ดัชนีราคาค่าแรงบุคลากรและดัชนียา หน่วยบริการสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ระยะที่ 2

ตัวอย่างเชน่ B 04 AB 01 B หมายถงึ ระบบเลอื ด (Blood and Blood forming organs) B 04 หมายถึง กลุ่มยาลดไขมันที่มีผลต่อระบบเลือด (Hypolipibaemic/Anti-atheroma preparations) B 04 A หมายถึง กลุ่มย่อยของ B04 คือ ยาลดคลอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอร์ไรด์ (Cholesterol and triglycerides reduction preparation) B 04 AB หมายถึง กลุ่มย่อยของ B04 A คือ ยาลดคลอเลสเตอรอลที่ออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ HMG CoA reductase inhibitors B 04 AB 01 หมายถึง ตัวยา คือ Simvastatin ระบบ Anatomical therapeutic chemical (ATC) สามารถระบุถึงเป้าหมายของยาและข้อบ่ง ใช้ได้ชัดเจน แต่ยังไม่มีการระบุรหัสท่ีชัดเจนในยาผสม รูปแบบยา ความแรงและบริษัทผู้ผลิต ทำให้มีการนำ รหัสนีไ้ ปเพ่มิ เตมิ กนั เอง และไม่มรี หัสสำหรับตัวยาที่เป็นสารชว่ ย [10], [11] ตารางท่ี 2-5 แสดงการเปรียบเทียบรหสั ยา TMT, 24 หลกั และรหัส ATC ซ่งึ ในการศึกษาน้ี ข้อมลู ที่ ได้มาจากหน่วยบริการสุขภาพจะประกอบไปด้วยรหัส TMT และรหัส 24 หลัก ส่วนข้อมูลจากสำนักงาน คณะกรรมการอาหารและยาจะเปน็ กลุ่มตามแนวคดิ ATC ตารางที่ 2-5 เปรียบเทียบรหัสยา TMT, 24 หลกั และรหสั ATC คุณสมบัติทีค่ วรมี รหสั TMT รหสั 24 หลัก รหัส ATC WHO ข้อมลู ขนาดการใช้ ( (Unit of Use) และขนาดบรรจุ ✓ X (Pack size) การเบกิ จา่ ยยาเป็นรายรายการในระดบั TRade product ✓ X Uniquely identify ยา ทั้งในระดบั Generic และ ✓X Trade product จำนวนหลักของรหัส 6-18 24 ระบบตรวจสอบการลงรหัสผิด (Check digit system) ✓ X เชอ่ื มโยงระบบข้อมูลการสั่งยา (Drug prescribing) ✓ X ของแพทย์กบั ระบบข้อมลู การจ่ายยา (Drug dispensing) ของเภสัชกรและระบบข้อมลู การบริหารยาของพยาบาล ได้ (Drug administrating) สอดคล้องกับมาตรฐานสากล (SNOMED-CT) X 2-21

รหัสยาตามระบบ IOWA เป็ นรหั สท่ีพั ฒ น ามาจาก Division of Drug Information Service University of IOWA ประเทศสหรัฐอเมรกิ า เป็นระบบท่ีใช้ในการจัดแบ่งตัวยาตามฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา ตามด้วยตัวยา เกลือของตัว ยานั้น และในกรณีท่ีเป็นยาท่ีมีชื่อพ้องก็สามารถระบุได้ เหมาะสำหรับผลิตภัณฑ์ท่ีมีตัวยาสำคัญเพียง 1 ตัว เน่ืองจากสามารถระบุถึงสารเคมีของตัวยาได้ ซึ่งต่างกับ ATC code อย่างไรก็ตาม การกำหนดรหัสในระบบ IOWA ยังไม่มีการระบุถึงขนาดความแรง รูปแบบยา รวมท้ังบริษัทผู้ผลิต โดยโครงสร้างรหัสยาตามระบบ IOWA ประกอบดว้ ยตัวเลข 16 หลัก [10] ตวั อย่างเชน่ 040000 00008 190 00 หมายถงึ ตวั ยา Chlorpheniramine maleate รายละเอียดโครงสร้าง ดังนี้ หลักที่ 1 - 6 หมายถึง กลุ่มตามฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของตัวยา ตัวเลขและความหมายเดียวกับ ระบบ AHFS เชน่ 040000 หมายถึง กล่มุ ยาแกแ้ พ้ (Antihistamine) หลักที่ 7 - 11 หมายถึง รหัสประจำตัวของยา 1 ตัว ในกลุ่มเภสัชวทิ ยาของยาหน่งึ ๆ เช่น 00008 หมายถงึ รหสั ประจำตวั ของยา Chlorpheniramine ในกลมุ่ ยาแก้แพ้ หลกั ท่ี 12 - 14 หมายถึง รหัสเกลอื ของตัวยาที่ใช้ เช่น 190 หมายถึง เกลือ maleate หลักท่ี 15-16 หมายถึง รหัสพ้องของตัวยา (ถ้ามี) เช่น Paracetamol มีคำพ้อง คือ Acetaminophen เป็นตน้ ข้อจำกัด คือ ไม่มีการระบุถึงขนาดความแรง รูปแบบของยา รวมท้ังบริษัทผู้ผลิตได้ ไม่สามารถ ระบุสูตรตำรับท่ีเป็นสูตรผสม (combination) ได้ (แต่จะระบุทุกรหัสของตัวยาทุกตัวในสูตรแทน) และกรณีท่ี เป็นยาตัวเดียวกัน แต่มีการใช้ในหลายระบบ ไม่สามารถระบุระบบเป้าหมายใหช้ ัดเจน และบางกลุ่มจัดทำรหัส ไม่ละเอียด เช่น ตัวยา Aspirin ขนาด 300-500 mg ใช้เป็นยาแก้ปวดแก้ไข้ แต่ขนาด 60 mg ใช้เป็นยาป้องกัน การเกาะกลุ่มกนั ของเกร็ดเลือด [10] 5) เลขบาร์โคด้ Global Trade Item Number (GTIN) รหัสผลิตภัณฑ์ถูกใช้ในการจัดการสินค้าคงคลังเป็นหลัก (warehousing) เนื่องจากการส่ือสาร ด้วยตัวเลขแสดงเอกลักษณ์จะช่วยลดความสับสนในการสื่อสาร รวมท้ังเอ้ือต่อการใช้ระบบคอมพิวเตอร์ได้ แต่การจัดทำรหัสผลิตภัณฑ์เป็นของตนเองจะมีต้นทุนค่าใช้จ่าย และอาจกำหนดรหัสซ้ำซ้อนกับรหัสของต่าง หน่วยงานได้ รหัสผลิตภัณฑ์สากลถูกนำเข้ามาใช้ในระบบโลจิสติกส์เพ่ือลดความซ้ำซ้อนของรหัสผลิตภัณฑ์ ประเภทต่าง ๆ และใช้ประโยชน์ในการชำระค่าเงินค่าสินค้าและบริการที่หน้าเคาน์เตอร์ซึ่งจะเชื่อมโยงกับ คลังสินค้าได้โดยตรง ภาคธุรกิจจึงก่อต้ังหน่วยงานกลางข้ึนมาจัดการรหัสผลิตภัณฑ์ โดย Uniform Code Council (UCC) ดูแลการออกรหัสผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในสหรัฐอเมริกาและแคนาดา และ European Article Number (EAN) นยิ มใช้กบั สนิ คา้ ปลีกในสหรฐั และญี่ปุ่น และแพร่หลายในอุตสาหกรรมค้าปลีกทว่ั โลก [12] 2-22

6) รหสั สนิ คา้ และบรกิ ารภาครัฐ Government Product and Service Code (GPSC) รหัสสินค้าและบริการภาครัฐ (Government Product and Service Code : GPSC) ถูกสร้างข้ึน เพื่อเปน็ รหัสพสั ดุมาตรฐานท่ีส่วนราชการทกุ แห่งจะใชง้ านรว่ มกนั ในระบบ Government Fiscal Management Information System (GFMIS) เพ่ือให้เป็นรหัสพัสดุ มาตรฐานที่ส่วนราชการทุกส่วนราชการท่ัวประเทศจะใช้เหมือนกันท้ังหมด โดยรหัสดังกล่าวประกอบไปด้วย ตัวเลข 16 หลัก คือ XXXXXXXX + MM + YYYYYY ซ่ึงตัวเลข 8 หลักแรก จะหมายถึงรหัส UNSPSC (United Nations Standard Products and Service Code) ซึ่งเป็นระบบมาตรฐานสากลท่ีใช้กันท่ัวโลก ครอบคลุม 55 หมวดหมสู่ นิ คา้ หมวดหมทู่ ่ี 30 จะเปน็ รายละเอยี ดเกี่ยวกับยาและเภสัชกรรม [13] รหัสตัวอย่างเชน่ 51 00 00 00 คือ Drug and Pharmaceutical Products 51 10 00 00 คอื Anti infective drugs 51 10 15 00 คอื Antibiotics MM คือ ท่ีมาของรหสั สนิ คา้ หรือพสั ดุแตล่ ะรายการ ซ่ึงกำหนดเป็นตัวอยา่ ง ดังน้ี 01 หมายถึง รหัส 6 ตัวหลังน้ันมาจากรหสั EGII (ECCMA Global Item Identifier) 02 หมายถงึ รหสั OTOP 03 หมายถงึ รหสั NATO (รหัสทกี่ องทพั ไทยใช้กบั รหัสพัสดุในปจั จุบัน) YYYYYY 6 ตัวหลัง (GPSC) มาจากรหัสมาตรฐานต่าง ๆ ที่มีใช้แพร่หลายแล้ว ซึ่งจะครอบคลุมชนิด สนิ ค้าและบรกิ าร ทงั้ หมดไม่ตำ่ กวา่ 50,000 รายการ นอกจากนี้ ยังมีการนำเลขอีก 6 หลัก มารวมเข้ากับรหัสท่ีได้กล่าวข้างต้น เพ่ือระบุคุณสมบัติของ สนิ คา้ (specification) โดยตัวเลข 6 ตัวน้ีจะเปน็ ตัวเลขที่เรียงลำดบั กันไปเรอื่ ยๆ 99 000051 101500 MM YYYYYY ตวั เลขระบคุ ุณสมบตั ิเฉพาะ ตัวอย่างเช่น ยาปฏิชีวนะ 51101500 99000051101500 ยาฆา่ เช้ืออะมบี า ยาฆา่ ไตรโคโมนาไซด์และยาฆ่าโปรโตซวั 51101600 99000051101600 99000051101700 ยาฆ่าพยาธิและยาฆ่าเชื้อปรสิต 51101700 99000051101800 99000051101900 ยาฆา่ เชื้อรา 51101800 99000051102000 99000051102100 ยาฆ่าเชื้อมาลาเรยี 51101900 ยาฆา่ เช้ือวัณโรค 51102000 ยารักษาโรคเร้ือน 51102100 2-23

99000051102200 ยาฆา่ เชอื้ ในทางเดินปสั สาวะและยาแกป้ วด 51102200 99000051102300 ยาตา้ นไวรัส 51102300 7) รหัสยาขององค์การเภสัชกรรม องค์การเภสัชกรรมใช้รหัสยา 13 หลัก ซ่ึงเป็นระบบสัญลักษณ์รหัสแท่ง (Bar code) ที่ทางองค์การ เภสัชกรรมได้สมัครเป็นสมาชิกกับสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย โดยมุ่งแน้นไปทางด้านการค้า การบรรจุ และการซื้อขาย เช่น 885 0678 XXXXX X [10] ซ่ึงมีรายละเอียดของรหัสดังน้ี ตัวเลขหลักท่ี 1-3 หมายถงึ รหัสประเทศ โดย 885 คือ รหัสประเทศไทย ตัวเลขหลกั ท่ี 4-7 หมายถึง หน่วยงานน้ัน โดย 0678 คอื องค์การเภสชั กรรม ตวั เลขหลกั ท่ี 8-12 หมายถึง รหัสยานัน้ ๆ เชน่ XXXXX ซ่งึ แยกได้ ดังนี้ XX หมายถึง รปู แบบของยา (Dosage form) XX หมายถึง ตัวเลขเรียงลำดบั (Running number) X หมายถึง ตัวเลขการแบง่ บรรจุ (Packing number) ตวั อย่างรหัสยา เซรุ่มแก้พษิ งูเห่า 10 มลิ ลิลิตร ประเภท Biologicals เซร่มุ แก้พษิ งูเห่าชนิดแห้ง 10 มลิ ลิลิตร 01001 หมายถงึ อะมอกซิซลิ ลิน 250 มิลลิกรัม 1,000 แคปซลู 01011 หมายถงึ อะมอกซซิ ิลลิน 500 มิลลกิ รัม 500 แคปซูล ประเภทแคปซูล 02001 หมายถงึ ยาฉดี ไลโดเคนไฮโดรคลอไรด์ 1 20 มิลลลิ ติ ร 02011 หมายถงึ ยาฉดี ไลโดเคนไฮโดรคลอไรด์ 1 50 มลิ ลลิ ติ ร ประเภทยาฉีด 09201 หมายถึง 09202 หมายถงึ 8) รหสั ยาของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ฐานขอ้ มูลของกรมวิทยาศาสตรก์ ารแพทย์จะมุ่งเนน้ ไปที่ขอ้ มูลยาตามชอื่ สามัญ (generic name) และผลการวิเคราะห์เปน็ หลัก โดยมกี ารกำหนดรหสั ทใี่ ชใ้ นการบนั ทกึ และสบื ค้น ดงั น้ี • รหัสของแหล่งท่ีส่งตัวอย่างเพอ่ื ตรวจวิเคราะห์ เชน่ โรงพยาบาล (HD) สาธารณสุขจังหวัด (PP) ผู้ผลติ ในประเทศ (BD) โดยรหัสสว่ นนี้มปี ระมาณ 15 รายการ • รหัสผู้ผลิตในกรณีที่เป็นผลิตภัณฑ์นำเข้าจากต่างประเทศ เช่น A001 หมายถึง บริษัท Amarin โดยรหัสสว่ นน้มี ีประมาณ 1,700 รายการ 2-24

• รหัสตัวยาสำคัญ (active ingredient) ใช้ระบบ IOWA code ประกอบด้วยตัวเลข 11 หลัก มอี ยู่ประมาณ 2,000 รายการ [10] 9) พกิ ดั กรมศุลกากร กรมศุลกากร มุ่งเน้นในการจัดเก็บอากรศุลกากรจากการนำเข้าและส่งออกตามประเภทสินค้าและ รายการสนิ ค้า รหัสทีใ่ ช้ เรยี กว่า พกิ ัดอัตราศุลกากร โดยโครงสรา้ งรหัสกรมศุลกากร ประกอบด้วย 3 ส่วน คือ • ประเภท หมายถึง ประเภทพิกัดศุลกากร มีเลขรหัส 4 ตัว เลข 2 ตัวแรกเป็นเลขลำดับของ กล่มุ สินคา้ และเลข 2 ตัวหลงั เป็นเลขลำดับของประเภทในแต่ละกลุ่มสนิ ค้า • ประเภทย่อย หมายถึง ประเภทพิกัดศุลกากรท่ีแยกย่อยลงไป โดยส่วนมากจะแทนด้วย ตัวเลข 6 ตัว แต่สินค้าบางประเภทจะมีเลขรหัส 7 ตัว โดยรหัส 6 ตัวน้ี เป็นเลขรหัสสากลที่ทุกประเทศซึ่งใช้ พกิ ดั อตั ราศุลกากรระบบฮาโมไนซจ์ ะใช้งานรว่ มกัน • รหสั สถิติ หมายถงึ รหัสสินค้าและรหัสหนว่ ยสินค้า ในส่วนของรหัสสินค้าจะประกอบดว้ ย ตวั เลขจำนวน 10 ตวั โดยตวั เลข 7 ตัวแรก จะตรงกบั รหัส 7 ตัวในประเภทย่อย (กรณีท่ีประเภทย่อยแสดงเลข รหัสเพียง 6 ตัว เลขตัวท่ีเจ็ดจะแทนด้วย 0) ดังนั้นในส่วนของรหัสสถิตินี้จึงแสดงเฉพาะรหัสสินค้าเพียง 3 ตัว หลังเท่าน้ัน แลว้ ตอ่ ท้ายด้วยรหัสหน่วยสินคา้ เป็นตัวอักษร 2 ตวั [10] สำหรบั รหัสที่เก่ียวข้องกับยา มักมีรหัส 2 ตัวแรก เป็น 30 คือ เป็นกลุ่มผลิตภัณฑ์เภสัชกรรม (Pharmaceutical products) ตวั อยา่ งเช่น คือ วัคซนี ที่ใชเ้ ป็นยาสำหรบั มนุษย์ 30.02 3002.20 004/KG คอื วคั ซนี ที่ใช้เปน็ ยาสำหรบั สัตว์ 30.02 3002.30 007/KG ตารางท่ี 2-6 เปรียบเทียบรหัสยาในระบบต่างๆ ในประเด็นหน่วยงานที่รับผิดชอบ วัตถุประสงค์ ของการพัฒนา การนำไปใช้ประโยชน์ รูปแบบและโครงสร้างข้อมูลรหัสยา ข้อดี และข้อจำกัดในแต่ละระบบ สำหรับรหัสยาที่ได้รับการพัฒนาและใช้ประโยชน์ในปัจจุบันพบว่ารหัส TMT และรหัสยา 24 หลัก เป็นรหัสท่ี หน่วยบริการสุขภาพทุกแห่งต้องใช้เพื่อการเบิกจ่ายและทำรายงาน แต่รหัสยา 24 หลัก ยังมีข้อจำกัดที่ขาด ข้อมูลสำคัญท่ีจำเป็นท่ีต้องใช้ในการเบิกจ่ายเป็นรายการ ได้แก่ ขนาดบรรจุ ขนาดการใช้ เป็นต้น และบัญชีรหัสยา ขาดความครอบคลมุ ของยาที่ใช้ในโรงพยาบาลขนาดใหญ่ 2-25

ตารางที่ 2-6 เปรยี บเทียบรหัสยาตา่ งๆ ระบบ หนว่ ยงานท่ี วตั ถุประสงค์/การใช้ รูปแ 1. Reg no, รบั ผดิ ชอบ/คดิ คน้ ประโยชน์ โคร สำนักยา สำนักงาน ระบุวา่ ผลิตภัณฑย์ านน้ั ๆ ตวั คณะกรรมการอาหาร ผ่านการขน้ึ ทะเบยี นยาจาก ตวั และยา (อย.) อย. ของประเทศไทยแล้ว กระทรวงสาธารณสขุ และใช้ในการสื่อสารเพื่อการ ตรวจสอบขอ้ มูลผลติ ภณั ฑ์ยา น้นั ๆ 2. รหสั ยาไทย กระทรวงสาธารณสขุ เพ่อื รองรบั การเบิกจ่ายค่ายา ตัวเลข 24 หลัก ผู้ป่วยนอกของระบบ สวัสดกิ ารรกั ษาพยาบาล ระบบใหม่ 3. TMT ศูนย์พฒั นามาตรฐาน เพื่อใหท้ กุ หน่วยงานท่ี ตัวเลข ข้อมูลระบบสขุ ภาพ เกยี่ วขอ้ งใช้บญั ชีขอ้ มลู ยา ไทย (ศมสท.) และรหัสยามาตรฐานเดยี วกนั 2-2

แบบและ ข้อดี ขอ้ จำกัด รงสรา้ ง 1. ใช้ในการขึ้นทะเบยี นยา 1. ยาทข่ี นาดบรรจุภณั ฑ์ตา่ งกนั เลขและ 2. ประชาชนทั่วไป สามาร ใช้เลขทะเบียนเดียวกนั ทำไม่ วอักษร สามารถระบุความจำเพาะเจาะจง สบื คน้ และตรวจสอบ และเอกลักษณ์ของผลิตภัณฑ์ได้ ผลิตภัณฑ์ได้ 2. ระบบการจัดเก็บข้อมูลพบว่ามี ข 24 หลัก 1. เป็นรหสั ทม่ี ีการออกแบบให้ การระบลุ ักษณะของตวั ยาที่ไม่ ครอบคลุมรายละเอียดท่ีต้องการ เป็นมาตรฐานเดยี วกันหรือใชค้ ำ ใชใ้ นการทำข้อมลู เชิงสถิติของยา ไมต่ รงกนั 2. รบั รองท้ังกรณยี าเด่ียวและยา ผสม 1. บัญชียาขาดความครอบคลุมของ ยาท่ีใชใ้ นโรงพยาบาลขนาดใหญ่ ข 10 หลัก 1. สามารถใชใ้ นระดบั สากลได้ เพราะมกี ารแก้ไขและพฒั นา 2. หลักเกณฑ์ในการกำหนดรหัสยา ขอ้ จำกดั ของระบบอน่ื ดี ในระยะผสมใช้มาตรฐาน ต่างกันทำให้ตอ้ งดูแลทั้ง 2 ระบบพร้อมกนั 3. ขาดข้อมูลสำคัญท่จี ำเป็นทต่ี ้องใช้ ในการเบกิ จา่ ยเป็นรายการ ได้แก่ ขนาดบรรจุ ขนาดการใช้ - 26

