คู่มือธนาคารปูม้าประเทศไทย

แเศนรวษทฐากงติจสอ รยา องดสรรค กลุมธนาคารปูมาที่มีความเขมแข็งและมีศักยภาพ ควรมีการสงเสริมสูการทองเที่ยวชุมชน การทองเที่ยวเชิงนิเวศ แหลงสันทนาการ รานคา รานอาหารชุมชน เมนูปูมาทองถิ่น การแปรรูป ผลิตภัณฑจากปูมา เพื่อเพิ่มชองทางรายไดจากการทำประมงปูมาอยางรับผิดชอบ การออกแบบผลิตภัณฑหรือบรรจุภัณฑเพื่อเพิ่มมูลคา หรือสงเสริมฟารมสเตยหรือโฮมสเตย เชื่อมโยงกับกิจกรรมการอนุรักษปลอยคืนปูมาตามแนวทาง BCG Economy ซึ่งเปนการสราง เศรษฐกิจหมุนเวียน และกระจายรายไดจากผลผลิตปูมา สงเสริมกิจกรรมสรางมูลคาผลผลิต ปูมาเพื่อประโยชนแกชาวประมง รวมทั้งเพิ่มมูลคาปูมาในหวงโซมูลคา เชน การทองเที่ยวเชิง สรางสรรค เมนูอาหารปูมาจากตำรับทองถิ่นสูตำรับระดับโรงแรม การสงเสริมชองทางการขาย แกช าวประมงและผปู ระกอบการ เพม่ิ โอกาสของความยง่ั ยนื ของกลมุ ธนาคารปมู า ในระยะยาว 96

ธนาคารปูม้า : ยกระดับเศรษฐกจิ ชมุ ชน ในยคุ สถานการณร ะบาดเชอ้ื ไวรสั โควดิ 19 รวมทง้ั แผนการพฒั นาประเทศในปจ จบุ นั ให ความสำคัญกับใชประโยชนว ชิ าการเพือ่ ตอบโจทยก ารพัฒนาเศรษฐกจิ ชมุ ชน ธนาคารปูมา นับเปนเครื่องมือหนึ่งที่สามารถใชเพื่อเปนตัวขับเคลื่อนกิจกรรม และยกระดับการพัฒนา เศรษฐกจิ ระดบั ชมุ ชนฐานรากการฟนฟูทรัพยากรปูมามีเปาหมายหลักเพื่อเพิ่มผลผลิต ปูมาในธรรมชาติที่มีจำนวนลดลง ใหมีปริมาณที่เพิ่มขึ้น เพื่อใหชาวประมงมีรายไดเพิ่มขน้ึ รวมทั้งประชากรของประเทศมีอาหารทะเลโดยเฉพาะปูมาสำหรับบริโภคที่เพียงพอ และ เพื่อขายไปยังตางประเทศนำรายไดเขาประเทศ จึงเห็นไดวาการจัดทำธนาคารปูมา หากดำเนินการดวยความถูกตองและเนนใหมีอัตราการรอดของปูมามากที่สุด จะสามารถตอบโจทยเ ศรษฐกจิ หมนุ เวยี นทต่ี อบโจทยช มุ ชนฐานราก และภาคอตุ สาหกรรม ในลักษณะเศรษฐกิจหมุนเวยี น ธนาคารปมู า สามารถเชอ่ื มโยงกจิ กรรมตา งๆ ในพน้ื ท่ี โดยใหม กี ารจดั ตง้ั กลมุ ทเ่ีขม แขง็ ของ ชมุ ชนชายฝง ทั้งกลุมอนุรักษฟนฟู กลุมสตรีแมบาน ซึ่งทำงานบูรณาการกับหนวยงานภาค รัฐ เอกชน รวมทง้ั องคกรมูลนิธติ างๆ ทำใหเกดิ การทำงานความรว มมือของผูมสี ว นไดส วน เสียอยางเขมแข็ง พัฒนาตอยอดเพื่อสรางรายไดใหแกชุมชน เชน การแปรรูปอาหารทะเล เมนอู าหารอตั ลกั ษณท อ งถน่ิ การจดั ทำเสน ทางการทอ งเทย่ี วเชงิ สรา งสรรคว ถิ ปี ระมงปูมา รวมทั้งการพัฒนาชองทางการตลาดแบบออนไลน ซึ่งกิจกรรมตางๆเหลานี้จะกระตุน และทำใหเกิดการเติบโตของเศรษฐกจิ ชมุ ชนประมงชายฝง 97

เมจังนหอู วาัดหนาครรปศูมรา้ ีธอรตั รลมรกั าษชณ์ แนวคิด ปจ จบุ นั ผบู รโิ ภคสว นใหญน ยิ มทานอาหารทส่ี ามารถบอกถงึ ทม่ี าของเมนอู าหาร หรอื มี เรอ่ื งราวของเมนูอาหารชนิดน้ันๆ และยงั พบวาผูบริโภคทีเ่ ดินทางมาทอ งเทีย่ วในพืน้ ท่ี ตา งๆจะมองหาสง่ิ ทเ่ี ปน อตั ลกั ษณห รอื จดุ เดน ของแตล ะพน้ื ท่ี แมน วา ปมู า จะเปน ทน่ี ยิ ม บริโภคอยูแลว แตการสรางอัตลักษณของเมนูอาหารปูมาบนบริบทที่มีความแตกตาง ของวัตถุดิบในพื้นที่จะทำใหชุมชนสามารถนำเสนอความนาสนใจ และสรางแรงดึงดูด ใหผูบ ริโภคเขามารบั บรกิ ารมากยงิ่ ข้ึน วิธกี ารดำเนินงานโดยสงั เขป ประชุมเพื่อระดมความคิดเห็นจุดเดนบริบทของชุมชนประมงในแตละพื้นที่เชื่อมโยง วิถแี ละเร่อื งเลา ของชาวประมงจากอดีตจนถึงปจ จุบัน นำเสนอวัตถุดิบที่มีความนาสนใจ โดดเดน พบเฉพาะในพื้นที่ หรือมีสรรพคุณ ที่นาสนใจทั้งที่เปนคุณคาอาหารและความเชื่อที่เกิดขึ้นในอดีต นำเมนอู าหารในอดตี ทช่ี มุ ชนเคยมกี ารทำ มาผสมประสานกบั วถิ ชี มุ ชน และวตั ถดุ บิ เดน ในชมุ ชน สรางจุดสนใจตามแนวทางบริบทปจจุบัน เชื่อมโยงพัฒนาเมนูรวมกับนักวิจัย นักโภชนาการเพื่อสรางอัตลักษณของเมนูปูมา ของชุมชน ตรวจสอบรสชาติ คณุ คา ทางอาหาร รวมท้งั ออกแบบบรรจภุ ณั ฑ เชื่อมโยงการขายหนารานของรานคาชุมชน จนถึงระดับโรงแรมเพื่อสรางการรับรูใน เมนูอาหารอัตลักษณน้นั ๆ เปดการขายแบบออนไลน รวมทง้ั จดั ทำส่ือประชาสมั พันธเ มนอู าหาร 98

ข้าวหนา้ ปูมา้ ตำรบั อาหารสร้างสรรค์ธนาคารปูมา้ บ้านเขาออก (อำเภอขนอม) ชุมชนบานเขาออกตั้งอยูบริเวณพื้นที่ริมชายฝง ทะเลอาวไทยชาวบานสวนใหญประกอบอาชีพ ทำประมงทองถิ่น ในอดีตเมื่อถึงเวลา ตองออกทะเลเปนเวลาหลายวันชาวประมง จะพกพาขาวสารอาหารแหงติดตัวไปไวสำหรับ ประกอบอาหารหนึ่งในนั้นคือ เมนู “ขาวหนาปูมา” ซึ่งถือไดวาเปนเมนูยอดนิยม ของชาวประมงเนื่องจากการเตรียมวัตถุดิบ สวนผสม และเครื่องปรุงรสมีเพียงไมกี่อยาง อีกทั้งขั้นตอนการประกอบอาหารไมซับซอน ยำส้มโอกับมะพร้าวค่ัวปูม้า ตำรบั อาหารสรา้ งสรรคธ์ นาคารปมู ้าบา้ นฝายท่า ( อำเภอสชิ ล) สมโอสายพันธุขาวน้ำผึ้ง เปนสายพันธุสมโอพื้นถิ่น ของอำเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมราช มีรสชาติ หวานอมเปรี้ยว เนื้อสีขาวอมเหลืองเล็กนอยคลาย สีน้ำผึ้ง เปลือกผิวบาง เนื้อแนน น้ำหนักดี ไมขม สามารถนำมาประกอบอาหารไดหลายหลาย ประเภทโดยเฉพาะอยา งยง่ิ “ยำสม โอปมู า กบั มะพรา วคว่ั ” 99

แซนวชิ คว่ั กล้งิ ปมู ้า ธนาคารปูม้าแพเพรชปิยะ (อำเภอทา่ ศาลา) แซนวิชคั่วกลิ้งปูมา ดวยวัตถุดิบหลักปูมา นำมาเพิ่มมูลคาใหนารับประทานงายยิ่งขึ้น เปนเมนูวางที่นารับประทาน ไดสารอาหาร ครบจากผักสลัด โปรตีนจากไขและ ขนมปงโฮลวีทที่เหมาะสำหรับคนรักสุขภาพ รับประทานเขากันไดดีอยางยิ่งกับคั่วกลิ้งที่มี ความเผ็ดของพริก หอมเครื่องเทศ และ ไดความหวานจากเนื้อปูมา ข้าวเหนียวมูนหนา้ ปูมา้ ธนาคารปูมา้ บ้านในถงุ้ (อำเภอท่าศาลา) ขาวเหนียวมูนหนาปูมา ขนมหวานจากขาวเหนียว ไสผัด ปูมากับน้ำกะทิพรอมกับสวนผสมที่เขมขน นำขาวเหนียว มามูนและหอใบตอง ขาวเหนียวหวานมัน หอมกลิ่น สมุนไพร 100

