ดี ีและทักษะการใชช้ วี ติ ประจ�ำวันให้เปน็ ส่วนหนงึ่ ของการจดั ประสบการณ์การเรียนรูอ้ ยา่ งตอ่ เนอ่ื ง 2.3 ลกั ษณะของกิจกรรม 2.3.1 การจัดการเรียนรู้ส�ำหรับเด็กปฐมวัย เป็นการจัดกิจกรรมในลักษณะบูรณาการผ่าน การเลน่ การลงมอื ปฏบิ ตั จิ ากประสบการณต์ รงอยา่ งหลากหลาย ท�ำใหเ้ กดิ ความรู้ ทกั ษะ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม และสง่ เสรมิ พัฒนาการท้งั 4 ดา้ นโดยไม่จัดเป็นรายวิชา 2.3.2 จัดประสบการณ์ให้สอดคล้องกับรูปแบบการเรียนรู้ของเด็ก เด็กได้ลงมือปฏิบัติผ่าน ประสาทสมั ผัสทั้ง 5 ได้เคล่อื นไหว ส�ำรวจ เลน่ สังเกต สบื ค้น ทดลอง และคิดแก้ปัญหาด้วยตนเอง 2.3.3 ข้ันตอนการด�ำเนินกจิ กรรม เน้นการเรยี นรู้แบบ Active Learning และ Executive Function โดยบูรณาการกระบวนการคิดของสมองด้านความคิด ความรู้สึก และการกระท�ำ ตามรูปแบบ กิจกรรม ส�ำรวจ สบื ค้นขอ้ มลู ลงมอื ปฏบิ ัติและคดิ วางแผน 2.3.4 เน้ือหา แสดงการจัดกิจกรรมสอดคล้องเชื่อมโยงกันตามหลักการสอนระดับปฐมวัย ครอบคลมุ ทงั้ 6 กิจกรรม และสร้างความรู้ความเข้าใจด้านสทิ ธมิ นษุ ยชนส�ำหรบั เด็กปฐมวยั 2.3.5 สื่อการเรียนรู้มีเน้ือเพลงส�ำหรับเด็ก นิทาน และภาพประกอบสถานการณ์เสมือน จรงิ ใหเ้ ดก็ ไดเ้ รยี นรู้ ครูน�ำไปใชใ้ นการจดั กจิ กรรมไดจ้ ริงในช้ันเรยี น ส่ือ/แหลง่ การเรยี นรูท้ ่คี รูผ้สู อนสามารถ น�ำไปใชใ้ นการจดั การเรียนรเู้ กย่ี วกับสทิ ธิมนษุ ยชน 2.3.6 การประเมินผลการเรียนรู้ เป็นการประเมินพัฒนาการด้านร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคมและสติปัญญาของเด็กอายุ 3 – 6 ปี โดยการรวบรวมผลงานส�ำหรับเด็กเป็นรายบุคคลโดยสามารถ บอกเรอื่ งราวหรอื ประสบการณท์ เี่ ดก็ ไดร้ บั วา่ เดก็ เกดิ การเรยี นรแู้ ละมคี วามกา้ วหนา้ การประเมนิ พฒั นาการ ที่เหมาะสมส�ำหรับเดก็ ปฐมวยั ได้แก่ การสังเกต การบันทึกพฤตกิ รรม การสนทนา การสมั ภาษณ์ 11

คู่มอื การจัดการเรยี นร้สู ทิ ธิมนุษยชนศึกษา • ระดับปฐมวัย 3. แนวคดิ ส�ำคัญของหน่วยการเรยี นรแู้ ละกจิ กรรม สาระการเรียนรู้เป็นสื่อในการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ให้กับเด็กให้เป็นไปตาม จุดมุ่งหมาย ท่ีก�ำหนด เพ่ือใช้เป็นแนวทางส�ำหรับครูผู้สอนน�ำไปใช้จัดประสบการณ์ให้เด็กได้เรียนรู้ ลงมือปฏิบัติ ซ่ึงมรี ายละเอียดดงั นี้ 3.1 สาระที่ควรเรียนรู้ เป็นเรื่องราวรอบตัวเด็กท่ีน�ำมาเป็นสื่อกลางในการจัดกิจกรรมให้เด็ก เกิดแนวคิดหลังจากน�ำสาระการเรียนรู้นั้น ๆ มาจัดประสบการณ์ให้เด็ก เพ่ือให้บรรลุจุดหมายที่ก�ำหนดไว้ ครกู �ำหนดรายละเอยี ดการเรยี นรใู้ หส้ อดคลอ้ งกบั วยั โดยใหเ้ ดก็ เรยี นรผู้ า่ นประสบการณส์ �ำคญั ประสบการณ์ และสิง่ แวดลอ้ มในชวี ิตจรงิ ของเด็ก 3.2 เรอื่ งราวเกย่ี วกบั ตวั เดก็ เดก็ ควรรจู้ กั การปฏบิ ตั ติ นเปน็ สมาชกิ ทดี่ ขี องครอบครวั และโรงเรยี น การเคารพสิทธิของตนและผู้อ่ืน การรู้จักแสดงความคิดเห็นของตนเองและรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น การก�ำกับตนเอง การเล่นและท�ำส่ิงต่าง ๆ ด้วยตนเอง การตระหนักรู้เกี่ยวกับตนเอง ความภาคภูมิใจ ในตนเอง การสะท้อนการรับรู้อารมณ์และความรู้สึกของตนเองและผู้อื่น การแสดงออกทางอารมณ์และ ความรสู้ กึ อยา่ งเหมาะสม คมู่ อื เลม่ นี้ประกอบดว้ ย 4 หน่วยการเรยี นรู้ หน่วยที่ 1 ผพู้ ทิ ักษ์เด็ก ระดับชั้นอนบุ าลปที ี่ 1 มาตรฐานที่ 8 : อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุขและปฏิบัติตนเป็นสมาชิกท่ีดีของสังคมในระบอบ ประชาธิปไตย อันมีพระมหากษตั รยิ ท์ รงเป็นประมขุ ตัวบ่งช้ที ่ี 8.1 : ยอมรบั ความเหมือนและความแตกตา่ งระหวา่ งบุคคล กิจกรรมที่ 1 กจิ กรรมเคลือ่ นไหวและจงั หวะ : เธอคอื ใคร กจิ กรรมที่ 2 กิจกรรมเสรมิ ประสบการณ์ กิจกรรมท่ี 2.1 ครอบครวั สขุ สันต์ กจิ กรรมที่ 2.2 หนา้ ที่ของใคร กจิ กรรมท่ี 3 กิจกรรมสร้างสรรค์ : บ้านในฝนั กจิ กรรมที่ 3.1 การสร้างบา้ นจากการปัน้ ดนิ นำ�้ มนั 12

คู่มือการจดั การเรียนรู้สิทธิมนษุ ยชนศึกษา • ระดับปฐมวัย กจิ กรรมท่ี 3.2 การสรา้ งบ้านจากไมไ้ อศกรีม กจิ กรรมที่ 3.3 การสร้างบ้านจากกล่องนม กจิ กรรมท่ี 3.4 การสร้างบา้ นแกนกระดาษทิชชู กิจกรรมที่ 3.5 การสร้างบา้ นโดยการพับกระดาษสี กิจกรรมท่ี 4 กจิ กรรมกลางแจง้ : ว่งิ ผลดั งานบ้าน กจิ กรรมท่ี 5 กิจกรรมเสรี / เลน่ ตามมมุ กจิ กรรมที่ 5.1 ช่วยกันส�ำรวจ กิจกรรมที่ 5.2 เข้าเลน่ ตามมมุ กิจกรรมท่ี 6 กิจกรรมเกมการศกึ ษา : เกมเรยี งล�ำดับเหตุการณ์หนูช่วยงานบา้ น หน่วยที่ 2 เด็กดีช่วยคิดชว่ ยท�ำ ระดบั ชนั้ อนุบาลปที ี่ 2 มาตรฐานท่ี 8 : อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุขและปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของสังคมในระบอบ ประชาธปิ ไตย อันมีพระมหากษัตรยิ ท์ รงเป็นประมขุ ตวั บ่งช้ที ่ี 8.1 : ยอมรบั ความเหมือนและความแตกตา่ งระหวา่ งบคุ คล กิจกรรมท่ี 1 กจิ กรรมเคลอื่ นไหวและจงั หวะ : จงหาวิธไี ล่ยงุ กจิ กรรมท่ี 2 กจิ กรรมเสริมประสบการณ์ : ฉันรู้จกั หน้าท่ขี องตนเอง กจิ กรรมที่ 3 กิจกรรมสรา้ งสรรค์ : ฮโี รน่ ้อย กิจกรรมที่ 3.1 การประดิษฐห์ นา้ กากฮโี ร่ กจิ กรรมท่ี 3.2 การประดษิ ฐเ์ หรยี ญเดก็ ดี กจิ กรรมที่ 3.3 การประดษิ ฐห์ มวกฮโี ร่ กจิ กรรมท่ี 3.4 การประดษิ ฐ์ถงุ มอื วเิ ศษ กจิ กรรมท่ี 3.5 การประดษิ ฐ์เส้ือฮโี ร่ กิจกรรมที่ 4 กิจกรรมกลางแจง้ : ดูให้ดมี ีท่าทาง กิจกรรมท่ี 5 กิจกรรมเสรี / เล่นตามมมุ กจิ กรรมที่ 6 กจิ กรรมเกมการศกึ ษา : เกมภาพตัดต่อ หนูเลอื กหัวหนา้ หอ้ ง 13

คู่มือการจดั การเรียนรู้สิทธิมนษุ ยชนศกึ ษา • ระดบั ปฐมวยั หน่วยท่ี 3 ชุมชนนา่ รู้ ระดับชนั้ อนบุ าลปที ี่ 3 มาตรฐานที่ 8 : อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุขและปฏิบัติตนเป็นสมาชิกท่ีดีของสังคมในระบอบ ประชาธิปไตย อันมพี ระมหากษัตริย์ทรงเปน็ ประมขุ ตัวบง่ ชที้ ่ี 8.2 : ปฏิบัตติ นเบ้ืองตน้ ในการเปน็ สมาชกิ ท่ดี ีของสังคม กจิ กรรมที่ 1 กจิ กรรมเคล่ือนไหวและจงั หวะ : พาไปใหถ้ กู ท่ี กิจกรรมที่ 2 กิจกรรมเสรมิ ประสบการณ์ : สถานทแี่ ละสิทธิหน้าท่ใี นชมุ ชน กิจกรรมที่ 3 กจิ กรรมสร้างสรรค์ : ชุมชนน่าอยู่ กจิ กรรมท่ี 3.1 การสร้างชมุ ชนจากการปั้นดนิ น้ำ� มนั กิจกรรมที่ 3.2 การสร้างชมุ ชนจากการพับกระดาษ กิจกรรมที่ 3.3 การสรา้ งชุมชนจากการจุดสนี �้ำดว้ ยส�ำลีก้าน กิจกรรมท่ี 3.4 การสร้างชมุ ชนดว้ ยวิธกี ารวาดภาพต่อเติมสถานที่ กิจกรรมที่ 3.5 การสรา้ งชุมชนวาดภาพสีโปสเตอร์ด้วยพ่กู นั กิจกรรมท่ี 4 กิจกรรมกลางแจ้ง : ว่ิงไลจ่ บั ไมห้ นบี กจิ กรรมท่ี 5 กิจกรรมเสรี / เลน่ ตามมุม กิจกรรมท่ี 6 กิจกรรมเกมการศึกษา : เกมจับคู่สถานท่ี กบั กิจกรรมในชุมชน หนว่ ยที่ 4 ชมุ ชนนา่ อยู่ ระดบั ชัน้ อนุบาลปที ี่ 3 มาตรฐานที่ 8 : อยู่ร่วมกับผู้อ่ืนได้อย่างมีความสุขและปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของสังคมในระบอบ ประชาธิปไตย อนั มีพระมหากษตั รยิ ์ทรงเป็นประมุข ตัวบง่ ช้ีท่ี 8.3 : ปฏบิ ัติตนเบอ้ื งต้นในการเป็นสมาชิกทด่ี ีของสงั คม กจิ กรรมท่ี 1 กจิ กรรมเคลอื่ นไหวและจงั หวะ : ลกู โปง่ สามคั คี กิจกรรมท่ี 2 กจิ กรรมเสรมิ ประสบการณ์ : หนนู อ้ ยนักอาสา กจิ กรรมที่ 3 กจิ กรรมสรา้ งสรรค์ : หนนู ้อยนกั พัฒนาชมุ ชน กจิ กรรมท่ี 3.1 ฉีก ปะ ติด ภาพถงั ขยะตาวเิ ศษ กิจกรรมที่ 3.2 การประดิษฐร์ ถของเล่นจากวสั ดเุ หลอื ใช้ 14

