Nutri-Note

Nutri-Note Yuwadee Bunphon Nutrition and Dietetics Prince of Songkla University 5820310100

Nutrition care process Assessment A Anthropometry  นา้ หนกั (Weight)  ส่วนสงู (Height)  BMI  เส้นรอบวงเอว (Waist Circumferences)  Body composition เช่น Skinfold, Muscle

 ABW (Actual body weight) : น้าหนกั ของผปู้ ุวยใน ขณะทพ่ี บแพทย์หรือขณะได้รบั การตรวจ  SBW (Standard body weight) : น้าหนักตัวปกติโดย เฉลีย่  UBW (usual body weight) : น้าหนักปัจจบุ นั / นา้ หนกั ปกติ (ได้จากการสัมภาษณ์ หรือซกั ประวัติ)  IBW (Ideal body weight) : น้าหนักตัวในอดุ มคติ/ น้าหนักที่ควรจะเปน็ สูตร อย่างงา่ ย ชาย = สส. – 100 หญิง = สส. -105 สูตร ดไิ วท์(Divine) ชาย = (45.4+0.89x{สส.-152.4})+4.5 หญงิ = (45.4+0.89x{สส.-152.4}) สตู ร การหาร %IBW %IBW = (ABW x 100) ÷IBW  AIBW (Adjusted ideal body weight) : ในคนอว้ น ที่มี 125%IBW %AIBW = (ABW-IBW) 0.25+IBW

Nutrition care process Assessment B Biochem







Electrolyte Effect – คา่ น้อยกว่าปกติ Effect – ค่ามากกว่าปกติ Hyponatremia เปนภาวะทีม่ ีระดับ Hypernatremia เป็นภาวะท่มี ี โซเดียมตา่้ กวาปกติ พบในภาวะ diuretic ระดับโซเดยี มสงู กวา่ ปกติพบใน use, congestive heart failure, renal ภาวะ dehydration, glycosuria, failure, vomiting, diarrhea, liver diabetes insipidus, cushing’s failure, nephrotic syndrome, SIADH, syndrome, excessive hypothyroidism, pancreatitis, sweating hyperlipidemia, multiple myeloma, hyperglycemia Hypochloremia เปนภาวะที่มรี ะดับ Hyperchloremia เปนภาวะทม่ี ี chloride ตา้่ กวาปกติพบในภาวะ ระดับ chloride สงู กวา่ ปกติพบใน vomiting, excessive sweating, ภาวะ dehydration, metabolic congestive heart failure, chronic acidosis, diarrhea, diabetes renal failure, diuretics, SIADH, insipidus, aldosterone diabetic ketoacidosis, aldosterone deficiency excess

Hypokalemia เป็นภาวะท่มี รี ะดับ Hyperkalemia เป็นภาวะท่ีระดบั potassium ต่้ากวา่ ปกติ พบใน potassium สูงกว่าปกติ พบใน ภาวะ diuretic therapy, hemolysis, dehydration, renal nasogastric suctioning, failure, acidosis, addision’s vomiting, alkalosis, disease, iatrogenic mineralocorticoid excess, zollinger – Ellison syndrome ภาวะที่bicarbonate ในเลือด สงู ข้นึ พบใน dehydration, ภาวะท่ี bicarbonate ในเลอื ด respiratory acidosis, vomiting, ตา่้ ลง พบใน metabolic emphysema, metabolic acidosis, respiratory alkalosis, alkalosis renal failure, diarrhea, starvation Electrolytes Test ค่าปกติ (Normal) Sodium (Na) 136 – 145 mEq/L Chloride (Cl) 95 – 108 mEq/L Potassium (K) 3.5 – 5.2 mEq/L Bicarbonte (HCO3 - ) 24 – 30 mEq/L

Nutrition care process Assessment C clinical ตัวอย่างลกั ษณะอาการทางคลนิ ิค Fatigue เหน่อื ย Pain ปวด Ascites ท้องมาน Weight gain น้าหนกั ลด Edema บวม Weight loss น้าหนักเพม่ิ Dehydration ขาดนา้ Fever ไข้ Hypothermia ภาวะตวั เยน็ Fall ลม้ Dyspnea หายใจ Cough ไอ Anorexia โรคคล่งั ผอม ล้าบาก Depression ซมึ เศรา้ Mucositis Dry skin ผวิ แหง้ ภาวะเยอื่ บุช่องปากอกั เสบ Aspiration สา้ ลกั Cheilitis รมิ ฝปี าก Dry mouth ปากแห้ง Bloating ทอ้ งอดื อักเสบ Ileus ท้องอดื ล้าไส้ไม่ท้างาน Toothache ปวดฟัน Dysphagia กลนื ลา้ บาก Nausea คลน่ื ไส้ Vomiting อาเจยี น Dyspepsia อาการปวด Abdominal distension ทอ้ งหรืออาหารไมย่ ่อย อาการทอ้ งโต Diarrhea ท้องเสยี Constipation ท้องผกู

