Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore Unveil the Mystic Myth The Story of Thailand's axe tip Bahasa Jawi language (E-book version)

Unveil the Mystic Myth The Story of Thailand's axe tip Bahasa Jawi language (E-book version)

Published by pakpong.s, 2021-09-10 08:13:48

Description: Unveil the Mystic Myth The Story of Thailand's axe tip Bahasa Jawi language (E-book version)

Keywords: Unveil the Mystic Myth The Story of Thailand's axe tip Bahasa Jawi language (E-book version)

Search

Read the Text Version

‫باب ‪22‬‬ ‫سيڠاڤورا باندر ڤلابوهن بارو‬ ‫سيڠاڤورا – تربنتوق ايكورن درڤد اوسها ساوداڬر ايڠڬريس‬ ‫اونتوق منچاري تاڤق ڤوليتيك دان ايكونومي بارو د اسيا تڠڬارا‪-‬‬ ‫مروڤاكن كاوسن د باوه ناوڠن بلندا سبلوم كمڠكتن سلطان محمود‬ ‫رعايت‪ .‬كمدين بلندا دان ايڠڬريس تله ممبوات ڤرجنجين‬ ‫اونتوق مننتوكن كاوسن ڤڠاروه انتارا كدواا‪ ۲‬نڬارا (�‪Anglo‬‬ ‫‪)-Dutch Treaty‬‬ ‫ستيت سيتتلمين‬ ‫دڠن منجاديكن سيڠاڤوراسباڬاي ڤننتو يأيت كاوسن تانه دسبله‬ ‫اوتارا سيڠاڤورا منجادي كاوسن دباوه ڤڠاروه ايڠڬريس ماناكالا‬ ‫كاوسن يڠ براد دباوه سيڠاڤورا منجادي كاوسن دباوه ڤڠاروه بلندا‬ ‫دمان ايڠڬريس سڠڬوڤ منوكر ملاك سباڬاي ڬنتي كڤد ڤولاو‬ ‫بينكولين دان سڠڬوڤ ممبريكن سوماترا كڤد بلندا‪ .‬ماناكالا بلندا‬ ‫ڤولا سڠڬوڤ ممبريكن سيڠاڤورا اونتوق دجاديكن كاوسن دباوه‬ ‫ڤڠاروه ايڠڬريس‪ .‬اوليه ايت ‪ ,‬سيڠاڤورا تله منجادي ڤنندا ڤراوبهن‬ ‫كواس ايمڤيريليسمى بارت دان منجادي تندا براخيرڽ باندر ڤلابوهن‬ ‫ڤوست ڤرداڬڠن اورڠ ملايو‪.‬‬ ‫ايڠڬريس منجاديكن سيڠاڤورا ‪ ,‬ڤولاو ڤينڠ دان ملاك سباڬاي باندر ڤلابوهن ڤرداڬڠن‬ ‫بيبس دباوه ڤڠواسأن ايڠڬريس يڠ دڤڠڬيل “ ستريت سيتتلمين” يڠ برفوڠسي سباڬاي ڤوست‬ ‫ڤرتوكرن بارڠن داڬڠن اونتوق تانه ملايو دان تانه ‪ ۲‬لأين د اسيا تڠڬارا ترماسوق د كاوسن‬ ‫سمننجوڠ دان كڤولاون دأتس تانه بنوا‪.‬‬ ‫ڤد تاهون ‪ 1862‬ڤارا ڤداڬڠ تيدق ڤرلولاڬي مڠاداكن هوبوڠن دڠن نڬري‪ ۲‬ملايو د‬ ‫تانه سمننجوڠ لاڬي‪ .‬سماكين لام ايكونومي نڬري‪ ۲‬ملايو دأتس سمننجوڠ سماكين ترايكت‬ ‫دڠن “ ستريت سيتتلمين “ بأيق سومبر ڤاسرن ‪ ,‬مودل ‪ ,‬تناڬ بوروه دان ڤرخدمتن ڤرداڬڠن‬ ‫يڠ لأين‪.۲‬‬ ‫‪ 99‬موك سورت‬

‫باڬايماناكـه كأيتـن انتـارا كڤنتيڠـن بيجـي تيمـه‬ ‫ددالـم ڤاسـرن دنيـا دڠن ڤركمبڠـن بيدڠ كواس‬ ‫ڬولوڠـن بڠسـاون كتورونن چينا؟‬ ‫لومبوڠ‪ีต‬بي‪ด‬ج‪อ‬ي‪น‬ه‪ ใ‬ت‪ุก‬ي‪ีบ‬مه่‪รด‬ڤ‪แ‬د‪อื ง‬زم‪ม‬ا‪ห‬ن‪ เ‬دهولو‬ ‫موك سورت ‪100‬‬

‫باب ‪23‬‬ ‫بيجي تيمه بارڠ داڬڠن اوتام دنيا‬ ‫كريستال بيجيه تيمه‬ ‫كيرا‪ ۲‬تاهون ‪ 1900‬مسيحي ‪ ,‬بيجي تيمه منجادي بارڠ داڬڠن‬ ‫اوتام مڠيكوت ڤرمينتأن ڤاسرن دنيا‪ .‬ايڠڬريس مڠمبيل كڤوتوسن اونتوق‬ ‫كريستال امس‬ ‫مڠواسأي نڬري‪ ۲‬ملايو اونتوق مڠاول ڤرتيكاين ايكورن درڤد ڤربوتن‬ ‫كڤنتيڠن ممبوات لومبوڠ اوليه تناڬ بوروه ورڬ چينا دالم ڤرساتوان‬ ‫سماس ڤڠلوارن بيجيه‬ ‫رهسيا دڠن ڤداڬڠ دان ڤميليك لومبوڠ اورڠ چينا دري سيڠاڤورا اتاو‬ ‫تيمه د نڬري ملايو مڠهادڤي‬ ‫مسئله سمنتارا ڤلومبوڠنڽ د‬ ‫ڤينڠ دان ڤميمڤين ملايو‪.‬‬ ‫نڬري سيام داڤت برجالن‬ ‫دڠن بأيق‪ .‬مك نڬري سيام‬ ‫كاوسن ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن مروڤاكن سومبر بيجي تيمه دان امس‬ ‫داڤتباڽقمڠيكسڤورتبيجيه‬ ‫يڠ ڤنتيڠ‪ .‬اورڠ اسيڠ برمينت اونتوق ملابور سڤرتي كونسيسي شريكت‬ ‫تيمه كڤولاوڤينڠ‪ .‬تتاڤي ستله‬ ‫اورڠ اسيڠ دولايه رامن دان ولايه رڠيق‪ .‬سلأين ايت‪ ,‬ترداڤت جوڬ‬ ‫ايڠڬريس داڤت مڠواساءي‬ ‫فكن اورڠ چينا يڠ بركمبڠ لواس دكاوسن توجوه بواه ولايه‪ .‬ڤرمينتأن‬ ‫ترهادڤ بيجي تيمه دالم ڤاسرن داڬڠن مڽببكن جومله تناڬ بوروه يڠ‬ ‫نڬري ملايو‬ ‫دكهندقي برتمبه باڽق سهيڠڬ ڤرلو اداڽ كڤتن چينا اونتوق مڠاول مريك‬ ‫ڤد اخيرڽ نڬري ملايو‬ ‫دان برتڠڬوڠجواب تروس كڤد سوڠخلا‪ .‬ڤرتمبهن جومله اورڠ چينا‬ ‫ممڤوڽاءي ڤرودوك يڠ لبيه‬ ‫دري سبرڠ لأوت ممڤڠاروهي ڤرتمبهن كواس ڬولوڠن بڠساون چينا‬ ‫باڽق ‪ 3‬كالي ڬندا درڤد نڬري‬ ‫سڤرتي ڤواق كتورونن نأ رأنوڠ دان نأ سوڠخلا‪ .‬اورڠ چينا دري سبرڠ‬ ‫لأوت دالم دائره تمڤتن منجادي فكتور يڠ مننتوكن اينتركسي انتارا ڤيهق‬ ‫سيام‬ ‫بركواس تمڤتن دان ڤيهق بركواس ڤوست‪.‬‬ ‫‪ 101‬موك سورت‬ ‫اوليه ايت ‪ ,‬ڤرتمبهن جومله اورڠ چينا ڤد زمان راما ك‪ 5-‬برڤونچا‬ ‫درڤد كماهوان اونتوق منچاري سومبر بيجي تيمه ‪ ,‬ترجادي ڤڠاوسن‬ ‫ترهادڤ كومڤولن اورڠ چينا اوليه كڤتن چينا يڠ سلالوڽ داتڠ درڤد‬ ‫كتورونن كاي ‪ .‬مريك برتوڬس مڠاوسي ڤرنياڬأن دالم كاوسن دان‬ ‫ڤرداڬڠن ملالؤي جالن لأوت سرتا مڠوتيڤ چوكاي ماسوق دان كلوار‪.‬‬ ‫مريك مروڤاكن ڤمڬڠ چوكاي دالمن دان منجادي حاكيم مموتوس سبارڠ‬ ‫كيس انتارا سسام چينا ‪ .‬مريك برتڠڬوڠجواب تروس كڤد ڤمرينته‬ ‫سوڠخلا‪ .‬اورڠ چينا ددالم ‪ 7‬بواه ولايه تيدق دكناكن كرهن تناڬ اتاو‬ ‫ممبايراوفتي ‪ .‬كڤتن چينا دلنتيق منجادي ڤڬاواي جابتن چينا سرتا‬ ‫برڤڠكت منجادي ڤڬاواي دائره چينا يڠ مروڤاكن سبهاڬين درڤد جابتن‬ ‫نڬري ‪ .‬اوليه ايت‪ ,‬بيجي تيمه منجادي بارڠ داڬڠن يڠ داتڠ برسام دڠن‬ ‫قوم تناڬ بوروه بارو‪.‬‬

‫اڤ‪ม‬اك‪า‬ــ‪ถ‬ه�‪คำำ‬ب‪บ‬وق‪อ‬تــ‪ี่�ต‬ي‪ัญท‬ڤัن‪ค‬تي�‪ำ‬ـ‪ำ‬ـ‪ส‬ڠ‪าน‬يـ‪ฐ‬ـ‪ัก‬ڠั‪ล‬م‪ห‬ن‪ือ‬جืـ‪ค‬ـ‪ร‬وا‪ะไ‬ب‪ อ‬ڤرســوألن‬ ‫« ั‪บ‬كั‪ก‬سـ‪ม‬ـا‪า‬م‪ย‬ر‪ส‬ن‪ว่า่»ง‬مڠ‪ห‬نـ‪ะ‬ـأ‪ะร‬ي‪น‬كد‪า‬و‪ถ‬د‪ส‬و‪ง‬قــ‪อ‬ن‪ ข‬ان”تــ‪ม‬ا‪ว‬را‪ำ�ำ ก‬س‪ก‬ــي‪ม‬ا‪า‬م‪ว‬د‪ค‬ڠـ“ـن‬ ‫ت?و‪ง‬جـ‪ือ‬ـื‪ม‬و‪เ‬ه‪ััว‬بـ‪ห‬ـ‪็ด‬و็ا‪จ‬ه‪ เ‬ولايــه ســاتن ؟‬ ‫‪05‬ڬم‪9‬ب‪1‬ر‪ .‬ن‪.ศ‬ڬ‪ค‬ر ่ื‪อ‬ي‪เม‬سي)ا‪ม‬م‪ห‬ڤ‪โ‬د‪ลา‬ز‪ก‬ما‪วง‬ن‪ร‬د‪ท‬ه‪ะ‬و‪ร‬ل‪ก‬و‪น(้า‬كا‪ห‬و‪ณ‬ا‪ว‬س‪ริเ‬ن‪บ‬د(ڤ ี‪ต‬ن‪ด‬ك‪อ‬من‪น‬ت‪ใ‬ر‪ม‬ي‪า‬ن‪สย‬ڤ‪ง‬رتื‪อ‬ا‪ม‬ه‪เ‬ن‪พ‬ن‪ภ)า‬ڤد تاهون ‪ 1905‬مسيحي‬ ‫موك سورت ‪102‬‬