คมู่ อื การจัดการเรียนรู้สิทธิมนษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวัย กิจกรรมที่ 3.3 การประดิษฐ์โมบายจากวสั ดุเหลือใช้ กิจกรรมที่ 3.4 การวาดภาพอสิ ระหนนู อ้ ยจิตอาสา กิจกรรมท่ี 3.5 การปั้นดินนำ�้ มนั หนูน้อยนักพัฒนา กจิ กรรมท่ี 4 กจิ กรรมกลางแจง้ : แยกแยะกันเถอะ กจิ กรรมท่ี 5 กิจกรรมเสรี / เล่นตามมมุ กจิ กรรมที่ 6 กจิ กรรมเกมการศกึ ษา : เกมภาพตัดตอ่ “ช่วยกันเก็บขยะ” 15

คมู่ อื การจดั การเรียนรูส้ ิทธมิ นษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยัโครงสร้างหน่วยการเรยี นรู้ ที่ ช่อื หนว่ ย กจิ กรรม/ช่ือ 16 มาตรฐาน จดุ ประสงค ์ เน้ือหาสาระ/ประเด็น จำ�นวนชั่วโมง การเรียนรู้/ตัวช้วี ัด 1 ผู้พทิ ักษเ์ ด็ก กจิ กรรมที่ 1 กิจกรรม มาตรฐานท่ี 8 : 1. คิดเลียนแบบเสียงและ เร่ืองราวเกี่ยวกับบุคคล 45 นาที เคลอ่ื นไหวและจงั หวะ อยู่ร่วมกับผู้อ่ืนได้อย่างมี ทา่ ทางการเคลอ่ื นไหวของ และสถานทแี่ วดลอ้ มเดก็ 45 นาที : เธอคอื ใคร ความสุขและปฏิบัติตนเป็น คน สตั ว์ ส่งิ ของ สมาชิกที่ดีของสังคมใน 2. แ ส ด ง อ อ ก ถึ ง ก า ร ระบอบประชาธิปไตย อันมี ยอมรับความคิดเห็นท่ี พระมหากษัตริย์ทรงเป็น แตกต่างกนั ของผอู้ น่ื ประมขุ ตัวบง่ ชีท้ ี่ 8.1 : ยอมรับความ เหมือนและความแตกต่าง ระหว่างบุคคล กจิ กรรมที่ 2 กจิ กรรม 1. บอกหน้าที่ของตนเอง เร่ืองราวเกี่ยวกับบุคคล เสรมิ ประสบการณ์ และสมาชิกในครอบครัว และสถานทแ่ี วดลอ้ มเดก็ 2.1 ครอบครวั สขุ สนั ต์ ของตนเองได้ 2. เข้าใจและเห็นความ ส�ำคญั ของสิทธิ หนา้ ทีข่ อง ตนเองและผ้อู น่ื 2.2 หนา้ ที่ของใคร มาตรฐานที่ 8 : 1. เข้าใจความแตกต่าง เร่ืองราวเก่ียวกับบุคคล อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมี ของบทบาท หน้าท่ีของ และสถานทแ่ี วดลอ้ มเดก็ ความสุขและปฏิบัติตนเป็น สมาชิกในครอบครวั สมาชิกที่ดีของสังคมใน 2. ปฏิบัติตนตามบทบาท ระบอบประชาธิปไตย อัน หน้าท่ีของตนเองได้อย่าง มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น เหมาะสม ประมุข

ท ่ี ชือ่ หน่วย กิจกรรม/ชือ่ มาตรฐาน จดุ ประสงค์ เนอื้ หาสาระ/ประเดน็ จ�ำ นวนช่ัวโมง การเรียนรู/้ ตวั ชีว้ ัด 1 ผพู้ ิทกั ษ์เดก็ ตวั บ่งชีท้ ่ี 8.1 : ยอมรบั ความ เหมือนและความแตกต่าง ระหวา่ งบคุ คล กิจกรรมที่ 3 กิจกรรม 1. พัฒนากระบวนการคิด เร่ืองราวเกี่ยวกับบุคคล 50 นาที สร้างสรรค์ : บ้านใน จนิ ตนาการและสรา้ งสรรค์ และสถานทแ่ี วดลอ้ มเดก็ 45 นาที ฝนั 2. กล้าแสดงออกผ่าน 3.1 การสรา้ งบา้ นจาก การถ่ายทอดผลงานตาม การปั้นดนิ น้ำ� มนั ความคดิ ของตนเอง 3.2 การสรา้ งบา้ นจาก 3. พัฒนากล้ามเนื้อและ ไม้ไอศกรีม ฝึกการประสานสัมพันธ์ ค่มู อื การจดั การเรยี นร้สู ทิ ธิมนษุ ยชนศกึ ษา • ระดบั ปฐมวยั3.3 การสรา้ งบา้ นจากระหวา่ งมือกบั ตา กลอ่ งนม 4. มีความรับผิดชอบใน 17 3.4 การสรา้ งบา้ นจาก หน้าที่ของตนระหว่างการ แกนกระดาษทชิ ชู ร่วมกิจกรรม 3.5 การสรา้ งบา้ นโดย 5. รู้สิทธิและหน้าท่ีของ การพบั กระดาษสี ตนเองและผู้อ่ืนในการ ปฏิบัติตนเป็นสมาชิกท่ีดี ของครอบครวั กิจกรรมที่ 4 กจิ กรรม มาตรฐานที่ 8 : 1. รู้และเห็นคุณค่าใน เร่ืองราวเก่ียวกับบุคคล กลางแจ้ง : วิ่งผลัด อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมี ตนเองในการท�ำประโยชน์ และสถานทแ่ี วดลอ้ มเดก็ งานบ้าน ความสุขและปฏิบัติตนเป็น ตอ่ สมาชกิ ในครอบครัว สมาชิกท่ีดีของสังคมใน 2. ใช้กล้ามเนื้อใหญ่ได้ ระบอบประชาธิปไตย อันมี อย่างคล่องแคล่ว และ พระมหากษัตริย์ทรงเป็น การประสานสัมพันธ์ของ ประมุข อวัยวะส่วนต่างๆ รวมถึง การควบคุมการทรงตัว ขณะปฏบิ ัติกจิ กรรม

ท ่ี ช่อื หนว่ ย กจิ กรรม/ช่ือ คมู่ อื การจดั การเรียนรูส้ ิทธมิ นษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยัมาตรฐาน จดุ ประสงค ์ เนื้อหาสาระ/ประเด็น จำ�นวนชั่วโมง การเรยี นรู/้ ตวั ช้วี ัด 18 1 ผ้พู ทิ ักษ์เด็ก ตวั บง่ ชท้ี ่ี 8.1 : ยอมรบั ความ 3. ปฏิบัติตนได้ตามกฎ เหมือนและความแตกต่าง กตกิ าและขอ้ ตกลง ระหวา่ งบคุ คล 4. มสี ว่ นรว่ มในการปฏบิ ตั ิ กิจกรรมร่วมกับเพื่อน ใ น ช้ั น เ รี ย น ด ้ ว ย ค ว า ม เพลิดเพลิน สนกุ สนาน 5. รู้จักบทบาทหน้าที่ของ ตนตอ่ การท�ำกจิ กรรมรว่ ม กับผ้อู ื่น กิจกรรมท่ี 5 กจิ กรรม มาตรฐานที่ 8 : 1. มที กั ษะการสังเกต เรื่องราวเก่ียวกับบุคคล 45 นาที เสรี / เล่นตามมมุ อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมี 2. วิเคราะห์สิทธิและ และสถานทแ่ี วดลอ้ มเดก็ 60 นาที 5.1 ช่วยกันส�ำรวจ ความสุขและปฏิบัติตนเป็น หนา้ ที่ของตนเอง สมาชิกท่ีดีของสังคมใน 3. มี ทั ก ษ ะ ท า ง สั ง ค ม ระบอบประชาธิปไตย อัน ในการท�ำกิจกรรมร่วมกับ มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น ผอู้ น่ื ประมุข 4. มีความอดทน รู้จักแบ่ง ตวั บง่ ชที้ ่ี 8.1 : ยอมรบั ความ ปันและการรอคอย เหมือนและความแตกต่าง ระหวา่ งบคุ คล 5.2 เข้าเลน่ ตามมมุ 1. มี ทั ก ษ ะ ท า ง สั ง ค ม เรื่องราวเกี่ยวกับบุคคล ในการเล่นรว่ มกับผูอ้ ืน่ และสถานทแ่ี วดลอ้ มเดก็ 2. มี ส ่ ว น ร ่ ว ม ใ น ก า ร ก�ำหนดขอ้ ตกลงในการเลน่ 3. มีความอดทน ร้จู กั การ แบ่งปันและการรอคอย

