ดัชนีราคาค่าแรงบุคลากรและดัชนียา หน่วยบริการสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ระยะที่ 2

ตารางท่ี 1-53 เงินเดือนเฉล่ยี ของบุคลากรทางการแพทย์ของสำนักงานปลดั กระทรวงสาธารณสุขเขตสุขภาพ ที่ 10 ประจำปี 2562 เงนิ เดอื นเฉลย่ี ของบุคลากรทางการแพทย์ 1.ขา้ ราชการ 2.พนักงาน ประเภทบุคลากร 4.ลกู จา้ ง 5.ลูกจา้ ง รวมท้ังหมด ของสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ราชการ ประจำ ชวั่ คราว 3.พนักงาน 26,205.78 เขตสขุ ภาพที่ 10 ประจำปี 2562 กระทรวง 16,012.50 121.94 สาธารณสุข 74.51 โรงพยาบาลชุมชน 26,885.97 14,167.20 125.11 แพทย์ 65.92 28,917.19 เงนิ เดอื นเฉลี่ย (บาท) 26,205.78 13,263.83 134.56 61.72 ร้อยละ 121.94 30,138.08 10,727.75 140.24 ทนั ตแพทย์ 49.92 7,110.40 22,026.60 เงินเดอื นเฉล่ยี (บาท) 26,885.97 33.09 102.50 รอ้ ยละ 125.11 20,496.96 95.38 เภสชั กร 12,407.78 เงินเดอื นเฉลี่ย (บาท) 29,105.96 16,920.00 57.74 รอ้ ยละ 135.44 78.73 พยาบาลวิชาชีพ เงนิ เดอื นเฉลี่ย (บาท) 32,667.28 16,308.57 รอ้ ยละ 152.01 75.89 กลุ่มสหวชิ าชีพ เงินเดือนเฉลยี่ (บาท) 28,668.95 21,766.00 16,690.82 รอ้ ยละ 133.40 101.28 77.67 กลุ่มบริการทางการแพทย์ เงนิ เดอื นเฉลี่ย (บาท) 23,757.11 20,681.43 13,059.25 24,050.00 รอ้ ยละ 110.55 96.24 60.77 111.91 ผู้ชว่ ยใหบ้ รกิ ารทางการแพทย์ เงนิ เดือนเฉลย่ี (บาท) 33,651.11 17,060.00 10,088.97 23,670.88 ร้อยละ 156.59 79.38 46.95 110.15 กลุ่มสนบั สนนุ 1-139

เงินเดอื นเฉลยี่ ของบคุ ลากรทางการแพทย์ 1.ขา้ ราชการ 2.พนกั งาน ประเภทบคุ ลากร 4.ลูกจา้ ง 5.ลูกจา้ ง รวมทง้ั หมด ของสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข 28,426.24 ราชการ ประจำ ชวั่ คราว 3.พนักงาน 7,915.47 12,883.48 เขตสขุ ภาพที่ 10 ประจำปี 2562 21,074.39 กระทรวง 23,913.94 36.83 59.95 สาธารณสุข 10,992.38 เงนิ เดือนเฉลี่ย (บาท) 51.15 20,891.93 รอ้ ยละ 10,421.37 97.22 20,818.00 เงินเดือนเฉลยี่ บคุ ลากรของ 132.27 98.06 48.49 111.28 96.87 33,312.75 โรงพยาบาลชุมชน (บาท) 155.01 29,764.31 21,087.53 10,710.07 23,756.92 16,911.67 รอ้ ยละ 78.69 33,554.51 โรงพยาบาลศูนย/์ โรงพยาบาลทัว่ ไป 138.50 98.13 49.84 110.55 156.14 แพทย์ 14,913.48 33,416.01 24,590.00 69.40 30,888.21 เงนิ เดือนเฉลย่ี (บาท) 155.49 114.42 143.73 ร้อยละ 13,277.04 ทันตแพทย์ 33,554.51 61.78 29,818.94 เงนิ เดือนเฉลีย่ (บาท) 156.14 138.76 รอ้ ยละ 9,802.60 เภสัชกร 31,899.96 23,350.00 19,804.00 45.61 26,450.46 เงนิ เดือนเฉล่ีย (บาท) 148.44 108.65 92.15 123.08 ร้อยละ 7,056.74 พยาบาลวิชาชีพ 33,000.76 20,905.00 17,458.29 23,179.58 เงินเดือนเฉล่ีย (บาท) 153.56 97.28 81.24 107.86 รอ้ ยละ กลมุ่ สหวิชาชีพ 32,402.32 21,334.41 16,687.89 11,249.63 เงนิ เดอื นเฉล่ีย (บาท) 150.78 99.27 77.65 รอ้ ยละ กลุ่มบรกิ ารทางการแพทย์ 28,586.67 22,038.57 12,238.85 25,032.86 เงินเดือนเฉลย่ี (บาท) 133.02 102.55 56.95 116.48 ร้อยละ ผชู้ ว่ ยใหบ้ รกิ ารทางการแพทย์ 37,238.33 12,288.81 9,751.54 24,964.18 เงินเดือนเฉลย่ี (บาท) 1-140

เงินเดอื นเฉล่ียของบคุ ลากรทางการแพทย์ 1.ขา้ ราชการ 2.พนักงาน ประเภทบุคลากร 4.ลกู จา้ ง 5.ลูกจา้ ง รวมทงั้ หมด ของสำนักงานปลดั กระทรวงสาธารณสุข 173.28 ราชการ ประจำ ชว่ั คราว 3.พนกั งาน 32.84 52.35 เขตสขุ ภาพที่ 10 ประจำปี 2562 57.18 กระทรวง 116.16 สาธารณสขุ 7,373.46 12,559.70 รอ้ ยละ 34.31 58.44 45.38 11,164.81 51.95 22,081.63 กลมุ่ สนบั สนนุ 102.75 เงนิ เดือนเฉลี่ย (บาท) 33,831.99 19,469.29 9,976.37 24,183.61 รอ้ ยละ 157.43 90.60 46.42 112.53 32,721.50 18,435.58 10,182.01 24,762.84 เงินเดือนเฉลยี่ บุคลากรของโรงพยาบาล 152.26 115.23 ศนู ย์/โรงพยาบาลทัว่ ไป (บาท) 85.79 47.38 รอ้ ยละ 4.5.3.2 ค่าตอบแทนทั้งหมดเฉลยี่ การวิเคราะห์ค่าตอบแทนรวมของบุคลากรสาธารณสุข ในส่วนของค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลี่ย ประจำปี 2560 2561 และ 2562 ตามลำดับ พบว่า ในแต่ละปีมีค่าตอบแทนรวมสำหรับบุคลากรสาธารณสุข ท้งั หมด 35,382.34, 35,921.39 และ 36,661.22 บาทตามลำดบั ในปี 2560 จากค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลี่ยสำหรับบุคลากรสาธารณสุขท้ังหมด 35,382.34 บาทซ่ึง เมื่อพิจารณาตามประเภทสถานพยาบาล และกลุ่มประเภทบุคลากร ในปี 2560 โรงพยาบาลชุมชนมีปริมาณ ค่าตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลี่ย 33,372.39 บาทคิดเป็นร้อยละ 94.32 (เทียบกับปริมาณค่าตอบแทนรวม ท้ังหมดเฉล่ีย) โดยค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลี่ยสำหรับวิชาชีพในกลุ่มข้าราชการ 51,245.02 บาท (ร้อยละ 144.83), กลุ่มพนักงานราชการ 28,472.51 บาท (ร้อยละ 80.47), กลุ่มพนักงานกระทรวงสาธารณสุข 14,624.00 บาท (ร้อยละ 41.33), กลุ่มลูกจ้างประจำ 26,491.21 บาท (ร้อยละ 74.87) และกลุ่มลูกจ้าง ช่วั คราว 16,298.80 บาท (รอ้ ยละ 46.06) และสำหรับโรงพยาบาลศูนย์/โรงพยาบาลทั่วไป มีปริมาณค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลี่ย 37,344.79 บาทคิดเป็นร้อยละ 105.55 (เทียบกับปริมาณค่าตอบแทนรวมทั้งหมดเฉล่ีย) โดยพิจารณาตามประเภท บุคลากร พบว่า ค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลี่ยสำหรับวิชาชีพในกลุ่มข้าราชการ 58,545.17 บาท (ร้อยละ 165.46), กลุ่มพนักงานราชการ 28,996.01 บาท (ร้อยละ 81.95), กลุ่มพนักงานกระทรวงสาธารณสุข 15,515.79 บาท (ร้อยละ 43.85), กลุ่มลูกจ้างประจำ 28,610.63 บาท (ร้อยละ 80.86) และกลุ่มลูกจ้าง ชว่ั คราว 20,328.53 บาท (ร้อยละ 57.45) 1-141

ตารางท่ี 1-54 ค่าตอบแทนเฉลี่ยของบุคลากรทางการแพทยข์ องสำนกั งานปลัดกระทรวงสาธารณสุขเขต สุขภาพที่ 10 ประจำปี 2560 คา่ ตอบแทนเฉลี่ยของบคุ ลากรทาง 2.พนักงาน ประเภทบุคลากร 4. 5.ลกู จา้ ง รวมทง้ั หมด การแพทยข์ องสำนกั งานปลัดกระทรวง ราชการ ลูกจา้ งประจำ ชัว่ คราว 1.ข้าราชการ 3.พนกั งาน สาธารณสขุ เขตสขุ ภาพที่ 10 กระทรวง ประจำปี 2560 93,708.47 สาธารณสขุ 264.85 โรงพยาบาลชมุ ชน 93,708.47 แพทย์ 70,316.63 264.85 198.73 คา่ ตอบแทนรวมทงั้ หมดเฉลยี่ (บาท) 70,316.63 ร้อยละ 49,925.15 198.73 ทันตแพทย์ 141.10 คา่ ตอบแทนรวมท้งั หมดเฉลยี่ (บาท) 22,232.78 49,570.12 ร้อยละ 49,844.27 62.84 140.10 เภสัชกร 140.87 คา่ ตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลยี่ (บาท) 33,430.37 19,694.04 44,754.66 ร้อยละ 41,797.96 94.48 55.66 126.49 พยาบาลวิชาชพี 118.13 ค่าตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉลยี่ (บาท) 26,731.90 22,313.53 17,988.28 33,872.91 ร้อยละ 29,404.13 75.55 63.06 50.84 95.73 กลมุ่ สหวชิ าชพี 83.10 คา่ ตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉลยี่ (บาท) 23,779.06 17,755.79 25,996.96 11,924.50 25,571.22 รอ้ ยละ 36,603.66 67.21 50.18 73.47 33.70 72.27 กลมุ่ บรกิ ารทางการแพทย์ 103.45 ค่าตอบแทนรวมทงั้ หมดเฉลยี่ (บาท) 86,497.52 14,051.47 25,933.39 18,963.57 17,657.27 รอ้ ยละ 244.47 39.71 73.29 53.60 49.90 ผ้ชู ่วยใหบ้ รกิ ารทางการแพทย์ ค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลยี่ (บาท) ร้อยละ กลุ่มสนบั สนนุ 1-142

คา่ ตอบแทนเฉลี่ยของบุคลากรทาง 2.พนกั งาน ประเภทบุคลากร 4. 5.ลกู จา้ ง รวมท้ังหมด การแพทย์ของสำนักงานปลัดกระทรวง ราชการ ลูกจ้างประจำ ชัว่ คราว 1.ขา้ ราชการ 3.พนักงาน สาธารณสขุ เขตสขุ ภาพท่ี 10 34,625.67 27,663.34 กระทรวง 27,582.70 12,223.77 16,505.41 ประจำปี 2560 สาธารณสุข 97.86 ค่าตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลย่ี (บาท) 51,245.02 13,313.80 รอ้ ยละ 144.83 ค่าตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉล่ียบุคลากรของ 78.18 37.63 77.96 34.55 46.65 102,331.11 โรงพยาบาลชุมชน (บาท) 289.22 28,472.51 14,624.00 26,491.21 16,298.80 33,372.39 รอ้ ยละ 71,655.52 80.47 41.33 74.87 46.06 94.32 โรงพยาบาลศนู ย์/โรงพยาบาลทว่ั ไป 202.52 แพทย์ 108,562.62 116,807.12 102,406.47 50,542.29 306.83 คา่ ตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลยี่ (บาท) 142.85 330.13 289.43 รอ้ ยละ 54,408.98 71,655.52 ทันตแพทย์ 153.77 202.52 คา่ ตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลยี่ (บาท) รอ้ ยละ 42,814.76 26,039.41 21,765.38 36,010.95 49,279.97 121.01 73.59 61.51 101.78 139.28 เภสัชกร คา่ ตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลยี่ (บาท) 36,866.99 113,554.46 25,192.88 39,281.33 50,249.01 รอ้ ยละ 104.20 320.94 71.20 111.02 142.02 พยาบาลวิชาชพี 43,188.49 31,509.34 22,097.02 33,693.93 38,647.89 คา่ ตอบแทนรวมท้งั หมดเฉลยี่ (บาท) 89.05 62.45 95.23 109.23 รอ้ ยละ 24,317.44 15,964.82 31,605.39 17,063.72 30,242.12 กลุม่ สหวชิ าชพี 68.73 45.12 89.33 48.23 85.47 คา่ ตอบแทนรวมทงั้ หมดเฉลยี่ (บาท) ร้อยละ 15,664.42 14,767.03 29,101.16 15,017.41 16,978.21 กลุ่มบริการทางการแพทย์ ค่าตอบแทนรวมท้งั หมดเฉลยี่ (บาท) รอ้ ยละ ผชู้ ว่ ยใหบ้ ริการทางการแพทย์ ค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลย่ี (บาท) 1-143

คา่ ตอบแทนเฉลีย่ ของบุคลากรทาง 1.ข้าราชการ 2.พนกั งาน ประเภทบคุ ลากร 4. 5.ลกู จา้ ง รวมทง้ั หมด การแพทยข์ องสำนักงานปลดั กระทรวง 122.06 ราชการ ลกู จา้ งประจำ ช่ัวคราว 47.98 3.พนกั งาน สาธารณสุขเขตสขุ ภาพท่ี 10 38,199.87 44.27 กระทรวง 82.25 42.44 ประจำปี 2560 107.96 สาธารณสขุ 58,545.17 ร้อยละ 165.46 41.74 กลุ่มสนบั สนนุ 23,058.14 13,452.06 26,997.76 10,620.12 15,756.14 65.17 38.02 76.30 30.02 44.53 คา่ ตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉลย่ี (บาท) 28,996.01 15,515.79 28,610.63 20,328.53 37,344.79 รอ้ ยละ 81.95 43.85 80.86 57.45 105.55 ค่าตอบแทนรวมทงั้ หมดเฉล่ียบุคลากรของ โรงพยาบาลศูนย/์ โรงพยาบาลทั่วไป (บาท) ร้อยละ ในปี 2561 จากคา่ ตอบแทนรวมท้งั หมดเฉลี่ยสำหรับบุคลากรสาธารณสุขทั้งหมด 35,921.39 บาทซ่ึง เม่ือพิจารณาตามประเภทสถานพยาบาล และกลุ่มประเภทบุคลากร ในปี 2561 โรงพยาบาลชุมชนมีปริมาณ ค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉล่ีย 34,162.83 บาทคิดเป็นร้อยละ 95.10 (เทียบกับปริมาณค่าตอบแทนรวม ทั้งหมดเฉล่ีย) โดยค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉล่ียสำหรับวิชาชีพในกลุ่มข้าราชการ 53,032.15 บาท (ร้อยละ 147.63), กลุ่มพนักงานราชการ 29,415.12 บาท (ร้อยละ 81.89), กลุ่มพนักงานกระทรวงสาธารณสุข 14,960.40 บาท (ร้อยละ 41.65), กลุ่มลูกจ้างประจำ 27,857.57 บาท (ร้อยละ 77.55) และกลุ่มลูกจ้าง ชวั่ คราว 15,770.78 บาท (ร้อยละ 43.90) และสำหรับโรงพยาบาลศูนย์/โรงพยาบาลทั่วไป มีปริมาณค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลี่ย 37,639.02 บาท คิดเป็นร้อยละ 104.78 (เทียบกับปริมาณค่าตอบแทนรวมทั้งหมดเฉล่ีย) โดยพิจารณาตามประเภท บุคลากร พบว่า ค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลี่ยสำหรับวิชาชีพในกลุ่มข้าราชการ 59,253.44 บาท (ร้อยละ 164.95), กลุ่มพนักงานราชการ 28,204.90 บาท (ร้อยละ 78.52), กลุ่มพนักงานกระทรวงสาธารณสุข 15,790.36 บาท (ร้อยละ 43.96), กลุ่มลูกจ้างประจำ 30,317.31 บาท (ร้อยละ 84.40) และกลุ่มลูกจ้าง ช่วั คราว 19,442.63 บาท (รอ้ ยละ 54.13) 1-144

ตารางที่ 1-55 ค่าตอบแทนเฉลยี่ ของบุคลากรทางการแพทย์ของสำนกั งานปลัดกระทรวงสาธารณสุขเขต สุขภาพที่ 10 ประจำปี 2561 ค่าตอบแทนเฉล่ียของบคุ ลากรทาง 2.พนักงาน ประเภทบุคลากร 4.ลูกจา้ ง 5.ลูกจา้ ง รวมทัง้ หมด การแพทย์ของสำนกั งานปลัดกระทรวง ราชการ ประจำ ชั่วคราว สาธารณสขุ เขตสขุ ภาพท่ี 10 ประจำปี 1.ขา้ ราชการ 3.พนักงาน กระทรวง 2561 สาธารณสขุ โรงพยาบาลชมุ ชน แพทย์ คา่ ตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลย่ี (บาท) 93,657.95 93,657.95 260.73 รอ้ ยละ 260.73 ทันตแพทย์ คา่ ตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลยี่ (บาท) 73,646.38 73,646.38 205.02 รอ้ ยละ 205.02 เภสัชกร ค่าตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉลยี่ (บาท) 51,633.76 23,057.22 51,199.47 64.19 142.53 รอ้ ยละ 143.74 พยาบาลวิชาชพี ค่าตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉลย่ี (บาท) 50,930.51 168,764.24 19,411.65 45,551.00 469.82 54.04 126.81 ร้อยละ 141.78 กลุ่มสหวิชาชีพ ค่าตอบแทนรวมท้งั หมดเฉลยี่ (บาท) 44,415.05 27,346.28 24,007.90 17,297.74 32,672.28 76.13 66.83 48.15 90.95 ร้อยละ 123.65 กลุ่มบรกิ ารทางการแพทย์ ค่าตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉลย่ี (บาท) 30,529.12 24,411.60 18,909.07 27,153.97 12,441.41 26,655.63 67.96 52.64 75.59 34.64 74.21 ร้อยละ 84.99 ผชู้ ว่ ยใหบ้ รกิ ารทางการแพทย์ คา่ ตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลยี่ (บาท) 37,914.67 93,684.08 14,542.00 27,352.64 17,048.23 17,749.17 260.80 40.48 76.15 47.46 49.41 ร้อยละ 105.55 กลุม่ สนบั สนนุ 1-145