‫باب ‪24‬‬ ‫كدودوقن ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن ڤد زمان راما ك‪ 4 -‬سهيڠڬ‬ ‫اول زمان راما ك ‪ 5-‬‬ ‫ڤد زمان ڤرابت سومديد ڤراچومكاوچاويوهوا(راما ك ‪)4-‬‬ ‫سهيڠڬ اول زمان ڤرابت سومديد ڤرا چولاچومكاوچاويوهوا(راما‬ ‫ك‪ )5-‬مروڤاكن زمان ڤراوبهن هوبوڠن انتاراسيام دان ‪ 7‬بواه‬ ‫ولايه سلاتن‪ .‬مسأله اوتام اياله كسامرن تنتڠ كدودوقن ولايه‪۲‬‬ ‫ترسبوت‪ .‬اين مڽببكن برلاكوڽ كفاهمن يڠ بربيذا يأيت ڤيهق سيام‬ ‫مڠڠڬڤ بهاوا ‪ 7‬بواه ولايه ترسبوت مروڤاكن ولايه‪ ۲‬دبهاڬين‬ ‫لواريڠ دميليكي اوليه سيام‪ .‬ماناكالا ‪ 7‬بواه ولايه سنديري مڠڠڬڤ‬ ‫ديري مريك سباڬاي نڬري تانه جاجهن يڠ ماسيه مڠهنتر اوفتي‬ ‫بربنتوق بوڠاامس دان بوڠا ڤيرق سرتا ممڤوڽأي ڤميمڤين سنديري‬ ‫يڠ ممرينته سراماي ‪ 7‬اورڠ‪.‬‬ ‫سومديد ڤراچاوباروم ووڠتا كروم ڤرادمروڠ راجانؤڤب ملتقكن ‪ 7‬بواه ولايه دالم كومڤولن‬ ‫ولايه دبهاڬين لوار يأيت ولايه يڠ ڤرلومڠهنتر اوفتي دان واڠ چوكاي تتاڤي دسڬي ڤركتيكڽ‬ ‫‪ 7‬بواه ولايه ماسيه ڤرلو مڠهنتر بوڠاامس‪ -‬بوڠا ڤيرق كڤد بڠكوق ملالؤي سوڠخلا‪.‬‬ ‫اوليه كران ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن مروڤاكن كاوسن برجأوهن‪ ,‬بڠكوق منتدبيرولايه‪ ۲‬اين‬ ‫ملالؤي سوڠخلا‪ .‬ڤمرينته سوڠخلا برتڠڬوڠجواب مڠاول اتاو ممبري كبيبسن كڤد ‪ 7‬بواه‬ ‫ولايه سلاڬي مان اي منداتڠكن منفعت كڤد سوڠخلا‪ .‬اوليه كران ايت ‪ ,‬حال اين مڽببكن‬ ‫ماسيه اد ڤيهق يڠ مماهمي بهاوا ولايه‪ ۲‬ترسبوت ماسيه بركدودوقن سباڬاي ولايه جاجهن‬ ‫‪.‬والحال دري سڬي ڤركتيكلڽ اي ماسيه برصيفت سباڬاي نڬري جاجهن يأيت اد بڠساون دالم‬ ‫مشاركت ايت منتدبير مڠيكوت عادت بودايا بڠساايت‪.‬‬ ‫كدودوقن ‪ 7‬ولايه تله منجادي سبب برلاكوڽ ڤرتيكاين مڠنأي حق دان كواس سيام دالم‬ ‫ملاكوكن ريفورماسي سيستيم ڤنتدبيرن تمڤتن اوليه راما ك‪ . 5 -‬سيام مندعواممڤوڽأي حق‬ ‫دالم ممرينته ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن تتاڤي تيدق داڤت مڠڬوناكن كواس دالم ڤنتدبيرن دڠن‬ ‫سڤنوهڽ‪ .‬حق ترسبوت اداله سڤرتي حق ملنتيق دان ممچت جاوتن سسؤرڠ ڤمرينته تنڤا ڤرلو‬ ‫برداسركن داره كتورونن‪.‬‬ ‫حق سيام كأتس ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن ادچاتتن دالم دوكومن هينري برني دڠن ڤرجنجين‬ ‫برني مڠنأي مسأله سمڤادن ڤيرق – رامن دمان ايڠڬريس تله برونديڠ دڠن سيام ڤدتاهون‬ ‫‪ 1882‬ڤد زمان راما ك‪ 5 -‬دڠن مندعوا بهاوا سيام تله لام منجاجه سبهاڬين درڤد ڤيرق دان‬ ‫ماسيه لاڬي مڠوتيڤ چوكاي درڤدڽ ‪ .‬ايڠڬريس ماهو سيام مڠمباليكن حق كڤد ڤيرق ‪ .‬حال‬ ‫اين ممبوقتيكن حق سيام كأتس ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن‪.‬‬ ‫‪ 103‬موك سورت‬

‫مڠاڤاكـه كراجأن سـيام ڤرلـو ممبوات ريفورماسـي‬ ‫ترهـادڤ سيسـتيم ڤنتدبيـرن د ‪ 7‬بواه ولايه سـاتن‬ ‫دان مڠاڤاكـه اي ڤرلـو برمـولا د ولايه سـوڠخلا؟‬ ‫بنديرا نڬري سيام انتارا تاهون ‪ 1916 1837-‬مسيحي‬ ‫موك سورت ‪104‬‬

‫باب ‪25‬‬ ‫السن يڠ ممباوا كڤد ريفورماسي سيستيم ڤنتدبيرن ‪ 7‬بواه ولايه‬ ‫سلاتن ڤد زمان راما ك‪5-‬‬ ‫ڤدتاهــون ‪ 1894‬ڤراڤيشــاراڤيبل (ڤــواڠ بوننــق) ڤمرينتــه ولايــه‬ ‫نوڠچيـك سـئورڠ بڠسـاون سـيام يـڠ دلنتيـق منجـادي ڤرايا مڠـاڠ (ڤمرينته‬ ‫ولايـه) دتوجـوه ولايـه سـاتن ڤـد كتيـك ايـت مڠشـوركن بهـاوا كراجـأن‬ ‫ڤرلـو ملاكوكـن ريفورماسـي سيسـتيم ڤنتدبيـرن سـوڤايا ولايـه نوڠچيـق‬ ‫تيـدق منجـادي مونـدوردان ممينتـا سـوڤايا توڬـس جابتـن نـڬارا دبهاڬيكـن‬ ‫منجـادي بهاڬيـن ‪ ۲‬مڠيكـوت بنتـوق كرجـاڽ سـڤرتي برايكـوت‬ ‫‪ .1‬بهاڬيـن فنتدبيـرن اونتـوق مڠـاول دان منجـاڬ كسـامتن‬ ‫دالـم ولايـه‪.‬‬ ‫‪ .2‬بهاڬيــن محكمــه اونتــوق ممبيچاراكــن ســڬالا كيــس‬ ‫كحا كيمــن ‪.‬‬ ‫‪ .3‬بهاڬين كواڠن اونتوق مڠومڤول چوكاي‪.‬‬ ‫ســأين ايــت ‪ ,‬ڤاتــوت دبهاڬيكــن كاوســن ڤنتدبيــرن تمڤتــن كڤــد‬ ‫دائيــره ‪ ,‬مقيــم دان كمڤــوڠ ســرتا ممبــري كــواس كڤــد ڤجابــت دائيــره‬ ‫اونتـوق ممبيچـارا كيـس تونتوتـن محكمـه سـيۏيل مڠيكـوت اونـدوڠ‪ ۲‬يـڠ‬ ‫دقواتكواسـاكن اوليـه كراجـأن تنڤـا ڤرلوملالـؤي ڤمرينته ولايـه (راج) دان‬ ‫مڠحدكـن كـواس راج ڤمرينتـه دالـم ممبيچاراكـن كيـس جنايـه يـڠ بوليـه‬ ‫دحكـوم بونـوه دمـان اي ڤرلودلاڤوركـن ترلبيـه دهولـو كڤـد بڠكـوق‪.‬‬ ‫چادڠـن ترسـبوت سسـواي دڠـن كونسـيڤ بـارو كراجـأن يـڠ ماهـو‬ ‫ملاكوكـن ريفورماسـي ڤنتدبيـرن تمڤتـن دسـلوروه نـڬارا سـجق تاهـون‬ ‫‪ 1892‬مســيحي دان ســأيريڠ دڠــن اونــدڠ‪ ۲‬بنتــوق ڤنتدبيــرن تمڤتــن‬ ‫تاهـون ‪( 116‬مڠيكـوت تقويـم دينسـتي چقكـري) يـڠ دلقسـاناكن ڤدتاهـون‬ ‫‪ 1899‬مسـيحي ‪ .‬اوليـه ايـت بڠكـوق ممڤوڽـأي « ڤونچـا « دان « السـن‬ ‫« اونتـوق ملاكوكـن ڤراوبهـن سيسـتيم ڤنتدبيـرن تمڤتـن دولايـه‪ ۲‬بهاڬيـن‬ ‫سـاتن يأيـت د ‪ 7‬بـواه ولايـه سـاتن ترماسـوق ناخـون سـري تممـارت‬ ‫دان سـوڠخلا‪.‬‬ ‫‪ 105‬موك سورت‬

‫بلياو توروت مڠاناليسا سيتواسي لوارن انتارابڠسا د مان كواس‬ ‫بسر بارت سدڠ برمينت ترهادڤ تانه د بهاڬين اين ‪ .‬بلياو ممبوات‬ ‫كسيمڤولن بهاوا اد ‪ 5‬السن مڠاڤ ڤرلو اداڽ ريفورماسي د كاوسن ‪7‬‬ ‫بواه ولايه سڤرتي برايكوت‬ ‫‪ .1‬كأدأن دلوارنڬارا ڤد كتيك اين ممقساكيت سوڤايا مڠاداكن ڤراوبهن‬ ‫ڤنتدبيرن سڬرا اونتوق دتونجوقكن كڤدمشاركت دنيا بهاوا سيام‬ ‫براوسهامماجوكن نڬاراڽ دڠن سڤنوه تناڬ‪ .‬سماكين ماجو مك‬ ‫سماكين كوكوهله دائيره ڤڠواسأنڽ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ولايه ‪ ۲‬دسمننجوڠ تانه ملايو خصوصڽ ‪ 7‬بواه ولايه براد دالم‬ ‫كأدأن كريتيكل دان لبيه موده دچروبوهي بربنديڠ دڠن ولايه‪۲‬‬ ‫لأين ددالم سيام ‪.‬‬ ‫‪ .3‬سكارڠ ايڠڬريس برچادڠ اونتوق برداڬڠ دان مڠاداكن تاڤق د ‪7‬‬ ‫بواه ولايه ددالم نڬارا اين ‪ .‬اوليه كران ايت سيام ڤرلومڠاتسي‬ ‫مسأله اين دڠن ممبوات ڤرداڬڠن سچارا سڤنوهڽ دكاوسن ترسبوت‬ ‫دمي مڠهالڠ ڤارا ڤداڬڠ اسيڠ ماسوق ممبوات تاورن بارڠ داڬڠن‪.‬‬ ‫‪ .4‬سماكين باڽق ڤيهق لوارنڬري يڠ ماهو ماسوق ككاوسن ولايه‬ ‫ملايو خصوصڽ ‪ 7‬بواه ولايه يڠ اد باڽق كڤنتيڠن كواڠن‪ ,‬اي‬ ‫دڠن موده اكن مڽببكن برلاكوڽ ككاچاون‪.‬‬ ‫‪ .5‬ڬابنور‪ ۲‬د ‪ 7‬بواه ولايه مڠهادڤي كسوليتن دان ايرا ايت مروڤاكن‬ ‫ايرا دمان ايڠڬريس داتڠ منچاري ڬڤنتيڠن دري ‪ 7‬بواه ولايه‬ ‫سلاتن‪ .‬جك تيدق سڬرا دأتسي مسأله موڠكين اكن مڽببكن برلاكو‬ ‫ساله لاكويڠ سريوس سڤرتي ڤمينجمن واڠ اتاو ممينتا بنتوان‬ ‫درڤد اورڠ بارت‪.‬‬ ‫دسمڤيڠ ايت‪ ,‬بلياو جوڬ ممبري ڤندڠن بهاوا ريفورماسي ڤرلو‬ ‫دلاكوكن ترهادڤ ولايه سوڠخلا سباڬاي چونتوه موديل‪ .‬اين كران‬ ‫كتوجوه ‪ ۲‬ولايه سلاتن ترلتق دكت دكت دڠن سوڠخلا‪ .‬اوليه ايت‬ ‫اڤابيلا سوڠخلا منجادي ماجو سوده تنتو اي اكن ممڤڠاروهي ولايه‬ ‫‪ ۲‬يڠ لأين سوڤايا مڠيكوتيڽ‪.‬‬ ‫موك سورت ‪106‬‬

‫السن دالم ڤلقسانأن ريفورماسي دان ڤموستن كواس كڤد كراجأن‬ ‫ڤوست مروڤاكن بنتوق تيمبڠ راس ترهادڤ ‪ 7‬بواه ولايه سرتا‬ ‫مروڤاكن ساتو بنتوق ڤڠوروسن دان لڠكه مڠورڠكن كڤنتيڠن ڤريبادي‬ ‫ڤمرينته سوڠخلا سڤرتي مان يڠ دڽاتاكن اوليه سومديد ڤراباروم‬ ‫ووڠتا كروم ڤرايا دمروڠ راجانؤڤب مڠنأي السن دالم لاڤورن “‬ ‫ڤڠوروسن كراجأن د ‪ 7‬ولايه ملايو تاهون ‪ ( 114‬مڠيكوت تقويم‬ ‫دينستي رتتانأكوسين) سڤرتي برايكوت ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ڬابنور ولايه ‪ ۲‬ملايو اين ڤرلومڽره سبهاڬين درڤد چوكاي‬ ‫كوتيڤن كڤد ڤمرينته سوڠخلا مڠيكوت قدر كممڤوان ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ڤرايا سوڠخلا ملنتيق ڤڬاواي‪ ۲‬ڽ سام اد “ناي مواد “ اتاو “ناي‬ ‫كوڠ” انتوق مڠاول اورڠ راماي‪ .‬سستڠه كاوسن ايت اكن مڠومڤول‬ ‫واڠ اونتوق دهنتر كڤد ولايه سوڠخلا‪.‬‬ ‫‪ .3‬ڤرايا سوڠخلا مميليكي تانه يڠ بوليه منجاناكن ڤنداڤتن سڤرتي‬ ‫لومبوڠ بيجي تيمه دولايه‪ ۲‬ترسبوت دان مڠومڤولكن واڠ دري تمڤت‬ ‫‪ ۲‬ايت اونتوق كڤنتيڠن سموا مقيم‪.‬‬ ‫‪ .4‬كرهن دان ڤرمينتأن لأين‪ ۲‬موڠكين برلاكو سكالي سكالا‪.‬‬ ‫كأمڤت‪ ۲‬ڤركارا ترسبوت مڠڬمبركن “ كسوكرن” يڠ دهداڤي اوليه‬ ‫‪ 7‬بواه ولايه سلاتن دان “ تيندقن مڠأوت كأونتوڠن “ ڤيهق ڤرايا‬ ‫سوڠخلا‪ .‬اوليه ايت ‪ 7 ,‬بواه ولايه ڤرلو دلتقكن دباوه ڤنجاڬأن‬ ‫بڠكوق سچارا لڠسوڠ‪.‬‬ ‫ڬمبر بڠكوق ڤد تاهون ‪ 1894‬مسيحي‬ ‫‪ 107‬موك سورت‬