ระบบ หนว่ ยงานที่ วตั ถปุ ระสงค์/การใช้ รูปแ 4. ATC รับผดิ ชอบ/คิดคน้ ประโยชน์ โคร 5. IOWA WHO / Nordic นำไปศึกษาระบบอ้างอิงของ ตัว 6. เลขบารโ์ คด้ GTIN Council ยาและดัชนรี าคายาในการทำ ตวั อ 7. GPSC วจิ ัย ใหญ Division of Drug ตวั เลข Information Service University of IOWA หนว่ ยงานภายใต้สภา เพื่อนำไปใชป้ ระโยชนส์ ำหรับการ ตวั เลข อตุ สาหกรรมแหง่ บรหิ ารจัดการโลจสิ ติกส์และ ประเทศไทย สนับสนนุ การสืบย้อนกลับ แหล่งท่ีมาของสนิ คา้ และบริการ สำนักงานพัฒนา จดั ทำขึน้ เพ่ือเป็นรหัสพสั ดุ ตวั เลข มาตรฐานระบบพัสดุ มาตรฐานทีส่ ่วนราชการทกุ ภาครัฐกรมบญั ชกี ลาง แห่งจะใช้งานร่วมกันเม่ือเข้าสู่ และระบบ GFMIS ระบบ GFMIS 8. รหัสยา องค์การเภสัชกรรม ม่งุ เน้นดา้ นการค้า บรรจุ และ ตัวเลข องค์การ การซ้อื ขาย เภสชั กรรม 2-2

แบบและ ขอ้ ดี ข้อจำกัด รงสรา้ ง เลขและ 1. รับรองทงั้ กรณยี าเด่ยี วและยา 1. ไม่สามารถบอกขนาด ความแรง อักษรพมิ พ์ สูตรผสม รปู แบบเภสัชภัณฑ์ ช่ือการคา้ ชอื่ ญ่ 7 หลัก 2. มีความเป็นสากล ผู้ผลิตได้ ข 16 หลัก 1. มกี ารจัดทำรหัสสำหรบั ตัวยาท่ี 2. ยาสูตรผสม ไมส่ ามารถคน้ ตาม กลมุ่ ยาได้ ใชเ้ ป็นสารช่วย 2. ใชก้ ับยาที่มชี ่ือพอ้ งได้ ข 13 หลัก สามารถคน้ หาสินคา้ หรือสินคา้ ท่ัว มีข้อมลู ให้ค้นหาไดเ้ องเพียงข้อมลู โลกไดโ้ ดยระบุเลขหมาย GTIN เพอ่ื แหลง่ ที่มาของสนิ ค้า ตรวจสอบและแหล่งที่มาของสนิ คา้ ได้ทั่วโลก ข 16 หลกั 1. ครอบคลุมสินคา้ และบรกิ าร ในส่วนของรหสั ยาจะอยใู่ นรหัส หลายชนิด segment: 51000000 Drugs and 2. ทกุ สว่ นราชการใชง้ าน Pharmaceutical Products ซ่ึงเปน็ เพยี งการจดั หมวดหมู่สินคา้ ไมม่ ีข้อมูลชอ่ื การค้า ชื่อบริษัท ข 13 หลัก 1. รหัสแทง่ อยู่ในรปู ของระบบ 1. การใช้งานรหัสบาร์โคด้ ระบบ EAN ซึง่ ปัจจุบันเป็น EAN น้ันจะตอ้ งสมัครเป็นสมาชิก มาตรฐานสากลและเปน็ ที่ยอมรับ ราคาเสยี ค่าสมาชกิ ในทุกๆ ปี มากทส่ี ดุ ในโลก 2. รหสั ไม่สื่อความหมายโดยละเอียด 2. ง่ายต่อการควบคุมเนื่องจาก Bar code อยู่บนแพคเกจ 27

ระบบ หนว่ ยงานที่ วัตถุประสงค์/การใช้ รปู แ รับผดิ ชอบ/คิดค้น ประโยชน์ โคร 9. รหสั ยากรม กรมวทิ ยาศาสตร์ ตวั เลข วิทยาศาสตร์ ใช้เป็นฐานข้อมูลยาตามชื่อ การแพทย์ การแพทย์ สามัญและผลวเิ คราะห์เปน็ ตวั หลัก ตวั อ 10.รหสั ยา กรมศลุ กากร ใหญ กรมศุลกากร มุ่งเนน้ การจดั เก็บอากร ศุลกากรจากการนำเข้าและ ส่งออกตามประเภทสนิ คา้ (พกิ ัดอตั ราศุลกากร) 2-2

แบบและ ขอ้ ดี ขอ้ จำกัด รงสร้าง ไมม่ ีการกำหนดรหัสสำหรับตัวอย่าง ผสมท่มี ีตวั อยา่ งมากกว่า 1 ตัวขนึ้ ไป ข 11 หลัก สามารถสรุปข้อมลู ผลการ วิเคราะห์ไดห้ ลายลักษณะ เลขและ 1. สามารถประมวลผลปริมาณ 1. ไมส่ ามารถประเมินปริมาณและ อักษรพมิ พ์ และมลู ค่าการนำเขา้ และส่งออก มลู ค่าการนำเข้าส่งออกตามแต่ละตัว ญ่ 20 หลัก ได้ ยาหรือกลุ่มยา 2. สามารถจดั เก็บอากรตามอัตรา 2. จัดประเภทสนิ ค้าที่เป็นยานน้ั มรี หสั ทีร่ ะบุแยกตามวัตถปุ ระสงคข์ อง อยู่หลายกลมุ่ และวธิ ีท่ีใช้ในการแบง่ แตล่ ะหนว่ ยงานได้ น้ันไมไ่ ด้ใชห้ ลักการทางเภสัชวทิ ยา 28

2.5 งานวจิ ัยที่เกี่ยวขอ้ งกบั ดัชนีราคายา การศึกษาในตา่ งประเทศ ในปี ค.ศ. 2018 มีรายงานค่าดัชนีผูบ้ ริโภคในหมวดผลิตภณั ฑย์ าท่ี 106.3 โดยใช้ปี ค.ศ. 2015 เป็นฐานในการคำนวณ พบว่ามีแนวโน้มสูงขึ้นเร่ือยๆ ในแต่ละปี สำหรับสินค้ากลุ่มยา ประเภท Over the Counter (OTC) เพ่ิมข้ึน โดยมีมูลค่าประมาณ 2.6 พันล้านปอนด์ ซ่ึงหมวดท่ีมากที่สุด คือ กลุ่มยาแก้ปวด สำหรับยาที่ต้องใช้ใบส่ังแพทย์มีการเก็บปริมาณใบสั่งยาในปี ค.ศ. 2017-2018 อยู่ท่ี 7.3 พนั ใบสัง่ ยา [14] การเปรียบเทียบราคายาระหว่างประเทศของสวีเดน โดยทำการวิเคราะห์ราคายาตามใบสั่งแพทย์ ของผู้ป่วยนอก เร่ิมจากการจัดยาเป็นกลุ่ม จับคู่ยาที่มีรูปแบบ ขนาด ความแรง เดียวกัน แล้วคำนวณดัชนีราคา ยา Layperes โดยใช้ข้อมูลราคาและการขายจาก (Intercontinental Medical Statistics; IMS Health) ข้อมูลราคายาดังกล่าวข้ึนอยู่กับรายการราคายาอย่างเป็นทางการ เพราะเป็นเพียงราคาเดียวท่ีสามารถ รวบรวมได้ด้วยวิธีที่ง่ายและเป็นมาตรฐาน การรายงานจะขึ้นอยู่กับรายการราคายาระดับชาติในระดับ AIP (Pharmacy purchase price) โดยยาจะถูกแบ่งเป็นกลุ่มตามเง่ือนไขการแข่งขันในสวีเดน สำหรับประเทศ ท่ใี ช้ราคายาอ้างอิงอย่างไมเ่ ป็นทางการ ราคาของยากลุ่มท่ีไม่มีการแข่งขันจะสูงกว่าสวีเดนเล็กน้อย ในขณะที่ ยากลุ่มท่ีมีการแข่งขัน เม่ือยาหมดสิทธิบัตรจะทำให้เกิดการแข่งขันในตลาด ยาหรือเภสัชภัณฑ์ใหม่ๆ จะถูก เพิ่มเข้ามาในระบบผลิตภัณฑ์ในแต่ละเดือนอย่างต่อเน่ือง ทำให้ราคายาในสวีเดนตกลงเมื่อเทียบกับประเทศอื่น แต่เมื่อวิเคราะห์ความแตกต่างของราคายากับรหัส ATC ยาที่ออกฤทธ์ิต่อระบบประสาท (Nervous system, ATC N) ยากลุ่ม aniti-infectives (ATC J) และยากลุ่ม antithrombotic agents พบว่าราคายาเหล่านใ้ี นสวีเดนมีค่า สูงกว่าประเทศอ่ืน ดัชนีราคายาจะแตกต่างตามอายุของยาหรือเภสัชภัณฑ์โดยยาท่ีมีอายุไม่เกิน 5 ปี และยาที่ มีอายุมากกว่าเท่ากับ 16 ปี จะมีราคาในสวีเดนต่ำกว่าประเทศอื่น ส่วนยาที่มีการทำข้อตกลงทางการค้าใน สวีเดนจะมีดัชนีราคาต่ำกว่ายาที่มีการทำข้อตกลงในประเทศอื่น โดยยาเหล่าน้ีจะไม่มีจำหน่ายในสเปนและ โปรตุเกส ซ่ึงการเปรียบเทียบราคายาโดยตรงระหว่างสวีเดนและประเทศอ่ืนๆ เป็นเรื่องยาก เน่ืองจากบาง ประเทศมีส่วนลดท่ีไม่สะท้อนอยู่ในรายการราคายา และสวีเดนก็มีข้อตกในการลดค่าใช้จ่ายด้านยา ดังนั้นการ เพิ่มความโปร่งใส ในข้อตกลงจะทำให้การเปรียบเทียบราคายาเป็นไปได้ง่ายข้ึน และการเปรียบเทียบราคา อย่างเป็นกลางควรคำนึงถึงปริมาณการขายของยาหรือเภสัชภัณฑ์ เพราะยาที่มีการขายขนาดใหญ่จะมี ผลกระทบในการเปรียบเทียบราคา นอกจากนั้น ยาที่จะนำมาเปรียบเทียบต้องเป็นยาท่ีหาได้หรือมีอยู่ใน สวีเดนและประเทศท่ีเปรียบเทียบด้วย กล่าวโดยสรุป คือ ยาใหม่ถูกเพ่ิมเข้ามาในระบบสินค้าประจำเดือน (product of the month) อย่างต่อเนื่อง มีผลทำให้ราคายาในสวีเดนลดลงเมื่อเปรียบเทียบกับทุกประเทศ ในยุโรป ยกเว้น ไอรแ์ ลนด์และเนเธอร์แลนด์ แสดงใหเ้ หน็ ว่าสวีเดนมรี ะบบราคายาแย่กว่าประเทศอื่น [15] งานวิจัยเพ่ือหาระเบียบวิธีวิจัยในการเปรียบเทียบราคายาท้องถิ่นของประเทศในยุโรปโดยใช้ดัชนี ราคายา ทำการเก็บขอ้ มลู ราคาขายปลกี และราคาจากผ้ผู ลติ ของยาชื่อสามัญ (generic) ในยุโรป ใช้ข้อมลู ในปี ค.ศ. 2013 จาก IMS Health ท้ังข้อมูลปริมาณและยอดขายของยา 200 ชนิด ใน 7 ประเทศท่ีมีรายได้ ใกล้เคียงกัน ได้แก่ เบลเยียม, เดนมาร์ก, ฝร่ังเศส, เยอรมนี, อิตาลี, สเปน และสวีเดน โดยการเก็บข้อมูล 2-29

จำนวนปริมาณจะเก็บในรูปแบบของขนาดยา (Doses) และปริมาณ (Grams) ของตัวยา และข้อมูลยอดขาย ในหน่วยเงินยูโร (Euros) ซ่ึงผวู้ ิจยั ได้ทำการจำกัดยาทีจ่ ะทำการวิเคราะห์เหลือเพียง 110 ชนดิ โดยแต่ละชนิด จะทำการคำนวณเป็นราคาเฉลี่ยต่อขนาดยา หรือราคาเฉล่ียต่อกรัม ทำการคำนวณโดยใช้ดัชนี 4 ดัชนี คือ Unweighted, Paasche, Laspeyres, and Fisher พบว่าดัชนีราคายาจากราคาหน้าโรงงานและราคาขาย ปลีก ประเทศสวีเดนและเดนมาร์ก มีราคาขายท้ังราคาปลีกและราคาจากผู้ผลิตท่ีต่ำท่ีสุดใน 7 ประเทศของ ยุโรป ขณะท่ีประเทศฝร่ังเศสและอิตาลีมรี าคาสูงที่สุด และประเทศอิตาลีมีราคาขายจากผ้ผู ลติ ที่สงู กว่าเยอรมนั ถึง 1.6 เท่า และสูงกว่าเดนมาร์กถงึ 2.6 เท่า ส่วนประเทศเยอรมนั ฝรั่งเศส และสเปน มรี าคาจากผู้ผลิตทส่ี ูงกว่า เยอรมันทั้งหมด ซึ่งตรงข้ามกับราคาปลีกจากการคำนวณด้วย Laspyres index ซึ่งการคำนวณโดยการถ่วง น้ำหนักและไม่ถ่วงน้ำหนักจะให้ผลลัพธ์ที่แตกต่างกัน หากคำนวณดัชนีแบบไม่ถ่วงน้ำหนัก ถ้าราคายา เปล่ียนแปลงอย่างมากก็จะส่งผลต่อค่าดัชนีโดยตรง ในความเป็นจริงการหาดัชนีราคายาจากการใช้ยาหรือ บริโภคยาในแต่ละประเทศ ไม่ควรคำนึงถึงเพียงแต่ราคา แต่ต้องพิจารณาถึงปริมาณการใช้ร่วมด้วย ดังนั้นใน การวิเคราะห์ดัชนีราคา จึงมักใช้การคำนวณแบบถ่วงน้ำหนักจะเหมาะสมกว่า เพ่ือให้สามารถคำนวณได้ตรง กับความเป็นจริงมากท่ีสุด สามารถนำการใช้ดัชนีแบบถ่วงน้ำหนักในการเป็นตัวช่วยวางแผนนโยบายยาได้ [16] การคำนวณโดยการถ่วงน้ำหนกั (วิธี Laspyres, Paasche และ Fisher) ดัชนี Paasche มักจะมีค่า ต่ำกว่าวิธี Laspeyres ท้ังราคาหน้าโรงงานและราคาขายปลีก ในขณะที่ดัชนี Fisher จะมีค่าอยู่ระหว่างค่า ท่ีได้จากการคำนวณจากวิธี Laspeyres และ Paasche ซ่ึงจากงานวิจัยน้ีทำให้เกิดคำถามท่ีควรทำงานวิจัย ต่อไปว่า การจัดการประกวดราคาของยา generic ในประเทศสวีเดนและเดนมาร์ก อาจทำให้ได้ราคายาท่ี ต่ำกว่าประเทศอื่น ๆ เนื่องจากการประกวดราคายาจะทำให้สามารถซ้ือยาจากผู้ผลิตได้ในจำนวนมาก และ ผู้ผลิตเองก็ยินดีท่ีจะเสนอขายให้ในราคาที่ถูกที่สุด ซึ่งจะต้องมีการทำการวิจัยต่อไปว่า การจัดประกวดราคา ดังกล่าวมีผลมากน้อยเพียงใดต่อราคายา ซึ่งปัจจุบันมีข้อมูลการวิเคราะห์บางงานวิจัยกล่าวว่า การจัดการ ประกวดราคาอาจทำให้อายุของผลิตภัณฑ์ยานั้นสั้นลงอันเน่ืองมาจากราคาที่ถูก ทำให้ยาบางชนิดต้องหยุด การผลิตเนื่องจากไมไ่ ดก้ ำไรเท่าท่ีควร หรอื อาจทำให้ยานนั้ ต้องข้ึนราคามากขนึ้ เมื่อเวลาผ่านไป [16] นอกจากน้ี Marcio และคณะ ได้รวบรวมการศึกษาการเปรียบเทียบราคายาระหว่างประเทศจาก ฐานข้อมูล ได้แก่ Medline, Embase, IPA และ Scopus จากการศึกษาท้ังหมดในอดีตจนถึงปี ค.ศ. 2009 โดยมีการศึกษาข้อมูลราคายารวมถึงความสามารถในการซื้อยาของแต่ละประเทศ พบว่ามีความแตกต่างของ ราคายาและความสามารถในการซ้ือยาในแต่ละประเทศ [17] โดยประเทศที่มีรายได้น้อยจะมีความสามารถ ในการซ้อื ยาทน่ี อ้ ยกว่าประเทศท่ีมีรายไดม้ ากที่มีความสามารถในการซ้ือยาได้มากกว่า ในประเทศไทยมีการศึกษาการเปล่ียนแปลงของดัชนีราคายาในการจัดซ้ือยารวมระดับจังหวัด เปรียบเทียบกอ่ นและหลังการใชโ้ ครงการประกันสุขภาพถ้วนหนา้ โดยใช้ฐานข้อมูลการจดั ซ้อื ยาระดับจงั หวัด ปีงบประมาณ 2544 และ 2545 จากศูนย์ข้อมูลข่าวสารด้านเวชภัณฑ์ กระทรวงสาธารณสุข และคำนวณหา คา่ กลางของราคาการจัดซอ้ื ในแตล่ ะชนิดของยาแล้วนำมาหาการเปล่ียนแปลงราคาโดยไม่คำนงึ ถึงปริมาณการ 2-30

