e-book วิชาห้างหุ้นส่วน

การบัญชีหา้ งหนุ้ สว่ น 51 รหัสวิชา 2201 - 2102การบันทกึ รายการเปิดบญั ชใี นสมดุ รายวันทวั่ ไปเปน็ ดงั นี้ ว.ด.ป. สมุดรายวนั ทวั่ ไป เลขที่ เดบติ หน้า 1 25XX บัญชี เครดติ รายการ บาท สต. บาท สต.ม.ค. 1 เงนิ สด 70,000 - 80,000 - สนิ ค้า 30,000 - 60,000 - อปุ กรณส์ านกั งาน 40,000 - 70,000 - คา่ ความนิยม 70,000 - ทนุ – เงาะ ทุน – สม้ ทุน – กลว้ ย เงาะ ส้ม และกลว้ ย นาเงินสด สนิ ทรัพย์ และแรงงานมาลงทุน 2.3.2 กรณีไม่มีสิทธิได้รับคืนทุน จะไม่มีการบันทึกบัญชที ุนของหุ้นส่วนผู้ท่ีนาแรงงานมาลงทนุ ผนู้ ัน้ ไวใ้ นสมุดบัญชีของหา้ งหนุ้ สว่ น เพียงแต่ระบไุ วใ้ นสญั ญาการจัดตั้งหา้ งหุ้นสว่ นใหช้ ดั เจน ตัวอย่างที่ 5 วันที่ 1 มกราคม 25XX ประชา ประภาส และประสงค์ ตกลงร่วมกันจัดตั้ง ห้างหุ้นส่วนโดยประชา ลงทุนด้วยเงินสด 100,000 บาท ประภาสนาสินค้ามาลงทุน ซ่ึงมีราคามูลค่ายุติธรรม50,000 บาท และรถยนต์มีราคามูลค่ายุติธรรม 50,000 บาท ส่วนประสงค์ ลงทุนด้วยแรงงาน แต่ยังไม่ไดต้ ีมลู คา่ ไว้และไมม่ สี ทิ ธิไดร้ บั คืนทนุการบันทกึ บญั ชใี นสมดุ รายวันท่วั ไปเป็นดงั น้ี สมุดรายวันทวั่ ไป หน้า 1ว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ25XX บัญชี บาท สต. บาท สต.ม.ค. 1 เงินสด 100,000 - สนิ ค้า 50,000 - รถยนต์ 50,000 - ทุน – ประชา ทุน – ประภาส 100,000 - ประชา ประภาส และประสงค์ 100,000 - นาเงนิ สด สินทรพั ย์อน่ื และแรงงาน มาลงทุน Partnership Accounting

การบัญชีหา้ งหุ้นส่วน 52 รหัสวชิ า 2201 - 2102 ในกรณีที่ผู้เป็นหุ้นส่วนนาส่ิงหน่ึงส่ิงใดมาลงทุนแล้ว ไม่ได้ระบุมูลค่าไว้ชัดเจน ตามประมวลกฎหมายแพง่ และพาณชิ ย์ มาตรา 1027 ใหถ้ ือวา่ หุ้นสว่ นทกุ คนลงทุนเท่ากนัตัวอยา่ งที่ 6 เม่ือวันท่ี 1 มกราคม 25XX เมตตา กรณุ า และปราณี ได้ตกลงร่วมกนั จดั ตั้ง หา้ งหุ้นส่วน โดยเมตตา ลงทุนด้วยเงินสด 100,000 บาท กรุณา ลงทุนด้วยรถยนต์ ซ่ึงไม่ได้ตีราคาไว้ ส่วนปราณลี งทุนดว้ ยแรงงาน แต่ยงั ไมไ่ ดก้ าหนดมลู คา่ ไว้ และมสี ทิ ธิไดร้ บั คืนทนุกรณเี ช่นนก้ี ฎหมายให้ถือว่า ผูเ้ ปน็ หุ้นส่วนทกุ คนลงทุนเท่ากัน คือ 100,000 บาทการบันทกึ บญั ชใี นสมดุ รายวันทั่วไปเปน็ ดังน้ี สมุดรายวนั ท่ัวไป หน้า 1ว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ25XX บญั ชี บาท สต. บาท สต.