‫اڤاكــه لڠكــه جڠــكا ڤينديــق دان جڠــكا ڤنجــڠ دالــم‬ ‫ڤروســيس ريفورماســي سيســتيم ڤنتدبيــرن د ‪7‬‬ ‫بــواه ولايــه ســاتن ؟‬ ‫ڤلابوهن ڤينڠ ڤدتاهون ‪ 1863‬مسيحي‬ ‫موك سورت ‪108‬‬

‫باب ‪26‬‬ ‫ڤندكتن دالم ملقساناكن ڤروسيس ريفورماسي دالم جڠكا ماس‬ ‫ڤينديق دان جڠكا ماس ڤنجڠ‬ ‫سـومديد ڤرابـاروم ووڠتـا كـروم ڤرايـا دمـروڠ راجانؤڤـب مڠشـوركن داسـرڤنتيڠ دالـم اوسـها‬ ‫مريفورماسـيكن ڤنتدبيـرن بأيـق اونتـوق جڠـكا مـاس ڤينديـق دان جڠـكا مـاس ڤنجـڠ ‪.‬‬ ‫ڤندكتن ڤد جڠكا ماس ڤينديق ‪ ,‬بلياو مڠشوركن لڠكه ‪ ۲‬سڤرتي برايكوت‬ ‫‪ .1‬ڤاتوت دككلكن ڤمبهاڬين فطاني كڤد ‪ 7‬بواه ولايه سڤرتي دهولو‪.‬‬ ‫‪ .2‬ملنتيق ڤسوروهجاي اونتوق منتدبير‪ 7‬بواه ولايه ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ڬابنـور ولايـه بركـواس اونتـوق منتدبيـر ولايـه ماسـيڠ‪ ۲‬دان ملقسـاناكن توڬـس مڠيكـوت عـادت‬ ‫بودايـا دولايـه دڠـن ڤرسـتوجوان ڤسـوروهجاي ‪.‬‬ ‫‪ .4‬ڬابنور ولايه بركواس اونتوق منتدبير مڠيكوت اوندڠ‪ ۲‬دان عادت بودايا كچوالي‬ ‫باڬـي كيـس يـڠ حكومـن منداتوريـڽ ايالـه بونـوه اتـاو مرمڤـس هرتـا بنـدا دان كيـس رايـوان يـڠ‬ ‫مسـتي دهنتـر كمحكمـه ڤسـوروهجاي ‪ .‬مانـاكالا حكومـن بونـوه دان حكومـن رمڤـس هرتـا مـك‬ ‫ڤســوروهجاي مســتي مڠهنتــر كيــس ‪ ۲‬ترســبوت اونتــوق منداڤــت ڤرســتوجوان دراج ترلبيــه‬ ‫دهولـو سـڤرتي ولايـه بهاڬيـن دالمـن‪.‬‬ ‫‪ .5‬ڬابنـور ولايـه دبـري كـواس اونتـوق مڠوتيـڤ چـوكاي سـڤرتي دهولـو تتاڤـي دسـيمڤن ڤوتوڠـن‬ ‫دان دجاديكـن بهاڬيـن تڠـه اونتـوق كڬونـأن ڤسـوروهجاي باڬـي مڠاوسـي ‪ 7‬بـواه ولايـه ايـت دان‬ ‫يـڠ سـلبيهڽ دهنتـر اونتـوق دبريكـن كڤدكراجـأن ڤوسـت‪.‬‬ ‫‪ .6‬ممباطلكـن ڤمبايـرن چـوكاي اتـاو سـبارڠ فائـده كڤـد ڤمرينتـه سـوڠخلا سـرتا ممباطلكـن ڤلنتيقـن‬ ‫ڤـڬاواي تنتـرا اوليـه ڤمرينتـه سـوڠخلا اونتـوق مڠاوسـي ‪ 7‬بـواه ولايـه سـاتن‪ .‬ڬابنـور ولايـه‬ ‫برســام دڠــن ڤســوروهجاي دراج مســتي مميليــه اورڠ تهــاي ســباڬاي ڤــڬاواي ڤنتدبيــرن دالــم‬ ‫نڬـري سـڤرتي مـان اد ڤـڬاواي اورڠ چينـا‬ ‫‪ 7 .7‬بــواه ولايــه دكهندقــي مڠهنتــر اوفتــي ‪ .‬مانــاكالا ســورت رســمي كراجــأن هندقلــه دهنتــر‬ ‫ســچارا لڠســوڠ كبڠكــوق اتــاو دبريتاهــو كڤــد ڤســوروهجاي دراج دان مســتيله دمعلومكــن كڤــد‬ ‫ڤســوروهجاي دراج ســتياڤ كالــي ‪.‬‬ ‫‪ .8‬سـڬالا اوروسـن يـڠ برسـڠكوتن دڠـن اورڠ دبـاوه ڤنجـاڬأن كـواس لـوار نڬـري دسـرهكن منجادي‬ ‫تڠڬوڠجواب ڤسـوروهجاي دراج‪.‬‬ ‫‪ .9‬ڤســوروهجاي دراج دڠــن ‪ 7‬بــواه ولايــه ســاتن هندقلــه اد ڤجابــت دولايــه ســوڠخلا ســهاج‪.‬‬ ‫ڤسـوروهجاي دراج هندقلـه سـنتياس مڠاوسـي اوروسـن كراجـأن ددالـم ‪7‬بـواه ولايـه‪ .‬ڤسـوروهجاي‬ ‫بركـواس اونتـوق منڬـور ڬابنـور ولايـه جـك برلاكـو حـال ‪ ۲‬يـڠ تيـدق سـڤاتوت اتـاو بربهـاي كڤـد‬ ‫كراجـأن ‪.‬‬ ‫‪ 109‬موك سورت‬

‫ڤندكتن اونتوق جڠكا ڤنجڠ اد ‪ 3‬ڤركارا سڤرتي برايكوت‬ ‫‪ .1‬مندوكـوڠ اوسـها‪ ۲‬يـڠ بوليـه منداتڠكـن كأونتوڠـن كڤـد بيـدڠ ڤرداڬڠـن ‪ ,‬ڤرتانيـن ‪,‬‬ ‫دان ڤلومبوڠـن سـرتا مڠاڬيـه ڤنداڤتـن يـڠ برتمبـه كڤـد ڤمرينتـه ولايـه دڠـن قـدر يـڠ‬ ‫برڤاتوتـن دان دجاديكـن سـباڬاي بهاڬيـن تڠـه اونتـوق كڬونـأن كراجـأن ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ڤراوبهــن ســبارڠ اونــدڠ‪ ۲‬دان عــادت كبودايــأن يــڠ ممبــاوا كڤــد ڤراوبهــن چــارا‬ ‫منتدبيــر ولايــه ســهيڠڬ منجــادي ســڤرتي ولايــه بهاڬيــن دالمــن هندقلــه دلقســاناكن‬ ‫ســچارا برانســور‪.۲‬‬ ‫‪ .3‬مڠاجــق دان ملاتيــه ڬابنــور‪ ۲‬د‪ 7‬بــواه ولايــه ســاتن ســوڤايا منجالينكــن هوبوڠــن‬ ‫اقـرب دڠـن بڠكـوق دڠـن چـارا سـنتياس براولـڠ – اليـق كسـان اتـاو دڠـن چـارا‬ ‫مڠاداكـن هوبوڠـن ڤرصحابتـن دڠـن ڤـڬاواي كراجـأن تهـاي ‪.‬‬ ‫موك سورت ‪110‬‬

‫‪ 111‬موك سورت‬

‫باڬايماناكه ڤرابت سومديد ڤراچولچومكاو‬ ‫چاويوهوا (راما‪)5-‬ملقساناكناوسهاريفورماسي‬ ‫سيستيم ڤنتدبيرن د ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن ؟‬ ‫باندر ڤينڠ ڤد زمان دهولو ڤدتاهون ‪ 1860‬مسيحي‬ ‫موك سورت ‪112‬‬

‫باب ‪2 7‬‬ ‫ڤوليسي دان ڤلن ڤلقسانأن ڤڠوروسن ڤنتدبيرن‬ ‫سـومديد ڤرابـاروم ووڠتـا كـروم ڤرايـا دمـروڠ راجانؤڤـب ممڤرسـمبهكن ڤوليسـي دان ڤلـن‬ ‫ڤلقسـانأن كڤـد ڤرابـت سـومديد ڤراچولچومـكاو چاويوهـوا (رامـا ك‪ . )5 -‬بڬينـدا بركنـن دان ممبـري‬ ‫ڤندڠـن تمبهـن يـڠ منونجوقكـن كڤريهاتينـن بڬينـدا ترهـادڤ ولايـه ملايـو دالـم حـال يـڠ بركأيتـن‬ ‫دڠــن اڬام ‪ .‬اڬام اســام مســتي دحرمتــي ســباڬاي ســاله ســاتو اڬام يــڠ داعتــراف ددالــم ســيام ‪.‬‬ ‫بڬينــدا تيــدق تــروس مڠڬوناكــن اونــدڠ ‪ ۲‬ســيام تتاڤــي مميليــه اونتــوق مڠڬوناكــن اونــدڠ‪ ۲‬يــڠ‬ ‫دڬوناكـن اوليـه ايڠڬريـس ترهـادڤ نڬـري ‪ ۲‬ملايـو دبـاوه جاجهنـڽ سـباڬاي چونتـوه‪ .‬ايـن كـران‬ ‫اي مروڤاكـن اونـدڠ‪ ۲‬يـڠ مرجـوع كڤـد اجـرن ددالـم اڬام اسـام ‪ .‬بڬينـدا جـوڬ بركأيڠينـن اونتـوق‬ ‫مڠهاڤوسـكن ڤڠهنتـرن اوفتـي دري ‪ 7‬بـواه ولايـه ايـت د سـمڤيڠ منڬسـكن بهـاوا ڤرلـو دتدبيـر ‪7‬‬ ‫بـواه ولايـه ايـت دڠـن بأيـق كـران اي اكـن ممبـري كسـن كڤـد كلنتـن ‪.‬‬ ‫ڤروسيس ڤلقسانأن ريفورماسي ڤنتدبيرن د ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن اداله سڤرتي برايكوت‬ ‫تاهون ‪ 1896‬مسيحي مولا مننتوكن داسر اونتوق مڠورڠكن كواس ڤمرينته \\ راج‬ ‫ •تاهون ‪ 1898‬مسيحي مڠهاڤوسكن مونوڤولي چوكاي اوليه راج‪.‬‬ ‫ •تاهون ‪ 1899‬مسيحي مڠواتكواساكن اكتا بنتوق ڤنتدبيرن تمڤتن تاهون ‪ 116‬سرتا مڠلواركن‬ ‫ •ڤراتورن ڤنتدبيرن تمڤتن يڠ دڬوناكن خصوصڽ د ‪ 7‬ولايه سلاتن ‪ .‬ترجادي ڤننتڠن درڤد راج‬ ‫فطاني ‪ ,‬سايبوري دان راڠيق‪ .‬ترداڤت ڤميمڤين ملايو يڠ چوبا مموهون بنتوان درڤد سيڠاڤورا‪.‬‬ ‫ •تاهون ‪1901‬مسيحي مڠلواركن ڤراتورن اونتوق ڤنتدبيرن كاوسن ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن‬ ‫تاهون ‪( 120‬مڠيكوت تقويم رتتانأكوسين) اونتوق مڠورڠكن كواس راج \\ ڤمرينته سوڤايا‬ ‫براد دباوه كواس ڤسوروهجاي دراج تتڤ دكاوسن ترسبوت يأيت ڤراياسقسينا (نا بوننق)‬ ‫ • تاهون ‪ 1902‬مسيحي تونكو عبد القادر راج فطاني ‪ ,‬ڤرايا سايبوري ‪ ,‬ڤرايا راڠيق دان‬ ‫ڤرايارامن تيدق ماهومنريما سورت ارهن دان مننتڠ ڤلقسانأن توڬس ڤسوروهجاي دراج تتڤ‪.‬‬ ‫بڠكوق مڠناكن تيندقن تڬس ترهادڤ راج‪ ۲‬يڠ تيدق ماهو منريما ارهن‪.‬‬ ‫ •تاهون ‪ 1906‬مسيحي دايشتيهاركن ڤمبنتوقن ولايه فتتاني (دمان ڤروسيس اين دلقساناكن‬ ‫سچارا برتروسن سهيڠڬ تاهون ‪ 2458‬اتاو ‪ 1915‬مسيحي) دان دڬوناكن نام ڤتتاني‬ ‫سمڤاي كسكارڠ‪.‬‬ ‫ •تاهون ‪ 1909‬مسيحي سيام ممبوات ڤرجنجين دڠن ايڠڬريس دڠن برستوجو اونتوق ملڤسكن‬ ‫قدح ‪ ,‬كلنتن ‪ ,‬ترڠڬانو دان ڤرليس كڤد ايڠڬريس‪ .‬اين مڽببكن فطاني منجادي ساتو‪۲‬ڽ نڬري‬ ‫ملايويڠ بركدودوقن سباڬاي ولايه سيام سچارا سمڤورنا‪.‬‬ ‫‪ 113‬موك سورت‬

