บันทึกเถ่านั้งเจ้าพ่อแก้ว

ส้มพรอ้ มลอตเตอรเี่ จา้ พ่อแก้ว มอบขอบคณุ เจา้ ของไม้ไผ่ ไม้ไผ่ทไี่ ด้นามาประดับไฟจากโคนไผถ่ งึ เรอื นยอดไผ่ รวมท้งั ที่โคม รัดเชือกสีแดง เปน็ ช่วง ๆ ตลอดลาไมไ้ ผ่ เตรียมสาหรบั ดงึ และขงึ ตรงึ กับหลกั เสาหน้าศาลฟ้าดนิ ในงานวนั เกิดและงานประจาปีเจ้าพ่อแก้ว จะมพี ธิ ีติดตงั้ โคมเต็งลัง้ การยกลาไมไ้ ผ่โคม เต็งลง้ั ขนึ้ ตั้ง มปี ระกาศประชาสัมพันธใ์ หผ้ ู้คนมาร่วมงานพธิ เี ป็นมงคลกับชวี ิต จะทาก่อนวันเริม่ งาน จรงิ ตามฤกษ์ยามท่ีเหมาะสม 46

เมอ่ื ถึงกาหนดเวลายกขึน้ ลาไม้ไผ่โคมเต็งล้ัง ผมู้ าร่วมงานจะช่วยกนั จบั เชอื กแดงทีผ่ กู ติดไว้ กบั ลาไม้ไผแ่ ต่ละด้านดึงขน้ึ พร้อมๆ กับ การดงึ โดยใช้รถยกช่วย เม่ือลาไม่ไผ่ตง้ั ตรงได้ที่ สวยงาม เจ้าหน้าทจ่ี ะทาการผกู ตรงึ เชอื กกับเสาจนแน่นไมโ่ อนเอน เป็นอนั เสร็จพธิ ี 47

ผูม้ ารว่ มงานจะไดร้ บั แจกขนมจับก้มิ ขนมแหง้ 5 อย่าง ประกอบด้วย ถว่ั ตัด งาตัด ถวั่ ลสิ งเคลอื บน้าตาลสขี าว แดง ฟกั เชอื่ ม ข้าวพอง ท่ใี ช้ไหว้ตอนทาพิธีกลับไปบ้าน ถือเป็นของ สริ ิมงคล โคมเตง็ ลัง้ จะนาออกประมลู ในวนั แรกของการเปิดประมลู เปน็ ของประมูลทม่ี รี าคาสูงมาก ด้วยความเช่ือความศรัทธาวา่ ถา้ ผใู้ ดได้ไปบูชาประดับทบ่ี ้านจะทามาคา้ ขายขน้ึ มโี ชคลาภ ประสบแต่ ความสขุ ความเจรญิ ................................. แหลง่ คน้ ควา้ ขอ้ มลู สมั ภาษณ์ นายธรี วฒุ ิ ปกรโณดม ( เฮยี ตง ) ร้านอึ้งย่งจวั๊ 18 มกราคม 2565 สัมภาษณ์ นายสุธน โทวิวัฒนานนท์ ( เฮยี ฮ้ัว ) ร้านต้งั สดุ ใจ 14 มกราคม 2565 https:/th.wikipedia.org/wiki/เง็กเซียนฮ่องเต้ สบื คน้ 17 มกราคม 2565 48

ของไหว้เจ้า กาญจนา เหมอื นเงนิ ชุดของไหว้เจา้ ตามประเพณี มี 3 ชุด ดงั นี้ 1. ชดุ ของคาว ชุดใหญม่ ขี องคาว 5 อยา่ ง เรยี กว่า “ชุดโหงวแซ ” ถ้าเป็นชุดเล็ก มขี องคาว 3 อย่าง เรยี กว่า “ชดุ ซาแซ ” ของคาวที่นิยมไหว้ ไดแ้ ก่ หมู ไก่ เครือ่ งใน ( นิยมใช้ตบั ) ปลา กุ้งมังกร ( เนอื่ งจากกุ้งมงั กรหายาก คนจีนแตจ้ ิ๋วใช้ปลาหมกึ แทน คนจีนแคระใชเ้ ป็ดแทน ) 2. ชุดของหวาน ชุดใหญ่มีของหวาน 5 อยา่ ง เรียกว่า “ชุดโหงวเป้ยี ” ถ้าเปน็ ชุดเล็ก มีของหวาน 3 อย่าง เรียกว่า “ชดุ ซาเป๊ยี ะ ” ของหวานนิยมไหว้ ไดแ้ ก่ ซาลาเปาไส้หวาน ขนมไข่ ขนมถว้ ยฟู ขนมกยุ ช่าย ขนมเปยี๊ ะ ขนมจับกิม้ ขนมจับก้ิมเปน็ ขนมแห้ง 5 อยา่ ง ประกอบด้วย ถว่ั ตดั งาตดั ถ่วั ลสิ งเคลือบน้าตาลสขี าว-แดง ฟักเช่อื ม ขา้ วพอง 3. ชดุ ผลไม้ ชดุ ใหญ่มีผลไม้ 5 อยา่ ง เรียกว่า “ชุดโหงวก้วย ” ถ้าเปน็ ชดุ เล็ก มผี ลไม้ 3 อย่าง เรียกว่า “ชดุ ซากว้ ย ” ผลไม้ทน่ี ิยมไหว้ เช่น ส้ม องนุ่ สบั ปะรด กล้วย แอปเป้ลิ สาลี่ สม้ โอ 49

ความหมายมงคล ของ ของไหว้ มีความหมายมงคล ดังน้ี 1.ชดุ ของคาว ที่นิยม หมู ไก่ เคร่ืองใน ปลา กุ้งหรอื ปลาหมกึ แหง้ หมู หมายถงึ ความม่ังค่ัง อดุ มสมบูรณ์ ความอ้วนของตวั หมูสะทอ้ นถงึ ความกนิ ดอี ยดู่ ี ไก่ หมายถงึ ความกา้ วหน้า หงอนไก่ สอ่ื ถงึ หมวกขุนนาง ไกข่ นั ตรงเวลา ส่อื ถงึ การรูง้ าน เครอ่ื งใน ( ตับ ) หมายถงึ ขุนนาง “ ตบั ” คา้ จีนเรยี ก “ กวั ” ซึ่งออกเสียงพร้องกับ ค้าวา่ “ กัว” ทีแ่ ปลว่า ขุนนาง ปลา หมายถงึ ความเหลือกิน เหลอื ใช้ ค้าจนี แตจ้ ิว๋ ปลา ออกเสยี งว่า ฮอ้ื ค้าวลีมงคล อู่ ฮ้ือ แปลว่า เหลอื กนิ เหลือใช้ ตอ้ งเปน็ ปลาท้งั ตวั เพราะปลาท้ังตัวจะท้าใหช้ ีวติ สมบูรณข์ น้ึ ก้งุ หมายถงึ ชวี ิตท่รี ุ่งเรือง ภาษาจีนออกเสยี งใกล้เคียงกับค้าว่า หัวเราะ ดังนน้ั การกิน กุ้งจงึ มคี วามหมายวา่ การมชี ีวิตทีย่ ืนยาว เปย่ี มไปด้วยความสุขตลอดปี กงุ้ ตม้ แล้วมีสีแดงถอื ว่ามงคล ถ้าเป็นกงุ้ มังกร หมายถึง อา้ นาจ วาสนา โดยลักษณะหัวกงุ้ มังกรที่ใหญ่มีก้าม จงึ เปรยี บเหมือน การมอี า้ นาจ วาสนา ในกรณที ่ีกุ้งมังกรหายาก จะใช้ ปลาหมกึ หรือ เปด็ แทน 2.ชุดของหวาน ทีน่ ยิ ม ซาลาเปาไส้หวาน ขนมไข่ ขนมถ้วยฟู ขนมเป๊ียะ ขนมจับกมิ้ ซาลาเปา หมายถึง โชคลาภ ไหว้เพื่อให้เปาไช้ ค้าจนี เปาไช้ แปลว่า ห่อโชค ขนมไข่ หมายถึง ความเจริญเติบโต ขนมถ้วยฟู หมายถึง ความเพม่ิ พูน รงุ่ เรือง เฟือ่ งฟู ขนมเปยี๊ ะ มอี กั ษรมงคลสแี ดงประทับอย่กู ลางขนม สัญลกั ษณข์ องความพร่งั พร้อม สมบรู ณ์ สมหวงั ความเปน็ ศริ ิมงคลและความสามัคคี ขนมจับก้มิ หมายถึง ความหอมหวานและเจรญิ งอกงาม รุ่งเรืองในชีวิต 3.ชุดผลไม้ ทนี่ ิยม สม้ องุ่น สับปะรด กล้วย แอปเปิล้ สาล่ี สม้ โอ สม้ หมายถงึ ความเป็นมงคล ส้ม จีนแต้จิว๋ ออกเสยี งวา่ กา อกี ค้าเรยี กว่า ไตก้ กิ แปลว่า มหาสิริมงคล สับปะรด หมายถึง โชคลาภ สบั ปะรด จนี แต้จิว๋ เรยี กวา่ อง้ั ไล้ แปลว่า สีแดงมา สแี ดง เปน็ สีโชคลาภตามความเชื่อของคนจนี อยแู่ ลว้ จงึ คล้ายกับวา่ เรยี กโชคเข้ามา องุ่น หมายถงึ ความงอกงาม กลว้ ย หมายถงึ การมีลูกหลานสืบสกุล 50