ม.ค. 1 เงนิ สด 100,000 - รถยนต์ 100,000 - คา่ ความนิยม 100,000 - ทนุ – เมตตา 100,000 - ทนุ – กรุณา 100,000 - ทุน – ปราณี 100,000 - เมตตา กรุณา และปราณี นาเงนิ สด สนิ ทรัพย์ และแรงงานมาลงทุน นอกจากนี้ ผู้เป็นหุ้นส่วนอาจนาสินทรัพย์อ่ืน ๆ ที่มีภาระผูกพันกับผู้อ่ืน เช่น เงินกู้ หรือผู้เป็นหุ้นส่วน ซึ่งมีการดาเนินการกจิ การเช่นเดียวกนั หรือคล้ายกันในรปู เจา้ ของคนเดยี ว นากิจการมารวมกันเพื่อดาเนินกิจการในรูปห้างหุ้นส่วน นอกจากจะนาเงินสดและสินทรัพย์อื่นมาลงทุนแล้ว อาจนาหนี้สินมาลงทนุ ดว้ ย Partnership Accounting

การบญั ชหี า้ งหุ้นสว่ น 53 รหัสวิชา 2201 - 2102ตัวอยา่ งที่ 7 ธนา และ ธนู ต่างดาเนนิ กจิ การของตนเอง ตอ่ มาได้ตกลงนากิจการมารวมกันเพ่ือจัดต้ังเป็นห้างหุ้นส่วน เม่ือวันที่ 1 มีนาคม 25XX โดยธนา และธนู นาสินทรัพย์และหนี้สินท่ีคงเหลืออยู่มาลงทนุ ดังนี้ ธนา ธนู เงินสด 50,000 60,000 สินค้า 30,000 - ลูกหนี้ 5,000 10,000 อุปกรณ์สานกั งาน 30,000 40,000 อาคาร - 100,000 เจา้ หนี้ 15,000 20,000 เงนิ กู้ - 70,000การคานวณ ทุน = สินทรัพย์ - หนี้สนิ ดังน้นั ทนุ – ธนา = 115,000 - 15,000 = 100,000 บาท ดงั นั้น ทุน – ธนู = 210,000 - 90,000 = 120,000 บาทการบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวันทวั่ ไปเป็นดงั น้ี สมุดรายวันท่วั ไป หนา้ 1 เครดติ ว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบติ บาท สต. 25XX บัญชี บาท สต.มี.ค. 1 เงนิ สด สนิ ค้า 110,000 - ลูกหน้ี 30,000 - อุปกรณ์สานกั งาน 15,000 - อาคาร 70,000 - 100,000 - เจ้าหน้ี เงินกู้ 35,000 - ทุน – ธนา 70,000 - ทนุ – ธนู 100,000 - ธนา และธนนู าเงนิ สด สนิ ทรพั ย์ 120,000 - และหนสี้ นิ มาลงทุน Partnership Accounting

การบัญชีหา้ งหุ้นสว่ น 54 รหสั วชิ า 2201 - 2102 2.3 การเปลยี่ นจากกจิ การเจา้ ของคนเดยี วเป็นกจิ การห้างห้นุ สว่ น เม่ือกิจการเจ้าของคนเดียวต้องการขยายกิจการ หรือเปล่ียนกิจการมาเป็นห้างหุ้นส่วนกอ็ าจทาได้โดยนากิจการของตนไปร่วมลงทนุ กบั บุคคลอ่ืน โดยสามารถโอนเงินสด สินทรัพยแ์ ละหนสี้ ินของกิจการเดิมไปจัดตั้งเป็นห้างหุ้นส่วน