Nutrition care process Assessment D Dietary Calorie Protein 15-25% CHO 50-65% Fat 20-3-% Vitamin / Mineral

 Simplistic Equation ท่วั ไป 30-35 kcal/Kg 20-25 kcal/Kg (ผป.วิกฤติเฉียบพลนั /initial phase) 25-30 kcal/Kg (ผป.วกิ ฤตริ ะหว่างการฟน้ื ตวั ) คนอว้ น 15-20 kcal/Adjusted BW 11-14 kcal/Actual BW (BMI 30-50) 22-25 kcal/IBW (BMI >50) Refeeding risk 5 หรือ 10 – 20 kcal/Kg/day

 Total Energy expenditure TEE = BMR × AF × IF  Total Energy expenditure Mifflin-st Jeor หญิง = 10 (Weight) + 6.25 (Height) – 5 (Age) + 16 ชาย = 10 (Weight) + 6.25 (Height)-5 (Age) + 5 Harris Benedict หญงิ = 66.5 + 13.8(Weight) + 5.0(Height) - 6.8(Age) ชาย = 66.5 + 9.6(Weight) + 1.8(Height) - 4.7(Age) Owen หญิง = 879 + 10.2 (Weight) ชาย = 795 + 7.18 (Weight)

Age Equation(ชาย) WHO / FAO / UNU 18 - 30 15.3 (wt) + 679 Equation(หญงิ ) 31 - 60 15.4 (wt) – 27 (Ht) + 717 11.6 (wt) + 879 14.7 (wt) + 496 ›60 11.3 (wt) – 16 (Ht) + 901 13.3 (wt) – 334 (Ht) + 35 13.5 (wt) + 487 8.7 (wt) + 829 8.8 (wt) – 1128 (Ht) + 1071 8.7 (wt) – 25 (Ht) + 865 10.5 (wt) + 596 9.2 (wt) - 637 (Ht) - 302 Activity Factor (AF) 1.2 ออกก้าลงั กายเล็กน้อย/ไมอ่ อกกา้ ลังกายเลย ออกกังกาย 1-3 วนั /สปั ดาห์ 1.3 ออกก้าลงั กายปานกลาง 3-5 วัน/สปั ดาห์ 1.5 ออกกา้ ลงั กายหนัก 6-7 วนั /สัปดาห์ 1.7 ออกก้าลงั กายหนัก หรอื 2× Tranning 1.9

Injury factor (IF) ตดิ เชอื้ รุนแรงเล็กน้อย ขาดอาหาร 0.7 ติดเชอื้ รุนแรงปานกลาง 1.0 ตดิ เชอ้ื รุนแรงมาก 1.2-1.3 ไตวาย(ไมล่ า้ งไต) 1 1.4-1.5 แผลไหม้ ร้อยละ20 ของ พท. ไตวาย(ฟอกเลือด) 1.0-1.05 1.0-1.5 แผลไหม้รอ้ ยละ 20-40 ของ พท. ผา่ ตัด 1 แผลไหม้รอ้ ยละ 40-20 ของ พท. 1.5-1.8 (ไมม่ ีภาวะแทรกซ้อน) 1.8-2.0 ติดเช้ือในชอ่ งทอ้ ง 1.15 บาดเจ็บต่อเนอ้ื เย่ือ 1.15 กระดกู หกั 1.2 Sedentary Activity Multiplier: Lightly active BMR x 1.2 (little or no exercise, desk job) Moderately BMR x 1.3 (light exercise/ sports 1-3 days/week) active Very active BMR x 1.55 (moderate exercise/ sports 3-5 days/week) Extra active BMR x 1.725 (hard exercise sport 6-7 days/week or every day) BMR x 1.9 (hard exercise 2 or more times per day, or training for marathon, or triathlon, etc.