การไหวเ้ จ้าในงานวนั เกิดและงานประจ้าปีเจ้าพ่อแกว้ ท่ี อ.บางมูลนาก จ.พจิ ิตร ส่งิ ของ สา้ หรบั คณะกรรมการจดั งานหรอื เถ่าน้งั ต้องเตรียมท้าพธิ ไี หวเ้ จ้าแตล่ ะที่ บันทึกไวเ้ ป็นขอ้ มลู ดงั น้ี สิ่งของสาหรบั พิธีข้ึนทกี งเตง็ ลงั้ หรือตะเกยี งสงู มีดงั นี้ 1. ขนมจับกิม้ 1 ถาด ( เสร็จพธิ ีแจกผู้ร่วมงานพิธี ) 2. สม้ 1 ถาด 3. น้าชา 1 ชดุ ( มนี ้าชา 5 ถ้วย ) 4. กระดาษไหว้เจา้ 20 ชุด ( ส้าหรบั เถา่ นั้งไหว้ คนละ 1 ชดุ ) 5. ธูป 1 หอ่ 6. ประทดั 1000 นัด 2 ชดุ 7. ผา่ งหรือลอ้ ส้าหรับตี 1 อนั 8. เทยี นแดง 1 คู่ 51

ส่ิงของสาหรับพิธไี หวว้ นั เกิดตอนเช้า มดี งั นี้ 1. ผลไม้ 5 อย่าง 6 ท่ี 2. น้าชา 5 ถว้ ย 6 ท่ี 3. กระดาษไหว้ 6 คู่ ( ไหว้ทลี่ ะ 1 คู่ ) 4. ธูป 1 หอ่ ไหว้ 6 ที่ ดงั นี้ ฟา้ ดนิ เจา้ พอ่ แกว้ เจา้ แม่กวนอิม เทพเจ้าโชคลาภหรอื ไฉซ่ งิ เอ๊ีย ตีจ่ ู้เอ๊ยี ะหรอื เจ้าทเ่ี จ้าทาง และกวนอู 52

ส่ิงของสาหรับพิธีไหว้ 53

หมูท่ใี ช้ไหวท้ ง้ั ตัว เปน็ หมูตัวผู้ มผี ลไม้สม้ ท่ีปาก ( หมูจะมผี ู้นามาถวาย ) 54

ขนมแดงรูปท้อ หรอื อ่งั ก้วยทอ้ เป็นขนมมงคลของคนจีน สีแดงเป็นสีมงคล บนตัวขนมมีอกั ษรจนี ที่มีความหมายท่ีดี หลงั ไหวน้ ามารบั ประทานเพื่อความเปน็ สริ มิ งคล ขนมกา้ กว้ ย หรอื ขนมฮวกก้วย ใชไ้ หว้งานวันเกดิ เจา้ พ่อแกว้ หมายถงึ ความเจริญเฟ่อื งฟู 55

บะหมี่ ใชไ้ หว้ในงานวันเกดิ เจา้ พ่อแก้ว หมายถึง ใหม้ อี ายุยนื ยาว ของไหว้หลังเสร็จพิธี แมค่ รัวจติ อาสานามาปรุงอาหารใหร้ ับประทานเปน็ มงคล 56

................................................ แหล่งค้นควา้ ขอ้ มลู จติ รา ก่อนันทเกียรติ เขยี นในหนงั สอื ธรรมเนียมจีน อ้างถงึ โดย กิเลน ประลองเชิง คอลมั ชกั ธงรบ ของไหว้มงคล ร้ไู ว้ใชว่ ่า ของไหวว้ นั ตรษุ จนี เลือกถกู ไหว้ให้ดี มีแตเ่ ฮง LINE TODAY สืบคน้ 5 พฤศจกิ ายน 2565 สมั ภาษณ์ นายสุธน โทวิวฒั นานนท์ ( เฮยี ฮั้ว ) ร้านตัง้ สดุ ใจ 14 สิงหาคม 2565 สมั ภาษณ์ คุณทรงพล พฤทธ์ิพงศ์กลุ ( เฮียซ้ง ) 15 สิงหาคม 2565 ค้าสมั ภาษณ์ นายธรี วุฒิ ปกรโณดม ( เฮียตง ) ร้านอ้ึงยง่ จว๊ั 18 สิงหาคม 2565 57

ธูปไหว้บชู า กาญจนา เหมอื นเงิน ทศี่ าลเจ้าพ่อแกว้ หลังปัจจุบนั ธปู ไหว้บูชาจะมัดการวมจานวน 17 ดอก จดุ พรอ้ มกันท่ี เดยี วท้งั กา กราบไหว้ ปักธูปตามจุดต่าง ๆ เรียงตามลาดับ ดังน้ี 1. ไหว้เทพฟ้าดนิ ทีกง จานวน 3 ดอก 2. ไหว้เจ้าพอ่ แก้ว จานวน 3 ดอก 3. ไหว้เจ้าแม่กวนอิม จานวน 3 ดอก 4. ไหว้เทพเจ้าโชคลาภหรือไฉซ่ ิงเอีย๊ จานวน 3 ดอก 5. ไหว้เจ้าท่ีเจ้าทางหรอื ตีจ่ ้เู อ๊ียะ จานวน 3 ดอก 6. ไหว้เทพผรู้ ักษาประตูหรอื หม่งึ ซิง้ ขวา จานวน 1 ดอก 7. ไหว้เทพผ้รู ักษาประตหู รอื หม่ึงซิง้ ซ้าย จานวน 1 ดอก รวม 17 ดอก 58

หลายคนอาจจะคนุ้ เคยกบั การไหว้เจา้ ทศี่ าลเจ้าพอ่ แกว้ หลงั เดิมที่หนั หน้าส่แู ม่นา้ นา่ น ธปู ที่ กาไวส้ าหรับใหไ้ หว้จะมกี าละ 13 ดอก ทศ่ี าลหลังเดมิ ช่วงน้ันยงั ไมม่ ีการอญั เชญิ เจ้าแมก่ วนอิม กับ เทพเจา้ โชคลาภหรือไฉ่ซิงเอ๊ียมาไว้ในศาล และดา้ นนอกมีคล้าย ๆ ศาลเล็ก ๆ ตัง้ อยู่ด้วย 2 ท่ี ข้างรั้ว ซึ่งจะปักธปู ไหว้ด้วยท่ีละ 1 ดอก รวมธูปไหว้ที่ศาลเดมิ จึงมี 13 ดอก ดงั น้ี ไหว้เทพฟ้าดิน ทกี ง , ไหว้ เจ้าพอ่ แก้ว ,ไหว้เจ้าทเี่ จ้าทางหรือตีจ่ ู้เอ๊ยี ะ , ไหวเ้ ทพผู้รักษาประตหู รอื หม่ึงซ้งิ ขวา - ซ้าย , ไหวศ้ าล เลก็ ๆ ทข่ี า้ งรั้ว ขวา - ซา้ ย ท่ศี าลเดิมด้านนอกมศี าลเลก็ ๆ ตง้ั อยูด่ ว้ ย 2 ที่ ข้างรวั้ ซงึ่ จะปกั ธูปไหว้ดว้ ยท่ลี ะ 1 ดอก ลาดบั ในการไหว้ที่ศาลเจ้า โดยทั่วไปเรยี งตามลาดบั ดังกล่าวขา้ งต้น เร่มิ จากไหว้เทพฟ้าดนิ หรอื ทีกงกอ่ น แลว้ จงึ ไหว้เจา้ พ่อแกว้ เรียงตามลาดับมา แต่อย่างไรก็ตามทีศ่ าลเจ้าพ่อแก้วช่ัวคราว ทส่ี นาม จดุ ที่ต้งั ตะเกยี งให้จุดธปู อย่หู นา้ ศาล อีกทง้ั ศาลฟ้าดินอยหู่ ่างจากศาลเจา้ พ่อแกว้ พอสมควร เมื่อจุดธูปแล้วหลายคนอาจจะเดนิ เขา้ ไปไหวเ้ จ้าพ่อแก้วในศาลกอ่ น หลังจากนั้นจงึ เดินไหวจ้ ดุ ต่าง ๆ ไล่มาจนกระทัง่ เดนิ ออกมาไหวท้ ศี่ าลฟา้ ดินก็ถืออนุโลมวา่ ทุกคนไหวด้ ว้ ยความศรทั ธาตงั้ ใจถงึ จะไม่ได้ ไหว้เรยี งตามลาดับ 59

ทีศ่ าลเจ้าพอ่ แกว้ ช่วั คราวจะเหน็ มีโอง่ มังกรใบใหญ่ 6 ใบ มธี ูปใหญ่ปกั อยู่โอ่งละ 1 ดอก ได้ความรูว้ ่า ธูปใหญ่ท่ีปักในโอ่ง เปน็ ธปู รวมตัวแทนของคนบางมลู นาก คณะกรรมการจดั งานเป็น ผจู้ ัดเตรียมจดุ ไหวแ้ ทนคนบางมูลนากโดยสว่ นรวม โอง่ มงั กร 1 ใบ จะมีธปู ใหญ่ปักอยู่เพยี งธูปเดียว สาหรบั ผู้ท่มี ากราบไหว้เจ้าพอ่ แก้วที่ศาลก็จะมีธูปเล็กท่มี ดั เปน็ กาให้ไหวอ้ ยูแ่ ลว้ ไหว้เสร็จก็ ปักธปู ในกระถางที่เตรยี มไวใ้ ห้ ไม่ไดน้ ามาปกั ที่โอ่ง ท่ีโอ่งจะมีธปู ใหญป่ ักเพียงดอกเดยี ว จากคาบอกเล่าสมัยก่อนเวลาไหวจ้ ะหยิบธูปมาเป็นกา ๆ ไมไ่ ดน้ บั จานวนแนน่ อน ไหว้แลว้ ธปู เหลอื ก็เอามาปกั ทโ่ี อ่ง คนไม่ร้กู ็คิดวา่ ท่โี อง่ ตอ้ งปักด้วย ทาให้เกดิ ความสบั สน อนง่ึ ในกรณีทมี่ ีผู้ตอ้ งการบรจิ าคธูปใหญ่ จากท่ีเหน็ ในงานเจ้าใหญ่ ๆ เช่นท่ี จ.นครสรรค์ ธปู ใหญ่ท่มี ีผู้ประสงคจ์ ะบริจาคและตดิ ช่อื ผู้บริจาค จะแยกปักใส่โอ่งอนื่ แยกต่างหากเป็นโอง่ โอง่ ไป 60

อกี สงิ่ หนึง่ ท่ีตอ้ งกล่าวถงึ ความเปน็ มา ไม่อยากใหส้ ูญหาย เปน็ ธรรมเนียมถือปฏิบตั สิ บื ต่อ กนั มายาวนาน คอื ถังไม้ตวงข้าว ในการจดั งานแต่ดัง้ เดิมมานน้ั ด้วยเหตุผลท่วี ่า การทานา ปลกู ข้าว ค้าขา้ ว เป็นเศรษฐกิจหลกั ของคนในอาเภอบางมลู นาก พอ่ ค้าคนจีนในตลาดสมยั ก่อนรา่ รวย มาจากการค้าข้าวเป็นส่วนใหญ่ ใน อ.บางมลู นาก จะมีโรงสีข้าวจานวนมาก มียุ้งฉางขนาดใหญเ่ ก็บ ขา้ ว เม่อื เก็บเก่ียวไดข้ ้าวดี เศรษฐกจิ ดี จงึ มีการจดั งานเฉลิมฉลองให้เจ้าพ่อแก้ว การคา้ ข้าว สมัยกอ่ นจะใชถ้ งั ไม้ตวงข้าวเปลือกข้ึนยงุ้ ถงั ไม้ตวงขา้ วปกตจิ ะเปลี่ยนใหม่เกอื บทุกปี จงึ มีการนาถัง ไม้ตวงขา้ วใส่ข้าวเปลือก ใส่ธญั พืช ปกั ธูปวางบชู าไว้ท่โี ตะ๊ ดว้ ย แล้วนาออกให้ประมลู เปน็ การถอื เคล็ดว่า ผู้ทีป่ ระมลู จะไดข้ ้าวเปลือกในถังไปใช้ทาพนั ธไ์ุ ดผ้ ลผลิตดี ถังตวงข้าวนาไปใช้ตวงข้าวข้นึ ย้งุ ทามาค้าขายดี ร่ารวยเงินทอง ในสมัยแรกทศี่ าลเจ้ามีเพยี งเจา้ พอ่ แกว้ องค์เดียว กระถางธปู ประจาตัวเจ้าพอ่ แก้ววางต้ังอยู่ ดา้ นในศาล หน้าองค์เจา้ พอ่ แก้ว สว่ นถังไมต้ วงข้าว จะวางตั้งไวท้ ่ีโตะ๊ หน้าศาลเจ้าพ่อแกว้ 3 ถัง ปกั ธปู ถังละ่ 1 ดอก รวมเปน็ 3 ดอก และตั้งไว้ท่ีโตะ๊ หน้าศาลฟา้ ดนิ 3 ถงั ปกั ธูปถังละ่ 1 ดอก รวมเปน็ 3 ดอก เชน่ กัน โดยในวนั ประมูล ถงั ไม้ตวงขา้ วจะนาออกประมลู ดว้ ย 61

ในระยะหลงั ตอ่ มา รูปแบบการค้าข้าวเปล่ียนแปลงไปจากเดมิ สามารถทานาไดต้ ลอดปไี ม่ ต้องเก็บข้าวในยุง้ ฉางเหมือนเดิม ข้าวเปลือกใช้วธิ กี ารใส่รถช่ังน้าหนัก ถงั ไม้ตวงขา้ วเรม่ิ เปน็ ของหา ยาก เปน็ ของทค่ี นเกบ็ ไว้ประดบั แบบของโบราณ จึงไมม่ ีการนาถังไม้ตวงขา้ วมาประมูลเหมือนเดมิ แต่ยงั ใช้ตั้งปักธปู ไหว้บูชาเพราะเช่อื วา่ การค้าข้าวเป็นเศรษฐกจิ หลักอย่างหน่ึงของคนบางมลู นาก ต่อมามกี ารอญั เชญิ เจ้าแมก่ วนอิม และเทพเจา้ โชคลาภหรอื ไฉซ่ ิงเอี๊ย มาประทบั ในศาล กระถางธปู เพม่ิ จานวนข้นึ ประกอบกับในระยะหลงั เขา้ ใจว่า มีการรณณรงค์เรื่องอันตรายจากควนั ธปู ทมี่ จี านวนมากไปในศาลเจ้าพอ่ แกว้ ชัว่ คราว จนทาให้การทางานในศาลเจ้าพ่อแก้วชว่ั คราวท่ี สนามไม่สะดวกสบาย จึงมีการย้ายกระถางธูปทองเหลืองที่ใช้ปักธูปไหว้เจ้าพ่อแก้ว ไหว้เจ้าแม่ กวนอมิ และไหว้เทพเจ้าโชคลาภหรือไฉ่ซิงเอี๊ย ออกมาตั้งที่โตะ๊ ด้านหนา้ ท่เี ดียวกับทตี่ ั้งถงั ไม้ตวง ขา้ ว และต่อมาเหลือเพยี งกระถางธูปทองเหลือง ถังไมต้ วงขา้ วถูกเก็บไวใ้ นหอ้ งเก็บของท่ศี าลเจา้ ไมม่ กี ารนาถังไม้ตวงข้าวมาปักธปู ไหว้บูชาดง้ั เดิม อยา่ งไรก็ตาม ในปี พศ. 2565 เพอ่ื เป็นการคงธรรมเนยี มปฏบิ ัตทิ ่ีมีแตด่ ั้งเดิม กับความเชื่อ ความศรัทธาท่วี า่ การค้าขายของคนบางมูลนากเศรษฐกจิ สาคญั สว่ นหน่ึงมาจากการค้าขา้ ว และ พบวา่ ในห้องเกบ็ ของทศ่ี าลเจา้ ยงั มีถงั ตวงข้าวเกบ็ ไว้อยู่ จงึ ได้นาถงั ไม้ตวงขา้ วบรรจขุ ้าวเปลอื ก กลับมาตง้ั บูชาแบบเดมิ ที่เคยปฏิบัตสิ ืบต่อกนั มา โดยวางตั้งบชู าแตไ่ ม่ไดม้ กี ารนาออกประมูล 62

นอกจากนไ้ี ด้ใชว้ ธิ กี ารลดปริมาณควันธูปโดยจัดเจ้าหน้าที่ประจาบรเิ วณที่ตั้งกระถางธูปท่คี น มาปักไหว้ เมือ่ เห็นว่ามีจานวนมากก็ผ่องถ่ายออกเพ่ือลดปรมิ าณควนั และทาความสะอาด ผงธูปท่ี หลน่ บรเิ วณน้ัน อนง่ึ มีขอ้ ควรระวัง คอื ก่อนเรม่ิ งานจะมพี ธิ ีขนึ้ ทกี งเตง็ ลั้งท่ีศาลฟา้ ดิน มกี ารปักธปู ไหวท้ ่ี บรเิ วณโคนไม้ไผท่ ตี่ ั้งทีกงเต็งลั้ง รอยก้านธปู ตอนทาพิธขี ้นึ ทกี งเตง็ ล้ังตอ้ งดูแลเก็บออกเพือ่ ไมใ่ หค้ น ทีม่ าไหวป้ กั ธปู สับสน ธูปทไี่ หวเ้ ทพฟ้าดนิ ทกี ง จะมีกระถางวางต้งั ไวใ้ ห้แล้วที่โตะ๊ ที่ศาลฟ้าดิน 63

......................................... แหล่งค้นควา้ ข้อมลู สมั ภาษณ์ นายธรี วุฒิ ปกรโณดม ( เฮียตง ) ร้านอ้ึงยง่ จว๊ั 18 มกราคม 2565 สมั ภาษณ์ คุณกิตตพิ ล แสงอินทร์ 20 มกราคม 2565 สัมภาษณ์ นายวศิ ิษฐ์ โรจนพ์ จนรตั น์ ( โกยี ) 22 กันยายน 2565 สมั ภาษณ์ นายวิเชียร สุนทรสรุ ิยวงศ์ ( อู่สสี วย ) 23 กันยายน 2565 64

“ กมิ ฮวย ” ปักกระถางธปู กาญจนา เหมอื นเงิน กมิ ฮวย เปรยี บเหมอื น ดอกไมท้ องคา ถือเปน็ เครอื่ งบรรณาการช้นั สงู ทจี่ ะถวายสกั การะ สิง่ ศักดส์ิ ทิ ธแ์ิ กเ่ ทพเจ้าองค์ตา่ งๆ ภาษาจนี \" 金花\" คาว่า \"กิม\" หมายถึง ทอง เป็นสที ีใ่ ช้ในการ บชู าเทพเจ้า คาวา่ \"ฮวย\" หมายถึง ดอกไม้ ในศาลเจ้าจะสังเกตเห็น มกี ารปักกมิ ฮวยท่กี ระถางธปู เปรยี บเสมอื นการถวายดอกไม้ ทองคา คอื ของท่ีมคี ่ายิง่ แก่องคเ์ ทพเจ้า มคี วามเช่อื ว่า กิมฮวยมคี วามศกั ด์ิสิทธ์ิในการปัดเป่าส่งิ ชัว่ รา้ ย อปั มงคลตา่ งๆ มใิ ห้มากลา้ กลายเขา้ มาในเขตอาภรณ์สถานท่ีเราพักอาศัยอยู่ได้ ฉะนั้น กระถางธปู จงึ จาเป็นอย่างมากทจ่ี ะต้อง มีกมิ ฮวยปกั ในกระถางธปู ปัจจุบนั มหี ลายรปู แบบทั้งแบบมหี างนกยูงเล็ก ใหญ่ มีกามะหย่ี มีลกู ไหม มแี บบพลอย แบบมกุ แบบเหล็ก เลือกตามขนาดความเหมาะสมของกระถาง ส่วนความ สวยงามเลอื กเพอ่ื เสริมสง่าบารมีราศใี ห้กบั องค์เทพท่เี คารพบชู า ในทกุ ๆปจี ะมกี ารเปล่ยี นกิมฮวยเก่าออก และเลอื กกิมฮวยใหม่ๆใสเ่ ข้าไป เพอื่ แสดงความ เคารพและยินดพี ร้อมตอ้ นรบั ปีใหม่ท่ีกาลังจะเข้ามาเยอื น โดยจะตอ้ งทาความสะอาดศาลให้สะอาด เปลย่ี นกิมฮวยเกา่ ออก ใส่เอาใหม่แทน รวมทั้งอง่ั ต้วิ (ผา้ แดงผกู โบ หรอื กระดาษแดงตดิ กระถาง) เพ่อื เสริมความเป็นสริ ิมงคลแกอ่ งค์เทพและพร้อมรบั สิง่ ทเ่ี ป็นสริ ิมงคลใหม่ๆ 65

กมิ ฮวย ปักประดบั ทีเ่ ก้าอี้ท่ีประทับเจ้าพ่อแกว้ .............................. แหลง่ ค้นควา้ ข้อมูล https://www.baanlaesuan.com/94218/diy/easy-tips/chinesenewyear-paper 66

กมิ ฮวยแบบตา่ ง ๆ 67

การเชิญเจา้ พอ่ แกว้ จากศาลทีป่ ระทับ กาญจนา เหมอื นเงนิ การจดั งานวนั เกดิ และงานประจาปีให้เจ้าพอ่ แกว้ จะจัดบริเวณสนามหน้าโรงเรยี น อนุบาลบางมลู นาก เพอื่ ใหม้ ีการจดั แสดงมหรสพตา่ ง ๆ ได้ โดยมีการสรา้ งศาลเจ้าพอ่ แก้ว ชว่ั คราวข้นึ ท่ีสนาม และอัญเชญิ เจ้าพ่อแก้วจากศาลท่ปี ระทบั ไปยงั ศาลชั่วคราวทส่ี นาม เสร็จ งานจงึ อญั เชญิ กลับศาลที่ประทับเดิม การอัญเชญิ เจ้าพอ่ แก้ว ต้องมีการดฤู กษ์ยาม ในปี 2565 ผดู้ ูฤกษย์ าม คือ อาแปะ๊ หุย คุณธวัชชัย ล้ิมพิพฒั น์ชยั ฤกษ์ยามที่เหมาะสมใชว้ ิธีตรวจดจู ากปฏิทนิ จนี 68

ผู้ดูฤกษ์ยาม อาแปะ๊ หุย คุณธวชั ชัย ลม้ิ พพิ ฒั นช์ ัย ปฏิทินจีน ที่ใชด้ ูฤกษย์ าม 69

ในวันเชิญเจ้า กอ่ นจะอญั เชญิ เจา้ ลงจากท่ีประทบั ช่วงเชา้ มดื จะจัดเตรยี มเครอ่ื งเซน่ ไหว้ เป็นผลไม้ชุดใหญ่ “ชดุ โหงวกว้ ย ” มผี ลไม้ 5 อย่างตามเหมาะสม เช่น ส้ม กลว้ ย แอปเปล้ิ สาล่ี แก้วมงั กร ไหว้บอกกลา่ ว เทพฟา้ ดินทีกง เจ้าพ่อแก้ว เจ้าแม่กวนอิม เทพเจ้าโชคลาภ หรอื ไฉ่ซงิ เอยี๊ และศาลเจ้าท่ีหรือต่จี ู้เอ๊ยี ะ รวมถงึ ชุดน้าชา ตามปกติชดุ นา้ ชาคนดูแลศาลเจ้าจะ มีหน้าทีจ่ ัดเตรยี มชุดนา้ ชาถวายอยู่เป็นประจาทกุ วันอยแู่ ลว้ วนั ละ 5 ถว้ ย ในการไหว้ รวมถงึ เผากระดาษไหว้เจา้ กระดาษเงินกระดาษทอง หรอื หง่ิงเตี๋ยใหด้ ว้ ย อน่งึ ในวนั แรกของการจัดงานการเชิญเจ้าพอ่ ออกจากศาล การไหวบ้ อกกลา่ วจะทาการ ไหว้ทศี่ าลเจ้าซ่งึ เป็นทป่ี ระทับของเจ้าพอ่ แก้วในปจั จุบนั ทเ่ี ดียว สว่ นในวันที่ 2 ของการจัดงานซ่ึงจะมกี ารอัญเชิญเจ้าพ่อแก้วจากศาลชวั่ คราวทสี่ นาม ขึ้นเกี้ยวแห่รอบตลาดนั้น การไหวบ้ อกกล่าวธรรมเนียมปฏิบตั ิท่ที าสืบตอ่ กนั มาจะไหว้ทงั้ หมด 4 สถานที่ดว้ ยกนั ไดแ้ ก่ 1. ศาลเจา้ พ่อแกว้ ปจั จบุ ันหลังใหม่ 2. ศาลเจ้าพ่อแกว้ หลงั เดิมบริเวณรมิ น้าน่าน ศาลเจ้าพอ่ แกว้ หลงั เดมิ บรเิ วณรมิ น้าน่าน 70

3. ศาลเจา้ พ่อแก้วชั่วคราวทส่ี นาม 4. ศาลเจา้ ทเี่ จ้าทาง ซงึ่ ตั้งอยู่บริเวณโรงหนงั ฉตั รชยั เดมิ ปจั จบุ นั ข้างตู้ ATM ธนาคารกรุงไทยถนนเสน้ ไปสถานีรถไฟบางมูลนาก ศาลนีจ้ ากคาบอกเล่าเดมิ เปน็ ศาลเกา่ ของ รร.บางมลู นากวิทยาลัย หรอื ทเี่ รยี นตดิ ปากว่า โรงเรียน บอ วอ ปัจจุบันโรงเรียนแห่งนปี้ ดิ ไป แล้ว เหตุผลในการไหวศ้ าลน้ดี ว้ ยเพราะศาลเก่าท่ีมคี นกราบไหว้เปรยี บเสมอื นผู้ใหญ่ในทอ้ งถน่ิ การแห่ขบวนผา่ นทางบริเวณนนั้ และการจัดงานโดยใช้สนามท่ีตง้ั ศาลชว่ั คราวในบรเิ วณนน้ั มี เสยี งอึกทกึ ครึกโครม จึงควรกราบไหว้บอกกล่าวเจ้าที่เจา้ ทางให้รบั รู้ ดูแลคมุ้ ครองให้ขบวนแห่ และการจัดงานเป็นไปดว้ ยความราบร่นื 71

ในวนั ที่เชิญเจา้ พ่อแก้วออกจากศาล ขึ้นเกี้ยวขบวนแห่ ไปยงั ศาลชัว่ คราวท่ีสนาม ซง่ึ ใช้ เปน็ สถานที่จดั งานนน้ั ตามความเชอื่ ของคนจีนจะต้องมีนา้ มนต์พรมเบิกทางไลป่ ัดเป่าสิง่ ช่ัวรา้ ย นาหนา้ ทางท่ขี บวนแห่จะผา่ น การเตรียมน้ามนต์ที่ใชเ้ รมิ่ จากการเตรียมนา้ ใส่ขนั ขนาดใหญ่ พร้อมกง่ิ ทบั ทิมสาหรับพรม ชว่ งทาพธิ กี ราบไหว้เจ้าพ่อแกว้ ในตอนเช้า เถ่าน้งั หรอื เจา้ ทีท่ ี่ได้รบั มอบหมายในการทาพิธจี ะจดุ เผากระดาษฮูห้ รือกระดาษยันต์เขียนชื่อเจา้ พอ่ แกว้ ปึง เถา่ กง กระดาษฮู้ถอื เป็นใบเบิกทางท่ีใชต้ ่อสือ่ สารบอกกล่าวเจา้ พ่อแก้ว เมอื่ จดุ เผากระดาษฮู้แลว้ เถ้า ผงกระดาษฮู้จะใชผ้ สมในน้าทเี่ ตรียมเปน็ น้ามนต์ หลังเสรจ็ พิธีกราบไหว้บอกกลา่ ว ขันนา้ มนต์ จะนาไปรว่ มขบวนแห่เจ้าพอ่ แกว้ โดยจัดใหอ้ ย่หู นา้ สดุ ของขบวน มผี คู้ อยพรมน้ามนต์ด้วยกิ่ง ทับทมิ นาหนา้ ขบวนไปตลอดทาง ระหว่างทางที่แห่ ถา้ นา้ มนต์ในขันเหลือน้อยก็อนุโลมให้ใช้น้า สะอาดเติมเพิ่มปรมิ าณนา้ ลงผสมกับน้ามนต์ของเดิมทเี่ ตรยี มมาได้ กระดาษฮูห้ รอื กระดาษยนั ตเ์ ขยี นช่ือเจ้าพ่อแกว้ ปงึ เถ่า กง ขนั น้ามนต์ พรมนา้ มนตด์ ้วยกิ่งทบั ทมิ ตามความเช่อื ปัดเปา่ สิ่งชว่ั ร้าย 72

การจดุ ธปู ไหวบ้ อกกล่าวก่อนอญั เชิญเจ้าพ่อแก้วลงจากทป่ี ระทับ ธปู ทีเ่ ตรียมไว้สาหรับ ไหวเ้ จ้า กาหนง่ึ มี 17 ดอก จดุ ทีเดยี วทัง้ กา จดุ โดยใช้ไฟจากตะเกยี ง และถือไปแบ่งไหว้ ตามจดุ ตา่ ง ๆ ตามลาดับดังน้ี เริ่มจากไหวฟ้ า้ ดินหรอื ทีกง กระถางธปู จะตั้งอยู่กลางแจง้ บริเวณ หน้าศาล ปกั ธูปในกระถางไหวจ้ ุดนี้ 3 ดอก จากน้ันจึงไหวเ้ จ้าพ่อแกว้ ปักธปู 3 ดอก ไหว้ เทพเจา้ โชคลาภไฉ่ซงิ เอ๊ีย ปกั ธูป 3 ดอก ไหว้เจ้าแมก่ วนอมิ ปกั ธูป 3 ดอก ไหวเ้ จา้ ท่ีเจ้าทาง ตี่จเู้ อ๊ยี ะปักธปู 3 ดอก ไหว้เทพผู้รกั ษาประตูทางเขา้ ออกศาลหรอื หม่ิงซิง้ ประตูซ้ายประตขู วา ปักธูปขา้ งล่ะ 1 ดอก รวม 17 ดอก ก่อนถงึ เวลาตามฤกษย์ ามคณะลอ่ โก้วจะบรรเลงเพลงทาพธิ กี ารปวงเซียง ใช้เสยี งเพลง สอื่ สารบอกสิง่ ศกั ดส์ิ ิทธ์ิกล่าวตามความเช่อื ของคนจีน บทเพลงชมุ นมุ เทวดา เป็นการสักการะ และอวยพร สิ่งศกั ด์ิสทิ ธ์ิ อัญเชิญเทพเจ้าและสิง่ มงคลต่างๆ เปรียบเหมอื นการบรรเลงเพลง มหาฤกษม์ หาชัยก่อนเรมิ่ พิธีในงานมงคลทวั่ ไป เมอ่ื ได้เวลาตามฤกษ์ ประธานคณะกรรมการจดั งานหรือประธานเถ่านงั้ ในปีน้นั ๆ จะเปน็ ผ้อู ญั เชิญเจ้าพ่อแกว้ จากที่ประทบั ศาล เดินตามเข็ม นาฬกิ า หนั หน้าลงบนั ไดดา้ นซ้ายมือ ออกประตศู าล อญั เชิญเจ้าพ่อแกว้ ประทับในเกยี้ ว ซึง่ มี ขบวนแหเ่ ตรียมจัดรอไว้แลว้ ขบวนแห่จะกลา่ วถงึ รายละเอียดแยกเป็นอกี เรื่องในลาดับถดั ไป ลอ่ โก้ว ปวงเซีย่ งอัญเชิญชมุ นมุ เทวดา เปรยี บเสมอื นเพลงมหาฤกษม์ หาชยั 73

ประธานเถา่ นงั้ ในปีนน้ั ๆ จะเปน็ ผ้อู ัญเชิญเจ้าพอ่ แกว้ จากทปี่ ระทบั ศาล 74

ประธานเถา่ นง้ั อญั เชิญเจ้าพอ่ แก้ว เดินตามเข็มนาฬกิ า หันหนา้ ลงบันไดด้านซ้ายมอื ออกประตศู าลขึน้ เก้ยี วที่ประทบั ท่ีจัดเตรียมไว้ แหไ่ ปศาลชัว่ คราว 75

76

การอญั เชิญเจ้าพ่อแก้วด้วยความศรัทธาที่มีอย่างลน้ หลาม ผู้คนจะมารว่ มพธิ ีกัน มากมายทุกปี มีการถอื เคลด็ อยูอ่ ยา่ งหนงึ่ ว่า เม่อื ขบวนแหท่ ่ีนาหนา้ เก้ียวเจ้าพ่อแกว้ เขา้ มาถึง บริเวณศาล ผคู้ นจะสง่ เสียงโหร่ ้องดังอกึ ทกึ คึกโครม มีการจดุ ประทัด สงิ โต มังกร เอ็งกอ แสดงวาดลวดลายเตม็ ท่ี ทานองบอกกล่าว ว่าผมู้ บี ุญบารมกี าลงั เสด็จเขา้ สู่ที่ประทบั ศาล ช่วั คราวท่สี ร้างไว้ ตามความเชือ่ ท่ีว่า ในศาลเจ้าอาจมีสัตว์ร้าย ผีรา้ ย สง่ิ ชั่วร้ายหรืออะไรทีไ่ ม่ ดมี าแอบสิงส่อู ยู่ในศาล ก่อนเจา้ พอ่ แก้วเขา้ ศาล ผูค้ นที่มาสง่ เจ้าพอ่ แกว้ จงึ ต้องวง่ิ โห่รอ้ ง ส่ง เสียงดงั ตีกลองกกึ ก้อง การร้องโหเ่ สียงดัง เพ่ือขบั ไล่เบิกทางนาหนา้ ให้พวกน้ตี กใจหนี มี สิงโตซ่งึ เปน็ สัตว์ใหญข่ องเงก็ เซียนฮองเต้ มาวาดลวดลายอิทธฤิ ทธิ์ คาราวะให้ เปน็ การแสดง ใหเ้ ห็นว่าผ้ทู ี่กาลงั เดนิ ทางมาเป็นผู้มีบญุ บารมยี ิ่งใหญ่ รวมทั้งมงั กร และเอ็งกอนักรบผ้กู ลา้ แห่ง เขาเหลียงซาน เพอ่ื ขับไล่สิ่งชั่วร้ายออกจากศาล ก่อนท่เี กย้ี วเจ้าพ่อแก้วจะเสด็จมาถึง และถือ ปฏบิ ตั เิ ร่อื ยมาจนถงึ ปจั จุบัน เป็นทนี่ ่าสงั เกตอย่างหนงึ่ ว่า ไม่ว่าผู้คนท่มี าส่งเจ้าเข้าออกศาลจะมีจานวนมากมาย เบียดเสยี ดกนั เพียงใด กไ็ ม่ปรากฏว่าจะมอี ุบตั เิ หตใุ หใ้ ครได้รบั บาดเจ็บกัน ผู้คนจา้ นวนมากเบยี ดเสยี ดกนั แต่กไ็ มป่ รากฏวา่ จะมอี ุบตั ิเหตุใหใ้ ครไดร้ บั บาดเจ็บกนั 77

เม่ือเกย้ี วทเ่ี จ้าพอ่ แกว้ ประทบั เข้ามาถึงในศาลชั่วคราวทจ่ี ดั เตรียมไว้ ประธาน คณะกรรมการจดั งานหรอื ประธานเถา่ นงั้ ในปีนนั้ ๆ จะเปน็ ผูอ้ ัญเชญิ เจ้าพอ่ แก้วจากเกยี้ วสทู่ ่ี ประทบั ในศาลช่วั คราว แท่นท่ีประทับจะมีการเตรียมรองด้วยกระดาษเงนิ กระดาษทองจานวน 24 แผ่น มีฮสู้ ีแดงหรือกระดาษยนั ตเ์ ขียนช่ือเจ้าพ่อแกว้ ปึง เถา่ กง วางรองเตรยี มไว้ ด้านหลังแท่นที่ประทบั มีกิมฮวยหรอื ดอกไม้ทองคาเป็นเครอ่ื งบรรณาการชน้ั สูงท่ีใชถ้ วายสกั การะ สิ่งศกั ดิ์สทิ ธ์ิ ปกั ประดบั เสริมความเป็นสริ ิมงคลแก่องคเ์ จา้ พ่อแก้ว มีการพรมนา้ มนต์ ลอ่ โก้ว บรรเลงเพลงปวงเซียงอวยพร ชุมนุมเทวดา เหมอื นปักหมดุ ปกั กรด เชญิ โป๊ยเซียนทง้ั แปดมา ทาพธิ บี วงสรวงว่า อาณาบริเวณสถานทนี่ ้ีเป็นท่ปี ระทับของเจา้ พ่อแกว้ บรเิ วณหน้าศาลจะมี การแสดงของมงั กร สงิ โต เอ็งกอ ชุดใหญอ่ ีกคร้ัง 78

ประธานเถา่ นงั้ นายไพศาล เหมอื นเงิน อญั เชญิ เจา้ พ่อแกว้ จากเกยี้ วสู่ทป่ี ระทบั ในศาล 79

แทน่ ทป่ี ระทบั รองดว้ ยกระดาษเงินกระดาษทองและฮู้สแี ดงหรือกระดาษยนั ต์รองรับ 80

ล่อโก้วบรรเลงเพลงปวงเซียงอวยพร หนา้ ศาลจะมีการแสดงของมังกร สงิ โต เอ็งกอ ชดุ ใหญอ่ ีกคร้ัง ...................................... 81

แหลง่ ค้นควา้ ขอ้ มูล สมั ภาษณ์ คุณสนั ทัด รังษวี งศ์ 25 สงิ หาคม 2565 สัมภาษณ์ คุณวิเชียร สุนทรสุริยวงศ์ ( อูส่ ีสวย ) 26 สิงหาคม 2565 สัมภาษณ์ คณุ บญุ ทรง ประดษิ ฐ์วฒั นกิจ ( เฮียชวง ) 28 สิงหาคม 2565 วารสารมหาวทิ ยาลยั นครพนม ; ปีท่ี 5 ฉบับท่ี 3 : กันยายน - ธนั วาคม 2558 การศึกษาวงดนตรหี ล่อโก้ว สมาคมฮ่วั เค้ียวเฮียบหวย อาเภอตะพานหนิ จังหวัดพจิ ติ ร กฤด์มิ ณี พลประถม,' รุจี ศรสี มบัติ' และ กาญจนา อินทรสนุ านนท์ นกั ศกึ ษาปรญิ ญาโท สาขามานุษย ดรุ ยิ างควทิ ยา คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรนี ครินทรวโิ รฒ 2 ปร.ด. (วัฒนธรรม ศาสตร์) ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรนี ครนิ ทรวิโรฒ 3 ปร.ด. (วฒั นธรรมศาสตร์) รองศาสตราจารย์ คณะศลิ ปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลยั ศรีนครนิ ทรวโิ รฒ 82

ลำดบั ขบวนแห่ กาญจนา เหมอื นเงิน ขบวนแหเ่ จา้ พอ่ แก้ว ในงานวันแรกเปน็ เพียงการเชิญเจา้ พ่อแกว้ ออกจากศาลทป่ี ระทับ ขนึ้ ประทับบนเกยี้ ว แห่ไปตามถนนระยะทางไม่ไกลมาก มุ่งหน้าไปยงั ศาลช่ัวคราว ในวันท่สี อง ของงานซึ่งกาหนดให้ตรงกับวันเสาร์ จงึ จะอัญเชิญเจ้าพอ่ แก้วขึ้นประทับบนเก้ียวแหร่ อบตลาด ทานองว่า เจ้าพ่อแกว้ ท่านเมตตา ไปเย่ียมเยียนชาวตลาดบางมูลนากถึงบ้านเรือน ซ่งึ มีขบวน ต่างๆ มากมาย ในแต่ละปีมากน้อยแตกต่างกนั ไปตามความเหมาะสม การจัดเรยี งขบวนแห่จดั ตามลาดับ ดังนี้ 83

ลาดบั ท่ี 1 ขนั นา้ มนต์ ตามความเชื่อของคนจนี จะต้องมนี ้ามนตพ์ รมเบิกทางไล่ปัดเปา่ สง่ิ ช่ัว ร้ายนาหน้าทางที่ขบวนแห่จะผา่ น การเตรียมน้ามนตท์ ีใ่ ชเ้ ร่ิมจากการเตรยี มน้าใส่ขันขนาดใหญ่ พร้อมกิ่งทับทมิ สาหรบั พรม ช่วงทาพิธกี ราบไหว้อัญเชญิ เจ้าพ่อแกว้ ออกจากศาล เถ่านัง้ หรือเจา้ ท่ีท่ี ไดร้ บั มอบหมายในการทาพิธีจะจุดกระดาษฮู้หรือกระดาษยนั ต์เขยี นชอื่ เจ้าพอ่ แก้ว ปงึ เถ้า กง กระดาษฮถู้ ือเป็นใบเบิกทางที่ใช้ต่อสอื่ สารบอกกล่าวเจ้าพ่อแกว้ เม่อื จุดเผากระดาษฮแู้ ล้ว เถ้าผง กระดาษฮ้จู ะใช้ผสมในน้าท่เี ตรยี มเปน็ นา้ มนต์ หลังเสรจ็ พิธีกราบไหว้บอกกล่าว ขันน้ามนตจ์ ะ นาไปร่วมขบวนแห่เจา้ พ่อแกว้ โดยจัดใหอ้ ยูห่ น้าสุดของขบวน มีผู้คอยพรมน้ามนต์ดว้ ยกิง่ ทบั ทิม นาหน้าขบวนไปตลอดทาง ระหว่างทางท่ีแห่ ถ้านา้ มนตใ์ นขนั เหลอื นอ้ ยกอ็ นโุ ลมให้ใช้น้าสะอาด เตมิ เพิ่มปริมาณน้าลงผสมกับน้ามนตข์ องเดมิ ทเ่ี ตรียมมาได้ ลาดับที่ 2 ตะเกยี งน้ามนั 1 คู่ มีในวนั เชิญเจา้ ออกจากศาลและวันทเี่ ชญิ กลบั ศาล ส่วนวนั แหร่ อบตลาดไม่ตอ้ งใช้ จากการสอบถามได้ความรู้ ดังนี้ วนั ที่เชญิ เจา้ ออกจากศาล มา หน้าศาล หลายคนจะใชไ้ ฟในตะเกยี งจุดธปู กราบไหว้ ประกอบกบั ระยะทางท่ีเดนิ วันเชญิ เจ้าส้ัน ๆ จากศาลท่ีประทับมาศาลช่ัวคราวทีส่ นาม ตะเกียงน้ามนั จึงถอื ในขบวนลาดบั ต่อจากขนั น้ามนต์ และจะตั้งวางไว้ทศี่ าลชว่ั คราว สว่ นในวันแห่เจา้ รอบตลาดไมต่ ้องใช้ตะเกียงน้ามันในขบวน ขบวน ผา่ นบา้ นไหน แต่ละบ้านจะจดุ ธปู มาไหว้เองและนามาปักที่กระถางธปู ในวันท่ีเชญิ เจ้ากลับศาลจงึ ถือตะเกยี งน้ามันกลบั ศาลร่วมขบวนอีกครั้งแบบเดียวกับตอนเชญิ เจา้ มา อนึ่ง ถา้ เปน็ ไปได้ ตะเกียงน้ามนั จะใหเ้ ถา่ น้ังเปน็ ผ้ถู ือ ท้ังนด้ี ูตามความเหมาะสมและความสะดวก ลาดบั ที่ 3 โคมไฟกระดาษสา 1 คู่ เขยี นชอ่ื ภาษาจนี เทพเจ้าปึงเถ่ากง และคาอวยพรอยู่เย็นเป็นสขุ ลาดบั ท่ี 4 ประตชู ยั ( ไม้ไผ่ตดิ โบวแ์ ดง ) ลาดับที่ 5 ปา้ ยไม้ชอ่ื เขยี นภาษาจนี ชื่อเจ้าพ่อแก้ว 1 คู่ ลาดบั ที่ 6 ธงคู่หน้า ธงพื้นขาวระบายน้าเงนิ 1 คู่ ลาดบั ท่ี 7 ผ่างหรอื ลอ้ 1 คู่ ลาดบั ที่ 8 ธงยืน 1 อัน งานวันเกดิ เจา้ พ่อแก้วจะมธี งแดงเพิ่มอีก 4 อัน ส่วนงาน ประจาปมี ีเฉพาะธงยืน ไม่มธี งแดง ลาดบั ท่ี 8 กระถางธปู 84

ลาดบั ที่ 9 ขบวนเปียใหญ่ เปน็ ขบวนแหเ่ ชิญเปียใหญ่ ( ธง ) ซ่ึงมผี ู้ทาถวาย ลกั ษณะเป็น ผา้ ผนื ใหญ่ มีภาษาจีน เขียน สอ่ื ความหมายถงึ โชคลาภ ความเจริญรงุ่ เรือง ลาดับที่ 10 สงิ โต ลาดับที่ 11 มงั กร ลาดบั ที่ 12 เองกอ ลาดบั ที่ 13 รถอญั เชญิ เทพเจา้ โชคลาภหรอื ไฉซ่ งิ เอ๊ีย ลาดับที่ 14 รถอัญเชิญเจ้าแมก่ วนอมิ ลาดับที่ 15 หาบกระเช้า ลาดบั ท่ี 16 ล่อโก้ว ดนตรีจนี ลาดับที่ 17 ผู้เชญิ พานดอกไมส้ ด ขบวนพานดอกไมส้ ด มใี นวันเชิญเจา้ ออกจากศาล วัน แหร่ อบตลาดไมม่ ี ส่วนวันเชญิ กลับเน่ืองจากเปน็ ชว่ งดึกผู้เชิญพานดอกไม้ดตู ามความเหมาะสม ลาดับท่ี 18 ผู้เชิญกระถางเครือ่ งหอม ลาดับที่ 19 เกี้ยวประทับเจ้าพอ่ แกว้ ทเ่ี กี้ยวประทบั เจ้าพ่อแกว้ ธงทต่ี ิดทเ่ี กีย้ วค่หู น้า ธงพ้นื สเี หลืองระบายรว้ิ สีแดง ธงคู่หลงั พน้ื สแี ดงระบายริว้ สีเหลอื ง อนง่ึ ระหว่างขบวนสิงโต มังกร เองกอจะมีผ้ถู อื เปียค่ันเปน็ ชว่ ง ๆ ตามเหมาะสม จานวนเปยี จะนิยมให้เป็นจานวนเลขคู่ และสถานการณโ์ ควดิ บางรายการอาจต้องงดเพอ่ื ความปลอดภัยกบั เด็ก เชน่ ขบวนหาบกระเชา้ ขบวนของโรงเรียนต่าง ๆ ……………………………………. แหล่งค้นควำ้ ข้อมลู สมั ภาษณ์ คณุ สนั ทดั รงั ษวี งศ์ 25 สิงหาคม 2565 สมั ภาษณ์ คุณวิเชียร สุนทรสรุ ิยวงศ์ ( อู่สีสวย ) 26 สงิ หาคม 2565 สัมภาษณ์ คุณทรงพล พฤทธพ์ิ งศ์กลุ ( เฮียซ้ง ) 3 กนั ยายน 2565 85