ซึ่งมีผลทาให้กิจการเดิมสิ้นสุดลง การบันทึกบัญชีสาหรับการเปล่ยี นจากกจิ การเจา้ ของคนเดยี วเปน็ กจิ การห้างหนุ้ ส่วน สามารถทาได้ 2 วิธี คือ 2.3.1 ใช้สมุดบัญชีชุดเดิมของกิจการเจ้าของคนเดียว เป็นสมุดบัญชีของกิจการห้างหุ้นส่วนซ่งึ มีขัน้ ตอนการบนั ทกึ บญั ชี ดงั นี้ 1) ปรบั ปรุงราคาสินทรัพย์ และหนี้สิน ในสมุดบัญชีชุดเดิมให้ถูกตอ้ งตามราคามูลค่ายุติธรรมในปัจจุบนั ผลต่างทเี่ กดิ ขึ้นจากการปรบั ปรุงนาเข้าบญั ชีทุนของกจิ การเจ้าของคนเดียว 2) บนั ทกึ การลงทนุ ของผู้เปน็ หนุ้ ส่วนคนอน่ื ๆ 2.3.2 เปิดสมดุ บัญชชี ุดใหม่ ใช้เป็นสมุดบญั ชขี องห้างหุน้ สว่ น ซงึ่ มีขัน้ ตอนการบันทกึ บญั ชีดังน้ี 1) ปรับปรุงและปิดบัญชีเกี่ยวกับสินทรัพย์ หนี้สินต่าง ๆ ในสมุดบัญชีชุดเดิมของกจิ การเจา้ ของคนเดียวและโอนสินทรัพยแ์ ละหนีส้ นิ ดังกล่าวไปใหก้ ิจการหา้ งหุ้นส่วน 2) เปดิ สมุดบญั ชชี ุดใหม่ของห้างหุน้ ส่วน โดย (1) บนั ทึกการรับโอนสนิ ทรัพย์ และหนีส้ ินที่ปรับปรุงแล้ว จากกจิ การเจา้ ของคนเดยี ว (2) บนั ทกึ การลงทุนของหนุ้ ส่วนคนอน่ื ๆตวั อย่างท่ี 8 เม่ือวันท่ี 1 มกราคม 25XX นกุ๊ นัด และนดิ ตกลงรว่ มกนั จัดต้งั หา้ งหุน้ ส่วนสามญั 3สหาย โดยนกุ๊ เปน็ เจา้ ของกิจการค้าปลกี นาสนิ ทรพั ย์และหนสี้ ินในกิจการของตนมาลงทุนดงั นี้ ร้านนุ๊กสโตร์ งบแสดงฐานะการเงนิ วันท่ี 1 มกราคม 25XXสินทรพั ย์ หนส้ี นิ และสว่ นของเจา้ ของสินทรพั ย์หมุนเวียน หนส้ี ินหมนุ เวียน 40,000 - เงินสด 70,000 - เจ้าหน้ี ลูกหนี้ 30,000 - คา่ โฆษณาค้างจ่าย 10,000 - สินคา้ คงเหลือ 100,000 - หน้สี ินไม่หมนุ เวียน 150,000 -สนิ ทรัพย์ไม่หมุนเวยี น เงนิ กู้ – ธนาคารอาคาร 350,000 ส่วนของเจา้ ของหัก คา่ เส่ือมราคาสะสม 50,000 300,000 - ทนุ - น๊กุ 300,000 - 500,000 - 500,000 - ห้างหุ้นส่วนสามัญ 3 สหาย ตกลงรับโอนสนิ ทรัพย์สุทธทิ ง้ั หมดของร้านนุ๊กสโตร์ โดยให้นัด และนิดนาเงินสดมาลงทุนเทา่ กับจานวนเงนิ ทนุ สุทธิของนุ๊ก หลังจากปรับปรงุ ราคาสนิ ทรพั ย์ และหนี้สนิ ใหม่ดงั น้ี 1. ลกู หนค้ี าดว่าจะเกบ็ เงินได้ 28,000 บาท Partnership Accounting