‫اڤاكه تكتيك يڠ دڬوناكن اوليه بڠكوق اڤابيلا ‪7‬‬ ‫بواه ولايه سلاتن مننتڠ ريفورماسي ڤنتدبيرن ؟‬ ‫ڤتا بهاڬين سلاتن تهايلند‬ ‫موك سورت ‪114‬‬

‫باب ‪28‬‬ ‫ڤننتڠن درڤد راج \\ ڤمرينته د ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن دان ڤڠوكوهن‬ ‫كواس سيام‬ ‫سومديد ڤراباروم ووڠتا كروم ڤرايا دمروڠ راجانؤڤب مولا‬ ‫ملقساناكن داسر ترسبوت دڠن سرتا – مرتا‪ .‬ڤد تاهون ‪1896‬‬ ‫ڤراسيني ڤيتق مروڤاكن ڤسوروهجاي تتڤ ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن‬ ‫‪ .‬بلياو دسوروه مڽوسون سمولا اوروسن ڤنتدبيرن د ولايه‬ ‫نوڠچيق سباڬاي تمڤت ڤرتام ‪ .‬اين كران راج نوڠچيق مروڤاكن‬ ‫ڤمبسرتهاي‪ .‬ڤراسيني ڤيتق ممولاكن ڤروسيس ڤڽوسونن سمولا‬ ‫سيستيم ڤنتدبيرن تتاڤي بلياوتيدق منداڤت كرجاسام درڤد ڤيهق راج‬ ‫ولايه چونتوهڽ تيدق ماهو مڽدياكن كديامن اونتوق ڤسوروهجاي‬ ‫‪.‬دان رعيت جلاتا دلارڠ ممبري كرجاسام كڤد ڤسوروهجاي‬ ‫كمودين سومديد ڤراباروم ووڠتا كروم ڤرايا دمروڠ راجانؤڤب –‬ ‫منتري دالم نڬري‪-‬ممبوات ڤمريقسأن دولايه سلاتن دان ممبوات‬ ‫لاڤورن مڠنأي ڤمريقسأن ولايه سلاتن تاهون ‪( 111‬مڠيكوت‬ ‫تقويم رتتانأكوسين) كڤد ڤرابت سومديد ڤراچولچومكاو چاويوهوا‪.‬‬ ‫اد دتوليس ددالم لاڤورن اين بهاوا ڤڠهنترن ڤسوروهجاي دري‬ ‫بهاڬين تڠه اونتوق ممنتاو ڤنتدبيرن راج ولايه تيدق بركسن‪ .‬بلياو‬ ‫مڠشوركن بهاوا كراجأن ڤاتوت مڠاداكن چارا ڤوڠوتن چوكاي‬ ‫يڠ بارو دكاوسن ‪ 7‬بواه ولايه سڤرتي چوكاي چندو‪ ,‬ممبوبركن‬ ‫تمڤت ڤوڠوتن چوكاي ڤرداڬڠن دالمن بأيق دكاوسن هالا ماسوق‬ ‫ماهوڤون هالا كلوار‪ .‬اين اكن مڽببكن سموا راج ولايه تيدق اكن‬ ‫منداڤت سبارڠ منفعت درڤد چوكاي هالا ماسوق دان هالا كلوار‪.‬‬ ‫كاوسن ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن اد باڽق عادت ڤنتدبيرن الا دائيره ‪.‬‬ ‫اي مڽببكن ڤلن ڤلقسانأن يڠ درنچڠ تيدق داڤت دلقساناكن ملأينكن‬ ‫‪.‬ستله دوا تاهون برلالو‬ ‫‪ 115‬موك سورت‬

‫ســلڤس تاهــون ‪ 1896‬مســيحي ‪ ,‬بڠكــوق تلــه منوكــر ســتراتيڬيڽ درڤــد‬ ‫ڤلقسـانأن ريفورماسـي سـچارا برڤريڠكـت ‪ ۲‬كڤـد ڤلقسـانأن سچارابرسـوڠڬوه‪۲‬‬ ‫اونتـوق ممبـوات ريفورماسـي د ‪ 7‬بـواه ولايـه سـاتن سـهيڠڬ برجـاي‪ .‬ايـن‬ ‫عاقبـة درڤـد ڤراوبهـن هوبوڠـن انتـارا بڠكـوق دڠـن ايڠڬريـس‪ .‬ڤرايسـتيوا ‪۲‬‬ ‫يـڠ ممڤڠاروهـي حـال ايـن اد باڽـق انتـاراڽ سـڤرتي‬ ‫‪ .1‬ڤراياسـوخومناي وينيت – ڤسـوروهجاي د ولايه ناخون سـري تممارت‬ ‫برجــاي – كســاتوتاهڤ – ملقســاناكن ڤڽوســونن ســمولا سيســتيم ڤنتدبيــرن د‬ ‫سـوڠخلا دان ناخـون سـري تممـارت‪ .‬اوليـه ايـت ‪ ,‬ڤراياسـوخومناي وينيـت‬ ‫تلـه منجـادي تنـاڬ ڤمبنتـو يـڠ بأيـق كڤـد ڤرايـا سـيني ڤيتـق‪.‬‬ ‫‪ .2‬مســأله ممبــري كونسيســي كڤــد اورڠ يــڠ دلاكوكــن اوليــه راج ولايــه‬ ‫ماسـيه منجـادي ساتومسـأله كڤـد اوسـها ڤڽوسـونن سـمولا سيسـتيم ڤنتدبيـرن د‪7‬‬ ‫ولايـه ملايوڤدتاهـون ‪( 114‬مڠيكـوت تقويـم رتتانأكوسـين)‪.‬‬ ‫‪ .3‬سـيام دڠـن ايڠڬريـس تلـه مننداتاڠنـي دالـم سـاتوڤرجنجين رهسـيا انتـارا‬ ‫ايڠڬريـس دان سـيام ڤدتاهـون ‪ 1897‬مسـيحي‪ .‬حاصيـل ڤرجنجيـن ترسـبوت‬ ‫ادالـه مڠهالـڠ كـواس اسـيڠ سـأين ايڠڬريـس د سـمننجوڠ تانـه ملايـو‪ .‬سـيام‬ ‫نمڤــق كڤنتيڠــن درڤــد ڤرجنجيــن ترســبوت بهــاوا اي اكــن داڤــت مڠهنتيكــن‬ ‫ڤرتيكايــن مڠنــأي حــق ســيام كأتــس ولايــه دان نڬــري تانــه جاجهــن ملايــو‪.‬‬ ‫والاوباڬايماناڤـون اي مڽببكـن كاوسـن بومـي د سـاتن سـيام برمـولا دري «‬ ‫بڠسـاڤن» تلـه دلتقكـن دبـاوه نأوڠـن ايڠڬريـس‪.‬‬ ‫ڬمبر بڠكوق ڤد زمان دهولوڤد تاهون ‪ 1900‬مسيحي‬ ‫موك سورت ‪116‬‬

‫‪ 117‬موك سورت‬

‫ڤلقسانأن « ڤراتورن اونتوق كاوسن ‪ 7‬بواه ولايه‬ ‫سـاتن تاهـون ‪( 120‬مڠيكوت تقويم رتتانأكوسـين)‬ ‫« اڤابيـا راج ‪ ۲‬ولايـه سـچارا تـرڠ – ترڠـن مننتڠ‬ ‫ڤڽوسونن سـمولا سيستيم ڤنتدبيرن‪.‬‬ ‫موك سورت ‪118‬‬

‫باب ‪29‬‬ ‫تنتڠن درڤد راج ‪ ۲‬ولايه دان چارا ڤڽلساين سيام‬ ‫ڤراياسـوخومناي وينيـت ممولاكـن ڤروسـيس ڤڽوسـونن سـمولا سيسـتيم ڤنتدبيـرن كاوسـن ‪7‬‬ ‫بـواه ولايـه سـاتن سـكالي لاڬـي ڤد تاهـون ‪ 1898‬د مـان منتري دالـم نڬري دان ڤراياسـوخومناي‬ ‫وينيـت تلـه بكرجاسـام مننتوكـن ‪ 3‬ڤرينسـيڤ ڤنتيـڠ يأيـت ‪:‬‬ ‫‪ .1‬دالـم بيـدڠ ڤنتدبيـرن ‪ ,‬هندقلـه تيـدق منداتڠكـن سـبارڠ كسوسـهن كڤـد رعيـت جلاتـا دان‬ ‫دڤراونتوقكـن واڠ ڤينچيـن اونتـوق راج ‪ ۲‬ولايـه سـباڬاي مڠڬنتـي سـومبرڤنداڤتن مريـك يـڠ هيلـڠ‪.‬‬ ‫‪ .2‬دالـم بيـدڠ كحاكيمـن ‪ ,‬حـال‪ ۲‬يـڠ بركأيتـن اڬام دان عـادت كبودايـأن ماجوريتـي رعيـت‬ ‫جلاتــا هندقلــه دككلكــن ســڤرتي دهولــو‪ .‬دان هندقلــه دلنتيــق مريــك يــڠ برعلمــو ڤڠتاهــوان اڬام‬ ‫سـباڬاي اهلـي ڤينيـل حاكيـم برتڠڬوڠجـواب مڠحكـوم مڠيكـوت اونـدڠ ‪ ۲‬اڬام اسـام ‪.‬‬ ‫‪ .3‬دالـم بيـدڠ كواڠـن ‪ ,‬بيـدڠ ايـن مروڤاكـن بيـدڠ يـڠ كراجـأن ڤوسـت ممبـري ڤرهاتيـن‬ ‫خـاص اونتـوق ملاكوكـن ريفورماسـي ‪ .‬هندقلـه دباطلكـن سيسـتيم مونوڤولـي اوليـه راج ولايـه‬ ‫دان تيـدق اكـن دكوتيـڤ چـوكاي تمبهـن درڤـد رعيـت جلاتـا ‪.‬‬ ‫برداسركن ‪ 3‬ڤرينسيڤ ترسبوت ‪ ,‬ترداڤت راج ‪۲‬درڤد ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن خصوصڽ راج‬ ‫فطاني ‪ ,‬راج سايبوري دان راج راڠيق يڠ مننتڠ ڤڽوسونن سمولا سيستيم ڤنتدبيرن بارو اين‬ ‫‪ .‬سچارا ترڠ – ترڠن‬ ‫داسـرڤنتدبيرن كراجـأن بـارو ايـن مليبتكـن ڤمبيـدأن چـوكاي چنـدو اونتـوق ‪ 7‬بـواه ولايـه‬ ‫ســاتن ‪ ,‬ڤمبنتوقــن ســاتو محكمــه تڠــه دان ڤڠاڬيهــن ڤنداڤتــن اونتــوق راج‪ .‬ســموا ايــن ادالــه‬ ‫اونتـوق منمبـه بأيـق ڤنداڤتـن كراجـأن درڤـد كاوسـن ‪ 7‬بـواه ولايـه سـاتن ‪ .‬ايـن مڽببكـن راج‪۲‬‬ ‫د ‪ 7‬بـواه ولايـه راس تيـدق برڤـواس هاتـي كـران منججسـكن ڤنداڤتـن يـڠ مريـك ڤرنـه ڤراوليـه‪.‬‬ ‫تونكــو عبــد القــادر مروڤاكــن راج ولايــه يــڠ ممأينكــن ڤرانــن دالــم مننتــڠ ســيام ســچارا‬ ‫تربـوك‪ .‬بلياوايالـه ڤوتـرا راج فطانـي يـڠ بـارو مڠكـت‪ .‬بليـاو تلـه ممبـوات ڤڠـادوان كڤـد فريـڠ‬ ‫سـاويتيننم – ڤسـوروهجاي بسـر ايڠڬريـس د سـيڠاڤورا دڠـن مندعـوا بهـاوا كراجـأن سـيام ماهـو‬ ‫مڠواســأي ڤمرينتهــن دڠــن ملنتيــق ڤســوروهجاي تتــڤ دان مڠورڠكــن كــواس راج‪ ,‬مڠــاول‬ ‫ڤڠوتيڤـن چـوكاي دان براوسـها اونتـوق ممباطلكـن عـادت اسـتعادت دان اونـدڠ‪ ۲‬اسـام دسـمڤيڠ‬ ‫مندعـوا بهـاوا تيـدق منداڤـت كعاديلـن كـران تيـدق دلنتيـق اونتـوق ممڬـڠ جاوتـن راج ولايـه‬ ‫فطانـي مڠڬنتـي ايهنـدا بليـاو يـڠ تلـه مڠكـت ‪ .‬راج فطانـي دان راج سـايبوري تلـه مناوركـن‬ ‫اونتـوق ممبـري ولايـه مريـك كڤـد ايڠڬريـس سـباڬاي بالسـن كڤـد بنتـوان ڤيهـق ايڠڬريـس ايـت‪.‬‬ ‫‪ 119‬موك سورت‬