ข้าวหมกปูม้ากบั อาจาดมะยม ธนาคารปมู ้าบา้ นแหลม (อำเภอทา่ ศาลา) ขาวหมก เปนอาหารที่เปนเอกลักษณอยางหนึ่ง ของชาวมุสลิม ตนกำเนิดมาจากอินเดีย ขาวหมกไกเปนอาหารจานเดียวที่ประกอบไปดวย เครื่องเทศนานาชนิด กลิ่นหอมกรุน ถึงแมขาวไมใช อาหารจานเดียวสัญชาติไทยแท ๆ แตก็ผสม กลมกลืนจนกลายเปนอาหารไทยที่ไดรับ ความนิยม โดยเฉพาะที่ปกษใตมีทำขายทั่วไป หาซื้อรับประทานกันไดตั้งแตยานตลาด จนถึงภัตตาคาร ปมู า้ อบเส้นแก้วกับน้ำจมิ้ ถ่ัวลสิ ง ธนาคารปมู า้ บ้านหนองหงส์ (อำเภอหวั ไทร) ปูมาอบเสนแกวกับน้ำจิ้มถั่วลิสง เปนการประยุกต อาหารใหเหมาะสมกับยุคสมัย โดยการใชปูมาเปนวัตถุดิบ หลักแทนเนื้อสัตว อื่นๆ และการเลือกใชเสนแกวแทน วุนเสน ซึ่งมีราคาถูกกวา สีสันสวยงาม นารับประทาน และการพัฒนาสูตรน้ำจิ้มปลาแหงถั่วลิสง เพื่อให รสชาติอาหารมีความกลมกลอมมากยิ่งขึ้น รวมทั้ง เปนการเพิ่มมูลคาใหกับ ปลาแหง ซึ่งผลิตภัณฑจากภู มิปญยาทองถิ่น 101

ปูมา้ ทอดเครือ่ งกับใบเล็บครุฑ ธนาคารปมู า้ บ้านปากพญา (อำเภอเมือง) ปูมาทอดเครื่องใบเล็บครุฑ หรือทางใตนิยมเรียกวา ทอดมันปูใบเล็บครุฑ เปนอาหารยอดนิยมของภาคใต มีความเผ็ดรอนของพริกแกง ที่ตัดกับความหวานมัน ของตัวปู นับเปนอีกหนึ่งอาหารที่มีคุณคาในทางสมุนไพร ดวยใบเล็บครุฑ มีสรรพคุณ ในการกระตุนการทำงาน ของลำไสใหทำงานดีขึ้น ขนมจีนนำ้ ยากะทิปูม้ากบั ลูกจาก ธนาคารปูม้าบ้านทา่ พยา (อำเภอปากพนงั ) “ขนมจีน” เปนอาหารคาวชนิดหนึ่งทำดวยแปง เปนเสนกลม ๆ คลายเสนหมี่ ถือไดวาเปนอาหารเชา ที่สำคัญของภาคใตโดยเฉพาะอยางยิ่งอำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช ที่ขึ้นชื่อในเมนูขนมจีนน้ำยาปูมา หัวลูกจาก เนื่องจากเปนพื้นที่ที่อุดมสมบูรณดวยปาจาก มากที่สุดในประเทศไทย สงผลตอวิถีชิตของคนในทองถิ่น ที่นิยมนำสวนตาง ๆ ของตนจากมาเปนองคประกอบในอาหาร ทำใหเมนูน้ำยาปูมาของปากพนังมีรถชาติเปนเอกลักษณเฉพาะตัว 102

ตัวอย่างผลิตภัณฑก์ ารแปรรูปจากปมู า้ เพื่อเพิม่ มลู คา่ และสง่ เสริมอาชีพให้กับกลมุ่ แม่บ้านชาวประมง นำ้ พรกิ ปู ธนาคารปมู ้าบา้ นท่าพยา อ.ปากพนัง จ. นครศรีธรรมราช ฮอ่ ยจ๊อปมู ้า ธนาคารปูมา้ ต.เกาะสุกร จ.ตรงั 103

ผลติ ภณั ฑป มู า จากแพเพชรปย ะ อ.ทา ศาลา จ.นครศรธี รรมราช (https://www.facebook.com/pumanapatpiya/) เบอรเ กอรป มู า ผลติ ภณั ฑแ ปรรปู ปมู า จากรา นลนั เบอรเ กอร 104 อ.ทา ศาลา จ.นครศรธี รรมราช

การสง่ จเสังหรวมิ ดักนาครรทศ่อรงีธเรทรี่ยมวรวาชิถีประมง แนวคิด จากสถานการณก ารระบาดของเชอ้ื ไวรสั โควดิ - 19 ในปจ จบุ นั รวมทง้ั แนวโนม การ ทองเที่ยวปจจุบันใหความสนใจในการขายความเปนธรรมชาติ และบริบทของพื้นที่ เชน การทองเที่ยวเชิงนิเวศ การทองเที่ยวเชิงวิถี การทองเที่ยวเชิงประวัติศาสตร ประกอบกับลูกคาการทองเที่ยวในปจจุบันเปนคนในประเทศ เนื่องจากนักทองเที่ยว ตางประเทศไมสามารถเดินทางมาทองเที่ยวไดจากสถานการณโรคระบาด ชุมชน รวมทั้งอุตสาหกรรมการทองเที่ยวจึงเนนการทองเที่ยวที่ใหความสำคัญกับความเปน ตัวตนและอัตลักษณของชุมชนมากขึ้น (Gastronomy) การสงเสริมการทองเที่ยว วิถีประมง จังหวัดนครศรีธรรมราช จึงเปนการเตรียมการเติบโตทางการทองเที่ยว ในอนาคต รวมทง้ั เปน การสง เสรมิ กระตนุ ใหค นไทยทอ งเทย่ี วในประเทศ ซง่ึ จะสามารถ สรา งการจบั จายใชส อยในชมุ ชนและเกดิ เศรษฐกิจหมนุ เวยี นในประเทศได วิธกี ารดำเนนิ งานโดยสังเขป ระดมความคิดเห็นของผูมีสวนไดสวนเสียทุกภาคสวนที่เกี่ยวของกับการทองเที่ยว ในชุมชน รวมทั้งปราชญชาวบาน เพื่อคนหาอัตลักษณของชุมชนที่จะสามารถ ประชาสัมพันธเพ่อื ดงึ ดูดใหน ักทองเทยี่ วมาใชบ รกิ าร สำรวจและจัดทำเสนทางทองเที่ยวที่เชื่อมโยงระหวางชุมชน เพื่อใหเกิดการสงตอ จุดที่นาสนใจจากชุมชนหนึ่งไปสูชุมชนอื่นๆ จัดโปรแกรมทัวรนำเที่ยวเบื้องตน เพื่อสำรวจความพรอมและประเมินหาจุดออน เพื่อการพัฒนา โดยมีหนวยงานที่ทำงานเกี่ยวของกับการทองเที่ยว ภาครัฐ เอกชน ส่อื สารมวลชน และภาคสว นอืน่ ๆในจงั หวัดเขา รว ม สรางไกดชุมชน โดยสามารถพัฒนาเยาวชน หรือประชาชนในพื้นที่เพื่อเลาเรื่อง บรบิ ทชุมชนของตวั เองใหน าสนใจ จัดทำสื่อประชาสัมพันธ เชน ภาพยนตร ขาว คลิปวีดีโอสั้น เวปไซต กลุมเฟสบุก และสื่ออื่นๆเพ่อื การประชาสมั พนั ธ 105

ขนอม สชิ ล ทา ศาลา เมอื งนคร ปากพนงั หวั ไทร 106

(ปูมา สปา/ อำเภอทา ศาลา) โซน(ปูมา ในปาแสม/อำเภอเมอื ง)(ปมู าในตำนาน/ อำเภอทา ศาลา) A (ปมู าดหู ลำ/อำเภอทาศาลา) (ปมู าเน้ือหวาน/ อำเภอทาศาลา) (ปมู าลอ งเรือ/ อำเภอเมอื ง) 107

Aการท่องเที่ยวโซน 108

Aการทอ่ งเที่ยวโซน ม.7 ต.ทา ศาลา อ.ทา ศาลา 087-3822921 ม.5 ต.ทา ศาลา อ.ทา ศาลา สมาคมปนะมงพน้ื บา นในถงุ 082-3032674 ดจ.หูนลคำรศครนธี ฟรง รเสมยีรางชปลา บา นในถงุ ม.5 ต.ทา ศาลา อ.ทา ศาลา ม.13 ต.ทา ศาลา อ.ทา ศาลา 087-3822921 083-5292369 สมาคมปนะมงพน้ื บา นในถงุ ปมู า นา แพเพชรปย ะ นครศรธี รรมราช ม.4 ต.ปากพนู อ.เมอื ง ม.3 ต.ทา ซกั อ.เมอื ง 089-1959588 087-6251750 ความสขุ ของชาวเล ศนู ยก ารเรยี นรชู มุ ชนประมงทอ งถน่ิ บา นปากพญา จ.นครศรธี รรมราช 109

(ปูมา หาดลอ โลมา/ อำเภอขนอม) (ปูมา ซังบา นปลา/ อำเภอสชิ ล) B 110 โซน

Bการทอ่ งเที่ยวโซน ม.3 ต.ทอ งเนยี น อ.ขนอม ม.1 ต.ทงุ ใส อ.สชิ ล 086-9446851 082-2733880/096-3081251/ กลมุ เขาออกการทอ งเทย่ี วเชงิ อนรุ กั ษ 083-1819960 กลมุ ประมงพน้ื บา นฝา ยทำ ตำบลทงุ ใส อำเภอสชิ ล จงั หวดั นครศรธี รรมราช 111