การบญั ชหี า้ งหนุ้ สว่ น 55 รหัสวชิ า 2201 - 21022. สนิ คา้ คงเหลือมรี าคามูลคา่ ยตุ ิธรรม 125,000 บาท3. อาคารควรมรี าคาสุทธิ 230,000 บาท4. เพม่ิ คา่ โฆษณาค้างจ่ายอีก 3,000 บาทกรณีใช้สมดุ บญั ชชี ดุ เดมิ ของกิจการเจ้าของคนเดยี ว สมดุ รายวันทวั่ ไป หนา้ 1 เครดติว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบิต บาท สต.25XX บญั ชี บาท สต. 2,000 -ม.ค. 1 สนิ คา้ (125,000-100,000) 25,000 - 70,000 - 3,000 - ทนุ – นกุ๊ 50,000 - 250,000 - ค่าเผื่อหนสี้ งสัยจะสูญ 250,000 - ค่าเสือ่ มราคาสะสม-อาคาร ค่าโฆษณาคา้ งจ่าย ปรบั ปรงุ สนิ ทรัพย์ และหน้ีสินตาม ข้อตกลง เงินสด 500,000 - ทนุ – นดั ทุน – นิด นดั และนิดนาเงินสดมาลงทนุการคานวณทนุ ของนดั และนิด ตามขอ้ ตกลง นดั และนิด ตอ้ งนาเงนิ สดมาลงทนุ เทา่ กับจานวนเงินทุนสุทธขิ องนุก๊ เงินทนุ สุทธิของนกุ๊ = 300,000 – 50,000 = 250,000 บาท ดังนั้น นัด และนิด ต้องนาเงินสดมาลงทนุ คนละ 250,000 บาทกรณใี ชส้ มุดบญั ชชี ุดใหม่- ทาการปรบั ปรุงสินทรัพยแ์ ละหนีส้ นิ ต่าง ๆ ใหถ้ ูกตอ้ ง แล้วทาการปดิ บญั ชที ุกบญั ชีของสมุดชุดเดมิ ของกิจการเจ้าของคนเดียว สมดุ รายวนั ท่วั ไป หนา้ 1ว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบติ เครดติ25XX บญั ชี บาท สต. บาท สต.ม.ค. 1 สนิ ค้า 25,000 - ทนุ – นกุ๊ 50,000 - ค่าเผอื่ หน้สี งสัยจะสูญ 2,000 - ค่าเสือ่ มราคาสะสม-อาคาร 70,000 - คา่ โฆษณาคา้ งจ่าย 3,000 - Partnership Accounting

การบญั ชีหา้ งหุน้ ส่วน 56 รหสั วชิ า 2201 - 2102 ปรบั ปรงุ สนิ ทรัพย์ และหน้ีสนิ ตาม ขอ้ ตกลง สมุดรายวนั ทว่ั ไป หนา้ 1 เครดติ ว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบิต บาท สต. 25XX บัญชี บาท สต.ม.ค. 1 คา่ เผื่อหน้ีสงสัยจะสญู คา่ เสอื่ มราคาสะสม-อาคาร 2,000 - คา่ โฆษณาคา้ งจา่ ย 120,000 - เจา้ หนี้ 13,000 - เงนิ กู้ – ธนาคาร 40,000 - ทนุ -นกุ๊ 150,000 - 250,000 - เงนิ สด ลกู หนี้ 70,000 - สนิ ค้า 30,000 - อาคาร 125,000 - ปดิ บัญชีของร้านนกุ๊ สโตร์ 350,000 -กรณเี ปิดสมดุ บญั ชีชดุ ใหมข่ องหา้ งหุ้นสว่ น- บันทกึ การรบั โอนสินทรัพย์และหนีส้ นิ ทปี่ รับปรุงแลว้ จากกิจการเจ้าของคนเดยี ว- บนั ทกึ การลงทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนคนอ่ืน ๆ สมุดรายวนั ท่วั ไป หนา้ 1 เครดิต ว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบิต บาท สต. 25XX บัญชี บาท สต.