‫ڤرايــا ســوخومناي وينيــت تلــه برجومڤــا ســأين ايــت ‪ ,‬كراجــأن ڤوســت جــوڬ‬ ‫دڠــن ميســتر ايندرســن ڤــڬاواي كونســولت ماسـوق مڠـاول حـال ‪ ۲‬كواڠـن دان ڤڠوتيڤـن‬ ‫تهــاي د ســيڠاڤورا مڠنــأي كدودوقــن ‪ 7‬چــوكاي ولايــه ‪ ,‬مڠاڬيهكــن ڬاجــي بولنــن‬ ‫بــواه ولايــه ســاتن دبــاوه ڤمرينتهــن ســيام دان فائيــده لأيــن ‪ ۲‬اونتــوق ڬابنــور ولايــه‬ ‫ســرتا منرڠكــن مســأله ڤلنتيقــن راج فطانــي ‪ ,‬مڠومڤــول ڤنداڤتــن ســباڬاي حــق ميليــك‬ ‫يـڠ بـارو‪ .‬سـيام تيـدق اكـن مڠمبيـل تيندقـن كراجــأن ‪ ,‬ممبينــا ســڬالا اينفرنســتروكتور‬ ‫ترهــادڤ ڤرايــا ســايبوري دان تونكــو عبــد (كمودهــن اســاس) ‪ .‬ســلڤس ايــت كمنتريــن‬ ‫القــادر دمــي اونتــوق منجــاڬ حــق كــواس دالــم نڬــري ممبهاڬيكــن حاصيــل ڤنداڤتــن‬ ‫سـيام دالـم كونتيكـس ڤربوتـن كـواس انتـارا منجـادي ڤنداڤتـن اونتـوق كاوسـن تمڤتـن دان‬ ‫ســيام دڠــن ايڠڬريــس دان اونتــوق مڠهالــڠ ڤنداڤتـن اونتـوق كراجـأن‪ .‬والاوباڬايماناڤـون‬ ‫ڤـارا راج ماسـيه برڤنداڤـت بهـاوا چـوكاي يـڠ‬ ‫چمڤورتاڠــن ايڠڬريــس ‪.‬‬ ‫دڤوڠــوت دكاوســن تمڤتــن ڤاتــوت دميليكــي‬ ‫كموديــن كراجــأن ســيام ممولاكــن اوليــه ڤميمڤيــن تمڤتــن دان تيــدق هــاروس‬ ‫اينيســياتيف بــارو دڠــن مڠواتكواســاكن دبــاوا نأيــق كبهاڬيــن تڠــه‬ ‫اكتــا بنتــوق ڤنتدبيــرن تمڤتــن تاهــون ‪116‬‬ ‫(مڠيكــوت تقويــم رتتانأكوســين) دكاوســن ‪ 7‬تونكــو عبدالقــادر مڠهنتــر ســورت كڤــد‬ ‫بـواه ولايـه سـاتن‪ .‬اي مروڤاكـن ڤروسـيس سـير فـرڠ سـويتتيننم ڤسـوروهجاي ايڠڬريس‬ ‫ڤنتيــڠ دالــم ملتقكــن اســاس ڤنتدبيــرن ڤــد دسـيڠاڤورا اونتـوق مڠـادو حـال بهـاوا بليـاو‬ ‫ڤريڠكــت « تيســاڤيبل « يــڠ مروڤاكــن الــت تيـدق ڤرنـه منداڤـت بهاڬيـن درڤـد ڤرجنجيـن‬ ‫اونتـوق مڠومڤولكـن سـموا كـواس ڤنتدبيـرن ترسـبوت مالـه سـيام جـوڬ مڠـاول ڤوڠوتـن‬ ‫كڤــد كراجــأن ڤوســت دڠــن مننتوكــن بيــدڠ چـوكاي‪ ۲‬لأيـن سـڤرتي چـوكاي يـڠ دكوتيـڤ‬ ‫كــواس ‪ ,‬توڬــس دان جاوتــن ڬابنــور ولايــه اونتــوق دجاديكــن اوفتــي ‪ ,‬چــوكاي ڬارم‬ ‫‪ ,‬ڤجابـت ‪ ۲‬دان ڤـڬاواي ‪ ۲‬دسـموا ڤريڠكـت دان لأيــن ‪ . ۲‬بليــاو جــوڬ منــودوه بهــاوا‬ ‫ســرتا ممبهاڬيكــن كاوســن ڤنتدبيــرن كڤــد ڤــڬاواي ســيام دكاوســن تمڤتــن اد مڠهالــڠ‬ ‫دائيـره ‪ ,‬مقيـم دان كمڤـوڠ‪ .‬كدودوقـن ڬابنـور ڤلقســانأن عــادت كبودايــأن اســام ‪ ,‬ممقســا‬ ‫ولايــه بوكــن لاڬــي جاوتــن يــڠ دواريثــي رعيــت جلاتــا ممڬــڠ ايــر ســومڤه طاعــت‬ ‫مڠيكــوت كتورونــن‪ ,‬دلقســاناكن ڤمبايــرن ســتيا يــڠ مروڤاكــن ســاتواوڤاچارا دالــم‬ ‫ڬاجــي بولنــن مڠيكــوت سيســتيم ڤــڬاواي اڬام بــوذا ‪ .‬بليــاو ممينتــا ڤســووهجاي بســر‬ ‫كراجـأن ‪ ,‬دتنتوكـن بهـاوا ڬابنـور ولايـه داتـڠ ايڠڬريــس ممڤرســمبهكن ڤــركارا ترســبوت‬ ‫بكــرج دڤجابــت ســتياڤ هــاري ‪ ,‬مســتي اد كڤــد راج ايڠڬريــس ســرتا مڠوڬــوت بهــاوا‬ ‫مشـوارت دڠـن ڤسـوروهجاي ولايـه سـتياڤ جــك ايڠڬريــس تيــدق ممبــري بنتــوان كڤــد‬ ‫ميڠڬــو دان مســتي مڠهنتــر لاڤــورن كڤــد بليـاو مـك بليـاو اكـن ممينتـا ڤرتولوڠـن درڤـد‬ ‫ڤســوروهجاي تيســاڤيبل ســتياڤ بولــن ‪ .‬كــواس بســريڠ لأيــن ‪.‬‬ ‫موك سورت ‪120‬‬

‫تونكـو عبـد القـادر ڤرڬـي كسـيڠاڤورا اونتـوق مڠادوحـال سـكالي لاڬـي تتاڤـي بليـاو‬ ‫دنصيحتــي ســوڤاي مڠــادڤ ڤرابــت ســومديد ڤراچولچومــكاو چاويوهــوا دان مڠــادو حــال‬ ‫سـنديري ‪ .‬ڤرايـا رامـن دان ڤرايـا سـايبوري ڤـون تـوروت داتـڠ برجومڤا دڠن ڤسـوروهجاي‬ ‫ايڠڬريـس ‪ .‬تتاڤـي ترداڤـت بريتـا بهاواسسـتڠه اورڠ راج تلـه ممبـوات تموجنجـي اونتـوق‬ ‫برجومڤـا د سـبواه مجليـس ڤركهوينـن دولايـه فطانـي دان مريـك برسـڤاكت اونتـوق مننتـڠ‬ ‫كـواس سـيام دان اد بريتـا ڤڠهيمڤونـن سـنجات ‪ .‬حـال ايـن مڽببكـن ايڠڬريـس راس بيمبـڠ‬ ‫بهـاوا ڤرنچيـس اكـن ماسـوق چمڤورتاڠـن ‪ .‬كراجـأن ايڠڬريـس ملاڤوركـن كيـس راج دري‬ ‫‪ 7‬بـواه ولايـه سـاتن كڤـد رامـا ك – ‪ . 5‬كراجـأن سـيام راس تيـدق ڤـواس هاتـي كـران‬ ‫داڠڬــڤ ســباڬاي ســاتو تيندقــن منچمڤورتاڠــن دان مڠاجــر كراجــأن ســيام بهــاوا اڤ يــڠ‬ ‫ڤاتـوت دلاكوكـن‪ .‬لنتـرن ايـت ‪ ,‬ڤرابـت سـومديد ڤراچولچومـكاو چاويوهـوا مڠيريـم سـورت‬ ‫مـارڠ ڤسـوروهجاي ايڠڬريـس درڤـد ماسـوق مڠـادڤ بڬينـدا دبڠكـوق ‪.‬‬ ‫كراجـأن د بڠكـوق بلـه مڠهنترڤرايـا سريسـاهاتيف (سـيڠ ويريياسـيري) ستيأوسـها تتـڤ‬ ‫كمنتريـن دالـم نڬـري تـورون ممبـوات ڤمريقسـأن د كاوسـن ‪ 7‬بـواه ولايـه سـاتن اونتـوق‬ ‫بربينچـڠ تنتـڠ مسـأله دان راس تيـدق ڤـواس هاتـي ڤـارا راج ‪ .‬ڤرايـا ميـڠ فطانـي منچادڠكـن‬ ‫سـوڤاي ڤنـدودوق فطانـي دبـري اوتونومـي اونتـوق ممرينتـه ديـري سـنديري سـڤرتي نڬري‬ ‫قـدح ‪ ,‬مڠڬوناكـن اونـدڠ ‪ ۲‬تمڤتـن دالـم اوروسـن ڤنتدبيـرن دان مڠڬوناكـن بهـاس ملايـو‬ ‫سـباڬاي بهـاس رسـمي ‪.‬‬ ‫سومديج كروم فرايا دمروڠ راجانوفف ممبوات لاوتن كرج كنڬري سلاتن ‪ ,‬ددالم ڬمبر بلياو سدڠ مڽبرڠي سوڠاي فطاني‬ ‫‪ 121‬موك سورت‬

‫ڤراياسـري سـاهاتيڤ برجومڤـا دڠـن تونكـو عبـد القـادر دان ممينتـا بليـاو‬ ‫سـوڤايا مننداتاڠنـي سـڤوچوق سـورت يـڠ دتوليـس دالـم بهـاس تهـاي – دمـان‬ ‫كتـاڽ ايسـي كندوڠـن سـورت ترسـبوت مڠنـأي ادوان دان چـارا ڤڽلسـاينڽ ‪.‬‬ ‫ڤرايـا مڠـاڠ فطانـي راس راڬـو دان تيـدق ماهـو مننداتاڠنيـڽ سـهيڠڬاله ڤـرا‬ ‫ياسـري سـاهاتيڤ مڽـوروه جوروبهـاس سـوڤايا منترجمهكـن ايسـي كندوڠـن‬ ‫سـورت ايـت سـرتا ممبريتاهـو ڤرايامڠـاڠ بهـاوا تيندقـن مننداتاڠنـي سـورت‬ ‫ايـت بوكنلـه سـاتو ايكتـن دان اي بوليـه دڤربأيقـي سـلڤس ايـت ‪.‬‬ ‫سـلڤس ڤراياسـري سـاهاتيڤ منمـؤي ڤرايـا مڠـاڠ فطانـي ببـراڤ اورڠ‬ ‫ڤـڬاواي كراجـأن دري بهاڬيـن تڠـه ڤرڬـي منجومڤـأي ڤرايـا مڠـاڠ سـايبوري‬ ‫دان راج‪ ۲‬يــڠ لأيــن اونتــوق ممينتــا مريــك مننداتاڠنــي ســورت يــڠ اكــن‬ ‫دڤرسـمبهكن كڤـد راج سـيام ‪.‬‬ ‫سـورت ايـت تلـه دهنتـر كڤـد چاوڤرايـا چقكـري سـاموهانايوق اونتـوق‬ ‫دڤرسـمبهكن كڤـد ڤرابـت سـومديد ڤراچولچومـكاو چاويوهـوا ‪ .‬ايسـي كندوڠن‬ ‫سـورت ايـت مروڤاكـن ڤرمينتـأن درڤـد ڤرايـا مڠـاڠ فطانـي سـوڤايا دأداكـن‬ ‫سيسـتيم ڤنتدبيـرن ‪ 7‬بـواه ولايـه سـاتن برسسـواي دڠـن اكتـا ڤنتدبيـرن تمڤتن‬ ‫تاهـون ‪( 116‬مڠيكـوت تقويـم رتتانأكوسـين) دان دتمبهكـن ببـراڤ بهاڬيـن‬ ‫خصوصـڽ اونتـوق ولايـه فطانـي جـك ريفورماسـي ڤنتدبيـرن ايـت برجـاي‬ ‫دلقسـاناكن ‪ .‬ڤرايـا فطانـي ممينتـا سـوڤايا تيـدق ڤرلـو اد لاڬـي ڤسـوروهجاي‬ ‫تتـڤ د ولايـه فطانـي ‪.‬‬ ‫موك سورت ‪122‬‬