(ปูมาสาธติ / อำเภอหัวไทร) (ปมู ากังหัน/ อำเภอปากพนัง) 112 โซน C

Cการทอ่ งเทย่ี วโซน ม.5 ต.ทา พญา อ.ปากพนงั ม.6 ต.เกาะเพชร อ.หวั ไทร 082-9151664 093-6953702 ธนาคารปมู า บา นทา พยา สมาคมประมงพน้ื บา นหวั ไทร จ.นครศรธี รรมราช จ.นครศรธี รรมราช 113

ช่องทางการตลาดปมู า้ ออนไลน์ แนวคดิ ดว ยสถานการณก ารระบาดเชอ้ื ไวรสั โควดิ -19 ในปจ จบุ นั ทำใหผ บู รโิ ภคหนั มาใชชองทางการตลาดออนไลนเพื่อจับจายมากขึ้นในสินคาทุกประเภท การสรา งตลาดออนไลนเ พอ่ื ขายปมู า จึงเปนชองทางหนึ่งที่จะสงเสริมการสรางราย ไดในการสงสินคาจากชุมชนไปขายในพื้นที่จังหวัดอื่นๆ รวมทั้งเปนชองทางใน การประชาสัมพันธของดีในพื้นที่ นอกจากนี้ตลาดออนไลนยังสามารถสรางจุดเดน ในการเติมสาระสำคัญของเวปไซตที่เชื่อมโยงระหวางสินคาปูมา การดำเนินการ ธนาคารปูมา รวมทั้งวิถีหรือประวัติศาสตรเรื่องเลาการประมงปูมาของพื้นที่ เพื่อสรางจุดขาย และจุดสนใจซื้อสนิ คาปูมา ผา นระบบออนไลน วิธกี ารดำเนินงานโดยสังเขป ศกึ ษาและระดมความคดิ เหน็ วถิ ปี ระมงปมู า ของพน้ื ทด่ี ำเนนิ โครงการ รวมทง้ั สนิ คา ปูมาทีม่ ีขายในพนื้ ที่จากกลุม ชาวประมง ผูประกอบการในพ้ืนท่ี จัดทำสาระของเวปไซตที่บอกถึงอัตลักษณและสามารถบอกวิถีของชาวประมง ในพน้ื ทเี ชอ่ื มโยงกบั กจิ กรรมฟน ฟทู รพั ยากรปมู า ธนาคารปมู า ถา ยภาพสนิ คา ปมู า ใหม คี วามนา สนใจ และจดั หมวดหมสู นิ คา ใหถ กู ตอ งคน หาไดง า ย จัดหาผูรับผิดชอบเวปไซตที่สามารถติดตามการสั่งสินคาอยางทันทีทันใด ถายทอดองคความรูในการอบรมใหความรูในการบริหารจัดการการขายแบบ ออนไลนผ านเวปไซตและเฟสบกุ มีการอัพเดทขอมูล พัฒนาเวปไซต ตลอดจนเติมขอมูลที่นาสนใจอยางสม่ำเสมอ 114

ชอ่ งทางการตลาดออนไลน์ กามปผู าแกนออกพาสเจอไรส น้ำพริกมันปู ปูนงึ่ ขนาด 3-4 ตัว เนอ้ื ปูแกะพรอมทาน https://www.petpiyacrabbank.com 115

ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ 130 บาท 200 บาท 200 บาท 250 บาท 350 บาท 116

ตวั อยา่ งผลติ ภณั ฑ์ 200-550 บาท 500 บาท กิโลกรัมละ 1,200 117

ตวั อย่างผลิตภณั ฑ์ 118

สอ่ื เผยแพรอ อนไลน วดี ที hศั twนtpa ตst:cอ/h/นw?ทvw่ี=1w2ปw.yมู Koา auกXtบั uAทbNอeUง.cSทoxะm8เล/ไทย วดี ที ศั น ตอนท่ี 2 การฟน ฟทู รพั ยากรปมู า และจดุ เรม่ิ ตน กจิ กรรม คนื ปมู า สทู ะเลไทย ตามมตคิ ณะรฐั มนตรี https://www.youtube.com/ watch?v=07BrqI_bEGg วดี hที tศัเwtพpนaอ่ืst:ตกc//อาhwรน?อvwทน=่ีw3รุ_กั.1yธษ3oน8ฟ uาUนtคulฟา6bรูu(eป1m.มู/c2rาowช)mมุ /ชน 119

วดี ที ศั น ตอนท่ี 4 ธนาคารปมู า ชมุ ชน เพอ่ื การอนรุ กั ษฟ น ฟู (2/2) https://www.youtube.com/ watch?v=g28r2oUp1jk&t=14s วดี ที ศั น ตอนท่ี 5 ความสำเรจ็ ของ ธนาคารปมู า ชมุ ชน https://www.youtube.com/ watch?v=YjWcmEy7ga4&t=11s วดี ที ศั น ตอนท่ี 6 การขยายผลความสำเรจ็ เพอ่ื สรา งความยง่ั ยนื ของธนาคารปมู า https://www.youtube.com/ watch?v=fgsLtfbbFYQ&t=13s วดี ที ศั น “รกู นิ รคู ดิ เปน มติ รกบั สง่ิ แวดลอ ม” โครงการสอ่ื สรา งสรรค เพอ่ื การขยายผลธนาคารปมู า ฯ https://www.youtube.com/watch?v=t_3Lqf-RvxM 120

วดี ที ศั น “รจู บั รรู กั ษา พฒั นาชวี ติ สคู วามยง่ั ยนื ” โครงการสอ่ื สรา งสรรค เพอ่ื การขยายผลธนาคารปมู า https://www.youtube.com/watch?v=Zo68T9egPUc วดี ที ศั น ธนาคารปมู า กบั การพฒั นาชวี ติ อยา งยง่ั ยนื https://www.youtube.com/watch?v=5GvY3hbhQqI วดี ที ศั น \"ธนาคารปมู า \" รางวลั รองชนะเลศิ อนั ดบั 1ระดบั เยาวชน โครงการสอ่ื สรา งสรรคเ พอ่ื การขยายผลธนาคารปมู า ฯ https://www.youtube.com/watch?v=dpgRvalnlFw&t=41s วดี ที ศั น “สวรรคข องลกู ปมู า บา นหวั เขา” ผลงานคลปิ วดิ โี อโครงการสอ่ื สรา งสรรค เพอ่ื การขยายผลธนาคารปมู า ฯ https://www.youtube.com/watch?v=pxSbr-eyyzo 121

วดี ที ศั น \"ธนาคารปมู า :เครอ่ื งมอื สรา งความยง่ั ยนื ใหช มุ ชน\" โครงการสอ่ื สรา งสรรคเ พอ่ื การขยายผลธนาคารปมู า ฯ https://www.youtube.com/watch?v=Sy9MGLcL2OA วดี ที ศั น วช 3 ขยายผลธนาคารปมู า สคู วามยง่ั ยนื https://www.youtube.com/ watch?v=rCVPNqf05DU&list=PLd18s9LMK 8G9Ky5gKBpV0wTpTdfMQhgcn วดี ที ศั น ธนาคารปมู า เกษตรรำไพ เพอ่ื ชาวประมงปมู า จงั หวดั ระยองและตราด https://www.youtube.com/watch?v=PGKmK-LeuJY วดี ที ศั น ธนาคารปมู า มทร.ศรวี ชิ ยั ถา ยทอดการทำปยุ ชมุ ชนจากเปลอื กปมู า ชมุ ชนเกาะสกุ ร อ.ปะเหลยี น จ.ตรงั https://www.youtube.com/watch?v=EPw-grnzDlo 122

วดี ที ศั น ธนาคารปมู า Documentary_Trang RUTS https://www.youtube.com/ watch?v=j18z1oQaiMo วดี ที ศั น ธนาคารปมู า มทร ศรวี ชิ ยั ถา ยทอดการทำปยุ ชมุ ชนจากเปลอื กปมู า ชมุ ชนเกาะสกุ ร อ.ปะเหลยี น จ.ตรงั https://www.youtube.com/watch?v=EPw-grnzDlo วดี ที ศั น “พทิ กั ษร กั ษป มู า เพอ่ื อนาคต” ผลงานคลปิ วดิ โี อโครงการสอ่ื สรา งสรรค เพอ่ื การขยายผลธนาคารปมู า ฯ https://www.youtube.com/watch?v=LMoTwpkuGlI วดี ที ศั น ทน่ี เ่ี มอื งจนั ท – ธนาคารปมู า อา วสลดั https://www.youtube.com/watch?v=5GRmO-qKIas 123

วดี ที ศั น การดำเนนิ งานของธนาคารปมู า บา นบอ โชน อ.จะนะ จ.สงขลา https://www.youtube.com/watch?v=yIZK51jC-Ho วดี ที ศั น รายงานพเิ ศษ คนื ปมู า สทู ะเลไทย ขา วคำ่ วนั ท่ี 2 ตลุ าคม 2563 https://www.youtube.com/watch?v=35BanycWPx4 วดี ที ศั น CTV Talk ตอน โครงการคนื ปมู า สทู อ งทะเลไทย https://www.youtube.com/watch?v=TMzlL6kM5zE วดี ที ศั น บา นอา วสลดั เกาะกดู ตราด เรยี นรวู ธิ กี ารถกั ลอบดกั ปมู า และธนาคารปมู า ปลอ ยปไู ขล งทะเล https://www.youtube.com/watch?v=W4o-yu8TIIk 124