ที ่ ชอื่ หนว่ ย กิจกรรม/ช่อื มาตรฐาน จดุ ประสงค ์ เนอ้ื หาสาระ/ประเดน็ จ�ำ นวนชั่วโมง การเรียนรู้/ตัวชวี้ ัด 1 ผพู้ ิทักษ์เดก็ 4. เรียนรู้สิทธิและหน้าที่ ของตนเองต่อส่วนรวม ผ ่ า น ก า ร เ ล ่ น ต า ม มุ ม ประสบการณ์ กิจกรรมท่ี 6 กิจกรรม มาตรฐานที่ 8 : 1. มีทักษะในการเล่น เรื่องราวเก่ียวกับบุคคล 30 นาที เกมการศึกษา : เกม อยู่ร่วมกับผู้อ่ืนได้อย่างมี ร่วมกบั ผ้อู ื่น และสถานทแี่ วดลอ้ มเดก็ 45 นาที เรียงจับคู่ภาพเหมือน ความสุขและปฏิบัติตนเป็น 2. มี ส ่ ว น ร ่ ว ม ใ น ก า ร “หนชู ว่ ยงานบ้าน” สมาชิกท่ีดีของสังคมใน ก�ำหนดข้อตกลงในการ ระบอบประชาธิปไตย อัน เล่น มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น 3. มีความอดทน รู้จัก ค่มู อื การจดั การเรยี นร้สู ทิ ธิมนษุ ยชนศกึ ษา • ระดบั ปฐมวยัประมุข แบง่ ปนั และการรอคอย ตวั บง่ ชท้ี ่ี 8.1 : ยอมรบั ความ 4. รู้หน้าท่ีของตนเอง 19 เหมือนและความแตกต่าง และรับผิดชอบงานใน ระหว่างบุคคล ครอบครัว 2 เด็กดีช่วยคิดช่วย กิจกรรมท่ี 1 กิจกรรม มาตรฐานที่ 8 : 1. ฝึกการคดิ รเิ ริ่ม ส่ิงต่าง ๆ รอบตวั เดก็ ทำ� เคลอ่ื นไหวและจงั หวะ อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมี 2. รู้จักแสดงความคิด : จงหาวิธีไล่ยุง ความสุขและปฏิบัติตนเป็น เห็นของตนเองและรับฟัง สมาชิกที่ดีของสังคมใน ความคดิ เห็นของผู้อืน่ ระบอบประชาธิปไตย อัน 3. ปฏิบัติกิจกรรมร่วมกับ มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น เพอื่ นได้อย่างสนกุ สนาน ประมขุ 4. รู้จักปฏิบัติตนตาม ตวั บง่ ชท้ี ี่ 8.1 : ยอมรบั ความ บทบาท หน้าท่ี ข้อตกลง เหมือนและความแตกต่าง กติกา และมีความรับผิด ระหวา่ งบุคคล ชอบ 5. ฝกึ ความเปน็ ผนู้ �ำ ผตู้ าม

คมู่ อื การจดั การเรียนรูส้ ิทธมิ นษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยั ท ่ี ชอ่ื หนว่ ย กิจกรรม/ชอื่ มาตรฐาน จดุ ประสงค์ เนอ้ื หาสาระ/ประเดน็ จำ�นวนชว่ั โมง การเรียนร/ู้ ตัวชวี้ ัด 20 2 เด็กดีช่วยคิดช่วย กจิ กรรมท่ี 2 กิจกรรม 1. เข้าใจและเห็นความ ส่ิงตา่ ง ๆ รอบตวั เดก็ 45 นาที ท�ำ เสริมประสบการณ์ : ส�ำคัญของข้อตกลงและ 50 นาที ฉั น รู ้ จั ก ห น ้ า ที่ ข อ ง หนา้ ทข่ี องตนเองในการอยู่ ตนเอง รว่ มกนั 2. กลา้ คิด กลา้ แสดงออก ท า ง ด ้ า น ค ว า ม คิ ด แ ล ะ การกระท�ำ 3. พฒั นาทกั ษะดา้ นความ มีวินัยและการอยู่ร่วมกับ ผอู้ ืน่ กิจกรรมท่ี 3 กจิ กรรม มาตรฐานท่ี 8 : 1. มที กั ษะกระบวนการคดิ ส่ิงต่าง ๆ รอบตัวเด็ก สรา้ งสรรค์ : ฮโี รน่ ้อย อยู่ร่วมกับผู้อ่ืนได้อย่างมี จนิ ตนาการและสรา้ งสรรค์ 3.1 การประดิษฐ์ ความสุขและปฏิบัติตนเป็น 2. มีทักษะการกล้าแสดง หน้ากากฮีโร่ สมาชิกที่ดีของสังคมใน ออกผา่ นการถา่ ยทอดผลงาน 3.2 การประดิษฐ์ ระบอบประชาธิปไตย อันมี ตามความคดิ ของตนเอง เหรียญเดก็ ดี พระมหากษัตริย์ทรงเป็น 3. พัฒนากล้ามเนื้อเล็ก 3.3 การประดิษฐ์ ประมขุ และฝึกการประสาน หมวกฮีโร่ ตวั บง่ ช้ที ี่ 8.1 : ยอมรับความ สัมพนั ธร์ ะหวา่ งมอื กับตา 3.4 การประดิษฐ์ เหมือนและความแตกต่าง 4. เรียนรู้การมีวินัยและ ถงุ มือวิเศษ ระหวา่ งบุคคล การปฏบิ ตั ติ ามขอ้ ตกลงใน 3.5 การประดิษฐ์เสื้อ การรว่ มกิจกรรม ฮีโร่ 5. เรียนรู้สิทธิและหน้าท่ี ของตนเองและเคารพ สทิ ธแิ ละหนา้ ของผอู้ น่ื เพอื่ ปฏิบัติตนเป็นพลเมืองที่ดี ของสังคม

ท่ ี ชอื่ หน่วย กจิ กรรม/ชอื่ มาตรฐาน จุดประสงค ์ เนื้อหาสาระ/ประเด็น จ�ำ นวนชวั่ โมง การเรยี นร/ู้ ตัวช้วี ัด 2 เด็กดีช่วยคิดช่วย กิจกรรมที่ 4 กจิ กรรม มาตรฐานท่ี 8 : 1. แสดงท่าทางการออก สิ่งตา่ ง ๆ รอบตวั เดก็ 45 นาที ทำ� กลางแจ้ง : ดูให้ดีมี อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมี ก�ำลังกายได้ 45 นาที ท่าทาง ความสุขและปฏิบัติตนเป็น 2. เคล่ือนไหวร่างกายโดย สมาชิกที่ดีของสังคมใน การใช้กล้ามเน้ือเล็กและ ระบอบประชาธิปไตย อัน กล้ามเนื้อใหญ่ได้สัมพันธ์ มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น กันอย่างคลอ่ งแคลว่ ประมขุ 3. แสดงความเป็นผู้น�ำ-ผู้ ตัวบ่งชท้ี ี่ 8.1 : ยอมรบั ความ ตาม ยอมรับและชื่นชม เหมือนและความแตกต่าง ในความคิดและความ ระหวา่ งบคุ คล สามารถท่ีแตกตา่ ง ค่มู อื การจดั การเรยี นร้สู ทิ ธิมนษุ ยชนศกึ ษา • ระดบั ปฐมวยั4. ปฏิบัติกรรมร่วมกับ ผู้อื่นได้อย่างสนุกสนาน 21 เพลิดเพลนิ 5. ปฏบิ ตั ติ นตามกฎ กตกิ า กจิ กรรมที่ 5 กจิ กรรม 1. มีทักษะในการเล่นร่วม สิ่งตา่ ง ๆ รอบตวั เด็ก เสรี / เล่นตามมมุ กับผ้อู ่นื 2. มี ส ่ ว น ร ่ ว ม ใ น ก า ร ก�ำหนดขอ้ ตกลงในการเลน่ 3. มีความอดทน การแบ่ง ปัน และรจู้ กั การรอคอย 4. รู ้ จั ก ก า ร ใ ช ้ สื่ อ แ ล ะ เ ท ค โ น โ ล ยี ใ น ชี วิ ต ประจ�ำวันผ่านการเล่น ตามมุมประสบการณ์ที่มี ความหมาย

ท ่ี ชอื่ หน่วย กิจกรรม/ชอื่ คมู่ อื การจดั การเรียนรูส้ ิทธมิ นษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยัมาตรฐาน จุดประสงค์ เนอ้ื หาสาระ/ประเด็น จ�ำ นวนชั่วโมง การเรยี นรู้/ตัวช้ีวดั 22 2 เด็กดีช่วยคิดช่วย กจิ กรรมที่ 6 กจิ กรรม มาตรฐานที่ 8 : 1. มีทักษะทางสังคมใน สิ่งต่าง ๆ รอบตวั เดก็ 30 นาที ทำ� เกมการศึกษา : เกม อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมี การเล่นรว่ มกบั ผู้อืน่ 45 นาที ภาพตัดต่อ หนูเลือก ความสุขและปฏิบัติตนเป็น 2. มสี ว่ นรว่ มในการก�ำหนด หวั หนา้ ห้อง สมาชิกที่ดีของสังคมใน ขอ้ ตกลงในการเล่น ระบอบประชาธิปไตย อันมี 3. มีความอดทน แบ่งปัน พระมหากษัตริย์ทรงเป็น และรูจ้ กั การรอคอย ประมขุ 4. รู้วิธีการเลือกหัวหน้า ตวั บ่งชีท้ ี่ 8.1 : ยอมรบั ความ ห้องผา่ นการสงั เกตภาพ เหมือนและความแตกต่าง ระหวา่ งบุคคล 3 ชมุ ชนน่ารู้ กจิ กรรมท่ี 1 กิจกรรม มาตรฐานที่ 8 : 1. ฟังเพลงจังหวะช้า บุคคลและสถานที่รอบ เคลอื่ นไหวและจงั หวะ อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมี ถา่ ยทอดผา่ นการเคลอื่ นไหว ตัว เดก็ : พาไปใหถ้ ูกท่ี ความสุขและปฏิบัติตนเป็น รา่ งกายอยา่ งสรา้ งสรรค์ สมาชิกท่ีดีของสังคมใน 2. เคลื่อนไหวร่างกาย ระบอบประชาธิปไตย อัน และใช้อวัยวะต่างๆ ได้ มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น ประสานสัมพันธ์ รวมถึง ประมขุ การควบคุมการทรงตัว ตัวบ่งชี้ท่ี 8.3 : ปฏิบัติตน ขณะปฏบิ ัตกิ ิจกรรม เบ้ืองต้นในการเป็นสมาชิก 3. ปฏิบัติตนได้ตามกฎ ทด่ี ขี องสังคม กติกาและข้อตกลง 4. มสี ว่ นรว่ มในการปฏบิ ตั ิ กิ จ ก ร ร ม ร ่ ว ม กั บ เ พ่ื อ น ใ น ช้ั น เ รี ย น ด ้ ว ย ค ว า ม เพลิดเพลนิ สนุกสนาน 5. รู้จักสิทธิของตนในการ เข้ารบั บรกิ ารสาธารณะ

