บันทึกเถ่านั้งเจ้าพ่อแก้ว

3.ยนั ต์คมุ้ ครองต่างๆ เผาเพ่ือขอบคณุ และขอใหค้ ้มุ ครองจะขอบคณุ องค์ไหนก็เปน็ ภาพหรือ ชื่อเทพเจา้ องคน์ ้ัน ยนั ต์หรือฮชู้ ่ือเจา้ พอ่ แก้ว ปึง เถ่า กง พิธไี หว้และเผาชุดเส้อื กระดาษเคร่อื งทรงเจ้าพ่อ “ เหย้ี งเผ้า ” คณะกรรมการเถ่าน้งั จะ จัดเตรียมชดุ กระดาษเหย้ี งเผ้า รายละเอียดอาจจะแตกตา่ งกนั ไปในแต่ละปี แตห่ ลัก ๆ จะ ประกอบด้วย 3 อย่าง ดงั กล่าวข้างต้น ไดแ้ ก่ ชดุ เส้อื กระดาษเคร่อื งทรงเจ้าพอ่ เอกสารเขียน กากับเพอ่ื ส่งของ ยนั ตค์ มุ้ ครอง จานวนชดุ ตามความเหมาะสม นอกจากชุดทค่ี ณะกรรมการ เถา่ นั้งจัดหามาถวายแล้ว ในงานประชาชนในตลาดบางมูลนากทมี่ ีจติ ศรทั ธาจะส่งั ซ้อื ชดุ เส้ือ กระดาษมารว่ มในพิธีด้วย ชดุ เลก็ ใหญ่แตกต่างกนั ไป ฤกษย์ ามในการทาพธิ ี โดยทัว่ ไปทุกปีจะเป็น วันสดุ ท้ายของงานในช่วงบา่ ย ก่อนเร่มิ พธิ จี ะมกี ารตั้งโต๊ะ เตรยี มนาชุดเสือ้ กระดาษมาวาง เมอื่ ไดเ้ วลา คณะงิ้วจะนา ขบวนเดินมาที่ศาลเจ้า ทาการปวงเซย่ี ง ใหพ้ รบอกกล่าวเจ้าพ่อ นาชุดเคร่อื งกระดาษมาวางตาม จุดบนลานโล่งหน้าศาลเตรียมพรอ้ ม การเผากระดาษจะเกิดควนั และละอองเถ้าฟุ้งกระจาย จงึ มี การประกาศให้ร้านค้าทีต่ ้ังอยใู่ กล้บริเวณนน้ั หาผา้ ใบมาปิดคลมุ บริเวณหน้าร้านคา้ ป้องกนั ฝุ่น ละอองทอ่ี าจปลิวไป มีเคร่อื งพน่ ละอองนา้ เตรียมไวส้ าหรบั พน่ เพ่อื ลดการปลวิ ของฝ่นุ ละออง และ เพ่ือความปลอดภยั ทางคณะกรรมการเถ่าน้ังจะประสานงานขอความอนุเคราะหร์ ถดบั เพลิงมา ประจาไว้ในบริเวณใกล้เคียง เผอื่ เหตุฉุกเฉนิ เม่อื ถงึ กาหนดเวลาตามฤกษ์ จึงเรม่ิ ทาพธิ ไี หวบ้ อก กล่าวและเผาชุดเส้ือกระดาษ ส่ิงของต่าง ๆ ทีเ่ ตรียมไว้ 146

กอ่ นเรม่ิ พธิ ีจะมีการตงั้ โตะ๊ เตรยี มนาชดุ เสือ้ กระดาษมาวาง 147

ทาพธิ กี ราบไหว้ บอกกลา่ วเจ้าพอ่ แก้ว 148

กราบไหวศ้ าลฟา้ ดิน และเผาชุดกระดาษเคร่ืองทรง ชดุ สิง่ ของต่าง ๆ ถวาย 149

ผมู้ จี ติ ศรทั ธาสง่ั ซอ้ื ชุดมารว่ มในพิธีเหยี้ งเผ้า 150

ขอความอนุเคราะหร์ ถดบั เพลิงมาประจาไวใ้ นบรเิ วณใกลเ้ คยี ง เผ่ือเหตฉุ กุ เฉิน 151