ม.ค. 1 เงนิ สด ลกู หนี้ 70,000 - สินค้า 30,000 - อาคาร 125,000 - 350,000 - คา่ เผ่อื หน้ีสงสัยจะสญู ค่าเสอื่ มราคาสะสม-อาคาร 2,000 - คา่ โฆษณาค้างจ่าย 120,000 - เจ้าหน้ี 13,000 - เงนิ กู้ – ธนาคาร 40,000 - ทนุ – นกุ๊ 150,000 - 250,000 - Partnership Accounting

การบญั ชีห้างห้นุ ส่วน 57 รหสั วิชา 2201 - 2102 รบั โอนสนิ ทรัพยแ์ ละหนี้สนิ จาก กิจการของน๊กุ สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หน้า 1 เครดิต ว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบิต บาท สต. 25XX บญั ชี บาท สต. 500,000 - 250,000 -ม.ค. 1 เงนิ สด 250,000 - ทนุ – นัด ทุน – นดิ นดั และนิดนาเงนิ สดมาลงทนุในการบันทึกบัญชี ไม่ว่ากิจการจะใช้สมุดบัญชีชุดเดิมของกิจการเจ้าของคนเดียว หรือใช้สมุดบัญชีชดุ ใหม่เปน็ สมุดบัญชีของห้างห้นุ สว่ น และงบแสดงฐานะการเงนิ ของกจิ การหา้ งหนุ้ ส่วนสามัญ 3 สหายจะมีลักษณะเหมอื นกนั ดงั น้ี หา้ งหุ้นส่วนสามัญ 3 สหาย งบแสดงฐานะการเงิน วนั ท่ี 1 มกราคม 25XX สนิ ทรพั ย์ หนส้ี นิ และสว่ นของผเู้ ปน็ หนุ้ ส่วนสนิ ทรพั ย์หมุนเวียน หน้ีสนิ หมนุ เวียนเงนิ สด 570,000 - เจ้าหน้ี 40,000 -ลกู หนี้ 30,000 ค่าโฆษณาคา้ งจา่ ย 13,000 -หกั คา่ เผอ่ื หนี้สงสยั จะสูญ 2,000 28,000 - หนี้สินไม่หมุนเวียนสินคา้ 125,000 - เงนิ กู้-ธนาคาร 150,000 -สินทรพั ย์ไมห่ มุนเวยี น ส่วนของเจ้าของอาคาร 350,000 ทนุ – นุ๊ก 250,000 -หัก ค่าเสอ่ื มราคาสะสม 120,000 230,000 - ทุน – นดั 250,000 - ทุน – นิด 250,000 - 953,000 - 953,000 -3. การบันทึกบัญชีหา้ งหนุ้ ส่วน การบนั ทึกบญั ชหี ้างห้นุ ส่วน มี 2 วธิ ี คือ 3.1 วิธที ุนคงท่ี (Fixed Capital Method) การบันทึกบัญชีตามวิธีทุนคงที่น้ีจะบันทึกเงินสด หรือสินทรัพย์อ่ืนท่ีผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนนามาลงทุนไว้ในบัญชีทุน ส่วนการเปลี่ยนแปลงรายการอ่ืนของส่วนในทุนจะบันทึกไว้ในบัญชกี ระแสทุนซ่ึงวิธีนจี้ ึงมบี ญั ชที เี่ กยี่ วขอ้ งกบั ผเู้ ปน็ หนุ้ สว่ น 2 บญั ชีดังนี้ Partnership Accounting