ท ี่ ชือ่ หนว่ ย กิจกรรม/ชอื่ มาตรฐาน จดุ ประสงค์ เน้ือหาสาระ/ประเด็น จำ�นวนชัว่ โมง การเรียนรู้/ตัวช้วี ดั 3 ชมุ ชนน่ารู้ กจิ กรรมท่ี 2 กจิ กรรม มาตรฐานท่ี 8 : 1. รู้จักสถานท่ีในชุมชน บุคคลและสถานท่ีรอบ 45 นาที เสริมประสบการณ์ : อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมี ท่ีอยู่ใกล้เคียงบริเวณ ตวั เด็ก 50 นาที สถานทแี่ ละสทิ ธหิ นา้ ที่ ความสุขและปฏิบัติตนเป็น โรงเรยี น ในชมุ ชน สมาชิกท่ีดีของสังคมใน 2. กลา้ คิด กลา้ แสดงออก ระบอบประชาธิปไตย อัน และปฏิบัติตนในการอยู่ มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น ร่วมกันกับผู้อ่ืนได้อย่าง ประมขุ ถูกต้อง ตัวบ่งชี้ที่ 8.3 :ปฏิบัติตน 3. มีทัศนคติที่ดีในการ เบื้องต้นในการเป็นสมาชิก อยรู่ ว่ มกนั กบั ผอู้ นื่ และเหน็ ท่ดี ีของสังคม ถงึ ความส�ำคญั ของชมุ ชนที่ ค่มู อื การจดั การเรยี นร้สู ทิ ธิมนษุ ยชนศกึ ษา • ระดบั ปฐมวยัอยู่อาศัย 23 กจิ กรรมที่ 3 กจิ กรรม 1. พัฒนาทักษะกระบวน บุคคลและสถานที่รอบ สร้างสรรค์ : ชุมชน การคิดสร้างสรรค์ และ ตวั เด็ก นา่ อยู่ จนิ ตนาการ 3.1 การสร้างชุมชน 2. พัฒนาทักษะการกล้า จากการปัน้ ดินน�้ำมนั แสดงออกการถ่ายทอด 3.2 การสร้างชุมชน ผลงานตามความคิดของ จากการพับกระดาษ ตนเอง 3.3 การสร้างชุมชน 3. พัฒนากล้ามเน้ือเล็ก จากการจุดสีน�้ำด้วย และฝึกการประสาน ส�ำลกี า้ น สัมพนั ธร์ ะหว่างมือกบั ตา 3.4 การสร้างชุมชน 4. เช่ือมโยงความสัมพันธ์ ด้วยวิธีการวาดภาพ ระหว่างงานศิลปะกับการ ตอ่ เติมสถานท่ี เรียนรู้สถานท่ีและสิทธิ 3.5 การสร้างชุมชน หน้าที่ในชมุ ชน วาดภาพสีโปสเตอร์ ด้วยพู่กัน

ท ่ี ช่ือหนว่ ย กิจกรรม/ชื่อ คมู่ อื การจดั การเรียนรูส้ ิทธมิ นษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยัมาตรฐาน จุดประสงค์ เน้อื หาสาระ/ประเด็น จำ�นวนช่วั โมง การเรียนร/ู้ ตวั ช้วี ดั 24 3 ชมุ ชนน่ารู้ กิจกรรมท่ี 4 กจิ กรรม มาตรฐานที่ 8 : 1. ใช้กล้ามเนื้อใหญ่ได้ บคุ คลและสถานที่ 45 นาที กลางแจ้ง : ว่ิงไล่จับ อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมี อยา่ งคล่องแคลว่ และการ รอบตัวเด็ก 45 นาที ไม้หนีบ ความสุขและปฏิบัติตนเป็น ประสานสัมพันธ์อวัยวะ สมาชิกที่ดีของสังคมใน ส่วนต่างๆ รวมถึงการ ระบอบประชาธิปไตย อันมี ควบคุมการทรงตัวขณะ พระมหากษัตริย์ทรงเป็น ปฏิบตั กิ ิจกรรม ประมุข 2. ปฏิบัติตนได้ตามกฎ ตัวบ่งชี้ท่ี 8.3 :ปฏิบัติตน กติกาและขอ้ ตกลง เบ้ืองต้นในการเป็นสมาชิกท่ี 3. มสี ว่ นรว่ มในการปฏบิ ตั ิ ดีของสังคม กิ จ ก ร ร ม ร ่ ว ม กั บ เ พ่ื อ น ใ น ชั้ น เ รี ย น ด ้ ว ย ค ว า ม เพลดิ เพลนิ สนกุ สนาน 4. รู้จักบทบาทหน้าที่ของ ตนต่อการท�ำกิจกรรมร่วม กับผู้อื่น กิจกรรมที่ 5 กิจกรรม มาตรฐานที่ 8 : 1. มีทักษะทางสังคมใน บุคคลและสถานที่ เสรี / เล่นตามมมุ อยู่ร่วมกับผู้อ่ืนได้อย่างมี การเล่นร่วมกบั ผอู้ น่ื รอบตัวเด็ก ความสุขและปฏิบัติตนเป็น 2. มี ส ่ ว น ร ่ ว ม ใ น ก า ร สมาชิกที่ดีของสังคมใน ก�ำหนดขอ้ ตกลงในการเลน่ ระบอบประชาธิปไตย อันมี 3. มีความอดทน ร้จู กั แบง่ พระมหากษัตริย์ทรงเป็น ปัน และการรอคอย ประมขุ 4. เรียนรู้สิทธิและหน้าที่ ตัวบ่งช้ีที่ 8.3 : ปฏิบัติตน ของตนเองต่อส่วนรวม เบอื้ งตน้ ในการเปน็ สมาชกิ ทด่ี ี ผ ่ า น ก า ร เ ล ่ น ต า ม มุ ม ของสังคม ประสบการณ์ท่ีมีความ หมาย

ท่ ี ชื่อหน่วย กิจกรรม/ชื่อ มาตรฐาน จดุ ประสงค์ เนอ้ื หาสาระ/ประเดน็ จ�ำ นวนชว่ั โมง การเรียนร้/ู ตัวช้วี ดั 3 ชุมชนน่ารู้ กจิ กรรมท่ี 6 กจิ กรรม 1. มีทักษะในการเล่นร่วม บุคคลและสถานท่ีรอบ 45 นาที 4 ชุมชนน่าอยู่ เกมการศึกษา : กับผอู้ น่ื ตัวเดก็ 45 นาที เกมจับคู่สถานท่ี กับ 2. มี ส ่ ว น ร ่ ว ม ใ น ก า ร กิจกรรมในชุมชน ก�ำหนดขอ้ ตกลงในการเลน่ 3. มีคุณธรรม จริยธรรม ด้านความมนี ้ำ� ใจ การช่วย เหลือผอู้ น่ื 4. เรยี นรหู้ นา้ ทขี่ องตนเอง ในการร่วมท�ำกิจกรรมท่ีมี ในชุมชนของตนเอง ค่มู อื การจดั การเรยี นร้สู ทิ ธิมนษุ ยชนศกึ ษา • ระดบั ปฐมวยั5. รู้จักรับฟังความคิดเห็น ของผ้อู นื่ อย่างมเี หตุผล 25 กจิ กรรมที่ 1 กจิ กรรม มาตรฐานท่ี 8 : 1. ควบคุมและประเมิน บุคคลและสถานท่ีรอบ เคลอื่ นไหวและจงั หวะ อยู่ร่วมกับผู้อ่ืนได้อย่างมี เกี่ยวกับระยะ น้�ำหนัก ตัวเด็ก : ลกู โป่งสามัคคี ความสุขและปฏิบัติตนเป็น แรง ความเร็ว ความเร่ง สมาชิกที่ดีของสังคมใน ให้สอดคล้องกับการ ระบอบประชาธิปไตย อัน เคลื่อนไหว มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น 2. เคลอ่ื นไหวรา่ งกายและ ประมขุ ใช้อวัยวะต่างๆ ประสาน ตัวบ่งชี้ที่ 8.3 : ปฏิบัติตน สมั พนั ธ์ รวมถงึ การควบคมุ เบื้องต้นในการเป็นสมาชิก การทรงตัวขณะปฏิบัติ ท่ีดีของสงั คม กจิ กรรม 3. ปฏิบัติตนได้ตามกฎ กตกิ าและข้อตกลง

ท ี่ ชือ่ หน่วย กจิ กรรม/ชอื่ คมู่ อื การจดั การเรียนรูส้ ิทธมิ นษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยัมาตรฐาน จดุ ประสงค์ เนอ้ื หาสาระ/ประเดน็ จ�ำ นวนชั่วโมง การเรยี นร/ู้ ตัวชี้วัด 26 4 ชมุ ชนน่าอยู่ 4. มสี ว่ นรว่ มในการปฏบิ ตั ิ บุคคลและสถานที่รอบ 45 นาที กิจกรรมร่วมกับเพื่อน ตวั เดก็ ใ น ชั้ น เ รี ย น ด ้ ว ย ค ว า ม 45 นาที เพลดิ เพลิน สนุกสนาน 50 นาที 5. รู้จักบทบาทหน้าที่ของ ตนต่อการท�ำกิจกรรมร่วม กบั ผอู้ ่ืน กจิ กรรมที่ 2 กจิ กรรม 1. รู้หน้าท่ีของตนเองและผู้ บุคคลและสถานท่ีรอบ เสริมประสบการณ์ : อน่ื ในการปฏบิ ตั ติ นในชมุ ชน ตัวเด็ก หนนู อ้ ยนกั อาสา 2. มีจิตสาธารณะและการ อย่รู ่วมกับผู้อนื่ กจิ กรรมที่ 3 กจิ กรรม มาตรฐานท่ี 8 : 1. พัฒนาทักษะกระบวน สรา้ งสรรค์ : หนูน้อย อยู่ร่วมกับผู้อ่ืนได้อย่างมี การคิดสร้างสรรค์ และ นกั พัฒนาชุมชน ความสุขและปฏิบัติตนเป็น จินตนาการ 3.1 ฉีก ปะ ติด ภาพ สมาชิกท่ีดีของสังคมใน 2. พัฒนาทักษะการกล้า ถังขยะตาวเิ ศษ ระบอบประชาธิปไตย อัน แสดงออกการถ่ายทอด 3.2 การประดิษฐ์รถ มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น ผลงานตามความคิดของ ข อ ง เ ล ่ น จ า ก วั ส ดุ ประมุข ตนเอง เหลือใช้ ตัวบ่งชี้ท่ี 8.3 : ปฏิบัติตน 3. พัฒนากล้ามเนื้อเล็ก 3.3 การประดษิ ฐโ์ มบาย เบ้ืองต้นในการเป็นสมาชิก แ ล ะ ฝ ึ ก ก า ร ป ร ะ ส า น จากวัสดเุ หลอื ใช้ ทด่ี ขี องสังคม สมั พันธร์ ะหวา่ งมือกับตา 3.4 การวาดภาพอสิ ระ 4. เชื่อมโยงความสัมพันธ์ หนูน้อยจิตอาสา ระหว่างงานศิลปะกับการ 3.5 การปั้นดินน�้ำมัน เรียนรู้หน้าท่ีของตนเอง หนนู อ้ ยนักพฒั นา และผอู้ ื่นในการปฏิบัตติ น เปน็ สมาชิกที่ดขี องชุมชน

ที่ ช่ือหนว่ ย กจิ กรรม/ช่อื มาตรฐาน จดุ ประสงค์ เนอ้ื หาสาระ/ประเดน็ จำ�นวนชั่วโมง การเรยี นร/ู้ ตวั ชีว้ ัด 4 ชุมชนนา่ อยู่ กจิ กรรมที่ 4 กจิ กรรม มาตรฐานท่ี 8 : 1. เคลอ่ื นไหวรา่ งกายแบบ บุคคลและสถานท่ีรอบ 45 นาที กลางแจง้ : แยกแยะ อยู่ร่วมกับผู้อ่ืนได้อย่างมี มีระดบั สงู -ต�ำ่ ได้ ตัวเด็ก 45 นาที กนั เถอะ ความสุขและปฏิบัติตนเป็น 2. รจู้ กั การกะระยะ การใช้ สมาชิกท่ีดีของสังคมใน พน้ื ที่ในการเคลอื่ นไหว ระบอบประชาธิปไตย อัน 3. แ ย ก แ ล ะ จั ด ก ลุ ่ ม มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น ประเภทของขยะไดถ้ กู ตอ้ ง ประมขุ 4. ปฏิบัติตนได้ตามกฎ ตัวบ่งชี้ท่ี 8.3 : ปฏิบัติตน กติกา และขอ้ ตกลงได้ เบ้ืองต้นในการเป็นสมาชิก 5. รจู้ กั การรอคอยในขณะ ที่ดขี องสงั คม ปฏบิ ตั กิ ิจกรรม ค่มู อื การจดั การเรยี นร้สู ทิ ธิมนษุ ยชนศกึ ษา • ระดบั ปฐมวยั6. ปฏิบัติตนตามบทบาท หนา้ ทต่ี อ่ สว่ นรวมเกย่ี วกบั 27 การแยกขยะ กจิ กรรมท่ี 5 กจิ กรรม 1. มีทักษะทางสังคมใน บุคคลและสถานท่ีรอบ เสรี / เล่นตามมุม การเลน่ ร่วมกบั ผู้อ่ืน ตวั เด็ก 2. มี ส ่ ว น ร ่ ว ม ใ น ก า ร ก�ำหนดขอ้ ตกลงในการเลน่ 3. มีความอดทน รู้จัก แบ่งปนั และการรอคอย 4. รู้สิทธิและหน้าที่ของ ตนเองต่อการดูแลรักษา ชมุ ชนทอี่ ยรู่ ว่ มกนั