 คา้ นวณพลงั งานในเด็ก  คา้ นวณคา่ BEE ของทารก Schofield equations Holiday-Segar BEE = 22.1+(331.1×W) + (11.6×H) นา้ หนัก 10 กโิ ลกรัมแรก = 100 Kcal/kg/day นา้ หนัก 10 กิโลกรมั ต่อมา = 50 Kcal/kg/day นา้ หนกั ที่เหลอื = 20-30 Kcal/kg/day  EER ส้าหรบั เด็ก 3 ปแี รก อายุ 0-3 เดือน 3-6 เดือน General prediction : WHO TEE 89W-100+175 89W- 100+56 6-12 เดือน 13-35 เดอื น 89W -100+22 89W -100+20

 EER สา้ หรับเดก็ อายุ 3-18 ปี General prediction : WHO อายุ เ EER equation PAL coefficient* (ปี) พ (กโิ ลแคลอรี่/วัน) 12 3 4 ศ 3-8 ช 88.5-61.9 A+PAL(26.7W+903H)+20 1 1.13 1.26 1.42 ญ 135.3-30.8 A+ PAL(10W + 934H)+20 1 1.16 1.31 1.56 9-18 ช 88.5-61.9 A+ PAL(26.7W + 903H)+25 1 1.13 1.36 1.42 ญ 135.3-30.8 A+ PA (10W + 934H)+25 1 1.16 1.31 1.56 น้า ช 114-50.9 A+PAL (19.5W+1161.4H)+20 1 1.12 1.24 1.45 1 1.18 1.35 1.60 หนัก ญ 389-41.2 A+ PAL (15W + 701.6H)+20 เกิน 3-18 PAL coefficient*:1 = Sedentary, 2 = Low activities, Active, 4 = Very active

 Recommended Dietary Allowance (RDA) วธิ ีที่ 1 อายุ พลังงานเฉลีย่ โปรตนี (ปี) (Kcal/kg) (g/kg) 0-0.6 0.6-0.12 108 22 1-3 98 1.6 4-6 102 1.2 7-10 90 1.1 70 1.0 วธิ ีท่ี 2 1000 กโิ ลแคลอรใี นขวบปีแรก • เด็กผู้ชาย บวก (125 กโิ ลแคลอรี x อายุเดก็ ) • เดก็ ผ้หู ญงิ บวก (100 กิโลแคลอรี x อายเุ ดก็ ) • กรณที ีเ่ ดก็ active เพม่ิ พลังงานไม่เกิน 20% เดก็ วัยเตาะแตะ 1-3 ปี พลงั งาน = 40 กโิ ลแคลอรี /สว่ นสงู 1 น้วิ

วิธที ี่ 3 • ค้านวณพลงั งานในเดก็ อายุ 0-10 ปี 1000 แคลอรี สา้ หรบั 1 ปแี รก +(100 kcal x อายุ) • ค้านวณพลงั งานในเด็กหญิง 11-15 ปี 1000 กโิ ลแคลอรีในขวบปีแรก + (100 kcal x อายุเดก็ ถึง 10 ปี) เด็กผหู้ ญิง 11-15 ปี + (<100 กิโลแคลอรี x อายุหลงั จาก 10 ปี ตัวอย่าง เด็กหญงิ อายุ14 ปี ตอ้ งการพลงั งาน = 1000+(100 x 10)+(100 x 4) = 2400 กิโลแคลอรี • เด็กผหู้ ญิง > 15 ปี ค้านวณ เหมอื นผู้ใหญ่ • การคา้ นวณพลังงานเด็กผ้ชู าย 11-15 ปี + (200 kcal x อายหุ ลงั จาก 10 ป)ี • เดก็ ผ้ชู าย > 15 ปี very active 50 กิโลแคลอรี/น้าหนกั ตัว 1 กิโลกรมั normal activity 40 กโิ ลแคลอร/ี น้าหนกั ตัว 1 กโิ ลกรมั sedentary 30-35 กิโลแคลอร/ี นา้ หนักตวั 1 กโิ ลกรมั