วดี ที ศั น ปลอ ยลกู ปู 5,000,000 ตวั จงั หวดั ชมุ พร https://www.youtube.com/watch?v=NPP9viWTARA วดี ที ศั น ธนาคารปู ชมรมอนรุ กั ษพ นั ธปุ ปู ากนำ้ ชมุ พร https://www.youtube.com/watch?v=reEOaxlSipo วดี ที ศั น ธนาคารปมู า ฟน ฟรู ะบบนเิ วศเกาะนกเภา อ.ดอนสกั จ.สรุ าษฎรธ านี https://www.youtube.com/watch?v=0l1IfD0DVN4 วดี ที ศั น ตดิ ตามความกา วหนา การสนบั สนนุ โครงการศนู ยก ารเรยี นรู ธนาคารปมู า เกาะนกเภา https://www.youtube.com/watch?v=TGW6yghS-6U 125

วดี ที ศั น Walailak Moving Forward : Social Engagement - “ธนาคารปมู า ” ยกระดบั เศรษฐกจิ ชมุ ชนชายฝง https://www.facebook.com/walailakchannel/ videos/923617851715145 วดี ที ศั น รมว.อว.ชน่ื ชม ”โครงการธนาคารปมู า ” ชาวบา นไดป ระโยชนจ รงิ จากงานวจิ ยั https://www.facebook.com/walailakchannel/ videos/3612197818793294 วดี ที ศั น ปมู า สรุ าษฎร กนิ ปมู า ทง้ั ทตี อ งไปถงึ รงั ! https://www.youtube.com/watch?v=2nWRv-ujcVI วดี ที ศั น ชาวประมงเกาะสมยุ เปด รบั ธนาคารปมู า คนื ปมู า สทู ะเลไทย หวงั สรา งสง่ิ มคี า ในทอ งทะเล https://www.youtube.com/watch?fbclid=IwAR2agp3yop3XkYI7O RDaOl-UFRKvUXHixc7yB9ROnguxZyMEsZJyoqT0tTI&v=f6t32Y EAHDo&feature=youtu.be 126

วีดีทัศน พะงันเปดธนาคารปูฟนฟูธรรมชาติคาดเพิ่มรายไดจาก ประมงและไทยเที่ยวไทย https://www.youtube.com/watch?v=hWZ7ybZeDnA หนังสั้น “I SEA YOU ชีวิต มีเธอ มีฉัน มีทะเล” https://www.youtube.com/watch?v=FUFqnYX วีดีทัศน โครงการวิจัยการพัฒนาตำรับอาหารจากปูมา สูการสงเสริมการบริโภคและเพิ่มมูลคาทางเศรษฐกิจ https://www.youtube.com/playlist?list=PLJdMX1H7mbGVEU9F Bdxr3FQblTkkI912a ติดตามขอมูลธนาคารปูมาดำเนินการโดยมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ ไดทาง Facebook page ธนาคารปูมา มวล.วช. https://www.facebook.com/ธนาคารปูมา-มวล-วช-1690478851056897/ 127

ตดิ ตามขอ้ มูลธนาคารปมู ้าดำเนินการโดยมหาวทิ ยาลยั วลัยลักษณืไดท้ าง Facebook page ธนาคารปูมา้ มวล.วช. https://www.facebook.com ธนาคารปูมา้ -มวล-วช-1690478851056897/ วีดที ัศน์ วลยั ลกั ษณ์สู่สงั คม ตอน ปูมา้ ส่ทู ะเลไทย https://www.youtube.com/watch?v=k79M89b1aP4 วดี ที ศั น์ ชาวประมงเกาะสมุย เปดิ รบั ธนาคารปมู ้า “คนื ปูมา้ สทู่ ะเลไทย” https://www.youtube.com/watch?v=f6t32YEAHDo วีดีทศั นง์ านบริการวิชาการธนาคารปูมา้ ไข่นอกกระดองกบั การฟื้นฟูทรัพยากรปมู า้ https://www.youtube.com/watch?v= EHL_Ls3kelA&t=484s 128

หนังสั้น “I SEA YOU ชีวิต มีเธอ มีฉัน มีทะเล” https://www.youtube.com/watch?v=FUFqnYX วีดีทศั น์ พอกโคลน กปิ ูมา้ เทยี่ วป่าโคลน พ้นื ทจี่ งั หวัดนครศรธี รรมราช https://www.youtube.com/watch?v=oo2QycghMBM&t=113s วดี ที ศั น์ สดุ ยอด! ธนาคารปมู า้ มวล..ควา้ 2 รางวลั ชนะเลศิ เวที Thailand Research Expo 2021 https://www.youtube.com/watch?v=AXfoCIngCtQ วดี ที ศั น์ วช. มอบรางวลั ธนาคารปมู า้ ชมุ ชน https://www.youtube.com/watch?v=vkQnWeoRPvg 129

วดี ที ศั น์ ปมู า้ ในถงุ้ : ทน่ี บ่ี า้ นเรา https://www.youtube.com/watch?v=ASSBrLlw0gs วดี ที ศั น์ รอบทศิ ถน่ิ ไทย ตอ่ ยอดธนาคารปมู า้ สรา้ งเมนอู ตั ลกั ษณป์ ระจำถน่ิ https://www.youtube.com/watch?v=jzyAmvnODHE วดิ ที ศั น์ มหกรรมกนิ ปมู า้ นครศรธี รรมราช ครง้ั ท2่ี https://www.youtube.com/watch?v=D6OzIgc6FYU&t=379s ขา่ ว มวล. จบั มอื วช. จดั เทศกาลกนิ ปู ดพู ระจนั ทร@์ เกาะพะงนั https://www.wu.ac.th/th/news/20786?fbclid=IwAR0UN4rm7pg GUYdZbrVWqDdwY-YcP9dUIrx1ogGxvEZHuzKMZr_Olg9_0J0 130

บทสรปุ คูมือธนาคารปูมาเลมนี้ไดเรียบเรียงขอมูลวิชาการที่เกี่ยวของกับปูมา ทั้งทางดานชีววิทยาของ ปูมา สภาพแวดลอม และระบบนิเวศที่เกี่ยวของ มีเปาหมายเพื่อสรางความเขาใจเกี่ยวกับวงจรชีวิต และปจจัยที่เกี่ยวของตอการดำรงชีวิตของปูมาใหกับชาวประมงเพื่อใชดำเนินโครงการธนาคารปูมา หรอื ทานผูทีส่ นใจอนื่ ๆ นอกจากนค้ี มู อื เลมนไ้ี ดรวบรวมรูปแบบธนาคารปมู า ท่ีมีการดำเนินการในพ้นื ที่ ชายฝงทะเลทั้งฝงอาวไทยและอันดามันของประเทศไทย รวมทั้งนำเสนอแนวทางการบริหารจัดการ ธนาคารปูมาในแตละรูปแบบ ขอดีและขอเสีย และความเหมาะสมของธนาคารปูมาในแตละรูปแบบ และแตล ะพนื้ ทีต่ ามบรบิ ทของชมุ ชน ภายหลงั จากดำเนนิ โครงการธนาคารปูมา “คนื ปมู าสูทะเลไทย” ครอบคลุมพื้นที่ชายฝงทุกจังหวัดของประเทศไทยโดยการดูแลของมหาวิทยาลัยในพื้นที่บูรณาการ ความรว มมือกบั ผูมสี ว นไดส วนเสียทกุ ภาคสว น พบวาชาวประมงมคี วามตระหนักในการทำการประมง ควบคูกับการฟนฟูทรัพยากรและการทำการประมงอยางรับผิดชอบมากขึ้นอยางชัดเจน ตลอดจนชาวประมงและผูที่สนใจทำธนาคารปูมามีความเขาใจวิชาการที่เกี่ยวของกับปูมามากยิ่งขึ้น โดยผานกระบวนการถายทอดองคความรแู ละเทคโนโลยีทีเ่ ก่ยี วของจากมหาวิทยาลัยในพื้นท่แี ละจาก การศกึ ษาขอ มลู วชิ าการจากคมู อื ธนาคารปมู า ตา งๆทจ่ี ดั ทำขน้ึ โดยมหาวทิ ยาลยั นอกจากนค้ี มู อื ธนาคาร ปูมาฉบับนี้ไดเรียบเรียงแนวทางการปลอยปูมาวัยออนที่เหมาะสมและสังเคราะหปจจัยที่ควรคำนึงถึง ในการปลอยปูมาวัยออนเพื่อเพิ่มอัตราการรอด รวบรวมขอมูลปจจัยสูความสำเร็จในการจัดทำ ธนาคารปูมาและชุมชนธนาคารปูมาตนแบบในพื้นที่ตางๆ ซึ่งรวบรวมมาโดยการถอดบทเรียนการ ดำเนนิ งานของธนาคารปูมาท่วั ประเทศไทย การดำเนินโครงการธนาคารปูมามีเปาหมายไมเพียงแค เพม่ิ จำนวนปมู า ในธรรมชาตซิ ง่ึ จะนำมาสกู ารสรา งรายไดเ พม่ิ โดยตรงใหก บั ชาวประมง แตย งั หมายรวม ถึงการสงเสริมกลไกการตอยอดสรางเศรษฐกิจหมุนเวียนของชุมชนประมงฐานราก ดังนั้นขอมูล ตัวอยางการตอยอดเศรษฐกิจสรางสรรค แนวคิดและแนวทางยกระดับธนาคารปูมาเพื่อสรางกิจกรรม ตอเนื่องอันเปนที่มาของรายไดเสริมของชุมชนซึ่งเรียบเรียงไวในคูมือเลมนี้จะเปนประโยชนกับชุมชน ประมงที่ดำเนินกิจกรรมธนาคารปูมาอยางเขมแข็งและมีศักยภาพในการพัฒนายกระดับธนาคาร ปมู าเปนเครอื่ งมือในการสรางเศรษฐกจิ สรา งสรรคในชมุ ชน 131