คา่ ตอบแทนเฉลี่ยของบคุ ลากรทาง 1.ข้าราชการ 2.พนักงาน ประเภทบคุ ลากร 4.ลูกจา้ ง 5.ลูกจา้ ง รวมทั้งหมด การแพทยข์ องสำนักงานปลัดกระทรวง ราชการ 3.พนักงาน ประจำ ชั่วคราว สาธารณสุข เขตสุขภาพที่ 10 ประจำปี กระทรวง 28,871.34 16,644.76 28,620.04 สาธารณสขุ 80.37 11,808.39 46.34 2561 13,762.92 27,857.57 79.67 77.55 32.87 34,162.83 ค่าตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลย่ี (บาท) 35,525.32 38.31 95.10 29,415.12 33,549.47 15,770.78 ร้อยละ 98.90 14,960.40 93.40 53,032.15 81.89 43.90 คา่ ตอบแทนรวมท้งั หมดเฉล่ียบุคลากร 147.63 41.65 30,818.55 ของโรงพยาบาลชมุ ชน (บาท) รอ้ ยละ โรงพยาบาลศนู ย์/โรงพยาบาลทั่วไป แพทย์ ค่าตอบแทนรวมทงั้ หมดเฉลย่ี (บาท) 103,091.70 113,099.71 47,674.02 102,070.98 314.85 132.72 284.15 ร้อยละ 286.99 ทนั ตแพทย์ คา่ ตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลยี่ (บาท) 68,959.38 68,959.38 191.97 รอ้ ยละ 191.97 เภสัชกร ค่าตอบแทนรวมทงั้ หมดเฉลยี่ (บาท) 52,393.70 28,754.51 23,719.75 32,027.55 50,624.16 80.05 66.03 89.16 140.93 ร้อยละ 145.86 พยาบาลวิชาชพี ค่าตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉลยี่ (บาท) 54,582.15 234,090.36 34,189.40 32,362.29 50,508.70 651.67 95.18 90.09 140.61 รอ้ ยละ 151.95 กลุม่ สหวิชาชีพ คา่ ตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลยี่ (บาท) 44,970.28 31,858.50 23,867.85 25,606.14 37,942.16 88.69 66.44 71.28 105.63 รอ้ ยละ 125.19 กลุ่มบริการทางการแพทย์ คา่ ตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลย่ี (บาท) 37,977.66 25,454.15 17,168.79 17,303.55 31,114.40 70.86 47.80 48.17 86.62 ร้อยละ 105.72 ผู้ชว่ ยใหบ้ ริการทางการแพทย์ คา่ ตอบแทนรวมทัง้ หมดเฉลย่ี (บาท) 45,683.65 15,297.43 15,143.60 13,903.20 16,772.51 1-146

คา่ ตอบแทนเฉลย่ี ของบคุ ลากรทาง 1.ข้าราชการ 2.พนกั งาน ประเภทบคุ ลากร 4.ลกู จา้ ง 5.ลกู จา้ ง รวมท้ังหมด การแพทย์ของสำนักงานปลดั กระทรวง ราชการ ประจำ ชัว่ คราว 46.69 สาธารณสุข เขตสุขภาพที่ 10 ประจำปี 3.พนักงาน 42.59 กระทรวง 85.79 38.70 2561 สาธารณสขุ ร้อยละ 127.18 42.16 กลุม่ สนบั สนนุ คา่ ตอบแทนรวมทงั้ หมดเฉลย่ี (บาท) 39,915.52 23,548.77 14,265.00 28,559.12 10,930.14 16,203.05 65.56 39.71 79.50 30.43 45.11 ร้อยละ 111.12 59,253.44 28,204.90 15,790.36 30,317.31 19,442.63 37,639.02 คา่ ตอบแทนรวมทัง้ หมดเฉล่ียบุคลากร 164.95 78.52 43.96 84.40 ของโรงพยาบาลศนู ย/์ โรงพยาบาล 54.13 104.78 ทั่วไป (บาท) ร้อยละ ในปี 2562 จากค่าตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลี่ยสำหรับบุคลากรสาธารณสุขท้ังหมด 36,661.22 บาท ซึ่งเม่อื พิจารณาตามประเภทสถานพยาบาล และกลุ่มประเภทบคุ ลากร ในปี 2561 โรงพยาบาลชมุ ชนมีปรมิ าณ ค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลี่ย 33,971.94 บาทคิดเป็นร้อยละ 92.66 (เทียบกับปริมาณค่าตอบแทนรวม ท้ังหมดเฉล่ีย) โดยค่าตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลี่ยสำหรับวิชาชีพในกลุ่มข้าราชการ 51,189.28 บาท (ร้อยละ 139.63), กลุ่มพนักงานราชการ 28,463.80 บาท (ร้อยละ 77.64), กลุ่มพนักงานกระทรวงสาธารณสุข 14,918.19 บาท (ร้อยละ 40.69), กลุ่มลูกจ้างประจำ 28,835.21 บาท (ร้อยละ 78.65) และกลุ่มลูกจ้าง ชัว่ คราว 17,557.84 บาท (ร้อยละ 47.89) และสำหรับโรงพยาบาลศูนย์/โรงพยาบาลท่ัวไป มีปริมาณค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลี่ย 39,318.86 บาทคิดเป็นร้อยละ 107.25 (เทียบกับปริมาณค่าตอบแทนรวมทั้งหมดเฉล่ีย) โดยพิจารณาตามประเภท บุคลากร พบว่า ค่าตอบแทนรวมทั้งหมดเฉล่ียสำหรับวิชาชีพในกลุ่มข้าราชการ 59,798.42 บาท (ร้อยละ 163.11), กลุ่มพนักงานราชการ 27,903.19 บาท (ร้อยละ76.11), กลุ่มพนักงานกระทรวงสาธารณสุข 15,108.41 บาท (ร้อยละ 41.21), กลุ่มลูกจ้างประจำ 32,354.65 บาท (ร้อยละ 88.25) และกลุ่มลูกจ้าง ชวั่ คราว 24,782.61 บาท (ร้อยละ 67.60) 1-147

ตารางท่ี 1-56 ค่าตอบแทนเฉล่ียของบุคลากรทางการแพทย์ของสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขเขต สุขภาพที่ 10 ประจำปี 2562 ค่าตอบแทนเฉลี่ยของบคุ ลากรทาง 1.ขา้ ราชการ 2.พนักงาน ประเภทบุคลากร 4. 5.ลูกจา้ ง รวมทง้ั หมด การแพทย์ของสำนักงานปลดั กระทรวง ราชการ ลูกจา้ งประจำ ชั่วคราว 3.พนกั งาน 82,535.15 สาธารณสุข เขตสขุ ภาพท่ี 10 26,499.61 กระทรวง 21,042.13 225.13 ประจำปี 2562 72.28 สาธารณสขุ 57.40 59,080.60 โรงพยาบาลชมุ ชน 24,412.05 19,237.29 161.15 66.59 52.47 แพทย์ 50,235.95 97,667.55 17,436.83 137.03 ค่าตอบแทนรวมทงั้ หมดเฉลยี่ (บาท) 82,535.15 266.41 47.56 46,854.57 ร้อยละ 225.13 12,683.85 127.80 34.60 ทนั ตแพทย์ 32,920.55 25,217.94 89.80 คา่ ตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลยี่ (บาท) 59,080.60 68.79 26,616.90 รอ้ ยละ 161.15 72.60 เภสชั กร 18,264.52 49.82 คา่ ตอบแทนรวมทงั้ หมดเฉลย่ี (บาท) 50,670.34 20,621.53 56.25 ร้อยละ 138.21 พยาบาลวชิ าชีพ ค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลย่ี (บาท) 50,817.99 175,396.58 478.43 ร้อยละ 138.62 กลมุ่ สหวชิ าชีพ คา่ ตอบแทนรวมท้งั หมดเฉลย่ี (บาท) 45,644.94 22,071.38 60.20 ร้อยละ 124.50 กลุ่มบรกิ ารทางการแพทย์ คา่ ตอบแทนรวมท้งั หมดเฉลยี่ (บาท) 30,653.30 19,308.73 28,055.86 52.67 76.53 รอ้ ยละ 83.61 ผชู้ ว่ ยใหบ้ รกิ ารทางการแพทย์ คา่ ตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลย่ี (บาท) 39,356.50 14,131.49 28,328.52 38.55 77.27 ร้อยละ 107.35 กลุ่มสนบั สนนุ 1-148

คา่ ตอบแทนเฉลี่ยของบคุ ลากรทาง ประเภทบคุ ลากร การแพทย์ของสำนักงานปลดั กระทรวง 1.ข้าราชการ 2.พนักงาน 3.พนกั งาน 4. 5.ลกู จา้ ง รวมท้ังหมด สาธารณสุข เขตสขุ ภาพที่ 10 ราชการ ลกู จ้างประจำ ชวั่ คราว ประจำปี 2562 กระทรวง 13,422.24 17,180.94 สาธารณสขุ 36.61 46.86 17,557.84 ค่าตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉลย่ี (บาท) 34,974.36 27,624.16 13,937.15 29,883.43 47.89 33,971.94 92.66 รอ้ ยละ 95.40 75.35 38.02 81.51 89,548.96 51,189.28 28,463.80 244.26 96,410.50 ค่าตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉล่ียบคุ ลากร 139.63 14,918.19 28,835.21 262.98 ของโรงพยาบาลชุมชน (บาท) 77.64 33,981.91 40.69 78.65 92.69 64,698.87 ร้อยละ 176.48 33,665.99 โรงพยาบาลศนู ย/์ โรงพยาบาลทั่วไป 91.83 52,061.13 142.01 แพทย์ 29,973.20 81.76 52,350.63 คา่ ตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลย่ี (บาท) 96,518.66 71,706.06 142.80 195.59 19,968.61 ร้อยละ 263.27 54.47 39,954.70 108.98 ทนั ตแพทย์ 18,215.84 32,881.10 คา่ ตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลยี่ (บาท) 64,698.87 89.69 ร้อยละ 176.48 17,704.41 เภสชั กร ค่าตอบแทนรวมทงั้ หมดเฉลยี่ (บาท) 53,714.92 30,245.99 24,401.33 66.56 ร้อยละ 146.52 82.50 พยาบาลวิชาชีพ คา่ ตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลยี่ (บาท) 55,563.66 279,973.94 60,886.42 166.08 ร้อยละ 151.56 763.68 กลุ่มสหวิชาชีพ คา่ ตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉลย่ี (บาท) 46,796.12 32,152.14 22,545.59 61.50 ร้อยละ 127.64 87.70 กลุ่มบริการทางการแพทย์ คา่ ตอบแทนรวมทัง้ หมดเฉลย่ี (บาท) 39,211.11 25,738.45 17,671.51 36,220.61 48.20 98.80 ร้อยละ 106.96 70.21 ผู้ช่วยใหบ้ ริการทางการแพทย์ ค่าตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉลย่ี (บาท) 47,642.10 15,579.18 14,998.13 32,880.43 1-149

คา่ ตอบแทนเฉลีย่ ของบุคลากรทาง ประเภทบคุ ลากร การแพทย์ของสำนักงานปลัดกระทรวง 1.ขา้ ราชการ 2.พนักงาน 3.พนักงาน 4. 5.ลูกจา้ ง รวมทง้ั หมด สาธารณสุข เขตสขุ ภาพที่ 10 ราชการ ลูกจา้ งประจำ ชวั่ คราว ประจำปี 2562 42.49 กระทรวง 49.69 48.29 สาธารณสุข 23,577.89 12,838.29 16,800.51 ร้อยละ 129.95 64.31 40.91 89.69 35.02 45.83 กล่มุ สนบั สนนุ 27,903.19 24,782.61 39,318.86 76.11 67.60 107.25 คา่ ตอบแทนรวมทัง้ หมดเฉลยี่ (บาท) 40,920.99 13,596.49 30,308.93 37.09 82.67 ร้อยละ 111.62 59,798.42 15,108.41 32,354.65 คา่ ตอบแทนรวมทง้ั หมดเฉลย่ี บคุ ลากรของ 163.11 41.21 88.25 โรงพยาบาลศูนย/์ โรงพยาบาลท่ัวไป (บาท) ร้อยละ เงินเดือนเฉลี่ยของบุคลากรทางการแพทย์ในแต่ละปีแบ่งตามกลุ่มวิชาชีพ ซึ่งพบว่าในภาพรวม เงินเดือนเฉล่ียของบุคลากรทางแพทย์มีแนวโน้มเพ่ิมข้ึนทุกปี โดยในปีฐาน หรือปี 2561 กลุ่มบุคลากรทาง การแพทย์ที่มีเงินเดือนเฉล่ียสูงสุด คือ แพทย์ และกลุ่มบุคลากรทางการแพทย์ท่ีมีเงินเดือนเฉลี่ยต่ำสุด คือ ผู้ชว่ ยใหบ้ รกิ ารทางการแพทย์ ภาพที่ 1-18 แผนภูมแิ สดงเงินเดอื นเฉลีย่ ของบุคลากรทางการแพทย์ในแตล่ ะปีแบง่ ตามกล่มุ วชิ าชีพ 1-150

ค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลี่ยของบุคลากรทางการแพทย์ในแต่ละปีแบ่งตามกลุ่มวิชาชีพ ซ่ึงพบว่า ในภาพรวมค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉล่ียของบุคลากรทางแพทย์ส่วนใหญ่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น แต่พบว่า ค่าตอบแทนรวมทั้งหมดเฉล่ียของวิชาชีพทันตแพทย์มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นปี 2561 แต่ลดลงในปี 2562 โดยกลุ่ม วิชาชีพที่มีค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเฉลี่ยสูงสุด คือ แพทย์ และกลุ่มวิชาชีพที่มีค่าตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลี่ย ตำ่ สดุ คือกลุ่มสนับสนุน ภาพท่ี 1-19 แผนภูมแิ สดงค่าตอบแทนรวมทั้งหมดเฉลย่ี ของบุคลากรทางการแพทย์ในแต่ละปีแบ่งตามกลมุ่ วิชาชีพ 4.5.4 ดัชนรี าคาคา่ แรงบคุ ลากรสาธารณสุข การวิเคราะห์คา่ ดชั นีราคาแรงงาน ทางคณะผู้วิจัยได้ใชป้ ี 2561 เป็นปีฐาน และเป็นการวิเคราะห์ดัชนี ราคาค่าแรงในปี 2560 และ 2562 ซ่ึงได้ทำการวิเคราะห์ค่าดัชนีราคาค่าแรงของเงินเดือน และค่าตอบแทน รวมท้งั หมด โดยไดจ้ ำแนกการวเิ คราะหเ์ ปน็ 4 วิธีการ เพื่อใหเ้ ป็นทางเลือกในการนำไปใช้ไดต้ ่อไป ดังตอ่ ไปนี้ 1. การวิเคราะห์ดัชนีราคาค่าแรงในภาพรวม แบบถ่วงน้ำหนักด้วยจำนวนบุคลากรในปีฐาน ซึ่งเป็น การวเิ คราะห์ผลรวมตามประเภทของบุคลากรในแตล่ ะรายวิชาชพี ในปีท่ีสนใจ 2. การวิเคราะห์ดัชนีราคาค่าแรงที่ตามประเภท กลุ่มบุคลากรทางการแพทย์ และสถานพยาบาล เป็นการวิเคราะห์ดัชนีราคาค่าแรงที่วิเคราะห์ตามประเภทของของบุคลากรในแต่ละกลุ่มบุคลากรทาง การแพทย์ 3. การวิเคราะห์ดัชนีราคาค่าแรงตามประเภทสถานพยาบาล และกลุ่มบุคลากร เป็นการวิเคราะห์ ดัชนีราคาค่าแรงแบบถ่วงน้ำหนักด้วยราคาค่าแรงตามประเภทสถานพยาบาลของแต่ละกลุ่มบุคลากรทาง การแพทยต์ ามประเภทของกลุม่ บคุ ลากร 4. การวเิ คราะห์ดัชนีราคาค่าแรงตามกลุ่มบุคลากรทางการแพทย์ เปน็ การวเิ คราะห์ดัชนรี าคาค่าแรง แบบถ่วงนำ้ หนักด้วยราคาค่าแรงตามประเภทบุคลากรของสถานพยาบาลในแต่ละกลุ่มบุคลากรทางการแพทย์ 1-151

4.5.4.1 เงินเดือน การวิเคราะห์ดัชนีราคาค่าแรงเงินเดือนแบบถ่วงน้ำหนักด้วยจำนวนบุคลากรในปีฐาน ซึ่งเป็นการ วเิ คราะห์ผลรวมตามประเภทของบุคลากรในแตล่ ะรายวิชาชีพในปีที่สนใจ พบว่า ดัชนีราคาค่าแรงรวมปี 2560 คือร้อยละ 97.51 และดชั นีราคาค่าแรงรวมปี 2562 คือร้อยละ 102.65 ซึง่ เม่อื นำผลท่ีได้เทียบกบั ค่าดัชนีราคา ค่าแรงของปีฐานที่มีค่า คือร้อยละ 100.00 พบว่า ค่าดัชนีราคาค่าแรงปี 2560 มีค่าน้อยกว่าค่าดัชนีราคา ค่าแรงของปีฐาน และค่าดัชนีราคาค่าแรงปี 2562 มีค่ามากกว่ากว่าค่าดัชนีราคาค่าแรงของปีฐาน ซ่ึงแสดง ใหเ้ หน็ ถึงวา่ ภาพรวมเงนิ เดอื นกลุม่ บุคลากรทางการแพทยม์ ีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปี ตารางท่ี 1-57 แสดงคา่ ดชั นีราคาค่าแรงเงนิ เดือนของบุคลากรทางการแพทย์ของบุคลากรสำนกั งาน ปลัดกระทรวงสาธารณสขุ เขตสุขภาพที่ 10 ประเภทกลุม่ โรงพยาบาล ประเภทบคุ ลากร รหัสกลุ่มตำแหน่ง ปีฐาน 2561 ปี 2560 ปี 2562 สายงาน P61*Q61 P60*Q61 P62*Q61 โรงพยาบาลชมุ ชน 1.ข้าราชการ 14,945,810.00 15,016,202.00 15,146,942.18 โรงพยาบาลชมุ ชน แพทย์ 5,760,020.00 5,554,540.10 5,807,368.74 โรงพยาบาลชมุ ชน 1.ขา้ ราชการ 9,004,550.00 8,683,263.12 9,430,332.46 โรงพยาบาลชุมชน ทนั ตแพทย์ 79,225,850.00 77,030,217.41 81,112,853.80 โรงพยาบาลชุมชน 1.ขา้ ราชการ 9,772,000.00 9,292,989.41 10,349,490.00 โรงพยาบาลชุมชน เภสชั กร 15,228,470.00 14,763,442.91 15,750,960.79 โรงพยาบาลชุมชน 1.ขา้ ราชการ 285,480.00 276,165.00 302,860.00 โรงพยาบาลชุมชน พยาบาลวิชาชพี 6,595,390.00 6,442,760.00 6,651,740.00 โรงพยาบาลชุมชน 1.ขา้ ราชการ 517,220.00 506,432.73 522,384.00 โรงพยาบาลชมุ ชน กลุ่มสหวชิ าชีพ 139,670.00 136,161.67 144,770.00 โรงพยาบาลชุมชน 1.ข้าราชการ 3.กลุ่มบริการทาง 49,320.00 47,680.00 51,180.00 โรงพยาบาลชมุ ชน 2,843,580.00 2,761,341.95 2,866,116.65 โรงพยาบาลชมุ ชน 1.ขา้ ราชการ การแพทย์ 16,920.00 โรงพยาบาลชมุ ชน 4.ผู้ช่วยใหบ้ รกิ าร - - 114,160.00 โรงพยาบาลชุมชน 1.ข้าราชการ ทางการแพทย์ 115,670.00 115,173.07 1,552,246.44 โรงพยาบาลชุมชน กลุ่มสนับสนุน 1,510,520.00 1,416,103.85 1,697,702.26 โรงพยาบาลชุมชน 2.พนกั งานราชการ 1,610,050.00 1,561,518.18 9,251,590.01 โรงพยาบาลชมุ ชน กลมุ่ สหวิชาชีพ 8,966,430.00 8,818,888.67 17,820,539.72 2.พนกั งานราชการ 3.กล่มุ บรกิ ารทาง 17,194,980.00 16,795,872.02 2.พนกั งานราชการ การแพทย์ 4.ผชู้ ว่ ยให้บริการ 2.พนกั งานราชการ ทางการแพทย์ 3.พนกั งานกระทรวง กลุ่มสนับสนุน สาธารณสขุ เภสัชกร 3.พนักงานกระทรวง พยาบาลวชิ าชีพ สาธารณสขุ 3.พนักงานกระทรวง กลุม่ สหวิชาชพี 3.กลมุ่ บริการทาง สาธารณสุข 3.พนักงานกระทรวง การแพทย์ 4.ผ้ชู ่วยให้บริการ สาธารณสขุ ทางการแพทย์ 3.พนกั งานกระทรวง กลุม่ สนับสนุน สาธารณสุข 3.พนักงานกระทรวง สาธารณสุข 1-152