ท ่ี ช่อื หนว่ ย กจิ กรรม/ชอื่ คมู่ อื การจดั การเรียนรูส้ ิทธมิ นษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยัมาตรฐาน จุดประสงค ์ เนื้อหาสาระ/ประเดน็ จำ�นวนช่วั โมง การเรียนร/ู้ ตวั ชีว้ ดั 28 4 ชุมชนนา่ อยู่ กจิ กรรมท่ี 6 กจิ กรรม มาตรฐานท่ี 8 : 1. มีทักษะทางสังคมใน บุคคลและสถานที่รอบ 30 นาที เกมการศึกษา : เกม อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมี การเล่นรว่ มกบั ผู้อ่นื ตัวเดก็ ภาพตัดต่อ “ช่วยกัน ความสุขและปฏิบัติตนเป็น 2. มี ส ่ ว น ร ่ ว ม ใ น ก า ร เก็บขยะ” สมาชิกท่ีดีของสังคมใน ก�ำหนดขอ้ ตกลงในการเลน่ ระบอบประชาธิปไตย อันมี 3. มีความอดทน รู้จัก พระมหากษัตริย์ทรงเป็น แบ่งปนั และการรอคอย ประมขุ 4. รู้และมีส่วนร่วมในการ ตัวบ่งช้ีท่ี 8.3 :ปฏิบัติตน ดแู ลรักษาชุมชนใหน้ ่าอยู่ เบื้องต้นในการเป็นสมาชิก ทด่ี ขี องสงั คม

คู่มือการจดั การเรยี นรู้สทิ ธมิ นุษยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวัย หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 1 ผูพ้ ทิ ักษ์เดก็ สาระทคี่ วรเรียนรู้ : เร่ืองราวเกย่ี วกับบุคคลและสถานท่แี วดล้อมเดก็ กิจกรรมเคล่อื นไหวและจังหวะ : เธอคอื ใคร เวลา 45 นาที กิจกรรมที่ 1 เธอคอื ใคร จุดประสงค์ เพ่ือให้นกั เรียน 1. คิดเลียนแบบเสียงและท่าทางการเคลอ่ื นไหวของคน สตั ว์ สง่ิ ของ 2. แสดงออกถงึ การยอมรับความคดิ เหน็ ท่ีแตกตา่ งกันของผอู้ ื่น ขัน้ ตอนการด�ำเนนิ กจิ กรรม 1. ครใู หน้ กั เรยี นฟงั เพลง “เธอคอื ใคร” ขบั รอ้ งตามทลี ะประโยคจนคลอ่ งแคลว่ และรอ้ งพรอ้ มกนั ท้ังหอ้ งเพอื่ สร้างความม่นั ใจ 2. ครูขออาสาสมัครนักเรียน (รายบุคคล) เป็นผู้ก�ำหนดช่ือ เสียง และบุคลิกท่าทางของบุคคล ในครอบครวั ทต่ี นจะเลียนแบบ พรอ้ มใหเ้ พ่ือนรอ้ งและท�ำท่าตาม 3. ครแู บง่ กลมุ่ นกั เรยี นเปน็ 4 กลมุ่ จากนนั้ ใหน้ กั เรยี นรว่ มกนั คดิ เลยี นเสยี ง ทา่ ทางของสงิ่ ทต่ี อ้ งการ โดยครเู ปลีย่ นหัวขอ้ จากบคุ คลในครอบครัว เป็นสิ่งตา่ ง ๆ รอบตวั เชน่ ยานพาหนะ เคร่อื งดนตรี และส่งิ ของ รอบตวั และฝึกซอ้ ม 2 – 3 รอบ 4. สมาชกิ แต่ละกล่มุ ผลัดกนั น�ำเสนอการแสดงจนครบทกุ กลุ่ม 5. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นเก่ียวกับการแสดงของตนเองและของเพื่อนในประเด็น ตอ่ ไปน้ี 5.1 นักเรยี นชอบการแสดงของกลมุ่ ใด บอกเหตุผล 5.2 นกั เรยี นกล่าวค�ำชน่ื ชมกลมุ่ ทน่ี กั เรยี นชอบ 6. ครูส�ำรวจความพึงพอใจของนักเรียนที่ชอบการแสดงของกลุ่ม ซ่ึงนักเรียนแต่ละกลุ่มจะชอบ ไม่เหมือนกัน ต่างคนต่างมีเหตุผล ครูช้ีแจงให้นักเรียนเข้าใจว่าบุคคลย่อมมีความคิดเห็นท่ีแตกต่างกัน เราต้องรบั ฟงั ความคดิ เหน็ ของผอู้ ่ืนทีม่ ีเหตผุ ล 29

คู่มือการจัดการเรยี นรูส้ ทิ ธมิ นษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยั 7. ครูให้ตัวแทนกล่มุ ท่ไี ด้รับการชน่ื ชมมากทส่ี ดุ ออกมาน�ำเสนอวธิ ีการด�ำเนนิ งานของกล่มุ ท่ที �ำให้ ผลงานออกมามคี ณุ ภาพ เชน่ 7.1 การเลอื กตวั นกั แสดง 7.2 การแบ่งหน้าที่ 7.3 การซกั ซ้อม 7.4 ความสามารถของผ้แู สดง 7.5 ความสามคั คี 8. ครูช่วยสรุปให้นักเรียนเห็นความส�ำคัญของการรู้จักคิดริเริ่ม การท�ำตามกติกา ความสามัคคี การท�ำตามบทบาทหนา้ ที่ การยอมรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่นอยา่ งมเี หตุผล จะชว่ ยให้สามารถอยู่ร่วมกัน กับผู้อน่ื ได้อย่างมีความสุข สอื่ /แหล่งการเรยี นรู้ 1. เพลงเธอคอื ใคร ค�ำร้อง-ท�ำนอง ปญั ญา ประดิษฐธ์ รรม 2. เครื่องเคาะจังหวะ เชน่ กลอง แทมบูรีน การวัดและประเมนิ ผล 1. การสนทนา การแสดงความคิดเห็น 2. การสงั เกตพฤตกิ รรมและจดบันทกึ ขอ้ เสนอแนะ - สื่อการเรียนรู้ เพลงเธอคอื ใคร ค�ำรอ้ ง-ท�ำนอง ปัญญา ประดษิ ฐธ์ รรม เธอคอื ใคร เธอคอื ใคร ไหน ชว่ ยลองบอกมา (ซ้ำ� อกี รอบ) ฉนั คือ..........ฉันคอื ........... 30

คูม่ อื การจัดการเรยี นร้สู ิทธิมนษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยั หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 1 : ผ้พู ิทกั ษเ์ ด็ก สาระที่ควรเรยี นรู้ : กิจกรรมเสรมิ ประสบการณ์ : เร่ืองราวเกยี่ วกบั บุคคลและสถานทีแ่ วดลอ้ มเด็ก ครอบครวั สขุ สันต์ เวลา 45 นาที กจิ กรรมที่ 2.1 กจิ กรรมครอบครัวสขุ สนั ต์ จุดประสงค์ เพ่อื ให้นักเรียน 1. บอกหน้าทขี่ องตนเองและสมาชกิ ในครอบครวั ของตนเองได้ 2. เขา้ ใจและเห็นความส�ำคญั ของสทิ ธหิ น้าทขี่ องตนเองและผู้อนื่ ข้นั ตอนการด�ำเนินกจิ กรรม 1. ครแู บง่ นกั เรยี นเปน็ 2 กลมุ่ จากนนั้ ครนู �ำภาพปรศิ นา “ครอบครวั ” มาใหน้ กั เรยี นตอ่ ใหส้ มบรู ณ์ (ครหู าภาพครอบครัวท่ี 1 มีพ่อ แม่ ลูก และครอบครวั ท่ี 2 มพี ่อ แม่ ลกู ปู่ ยา่ ตา ยาย) มาจัดท�ำเปน็ ภาพ ปรศิ นา 2. นกั เรยี นรว่ มกันตอบค�ำถามจากภาพปริศนา เชน่ 2.1 สองภาพน้ีเป็นภาพอะไร เหมือนหรือแตกตา่ งกนั อยา่ งไร 2.2 สมาชิกแต่ละภาพมีใครบ้าง แต่ละคนมีหนา้ ทอี่ ะไร 3. ครูให้อาสาสมัคร 4- 5 คนออกมาเล่าเกี่ยวกับหน้าที่ของสมาชิกในครอบครัวของตนเอง ใหเ้ พอื่ นฟงั 4. ครเู ล่านทิ านเรื่อง น�้ำฝนเดก็ ดี ให้นกั เรยี นฟัง 5. นกั เรยี นรว่ มกนั ตอบค�ำถามดงั นี้ 5.1 สมาชกิ ในครอบครัวของน�้ำฝนแตล่ ะคนมหี นา้ ทอ่ี ะไร 5.2 นักเรยี นคดิ ว่าน้ำ� ฝนปฏบิ ัตหิ น้าท่ีของตนเองเหมาะสมหรอื ไม่ อยา่ งไร 5.3 นักเรียนคิดวา่ นำ้� ฝนไดร้ บั สทิ ธิอย่างไรบา้ ง ยกตัวอย่าง 5.4 นกั เรยี นคิดวา่ นำ้� ฝนควรปรบั ปรงุ ตวั อย่างไรบา้ ง อธิบายเหตผุ ล 31