สำนกั งานการวิจัยแหง ชาติ (วช.) กระทรวงการอุดมศกึ ษา วิทยาศาสตร วจิ ยั และนวัตกรรม ดังนั้นอาจจะกลาวไดวาธนาคารปูมาเปนโครงการวิจัยและบริการวิชาการเชิงพื้นที่ซึ่งเปนตน แบบสามารถประยุกตใชเพื่อพัฒนาพื้นที่ในมิติอื่นเพื่อสรางผลกระทบของการดำเนินโครงการ ตอชุมชน ยกระดับคุณภาพชีวิตของชุมชนแบบองครวม และสรางผลกระทบกวางขวางทั้งใน ระดับชุมชนฐานราก ระดับจังหวัด รวมถึงระดับประเทศ ทั้งในมิติของผลกระทบทางดาน เศรษฐกิจ สิ่งแวดลอม สังคม และเชิงนโยบาย โดยสามารถแสดงใหเห็นผลกระทบที่เกิดขึ้น เชิงประจักษและเปนรูปธรรม คูมือธนาคารปูมาเลมนี้จัดพิมพเพื่อถายทอดองคความรูที่เกี่ยวของกับการจัดทำธนาคารปูมา เพื่อใหชาวประมง และผูที่สนใจสามารถอานเพิ่มเติมความรูทางวิชาการ หรือประยุกตใชในการจัดทำ ธนาคารปูมาในพื้นที่เพื่อใหการดำเนินกิจกรรมธนาคารปูมาเปนไปอยางถูกตองและมีประสิทธิภาพ สามารถตอยอดกิจกรรมเพื่อสรางรายไดใหกับชุมชนฐานรากและเกิดเศรษฐกิจหมุนเวียนตาม แนวทาง BCG Economy รวมทั้งแนวทางในการฟนฟูทรัพยากรปูมาและระบบนิเวศเพื่อการใช ประโยชนอยางยัง่ ยืน ผลกระทบของธนาคารปูมาตอเศรษฐกิจของชุมชนประมงนับเปนผลกระทบทางตรงที่เกิดขึ้น จากการดำเนินโครงการขอมูลสถิติผลจับของชาวประมงพื้นบานสะทอนใหเห็นวาจากเดิมในป พ.ศ. 2561 กอนดำเนนิ โครงการธนาคารปมู า ชาวประมงจับปมู า ไดเฉลยี่ วนั ละ 5 กิโลกรัมตอลำตอวนั โดยปริมาณผลจับปูมาจะมีความผันแปรสูงในรอบเดือนเนื่องจากอิทธิพลของกระแสน้ำและอิทธิพล ของขางขึ้นขางแรม หลังจากดำเนินโครงการธนาคารปูมาไป 1 ป พบวาผลจับของชาวประมงเพิ่มขึ้น เฉลี่ย 8 กิโลกรัมตอลำตอวัน และเมื่อมีการขยายจำนวนธนาคารปูมาเพิ่มขึ้นในชุมชนชายฝง ในหลายจังหวัด และจากการทำธนาคารปูมาในชุมชนเปาหมายตอเนื่องเปนระยะเวลา 3- 4 ป พบวา ผลจับปูมา เพิม่ ขึ้นเฉลย่ี 10-15 กิโลกรัมตอลำตอวนั โดยขอมลู ผลจบั ของประมงพานิชยม ีแนวโนม เชน เดียวกับประมงพื้นบาน ซึ่งพบวากอนดำเนินโครงการธนาคารปูมา ผลจับเฉลี่ย 40-60 กิโลกรัมตอลำ ตอ วัน และหลงั จากดำเนนิ โครงการธนาคารปูมา เพ่ิมขนึ้ เปน 80-100 กิโลกรัมตอลำตอ วนั นอกจากนี้ ในบางชวงของปจะมีผลจับมากกวา100 กิโลกรัมตอลำตอวัน 132

สำนกั งานการวจิ ัยแหงชาติ (วช.) กระทรวงการอดุ มศกึ ษา วิทยาศาสตร วจิ ัยและนวัตกรรม จึงเห็นไดวาผลจับของชาวประมงทั้งพื้นบานและพานิชยเพิ่มขึ้นมากกวาเทาตัว สงผลใหรายได ชาวประมงเพิ่มขึ้นดังแสดงตัวอยางการประเมินผลกระทบในพื้นที่บานหาดสมบูรณ จังหวัด สุราษฎรธานี ที่นำเสนอกอนนี้ในสวนของชุมชนธนาคารปูมาตนแบบ นอกจากนี้ยังพบวาชาวประมง ในหลายพื้นที่ลดจำนวนวันทำการประมงลงจากเดิมวางอวนทิ้งไว 2-3 วัน เพื่อลดตนทุนคาน้ำมัน และเพื่อใหมั่นใจวาไดจำนวนปูมาเกินจุดที่คุมทุน ปรับเปลี่ยนมาเปนวางอวนแค 1 วัน จาก การสอบถามชาวประมงทุกพื้นที่ซึ่งดำเนินโครงการธนาคารปูมา ชาวประมงใหขอมูลชัดเจนวาปูมา มีปริมาณเพิ่มขึ้นและชาวประมงสามารถทำประมงปูมาไดทั้งปจากเดิมสามารถจับปูมาไดเพียง บางชวงของปเทานั้น ดังนั้นจึงชี้ใหเห็นชัดวาการฟนฟูทรัพยากรปูมาโดยการจัดทำธนาคารปูมา สามารถสรางรายไดเพิ่มใหกับชาวประมงอยางชัดเจน นอกจากนี้ภายใตการดำเนินโครงการ ธนาคารปูมายังมีการสงเสริมการเพิ่มมูลคาปูมาดวยเศรษฐกิจสรางสรรคเปนชองทางในการสราง รายไดเสริมใหกับชาวประมง เชนสงเสริมเรื่องการทองเที่ยววิถีการประมง สงเสริมเรื่องเมนู อาหารอัตลักษณ สงเสริมการจัดทำรานคาชุมชนเพื่อจำหนายสินคาทั้งแบบสดและแปรรูปของกลุม แมบานโดยการเชื่อมโยงการตลาดทั้งแบบหนารานและรูปแบบการขายออนไลน จากการเก็บ ขอมูลผลประกอบการของกลุมแมบานชุมชนบานในถุง จังหวัดนครศรีธรรมราช พบวาสรางรายได เสรมิ ใหก ลมุ แมบ า นชาวประมงประมาณ 50,000-150,000 บาทตอ เดอื น โดยเฉลย่ี 70,000 ตอเดือน ขอมูลเหลานี้แสดงใหเห็นถึงผลกระทบที่ชัดเจนของโครงการที่ตอบโจทยการยกระดับรายไดชุมชน ฐานรากของประเทศ ในมิติของผลกระทบตอรายไดของประเทศพบวาธนาคารปูมา เปน การดำเนนิ โครงการที่สง ผลใหตา งประเทศมีความสนใจซอ้ื สนิ คาปูมา ของประเทศไทยมากขึ้น และลดการกีดกัน ทางการคาที่มาจากการทำประมงที่ขาดความรับผิดชอบ จากขอมูลของสมาคมอาหารแชเยือกแข็ง ไทยชี้ใหเห็นวาสามารถรักษาไวซึ่งรายไดจากการสงออกปูมาไปจำหนายตางประเทศอยางนอย ปละ 1,200 ลานบาท ดังนั้นจึงสรุปไดวาธนาคารปูมาสงผลกระทบตอเศรษฐกิจทั้งระดับชุมชน ฐานรากและระดับมหภาคของประเทศไทย ตามแนวทาง BCG Economy รวมทั้งแนวทางในการ ฟนฟูทรัพยากรปมู าและระบบนิเวศเพอื่ การใชป ระโยชนอ ยางย่ังยนื 133

สำนกั งานการวจิ ัยแหง ชาติ (วช.) กระทรวงการอดุ มศึกษา วิทยาศาสตร วจิ ยั และนวตั กรรม ผลกระทบของธนาคารปูมาตอสิ่งแวดลอม จากการดำเนินกิจกรรมธนาคารปูมาและมี การปลอยปูมาทั้งในลักษณะปลอยคืนแมปูมาพรอมไขนอกกระดอง ปลอยปูมาระยะ Young crab และปลอยตัวออนปูมาระยะซูเอี้ย คืนสูระบบนิเวศทางทะเลทำใหนอกเหนือจาก สงผลใหเพิ่มจำนวนปูมาในธรรมชาติ ปูมาวัยออนที่ปลอยคืนทะเลสวนหนึ่งยังจะเปนอาหาร ที่สำคัญใหกับสัตวทะเลหลายชนิดที่บริโภคกลุมแพลงกตอนสัตวเปนอาหาร ดังนั้นการจัดทำ ธนาคารปูมาจึงเปนการเติมอาหารขั้นตน หรือผูบริโภคขั้นตนใหกับหวงโซอาหารในระบบนิเวศ การปลอยปูมาวัยออนคืนกลับสูระบบนิเวศเปนการนำลูกปูมาที่ในความเปนจริงควรจะอยูใน ทะเลคืนกลับไปยังระบบนิเวศเดิม เนื่องจากการจับแมปูมาไขนอกกระดองเปนการตัดตอน ทำใหระบบนิเวศมีจำนวนปูมานอยลงและอาจจะสงผลตอการเปลี่ยนแปลงโครงสรางของ ระบบนิเวศในภาพรวม โดยพบวาหลังจากดำเนินโครงการธนาคารปูมาชาวประมงในทุกพื้นที่ มีการปลอยปูมาและมีการจัดทำแหลงหลบภัยสัตวน้ำ โดยการประกาศไมทำประมงบริเวณ พื้นที่หางจากชายฝง 300-500 เมตร บางพื้นที่ขยายเปน 1,000 เมตร เพื่อปกปองเปนแหลง อนุบาลสัตวน้ำของพื้นที่ การดำเนินการในลักษณะดังกลาวนี้แสดงถึงผลกระทบที่ชัดเจนจาก การดำเนินโครงการธนาคารปูมาซึ่งเปนการเพิ่มความตระหนักและการทำประมงอยางรับผิดชอบ ของชาวประมง ดังจะเห็นไดวาในบางพื้นที่ดำเนินการในลักษณะของบานปลา ปลูกหญาทะเล จัดทำซั้ง หรือแนวปะการังเทียมตามบริบทของพื้นที่ ในหลายพื้นที่จัดทำขอตกลงรวม หรือขอกำหนดของชุมชนที่จะไมจับน้ำวัยออน ไมทำการประมงโดยใชเครื่องมือประมงที่ผิดกฎหมาย โดยเฉพาะไมจับปูมาขนาดเล็กกวา 10 เซนติเมตร ขึ้นมาใชประโยชน ผลกระทบของธนาคารปูมาในการสรางความเขมแข็งของชุมชนสังคม จากอดีตที่ ชาวประมงใชประโยชนทรัพยากรประมงแบบสำนวนที่วา “มือใครยาวสาวไดสาวเอา” เนื่องจาก ทรัพยากรประมงเปนแบบสาธารณสมบัติ (Common property) ชาวประมงจึงจับสัตวน้ำให ไดมากที่สุด โดยมีความคิดวาหากตนเองไมจับคนอื่นก็จะจับ โครงการธนาคารปูมาสามารถ ถอดองคความรูและสรางความตระหนักใหชาวประมงเห็นภาพชัดเจนในเรื่องของความเสื่อมโทรม ของทรัพยากรประมงหากวามีแตการใช แตไมมีการฟนฟูดูแลสุดทายทรัพยากรที่เปนอาชีพ ของตนเองก็จะหายไป ขอมูลสถิติจากการบอกเลาของชาวประมงในพื้นที่สะทอนภาพชัดวา จากเดิมผลจับ 30-40 กิโลกรัมตอวัน ลดลงเหลือแค 2 กิโลกรัมตอวัน ถึงจุดที่ไมคุมทุน บางรายพูดชัดวา “ออกไปทำประมงปูมากลับมาขาดทุนไมคุมคาน้ำมัน” ดังนั้นการถายทอด โครงการธนาคารปูมาจึงทำใหชาวประมงมีความตระหนักและทำประมงอยางรับผิดชอบมาก ขึ้น มีความรูความเขาใจในเรื่องการบริหารจัดการทรัพยากรภายใตกรอบวิชาการมากขึ้น 134