ตัวอย่างลาดับขบวนแห่เจ้าพ่อแกว้ ในปี 2565 มีดงั น้ี ลำดับ รำยกำร ภำพประกอบ ที่ 1 ขนั นา้ มนต์ 2 ตะเกยี งน้ามนั 1 คู่ ( ถือในวนั เชิญเจ้าออกจากศาล และวนั ที่เชญิ กลบั ศาล ส่วนใน วันแห่รอบตลาดจะไมม่ ี ) 3 โคมไฟกระดาษสา 1 คู่ เขยี นภาษาจีน ปึงเถ่ากง และ คาอวยพร ฮะ เจง เผ่ง อัง แปลว่า ทวยราษฎร์มีสันตสิ ุข 4 ประตูชัย หรอื ไม้ไผ่ตดิ โบวส์ ีแดงหรือสชี มพู 86

ลำดับ รำยกำร ภำพประกอบ ท่ี 5 ปา้ ยไม้คู่ช่อื เจ้าพ่อแก้ว ปึง เถา่ กง 6 ธงหนา้ 1 คู่ ธงพ้ืนขาวระบายน้าเงิน 7 ผ่างหรือล้อ 1 คู่ 8 ธงยืน 1 อนั งานวันเกิดเจ้าพ่อแก้ว จะมีธงแดงเพมิ่ อีก 4 อนั สว่ นงานประจาปมี ีเฉพาะธงยืน ไม่มธี งแดง 87

ลำดบั รำยกำร ภำพประกอบ ที่ 9 กระถางธูป 10 เปยี ใหญ่ 11 คณะสิงโตเจา้ พ่อแกว้ 12 เปยี 13 คณะมงั กรเจา้ พ่อแก้ว 88

ลำดบั รำยกำร ภำพประกอบ ท่ี 14 เปีย 15 คณะเองกอเด็ก ผู้ใหญ่ 16 เปีย 17 คณะเองกอโกยุทธ 18 เปีย 89

ลำดับ รำยกำร ภำพประกอบ ที่ 19 คณะสิงโตเปาโล 20 เปีย 21 คณะมงั กรเปาโล 22 เปีย 23 รถอญั เชญิ เทพเจา้ โชคลาภหรือ ไฉซ่ งิ เอ๊ยี 90

ลำดบั รำยกำร ภำพประกอบ ที่ 24 รถอัญเชิญเจา้ แม่กวนอมิ 25 ลอ่ โก้ว 26 ผเู้ ชญิ พานดอกไม้สด ( มใี นวันเชญิ เจ้าออกจากศาล วนั แหร่ อบตลาดไมม่ ี สว่ นวัน เชญิ กลับเนอื่ งจากเปน็ ช่วงดึกผู้ เชิญพานดอกไมต้ ามเหมาะสม ) 27 เก้ยี วประทับเจ้าพ่อแก้ว ทเ่ี กย้ี วประทบั เจ้าพ่อแก้ว ธงคหู่ นา้ พืน้ สีเหลอื งรว้ิ สีแดง ธงค่หู ลังพน้ื สแี ดงร้วิ สเี หลือง อนงึ่ เนอ่ื งจาก ปี 2565 ยังอยู่ในช่วงสถานการณโ์ ควิดขบวนแหจ่ งึ จัดตามความเหมาะสม 91

คณะกรรมกำรจัดงำนเจ้ำพ่อแก้ว ปี 2565 เชิญชมรมตำ่ ง ๆ ร่วมขบวนแหเ่ จ้ำพ่อแกว้ เชญิ ชมรมอนรุ กั ษ์ดนตรีจนี ( เจำ้ พอ่ แกว้ ) ( รวมกำรแสดง เองกอ สงิ โต ลอ่ โก้ว ดนตรจี นี อยภู่ ำยในชมรมเดยี วกัน ) เชิญเองกอลกู เจ้ำพอ่ แกว้ เองกอโกยทุ ธ 92

เชญิ ชมรมสิงโตบำงมลู นำก สงิ โตเปำโล เชญิ ชมรมกำรแสดงมติ รภำพไทย-จนี ขบวนขำยสม้ เจ้ำพอ่ แก้ว ขบวนเปยี เด็กลูกหลำนเจำ้ พ่อแก้ว 93

กระถางเครื่องหอมไม้แกน่ จันทร์ กาญจนา เหมอื นเงิน ขบวนแห่เจา้ พอ่ แก้ว ส่ิงหน่ึงทเ่ี หน็ สะดุดตา คอื กระถางเคร่ืองหอมไมแ้ กน่ จันทร์ ท่ีมผี ู้ อญั เชิญเดนิ ถือนาหน้าเก้ียวเจ้าพอ่ แก้ว ลักษณะเปน็ ตะเกยี งทองเหลือง ขนาดไมใ่ หญ่มาก มีควนั โชยออกมาตามชอ่ ง หอมกล่ินออ่ น ๆ ของไมแ้ ก่นจนั ทร์ กลิน่ ทีม่ ีเอกลักษณ์เฉพาะตัว การจุดควนั เคร่อื งหอมเปน็ ของถวายสักการะ ตามความเช่ือจนิ ตนาการเปรยี บเสมือนวา่ เครื่องสักการะกาลัง ลอยข้นึ ไปหาสง่ิ ศักดิ์สิทธห์ิ รือทวยเทพบนสวรรค์แบบเดียวกับการจดุ ธปู เปน็ การการสื่อสารบอก กลา่ วกับสง่ิ ศักด์สิ ิทธ์ิ เท่าทจ่ี าความได้ ผู้ที่ทาหน้าที่หลักในการอญั เชญิ กระถางเครอ่ื งหอมไม้แก่นจันทร์นาหน้า เกีย้ วประทับเจ้าพ่อแก้วแห่รอบตลาด จะเป็นลกู หลานในตระกูลบ้านตาแปะ๊ ตเี หลก็ หรอื บา้ น นายหอ้ ย แซ่ล้ี เจ้าของร้านลเ้ี ต๊กเสง็ อาชพี ตีเหลก็ ตมี ีด ในตลาดบางมูลนาก ซ่ึงมบี นั ทึกเขียน ไว้ว่า เปน็ คนเล่าถา่ ยทอดให้ลกู หลานฟังว่า ชาวบา้ นพบเจ้าพ่อแกะสลกั ดว้ ยไม้ ลอยมาในแม่น้า น่าน และไดน้ าข้ึนมาไวใ้ นศาลเล็ก ๆ รมิ นา้ น่าน ฝั่งตรงข้ามกบั วดั บางมลู นาก อย่างไรก็ตาม ระหว่างขบวนแหร่ อบตลาด ผู้ศรัทธากส็ ามารถผลดั เปลย่ี นถอื กระถางเครือ่ งหอมไมแ้ กน่ จันทร์เป็น สริ ิมงคลได้ 94

ขบวนแหส่ มัยกอ่ น กบั ผอู้ ัญเชิญกระถางเครื่องหอม นายเซี๊ยะจู แซ่เตียว บดิ า นายวิเชียร สนุ ทรสุริยวงศ์ ( อูส่ สี วย ) นายแกว้ แสงอินทร์ รา้ นแก้วพานชิ 95