‫كســن درڤــد مننداتاڠنــي ســورت ايــت مڽببكــن ترجاديــڽ « ڤراتــورن اونتــوق كاوســن ‪ 7‬بــواه‬ ‫ولايـه سـاتن تاهـون ‪( 120‬مڠيكـوت تقويـم رتتانأكوسـين)» دڠـن دڽاتاكـن بهـاوا ڤـارا راج دولايـه‬ ‫‪ ۲‬ترســبوت ممينتــا كراجــأن ســوڤايا مڠاداكــن ريفورماســي ڤنتدبيــرن دڠــن ممبهاڬيكــن كڤــد دوا‬ ‫بهاڬيـن ‪.‬‬ ‫دأداكـن ڤسـوروهجاي تتـڤ كاوسـن دان دبريكـن حـق كڤـد ڤسـوروهجاي اونتـوق ممچـت راج‬ ‫برداسـركن ڤرسـتوجوان درڤـد ڤـڬاواي دائيـره (تيسـاڤيبل) ‪ ,‬برحـق اونتـوق ممبيچاراكـن كيـس ‪۲‬‬ ‫كعاديلـن ترماسـوق مڠوتيـڤ سـموا چـوكاي دمـان كراجـأن اكـن ممبايـر ڬاجـي كڤـد ڤرايـا مڠـاڠ‬ ‫مڠيكـوت جوملـه قـدر يـڠ ڤرنـه دتريمـا سـجق دهولـو‪ .‬دالـم حـال تراخيـر ايـن ‪ ,‬سـومديد ڤرابـاروم‬ ‫ووڠتـا كـروم ڤرايـا دمـروڠ راجانؤڤـب برڤنداڤـت بهـاوا هابـوان يـڠ ڤرايامڠـاڠ ڤرنـه منداڤـت ايـت‬ ‫منجـادي سـديكيت مـك بليـاو منچادڠكـن سـوڤايا دتمبهكـن ڤنداڤتـن باڬـي راج ولايـه د ‪ 7‬بـواه ولايـه‬ ‫سـاتن ايـت لاڬـي‪.‬‬ ‫‪ 123‬موك سورت‬

‫باڬايماناكـه ڤرجنجيـن سـوليت انتـارا سـيام دان ايڠڬريـس‬ ‫ممبــري كســن ترهــادڤ ڤڠڬونــأن كــواس اوليــه ســيام‬ ‫ترهـادڤ ڤـارا ڤميمڤيـن ملايـو د ‪ 7‬بـواه ولايـه سـاتن ؟‬ ‫موك سورت ‪124‬‬

‫باب ‪30‬‬ ‫ڤراتورن اونتوق ڤنتدبيرن د كاوسن ‪ 7‬بواه ولايه سلاتن‬ ‫ڤدتاهون ‪ 120‬مڠيكوت تقويم دينستي رتتانأكوسين‬ ‫ســڤرتي ممينتــا ســوڤاي راج بركــواس اونتــوق‬ ‫ڤراتــورن اونتــوق ڤنتدبيــرن دكاوســن ‪7‬‬ ‫ملنتيــق دان ممچــت ڤــڬاواي كراجــأن ‪ ,‬بركــواس‬ ‫بــواه ولايــه ســاتن تاهــون ‪ 120‬اد ببــراڤ‬ ‫انتــوق مڠيشــتيهاركن ســبارڠ ارهــن دان منتڤكــن‬ ‫حـال يـڠ ڤنتيـڠ سـڤرتي برايكـوت ‪ :‬دكورڠكـن‬ ‫ڤراتـورن يـڠ دڤرسـتوجؤي اوليـه مشـاركت ولايـه ‪,‬‬ ‫كاوسـن ڤنتدبيـرن كڤـد هـاڽ سـاتو كاوسـن سـهاج‬ ‫ممينتـا اونتـوق مڠوروسـكن ڤنداڤتـن ولايـه سـڤرتي‬ ‫دمـان اكـن اد هـاڽ سـئورڠ ڤسـوروهجاي بسـر‬ ‫دهولـو ‪ ,‬منكنكـن سـوڤايا دككلكـن سـتاتوس دهولـو‬ ‫سـهاج ‪ ,‬دتمبـه ڤـولا سـاتوڤركارا يأيـت ڤـڬاواي‬ ‫دڠـن مڠهنتـر اوفتـي كڤـد سـيام دان ممينتـا سـوڤايا‬ ‫كراجــأن يــڠ ڤرڬــي برتوڬــس دســان مســتي‬ ‫تيــدق دهنتــر ڤســوروهجاي منتــڤ د ولايــه ســاتن‬ ‫بلاجــر برچاكــڤ ‪,‬ممبــاچ دان منوليــس بهــاس‬ ‫‪ .‬ڤرمينتــأن راج فطانــي ايــت برچڠڬــه همڤيردڠــن‬ ‫ملايــو دان مريــك اكــن دبــري ايــأون تمبهــن‬ ‫سـموا ڤرينسـيڤ داسـرڤراتورن ڤنتدبيـرن د كاوسـن‬ ‫خـاص سـلڤس لولـوس ڤڤريقسـأن ‪ .‬دري سـڬي‬ ‫‪ 7‬بـواه ولايـه سـاتن يـڠ تلـه دقواتكواسـاكن اوليـه‬ ‫كحاكيمـن ڤـولا محكمـه دبهاڬيكـن كڤـد ‪ 3‬جنيـس‬ ‫كراجــأن ســيام‪ .‬اوليــه ايــت ‪ ,‬بڠكــوق تيــدق داڤــت‬ ‫محكمــه دان ســتياڤ محكمــه اد حاكيــم يــڠ‬ ‫مڠڬوناكــن اونــدڠ‪ ۲‬تهــاي بأيــق اونتــوق كيــس‬ ‫منريمــا تونتوتــن ترســبوت ‪.‬‬ ‫سـيۏيل ماهوڤـون كيـس جنايـه كچوالـي كيـس ‪۲‬‬ ‫يـڠ برسـڠكوتن دڠـن اڬام دان كـدوا‪ ۲‬ڤيهـق يـڠ‬ ‫سـمنتارا منوڠڬـو سـورت جواڤـن دري كراجـأن‬ ‫ترليبــت منجــادي اورڠ اســام مــك دالــم حــال‬ ‫‪ ,‬راج ‪ ۲‬ولايــه ايــت منونجوقكــن ســيكڤ مننتــڠ‬ ‫ايـن مريـك اكـن دحكـوم مڠيكـوت اوندڠ‪ ۲‬اسـام‬ ‫سـباڬاي چونتوهـڽ راج راڠيـق ايلـق درڤـد منريمـا‬ ‫دڠـن اداڽ قاضـي سـباڬاي حاكيـم دان لأيـن‪. ۲‬‬ ‫سـورت ڤراوتوسـن ‪ ,‬راج سـايبوري منريما سـورت‬ ‫ڤراوتوســن تتاڤــي ملتقكــن شــرط بهــاوا تيــدق اكــن‬ ‫اڤابيـا ڤسـوروهجاي تتـڤ كاوسـن ممبـاوا‬ ‫منريمـا اورڠ سـيام ممڬـڠ جاوتـن ستياوسـها ولايـه‬ ‫ڤراوتوسـن ترسـبوت كتوجوه بواه ولايه سـاتن‪,‬‬ ‫‪ ,‬حاكيــم دان ڤــڬاواي دائيــره ‪ .‬كلاكــوان ترســبوت‬ ‫ڤـارا راج ولايـه مننتڠـڽ دان تيـدق ماهـو منريمـا‬ ‫منونجوقكــن ڤرنچڠــن اول ڤــارا راج ترســبوت‪.‬‬ ‫« ڤراتـورن اونتـوق ڤنتدبيـرن د كاوسـن ‪ 7‬بـواه‬ ‫بڠكــوق مميليــه اونتــوق مڠڬوناكــن كــواس دالــم‬ ‫ولايــه ســاتن تاهــون ‪( 120‬مڠيكــوت تقويــم‬ ‫مڠاتســي مســأله ايــن دڠــن مڠلواركــن ارهــن كڤــد‬ ‫رتتانأكوسـين) خصوصـڽ تونكوعبـد القـادر يـڠ‬ ‫ڤرايـا سقسـيني سـوڤايا ملقسـاناكن ڤرينتـه مڠيكـوت‬ ‫مرجــوع كڤــد ڤربواتــن ســاله لاكوڤرايــا ســري‬ ‫ڤراتـورن اونتـوق ڤنتدبيـرن دكاوسـن ‪ 7‬ولايـه تيـدق‬ ‫سـاهاتيڤ دان منافيكـن بهـاوا بلياوڤرنـه منريمـا‬ ‫كيــرا ســام اد اكــن منداڤــت كرجاســام اتــاو تيــدق ‪.‬‬ ‫ڤرينســيڤ يــڠ دكموكاكــن اوليــه بڠكــوق دان‬ ‫اوليـه ايـت ‪ ,‬ڤرايـا سقسـيني تلـه مڠلواركـن ارهـن‬ ‫ممڤرســمبهكن ‪ 17‬چادڠــن بــارو يــڠ ايســي‬ ‫مڠڬنتـوڠ ڤرايـا راڠيـق دان سـايبوري درڤـد جاوتـن‬ ‫كندوڠنـڽ منكنكـن ڤڠكلـن كدودوقـن دان كـواس‬ ‫مريــك‪ .‬منــاكالا تونكــو عبــد القــادر يــڠ مڠوتيــڤ‬ ‫راج يــڠ ســديا اد ســڤرتي ســبلوم ريفورماســي‬ ‫چـوكاي سـنديري درڤـد رعيـت جلاتـا تنڤـا ممبنركـن‬ ‫‪ 125‬موك سورت‬

‫ڤـڬاواي جباتـن حاصيـل ملقسـاناكن توڬـس مڠيكـوت ڤراتـورن ‪ ,‬كراجـأن تلـه مناهـن تونكـو‬ ‫عبـد القـادر دان مڠهنتـرڽ كولايـه سـوڠخلا اونتـوق دبـاوا نأيـق كولايـه ڤيسـانوكوق دان دتاهـن‬ ‫دســان ‪ .‬ســرتا اد ارهــن ممچــت بليــاو درڤــد جواتــن راج فطانــي ســلڤس ايــت كراجــأن تلــه‬ ‫مڠمبيـل تيدقـن كـرس ترهـادڤ ڤـارا ڤميمڤيـن ملايـو يـڠ تيـدق ممبـري كرجاسـام‬ ‫اڤابيــا تيــدق داڤــت مموجــوق ڤــارا راج ايــت اونتــوق تــوروت ســرتا دالــم ڤوليســي‬ ‫ترسـبوت ‪ ,‬سـيام ترڤقسـا مڠڬوناكـن چـارا مڠيكـوت ڬاي ڤيهـق يـڠ لبيـه بركـواس والحـال سـيام‬ ‫بوليـه مڠڬوناكـن چـارا ايـن سـجق منداڤتـي بوقتـي بيبيـت ڤمبرونتقـن ڤـارا راج درڤـد كراجـأن‬ ‫ايڠڬريـس اتـاو مڠڬوناكـن چـارا ڤمبنترسـن دري اول سـجق سـماس تونكـو عبـد القـادر ماسـوق‬ ‫مڠادوحـال دڠـن كراجـأن ايڠڬريـس دان مناوراونتـوق مڽرهكـن ولايـه فطانـي كڤـد ايڠڬريـس ‪.‬‬ ‫والاوباڬايماناڤـون سـيام مميليـه اونتـوق مڠڬوناكـن كـواس ڤـد مـاس يـڠ سسـواي دالـم سيتواسـي‬ ‫ڤوليتيـك انتاراسـيام دڠـن ايڠڬريـس يـڠ اد نڬـري ملايـو سـباڬاي تاروڠـن‪ .‬اوليـه ايـت ‪ ,‬سـموا‬ ‫كجاديــن يــڠ برلاكــو بوكــن هــاڽ ســقدر ڤرتمبوڠــن انتــارا ســيام دڠــن ڤــارا راج د ‪ 7‬بــواه‬ ‫ولايــه ســهاج مالــه اي مروڤاكــن ڤرتمبوڠــن انتــارا ســيام دان ايڠڬريــس يــڠ دكتــؤي اوليــه‬ ‫ڤسـوروهجاي بسـر يـڠ منتـڤ دسـيڠاڤورا‪ .‬سـموا ايـن مروڤاكـن چـارا ڤنڬسـن حـق دان كـواس‬ ‫انتـارا سـيام دان ايڠڬريـس حاصيـل درڤـد ڤرجنجيـن سـوليت يـڠ تيـدق دكتاهـؤي اوليـه ڤـارا‬ ‫راج ملايـو د ‪ 7‬بـواه ولايـه سـاتن‪.‬‬ ‫موك سورت ‪126‬‬