 แนวทางการใหน้ มแมแ่ ละอาหารตามวยั ส้าหรับทารกแรกเกิดถึงอายุ2 ปี ชว่ งอายุ การให้นมแม่และปรมิ าณอาหารที่ทารกและเด็กควรได้รับใน 1 วนั แรกเกิด- 6 เดือน แนะนา้ ให้ทารกกนิ นมแมอ่ ย่างเดียว 6 เดือน ขึน้ ไป ให้อาหาร 1 ม้อื โดย 1 ม้อื ประกอบดว้ ย ข้าวบดละเอยี ด 3 ชอ้ นกนิ ข้าว, เพม่ิ ไขแ่ ดง หรือเน้ือปลา 1 ช้อนกินข้าวหรอื ตับบด1 ชอ้ นกนิ ข้าว, ผกั ใบเขียว 7 เดอื น หรือผักสเี หลอื ง-สม้ เชน่ ต้าลึง ฟกั ทอง ½ ช้อนกินขา้ ว, นา้ มันพืช ½ ชอ้ นชา ในอาหารท่ีปรงุ สกุ ให้ผลไม้เสริม เชน่ กลว้ ยสกุ มะละกอสกุ 1-2 ช้นิ โดย 8-9 บดละเอยี ด เดือน ให้อาหาร 1 มอ้ื โดย 1 มื้อประกอบดว้ ย ขา้ วบดละเอียด 4 ช้อนกนิ ขา้ ว, ไข่ต้มสุก ½ ฟอง สลับกบั ตับบด 1 ชอ้ นกินข้าวหรอื เนอื้ สตั ว์ตา่ งๆ, ผกั สกุ , ผลไม้เสรมิ อาหารท่ีเตรียมควรมีลกั ษณะหยาบขน้ึ เพอื่ ฝึกเดก็ ให้เคยี้ วอาหาร ดีข้ึน ให้อาหาร 2 มอ้ื โดย 1 ม้อื ประกอบดว้ ย ขา้ วสวยน่ิมๆ 4 ชอ้ นกนิ ขา้ ว, ไขต่ ม้ สุก½ ฟองสลับกับตบั บด 1 ช้อนกนิ ข้าวหรือเนื้อสตั ว์ตา่ งๆ, ผักสุก, น้ามันพืช ½ ช้อนชาในอาหารท่ปี รุงสกุ , ผลไม้เสริมใน1 โดยบดหยาบๆ

 แนวทางการให้นมแม่และอาหารตามวัยส้าหรบั ทารกแรกเกดิ ถงึ อายุ2 ปี ช่วงอายุ การให้นมแม่และปริมาณอาหารทท่ี ารกและเดก็ ควรไดร้ บั ใน 1 วัน 10-12 เดือน ให้อาหาร 3 มื้อ โดย 1 มือ้ ประกอบดว้ ย ขา้ วสวยน่ิมๆ 4 ช้อนกนิ ขา้ ว, ไขต่ ้มสกุ ½ ฟอง สลบั กับตับบด 1 ชอ้ นกนิ ขา้ วหรอื เนื้อสัตว์ตา่ งๆ , ผกั สกุ 13-24 1½ ชอ้ นกินข้าว, น้ามันพืช ½ ชอ้ นชาในอาหารทีป่ รงุ สกุ , ผลไม้เน้ือนม่ิ เดอื น เป็นอาหารว่าง ใหอ้ าหาร3มอ้ื เป็นอาหารหลักอาหารของเดก็ จะคล้ายอาหารของผู้ใหญ่แต่ เป็นอาหารทไ่ี มร่ สจดั และไมค่ วรเตมิ สารปรุงแตง่ ใดๆ อาหาร 1 มอ้ื ควรมี ขา้ วสวยนิม่ ๆ, 1 ทัพพี, ไข่หรือเน้ือสตั ว์ต่างๆ 1 ชอ้ นกนิ ขา้ ว , ผักใบเขียว หรือผักสสี ม้ เหลือง ½ ทพั พี ประกอบอาหารโดยวิธผี ัด ทอด หรือ ทา้ เปน็ แกงจืด และยังแนะน้าใหเ้ ด็กดืม่ นมรสจืดวนั ละ 2-3 แก้ว (400-600 มิลลิลติ ร)

 การค้านวณโปรตีน source Healty people (RDI) Daily protein requirement (g/kg) Men All ages 0.83 Addition for WHO/FA O/UNU wowen pregnancy +0.43 trimaester3 Addition for +0.35 lactation Erderly สงู อายุ Daily protein source requirement (g/kg) In hospital Espen Malnourished/pressure ulcers 1.0-1.2 Espen Malnourished/ with glomerular 1.25-1.5 Paridaens filtration 30-60 ml/minute 1.1

Gastroenterolog General / pancreatitis Daily protein source Oncology genrral requirement เนือ้ งอก radiotherapy Espen HIV Head and อยใู่ นระหว่าง (g/kg) Espen neck cancer ให้รังสีและคีโม 1.0-1.5 DAA Renal cachexia 1.0-2.0 stable Cosa acute 1.2 Chronic Kidney disease stage DAA 3 4 5 not dialyzed 1.0-1.5 Espen Espen stable 1.4 hemodialysis Acute illness 1.2-1.5 CARI 1.2-1.6 Peritoneal stable CARI dialysis Acute illness 0.75-1.0 kloppenbe peritonitis 1.2-1.4 rg CARI Conservative management ≥ 1.2 KDOQI EDTNA stage5 ≥1.2 ≥1.3 ESPEN ≥1.5 0.6-0.8

