باب 22 سيڠاڤورا باندر ڤلابوهن بارو سيڠاڤورا – تربنتوق ايكورن درڤد اوسها ساوداڬر ايڠڬريس اونتوق منچاري تاڤق ڤوليتيك دان ايكونومي بارو د اسيا تڠڬارا- مروڤاكن كاوسن د باوه ناوڠن بلندا سبلوم كمڠكتن سلطان محمود رعايت .كمدين بلندا دان ايڠڬريس تله ممبوات ڤرجنجين اونتوق مننتوكن كاوسن ڤڠاروه انتارا كدواا ۲نڬارا (�Anglo )-Dutch Treaty ستيت سيتتلمين دڠن منجاديكن سيڠاڤوراسباڬاي ڤننتو يأيت كاوسن تانه دسبله اوتارا سيڠاڤورا منجادي كاوسن دباوه ڤڠاروه ايڠڬريس ماناكالا كاوسن يڠ براد دباوه سيڠاڤورا منجادي كاوسن دباوه ڤڠاروه بلندا دمان ايڠڬريس سڠڬوڤ منوكر ملاك سباڬاي ڬنتي كڤد ڤولاو بينكولين دان سڠڬوڤ ممبريكن سوماترا كڤد بلندا .ماناكالا بلندا ڤولا سڠڬوڤ ممبريكن سيڠاڤورا اونتوق دجاديكن كاوسن دباوه ڤڠاروه ايڠڬريس .اوليه ايت ,سيڠاڤورا تله منجادي ڤنندا ڤراوبهن كواس ايمڤيريليسمى بارت دان منجادي تندا براخيرڽ باندر ڤلابوهن ڤوست ڤرداڬڠن اورڠ ملايو. ايڠڬريس منجاديكن سيڠاڤورا ,ڤولاو ڤينڠ دان ملاك سباڬاي باندر ڤلابوهن ڤرداڬڠن بيبس دباوه ڤڠواسأن ايڠڬريس يڠ دڤڠڬيل “ ستريت سيتتلمين” يڠ برفوڠسي سباڬاي ڤوست ڤرتوكرن بارڠن داڬڠن اونتوق تانه ملايو دان تانه ۲لأين د اسيا تڠڬارا ترماسوق د كاوسن سمننجوڠ دان كڤولاون دأتس تانه بنوا. ڤد تاهون 1862ڤارا ڤداڬڠ تيدق ڤرلولاڬي مڠاداكن هوبوڠن دڠن نڬري ۲ملايو د تانه سمننجوڠ لاڬي .سماكين لام ايكونومي نڬري ۲ملايو دأتس سمننجوڠ سماكين ترايكت دڠن “ ستريت سيتتلمين “ بأيق سومبر ڤاسرن ,مودل ,تناڬ بوروه دان ڤرخدمتن ڤرداڬڠن يڠ لأين.۲ 99موك سورت
باڬايماناكـه كأيتـن انتـارا كڤنتيڠـن بيجـي تيمـه ددالـم ڤاسـرن دنيـا دڠن ڤركمبڠـن بيدڠ كواس ڬولوڠـن بڠسـاون كتورونن چينا؟ لومبوڠีตبيดجอيนه ใتุกيีบمه่รดڤแدอื งزمมاหن เدهولو موك سورت 100
باب 23 بيجي تيمه بارڠ داڬڠن اوتام دنيا كريستال بيجيه تيمه كيرا ۲تاهون 1900مسيحي ,بيجي تيمه منجادي بارڠ داڬڠن اوتام مڠيكوت ڤرمينتأن ڤاسرن دنيا .ايڠڬريس مڠمبيل كڤوتوسن اونتوق كريستال امس مڠواسأي نڬري ۲ملايو اونتوق مڠاول ڤرتيكاين ايكورن درڤد ڤربوتن كڤنتيڠن ممبوات لومبوڠ اوليه تناڬ بوروه ورڬ چينا دالم ڤرساتوان سماس ڤڠلوارن بيجيه رهسيا دڠن ڤداڬڠ دان ڤميليك لومبوڠ اورڠ چينا دري سيڠاڤورا اتاو تيمه د نڬري ملايو مڠهادڤي مسئله سمنتارا ڤلومبوڠنڽ د ڤينڠ دان ڤميمڤين ملايو. نڬري سيام داڤت برجالن دڠن بأيق .مك نڬري سيام كاوسن 7بواه ولايه سلاتن مروڤاكن سومبر بيجي تيمه دان امس داڤتباڽقمڠيكسڤورتبيجيه يڠ ڤنتيڠ .اورڠ اسيڠ برمينت اونتوق ملابور سڤرتي كونسيسي شريكت تيمه كڤولاوڤينڠ .تتاڤي ستله اورڠ اسيڠ دولايه رامن دان ولايه رڠيق .سلأين ايت ,ترداڤت جوڬ ايڠڬريس داڤت مڠواساءي فكن اورڠ چينا يڠ بركمبڠ لواس دكاوسن توجوه بواه ولايه .ڤرمينتأن ترهادڤ بيجي تيمه دالم ڤاسرن داڬڠن مڽببكن جومله تناڬ بوروه يڠ نڬري ملايو دكهندقي برتمبه باڽق سهيڠڬ ڤرلو اداڽ كڤتن چينا اونتوق مڠاول مريك ڤد اخيرڽ نڬري ملايو دان برتڠڬوڠجواب تروس كڤد سوڠخلا .ڤرتمبهن جومله اورڠ چينا ممڤوڽاءي ڤرودوك يڠ لبيه دري سبرڠ لأوت ممڤڠاروهي ڤرتمبهن كواس ڬولوڠن بڠساون چينا باڽق 3كالي ڬندا درڤد نڬري سڤرتي ڤواق كتورونن نأ رأنوڠ دان نأ سوڠخلا .اورڠ چينا دري سبرڠ لأوت دالم دائره تمڤتن منجادي فكتور يڠ مننتوكن اينتركسي انتارا ڤيهق سيام بركواس تمڤتن دان ڤيهق بركواس ڤوست. 101موك سورت اوليه ايت ,ڤرتمبهن جومله اورڠ چينا ڤد زمان راما ك 5-برڤونچا درڤد كماهوان اونتوق منچاري سومبر بيجي تيمه ,ترجادي ڤڠاوسن ترهادڤ كومڤولن اورڠ چينا اوليه كڤتن چينا يڠ سلالوڽ داتڠ درڤد كتورونن كاي .مريك برتوڬس مڠاوسي ڤرنياڬأن دالم كاوسن دان ڤرداڬڠن ملالؤي جالن لأوت سرتا مڠوتيڤ چوكاي ماسوق دان كلوار. مريك مروڤاكن ڤمڬڠ چوكاي دالمن دان منجادي حاكيم مموتوس سبارڠ كيس انتارا سسام چينا .مريك برتڠڬوڠجواب تروس كڤد ڤمرينته سوڠخلا .اورڠ چينا ددالم 7بواه ولايه تيدق دكناكن كرهن تناڬ اتاو ممبايراوفتي .كڤتن چينا دلنتيق منجادي ڤڬاواي جابتن چينا سرتا برڤڠكت منجادي ڤڬاواي دائره چينا يڠ مروڤاكن سبهاڬين درڤد جابتن نڬري .اوليه ايت ,بيجي تيمه منجادي بارڠ داڬڠن يڠ داتڠ برسام دڠن قوم تناڬ بوروه بارو.
اڤมاكาــถه�คำำبบوقอتــี่�ตيัญทڤัنคتي�ำـำـสڠานيـฐـักڠัลمหنือجืـคـรواะไب อڤرســوألن « ับكักسـมـاาمยرสنว่า่»งمڠหنـะـأะรيนكدาوถدสوงقــอن ขان”تــมاวراำ�ำ กسกــيมاาمวدคڠـ“ـن ت?وงجـือـืมوเهััวبـหـ็ดو็اจه เولايــه ســاتن ؟ 05ڬم9ب1ر .ن.ศڬคر ่ือيเมسي)اมمหڤโدลาزกماวงنรدทهะوรلกوน(้าكاหوณاวسริเنบد(ڤ ีตنดكอمنนتใرมيาنสยڤงرتือاมهเنพنภ)าڤد تاهون 1905مسيحي موك سورت 102
باب 24 كدودوقن 7بواه ولايه سلاتن ڤد زمان راما ك 4 -سهيڠڬ اول زمان راما ك 5- ڤد زمان ڤرابت سومديد ڤراچومكاوچاويوهوا(راما ك )4- سهيڠڬ اول زمان ڤرابت سومديد ڤرا چولاچومكاوچاويوهوا(راما ك )5-مروڤاكن زمان ڤراوبهن هوبوڠن انتاراسيام دان 7بواه ولايه سلاتن .مسأله اوتام اياله كسامرن تنتڠ كدودوقن ولايه۲ ترسبوت .اين مڽببكن برلاكوڽ كفاهمن يڠ بربيذا يأيت ڤيهق سيام مڠڠڬڤ بهاوا 7بواه ولايه ترسبوت مروڤاكن ولايه ۲دبهاڬين لواريڠ دميليكي اوليه سيام .ماناكالا 7بواه ولايه سنديري مڠڠڬڤ ديري مريك سباڬاي نڬري تانه جاجهن يڠ ماسيه مڠهنتر اوفتي بربنتوق بوڠاامس دان بوڠا ڤيرق سرتا ممڤوڽأي ڤميمڤين سنديري يڠ ممرينته سراماي 7اورڠ. سومديد ڤراچاوباروم ووڠتا كروم ڤرادمروڠ راجانؤڤب ملتقكن 7بواه ولايه دالم كومڤولن ولايه دبهاڬين لوار يأيت ولايه يڠ ڤرلومڠهنتر اوفتي دان واڠ چوكاي تتاڤي دسڬي ڤركتيكڽ 7بواه ولايه ماسيه ڤرلو مڠهنتر بوڠاامس -بوڠا ڤيرق كڤد بڠكوق ملالؤي سوڠخلا. اوليه كران 7بواه ولايه سلاتن مروڤاكن كاوسن برجأوهن ,بڠكوق منتدبيرولايه ۲اين ملالؤي سوڠخلا .ڤمرينته سوڠخلا برتڠڬوڠجواب مڠاول اتاو ممبري كبيبسن كڤد 7بواه ولايه سلاڬي مان اي منداتڠكن منفعت كڤد سوڠخلا .اوليه كران ايت ,حال اين مڽببكن ماسيه اد ڤيهق يڠ مماهمي بهاوا ولايه ۲ترسبوت ماسيه بركدودوقن سباڬاي ولايه جاجهن .والحال دري سڬي ڤركتيكلڽ اي ماسيه برصيفت سباڬاي نڬري جاجهن يأيت اد بڠساون دالم مشاركت ايت منتدبير مڠيكوت عادت بودايا بڠساايت. كدودوقن 7ولايه تله منجادي سبب برلاكوڽ ڤرتيكاين مڠنأي حق دان كواس سيام دالم ملاكوكن ريفورماسي سيستيم ڤنتدبيرن تمڤتن اوليه راما ك . 5 -سيام مندعواممڤوڽأي حق دالم ممرينته 7بواه ولايه سلاتن تتاڤي تيدق داڤت مڠڬوناكن كواس دالم ڤنتدبيرن دڠن سڤنوهڽ .حق ترسبوت اداله سڤرتي حق ملنتيق دان ممچت جاوتن سسؤرڠ ڤمرينته تنڤا ڤرلو برداسركن داره كتورونن. حق سيام كأتس 7بواه ولايه سلاتن ادچاتتن دالم دوكومن هينري برني دڠن ڤرجنجين برني مڠنأي مسأله سمڤادن ڤيرق – رامن دمان ايڠڬريس تله برونديڠ دڠن سيام ڤدتاهون 1882ڤد زمان راما ك 5 -دڠن مندعوا بهاوا سيام تله لام منجاجه سبهاڬين درڤد ڤيرق دان ماسيه لاڬي مڠوتيڤ چوكاي درڤدڽ .ايڠڬريس ماهو سيام مڠمباليكن حق كڤد ڤيرق .حال اين ممبوقتيكن حق سيام كأتس 7بواه ولايه سلاتن. 103موك سورت