ซ้ือโดยใช้ค่าดัชนีราคา Laspeyres, Paasche และ Fisher พบว่ามีเปอร์เซนต์การเปลี่ยนแปลงเพ่ิมข้ึนและ ลดลงและการหาค่าดัชนีราคาท้ัง 3 แบบมีแนวโน้มไปในทางเดียวกัน [18] จากโครงการประกันสุขภาพถ้วนหน้า ทำให้โรงพยาบาลใช้ยาราคาถูกในปริมาณมากส่งผลให้ดัชนีราคาลดลง การใช้ค่าดัชนีราคาท่ีมีการคำนึงถึง ปริมาณการใชจ้ ึงเหมาะกบั การใช้อธบิ ายการเปลี่ยนแปลงราคายา จากรายงานของกรมบัญชีกลาง กระทรวงการคลัง เก่ียวกับการใช้สวัสดิการรักษาพยาบาลของ ข้าราชการว่ามีมูลค่าเพ่ิมสูงข้ึน โดยเฉพาะค่าใช้จ่ายของผู้ป่วยนอกของข้าราชการเมื่อเทียบกับบริการผู้ป่วย นอกท้ังหมด สำนักงานวิจัยเพื่อการพัฒนาหลักประกันสุขภาพไทย (สวปก.) ศึกษาการใช้ยาสำหรับสวัสดิการ รักษาพยาบาลของข้าราชการในโรงพยาบาล 26 แห่ง พบว่ามีการใช้ยานอกบัญชียาหลักประมาณร้อยละ 66 – 68 ของมูลค่ายาทั้งหมด ทั้งนี้เน่ืองจากยาต้นแบบท่ีมีราคาแพงเป็นปัจจัยสำคัญในการเพ่ิมค่าใช้จ่ายสุขภาพของ ภาครัฐ จากการศึกษาการใช้ยาในโรงพยาบาลแห่งหน่ึงในกรุงเทพมหานคร พบว่ายาหนึ่งร้อยอันดับแรกที่มี มูลค่าการใช้สูงในโรงพยาบาลมักเป็นยาต้นแบบ เมื่อเปรียบเทียบราคายา ของยาลดไขมันกลุ่มสแตตินใน ปริมาณตวั ยาท่ีเท่ากัน ยาสามัญ simvastatin ราคาเม็ดละ 1 บาท ในขณะท่ี ยาตน้ แบบ simvastatin ราคา เม็ดละ 35 บาท แสดงให้เห็นว่ายาสามัญมีราคาต่ำกว่าราคายาต้นแบบค่อนข้างมาก ซึ่งความแตกต่างของ ราคาน้ีสง่ ผลกระทบต่องบประมาณของระบบสุขภาพภาครัฐเป็นอยา่ งยิ่ง [19] โดยมรี าคาอ้างอิง (Reference pricing system, RPS) เป็นกลไกท่ีหลายประเทศใช้ควบคมุ คา่ ใช้จา่ ยดา้ นยาหรือกำหนดราคาเบิกจ่ายคืนของ ยาให้มปี ระสิทธิภาพ โดยจะใช้ระบบการจดั กลุ่มยาตามมาตรฐานของ WHO คือ Anatomical Therapeutic Chemical Classification (ATC) ในการจัดกลุ่มยา โดยยดึ หลักเกณฑ์คือ ยาท่ีจัดอยู่ในกลมุ่ เดียวกันสามารถ ใช้ทดแทนกันได้ โดยทใ่ี ช้อยู่มรี ะดับ ATC3 ถึง ATC5 เช่นเดียวกนั กับการศึกษาความเป็นไปได้ในการคำนวณ ดัชนีราคายาผู้ให้บริการสุขภาพสำหรับโรงพยาบาลในประเทศไทยจากข้อมูลที่มีอยู่ในปัจจุบัน ในการเลือก รายการยาและการจัดทำน้ำหนักดัชนีใช้หลักการเดียวกับการจัดทำดัชนีราคาผู้บริโภคโดยมีการใช้ข้อมูลการ จัดซื้อยารายการย้อนหลังในปี พ.ศ. 2553 - 2555 ปีฐานท่ีใช้ คือ ปี พ.ศ. 2553 จากการติดตามรายการยา ทั้งหมด 166 รายการ พบว่าปี พ.ศ. 2554 มีการปรับตัวลดลงจากปีฐาน โดย group R หรือยาระบบ ทางเดินหายใจมีดัชนีราคามากที่สุด ส่วน group N หรือยาระบบประสาทมีดัชนีน้อยท่ีสุด ในการจัดทำดัชนี ราคายาต้องคำนึงถึงการจัดทำน้ำหนักในการคำนวณ เนื่องจากข้อมูลยังไม่ครอบคลุมโรงพยาบาลทั้งหมด อาจมีลกั ษณะของโรค ความรุนแรงของโรคและยาทีใ่ ช้แตกต่างกัน [19] ส่วนการกำหนดราคายาอ้างอิงนั้นเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพและส่งผลต่อพฤติกรรมการสั่งยาของ แพทย์โดยตรง นอกจากนั้นยังส่งผลต่อบริษัทที่ผลิตยาต้นแบบได้สองทาง คือ บริษัทอาจจะลดราคายาลงให้ ต่ำกว่าราคายาอ้างอิง หรือทางตรงกันข้าม บริษัทอาจจะเพิ่มราคายาให้สูงกว่าราคายาอ้างอิงเพื่อให้เห็นถึง คณุ ภาพที่แตกต่าง การกำหนดราคายาอ้างอิง ทำได้หลายวิธี แตกต่างกันในแต่ละประเทศ ขึ้นอยู่กับค่าเฉลี่ย ของราคายาในแต่ละกลุ่ม แต่ถึงแม้วิธีการกำหนดราคายาอ้างอิงแตกต่างกัน แต่ผลท่ีได้จะเป็นไปในทาง เดยี วกนั จากหลายจากศึกษาของระบบราคายาอา้ งอิงของยาแต่ละกลุ่ม พบว่า การนำระบบราคายาอ้างอิงมา ใช้จะส่งผลกระทบทำให้ค่าใช้จ่ายด้านยาลดลง แต่ผลกระทบต่อปริมาณการใช้ยานั้นน้อยมาก เพราะเป็นการ 2-31

เปลี่ยนไปใช้ยาท่ีอยู่ในระบบราคายาอ้างอิง ส่วนผลกระทบต่อสุขภาพผู้ป่วยนั้น ยังไม่มีการศึกษาระยะยาว ท่ีชัดเจน ความเห็นจากผู้ท่ีมีส่วนได้ส่วนเสีย สามารถแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม คือ นักวิชาการ ผู้บริหารและ ผู้ให้บริการ และผู้ซื้อบริการ ด้านนักวิชาการไดต้ ั้งข้อสงสัยว่า แต่ละประเทศใช้เกณฑ์อะไร ทำไมบางประเทศ จึงใช้ราคาสูงสุดของยาสามัญ ส่วนด้านผู้ให้บริการ มีความเห็นพ้องกันว่า การนำราคาอ้างอิงหรืออัตราการ เบิกจ่ายยามาใช้ จะทำให้แพทย์เปล่ียนพฤติกรรมการส่ังจ่ายยา ผู้บริหารโรงพยาบาลเห็นควรให้มีมาตรการ เสริมการควบคุมการใช้ยา เช่น การประเมินการใช้ยา (Drug Use Evaluation; DUE) และความเห็นจาก ผู้ป่วย คือ ราคากลางยาเป็นการริดรอนสิทธิของผู้ป่วยหรือไม่ และผู้ป่วยที่มาสามารถใช้ยาสามัญได้ จำเป็นต้องใช้ยาต้นแบบ ก็ไม่ควรต้องรับภาระค่าใช้จ่ายแต่อย่างใด ความคิดเห็นของผู้นำเข้า คือ ราคากลางยา อาจทำให้บริษัทยาไม่นำยาใหม่เข้ามาจดทะเบียนในประเทศ เป็นการสูญเสียโอกาสของผู้ป่วย กล่าวโดยสรุป คือ ยาต้นแบบมีราคาสูงกว่ายาสามัญค่อนข้างมาก จึงไม่เกิดแรงจูงใจให้จ่ายยาสามัญในระบบสวัสดิการ รักษาพยาบาลของข้าราชการ การกำหนดราคาเบิกจ่ายยาท่ีเป็นราคาอ้างอิงจะเป็นไปได้ ถ้าไม่ทำให้เกิดผล กระทบทางด้านลบต่อการบริหารการเงนิ ของหน่วยบริการสุขภาพ และไม่กระทบต่อการทำหน้าท่ีของแพทย์ ดงั นนั้ ผกู้ ำหนดนโยบายควรจะใช้กลไกราคาเป็นเคร่ืองมือเพ่ือให้เกดิ การแข่งขนั ระหว่างผู้ผลิตยาต้นแบบ ที่จะ ส่งผลต่อพฤติกรรมของแพทย์เพื่อลดการจ่ายยาต้นแบบ และเพ่ือให้เกิดผลในระยะยาว รัฐจำเป็นต้องมี หน่วยงานที่รับผิดชอบเก่ียวกับราคายาโดยตรงและมีกลไกการต่อรองราคายาท่ีมาจากผู้ผลิตเพียงรายเดียว เพอื่ ให้มกี ารแขง่ ขันด้านราคามากกว่าท่ีเป็นอยู่ในปัจจุบนั [19] การจดั ทำดัชนรี าคาตามสำนกั ดัชนีเศรษฐกิจการคา้ ประเทศไทย มีขนั้ ตอน ดังนี้ 1. กำหนดวตั ถุประสงค์ เปน็ การกำหนดวัตถุประสงค์จากการทำดัชนีราคา เพ่ือใหน้ ำไปใช้ท่ีสอดคล้องกับประโยชนท์ ่ีต้องการ 2. กำหนดปีฐาน การกำหนดให้ปีใดปีหนึ่งเป็นปีฐาน จะพิจารณาปีที่ระบบเศรษฐกิจมีเสถียรภาพ ระดับราคาเป็นไป ตามภาวะอุปสงค์ อุปทานของระบบเศรษฐกิจ หรืออาจพิจารณาจากราคายาท่ีมีในฐานข้อมูล ท่ีอาจใช้ในการ คำนวณได้ 3. จัดทำโครงสรา้ งดชั น/ี น้ำหนักรายการสนิ คา้ ในการจัดทำโครงสร้างดัชนีราคาผู้บริโภคของไทยจะยึดตามแบบที่ผู้เชี่ยวชาญจากสหรัฐอเมริกา ให้คำแนะนำ คือ การจำแนกประเภทการบริโภคส่วนบุคคลตามวัตถุประสงค์ (Classification of Individual Consumption According to Purpose; COICOP) ขององค์การสหประชาชาติ ที่แบ่งเป็น 7 หมวด แตส่ ำหรบั การจดั ทำดัชนีราคายาในปี ค.ศ. 2012 ได้จดั หมวดยาตาม ATC code ได้แก่ A Alimentary tract and metabolism B Blood and blood forming organs C Cardiovascular system D Dermatologicals G Genito urinary system and sex hormones 2-32

H Systemic hormonal preparations, excl. sex hormones and insulins J Antiinfectives for systemic use L Antineoplastic and immunomodulating agents M Musculo-skeletal system N Nervous system P Antiparasitic products, insecticides and repellents R Respiratory system S Sensory organs V Various 4. การจัดทำน้ำหนักรายการสนิ ค้า (Weight) ในการจัดดัชนีราคาผู้บริโภคน้ัน ไม่สามารถจัดเก็บราคาสินค้าทุกรายการที่ครัวเรือนใช้จ่ายใน การบริโภคมาคำนวณดัชนีได้ จึงมีการคัดเลือกรายการสินค้าและจัดทำน้ำหนักในโครงสร้างดัชนี เช่นเดียวกับการจัดทำดัชนีราคายาที่อาจไมส่ ามารถเกบ็ ข้อมลู ได้ทุกรายการทกุ หนว่ ยบริการสุขภาพ จงึ อ้างอิง หลักการจัดทำดชั นีราคาผู้บริโภคได้ ดังน้ี 1) ใหน้ ้ำหนกั ขน้ั ตน้ แกร่ ายการสนิ ค้าท่ีถกู คัดเลือกตามค่าใช้จา่ ยท่ีไดจ้ ากการสำรวจผู้บริโภค 2) กำหนดเกณฑ์น้ำหนักในการคัดเลือกรายการสินค้า เช่น กำหนดให้รายการสินค้าท่ัวไปท่ีจะ นำมาคำนวณดัชนีต้องมนี ้ำหนักอยา่ งนอ้ ยร้อยละ 0.1 ของค่าใช้จา่ ยรวม เปน็ ตน้ 3) สินคา้ ท่คี วรนำมาคำนวณด้วยแมจ้ ะไม่เข้าเกณฑ์ ข้อท่ี 2 ไดแ้ ก่ - รายการสนิ คา้ หรอื บริการนั้นมแี นวโน้มคา่ ใช้จา่ ยเพ่ิมมากขนึ้ - คาดการณ์ว่าจะมีความสำคัญเพิ่มมากขน้ึ ในอนาคต 4) รายการสินค้าที่ไม่ถูกคัดเลือก ให้นำน้ำหนักของรายการนั้น ไปรวมกับน้ำหนักของรายการ ที่ถูกคดั เลอื กตามวิธีการ ดงั น้ี - การรวมน้ำหนักโดยตรง (Direct Deposit) คือ การเอาน้ำหนักของรายการท่ีไม่ถูก คัดเลือกไปรวมกับรายการที่ถูกคัดเลือกโดยตรง โดยมีหลักเกณฑ์ว่า รายการที่นำไปรวมด้วยนั้นจะต้องมี ลักษณะใกล้เคียงกัน และควรมีแนวโน้มของการเปล่ียนแปลงราคาไปในทางเดียวกัน โดยจะต้องไม่ทำให้ รายการสินค้า ทถ่ี กู เพิ่มน้ำหนกั มนี ำ้ หนักมากเกนิ ไป - การรวมน้ำหนักโดยออ้ ม (Indirect Deposit) คือ การเฉล่ียน้ำหนักของรายการสินค้าท่ีไม่ ถูกคัดเลือกไปให้รายการสินค้าทุกรายการที่ถูกคัดเลือกในหมวดย่อยเดียวกันตามสัดส่วนน้ำหนักเดิมของ สินคา้ นั้นๆ ส่วนใหญจ่ ะใช้วธิ นี ใ้ี นทางปฏบิ ตั ิ 5) คำนวณน้ำหนักข้ันสุดท้าย ในแต่ละหมวดจะเหลือเฉพาะรายการสินค้าที่ถูกคัดเลือกและ น้ำหนักสุดท้ายคือ น้ำหนักหรือค่าใช้จ่ายในรายการนั้นท่ีได้จากการสำรวจ รวมกับน้ำหนักที่ได้เพิ่มมาจากข้อ 2 (ในกรณีท่ีมีการรวมน้ำหนักเกิดข้ึน) ผลรวมของน้ำหนักจากทุกรายการสินค้าในทุกหมวดจะต้องเท่ากับ 2-33

ค่าใช้จ่ายรวมของผู้บริโภคที่ได้จากการสำรวจโครงสร้างรายการสินค้า และน้ำหนักท่ีคำนวณของแต่ละ รายการสินค้าจะใช้ในการคำนวณดัชนีราคาผู้บริโภคต่อไป จนกว่าจะมีการเปล่ียนปีฐานในการคำนวณดัชนี ครง้ั ต่อไป [5] ตวั อย่าง การแบ่งกลมุ่ สนิ ค้าในตะกรา้ ยา สามารถแจงเป็นแผนภาพ ดังน้ี ภาพท่ี 2-2 โครงสรา้ งตะกร้ายา [3] 5. การเชอ่ื มดชั นรี าคาชดุ เดมิ กับชุดใหม่ เม่ือมีการปรับปรุงโครงสร้างและน้ำหนักดัชนีชุดใหม่ซึ่งแตกต่างจากโครงสร้างและน้ำหนักดัชนี ชดุ เดิม ขน้ั ตอนต่อไปคอื จะต้องเชือ่ มดัชนชี ดุ ใหม่กับชุดเกา่ เขา้ ดว้ ยกัน ขน้ั ตอนการเชื่อมดชั นที งั้ 2 ชดุ มีดงั นี้ 1) กำหนดจดุ เช่ือมดชั นีว่าเป็นเดือนไหน จุดเชื่อมดัชนี คอื เดือนที่คำนวณดัชนชี ุดเก่าเป็นเดือน สดุ ท้าย 2) ปรับน้ำหนักดัชนีชุดใหม่จากปีฐาน มาเป็นน้ำหนักเดือนท่ีเป็นจุดเช่ือมดัชนี เพ่ือให้น้ำหนัก ดชั นีใหม่สะทอ้ นการเปล่ียนแปลงราคาล่าสุด วิธีการปรับนำ้ หนักทำได้ 3 วธิ ี คือ 2-34

- ปรับโดยใช้ราคาสินค้า คือ ใช้สัมพัทธ์ของราคาสินค้ารายการน้ันแต่ละเดือนคูณน้ำหนัก รายการสินค้าน้ันจากปีฐานไล่มาจนถึงจุดเชื่อม วิธีนี้จะดีที่สุดเพราะราคาสินค้าจะสะท้อนการเปลี่ยนแปลง ของนำ้ หนักได้ตรงความจริงที่สุด แต่มีข้อจำกัด คือ ในกรณีที่รายการสนิ ค้าใหม่ๆ ซ่ึงไม่มีอยู่ในโครงสร้างดัชนี เดิม และไมไ่ ดม้ กี ารจัดเกบ็ ราคาสินค้านน้ั เตรียมไว้ จะปรบั โดยวิธนี ี้ไมไ่ ด้ - ปรับโดยใช้ดัชนี คือใช้ดชั นีราคาหมวดย่อยท่ีใกล้เคียงรายการสินค้าน้ันมากที่สุดมาเป็นตัว ปรับ วิธีการน่ีทำได้สะดวก แต่อาจจะมีความคลาดเคล่ือนจากข้อเท็จจริงไปบ้าง มักจะใช้ในกรณีที่ไม่มีราคา มาเปน็ ตัวปรบั - ใช้สัดส่วน ณ ปีฐานเลย โดยไม่ปรับน้ำหนัก ใช้ในกรณีท่ีไม่แน่ใจในราคา หรือไม่แน่ใจว่า ดัชนีกลุม่ ทจ่ี ะนำมาปรบั น้ำหนักสะทอ้ นการเคล่ือนไหวของราคาที่เปล่ียนไปของราคาสินค้าได้ดหี รอื ไม่ 3) สวมน้ำหนกั รายการสนิ คา้ ของดชั นชี ดุ ใหม่ทป่ี รับแล้ว แทนน้ำหนักดัชนชี ุดเก่า ณ จดุ ที่เชื่อม 4) คำนวณดัชนรี าคาฐานใหม่ ในเดือนทต่ี ่อจากจุดเชือ่ มไป 6. การคดั เลือกรายการสินค้า ตามวิธีการคำนวณดัชนีราคาแบบลาสแปร์ มีหลักเกณฑ์ว่า สินค้าที่จะเก็บราคาต้องเป็นสินค้า ชนิด ขนาด ลักษณะและตราเดียวกัน เพ่ือประโยชน์ในการเปรียบเทียบราคา ฉะนั้นจึงต้องมีการกำหนด ลักษณะจำเพาะของสินค้าแต่ละรายการให้แน่ชัดเสียก่อน และจัดเก็บราคาสินค้านั้นตลอดไปจนกวา่ จะมีการ เปลี่ยนแปลง การเลือกหรือกำหนดลกั ษณะจำเพาะของสินคา้ มีอยู่ 2 วธิ ี คอื วิธีท่ี 1 วิธีการกำหนดโดยการพิจารณา การกำหนดลักษณะจำเพาะของสินค้า โดยเลือกสินค้าชนิด ขนาด ลักษณะและตราที่ นิยมใช้ อย่างแพรห่ ลายในทอ้ งตลาด วธิ ที ี่ 2 การกำหนดโดยการสุ่มทางสถิติ วิธีน้ีใช้หลักสถิติในการเลือกสินค้า โดยมีหลักว่าสินค้าแต่ละชนิดในรายการสินค้านั้นๆ มีโอกาสที่จะถูกเลือกเป็นตัวแทน แต่ด้วยความน่าจะเป็นที่ไม่เท่ากัน ขึ้นกับปริมาณยอดขายของสินค้าแต่ละ ชนิดในท้องตลาด วิธีการน้ีมีความซับซ้อนกว่าแต่ไม่มีความเอนเอียงในการเลือก และสามารถวัดความ คลาดเคลื่อนในการวัดราคาได้ 7. ศกึ ษา วเิ คราะห์แหลง่ จัดเกบ็ ราคาสินคา้ ในทางปฏิบัติสำนักดัชนีเศรษฐกจิ การค้ามีหลักเกณฑ์ในการคัดเลือกจังหวัดเพื่อเป็นตัวแทน ดังน้ี (1) เป็นจังหวัดทม่ี ีความสำคญั ทางเศรษฐกิจการค้าของประเทศ หรือของภาคนั้น (2) เลือกจังหวัดขนาดเล็กที่ไม่อยู่ในเกณฑ์ข้อ 1 มาบางจังหวัดเพื่อเป็นจังหวัดตัวอย่างด้วย แตต่ อ้ งเป็นจังหวดั ทม่ี ีแหลง่ คา้ ขายซ่งึ ประชาชนมาจบั จ่ายใชส้ อย (3) คำนึงถงึ การกระจายจงั หวัดตวั อยา่ งทั่วภูมภิ าค และประเทศ (4) คำนึงถงึ งบประมาณและกำลังคนทม่ี ี 2-35

8. สำรวจ คัดเลือกตัวแทนแหล่งจดั เก็บ กฎเกณฑ์ในการเลือกตลาดเพื่อจดั เก็บราคา ดงั น้ี (1) เป็นร้านค้าประจำเพ่ือสะดวกแก่การท่ีเจ้าหน้าที่จัดเก็บราคาจะสามารถจัดเก็บราคาได้ ตลอดไปหรือถ้าเป็นแผงลอยต้องเปน็ แผงทีข่ ายเป็นประจำ (2) เป็นร้านค้าทีม่ สี ินค้าจำหนา่ ยจำนวนมากและหลายชนิดท่คี รวั เรือนดัชนใี ช้บริโภค (3) เป็นตลาดทีผ่ ู้บริโภคเดินทางมาซอ้ื สินคา้ ได้สะดวก (4) เป็นตลาดท่ีเป็นแหล่งจบั จา่ ยของผู้บริโภคท่ัวไป ไม่ใช่เฉพาะสำหรับผู้บริโภคกลุ่มที่มีรายได้ สูงมากหรือต่ำมากเพยี งเฉพาะกลุ่มเดียว (5) สำหรับในเขตกรุงเทพมหานคร จะพยายามหาตลาดให้กระจายครอบคลุมพ้ืนท่ีมากท่ีสุด เนอื่ งจากกรงุ เทพมหานครมีพ้นื ที่กว้างใหญ่ และประชาชนอาศัยอยู่ เป็นจำนวนมาก (6) สำหรับในภูมภิ าคจะเลือกตลาดทีต่ งั้ อยู่ในอำเภอเมือง หลักเกณฑ์ในการเลอื กร้านคา้ เพอ่ื จัดเกบ็ ราคา มีดงั นี้ (1) เป็นร้านค้าประจำ เพ่ือสะดวกแก่การท่ีเจ้าหน้าที่จัดเก็บราคาจะสามารถจัดเก็บราคาได้ ตลอดไปหรอื ถา้ เปน็ แผงลอยต้องเปน็ แผงทขี่ ายเปน็ ประจำ (2) เป็นรา้ นค้าที่สนิ คา้ จำหนา่ ยจำนวนมากและหลายชนดิ ท่ีครอบครวั ดัชนีใชบ้ ริโภค (3) เปน็ ร้านค้าท่อี ยู่ในย่านชุมชน เดนิ ทางไป – มาสะดวก (4) เปน็ รา้ นคา้ ทผี่ ู้บริโภคส่วนใหญ่นิยมมาซื้อสินค้า (5) เปน็ ร้านคา้ ที่ให้ความร่วมมืออย่างดแี กเ่ จา้ หน้าท่ีในการสอบถามขอ้ มลู และจดั เก็บราคา (6) ในแตล่ ะพื้นท่ี จะกำหนดให้เลือกรา้ นค้าเพื่อจดั เก็บราคาอย่างน้อย 3 รา้ นคา้ 9. จัดเกบ็ ราคาสินค้า หลักเกณฑ์ในการจัดเก็บราคาสนิ คา้ มีดงั นี้ 1) เป็นราคาท่ีซ้ือขายกันโดยปกติ ไม่ใช่ราคาทีล่ ดใหเ้ ป็นกรณีพิเศษ หรอื การตอ่ รองเปน็ พิเศษ 2) เปน็ ราคาท่ีซอื้ ขายในปริมาณทพ่ี อสมควรกับการใช้บรโิ ภคในครัวเรือน ไม่ใชร่ าคาที่ซ้ือขายกัน ในปริมาณมากๆ 3) เปน็ ราคาที่ซอ้ื ขายกันจริงๆ ซึ่งผู้บริโภคสามารถซื้อไดแ้ ละผู้ขายกส็ ามารถจะขายได้ 4) เป็นราคาท่ีซื้อขายกนั ดว้ ยเงินสด 5) เป็นราคาขายสำหรับสนิ คา้ นัน้ โดยเฉพาะ 6) เปน็ ราคาที่ซื้อขายกันในเวลาปัจจุบัน 7) ไม่ใช่ราคาท่ีลดให้เปน็ พิเศษสำหรับสมาชิก 8) การเก็บราคาควรจดั เกบ็ ตามระยะเวลาทก่ี ำหนด เชน่ สนิ ค้าทม่ี ีการเปลย่ี นแปลง 9) ราคามาก จะให้มีการจัดเก็บราคาเป็นรายสัปดาห์ ทุก ๆ สัปดาห์ ส่วนสินค้าท่ัว ๆ ไปก็จะ จดั เก็บราคาเป็นรายเดอื น 2-36

10) ควรพิจารณาคุณภาพของสินคา้ ว่าตรงตามลกั ษณะจำเพาะทต่ี ง้ั ไว้หรือไม่ 11) ช่วงเวลาท่ีจดั เก็บควรเป็นชว่ งเดยี วกนั ในปัจจุบันสำนักดัชนีเศรษฐกิจการค้าจะแบ่งสินค้าเป็นกลุ่มๆ โดยสินค้าที่มีการเปล่ียนแปลง ราคาในช่วงระหว่างเดือนมาก การเก็บราคาจะมีความถ่ีมากขึ้น สินค้าที่มีการเปลี่ยนแปลงราคาในช่วง ระหว่างเดอื นนอ้ ยกจ็ ะมีความถ่ใี นการเก็บราคาน้อยลง 10. ตรวจสอบราคา กอ่ นการประมวลผลราคา นักวิชาการพาณิชย์และเจ้าพนักงานสถิติต้องตรวจสอบความถูกต้อง ของข้อมูลราคา ซ่ึงต้องใช้ความละเอียดรอบคอบ รอบรู้ และจำเป็นต้องติดตามสถานการณ์ราคาสินค้าอย่าง ใกลช้ ิด 11. ประมวลผลดชั นี การคำนวณดัชนีราคาผู้บริโภค คือ การคำนวณเปรียบเทียบค่าใช้จ่ายในการซ้ือสินค้าและ บรกิ าร(ในตะกร้าสินคา้ ที่กำหนด) ตามราคาสินค้าของเดอื นปัจจุบัน (เดือนทคี่ ำนวณดัชน)ี กับค่าใช้จ่ายในการ ซ้อื สนิ คา้ และบริการ (ในตะกร้าสินคา้ นน้ั ) ณ ปีฐาน สูตรที่ใช้คำนวณดัชนีราคาผู้บริโภคของสำนักดัชนีเศรษฐกิจในปัจจุบันใช้สูตรของลาสแปร์ (Laspeyeres Formula) ซ่ึงได้ดัดแปลงเพ่ือให้เหมาะสำหรับการคำนวณวัดความเคลื่อนไหวของราคาสินค้า เมื่อเปรียบเทียบกับระยะเวลาที่กำหนดไว้ และสามารถแก้ไขปัญหาเร่ืองการเชื่อมต่อของราคา เน่ืองจากการ เปลี่ยนสินค้าเนอ่ื งจากสินคา้ ขาดหายไป การเปลย่ี นลักษณะคณุ ภาพจำเพาะใหม่ การเพ่ิมรายการคำนวณหรือ ตดั รายการคำนวณ สตู รที่ใช้คำนวณน้ีเรยี กว่า Modified Laspeyeres Formula 12. วเิ คราะห์ดัชนีราคาและจดั ทำรายงาน นำเสนอรายงานการวิเคราะห์ดัชนีราคา รวมทั้งนำเสนอในรูปกราฟ ตาราง และทำเอกสาร นำเสนอต่อรฐั มนตรี ผบู้ รหิ ารระดบั สูงในกระทรวง และหนว่ ยราชการตา่ งๆ 2-37

บทท่ี 3-2 ระเบียบวธิ ีวจิ ยั รายงานฉบับนี้เป็นการจัดทำดัชนีราคายา ซึ่งมีการพัฒนากระบวนงานในการจัดการข้อมูลค่ายา จากแหล่งข้อมูลต่างๆ เพ่ือจัดทำดัชนีราคายาแต่ละประเภท ตัวช้ีวัดน้ีจะเป็นประโยชน์ในการวัดการ เปลี่ยนแปลงราคายาท่ีมีผลต่อการผลิตบริการสุขภาพและการกำหนดนโยบายด้านเศรษฐกิจสุขภาพ ซึ่งดัชนี ราคายาที่จดั ทำในคร้ังนี้ ประกอบไปด้วย ดชั นีราคาผลติ ยา ดชั นรี าคานำเข้ายา ดัชนีราคาส่งออกยา และดัชนี ราคาจำหน่ายยา โดยแบ่งเป็นดัชนีราคาซือ้ ยา และดชั นรี าคาขายยา 3.1 แหลง่ ข้อมลู ในการคำนวณดัชนรี าคายาคร้ังน้ีเป็นการคำนวณจากข้อมูลจากหลายแหลง่ ทั้งขอ้ มลู ระดบั ประเทศ และข้อมูลระดับสถานพยาบาล ทั้งน้ีข้อมูลท่ีใช้ในการจัดทำดัชนีราคายา คือ รายการยาที่บริษัทผลิต นำเข้า หรือส่งออกทั้งหมดในประเทศไทยเพ่ือจัดทำดัชนีราคาการผลิตยา ดัชนีราคานำเข้ายา และดัชนีราคา ส่งออกยา และข้อมูลการจัดซื้อยาตามโครงสร้างแฟ้มมาตรฐานข้อมูลการบริหารเวชภัณฑ์ยา กระทรวง สาธารณสุขเพ่ือจัดทำดัชนีราคาจำหน่ายยา ซ่ึงข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาเป็นระยะเวลา 3 ปีย้อนหลัง คือ ปี 2560 – 2562 โดยสรุปแหลง่ ข้อมลู ประกอบไปด้วย 4 แหล่ง คอื 1) ขอ้ มูลยาผลติ และนำเขา้ จากสำนกั งานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) 2) ข้อมลู การใช้ยาผปู้ ่วยนอกจากฐานขอ้ มลู 43 แฟม้ ของข้อมูลดา้ นการแพทย์และสขุ ภาพ สำนักงาน ปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข 3) ข้อมูลการจัดซ้ือยาตามโครงสร้างแฟ้มมาตรฐานข้อมูลการบริหารเวชภัณฑ์ยา กระทรวง สาธารณสุขของสถานพยาบาลเขตสุขภาพท่ี 10 4) ข้อมูลการส่งออกยาจากศูนย์บริการข้อมูลสารสนเทศ ณ จุดเดียวของกระทรวงพาณิชย์ หรือจาก กรมศุลกากร กระทรวงการคลัง หรือข้อมูลสินค้าส่งออกของไทยจากกระทรวงพาณิชย์ 3.2 การจัดทำดชั นีราคายา 1) ดัชนีราคาผลติ ยา และดชั นนี ำเขา้ ยา ในการวเิ คราะหข์ ้อมูลดชั นรี าคาผลติ ยา และดัชนรี าคายานำเขา้ ใช้ข้อมูลจากสำนกั งานคณะกรรมการ อาหารและยา ซ่ึงตัวแปรหลักๆ ที่สามารถระบุถึงตัวยา ขนาดหรือความแรง รูปแบบยา ราคาต่อหน่วย ปริมาณการผลิตและปี ทั้งน้ีตวั แปรของข้อมูลการผลิตและการนำเขา้ จากสำนกั งานคณะกรรมการอาหารและ ยาแสดง ดงั ตารางท่ี 2-7 2-38

ตารางท่ี 2-7 ตัวอยา่ งขอ้ มลู การผลิตและการนำเขา้ จากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ชอื่ ฟลิ ด์ คำอธบิ าย ตวั อย่างข้อมลู เลขทะเบียน รหสั ยา ATC เลขทะเบยี นยา 2A 147/50 ตวั ยา รหสั ยาตาม ATC level 5 A02AB100101 ปีท่ีรายงาน aluminium รปู แบบยา ชอื่ ส่วนประกอบของยาตามช่ือยาสามญั hydroxide + ความแรง magnesium hydroxide ชื่อบรรจุภัณฑ์ ปีท่ีรายงานข้อมลู 2562 รูปแบบบรรจภุ ณั ฑ์ รปู แบบของยา เชน่ table, powder, solutions Tablet ผลรวมบรรจุภณั ฑ์ ราคาต่อหน่วย ความแรงของยา 300 mg + 250 รับบรรจุภัณฑ์ mg จา่ ยบรรจุภณั ฑ์ หนว่ ยบรรจุภณั ฑ์ แสดงขนาดบรรจภุ ัณฑ์ 10 x 50 tab/กล่อง รบั หนว่ ย แสดงรปู แบบบรรจุภณั ฑ์ 10 tab x 50 strips มลู คา่ x 1 กลอ่ ง แสดงผลรวมบรรจภุ ัณฑ์ 500 ราคาตอ่ หนว่ ย 220.00 จำนวนบรรจภุ ัณฑ์ 11,037 จำนวนบรรจภุ ณั ฑ์ที่จา่ ย 13,517 หน่วยบรรจุภัณฑ์ เช่น bottle, box, unit carton กลอ่ ง จำนวนบรรจุภัณฑย์ อ่ ยที่สุดที่จา่ ยท้ังหมด 5,518,500 เม็ด หน่วยที่เล็กทส่ี ุด Tablet ราคาตอ่ หน่วย คูณ รับบรรจภุ ณั ฑ์ 2,428,140 2-39

แนวทางวเิ คราะห์ข้อมูลดชั นีราคายาผู้ผลิต และนำเขา้ รวบรวมข้อมูลจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ทีม่ รี หสั ATC, ปริมาณ และราคา จดั ทำตะกรา้ ยาโดยเลอื กรายการยาตามรหัส ATC (ช่อื ยา) เดียวกนั ดว้ ยความจำกัดของขอ้ มูล การศกึ ษาคร้ังน้ใี ชร้ ายการยาในปีฐานเป็นตะกร้ายาท้ังหมด คัดเลอื กรายการยาของปี พ.ศ.2562 และ พ.ศ.2560 โดยให้มรี ายการเดยี วกบั รายการในปี พ.ศ. 2561 จดั ทำค่าถว่ งนำ้ หนักรายกลุ่มตามรหสั รายการยา ATC ปี พ.ศ. 2561 คำนวณราคายาในตะกร้าในปี พ.ศ. 2560 และ ปี พ.ศ. 2562 วิเคราะห์ดัชนรี าคายาตามรหัสรายการยาด้วยวิธีการลาสแปร์ ภาพท่ี 2-3 แนวทางจดั ทำคา่ ถว่ งน้ำหนกั ข้อมูลดัชนีราคายาผู้ผลิต และนำเข้า 2) ดชั นีราคาจำหน่ายยา การคำนวณดชั นรี าคายา ใชข้ ้อมูล 2 แหล่งด้วยกัน ในการคำนวณดัชนีราคาจำหน่ายยาภาพประเทศ ใช้ข้อมูลการจ่ายยาผู้ป่วยนอกท้ังประเทศจากฐานข้อมูล 43 แฟ้ม และการคำนวณดัชนีราคาจำหน่ายยาของ สถานพยาบาลในเขตสุขภาพท่ี 10 ใช้ข้อมูลการจัดซ้ือยาตามโครงสร้างแฟ้มมาตรฐานข้อมูลการบริหาร เวชภัณฑ์ยา กระทรวงสาธารณสุขของสถานพยาบาลในเขตสุขภาพที่ 10 จำนวน 3 แห่ง โดยมีรายละเอียด ดังตอ่ ไปนี้ 3.1) ข้อมลู การจำหน่ายยาจากฐานขอ้ มูล 43 แฟ้ม แหล่งข้อมูลราคาจำหน่ายยาอีกแหล่งได้มาจากฐานข้อมูลการจ่ายยาผู้ป่วยนอกทั้งประเทศ ตาม โครงสรา้ งมาตรฐานขอ้ มูล 43 แฟ้ม จำนวน 2 แฟม้ คือ แฟ้ม (16) DRUG_OPD และ แฟ้ม (25) DRUG_IPD โดยรายงานน้ีนำเสนอเฉพาะข้อมูลจากผปู้ ว่ ยนอกเท่าน้ัน โครงสร้างของขอ้ มูลแสดงดังตารางท่ี 2-8 2-40

ตารางที่ 2-8 ตัวแปรและคำอธิบายสำหรบั ข้อมลู ราคายาจากแฟ้ม DRUG_OPD ชอ่ื ฟลิ ด์ คำอธิบาย HOSPCODE รหัสสถานพยาบาลตามมาตรฐานสำนักนโยบายและยทุ ธศาสตร์ DATE_SERV วันเดอื นปีทมี่ ารบั บรกิ าร กำหนดเป็น ค.ศ. (YYYYMMDD) DIDSTD รหสั ยามาตรฐาน 24 หลัก หรือรหัสยาสถานพยาบาลกรณีไม่มรี หัสยามาตรฐาน 24 หลกั DNAME ชื่อยา AMOUNT จำนวนยาทจ่ี ่าย ระบุเป็นตวั เลขไมเ่ กนิ 12 หลัก UNIT รหสั มาตรฐานจากสำนักนโยบายและยทุ ธศาสตร์ UNIT_PACKING ขนาดบรรจุต่อหน่วยนับท่ีแสดงใน field unit ใช้สำหรับยาท่ีมีการแบ่งบรรจุเพื่อการจ่าย ยาท่เี หมาะสม DRUGPRICE ราคาขายให้กบั ผู้รบั บรกิ าร DRUGCOST ราคาซอ้ื หรอื ราคายาทไ่ี ดร้ ับจากรพ. แม่ข่าย 1. การทำความสะอาดข้อมูล ข้อมูลการจดั ซื้อยาจากฐานข้อมูลการบริหารเวชภณั ฑ์ยา มหี ลักเกณฑ์ในการทำความสะอาด ขอ้ มลู ยา โดยมีเกณฑค์ ัดเขา้ และเกณฑอ์ อก ดังนี้ รายการยาทค่ี ัดเขา้ คือ ยาแผนปจั จบุ ัน และสารน้ำ รายการยาทค่ี ัดออก มีดังต่อไปนี้ - ยาสมุนไพร - ยาแผนโบราณ - วัสดุและเวชภณั ฑ์ทางการแพทย์ - สว่ นผสมในตำรบั ยา เช่น กลเี ซอรนี ออยส์ - วสั ดุสำนักงาน - วสั ดุทวั่ ไป และวสั ดุซอ่ มบำรงุ 2. การจดั การขอ้ มูล ขอ้ มูลทผี่ ่านการทำความสะอาด จะถูกนำมาจดั เรยี ง และต้องมีการจัดการข้อมลู เพ่ือดูความ ครบถว้ นของข้อมูลว่ามจี ำนวนครบ 3 ปตี ามที่ต้องการวิเคราะห์หรอื ไม่ 2.1 คัดเลอื กรายการจากแตล่ ะ ATC level 5 ทม่ี ีมูลคา่ มากทีส่ ดุ เป็นตัวแทน 2-41

2.2 จัดทำคา่ ถ่วงน้ำหนักตามรายการยาทไ่ี ด้รบั การคัดเลือกในแตล่ ะ ATC level 5 หลังจากคัดเลอื กรายการยาท่เี ป็นตัวแทนในแต่ละ ATC level 5 แลว้ ให้พิจารณามูลค่าท่ีอยู่ ในชว่ ง 0.1-0.2 โดยผลรวมมูลค่าทัง้ หมดที่ผา่ นการคดั เลอื ก ควรครอบคลุมมากกว่าร้อยละ 90 ของมลู ค่า ทัง้ หมด 3.2) ข้อมูลการจดั ซื้อยาตามโครงสรา้ งแฟ้มมาตรฐานข้อมูลการบริหารเวชภัณฑย์ า กระทรวง สาธารณสขุ ของสถานพยาบาลเขตสุขภาพที่ 10 เปน็ Version INV 1.0.3 (กรกฎาคม 2563) ซ่งึ ประกอบด้วย 5 แฟม้ ขอ้ มูล คือ 1) แฟม้ DRUG LIST เปน็ แฟ้มจัดเก็บรายการยาทมี่ ใี ชใ้ นหนว่ ยบริการ 2) แฟ้ม RECEIPT เป็นแฟ้มท่ีจัดเก็บข้อมูลการรับเข้าของยา ที่มาจากการจัดซ้ือ/ยืมยา/รับ โอน/บรจิ าค ยา 3) แฟ้ม INVENTORY เป็นแฟ้มทจี่ ัดเก็บข้อมูลรายการยาคงเหลือท่ีมใี นหน่วยบริการ 4) แฟ้ม DISTRIBUTION เปน็ แฟม้ ทจ่ี ดั เก็บขอ้ มูลการตดั จ่ายยาออกจาหนว่ ยบรกิ าร 5) แฟ้ม PURCHASEPLAN เป็นแฟ้มท่ีจัดเก็บข้อมูลแผนจัดซื้อ โดยเลือกฟิลด์ข้อมูลที่ เกี่ยวขอ้ งกับการวเิ คราะหข์ ้อมูล แสดงดังตารางที่ 2-9 ตารางท่ี 2-9 ตวั แปรและคำอธิบายสำหรับขอ้ มูลราคายาจากโรงพยาบาล No FIELD NAME DESCRIPTION PK TYPE Y CHAR 1 HOSP_CODE รหสั สถานพยาบาล ตามมาตรฐานสำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ Y VARCHAR 2 WORKING_CODE รหัสยาของสถานพยาบาลท่ใี ช้ในระบบจดั ซ้อื และบรหิ ารคลังเวชภณั ฑ์ VARCHAR VARCHAR 3 TRADE_NAME ช่ือการคา้ ของยา VARCHAR VARCHAR 4 MANUFAC_NAME ชอื่ บริษทั ผผู้ ลติ ยา CHAR 5 VENDOR_NAME ช่ือบรษิ ทั ผู้ขายยา INTEGER INTEGER 6 TPUID รหัสTMT ช้นั TPU VARCHAR 7 NCD24 รหัสยามาตรฐานที่กำหนดเป็น24 หลกั FLOAT 8 QTY_RCV จำนวนทีร่ บั เวชภณั ฑเ์ ข้าคลังโดยมหี นว่ ยนับเปน็ หีบหอ่ (pack) FLOAT 9 PACK_SIZE ขนาดหบี หอ่ บรรจุ เช่น “1 กลอ่ ง มี 20 ampule ขนาดบรรจุ 5 mL” 10 BASE_UNIT คา่ ในฟิลด์นีค้ อื “20” รหัสของหน่วยนับเล็กที่สดุ ของขนาดบรรจุ เช่น “1 กลอ่ ง มี 20 ampule 11 UNIT_COST ขนาดบรรจุ 5 mL” คา่ ในฟิลด์นี้ คือ รหสั “035 = ampule” ตามตาราง 12 TOTAL_VALUE อ้างอิง l_drug_unit ราคาซื้อต่อขนาดหีบห่อบรรจุ (ราคา/pack) มลู ค่ายา (QTY_RCV x UNIT_COST = TOTAL_VALUE) 2-42