Daily protein source requirement (g/kg) Liver Fatty liver , cirrhosis ตบั แขง็ , liver 1.2-1.5 ESPEN Trauma tramsplant ผ่าตดั เปลยี่ นตับ, ≥1.5 IOM encephalopathy โรคสมองจากตบั ≥1.2-2.0 ESPEN Head trauma 1.0-1.5 General trauma and burns ACI Burns <15% 1.5 1.5-2.0 ACI 15%-30% 2.0-2.3 30%-50% >50% การฟ้ืนฟู Rehabilitation Phase 1.7-2.0 Demling สมรรถภาพ Critical Criticall ill 1.2-2.3 ESPEN illness Conditinuous renal ≥2.0 MESEJO and replacement theraphy sepsis 1.2-2.3 scheinkestel ตดิ เชื้อ Sepsis >2g/IBW Greig Obes critical ill BMI 30-40 >2.5 g /IBW Aspen BMI > 40

Nutrition care process Diagnosis Malnutrition diagnosis การวนิ จิ ฉัยเกย่ี วกับภาวะทุพโภชนาการ (ใช้แบบประเมนิ ) Nutrition problem diagnosis การวินิจฉัยทางการแพทย์ดา้ นโภชนาการ (PES) P = Problem (ปญั หา) E = Etiology (สาเหตุ) S = Sign/ Symptoms (อาการ/อาการแสดง)

Nutrition Diagnostic Terminology





Nutrition care process Intervention  Goal Setting  Use A, B, C, D, F, H, I  Nutrition requirement  Mode of feeding  Nutrition counseling Monitoring & Evaluation  M&E Planning  Use A, B, C, D, F, H, I  Look at Goal & Intervention Nutrition counseling *เปา้ หมาย = P, วธิ กี าร = S

SOAP-note Subjective ข้อมลู ที่ได้จากการถาม • ประวัตคิ รอบครัว • ประวตั ิการบริโภคอาหาร • ความเช่ือ/วฒั นธรรม Objective ขอ้ มูลทไ่ี ด้จากการวดั • น.น. • ส.ส. • ความตอ้ งการพลังงาน • ค้าสง่ั อาหารของแพทย์

SOAP-note Assessment PES Plan  Intervention  Monitoring  Evaluation

รายการอาหารแลกเปล่ียนไทย หมวดอาหาร ปริมาณ Pro Fat CHO(g) Energy (g) (g) (Kcal) 1 ขา้ วแป้ง ไมแ่ นน่ อน 2 - 18 80 2 ผัก ประเภท ก 50-70 g ให้พลงั งานต้า่ กนิ ได้ไม่จา้ กดั 2 - 5 25 ประเภท ข 50-70 g - - 15 60 3 ผลไม้ ไมแ่ น่นอน 4 เนอื้ สตั ว์ ก ไม่มมี นั เลย 30 g 7 0-1 - 35 73 - 55 ข เนื้อล้วน 30 g 75 - 75 78 - 100 ค ไขมนั ปุนกลาง 30 g ง ไขมนั สูง 30 g

รายการอาหารแลกเปลยี่ นไทย หมวด ปรมิ าณ Pro (g) Fat (g) CHO(g) Energy (Kcal) อาหาร 8 8 12 8 5 12 150 5 นม 8 0-3 12 120 8 8 12 90 ธรรมดา 240 ml 8 0-3 12 150 90 พร่องมนั เนย 240 ml 8 8 12 - 5 - 150 ขาดมนั เนย 240 ml 45 นมผง 30 g/ 4ชต. นมผงขาดมัน 30 g/ 4ชต. เนย นมระเหย 120 ml 6 ไขมนั 1 ชช.