ประเภทกลุ่มโรงพยาบาล ประเภทบคุ ลากร รหัสกลุ่มตำแหน่ง ปีฐาน 2561 ปี 2560 ปี 2562 สายงาน P61*Q61 P60*Q61 P62*Q61 โรงพยาบาลชุมชน 4.ลูกจา้ งประจำ 183,090.00 175,456.00 192,400.00 3.กลมุ่ บริการทาง 6,458,270.00 6,152,404.59 6,817,214.42 โรงพยาบาลชมุ ชน 4.ลูกจา้ งประจำ การแพทย์ 3,382,620.00 3,208,737.58 3,563,177.61 73,428.00 73,685.00 80,062.50 โรงพยาบาลชุมชน 4.ลูกจา้ งประจำ 4.ผู้ชว่ ยให้บรกิ าร 7,380,935.00 7,396,763.10 7,706,959.21 5.ลกู จา้ งช่วั คราว ทางการแพทย์ 2,651,570.00 2,598,051.57 2,851,723.78 โรงพยาบาลชุมชน 5.ลูกจา้ งชว่ั คราว กลุม่ สนับสนนุ 1,086,510.00 1,047,016.96 1,169,324.98 5.ลูกจา้ งช่ัวคราว 2,368,701.00 2,391,972.78 2,374,874.39 โรงพยาบาลชุมชน เภสชั กร 4,605,840.00 4,608,541.48 4,812,604.21 5.ลูกจา้ งชัว่ คราว 22,787,820.00 22,066,208.92 22,789,717.29 โรงพยาบาลชุมชน พยาบาลวิชาชีพ 3,186,270.00 3,245,752.27 3,254,787.45 5.ลูกจา้ งชวั่ คราว 6,796,340.00 6,496,753.38 7,177,490.13 โรงพยาบาลชมุ ชน กลุ่มสหวิชาชีพ 97,294,230.00 96,026,027.75 99,497,291.71 5.ลูกจา้ งช่วั คราว 3.กลมุ่ บรกิ ารทาง 9,227,650.00 8,747,027.08 9,688,293.05 โรงพยาบาลชมุ ชน 9,958,020.00 9,734,136.74 10,234,026.67 1.ขา้ ราชการ การแพทย์ 253,030.00 238,670.00 260,668.33 โรงพยาบาลชุมชน 4.ผชู้ ว่ ยใหบ้ ริการ 5,493,970.00 5,292,050.73 5,649,942.05 1.ขา้ ราชการ ทางการแพทย์ 22,340.00 21,420.00 23,350.00 โรงพยาบาลศนู ย/์ กลุม่ สนับสนนุ 146,320.00 142,638.13 146,335.00 โรงพยาบาลทัว่ ไป 1.ขา้ ราชการ 648,490.00 631,534.14 661,366.76 โรงพยาบาลศูนย/์ แพทย์ 149,210.00 142,670.00 154,270.00 โรงพยาบาลทัว่ ไป 1.ขา้ ราชการ 589,590.00 600,182.41 602,151.86 โรงพยาบาลศูนย/์ ทนั ตแพทย์ 3,736,960.00 3,655,201.07 3,777,042.74 โรงพยาบาลทว่ั ไป 1.ขา้ ราชการ 26,820.00 25,760.00 24,590.00 โรงพยาบาลศูนย์/ เภสชั กร 93,300.00 85,280.00 99,020.00 โรงพยาบาลทั่วไป 1.ขา้ ราชการ 2,087,030.00 1,984,513.02 2,147,370.00 โรงพยาบาลศนู ย/์ พยาบาลวิชาชพี โรงพยาบาลท่ัวไป 1.ขา้ ราชการ โรงพยาบาลศนู ย์/ กลุ่มสหวิชาชพี โรงพยาบาลท่ัวไป 1.ข้าราชการ 3.กลุ่มบริการทาง โรงพยาบาลศนู ย์/ โรงพยาบาลทั่วไป 2.พนักงานราชการ การแพทย์ โรงพยาบาลศนู ย/์ 4.ผชู้ ว่ ยให้บรกิ าร โรงพยาบาลทว่ั ไป 2.พนกั งานราชการ ทางการแพทย์ โรงพยาบาลศูนย์/ กลมุ่ สนับสนุน โรงพยาบาลทว่ั ไป 2.พนักงานราชการ โรงพยาบาลศูนย/์ เภสชั กร โรงพยาบาลทวั่ ไป 2.พนักงานราชการ โรงพยาบาลศูนย์/ พยาบาลวิชาชพี โรงพยาบาลทว่ั ไป 2.พนกั งานราชการ โรงพยาบาลศนู ย์/ กลุ่มสหวิชาชพี โรงพยาบาลทั่วไป 2.พนักงานราชการ 3.กลมุ่ บริการทาง โรงพยาบาลศูนย์/ 3.พนักงานกระทรวง โรงพยาบาลทั่วไป การแพทย์ โรงพยาบาลศูนย/์ สาธารณสุข 4.ผชู้ ว่ ยให้บรกิ าร โรงพยาบาลทว่ั ไป 3.พนักงานกระทรวง ทางการแพทย์ โรงพยาบาลศูนย์/ กลมุ่ สนับสนนุ โรงพยาบาลทว่ั ไป สาธารณสุข โรงพยาบาลศูนย์/ 3.พนกั งานกระทรวง แพทย์ โรงพยาบาลทั่วไป โรงพยาบาลศนู ย/์ สาธารณสุข เภสัชกร โรงพยาบาลทว่ั ไป พยาบาลวิชาชีพ 1-153

ประเภทกลุม่ โรงพยาบาล ประเภทบุคลากร รหัสกลุ่มตำแหนง่ ปฐี าน 2561 ปี 2560 ปี 2562 สายงาน P61*Q61 P60*Q61 P62*Q61 โรงพยาบาลศนู ย์/ 3.พนักงานกระทรวง 698,750.00 649,156.67 717,579.47 โรงพยาบาลท่วั ไป สาธารณสุข กลมุ่ สหวิชาชีพ 806,510.00 763,933.33 856,719.23 11,169,341.00 10,897,886.64 11,370,296.58 โรงพยาบาลศนู ย์/ 3.พนกั งานกระทรวง 3.กลมุ่ บริการทาง 13,605,050.00 13,148,137.40 13,667,627.16 โรงพยาบาลทว่ั ไป สาธารณสขุ การแพทย์ 354,730.00 337,331.25 375,492.86 5,514,890.00 5,278,359.05 5,816,654.36 โรงพยาบาลศนู ย์/ 3.พนักงานกระทรวง 4.ผชู้ ว่ ยใหบ้ รกิ าร 2,168,360.00 2,081,655.64 2,273,259.76 โรงพยาบาลทว่ั ไป สาธารณสขุ ทางการแพทย์ 249,900.00 197,600.00 270,634.00 205,860.00 198,221.11 219,851.67 โรงพยาบาลศูนย์/ 3.พนักงานกระทรวง กลุ่มสนบั สนนุ 9,151,563.00 8,686,244.99 9,499,884.29 โรงพยาบาลทว่ั ไป สาธารณสขุ 1,335,205.00 1,295,537.68 1,407,365.93 3.กลมุ่ บรกิ ารทาง 1,053,152.00 1,011,693.65 1,048,877.92 โรงพยาบาลศูนย์/ 4.ลูกจา้ งประจำ การแพทย์ 3,691,169.00 3,604,988.03 3,697,731.38 โรงพยาบาลทั่วไป 5,431,767.00 5,276,117.62 5,441,613.78 4.ลูกจา้ งประจำ 4.ผชู้ ว่ ยให้บริการ 419,889,611.00 409,434,069.82 431,009,799.57 โรงพยาบาลศูนย/์ ทางการแพทย์ ดัชนรี าคาปีฐาน ดชั นีราคาค่าแรง ดชั นรี าคาค่าแรง โรงพยาบาลทั่วไป 4.ลกู จา้ งประจำ ปี 2561 ปี 2560 ปี 2562 กลุ่มสนับสนุน 100.00 102.65 โรงพยาบาลศนู ย์/ 5.ลกู จา้ งชว่ั คราว 97.51 โรงพยาบาลทว่ั ไป แพทย์ 5.ลูกจา้ งชั่วคราว โรงพยาบาลศนู ย/์ เภสัชกร โรงพยาบาลท่ัวไป 5.ลูกจา้ งชั่วคราว พยาบาลวิชาชพี โรงพยาบาลศนู ย/์ 5.ลกู จา้ งชว่ั คราว โรงพยาบาลท่วั ไป กลุ่มสหวิชาชพี 5.ลูกจา้ งช่ัวคราว โรงพยาบาลศูนย์/ 3.กลมุ่ บริการทาง โรงพยาบาลท่ัวไป 5.ลกู จา้ งช่ัวคราว การแพทย์ โรงพยาบาลศนู ย์/ 5.ลกู จา้ งช่ัวคราว 4.ผชู้ ่วยให้บริการ โรงพยาบาลท่วั ไป ทางการแพทย์ รวม โรงพยาบาลศนู ย/์ กลุม่ สนับสนุน โรงพยาบาลท่ัวไป โรงพยาบาลศนู ย์/ โรงพยาบาลท่ัวไป โรงพยาบาลศูนย/์ โรงพยาบาลทวั่ ไป ดัชนรี าคาค่าแรงเงนิ เดอื นบุคลากรของ สำนกั งานปลัดกระทรวงสาธารณสขุ เขตสุขภาพที่ 10 4.5.4.2 คา่ ตอบแทนทั้งหมด การวิเคราะห์ดัชนีราคาค่าแรงค่าตอบแทนรวมท้ังหมดแบบถ่วงน้ำหนักด้วยจำนวนบุคลากรในปีฐาน ซ่ึงเป็นการวิเคราะห์ผลรวมตามประเภทของบุคลากรในแต่ละรายวิชาชีพในปีท่ีสนใจ พบว่า ดัชนีราคาค่าแรง รวมปี 2560 คือร้อยละ 98.87 และดัชนีราคาค่าแรงรวมปี 2562 คือร้อยละ 100.35 ซ่ึงเม่ือนำผลที่ได้เทียบ กับค่าดัชนีราคาคา่ แรงของปีฐานที่มีคา่ คือร้อยละ 100.00 พบวา่ ค่าดัชนรี าคาค่าแรงปี 2560 มีค่าน้อยกว่าค่า ดัชนีราคาค่าแรงของปีฐาน และค่าดัชนีราคาค่าแรงปี 2562 มีค่ามากกว่ากว่าค่าดัชนีราคาค่าแรงของปีฐาน ซึ่งแสดงให้เห็นถึงว่า ภาพรวมค่าตอบแทนรวมทั้งหมดของกลุ่มบุคลากรทางการแพทย์ของสำนักงาน ปลัดกระทรวงสาธารณสุข เขตสุขภาพที่ 10 มแี นวโนม้ เพ่ิมขึ้นทุกปี 1-154

ตารางท่ี 1-58 ค่าตอบแทนรวมท้งั หมดของกลมุ่ บคุ ลากรทางการแพทยข์ องสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข เขตสุขภาพที่ 10 ประเภทกลุม่ โรงพยาบาล ประเภทบุคลากร รหัสกล่มุ ตำแหนง่ ปฐี าน 2561 ปี 2560 ป2ี 562 สายงาน P61*Q61 P60*Q61 P62*Q61 54,134,292.82 54,163,492.90 47,705,316.94 โรงพยาบาลชมุ ชน 1.ขา้ ราชการ แพทย์ 15,907,618.46 15,188,391.11 12,761,409.97 16,729,339.74 16,175,747.33 16,417,189.31 โรงพยาบาลชุมชน 1.ข้าราชการ ทนั ตแพทย์ 126,460,453.44 123,763,328.31 126,181,063.36 16,033,832.89 15,089,062.00 16,477,821.79 โรงพยาบาลชุมชน 1.ขา้ ราชการ เภสัชกร 20,240,803.70 19,494,935.32 20,323,137.05 341,232.01 329,432.90 354,208.53 โรงพยาบาลชมุ ชน 1.ข้าราชการ พยาบาลวชิ าชีพ 8,312,925.08 8,102,406.19 8,183,999.47 656,310.66 641,565.57 635,990.68 โรงพยาบาลชุมชน 1.ข้าราชการ กลุ่มสหวิชาชพี 170,881.17 166,453.45 170,884.33 โรงพยาบาลชมุ ชน 1.ข้าราชการ 281,052.25 259,492.55 293,002.64 โรงพยาบาลชุมชน 1.ขา้ ราชการ 3.กลมุ่ บรกิ ารทาง 3,892,325.90 3,762,213.68 3,756,886.26 โรงพยาบาลชุมชน 1.ขา้ ราชการ การแพทย์ 20,621.53 - - 1,227,776.09 4.ผชู้ ่วยให้บรกิ าร 1,181,349.71 234,012.56 2,052,638.74 ทางการแพทย์ 2,232,734.72 2,075,157.92 2,510,135.26 2,458,179.64 2,308,252.20 12,958,571.87 กลมุ่ สนับสนุน 13,335,015.34 12,885,194.43 23,832,518.20 23,534,593.70 22,766,603.26 224,446.86 โรงพยาบาลชุมชน 2.พนักงานราชการ กลมุ่ สหวชิ าชีพ 217,231.78 207,975.70 8,158,613.22 โรงพยาบาลชมุ ชน 7,877,559.64 7,468,816.97 4,452,631.59 โรงพยาบาลชุมชน 2.พนักงานราชการ 3.กลุ่มบรกิ ารทาง 4,301,829.36 4,109,823.03 105,210.66 โรงพยาบาลชุมชน การแพทย์ 115,286.11 111,163.92 10,465,084.34 โรงพยาบาลชมุ ชน 2.พนกั งานราชการ 10,559,936.88 10,713,559.67 3,748,919.47 โรงพยาบาลชมุ ชน 4.ผูช้ ว่ ยใหบ้ รกิ าร 3,719,014.60 3,867,479.13 โรงพยาบาลชมุ ชน 2.พนักงานราชการ ทางการแพทย์ โรงพยาบาลชุมชน โรงพยาบาลชุมชน 3.พนักงานกระทรวง กลมุ่ สนับสนุน โรงพยาบาลชมุ ชน สาธารณสขุ โรงพยาบาลชุมชน เภสัชกร โรงพยาบาลชมุ ชน 3.พนกั งานกระทรวง โรงพยาบาลชุมชน สาธารณสขุ พยาบาลวชิ าชพี 3.พนกั งานกระทรวง กลุ่มสหวชิ าชพี สาธารณสขุ 3.กลมุ่ บรกิ ารทาง 3.พนกั งานกระทรวง การแพทย์ สาธารณสขุ 4.ผู้ช่วยใหบ้ รกิ าร 3.พนกั งานกระทรวง ทางการแพทย์ สาธารณสขุ กลมุ่ สนับสนนุ 3.พนักงานกระทรวง สาธารณสขุ 3.กลุ่มบรกิ ารทาง การแพทย์ 4.ลกู จ้างประจำ 4.ผ้ชู ว่ ยใหบ้ รกิ าร 4.ลกู จ้างประจำ ทางการแพทย์ 4.ลูกจา้ งประจำ กลุม่ สนบั สนุน โรงพยาบาลชุมชน 5.ลกู จา้ งชว่ั คราว เภสัชกร โรงพยาบาลชมุ ชน 5.ลูกจา้ งชว่ั คราว พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลชมุ ชน 5.ลูกจ้างชว่ั คราว กลุม่ สหวชิ าชีพ 1-155