No FIELD NAME DESCRIPTION PK TYPE 13 LOT_NO 14 EXPIRE_DATE เลขทกี่ ารผลติ VARCHAR 15 RCV_NO 16 PO_NO วนั ทหี่ มดอายุ กำหนดรูปแบบเป็น “ปีเดือนวนั ” (YYYYMMDD) โดยปีเป็น ค.ศ. CHAR 17 CNT_NO 18 DATE_RCV เลขที่ใบรับของ Y VARCHAR 19 BUY_METHOD 20 CO_PURCHASE เลขทใ่ี บสั่งซ้ือ VARCHAR 21 RCV_FLAG เลขท่ีคุมสญั ญาหลกั VARCHAR 22 D_UPDATE วนั ทร่ี ับของ กำหนดรูปแบบเป็น “ปีเดอื นวัน” (YYYYMMDD) โดยปเี ปน็ ค.ศ. CHAR CHAR 23 DATE_SEND วิธกี ารจัดหา (ตามตารางอ้างองิ l_buy_method) CHAR จดั ซอื้ รว่ ม โดยกำหนด 1 = ไม่ไดซ้ ือ้ ร่วม, 2 = จดั ซอื้ รว่ มจังหวดั , 3 = จัดซื้อ รว่ มเขต, 4 = จดั ซ้อื รว่ มกรม และ 5 = จดั ซอ้ื รว่ มประเทศ ประเภทของการรับเวชภณั ฑ์เขา้ คลงั โดยกำหนด 1 = รบั จากการซอ้ื , Y CHAR 2 = รบั จากการชดเชย/บริจาค/สว่ นลด/ของแถม, 3 = อนื่ ๆ วันท่ีปรับปรุงข้อมลู กำหนดรปู แบบเป็น “ปีเดอื นวนั ชว่ั โมงนาทีวินาท”ี CHAR (YYYYMMDDHHMMSS) โดยเป็นปี ค.ศ. CHAR เดอื นปที สี่ ง่ ขอ้ มลู กำหนดรปู แบบ “ปีเดือน” (YYYYMM) โดยเปน็ ปี ค.ศ. สำหรับการจัดการข้อมูลยาเพื่อการวิเคราะห์ข้อมูลสามารถดูรายละเอียดได้จากคู่มือการวิเคราะห์ ขอ้ มูลจากการจัดซ้ือยาและเวชภัณฑ์ และค่มู อื การวิเคราะห์ขอ้ มลู จากฐานข้อมลู การจำหนา่ ยยา 2-43

สรุปแนวทางวเิ คราะห์ขอ้ มูลดัชนรี าคาจำหนา่ ยยา รวบรวมขอ้ มลู จากฐานข้อมูล 43 แฟ้ม ซง่ึ มรี หัส 24 หลัก ปรมิ าณที่ใช้ ราคาทนุ และราคาขาย กรณตี ้องการนำเสนอดัชนเี ปน็ รหสั ATC ตอ้ งเพมิ่ รหัส ATC และเลือกรายการยาทมี่ มี ลู คา่ การใช้มากสุดในแต่ ละรหัส ATC LEVEL5 จัดทำตะกรา้ ยาโดยเลือกรายการยาตามรหัส 24 หลัก เดียวกนั (หรอื รหสั ATC) ตามปรมิ าณการใชท้ ี่มากที่สุดในปีฐาน โดยใหค้ รอบคลุม 90 ของทง้ั หมด เลอื กรายการรหสั ATC LEVEL5 ทมี่ ีมลู ค่า 0.1 (หรืออยู่ ในช่วง 0.05-0.1 ขนึ้ กบั ปริมาณข้อมลู ) โดยให้ ครอบคลมุ ร้อยละ 90 ของทง้ั หมด จดั ทำคา่ ถว่ งน้ำหนักรายกลุ่มตามรหัสยา 24 หลกั หรอื ATC ในแตล่ ะรหสั ATC คดั เลือกรายการที่มีปริมาณการผลิตและการนำเข้ามากท่ีสดุ อยา่ งน้อย 10 รายการ วิเคราะห์ดชั นรี าคายาตามรหัสรายการยาในแต่ละรหสั ยา 24 หลัก หรอื ATC ภาพท่ี 3 แนวทางวิเคราะหด์ ัชนีราคายาจำหน่ายยา 3) ดชั นีราคาสง่ ออกยา ข้อมลู ส่งออก สามารถรวบรวมไดจ้ าก 2 แหล่ง คอื 1) ข้อมลู การสง่ ออกยาจากศูนย์บรกิ ารข้อมลู สารสนเทศ ณ จุดเดยี วของกระทรวงพาณิชย์ หรือ จากกรมศลุ กากร กระทรวงการคลงั ข้อมูลจากกรมศุลกากร จะมีลักษณะเป็น HS code (Harmonized System) หรือ หรือ พิกัดศุลกากร เป็นระบบการจำแนกประเภทและระบุชนิดสินค้าด้วยรหัสตัวเลข 8 หลัก ซึ่งประกาศโดยใช้ คณะมนตรีพิกัดฯ ขององค์การศุลกากรโลก (World Custom Organization: WCO) ซึ่งเป็นระบบท่ีได้รับ การรับรองจากองค์การการค้าโลก (World Trade Organization: WTO) ในส่วนของยาตามกำหนดพิกัด อัตราศลุ กากร (ฉบับที่ 6) พ.ศ. 2559 อยู่ในหมวด 6 ตอนท่ี 30 ผลิตภัณฑ์ทางเภสัชกรรม ซึ่งยังไม่ครอบคลมุ ถึง 2-44

(ก) อาหารหรือเคร่ืองด่ืม (เช่น อาหารท่ีบริโภคตามหลักโภชนาการ อาหารสำหรับผู้ป่วย เป็นโรคเบาหวาน หรืออาหารบำรุง อาหารเสริม เครื่องดื่มจำพวกโทนิกและน้ำแร่) นอกจากส่ิงปรุงแต่งทาง โภชนาการสำหรบั ให้ผา่ นทางหลอดเลือดดำ (หมวด 4) (ข) ส่ิงปรุงแต่งท่ีเจตนาใช้เพ่ือช่วยให้เลิกสูบบุหร่ี เช่น เป็นเม็ด หมากฝร่ัง หรือแผ่นแปะ ผิวหนัง (ระบบซมึ ผ่านผิวหนัง) (ประเภท 21.06 หรือ 38.24) (ค) ปลาสเตอร์ท่ีผ่านการเผาโดยวิธีคาลซีเนชันเป็นพิเศษ หรือบดอย่างละเอียดสำหรับใช้ ทางทนั ตกรรม (ประเภท 25.20) (ง) น้ำทไี่ ด้จากการกล่ันในกรรมวิธีสกดั เอสเซนเชียลออยล์ด้วยไอน้ำ หรือสารละลายของเอ สเซนเชียลออยลใ์ นน้ำเหมาะสำหรับใช้ทางการแพทย์ (ประเภท 33.01) (จ) ส่ิงปรุงแตง่ ตามประเภท 33.03 ถงึ 33.07 แมว้ ่าจะมีคณุ สมบัติในการรักษาหรือป้องกันโรค (ฉ) สบู่หรอื ผลติ ภัณฑ์อืน่ ๆ ตามประเภท 34.01 ท่เี ตมิ ตัวยารักษาหรือป้องกันโรค (ช) ส่งิ ปรุงแต่งทีม่ ปี ลาสเตอร์เปน็ หลักสำหรบั ใชใ้ นทางทนั ตกรรม (ประเภท 34.07) (ซ) แอลบูมินซ่ึงได้จากเลือดที่ไม่ได้จัดทำเพ่ือใช้ในการรักษาหรือป้องกันโรค (ประเภท 35.02) โดย HS code จะมีประเภทหลักและประเภทยอ่ ย เช่น ประเภท รายการ 30.01 ต่อมและอวัยวะอ่ืน ที่แห้ง จะทำเป็นผงหรือไม่ก็ตามสำหรับใช้รักษาโรค สิ่งสกัดท่ีได้จาก ต่อมหรืออวัยวะอ่ืน หรือท่ีได้จากส่ิงที่ขับออกจากต่อมหรือจากอวัยวะดังกล่าว สำหรับใช้ รักษาโรค เฮพารินและเกลือของเฮพาริน สารอื่นท่ีได้จากมนุษย์หรือจากสัตว์ ซ่ึงจัดทำไว้ สำหรบั ใชร้ ักษาหรอื ป้องกนั โรค ทไ่ี มไ่ ดร้ ะบรุ วมไว้ในทอ่ี ่นื 3001.20.99 – ส่ิงสกัดทีได้จากต่อมหรืออวัยวะอ่ืนๆ หรือท่ีได้จากส่ิงท่ีขับออกมาจากต่อม หรอื จากอวยั วะดังกล่าว 3001.90.00 –อ่นื ๆ ในหมวด HS code 30 มีประเภทหลักอยู่หลายประเภทเช่น 30.02 30.03 30.04 30.05 และ 30.06 ทง้ั นจี้ ะมีบางกลมุ่ ท่ีอยู่ในหมวดที 29 เคมีภณั ฑท์ ีบ่งช้ีรายการการสง่ ออกยา 2-45

ตวั อย่าง HS code 30 ในกลมุ่ ที่ย่อยทีส่ ดุ ประเภท รายการ 30012000000 สิ่งสกดั ท่ไี ด้จากต่อมหรืออวัยวะอ่นื หรอื ท่ีไดจ้ ากส่ิงที่ขับออกจากต่อมหรือจากอวยั วะ ดังกล่าว 30019000000 อน่ื ๆ 30021100000 ชดุ ตรวจมาลาเรีย 30021210000 แอนติซรี า; สารละลายพลาสมาโปรตีน, ผงฮโี มโกลบิน 30021290000 อน่ื ๆ 30021300000 ผลิตภัณฑ์ภูมคิ มุ้ กนั วิทยาท่ียังไม่ไดผ้ สมและยงั ไม่ไดจ้ ดั ทำขึ้นเพื่อใชต้ ามขนาดที่กำหนดหรือ ในลักษณะหรอื บรรจุภาชนะเพอ่ื การขายปลีก 30021400000 ผลิตภณั ฑ์ภมู ิคุ้มกันวทิ ยาทผ่ี สมแล้วแตย่ ังไม่ได้จัดทำขนึ้ เพื่อใชต้ ามขนาดทก่ี ำหนดหรือใน ลกั ษณะหรอื บรรจภุ าชนะเพ่อื การขายปลีก 30021500000 ผลิตภณั ฑ์ภมู ิค้มุ กนั วิทยาท่ีจดั ทำข้ึนเพือ่ ใช้ตามขนาดที่กำหนดหรอื ในลักษณะหรอื บรรจุ ภาชนะเพื่อการขายปลีก 30021900000 อ่ืน ๆ 30022010000 ทอกซอยดโ์ รคบาดทะยัก 30022020000 วัคซีนโรคไอกรน โรคหดั โรคเยื่อหุ้มสมอง (และไขสันหลงั ) อักเสบ หรอื โปลิโอ 30022090000 อน่ื ๆ 30023000000 วัคซนี ใช้เป็นยาสำหรับสัตว์ 2) ขอ้ มลู สนิ ค้าสง่ ออกของไทยจากกระทรวงพาณิชย์ กระทรวงพาณิชย์มขี ้อมูลการส่งออกเช่นกัน โดยไดม้ ีการเผยแพร่ข้อมูลสินค้าสง่ ออกที่สำคัญของไทย ตามโครงสร้างสินค้าส่งออกโลก โดยหมวดสินค้า จำแนกเป็นสินค้าเกษตรกรรม สินค้าอุตสาหกรรม การเกษตร สินค้าอุตสาหกรรม สินค้าแร่และเช้ือเพลิง และอ่ืนๆ (ธุรกรรมพิเศษ เช่นของท่ีออกไปกับตน) ข้อมูลแสดงเป็นมูลค่า (ลา้ นบาท) ในส่วนของผลิตภัณฑ์ที่เก่ียวกับยา ไม่มีการจำแนกรายการยาหรือรายการสารเคมี แต่เป็นการ รวบรวมโดยภาพรวมของผลิตภัณฑเ์ ภสชั ภัณฑ์ ในการดำเนินการการวิเคราะห์ดัชนีราคายาต่อไป มีความเป็นไปได้ท่ีจะขอข้อมูลจากทางกรม ศุลกากร เพื่อนำมาคำนวณ แต่ด้วยรายการการส่งออกท่ีเก่ียวกับยา มีการจำแนกแตกต่างจากรายการยา ทัว่ ไปมาก 2-46

การคำนวณดชั นรี าคายาในคร้ังน้ปี ระกอบไปดว้ ย 7 ข้นั ตอนสำคัญ ได้แก่ 1) การทบทวนการจัดหมวดหมู่ยา ซ่ึงการวิจยั ครัง้ นี้ได้ตดั สินใจการจัดหมวดหมยู่ าที่ ATC level 5 โดยการวิเคราะห์จะกำหนดปีฐานท่ีปี พ.ศ. 2561 (2561=100) แล้วนำไปเปรียบเทียบกับปี พ.ศ. 2560 และ 2562 2) นำ ATC level 5 ทุกตัวมาวิเคราะห์สัดส่วนเพื่อการพิจารณาคัดเลือกรายการกลุ่มยาที่จะ นำไปใช้ในการคำนวณค่า weight และดชั นีต่อไป (ตะกร้ายา) โดยการศึกษาคร้ังนี้เลือกเฉพาะรายการกลุ่มยา ATC level 5 ท่ีมีค่าสัดส่วนมากกว่าร้อยละ 0.5 ซ่ึงจะทำให้ครอบคลุมมากกว่า 90 ของมูลค่าทั้งหมด โดยขอ้ มลู ท่ีนำมาใช้ในการคัดเลือกรายการยาจะใชม้ ูลค่า ATC level 5 ปี พ.ศ. 2561 3) นำ ATC level 5 ที่ได้รับการคัดเลือก (อยู่ในตะกร้ายา) มาคำนวณค่าถ่วงน้ำหนัก (weight) ซ่ึงในการวิจัยครั้งนี้ใช้การถ่วงน้ำหนักแบบ indirect method เพื่อทำให้น้ำหนักท้ังหมดของรายการยายังมี ค่าเทา่ กับ 100 4) เมื่อเลือกรายการกลุ่มยาจาก ATC level 5 แล้วจะต้องนำมาคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างของรายการ ยา (1 ATC จะมีได้หลายรายการยา ซึ่งกรณีนี้จะใช้เป็นรายการตาม TMT ที่ประกอบไปด้วย trade name manufacturer Generic name Strength Dispensing และ Dosage form) ตัวอย่ างของรหั ส TMT ประเภท Trade product use หรอื TMI(TPU) ได้แก่ TMT (TPU) 655285 FSM (fully Specific Name) คอื ANTIVIR (zidovudine 100 mg) capsule, hard, 1 capsule Manufacturer องค์การเภสัชกรรม ซ่ึงจะเห็นว่ารหัส TMT ได้บ่งชี้ถึงความแรงและรูปแบบยาตามทะเบียน (ประเภทยา) แล้ว แต่ขอ้ มลู ที่ต้องการร่วมด้วย คอื ประเภทบรรจุภณั ฑ์และขนาดบรรจุ ทั้งนี้หากไม่ข้อมูลของ อย. หรือ โรงพยาบาล ไม่มีรหัส TMT สามารถใช้ Trade name (เช่น CELEBREX CAP 200 MG) แทนได้ ข้อพิจารณา: โดยหลกั การแล้วการเปรยี บเทียบราคายาของแต่ละปีทจ่ี ะนำมาเป็นตัวแทนของ ATC level 5 ที่ถูกคัดเลือกแต่ละกลุ่มจะต้องมีประเภทของยาเหมือนกัน (ยาเม็ดเทียบยาเม็ด ยาน้ำเทียบยาน้ำ) รูปแบบและขนาดบรรจุภัณฑ์เท่ากัน (เช่น 1 package มี 500 เม็ด) ความแรงของยาเท่ากัน (เช่น 40 mg ก็จะต้องเทียบกับ 40 mg เท่าน้ัน) เพื่อเวลานำมาคำนวณราคาต่อเม็ด จะทำให้ควบคุมขนาดผลิตภัณฑ์ และ ความแรงของยาได้ ไม่ใหม้ ามีอิทธพิ ลตอ่ ราคา ในขั้นตอนการคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างน้ีจะต้องทำการคัดเลือกรายการยา TMT หรือ Trade name โดยการคัดเลือกจะคัดเลือกจากมูลค่าของรายการยา TMT ของแต่ละรหัส ATC (ตารางท่ี 2-10 แสดงให้เห็นว่า 1 ATC level 5 สามารถมีได้หลายตัวยาทีม่ ีประเภท และความแรงต่างกนั ) 2-47

ตารางท่ี 2-10 แสดงรายการยาตาม ATC level 5 แต่ละรหสั Reg No ATC code ตัวยา รปู แบบตามทะเบียน ความแรง (ประเภทยา) 1 mg 1A 1053/44 A01AA01 sodium fluoride Compressed tab 0.25 mg 1 mg 1A 221/44 A01AA01 sodium fluoride Chewable tab 5 gm/100 ml 1A 279/32 A01AA01 sodium fluoride Compressed tab 1C 37/50(NC) A01AA01 sodium fluoride Suspension จากตารางที่ 2-10 จะเห็นว่า แต่ละรหัส ATC level 5 มีได้หลาย Trade name หรือมีได้หลาย TMT ดังนั้นผู้วิจัยจะทำการเลือกตัวอย่างยาท่ีมีมูลค่าสูงสุด 10 อันดับแรก เป็นกลุ่มตัวอย่าของแต่ละรหัส ATC level 5 ที่ถูกคัดเลือกอยู่ในตะกร้ายาแล้ว อย่างไรก็ตามถ้ารายการยาในแต่ละกลุ่ม ATC มีไม่มากจะ พจิ าณาเปน็ รายกรณตี ามความเหมาะสม และความจำกดั ของทรัพยากร ดังแสดงในตารางที่ 2-11 ตารางท่ี 2-11 ตัวอย่างรายการยาที่เป็นตวั แทนของแตล่ ะรหสั ATC level ATC code ATC name Trade name Sum total_value A02BC01 OMEPRAZOLE OCID I.V. 40 MG 6,251,002.60 OMEPRAZOLE CAP 20 MG 9,839,619.60 B01AA03 WARFARIN MAFORAN 2 MG TAB 973,860.00 MAFORAN 3 MG TAB 2,021,320.00 MAFORAN 4 MG TAB 734,910.00 MAFORAN 5 MG TAB 794,225.00 5) เมื่อแต่ละรหัสของ ATC level 5 ได้กล่มุ ตัวอย่างยาที่จะนำมาใช้ในการเก็บขอ้ มูลราคาแล้ว (ใช้ ขอ้ มูลปี พ.ศ. 2561) ในขั้นตอนนี้จะอธิบายถึงการเก็บข้อมูลราคายาที่จะใช้ในการคำนวณดัชนีต่อไป โดยการ คำนวณราคายาจะต้องคำนวณเป็นหน่วยที่เล็กท่ีสดุ เช่น บาทต่อเม็ด บาทต่อแคปซูล บาทตอ่ แอมพูล เป็นต้น ซ่ึงข้ึนกับประเภทยา และขนาดบรรจุยาท่ีจะต้องเก็บข้อมูลราคาในรายการยาเดียวกันในทุกปี ดังแสดงใน ตารางท่ี 2-12 2-48

ตารางที่ 2-12 แนวทางการเก็บข้อมลู ราคายาและตัวแปรทใี่ ช้ Trade name Pack size Base unit Unit cost Cost per unit CLORIL 100 MG TAB 100 TAB 144.00 1.44 22.04 CELEBREX CAP 200 MG 100 CAP 2,204.20 1.20 569.24 CLINDAMYCIN CAP 150 MG 100 CAP 170.00 0.16 ZITHROMAX 500 MG INJ 1 VIAL 569.24 … … B-ASPIRIN 81 MG TAB 1,000 TAB 160.00 … …… … … …… … 6) รวบรวมและคำนวณราคา ในขั้นน้ีเป็นการรวบรวมและคำนวณราคายาในแบบเดียวกับ ท่ีดำเนินการในปี พ.ศ. 2561 ตามข้ันตอนท่ี 5 แต่เป็นการรวบรวมและคำนวณในปี พ.ศ. 2560 และ 2562 โดยการรวบรวมราคายาจะต้องคำนึงถงึ ช่วงเวลาเดยี วกัน ในส่วนการคำนวณราคาเฉล่ียแต่ละ ATC ในขั้นต้นเป็นการคำนวณหาค่าเฉลี่ยโดยไม่มีการ standardized เป็นราคาต่อ dose ด้วยความจำกัดของข้อมูล และเวลา ด้วยการกำหนด dose ยายังไม่มี มาตรฐานการกำหนดท่ีแน่นอนมาก่อน การดำเนินการจะต้องมีการจัดประชุมเชิงปฏิบัติการอย่างละเอียด เพื่อให้ได้ฉันทามติจากผู้เชี่ยวชาญด้านเภสัชกรรม การวิจัยคร้ังน้ีจึงเป็นการหาค่าเฉลี่ยของยาท่ีมีหน่วย ทีแ่ ตกต่างกัน และยาในกลมุ่ ATC เดยี วกันจะมคี า่ ถว่ งนำ้ หนกั เท่ากัน 7) คำนวณ Index ตามแนวทาง Fixed laspeyres index โดยใช้สูตรค่า weight ปี 2561 คูณกับ ราคาเปรียบเทยี บของปีทสี่ นใจเทียบกบั ปี 2561 ท่เี ป็นปีฐาน 2-49

สรุปแนวทางวเิ คราะห์ข้อมลู ดชั นรี าคายาส่งออก รวบรวมข้อมลู จากสำนักงานกรมศุลกากร กระทรวงการคลัง จัดทำตะกรา้ ยาโดยเลอื กตาม HS-code (Harmonized System) ในสว่ นของยาตามกำหนดพกิ ดั อัตราศุลกากร (ฉบับที่ 6) พ.ศ. 2559 อยู่ในหมวด 6 ตอนที่ 30 ผลติ ภณั ฑท์ างเภสชั กรรม จัดตะกรา้ รายการยาตามรหสั HS-Code ในขัน้ ตอนกอ่ นหนา้ โดยใช้รหสั ในปี 2561 ทีเ่ ป็นปีฐานเปน็ หลัก จัดทำคา่ ถว่ งน้ำหนักรายกลุ่มตามรหัสรายการยาตามรหัส HS-Code ปี พ.ศ. 2561 คำนวณราคายาในตะกรา้ ในปี พ.ศ. 2560 และ ปี พ.ศ. 2562 วเิ คราะห์ดชั นรี าคายาตามรหัสรายการตามรหัส HS-Code ดว้ ยวธิ ีการลาสแปร์ ภาพท่ี 2-4 แนวทางจดั ทำคา่ ถว่ งนำ้ หนักข้อมลู ดัชนีราคายาสง่ ออก สรปุ ขนั้ ตอนการศึกษา 1) สรุปผลการวิเคราะห์ข้อมูล พรอ้ มจดั ทำรายงานผลการศึกษา 2) นำเสนอผลการศึกษาต่อคณะที่ปรกึ ษาวชิ าการ (steering) 3) จดั ทำรายงานฉบบั สมบูรณ์ 4) จัดทำคมู่ ือการดำเนนิ การสำหรบั ผ้ปู ฏิบัติ และฐานข้อมลู รายการยาระดับเขต 5) อบรมบุคลากรที่ปฏิบัติงานในกองเศรษฐกิจสขุ ภาพและหลักประกันสุขภาพ ให้มีความรู้ความ เขา้ ใจ สามารถรว่ มวเิ คราะหข์ ้อมลู ได้ ท้ังส่วนกลาง และส่วนภูมิภาค - ให้คำปรกึ ษาและสนับสนุนวิทยากรในการอบรมให้แก่บคุ ลากรท่ีเก่ียวข้องทั้งส่วนกลาง และ ส่วนภูมิภาค (เขตสุขภาพ จังหวัด และหน่วยบริการ) สังกัดสำนักงานปลัดกระทรววงสาธารณสุข เพื่อขยาย ผลการจัดเก็บข้อมูลราคาจำหน่ายยา และให้คำปรึกษาการรวบรวมข้อมูล จัดทำระบบตามโครงสร้าง ฐานขอ้ มูลให้ครอบคลุมหน่วยบริการสังกดั สำนกั งานปลดั กระทรวงสาธารณสุข 2-50

- อบรมบุคลากรท่ีปฏบิ ัติงานในกองเศรษฐกจิ สุขภาพ และหลกั ประกันสขุ ภาพ และหนว่ ยงาน ทเี่ กี่ยวข้องให้มีความรู้ ความเข้าใจ สามารถรว่ มวเิ คราะห์ข้อมลู ได้อย่างน้อย 5 คน 3.3 แผนการดำเนนิ งาน กจิ กรรม 2563 2564 พค มิย กค สค กย ตค พย ธค มค กพ มคี เมย พค มยิ กค 1. จดั ประชมุ ทีมวจิ ัยเพื่อ x x x x X x xx วางแผน การดำเนนิ การวจิ ยั 2. ทบทวนวรรณกรรม x x x x x x x แนวทางการทำดัชนีราคายา ดัชนีราคาผู้ผลิต นำเข้า และส่งออก 3. สอบทาน ปรับปรุง x x xXX โครงสรา้ งการจัดเก็บขอ้ มลู ตามรปู แบบ วิธีการจดั เกบ็ ข้อมลู และพัฒนา กระบวนงานเพอ่ื รวบรวม ข้อมูลค่าราคายา 4. จัดทำรายงานขั้นตน้ x (Inception Report) 5. นำเสนอรายงานข้ันตน้ x (Inception Report) ตอ่ กองเศรษฐกิจสุขภาพฯ 6. ลงพน้ื ทหี่ ารือผู้ตรวจ x ราชการ กระทรวง ผู้บรหิ าร หน่วยบริการสุขภาพ และ เจ้าหนา้ ทผี่ เู้ กยี่ วข้องใน พนื้ ทเ่ี ขตสขุ ภาพที่ 10 7. ลงพนื้ ทสี่ ำรวจ x โครงสร้างข้อมลู ราคายา ของเขตสุขภาพที่ 10 8. จัดตง้ั ทมี นกั วิจัยพ้ืนที่ x เพอ่ื ทำงานร่วมกับนกั วิจัย ส่วนกลาง และกอง เศรษฐกิจสขุ ภาพและ หลักประกันสุขภาพ 2-51

กจิ กรรม 2563 2564 พค มิย กค สค กย ตค พย ธค มค กพ มคี เมย พค มยิ กค 9. วางแผนการจัดตัง้ x ฐานขอ้ มลู โปรแกรมการนำส่ง ขอ้ มูล ณ เขตสุขภาพที่ 10 ไปยังกองเศรษฐกจิ สขุ ภาพ และหลักประกันสุขภาพ 10. ประชุมหารือการจัดทำ x ดัชนีราคากบั กระทรวงพาณิชย์ 11. ประชมุ เพอ่ื ขอความอนุ xxx เคราะห์ข้อมูลจากสำนักงาน คณะกรรมการอาหารและยา 12. จดั ทำตะกรา้ งาน และ x xx x คา่ ถ่วงนำ้ หนักขอ้ มลู 13. พฒั นาเคร่ืองมือ xx xx วิเคราะห์ข้อมูลดชั นรี าคา ค่ายา 14. จดั ทำรายงานความ xx กา้ วหน้า (progress report) 15. นำเสนอผลการศึกษา xx ตอ่ คณะท่ีปรึกษาวชิ าการ (steering) 16. เก็บรวบรวมขอ้ มูล xxx xx 17. ตรวจสอบความถูกต้อง xxx x ข้อมูล (Data Cleansing) 18. วเิ คราะหข์ ้อมลู เบื้องตน้ xx 19. จัดประชุมผเู้ ชีย่ วชาญ xx เพอ่ื พิจารณาข้อมลู ท่ีใช้ 20. จดั ทำรายงานฉบบั x กลาง (interim report) 21. ประชุมคณะทำงาน x และท่ีปรกึ ษาเพอ่ื จัดทำ ดัชนีราคายา 22. จดั ทำตะกร้ายาและ xx ค่าถ่วงน้ำหนกั ข้อมูล 23. วเิ คราะห์ข้อมลู เพอื่ xx xx จดั ทำดชั นีราคายา 2-52

กิจกรรม 2563 2564 พค มิย กค สค กย ตค พย ธค มค กพ มีค เมย พค มิย กค 24. จดั ทำรายงานฉบบั x สมบรู ณ์ (final report) 25. จัดทำดชั นีราคาคา่ แรง xx บุคลากรสาธารณสขุ ของ หนว่ ยบริการสาธารณสุข และดัชนรี าคายาของเขต สุขภาพอื่น หากกอง เศรษฐกิจสขุ ภาพและ หลกั ประกนั สุขภาพ สามารถจัดเกบ็ ข้อมลู ได้ 26. อบรมบุคลากรที่ ปฏิบัติงานในกองเศรษฐกิจ สขุ ภาพและหลักประกัน สุขภาพ และบุคลากรของ หนว่ ยบรกิ ารสุขภาพ ในเขตสขุ ภาพสังกดั สำนัก งานปลัดกระทรวง สาธารณสุข รวมถึง หน่วยงานทเ่ี กยี่ วข้อง ใหม้ ี ความรู้ความสามารถใน การวิเคราะหด์ ชั นีราคายา 2-53

บทที่ 4-2 ผลการศกึ ษา ในส่วนนเ้ี ปน็ การแสดงผลการศึกษาของดัชนรี าคายา ซึ่งแสดงคา่ ถ่วงน้ำหนกั ของข้อมลู ยา และดัชนี ราคายาประเภทต่างๆ เพ่อื ให้ได้ข้อมูลสถิตทิ ี่จำเป็นต่อการจัดทำดัชนีชว้ี ัดระดับคา่ ยาของโรงพยาบาลในสังกัด สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขทั้งภาพประเทศ และสถานพยาบาลในเขตสุขภาพที่ 10 ซึ่งดัชนีราคายา มีประโยชน์ในการวัดการเปลี่ยนแปลงราคายาที่มีผลต่อการผลิตบริการสุขภาพและการกำหนดนโยบายด้าน เศรษฐกจิ สขุ ภาพ ทง้ั น้สี ามารถแสดงผลของการวเิ คราะหด์ ัชนรี าคายาไดด้ ังนี้ 1.1 ดชั นีราคาผลิตยา 1.2 ดชั นรี าคานำเข้ายา 1.3 ดชั นีราคาจำหน่ายยา 1.3.1 ภาพรวมของประเทศ 1.3.2 เขตสุขภาพที่ 10 1.4 ดัชนรี าคาส่งออกยา 4.1 ดชั นีราคาผลิตยา ตารางที่ 2-13 รอ้ ยละคา่ สัดส่วนถว่ งน้ำหนักของรายการยาชนดิ ตา่ งๆ จำแนกกลุม่ ยาตามสรรพคณุ ท่ีใช้รักษาโรค และอาการตามระบบอวัยวะต่างๆ (ATC Code) ประจำปีพ.ศ.2561 20 อนั ดับรายการแรก No ATC Code Active dsf_rgno strng Unit Weight 1 C08CA110000 manidipine COMPRESSED TABLET 20 mg tablet 3.28 FILM COATED TABLET 500 mg tablet 2.52 2 A10BA029901 metformin hydrochloride FILM COATED TABLET 50 mg tablet 2.30 200 MG+50 2.18 3 C09CA019901 losartan potassium FILM COATED TABLET tablet 2.15 MG 1.82 4 J05AR000100 lopinavir and ritonavir FILM COATED TABLET 20 mg tablet 1.62 ENTERIC FILM COATED 1.60 5 C10AA010000 simvastatin 20 mg tablet 1.54 TABLET 6 A02BC040000 rabeprazole COMPRESSED TABLET 5 mg tablet cap- 7 C08CA019901 amlodipine besilate CAPSULE HARD 20 mg sule tablet 8 A02BC010000 omeprazole FILM COATED TABLET 25 mg 9 C02DB029901 hydralazine hydrochloride 2-54

No ATC Code Active dsf_rgno strng Unit Weight 10 N06DA020000 donepezil COMPRESSED TABLET 10 mg tablet 1.51 FILM COATED TABLET 35 MG+500 1.40 11 M03BC510101 orphenadrine+paracetamol COMPRESSED TABLET tablet 1.35 MG 1.21 12 A02BC030000 lansoprazole CAPSULE HARD 30 mg tablet 1.11 FILM COATED TABLET cap- 1.08 13 J01CA049901 amoxicillin trihydrate COMPRESSED TABLET 500 mg sule 1.05 SUGAR COATED TABLET tablet 14 R03DC039901 montelukast sodium 10 mg tablet 5 mg tablet 15 A10BB070000 glipizide 50 mg 16 M03BX090000 eperisone COMPRESSED TABLET 2 MG+500 tablet 0.98 chlorphenira- MG+10 MG 17 R05X0000203 mine+paracetamol+ COMPRESSED TABLET 40 mg tablet 0.98 phenylephrine SUGAR COATED TABLET 0.5 mg 0.97 20 mg tablet 0.96 18 C09CA090000 azilsartan medoxomil CAPSULE HARD cap- sule 19 B03BA050000 mecobalamin 20 M01AC010000 piroxicam จากตารางท่ี 2-14 แสดงผลการคำนวณดัชนีราคายาด้วยแนวคิดลาสแปร์ จำแนกกลุ่มยาตาม สรรพคุณท่ีใช้รักษาโรค และอาการตามระบบอวัยวะต่างๆ (ATC Code) พบว่า ดัชนีราคายาผลิตมีแนวโน้ม ของราคาเพ่ิมขึ้นทุกปี โดยดัชนีราคายาในปีพ.ศ. 2560 และปีพ.ศ. 2562 มีค่าอยู่ท่ีร้อยละ 101.89 และ 116.66 ตามลำดับ การวเิ คราะห์ครั้งนีใ้ ชร้ ายการยาของปีฐานเปน็ ตะกร้ายา และด้วยความไม่สมบรู ณข์ องข้อมูลราคายา บางรายการ การวเิ คราะหใ์ นระยะนี้จึงไดต้ ัดรายการยาที่ขอ้ มลู ดา้ นราคาไม่สมบูรณ์ออก เช่น A04AA000101 ramosetron ขนาด 0.1 mg. ทขี่ ้อมลู ราคายาปี 61 มากกวา่ ปี 60 มากถงึ 12,000 เท่า เป็นต้น ตารางที่ 2-14 ผลการคำนวณดชั นีราคายาด้วยแนวคดิ ลาสแปร์ จำแนกกลุ่มยาตามสรรพคณุ ท่ใี ช้รกั ษาโรค และอาการตามระบบอวยั วะต่างๆ (ATC Group) (ปฐี าน คือ ปีพ.ศ.2561) ATC Group Index60 Index61 Index62 A 18.66 22.13 21.87 B 2.41 3.48 3.85 C 23.64 26.30 24.70 D 0.43 0.37 0.35 G 3.34 3.26 3.13 H 0.84 0.79 0.78 2-55

ATC Group Index60 Index61 Index62 J 17.86 14.62 17.08 L 0.00 0.00 0.00 M 12.38 11.20 18.64 N 13.93 9.79 18.01 P 0.53 0.56 0.73 R 7.68 7.35 7.32 S 0.00 0.01 0.01 V 0.18 0.18 0.18 101.89 100.04 116.66 รวมทั้งหมด 4.2 ดชั นรี าคานำเขา้ ยา ตารางที่ 2-15 รอ้ ยละค่าสดั ส่วนถ่วงนำ้ หนักของรายการยาชนดิ ตา่ ง ๆ จำแนกกลุ่มยาตามสรรพคุณท่ีใช้รกั ษา โรค และอาการตามระบบอวัยวะต่างๆ (ATC Code) ประจำปีพ.ศ.2561 20 อันดบั รายการแรก No ATC Code Active dsf_rgno strng Unit Weight tablet () 1 C10AA050000 atorvastatin FILM COATED TABLET 40 mg tablet 3.83 875 MG+125 tablet 2 J01CR020101 amoxicillin trihydrate+potassium FILM COATED TABLET tablet 1.63 clavulanate MG tablet 180 mg capsule 1.60 3 V03AC030000 deferasirox FILM COATED TABLET tablet 1.49 250 mg tablet 4 V03AC030000 deferasirox DISPERSIBLE TABLET 1.2 MG+0.6 tablet 1.39 LOZENGE/TROCHE tablet 5 R02AA000105 dichlorobenzyl alco- CAPSULE HARD MG tablet 1.33 hol+amylmetacresol 200 mg capsule 1.32 capsule 1.26 6 L01XE080000 nilotinib 0.5 mg tablet 1.25 1.23 7 J05AF100000 entecavir FILM COATED TABLET 10 mg 1.20 1.18 8 N06DA020000 donepezil COMPRESSED TABLET 75 mg 1.18 1.10 9 B01AC049901 clopidogrel bisulfate FILM COATED TABLET 20 mg 10 C10AA050000 atorvastatin FILM COATED TABLET 100 mg 11 L01XE019901 imatinib mesilate FILM COATED TABLET 75 mg 12 N03AX160000 pregabalin CAPSULE HARD 200 mg 13 M01AH010000 celecoxib CAPSULE HARD 250 mg 14 L01XE020000 gefitinib FILM COATED TABLET 2-56

No ATC Code Active dsf_rgno strng Unit Weight () FILM COATED TABLET 15 G03AA120101 drospirenone+ethinylestradiol SUSTAINED RELEASE 3 MG+30 MCG tablet 1.09 TABLET 16 G04CA019901 alfuzosin hydrochloride CAPSULE HARD 10 mg tablet 1.06 17 J05AE089901 atazanavir sulfate FILM COATED TABLET 300 mg capsule 1.04 18 C10AA050000 atorvastatin 10 mg tablet 1.03 19 C10AX090000 ezetimibe COMPRESSED TABLET 10 mg tablet 0.99 20 L01XE350000 osimertinib 80 mg tablet 0.96 FILM COATED TABLET จากตารางท่ี 2-16 แสดงผลการคำนวณดัชนีราคายาด้วยแนวคิดลาสแปร์ จำแนกกลุ่มยาตาม สรรพคุณท่ีใช้รักษาโรค และอาการตามระบบอวัยวะต่างๆ (ATC Group) พบว่า ดัชนีราคายาในปีพ.ศ. 2560 และปีพ.ศ. 2562 มีค่ามากกว่ากว่าดัชนีราคายาปีฐาน คือ ปีพ.ศ. 2561 โดยดัชนีราคายาในปีพ.ศ. 2560 และปีพ.ศ. 2562 มคี ่าอยทู่ ร่ี อ้ ยละ 112.25 และ 106.76 ตามลำดับ แสดงให้เห็นว่าในภาพรวมราคายา นำเข้าของปพี .ศ. 2560 และปีพ.ศ. 2562 มีแนวโน้มนำเข้ายาในราคาที่สูงกว่าปี 2561 การวิเคราะห์คร้ังน้ีใช้รายการยาของปีฐานเป็นตะกร้ายา และด้วยความไม่สมบูรณ์ของข้อมูลราคา ยาบางรายการ การวิเคราะห์ในระยะน้ีจึงได้ตัดรายการยาท่ีข้อมูลด้านราคาไม่สมบูรณ์ออก เช่น B01AX060000 rivaroxaban ขน าด 15 mg. ที่ ข้อมู ลราคายาปี 60 มากกว่าปี 61 ถึง 30 เท่ า C01EB090000 ubidecarenone capsule soft 100 mg. ที่ราคายาปี 60 มากกว่าปี 61 ถึง 4,000 เท่า เปน็ ต้น ตารางที่ 2-16 ผลการคำนวณดชั นรี าคายาดว้ ยแนวคิดลาสแปร์ จำแนกกลุ่มยาตามสรรพคณุ ท่ีใชร้ ักษาโรค และอาการตามระบบอวัยวะต่างๆ (ATC Group) (ปฐี าน คือ ปพี .ศ.2561) ATC Group Index 60 Index 61 Index 62 A 13.54 12.42 12.33 B 6.31 5.16 4.78 C 24.53 19.19 20.20 D 0.53 0.36 0.39 G 7.82 8.22 16.63 H 0.43 0.36 0.37 J 10.79 9.31 9.86 L 18.38 16.31 14.93 M 6.38 5.29 5.49 N 16.29 14.89 15.04 2-57

ATC Group Index 60 Index 61 Index 62 P 0.12 0.13 0.10 R 3.25 4.50 2.78 S 0.07 0.07 0.07 V 3.80 3.80 3.80 112.25 100.00 106.76 รวมทั้งหมด 4.3 ดชั นีราคาจำหน่ายยา 4.3.1 ดัชนีราคาจำหน่ายยา ภาพรวมของประเทศ การคำนวณดัชนีราคาจำหน่ายยาภาพประเทศ ใช้ข้อมูลการจ่ายยาผู้ป่วยนอกท้ังประเทศจาก ฐานข้อมูล 43 แฟ้ม และได้ใช้ข้อมูล 2 แหล่งมา ได้แก่ ราคาซ้ือยา และราคาขายยา เพ่ือจัดทำดัชนีราคา ซื้อยา และดัชนีราคาขายยา ในเบื้องต้นได้มีการวิเคราะห์ค่าถ่วงน้ำหนักข้อมูลของรายการท่ีผ่านการคดั เลือก แสดงไดด้ งั ตารางท่ี 2-17 ตารางท่ี 2-17 คา่ ถ่วงนำ้ หนกั ของรายการยาทผ่ี ่านการคดั เลือก กรณรี าคาซ้ือยา (drug cost) ATC code ATC name Drug name Total value Weightadj A02BA02 Ranitidine RANITIDINE 150 MG TAB 200,386,107.03 0.48 0.51 A02BC01 Omeprazole OMEPRAZOLE 20 MG CAP 213,061,055.71 0.51 0.54 A02BC03 Lansoprazole LANSOPRAZOLE 30 MG TAB 68,475,480.34 0.16 0.17 A02BC05 Esomeprazole ESOMEPRAZOLE 20 MG TAB 80,852,507.13 0.19 0.21 A02BX14 Rebamipide REBAMIPIDE 100 MG TAB 72,627,915.32 0.17 0.18 A03FA07 Itopride ITOPRIDE HYDROCHLORIDE 50 MG TAB, FILM 49,451,370.52 0.12 0.13 COATED A06AB06 Senna glycosides POWDERED SENNA PODS, STD 7.5 MG TAB 77,715,289.15 0.19 0.20 A10AC01 Insulin (human) INSULIN HUMAN (rDNA ISOPHANE,NPH) 100 95,017,773.83 0.23 0.24 UNITS/1 ML INJECTION A10BA02 Metformin METFORMIN 500 MG TABLET, FILM COATED 821,412,049.98 1.97 2.09 A10BB07 Glipizide GLIPIZIDE 5 MG TAB 328,013,338.65 0.79 0.83 A10BG03 Pioglitazone PIOGLITAZONE 30 MG TAB 47,056,919.61 0.11 0.12 A10BH02 Vildagliptin VILDAGLIPTIN 50 MG TAB 203,113,577.30 0.49 0.52 A12AA04 Calcium carbonate CALCIUM CARBONATE 1,250 MG TAB 98,289,300.70 0.24 0.25 B01AC06 Acetylsalicylic acid ASPIRIN 81 MG TAB, EC 66,945,589.30 0.16 0.17 B01AC23 Cilostazol CILOSTAZOL 50 MG TAB 50,927,768.32 0.12 0.13 B01AC24 Ticagrelor TICAGRELOR 90 MG TAB, FILM COATED 269,845,140.62 0.65 0.69 B01AC30 Combinations DIPYRIDAMOLE+ASPIRIN 200 MG+25 MG CAP, 46,358,217.89 0.11 0.12 ER B01AE07 Dabigatran etexilate DABIGATRAN ETEXILATE 110 MG CAP 196,878,029.33 0.47 0.50 B03AA02 Ferrous fumarate FERROUS FUMARATE 200 MG TAB 80,510,550.11 0.19 0.20 B03AD02 Ferrous fumarate POTASSIUM IODIDE+FOLIC ACID+IRON 0.15 42,759,835.56 0.10 0.11 MG+0.4 MG+60.81 MG TAB, FILM COATED B03BA01 Cyanocobalamin CYANOCOBALAMIN 100 MCG TAB, FILM 66,537,705.85 0.16 0.17 COATED B03BB01 Folic acid FOLIC ACID 5 MG TABLET, ORAL 74,644,964.35 0.18 0.19 B03XA01 Erythropoietin EPOETIN ALPHA (RECOMBINANT HUMAN 55,113,207.86 0.13 0.14 2-58

ATC code ATC name Drug name Total value Weightadj ERYTHROPOIETIN) 4,000 UNITS/1 PRE-FILLED SYRINGE INJECTION C01DA08 Isosorbide dinitrate ISOSORBIDE 10 MG TAB 65,047,094.98 0.16 0.17 C01EB15 Trimetazidine TRIMETHAZIDINE 35 MG TAB, SR 90,447,873.96 0.22 0.23 C01EB17 Ivabradine IVABRADINE 5 MG TAB, FILM COATED 95,220,325.95 0.23 0.24 C02AB02 Methyldopa (racemic) METHYLDOPA 250 MG TAB 43,275,913.46 0.10 0.11 C02CA04 Doxazosin DOXAZOSIN 4 MG TAB, SR 158,990,582.56 0.38 0.40 C02DB02 Hydralazine HYDRALAZINE HYDROCHLORIDE 25 MG TAB 646,651,871.64 1.55 1.64 C03AA03 Hydrochlorothiazide HYDROCHLOROTHIAZIDE 50 MG TAB 955,393,232.03 2.29 2.43 C07AB03 Atenolol ATENOLOL 50 MG TAB 49,973,266.83 0.12 0.13 C07AG02 Carvedilol CARVEDILOL 12.5 MG TAB 268,203,269.79 0.64 0.68 C08CA11 Manidipine MANIDIPINE HYDROCHLORIDE 20 MG TAB 53,745,586.89 0.13 0.14 C08DA01 Verapamil VERAPAMIL 240 MG TAB, SR 70,632,969.83 0.17 0.18 C09AA02 Enalapril ENALAPRIL 5 MG TAB 105,562,418.44 0.25 0.27 C09CA01 Losartan LOSARTAN 50 MG TAB, FILM COATED 13,818,937,530.21 33.07 35.13 C09CA07 Telmisartan TELMISARTAN 40 MG TAB 98,488,940.27 0.24 0.25 C10AA01 Simvastatin SIMVASTATIN 40 MG TAB 80,784,352.29 0.19 0.21 C10AA05 Atorvastatin ATORVASTATIN CALCIUM 40 MG TAB, FILM 827,619,788.88 1.98 2.10 COATED C10AB04 Gemfibrozil GEMFIBROZIL 300 MG CAP 50,761,909.90 0.12 0.13 G04BD08 Solifenacin SOLIFENACIN 5 MG TAB, FILM COATED 50,831,682.87 0.12 0.13 G04CA01 Alfuzosin ALFUZOSIN HYDROCHLORIDE 10 MG TAB, SR 267,570,064.07 0.64 0.68 G04CA02 Tamsulosin TAMSULOSIN HYDROCHLORIDE 0.4 MG TAB, 417,386,778.46 1.00 1.06 FILM COATED G04CB02 Dutasteride DUTASTERIDE 0.5 MG CAP, SOFT 81,703,532.21 0.20 0.21 J01DH02 Meropenem MEROPENEM 1 G/1 AMP OR VIAL INJECT, 48,554,504.78 0.12 0.12 POWDER J05AF01 Zidovudine ZIDOVUDINE 100 MG CAP 208,401,167.23 0.50 0.53 J05AF05 Lamivudine LAMIVUDINE 150 MG TAB 268,393,233.02 0.64 0.68 J05AF10 Entecavir ENTECAVIR 0.5 MG TAB, FILM COATED 92,541,797.79 0.22 0.24 J05AF11 Telbivudine TELBIVUDINE 600 MG TAB, FILM COATED 80,865,252.81 0.19 0.21 J05AG01 Nevirapine NEVIRAPINE 200 MG TAB 229,003,847.38 0.55 0.58 J05AG03 Efavirenz EFAVIRENZ 600 MG TAB, FILM COATED 49,706,588.04 0.12 0.13 J05AR01 Zidovudine and LAMIVUDINE+ZIDOVUDINE 150 MG+300 MG 63,355,479.30 0.15 0.16 lamivudine TAB J05AR02 Lamivudine and ab- LAMIVUDINE+ABACAVIR 300 MG+600 MG TAB, 222,498,644.46 0.53 0.57 acavir FILM COATED J05AR05 Zidovudine, lamivu- LAMIVUDINE+NEVIRAPINE+ZIDOVUDINE 150 154,503,966.74 0.37 0.39 dine and nevirapine MG+200 MG+250 MG TAB J05AR10 Lopinavir and ritonavir RITONAVIR+LOPINAVIR 50 MG+200 MG TAB, 1,500,862,375.91 3.59 3.81 FILM COATED L01XE01 Imatinib IMATINIB MESYLATE 100 MG TAB 837,858,731.45 2.01 2.13 L01XE06 Dasatinib DASATINIB 50 MG TAB, FILM COATED 163,817,490.60 0.39 0.42 L01XE08 Nilotinib NILOTINIB 200 MG CAP 243,461,716.29 0.58 0.62 L02BG04 Letrozole LETROZOLE 2.5 MG TAB 77,002,082.28 0.18 0.20 L04AD02 Tacrolimus TACROLIMUS 1 MG CAPSULE 250,738,658.31 0.60 0.64 M01AH01 Celecoxib CELECOXIB 200 MG CAPSULE 143,063,239.16 0.34 0.36 M01AX05 Glucosamine GLUCOSAMINE SULFATE 1.5 G/1 ซอง POW- 92,440,200.01 0.22 0.23 DER OR GRANULE, ORAL M01AX21 Diacerein DIACEREIN 50 MG CAP 256,430,244.97 0.61 0.65 2-59

ATC code ATC name Drug name Total value Weightadj M03BC51 Orphenadrine, combi- ORPHENADRINE 35 MG+PARACETAMOL 450 56,845,722.95 0.14 0.14 nations MG TAB M03BX01 Baclofen BACLOFEN 10 MG TAB 61,347,597.64 0.15 0.16 M04AA01 Allopurinol ALLOPURINOL 100 MG TAB 59,085,385.86 0.14 0.15 N03AB02 Phenytoin PHENYTOIN 100 MG CAPSULE 251,151,640.90 0.60 0.64 N03AF01 Carbamazepine CARBAMAZEPINE 200 MG TAB 43,961,674.71 0.11 0.11 N03AX09 Lamotrigine LAMOTRIGINE 50 MG TAB 70,033,303.80 0.17 0.18 N03AX11 Topiramate TOPIRAMATE 50 MG TAB 227,324,831.55 0.54 0.58 N03AX12 Gabapentin GABAPENTIN 300 MG CAP 129,226,054.81 0.31 0.33 N03AX16 Pregabalin PREGABALIN 75 MG CAP 107,430,138.65 0.26 0.27 N04BA02 Levodopa and decar- LEVODOPA 200 MG + BENSERAZIDE 50 MG 109,893,040.13 0.26 0.28 boxylase inhibitor TAB N04BC05 Pramipexole PRAMIPEXOLE 0.25 MG TAB 82,425,162.08 0.20 0.21 N05AX13 Paliperidone PALIPERIDONE 3 MG TAB, SR 94,521,109.76 0.23 0.24 N06AB06 Sertraline SERTRALINE HYDROCHLORIDE 50 MG TAB, 69,707,554.49 0.17 0.18 FILM COATED N06DA04 Galantamine GALANTAMIN 8 MG CAP, SR 136,119,590.92 0.33 0.35 N07CA01 Betahistine BETAHISTINE 12 MG TAB 44,963,842.90 0.11 0.11 R03AK06 Salmeterol and SALMETEROL+FLUTICASONE (50 MCG+250 58,705,396.07 0.14 0.15 fluticasone MCG)/1 DOSE POWDER OR GRANULE, ORAL R03BB04 Tiotropium bromide TIOTROPIUM BROMIDE MONOHYDRATE 18 85,738,464.85 0.21 0.22 MCG CAP R03DC03 Montelukast MONTELUKAST 10 MG TAB, FILM COATED 67,161,245.68 0.16 0.17 R06AE07 Cetirizine CETIRIZINE 10 MG TAB 10,281,846,983.45 24.61 26.14 S01XA20 Artificial tears and DEXTRAN 70+HYDROXYPROPYL METHYL- 54,721,091.07 0.13 0.14 other indifferent CELLULOSE (0.1 G+0.3 G)/100 ML SOLUTION preparations OR DROPS, EYE V03AC02 Deferiprone DEFERIPRONE 500 MG TAB, FILM COATED 74,154,829.69 0.18 0.19 V03AC03 Deferasirox DEFERASIROX 250 MG TAB 588,007,995.38 1.41 1.49 Total 85 39,341,094,557.81 94.15 100.00 ตารางที่ 2-18 ค่าถว่ งน้ำหนกั ของรายการยาที่ผา่ นการคดั เลือก กรณรี าคาขายยา (drug price) ATC code ATC name drug name Total value Weightadj 313,813,554.44 1.81 1.97 A02BC01 Omeprazole OMEPRAZOLE 20 MG CAP 35,563,146.70 0.21 0.22 A02BC02 Pantoprazole PANTOPRAZOLE 40 MG TAB, ENTERIC COATED 81,833,578.84 0.47 0.51 A02BC03 Lansoprazole LANSOPRAZOLE 30 MG TAB 22,866,860.82 0.13 0.14 A02BC05 Esomeprazole ESOMEPRAZOLE 20 MG TAB 82,106,076.71 0.47 0.51 A02BX14 Rebamipide REBAMIPIDE 100 MG TAB 18,556,254.37 0.11 0.12 A03FA07 Itopride ITOPRIDE HYDROCHLORIDE 50 MG TAB, FILM COAT- ED 21,702,378.93 0.13 0.14 A05AA02 Ursodeoxycholic acid URSODEOXYCHOLIC ACID 250 MG CAP 84,152,945.53 0.49 0.53 A06AB06 Senna glycosides POWDERED SENNA PODS, STD 7.5 MG TAB 67,314,521.13 0.39 0.42 A07EC01 Sulfasalazine SULFASALAZINE 500 MG TAB, ENTERIC COATED 126,654,356.44 0.73 0.79 A10AC01 Insulin (human) INSULIN HUMAN (rDNA ISOPHANE,NPH) 100 UNITS/1 ML INJECTION 1,674,566,918.70 9.67 10.50 A10BA02 Metformin METFORMIN 500 MG TAB, FILM COATED 683,448,932.86 3.95 4.28 A10BB07 Glipizide GLIPIZIDE 5 MG TAB 131,659,773.30 0.76 0.83 A10BG03 Pioglitazone PIOGLITAZONE 30 MG TAB 2-60

ATC code ATC name drug name Total value Weightadj 45,444,625.33 0.26 0.28 A10BH02 Vildagliptin VILDAGLIPTIN 50 MG TAB 18,850,342.61 0.11 0.12 48,249,595.68 0.28 0.30 A11AA01 Multivitamins and iron HAEMATINICS+IRON COMBINATION PRODUCTS TAB 133,971,874.86 0.77 0.84 21,573,869.47 0.12 0.14 A11DA01 Thiamine (vit B1) THIAMINE 100 MG TAB 93,431,576.58 0.54 0.59 23,741,274.25 0.14 0.15 A12AA04 Calcium carbonate CALCIUM CARBONATE 1,250 MG TAB 134,723,835.37 0.78 0.84 46,358,217.89 0.27 0.29 B01AA03 Warfarin WARFARIN SODIUM 3 MG TAB 130,502,678.60 0.75 0.82 112,661,016.47 0.65 0.71 B01AC06 Acetylsalicylic acid ASPIRIN 81 MG TAB, ENTERIC COATED 58,686,219.05 0.34 0.37 B01AC23 Cilostazol CILOSTAZOL 50 MG TAB 100,817,986.16 0.58 0.63 145,103,670.80 0.84 0.91 B01AC24 Ticagrelor TICAGRELOR 90 MG TAB, FILM COATED 75,183,712.73 0.43 0.47 B01AC30 Combinations DIPYRIDAMOLE+ASPIRIN 200 MG+25 MG CAP, ER 135,622,188.06 0.78 0.85 23,548,297.65 0.14 0.15 B01AE07 Dabigatran etexilate DABIGATRAN ETEXILATE 110 MG CAP 69,313,729.10 0.40 0.43 60,919,721.19 0.35 0.38 B03AA02 Ferrous fumarate FERROUS FUMARATE 200 MG TAB 140,823,023.39 0.81 0.88 806,351,870.75 4.66 5.05 B03AD02 Ferrous fumarate POTASSIUM IODIDE+FOLIC ACID+IRON 0.15 MG+0.4 42,633,745.99 0.25 0.27 40,094,965.75 0.23 0.25 MG+60.81 MG TAB, FILM COATED 59,646,716.10 0.34 0.37 39,679,725.42 0.23 0.25 B03BA01 Cyanocobalamin CYANOCOBALAMIN 100 MCG TAB, FILM COATED 122,222,503.44 0.71 0.77 19,546,957.82 0.11 0.12 B03BB01 Folic acid FOLIC ACID 5 MG TAB 255,366,883.40 1.47 1.60 56,715,973.68 0.33 0.36 B03XA01 Erythropoietin EPOETIN ALPHA (RECOMBINANT HUMAN ERYTHRO- 60,124,423.45 0.35 0.38 65,778,149.56 0.38 0.41 POIETIN) 4,000 UNITS/1 PRE-FILLED SYRINGE INJEC- 38,632,278.31 0.22 0.24 154,975,366.33 0.89 0.97 TION 295,390,711.55 1.71 1.85 20,854,219.67 0.12 0.13 C01DA08 Isosorbide dinitrate ISOSORBIDE 10 MG TAB 288,638,910.03 1.67 1.81 35,404,092.85 0.20 0.22 C01EB15 Trimetazidine TRIMETHAZIDINE 35 MG TAB, SUSTAINED RELEASE 683,418,889.84 3.95 4.28 75,079,761.23 0.43 0.47 C01EB17 Ivabradine IVABRADINE 5 MG TAB, FILM COATED 47,768,145.34 0.28 0.30 23,601,324.88 0.14 0.15 C02AB02 Methyldopa (racemic) METHYLDOPA 250 MG TAB 27,981,540.79 0.16 0.18 58,666,957.54 0.34 0.37 C02CA04 Doxazosin DOXAZOSIN 4 MG TAB, SUSTAINED RELEASE 228,386,611.91 1.32 1.43 298,286,971.65 1.72 1.87 C02DB02 Hydralazine HYDRALAZINE HYDROCHLORIDE 25 MG TAB 51,284,588.55 0.30 0.32 C03CA01 Furosemide FUROSEMIDE 40 MG TAB C03DA01 Spironolactone SPIRONOLACTONE 25 MG TAB C07AA05 Propranolol PROPRANOLOL 10 MG TAB C07AB02 Metoprolol METOPROLOL 100 MG TAB C07AB03 Atenolol ATENOLOL 50 MG TAB C07AB07 Bisoprolol BISOPROLOL 5 MG TAB, FILM COATED C07AG02 Carvedilol CARVEDILOL 6.25 MG TAB C08CA01 Amlodipine AMLODIPINE 10 MG TAB C08CA11 Manidipine MANIDIPINE HYDROCHLORIDE 20 MG TAB C08DA01 Verapamil VERAPAMIL 240 MG TABLET, SUSTAINED RELEASE C08DB01 Diltiazem DILTIAZEM 30 MG TAB C09AA02 Enalapril ENALAPRIL 5 MG TAB C09CA01 Losartan LOSARTAN 50 MG TAB, FILM COATED C09CA04 Irbesartan IRBESARTAN 150 MG TAB C10AA01 Simvastatin SIMVASTATIN 20 MG TAB, FILM COATED C10AA03 Pravastatin PRAVASTATIN SODIUM 40 MG TAB C10AA05 Atorvastatin ATORVASTATIN CALCIUM 40 MG TAB, FILM COATED C10AB04 Gemfibrozil GEMFIBROZIL 300 MG CAP C10AB05 Fenofibrate FENOFIBRATE 100 MG CAP D02AE01 Carbamide UREA 10 W/W CREAM G04BD04 Oxybutynin OXYBUTYNIN CHLORIDE 5 MG TAB G04BD08 Solifenacin SOLIFENACIN 5 MG TAB, FILM COATED G04CA01 Alfuzosin ALFUZOSIN HYDROCHLORIDE 10 MG TAB, SR G04CA02 Tamsulosin TAMSULOSIN HYDROCHLORIDE 0.4 MG TAB, FILM COATED G04CB01 Finasteride FINASTERIDE 5 MG TAB 2-61

ATC code ATC name drug name Total value Weightadj 92,312,788.73 0.53 0.58 G04CB02 Dutasteride DUTASTERIDE 0.5 MG CAP, SOFT 20,300,370.59 0.12 0.13 58,362,018.04 0.34 0.37 H01BA02 Desmopressin DESMOPRESSIN 0.1 MG TAB 35,689,981.99 0.21 0.22 22,735,320.42 0.13 0.14 H02AB06 Prednisolone PREDNISOLONE 5 MG TAB 41,130,412.52 0.24 0.26 51,990,522.50 0.30 0.33 H03AA01 Levothyroxine sodium THYROXINE SODIUM 100 MCG TAB 41,078,207.57 0.24 0.26 30,257,899.22 0.17 0.19 H03BA02 Propylthiouracil PROPYLTHIOURACIL 50 MG TAB 154,240,904.86 0.89 0.97 H03BB02 Thiamazole METHIMAZOLE 5 MG TAB 22,330,090.72 0.13 0.14 J01CA04 Amoxicillin AMOXICILLIN 500 MG CAP 30,614,023.19 0.18 0.19 18,609,080.37 0.11 0.12 J01CF01 Dicloxacillin DICLOXACILLIN 250 MG CAP 29,332,672.87 0.17 0.18 126,119,729.95 0.73 0.79 J01CR02 Amoxicillin and beta- AMOXICILLIN 875 MG + CLAVULANIC ACID 125 MG 161,762,846.09 0.93 1.01 73,576,506.62 0.42 0.46 lactamase inhibitor TAB, FILM COATED 72,313,617.59 0.42 0.45 73,344,976.49 0.42 0.46 J01DH02 Meropenem MEROPENEM 1 G/1 AMP. OR VIAL INJECT, POWDER 34,302,588.10 0.20 0.22 84,707,101.58 0.49 0.53 J01EE01 Sulfamethoxazole and CO-TRIMOXAZOLE (Sulfamethoxazole 400 MG + 202,725,708.36 1.17 1.27 trimethoprim Trimethoprim 80 MG) TAB 25,993,336.18 0.15 0.16 J04AB01 Cycloserine CYCLOSERINE 250 MG CAP 472,948,483.12 2.73 2.96 J04AB02 Rifampicin RIFAMPICIN 300 MG CAP 31,921,950.05 0.18 0.20 J05AB01 Aciclovir ACYCLOVIR 200 MG TAB 36,185,737.88 0.21 0.23 J05AF01 Zidovudine ZIDOVUDINE 100 MG CAP 157,515,644.65 0.91 0.99 41,303,060.46 0.24 0.26 J05AF05 Lamivudine LAMIVUDINE 150 MG TAB 42,076,422.43 0.24 0.26 21,038,599.11 0.12 0.13 J05AF10 Entecavir ENTECAVIR 0.5 MG TAB, FILM COATED 54,567,294.51 0.32 0.34 199,874,152.01 1.15 1.25 J05AG01 Nevirapine NEVIRAPINE 200 MG TAB 19,487,054.10 0.11 0.12 29,803,186.05 0.17 0.19 J05AG03 Efavirenz EFAVIRENZ 600 MG TAB, FILM COATED 19,434,441.36 0.11 0.12 26,120,362.51 0.15 0.16 J05AH02 Oseltamivir OSELTAMIVIR 75 MG CAP 119,318,417.95 0.69 0.75 103,713,230.54 0.60 0.65 J05AR01 Zidovudine and LAMIVUDINE 150 MG + ZIDOVUDINE 300 MG TAB 131,912,177.93 0.76 0.83 lamivudine 71,593,186.35 0.41 0.45 J05AR05 Zidovudine, lamivu- LAMIVUDINE 150 MG + NEVIRAPINE 200 MG + ZI- 67,894,519.60 0.39 0.43 dine and nevirapine DOVUDINE 250 MG TAB J05AR07 Stavudine, lamivudine LAMIVUDINE 150 MG + NEVIRAPINE 200 MG + and nevirapine STAVUDINE 30 MG TAB J05AR10 Lopinavir and ritonavir RITONAVIR+LOPINAVIR 50 MG+200 MG TAB, FILM COATED L01AA01 Cyclophosphamide CYCLOPHOSPHAMIDE 200 MG/1 AMP. OR VIAL IN- JECTION, POWDER L01BC06 Capecitabine CAPECITABINE 500 MG TAB L01XE01 Imatinib IMATINIB MESYLATE 100 MG TAB L01XE04 Sunitinib SUNITINIB MALEATE 12.5 MG CAP L01XE08 Nilotinib NILOTINIB 200 MG CAP L01XX05 Hydroxycarbamide HYDROXYUREA 500 MG CAP L02BG04 Letrozole LETROZOLE 2.5 MG TAB L04AD02 Tacrolimus TACROLIMUS 1 MG CAP M01AB05 Diclofenac DICLOFENAC 25 MG TAB M01AC06 Meloxicam MELOXICAM 7.5 MG TAB M01AE01 Ibuprofen IBUPROFEN 400 MG TAB M01AE02 Naproxen NAPROXEN 250 MG TAB M01AH01 Celecoxib CELECOXIB 200 MG CAP M01AX05 Glucosamine GLUCOSAMINE SULFATE 1.5 G/1 ซอง POWDER OR GRANULE, ORAL M01AX21 Diacerein DIACEREIN 50 MG CAP M03BC51 Orphenadrine, combi- ORPHENADRINE 35MG + PARACETAMOL 450 MG nations TAB M03BX01 Baclofen BACLOFEN 10 MG TAB 2-62

ATC code ATC name drug name Total value Weightadj M03BX04 Tolperisone 31,071,787.47 0.18 0.19 M04AA01 Allopurinol TOLPERISONE HYDROCHLORIDE 50 MG TAB 91,246,554.81 0.53 0.57 M04AC01 Colchicine ALLOPURINOL 100 MG TAB 39,210,323.52 0.23 0.25 N02AX02 Tramadol COLCHICINE 0.6 MG TAB 49,291,512.24 0.28 0.31 N02BE01 Paracetamol TRAMADOL 50 MG CAP 45,351,163.80 0.26 0.28 N03AB02 Phenytoin PARACETAMOL 500 MG TAB 352,141,108.77 2.03 2.21 N03AF01 Carbamazepine PHENYTOIN 100 MG CAPSULE 19,712,452.38 0.11 0.12 N03AG01 Valproic acid CARBAMAZEPINE 200 MG TAB 46,069,940.00 0.27 0.29 SODIUM VALPROATE 200 MG/1 ML SOL OR DROPS, N03AX09 Lamotrigine ORAL 123,314,017.46 0.71 0.77 N03AX11 Topiramate LAMOTRIGINE 50 MG TAB 124,381,009.96 0.72 0.78 N03AX12 Gabapentin TOPIRAMATE 50 MG TAB 155,943,954.96 0.90 0.98 N03AX16 Pregabalin GABAPENTIN 300 MG CAP 146,831,022.85 0.85 0.92 N04AA01 Trihexyphenidyl PREGABALIN 75 MG CAP 129,295,478.89 0.75 0.81 N04BA02 Levodopa and decar- TRIHEXYPHENIDYL HYDROCHLORIDE 2 MG TAB 159,293,910.31 0.92 1.00 LEVODOPA 200 MG + BENSERAZIDE 50 MG TAB boxylase inhibitor 17,678,025.80 0.10 0.11 N04BC01 Bromocriptine BROMOCRYPTINE 2.5 MG TAB 83,734,057.32 0.48 0.52 N04BC05 Pramipexole PRAMIPEXOLE 0.25 MG TAB 35,517,004.48 0.21 0.22 N05AB03 Perphenazine PERPHENAZINE 8 MG TAB, SUGAR COATED 26,862,180.93 0.16 0.17 N05AD01 Haloperidol HALOPERIDOL 5 MG TAB 97,243,081.99 0.56 0.61 N05AH02 Clozapine CLOZAPINE 100 MG TAB 23,954,428.53 0.14 0.15 N05AH03 Olanzapine OLANZAPINE 5 MG TAB, FILM COATED 23,509,702.31 0.14 0.15 N05AN01 Lithium LITHIUM CARBONATE 300 MG CAP 404,468,406.70 2.34 2.54 N05AX08 Risperidone RISPERIDONE 2 MG TAB, FILM COATED 102,732,171.83 0.59 0.64 N05AX13 Paliperidone PALIPERIDONE 3 MG TAB, SUSTAINED RELEASE 63,614,538.86 0.37 0.40 N06AB03 Fluoxetine FLUOXETINE 20 MG TAB 248,384,298.89 1.43 1.56 N06AB06 Sertraline SERTRALINE HYDROCHLORIDE 50 MG TAB, FILM COATED 62,711,762.85 0.36 0.39 N06AX05 Trazodone TRAZODONE HYDROCHLORIDE 50 MG TAB 142,397,226.85 0.82 0.89 N06DA04 Galantamine GALANTAMIN 8 MG CAP, SR 24,816,722.09 0.14 0.16 N06DX01 Memantine MEMANTINE HYDROCHLORIDE 10 MG TAB, FILM COATED 29,806,859.56 0.17 0.19 N07AA02 Pyridostigmine PYRIDOSTIGMINE BROMIDE 60 MG TABLET, FILM COATED 28,371,632.22 0.16 0.18 N07AB02 Bethanechol BETHANECHOL CHLORIDE 5 MG TAB 50,175,134.70 0.29 0.31 N07CA01 Betahistine BETAHISTINE 12 MG TAB 73,696,443.19 0.43 0.46 R03AK06 Salmeterol and SALMETEROL+FLUTICASONE (50 MCG+250 MCG)/1 DOSE POWDER OR GRANULE, ORAL 32,859,346.21 0.19 0.21 fluticasone BUDESONIDE+FORMOTEROL (160 MCG+4.5 MCG)/1 R03AK07 Formoterol and DOSE INHALER, MULTI-DOSE POWDER 25,042,641.58 0.14 0.16 IPRATROPIUM+FENOTEROL (21 MCG+50 MCG)/1 budesonide DOSE INHALER, METERED DOSE 111,705,668.66 0.64 0.70 R03AL01 Fenoterol and TIOTROPIUM BROMIDE MONOHYDRATE 18 MCG CAP 34,388,641.14 0.20 0.22 DOXOFYLLINE 400 MG TAB 88,172,937.08 0.51 0.55 ipratropium bromide MONTELUKAST 10 MG TAB, FILM COATED 18,136,578.02 0.10 0.11 R03BB04 Tiotropium bromide ACETYLCYSTEINE 100 MG/1 ซอง POWDER OR R03DA11 Doxofylline GRANULE, ORAL 37,566,130.84 0.22 0.24 R03DC03 Montelukast CETIRIZINE 10 MG TAB 21,615,161.15 0.12 0.14 R05CB01 Acetylcysteine LORATADINE 10 MG TAB 22,312,266.78 0.13 0.14 HYDROXYPROPYL METHYLCELLULOSE 3 MG/1 ML R06AE07 Cetirizine R06AX13 Loratadine S01KA02 Hypromellose 2-63

ATC code ATC name drug name Total value Weightadj 65,124,589.08 0.38 0.41 S01XA20 Artificial tears and SOL OR DROPS, EYE other indifferent DEXTRAN 70+HYDROXYPROPYL METHYLCELLULOSE V03AC02 preparations (0.1 G+0.3 G)/100 ML SOL OR DROPS, EYE V03AC03 Deferiprone Deferasirox DEFERIPRONE 500 MG TAB, FILM COATED 53,672,362.59 0.31 0.34 Total DEFERASIROX 250 MG TAB 378,366,163.21 2.18 2.37 144 15,952,628,067.84 92.11 100.00 CAP = CAPSULE; SR = SUSTAINED RELEASE; SOL = SOLUTION; TAB = TABLET ตารางที่ 2-17 และตารางท่ี 2-18 สรุปจำนวนรายการยาท่ีผ่านการคัดเลือกจากมูลค่าการจำหน่าย ยามากกว่า 0.1 จำนวนรายการยาท้ังหมด 660 รายการ และจำนวนรายการยาที่นำมาวิเคราะห์ดัชนีราคา ซื้อยา (drug cost) 85 รายการ และจำนวนรายการยาท่ีนำมาวิเคราะห์ดัชนีราคาขายยา (drug price) 144 รายการ ตารางท่ี 2-19 จำนวนรายการยาในแตล่ ะกลุ่ม ATC จำนวน จำนวน จำนวน ท้งั หมด Drug Drug กลมุ่ คำอธิบาย (รายการ) cost price (รายการ) (รายการ) A Alimentary tract and metabolism B Blood and blood forming organs 96 13 17 C Cardiovascular system D Dermatologicals 51 10 11 G Genito urinary system and sex hormones H Systemic hormonal preparations, excl. sex hormones 72 17 25 & insulins 56 0 1 J Antiinfectives for systemic use L Antineoplastic and immunomodulating agents 46 4 6 M Musculo-skeletal system N Nervous system 5 P Antiparasitic products, insecticides and repellents R Respiratory system 13 0 S Sensory organs V Various 90 11 18 ทงั้ หมด 26 5 8 37 6 12 77 12 28 16 0 0 43 4 9 28 1 2 922 660 85 144 2-64

ตารางท่ี 2-20 และ 2.21 แสดงดัชนีราคาซอ้ื ยา ท่ีมกี ารเปล่ียนแปลงเพิ่มขึ้นมากท่ีสุด 20 อันดับแรก และดัชนีราคาซ้ือยาที่มีการเปล่ียนแปลงลดลงมากสุด 20 อันดับแรก พบว่าส่วนใหญ่จะเป็นยาในกลุ่ม J (Antiinfectives for systemic use) จำนวน 6 รายการ รองลงมา คือ กลุ่ม C (Cardiovascular system) จำนวน 3 รายการ มีการเปลี่ยนแปลงของดัชนีราคาซ้ือยาท่ีเพ่ิมขึ้น สำหรับยากลุ่มท่ีมีการเปลี่ยนแปลงดัชนี ราคาซ้ือยาลดลงมากสดุ จะเป็นยาในกลุ่ม C (Cardiovascular system) จำนวน 5 รายการ รองลงมา คอื ยา ในกล่มุ L (Antineoplastic and immunomodulating agents) จำนวน 3 รายการ ตารางท่ี 2-20 และ 2-21 แสดงดัชนีราคาขายยาท่มี ีการเปล่ียนแปลงเพิ่มข้ึนมากที่สดุ 20 อันดบั แรก และดัชนีราคาขายยาที่มีการเปลี่ยนแปลงลดลงมากสุด 20 อันดับแรก พบว่าส่วนใหญ่จะสอดคล้องกับดัชนี ราคาซื้อยา คือ เป็นยาในกลุ่ม J (Antiinfectives for systemic use) จำนวน 7 รายการ ท่ีจะมีการ เปล่ียนแปลงของดัชนีราคาขายยาเพม่ิ มากข้ึน ในขณะท่ียากลุ่มท่ีมกี ารเปล่ียนแปลงดัชนีราคาซือ้ ยาลดลงมาก สุดจะเป็นยาในกลุ่ม N (Nervous system) จำนวน 8 รายการ ตารางท่ี 2-22 แสดงรายละเอียดดัชนีราคาซ้ือยาแต่ละรายการ ในภาพรวมพบว่า ดัชนีราคามีการ เปลี่ยนแปลงลดลงเหลอื รอ้ ยละ 57.6 ตารางที่ 2-25 แสดงรายละเอียดดัชนีราคาขายยาแต่ละรายการ ในภาพรวมพบว่า ดัชนีราคามีการ เปลย่ี นแปลงลดลง แต่ไมม่ ากเท่าดชั นีราคาซ้ือยา คือ ลดลงเหลือเพียงรอ้ ยละ 89 2-65

ตารางท่ี 2-20 ดัชนีราคาซ้ือยา (drug cost) ท่ีมีการเปลีย่ นแปลงเพ่ิมข้นึ มากท่สี ดุ 2 ATC ATC name Drug name มูลค code J05AF01 Zidovudine ZIDOVUDINE 100 MG CAP 208,4 G04CB02 Dutasteride DUTASTERIDE 0.5 MG CAP, SOFT 81,7 J05AR01 Zidovudine/lamivudine LAMIVUDINE 150 MG+ZIDOVUDINE 300 MG TAB 63,3 J05AR05 Zidovudine/lamivudine LAMIVUDINE 150 MG+NEVIRAPINE 200 MG 154,5 & Nevirapine +ZIDOVUDINE 250 MG TAB J05AF05 Lamivudine LAMIVUDINE 150 MG TAB 268,3 C08CA11 Manidipine MANIDIPINE HYDROCHLORIDE 20 MG TAB 53,7 N05AX13 Paliperidone PALIPERIDONE 3 MG TAB, SR 94,5 B03BA01 Cyanocobalamin CYANOCOBALAMIN 100 MCG TAB, FILM COATED 66,5 A02BC03 Lansoprazole LANSOPRAZOLE 30 MG TAB 68,4 S01XA20 Artificial tears & other DEXTRAN 70+HYDROXYPROPYL 54,7 indifferent preparations METHYLCELLULOSE (0.1 G+0.3 G)/100 ML L01XE08 SOLUTION OR DROPS, EYE 243,4 M01AX05 Nilotinib NILOTINIB 200 MG CAP 92,4 J05AG03 Glucosamine GLUCOSAMINE SULFATE 1.5 G/ซอง 49,7 M04AA01 Efavirenz EFAVIRENZ 600 MG TAB, FILM COATED 59,0 J01DH02 Allopurinol ALLOPURINOL 100 MG TAB 48,5 Meropenem MEROPENEM 1 G/1 AMP or VIAL INJECTION, C10AB04 POWDER 50,7 C02AB02 Gemfibrozil GEMFIBROZIL 300 MG CAP 43,2 A02BC01 Methyldopa (racemic) METHYLDOPA 250 MG TAB 213,0 N07CA01 Omeprazole OMEPRAZOLE 20 MG CAP 44,9 B03AD02 Betahistine BETAHISTINE 12 MG TAB 42,7 Ferrous fumarate POTASSIUM IODIDE+FOLIC ACID+IRON 0.15 MG+0.4 MG+60.81 MG TAB, FILM COATED 2-

20 อนั ดับแรก คา่ (บาท) Weight ราคา ราคา Index61 Index62 Index61 Index62 ผลตา่ ง adjust 61 62 weight Weight 401,167.23 1.0000 2.6204 0.86 703,532.21 0.53 2.77 7.25 1.0000 3.0311 0.5297 1.3881 0.42 355,479.30 0.21 137.59 417.05 1.0000 3.1301 0.2077 0.6295 0.34 503,966.74 0.16 27.23 85.24 1.0000 1.5686 0.1610 0.5041 0.22 0.39 22.39 35.12 0.3927 0.6160 393,233.02 0.68 23.69 29.45 1.0000 1.2433 0.6822 0.8482 0.17 745,586.89 0.14 10.47 23.17 1.0000 2.2136 0.1366 0.3024 0.17 521,109.76 0.24 1621.90 2425.26 1.0000 1.4953 0.2403 0.3593 0.12 537,705.85 0.17 42.30 68.43 1.0000 1.6177 0.1691 0.2736 0.10 475,480.34 0.17 317.67 493.13 1.0000 1.5523 0.1741 0.2702 0.10 721,091.07 0.14 91.12 151.78 1.0000 1.6657 0.1391 0.2317 0.09 461,716.29 0.62 3905.13 4358.61 1.0000 1.1161 0.6188 0.6907 0.07 440,200.01 0.23 18.07 23.57 1.0000 1.3043 0.2350 0.3065 0.07 706,588.04 0.13 11.42 17.50 1.0000 1.5314 0.1263 0.1935 0.07 085,385.86 0.15 0.57 0.68 1.0000 1.2010 0.1502 0.1804 0.03 554,504.78 0.12 87.51 108.67 1.0000 1.2419 0.1234 0.1533 0.03 761,909.90 0.13 0.72 0.89 1.0000 1.2221 0.1290 0.1577 0.03 275,913.46 0.11 1.60 1.95 1.0000 1.2140 0.1100 0.1335 0.02 061,055.71 0.54 0.95 0.99 1.0000 1.0366 0.5416 0.5614 0.02 963,842.90 0.11 3.77 4.32 1.0000 1.1459 0.1143 0.1310 0.02 759,835.56 0.11 4.46 4.95 1.0000 1.1098 0.1087 0.1206 0.01 -66