ขนมจับกม้ิ หลงั เสร็จพิธีเห้ียงเผา เผาชุดเส้อื กระดาษ และสง่ิ ของตา่ ง ๆ ผ้มู าร่วมงานจะไดร้ ับแจกขนม จับกมิ้ ท่ใี ช้ไหว้ตอนทาพธิ กี ลบั ไปบ้าน ขนมจับกิ้มเป็นขนมมงคลจนี ประกอบด้วยขนม 5 ชนิด ได้แก่ ถั่วตดั งาตดั ฟักเช่ือม ข้าวพอง และถว่ั เคลือบนา้ ตาลสีขาว สชี มพู กลบั บา้ น สอ่ื ความ หมายถงึ ความหอมหวาน ความเจริญงอกงามร่งุ เรอื ง ถือเปน็ ของสิริมงคลในชีวติ และครอบครัว .............................................. แหลง่ ค้นควา้ ขอ้ มูล บทความเรือ่ ง ทม่ี าของกระดาษเงนิ กระดาษทอง จากหนงั สอื “ธรรมเนยี มจนี มีเหมือน มตี า่ ง มแี ปลก” โดย จติ รา กอ่ นันทเกียรติ สัมภาษณ์ คุณวิเชยี ร สุนทรสรุ ิยวงศ์ ( อูส่ สี วย ) 8 สงิ หาคม 2565 สมั ภาษณ์ นายธีรวฒุ ิ ปกรโณดม ( เฮียตง ) ร้านอ้ึงยง่ จวั๊ 14 สิงหาคม 2565 152

รายรบั กับ รายจา่ ย กาญจนา เหมือนเงนิ การจดั งานวันเกิดและงานประจาปีเจ้าพอ่ แก้ว เงินท่ีใชใ้ นการดาเนนิ การ ในช่วงแรกทาง มลู นธิ แิ ก้วคุ้มครองจะมอบเงนิ สารองใหจ้ านวนหน่งึ เปน็ ทนุ ตง้ั ตน้ เริ่มจากการใชว้ างเงินมัดจาจอง คณะงิ้วท่ีจะมาแสดงในงานก่อนเป็นลาดับแรก ซึ่งจาเป็นตอ้ งจองล่วงหน้าเปน็ ปี หลงั จากน้ัน คณะกรรมการจัดงานหรอื เถา่ น้งั จะมกี ารประชมุ กันวางแผนระดมหาเงนิ ทนุ สนับสนนุ จากแหล่ง เงนิ ทนุ ตา่ ง ๆเพอ่ื ใช้ในการดาเนนิ งาน เงินรายไดท้ เ่ี หลอื จากการจัดงานในแต่ละ่ ปมี ากบา้ งน้อยบ้าง จะมอบคนื ให้ไว้กับมูลนธิ ิแก้วคุ้มครองเพื่อสง่ ตอ่ ให้รุ่นต่อไปใช้เป็นทุนตง้ั ต้นในการดาเนนิ งาน เพ่อื ให้เหน็ ภาพกว้าง ๆ รายรบั รายจ่าย ในการดาเนินงาน วา่ มรี ายได้มาจากทางไหนบา้ ง และจาเปน็ ตอ้ งจ่ายอะไรบ้าง สรุปโดยสงั เขป ดงั นี้ รายรับ รายจ่าย เงนิ ทุนสารองต้งั ตน้ จากมลู นิธิแกว้ ค้มุ ครอง คณะง้วิ เงินคา่ ป้ายผ้าเหลอื งระบายแดง คณะสงิ โต เงนิ บริจาคจากงานศพตา่ ง ๆ คณะมังกร เงนิ จากการขายลอตเตอร่ีเจา้ พ่อ คณะเองกอเด็ก เงนิ จากการเดินเร่ียไรในตลาด คณะเองกอผใู้ หญ่ เงนิ สนับสนุนจองง้ิว ลอ่ โก้ว ดนตรจี นี เงินค่าเช่าสถานทล่ี ็อคขายของในงาน ของไหวเ้ จา้ ต่าง ๆ เงินบริจาค มหรสพตา่ ง ๆ เชน่ ลิเก ดนตรี ขบวนแห่เปีย อน่งึ ในส่วนของรายได้ สว่ นหนงึ่ จะเปน็ การ ขบวนหาบกระเชา้ บริจาคสิง่ ของเครื่องใช้ น้าดื่มอาหารท่ใี ชใ้ น สร้างศาลชั่วคราว งาน เชน่ ส้ม ธปู แกส๊ ท่ใี ชท้ าอาหาร นา้ ดม่ื คา่ จา้ งเขียนและขน้ึ ปา้ ยผ้า น้าแขง็ หมูเป็นตวั ทใ่ี ช้ไหว้เจา้ สงิ่ ของใหใ้ ช้ ค่าจา้ งแมค่ รวั คนงาน ประมูลเงินจากการประมูลให้เจา้ พ่อแก้ว ค่าเช่าสถานที่รถไฟ คา่ เชา่ ท่รี าชพัสดุ ค่าไฟฟา้ น้าประปาที่ใช้ในงาน ขบวนแห่ของโรงเรียนต่าง ๆ ( ถ้ามี ) .............................................. 153

เตรยี มสม้ มงคล ลอตเตอร์ร่ี ไหวข้ อพรเจา้ พ่อแกว้ ก่อนออกเรยี่ ไรในตลาดบางมูลนาก 154

ชาวตลาดบางมูลนาก จติ ศรทั ธาบรจิ าคชว่ ยงานเจา้ พอ่ แก้ว 155

สง่ พวงหรีดคณะกรรมการจัดงานเจ้าพอ่ แก้วและร่วมงานฟังสวดในตลาดบางมลู นาก เจา้ ภาพบริจาคเงินสนบั สนุนการจดั งานเจ้าพ่อแก้ว 156

ขอบคุณ ครอบครัวคณุ ชลกนก ( เจ๊ใหม่ ) คุณโจม และ คุณวรษา จกั กายชวดล ผถู้ วายส้มเขยี วหวานให้ใชใ้ นงานเจ้าพอ่ แกว้ ตลอดงาน 157

สง่ เจ้ากลบั ศาลทีป่ ระทบั กาญจนา เหมอื นเงนิ เม่อื งานมาถึงคนื สดุ ทา้ ย จะมีการเชิญเจา้ พ่อแก้วจากศาลชัว่ คราวกลับไปประทบั ทศี่ าลเดมิ เวลากลับจะเป็นช่วงกลางคนื เมอ่ื ถงึ เวลาตามฤกษย์ าม เจา้ หน้าทจ่ี ะกราบไหวบ้ อกกลา่ วอัญเชิญ เจ้าพอ่ แกว้ ลงจากที่ประทับ ประธานเถ่านง้ั นาองค์เจ้าพ่อขน้ึ สเู่ กยี้ วประทับ แหก่ ลบั ศาล 158

159

สาหรบั แท่นน่ังประทับขององคเ์ จ้าพ่อแกว้ เจ้าหน้าท่จี ะเปล่ยี นกระดาษเงินกระดาษทอง และฮูใ้ หม่ รวมถึงกิมฮวยทีป่ ักประดบั แยกจากขบวนแหน่ าไปเตรยี มพรอ้ มท่ีศาลทปี่ ระทับ 160

ขบวนแห่เจ้าพ่อแกว้ กลับศาลที่ประทับ มีการถอื เคล็ดว่า ตอ้ งเปลีย่ นเส้นทางคนละทางกับ ตอนเชญิ มา ขบวนแห่คล้ายคลึงกับขบวนแห่ตอนเชิญเจา้ จากศาลที่ประทบั มาศาลชว่ั คราวท่ีสนาม นาหน้าดว้ ยขนั น้ามนต์ท่ีใช้กิง่ ทบั ทมิ พรมน้ามนตป์ ดั เป่าสงิ่ ชั่วร้าย ตามด้วยตะเกียงคู่ โคมไฟคู่ ประตูชยั หรือไมไ้ ผส่ ูงผูกโบวแ์ ดงชมพู ปา้ ยไมช้ ่ือเจ้าพ่อแก้ว ธงยืน และอืน่ ๆ ตามลาดบั 161

ขบวนแหท่ ี่นาหน้าเกย้ี วเจ้าพ่อแก้ว เมื่อเขา้ ถึงบริเวณศาล ผู้คนจะส่งเสียงโห่ร้องดงั อกึ ทึก คกึ โครม มีการจดุ ประทัด สงิ โต มังกร เองกอ แสดงวาดลวดลายเต็มที่ ตามความเชื่อทว่ี ่า ในระหวา่ งทศ่ี าลเจ้าไม่มเี จ้าพ่อแก้วประทับอยู่ อาจมีสัตวร์ ้าย ผรี า้ ย ส่ิงชว่ั ร้ายหรืออะไรท่ไี ม่ดมี า แอบสิงสอู่ ยใู่ นศาล ก่อนเจ้าพอ่ แกว้ เขา้ ศาล ผูค้ นที่มาสง่ เจ้าพอ่ แกว้ จงึ ตอ้ งสง่ เสียงดงั ตกี ลอง ร้องโห่เสยี งดัง เพือ่ ขบั ไลเ่ บิกทางนาหนา้ ให้พวกน้ีตกใจหนี มีสงิ โตซง่ึ เป็นสตั วใ์ หญ่ของเง็ก เซยี นฮองเต้ วาดลวดลายแสดงอทิ ธิฤทธิ์ ให้เหน็ ว่า ผทู้ กี่ าลงั เดนิ ทางมาเป็นมีบญุ บารมยี งิ่ ใหญ่ ขนาดสงิ โตยังมาคาราวะ รวมท้ัง มังกร และเองกอนกั รบผ้กู ลา้ แห่งเขาเหลยี งซาน เปน็ การขบั ไล่ สง่ิ ช่วั ร้ายก่อนท่เี จ้าพ่อแก้วจะเสดจ็ มาถึง 162

การเชญิ เจ้าพ่อแกว้ ลงจากเก้ียวแห่ ขึ้นสู่ช้ันบนของศาลไปยังท่ปี ระทบั ถอื เคล็ดว่า ตอ้ งข้นึ บนั ไดศาลคนละทางกับตอนเชิญเจ้าพอ่ แก้วลงมา 163

164

165

หลงั จากอญั เชิญเจ้าพ่อแก้วขึ้นสู่ที่ประทบั เรียบรอ้ ย ลอ่ โก้ว ดนตรีจนี จะบรรเลงเพลงปวง เซี่ยง อญั เชญิ ชมุ นมุ เทวดาถวาย เปรยี บคล้ายการแสดงความเคารพและเปน็ การปักกรด กาหนด อาณาบริเวณ บอกกล่าวว่าบรเิ วณนี้เปน็ ทปี่ ระทบั ของผมู้ บี ญุ บารมี อนงึ่ การส่งเจา้ กลบั เขา้ ศาลทาในเวลากลางคืนและทันทีท่ขี บวนอัญเชิญเจา้ พ่อแกว้ เขา้ ศาล เนื่องจากมคี นใหค้ วามศรัทธาจานวนมาก ในบริเวณศาลใหมม่ ีสิ่งของตงั้ ประดบั มากมาย การส่งเจ้า เข้าศาลมีการเดนิ กง่ึ วิ่งนาเจา้ พอ่ เข้าภายในศาล จงึ ต้องปดิ ประตศู าลดา้ นใน จากดั เฉพาะผทู้ ี่ เก่ียวข้องกบั การทาพิธี และบุคคลอื่นจานวนทพี่ อเหมาะกบั ภายในศาล เพ่ือความสะดวกตอ่ การ เว้นท่ีใหค้ ณะล่อโกว้ ดนตรีจีนมาทาพธิ ีปวงเซียง บรรเลงเพลงชุมนมุ เทวดา อวยพร เสร็จพธิ กี าร ส่งเจ้าเขา้ ศาล แยกยา้ ยกันกลบั เวลาล่วงเลยมาจนเกือบถงึ เท่ียงคืนชนเวลาเร่ิมต้นของวันใหม่ .................................................. แหลง่ คน้ คว้าข้อมูล สัมภาษณ์ คุณธรี วฒุ ิ ปกรโณดม ( เฮียตง ) ร้านอึ้งย่งจ๊วั 18 กนั ยายน 2565 166

ภาคผนวก

ประวัติผบู้ ันทึก 1. ขอ้ มูลทัว่ ไป กาญจนา ศิลกุล ( นามสกุลเดิม เหมือนเงิน ) วัน/เดือน/ปเี กิด 10 มีนาคม 2503 บดิ า นายอุทยั เหมอื นเงิน ( ถึงแก่กรรม ) มารดา นางไสว เหมือนเงนิ ( ถงึ แกก่ รรม ) สถานะภาพ สมรส ช่อื คูส่ มรส นายธีระพล ศิลกุล ( ถงึ แก่กรรม ) บุตร ธิดา 2 คน 2. ท่ีอยู่ 152 ถนน ประเวศน์ใต้ อาเภอ บางมลู นาก จงั หวัด พิจติ ร รหัสไปรษณีย์ 66120 โทรศัพทม์ อื ถือ 081-7070577 3. ประวตั กิ ารศึกษา ระดับอนุบาล – ประถมปที ี่ 4 โรงเรียนอนุบาลบางมูลนาก อ.บางมลู นาก จ. พิจิตร ระดับประถมปีท่ี 5 – 7 โรงเรียนบางมลู นากราษฎร์อุทิศ อ.บางมลู นาก จ.พิจิตร ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ โรงเรียนบางมูลนากภูมวิ ิทยาคม อ.บางมูลนาก จ.พิจติ ร ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย โรงเรยี นเฉลิมขวัญสตรี อ.เมือง จ.พิษณโุ ลก ระดับปริญญาตรี คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ ระดบั ปริญญาโท คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

4. ประวตั กิ ารรับราชการ อาจารย์ 1 ระดับ 3 โรงเรยี นบางมูลนากภูมิวทิ ยาคม อ.บางมูลนาก จ.พจิ ิตร ครูชานาญการพิเศษ อนั ดบั ค.ศ. 3 โรงเรยี นชยั นาทพิทยาคม อ.เมืองชัยนาท จ.ชัยนาท ปัจจุบัน เกษยี ณราชการเปน็ ผูร้ บั บานาญ 5. ผลงาน ข้าราชการพลเรอื นดีเดน่ ของจงั หวดั ชัยนาท วทิ ยากรบรรยายงานทางวิชาการดา้ นหลกั สูตรการงานอาชีพและเทคโนโลยี เขยี นหนงั สอื เกษตรเพ่ือการบริโภคและสง่ิ แวดลอ้ ม ใหศ้ นู ย์พัฒนาหนงั สอื กระทรวงศึกษาธกิ าร เขยี นบทความลงพมิ พ์ในวารสารตา่ ง ๆ …………………………..