ประเภทกลมุ่ โรงพยาบาล ประเภทบคุ ลากร รหสั กล่มุ ตำแหน่ง ปีฐาน 2561 ปี 2560 ป2ี 562 สายงาน P61*Q61 P60*Q61 P62*Q61 โรงพยาบาลชมุ ชน 5.ลูกจา้ งชว่ั คราว 1,356,113.93 1,299,770.57 1,382,540.04 3.กลุม่ บรกิ ารทาง 5,694,107.79 6,333,832.59 8,422,792.28 โรงพยาบาลชมุ ชน 5.ลกู จา้ งชว่ั คราว การแพทย์ 7,179,504.02 7,432,051.21 8,160,723.24 70,308,541.06 69,789,819.19 65,825,727.62 โรงพยาบาลชมุ ชน 5.ลกู จ้างชวั่ คราว 4.ผูช้ ว่ ยใหบ้ รกิ าร 6,689,060.12 6,950,585.22 6,275,790.67 ทางการแพทย์ 11,788,582.77 11,372,015.73 12,085,857.99 โรงพยาบาลศนู ย/์ 1.ข้าราชการ กลุ่มสนับสนนุ 164,565,192.42 164,043,089.16 167,524,441.91 โรงพยาบาลท่ัวไป 13,446,113.56 12,801,613.47 13,992,038.49 โรงพยาบาลศูนย์/ 1.ขา้ ราชการ แพทย์ 13,596,002.08 13,198,381.80 14,037,578.95 โรงพยาบาลทวั่ ไป 319,785.55 302,319.41 333,494.68 โรงพยาบาลศนู ย์/ 1.ข้าราชการ ทนั ตแพทย์ 6,665,892.08 6,379,377.65 6,833,805.75 โรงพยาบาลทั่วไป 28,754.51 26,039.41 30,245.99 โรงพยาบาลศูนย์/ 1.ขา้ ราชการ เภสัชกร 1,638,632.50 794,881.21 1,959,817.55 โรงพยาบาลทั่วไป 987,613.40 976,789.61 996,716.29 โรงพยาบาลศูนย/์ 1.ขา้ ราชการ พยาบาลวชิ าชพี 178,179.08 170,222.10 180,169.13 โรงพยาบาลทั่วไป 749,574.07 767,556.60 763,379.88 โรงพยาบาลศูนย์/ 1.ข้าราชการ กลุม่ สหวิชาชีพ 4,568,461.14 4,473,279.13 4,574,111.45 โรงพยาบาลทัว่ ไป 3.กลุ่มบรกิ ารทาง 113,099.71 108,562.62 71,706.06 โรงพยาบาลศูนย์/ 1.ขา้ ราชการ 118,598.77 108,826.88 122,006.67 โรงพยาบาลทั่วไป การแพทย์ 4,205,295.70 3,098,724.43 7,489,030.04 โรงพยาบาลศนู ย/์ 1.ข้าราชการ 4.ผู้ชว่ ยให้บรกิ าร 1,026,317.56 950,171.74 969,460.43 โรงพยาบาลทว่ั ไป ทางการแพทย์ 1,201,815.22 1,117,537.44 1,237,005.73 โรงพยาบาลศูนย์/ 2.พนักงานราชการ กลุ่มสนบั สนุน 17,657,441.10 17,218,352.95 17,487,824.20 โรงพยาบาลทั่วไป 19,543,051.93 18,429,321.17 18,627,188.44 โรงพยาบาลศูนย์/ 2.พนักงานราชการ เภสัชกร 503,242.04 474,080.83 543,309.08 โรงพยาบาลท่ัวไป โรงพยาบาลศูนย์/ 2.พนักงานราชการ พยาบาลวชิ าชพี โรงพยาบาลทวั่ ไป โรงพยาบาลศนู ย์/ 2.พนกั งานราชการ กลุ่มสหวชิ าชพี โรงพยาบาลทว่ั ไป 3.กลุ่มบรกิ ารทาง โรงพยาบาลศูนย/์ 2.พนักงานราชการ โรงพยาบาลท่ัวไป การแพทย์ โรงพยาบาลศนู ย์/ 2.พนักงานราชการ 4.ผชู้ ว่ ยให้บรกิ าร โรงพยาบาลทั่วไป 3.พนักงานกระทรวง ทางการแพทย์ โรงพยาบาลศนู ย/์ กลุ่มสนับสนนุ โรงพยาบาลทว่ั ไป สาธารณสขุ โรงพยาบาลศนู ย์/ 3.พนักงานกระทรวง แพทย์ โรงพยาบาลทัว่ ไป โรงพยาบาลศนู ย/์ สาธารณสขุ เภสชั กร โรงพยาบาลทวั่ ไป 3.พนกั งานกระทรวง โรงพยาบาลศูนย์/ พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลทั่วไป สาธารณสขุ โรงพยาบาลศูนย/์ 3.พนักงานกระทรวง กลุ่มสหวิชาชีพ โรงพยาบาลทั่วไป 3.กลมุ่ บรกิ ารทาง โรงพยาบาลศูนย/์ สาธารณสขุ โรงพยาบาลท่ัวไป 3.พนกั งานกระทรวง การแพทย์ โรงพยาบาลศูนย/์ 4.ผู้ชว่ ยใหบ้ รกิ าร โรงพยาบาลทั่วไป สาธารณสขุ ทางการแพทย์ โรงพยาบาลศูนย์/ 3.พนักงานกระทรวง กลมุ่ สนบั สนุน โรงพยาบาลทั่วไป 3.กลุ่มบรกิ ารทาง สาธารณสขุ 3.พนักงานกระทรวง การแพทย์ สาธารณสขุ 4.ลูกจา้ งประจำ 1-156

ประเภทกลมุ่ โรงพยาบาล ประเภทบุคลากร รหสั กลมุ่ ตำแหน่ง ปฐี าน 2561 ปี 2560 ป2ี 562 สายงาน P61*Q61 P60*Q61 P62*Q61 โรงพยาบาลศนู ย/์ 4.ลกู จา้ งประจำ โรงพยาบาลท่ัวไป 4.ลูกจา้ งประจำ 4.ผ้ชู ่วยให้บรกิ าร 7,180,721.09 6,780,570.00 7,661,139.51 โรงพยาบาลศนู ย์/ 5.ลูกจ้างชว่ั คราว ทางการแพทย์ โรงพยาบาลทั่วไป 5.ลูกจา้ งชวั่ คราว กลุม่ สนบั สนุน 2,684,557.56 2,537,789.67 2,849,039.32 โรงพยาบาลศูนย/์ 5.ลกู จ้างชว่ั คราว โรงพยาบาลทัว่ ไป 5.ลูกจ้างชวั่ คราว แพทย์ 619,762.20 1,518,492.50 1,164,136.46 โรงพยาบาลศูนย์/ 5.ลูกจา้ งชวั่ คราว โรงพยาบาลทัว่ ไป 5.ลกู จ้างชวั่ คราว เภสัชกร 416,358.19 468,142.36 441,764.89 โรงพยาบาลศูนย/์ 5.ลูกจา้ งชวั่ คราว โรงพยาบาลทัว่ ไป พยาบาลวชิ าชีพ 20,614,777.42 25,022,209.51 21,445,233.65 โรงพยาบาลศนู ย/์ รวม โรงพยาบาลท่ัวไป กลุ่มสหวิชาชีพ 2,714,250.83 3,571,556.43 3,177,158.69 โรงพยาบาลศูนย์/ 3.กลุม่ บรกิ ารทาง โรงพยาบาลทว่ั ไป 1,851,479.97 1,825,818.31 2,136,641.38 โรงพยาบาลศูนย์/ การแพทย์ โรงพยาบาลทว่ั ไป 4.ผู้ชว่ ยให้บรกิ าร 7,285,274.77 7,869,122.86 9,545,099.20 โรงพยาบาลศนู ย/์ ทางการแพทย์ โรงพยาบาลท่วั ไป กลุม่ สนบั สนนุ 8,066,444.16 7,837,648.96 9,474,656.18 738,256,397.87 729,933,112.81 740,839,710.02 ดัชนรี าคาคา่ แรงค่าตอบแทนรวมท้ังหมดบุคลากรของ ดชั นีราคาปฐี าน ดัชนรี าคาคา่ แรง ดัชนีราคาคา่ แรง สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข เขตสขุ ภาพท่ี 10 ปี 2561 ปี 2560 ปี 2562 100.00 98.87 100.35 1-157

บทท่ี 5-1 บทสรุปและอภปิ รายผลการศึกษา การวิจัยครั้งนี้ดำเนินการเพ่ือจัดทำดัชนีราคาค่าแรงบุคลากรสาธารณสุขของหน่วยบริการสุขภาพ สังกัดสำนักงานปลัดสาธารณสุข เขตสุขภาพที่ 10 และหน่วยบริการสุขภาพที่สังกัดสำนักงานปลัดกระทรวง สาธารณสุขท้ังหมด โดยผลการศึกษาจะเป็นดัชนีที่บ่งขี้สถานการณ์และแนวโน้มการเปล่ียนแปลงค่าคอบแทน ของบุคลากรสาธารณสุข โดยสามารถใช้เป็นตัวช้ีวัดในระดับมหภาค โดยเฉพาะในส่วนการคาดการณ์ งบประมาณท้ังในส่วนเงินเดือน ค่าตอบแทนแต่ละประเภท และค่าตอบแทนรวม เพื่อใช้ในการวางแผน นโยบายทางด้านระบบการคลังสุขภาพได้ต่อไป การดำเนินการวิจัยคร้ังน้ีเป็นการประยุกต์ใช้แนวคิดการ วเิ คราะห์ดัชนีแบบลาสแปร์ (Lasperyes) ที่เป็นการวิเคราะห์ดัชนีโดยการกำหนดปริมาณปีฐานให้เป็นค่าคงท่ี แล้ววเิ คราะห์การเปล่ยี นแปลงของราคาปที ส่ี นใจเทียบกับปีฐาน ซ่งึ ในกรณขี องการวิเคราะห์คา่ แรงดว้ ยแนวคิด ลาสแปร์ เป็นการวิเคราะห์โดยการกำหนดให้ประเภทและปริมาณของกลุ่มวิชาชีพเป็นค่าคงที่ แลว้ วิเคราะห์ว่า เม่ือกำหนดให้ปรมิ าณคงที่ค่าตอบแทนหรือค่าแรงจะเปลี่ยนไปอย่างไร ในกระบวนการดำเนินการเริ่มจากการ ทบทวนการทำวิจัยในระยะที่ 1 ต่อมาจึงได้มีการประชมุ หารือการจัดทำดัชนีร่วมกับหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องและ ผู้เชี่ยวชาญ และกำหนดปีฐาน หลังจากน้นั ข้นั ตอนท่ีสำคญั มากข้ันตอนหน่ึง คือ การจัดทำโครงสร้างดัชนีราคา ค่าแรง ซ่ึงการศึกษาครั้งน้ีได้จัดทำโครงสร้างดัชนีตามกลุ่มวิชาชีพ (กลุ่มวิชาชีพหลักท่ีประกอบไปด้วย แพทย์ ทนั ตแพทย์ เภสัชกร และพยาบาล กลมุ่ สหวชิ าชพี กลุ่มบริการทางการแพทย์ กล่มุ ผูช้ ่วยบรกิ ารทางการแพทย์ และฝ่ายสนับสนุน) ประเภทบุคลากร (ข้าราชการ พนักงานราชการ พนักงานกระทรวงสาธารณสุข ลูกจ้างประจำ และลูกจ้างชั่วคราว) ประเภทสถานพยาบาล (โรงพยาบาลชุมชน และโรงพยาบาลศูนย์/ โรงพยาบาลท่ัวไป) และประเภทค่าตอบแทน (เงินเดือน เงินประจำตำแหน่ง เงิน พ.ต.ส. เงินเบ้ียเลย้ี งเหมาจา่ ย เงินค่าตอบแทนไม่ทำเวชปฏิบัติ ค่าตอบแทนตามผลปฏิบัติงาน (P4P) ค่าเวรฯ ค่าตอบแทนการปฏิบัติงาน ล่วงเวลา และค่าตอบแทนอ่ืน ๆ ) จากนั้นรวบรวมข้อมูลทั้งจากส่วนกลาง สถานพยาบาล และการทบทวน วรรณกรรมระเบียบค่าตอบแทนต่าง ๆ ของกระทรวงสาธารณสุขเพิ่มเติม ซ่ึงข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์ ประมาณการคร้ังนี้ประกอบไปด้วยข้อมูลเงินเดือน เงินประจำตำแหน่ง และเงินค่าตอบแทนพิเศษอื่น ๆ ตาม รายบุคคลจากกองบริหารทรัพยากรบุคลากระทรวงสาธารณสุข ข้อมูลบัญชีสรุปการจ่ายเงินค่าตอบแทนจาก กองเศรษฐกิจสุขภาพและหลักประกันสุขภาพ ข้อมูลเงิน พ.ต.ส. รายบุคคลจากกองเศรษฐกิจสุขภาพและ หลักประกันสุขภาพ และข้อมูลท่ีเก็บรวบรวมจากสถานพยาบาลทั้งในระยะที่ 1 และ 2 เมื่อตรวจสอบข้อมูล เรยี บร้อย จะสามารถนำข้อมลู ดงั กล่าวมาประมาณการค่าตอบแทนแต่ละประเภท และประมาณการดชั นีราคา คา่ แรงไดใ้ นท่สี ุด ผลการวิเคราะห์ครั้งนี้พบว่าค่าตอบแทนรวมทั้งหมดของโรงพยาบาลชุมชนในปี พ.ศ.2560 เท่ากับ 4.23 พันล้านบาทต่อเดือน ซ่ึงเพิ่มขึ้นในปี พ.ศ.2562 เป็น 4.68 พันล้านบาทต่อเดือน ค่าตอบแทนรวมของ บุคลากรที่ทำงานในโรงพยาบาลศูนย์และโรงพยาบาลทั่วไปก็เช่นกัน มีค่าตอบแทนรวมเพิ่มจาก 4.97 พันล้าน บาท เป็น 5.42 พันล้านบาทต่อเดือน โดยถ้าพิจารณาเฉพาะเงินเดือนวิชาชีพหลัก ได้แก่ แพทย์ พยาบาล วิชาชีพ ทันตแพทย์ และเภสัชกร จะได้รับเงินเดือนไม่แตกต่างกันมากนัก แต่แตกต่างจากวิชาชีพอ่ืน ๆ 1-158

ค่อนข้างมาก ท้ังนี้เม่ือพิจารณาค่าตอบแทนรวมท้ังหมด พบวา่ วิชาชีพแพทยไ์ ดร้ ับคา่ ตอบแทนรวมทง้ั หมดมาก ที่สุด รองลงมาคือทันตแพทย์ เภสัชกร และพยาบาล กลุ่มสนับสนุน และกลุ่มผู้ช่วยให้บริการทางการแพทย์ เปน็ กลุ่มที่ได้รับค่าตอบแทนรวมน้อยที่สุด เมอื่ วเิ คราะห์ดัชนีคา่ แรงพบว่า ดัชนีค่าแรงประเภทคา่ ตอบแทนรวม ในปี พ.ศ.2562 มีค่าเท่ากับ 104.22 และดัชนีค่าแรงปี พ.ศ.2560 มีค่าเท่ากับ 98.11 ซึ่งจะพบว่าค่าตอบแทน รวมท้ังหมดในปี พ.ศ.2560 มีค่าน้อยกว่าปี พ.ศ. 2561 ประมาณร้อยละ 2 และค่าตอบแทนรวมปี พ.ศ. 2562 มีค่ามากกว่าปี พ.ศ.2561 ประมาณร้อยละ 4 เม่ือพิจารณาตามรายวิชาชีพ พบว่าวิชาชีพที่มีดัชนีราคา ค่าตอบแทนรวมท้ังหมดมากท่ีสุดในปี พ.ศ. 2562 คือ กลุ่มบริการทางการแพทย์ รองลงมาคือกลุ่มผู้ช่วย ใหบ้ ริการทางการแพทย์ และตามมาดว้ ยฝา่ ยสนบั สนนุ กล่มุ แพทย์มีค่าดัชนีในปี พ.ศ. 2562 มีค่าน้อยที่สุด คือ 100.75 อย่างไรก็ตามเมื่อพิจารณาเฉพาะเงินเดือน พบว่า กลุ่มเภสัชกรมีค่าดัชนีเงินเดือนมากที่สุด คือ 104.60 รองลงมาคอื ทันตแพทย์ และแพทย์เปน็ วิชาชีพท่ีมเี งินเดอื นปี พ.ศ.2562 นอ้ ยท่ีสุด คือ 101.21 ดงั เช่น กรณีของดัชนีค่าตอบแทนรวมทั้งหมด ในภาพรวมค่าดัชนีค่าแรงเงินเดือนในปี พ.ศ. 2560 มีค่าเท่ากับ 97.41 และปี พ.ศ. 2562 มีค่าเท่ากับ 102.96 การวิเคราะห์ดัชนีราคาค่าแรงของบุคลากรเขตสุขภาพท่ี 10 เป็นไปใน ทิศทางเดียวกับการวิเคราะห์ดัชนีค่าแรงของบุคลากรสถานพยาบาลในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขทั้งหมด กล่าวคือ ดัชนีค่าตอบแทนรวมของเขตสุขภาพ 10 พ.ศ. 2562 มีค่าเท่ากับ 103.86 และปี พ.ศ. 2560 มีค่า เทา่ กบั 98.85 ในส่วนของดัชนีราคาค่าแรงเงินเดอื นในปี พ.ศ. 2562 มีคา่ เท่ากบั 102.63 และในปี พ.ศ. 2560 มีคา่ เท่ากบั 97.53 จากผลการวิจัยในคร้ังนี้พบว่าค่าตอบแทนรวมของโรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลท่ัวไป และ โรงพยาบาลชุมชนในปี พ.ศ. 2560 มีคา่ ประมาณ 10,000 ล้านบาทต่อเดือน หรือประมาณ 120,000 ล้านบาท ต่อปี ซ่ึงข้อมูลจากบัญชีรายจ่ายสุขภาพแห่งชาติของประเทศไทย (National Health Account) พ.ศ. 2559 [5] ในส่วนของค่าตอบแทนรวมทั้งหมดของโรงพยาบาลประเภทคา่ ตอบแทนภาครฐั ที่ครอบคลุมกิจกรรมด้าน การรักษาผู้ป่วยนอก และผู้ป่วยใน พบว่ามีค่าเท่ากับ 127,889 บาทต่อปี แม้ว่าตัวเลขจะมีค่าใกล้กัน อย่างไรก็ตาม ยังไม่สามารถสรุปได้ชัดว่าค่าตอบแทนรวมประกอบด้วยองค์ประกอบใดบ้าง ด้วยค่าตอบแทนรวมของการ คำนวณบัญชีรายจ่ายสุขภาพในครั้งนี้แตกต่างจากเงินเดือนเพียง 5,000 ล้านเท่าน้ัน ซึ่งไม่สอดคล้องกับผล การศึกษาปัจจุบันที่ค่าตอบแทนรวมแตกต่างจากเงินเดือนกว่า 40,000 ล้านบาทต่อปี อีกท้ังต้องพิจารณา เพ่ิมเติมว่าโรงพยาบาลทั่วไปในความหมายที่ใช้ในบัญชีรายจ่ายสุขภาพแห่งชาติของประเทศไทย ครอบคลุม โรงพยาบาลใดบ้าง ในส่วนของบัญชีรายได้ประชาชาติ ท่ีเป็นการวิเคราะห์โดยสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจและ สังคมแห่งชาติ พบว่าค่าตอบแทนแรงงานสาขาบริการสุขภาพภาครัฐในปี พ.ศ.2560 มีค่าเท่ากับ 191,255 ล้านบาท ในปี พ.ศ.2561 มีค่าเท่ากับ 205,266 ล้านบาท และในปี พ.ศ.2562 มีค่าเท่ากับ 217,381 ล้านบาท ซ่ึงแตกต่างจากผลการศึกษาคร้ังนี้มาก อย่างไรก็ตามคาดว่าการคำนวณของสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจและ สงั คมแห่งชาติครอบคลุมประเภทของวชิ าชีพ และสถานพยาบาลมากกว่าการศึกษาครั้งน้ี ดังน้ัน ในการทำงาน ระยะต่อไปจำเป็นต้องศึกษาในรายละเอียดของการคำนวณบัญชีรายจ่ายสุขภาพ และวิธีการคำนวณ ค่าตอบแทนแรงงานสาขาบริการสุขภาพภาครัฐ เพ่ือจะนำมาเปรียบเทียบกับผลการศึกษาคร้ังนี้ และทำให้ผล การศึกษาครงั้ นี้มคี วามถกู ต้องและเป็นไปในทิศทางเดียวกับข้อมูลจากแหล่งข้อมูลอนื่ ๆ ของประเทศไทยต่อไป 1-159