สำนกั งานการวจิ ยั แหงชาติ (วช.) กระทรวงการอุดมศกึ ษา วทิ ยาศาสตร วิจยั และนวตั กรรม รวมทั้งทำใหเกิดกลุมอนุรักษตลอดแนวพื้นที่ชายฝงทะเล เกิดกลุมอนุรักษในชุมชนที่เขมแข็งโดยมี โครงสรางกลุมและสมาชิกกลุมที่ชัดเจน บางพื้นที่มีการจัดสรางเครือขายใหเกิดความเหนียวแนน โดยจัดตั้งเปนคณะกรรมการธนาคารปูมาระดับอำเภอ และระดับจังหวัด โดยมีองคกรตาง ๆ ที่เกี่ยวของรวมเปนที่ปรึกษา นอกจากนี้พื้นที่โรงเรือนซึ่งเปนที่ตั้งธนาคารปูมายังสามารถใชประโยชน เพื่อสาธารณะใหผูคนมานั่งพบปะพูดคุย จัดกิจกรรมสาธารณประโยชน สรางความสามัคคีของชุมชน จากการทก่ี ารดำเนนิ กจิ กรรมธนาคารปมู า สามารถเพม่ิ จำนวนปมู า ในธรรมชาตมิ ากขน้ึ จงึ เปน ชอ งทาง ในการสรางสัมมาชีพใหมของชุมชนที่ตอเนื่องกับปูมา ลดภาวะการวางงาน ลดปญหาชุมชน เพราะ คนมีงานทำมากขึ้นเกิดอาชีพตอเนื่อง เชน งานรับจางแกะปูมา งานแปรรูปอาหารทะเล หรืองาน กิจกรรมที่เชื่อมโยงกับการทองเที่ยว การจัดตั้งกลุมแมบานเพื่อจำหนายปูมาทั้งแบบสดและแบบ แปรรูป รวมทั้งจำหนายผลิตภัณฑจากการประมงประเภทอื่นๆ ผลสำเร็จของโครงการธนาคารปูมา สามารถผลักดันชุมชนที่ดำเนินโครงการธนาคารปูมาในหลายพื้นที่ไดรับรางวัลชุมชนตนแบบ จากหนวยงานตาง ๆ มากมาย ผลกระทบของธนาคารปูมาเชิงนโยบาย หลังจากโครงการธนาคารปูมาดำเนินการจนเห็นถึง ผลสำเร็จของโครงการทั้งมิติเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดลอม อีกทั้งโครงการธนาคารปูมาที่ดำเนิน การไดรับการยอมรับอยางกวางขวางและนำมาสูตนแบบโครงการที่ใชเพื่อบริหารจัดการทรัพยากร ทั้งระดับตนน้ำในการเพิ่มผลผลิตปูมาในธรรมชาติ ในระดับกลางน้ำในเรื่องการแปรรูปอาหาร สรางเมนูอาหารอัตลักษณตางๆ การเชื่อมโยงการทองเที่ยวเชิงวิถี และระดับปลายน้ำในการสราง ชองทางการตลาดทั้งแบบหนาราน รานอาหารชุมชน เชื่อมโยงกับรานอาหารภัตตาคารในพื้นที่ โรงแรม และการสรางชองทางขายออนไลนผานเว็บไซต และแอพพลิเคชั่น โครงการธนาคารปูมา จึงเปนตนแบบโครงการที่ยกระดับสินคาทางการเกษตรและถูกหยิบยกไปเพื่อประยุกตใชกับสินคา ทางการประมงและการเกษตรอื่นๆ ดังจะเห็นไดจากโครงการธนาคารปูมาไดรับรางวัลระดับชาติ ตางๆมากมาย เชน รางวัลชนะเลิศนวัตกรรมเพื่อเศรษฐกิจ (AIC Award) มอบโดยกระทรวงเกษตร และสหกรณ เปนตน ผลงานเชิงวิชาการไดนำไปใชประโยชนในการประกาศแหลงหลบภัยสัตวน้ำใน พื้นที่ (Fisheries refugia) รวมทั้งนักวิชาการและชาวประมงที่ดำเนินโครงการธนาคารปูมาได รับการแตงตั้งจากกรมประมงใหทำหนาที่เปนคณะกรรมการวิชาการระดับชาติดานการประมง เพื่อถอดบทเรียนปจจัยความสำเร็จจากโครงการธนาคารปูมา เพื่อรวมเสนอแนะแนวทางการจัดการ ทรัพยากรประมงเพื่อความยั่งยืน 135

สำนกั งานการวิจัยแหงชาติ (วช.) กระทรวงการอดุ มศึกษา วิทยาศาสตร วจิ ัยและนวตั กรรม = เพม่ิ ข้ึนจากป 2561 110.4 ลานบาท 276 ตัน = 276,000 กิโลกรมั (หากขาย 400 บาท/กโิ ลกรมั ) เม.ย. 62 ขอ มูลผลผลิตปูมา เดอื นเมษายน ป 2559-2562 120 วัน ตนั 1,851 1,684 1,907 2,183 ต.ค. 61 เริม่ ปลอ ยปมู า วัยออ นจากโครงการขยายผลธนาคารปมู า 2,500 เพื่อ“คืนปูมาสทู ะเลไทย” 2,000 ระยะท่ี 1 : 380 ธนาคาร 1,500 เม่อื วาน 1,000 2559 2560 2561 วันน้ี จบั ปมู า ตวั เลก็ กวาขนาดแรกสืบพนั ธุ จับปูไดมากขนึ้ จบั ปมู าปรมิ าณมากกวา ธรรมชาติ รายไดจ ากขายปูเพม่ิ มากขน้ึ ใชเ ครอ่ื งมอื ประมงท่ีไมเหมาะสม มปี ูกินเต็มตลาด เกดิ อาชพี ใหมม ากมาย ปูมากำลังจะหายไป เปน การแกป ญ หาทีต่ รงจุด คนตอ งไปทำงานนอกบา น ใหร อยยิม้ ของทกุ คนกลบั คืนมา ปูมา มีไขนอกกระดองเพยี ง 1 ตัว จะคนื ปมู า ประมาน 500 ตวั สทู ะเลไทย 136

คำขอบคณุ คณะผูจัดทำ ขอขอบคุณ สำนักงานการวิจัยแหงชาติ (วช.) ซึ่งสนับสนุนงบประมาณในการ ดำเนนิ โครงการธนาคารปมู า คนื ปมู า สทู ะเลไทย ขอขอบคณุ เครอื ขา ยคณะทำงานโครงการ การขยายผล ธนาคารปูมา คืนปูมาสูทะเลไทย ตามมติคณะรัฐมนตรีที่สนับสนุนขอมูลประกอบการจัดทำคูมือ ธนาคารปูมาประเทศไทยฉบับนี้ ไดแก มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร มหาวิทยาลัยบูรพา มหาวิทยาลัยแมโจ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยทักษิณ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ศรีวิชัย วิทยาเขตตรัง มหาวิทยาลัยศิลปากร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพ พรรณี กรมประมง และสมาคมอาหารแชเยือกแข็งไทย รวมทั้งชาวประมงผูดำเนินกิจกรรมธนาคาร ปูมา นอกจากนี้คณะทำงานขอขอบคุณผูทรงคุณวุฒิของสำนักงานการวิจัยแหงชาติ (วช.) ที่ใหคำ แนะนำในการปรับแกคูมือธนาคารปูมาประเทศไทยฉบับนี้ ทำใหคูมือฉบับนี้สำเร็จลุลวงดวยดี และ สามารถใชประโยชนเพื่อถายทอดองคความรูสำหรับการจัดทำธนาคารปูมาโดยช ุมช น รวมทง้ั ขอขอบคุณขอมูลวิชาการจากผลงานวิจัย เรื่อง“การศึกษาชีววิทยาประมง สังคมเศรษฐกิจ และ ระบบนิเวศที่เกี่ยวของตอการฟนฟูทรัพยากรปูมา ตามแนวทางการ พัฒนาทางการประมง (Fishery improvement program: FIP) ในบริเวณอาวบานดอน จังหวัดสุราษฏรธานี” และ “การศึกษาชีววิทยาประมง สังคมเศรษฐกิจ และระบบนิเวศที่เกี่ยวของตอการฟนฟู ทรัพยากรปูมาตามแนวทางการพัฒนาทางการประมง (Fishery improvement program: FIP) ในบริเวณอาวบานดอน จังหวัดสุราษฎรธานี” สนับสนุนโดย สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องคการมหาชน) และนับเปนการใชประโยชนผลงานวิจัยเพื่อสรางผลกระทบตอสังคม นำวิชาการ จากการวิจัยเพื่อประกอบขอเสนอแนะการจัดทำธนาคารปูมาและการจัดการระบบนิเวศรองรับการ ฟนฟูทรัพยากรปูมาบนพื้นฐานของขอมูลจากการวิจัย 137