مڠاڤاكـه كراجأن سـيام ڤرلـو ممبوات ريفورماسـي ترهـادڤ سيسـتيم ڤنتدبيـرن د 7بواه ولايه سـاتن دان مڠاڤاكـه اي ڤرلـو برمـولا د ولايه سـوڠخلا؟ بنديرا نڬري سيام انتارا تاهون 1916 1837-مسيحي موك سورت 104
باب 25 السن يڠ ممباوا كڤد ريفورماسي سيستيم ڤنتدبيرن 7بواه ولايه سلاتن ڤد زمان راما ك5- ڤدتاهــون 1894ڤراڤيشــاراڤيبل (ڤــواڠ بوننــق) ڤمرينتــه ولايــه نوڠچيـك سـئورڠ بڠسـاون سـيام يـڠ دلنتيـق منجـادي ڤرايا مڠـاڠ (ڤمرينته ولايـه) دتوجـوه ولايـه سـاتن ڤـد كتيـك ايـت مڠشـوركن بهـاوا كراجـأن ڤرلـو ملاكوكـن ريفورماسـي سيسـتيم ڤنتدبيـرن سـوڤايا ولايـه نوڠچيـق تيـدق منجـادي مونـدوردان ممينتـا سـوڤايا توڬـس جابتـن نـڬارا دبهاڬيكـن منجـادي بهاڬيـن ۲مڠيكـوت بنتـوق كرجـاڽ سـڤرتي برايكـوت .1بهاڬيـن فنتدبيـرن اونتـوق مڠـاول دان منجـاڬ كسـامتن دالـم ولايـه. .2بهاڬيــن محكمــه اونتــوق ممبيچاراكــن ســڬالا كيــس كحا كيمــن . .3بهاڬين كواڠن اونتوق مڠومڤول چوكاي. ســأين ايــت ,ڤاتــوت دبهاڬيكــن كاوســن ڤنتدبيــرن تمڤتــن كڤــد دائيــره ,مقيــم دان كمڤــوڠ ســرتا ممبــري كــواس كڤــد ڤجابــت دائيــره اونتـوق ممبيچـارا كيـس تونتوتـن محكمـه سـيۏيل مڠيكـوت اونـدوڠ ۲يـڠ دقواتكواسـاكن اوليـه كراجـأن تنڤـا ڤرلوملالـؤي ڤمرينته ولايـه (راج) دان مڠحدكـن كـواس راج ڤمرينتـه دالـم ممبيچاراكـن كيـس جنايـه يـڠ بوليـه دحكـوم بونـوه دمـان اي ڤرلودلاڤوركـن ترلبيـه دهولـو كڤـد بڠكـوق. چادڠـن ترسـبوت سسـواي دڠـن كونسـيڤ بـارو كراجـأن يـڠ ماهـو ملاكوكـن ريفورماسـي ڤنتدبيـرن تمڤتـن دسـلوروه نـڬارا سـجق تاهـون 1892مســيحي دان ســأيريڠ دڠــن اونــدڠ ۲بنتــوق ڤنتدبيــرن تمڤتــن تاهـون ( 116مڠيكـوت تقويـم دينسـتي چقكـري) يـڠ دلقسـاناكن ڤدتاهـون 1899مسـيحي .اوليـه ايـت بڠكـوق ممڤوڽـأي « ڤونچـا « دان « السـن « اونتـوق ملاكوكـن ڤراوبهـن سيسـتيم ڤنتدبيـرن تمڤتـن دولايـه ۲بهاڬيـن سـاتن يأيـت د 7بـواه ولايـه سـاتن ترماسـوق ناخـون سـري تممـارت دان سـوڠخلا. 105موك سورت
بلياو توروت مڠاناليسا سيتواسي لوارن انتارابڠسا د مان كواس بسر بارت سدڠ برمينت ترهادڤ تانه د بهاڬين اين .بلياو ممبوات كسيمڤولن بهاوا اد 5السن مڠاڤ ڤرلو اداڽ ريفورماسي د كاوسن 7 بواه ولايه سڤرتي برايكوت .1كأدأن دلوارنڬارا ڤد كتيك اين ممقساكيت سوڤايا مڠاداكن ڤراوبهن ڤنتدبيرن سڬرا اونتوق دتونجوقكن كڤدمشاركت دنيا بهاوا سيام براوسهامماجوكن نڬاراڽ دڠن سڤنوه تناڬ .سماكين ماجو مك سماكين كوكوهله دائيره ڤڠواسأنڽ. .2ولايه ۲دسمننجوڠ تانه ملايو خصوصڽ 7بواه ولايه براد دالم كأدأن كريتيكل دان لبيه موده دچروبوهي بربنديڠ دڠن ولايه۲ لأين ددالم سيام . .3سكارڠ ايڠڬريس برچادڠ اونتوق برداڬڠ دان مڠاداكن تاڤق د 7 بواه ولايه ددالم نڬارا اين .اوليه كران ايت سيام ڤرلومڠاتسي مسأله اين دڠن ممبوات ڤرداڬڠن سچارا سڤنوهڽ دكاوسن ترسبوت دمي مڠهالڠ ڤارا ڤداڬڠ اسيڠ ماسوق ممبوات تاورن بارڠ داڬڠن. .4سماكين باڽق ڤيهق لوارنڬري يڠ ماهو ماسوق ككاوسن ولايه ملايو خصوصڽ 7بواه ولايه يڠ اد باڽق كڤنتيڠن كواڠن ,اي دڠن موده اكن مڽببكن برلاكوڽ ككاچاون. .5ڬابنور ۲د 7بواه ولايه مڠهادڤي كسوليتن دان ايرا ايت مروڤاكن ايرا دمان ايڠڬريس داتڠ منچاري ڬڤنتيڠن دري 7بواه ولايه سلاتن .جك تيدق سڬرا دأتسي مسأله موڠكين اكن مڽببكن برلاكو ساله لاكويڠ سريوس سڤرتي ڤمينجمن واڠ اتاو ممينتا بنتوان درڤد اورڠ بارت. دسمڤيڠ ايت ,بلياو جوڬ ممبري ڤندڠن بهاوا ريفورماسي ڤرلو دلاكوكن ترهادڤ ولايه سوڠخلا سباڬاي چونتوه موديل .اين كران كتوجوه ۲ولايه سلاتن ترلتق دكت دكت دڠن سوڠخلا .اوليه ايت اڤابيلا سوڠخلا منجادي ماجو سوده تنتو اي اكن ممڤڠاروهي ولايه ۲يڠ لأين سوڤايا مڠيكوتيڽ. موك سورت 106
السن دالم ڤلقسانأن ريفورماسي دان ڤموستن كواس كڤد كراجأن ڤوست مروڤاكن بنتوق تيمبڠ راس ترهادڤ 7بواه ولايه سرتا مروڤاكن ساتو بنتوق ڤڠوروسن دان لڠكه مڠورڠكن كڤنتيڠن ڤريبادي ڤمرينته سوڠخلا سڤرتي مان يڠ دڽاتاكن اوليه سومديد ڤراباروم ووڠتا كروم ڤرايا دمروڠ راجانؤڤب مڠنأي السن دالم لاڤورن “ ڤڠوروسن كراجأن د 7ولايه ملايو تاهون ( 114مڠيكوت تقويم دينستي رتتانأكوسين) سڤرتي برايكوت : .1ڬابنور ولايه ۲ملايو اين ڤرلومڽره سبهاڬين درڤد چوكاي كوتيڤن كڤد ڤمرينته سوڠخلا مڠيكوت قدر كممڤوان . .2ڤرايا سوڠخلا ملنتيق ڤڬاواي ۲ڽ سام اد “ناي مواد “ اتاو “ناي كوڠ” انتوق مڠاول اورڠ راماي .سستڠه كاوسن ايت اكن مڠومڤول واڠ اونتوق دهنتر كڤد ولايه سوڠخلا. .3ڤرايا سوڠخلا مميليكي تانه يڠ بوليه منجاناكن ڤنداڤتن سڤرتي لومبوڠ بيجي تيمه دولايه ۲ترسبوت دان مڠومڤولكن واڠ دري تمڤت ۲ايت اونتوق كڤنتيڠن سموا مقيم. .4كرهن دان ڤرمينتأن لأين ۲موڠكين برلاكو سكالي سكالا. كأمڤت ۲ڤركارا ترسبوت مڠڬمبركن “ كسوكرن” يڠ دهداڤي اوليه 7بواه ولايه سلاتن دان “ تيندقن مڠأوت كأونتوڠن “ ڤيهق ڤرايا سوڠخلا .اوليه ايت 7 ,بواه ولايه ڤرلو دلتقكن دباوه ڤنجاڬأن بڠكوق سچارا لڠسوڠ. ڬمبر بڠكوق ڤد تاهون 1894مسيحي 107موك سورت
اڤاكــه لڠكــه جڠــكا ڤينديــق دان جڠــكا ڤنجــڠ دالــم ڤروســيس ريفورماســي سيســتيم ڤنتدبيــرن د 7 بــواه ولايــه ســاتن ؟ ڤلابوهن ڤينڠ ڤدتاهون 1863مسيحي موك سورت 108