การบัญชหี า้ งหุ้นส่วน 58 รหสั วิชา 2201 - 2102 3.1.1 บัญชีทุน (Capital Accounts) ใช้สาหรับบันทึกรายการเกี่ยวกับเงินสด หรือสินทรัพย์อน่ื ท่ีผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนนามาลงทุนคร้ังแรกเมื่อเริ่มตง้ั กิจการ การลงทุนเพ่ิมหรือถอนทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนเป็นรายการท่ีมีลักษณะถาวร บัญชีทุนน้ีต้องเปิดแยกออกตามจานวนของผู้เป็นหุ้นส่วน ซ่ึงปกติจะมียอดคงเหลือด้านเครดิต เม่ือสิ้นงวดบัญชีจะหายอดคงเหลือยกไป และนาไปแสดงในงบแสดงฐานะการเงินในส่วนของผูเ้ ปน็ หุ้นส่วน บญั ชที ุน – ผูเ้ ป็นหนุ้ สว่ น พ.ศ.25XX รายการ หน้า เดบิต พ.ศ.25XX รายการ หนา้ เครดิต บญั ชี บัญชีเดือน วันที่ เดือน วนั ที่ ถอนทนุ (ลดทุน) XX - ลงทุนครงั้ แรก XX - ลงทนุ เพม่ิ XX - 3.1.2 บัญชีกระแสทุน (Current Accounts) ใช้สาหรับบันทึกรายการที่ทาให้ส่วนในทนุ ของผู้เป็นหุ้นส่วนเปล่ียนแปลงไปเปน็ รายการที่มีลักษณะไม่ถาวร เช่น การถอนใช้ส่วนตวั การแบ่งผลกาไรขาดทุน ดอกเบ้ียทุน เงินเดือน และโบนัสท่ีคิดให้กับผู้เป็นหุ้นส่วน เป็นต้น บัญชีกระแสทุนน้ีตอ้ งเปิดแยกออกตามจานวนของผู้เป็นหุ้นส่วน เมอื่ ส้ินงวดบัญชจี ะนาไปแสดงในงบแสดงฐานะการเงินในส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วนเช่นเดียวกับบัญชีทุน การบันทึกบัญชีกระแสทุนนั้น จะพิจารณาจากรายการที่ทาให้ส่วนของผ้เู ปน็ หุ้นสว่ นเพิม่ ข้ึนหรือลดลง ถ้ามีผลทาให้ส่วนของผูเ้ ป็นหนุ้ ส่วนเพ่ิมขน้ึ ก็จะเครดติ บัญชีกระแสทนุ แต่ถา้ มีผลทาให้ส่วนของผเู้ ปน็ หนุ้ สว่ นลดลงกจ็ ะเดบิตบัญชกี ระแสทนุ บญั ชกี ระแสทนุ – ผู้เปน็ ห้นุ สว่ น พ.ศ.25XX รายการ หน้า เดบิต พ.ศ.25XX รายการ หน้า เครดิตเดือน วนั ที่ บญั ชี เดอื น วนั ที่ บญั ชี ถอนใชส้ ว่ นตัว XX - ดอกเบี้ยทุน XX - XX - ส่วนแบง่ ขาดทนุ XX - เงนิ เดือน XX - XX - โบนัส สว่ นแบง่ กาไร 3.2 วธิ ีทนุ เปลยี่ นแปลง (Alternative Capital Method) การบันทึกบัญชีตามวิธีทุนเปล่ียนแปลงนี้ ผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคน จะมีบัญชีทุนเพียงบัญชีเดียว ท่ีใช้สาหรับบันทึกรายการเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงส่วนในทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนทั้งที่เพิ่มข้ึนและลดลง ท้ังที่มีลักษณะชั่วคราวและถาวร เช่น การลงทุนครั้งแรก การเพิ่มทุนหรือลดทุน ส่วนแบง่ ผลกาไรขาดทนุ การคิดดอกเบ้ยี ทุน และเงนิ เดอื นให้ผู้เป็นห้นุ ส่วน เป็นต้น โดยจะบันทกึ รายการที่ทาใหท้ ุนเพ่ิมข้ึนทางด้านเครดติ และรายการท่ีทาให้ทุนลดลงทางด้านเดบิต ดังน้ันตามวิธีน้ีจะทาให้บัญชที ุนของผเู้ ปน็ หนุ้ สว่ นเปล่ียนแปลงตลอดเวลา บัญชีทนุ – ผู้เป็นห้นุ สว่ น พ.ศ.25XX รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ.25XX รายการ หน้า เครดติเดือน วันที่ บญั ชี เดอื น วันที่ บญั ชี ถอนทนุ (ลดทนุ ) XX - ลงทนุ คร้งั แรก XX - Partnership Accounting

การบัญชีหา้ งหนุ้ ส่วน 59 รหสั วชิ า 2201 - 2102ถอนใช้ส่วนตวั XX - ลงทนุ เพม่ิ XX - XX -สว่ นแบง่ ขาดทนุ XX - ดอกเบ้ียทุน XX - XX - เงนิ เดือน XX - โบนสั สว่ นแบ่งกาไรสรปุ การบนั ทกึ บัญชีตามวธิ ที นุ คงท่แี ละทนุ เปลี่ยนแปลง ตามกรณีต่าง ๆ ดังน้ี1. การลงทนุ คร้ังแรกด้วยเงนิ สด เดบติ เงินสด XX เดบติ เงินสด XXและสนิ ทรัพยอ์ ่ืน ๆ สนิ ทรัพย์อืน่ XX สนิ ทรัพย์อ่นื XX เครดติ ทุน - ........ XX เครดิต ทนุ - ........ XX2. การนาเงนิ สด และสินทรพั ย์ เดบติ เงนิ สด XX เดบิต เงินสด XX อนื่ มาลงทนุ เพ่มิ สนิ ทรัพยอ์ ่ืน XX สนิ ทรพั ย์อ่ืน XX เครดติ ทนุ - .......... XX เครดิต ทุน - ........ XX3. การถอนเงินสดใช้ส่วนตวั เดบิต กระแสทุน - ........ XX เดบติ ทนุ - ......... XX(ถือเปน็ การถอนกาไรลว่ งหน้า) เครดิต เงินสด XX เครดติ เงนิ สด XX4. การแบง่ ผลกาไรขาดทนุ เดบิต กาไรขาดทนุ XX เดบติ กาไรขาดทนุ XX (กรณีมกี าไรสุทธ)ิ เครดติ กระแสทนุ -..... XX เครดติ ทนุ - ........... XX5. การแบ่งผลกาไรขาดทนุ เดบติ กระแสทุน -.......... XX เดบิต ทนุ - ........... XX (กรณีขาดทนุ สุทธ)ิ เครดิต กาไรขาดทุน XX เครดติ กาไรขาดทุน XX4. การบัญชีทเ่ี กยี่ วกับผ้เู ปน็ หนุ้ สว่ น บญั ชีทใี่ ชใ้ นการบันทกึ รายการตา่ ง ๆ ทเ่ี ก่ียวกบั สว่ นได้เสียของผู้เปน็ ห้นุ ส่วน ซึ่งมี 4 บญั ชี ดงั นี้ 4.1 บัญชีทุน (Capital Accounts) เป็นบัญชีท่ีใช้บันทึกรายการเกี่ยวกับการลงทุนของผู้เป็นห้นุ ส่วนแต่ละคน เช่น การลงทุนครั้งแรก การเพ่มิ ทุน และการถอนทุน ซ่งึ ถือเป็นรายการ เปล่ียนแปลงท่ีมลี กั ษณะถาวร 4.2 บัญชีกระแสทุนหรือเงินถอน (Current or Drawing