หมวด ข้าว-แป้ง น้าหนกั -กรมั 55 ชือ่ อาหาร 35 ขา้ วสวย ข้าวซอ้ มมอื 90 ข้าวเหนยี ว สุก 90 ขนมจนี 100 ก๋วยเตยี๋ ว ลวก 65 เส้นหมข่ี าว ลวก ข้าวโพด ต้ม 25 (1แผน่ ) ขนมปงั โฮลวีท

หมวด ผัก ประเภท ผัก ก. ผักกาดสลัด ผกั กาดเขยี ว ดอกกะหล้า่ มะเขือเทศ ผักกาดขาว แตงโมออ่ น แตงร้าน กะหล่้าปลี พรกิ หยวก ฟักเขยี ว แตงกวา คณู ยอดฟักทองอ่อน ข้าวโพดออ่ น บวบ ประเภท ผัก ข. แครอท เห็ดฟาง ฟักทอง ถว่ั ฝกั ยาวถวั่ งอก ถ่วั ลนั เตา ถว่ั พู ผกั คะน้า ผกั หวาน ต้าลึง ใบยอ มะระจีน มะละกอดิบ พรกิ หวาน ยอดชะอม ยอดมะพร้าวอ่อน มะเขือกรอบ รากบวั

หมวด ผลไม้ ช่อื น้าหนกั -กรัม ขนาด กลว้ ยน้าวา้ 45 1 ผลกลาง 85 4 ผลใหญ่ หรอื 5 ผลเลก็ เงาะ 250 4 ผลใหญ่ ชมพู่ 285 แตงโม 120 1 ชนิ้ ฝรงั่ 80 ½ ผลกลาง มะมว่ งสุก 115 ½ ผลกลาง มะละกอสุก 150 8 ชิน้ ขนาดพอค้า 100 2 ผลกลาง สม้ เขียวหวาน 20 ผลกลาง องนุ่

หมวด เนอ้ื สตั ว์ ประเภท ช่อื ก.ไมม่ ีมนั เลย ปลาทู ปลาดกุ อุย ลูกช้ินปลา กงุ้ ข.เนื้อลว้ น ทะเล เนอ้ื ปทู ะเล อกไก่ ไกอ่ อ่ น สนั ค.ไขมนั ปานกลาง ในไก่ เนอื้ น่องไมม่ หี นัง ง.ไขมนั สงู ไก่อ่อน,เนอ้ื ไกอ่ ่อน,ปีก เปด็ ย่างไมม่ ี หนัง เนอ้ื ต้นขานอ่ ง เป็ด,เน้อื ไม่มหี นัง ไก่แก่,เน้อื ไขเ่ ปด็ ,ไข่ไก่ เต้าหแู้ ขง็ เต้าห้ขู าวออ่ น (หลอด) ปลาสวาย เนอ้ื และหนัง ไส้กรอก กุนเชียง เนื้อววั ตดิ มนั แหนม แฮม หมูแผ่น ซ่โี ครงตดิ มนั

หมวด นม ประเภทนม น้าหนัก-กรมั /มล. ถ้วยตวง นมสด 240 1 นมพร่องไขมัน 240 1 นมไมม่ ไี ขมนั 240 1 นมระเหย 120 1/2 นมผง 30 1/4หรอื 4ช้อนโตะ๊ นมผงไม่มีไขมนั 30 1/4หรือ4ชอ้ นโต๊ะ

หมวด ไขมนั ประเภท ชือ่ MUFA PUFA นา้ มันมะกอก, นา้ มันร้าข้าว, นา้ มนั ถว่ั ลสิ ง, เนยถว่ั , ถั่วลสิ ง 10เม็ด, เมด็ มะม่วงหิมพานต์ 6 เมด็ มายองเนส, น้าสลัด, นา้ มนั ถ่วั เหลอื ง,นา้ มนั ขา้ วโพด, นา้ มันดอกคา้ ฝอย, น้ามนั ดอกทานตะวนั ,เม็ดฟกั ทอง นา้ มันหมู, น้ามนั ไก,่ เบคอน, เนยขาว, เนยสด, กะท,ิ SFA ครมี นมสด ทม่ี า : สมาคมนกั กา้ หนดอาหาร

Gastrointestinal tract

ค้าศพั ท์ทางการแพทย์  คา้ ย่อที่ใชใ้ นการบนั ทกึ ค้าย่อ ค้าศัพท์เต็ม ความหมาย CC Chief Complaint ประวตั ิสา้ คัญทม่ี ารพ. PI Present illness ประวตั ิปัจจุบนั PH Past history ประวัตอิ ดีต FH Family history ประวตั ทิ างกรรมพันธ์ุ HPI History of present illness ประวตั ิปัจจุบนั ในเรอ่ื งอาการ, Past medical history ปญั หา PMH Diagnosis ประวัติอดตี การรักษา Dx Differential Diagnosis การวินิจฉัยโรค Ddx Underlying disease การวนิ จิ ฉัยแยกโรค U/D Physical Examination โรคประจา้ ตัว PE Blood Pressure การตรวจรา่ งกาย BP Head Ear Eye Nose Throat ความดนั โลหติ HEENT ศรี ษะ หู ตา จมกู คอ

 ค้าย่อทใ่ี ชใ้ นการบันทกึ (ต่อ) ค้ายอ่ ค้าศัพทเ์ ต็ม ความหมาย Abd Abdomen ชอ่ งท้อง Tx Treatment การรกั ษา I/O Intake/Outtake ปริมาณนา้ เขา้ ออกในแตล่ ะวนั งดนา้ งดอาหาร NPO Nothing by mouth สารนา้ ทางหลอดเลือดดา้ IVF Intravenous Fluid  ค้าย่อทใี่ ชใ้ นการวินจิ ฉยั โรคทีใ่ ชก้ นั ทว่ั ๆไป ค้ายอ่ ค้าศัพทเ์ ต็ม ความหมาย วณั โรค TB Tuberculosis ตอ่ มลกู หมากโต BPH Benign Prosthetic โรคมะเรง็ Hypertrophy ล้าไส้อักเสบฉบั พลัน CA Cancer AGF Acute Gastroenteritis

 คา้ ยอ่ ท่ใี ชใ้ นการวนิ ิจฉยั โรคทีใ่ ชก้ ันท่ัวๆไป (ตอ่ ) ค้าย่อ ค้าศัพท์เตม็ ความหมาย URI Upper Respiratory การติดเชือ้ ทางเดินหายใจ Infection สว่ นบน การติดเชอ้ื ทางเดินปัสสาวะ UTI Urinary Tract Infection การกา้ เรบิ ฉบั พลัน AE Acute exaerbation โรคความดนั โลหติ สงู HT Hypertension กรดไหลย้อน GERD Gastroesophageal reflux ไตวายฉับพลัน disease ไตวายเรือ้ รงั ARF Acute Renal Failure โรคไตวายเร้ือรงั ระยะสดุ ทา้ ย CRF Chronic Renal Failure การล้างไตทางช่องทอ้ งชนิด ESRD End Stage Renal Disease ต่อเนื่อง การบา้ บัดทดแทนไตอย่าง CAPD Continuous Ambulatory ตอ่ เนือ่ ง Peritoneal Dialysis หัวใจวาย DM ชนดิ ไม่พึ่งยาฉดี อนิ ซลู นิ CRRT continuous renal replacement therapy CHF Congestive Heart Failure NIDDM Non insulin dependent diabetes

โพแทสเซยี ม การจา้ แนกผกั และผลไมเ้ ป็นกลุม่ ตามปรมิ าณโพแทสเซยี ม ในผกั และผลไมจ้ า้ นวน 1 สว่ น กลุ่มผักผลไม้แยก ผักหรอื ผลไม้ 1 สว่ น ตามปรมิ าณ ปรมิ าณ ค่าเฉลยี่ (มิลลิกรัม) โพแทสเซียม โพแทสเซียม (มลิ ลกิ รมั ) ตา้่ 1-100 70 ปานกลาง 101-200 150 สูง 201-300 270 ที่มา: ศนู ย์ศรพี ัฒน์ คณะแพทย์ศาสตร์ หมาวิทยาลัยเชยี งใหม่

โพแทสเซยี มในผลไม้ โพแทสเซยี มสงู โพแทสเซียม โพแทสเซยี มตา่้ ปานกลาง ถวั่ เมล็ดแห้ง สัปปะรด ชนพู่ นมและผลติ ภณั ฑจ์ ากนม ฝรั่ง องุ่นเขยี ว ทุเรียน แอปเป้ิล แตงโม กล้วย เงาะ มงั คุด ลา้ ไย สม้ สละ ลูกเกด องุน่ สาลี่ แกว้ มงั กร ลน้ิ จี่ มะเฟื่อง นอ้ ยหน่า สม้ โอ ลกู ทอ้ สด ขนุน แคนตาลูป บลูเบอรี่ กีว่ี มะมว่ งดิบ เชอร่ี ลองกอง ลกู พีช สตอเบอรี่ ราสเบอร่ี สม้ เขียวหวาน ละมดุ ทม่ี า: ศนู ย์ศรพี ฒั น์ คณะแพทย์ศาสตร์ หมาวทิ ยาลัยเชยี งใหม่