การวิเคราะห์ดัชนีค่าแรงในคร้ังน้ีพบว่าดัชนีค่าแรงเงินเดือนเพิ่มข้ึนประมาณร้อยละ 3 ในปี พ.ศ. 2562 และดัชนีราคาค่าตอบแทนรวมท้ังหมดเพิ่มข้ึนประมาณร้อยละ 4 ในปี พ.ศ. 2562 เมื่อเทียบกับปีฐาน คือ ปี พ.ศ.2561 ท้ังนี้เมื่อเทียบกับอัตราการเปล่ียนแปลงของดัชนีราคาผู้บริโภค หรือ อัตราเงินเฟ้อของ ประเทศไทยซึ่งในช่วงห้าปีท่ีผ่านมามีอัตราการเปลี่ยนแปลงประมาณร้อยละ 1 หรือ น้อยกว่าร้อยละ 1 [26] ดังน้ัน การเปลี่ยนแปลงของอัตราค่าตอบแทนของบุคลากรกระทรวงสาธารสุขจากการศึกษานี้ ยังมีคา่ มากกว่า การเปล่ียนแปลงราคาของสินค้าและบริการ อย่างไรกต็ ามในอนาคตโดยเฉพาะหลงั สถานการณ์โรคติดเชอื้ ไวรัส โคโรนา 2019 สง่ ผลให้ราคาสินค้ามีแนวโน้มทจี่ ะมีราคาสูงขึน้ การพัฒนาดัชนีค่าตอบแทนอย่างต่อเน่อื งจะทำ ให้เฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงของคา่ ตอบแทนได้อย่างต่อเนื่อง และส่งผลต่อการวางแผนพัฒนาบุคลากรสุขภาพ และการคลังสุขภาพตอ่ ไป ในขณะที่การคำนวณจำนวนบุคลากรแต่ละวิชาชีพเป็นค่าที่มีความน่าเช่ือถือสูง แต่การคำนวณ ค่าตอบแทนต่อบุคคลเป็นไปด้วยความจำกัดของข้อมูล การวิเคราะห์ค่าตอบแทนท่ีมีความน่าเชื่อถือมากท่ีสุด คอื ค่าตอบแทนประเภทเงินเดือน และเงินประจำตำแหน่ง ซึ่งเป็นการคำนวณมาจากข้อมูลที่รวบรวมโดยกอง บริการทรัพยากรบุคคลกระทรวงสาธารณสุข ในส่วนค่าตอบแทนอ่ืนๆเป็นการประมาณการภายใต้ข้อจำกัด ของข้อมูล และมีการใช้ข้อมูลจากหลายแหล่งข้อมูลในการประมาณการค่าตอบแทนแต่ละประเภท แม้ว่าจะมี การคุมด้วยด้วยบัญชีค่าตอบแทน ซ่ึงให้ข้อมูลค่าตอบแทนรวมแต่ละประเภทจำแนกตามสถานพยาบาลก็ตาม ซึง่ การคุมด้วยบัญชีรายการค่าตอบแทนดังกล่าว ประกอบกับขอ้ มูลจากกองบริหารทรัพยากรบุคคล ทำให้เช่ือ ได้ว่าในส่วนของดัชนีภาพรวมนั้นทิศทางของผลการศึกษามีความใกล้เคียงความเป็นจริง อย่างไรก็ตามในส่วน ของการวิเคราะห์ดัชนีตามรายวิชาชีพ อาจจะมีความคลาดเคลื่อนได้ ข้อจำกัดอีกประการท่ีสำคัญคือการ วิเคราะห์ดัชนีโดยใช้ค่าตอบแทนรายเดือน ซึ่งยังไม่ได้สะท้อนของการเปล่ียนแปลงของเงินค่าตอบแทนแต่ละ ประเภทท่ีละเอียดมากนัก การวเิ คราะห์ดัชนีราคาค่าแรงของต่างประเทศเป็นการประมาณการในระดับช่ัวโมง [27] เพ่ือพิจารณาถึงการเปลี่ยนแปลงท่ีเกิดข้ึนจริงจากการทำงาน ข้อจำกัดประการสุดท้ายท่ีสำคัญของ การศึกษาครั้งน้คี ือ การวิเคราะห์ค่าตอบแทนต่อบุคลากรหนึ่งคนเป็นการคำนวณในลักษณะค่าเฉล่ียคือ การนำ ค่าตอบแทนรวมหารจำนวนบุคลากรทั้งหมด ซ่ึงทำให้จำนวนและคุณภาพของแรงงานยังมีอิทธิพลของการ คำนวณค่าตอบแทนต่อคนในคร้ังนี้ เช่น บางปีอาจจะมีการรับนิสิตจบใหม่มากทำให้ค่าตอบแทนต่อหน่วยมี แนวโน้มที่จะลดลง หรือบางปีอาจจะมีบุคลากรชำนาญการมากข้ึนทำให้แนวโน้มค่าแรงมากขึ้น จากการ ข้อจำกัดท่ีกล่าวมาในการรวบรวมข้อมูลคร้ังต่อไป จึงควรพัฒนาการจัดเก็บข้อมูลเพ่ือให้ได้ข้อมูลค่าตอบแทน ทุกประเภทจำแนกตามรายบุคคล ซึ่งจะทำให้การคำนวณดัชนีมีความถูกต้องมากท่ีสุด โดยกองเศรษฐกิจ สุขภาพอาจจะพฒั นาการเกบ็ รวบรวมขอ้ มูลจากกองบรหิ ารทรัพยากรบุคคลและกรมบญั ชกี ลาง เป็นต้น 1-160

บรรณานกุ รรม [1] W. Diewert. 1993. Essays in Index Number Theory, in Index Numbers. Elsevier Science Publishers. [2] โครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ. 2557. สังคมผู้สูงอายุกับความท้าทายของการ จดั การดา้ นสุขภาพ. p1-4. [3] สถาบันทรัพย์สินทางปัญญาแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2560. รายงานการวิเคราะห์แนวโน้ม เทคโนโลยีและอุตสาหกรรม อตุ สาหกรรมการแพทยค์ รบวงจร. กรงุ เทพมหานคร. [4] สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ. 2560. อุตสาหกรรมเครื่องมือแพทย์ของประเทศ ไทย. กรุงเทพมหานคร. [5] สำนกั งานพัฒนานโยบายสขุ ภาพระหว่างประเทศ. 2558. บัญชีรายจ่ายสุขภาพแห่งชาติของประเทศไทย. นนทบุรี. [8] V. J. SHEIFER. 1988. The BLS Employment Cost Index: A Conceptual Overview. Bureau of Labor Statistics. U.S.A. [9] J. Haughton and K. S. 2. 2009. Poverty and Inequality. The World Bank. U.S.A. [10] H. Rinne. 1981. Ernst Louis Etienne Laspeyres, 1834–1913. Jahrbücher für Nationalökonomie und Statistik, p. 194–215. [11] P. Goodridge. 2007. Index Number. Economic & Labour Market Review. p. 54-57. [12] Edgeworth, A. M. (1890). Wikipedia. Retrieved from Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Price_index [12] อโนทยั พุทธารี, ววิ ฒั น์ ภมู ินาถ และ พรสวรรค์ รักเปน็ ธรรม. 2557. ดัชนีค่าจา้ งแรงงาน (Labour Price Index). ธนาคารแหง่ ประเทศไทย. p. 1-17. [13] สำนักวิจัยเพื่อการพัฒนาหลักประกันสุขภาพไทย, \"ดัชนีราคาแรงงานของบุคลากรในระบบสาธารณสุข กรณีศึกษาจากการสำรวจภาวะการทำงานของประชากร,\" สำนักวิจัยเพื่อการพัฒนาหลักประกันสุขภาพ ไทย, นนทบรุ ี, 2554. [14] พัฒนาวิไล อินใหม, พุดตาน พันธเุ ณร และถาวร สกุลพาณิชย์. 2560. วารสารวจิ ยั ระบบสาธารณสขุ . หนา้ 435-450. [15] สำนักวิจัยเพ่ือการพัฒนาหลักประกันสุขภาพไทย, สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข. 2561. การออกแบบ ระบบฐานข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูล และจัดทำดัชนีราคาค่าแรงบุคลากรหน่วยบริการสังกัดสำนักงาน ปลัดกระทรวงสาธารณสุขใน 2 จังหวดั นำร่อง (จังหวัดพิษณุโลก เขตสุขภาพท่ี 2และศรีสะเกษ เขตสขุ ภาพ ที่ 10). [16] สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน. 2555.การกำหนดอัตราเงินเดือนสำหรับคุณวุฒิที่ ก.พ. รบั รอง. นนทบรุ ,ี [17] สำนกั งานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน. 2553. การบรหิ ารอตั รากำลงั ลกู จ้างประจำ. กทม. [18] สำนกั งานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน. 2558. คา่ ตอบแทนพนักงานราชการ (ฉบับท่ี 8). นนทบุรี. 1-161

[19] กระทรวงสาธารณสุข. 2556. ระเบียบกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยพนักงานกระทรวงสาธารณสุข. นนทบรุ ี. [20] สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข. 2555. บัญชีโครงสร้างอัตราค่าจ้างลูกจ้าง ชั่วคราวเงินนอกงบประมาณ (เงินบำรุง) สำหรับกลุ่มวิชาชีพและกลุ่มสนับสนุน สังกัดสำนักงาน ปลัดกระทรวงสาธารณสุข. นนทบุร.ี [21] สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์กระทรวงสาธารณสุข. 2551 ประกาศกำหนดอัตราเงินเพิ่ม พ.ต.ส. ประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2552. นนทบุรี. [22] สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. 2561. หลักเกณฑ์ วิธีการและเงื่อนไขการจ่ายเงนิ ค่าตอบแทนแนบ ท้ายขอ้ บังคับกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยการจ่ายเงินค่าตอบแทนเจ้าหนา้ ที่ปฏบิ ัตงิ านให้กับหนว่ ยบริการ ในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข พ.ศ.2544 (ฉบบั ที่ 12). นนทบรุ ี. [23] สำนักงานปลดั กระทรวงสาธารณสขุ . 2544. หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการจา่ ยเงนิ ค่าตอบแทน แนบ ท้ายข้อบังคับกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยการจ่ายเงินค่าตอบแทนเจ้าหน้าท่ีที่ปฏิบัติงานให้กับหน่วย บริการในสงั กัดกระทรวงสาธารณสุข. นนทบรุ ี. [24] สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. 2552. หลักเกณฑ์ วิธีการและเง่ือนไขการจ่ายเงินค่าตอบแทนแนบ ทา้ ยข้อบงั คับกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยการจ่ายเงนิ คา่ ตอบแทนเจ้าหน้าที่ปฏิบัตงิ านให้กับหน่วยบริการ ในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 5). นนทบุรี. [25] กองบรหิ ารทรพั ยากรบุคคล สำนกั งานปลัดกระทรวงสาธารณสขุ . 2560. โครงสร้างและกรอบอัตรากำลงั กับการบรหิ ารกำลังคน. นนทบุรี [26] ธนาคารแหง่ ประเทศไทย. 2564. เคร่อื งช้ีเศรษฐกิจมหภาคของไทย. กรุงเทพมหานคร. [27] Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). 2002. A Review of concepts and national experiences on wages, labour cost and labour price statistics\", an unpublished paper prepared for a meeting of the OECD Working Party on Employment and Unemployment Statistics. France. 1-162

ภาคผนวก ก แ ตารางที่ 1-59 แบบฟอรม์ เก็บข้อมลู คา่ ตอบแทนบุคลากรสาธารณสุข จากกองบรหิ าร เขต จังหวัด อำเภอ ส่วน ประเภท วิชาชีพ อายุ ตำแหน่ง ระดับ เงินเด สขุ ภาพ ราชการ บุคลากร งาน สายงาน ตำแหน่ง หมายเหตุ: แบบฟอรม์ นจ้ี ะมีการปรบั เปลีย่ นอีกครงั้ หลังจากหารือความเป็นไปได้ของขอ้ มูลทกี่ องทรพั ยากรบุคคล ส 1-1

แบบเกบ็ ข้อมูล รทรพั ยากรบุคคล สำนกั งานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ดอื น เงนิ เงินเพมิ่ เงนิ เพม่ิ เงนิ เงนิ เงิน เงิน เงิน เงิน ประจำ การ สำหรับ เพมิ เพ่ิม เพมิ่ เพมิ่ คา่ ตอบแทน ตอบ ตำแหนง่ ครอง ตำแหนง่ สำหรบั พเิ ศษ ภาษา พเิ ศษ นอกเหนอื จาก แทน ชพี ทม่ี เี หตุ พน้ื ท่ี สำหรับ มลายู สำหรบั เงนิ เดอื น พเิ ศษ ช่ัวคราว พิเศษ พเิ ศษ การสู้ การสู้ (เต็ม ตำแหน่ง รบ รบ (3 ขนั้ ) พิเศษ จว.ใต)้ สำนกั งานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสขุ มี 163

ตารางท่ี 1-60 แบบฟอร์มเก็บข้อมูลคา่ ตอบแทนบุคลากรสาธารณสุขในโรงพยาบาล ช่อื โรงพยาบาล............................................................... จังหวดั .................................... วชิ าชีพ คา่ ผลตอบแทนตาม คา่ เวร (บาท/ จำนวนชวั่ โมง ค่า OT การปฏบิ ัติงาน (P4P) เดือน) (เฉพาะ การข้ึนเวร เดือน) ( (บาท/เดือน) (เฉพาะ เดือนมนี าคม) (ชั่วโมง/เดือน) เดอื นมีน (เฉพาะเดือน เดอื นมนี าคม) มีนาคม) 1-1

........................ ประเภทบคุ ลากร........................................................ (บาท/ จำนวนชวั่ โมงท่ี ค่าตอบแทนอน่ื ๆ จำนวนชั่วโมง จำนวน (เฉพาะ ทำ OT (เฉพาะเดือนมีนาคม) ทำงานใน บุคลากรรวม นาคม) ช่วงเวลาปกติ (ชว่ั โมง/เดอื น) ทั้งหมดในรอบปี (คน/ปี) (เฉพาะเดอื น (หน่วย: ชั่วโมง/ เดือน) มนี าคม) 164

ภาคผนวก ข คำอธบิ ายศัพท์ (Data Dictionary) ตารางท่ี 1-61 คำอธิบายศัพทข์ องตัวแปรที่ใชใ้ นการจดั ทำดัชนีราคาคา่ แรงบุคลากรสาธารณสขุ ITEM FIELD NAME คำอธิบายศัพท์ 1 hcode ช่ือโรงพยาบาล 2 hosptype ประเภทโรงพยาบาล 3 province 1 โรงพยาบาลส่งเสรมิ สุขภาพตำบล 4 regionMOPH 2 โรงพยาบาลชมุ ชน 3 โรงพยาบาลทวั่ ไป/โรงพยาบาลศูนย์ 4 โรงพยาบาลมหาวิทยาลัย 5 โรงพยาบาลรฐั สงั กัดกระทรวงอน่ื ๆ 6 โรงพยาบาลเอกชน จงั หวัด เขตสุขภาพ 1 เขตสขุ ภาพท่ี 1 2 เขตสขุ ภาพที่ 2 3 เขตสุขภาพที่ 3 4 เขตสุขภาพท่ี 4 5 เขตสขุ ภาพท่ี 5 6 เขตสขุ ภาพที่ 6 7 เขตสุขภาพท่ี 7 8 เขตสุขภาพท่ี 8 9 เขตสุขภาพที่ 9 10 เขตสุขภาพท่ี 10 11 เขตสุขภาพท่ี 11 12 เขตสขุ ภาพท่ี 12 13 เขตสุขภาพที่ 13 1-165

ITEM FIELD NAME คำอธิบายศัพท์ 5 personel type ประเภทของบคุ ลากร 6 Posiontype 1 ขา้ ราชการ 7 posion 2 พนักงานราชการ 8 compensationtype 3 พนกั งานกระทรวงสาธารณสุข 4 ลกู จ้างประจำ 5 ลกู จา้ งช่วั คราว 6 ลูกจ้างประเภทจา้ งเหมา กลุ่มวชิ าชีพ 1 วิชาชีพหลัก 2 สหวชิ าชีพ 3 กลมุ่ บริการทางการแพทย์ 4 กลุม่ ผ้ชู ว่ ยให้บริการทางการแพทย์ 5 ฝ่ายสนับสนนุ วชิ าชีพ ประเภทคา่ ตอบแทน 1 เงนิ เดือน 2 ประจำตำแหน่ง 3 พ.ต.ส. 4 เบีย้ เล้ยี งเหมาจา่ ย 5 คา่ ตอบแทนไมท่ ำเวชปฏิบตั ิ 6 ค่าตอบแทนผลการปฏบิ ตั งิ าน (P4P) 7 ค่าเวร 8 คา่ ล่วงเวลา (OT) 9 ค่าตอบแทนอื่นๆ 1-166

ส่วนท่ี 2 ดัชนีราคายา 2-1

คณะผจู้ ัดทำ 1. รศ.ดร.ภญ.นิลวรรณ อยู่ภกั ดี 2. ผศ.ดร.พุดตาน พันธเุ ณร 3. นางสาวพัฒนาวิไล นาหม่นื หงษ์ 4. ภญ.อญั ชลี จิตรกั นที 5. นางสาวอุไรวรรณ บุญแก้วสุข 6. นางสาวจฑุ ามาศ จิตผ่อง 7. นายณัฐสิทธิ์ ชูโชติ นักวจิ ัยพื้นที่ ภก. ดนุภพ ศรศลิ ป์ โรงพยาบาลสรรพสทิ ธิประสงค์ จังหวัดอุบลราชธานี นายรังสรรค์ ศริ ชิ ยั โรงพยาบาลอำนาจเจริญ จงั หวดั อำนาจเจริญ 2-2

บทท่ี 1-2 บทนำ 1.1 หลกั การและเหตผุ ล ประเทศไทยมีค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพของผู้ป่วยเพิ่มสูงขึ้นในช่วงหลายปีที่ผ่านมา จากข้อมูลสัดส่วน ค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพต่อค่าใช้จ่ายครัวเรือนทั้งหมด (Gross Domestice Product: GDP) พบว่าค่าใช้จ่าย ค่ารักษาและค่ายา ในปี 2557 มีมูลค่า 409,313 ล้านบาท ในขณะท่ีค่าการผลิตและนำเข้ายาของปี 2558 มีมูลค่า 162,914 ล้านบาท ทำให้การคาดการณ์มูลค่าการบริโภคยาคิดเป็นร้อยละ 41 ของค่าใช้จ่ายสุขภาพ [1] ซ่งึ ค่าใช้จ่ายด้านยาเพิ่มขึ้นจากปริมาณการใช้ยาที่มากข้ึน จากการที่คนไทยสามารถเข้าถึงยาได้มากข้ึนจากการ มีระบบประกันสุขภาพ จำนวนผู้ป่วยโรคเรื้อรังเพิ่มมากข้ึน และกำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มตัว นอกจากปัจจัยเก่ียวกับปริมาณการใช้แล้ว ยังมีปัจจัยเรื่องราคายาท่ีเพิ่มขึ้น ได้แก่ ยาใหม่ ยาท่ีมีสิทธิบัตร และ การข้ึนราคายาตามสถานะเศรษฐกิจ [1] ทำให้มีปัญหาในการควบคุมค่าใช้จ่าย แม้จะมีกลไกการควบคุม ค่าใช้จ่ายด้านยาในภาครัฐ โดยการคัดเลือกยาเข้าบัญชียาหลักแห่งชาติ และการกำหนดราคากลางสำหรับยา ในบัญชียาหลักแห่งชาติ นอกจากนั้นยังมีการต่อรองราคาในการจัดซื้อยาสำหรับยาท่ีมีผู้จำหน่ายรายเดียว ซ่ึงจัดเป็นยานอกบัญชียาหลักแห่งชาติ และการต่อรองราคาสำหรับยาในบัญชียาหลักแห่งชาติที่มีกลุ่มผู้ป่วย จำเป็นต้องใช้ยาแต่เข้าไม่ถึงเนื่องจากยามีราคาแพง เช่น ยาในบัญชี จ2 ยากำพร้า รวมทั้งวัคซีน ทั้งนี้รายการ ยาที่มีมาตรการการต่อรองด้วยวิธีเหล่าน้ีค่อนข้างจำกัดและยังดำเนินการไม่เต็มท่ี อีกทั้งประเทศไทยยังไม่มี หน่วยงานรับผิดชอบเร่ืองราคายาโดยตรง และยังไม่มีกฎหมายหรือข้อบังคับให้บริษัทยามีการแจ้งโครงสร้าง ต้นทุนราคายา [3],[4] สำนักนโยบายการลงทุน ให้ความหมายดัชนีราคา คือ เครื่องวดั ราคาเฉล่ียของสินค้าและบรกิ ารของ ปีใดปีหน่ึงเปรียบเทียบกับราคาเฉลี่ยของสินค้าและบริการในปีที่อ้างอิง หรือที่เรียกว่าปีฐาน (Base year) น่ันคือ ดัชนีราคา (Price index) เป็นค่าทางสถติ ิทใี่ ช้วัดสถานการณก์ ารเปลยี่ นแปลงทางเศรษฐกจิ ทำให้ทราบ แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของราคา กล่าวคือ การติดตามแนวโน้มราคายาสามารถสร้างได้จากดัชนีราคาจาก รายการยาท่ีจำเพาะเลือกมาในตะกร้ายาเพ่ือติดตามค่าเฉล่ียการเปล่ียนแปลงราคายาในภาพรวม โดยการ ตดั สินใจว่าจะเอาราคาเฉล่ียของสินคา้ และบริการปใี ดมาเป็นปีอา้ งอิงนั้น จะต้องมีการพจิ ารณาบางส่ิงบางอยา่ ง คือ ควรเป็นปีที่มีภาวะทางเศรษฐกิจค่อนข้างปกติ ไม่มีภาวะเงินเฟ้อและการว่างงานในอัตราท่ีสูง ไม่มีการ ปรบั เปล่ียนอัตราแลกเปลี่ยนจนทำให้คา่ เงินสกลุ ของประเทศเปลยี่ นแปลงอย่างมาก ไมม่ ีการเปลี่ยนแปลงอตั รา ภาษที รี่ ัฐจัดเก็บอย่างขนานใหญ่ ประเทศควรอย่ใู นภาวะมคี วามสงบเรยี บรอ้ ยไม่มีสงครามและภัยพิบัติทร่ี นุ แรง ดัชนีราคายาจะใช้โครงสร้างตะกร้ายาในการจัดทำดัชนีตามรหัสยา (Drug code) ซ่ึงดัชนีราคายา สามารถใช้ชว่ ยในการวางแผน การต้งั งบประมาณ กำหนดนโยบายสุขภาพของรัฐให้มปี ระสทิ ธิภาพ รวมท้งั การ กำหนดราคายาที่เกี่ยวข้องได้ สำหรับภาครัฐในประเทศไทย ดัชนีราคายาเป็นระบบฐานข้อมูลท่ีจำเป็น ต่อการจัดทำดัชนีช้ีวัดค่ายาในระบบบริการสุขภาพ คณะผู้จัดทำจึงได้จัดทำดัชนีราคาจำหน่ายยาของ โรงพยาบาลนี้ข้ึนเพื่อเป็นประโยชน์ใช้ในการคำนวณเพ่ือจัดตั้งงบประมาณ การกำหนดราคายาและบริการ สุขภาพ รวมถงึ การกำหนดนโยบายเกี่ยวกับระบบการคลงั สุขภาพของประเทศต่อไปในอนาคตได้ 2-3

โ ค ร ง ก า ร จั ด ท ำ ดั ช นี ร า ค า สิ น ค้ า แ ล ะ บ ริ ก า ร ส ำ ห รั บ ร ะ บ บ เศ ร ษ ฐ กิ จ สุ ข ภ า พ ข อ ง ส ำ นั ก ง า น ปลัดกระทรวงสาธารณสุข ประกอบด้วยดัชนีราคาค่าแรง และดัชนีราคายา โดยดัชนีราคายาถือเป็นการศึกษา ระยะที่ 1 ที่จะเร่ิมต้นการจัดทำดัชนีราคาจำหน่ายยาของโรงพยาบาลในเขตสุขภาพที่ 10 ดัชนีราคาผู้ผลิตยา ดัชนีราคายานำเข้า และดัชนีราคายาส่งออกของประเทศ และต่อยอดสู่การพัฒนา ในระยะต่อไปคาดหวังว่าจะ ขยายการจัดทำดัชนีราคายาให้ครอบคลุมหน่วยบริการสุขภาพของภาครัฐ ทั้งนี้ดัชนีราคาค่าแรงและดัชนีราคาค่ายา ดังกล่าวเป็นจุดเริ่มต้นของการจัดทำสถิติและเครื่องมือทางเศรษฐศาสตร์สำหรับการการวิเคราะห์ จัดทำแบบจำลอง เพื่อใช้วางแผน และกำกับติดตามภาวะเศรษฐกิจได้อย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ ในการนี้กองเศรษฐกิจ สุขภาพและหลักประกันสุขภาพ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขได้มอบหมายให้สำนักวิจัยเพ่ือการพัฒนา หลักประกันสุขภาพไทย สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข เป็นผู้ดำเนินการออกแบบ กำหนดโครงสร้างข้อมูล รูปแบบมาตรฐานของระบบการจัดเก็บ และทดลองจัดทำดัชนีราคาค่าแรงและดัชนีราคายา รวมถึงพัฒนา ศักยภาพบุคลากรในงานของกองเศรษฐกิจสุขภาพและหลักประกันสุขภาพ ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญท้ังภาครัฐและ ภาคเอกชน เพ่ือเป็นการพัฒนาเข้าสู่ระบบปฏิบัติการปกติ อีกทั้งยังสามารถประเมินและเฝ้าระวังด้านเศรษฐกิจ สุขภาพกำหนดแนวโน้ม ข้อเสนอเชิงนโยบาย ยุทธศาสตร์ การพัฒนาระบบเศรษฐกิจสุขภาพของประเทศ ทม่ี ีประสทิ ธภิ าพ เพียงพอ ยั่งยืน และเป็นธรรมต่อไป 1.2 วตั ถุประสงค์ 1.2.1 วตั ถปุ ระสงค์หลัก 1) เพ่อื พัฒนากระบวนงานในการจัดการข้อมูลค่ายาจากระบบเรียกเก็บเงินของโรงพยาบาล สำหรับจดั ทำดชั นีราคายา 2) เพ่ือจัดทำระบบฐานข้อมูลสถิติท่ีจำเป็นต่อการจัดทำดัชนีช้ีวัดระดับค่ายาของ โรงพยาบาลในสังกัดสำนกั งานปลดั กระทรวงสาธารณสุข 3) เพ่ือจัดทำดัชนีราคายา เพ่ือใช้ในการวัดการเปลี่ยนแปลงราคาที่มีผลต่อการผลิตบริการ สขุ ภาพและการกำหนดนโยบายดา้ นเศรษฐกิจสขุ ภาพ 4) เพ่ือพัฒนาผู้ปฏิบัติงานด้านการพัฒนาการจัดสรรทรัพยากรด้านเศรษฐกิจสุขภาพให้มี ความรู้ ความเขา้ ใจ และประเมินแนวโน้มระดับราคายาที่เปลี่ยนแปลงและส่งผลกระทบต่อตลาดบริการสุขภาพได้ 1.2.2 วตั ถุประสงคย์ ่อย จัดทำดัชนีราคาจำหน่ายยาของหน่วยบริการสุขภาพสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข เขตสขุ ภาพท่ี 10 และจัดทำดัชนรี าคาผลิตยา ดัชนีราคายานำเขา้ และดัชนีราคายาสง่ ออกของประเทศ 1) ทบทวนวรรณกรรมการจัดทำดัชนีราคายาท้ังในต่างประเทศ และประเทศไทย รวมถึง ทบทวนการจัดกลุ่มยาทไ่ี ดม้ าตรฐาน 2-4

2) ประชุมร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.), สำนักงานนโนบาย และ ยุทธศาสตร์การค้า กระทรวงพาณิชย์, ผู้เชี่ยวชาญ, ผู้ท่ีเก่ียวข้องในการจัดทำดัชนีราคายา เพื่อออกแบบวิธี จัดเกบ็ ขอ้ มลู และวิเคราะหข์ อ้ มูล 3) พัฒนาโครงสร้างการจัดเกบ็ ข้อมูลราคาจำหน่ายยา โครงสร้างตะกร้ายา ซ่ึงหมายถึงการ กำหนดกลุ่มยาท่ีประเทศไทยมีการจัดซ้ือเป็นประจำ การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพ่ือช่วยในการเก็บข้อมูลยา และจดั ทำคู่มอื การดำเนินการสำหรับผู้ปฏบิ ัติ และฐานข้อมลู สำหรบั การจัดทำดัชนรี าคายา 4) ชี้แจงผู้ตรวจราชการกระทรวง ผู้บริหารหน่วยบริการสุขภาพ และเจ้าหน้าท่ีผู้เก่ียวข้อง ในพื้นทเ่ี ขตสุขภาพที่ 10 5) ตดิ ตามแกไ้ ขปัญหาการจัดเก็บขอ้ มลู ในพน้ื ที่เขตสุขภาพท่ี 10 6) วิเคราะห์ข้อมูลดัชนีราคาจำหน่ายยาของหน่วยบริการสุขภาพสังกัดสำนักงาน ปลัดกระทรวงสาธารณสุข เขตสุขภาพท่ี 10 และจัดทำดัชนีราคาผู้ผลิตยา ดัชนีราคายานำเข้า และดัชนีราคายา สง่ ออกของประเทศ 7) จัดทำรายงานดัชนีราคาจำหน่ายยา ของหน่วยบริการสุขภาพสังกัดสำนักงานปลัด กระทรวงสาธารณสุข เขตสุขภาพท่ี 10 และจัดทำดัชนีราคาผู้ผลิตยา ดัชนีราคายานำเข้า และดัชนีราคายา ส่งออกของประเทศ 8) วางแผนเพื่อขยายการดำเนินการจัดเก็บข้อมูลราคาจำหน่ายยา ให้ครอบคลุมหน่วยบริการ สังกดั สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข 9) พัฒนาบุคลากรกองเศรษฐกิจสุขภาพและหลักประกันสุขภาพ และบุคลากรท่ีเก่ียวข้อง ท้งั ส่วนกลาง และส่วนภมู ภิ าค ดังต่อไปน้ี คือ - ให้คำปรึกษา และสนับสนุนวิทยากรในการอบรมให้แก่บุคลากรท่ีเกี่ยวข้อง ทั้งส่วนกลาง และส่วนภูมิภาค (เขตสุขภาพ จังหวัด หน่วยบริการสุขภาพ) สังกัดสำนักงานปลัดกระทรวง สาธารณสุข เพ่ือขยายผลการจัดเก็บข้อมูลราคาจำหน่ายยาของหน่วยบริการสุขภาพ ดัชนีราคาผู้ผลิตยา ดัชนี ราคายานำเข้า และราคายาสง่ ออกของประเทศ - อบรมบุคลากรท่ีปฏิบัติงานในกองเศรษฐกิจสุขภาพ และหลักประกันสุขภาพ และ หนว่ ยงานที่เกยี่ วขอ้ งใหม้ ีความรู้ ความเข้าใจ สามารถร่วมวิเคราะหข์ ้อมูลได้ อย่างน้อย 5 คน 1.3 ผลทคี่ าดวา่ จะได้รบั 1.3.1 ไดต้ ้นแบบดัชนีราคายาของหนว่ ยบรกิ ารสังกดั สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข 1.3.2 ทำใหม้ รี ะบบฐานข้อมูลทจี่ ำเป็นต่อการจัดทำดัชนีชีว้ ัดระดบั คา่ ยาในระบบบรกิ ารสุขภาพ 1.3.3 ทำให้ทราบสถานการณ์และแนวโน้มของการเปลยี่ นแปลงของค่ายา 1.3.4 เพื่อได้ตัวช้ีวัดสำหรับคาดการณ์งบประมาณค่ายาในอนาคต และการวางแผนทางด้าน นโยบายเกยี่ วกบั ระบบการคลังสุขภาพของประเทศ 2-5

1.3.5 ทำให้ผู้ปฏิบัติงานด้านการพัฒนาการจัดสรรทรัพยากรด้านเศรษฐกิจสุขภาพได้รบั การพัฒนา ศักยภาพให้มีความรู้ ความเข้าใจ และสามารถวิเคราะห์ดัชนีราคาได้ รวมถึงสามารถประเมินแนวโน้มระดับค่า ยาทเ่ี ปลยี่ นแปลงไปกระทบตลาดบริการสุขภาพได้ 1.4 นยิ ามศพั ทเ์ ฉพาะ ตะกร้ายา เป็นแนวคิดเดียวกับตะกร้าสินค้าท่ีเป็นคำศัพท์เฉพาะในการทำดัชนีราคาผู้บริโภค ซ่ึงหมายถึง กลุ่มสินค้าและบริการที่กำหนดอย่างเป็นมาตรฐาน ส่วนใหญ่จะเป็นกลุ่มสินค้าและบริการท่ีกลุ่ม ผู้บริโภคเป้าหมายส่วยใหญ่ซ้ือมาบริโภคประจำ ในส่วนของตะกร้ายาเป็นแนวคิดเดียวกัน เป็นการจัดกลุ่มของ ยาทมี่ กี ารบรโิ ภคเปน็ ประจำ เพ่ือใช้ในการคำนวณดัชนีราคายาต่อไป น้ำหนักรายการสินค้า คือ การให้ความสำคัญแก่สินค้าตามค่าใช้จ่ายที่จ่ายออกไป โดยสินค้าท่ีมี น้ำหนักมาก จะแสดงถึงการที่ผู้บริโภคมีค่าใช้จ่ายในการซื้อสินค้าน้ันมาก ส่วนสินค้าท่ีมีน้ำหนักน้อยก็จะแสดง ถึงการทผ่ี ู้บริโภคมคี า่ ใช้จ่ายในการซ้ือสินคา้ นน้ั น้อย ราคาอ้างอิง หมายถึง ค่าทางสถิติที่ใช้วิเคราะห์ราคายา ได้แก่ ค่าเฉลี่ยของราคาผลิต, ค่าเฉล่ียของ ราคานำเข้า, ค่าเฉลยี่ ของราคาสง่ ออก และค่าเฉล่ียของราคาจำหนา่ ยยา ปีฐาน (Base Year) เป็นปีที่กำหนดให้ดัชนีราคาผู้บริโภคเฉลี่ยทั้งปีมีค่าเท่ากับ 100 มักจะเป็นปีท่ี สำรวจข้อมลู มาปรบั ปรงุ น้ำหนกั ดัชนี โดยปกตจิ ะเลอื กปที ีภ่ าวะเศรษฐกจิ เปน็ ปกติ หน่วยบริการสุขภาพ หมายถึง โรงพยาบาลซึ่งให้บริการทางด้านสุขภาพท้ังการวินิจฉัยโรค ดูแล รกั ษา ส่งเสรมิ สขุ ภาพ ป้องกันโรค ฟ้ืนฟสู มรรถภาพ รวมท้ังบริการดา้ นสุขภาพอ่ืนๆ 2-6

บทที่ 2-2 ทบทวนวรรณกรรม และเอกสารที่เก่ยี วขอ้ ง ดัชนีราคา (Price Index) เป็นค่าทางสถิติเศรษฐศาสตร์ที่สำคัญประเภทหน่ึง ท่ีใช้ในการวัด สถานการณ์การเปล่ียนแปลงทางเศรษฐกิจ โดยวัดจากราคาเฉล่ียของสินค้าและบริการจำนวนหนึ่งในปีใดปีหนึ่ง เทียบกับราคาเฉล่ียของสินค้าและบริการในปีฐาน ประโยชน์ของดัชนีราคาน้ันสามารถใช้ในการวางแผนทาง ธุรกิจ ต้ังงบประมาณ และกำหนดราคาขายสินค้าและบริการสุขภาพ รวมไปถึงการออกแบบ และกำหนด นโยบายสขุ ภาพของรฐั ให้มปี ระสิทธภิ าพและประสิทธิผลมากขึ้น ในงานวิจยั นี้ไดน้ ำดัชนรี าคามาใช้ประโยชน์ใน การคาดการณ์การบรโิ ภคสนิ ค้า และบริการของระบบสุขภาพภาครัฐ ไดแ้ ก่ ดัชนีราคายา ซ่ึงยาเป็นปจั จยั สำคัญ ในระบบสุขภาพและบริการสุขภาพหน่ึงท่ีส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการบริโภคสินค้า การใช้บริการ เทคโนโลยี และบริการสุขภาพ ในบทน้ีจึงเป็นการทบทวนแนวคิดการคำนวณดัชนีราคา และรหัสยาเพื่อใช้ใน การพฒั นาให้ไดต้ น้ แบบดชั นีราคายาของหน่วยบริการสังกัดสำนกั งานปลัดกระทรวงสาธารณสุข 2.1 แนวคิดการคำนวณดัชนรี าคา ดัชนีราคา คือ ค่าเฉล่ียของราคากลุ่มสินค้าหรือบริการในพ้ืนที่ท่ีกำหนด ในช่วงเวลาที่กำหนดเพื่อ เปรียบเทียบว่าราคามีการเปลี่ยนแปลงระหว่างช่วงเวลาในพื้นที่น้ันๆ อย่างไร โดยสำนักนโยบายการลงทุน ใหค้ วามหมายดชั นีราคา คอื เคร่ืองวัดราคาเฉล่ยี ของสนิ ค้าและบริการของปีใดปหี นง่ึ เปรียบเทียบกับราคาเฉลี่ย ของสนิ คา้ และบริการในปีที่อ้างองิ หรือทเ่ี รยี กวา่ ปีฐาน (Base year) สำหรับการตัดสินใจว่าจะเอาราคาเฉลี่ยของสินค้าและบริการปีใดมาเป็นปีอ้างอิงน้ัน จะต้องมีการ พิจารณาบางสิ่งบางอย่าง คือ ควรเป็นปีท่ีมีภาวะทางเศรษฐกิจค่อนข้างปกติ ไม่มีภาวะเงินเฟ้อและการว่างงาน ในอัตราท่ีสูง ไม่มีการปรับเปล่ียนอัตราแลกเปลี่ยนจนทำให้ค่าเงินสกุลของประเทศเปลี่ยนแปลงอย่างมาก ไม่มีการ เปล่ียนแปลงอัตราภาษีท่ีรัฐจัดเก็บอย่างขนานใหญ่ ประเทศควรอยู่ในภาวะมีความสงบเรียบร้อยไม่มีสงคราม และภัยพิบัตทิ ่ีรนุ แรง 2.2 การคำนวณดชั นรี าคา 1) การคำนวณราคาเปรยี บเทยี บ (price relatives) การคำนวณแบบท่ีง่ายท่ีสุดของดัชนีราคา คือ การคำนวณราคาเปรียบเทียบ (price relatives) ซึ่งหมายถึงสัดส่วนหรือการเปรียบเทียบระหว่างราคา ณ เวลาใดเวลาหนึ่ง (price in period t) กับราคาฐานของชว่ งเวลาน้ันๆ (base period price) หรือ หมายถึงสัดส่วนของราคาจริงกับฐานราคาซ่งึ หาค่า ราคาเปรียบเทียบได้จากสูตร Price relative (in period t) = (price in period t/base period) x 100 จะเห็นไดว้ ่าสูตรข้างต้นไม่มีการคำนึงถงึ ปรมิ าณการใช้ ซงึ่ ในความเป็นจรงิ แล้ว ปรมิ าณการใช้ จะแตกตา่ งกนั ระหวา่ งชว่ งเวลาได้ 2-7

2) การคำนวณดัชนีราคารวม (Aggregate Price Indexes) เป็นการคำนวณเปรียบเทียบระหว่างราคาจริงกับราคาฐาน ของสินค้าหลายชนิดซึ่งรวมกัน เปน็ กลุม่ แบ่งย่อยไดเ้ ป็น 2 แบบ ไดแ้ ก่ 2.1) ดชั นีราคารวมโดยไมม่ ีการให้นำ้ หนัก (Un-weighted aggregate index) ใช้กับสินค้าที่เป็น lower aggregate จึงไม่ต้องคำนวณน้ำหนัก คำนวณจากร้อยละของ สัดส่วนของผลรวมของราคาจริงของสินค้าแต่ละชนิด กับผลรวมของราคาฐานของสินค้าแต่ละชนิด สูตรการ คำนวณ ได้แก่ Carli index, Dutot index, Jevons index, Harmonic mean of price relatives และ Carruther, Sellwood, Ward, Dalen index [5] Carli index สูตรการคำนวณเป็นค่าเฉลี่ยเลขคณิต (arithmetric mean) ของราคาสัมพัทธ์ระหว่างช่วงเวลา t และชว่ งเวลาปีฐาน Dutot index เป็น ratio ของค่าเฉลยี่ เลขคณิต (arithmetric mean) สูตรการคำนวณ คือ การหารราคาเฉล่ีย ทเี่ วลา t ด้วยราคาเฉลี่ยทีเ่ วลา 0 Jevons index สตู รการคำนวณเปน็ เรขาคณิต (geometric average) ของราคาสัมพัทธ์ระหว่างชว่ งเวลา t และชว่ งเวลาปีฐาน Harmonic mean of price relatives สตู รคำนวณคล้ายกับ Carli index Carruthers, Sellwood, Ward, Dalén index เป็นคา่ เฉลี่ยเรขาคณิต (geometric mean) ของ Carli และ Harmonic price index 2-8

Ratio of harmonic means โดยข้อมูลปี ค.ศ. 2004 ใน Consumer price index manual รายงานการใช้สมการเหล่านี้ ในการหา consumer price index จาก 37 ประเทศ พบการใช้ Jevons index 14 ประเทศ, Dulot index 13 ประเทศ, 6 ประเทศใช้ Jevon เป็นหลักร่วมกับ Dutot/Carli และ 4 ประเทศใช้ Carli index สำหรับ manual ปี 2019 กำลังอยู่ระหว่างการประชุมและร่างแบบ ในประเทศไทย สำนักดัชนีเศรษฐกิจการค้า สำนักงาน ปลดั กระทรวง กระทรวงพาณชิ ย์ใช้ Carli index ในการคำนวณในระดบั lower aggregate index [3] 2.2) ดชั นีราคารวมโดยมีการใหน้ ้ำหนัก (Weighted aggregate index) มาจากผลรวมของราคาจริงของสินค้าคูณกบั น้ำหนัก เป็นปริมาณการใช้สนิ ค้ากับผลรวม ของราคาฐานของสินค้าแต่ละชนิดคูณด้วยน้ำหนัก มีข้อดี คือ เป็นการคำนวณท่ีคิดถึงปริมาณการใช้สินค้า ที่แตกต่างกนั ไปในแตล่ ะช่วงเวลา การคำนวณแบบนแ้ี บ่งไดเ้ ป็น 2 แบบ คอื (1) Direct price index • Laspeyres price index เป็นการคำนวณดัชนีราคาโดยการถ่วงน้ำหนักด้วยปริมาณปีฐาน จากสูตรน้ี ต้องการ ขอ้ มลู ปรมิ าณเฉพาะทปี่ ฐี านเทา่ น้ัน ในขณะทข่ี ้อมลู ราคาน้ันจำเปน็ ตอ้ งมีทง้ั ที่ปีฐานและช่วงเวลาทคี่ ำนวณดชั นี เมื่อ p = ราคา, t0 = ช่วงเวลาที่ปีฐาน (base period), tn = ช่วงเวลาท่ีทำการคำนวณดัชนี, q = ปริมาณ, c = สินคา้ • Paasche price index เป็นการคำนวณดัชนีราคาโดยการถ่วงน้ำหนักด้วยปริมาณปีปัจจุบัน ข้อมูลราคา จำเป็นตอ้ งมที ัง้ ท่ีปฐี านและชว่ งเวลาท่ีคำนวณดชั นี ในขณะท่ใี ช้ข้อมลู ปริมาณเฉพาะชว่ งเวลาทค่ี ำนวณดัชนี • Marshall–Edgeworth index เปน็ การคำนวณดัชนรี าคาโดยใช้คา่ arithmetic mean ของปริมาณ 2-9

• Fisher price index เป็นการคำนวณดัชนีราคาโดยใช้ค่าเฉล่ียเรขาคณิตระหว่าง Laspeyres price index และ Paasche price index วิธีการนี้ถือเป็นวิธีอุดมคติในการคำนวณดัชนีราคา แต่การคำนวณมีความยุ่งยาก มากจึงไม่เป็นท่นี ยิ ม • Törnqvist Törnqvist หรือ Törnqvist-Theil index เป็นค่าเฉลี่ย geometric average ของจำนวน ราคา (n price relatives) ของปัจจุบันเทียบกับปีฐาน โดยถ่วงน้ำหนักด้วย arithmetic average ของมูลค่า สินคา้ สองช่วงเวลา • Walsh Walsh price index เป็นผลรวมน้ำหนักของราคาในช่วงเวลาปัจจุบัน (weight sum of the current period price) หารด้วยผลรวมน้ำหนักของราคาท่ีปีฐาน โดยใช้ค่า geometric average ของ ปริมาณทง้ั สองช่วงเวลามาเป็นนำ้ หนกั การคำนวณขา้ งต้นท้ังหมดเป็นแบบ direct index คือ เอาดชั นีไปสมั พัทธก์ บั ช่วงเวลาใด ช่วงเวลาหนึ่งทก่ี ำหนด เชน่ ท่ีปฐี าน [5] จากสูตรคำนวณข้างต้น price index ท่ีคำนวณโดยสูตร Laspeyres จะมีอัตราการ เพิ่มขึ้นมากกว่าการคำนวณด้วย Paasche เน่ืองจาก Laspeyres ใช้น้ำหนักที่ปีฐานและไม่มีการเปลี่ยนแปลง ราคาสัมพัทธ์ ดังน้ันการคำนวณโดย Laspeyres จะได้ค่า upper bound ในขณะที่การคำนวณโดย Paasche จะได้ค่า lower bound ส่วนการคำนวณดว้ ย Fisher และ Tornqvist จะได้ค่าที่ใกล้เคียงกัน และเป็นค่าที่อยู่ ระหวา่ ง Laspeyres กับ Paasche ในปัจจุบัน Laspeyres index มีการใช้อย่างแพร่หลายเน่ืองจากต้องการข้อมูลไม่มากและ ดัชนีท่ีคำนวณได้นั้นง่ายต่อการทำความเข้าใจเน่ืองจากเป็นการเปรียบเทียบดัชนีราคาของสินค้าชนิดเดียวกันที่ เวลาต่างกัน อย่างไรก็ตามการใช้ fix weighted Laspeyres index มีข้อด้อยในการเปรียบเทียบดัชนีราคาระยะ ยาว เน่ืองจากโดยปกติแล้วจะมีการเปลี่ยนแปลงของการผลิตและการบริโภค ทำให้น้ำหนักที่ใช้ท่ีปีฐานไม่ได้ สะท้อนถึงการบรโิ ภคท่ีแท้จริงเพราะไม่ได้ให้ความสำคัญกับสินค้าท่ีมีส่วนแบ่งตลาดเพิ่มข้ึน มีค่าใช้จ่ายสูง เทคนิค ท่ีใช้ในการแก้ไขปัญหาข้อด้อยของ fix weighted Laspeyres index คือ การเช่ือม index (chaining of index formula) 2-10

2. Chained price index เป็นการนำ direct price index มาเชื่อมระยะเวลา 2 ระยะเวลาที่ไม่ใช่ปีฐาน ทำให้ เปรียบเทียบระหว่างช่วงเวลาได้ ข้อดี คือ สามารถแก้ปัญหาเรื่องน้ำหนักได้ เพราะมีการคำนึงถึงสินค้าใหม่ ที่เพ่ิมข้ึน และส้ินค้าเดิมที่ไม่มีในท้องตลาด แต่มีข้อจำกัด คือ การเช่ือมจะทำไม่บ่อยเกินไปโดยหลายประเทศ ทำทกุ 5-10 ปี Chained price index เป็นการเปรียบเทียบระหว่างช่วงเวลาปัจจุบันกับช่วงเวลาก่อนหน้า ซึ่งไมไ่ ดจ้ ำกดั เฉพาะปีฐาน ความแตกตา่ งระหวา่ ง direct index และ chain index แสดงได้ ดังน้ี Direct index: X01, X02, X03.....X0k Chained index: Y01, Y02, Y03.....Y0k Y01 = X01 Y02 = Y01.Y12 Y03 = Y01.Y12.Y23 = Y02.Y23 Y04 = Y03.Y34 chain index สามารถใช้ได้กับทุกสูตรของ direct index ท้ังนี้ค่าที่ได้จาก chain index จะต่างจาก direct index การทำ chain index จะทำให้สามารถเปรียบเทียบระหว่าง 2 เวลาที่ไม่ใช่ปีฐาน และทำ time series analysis ได้ นอกจากน้ียังช่วยแก้ปัญหาในเร่ืองน้ำหนักเน่ืองจากการมีสินค้าใหม่เพ่ิมข้ึน และสนิ คา้ เดิมไมม่ ใี นท้องตลาด มสี ูตรในการเปลยี่ น direct index ให้เปน็ chain index โดยตวั อย่างสตู รสำหรับเปลี่ยน Fixed Laspeyres index ให้เปน็ Chained Laspeyres index ดังนี้ ในทางปฏิบัติการเชื่อม (link) index จะไม่ทำบ่อยเกินไปเพราะต้องใช้ข้อมูลราคาและ ปริมาณ สำหรับสหราชอาณาจักร retail price index ทำ quarterly แต่จะเช่ือมกันปีละครั้ง สำหรับ ออสเตรเลีย CPI จัดทำทุก quarter แต่จะเช่ือมกันทุก 5 ปี นอกจากนี้พบว่าการเชื่อม Laspeyres index ทุก 5 - 10 ปีเป็นสิ่งท่ีควรจะทำเพ่ือให้ได้ดัชนีราคา (price index) ที่ดีกว่าการใช้ fixed weight Laspeyres index อย่างไรก็ตามพบว่าการใช้ chain index จะไม่เหมาะสมหากมคี วามผันผวนของราคาและปริมาณมาก แม้ว่าการคำนวณดัชนีราคา (price index) มีหลายสูตร แต่จาก working papers in econometrics and applied statistics; choosing a price index formula ท่ี ค ำ น ว ณ price index ช่วงไตรมาสที่ 3 ของปี ค.ศ. 1994 โดยใช้ข้อมูลปี ค.ศ. 1989-1990 เป็นปีฐาน เปรียบเทียบ index ที่คำนวณ ได้จากสูตรต่างๆ พบว่าค่าท่ีได้ไม่แตกต่างกันมากนกั [5] โดยตารางท่ี 2-1 เปรียบเทียบสูตรในการคำนวณดชั นี ราคา ขอ้ ดี และขอ้ จำกัดของแต่ละสตู รการคำนวณดัชนีราคายา 2-11

ตารางท่ี 2-1 เปรียบเทยี บสูตรในการคำนวณดชั นีราคา ดชั นีราคา สตู รคำนวณ การคำนวณ ข้อดี ข้อจำกัด ดัขนรี าคาเปรยี บเทยี บ (price relatives) เปน็ สัดส่วนหรือ การเปรยี บเทยี บ ระหว่างราคา ณ 1. Price เวลาใดเวลาหนึ่ง เปน็ การ ไม่มีการ relative (price in คำนวณท่ีง่าย คำนงึ ถึง period t) กบั ทีส่ ุด ปริมาณการ ราคาฐานของ ใช้ ช่วงเวลาน้ันๆ (base period price) ดชั นรี าคารวมไม่มีการใหน้ ำ้ หนัก (Unweighted aggregate index) เปน็ arithmetic 2. Carli mean ของ index ราคาสัมพัทธ์ ระหว่าง ช่วงเวลา t เป็น ratio ของ arithmetric เป็นรอ้ ยละ mean สตู รการ สดั ส่วนของ คำนวณ คือการ ผลรวมราคา 3. Dutot จรงิ ของสนิ ค้า index หารราคาเฉลี่ย แตล่ ะชนิดกับ ไมม่ ีการ ท่เี วลา t ด้วย ผลรวมราคา คำนงึ ถึง 4. Jevons ราคาเฉลีย่ ท่ี ฐานแตล่ ะชนิด ปรมิ าณการ index เวลา 0 จงึ ไม่ ใช้ เป็น geometric จำเปน็ ต้องมี average ของ ราคาสัมพัทธ์ การคำนวณ ระหว่างช่วงเวลา นำ้ หนกั อีก t และชว่ งเวลาปี ฐาน 5. Harmonic สูตรคำนวณ mean of คลา้ ยกับ Carli price index relatives 2-12

ดชั นีราคา สตู รคำนวณ การคำนวณ ขอ้ ดี ข้อจำกดั 6. Carruthers, เปน็ geometric Sellwood, mean ของ Ward, Carli index Dalén และ Harmonic index price index 7.Ratio of สตู รคำนวณ harmonic คล้ายกับ Dutot means index ดัชนีราคารวมโดยให้นำ้ หนัก (Weighted aggregate index) เปน็ การถว่ ง มกี ารใช้อย่าง นำ้ หนักดว้ ย แพรห่ ลายเนื่อง ข้อมูลปริมาณ จากตอ้ งการ เฉพาะปีฐาน ข้อมลู ไมม่ ากงา่ ย 8. Laspeyres เท่านั้น ในขณะ ตอ่ การ ทำความ price ทขี่ อ้ มูลราคา เขา้ ใจและมกี าร index ต้องมีทง้ั ปฐี าน คำนงึ ถงึ ปริมาณ การใชส้ ินคา้ ท่ี 9. Paasche และชว่ งเวลาที่ แตกตา่ งกนั ใน ในการ price คำนวณดชั นี เปรียบเทยี บ index แตล่ ะช่วงเวลา ระยะยาวจะ เป็นการถว่ ง มกี าร นำ้ หนกั ดว้ ย เปล่ียนแปลง ปริมาณปปี จั จุบัน ของการผลติ หรอื ข้อมูล และบริโภค ปริมาณเฉพาะ ทำใหป้ ีฐาน ช่วงเวลาทที่ ำ มกี ารคำนึงถงึ ไม่สะทอ้ น ดชั นีเทา่ นน้ั ปริมาณการใช้ ถึงการ ในขณะท่ขี ้อมลู สินคา้ ที่ บริโภคที่ ราคาตอ้ งมี แตกต่างกนั ใน แทจ้ ริง และ ทง้ั ปีฐานและ แต่ละชว่ งเวลา มีค่าใชจ้ า่ ย ชว่ งเวลาท่ี สูง คำนวณดชั นี 10. Marshell- เป็น arithmetic Edge- mean ของ worth ปริมาณ index 2-13

ดชั นรี าคา สูตรคำนวณ การคำนวณ ขอ้ ดี ขอ้ จำกัด เป็นผลรวม นำ้ หนกั ของราคา ในช่วงเวลา ปัจจุบัน หารด้วย 11. Walsh ผลรวมน้ำหนกั price ของราคาปฐี าน index โดบใช้คา่ geometric average ของ ปรมิ าณทั้งสอง ช่วงเวลามาเป็น นำ้ หนัก เป็นค่าเฉลยี่ geometric average ของ จำนวนราคา ของปัจจุบัน 12. Törnqvist เทยี บกบั ปีฐาน โดยถ่วงนำ้ หนัก ด้วย arithmetic mean ของ มลู ค่าสนิ คา้ สอง ชว่ งเวลา เป็นคา่ เฉลีย่ 13. Fisher ระหว่าง เป็นวธิ ีอดุ มคติ มคี วาม price Laspeyres ในการคำวณ ยุ่งยากมาก index price index ดัชนีราคา จงึ ไม่เป็น และ Paasche ทนี่ ยิ ม price index หมายเหตุ : เม่ือ p = ราคา, p0 = ราคา ณ เวลาปีฐาน, pt = ราคา ณ ช่วงเวลาท่ีคำนวณดชั นี, q = ปริมาณ, q0 = ปริมาณ ณ เวลาปีฐาน, qt = ปรมิ าณ ณ ช่วงเวลาท่คี ำนวณดัชนี 2-14