باب 26 ڤندكتن دالم ملقساناكن ڤروسيس ريفورماسي دالم جڠكا ماس ڤينديق دان جڠكا ماس ڤنجڠ سـومديد ڤرابـاروم ووڠتـا كـروم ڤرايـا دمـروڠ راجانؤڤـب مڠشـوركن داسـرڤنتيڠ دالـم اوسـها مريفورماسـيكن ڤنتدبيـرن بأيـق اونتـوق جڠـكا مـاس ڤينديـق دان جڠـكا مـاس ڤنجـڠ . ڤندكتن ڤد جڠكا ماس ڤينديق ,بلياو مڠشوركن لڠكه ۲سڤرتي برايكوت .1ڤاتوت دككلكن ڤمبهاڬين فطاني كڤد 7بواه ولايه سڤرتي دهولو. .2ملنتيق ڤسوروهجاي اونتوق منتدبير 7بواه ولايه . .3ڬابنـور ولايـه بركـواس اونتـوق منتدبيـر ولايـه ماسـيڠ ۲دان ملقسـاناكن توڬـس مڠيكـوت عـادت بودايـا دولايـه دڠـن ڤرسـتوجوان ڤسـوروهجاي . .4ڬابنور ولايه بركواس اونتوق منتدبير مڠيكوت اوندڠ ۲دان عادت بودايا كچوالي باڬـي كيـس يـڠ حكومـن منداتوريـڽ ايالـه بونـوه اتـاو مرمڤـس هرتـا بنـدا دان كيـس رايـوان يـڠ مسـتي دهنتـر كمحكمـه ڤسـوروهجاي .مانـاكالا حكومـن بونـوه دان حكومـن رمڤـس هرتـا مـك ڤســوروهجاي مســتي مڠهنتــر كيــس ۲ترســبوت اونتــوق منداڤــت ڤرســتوجوان دراج ترلبيــه دهولـو سـڤرتي ولايـه بهاڬيـن دالمـن. .5ڬابنـور ولايـه دبـري كـواس اونتـوق مڠوتيـڤ چـوكاي سـڤرتي دهولـو تتاڤـي دسـيمڤن ڤوتوڠـن دان دجاديكـن بهاڬيـن تڠـه اونتـوق كڬونـأن ڤسـوروهجاي باڬـي مڠاوسـي 7بـواه ولايـه ايـت دان يـڠ سـلبيهڽ دهنتـر اونتـوق دبريكـن كڤدكراجـأن ڤوسـت. .6ممباطلكـن ڤمبايـرن چـوكاي اتـاو سـبارڠ فائـده كڤـد ڤمرينتـه سـوڠخلا سـرتا ممباطلكـن ڤلنتيقـن ڤـڬاواي تنتـرا اوليـه ڤمرينتـه سـوڠخلا اونتـوق مڠاوسـي 7بـواه ولايـه سـاتن .ڬابنـور ولايـه برســام دڠــن ڤســوروهجاي دراج مســتي مميليــه اورڠ تهــاي ســباڬاي ڤــڬاواي ڤنتدبيــرن دالــم نڬـري سـڤرتي مـان اد ڤـڬاواي اورڠ چينـا 7 .7بــواه ولايــه دكهندقــي مڠهنتــر اوفتــي .مانــاكالا ســورت رســمي كراجــأن هندقلــه دهنتــر ســچارا لڠســوڠ كبڠكــوق اتــاو دبريتاهــو كڤــد ڤســوروهجاي دراج دان مســتيله دمعلومكــن كڤــد ڤســوروهجاي دراج ســتياڤ كالــي . .8سـڬالا اوروسـن يـڠ برسـڠكوتن دڠـن اورڠ دبـاوه ڤنجـاڬأن كـواس لـوار نڬـري دسـرهكن منجادي تڠڬوڠجواب ڤسـوروهجاي دراج. .9ڤســوروهجاي دراج دڠــن 7بــواه ولايــه ســاتن هندقلــه اد ڤجابــت دولايــه ســوڠخلا ســهاج. ڤسـوروهجاي دراج هندقلـه سـنتياس مڠاوسـي اوروسـن كراجـأن ددالـم 7بـواه ولايـه .ڤسـوروهجاي بركـواس اونتـوق منڬـور ڬابنـور ولايـه جـك برلاكـو حـال ۲يـڠ تيـدق سـڤاتوت اتـاو بربهـاي كڤـد كراجـأن . 109موك سورت
ڤندكتن اونتوق جڠكا ڤنجڠ اد 3ڤركارا سڤرتي برايكوت .1مندوكـوڠ اوسـها ۲يـڠ بوليـه منداتڠكـن كأونتوڠـن كڤـد بيـدڠ ڤرداڬڠـن ,ڤرتانيـن , دان ڤلومبوڠـن سـرتا مڠاڬيـه ڤنداڤتـن يـڠ برتمبـه كڤـد ڤمرينتـه ولايـه دڠـن قـدر يـڠ برڤاتوتـن دان دجاديكـن سـباڬاي بهاڬيـن تڠـه اونتـوق كڬونـأن كراجـأن . .2ڤراوبهــن ســبارڠ اونــدڠ ۲دان عــادت كبودايــأن يــڠ ممبــاوا كڤــد ڤراوبهــن چــارا منتدبيــر ولايــه ســهيڠڬ منجــادي ســڤرتي ولايــه بهاڬيــن دالمــن هندقلــه دلقســاناكن ســچارا برانســور.۲ .3مڠاجــق دان ملاتيــه ڬابنــور ۲د 7بــواه ولايــه ســاتن ســوڤايا منجالينكــن هوبوڠــن اقـرب دڠـن بڠكـوق دڠـن چـارا سـنتياس براولـڠ – اليـق كسـان اتـاو دڠـن چـارا مڠاداكـن هوبوڠـن ڤرصحابتـن دڠـن ڤـڬاواي كراجـأن تهـاي . موك سورت 110
111موك سورت
باڬايماناكه ڤرابت سومديد ڤراچولچومكاو چاويوهوا (راما)5-ملقساناكناوسهاريفورماسي سيستيم ڤنتدبيرن د 7بواه ولايه سلاتن ؟ باندر ڤينڠ ڤد زمان دهولو ڤدتاهون 1860مسيحي موك سورت 112
باب 2 7 ڤوليسي دان ڤلن ڤلقسانأن ڤڠوروسن ڤنتدبيرن سـومديد ڤرابـاروم ووڠتـا كـروم ڤرايـا دمـروڠ راجانؤڤـب ممڤرسـمبهكن ڤوليسـي دان ڤلـن ڤلقسـانأن كڤـد ڤرابـت سـومديد ڤراچولچومـكاو چاويوهـوا (رامـا ك . )5 -بڬينـدا بركنـن دان ممبـري ڤندڠـن تمبهـن يـڠ منونجوقكـن كڤريهاتينـن بڬينـدا ترهـادڤ ولايـه ملايـو دالـم حـال يـڠ بركأيتـن دڠــن اڬام .اڬام اســام مســتي دحرمتــي ســباڬاي ســاله ســاتو اڬام يــڠ داعتــراف ددالــم ســيام . بڬينــدا تيــدق تــروس مڠڬوناكــن اونــدڠ ۲ســيام تتاڤــي مميليــه اونتــوق مڠڬوناكــن اونــدڠ ۲يــڠ دڬوناكـن اوليـه ايڠڬريـس ترهـادڤ نڬـري ۲ملايـو دبـاوه جاجهنـڽ سـباڬاي چونتـوه .ايـن كـران اي مروڤاكـن اونـدڠ ۲يـڠ مرجـوع كڤـد اجـرن ددالـم اڬام اسـام .بڬينـدا جـوڬ بركأيڠينـن اونتـوق مڠهاڤوسـكن ڤڠهنتـرن اوفتـي دري 7بـواه ولايـه ايـت د سـمڤيڠ منڬسـكن بهـاوا ڤرلـو دتدبيـر 7 بـواه ولايـه ايـت دڠـن بأيـق كـران اي اكـن ممبـري كسـن كڤـد كلنتـن . ڤروسيس ڤلقسانأن ريفورماسي ڤنتدبيرن د 7بواه ولايه سلاتن اداله سڤرتي برايكوت تاهون 1896مسيحي مولا مننتوكن داسر اونتوق مڠورڠكن كواس ڤمرينته \\ راج •تاهون 1898مسيحي مڠهاڤوسكن مونوڤولي چوكاي اوليه راج. •تاهون 1899مسيحي مڠواتكواساكن اكتا بنتوق ڤنتدبيرن تمڤتن تاهون 116سرتا مڠلواركن •ڤراتورن ڤنتدبيرن تمڤتن يڠ دڬوناكن خصوصڽ د 7ولايه سلاتن .ترجادي ڤننتڠن درڤد راج فطاني ,سايبوري دان راڠيق .ترداڤت ڤميمڤين ملايو يڠ چوبا مموهون بنتوان درڤد سيڠاڤورا. •تاهون 1901مسيحي مڠلواركن ڤراتورن اونتوق ڤنتدبيرن كاوسن 7بواه ولايه سلاتن تاهون ( 120مڠيكوت تقويم رتتانأكوسين) اونتوق مڠورڠكن كواس راج \\ ڤمرينته سوڤايا براد دباوه كواس ڤسوروهجاي دراج تتڤ دكاوسن ترسبوت يأيت ڤراياسقسينا (نا بوننق) • تاهون 1902مسيحي تونكو عبد القادر راج فطاني ,ڤرايا سايبوري ,ڤرايا راڠيق دان ڤرايارامن تيدق ماهومنريما سورت ارهن دان مننتڠ ڤلقسانأن توڬس ڤسوروهجاي دراج تتڤ. بڠكوق مڠناكن تيندقن تڬس ترهادڤ راج ۲يڠ تيدق ماهو منريما ارهن. •تاهون 1906مسيحي دايشتيهاركن ڤمبنتوقن ولايه فتتاني (دمان ڤروسيس اين دلقساناكن سچارا برتروسن سهيڠڬ تاهون 2458اتاو 1915مسيحي) دان دڬوناكن نام ڤتتاني سمڤاي كسكارڠ. •تاهون 1909مسيحي سيام ممبوات ڤرجنجين دڠن ايڠڬريس دڠن برستوجو اونتوق ملڤسكن قدح ,كلنتن ,ترڠڬانو دان ڤرليس كڤد ايڠڬريس .اين مڽببكن فطاني منجادي ساتو۲ڽ نڬري ملايويڠ بركدودوقن سباڬاي ولايه سيام سچارا سمڤورنا. 113موك سورت
اڤاكه تكتيك يڠ دڬوناكن اوليه بڠكوق اڤابيلا 7 بواه ولايه سلاتن مننتڠ ريفورماسي ڤنتدبيرن ؟ ڤتا بهاڬين سلاتن تهايلند موك سورت 114