ผสู้ นับสนนุ ขอ้ มลู นายตรีรัตน เชาวนทวี สมาคมอาหารแชเยือกแข็งไทย รศ.ดร.ซุกรี หะยีสาแม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร รศ.ดร.เบ็ญจมาศ ไพบูลยกิจกุล มหาวิทยาลัยบูรพา ผศ.ดร.ยุทธนา สวางอารมณ มหาวิทยาลัยแมโจ ผศ.ดร.วีณา เคยพุดซา จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ผศ.ดร.สัมพันธ จันทรดำ นักวิชาการอิสระ ผศ.ดร.รุงรวี จิตภักดี มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ ผศ.ดร.ประชิต สระโมิ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ ดร.กาญจนนัฐฐา ไชยศรียา มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ อาจารย ปวิธ ตันสกุล มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ ดร.วันลภ ดิษสุวรรณ มหาวิทยาลัยทักษิณ ดร.วิกิจ ผินรับ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย ดร.ภวพล คงชุม มหาวิทยาลัยศิลปากร ดร.สุขกฤช นิมิตรกุล มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร ดร.สนธยา กูลกัลยา มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี นายวีรชัย เพชรสุทธิ์ มหาวิทยาลัยแมโจ นายกมลพันธ อวัยวานนท กรมประมง นายสุรศักดิ์ สีชุม มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ นางสาวกัญญารัตน งามเจริญ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ นายเจริญ โตะอิแต ชาวประมง นายปยะ แซเอีย ชาวประมง 138

บรรณานกุ รม กมลรัตน พุทธรักษา, อุดม เครือเนียม และ บุญฤทธิ์ เจริญสมบัติ. 2555. ชีววิทยาการสืบพันธุของ ปูมา บริเวณอาวไทยฝงตะวันออก. เอกสารวิชาการฉบับที่ 16/2555, สำนักวิจัยและพัฒนา ประมงทะเล, กรมประมง. 13 หนา. กรมประมง. 2555. สถิติการประมงแหงประเทศไทยป 2553. เอกสารฉบับที่ 12/2555. งานสถิติการประมง,ฝายเศรษฐกิจการประมงและแผนงาน, กรมประมง. 96 หนา. กรมประมง. 2556. สถิติการประมงแหงประเทศไทยป 2554. เอกสารฉบับที่ 12/2556. งานสถิติการประมง, ฝายเศรษฐกิจการประมงและแผนงาน, กรมประมง. 96 หนา. กรมประมง. 2559. สถิติการประมงแหงประเทศไทยป 2559. เอกสารฉบับที่ 12/2559. งานสถิติการประมง, กรมประมง, กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 92 หนา. กอบศักดิ์ เกตุเหมือน, วิลาสินี คงเลง, สุกัญญา เจริญสี และ สุภาวดี จิตตหมั่น. 2553. การเลี้ยงปูมา (Portunus pelagicus) โดยการแยกเพศ. เอกสารวิชาการฉบับที่ 12/2553. ศูนยวิจัยและพัฒนาประมงชายฝงสงขลากรมประมง. 21 หนา. กุศล เรืองประเทืองสุข. 2552. ความสัมพันธระหวางพลวัตประชากรปูมา Portunus pelagicus (Linnaeus, 1758) กับปจจัยทางกายภาพของแหลงหญาทะเล อาวคุงกระเบน จังหวัดจันทบุรี. วิทยานิพนธปริญญาโท สาขาสัตววิทยา, คณะวิทยาศาสตร, จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. 156 หนา. ขวัญไชย อยูดี. 2521. การศึกษาชีววิทยาปูมาอาวไทย. รายงานวิชาการฉบับที่ 24. กรุงเทพฯ : งานสัตวน้ำอื่นๆ. กองประมงทะเล, กรมประมง. 36 หนา. ขวัญไชย อยูดี. 2523. การศึกษาชีววิทยาปูมาอาวไทย. รายงานประจำป 2523. กรุงเทพฯ : งานสัตวน้ำอื่นๆ. กองประมงทะเล, กรมประมง. 36 หนา. เขียน สินอนุวงศ. 2527. การศึกษาชีววิทยาของปูมา Portunus pelagicus ในอาวไทย. รายงานวิชาการฉบับที่ 14. งานสัตวน้ำอื่นๆ. กองประมงทะเล, กรมประมง. 22 หนา. เขียน สินอนุวงศ. 2527. สภาวะการประมงชายฝง. เอกสารวิชาการเลมที่ 3/2527. กรุงเทพฯ: กลุมพัฒนาการประมงพื้นบานกองประมงทะเล. 15 หนา. จินตนา จินดาลิขิต. 2544. ชีววิทยาของปูมา Portunus pelagicus (Linnaeus, 1758) บริเวณอาวไทยตอนบน. รายงานการสัมมนาวิชาการประจำป 2544 ณ กรมประมงกระทรวง เกษตรและสหกรณ. 18-20 กันยายน 2544. 242-252. จินตนา จินดาลิขิต, จักรพัณน ปนพุทธศิลป, ขนิษฐา เสรีรักษ และ สุวรักษ วงษโท. 2551. ชวี วทิ ยาและการประเมนิ ทรพั ยากร ปมู า Portunus pelagicus (Linnaeus, 1758) บริเวณอาวไทยตอนบน. เอกสารวิชาการฉบับที่ 3/2551. สำนักวิจัยและพัฒนาประมงทะเล, กรมประมง. 50 หนา. จินตนา จินดาลิขิต, ธิดารัตน คงชัย, กมลรัตน พุทธรักษา และ บุญศรี จารุธรรมโสภณ. 2554. ฤดูวางไข ความดกไข และอัตราสวนเพศของปูมาในประเทศไทย. เอกสารวิชาการ 139 ฉบับที่ 13/2554. สำนักวิจัยและพัฒนาประมงทะเล, กรมประมง. 17 หนา.

ชุตาภา คุณสุข. 2549. พลวัตประชากรปูมา (Portunus pelagicus Linnaeus, 1758) บริเวณอาวคุงกระเบน จังหวัดจันทบุรี. วิทยานิพนธปริญญาโท สาขาสัตววิทยา, คณะวิทยาศาสตร, จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. 174 หนา. ชุตาภา คุณสุข. 2554. การประเมินประชากรและรูปแบบการเคลื่อนยายของปูมา Portunus pelagicus (Linnaeus, 1758) เพื่อการจัดการที่ยั่งยืน: กรณีศึกษาอาวคุงกระเบน จังหวัดจันทบุรี. วิทยานิพนธปริญญาเอก สาขาวิทยาศาสตร ชีวภาพ, คณะวิทยาศาสตร, จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. 217 หนา. ดาวรรณ สันหลี. 2555. ชีววิทยาประชากรปูมา Portunus pelagicus (Linnaeus, 1758) ในพื้นที่แนวเขตอนุรักษพันธุสัตวน้ำวัยออนสี่หมูบาน จังหวัดตรัง. วิทยานิพนธปริญญาโท สาขาวาริชศาสตร, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร. 131 หนา. ทิวารัตน สินอนันต. 2555. การประเมินสภาวะทรัพยากรปูมา (Portunus pelagicus Linnaeus, 1758) บริเวณอาวไทยฝงตะวันออก. สำนักวิจัยและพัฒนาประมงทะเล, กรมประมง. 49 หนา. ธงชัย นิติรัฐสุวรรณ, อภิรักษ สงรักษ และ ชาญยุทธ สุดทองคง. 2548. การจัดการประมงปูมาใน อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง. (รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ). กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย. 57 หนา. ธงชัย นิติรัฐสุวรรณ. 2558. การจัดการประมงปูมาสำหรับชาวประมงขนาดเล็ก: โอเดียนสโตว. กรุงเทพฯ. 111 หนา. นรินทร เนียมนุช และ รัฐธรรม ภูริสัมพันธ. 2557. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณโครงการ หวงโซ อุปทานสัตวน้ำอาวบานดอน กรณีศึกษา ปูมา ปูทะเล และปูแสม. มหาวิทยาลัยราชภัฎ สุราษฎรธานี. 120 หนา. บรรจง เทียนสงรัศมี. 2551. ถอดรหัสปูมา. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) 192 หนา. บุญศรี วงศจิตตชื่อ และ เจต พิมลจินดา. 2527. การศึกษาชีวประวัติบางประการของปูมา (Portunus pelagicus) ที่เลี้ยงในบออนุบาล. เอกสารวิชาการ. สถานีประมงทะเล จังหวัดภูเก็ต กองประมงทะเล กรมประมง. 12 หนา. วารินทร ธนาสมหวัง และ ธรรมนูญ วุนซิ่งซี่. 2549. ผลความเปนกรดดางของน้ำตออัตราการรอด ตายและการเจริญเติบโตของลูกปูมา (Portunus pelagicus Linnaeus, 1758) ที่อนุบาลใน ถังไฟเบอร. เอกสารวิชาการฉบับที่ 38/2549. ศูนยวิจัยและพัฒนาประมงชายฝงสมุทรสาคร สำนักวิจัยและพัฒนาประมงชายฝง กรมประมง. 20 หนา. วารินทร ธนาสมหวัง และ ภมรพรรณ ฉัตรภูมิ. 2548. ผลของความเค็มของน้ำตออัตราการฟก ของไขปูมา (Portunus pelagicus Linnaeus, 1758) ในตับปงปูมาไขนอกกระดอง. เอกสารวิชาฉบับที่ 1/2548. ศูนยวิจัยและพัฒนาประมงชายฝงสมุทรสาคร สำนักวิจัยและ พัฒนาประมงชายฝง กรมประมง. 14 หนา. วารินทร ธนาสมหวัง. 2556. การบริหารจัดการทรัพยากรปูมาเพื่อการใชประโยชนอยางยั่งยืน. สำนักบริหารจัดการดานการประมง. กรมประมง. 32 หนา. 140

สุดารัตน นิลรัตน, กัญญารัตน งามเจริญ, ธนิษฐา ทรรพนันทน และ อมรศักดิ์ สวัสดี. 2562. ชีววิทยาและการประมงปูมาในประเทศไทย. วารสารวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. ปที่ 20(1). 117 – 127หนา. สุเมธ ตันติกุล. 2524. การกระจายของปูมาในอาวไทย. รายงานประจำป 2524. ฝายสัตวน้ำอื่นๆ, กองประมงทะเล, กรมประมง, กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 19 หนา. สุเมธ ตันติกุล. 2526. การเจริญเติบโตของปูมาที่เลี้ยงในบอซีเมนต. รายงานวิชาการ. ฝายสัตวน้ำอื่นๆ, กองประมงทะเล, กรมประมง. 14 หนา. สุเมธ ตันติกุล. 2527. ชีววิทยาการประมงของปูมาอาวไทย. รายงานวิชาการ. ฝายสัตวน้ำอื่นๆ. กองประมงทะเล, กรมประมง. 14 หนา. หทัยชนก เสารสูง. 2552. การเปลี่ยนแปลงตามแหลงและฤดูกาลของความอุดมสมบูรณสัมพัทธ และขนาดปูมาจากการประมงพื้นบานและในทางการจัดการประมง. วิทยานิพนธปริญญาโท สาขาการจัดการประมง คณะประมง, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. 72 หนา. อภิรักษ สงรักษ. 2558. การจัดการปูมาแบบชุมชนมีสวนรวม เพื่อการใชประโยชนอยางยั่งยืน. ภาควิชาการจัดการประมง, คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีการประมง, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตตรัง จังหวัดตรัง. 37 หนา. อมรา ชื่นพันธุ และ อัจฉรา วิภาศิริ. 2545. การประเมินสภาวะทรัพยากรและแนวทางการจัดการ ประมงปูมาในอาวไทยตอนบน. เอกสารวิชาการฉบับที่ 16/2545. กองประมงทะเล, Bryarsก,รSม.ปRร. ะaมnงd. 3H4avหeนnาh.and, J.N. 2006. Effects of constant and varying temperature on the development of blue swimmer crab (Portunus pelagicus) larvae: Laboratory observation and field predictions for temperate coastal waters. J. Exp. Mar. Bio. Ecol. 329 : 218-229. CIES. 2002. Portunidea swimming crabs Portunus pelagicus. Available source : http://www.ciesm.org/atlas/Portunuspelagicus.html. Retrieved 14 December 2004. FAO. 2014. Species Fact Sheets Portunus pelagicus (Linnaeus, 1758). Available source: http://www.fao.org/fishery/species/2629/en. Retrieved 25 August 2014. Fisher, M. R. 1998. Effect of temperature and salinity on size at maturity of female blue crabs. Am. Fish. Soc. 128 : 499-506. Ikhwanuddun, M., Shabdin, M. L. and Abol-Munafi, A. B. 2009. Size at maturity of Blue swimming crab (Portunus pelagicus) found in Sarawak coastal water. Journal of sustainability and Management 4: 56-65. Kangas, M. I. 2000. Synopsis of the biology and exploitation of the blue swimming crab, Portunus pelagicus Linnaeus, in Western Australia. Fisheries Research Report No.121. Western Australia : FisheriesResearch Division, Fisheries Western Australia, Australia. 1-22. 141

Kunsook, C., Gajaseni, N. and Paphavasit, N. 2014. The Feeding Ecology of the Blue Swimming Crab, Portunus pelagicus (Linnaeus, 1758), at Kung Krabaen Bay, Chanthaburi Province, Thailand. Tropical Life Sciences Research, 25(1), 13–27. La, S., Wellem, H. M. and Oce, A.S. 2016. The reproductive biology of Blue swim ming crab Portunus pelagicus in Southeast Sulawesi waters, Indonesia. AACL Bioflux, 9(5), 1101-1112. Sawusdee, A. and Songrak, A. 2009. Population Dynamics and Stock Assessment of Blue Swimming Crab (Portunus pelagicus Linnaeus, 1758) in the Coastal Area of Trang Province, Thailand. Walailak Journal of Science and Technology, 6: 189-202. Songrak, A., Bodhisuwan, W., Yoocharem, N., Udomwong, W. and Darbanandana, T. 2014. Reproductive biology of the blue swimming crab, Portunus pelagicus (Linnaeus, 1758) in the coastal waters of Trang province, Southern Thailand. Fisheries Research Bulletin, 38(2): (27-40). Soundrarapandian, P., Varadharajan, D. and Anand, T. 2013. Mating Behavior of Sand Crab, Portunus pelagicus (Linnaeus, 1758).2: 685 doi :10.4172/ scientifi creports. 685. Sudtongkong, C. 2006. Reproductive biology of Portunus pelagicus, Linnaeus in Sikao Bay Southern Thailand. Proceedings International Conference on “Coastal Oceanography and Sustainable Marine Aquaculture, SukuCmonarflaune,nKc.eK.&1S9y9n7e.rLgye”n,gSthab-wahe,igMthalareylsaiat.io1n4s.hip in two marine portunid crab, Portunus sanguionotus (Herbst) and Portunus pelagicus (Linnaeus) from the Karnataka coast. Indian J.Mar. Sci. 26 : 39-42. Sumpoton, W.D. and Smith, G.S. 1990. Effect of temperature on the emergence, activity and feeding of male and female sand crab (Portunus pelagicus). Aust. J. Mar. Freshwat. Res. 41: 545-550. Xiao, Y. and Kumer, M. 2004. Sex ratio and probability of sexual maturation of female at size of the Blue swimming crab, Portunus pelagicus, off Southern Australia. Fisheries Research. 68: 271-282. 142

ดชั นี 73, 96, 106 105 ก 8 1 การทองเทย่ี วเชงิ สรางสรรค 60 การทองเทย่ี ววถิ ีประมง 61 การประมงมากเกินกำลังผลิต 102 การพัฒนาทีย่ งั่ ยนื 12 การเพาะฟกลกู ปมู าวยั ออน 99 การอนุบาลลกู ปูมา 101 100 ข 12, 14 13 ขนมจีนนำ้ ยากะทิปมู ากบั ลูกจาก 12, 15, 16 ขนาดแรกสืบพนั ธุ 20, 21 ขา วหนาปูมา 15, 16 ขา วหมกปมู า กับอาจาดมะยม 21 ขาวเหนยี วมูนหนาปมู า 21 ไขน อกกระดอง 21 ไขใ นกระดอง ค ความกวางกระดอง ความเคม็ ความดกไข ความเปน กรดดาง ความเปนดาง 143 ความลึก

จ 9, 10, 34 ซจบั ปง 11, 57, 60, 63 100 ซเู อยี้ 84 แซนวชิ ค่ัวกลิง้ ปมู า 94 90 ธ 92 82 ธนาคารปูมา ชมุ ชนบานทอ งโตนด 88 ธนาคารปมู า บา นเขาดัน 30 ธนาคารปมู า บา นดอนสาม ปากน้ำชมุ พร 21 ธนาคารปมู าบา นทา พยา 20 ธนาคารปูมา บานนาชุมเหด็ 1, 8, 16, 19, 20 102 บธนาคารปมู า บานหยงสตาร 11, 62, 63, 64 101 144 บอ ปูกระเบ้อื ง ป ปริมาณออกซเิ จนละลายในน้ำ ปจจัยคุณภาพน้ำ ปูมา ปูมา ทอดเคร่ืองกบั ใบเลบ็ ครฑุ ปูมา วัยออน ปมู าอบเสนแกว กับนำ้ จิ้มถ่ัวลิสง

ผ 103 55 ผลติ ภัณฑการแปรรปู 62 62 พ 11, 64 98 พลังงานทางเลือก 99 แพลงกตอนพืช 56 แพลงกตอนสัตว 10 42 ม 40 48 เมกะโลปา 28 เมนอู าหารปูมา อัตลกั ษณ 44 52 ย 22 ยำสมโอกับมะพราวค่วั ปมู า ร ระบบการฟก ระยะไมสมบรู ณเพศ รปู แบบกระชังแขวนลอย รูปแบบกระชงั ลอยน้ำ รปู แบบคอก รปู แบบใชถงั ฝกหลังบา น รูปแบบตะกรา ลอยน้ำ รูปแบบติดขา งเรือ 145 รปู แบบธนาคารปมู า