‫‪ 127‬موك سورت‬

‫موك سورت ‪128‬‬

‫بهاڬين لمڤيرن‬ ‫‪ 129‬موك سورت‬

‫موك سورت ‪130‬‬

‫ايڤيسود ڤرتام ‪ :‬مڠنلي فطاني‬ ‫‪ 131‬موك سورت‬

‫سكريڤ ۏي دي او اينفوڬرافيك سيري ‪ :‬جأوه ترڤنچيل تتاڤي تيدق ميستري ‪.‬‬ ‫ايڤيسود ڤرتام ‪ :‬مڠنلي فطاني‪.‬‬ ‫جــك ايڠيــن منچريتاكــن تنتــڠ هوبوڠــن فطانــي دڠــن ســيام ڤــد زمــان دهولــو‪ ,‬كيــت‬ ‫ڤرلومڠتاهــؤي اصــل – اصــول فطانــي ترلبيــه دهولــو ســوڤايا كيــت اكــن داڤــت مماهمــي‬ ‫كاوســن ‪ ,‬اورڠ دان چاراهيــدوڤ د ســيتو ســرتا ڤرڬاولــن اورڠ دري ڤلبــاڬاي بڠســا دري‬ ‫سـودوت ڤندڠـن يـڠ كيـت تيـدق ترفيكيـر سـبلوم ايـن ‪ .‬سـميمڠڽ تانـه ملايوبـراد ڤـد كدودوقـن‬ ‫سـباڬاي ڤوسـت ڤرداڬڠـن دنيايـڠ بسـر سـجق بريبـو‪ -‬ريبوتاهـون ‪ .‬ايـن كـران كدودوقنـڽ يـڠ‬ ‫سـتراتيڬيك دري سـڬي ڬيوڬرافـي ‪ .‬اي مڽببكـن تربنتوقـڽ كومونيتـي د سـڤنجڠ كاوسـن كـوالا‬ ‫‪ .‬اورڠ رامـاي درڤـد ڤلبـاڬاي بڠسـا داتـڠ منتـڤ برسـام كـران سـومبر عالـم سـمولا جاديـڽ‬ ‫يـڠ سـوبور دان برليمڤـه – لـواه ‪.‬‬ ‫كدودوقنـڽ سـباڬاي ڤلابوهـن اوتـام دالـم هوبوڠـن ڤرداڬڠـن مڽببكـن تربينـاڽ ببـرا ڤ‬ ‫بانـدر ڤلابوهـن سـڤرتي بانـدر ڤنڤـن ‪ ,‬تأكـولأ ‪ ,‬تمڤونليـڠ ‪ ,‬دان لڠكاسـوك يـڠ منجـادي لالـوان‬ ‫ڤرداڬڠـن يـڠ مڠهوبوڠكـن لأوتـن اينديـا دڠـن لأوت چينـا سـاتن ‪ .‬ترداڤـت لالـوان مرنتسـي‬ ‫سـمننجوڠ يـڠ مڠهوبوڠكـن بانـدر ‪ ۲‬ڤلابوهـن ڤرداڬڠـن د كاوسـن سـلت مـاك دان لأوت‬ ‫جـاوا‪ .‬لنتـرن ايـت نـام لڠكاسـوك منجـادي تركنـل سـچارا ملـواس ‪ .‬اورڠ رامـاي د كاوسـن‬ ‫لڠكاسـوك ڤـد ڤريڠكـت اولـڽ مڠانـوت اڬام هينـدو دان بـوذا اليـرن مهايانـا ڤـد ايـرا سـلڤس‬ ‫ايـت سـهيڠڬ دڤيندهكـن بانـدر ككاوسـن تڤـي ڤنتـاي دان ممباڠـون سـهيڠڬ منجـادي فطانـي‬ ‫ڤـد قـرون ك‪ 14 -‬مسـيحي ‪ .‬فطانـي تلـه منجـادي ڤوسـت كومونيتـي ڤرداڬڠـن انتارابڠسـا‬ ‫بـارو د سـمننجوڠ تانـه ملايـو‪.‬‬ ‫ڤركمبڠـن فطانـي برلاكـو سـچارا ڤرلاهـن – لاهـن مڠيكـوت كونتيكـس سـبواه مشـاركت‬ ‫مجمـوع يـڠ مڠڬوناكـن مـاس اونتـوق مڽسـوايكن ديـري سـهيڠڬ منجـادي سـباتي ‪.‬‬ ‫اڤابيـا كيـت سـوده مماهمـي فطانـي دان ڤركمبڠنـڽ سـكارڠ مـاري كيـت مليهـت ڤـولا‬ ‫ڤركمبڠــن ســيام ‪ .‬ســيام دالــم كونتيكــس ايــن مرجــوع كڤــد ســاتو كراجــأن يــڠ بركمبــڠ د‬ ‫كاوسـن لمبـه سـوڠاي چاوڤرايـا دكـت دڠـن تلـوق سـيام ڤـد قـرون ك‪ 14-15 -‬مسـيحي يـڠ‬ ‫برڤوسـت د كروڠسـري ايوتايـا ‪.‬‬ ‫كدودوقــن ايوتايــا تلــه برتوكــر درڤــد ســبواه كوتــا منجــادي ســبواه نڬــري حاصيــل‬ ‫ڤڠڬابوڠــن كوتــا « ســووننابومي» دان « لأوو» يــڠ مڠمبڠكــن كواســاڽ ملالــؤي ڤڤرڠــن‬ ‫دڠـن نڬـري لأيـن دان ڤڽوسـونن سيسـتيم ڤمرينتهـن نڬـري تانـه جاجهـن ‪ .‬والاوباڬايماناڤـون ‪,‬‬ ‫ايوتايـا تيـدق منجـادي نڬـري ڤوسـت ‪ .‬حـال ايـن داڤـت دليهـت دري ولايـه ‪ ۲‬بهاڬيـن لـوارن‬ ‫يـڠ سـالوڽ دڤرينتـه سـنديري اوليـه ڤميمڤيـن تمڤتـن ‪.‬‬ ‫ڤرتليڠكهن انتارا ڤوسـت كواس د لمبه سـوڠاي چاوڤرايا دان سـمننجوڠ تانه ملايوبياسـاڽ‬ ‫داڠڬـڤ سـباڬاي ڤرتليكهـن انتـارا دوا بـواه نڬـري سـهاج ‪ .‬كيـت ماهـو مڠموكاكـن ڤندڠـن‬ ‫يـڠ منونجوقكـن وجـودڽ باڽـق ڤيهـق يـڠ تـوروت ترليبـت دالـم سـجاره هوبوڠـن فطانـي دان‬ ‫سـيام ‪ .‬مـاري كيـت ايكوتـي ايڤيسـود ستروسـڽ ‪.‬‬ ‫موك سورت ‪132‬‬

‫سيام‬ ‫لأوتن اينديا‬ ‫لأوت چيناسلاتن فطاني سلت ملاك‬ ‫لأوت جاوا‬ ‫ڬمبر ڤرتام‬ ‫ڤنڤن‬ ‫لأوت چينا سلاتن‬ ‫لأوتن اينديا‬ ‫تمڤونليڠ‬ ‫تأكولأ‬ ‫‪ 133‬موك سورت‬ ‫لڠكاسوك‬ ‫قدح‬ ‫ڤيرق‬ ‫سل ڤتولمالواكسوماترا‬ ‫لأوت جاوا‬ ‫ڬمبر كدوا‬

‫لڠكاسوك‬ ‫ڬمبر كتيڬ‬ ‫سوخوتاي‬ ‫ڬمبركأمڤت‬ ‫يوتايا‬ ‫كمبوجا‬ ‫ڬمبر كليم‬ ‫تلوق سيام‬ ‫موك سورت ‪134‬‬ ‫ناخون سري تممارت‬ ‫لأوت چينا سلاتن‬ ‫فطاني‬

‫ايڤيسود كدوا ‪ :‬فطاني دڠن ڤرجالنن‬ ‫سبواه نڬري د ڤسيسيرن ڤنتاي‬ ‫‪ 135‬موك سورت‬

‫سكريڤ ۏي دي او اينفوڬرافيك سيري ‪ :‬جأوه ترڤنچيل تتاڤي تيدق ميستري‬ ‫ايڤيسود كدوا ‪ :‬فطاني دڠن ڤرجالنن سبواه نڬري د ڤسيسيرڤنتاي ‪.‬‬ ‫هوبوڠــن انتــارا نڬــري بســر دان نڬــري كچيــل ڤــد قــرون ك‪ 15 -‬فطانــي دان ســيام‬ ‫ممڤوڽـأي هوبوڠـن الا صحابـت يـڠ سـاليڠ بنتـو – ممبنتـو تتاڤـي بنتـوق هوبوڠـن تلـه مـولا‬ ‫براوبـه اڤابيـا ترداڤـت فكتـور لـوارن يـڠ ممڤڠاروهـي ڤرجالنـن سسـبواه نڬـري‪.‬‬ ‫فطانـي ممڤوڽـأي راج يـڠ ممرينتـه سـچارا برتروسـن والاوڤـون مريـك موڠكيـن دڤڠڬيـل‬ ‫دڠـن نـام ‪ ۲‬يـڠ بربيـذا درڤـد راج كڤـد سـلطان – سـلڤس فطانـي منريمـا اڬام اسـام سـباڬاي‬ ‫اڬام رسـمي نڬـري ‪ .‬اي ممڤوڽـأي سـتروكتور كـواس دالـم بنتـوق ڤمبينـأن هوبوڠـن انتـارا‬ ‫ڤيهـق ايسـتان دڠـن كومونيتـي تمڤتـن دسـڤنجڠ لمبـه سـوڠاي يـڠ ماسـيڠ‪ ۲‬اد ڤمرينتـه يـڠ‬ ‫ترسـنديري‪.‬‬ ‫تمبهــن ڤــولا ترداڤــت ڤرسليســيهن دالــم ڤيهــق ايســتان دان انتــارا ڤيهــق ايســتان دڠــن‬ ‫كومونيتـي تمڤتـن سـڤرتي مسـأله ڤواريثـن تختـا ‪ ,‬سـيكڤ مميليـه ڤيهـق دكالڠـن بڠسـاون دان‬ ‫ممبـوك ڤلـواڠ كڤـد ڬولوڠـن بڠسـاون اونتـوق ممڬـڠ كـواس ڤنتدبيـرن ‪ .‬حـال ايـن مڽببكـن‬ ‫فطانـي برهداڤـن دڠـن ككاچـاون ‪ .‬ترجـادي ڤمبرونتقـن دان ڤربوتـن كـواس ‪ .‬سـلڤس ايـت‬ ‫فطانـي ممڤوڽـأي راج ڤرمڤـوان سـباڬاي ڤمرينتـه سـراماي ‪ 4‬اورڠ سـچارا برتـوروت ‪. ۲‬‬ ‫دكتاكـن بهـاوا اينلـه مروڤاكـن زمـان دمـان فطانـي منچاڤـاي ڤونچـق كمعمورنـڽ ‪.‬‬ ‫والاوڤـون فطانـي ممڤوڽـأي هوبوڠـن راڤـت دان برصحابـت دڠـن سـيام ڤـد ڤريڠكـت اول‬ ‫تتاڤـي تلـه برلاكـو ڤراوبهـن ڤـد مـاس دمـان بانـدر ڤلابوهـن منجـادي ماجـو دان بركمبـڠ دڠن‬ ‫ڤسـت ‪ .‬حـال ايـن مڽببكـن برلاكـوڽ ڤرسليسـيهن دڠـن سـيام دري سـڬي ڤرداڬڠـن يـڠ ممبـاوا‬ ‫كڤـد ڤڤرڠـن دڠـن مـاك ‪ .‬فطانـي تـوروت ترليبـت سـباڬاي راكـن كوڠسـي دڠـن سـيام ‪.‬‬ ‫اڤابيـا سـيام تيـدق داڤـت ممنڠـي مـاك ‪ ,‬تمبهـن ڤـولا مـاك مـولا منجـادي سـبهاڬين درڤـد‬ ‫كومڤولـن كبودايـأن ملايـو – اسـام ‪ ,‬فطانـي تلـه مڠاكـو اكـن كـواس مـاك دان منچـاري‬ ‫راكـن كوڠسـي دري سـمننجوڠ تانـه ملايـو‪.‬‬ ‫كجاتوهـن مـاك ايكـورن سـرڠن دري ڤورتوڬيـس مڽببكـن ڤرداڬڠـن د سـمننجوڠ تانـه‬ ‫ملايـو ترسـيبر كڤـد كومفولـن ڤداڬـڠ مـاك يـڠ برهيجـره كنڬـري ‪ ۲‬لأيـن سـڤرتي اچيـه ‪,‬‬ ‫ڤاليمبـڠ دان بنتيـن دان موڠكيـن ترماسـوق كمبوجـا دان سـيام ‪ .‬داڤـت دليهـت بهـاوا فطانـي‬ ‫ممڤوڽـأي دنيـاڽ يـڠ ترسـنديري بأيـق دري سـڬي اڬام ‪ ,‬كڤرچايـأن ‪ ,‬ڤرسليسـيهن ‪,‬ڤربوتـن‬ ‫كـواس دان كڤنتيڠـن دأتـس سـمننجوڠ تانـه ملايـو دان د كڤولاونـڽ ‪ .‬مانـاكالا سـيام ڤـون اد‬ ‫دنيــاڽ يــڠ ترســنديري اد ايوتايــا ســباڬاي باندرڤلابوهــن ڤرداڬڠــن دكاوســن لمبــه ســوڠاي‬ ‫چاوڤرايـا ‪ ,‬اد اوسـها اونتـوق ممڤرلـواس كراجأنـڽ ‪ .‬ڤركمبڠـن كـدوا‪ ۲‬نڬـري يـڠ ڤرنـه اد‬ ‫هوبوڠـن راڤـت ماسـيه برتروسـن كدڤـن تتاڤـي بوكـن دالـم چـورق سـاليڠ بردمڤيڠـن اتـاو‬ ‫ســاليڠ بنتــو‪ -‬ممبنتــو ســڤرتي دهولــو‪ .‬بهكــن اي براوبــه منجــادي دالــم بنتــوق ڤرســأيڠن ‪.‬‬ ‫ڤربوتـن كـواس تلـه برمـولا سـچارا جلـس سـجق تاهـون ‪1511‬‬ ‫موك سورت ‪136‬‬