باب 28 ڤننتڠن درڤد راج \\ ڤمرينته د 7بواه ولايه سلاتن دان ڤڠوكوهن كواس سيام سومديد ڤراباروم ووڠتا كروم ڤرايا دمروڠ راجانؤڤب مولا ملقساناكن داسر ترسبوت دڠن سرتا – مرتا .ڤد تاهون 1896 ڤراسيني ڤيتق مروڤاكن ڤسوروهجاي تتڤ 7بواه ولايه سلاتن .بلياو دسوروه مڽوسون سمولا اوروسن ڤنتدبيرن د ولايه نوڠچيق سباڬاي تمڤت ڤرتام .اين كران راج نوڠچيق مروڤاكن ڤمبسرتهاي .ڤراسيني ڤيتق ممولاكن ڤروسيس ڤڽوسونن سمولا سيستيم ڤنتدبيرن تتاڤي بلياوتيدق منداڤت كرجاسام درڤد ڤيهق راج ولايه چونتوهڽ تيدق ماهو مڽدياكن كديامن اونتوق ڤسوروهجاي .دان رعيت جلاتا دلارڠ ممبري كرجاسام كڤد ڤسوروهجاي كمودين سومديد ڤراباروم ووڠتا كروم ڤرايا دمروڠ راجانؤڤب – منتري دالم نڬري-ممبوات ڤمريقسأن دولايه سلاتن دان ممبوات لاڤورن مڠنأي ڤمريقسأن ولايه سلاتن تاهون ( 111مڠيكوت تقويم رتتانأكوسين) كڤد ڤرابت سومديد ڤراچولچومكاو چاويوهوا. اد دتوليس ددالم لاڤورن اين بهاوا ڤڠهنترن ڤسوروهجاي دري بهاڬين تڠه اونتوق ممنتاو ڤنتدبيرن راج ولايه تيدق بركسن .بلياو مڠشوركن بهاوا كراجأن ڤاتوت مڠاداكن چارا ڤوڠوتن چوكاي يڠ بارو دكاوسن 7بواه ولايه سڤرتي چوكاي چندو ,ممبوبركن تمڤت ڤوڠوتن چوكاي ڤرداڬڠن دالمن بأيق دكاوسن هالا ماسوق ماهوڤون هالا كلوار .اين اكن مڽببكن سموا راج ولايه تيدق اكن منداڤت سبارڠ منفعت درڤد چوكاي هالا ماسوق دان هالا كلوار. كاوسن 7بواه ولايه سلاتن اد باڽق عادت ڤنتدبيرن الا دائيره . اي مڽببكن ڤلن ڤلقسانأن يڠ درنچڠ تيدق داڤت دلقساناكن ملأينكن .ستله دوا تاهون برلالو 115موك سورت
ســلڤس تاهــون 1896مســيحي ,بڠكــوق تلــه منوكــر ســتراتيڬيڽ درڤــد ڤلقسـانأن ريفورماسـي سـچارا برڤريڠكـت ۲كڤـد ڤلقسـانأن سچارابرسـوڠڬوه۲ اونتـوق ممبـوات ريفورماسـي د 7بـواه ولايـه سـاتن سـهيڠڬ برجـاي .ايـن عاقبـة درڤـد ڤراوبهـن هوبوڠـن انتـارا بڠكـوق دڠـن ايڠڬريـس .ڤرايسـتيوا ۲ يـڠ ممڤڠاروهـي حـال ايـن اد باڽـق انتـاراڽ سـڤرتي .1ڤراياسـوخومناي وينيت – ڤسـوروهجاي د ولايه ناخون سـري تممارت برجــاي – كســاتوتاهڤ – ملقســاناكن ڤڽوســونن ســمولا سيســتيم ڤنتدبيــرن د سـوڠخلا دان ناخـون سـري تممـارت .اوليـه ايـت ,ڤراياسـوخومناي وينيـت تلـه منجـادي تنـاڬ ڤمبنتـو يـڠ بأيـق كڤـد ڤرايـا سـيني ڤيتـق. .2مســأله ممبــري كونسيســي كڤــد اورڠ يــڠ دلاكوكــن اوليــه راج ولايــه ماسـيه منجـادي ساتومسـأله كڤـد اوسـها ڤڽوسـونن سـمولا سيسـتيم ڤنتدبيـرن د7 ولايـه ملايوڤدتاهـون ( 114مڠيكـوت تقويـم رتتانأكوسـين). .3سـيام دڠـن ايڠڬريـس تلـه مننداتاڠنـي دالـم سـاتوڤرجنجين رهسـيا انتـارا ايڠڬريـس دان سـيام ڤدتاهـون 1897مسـيحي .حاصيـل ڤرجنجيـن ترسـبوت ادالـه مڠهالـڠ كـواس اسـيڠ سـأين ايڠڬريـس د سـمننجوڠ تانـه ملايـو .سـيام نمڤــق كڤنتيڠــن درڤــد ڤرجنجيــن ترســبوت بهــاوا اي اكــن داڤــت مڠهنتيكــن ڤرتيكايــن مڠنــأي حــق ســيام كأتــس ولايــه دان نڬــري تانــه جاجهــن ملايــو. والاوباڬايماناڤـون اي مڽببكـن كاوسـن بومـي د سـاتن سـيام برمـولا دري « بڠسـاڤن» تلـه دلتقكـن دبـاوه نأوڠـن ايڠڬريـس. ڬمبر بڠكوق ڤد زمان دهولوڤد تاهون 1900مسيحي موك سورت 116
117موك سورت
ڤلقسانأن « ڤراتورن اونتوق كاوسن 7بواه ولايه سـاتن تاهـون ( 120مڠيكوت تقويم رتتانأكوسـين) « اڤابيـا راج ۲ولايـه سـچارا تـرڠ – ترڠـن مننتڠ ڤڽوسونن سـمولا سيستيم ڤنتدبيرن. موك سورت 118
باب 29 تنتڠن درڤد راج ۲ولايه دان چارا ڤڽلساين سيام ڤراياسـوخومناي وينيـت ممولاكـن ڤروسـيس ڤڽوسـونن سـمولا سيسـتيم ڤنتدبيـرن كاوسـن 7 بـواه ولايـه سـاتن سـكالي لاڬـي ڤد تاهـون 1898د مـان منتري دالـم نڬري دان ڤراياسـوخومناي وينيـت تلـه بكرجاسـام مننتوكـن 3ڤرينسـيڤ ڤنتيـڠ يأيـت : .1دالـم بيـدڠ ڤنتدبيـرن ,هندقلـه تيـدق منداتڠكـن سـبارڠ كسوسـهن كڤـد رعيـت جلاتـا دان دڤراونتوقكـن واڠ ڤينچيـن اونتـوق راج ۲ولايـه سـباڬاي مڠڬنتـي سـومبرڤنداڤتن مريـك يـڠ هيلـڠ. .2دالـم بيـدڠ كحاكيمـن ,حـال ۲يـڠ بركأيتـن اڬام دان عـادت كبودايـأن ماجوريتـي رعيـت جلاتــا هندقلــه دككلكــن ســڤرتي دهولــو .دان هندقلــه دلنتيــق مريــك يــڠ برعلمــو ڤڠتاهــوان اڬام سـباڬاي اهلـي ڤينيـل حاكيـم برتڠڬوڠجـواب مڠحكـوم مڠيكـوت اونـدڠ ۲اڬام اسـام . .3دالـم بيـدڠ كواڠـن ,بيـدڠ ايـن مروڤاكـن بيـدڠ يـڠ كراجـأن ڤوسـت ممبـري ڤرهاتيـن خـاص اونتـوق ملاكوكـن ريفورماسـي .هندقلـه دباطلكـن سيسـتيم مونوڤولـي اوليـه راج ولايـه دان تيـدق اكـن دكوتيـڤ چـوكاي تمبهـن درڤـد رعيـت جلاتـا . برداسركن 3ڤرينسيڤ ترسبوت ,ترداڤت راج ۲درڤد 7بواه ولايه سلاتن خصوصڽ راج فطاني ,راج سايبوري دان راج راڠيق يڠ مننتڠ ڤڽوسونن سمولا سيستيم ڤنتدبيرن بارو اين .سچارا ترڠ – ترڠن داسـرڤنتدبيرن كراجـأن بـارو ايـن مليبتكـن ڤمبيـدأن چـوكاي چنـدو اونتـوق 7بـواه ولايـه ســاتن ,ڤمبنتوقــن ســاتو محكمــه تڠــه دان ڤڠاڬيهــن ڤنداڤتــن اونتــوق راج .ســموا ايــن ادالــه اونتـوق منمبـه بأيـق ڤنداڤتـن كراجـأن درڤـد كاوسـن 7بـواه ولايـه سـاتن .ايـن مڽببكـن راج۲ د 7بـواه ولايـه راس تيـدق برڤـواس هاتـي كـران منججسـكن ڤنداڤتـن يـڠ مريـك ڤرنـه ڤراوليـه. تونكــو عبــد القــادر مروڤاكــن راج ولايــه يــڠ ممأينكــن ڤرانــن دالــم مننتــڠ ســيام ســچارا تربـوك .بلياوايالـه ڤوتـرا راج فطانـي يـڠ بـارو مڠكـت .بليـاو تلـه ممبـوات ڤڠـادوان كڤـد فريـڠ سـاويتيننم – ڤسـوروهجاي بسـر ايڠڬريـس د سـيڠاڤورا دڠـن مندعـوا بهـاوا كراجـأن سـيام ماهـو مڠواســأي ڤمرينتهــن دڠــن ملنتيــق ڤســوروهجاي تتــڤ دان مڠورڠكــن كــواس راج ,مڠــاول ڤڠوتيڤـن چـوكاي دان براوسـها اونتـوق ممباطلكـن عـادت اسـتعادت دان اونـدڠ ۲اسـام دسـمڤيڠ مندعـوا بهـاوا تيـدق منداڤـت كعاديلـن كـران تيـدق دلنتيـق اونتـوق ممڬـڠ جاوتـن راج ولايـه فطانـي مڠڬنتـي ايهنـدا بليـاو يـڠ تلـه مڠكـت .راج فطانـي دان راج سـايبوري تلـه مناوركـن اونتـوق ممبـري ولايـه مريـك كڤـد ايڠڬريـس سـباڬاي بالسـن كڤـد بنتـوان ڤيهـق ايڠڬريـس ايـت. 119موك سورت