2.3 การเลือกดัชนรี าคาจากสตู รต่างๆ จากคู่มือคำนวณดัชนีผู้บริโภคปี ค.ศ. 2004 เปรียบเทียบสูตรการคำนวณ Laspeyres index (PL), Paasche index (PP), Carli index (PC) และ Jevons index (PJ) โดยเปรียบเทียบระหว่างการไม่ใช้การเช่ือม (fix base) และเชื่อม (chain) ไดผ้ ล ดงั นี้ เมื่อเปรียบเทียบการคำนวณแบบ fix base พบว่า ในช่วงเวลาที่ 5 การใช้ Pc กับ PP ให้ผลแตกต่าง กันมากถึง 0.1865 แม้ว่าท้ัง 2 สูตรจะมีรากฐานมาจากแนวคิดเดียวกันก็ตาม การเลือกใช้สูตรจึงควรคำนึง ความเหมาะสมด้วยทุกคร้ัง ขณะที่การใช้ PJ จะต่ำกว่า PC เสมอเน่ืองจากค่าเฉล่ียแบบ geometric จะเท่ากับ หรอื นอ้ ยกวา่ ค่าเฉล่ยี แบบ arithmetic [5] ตารางที่ 2-2 The fixed base Laspeyres, Passche, Carli และ Jevons indices ทม่ี า: Chapter 19 Consumer price index manual: Theory and practice. ตารางที่ 2-3 Chain Laspeyres, Paasche, Carli และ Jevons indices ทีม่ า: Chapter 19 Consumer price index manual: Theory and practice. [5] เม่ือคำนวณแบบ chain จะทำให้ค่าแต่ละค่าไม่แตกต่างกันมากนัก (แม้ว่าในระยะ 5 PL กับ PP ต่างกัน 0.2072 กต็ าม) ในขณะทีค่ า่ ของ PJ และ PC ยังคงไมแ่ ตกตา่ งจากเดิมมากนัก ขอ้ มูลแสดงดังตารางท่ี 2-3 สำนั กงาน สถิติแรงงาน กระท รวงแรงงาน ประเท ศสห รัฐอเมริกา (Bureau of Labor Statistics) แนะนำการคำนวณ chain-CPI โดยใช้ Laspeyres หรือ Paasche เป็น 1st order ในการคำนวณ [6] 2-15

กองดัชนีเศรษฐกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์ สำนักงานปลัดกระทรวงพาณิชย์แนะนำสูตรของ modified Laspeyres ในการคำนวณ consumer price index เน่ืองจากเหมาะกับการคำนวณวดั ความเคลื่อนไหวของ สินค้า และธนาคารแห่งประเทศไทย ได้จัดทำดัชนีค่าจ้างแรงงานไทย ปี ค.ศ. 2557 โดยใช้ chained- weighted Laspeyres 2.4 โครงสร้างและรหสั ยาในประเทศไทย รหัสยาที่มีใช้ในประเทศไทย มีท้ังแนวคิดท่ีเป็นสากลและแนวคิดทใี่ ช้เฉพาะในประเทศไทย โดยรหัส ยาท่ีพบ ได้แก่ เลขทะเบียนยาของไทย (Thai Registration number : Reg. No.) รหัสมาตรฐานด้านยา 24 หลั ก (Standard drug 24: STD24) บั ญ ชี ข้ อมู ลยาและรหั สยามาตรฐานของไทย (Thai medicine terminology: TMT) และรหัสอ่ืนๆ ได้แก่ รหัสกลุ่มยา ATC (Anatomical Therapeutic Chemical) เลขบาร์โค้ด Global Trade Item Number (GTIN) ประเทศไทยมีความพยายามท่ีจะจัดทำรหัสยามาตรฐาน เพื่อใช้เป็นรหัสกลางสำหรับโรงพยาบาล ระบบรหสั ยาที่มีในประเทศไทย ดงั นี้ 1) เลขทะเบยี นตำรบั ยาของไทย Registration Number (Reg. No.) เลขทะเบียนยาเป็นรหัสที่ใช้ระบุว่าผลิตภัณฑ์ยาน้ันๆ ผ่านการขึ้นทะเบียนยาจากสำนักงาน คณะกรรมการอาหารและยาของประเทศไทย และใช้ในการสื่อสารเพื่อการตรวจสอบข้อมูลของผลิตภัณฑ์ ยาน้ัน ๆ ระหว่างสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาและหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้อง [7] โครงสร้างรหัสในหลัก แรกเป็นตัวเลข โดย 1 หมายถึง ยาเด่ียว และ 2 หมายถึงยาสูตรผสม หลักท่ีสองเป็นตัวอักษรท่ีมีความหมาย ดังตารางท่ี 2-4 ตารางแสดงความหมายของเลขทะเบียนยาในสองหลักแรก ตามด้วยเว้นวรรค 1 ช่อง หลักที่ 3 - 5 แสดงถึงลำดับทะเบียนยาทีข้ึนทะเบียนในปีน้ัน ๆ ตามด้วยเครื่องหมาย / และ 2 หลักสุดท้ายเป็นตัวเลขท้าย ปี พ.ศ. ทไ่ี ด้รับการขน้ึ ทะเบียน ดังภาพท่ี 2-1 ซง่ึ เลขทะเบียนยาสามารถระบผุ ู้ผลติ หรือผู้นำเข้า ภาพที่ 2-1 โครงสรา้ งเลขทะเบียนยา [5] 2-16

ตารางท่ี 2-4 ความหมายของเลขทะเบียนยาในสองหลักแรก [5] กรณียาแผนปัจจุบัน กรณียาแผนโบราณ 1A : ยามนุษยผ์ ลิตภายในประเทศ (ยาเด่ียว) G : ยามนษุ ย์ผลติ ภายในประเทศ 1B : ยามนุษย์แบง่ บรรจุ (ยาเด่ียว) H : ยามนษุ ย์แบง่ บรรจุ 1C : ยามนษุ ยน์ ำหรอื ส่ังเขา้ ฯ (ยาเดี่ยว) K : ยามนษุ ยน์ ำหรอื สงั่ เข้าฯ 1D : ยาสัตว์ผลิตภายในประเทศ (ยาเด่ียว) L : ยาสัตวผ์ ลติ ภายในประเทศ 1E : ยาสัตว์แบ่งบรรจุ (ยาเด่ยี ว) M : ยาสัตว์แบ่งบรรจุ 1F : ยาสัตว์นำหรอื สง่ั เขา้ ฯ (ยาเด่ียว) N : ยาสัตว์นำหรอื ส่ังเข้าฯ 2A : ยามนุษย์ผลิตภายในประเทศ (ยาผสม) 2B : ยามนุษยแ์ บ่งบรรจุ (ยาผสม) 2C : ยามนษุ ย์นำหรอื สั่งเข้าฯ (ยาผสม) 2D : ยาสตั วผ์ ลิตภายในประเทศ (ยาผสม) 2E : ยาสตั ว์แบ่งบรรจุ (ยาผสม) 2F: ยาสตั ว์นำหรอื สงั่ เข้าฯ (แผนปัจจุบัน)(ยาผสม) 2) รหสั ยา 24 หลกั กระทรวงสาธารณสุขได้มีความพยายามอย่างต่อเนื่องที่จะจัดทำรหัสยามาตรฐานมาตั้งแต่ ประมาณ พ.ศ. 2529 เพื่อใช้เป็นรหัสกลางสำหรับโรงพยาบาลหรือหน่วยงานในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข โดยใน พ.ศ. 2545 คณะทำงานพัฒนาระบบฐานข้อมูลด้านยา สำนักพัฒนาระบบบริการสุขภาพ กรมสนับสนุน บริการสุขภาพ ได้มีการดำเนินการจัดทำรหัสมาตรฐานและชุดโครงสร้างข้อมูลของยาตามชื่อสามัญ (generic name) และกำหนดรหัสยากลางเป็นตัวเลข เพ่ือรองรับระบบรหัสแท่งที่ทุกหน่วยงานในสาธารณสุขสามารถ นำไปใช้ในการอ้างอิงในทุกบริบทเพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลกันได้ และให้ครอบคลุมเภสัชเคมีภัณฑ์ที่ข้ึนทะเบียน เป็นยาในประเทศไทยเปน็ อย่างน้อย โดยมาตรฐานรหัสยา 24 หลัก มีวัตถปุ ระสงค์หลักเพื่อการบริหารจัดการสินค้า คงคลังระดบั โรงพยาบาลและส่วนกลาง [8] โครงสรา้ งของรหัส ประกอบดว้ ย 5 ส่วน (24 หลัก) ประกอบด้วย 1) รหัสประเภทยา จำนวน 1 หลกั ดังน้ี 1 หมายถึง ตำรับยาเดย่ี ว 2 หมายถงึ ตำรบั ยาผสม 3 หมายถึง ยาทผี่ ลติ ใช้เอง 4 หมายถึง ยาสมุนไพร 2-17

2) รหัสตวั ยา จำนวน 10 หลัก อา้ งอิงตามรหัสยา IOWA โดยใช้เฉพาะ 10 หลักหลัง ดงั นี้ 5 หลัก แสดงลำดบั ตัวยาสำคัญ 3 หลกั แสดงเกลือของตวั ยา 2 หลัก แสดงช่ือพอ้ ง 3) รหสั ความแรงของยา จำนวน 5 หลัก 4) รหัสรูปแบบของยา จำนวน 3 หลกั 5) รหัสเจา้ ทะเบียนยา (ผผู้ ลิต/ผู้นำเขา้ ) จำนวน 5 หลัก ตัวอยา่ งเช่น 1 0143400000 44931 203 81555 คอื Metformin 500 mg tablet บริษทั หน่ึง 1 หมายถงึ ตำรับยาเด่ียว 0143400000 หมายถงึ ตวั ยาของรหัสยาเด่ียว อ้างอิงตามรหัสยา IOWA ซ่งึ เป็นรหัสยาทพี่ ฒั นาจาก Division of Drug Information Service University of IOWA ของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ทมี่ ี 16 หลัก โดยตดั รหัสยา IOWA ทม่ี ี 6 หลักแรกออก ใช้เฉพาะ 10 หลักหลงั 44931 หมายถงึ ความแรงของยา มกี ารกำหนดรหัสโดยเป็นตวั เลข 5 หลัก ซ่ึง 3 หลกั แรก เป็นกลุ่ม ความแรง และ 2 หลักหลัง เปน็ การกำหนดสำหรับความแรงเดียวกนั แตว่ ิธีการเขียนต่างกัน 203 หมายถึง รูปแบบของยา ซ่ึงเป็นรูปแบบเม็ด มีการกำหนดรหัสโดยเป็นตัวเลข 3 หลัก โดยปรับปรุงจากข้อมลู ที่สำนกั งานคณะกรรมการอาหารและยา 81555 หมายถึง รหัสผู้ผลิต, ผู้นำเข้า หรือบริษัทยาแห่งหนึ่ง โดยมีการกำหนดรหัสโดยเป็นตัวเลข 5 หลัก เปน็ ผู้ทขี่ ึน้ ทะเบยี นตำรับยา จากข้อมลู ของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา 3) รหสั TMT (Thai Medicine Terminology) บัญชีข้อมูลยาและรหัสยามาตรฐานไทย (Thai Medicine Terminology: TMT) คือ บัญชี มาตรฐานของรายการยาและมาตรฐานรหัสยาที่ชี้เฉพาะถึงรายการยาแต่ละรายการครอบคลุมรายการยาท่ีใช้ ในระบบบริการสุขภาพไทย เป็นมาตรฐานที่สอดคล้องกับมาตรฐานสากล SNOMED-CT (Systematized Nomenclature of Medicine - Clinical Terms) โดยในการพัฒนาบัญชีข้อมูลยาและรหัสยามาตรฐานของ ไทย หรือ Thai Medicines Terminology (TMT) ใช้ หลักการของการใชค้ วามคิดรวบยอดเปน็ ฐานการพฒั นา อ้างอิงมาตรฐานสากล Systematized Nomenclature of Medicine-Clinical Terms (SNOMED-CT) โดยการ สร้างส่วนขยายจาก มาตรฐาน SNOMED-CT (SNOMED-CT Extension) ทำให้ TMT มีความเช่ือมโยงกับ SNOMED-CT International ซ่ึงเป้าหมายหลักของ TMT คือ ให้เกิดแนวทางและวิธีการที่ชัดเจน ปราศจาก ความคลุมเครือในการระบุรายการยาแต่ละชนิด ในแต่ละมุมมองของการใช้งาน รวมถึงการสร้างมาตรฐานของ การเรยี กช่อื ของรายการยา 2-18

โครงสร้างบัญชีข้อมูลยาและรหัสยามาตรฐานไทย (TMT) ประกอบด้วยหน่วยความคิดรวบยอด หลัก (Concepts) เป็นแกนมาตรฐานข้อมูล 8 กลุ่มหลัก ทำให้สามารถเลือกกลุ่มมาตรฐานข้อมูลนี้ไปใช้ใน หลายวัตถุประสงค์ท่ีแตกต่างกันในระบบสุขภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยมาตรฐานข้อมูล 8 กลุ่มหลัก ประกอบด้วย 1. Substance (SUBS) คอื ข้อมลู ของสารต้งั ตน้ ของยา 2. Virtual Therapeutic Moiety (VTM) คอื ข้อมลู ทีแ่ สดงถึงเฉพาะตัวยาสำคัญ 3. Generic Product (GP) คือ ข้อมูลท่ีแสดงถึงรายการยาสามัญ ได้แก่ ความแรง (Strength), รูปแบบยา (Dosage form) 4. Trade Product (TP) คือ ข้อมูลท่ีแสดงถึงรายการยาทางการค้า เป็นความจำเพาะของ ข้อมูลตอ่ บริษัทผู้ผลติ 5. Generic Product Use (GPU) คือ ขอ้ มูลที่แสดงถึงรายการยาสามัญ ได้แก่ หน่วยการใช้ ยาหรือหน่วยการจ่ายยา (Unit of use) และขนาดหรือปริมาณบรรจุต่อหนง่ึ หนว่ ยการใชย้ าหรือหน่วยการจ่าย ยา (Product content) ใช้เปน็ ข้อมูลสำหรบั แพทย์ผู้สั่งใชย้ า 6. Trade Product Use (TPU) คือ ข้อมูลที่แสดงถึงรายการยาทางการค้า ใช้เป็นข้อมูล สำหรบั บนั ทึกการจา่ ยยาให้กบั ผู้ป่วย มีความจำเพาะสำหรับการเบิกจา่ ยชดเชยดา้ นยา 7. Generic Product Pack (GPP) คือ ข้อมูลที่แสดงถึงรายการยาสามัญ ได้แก่ ขนาดหีบห่อ (Pack size) และหน่วยวัดของขนาดหีบห่อ (Pack unit) 8. Trade Product Pack (TPP) คือ ข้อมูลที่แสดงถึงรายการยาทางการค้า นำไปใช้กับ ระบบกระจายยาระหว่างหน่วยบริการสุขภาพและภายในโรงพยาบาล รวมท้ังสามารถใช้ในระบบบริหารคลัง เวชภัณฑ์ การพัฒนาข้อมูลรายการยาใน TMT ต้องการให้ครอบคลุมรายการยาทุกรายการที่มีใช้ในระบบ บริการสุขภาพของไทย ดังนั้นแหล่งข้อมูลรายการยาใน TMT จึงมีแหล่งท่ีมา ดังน้ี 1) รายการยา ที่ขึ้นทะเบียน กับสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กระทรวงสาธารณสุข 2) รายการยาของหน่วยงานราชการ ที่ได้รับการยกเว้นไม่ต้องข้ึนทะเบียนยากับสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข เช่น รายการยาขององค์การเภสัชกรรม Government Pharmaceutical Organization (GPO) รายการยาและ วัคซีนของสภากาชาดไทย เปน็ ต้น และ 3) รายการยาท่ีมใี ช้ในโรงพยาบาลท่ีไม่ต้องข้ึนทะเบียนยากบั สำนักงาน คณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสขุ อย่างไรก็ตาม ข้อมูลยา TMT ไม่ได้ครอบคลุมถึงข้อมูลผลอันไม่พึงประสงค์ของยา (Adverse effect) ข้อพึงระวังและคำแนะนำการใช้ยา (Cautionary and Advisory label recommendation) ข้อบ่งชี้การ ใช้ยา (Indication) ข้อห้ามการใช้ยา (Contraindication) อันตรกิริยาของยา (Drug interaction) ขนาดการใช้ยา (Normal dose ranges) และการเก็บและข้อมูลที่เก่ียวกับห่วงโซ่อุปทาน (Storage and supply chain related information) 2-19

บัญชีข้อมูลยาและรหัสยามาตรฐานไทย (TMT) เป็นการพัฒนาต่อยอดจากมาตรฐานรหัสยา 24 หลัก โดยใช้ฐานขอ้ มูลรายการยาของมาตรฐานรหัสยา 24 เป็นจุดต้ังต้น ทช่ี ่วยแก้ไขจดุ บกพร่องตา่ ง ๆ ของ มาตรฐานรหัสยา 24 ในด้านข้อมูลขนาดการใช้ ขนาดบรรจุ การเบิกจ่ายเป็นรายการในระดับ Trade name ความสอดคล้องกบั มาตรฐานสากล มีการปรับปรงุ รักษามาตรฐาน มีระบบการตรวจสอบการลงรหสั ผิด [9] 4) รหัส ATC (Anatomical therapeutic chemical) ระบบ Anatomical therapeutic chemical (ATC) ถูกสร้างขึ้นโดย Nordic Council มอบให้ WHO: Collaboration center for drug statistics methodology, Oslo Norway เป็ น ห น่ วยงาน ท่ี รับผิดชอบดูแล โดยในช่วง ค.ศ. 1960s เน่ืองจากทาง WHO ได้เล็งเห็นของประโยชน์การแยกรหัสยาเพ่ือประโยชน์ กบั การศึกษาของการใชย้ าในระดับนานาชาติ (internationally accepted classification system for drug utilization studies) [11] และเพื่อเป็นมาตรฐานในการแลกเปลี่ยนข้อมูลยาระหว่างประเทศ เป็นระบบการ จดั จำแนกกลมุ่ ยา ซงึ่ มกี ารปรับปรุงทกุ ปี ในระบบ ATC แบ่งยอ่ ย 5 ลำดับช้ัน ดังนี้ • ลำดับชั้นท่ี 1 อาศัยหลักการพ้ืนฐานของการแบ่งระบบกายวิภาคศาสตร์ของร่างกาย (Anatomical main group) มี 14 ระบบ และใช้อักษรภาษาอังกฤษตัวพิมพ์ใหญ่ในหลักแรกของรหัส ATC แทนชื่อระบบ • ลำดับช้ันท่ี 2 จะเป็นตัวเลขในหลักท่ี 2 - 3 ของรหัส ATC โดยเป็นการแบ่งกลุ่มตามการ รกั ษาหลัก (Therapeutic main group) • ลำดับช้ันที่ 3 จะเป็นตัวเลขในหลักท่ี 4 ของรหัส ATC โดยจะทำการแบ่งกลุ่มการรักษา หลกั ออกเปน็ กลุม่ ยอ่ ย (Therapeutic subgroup) • ลำดับช้ันท่ี 4 จะเป็นตัวเลขในหลักท่ี 5 ของรหัส ATC จะบอกถึงคุณสมบัติทางเคมี (Chemical/Therapeutic subgroup) ของยา • ลำดับช้ันที่ 5 จะเป็นตัวเลขในหลักท่ี 6 - 7 ของรหัส ATC จะบอกถึงช่ือสามัญ (Generic name) ของยาทง้ั แบบ monotherapy และ combination formula 2-20