คู่มอื การจัดการเรยี นรสู้ ิทธมิ นุษยชนศกึ ษา • ระดับปฐมวยั 6. นักเรยี นรว่ มกันสรุปหน้าทีข่ องตนเองตอ่ ครอบครวั โดยมีครชู ่วยเสนอแนะเพ่มิ เติม 7. ครูอธิบายเพ่ิมเติมเกี่ยวกับสิทธิหน้าท่ี ความรับผิดชอบของแต่ละบุคคลในครอบครัวรวมถึง สะท้อนให้นักเรียนเห็นว่าแม้สภาพครอบครัวแต่ละครอบครัวจะมีความแตกต่างกัน แต่ทุกคนต่างก็ต้อง เคารพสิทธขิ องกนั และกัน มีความรับผดิ ชอบตอ่ หน้าท่ขี องตนเอง เช่น พอ่ แมม่ หี นา้ ทีท่ �ำงานหาเงนิ มาเลยี้ ง และดูแลลูก ลูกมีหนา้ ทต่ี ้งั ใจเรยี น คอยช่วยเหลอื งานบา้ น เป็นตน้ สื่อ/แหลง่ การเรยี นรู้ 1. ภาพครอบครวั 2. นทิ านเรอ่ื ง นำ�้ ฝนเดก็ ดี การวัดและประเมินผล 1. สังเกตการสนทนาและการตอบค�ำถาม 2. สงั เกตพฤตกิ รรมในการท�ำกจิ กรรม ข้อเสนอแนะ สังคมในปัจจุบันเปลี่ยนแปลงไปมาก ส่งผลให้ครอบครัวน้ันมีความหลากหลาย ไม่ใช่พ่อแม่ลูก แบบเดิม ๆ ดังนนั้ นกั เรียนควรรบั ร้วู า่ 1. บางบา้ นมีพอ่ หรอื แมค่ นเดียวเลีย้ งลูกเพราะพ่อหรือแม่เสียชีวิตไปแล้ว หรือพ่อกบั แม่หยา่ กนั 2. บางบ้านมพี อ่ แมบ่ ญุ ธรรมกับลกู บญุ ธรรม ซ่ึงไม่ใชส่ ายเลือดเดยี วกนั 3. บางบ้านเป็นสถานสงเคราะห์ มี นักบวชในศาสนาต่างๆ หรือครูพ่ีเล้ียงท�ำหน้าท่ีแทนพ่อแม่ ของนักเรียน 4. บางบ้านมคี ณุ ตา คุณยายอย่กู บั หลาน พ่อแม่ไมอ่ ยู่เพราะไปท�ำงานทีอ่ ่นื 5. บางบ้านมยี ่า อา และหลาน คอยดูแล 32

ค่มู อื การจัดการเรยี นรสู้ ทิ ธิมนษุ ยชนศึกษา • ระดับปฐมวัย ครูอาจน�ำข้อมูลเหล่านี้มาระดมความคิดและท�ำเป็นแผนภาพ โดยครูอาจวาดเป็นการ์ตูนง่ายๆ และเขียน ข้อความสนั้ ๆ เพ่ือให้นกั เรียนนน้ั เหน็ ภาพชดั เจนมากขึ้น นักเรียนควรได้เรียนรู้ว่าไม่ว่าครอบครัวของตนเองหรือครอบครัวของเพ่ือน ๆ จะเป็นอย่างไร ก็ตาม ส่ิงส�ำคัญที่สุดของครอบครัว คือ ความรกั ความผกู พันทมี่ ตี อ่ กนั ทุกคนต่างก็ต้องมหี น้าทท่ี ต่ี นเองต้อง รับผดิ ชอบ เคารพซึง่ กนั และกันเปน็ พื้นฐานในการด�ำเนนิ ชีวติ 33

คมู่ ือการจัดการเรยี นรูส้ ิทธมิ นุษยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยั สือ่ การเรยี นรู้ 5 เสยี งไก่ทพ่ี อ่ เลย้ี งเอำไว้ สง่ เสยี งขนั ปนลิทูกาในหเรน้ ่ือ้ำงฝนนต�ำ้ น่ื ฝนนอเดน็กแดตี ่เชำ้ ทกุ วนั ขณะท่นี ้ำฝน เรียบเรยี งโดย สุคนธ์ สินธพานนท์ จดั เกบ็ ทน่ี อนใหเ้ ป็นระเบยี บเรยี บรอ้ ยกฮ็ มั เพลงไปพลำง เสยี งไกท่ พี่ อ่ เลย้ี งเอาไว้ สง่ เสยี งขนั ปลกู ใหน้ �้ำฝนตนื่ นอนแตเ่ ชา้ ทกุ วนั ขณะทน่ี �้ำฝนจดั เกบ็ ทน่ี อนให้ เป็นระเบยี บเรียบร้อยก็ฮมั เพลงไปพลาง หนเู ลก็ เดก็ ทั้งหลาย อยา่ นอนตืน่ สาย เปน็ เดก็ เกยี จครา้ น ตื่นเชา้ จะได้เบิกบาน หนูเลก็ เดก็ ทงั้ หลำยสรบีดเชรนื่่งเสร�็วำรพาลญันสแมตอง่ งตผัว่อทงันอใสใยด ำ่ นอนต่นื สรอำับายบปนระ้ำ� ทลา้างนหอนาา้หสาีฟรเันรว็ ไว เป็นเดก็ เกยี จครำ้ น เสรจ็ แลว้ จะได้รบี ไปโรงตเร่นืียเนชำ้ จะไดเ้ บกิ บำน สดช่นื สนำ้ำ� รฝำนญทส�ำมทอุกองผยา่อ่ งงตใาสมที่รอ้ งเพลงเปน็ การเตือนตอัวำเบอนง้ำแลลำ้ว้ งเดหินนไ้ำปสทฟี ่หี นั้องครัว รบี เรง่ เ“รแว็ มพจ่ ลา๋ นั หแอตม่งไขตเ่วัจทยี นวั คใด่ะ” รบั ประทำนอำหำรเรว็ ไว พอ่ เ สเขราจ็ ไแปลถ“ว้อคจน่ะะเผชไกั ้าดบนร้ งุ้้ีแบี มมไาไ่ปสกโดข่ รอๆงงเเรเลรยี ยานอลอะกแไปขล่ 4งผฟกั อทงห่ี แนมกู ่กบั เ็ ลพยอ่ ทช�ว่ ำไยขก่เจนั ียดวแู หลมกูส�ำับลงัแขลน้ึ ว้ งกาผ็ มัดอผกีกั หบนุ้งทอ่ ่ีหยถนา้ชู ปอลบาอทยเ่ี า่รงาไเรลลย้ี ะง ไวใ้ นสระโตขน้ึ เรากจ็ ะมีเนอ้ื ปลาเปน็ อาหาร ไมต่ อ้ งไปซ้ือของเขา” “นย้ำอฝดนเทย่ยีำมทคกุ ่ะอยแำ่ถงมตยำังมทนี มร่ี อ้สงดเกพบั ลผงลเไปม็น้อกี ำดร้วเยต”อื น้�ำตฝวั นเอขงอบแคลุณว้ เพดอ่ นิ กไบั ปแทมห่ี ม่ อ้ากงคๆรวัคะ่ 34““แคม่ะเจ่ ช๋ำำ้ หนอ้แี มมไ่ไขกเ่ ข่จยอี งวเคระ่ำ”ออกไข่ 4 ฟอง แมก่ เ็ ลยทำไขเ่ จยี วหมสู บั แลว้ กผ็ ดั ผกั บงุ้ ทห่ี นูชอบ อย่ำงไรละ พ่อเขำไปถอนผกั บุ้งมำสด ๆ เลยละ แปลงผกั ทห่ี นูกบั พ่อช่วยกนั ดูแลกำลงั ขน้ึ งำม

อย่ำงไรละ พ่อเขำไปถอนผกั บุ้งมำสด ๆ เลยละ แปลงผกั ทห่ี นูกบั พ่อช่วยกนั ดูแลกำลงั ข้นึ อกี หน่อย“ยถอำ้ ดปเลยำย่ี ทมเ่ี รคำ่ะเลแย้ี ถงมไยวงใ้ั นมสนี รมะสโดตกขคบน้ัึูม่ อื ผเกราลรำจไกดั มกจ็ าอ้ระเกรีมียดนเี รนวู้้ส้ทิอืยธป”มิ นลนษุ ำย้ำชเฝนปศน็นึกษขอาอำ• รบหะดคำบั รุณปฐมไพวมยั อ่ ่ตกอ้ บั งแไมปม่ซำอ้ื กขอๆงเคขะ่ำ” นำ�้ ฝนกนิ อาหารเสรจ็ แลว้ กเ็ ดนิ ทางไปโรงเรยี นกบั พอ่ ทกุ วนั พอ่ จะขบั รถจกั รยานยนตพ์ านำ้� ฝนไปสง่ ทโ่ี รงเรยี นกอ่ นท�ำงาน สว่ นแมม่ อี าชพี อสิ ระ คอื เปน็ ชา่ งตดั เสอ้ื ฝมี อื ดี ราคาคา่ ตดั ไมแ่ พง ลกู คา้ ของแมม่ มี าก งานเขา้ มาไม่เคยขาด แม่ท�ำงานอย่ทู ่บี ้าน ไม่ตอ้ งเดินทาง ถึงเวลากจ็ ะมีผู้ทชี่ อบฝมี อื การตดั เย็บของแมน่ �ำผา้ มาสง่ ให้ แม่จงึ มเี วลาในการท�ำหนา้ ท่ีแม่บา้ น ดแู ลลกู เม่ือไปถึงโรงเรียนน�้ำฝนก็จะเลน่ และท�ำกจิ กรรมต่าง ๆ ในห้องเรียนกับเพ่ือน ๆ อยา่ งสนกุ สนาน ตอนเย็นกลบั ถงึ บา้ นน้ำ� ฝนกจ็ ะชว่ ยแมล่ ้างจานและไปชว่ ยพ่อรดน้ำ� ตน้ ไม้ทกุ วนั ถ้าผกั มมี ากพ่อจะ ตัดไปแจกเพือ่ นบ้าน เป็นการแบ่งปนั กนั อกี ดว้ ย เมอื่ ถงึ เวลาอาหารมอ้ื เยน็ นำ�้ ฝนจะกนิ อาหารพรอ้ มพอ่ และแม่ และจะน�ำเรอ่ื งราวตา่ ง ๆ ทห่ี อ้ งเรยี น มาเล่าให้พอ่ แมฟ่ งั อย่างมคี วามสุข 35

คูม่ ือการจัดการเรียนรู้สทิ ธมิ นุษยชนศกึ ษา • ระดบั ปฐมวัย “แม่จ๋า เพ่ือน ๆ ในห้องเขาคุยกันเก่ง ๆ ทั้งน้ันเลย น�้ำฝนชอบฟังเพ่ือน ๆ คุย เวลาเขาแสดง ควา“ดมคแี ดิลเว้ หล็นกู อะทไกุ รคนน�ำ้ ยฝ่อนมกม็ไมสี ่พทิ ูดธขทิ ดั จ่ี จะงั พหดูวะแหสรดืองขคดั วคำอมเคพดิ่ือเนหน็เพใด่อื นๆชอไบดนแ้ ้ำ�ตฝต่ นอ้ ทงกุ ไคมนเ่ ปเล็นยก”ำร“ตดเีแิ ตลยี้วนลูก ทกุ คน หรอื พยแดู ม่อจ่พมำมดู ทีสดำิทว้ ใยธหใิทผ้บี่จอู้หะ่นืนพเ้าูดขยแำม้ิ เสแสดยยี ง้มหควำายม”คแิดมเห่พ็นดู ใดดว้ ยๆใบไดห้แนต้ำ่ตย้อม้ิ งแไมย่เม้ ป็นการติเตียนหรือพูดจาท�ำให้ผู้อื่นเขาเสียหาย” “พ่อจ๋า กินข้าวเสร็จแล้ว น้�ำฝนขอไปดูโทรทัศน์รายการการ์ตูนที่น�้ำฝนชอบนะคะ หนูสัญญาว่า พอถึงเวลาสองทุ่ม หนูจะหยุดดโู ทรทัศน์ เพอื่ ใหพ้ ่อแมด่ รู ายการข่าวคะ่ ” หลังจากดูรายการการ์ตนู แล้วน้ำ� ฝนก็เขา้ นอนตามก�ำหนดเวลา 36

คู่มอื การจดั การเรียนรู้สิทธิมนษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยั กิจกรรมที่ 2.2 กจิ กรรมหนา้ ท่ขี องใคร เวลา 45 นาที จุดประสงค ์ เพื่อให้นักเรียน 1. เขา้ ใจความแตกต่างของบทบาทหน้าทขี่ องสมาชกิ ในครอบครวั 2. ปฏิบตั ิตนตามบทบาทหน้าท่ีของตนเองได้อย่างเหมาะสม ขนั้ ตอนการด�ำเนนิ กิจกรรม 1. ครใู หน้ กั เรยี นวาดภาพครอบครวั ของตนเอง จากนน้ั น�ำมาตดิ บอรด์ หนา้ ช้นั เรียน 2. ใหอ้ าสาสมัคร 4-5 คน ออกมาเลา่ เกี่ยวกบั บทบาทหนา้ ท่ขี องสมาชิกในครอบครัวของตนเอง 3. ครูแบง่ นักเรียนกลุม่ ละ 5 คน เพ่ือแสดงบทบาทสมมตเิ ป็นสมาชกิ ในครอบครวั ซ่ึงต้องปฏิบตั ิ ตนตามบทบาทหนา้ ทที่ ่ไี ด้รับ 4. ครูสร้างสถานการณ์จ�ำลองให้นักเรียนแต่ละกลุ่มแสดงบทบาทสมมติเก่ียวกับบทบาทหน้าที่ ของสมาชกิ ในครอบครัว 4.1 ลูกชว่ ยพอ่ แม่ท�ำงาน 4.2 ลกู เล่นของเล่นแล้วเก็บเข้าทอ่ี ยา่ งเป็นระเบยี บ 4.3 ลูกช่วยพอ่ รดนำ�้ ตน้ ไม้ ปลกู ผกั สวนครวั 4.4 ลกู ชว่ ยแมท่ �ำอาหาร 4.5 ลูกชว่ ยคุณตา คณุ ยายถอื ของไปท�ำบุญทว่ี ดั 5. สมาชกิ แตล่ ะกลมุ่ ซกั ซอ้ มการแสดงบทบาทสมมตติ ามทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย (กลมุ่ ละ 1 สถานการณ)์ โดยมคี รูคอยใหค้ �ำแนะน�ำและช่วยเหลอื ในกรณที ี่สมาชกิ แต่ละกลุ่มตอ้ งการค�ำปรกึ ษา 6. สมาชกิ แตล่ ะกลมุ่ น�ำเสนอการแสดงบทบาทสมมติ เมอ่ื จบการแสดงแลว้ ใหน้ กั เรยี นรว่ มกนั สรปุ ข้อคิดท่ไี ดจ้ ากการแสดงบทบาทสมมติ 7. นกั เรยี นและครรู ว่ มกนั สรปุ แนวทางการปฏบิ ตั ติ นตามบทบาทหนา้ ทข่ี องตนเองอยา่ งเหมาะสม ส่อื /แหลง่ เรยี นรู้ 1. กระดาษ 2. ดินสอสี 37

คมู่ อื การจดั การเรยี นร้สู ทิ ธมิ นษุ ยชนศึกษา • ระดับปฐมวัย การวัดและประเมนิ ผล 1. สงั เกตการสนทนาและการตอบค�ำถาม 2. สงั เกตพฤตกิ รรมในการท�ำกจิ กรรม ขอ้ เสนอแนะ ครูสามารถเพ่ิมสถานการณ์จ�ำลองตามบริบทนั้น ๆ เพิ่มเติมได้ เช่น การพาลูกไปเป็นจิตอาสา พัฒนาชมุ ชนร่วมกบั พอ่ แม่ การพาลูกไปท่ีท�ำงานเพ่ือใหล้ ูกเหน็ บทบาทหน้าท่กี ารท�ำงานของพ่อแม่ เปน็ ตน้ สิ่งส�ำคัญคือ ควรฝึกให้นักเรียนรู้จักรับผิดชอบตนเองอย่างง่าย ๆ ในบ้าน เช่น การแต่งตัวอาบน้�ำ รบั ประทานอาหารเอง ชว่ ยพอ่ แมเ่ กบ็ จาน รดน้�ำตน้ ไม้ กวาดบา้ น เปน็ ตนั เพอื่ สรา้ งวนิ ยั เชงิ บวกใหน้ กั เรยี นรจู้ กั รบั ผดิ ชอบตอ่ หนา้ ทข่ี องตนเอง โดยค�ำนงึ ถงึ พฒั นาการและการเรยี นรขู้ องนกั เรยี นเปน็ ส�ำคญั ใหน้ กั เรยี นเขา้ ใจ สทิ ธหิ นา้ ท่ี ความรับผิดชอบของตนเอง ขยายไปสู่ครอบครัว และสังคมตามล�ำดับ เพ่อื ใหท้ ุกคนอยู่ร่วมกัน อย่างมีความสขุ 38

คมู่ ือการจัดการเรียนรสู้ ิทธมิ นษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยั ความรู้สำ�หรับครู หน้าทข่ี องพอ่ แม่ พอ่ แม่ เป็นหวั หน้าครอบครวั ท่มี ีหน้าทต่ี อ้ งรับผิดชอบตอ่ ตนเองและต่อสมาชิกทกุ คนในครอบครวั เปน็ ผูม้ บี ทบาทส�ำคญั ย่งิ ในการด�ำรงชีวติ ของสมาชกิ ทุกคนในครอบครัว พอ่ แมท่ ด่ี คี วรปฏิบตั ิ ดงั น้ี • ประกอบอาชีพท่ีสุจริตด้วยความขยันหมั่นเพียร เพ่ือหาทรัพย์มาใช้จ่ายสร้างประโยชน์ และ ความสขุ ให้แก่สมาชกิ ในครอบครัว โดยไมก่ ่อหนี้สิน และใชจ้ า่ ยอยา่ งประมาณตน • รูจ้ ักวางแผนการใชท้ รพั ยากรต่าง ๆ ภายในครอบครวั เชน่ ร้จู ักเก็บออมไวใ้ ชจ้ า่ ยในยามจ�ำเป็น • เปน็ แบบอย่างทีด่ ใี นดา้ นความประพฤตแิ ละปฏิบัตติ นในทางท่เี หมาะสมและสมำ่� เสมอ • อบรมส่ังสอนลูกใหเ้ ปน็ คนดี มีคณุ ธรรม มีวินยั ในการด�ำรงชีวติ • อธบิ ายให้ลูกเชื่อมั่นในการท�ำความดี มีหลักยดึ เหนย่ี วจิตใจ • โน้มน้าวให้ลูกประพฤติดีงาม สุจริต รู้จักใช้ชีวิต และกิริยามารยาทในการเข้าสังคมทั้งในระดับ ครอบครัวและสงั คมทวั่ ไป • ปลกู ฝงั เจตคติที่ดีในการศกึ ษาหาความรู้ เพอ่ื ปรบั ปรุงชีวิตใหม้ ีหลกั ฐานม่นั คง • อบรมสั่งสอนลูกให้มีความเอ้ือเฟื้อเผ่ือแผ่ โอบอ้อมอารี สร้างประโยชน์ให้กับตนเองและสังคม ในโอกาสต่าง ๆ ตามความเหมาะสม • ดูแลทุกข์สุขและให้ความอบอุ่นแก่ลูก เป็นท่ีพึ่งลูก รวมทั้งมอบทรัพย์สมบัติให้เมื่อถึงโอกาส อันควร • รับผิดชอบในการศึกษาของลูกโดยสนับสนุนให้มีการศึกษาเล่าเรียนตามก�ำลังและสติปัญญา ของลูกอย่างเต็มความสามารถ เพ่ือจะใหล้ กู มวี ิชาความรู้น�ำไปประกอบอาชีพเลี้ยงตนเองได้ หนา้ ที่ของลูก • ใหค้ วามเคารพ เช่อื ฟงั และปฏบิ ัติตามค�ำส่งั สอนดว้ ยความจริงใจ • เม่ืออยู่ในวัยเรียนก็ตั้งใจศึกษาเล่าเรียน หาความรู้อย่างเต็มความสามารถ เพื่อจะได้น�ำความรู้ ท่ไี ด้รบั มาปรบั ปรงุ พัฒนาการด�ำรงชวี ติ และประกอบอาชพี เลีย้ งชวี ิตในอนาคต • ชว่ ยเหลอื งานด้วยความเตม็ ใจ โดยไมห่ ลบเลี่ยงเกย่ี งงอนใหผ้ ูอ้ ่นื ท�ำ 39

คมู่ ือการจัดการเรียนรสู้ ิทธิมนษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวัย • ปฏบิ ัตติ นเป็นคนมีระเบียบวินยั มกี ริ ิยามารยาทงดงาม ช่วยรักษาเกยี รติยศของวงศ์ตระกูล • ดแู ลพอ่ แมแ่ ละผู้มีพระคุณ เม่อื ถงึ ยามทา่ นแก่ชราหรอื เม่ือเวลาอันสมควร ซ่ึงสอดคล้องกับหลักของพระพทุ ธศาสนาตามหลักของทศิ 6 ดังน้ี หนา้ ทขี่ องพอ่ แม่ทมี่ ตี อ่ ลกู (อาจหมายความรวมถงึ ปยู่ า่ ตายายหรอื บคุ คลอื่นผทู้ คี่ อยเลี้ยงดสู ง่ เสยี เราให้ เติบใหญ่ เลี้ยงดใู หเ้ ติบใหญ)่ 1. อบรมสัง่ สอนไมใ่ ห้ประพฤตชิ ่วั 2. อบรมสั่งสอนใหก้ ระท�ำแต่ความดี 3. อบรมให้ความรู้ ให้ปัญญา 4. อุปการะทรพั ย์สนิ เงนิ ทอง 5. ส่งเสียให้ส�ำเร็จการศึกษา 6. หาคคู่ รองอนั เหมาะสมให้ (ขอ้ นป้ี จั จบุ นั มบี ทบาทนอ้ ยมาก เพราะสว่ นมากเปน็ การตดั สนิ ใจของ คู่สามีภรรยากันเอง) หน้าท่ีของลกู ทีม่ ตี อ่ พอ่ แม่ ผูม้ พี ระคุณ 1. พงึ อุปการะเล้ยี งดูท่านเมอื่ ยามแกเ่ ฒา่ 2. ด�ำเนนิ ในกศุ ลธรรม และอุทศิ สว่ นบญุ ให้แกท่ า่ นเมือ่ ล่วงลบั ไปแล้ว 3. ชว่ ยกจิ การงานของทา่ นอยา่ งม่ันเพยี ร 4. ประพฤติตน และด�ำรงอยใู่ นศีลธรรมอนั งาม รกั ษาชอื่ เสียงวงศต์ ระกลู อยเู่ ปน็ นจิ 5. ใช้ทรพั ย์ทีท่ ่านมอบให้อย่างร้เู ห็นคณุ คา่ ชอ่ื ผ้แู ต่ง แม่ฮนั น่าห์ January 7, 2019 ช่ือเรอื่ ง ทิศทั้ง 6 มีอะไรบ้าง และมแี นวทางทล่ี ูกควรปฏบิ ัติอย่างไร? แหล่งท่ีมา : เว็บไซด์ https://www.amarinbabyandkids.com/parenting/parenting-tips/buddhism- direction-6/2/ 40