ڤرايــا ســوخومناي وينيــت تلــه برجومڤــا ســأين ايــت ,كراجــأن ڤوســت جــوڬ دڠــن ميســتر ايندرســن ڤــڬاواي كونســولت ماسـوق مڠـاول حـال ۲كواڠـن دان ڤڠوتيڤـن تهــاي د ســيڠاڤورا مڠنــأي كدودوقــن 7چــوكاي ولايــه ,مڠاڬيهكــن ڬاجــي بولنــن بــواه ولايــه ســاتن دبــاوه ڤمرينتهــن ســيام دان فائيــده لأيــن ۲اونتــوق ڬابنــور ولايــه ســرتا منرڠكــن مســأله ڤلنتيقــن راج فطانــي ,مڠومڤــول ڤنداڤتــن ســباڬاي حــق ميليــك يـڠ بـارو .سـيام تيـدق اكـن مڠمبيـل تيندقـن كراجــأن ,ممبينــا ســڬالا اينفرنســتروكتور ترهــادڤ ڤرايــا ســايبوري دان تونكــو عبــد (كمودهــن اســاس) .ســلڤس ايــت كمنتريــن القــادر دمــي اونتــوق منجــاڬ حــق كــواس دالــم نڬــري ممبهاڬيكــن حاصيــل ڤنداڤتــن سـيام دالـم كونتيكـس ڤربوتـن كـواس انتـارا منجـادي ڤنداڤتـن اونتـوق كاوسـن تمڤتـن دان ســيام دڠــن ايڠڬريــس دان اونتــوق مڠهالــڠ ڤنداڤتـن اونتـوق كراجـأن .والاوباڬايماناڤـون ڤـارا راج ماسـيه برڤنداڤـت بهـاوا چـوكاي يـڠ چمڤورتاڠــن ايڠڬريــس . دڤوڠــوت دكاوســن تمڤتــن ڤاتــوت دميليكــي كموديــن كراجــأن ســيام ممولاكــن اوليــه ڤميمڤيــن تمڤتــن دان تيــدق هــاروس اينيســياتيف بــارو دڠــن مڠواتكواســاكن دبــاوا نأيــق كبهاڬيــن تڠــه اكتــا بنتــوق ڤنتدبيــرن تمڤتــن تاهــون 116 (مڠيكــوت تقويــم رتتانأكوســين) دكاوســن 7تونكــو عبدالقــادر مڠهنتــر ســورت كڤــد بـواه ولايـه سـاتن .اي مروڤاكـن ڤروسـيس سـير فـرڠ سـويتتيننم ڤسـوروهجاي ايڠڬريس ڤنتيــڠ دالــم ملتقكــن اســاس ڤنتدبيــرن ڤــد دسـيڠاڤورا اونتـوق مڠـادو حـال بهـاوا بليـاو ڤريڠكــت « تيســاڤيبل « يــڠ مروڤاكــن الــت تيـدق ڤرنـه منداڤـت بهاڬيـن درڤـد ڤرجنجيـن اونتـوق مڠومڤولكـن سـموا كـواس ڤنتدبيـرن ترسـبوت مالـه سـيام جـوڬ مڠـاول ڤوڠوتـن كڤــد كراجــأن ڤوســت دڠــن مننتوكــن بيــدڠ چـوكاي ۲لأيـن سـڤرتي چـوكاي يـڠ دكوتيـڤ كــواس ,توڬــس دان جاوتــن ڬابنــور ولايــه اونتــوق دجاديكــن اوفتــي ,چــوكاي ڬارم ,ڤجابـت ۲دان ڤـڬاواي ۲دسـموا ڤريڠكـت دان لأيــن . ۲بليــاو جــوڬ منــودوه بهــاوا ســرتا ممبهاڬيكــن كاوســن ڤنتدبيــرن كڤــد ڤــڬاواي ســيام دكاوســن تمڤتــن اد مڠهالــڠ دائيـره ,مقيـم دان كمڤـوڠ .كدودوقـن ڬابنـور ڤلقســانأن عــادت كبودايــأن اســام ,ممقســا ولايــه بوكــن لاڬــي جاوتــن يــڠ دواريثــي رعيــت جلاتــا ممڬــڠ ايــر ســومڤه طاعــت مڠيكــوت كتورونــن ,دلقســاناكن ڤمبايــرن ســتيا يــڠ مروڤاكــن ســاتواوڤاچارا دالــم ڬاجــي بولنــن مڠيكــوت سيســتيم ڤــڬاواي اڬام بــوذا .بليــاو ممينتــا ڤســووهجاي بســر كراجـأن ,دتنتوكـن بهـاوا ڬابنـور ولايـه داتـڠ ايڠڬريــس ممڤرســمبهكن ڤــركارا ترســبوت بكــرج دڤجابــت ســتياڤ هــاري ,مســتي اد كڤــد راج ايڠڬريــس ســرتا مڠوڬــوت بهــاوا مشـوارت دڠـن ڤسـوروهجاي ولايـه سـتياڤ جــك ايڠڬريــس تيــدق ممبــري بنتــوان كڤــد ميڠڬــو دان مســتي مڠهنتــر لاڤــورن كڤــد بليـاو مـك بليـاو اكـن ممينتـا ڤرتولوڠـن درڤـد ڤســوروهجاي تيســاڤيبل ســتياڤ بولــن .كــواس بســريڠ لأيــن . موك سورت 120
تونكـو عبـد القـادر ڤرڬـي كسـيڠاڤورا اونتـوق مڠادوحـال سـكالي لاڬـي تتاڤـي بليـاو دنصيحتــي ســوڤاي مڠــادڤ ڤرابــت ســومديد ڤراچولچومــكاو چاويوهــوا دان مڠــادو حــال سـنديري .ڤرايـا رامـن دان ڤرايـا سـايبوري ڤـون تـوروت داتـڠ برجومڤا دڠن ڤسـوروهجاي ايڠڬريـس .تتاڤـي ترداڤـت بريتـا بهاواسسـتڠه اورڠ راج تلـه ممبـوات تموجنجـي اونتـوق برجومڤـا د سـبواه مجليـس ڤركهوينـن دولايـه فطانـي دان مريـك برسـڤاكت اونتـوق مننتـڠ كـواس سـيام دان اد بريتـا ڤڠهيمڤونـن سـنجات .حـال ايـن مڽببكـن ايڠڬريـس راس بيمبـڠ بهـاوا ڤرنچيـس اكـن ماسـوق چمڤورتاڠـن .كراجـأن ايڠڬريـس ملاڤوركـن كيـس راج دري 7بـواه ولايـه سـاتن كڤـد رامـا ك – . 5كراجـأن سـيام راس تيـدق ڤـواس هاتـي كـران داڠڬــڤ ســباڬاي ســاتو تيندقــن منچمڤورتاڠــن دان مڠاجــر كراجــأن ســيام بهــاوا اڤ يــڠ ڤاتـوت دلاكوكـن .لنتـرن ايـت ,ڤرابـت سـومديد ڤراچولچومـكاو چاويوهـوا مڠيريـم سـورت مـارڠ ڤسـوروهجاي ايڠڬريـس درڤـد ماسـوق مڠـادڤ بڬينـدا دبڠكـوق . كراجـأن د بڠكـوق بلـه مڠهنترڤرايـا سريسـاهاتيف (سـيڠ ويريياسـيري) ستيأوسـها تتـڤ كمنتريـن دالـم نڬـري تـورون ممبـوات ڤمريقسـأن د كاوسـن 7بـواه ولايـه سـاتن اونتـوق بربينچـڠ تنتـڠ مسـأله دان راس تيـدق ڤـواس هاتـي ڤـارا راج .ڤرايـا ميـڠ فطانـي منچادڠكـن سـوڤاي ڤنـدودوق فطانـي دبـري اوتونومـي اونتـوق ممرينتـه ديـري سـنديري سـڤرتي نڬري قـدح ,مڠڬوناكـن اونـدڠ ۲تمڤتـن دالـم اوروسـن ڤنتدبيـرن دان مڠڬوناكـن بهـاس ملايـو سـباڬاي بهـاس رسـمي . سومديج كروم فرايا دمروڠ راجانوفف ممبوات لاوتن كرج كنڬري سلاتن ,ددالم ڬمبر بلياو سدڠ مڽبرڠي سوڠاي فطاني 121موك سورت
ڤراياسـري سـاهاتيڤ برجومڤـا دڠـن تونكـو عبـد القـادر دان ممينتـا بليـاو سـوڤايا مننداتاڠنـي سـڤوچوق سـورت يـڠ دتوليـس دالـم بهـاس تهـاي – دمـان كتـاڽ ايسـي كندوڠـن سـورت ترسـبوت مڠنـأي ادوان دان چـارا ڤڽلسـاينڽ . ڤرايـا مڠـاڠ فطانـي راس راڬـو دان تيـدق ماهـو مننداتاڠنيـڽ سـهيڠڬاله ڤـرا ياسـري سـاهاتيڤ مڽـوروه جوروبهـاس سـوڤايا منترجمهكـن ايسـي كندوڠـن سـورت ايـت سـرتا ممبريتاهـو ڤرايامڠـاڠ بهـاوا تيندقـن مننداتاڠنـي سـورت ايـت بوكنلـه سـاتو ايكتـن دان اي بوليـه دڤربأيقـي سـلڤس ايـت . سـلڤس ڤراياسـري سـاهاتيڤ منمـؤي ڤرايـا مڠـاڠ فطانـي ببـراڤ اورڠ ڤـڬاواي كراجـأن دري بهاڬيـن تڠـه ڤرڬـي منجومڤـأي ڤرايـا مڠـاڠ سـايبوري دان راج ۲يــڠ لأيــن اونتــوق ممينتــا مريــك مننداتاڠنــي ســورت يــڠ اكــن دڤرسـمبهكن كڤـد راج سـيام . سـورت ايـت تلـه دهنتـر كڤـد چاوڤرايـا چقكـري سـاموهانايوق اونتـوق دڤرسـمبهكن كڤـد ڤرابـت سـومديد ڤراچولچومـكاو چاويوهـوا .ايسـي كندوڠن سـورت ايـت مروڤاكـن ڤرمينتـأن درڤـد ڤرايـا مڠـاڠ فطانـي سـوڤايا دأداكـن سيسـتيم ڤنتدبيـرن 7بـواه ولايـه سـاتن برسسـواي دڠـن اكتـا ڤنتدبيـرن تمڤتن تاهـون ( 116مڠيكـوت تقويـم رتتانأكوسـين) دان دتمبهكـن ببـراڤ بهاڬيـن خصوصـڽ اونتـوق ولايـه فطانـي جـك ريفورماسـي ڤنتدبيـرن ايـت برجـاي دلقسـاناكن .ڤرايـا فطانـي ممينتـا سـوڤايا تيـدق ڤرلـو اد لاڬـي ڤسـوروهجاي تتـڤ د ولايـه فطانـي . موك سورت 122
كســن درڤــد مننداتاڠنــي ســورت ايــت مڽببكــن ترجاديــڽ « ڤراتــورن اونتــوق كاوســن 7بــواه ولايـه سـاتن تاهـون ( 120مڠيكـوت تقويـم رتتانأكوسـين)» دڠـن دڽاتاكـن بهـاوا ڤـارا راج دولايـه ۲ترســبوت ممينتــا كراجــأن ســوڤايا مڠاداكــن ريفورماســي ڤنتدبيــرن دڠــن ممبهاڬيكــن كڤــد دوا بهاڬيـن . دأداكـن ڤسـوروهجاي تتـڤ كاوسـن دان دبريكـن حـق كڤـد ڤسـوروهجاي اونتـوق ممچـت راج برداسـركن ڤرسـتوجوان درڤـد ڤـڬاواي دائيـره (تيسـاڤيبل) ,برحـق اونتـوق ممبيچاراكـن كيـس ۲ كعاديلـن ترماسـوق مڠوتيـڤ سـموا چـوكاي دمـان كراجـأن اكـن ممبايـر ڬاجـي كڤـد ڤرايـا مڠـاڠ مڠيكـوت جوملـه قـدر يـڠ ڤرنـه دتريمـا سـجق دهولـو .دالـم حـال تراخيـر ايـن ,سـومديد ڤرابـاروم ووڠتـا كـروم ڤرايـا دمـروڠ راجانؤڤـب برڤنداڤـت بهـاوا هابـوان يـڠ ڤرايامڠـاڠ ڤرنـه منداڤـت ايـت منجـادي سـديكيت مـك بليـاو منچادڠكـن سـوڤايا دتمبهكـن ڤنداڤتـن باڬـي راج ولايـه د 7بـواه ولايـه سـاتن ايـت لاڬـي. 123موك سورت
باڬايماناكـه ڤرجنجيـن سـوليت انتـارا سـيام دان ايڠڬريـس ممبــري كســن ترهــادڤ ڤڠڬونــأن كــواس اوليــه ســيام ترهـادڤ ڤـارا ڤميمڤيـن ملايـو د 7بـواه ولايـه سـاتن ؟ موك سورت 124
باب 30 ڤراتورن اونتوق ڤنتدبيرن د كاوسن 7بواه ولايه سلاتن ڤدتاهون 120مڠيكوت تقويم دينستي رتتانأكوسين ســڤرتي ممينتــا ســوڤاي راج بركــواس اونتــوق ڤراتــورن اونتــوق ڤنتدبيــرن دكاوســن 7 ملنتيــق دان ممچــت ڤــڬاواي كراجــأن ,بركــواس بــواه ولايــه ســاتن تاهــون 120اد ببــراڤ انتــوق مڠيشــتيهاركن ســبارڠ ارهــن دان منتڤكــن حـال يـڠ ڤنتيـڠ سـڤرتي برايكـوت :دكورڠكـن ڤراتـورن يـڠ دڤرسـتوجؤي اوليـه مشـاركت ولايـه , كاوسـن ڤنتدبيـرن كڤـد هـاڽ سـاتو كاوسـن سـهاج ممينتـا اونتـوق مڠوروسـكن ڤنداڤتـن ولايـه سـڤرتي دمـان اكـن اد هـاڽ سـئورڠ ڤسـوروهجاي بسـر دهولـو ,منكنكـن سـوڤايا دككلكـن سـتاتوس دهولـو سـهاج ,دتمبـه ڤـولا سـاتوڤركارا يأيـت ڤـڬاواي دڠـن مڠهنتـر اوفتـي كڤـد سـيام دان ممينتـا سـوڤايا كراجــأن يــڠ ڤرڬــي برتوڬــس دســان مســتي تيــدق دهنتــر ڤســوروهجاي منتــڤ د ولايــه ســاتن بلاجــر برچاكــڤ ,ممبــاچ دان منوليــس بهــاس .ڤرمينتــأن راج فطانــي ايــت برچڠڬــه همڤيردڠــن ملايــو دان مريــك اكــن دبــري ايــأون تمبهــن سـموا ڤرينسـيڤ داسـرڤراتورن ڤنتدبيـرن د كاوسـن خـاص سـلڤس لولـوس ڤڤريقسـأن .دري سـڬي 7بـواه ولايـه سـاتن يـڠ تلـه دقواتكواسـاكن اوليـه كحاكيمـن ڤـولا محكمـه دبهاڬيكـن كڤـد 3جنيـس كراجــأن ســيام .اوليــه ايــت ,بڠكــوق تيــدق داڤــت محكمــه دان ســتياڤ محكمــه اد حاكيــم يــڠ مڠڬوناكــن اونــدڠ ۲تهــاي بأيــق اونتــوق كيــس منريمــا تونتوتــن ترســبوت . سـيۏيل ماهوڤـون كيـس جنايـه كچوالـي كيـس ۲ يـڠ برسـڠكوتن دڠـن اڬام دان كـدوا ۲ڤيهـق يـڠ سـمنتارا منوڠڬـو سـورت جواڤـن دري كراجـأن ترليبــت منجــادي اورڠ اســام مــك دالــم حــال ,راج ۲ولايــه ايــت منونجوقكــن ســيكڤ مننتــڠ ايـن مريـك اكـن دحكـوم مڠيكـوت اوندڠ ۲اسـام سـباڬاي چونتوهـڽ راج راڠيـق ايلـق درڤـد منريمـا دڠـن اداڽ قاضـي سـباڬاي حاكيـم دان لأيـن. ۲ سـورت ڤراوتوسـن ,راج سـايبوري منريما سـورت ڤراوتوســن تتاڤــي ملتقكــن شــرط بهــاوا تيــدق اكــن اڤابيـا ڤسـوروهجاي تتـڤ كاوسـن ممبـاوا منريمـا اورڠ سـيام ممڬـڠ جاوتـن ستياوسـها ولايـه ڤراوتوسـن ترسـبوت كتوجوه بواه ولايه سـاتن, ,حاكيــم دان ڤــڬاواي دائيــره .كلاكــوان ترســبوت ڤـارا راج ولايـه مننتڠـڽ دان تيـدق ماهـو منريمـا منونجوقكــن ڤرنچڠــن اول ڤــارا راج ترســبوت. « ڤراتـورن اونتـوق ڤنتدبيـرن د كاوسـن 7بـواه بڠكــوق مميليــه اونتــوق مڠڬوناكــن كــواس دالــم ولايــه ســاتن تاهــون ( 120مڠيكــوت تقويــم مڠاتســي مســأله ايــن دڠــن مڠلواركــن ارهــن كڤــد رتتانأكوسـين) خصوصـڽ تونكوعبـد القـادر يـڠ ڤرايـا سقسـيني سـوڤايا ملقسـاناكن ڤرينتـه مڠيكـوت مرجــوع كڤــد ڤربواتــن ســاله لاكوڤرايــا ســري ڤراتـورن اونتـوق ڤنتدبيـرن دكاوسـن 7ولايـه تيـدق سـاهاتيڤ دان منافيكـن بهـاوا بلياوڤرنـه منريمـا كيــرا ســام اد اكــن منداڤــت كرجاســام اتــاو تيــدق . ڤرينســيڤ يــڠ دكموكاكــن اوليــه بڠكــوق دان اوليـه ايـت ,ڤرايـا سقسـيني تلـه مڠلواركـن ارهـن ممڤرســمبهكن 17چادڠــن بــارو يــڠ ايســي مڠڬنتـوڠ ڤرايـا راڠيـق دان سـايبوري درڤـد جاوتـن كندوڠنـڽ منكنكـن ڤڠكلـن كدودوقـن دان كـواس مريــك .منــاكالا تونكــو عبــد القــادر يــڠ مڠوتيــڤ راج يــڠ ســديا اد ســڤرتي ســبلوم ريفورماســي چـوكاي سـنديري درڤـد رعيـت جلاتـا تنڤـا ممبنركـن 125موك سورت
ڤـڬاواي جباتـن حاصيـل ملقسـاناكن توڬـس مڠيكـوت ڤراتـورن ,كراجـأن تلـه مناهـن تونكـو عبـد القـادر دان مڠهنتـرڽ كولايـه سـوڠخلا اونتـوق دبـاوا نأيـق كولايـه ڤيسـانوكوق دان دتاهـن دســان .ســرتا اد ارهــن ممچــت بليــاو درڤــد جواتــن راج فطانــي ســلڤس ايــت كراجــأن تلــه مڠمبيـل تيدقـن كـرس ترهـادڤ ڤـارا ڤميمڤيـن ملايـو يـڠ تيـدق ممبـري كرجاسـام اڤابيــا تيــدق داڤــت مموجــوق ڤــارا راج ايــت اونتــوق تــوروت ســرتا دالــم ڤوليســي ترسـبوت ,سـيام ترڤقسـا مڠڬوناكـن چـارا مڠيكـوت ڬاي ڤيهـق يـڠ لبيـه بركـواس والحـال سـيام بوليـه مڠڬوناكـن چـارا ايـن سـجق منداڤتـي بوقتـي بيبيـت ڤمبرونتقـن ڤـارا راج درڤـد كراجـأن ايڠڬريـس اتـاو مڠڬوناكـن چـارا ڤمبنترسـن دري اول سـجق سـماس تونكـو عبـد القـادر ماسـوق مڠادوحـال دڠـن كراجـأن ايڠڬريـس دان مناوراونتـوق مڽرهكـن ولايـه فطانـي كڤـد ايڠڬريـس . والاوباڬايماناڤـون سـيام مميليـه اونتـوق مڠڬوناكـن كـواس ڤـد مـاس يـڠ سسـواي دالـم سيتواسـي ڤوليتيـك انتاراسـيام دڠـن ايڠڬريـس يـڠ اد نڬـري ملايـو سـباڬاي تاروڠـن .اوليـه ايـت ,سـموا كجاديــن يــڠ برلاكــو بوكــن هــاڽ ســقدر ڤرتمبوڠــن انتــارا ســيام دڠــن ڤــارا راج د 7بــواه ولايــه ســهاج مالــه اي مروڤاكــن ڤرتمبوڠــن انتــارا ســيام دان ايڠڬريــس يــڠ دكتــؤي اوليــه ڤسـوروهجاي بسـر يـڠ منتـڤ دسـيڠاڤورا .سـموا ايـن مروڤاكـن چـارا ڤنڬسـن حـق دان كـواس انتـارا سـيام دان ايڠڬريـس حاصيـل درڤـد ڤرجنجيـن سـوليت يـڠ تيـدق دكتاهـؤي اوليـه ڤـارا راج ملايـو د 7بـواه ولايـه سـاتن. موك سورت 126
127موك سورت
موك سورت 128
بهاڬين لمڤيرن 129موك سورت
موك سورت 130
ايڤيسود ڤرتام :مڠنلي فطاني 131موك سورت
سكريڤ ۏي دي او اينفوڬرافيك سيري :جأوه ترڤنچيل تتاڤي تيدق ميستري . ايڤيسود ڤرتام :مڠنلي فطاني. جــك ايڠيــن منچريتاكــن تنتــڠ هوبوڠــن فطانــي دڠــن ســيام ڤــد زمــان دهولــو ,كيــت ڤرلومڠتاهــؤي اصــل – اصــول فطانــي ترلبيــه دهولــو ســوڤايا كيــت اكــن داڤــت مماهمــي كاوســن ,اورڠ دان چاراهيــدوڤ د ســيتو ســرتا ڤرڬاولــن اورڠ دري ڤلبــاڬاي بڠســا دري سـودوت ڤندڠـن يـڠ كيـت تيـدق ترفيكيـر سـبلوم ايـن .سـميمڠڽ تانـه ملايوبـراد ڤـد كدودوقـن سـباڬاي ڤوسـت ڤرداڬڠـن دنيايـڠ بسـر سـجق بريبـو -ريبوتاهـون .ايـن كـران كدودوقنـڽ يـڠ سـتراتيڬيك دري سـڬي ڬيوڬرافـي .اي مڽببكـن تربنتوقـڽ كومونيتـي د سـڤنجڠ كاوسـن كـوالا .اورڠ رامـاي درڤـد ڤلبـاڬاي بڠسـا داتـڠ منتـڤ برسـام كـران سـومبر عالـم سـمولا جاديـڽ يـڠ سـوبور دان برليمڤـه – لـواه . كدودوقنـڽ سـباڬاي ڤلابوهـن اوتـام دالـم هوبوڠـن ڤرداڬڠـن مڽببكـن تربينـاڽ ببـرا ڤ بانـدر ڤلابوهـن سـڤرتي بانـدر ڤنڤـن ,تأكـولأ ,تمڤونليـڠ ,دان لڠكاسـوك يـڠ منجـادي لالـوان ڤرداڬڠـن يـڠ مڠهوبوڠكـن لأوتـن اينديـا دڠـن لأوت چينـا سـاتن .ترداڤـت لالـوان مرنتسـي سـمننجوڠ يـڠ مڠهوبوڠكـن بانـدر ۲ڤلابوهـن ڤرداڬڠـن د كاوسـن سـلت مـاك دان لأوت جـاوا .لنتـرن ايـت نـام لڠكاسـوك منجـادي تركنـل سـچارا ملـواس .اورڠ رامـاي د كاوسـن لڠكاسـوك ڤـد ڤريڠكـت اولـڽ مڠانـوت اڬام هينـدو دان بـوذا اليـرن مهايانـا ڤـد ايـرا سـلڤس ايـت سـهيڠڬ دڤيندهكـن بانـدر ككاوسـن تڤـي ڤنتـاي دان ممباڠـون سـهيڠڬ منجـادي فطانـي ڤـد قـرون ك 14 -مسـيحي .فطانـي تلـه منجـادي ڤوسـت كومونيتـي ڤرداڬڠـن انتارابڠسـا بـارو د سـمننجوڠ تانـه ملايـو. ڤركمبڠـن فطانـي برلاكـو سـچارا ڤرلاهـن – لاهـن مڠيكـوت كونتيكـس سـبواه مشـاركت مجمـوع يـڠ مڠڬوناكـن مـاس اونتـوق مڽسـوايكن ديـري سـهيڠڬ منجـادي سـباتي . اڤابيـا كيـت سـوده مماهمـي فطانـي دان ڤركمبڠنـڽ سـكارڠ مـاري كيـت مليهـت ڤـولا ڤركمبڠــن ســيام .ســيام دالــم كونتيكــس ايــن مرجــوع كڤــد ســاتو كراجــأن يــڠ بركمبــڠ د كاوسـن لمبـه سـوڠاي چاوڤرايـا دكـت دڠـن تلـوق سـيام ڤـد قـرون ك 14-15 -مسـيحي يـڠ برڤوسـت د كروڠسـري ايوتايـا . كدودوقــن ايوتايــا تلــه برتوكــر درڤــد ســبواه كوتــا منجــادي ســبواه نڬــري حاصيــل ڤڠڬابوڠــن كوتــا « ســووننابومي» دان « لأوو» يــڠ مڠمبڠكــن كواســاڽ ملالــؤي ڤڤرڠــن دڠـن نڬـري لأيـن دان ڤڽوسـونن سيسـتيم ڤمرينتهـن نڬـري تانـه جاجهـن .والاوباڬايماناڤـون , ايوتايـا تيـدق منجـادي نڬـري ڤوسـت .حـال ايـن داڤـت دليهـت دري ولايـه ۲بهاڬيـن لـوارن يـڠ سـالوڽ دڤرينتـه سـنديري اوليـه ڤميمڤيـن تمڤتـن . ڤرتليڠكهن انتارا ڤوسـت كواس د لمبه سـوڠاي چاوڤرايا دان سـمننجوڠ تانه ملايوبياسـاڽ داڠڬـڤ سـباڬاي ڤرتليكهـن انتـارا دوا بـواه نڬـري سـهاج .كيـت ماهـو مڠموكاكـن ڤندڠـن يـڠ منونجوقكـن وجـودڽ باڽـق ڤيهـق يـڠ تـوروت ترليبـت دالـم سـجاره هوبوڠـن فطانـي دان سـيام .مـاري كيـت ايكوتـي ايڤيسـود ستروسـڽ . موك سورت 132
سيام لأوتن اينديا لأوت چيناسلاتن فطاني سلت ملاك لأوت جاوا ڬمبر ڤرتام ڤنڤن لأوت چينا سلاتن لأوتن اينديا تمڤونليڠ تأكولأ 133موك سورت لڠكاسوك قدح ڤيرق سل ڤتولمالواكسوماترا لأوت جاوا ڬمبر كدوا
لڠكاسوك ڬمبر كتيڬ سوخوتاي ڬمبركأمڤت يوتايا كمبوجا ڬمبر كليم تلوق سيام موك سورت 134 ناخون سري تممارت لأوت چينا سلاتن فطاني
ايڤيسود كدوا :فطاني دڠن ڤرجالنن سبواه نڬري د ڤسيسيرن ڤنتاي 135موك سورت
سكريڤ ۏي دي او اينفوڬرافيك سيري :جأوه ترڤنچيل تتاڤي تيدق ميستري ايڤيسود كدوا :فطاني دڠن ڤرجالنن سبواه نڬري د ڤسيسيرڤنتاي . هوبوڠــن انتــارا نڬــري بســر دان نڬــري كچيــل ڤــد قــرون ك 15 -فطانــي دان ســيام ممڤوڽـأي هوبوڠـن الا صحابـت يـڠ سـاليڠ بنتـو – ممبنتـو تتاڤـي بنتـوق هوبوڠـن تلـه مـولا براوبـه اڤابيـا ترداڤـت فكتـور لـوارن يـڠ ممڤڠاروهـي ڤرجالنـن سسـبواه نڬـري. فطانـي ممڤوڽـأي راج يـڠ ممرينتـه سـچارا برتروسـن والاوڤـون مريـك موڠكيـن دڤڠڬيـل دڠـن نـام ۲يـڠ بربيـذا درڤـد راج كڤـد سـلطان – سـلڤس فطانـي منريمـا اڬام اسـام سـباڬاي اڬام رسـمي نڬـري .اي ممڤوڽـأي سـتروكتور كـواس دالـم بنتـوق ڤمبينـأن هوبوڠـن انتـارا ڤيهـق ايسـتان دڠـن كومونيتـي تمڤتـن دسـڤنجڠ لمبـه سـوڠاي يـڠ ماسـيڠ ۲اد ڤمرينتـه يـڠ ترسـنديري. تمبهــن ڤــولا ترداڤــت ڤرسليســيهن دالــم ڤيهــق ايســتان دان انتــارا ڤيهــق ايســتان دڠــن كومونيتـي تمڤتـن سـڤرتي مسـأله ڤواريثـن تختـا ,سـيكڤ مميليـه ڤيهـق دكالڠـن بڠسـاون دان ممبـوك ڤلـواڠ كڤـد ڬولوڠـن بڠسـاون اونتـوق ممڬـڠ كـواس ڤنتدبيـرن .حـال ايـن مڽببكـن فطانـي برهداڤـن دڠـن ككاچـاون .ترجـادي ڤمبرونتقـن دان ڤربوتـن كـواس .سـلڤس ايـت فطانـي ممڤوڽـأي راج ڤرمڤـوان سـباڬاي ڤمرينتـه سـراماي 4اورڠ سـچارا برتـوروت . ۲ دكتاكـن بهـاوا اينلـه مروڤاكـن زمـان دمـان فطانـي منچاڤـاي ڤونچـق كمعمورنـڽ . والاوڤـون فطانـي ممڤوڽـأي هوبوڠـن راڤـت دان برصحابـت دڠـن سـيام ڤـد ڤريڠكـت اول تتاڤـي تلـه برلاكـو ڤراوبهـن ڤـد مـاس دمـان بانـدر ڤلابوهـن منجـادي ماجـو دان بركمبـڠ دڠن ڤسـت .حـال ايـن مڽببكـن برلاكـوڽ ڤرسليسـيهن دڠـن سـيام دري سـڬي ڤرداڬڠـن يـڠ ممبـاوا كڤـد ڤڤرڠـن دڠـن مـاك .فطانـي تـوروت ترليبـت سـباڬاي راكـن كوڠسـي دڠـن سـيام . اڤابيـا سـيام تيـدق داڤـت ممنڠـي مـاك ,تمبهـن ڤـولا مـاك مـولا منجـادي سـبهاڬين درڤـد كومڤولـن كبودايـأن ملايـو – اسـام ,فطانـي تلـه مڠاكـو اكـن كـواس مـاك دان منچـاري راكـن كوڠسـي دري سـمننجوڠ تانـه ملايـو. كجاتوهـن مـاك ايكـورن سـرڠن دري ڤورتوڬيـس مڽببكـن ڤرداڬڠـن د سـمننجوڠ تانـه ملايـو ترسـيبر كڤـد كومفولـن ڤداڬـڠ مـاك يـڠ برهيجـره كنڬـري ۲لأيـن سـڤرتي اچيـه , ڤاليمبـڠ دان بنتيـن دان موڠكيـن ترماسـوق كمبوجـا دان سـيام .داڤـت دليهـت بهـاوا فطانـي ممڤوڽـأي دنيـاڽ يـڠ ترسـنديري بأيـق دري سـڬي اڬام ,كڤرچايـأن ,ڤرسليسـيهن ,ڤربوتـن كـواس دان كڤنتيڠـن دأتـس سـمننجوڠ تانـه ملايـو دان د كڤولاونـڽ .مانـاكالا سـيام ڤـون اد دنيــاڽ يــڠ ترســنديري اد ايوتايــا ســباڬاي باندرڤلابوهــن ڤرداڬڠــن دكاوســن لمبــه ســوڠاي چاوڤرايـا ,اد اوسـها اونتـوق ممڤرلـواس كراجأنـڽ .ڤركمبڠـن كـدوا ۲نڬـري يـڠ ڤرنـه اد هوبوڠـن راڤـت ماسـيه برتروسـن كدڤـن تتاڤـي بوكـن دالـم چـورق سـاليڠ بردمڤيڠـن اتـاو ســاليڠ بنتــو -ممبنتــو ســڤرتي دهولــو .بهكــن اي براوبــه منجــادي دالــم بنتــوق ڤرســأيڠن . ڤربوتـن كـواس تلـه برمـولا سـچارا جلـس سـجق تاهـون 1511 موك سورت 136
جأوه ترڤنچيل تتاڤي تيدق ميستري ايڤيسود :فطاني دڠن ڤرجالنن سبواه نڬري د ڤرسيسيرن ڤنتاي ڬمبر ڤرتام ڬمبركدوا 137موك سورت
تلوق سيام ڤيهق ايستان ڬمبر كيتڬ مڤرسألسلهيسيهن دالم كومونيتي ايستان تمڤتن -ڤربوتن تختا كراجأن -دتيندس اوليه ڬولوڠن بڠساون -ڤارا بڠساون مميليه ڤيهق ڬمبركأمڤت موك سورت 138
ڤولاو سوماترا فطاني قدح ڤيرق ڤاهڠ ملاك جوهور لأوت جاوا ڬمبر كليم نڬارا دينستي فطاني اڬام كڤرچايأن ڤرسليسيهن ڤربوتن كواس ڬمبر كأنم تاهون 1511مسيحي ڬمبركأمڤت 139موك سورت
موك سورت 140
ايڤيسود كتيڬ :فطاني دڠن سيام دان نڬري ۲ملايويڠ لأين 141موك سورت
سكريڤ ۏي دي او اينفوڬرافيك سيري :جأوه ترڤنچيل تتاڤي تيدق ميستري ايڤيسود كتيڬ :فطاني دڠن سيام دان نڬري ۲ملايويڠ لأين . فطانـي بوكـن سـهاج منجالينكـن هوبوڠـن دڠـن سـيام تتاڤـي اي جـوڬ ممڤوڽـأي هوبوڠـن دڠـن نڬـري ۲لأيـن د سـمننجوڠ تانـه ملايـو دان كڤـولأون يـڠ برهمڤيـرن .هوبوڠـن ايـت بأيـق دالـم بنتـوق ڤرسليسـيهن ,ڤڤرڠـن ماهوڤـون ايكتـن ڤرصحابتـن . ڤـد ڤرتڠهـن قـرون ك 16-مسـيحي ,فطانـي تلـه ممبـوات ڤڤرڠـن ببـراڤ كالـي سـام اد دڠـن سـيام ماهوڤـون دڠـن نڬـري ۲ملايـو يـڠ لأيـن سـڤرتي اچيـه ,جوهـور ,كلنتـن ,سـوڠخلا ,ڤتتالـوڠ دان ناخـون سـري تممـارت .ايـن منونجوقكـن بهـاوا سـيام هـاڽ مروڤاكـن سـاله سـاتو درڤـد ببـراڤ ڤيهـق يـڠ برتلاڬـه دڠـن فطانـي . ڤرسليسـيهن انتـارا فطانـي دان سـيام برلاكـو بـوات ڤرتـام كالـي ڤـد تاهـون 1564ڤـد زمـان راج سـومديد ڤرامهـا چقكراڤـت سـماس ايوتايـا ملاكوكـن ڤڤرڠـن دڠـن بورمـا .سـلطان فطانـي مميمڤيـن اڠكاتنـڽ داتـڠ اونتـوق ممبنتـو ايوتايـا تتاڤـي سـباليقڽ بڬينـدا تلـه مڽـرڠ ايسـتان ايوتايـا ســهيڠڬ راج ســيام ترڤقســا كلــوار دري ايســتاناڽ .والاوباڬايماناڤــون ايوتايــا تلــه مــاون باليــق سـهيڠڬ منداڤـت كمنڠـن كأتـس فطانـي. دان ڤدتاهـون , 1630راتـو اوڠـو ,فطانـي مـولا منچروبوهـي سـيام دڠـن مڽـرڠ ڤتتالـوڠ دان سـوڠخلا ,مرمڤـس كاڤـل داڬڠـن ايوتايـا .ايـن مروڤاكـن سـاتو ڤڤرڠـن يـڠ برلنجوتـن دان اد نڬـري لأيـن تـوروت ترليبـت دمـان ايوتايـا مڠڬوناكـن تنـاڬ مأنسـي دري ناخـون سـري تممـاررت ,ڤتتالــوڠ ,قــدح دان بلنــدا .مانــاكالا ڤيهــق فطانــي منداڤــت بنتــوان دري جوهــور ,ڤورتوڬيــس دمـاك دان ڤاهـڠ. اڤابيـا راتـو اوڠـو مڠكـت ,راتوكونيـڠ تلـه مواريثـي تختـاڽ تلـه ممبـوات ڤرجنجيـن ڬنچتـن سـنجات دان سـكالي لاڬـي تونـدوق طاعـت كڤـد سـيام .ڤـد وقتـو يـڠ سـام فطانـي برسليسـيه دڠـن جوهــور كــران ماســيڠ ۲ماهــو مڠواســأي كلنتــن .فطانــي ســنديري تــوروت منجــادي ساســرن اڤابيـا اچيـه ايڠيـن مڠمبڠكـن ڤڠاروهـڽ ماسـوق كسـمننجوڠ تانـه ملايـو .ايـن مڽببكـن نڬـري ۲يـڠ ڤرنـه برسليسـيه ترڤقسـا بكرجاسـام اونتـوق مننتـڠ اچيـه. كموديـن جوهـور تلـه ممبنتـو بلنـدا مڠهـالاو ڤورتوڬيـس كلـوار دري مـاك دان برصحابـت دڠـن بلنـدا .ايـن مڽببكـن هوبوڠـن فطانـي دڠـن ڤوسـت كـواس د هوجـوڠ سـمننجوڠ تانـه ملايـو تيــدق بــراڤ بأيــق .اوليــه ايــت ,فطانــي مڠاليــه تومڤوانــڽ دان ممبينــا هوبوڠــن دڠــن نڬــري ۲ برهمڤيـرن سـڤرتي قـدح دان سـوڠخلا. ڤدتاهـون 1646مسـيحي فطانـي ,قـدح دان سـوڠخلا تلـه بكرجاسـام دان مڽـرڠ ناخـون سـري تممـارت دان ڤتتالـوڠ .مـك ايوتايـا تلـه مڠهنتـر اڠكاتـن تنتـراڽ اونتـوق مڠهنتيكـن ڤرسليسـيهن . ايـن مڽببكـن نڬـري ۲ملايـو دان ولايـه جاجهـن دسـاتن سـماكين منونجوقكـن سـيكڤ منريمـا اكـن كـواس سـيام كچوالـي سـوڠخلا. دري دولـو ڤڤرڠـن يـڠ برلاكـو ادالـه اونتـوق مربـوت كڤنتيڠـن ايكونومـي .والاوباڬايماناڤـون هوبوڠـن فطانـي دڠـن سـيام سـريڠ كالـي دكأيتكـن هـاڽ دڠـن سيسـتيم نڬـري تانـه جاجهـن .جـك دليهـت كڤـد اسـڤيك كبأيقـن دان كبوروقـن ترهـادڤ نڬـري كچيـل سـڤرتي نڬـري ملايـو يـڠ برمسـأله بأيــق مســأله دالمــن ماهوڤــون مســأله ڤنچروبوهــن درڤــد كــواس اســيڠ ,ســتاتوس نڬــري تانــه جاجهـن ممبوليهكـن فطانـي دا ڤـت برڤوليتيـق اونتـوق مڠينترڬراسـيكن كـواس تنڤـا ڤرلـو بيمبـڠ ترهـادڤ ڤنچروبوهـن دري نڬـري ۲ملايـو يـڠ لأيـن تتاڤـي اي تـر ڤقسـا برهداڤـن دڠـن تكنـن كـران بـراد دبـاوه ڤوسـت كـواس يـڠ لبيـه بسـر. موك سورت 142
جأوه ترڤنچيل تتاڤي تيدق ميستري ايڤيسود :فطاني دڠن سيام دان نڬري ۲ملايويڠ لأين . ڬمبر ڤرتام ناخون سري تممارت لأوت چينا سلاتن ڤتتالوڠ فطاني سوڠخلا كلنتن اچيه ڬمبركدوا 143موك سورت
سيام تلوق س اچيه ناخون سري تممارت لأوت چينا سلاتن لأوتن اينديا ڤتتالوڠ فطاني سوڠخلا كلنتن جوهور لأوت جاوا ڬمبر كتيڬ تاهون 1564مسيحي ڬمبر كأمڤت موك سورت 144
ايوتايا فطاني ڤتتالوڠ ناخون سري تممارت جوهور ڤروتوڬيس دملاك قدح بلندا ڤاهڠ ڬمبر كليم اچيه فطاني لأوت چينا سلاتن كلنتن لأوتن اينديا ڤولاو سوماترا جوهور 145موك سورت لأوت جاوا ڬمبركأنم
فطاني لأوت چينا سلاتن ڤولاو سوماترا بلندا جوهور ملاك جوهور لأوت جاوا ڬمبر كتوجوه ناخون سري تممارت فطاني ايوتايا سوڠخلا ڤتتالوڠ قدح ڬمبر كلاڤن موك سورت 146
سيستيم نڬري تانه جاجهن نڬري بسر نڬري كچيل بــراد دبــاوه ڤنجــاڬأن نڬــري بســردان مســتي مڠهنتراوفتــي ســچارا برتروســن ڬمبر كسمبيلن 147موك سورت
موك سورت 148
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172