‫جأوه ترڤنچيل تتاڤي تيدق ميستري‬ ‫ايڤيسود ‪ :‬فطاني دڠن ڤرجالنن سبواه نڬري‬ ‫د ڤرسيسيرن ڤنتاي‬ ‫ڬمبر ڤرتام‬ ‫ڬمبركدوا‬ ‫‪ 137‬موك سورت‬

‫تلوق سيام‬ ‫ڤيهق ايستان‬ ‫ڬمبر كيتڬ‬ ‫مڤرسألسلهيسيهن‬ ‫دالم‬ ‫كومونيتي‬ ‫ايستان‬ ‫تمڤتن‬ ‫‪ -‬ڤربوتن تختا كراجأن‬ ‫‪ -‬دتيندس اوليه ڬولوڠن بڠساون‬ ‫‪ -‬ڤارا بڠساون مميليه ڤيهق‬ ‫ڬمبركأمڤت‬ ‫موك سورت ‪138‬‬

‫ڤولاو سوماترا‬ ‫فطاني‬ ‫قدح‬ ‫ڤيرق‬ ‫ڤاهڠ‬ ‫ملاك‬ ‫جوهور‬ ‫لأوت جاوا‬ ‫ڬمبر كليم‬ ‫نڬارا‬ ‫دينستي‬ ‫فطاني‬ ‫اڬام‬ ‫كڤرچايأن‬ ‫ڤرسليسيهن‬ ‫ڤربوتن كواس‬ ‫ڬمبر كأنم‬ ‫تاهون ‪ 1511‬مسيحي‬ ‫ڬمبركأمڤت‬ ‫‪ 139‬موك سورت‬

‫موك سورت ‪140‬‬

‫ايڤيسود كتيڬ ‪ :‬فطاني دڠن سيام‬ ‫دان نڬري ‪ ۲‬ملايويڠ لأين‬ ‫‪ 141‬موك سورت‬

‫سكريڤ ۏي دي او اينفوڬرافيك سيري ‪ :‬جأوه ترڤنچيل تتاڤي تيدق ميستري‬ ‫ايڤيسود كتيڬ ‪ :‬فطاني دڠن سيام دان نڬري ‪ ۲‬ملايويڠ لأين ‪.‬‬ ‫فطانـي بوكـن سـهاج منجالينكـن هوبوڠـن دڠـن سـيام تتاڤـي اي جـوڬ ممڤوڽـأي هوبوڠـن دڠـن‬ ‫نڬـري ‪ ۲‬لأيـن د سـمننجوڠ تانـه ملايـو دان كڤـولأون يـڠ برهمڤيـرن ‪ .‬هوبوڠـن ايـت بأيـق دالـم‬ ‫بنتـوق ڤرسليسـيهن ‪ ,‬ڤڤرڠـن ماهوڤـون ايكتـن ڤرصحابتـن ‪.‬‬ ‫ڤـد ڤرتڠهـن قـرون ك ‪ 16-‬مسـيحي ‪ ,‬فطانـي تلـه ممبـوات ڤڤرڠـن ببـراڤ كالـي سـام اد دڠـن‬ ‫سـيام ماهوڤـون دڠـن نڬـري ‪۲‬ملايـو يـڠ لأيـن سـڤرتي اچيـه ‪ ,‬جوهـور ‪ ,‬كلنتـن ‪ ,‬سـوڠخلا ‪,‬ڤتتالـوڠ‬ ‫دان ناخـون سـري تممـارت ‪ .‬ايـن منونجوقكـن بهـاوا سـيام هـاڽ مروڤاكـن سـاله سـاتو درڤـد ببـراڤ‬ ‫ڤيهـق يـڠ برتلاڬـه دڠـن فطانـي ‪.‬‬ ‫ڤرسليسـيهن انتـارا فطانـي دان سـيام برلاكـو بـوات ڤرتـام كالـي ڤـد تاهـون ‪ 1564‬ڤـد زمـان‬ ‫راج سـومديد ڤرامهـا چقكراڤـت سـماس ايوتايـا ملاكوكـن ڤڤرڠـن دڠـن بورمـا‪ .‬سـلطان فطانـي‬ ‫مميمڤيـن اڠكاتنـڽ داتـڠ اونتـوق ممبنتـو ايوتايـا تتاڤـي سـباليقڽ بڬينـدا تلـه مڽـرڠ ايسـتان ايوتايـا‬ ‫ســهيڠڬ راج ســيام ترڤقســا كلــوار دري ايســتاناڽ‪ .‬والاوباڬايماناڤــون ايوتايــا تلــه مــاون باليــق‬ ‫سـهيڠڬ منداڤـت كمنڠـن كأتـس فطانـي‪.‬‬ ‫دان ڤدتاهـون ‪ , 1630‬راتـو اوڠـو ‪ ,‬فطانـي مـولا منچروبوهـي سـيام دڠـن مڽـرڠ ڤتتالـوڠ‬ ‫دان سـوڠخلا ‪ ,‬مرمڤـس كاڤـل داڬڠـن ايوتايـا ‪ .‬ايـن مروڤاكـن سـاتو ڤڤرڠـن يـڠ برلنجوتـن دان اد‬ ‫نڬـري لأيـن تـوروت ترليبـت دمـان ايوتايـا مڠڬوناكـن تنـاڬ مأنسـي دري ناخـون سـري تممـاررت‬ ‫‪ ,‬ڤتتالــوڠ ‪ ,‬قــدح دان بلنــدا ‪ .‬مانــاكالا ڤيهــق فطانــي منداڤــت بنتــوان دري جوهــور‪ ,‬ڤورتوڬيــس‬ ‫دمـاك دان ڤاهـڠ‪.‬‬ ‫اڤابيـا راتـو اوڠـو مڠكـت‪ ,‬راتوكونيـڠ تلـه مواريثـي تختـاڽ تلـه ممبـوات ڤرجنجيـن ڬنچتـن‬ ‫سـنجات دان سـكالي لاڬـي تونـدوق طاعـت كڤـد سـيام‪ .‬ڤـد وقتـو يـڠ سـام فطانـي برسليسـيه دڠـن‬ ‫جوهــور كــران ماســيڠ ‪ ۲‬ماهــو مڠواســأي كلنتــن ‪ .‬فطانــي ســنديري تــوروت منجــادي ساســرن‬ ‫اڤابيـا اچيـه ايڠيـن مڠمبڠكـن ڤڠاروهـڽ ماسـوق كسـمننجوڠ تانـه ملايـو‪ .‬ايـن مڽببكـن نڬـري‪ ۲‬يـڠ‬ ‫ڤرنـه برسليسـيه ترڤقسـا بكرجاسـام اونتـوق مننتـڠ اچيـه‪.‬‬ ‫كموديـن جوهـور تلـه ممبنتـو بلنـدا مڠهـالاو ڤورتوڬيـس كلـوار دري مـاك دان برصحابـت‬ ‫دڠـن بلنـدا‪ .‬ايـن مڽببكـن هوبوڠـن فطانـي دڠـن ڤوسـت كـواس د هوجـوڠ سـمننجوڠ تانـه ملايـو‬ ‫تيــدق بــراڤ بأيــق ‪ .‬اوليــه ايــت‪ ,‬فطانــي مڠاليــه تومڤوانــڽ دان ممبينــا هوبوڠــن دڠــن نڬــري ‪۲‬‬ ‫برهمڤيـرن سـڤرتي قـدح دان سـوڠخلا‪.‬‬ ‫ڤدتاهـون ‪ 1646‬مسـيحي فطانـي ‪ ,‬قـدح دان سـوڠخلا تلـه بكرجاسـام دان مڽـرڠ ناخـون سـري‬ ‫تممـارت دان ڤتتالـوڠ‪ .‬مـك ايوتايـا تلـه مڠهنتـر اڠكاتـن تنتـراڽ اونتـوق مڠهنتيكـن ڤرسليسـيهن ‪.‬‬ ‫ايـن مڽببكـن نڬـري ‪ ۲‬ملايـو دان ولايـه جاجهـن دسـاتن سـماكين منونجوقكـن سـيكڤ منريمـا اكـن‬ ‫كـواس سـيام كچوالـي سـوڠخلا‪.‬‬ ‫دري دولـو ڤڤرڠـن يـڠ برلاكـو ادالـه اونتـوق مربـوت كڤنتيڠـن ايكونومـي ‪ .‬والاوباڬايماناڤـون‬ ‫هوبوڠـن فطانـي دڠـن سـيام سـريڠ كالـي دكأيتكـن هـاڽ دڠـن سيسـتيم نڬـري تانـه جاجهـن ‪ .‬جـك‬ ‫دليهـت كڤـد اسـڤيك كبأيقـن دان كبوروقـن ترهـادڤ نڬـري كچيـل سـڤرتي نڬـري ملايـو يـڠ برمسـأله‬ ‫بأيــق مســأله دالمــن ماهوڤــون مســأله ڤنچروبوهــن درڤــد كــواس اســيڠ ‪ ,‬ســتاتوس نڬــري تانــه‬ ‫جاجهـن ممبوليهكـن فطانـي دا ڤـت برڤوليتيـق اونتـوق مڠينترڬراسـيكن كـواس تنڤـا ڤرلـو بيمبـڠ‬ ‫ترهـادڤ ڤنچروبوهـن دري نڬـري ‪ ۲‬ملايـو يـڠ لأيـن تتاڤـي اي تـر ڤقسـا برهداڤـن دڠـن تكنـن‬ ‫كـران بـراد دبـاوه ڤوسـت كـواس يـڠ لبيـه بسـر‪.‬‬ ‫موك سورت ‪142‬‬

‫جأوه ترڤنچيل تتاڤي تيدق ميستري‬ ‫ايڤيسود ‪ :‬فطاني دڠن سيام‬ ‫دان نڬري ‪ ۲‬ملايويڠ لأين ‪.‬‬ ‫ڬمبر ڤرتام‬ ‫ناخون سري تممارت‬ ‫لأوت چينا سلاتن‬ ‫ڤتتالوڠ‬ ‫فطاني سوڠخلا‬ ‫كلنتن‬ ‫اچيه‬ ‫ڬمبركدوا‬ ‫‪ 143‬موك سورت‬

‫سيام‬ ‫تلوق س‬ ‫اچيه‬ ‫ناخون سري تممارت‬ ‫لأوت چينا سلاتن‬ ‫لأوتن اينديا‬ ‫ڤتتالوڠ‬ ‫فطاني سوڠخلا‬ ‫كلنتن‬ ‫جوهور‬ ‫لأوت جاوا‬ ‫ڬمبر كتيڬ‬ ‫تاهون ‪ 1564‬مسيحي‬ ‫ڬمبر كأمڤت‬ ‫موك سورت ‪144‬‬

‫ايوتايا‬ ‫فطاني‬ ‫ڤتتالوڠ‬ ‫ناخون سري تممارت‬ ‫جوهور‬ ‫ڤروتوڬيس‬ ‫دملاك‬ ‫قدح بلندا‬ ‫ڤاهڠ‬ ‫ڬمبر كليم‬ ‫اچيه‬ ‫فطاني‬ ‫لأوت چينا سلاتن‬ ‫كلنتن‬ ‫لأوتن اينديا‬ ‫ڤولاو سوماترا‬ ‫جوهور‬ ‫‪ 145‬موك سورت‬ ‫لأوت جاوا‬ ‫ڬمبركأنم‬

‫فطاني‬ ‫لأوت چينا سلاتن‬ ‫ڤولاو سوماترا‬ ‫بلندا‬ ‫جوهور ملاك‬ ‫جوهور‬ ‫لأوت جاوا‬ ‫ڬمبر كتوجوه‬ ‫ناخون سري تممارت‬ ‫فطاني‬ ‫ايوتايا‬ ‫سوڠخلا‬ ‫ڤتتالوڠ‬ ‫قدح‬ ‫ڬمبر كلاڤن‬ ‫موك سورت ‪146‬‬

‫سيستيم نڬري تانه جاجهن‬ ‫نڬري بسر‬ ‫نڬري كچيل‬ ‫بــراد دبــاوه ڤنجــاڬأن نڬــري بســردان مســتي‬ ‫مڠهنتراوفتــي ســچارا برتروســن‬ ‫ڬمبر كسمبيلن‬ ‫‪ 147‬موك سورت‬

‫موك سورت ‪148‬‬


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook