บันทึกเถ่านั้งเจ้าพ่อแก้ว

ด้วยความอยากรอู้ ยากเห็นทีส่ งสัยมานานอยากเหน็ ว่าขา้ งในกระถางเครอ่ื งหอมทมี่ ีควันโชย หอมลอยออกมาเป็นอย่างไร จึงสบื คน้ ขอ้ มลู เกย่ี วกับเครอื่ งหอมจากแหลง่ ความรตู้ า่ ง ๆ ประกอบ กบั การบอกเล่าจาก คุณกิตตพิ ล แสงอนิ ทร์ ซึ่งเปน็ ผอู้ ญั เชิญ ถงึ การเตรียมกระถางเครอ่ื งหอมไม้ แก่นจนั ทรแ์ ละบนั ทกึ ภาพประกอบไวเ้ ลา่ สู่กนั ฟัง ไดค้ วามรู้มา ดังนี้ แกน่ จนั ทน์ หรือท่ฝี รั่งเรยี ก sandal wood หรือ white sandalwood ไดจ้ ากตน้ จันทน์ หมิ าลัย ชือ่ พฤกษศาสตรว์ ่า Santalum album L. เป็นไมต้ น้ ขนาดเลก็ กึง่ สูงราว ๖ - ๑๐ เมตร เปลอื กตน้ เรียบ สนี ้าตาลอมเทา เนอ้ื ไม้มนี า้ มนั หอม เปน็ เอกลักษณ์เฉพาะตัว นิยมนานา้ มนั หอมมา ใชเ้ ป็นสว่ นผสมให้กลน่ิ หอม ตงั้ แต่โบราณมาจนถงึ ปัจจุบัน ท่อนไม้แกน่ จนั ทร์ ทอนเป็นชนิ้ เลก็ ๆ สาหรบั ใส่ในกระถางเครอ่ื งหอม 96

ในขบวนแห่เจ้าพอ่ แกว้ ไมแ้ ก่นจันทรท์ ใี่ ช้เป็นเครือ่ งหอม ใช้วธิ ซี ้ือท่อนไม้แก่นจันทร์ แลว้ ทอนเปน็ ช้ินเล็ก ๆ สาหรับจดุ ให้ความหอม นอกจากไม้แก่นจันทร์แล้ว บางปีมีผนู้ ากายานที่อัดเปน็ ก้อนรูปกรวยมาถวาย ก็จะใช้กายานเผาเปน็ เครื่องหอมคู่กับการใชไ้ ม้แกน่ จนั ทร์ วิธกี ารเตรียม เรมิ่ จากใส่ก้านธปู และผงธูปลงในกระถาง จุดไฟที่ก้านธูปและท่ีไม้แกน่ จนั ทร์ โรยผงธปู กลบบาง ๆ ทาคล้าย ๆ การสุมไฟเผาถ่าน ไม่มีเปลวไฟในกระถาง จะมีเพยี งควนั หอมกรุ่นลอยขึ้นมา ปดิ ฝา กระถาง เพ่อื ใหค้ วันลอยออกมาตามช่องที่ฝากระถาง ระหวา่ งเดินขบวนแห่เจา้ คอยสังเกต ถ้า ควนั เริ่มอ่อนลง ตอ้ งคอยเติมไม้แกน่ จนั ทร์ ผงธูป และกอ้ นกายานเป็นเชอ้ื ให้ส่งกลนิ่ หอมไปเรื่อย ๆ ตลอดทาง ใสก่ ้านธูป ผงธปู ในกระถาง จดุ ไฟที่กา้ นธูปและไมแ้ ก่นจนั ทร์ โรยผงธปู กลบบาง ๆ 97

เตมิ เครอื่ งหอม ก้อนกายาน ไมแ้ กน่ จันทรแ์ ละผงธปู ให้มีควันหอมตลอด 98

ผลดั เปล่ยี นกันอัญเชญิ กระถางเคร่ืองหอมไมแ้ กน่ จันทร์ หนา้ เกยี้ วเจ้าพ่อแก้ว ................................. แหล่งคน้ ควา้ ขอ้ มูล ไม้หอมแกน่ จนั ทนอ์ อนไลน์ ไทยรัฐ ออนไลน์ thairath.co.th สืบค้น 29 สงิ หาคม 2565 เทคโนโลยชี าวบ้าน ศาสนา-ปรัชญา ผี พราหมณ์ พุทธ : ว่าดว้ ยเรื่อง ธปู /กายาน คมกฤช อุย่ เต็กเคง่ สืบค้น 29 สิงหาคม 2565 หนงั สือท่ีระลึกฉลองเปดิ ศาลเจ้าพ่อแก้ว อาเภอบางมูลนาก จ.พจิ ติ ร 2 ธนั วาคม 2550 สัมภาษณ์ คุณกิตติพล แสงอนิ ทร์ 31 สงิ หาคม 2565 99

เชดิ สิงโต กาญจนา เหมอื นเงิน การแสดงเชดิ สิงโตในขบวนแห่เจ้าพ่อแกว้ ท่ีอาเภอบางมลู นาก แต่ละ่ ปจี ะมีการนาสิงโต ประเภทต่าง ๆ มาร่วมขบวน สงิ โตทนี่ ามาแตกตา่ งกนั ไปในแต่ละปี มากนอ้ ยตามความเหมาะสม การฝึกเชิดสงิ โต ของ อ.บางมลู นาก จ.พจิ ิตร ตามท่ีสอบถามได้ข้อมูลวา่ เร่ิมแรก โกซงั คน จีนไหหลาใน อ.บางมูลนาก เปน็ คนฝึกซอ้ มการเลน่ เชิดสิงโตให้ สมยั ก่อนการทาหัวสิงโต โกเกียง ผูฝ้ ึกซ้อมเชิดสิงโต จะใชด้ นิ เหนียวปั้นขน้ึ รปู หนุ่ เป็นหัวสงิ โตแบบงา่ ย ๆ คลา้ ย ๆ เสือ ทาดว้ ยเลอื ด หมูคล้ายกาวแป้งเปยี กแล้วแปะดว้ ยกระดาษหนังสือพิมพ์ พอแห้งก็ทาแบบเดียวกัน แปะ หนงั สอื พมิ พซ์ ้อนอีกเปน็ ช้ันตอ่ ไปเรือ่ ย ๆ จนกระดาษมีความหนาแข็งแรงพอ จงึ ถอดแบบออกมา เปน็ หัวสงิ โต ตกแต่งสีใหส้ วยงาม ช่วงหลงั ต่อ ๆ มาจงึ มกี ารนาสิงโตมาจาก จ.นครสวรรค์ และ ฝกึ สอนการเชิดสิงโตใหก้ ับเยาวชนบางมูลนากทส่ี นใจ ฝกึ ฝนจนชานาญ สามารถออกแสดงในงาน เจ้าพอ่ แก้วไดอ้ ยา่ งสวยงามเรือ่ ยมาทุกปี 100

การฝึกซอ้ มเชดิ สงิ โตของ อ.บางมลู นาก จะฝกึ ในชว่ งค่า ทล่ี านดา้ นข้างในศาลเจ้าพอ่ แก้ว ผูเ้ ล่นจะแสดงทา่ ทางตามจังหวะกลองที่ตี เด็ก ๆ ในตลาดบางมลู นาก สมัครใจมาฝึกซ้อมสงิ โต ที่ลานข้างศาลเจา้ พ่อแกว้ ปจั จบุ ัน เฮียตง คณุ ธีรวุฒิ ปกรโณดม เปน็ ผดู้ ูแลการฝึกซ้อม สิงโต ชดุ น้เี ป็นสว่ นหนงึ่ ของ ชมรมอนุรกั ษด์ นตรจี นี ( เจ้าพ่อแก้ว ) ที่รวม เอ็งกอ มังกร ลอ่ โกว้ ดนตรจี ีน อยู่ภายในชมรม เดยี วกนั เพอ่ื ความสะดวกในการบรหิ ารจัดการประสานงานกบั คณะกรรมการจัดงาน 101

สิงโตชมรมอนรุ ักษด์ นตรจี นี ( เจ้าพ่อแก้ว ) นอกจากนยี้ ังมชี มรมสงิ โตบางมูลนาก ( สงิ โตเปาโล ) มเี ปาโล คณุ หิรญั อรุณเจรญิ ยิง่ เปน็ ผ้ดู แู ลการฝึกซอ้ ม ฝกึ ซ้อมกนั ในช่วงคา่ ท่บี รเิ วณหน้าตกึ กรงุ ไทยเก่า แถวร้านหมอยง่ิ ใหญ่ 102

บรเิ วณสี่แยกใหญ่ ๆ มีการแสดงสิงโตชดุ ใหญ่ ทาท่าทางหยอกลอ้ ว่ิงวนไปมา พรอ้ มกบั การจดุ ประทดั ส่งเสียงดังให้ตนื่ เตน้ เรา้ ใจ เปน็ เสนห่ ์อย่างหน่งึ ท่ีหลายคนประทับใจ ขบวนแห่เจ้าพอ่ แก้ว ทแ่ี หไ่ ปตามบา้ นเรอื นประชาชนในตลาด บางบ้านจะจัดเตรยี มเครือ่ งเซ่นไหว้บชู าเจ้าพ่อแกว้ ต้งั โต๊ะไวห้ นา้ บา้ นของตนเอง เมอ่ื สิงโตผ่านก็จะแวะเข้าไปทาความเคารพไหว้ ทโ่ี ต๊ะบชู า บางครั้ง กเ็ ขา้ ไปภายในบ้านให้ตามคาเชิญ เข้าบ้านโน้น บ้านน้ี พร้อมรบั “องั เปา”ซองแดง เป็นรางวลั ด้วยความเช่ือว่า สงิ โตเขา้ มาใหพ้ ร นาสิริมงคล ความโชคดมี ชี ยั มาใหจ้ งึ ใหก้ ารตอ้ นรับเป็นอย่างดี สิงโตเขา้ มาในบ้าน นาใหค้ วามโชคดมี ชี ัยมาให้ มี องั เปา ใส่ปากใหต้ อบแทน .......................................... แหล่งคน้ คว้าข้อมูล สัมภาษณ์ คุณธรี วฒุ ิ ปกรโณดม ( เฮียตง ) 17 กันยายน 2565 สัมภาษณ์ คณุ หิรัญ อรุณเจริญยง่ิ ( เปาโล ) 18 กันยายน 2565 103

เชิดมงั กร กาญจนา เหมือนเงิน ตามความเชอ่ื ของคนจีน มงั กร เป็นสัญลกั ษณ์ของจักรพรรดิ ( ซึง่ เปน็ สมมติเทพ ) เปน็ สตั วม์ งคล ทเ่ี ปน็ สญั ลักษณ์ของความอุดมสมบรู ณ์ ความเจรญิ รุง่ เรอื งและความมอี านาจ จะนา ความอดุ มสมบูรณม์ าให้ ตามตานาน มงั กรเปน็ ผู้ใหน้ าแก่โลกมนษุ ย์ นาเปน็ ปจั จัยสาคัญทาให้เกดิ ความอดุ มสมบรู ณ์ ดงั นันถา้ มังกรเยี่ยมกรายผ่านบ้านใครจงึ ถือว่า นาความเจริญรุง่ เรือง ความมี อานาจ และความอุดมสมบูรณ์มาให้ เปน็ มงคลแกบ่ ้านนัน 104

ตามพจนานกุ รมของประเทศจีน \" มังกรเปน็ สตั ว์ขนาดใหญม่ าก มหี ัวคลา้ ยหัวอูฐ มเี ขา คลา้ ยเขากวาง ดวงตาคล้ายกับดวงตากระตา่ ยป่า หคู ล้ายหวู ัว ปกี คล้ายนกอินทรี ลาคอยาว คลา้ ยงู ช่วงท้อง มคี ลา้ ยกบ รปู รา่ งคล้ายปลาตัวใหญ่ เท้าคล้ายกับเท้าเสอื เสยี งคลา้ ยเสียงตฆี ้อง เมอ่ื มงั กรหายใจ ลมหายใจมีลักษณะคลา้ ยเมฆ บางครงั ก็ออกมาเป็นฝน บางครังก็เป็นเปลวไฟ \" การเชดิ มังกร จะเตน้ เคลื่อนไหวเลยี นแบบแมน่ าท่คี ดเคยี วไปมา ตวั มังกรในแต่ละสว่ นจะ ถกู นามาต่อติดกนั ดว้ ยหว่ ง และตอ่ สว่ นหวั และส่วนหางตรงส่วนท้ายสุด สร้างจากไม้ มีหว่ งไม้ไผ่อยู่ ขา้ งในภายนอกห่อหมุ้ ด้วยผา้ สวยงาม หรือใช้วัสดทุ ี่เบาขึน เช่น อะลมู เิ นียม พลาสติก ความยาว อยู่ที่ประมาณ 25 ถงึ 30 เมตร ทีใ่ หญส่ ุด ยาวถึง 50 ถงึ 70 เมตร โครงสร้างภายในตัวมงั กรเปน็ หว่ งไมไ้ ผผ่ ูกต่อ ๆ กนั 105

มงั กรมีสีสันหลากหลายแตกตา่ งกัน สีเขียวเปน็ สญั ลักษณข์ องการเกบ็ เก่ียวท่ีดี สีเหลอื ง เป็นสัญลกั ษณ์ของกษัตริย์ทีน่ า่ เกรงขาม สีทองและสเี งนิ เปน็ สัญลกั ษณ์ของความเจริญมัง่ คั่ง รงุ่ เรอื ง สแี ดงทาให้รสู้ ึกตนื่ เตน้ หางประดับดว้ ยสีเงินเปลง่ ประกายระยิบระยบั ทาให้รู้สึกสนุกสนาน การเชดิ มังกร ทมี ต้องมีการเคล่ือนไหวของร่างกายนิ่งและผสมผสานกัน เสมือนลงเรอื ลา เดยี วกัน ตอ้ งช่วยกนั พาย ถา้ เรอื ลม่ กล็ ่มกันทังลา สว่ นหัวของมงั กรกับลาตัวตอ้ งผสานกันให้เข้า กบั จังหวะของกลองท่ีตี ความผดิ พลาดแมแ้ ตค่ นเดียวก็มผี ลต่อความล้มเหลวของการแสดงทังหมด 106

การเชิดมงั กรของ อ.บางมูลนาก จ.พจิ ติ ร ในช่วงแรกจ้างมังกรจาก จ.นครสวรรค์มาแสดง มังกรตัวหนง่ึ ตอ้ งใชค้ นเชดิ จานวนมาก ตอ้ งดแู ลหาท่ีพกั ให้ มีค่าใช้จ่ายสูง ตอ่ มาเอียตง คุณธีรวุฒิ ปกรโณดม และ จ่าเอกทวี เรืองเดช ประธานเถา่ นังสมัยนัน จึงไดช้ ว่ ยกันทามังกรขึน เล่นกนั เอง อยพู่ ักกต็ ้องหยุดไปชว่ งหน่งึ แล้วกลบั มาทาใหม่ 107

ปจั จุบันการฝกึ เชิดมังกร อยู่ในความดูแลชมรมอนรุ ักษด์ นตรจี นี ( เจ้าพอ่ แก้ว ) โดย เฮียซ้ง คุณทรงพล พฤทธิ์พงศก์ ุล เป็นผู้ดูแลฝึกซ้อม เยาวชนชายใน อ.บางมูลนาก ท่ีสนใจ จะมาสมคั ร และฝกึ ซอ้ มเชดิ มังกรท่ีลานหนา้ ศาลเจ้าพ่อแก้ว มงั กร 1 ตัว ใชค้ นเชิด 50 คน สลบั เปลีย่ นกนั สว่ นหวั หนกั มาก ใช้คนเชิด 5 คน ส่วนหางใช้คนเชดิ 2 คน ทกุ ส่วนต้องเคลื่อนไหวสัมพันธก์ ัน ตลอดเวลาเหมอื นการไหลของสายนา 108

อนง่ึ ชมรมอนรุ กั ษด์ นตรจี นี ( เจา้ พอ่ แกว้ ) รวมการแสดง เอ็งกอ สิงโต ล่อโก้ว ดนตรจี ีน อยูภ่ ายในชมรมเดยี วกนั เพ่ือความสะดวกในการบริหารจดั การประสานงานกับคณะกรรมการจัดงาน หรือเถา่ นังในการจดั แสดง ปจั จุบันปี 2565 นพ.วสิ ุทธ์ิ หริ ัญญปู กรณ์ เป็นประธานชมรม หลงั เสรจ็ งาน เนือ่ งจากมังกรมลี าตัวยาวมาก ตอ้ งถอดส่วนหัว ส่วนลาตัวแยกเกบ็ โดยที่ ศาลเจ้าพ่อแกว้ ดา้ นหลัง จะมีห้องเกบ็ ชนิ สว่ นของมังกรและอปุ กรณต์ า่ ง ๆ เพราะถ้าเกบ็ รักษาไมด่ ี ค่าใช้จ่ายในการซ่อมบารุงแตล่ ะ่ ปสี งู มาก หลังเสรจ็ งาน ชิ้นสว่ นและอปุ กรณเ์ ชดิ มังกรจะถอดแยกช้นิ สว่ นเกบ็ ไว้ในหอ้ งหลงั ศาลเจ้า ……………………………………………. แหล่งคน้ คว้าข้อมลู มงั กร - วิกพิ ีเดีย th.m.wikipedia.org สืบคน้ 10 พฤษภาคม 2565 วิกิพเี ดียการเชดิ มังกร th.m.wikipedia.org 10 พฤษภาคม 2565 มังกรจนี - วกิ พิ ีเดยี th.m.wikipedia.org 10 พฤษภาคม 2565 สมั ภาษณ์ คุณทรงพล พฤทธ์พิ งศก์ ลุ ( เฮียซง้ ) 2 กันยายน 2565 สมั ภาษณ์ คุณธีรวุฒิ ปกรโณดม ( เฮียตง ) 3 กันยายน 2565 109

เอง็ กอ กาญจนา เหมอื นเงนิ ในขบวนแหเ่ จ้าพ่อแกว้ เอ็งกอ เป็นอกี หนง่ึ ขบวนทผ่ี ูค้ นรอคอยดูการแสดง เสียงประทดั จดุ ดังกกึ กอ้ ง เสียงกลองรัว เสียงเคาะไม้ การเต้นโยกย้ายไปตามจงั หวะสลบั กับการวิง่ ประกอบ กับหน้าตาที่ขงึ ขงั วาดสสี ันลวดลาย ของผู้แสดง ทาให้เอ็งกอได้รับความสนใจเปน็ อย่างมาก 110

จากคาบอกเล่าถึงเอ็งกอ ตามประวตั ศิ าสตรจ์ ีน ท่ีเมอื งแห่งหนึ่งพวกขนุ นางที่ปกครองเมือง เป็นพวกกังฉิน โกงกิน นายพลผคู้ ุมกองทหาร เป็นเหมอื นแมท่ ัพใหญ่ เป็นทหารเอกในวงั โดน บบี บังคบั จนทนไมไ่ หว และได้ฆ่าขนุ นางใหญ่พวกกังฉนิ โกงกนิ บ้านเมือง จึงโดนตามล่า ต้องหนี ออกจากเมือง สดุ ท้ายหนีไปอยู่ทเ่ี ขาเหลียงซาน ซึง่ เป็นแหล่งท่รี วมพวกโจร ปล้นฆา่ นอกจากนเ้ี ขา เหลยี งซานยงั มีสตั ว์ร้ายชุกชุม มแี ตพ่ วกโจรอยู่ ใครผ่านไป ไมม่ ีใครกล้าเข้า ใครไปก็โดนโจรฆ่า ตายหมด นายพลแมท่ ัพใหญ่ ที่หนีขึ้นไปบนเขาเหลียงซาน ด้วยความเกง่ กาจเฉพาะตวั ไมก่ ลวั โจร คนเดยี วก็ตอ่ สกู้ บั พวกโจรได้ จนพวกโจรยอมรับและจะต้ังใหน้ ายพลแม่ทพั ใหญ่เป็นหัวหนา้ ของ พวกตน นายพลแมท่ ัพใหญ่ไมย่ อมรบั แตย่ ื่นข้อเสนอใหพ้ วกโจรบนเขาเหลียงซานปรบั เปล่ยี น พฤติกรรมใหม่ การไปปล้นฆ่าชาวบ้านซึ่งบรสิ ุทธ์ิ ทาให้ชาวบ้านเดือดร้อน ถา้ จะให้อยู่เปน็ หัวหน้า ตอ้ งไปปลน้ พวกกังฉินที่โกงกินชาวบ้าน ปล้นแล้วเอาเงินมาแจกชาวบ้าน ทานองเดียวกับ โรบินฮู้ดในหนงั ฝรงั่ ปลน้ คนรวยให้กบั คนจน ต่อมาจงึ เกดิ การรวมตวั กนั ขน้ึ คนทห่ี นีพวกกงั ฉนิ โกงกินชาวบ้าน จะไปรวมตวั กันที่เขาเหลียงซาน ออกไปปล้นพวกขุนนางพวกท่ีโกงกนิ ข่มเหง ชาวบา้ น เอาเงินมาช่วยคนจน เรียกว่า เป็นโจรคุณธรรม 111

เมืองจีนสมยั นน้ั ถ้าจบั ไดว้ ่าใครเป็นโจรเป็นผู้รา้ ยจะโดนฆา่ เจ็ดชัว่ โครต เวลาออกทาการ ปลน้ จงึ มกี ารพรางหนา้ ตา โดยใช้ดนิ หม้อ มาปาดหนา้ ปาดตา ให้จาไม่ได้ การวาดหนา้ ไมม่ ี รปู แบบทตี่ ายตัว แค่ทาหนา้ ไมใ่ หใ้ ครจาได้ แต่มีคนเดยี วที่ออกสู้รบโดยไมพ่ รางหนา้ ตา คอื บู้ซ้ง บู้ซง้ เป็นทหารเกง่ ทโี่ ดนแกล้ง โดนรังแก และไปฆา่ หัวหน้าผ้คู ุมตาย จงึ โดนตามลา่ บู้ซ้ง หนไี ปหาพ่ชี ายซง่ึ อยอู่ ีกเมือง แตก่ พ็ บว่าพีช่ ายถูกนายอาเภอเมอื งนั้นแยง่ เมียไป และฆา่ พช่ี ายบซู้ ้ง ตาย บูซ้งเลยฆ่านายอาเภอตาย แล้วหนไี ปอยู่ท่ีเขาเหลยี งซาน บซู้ ้งซ่ึงเหลอื ตวั คนเดียว ถูกจับได้ กไ็ ม่กลัว และเปน็ คนหน้าตาดี เวลาออกไปปลน้ จึงไม่ทาหน้า ทาหน้าตา พรางตัว เหมือนคนอน่ื เอง็ กอ เปน็ ศิลปะการแสดงอยา่ งหนึ่งของจีน ทจี่ าลองการออกรบ ของนักรบผกู้ ล้าแหง่ เขาเหลยี งซาน การเล่นเอ็งกอ ผูน้ าขบวนถืองเู ปน็ อาวธุ เพราะสมยั ก่อนถอื ว่างูเป็นเหมือนเทพเจ้า จงึ ใช้งูนาขบวน นอกจากน้ยี ังมอี าวธุ เปน็ พวกไม้ ไมไ่ ดม้ มี ดี มีปนื เหมือนสมยั นี้ ส่วนกลองเล็กที่ ตเี ปรียบเสมอื นตัวแทนนักรบหญงิ 112