โพแทสเซยี มในผัก โพแทสเซียมสูง โพแทสเซียมปาน โพแทสเซยี มต่้า กลาง แครอท ผักหวาน บวบเหลย่ี ม มะเขือเทศ ใบกยุ ชา่ ย มะเขอื ยาว เห็ดหูหนู ใบชะพลู เห็ดฟาง หวั หอมใหญ่ ฟกั เขียว ถ่วั ฟักยาว ผักบุ้งจีน ผกั กาดขาว คะน้า ผักกะเฉด มะละกอดบิ กะหลา้่ ปลี หัวปลี ผกั กวางตุง้ แตงกวา ผักชี สะตอ ถว่ั พู ใบกะเพรา กระถิน สะเดา พรกิ หวาน ใบบวั บก เหด็ ฟาง ใบกยุ ชา่ ย ถัว่ งอก ใบแมงลัก บร็อคโคล่ี ยอดฟักทอง ข้าวโพดอ่อน ใบชะมวง ค่ืนฉาย หวั ปลี ถัว่ ลันเตา ฟักทอง มนั ฝรั่ง เห็ดนางฟาู ข้เี หล็ก ฟกั ทอง เห็ดเผาะ เหด็ โคน เหด็ กระดุม มะระจีน ชะอม ต้าลึง ต้นหอม ทมี่ า: ศนู ย์ศรีพฒั น์ คณะแพทยศ์ าสตร์ หมาวิทยาลัยเชยี งใหม่

ฟอสฟอรัส ฟอสฟอรัสต่้า : < 100 มก. หรืออาหารท่ีมีปริมาณฟอสฟอรัส น้อยกว่า 5% ของพลงั งานทคี่ วรบรโิ ภคใน 1 วนั ฟอสฟอรัสกลาง : 100-200 มก. หรืออาหารที่มปี รมิ าณ ฟอสฟอรัสนอ้ ยกว่า 5-15% ของพลงั งานทค่ี วรบรโิ ภคใน 1 วัน ฟอสฟอรัสสูง : > 200 มก. หรืออาหารท่ีมีปริมาณฟอสฟอรัส สงู กวา่ 15% ของพลังงานทีค่ วรบรโิ ภคใน 1 วนั ตารางแสดงปริมาณพลังงานและฟอสฟอรัสในอาหารส่วนท่ี รับประทานไดป้ ริมาณ 100 กรัม 1) หมวดเน้ือสตั ว์ พลังงาน ฟอสฟอรสั (กโิ ลแคลอรี่) (มลิ ลิกรมั ) สงู 196 402 ปทู ะเล (มัน) 327 319 ไข่ไก่ (ไขแ่ ดง) 85 236 ปลาอินทรยี ์

ปลาช่อน พลังงาน ฟอสฟอรัส เป็ด (เนื้ออก) (กโิ ลแคลอร่ี) (มิลลกิ รัม) ปานกลาง ไข่ไก่ทงั้ ฟอง 116 218 หอยแมลงภู่ 115 203 ไก่ (เนอื้ อก) ปูทะเล (เนอ้ื ) 169 186 หมู (เนื้อ) 52 184 ววั (เน้ือติดมนั ) 100 171 ปลาหมกึ กล้วย 121 152 หอยแครง 376 151 ต้า่ 273 150 ปลาทสู ด 67 128 ไข่ไก่ (ไขข่ าว) 80 128 140 60 57 12

2) หมวดขา้ ว แป้ง และนา้ ตาล ฟอสฟอรัส (มิลลิกรมั ) พลงั งาน (กิโลแคลอรี่) 215 สงู - 200 ชสี เค้ก 126 ปานกลาง - 120 ค้กุ ก้ี 135 ข้าวโพดต้ม - 95 พายไส้เนื้อสตั ว์ 92 ตา้่ - 82 เค้กกลว้ ยหอม 381 64 ขนมเค้ก 324 30 ขนมปงั 512 29 ขนมปงั เวเฟอร์ 99 12 บะหมตี่ ้ม 136 10 ข้าวขาวสุก 229 ขา้ วเหนียว 99 กว๋ ยเตี๋ยว

3) หมวดผลไม้ พลงั งาน ฟอสฟอรสั (กโิ ลแคลอร่ี) (มลิ ลิกรัม) ปานกลาง ล้าไยแห้ง 286 196 ลิน้ จี่แห้ง 277 181 ลูกเกด 289 101 ต้่า มะพรา้ วแก่ (เนอ้ื ) 346 95.0 มะมว่ งเขยี วเสวย - 27.8 สม้ โอขาวน้าผึง้ - 22.9 มะพรา้ ว (น้า) 22 13.0 มะละกอฮอลแลนด์ - 10.9