คู่มือการจดั การเรยี นรู้สิทธมิ นุษยชนศกึ ษา • ระดับปฐมวยั หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 1 : ผูพ้ ทิ ักษเ์ ด็ก สาระทคี่ วรเรยี นรู้ : เรอ่ื งราวเกีย่ วกบั บคุ คลและสถานที่แวดล้อมเด็ก กจิ กรรมสร้างสรรค์ : บ้านในฝัน เวลา 50 นาที กิจกรรมท่ี 3 บ้านในฝัน จดุ ประสงค ์ เพอื่ ให้นกั เรยี น 1. พฒั นากระบวนการคิดจนิ ตนาการและสร้างสรรค์ 2. กล้าแสดงออกผา่ นการถา่ ยทอดผลงานตามความคิดของตนเอง 3. พฒั นากล้ามเนอ้ื เล็กและฝึกการประสานสมั พนั ธ์ระหว่างมอื กบั ตา 4. มีความรับผดิ ชอบในหน้าทีข่ องตนระหวา่ งการรว่ มกจิ กรรม 5. รู้สิทธแิ ละหน้าท่ีของตนเองและผ้อู น่ื ในการปฏิบัตติ นเปน็ สมาชิกท่ดี ขี องครอบครวั ข้นั ตอนการด�ำเนินกจิ กรรม 1. นักเรียนและครูร่วมสนทนาและสร้างข้อตกลงในการร่วมกิจกรรมสร้างสรรค์ โดยเช่ือมโยง ความสัมพันธ์ระหว่างการปฏิบัติกิจกรรมกับสิทธิและหน้าที่ความรับผิดชอบของตนเองในครอบครัว และ สนทนาการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมสรา้ งผลงานศลิ ปะสรา้ งสรรคต์ ามหวั ขอ้ “บา้ นในฝนั ” โดยมสี าระส�ำคญั ใหน้ กั เรยี น สรา้ งผลงานสร้างสรรคบ์ า้ นในฝัน จากวัสดุต่าง ๆตามกจิ กรรม ดงั นี้ กจิ กรรมท่ี 1 การสรา้ งบ้านจากการปั้นดินน�ำ้ มนั กิจกรรมที่ 2 การสร้างบา้ นจากไมไ้ อศกรีม กจิ กรรมที่ 3 การสร้างบา้ นจากกล่องนม กิจกรรมท่ี 4 การสร้างบ้านจากแกนกระดาษทิชชู กิจกรรมท่ี 5 การสร้างบ้านโดยการพับกระดาษสี โดยครนู �ำตวั อยา่ งการสรา้ งบา้ นจากวสั ดอุ ปุ กรณแ์ ตล่ ะชนดิ ใหน้ กั เรยี น ไดส้ งั เกต และครสู าธติ วธิ กี าร สรา้ งบ้านจากวัสดชุ นดิ ตา่ ง ๆ 2. นกั เรยี นเลือกปฏบิ ัตกิ จิ กรรมตามความสนใจของตนเองคนละ 2 - 3 กจิ กรรม 3. ขณะปฏิบัติกิจกรรมนักเรียนและครูร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับหน้าที่ของตนเองในครอบครัว โดยครูคอยให้ค�ำแนะน�ำและชว่ ยเหลือนักเรยี น 41

คู่มือการจดั การเรยี นรสู้ ิทธิมนษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยั 4. เม่ือนักเรียนปฏิบัติกิจกรรมเสร็จสิ้นให้เก็บอุปกรณ์เข้าที่ และท�ำความสะอาดให้เรียบร้อย เพ่ือเตรียมน�ำเสนอผลงานของตนเอง 5. นักเรียนน�ำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียนโดยบอกช่ือผลงาน เล่าเร่ืองราวอธิบายรายละเอียด เกี่ยวกบั ผลงานให้เพอื่ นๆและครฟู งั ขณะน�ำเสนอผลงาน ครคู อยกระตุ้นใหแ้ รงเสรมิ ทางบวก และใชค้ �ำถาม ปลายเปิดเพ่ือให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการน�ำเสนอผลงาน 6. นักเรียนและครูร่วมสรุปกิจกรรมการเรียนรู้ การแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับสิทธิหน้าท่ีของ สมาชิกแตล่ ะบุคคลในครอบครัว และแนวทางการปฏบิ ตั เิ พอื่ ใหค้ รอบครวั มีความสขุ 7. นักเรยี นน�ำผลงานจัดแสดงเพ่อื น�ำเสนอประสบการณ์การเรียนร้ขู องตนเอง ส่อื /แหล่งเรียนรู้ 1. กจิ กรรมการสรา้ งบา้ น กจิ กรรมท่ี 1 การสร้างบา้ นจากดนิ นำ้� มนั - ดนิ น�ำ้ มนั - กระดานปั้นดนิ น้�ำมัน กิจกรรมที่ 2 การสรา้ งบ้านจากไมไ้ อศกรีม - ไมไ้ อศกรีม - กาว กจิ กรรมท่ี 3 การสร้างบ้านจากกลอ่ งนม - กาว - กรรไกร - กลอ่ งนม กจิ กรรมท่ี 4 การสรา้ งบา้ นจากแกนกระดาษทิชชู - แกนกระดาษทิชชู - กระดาษสี - กาว - กรรไกร 42

คมู่ ือการจัดการเรยี นรู้สิทธิมนษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยั กจิ กรรมท่ี 5 การสรา้ งบ้านโดยการพบั กระดาษสี - กระดาษสี - กาว - กรรไกร - กระดาษ A4 2. วสั ด/ุ อุปกรณ์ตกแตง่ เพ่ิมเติม - รบิ บ้นิ - สนี �้ำ/สเี ทยี น/สีไม้ - อปุ กรณจ์ ากวัสดุเหลือใช้ ต่าง ๆ เชน่ เศษผ้า หลอด ฝาน้ำ� เป็นต้น การวดั และประเมนิ ผล 1. สังเกตการมีสว่ นร่วมและการปฏิบัตติ ามขอ้ ตกลงในการรว่ มกิจกรรม 2. สังเกตการถา่ ยทอดและสรา้ งผลงานตามความคดิ สรา้ งสรรคแ์ ละจนิ ตนาการ 3. สงั เกตการกล้าแสดงออก การอธิบายหรอื เล่าเรื่องราวจากชน้ิ งานตามประสบการณ์การเรียนรู้ และความเขา้ ใจของตนเอง ข้อเสนอแนะ 1. ขณะทนี่ กั เรยี นปฏบิ ตั กิ จิ กรรมครอู าจตงั้ ค�ำถามปลายเปดิ เพอ่ื ใหน้ กั เรยี นเชอื่ มโยงประสบการณ์ เก่ียวกับหน้าที่ของบุคคลในบ้าน ซึ่งเป็นเรื่องท่ีนักเรียนต้องเข้าใจว่าสมาชิกแต่ละคนในครอบครัวมีหน้าที่ อะไรบ้าง ซึ่งในแต่ละครอบครัวต้องมีหัวหน้าครอบครัว มีสมาชิก แต่ละคนมีหน้าท่ีต่างกัน แต่ละคนจะ ต้องปฏิบัติตามบทบาทหน้าที่ของตน โดยครูคอยอ�ำนวยความสะดวกให้แก่นักเรียนโดยการให้ค�ำแนะน�ำ ระหวา่ งปฏบิ ตั กิ จิ กรรม และเมอื่ เสรจ็ สนิ้ กจิ กรรมควรใหน้ กั เรยี นถา่ ยทอดผลงานของตนเองตามประสบการณ์ การเรยี นร้แู ละความเขา้ ใจของนกั เรียนเกี่ยวกบั เรื่องสทิ ธิหน้าท่ีของตนเองและผอู้ น่ื 2. ครสู ามารถยดื หยนุ่ ระยะเวลาในการจดั กจิ กรรมสรา้ งสรรคไ์ ด้ ตามความเหมาะสมกบั ระยะเวลา และช่วงวัยพัฒนาการของนักเรียน หรืออาจผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกิจกรรมให้มีความเหมาะสมตามบริบท ของโรงเรยี น 43

กบั ระยะเวลำและช่วงวยั พฒั นำกำรของนักเรยี น หรอื อำจผลดั เปล่ยี นหมุนเวยี นกจิ กรรมให้มี ควำมเหมำะสมตำมบรบิ ทของโรงเรยี น คมู่ อื การจัดการเรียนรู้สทิ ธมิ นษุ ยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยั ตวั อยา่ งสื่อประกอบกจิ กรรม การสร้างบา้ นจากแกนกระดาษทิชชู 44

คู่มือการจดั การเรยี นรสู้ ทิ ธิมนุษยชนศึกษา • ระดับปฐมวยั สอื่ การเรียนรู้ ส่ือกำรเรียนรู้ ภำกาพรภสตารพ้าวังตบอัว้าอนยยจำ่่าางกงกกกิจารกจิปรน้ักรดมรินทรนี่ 1ำ�้มมันท่ี 1 ภำพจำก hภtาtพpจsาก:/h/wttpws:/w/w.wywo.yuotuutubbee..ccomo/mwa/twcha?vt=cAhB-?Mvu=hfAheBS0-MuhfheS0 กำรสรำ้ งบำ้ นจำกกำรปนั้ ดนิ น้ำมนั 45

คูม่ ือการจดั การเรยี นรสู้ ทิ ธมิ นุษยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยั ภำพตวั อยำ่ งกจิ กรรมท่ี 2ภาพตวั อยา่ งกิจกรรมที่ 2 การสร้างบา้ นจากไม้ไอศกรีม ภาพจาก https://sites.google.com/site/kroopookun/sux-sing-pradisth/suxp- ภำพจำก https://sitthemsw.agysoxnolugklsera.ncgboamnd/wsyimteixi/tkimroopookun/sux-sing- pradisth/suxpthmwaysxnluksrangbandwymixitim 46

คมู่ อื การจัดการเรยี นรู้สิทธมิ นุษยชนศึกษา • ระดบั ปฐมวยั ภภำาพพตตัวอวั ยอ่างยกำ่ิจกงรกรมจิ ทกี่ 3รรมท่ี 3 การสรา้ งบ้านจากกล่องนม ภาภพาจพาจกาwก wwwww..iirraanenkehkalhagahl.acogmh.com กำรสรำ้ งบำ้ นจำกกล่องนม 47

คมู่ อื การจัดการเรยี นรสู้ ิทธิมนษุ ยชนศกึ ษา • ระดับปฐมวัย ภาพตวั อย่างกจิ กรรมที่ 4 การสร้างบ้านจากแกนทชิ ชู ภาพจาก www.krokotak.com 48

คู่มอื การจัดการเรียนร้สู ทิ ธิมนุษยชนศกึ ษา • ระดบั ปฐมวัย ภำพตวั อย่ำงกจิ กรรมท่ี 5 ภาพตัวอยา่ งกจิ กรรมที่ 5 การสรา้ งบา้ นจากการพับกระดาษสี ภาพจาก https://pikapost.ru ภำพจำก https://pikapost.ru กำรสรำ้ งบำ้ นจำกกำรพบั กระดำษสี 49