ที่ อ.บางมลู นาก จ.พจิ ติ ร ผู้เลน่ เอ็งกอ เป็นเด็ก ๆ ในตลาดบางมูลนาก ที่สมัครใจมาเล่น และฝึกซอ้ ม เพื่อจะออกแสดงในวันแหเ่ จ้าพอ่ แกว้ มที ั้งเอง็ กอชดุ เลก็ เด็ก ๆ ตัวเล็ก ๆ เลน่ เอ็งกอ ชดุ ใหญ่ วัยรุน่ คนโต เป็นผเู้ ลน่ แยกกันตามวัยของผ้เู ล่น แตล่ ะชดุ มผี เู้ ลน่ ประมาณ 40 – 50 คน ฝกึ ซ้อมกันในช่วงค่า ที่บริเวณหน้าศาลเจา้ และที่สนามหน้าโรงเรยี นอนุบาล ซอ้ มกอ่ นหน้าวนั งาน ประมาณ 1 - 2 เดอื น ปจั จบุ ัน เฮียตง คณุ ธีรวฒุ ิ ปกรโณดม เป็นผู้ควบคุมดแู ลการฝึกซ้อมเอ็งกอ เอง็ กอ ชุดนเี้ ป็นสว่ นหนึง่ ของ ชมรมอนุรักษ์ดนตรีจีน ( เจ้าพ่อแก้ว ) ท่ีรวมการแสดง เอ็งกอ สงิ โต ล่อโก้ว ดนตรีจีน อยู่ภายในชมรมเดยี วกนั เพอ่ื ความสะดวกในการบรหิ ารจัดการประสานงานกับ คณะกรรมการจัดงานหรือเถ่านง้ั ในการจดั แสดง 113

ซ้อมเลน่ เอง็ กอ ท่ลี านกิจกรรมหน้าศาลเจ้า และท่ีสนามหน้า รร.อนุบาลบางมูลนาก 114

ผเู้ ลน่ เอ็งกอสมัยก่อน แตง่ หน้า แตง่ ตัวกนั แบบงา่ ย ๆ เอ็งกอในภาพเฮยี ชัย คณุ วีระชัย ซงึ วิไลสนิ ธุ รา้ นสายพาน 115

มือกลองเอง็ กอ กับ การเลน่ เอง็ กอในสมยั กอ่ น 116

เดก็ ทเ่ี ลน่ เอง็ กอ นัง่ ให้แต่งหนา้ ลงสี เขยี นลวดลายเหมอื นการสวมหน้ากาก 117

เอง็ กอเลน่ แสดงตามสแี่ ยก และทหี่ น้าศาลเจ้าพ่อแก้ว 118

นอกจากน้ยี ังมี เอ็งกอโกยุทธ เปน็ เอ็งกอชุดใหญ่ คนโตเป็นผูเ้ ล่น มีผู้เลน่ ประมาณ 70–80 คน โกยุทธ คุณยุทธนา พฤกษะริตานนท์ เป็นผคู้ วบคุมดูแลการฝกึ ซอ้ ม ฝกึ ซ้อมกนั ในชว่ งค่า ท่ี บรเิ วณโรงสขี องโกยุทธ เอง็ กอโกยุทธ ฝกึ ซ้อมกนั บรเิ วณลานหนา้ โรงสโี กยุทธ ขบวนเอง็ กอโกยทุ ธ แสดงวาดลวดลายในตลาด 119

ชดุ เสือ้ ผา้ เอง็ กอท่ีใส่ เป็นเสื้อกบั กางเกง ตัดเย็บดว้ ยผ้าเน้ือมัน สีพน้ื สด แดง เหลือง เขยี ว มว่ ง ดา ปักลวดลายจีน แต่งกายรัดกมุ มีผา้ คาดเอว ใบหนา้ ใช้สีเขียนลวดลายต่าง ๆ แบบการ พรางตวั ขบวนเอ็งกอจะเตน้ เคาะไม้ ตกี ลองเล็ก เข้าตามจงั หวะนกหวีดทีเ่ ป่า และกลองใหญท่ ตี่ ี รวั ดว้ ยจังหวะเร้าใจใหฮ้ ึกเฮมิ เมือ่ ถงึ บริเวณสีแ่ ยกใหญ่ ๆ มกี ารแปรรปู ขบวน วง่ิ วนไปมา พร้อม กบั การจุดประทัดส่งเสียงดงั ใหต้ น่ื เตน้ เร้าใจ เป็นเสนห่ ์อยา่ งหนึ่งของงานงิ้วทห่ี ลายคนประทบั ใจ ขบวนแหเ่ จา้ พอ่ แกว้ ทแ่ี ห่ไปตามบา้ นเรอื นประชาชนในตลาด บา้ นไหนจะจัดเตรยี มเคร่ืองเซ่นไหว้ บูชาเจ้าพ่อแกว้ ตง้ั โตะ๊ ไว้หน้าบา้ นของตนเอง เมือ่ เอ็งกอผา่ นก็จะแวะเขา้ ไปเล่น เคาะไมร้ วั รวั ภายในบ้านให้ เปน็ การอวยพร เขา้ บ้านโน้น บ้านนี้ แต่ละบ้านจะให้การต้อนรับเป็นอย่างดี เพราะ เช่ือถอื วา่ ขบวนแห่เหล่าน้ีเขา้ มาใหพ้ รในบ้าน นาสริ ิมงคล และความสวสั ดีมชี ัยมาให้ 120

.............................. แหล่งค้นควา้ ขอ้ มูล http://addnewsphitsanulok.com/add2019/?p=8129 สบื คน้ 2 กันยายน 2565 สมั ภาษณ์ คุณธรี วฒุ ิ ปกรโณดม ( เฮียตง ) 3 กันยายน 2565 ขอบคุณภาพ เอง็ กอสวย สวย จาก คณุ ธีรวฒุ ิ ปกรโณดม ( เฮียตง ) ขอบคณุ ภาพ เอ็งกอสมัยเกา่ จาก พพิ ธิ ภณั ฑ์ชาวบางมูลนาก ตลาดฟ้นื อดีตบางมลู นาก ขอบคณุ ภาพ เอง็ กอ จาก คุณวรี ะชยั ซงึ วไิ ลสินธุ รา้ นสายพาน 121

ธดิ าเจา้ พอ่ แก้ว กาญจนา เหมอื นเงนิ การแหเ่ จ้าพ่อแก้วรอบตลาด มีการแห่อญั เชญิ เปีย สมยั กอ่ นเรยี ก เข่ยี เปีย ร่วมในขบวน เปยี ใหญ่ เป็นผ้าผนื ใหญ่ มภี าษาจีน เขียน ส่ือความหมายถึงโชคลาภ ความเจริญร่งุ เรอื ง มีชื่อ ร้านค้าหรอื ผสู้ นบั สนนุ แขวนบนราวจาลองแบบอาวธุ ยาวของคนจนี โบราณ เชน่ ทวน สามง่าม ง้าว มนี าหนักค่อนขา้ งมาก มขี าตังใหว้ างตงั ขณะขบวนหยุดพกั ผูช้ ายจะเปน็ ผู้อญั เชญิ เปยี ใหญ่ ส่วนผู้หญิงจะแต่งกายสวยงาม อญั เชญิ เปยี ขนาดเล็ก รองจากเปียใหญ่ เรยี กว่า เปียเลก็ มี นาหนกั เบากวา่ เปียใหญ่ท่ีผชู้ ายผูอ้ ญั เชญิ เปียเลก็ ไมม่ ขี าตงั ให้วาง มีเพียงราวที่ใชแ้ ขวนเปีย ใน ปัจจุบันยังมี เปียเด็กเล็ก ท่ีมีขนาดเลก็ ลงไปกว่าเปียเลก็ อีก เดก็ ผหู้ ญิงตวั นอ้ ย ๆ ถือแห่รว่ มขบวน คาวา่ เปียเล็ก ในท่นี ี ผู้บันทึกจะหมายความถงึ เปียที่มขี นาดรองลงมาจากเปยี ใหญ่ 122

เปียใหญ่ มีขนาดใหญ่ หนกั ผูช้ ายจะเปน็ ผู้อัญเชิญแหร่ อบตลาด ด้วยความศรัทธาและความเลอ่ื มใสที่มตี อ่ องค์เจ้าพ่อแก้ว ส่งผลใหห้ ลายคนให้ความสนใจและ สมัครใจ ขอมีสว่ นรว่ มในขบวนแหเ่ จา้ พอ่ แกว้ อย่างน้อยหนึง่ ครังในชีวติ เท่าที่จาได้ เถ่านงั จะมา สอบถามความสมคั รใจถงึ บา้ น ถา้ เราตกลงก็รับผ้าเช็ด 1 ผืน จากเถ่านงั ซึ่งจะให้เฉพาะผูท้ ีต่ กลง รว่ มขบวนแห่ โดยต้องหาชุดแตง่ ตัว แต่งหน้าทาผม มาเอง มรี ม่ 1 คัน มอบให้ทกุ คนท่ีรว่ มขบวน เปน็ ของขวัญ ตัวอย่างผา้ เช็ดหนา้ สมัยกอ่ นทีเ่ ถ่านั้งมอบใหก้ บั ผู้หญงิ ท่ีสมคั รใจรว่ มขบวนแห่ 123

ผอู้ ญั เชิญเปียสมัยก่อน จะสวมแวน่ ตาดาทกุ คน ในภาพเปน็ สะพานไม้ชว่ งสถานีรถไฟหลังเก่ายุคแรก ๆ ปจั จุบันเปน็ ถนนคอนกรตี 124

ปัจจุบนั ดว้ ยข้อจากดั หลายอย่าง การหาคนมาอญั เชิญเปียเล็กเปล่ียนเปน็ การขอความรว่ มมือ จากเด็กนักเรยี นในโรงเรียนในวัยโตพอที่จะถือเปียได้ โดยเคร่อื งแต่งกายและคา่ ใชจ้ า่ ยในการ แตง่ หนา้ ทาผม ทางคณะกรรมการจัดงานหรือเถ่านังใหก้ ารสนับสนุนเปน็ บางส่วน แตห่ ลายครงั ร้าน ใหเ้ ชา่ ชดุ และร้านเสรมิ สวยทม่ี ีจิตศรทั ธาต่อเจ้าพ่อแก้วรับดูแลเครื่องแตง่ กายและแต่งหน้าทาผมให้ เปยี เลก็ ผหู้ ญิงเปน็ ผูอ้ ัญเชญิ แหร่ อบตลาด เมือ่ การแห่รอบตลาดเสร็จ ผู้ที่อญั เชญิ เปียจะได้รับการคัดเลือกให้เป็นธดิ าเจ้าพอ่ แกว้ 3 คน การคัดเลอื กไมไ่ ดด้ จู ากหน้าตาว่าใครสวยทีส่ ุด แต่ใช้วธิ ีจับฉลากชือ่ ผู้ถอื เปียมาใสจ่ านทลี ะชอ่ื แลว้ โยน ไมป้ ัวะปวยเสีย่ งทาย 3 ครงั ช่อื ในฉลากใดได้รบั เลอื ก ผลการการเสย่ี งทายจะต้องเปน็ ดังนี ครังท่ี 1 และ 2 โยนไมป้ วั ะปวยแลว้ ไม้ตอ้ งควา่ อนั หงายอัน ครังที่ 3 โยนไมป้ วั ะปวยแล้ว ไม้ตอ้ งคว่าทังคู่ 125

นงั่ รอฟังผลการเส่ยี งทายเลอื กธิดาเจา้ พอ่ แก้ว มเี รอ่ื งเลา่ ว่า มหี ญงิ สาวคนหน่ึงหนา้ ตาขเี หร่มาก ไมส่ วยเลย อยากมาร่วมขบวนอญั เชิญเปีย มาก เถ่านงั ในสมยั นันก็ไม่นาผ้าเชด็ หน้ามาเชิญไปร่วมขบวน แตด่ ้วยจติ ศรัทธาอันมุ่งมั่นท่ีอยากจะ เปน็ ผู้อญั เชิญเปียในขบวนแห่ให้เจา้ พ่อแก้วสักครังหนึ่งในชีวิต จึงปรกึ ษาเพ่อื นแลว้ เดนิ ไปหาเถ่านงั ที่ บ้าน ขอรว่ มขบวนอัญเชญิ เปยี ดว้ ย ซึ่งเถ่านงั กย็ ินดีมอบผา้ เช็ดหนา้ ให้ เพราะเห็นถึงความศรทั ธาอนั แรงกล้าแม้หน้าตาจะไมส่ วย ผลปรากฏว่าในปีนนั ผลการเส่ียงทายหญิงสาวคนนันได้รบั การเสี่ยงทาย เลือกใหเ้ ปน็ ธดิ าเจ้าพ่อแก้ว สมัยกอ่ นผู้ใดได้รบั การเสี่ยงทายเป็นธิดาเจา้ พอ่ แก้ว จะได้รับรางวลั เปน็ ทองคา แต่ปัจจบุ ัน ทองคามรี าคาสูงมากจงึ เปล่ยี นเป็นของขวัญอยา่ งอน่ื ตามเหมาะสม ธิดาเจ้าพ่อแก้วทัง 3 คน จะทา หนา้ ที่นาของที่มีผู้ประมูลไปสง่ ใหท้ โี่ ตะ๊ ของผปู้ ระมูลในงาน การทาหน้าทธ่ี ดิ าเจ้าพอ่ แกว้ จะทา ติดตอ่ กนั เริ่มจากงานประจาปีในปีนนั ท่ีไดร้ ับการเส่ียงทายและงานวันเกดิ เจ้าพอ่ แกว้ ในปีถัดไป 126

สมัยกอ่ นทท่ี องคาราคายังไม่สงู มาก ธดิ าเจ้าพ่อแกว้ จะไดร้ ับรางวลั เป็นทองคา ธดิ าเจา้ พอ่ แก้วท้งั 3 คน ทาหนา้ ทีช่ ว่ ยงานประมลู ของในงานเจ้าพ่อแก้ว 127

ธิดาเจ้าพ่อแก้ว รบั หนา้ ทสี่ ่งของทีม่ ีผู้ประมลู ในงาน ธดิ าเจา้ พอ่ แกว้ รับหนา้ ท่สี ่งของทีม่ ผี ้ปู ระมลู ในงาน ................................ 128

แหล่งค้นควา้ ข้อมลู สมั ภาษณ์ คุณวิเชียร สุนทรสรุ ิยวงศ์ ( อู่สีสวย ) 19 สิงหาคม 2565 สัมภาษณ์ คุณ บุญชยั สมบรู ณส์ ม ( เฮียตี๋ ) 1 ตุลาคม 2565 ขอบคณุ เจา้ ของเหรียญทองคาธิดาเจ้าพ่อแกว้ คณุ อัญชลี เสรสี ิทธพิ ิทกั ษ์ ( ซงึ วิไลสินธุ ) ร้าน สายพานคอนกรตี ขอบคณุ เจา้ ของผ้าเชด็ หน้า คุณสมคิด งามเลิศ สัมภาษณ์ คุณสมคดิ งามเลศิ 18 พฤศจกิ ายน 2565 ขอบคณุ ภาพ ขบวนเปียสมัยเกา่ จาก พพิ ธิ ภณั ฑ์ชาวบางมลู นาก ตลาดฟ้ืนอดีตบางมลู นาก 129

การประมูลของ กาญจนา เหมือนเงิน ในคืนวนั ท่สี อง ที่หน้าศาลเจา้ จะมีงานเล้ียงโต๊ะจนี คณะกรรมการจดั งานจะนาสิง่ ของทีม่ ผี ู้ บรจิ าคออกประมลู เช่น ผลไม้ สุราตา่ งประเทศ เคร่อื งเซรามิก ข้าวสาร และของอน่ื ๆ มากมาย วธิ กี ารประมลู เร่ิมจากมีการเสนอราคาของข้ึนมา ใหเ้ สนอราคาท่สี งู กว่าแขง่ ขันกนั ไปเรอื่ ย ๆ โฆษกทด่ี าเนนิ การเป็นผูท้ ี่มีวาทศลิ ป์เกง่ สามารถพดู เร้าใจให้ผ้ปู ระมูลเสนอราคาสงู กว่าคนแรก จน เมือ่ ไม่มีใครใหร้ าคาสงู กว่านี้ โฆษกจะนับ 1- เจ๊ก 2-หนอ 3-ซา เจ้าหน้าท่ีจะตีผา่ ง 3 ครั้ง เสยี งดัง ผา่ ง ผา่ ง ผา่ ง แสดงวา่ ผเู้ สนอราคาคนสุดท้ายได้ของไปพร้อมกบั ลอตเตอร่ีนาโชค โฆษกที่ดาเนนิ การประมลู ของในงานเจ้าพ่อแกว้ ปจั จุบัน ได้แก่ คณุ บญุ ชัย สมบรู ณ์สม ( เฮยี ต๋ี ) , คณุ ไพศาล ดาราพงศส์ ถาพร ( เฮยี เซียม ) , คณุ ประมวล ศภุ ชยกูล , คุณสรศกั ด์ิ ชมภนู ุชประภา ( เฮยี เฮง ) ท้ังหมดลว้ นเป็นผมู้ ีความสามารถเฉพาะตัว มวี าทศิลป์ในการพูดเร้าใจให้คนให้ประมลู ของไดอ้ ย่างเก่งกาจ มีจติ อาสามาช่วยงานเจ้าพอ่ แก้วด้วยความศรัทธาอย่างต่อเน่อื ง 130

โฆษกการประมูลของผ้ทู มี่ ีวาทศิลป์เก่งกาจ คุณบญุ ชัย สมบูรณส์ ม ( เฮยี ตี๋ ) คุณไพศาล ดาราพงศ์สถาพร ( เฮยี เซยี ม ) คณุ ประมวล ศภุ ชยกูล คณุ สรศักด์ิ ชมภนู ชุ ประภา ( เฮยี เฮง ) 131

ทด่ี ้านขา้ งเวทีประมูลของ มกี ลุ่มเสมยี นจติ อาสาที่ศรัทธาต่อองค์เจ้าพ่อแก้ว มาชว่ ยงาน ประมลู อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง โดยทนั ทีทปี่ ระกาศว่าใครประมูลของได้ ทมี เสมียนจติ อาสา จะบันทกึ ข้อมลู ลงในคอมพวิ เตอร์ เขยี นใบเสรจ็ สง่ ของเปน็ กระดาษสขี าวระบชุ ่ือ สิง่ ของ จานวนเงนิ และเขยี นชอ่ื ลงกระดาษยาวสีแดงด้วยความรวดเร็ว เจ้าหน้าที่อีกชดุ จะนากระดาษท้งั สองแผ่นพรอ้ มของประมูล ไปส่งที่โตะ๊ เจ้าหน้าทอี่ กี ชุดจะตดิ กระดาษสแี ดงทีม่ ีชอื่ ผู้ประมลู กบั ของที่ประมลู สว่ นกระดาษสี ขาวคลา้ ยใบส่งของรวบรวมไว้ ถ้าผู้ประมลู ชาระเงินให้เลย เจา้ หน้าทจี่ ะเซน็ ต์รับเงินกากับไว้ในใบ สง่ ของสขี าว รวมสง่ ยอดเงินในวนั ประมูล ท่ีเหลอื เป็นหนา้ ที่เถ่าน้ังทจ่ี ะนาของไปสง่ ใหแ้ ละเกบ็ เงิน ทมี เสมยี นจิตอาสา ทม่ี ีทกั ษะในการทางานท่ีรวดเรว็ ช่วยใหง้ านประมลู ของราบร่ืน 132

การประมลู ของจะประมูลทกุ คืน ของที่หลายคนให้ความสนใจประมลู คอื “ ส้มจานแรก ” กับ “ โคมทกี งเต็ง ”ลกั ษณะเป็นลาไม่ไผต่ รง สูงมาก ยอดประดับดว้ ยโคมไฟหอ้ ยระยา้ ในแต่ละปี จะมีผใู้ ห้ราคาประมูลสงู มาก ดว้ ยความเช่ือ ความศรทั ธาทวี่ ่า ถ้าผูใ้ ดได้ส้มจานแรก และทีกงเต็ง จะทามาคา้ ขายข้นึ มีโชคลาภ ประสบแต่ความสขุ ความเจรญิ ส่ง โคมทกี งเต็งลงั้ ใหก้ ับผ้ทู ี่ประมลู ได้ 133

ส่ง โคมทีกงเต็งราว ใหก้ บั ผู้ทปี่ ระมลู ได้ .............................................. แหล่งคน้ ควา้ ข้อมูล สัมภาษณ์ คุณวิเชยี ร สุนทรสรุ ิยวงศ์ ( อู่สสี วย ) 8 สิงหาคม 2565 สัมภาษณ์ คุณ ศิริวรรณ ต้ังกิตตถิ าวร 30 กันยายน 2565 สมั ภาษณ์ คุณวันทนา ฤกษ์นันทน์ 30 กันยายน 2565 สมั ภาษณ์ คุณบุญชยั สมบรู ณส์ ม ( เฮียต๋ี ) 1 ตลุ าคม 2565 134

งวิ้ กาญจนา เหมอื นเงิน ในงานวนั เกิดและงานประจาปีเจ้าพ่อแกว้ มหรสพที่ขาดไม่ไดเ้ ลย คือ ง้วิ เป็นการแสดง ผสมผสานการขับร้อง การพดู ประกอบลีลาออกมาเป็นเรือ่ งราว ผแู้ สดงจะแตง่ หน้า ใสช่ ดุ อลังการ กลางเวทดี า้ นบนมไี มโครโฟนตัวใหญห่ อ้ ยติดไว้ ผูแ้ สดงต้องเปล่งเสยี งร้องดงั แบบโอเปร่า ท้วงทานอง สงู ต่า ลากเสยี ง ดัดเสียงตามบท จนมีคากลา่ ววา่ ง้วิ เปน็ โอเปร่าของจนี ( Chinese Opera ) ทต่ี ั้งเวทโี รงงว้ิ ในงานเจ้าพ่อแกว้ ทศ่ี าลชว่ั คราว อ.บางมลู นาก จ.พิจิตร งิ้วแต้จิว๋ ต้ังหนั หน้าเข้าศาลเจ้าพ่อแกว้ ส่วนงิว้ ไหหลา ตง้ั ห่างเยอ้ื งออกไป งว้ิ แตจ้ วิ๋ จัดแสดงทกุ ปี งิ้วไหหลามจี ดั แสดงเปน็ บางปี จาได้ว่าสมัยเด็กน่งั ดงู ว้ิ ทุกปีกับคุณตา นายฮวด สิทธโิ ชค ( ปัจจบุ ันเสยี ชีวติ แลว้ ) คุณตาเล่าให้ฟงั ว่าเจ้าพอ่ แก้วชอบดูง้ิวแต้จวิ๋ ดูง้ิวรอ้ งไป ฟงั คุณตาพากยไ์ ป รู้บ้างไม่รบู้ า้ ง งิ้วแต้จว๋ิ แต่งตัวเหมือนนกั รบ บางคนด้านหลังติดขนยาวเฟื้อยร้องไป เอามือโน้มจบั ไป ทาหนา้ ขาว แก้มชมพู วาดหน้า ลงลวดลายใสส่ แี ดง สีเขียว สีขาว สเี หลือง แต้มสดี าเปน็ จอน ผมและทาตาเฉยี ง บางคนถือไมท้ าทา่ ทางเหมอื นขม่ี ้า สว่ นงวิ้ ไหหลา แต่งตัวเรยี บรอ้ ย สวยงาม หนกั ไปทางรอ้ งเพลง เคร่ืองอุปกรณ์ที่ต้ังบนเวทลี ะครโรงง้วิ มีเพยี งโต๊ะเกา้ อี้ 1 ชุด ตงั้ อยู่กลาง เวทีชิดไปดา้ นหลงั ดา้ นหน้ามไี มโครโฟนตวั ใหญห่ ้อยไว้ตรงกลาง นกั แสดงตอ้ งเปล่งเสียงร้องดังมาก ดนตรีทีเ่ ล่นประกอบ มองไปเห็นมีกลอง มีขิม มีซอ ตั้งเลน่ หลบอยใู่ นโรงง้ิวดา้ นขา้ ง 135

งวิ้ แต้จ๋วิ ผู้แสดงแต่งตวั บางคนดา้ นหลังตดิ ขนยาวเฟอ้ื ยร้องไปเอามอื โน้มจบั ไป งวิ้ ทาหน้าขาว แกม้ ชมพู แต้มสดี าเปน็ จอนผมและทาตาเฉยี ง 136

การจดั ง้ิวมาแสดงในงานเจ้าพ่อแก้ว จาเป็นต้องจองคณะงิ้วขา้ มปี เน่ืองจากปจั จบุ นั การ แสดงงวิ้ ไดร้ ับความนิยมนอ้ ยลงไปมาก มีจัดแสดงเฉพาะในงานเจา้ พ่อของแตล่ ะท่เี ท่านน้ั ทาใหม้ ี คณะง้ิวเหลืออยจู่ านวนนอ้ ยมาก การจองคณะง้ิวที่ อ.บางมูลนาก จ.พิจติ ร เถา่ นั้งจะเป็น ผดู้ าเนนิ การจอง โดยในงานวันเกดิ เจ้าพ่อแก้ว ตวั แทนคณะงิว้ จะมาทาการตดิ ตอ่ ตกลงวนั และ วางเงินมดั จากนั ล่วงหน้า งว้ิ ท่รี ับแสดงจะรับงานในอาเภอใกล้เคียงตอ่ ๆ กัน เพื่อความสะดวกใน การเคลื่อนย้ายอุปกรณ์และเดินทาง เพราะคณะง้ิวทแ่ี สดงในแตล่ ะ่ ท่จี ะกินนอนอยดู่ ้านหลงั โรงงิว้ นอกจากนท้ี างเถา่ น้งั ผดู้ าเนนิ การจัดงานตอ้ งสร้างโรงงวิ้ เป็นโครงหลงั คาเวทใี ห้ ทางคณะงวิ้ จะนาฉาก อปุ กรณต์ า่ ง ๆ มาจัดตกแตง่ เอง และตอ้ งเตรียมโคมเตง็ ลัง้ 1 คู่ สาหรับแขวนดา้ นหน้า ของโรงง้วิ โคมน้จี ะเขยี นอกั ษรภาษาจีน ว่า “ จอู ุยฮกซ้ิง ” หมายถงึ เทพเจา้ ทัง้ ปวง และมีโครง ว่าว แขวนดา้ นหนา้ ใกล้ ๆ กัน อีก 1 คู่ โครงว่าว เป็นโครงไม้ไผเ่ หลาแบนสานเปน็ โครงรูปรา่ ง คล้ายว่าวจุฬา โครงน้ีเปรียบเสมือนการไหวเ้ จ้าทแี่ บบการสร้างบ้านจะมีการไหวล้ งเสาเอก โคมเต็งลง้ั 1 คู่ หน้าของโรงง้ิว เขียนอกั ษรวา่ “ จอู ยุ ฮกซ้ิง ” หมายถึง เทพเจ้าทั้งปวง อนง่ึ มหรสพอน่ื ทต่ี อ้ งสรา้ งเวทหี รอื โรงแสดง เชน่ ลิเก ดนตรี เถา่ นง้ั ก็ตอ้ งจัดเตรยี มโคม เต็งล้ัง 1 คแู่ ละโครงว่าว 1 คู่ แขวนให้ไวส้ าหรับทาพธิ ีเช่นกัน ในวันประมูลของโคมเตง็ ลง้ั ที่ แขวนหนา้ เวทีเหลา่ น้ีเป็นของประมลู อกี อยา่ งท่ีไดร้ บั ความสนใจประมูลกัน 137

สงิ่ หนึง่ ที่จะเห็นคู่กบั โรงงว้ิ และเป็นท่โี ปรดปรานของเด็ก ๆ หลายคน คือ ร้านขายนา้ ตาลปน้ั ด้านหน้าโรงงว้ิ เปน็ ร้านเลก็ ๆ มีเพยี งโครงไมท้ ว่ี างเตา กระทะทองเหลืองใบเล็กบรรจนุ ้าตาล เคย่ี วเหนียว มไี มไ้ วค้ น ข้าง ๆ มหี อ่ ถงุ แป้งไวโ้ ปะกันนา้ ตาลตดิ มอื ตดิ พมิ พ์ น้าตาลเค่ียวท่ีขายปนั้ เป็นตัวสัตวต์ ่าง ๆ มีลิง มีไก่ ถา้ เป็นไกจ่ ะมไี ม้ไผ่เล็กเสียบที่ก้นเป่าไดเ้ สียงดัง หรือถา้ ใครต้องการ จะเปา่ เอง ทางร้านจะมพี ิมพ์ดนิ เผารปู ตา่ ง ๆ เช่น รูปข้าวโพด รูปรถ รปู ตุ๊กตา เรมิ่ จากน้าตาล กอ้ นกลมน้อย ๆ แบออกหุ้มกับท่อทต่ี อ่ ลม คนขายจะเหยียบป้ัมลมออกมาตามทอ่ ทาใหก้ ้อนน้าตาล ท่หี ุ้มพองออกคล้ายลูกโปง่ ลูกเลก็ ๆ เดด็ นา้ ตาลทพ่ี องเปน็ ลูกโปง่ ลกู เลก็ สง่ ต่อให้ลูกค้ารบั มาเป่า เปน็ โป่งให้ใหญ่ขน้ึ ใครเป่าไดข้ นาดใหญต่ ามสมควร คนขายจะเอาสตางคเ์ จาะลกู โป่งใหแ้ ตก เปน็ อันว่าใชไ้ ด้ ลกู คา้ กาไรเพราะเงินท่ีเจาะลูกโปง่ จะมากกว่าเงินทซ่ี อ้ื น้าตาล แต่หลายคนก็เปา่ ไม่ไดข้ นาด ไดแ้ คน่ ้าตาลกอ้ นจวิ๋ ไปกิน บางคนก็เลือกทีจ่ ะเปา่ กอ้ นนา้ ตาลให้พองเตม็ พมิ พ์ทเี่ ลือก ใครเป่าไดเ้ ต็มพิมพ์ โดยไม่รว่ั ไมแ่ ตก ก็จะได้รางวัลเป็นเงนิ ไปเชน่ กัน ถา้ เป่าได้ไมเ่ ต็มพิมพห์ รือมี รอยรว่ั รอยแตก กไ็ ดแ้ คน่ า้ ตาลที่เปา่ ไปกินปลอบใจ ร้านขายน้าตาลป้ัน ซึ่งจะตงั้ ขายอยดู่ า้ นหนา้ คกู่ บั โรงงวิ้ การแสดงง้วิ ถงึ หลายคนจะดไู ม่รเู้ รือ่ ง แตด่ ้วยลีลาทา่ ทาง การแต่งกาย เสียงร้องทดี่ ัง ประกอบกับดนตรี รวั ฆ้องดังกังวานเป็นทานองเร้าใจ ทาใหค้ นผา่ นไปมาในงานตอ้ งเหลยี วดู และ หยุดถา่ ยรูป บางคนกช็ ื่นชอบถึงขนาดจา้ งให้ง้วิ แตง่ หนา้ ให้ เช่าชดุ งว้ิ ใสถ่ า่ ยรูป ............................................... แหลง่ คน้ คว้าขอ้ มลู งิว้ วิกพิ ีเดีย https://th.m.wikipedia.org> wiki > สบื คน้ 15 พฤษภาคม 2565 138

ง้ิวป่วงเซีย่ ง กาญจนา เหมือนเงนิ เดนิ ไปไหวเ้ จา้ ในศาลเจ้าช่ัวคราว มองไปเห็นตุ๊กตาเดก็ ใสช่ ดุ แดง หมวกจอหงวน ป้ายผา้ แดงเขียนภาษาจีน นกึ อยากรู้ คอื อะไร ถาม ค้นคว้า เล่าสกู่ นั ฟงั รูปบูชาของซาไท้จอ่ื คือ ตุก๊ ตาไมร้ ปู กมุ ารขนาดประมาณฟตุ คร่งึ ใสช่ ดุ สแี ดงปักไหมทอง เป็นรูปมงั กร ไม่ใสร่ องเท้า คนเลน่ งว้ิ จะกราบบูชารปู กุมารน้ีด้วยศรัทธา แบบเดยี วกันกบั ท่ี ศลิ ปินไทยบชู า \" ฟอแก่ \" รปู บชู านใี้ ชป้ ระกอบในการแสดง ง้วิ ชุดเบกิ โรง การแสดงง้วิ ชดุ เบิกโรง หรือ ปวงเซยี่ ง เปน็ การแสดงนากอ่ นทจี่ ะมกี ารแสดงงว้ิ เรอื่ งในคืน นน้ั ถา้ เป็นลิเกก็คงเหมอื นการออกแขก เป็นการแสดงความเคารพและการแสดงถวายต่อศาลเจา้ ท่ี คณะง้วิ ไปทาการแสดง ในขณะเดียวกัน ก็เปน็ การอวยพรให้กบั ผู้ชมและคณะง้วิ ทม่ี าทาการแสดง เองไปด้วยในตวั เสร็จจากพธิ ปี ่วงเซยี ง รปู บชู าซาไทจ้ อื่ จะอัญเชญิ ไปไวท้ ี่บนโต๊ะเครื่องเซน่ กลางศาลเจา้ โดยหันหน้าเข้าหาโรงง้ิว ต้งั วางไว้เช่นนนั้ จนกว่าจะเสรจ็ การเลน่ ง้วิ 139

คณะกรรมการเถ่าน้ัง ปี 2565 ร่วมพธิ กี ารปวงเซ่ยี ง 140

141

นอกจากน้ี ตามความเชื่อความของคนจีน เช่อื วา่ การใหง้ ิ้วปวงเซยี่ งให้ เปน็ เคลด็ ว่า ถา้ อมุ้ ตุ๊กตาเด็ก จะช่วยให้มบี ุตร ถ้าถือหมวกขุนนางจีนสแี ดง จะไดร้ ับเลื่อนตาแหนง่ การงาน รวมท้งั ปา้ ยผ้าสแี ดงภาษาจีนซ่งึ เป็นคาอวยพรที่เปน็ มงคลกับชีวิต ในงานวนั เกิดและงานประจาปเี จ้าพอ่ แกว้ ประเพณีการใหง้ ้วิ ปวงเซยี งยังคงทาสบื ต่อกนั มา ผู้ทีม่ ีความประสงคจ์ ะใหง้ ิ้วปวงเซ่ยี ง จะแจ้งความประสงคก์ ับคณะกรรมการจัดงานหรือเถ่านั้ง ล่วงหนา้ ว่า ต้องการใหง้ ้ิวปวงเซ่ียงชดุ เล็กหรอื ชดุ ใหญ่ ซ่ึงตอ้ งมคี า่ ใชจ้ ่ายในการปวงเซ่ยี งตามที่ ตกลงกันในแต่ละปี เงนิ จากการใหง้ ิ้วปวงเซี่ยง ธรรมเนยี มปฏบิ ัตคิ รง่ึ หนง่ึ จะหักให้ง้ิวท่ีเหลือถอื เปน็ เงินช่วยงานเจา้ พอ่ แก้ว เมอื่ ได้กาหนดเวลา คณะง้ิวจะมาทาพิธปี วงเซยี่ งให้ ตามลาดบั รายชือ่ ท่จี อง ถงึ ลาดบั ไหน ผู้ท่ีจะปวงเซ่ียงกม็ าถือต๊กุ ตาซาไท้จอ่ื ถือหมวกจอหงวน ถือป้ายคามงคล ภาษาจีน งวิ้ จะทาพธิ ีปวงเซีย่ งและขานช่อื ผู้ทีไ่ ดร้ ับการปวงเซ่ียงอวยพรตามลาดับ ........................................ แหล่งค้นควา้ ข้อมูล http://ngiew.com /index.php สบื ค้น 15 มกราคม 2565 http://www.bloggang.com/viewdiary.php สืบค้น 15 มกราคม 2565 สมั ภาษณ์ นายสธุ น โทวิวัฒนานนท์ ( เฮยี ฮั้ว ) ร้านต้งั สุดใจ 27 กันยายน 2565 142

“ เหย้ี งเผ้า ” : พธิ เี ผาชดุ เสื้อกระดาษเครอ่ื งทรงเจา้ พ่อ กาญจนา เหมอื นเงนิ วนั สดุ ทา้ ยของการจดั งานวนั เกิดและงานประจาปเี จ้าพอ่ แกว้ บรเิ วณหนา้ ศาลเจา้ พอ่ แกว้ ชัว่ คราว ตามความเชื่อและศรทั ธาจะมพี ธิ ีไหวแ้ ละเผาชุดเสื้อกระดาษเคร่ืองทรงใหเ้ จา้ พ่อ รวมถงึ กระดาษเงินกระดาษทอง เครอ่ื งกระดาษอนื่ ๆ เรียกกนั ว่า “ เห้ียงเผ้า ” เปรียบเหมือนการถวาย ชดุ เคร่อื งทรงใหเ้ จ้าพอ่ เปลี่ยนใหม่ และถวายของมคี า่ ให้ใช้ เป็นการแสดงความสักการะและเป็น สิรมิ งคลแกผ่ ไู้ หว้ รวมทงั้ ครอบครัว จติ รา ก่อนันทเกยี รติ เขียนไว้ในหนงั สอื “ธรรมเนียมจีน มีเหมอื น มีต่าง มแี ปลก” ว่าธรรมเนยี มการไหวใ้ นโอกาสต่างๆ ของของชาวจีนจะมีการไหวแ้ ละเผากระดาษเงินกระดาษทอง ให้แกบ่ คุ คลซึ่งแบง่ เป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ ไหวแ้ ละเผาให้เทพเจ้า ไหวแ้ ละเผาบรรพบุรษุ ไหว้และ เผาทาทานใหผ้ ีไม่มีญาติ กระดาษที่ใชอ้ อกแบบประดษิ ฐ์ในลักษณะต่าง ๆ โดยรวมมี 3 รูปแบบ 143

1.กระดาษเงนิ กระดาษทอง รวมทง้ั เครื่องกระดาษอ่นื ๆ เชน่ แทง่ ทอง เหรียญเงินทอง ถังเงนิ ทอง แบงคก์ งเตก็ สร้อย แหวน ของใชต้ า่ งๆ บางชนิดเป็นกระดาษชนิดเดียวกนั แต่พบั รปู รา่ งต่างกนั เรียกช่ือต่างกัน บางแบบใชไ้ หว้เฉพาะเจ้า บางแบบใชไ้ หว้บรรพบรุ ุษ และบาง แบบกใ็ ชไ้ หว้ไดท้ ุกประเภท ตัวอยา่ งกระดาษเงินกระดาษทองแบบต่าง ๆ หง่งิ เตย๋ี ตั่วกิม หรอื คอซี 144

เทยี งเถา่ จี๊ กอจิ๊ หรอื จ๊จิ ยุ้ กมิ เตา้ งง้ึ เตา้ หรอื ถงั เงนิ ถงั ทอง 2. เอกสารเขยี นกากบั เพื่อส่งของ 145