Accounts) ใช้บันทึกรายการท่ีเก่ียวกับสิทธิส่วนได้เสียของผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคน ซ่ึงเป็นรายการเปลี่ยนแปลงที่มีลักษณะช่ัวคราว เช่นการแบง่ กาไรขาดทุน การถอนเงนิ สด หรือสินค้าไปใชส้ ่วนตัว ดอกเบ้ียทุน เงินเดือน และโบนัส ที่คิดให้ผู้เปน็ ห้นุ ส่วน เป็นตน้ 4.3 บัญชีเงินทดรองของผู้เป็นหุ้นส่วน (Advance to Partner Accounts) ใช้บันทึกรายการเมื่อห้างหุ้นส่วนจ่ายเงินทดรอง หรือเงินกู้ยืมให้แก่ผู้เป็นหุ้นส่วน เสมือนเป็นบัญชีลูกหนี้ และ จัดเป็นสินทรพั ยข์ องหา้ งหุน้ สว่ น เมือ่ เกิดรายการขึน้ กจิ การจะบันทึกบญั ชโี ดย เดบติ เงินทดรองจ่าย – ผเู้ ปน็ หุน้ ส่วน XX เครดติ เงนิ สดหรือธนาคาร XX Partnership Accounting

การบัญชีหา้ งหุ้นส่วน 60 รหสั วชิ า 2201 - 2102 4.4 บัญชีเงินกู้ยืมของผู้เป็นหุ้นส่วน (Loan Form Partner Accounts) ใช้บันทึกรายการเม่ือห้างหุ้นส่วนกู้ยืมเงินจากผู้เป็นหุ้นส่วน เป็นเสมือนบัญชีเจ้าหนี้ และจัดเป็นหน้ีสินของห้างหุ้นส่วนเม่ือเกิดรายการข้ึนกจิ การจะบันทึกบญั ชีโดยเดบติ เงนิ สดหรือธนาคาร XXเครดติ เงินกู้ยมื – ผู้เปน็ หนุ้ ส่วน XX5. รายการที่มผี ลทาใหเ้ งินทุนของผูเ้ ป็นหุน้ สว่ นเปลี่ยนแปลง 5.1 รายการท่ีทาใหเ้ งนิ ทุนของผเู้ ปน็ หุ้นสว่ นเพิม่ ข้ึน ได้แก่ 5.1.1 การลงทนุ และการเพม่ิ ทุน 5.1.2 ผู้เป็นหุ้นสว่ นชาระหนส้ี นิ แทนหา้ งหุ้นสว่ นหรือรับเอาหนี้สินของห้างหนุ้ สว่ น 5.1.3 หา้ งหุ้นส่วนเก็บเงินจากลกู หนีส้ ว่ นตวั ของผเู้ ป็นหุ้นส่วน 5.1.4 ส่วนแบง่ ผลกาไรจากการดาเนนิ งาน ซึง่ อาจอย่ใู นรปู ของการคดิ เงินเดอื น เงนิ โบนสั หรือดอกเบย้ี ทนุ ใหก้ บั ผเู้ ปน็ ห้นุ สว่ น 5.2 รายการที่ให้เงนิ ทนุ ของผ้เู ปน็ หนุ้ สว่ นลดลง ไดแ้ ก่ 5.2.1 ผเู้ ป็นหนุ้ ส่วนถอนเงนิ สด สนิ ค้า หรอื สนิ ทรัพยอ์ ่นื ของห้างหนุ้ สว่ นไปใช้สว่ นตัว 5.2.2 หา้ งหุ้นส่วนชดใช้ หรอื รบั เอาหน้สี นิ ส่วนตวั ของผู้เปน็ หุน้ สว่ น 5.2.3 ผู้เปน็ หนุ้ สว่ นเก็บเงนิ จากลกู หนี้ของหา้ งหนุ้ ส่วน 5.2.4 ส่วนแบง่ ผลขาดทนุ จากการดาเนนิ งาน Partnership Accounting

การบัญชีห้างหนุ้ สว่ น 61รหัสวิชา 2201 - 2102สรุป การบันทึกรายการเปิดบัญชีของห้างหุ้นส่วน และการลงทุนน้ัน ผู้เป็นหุ้นส่วนสามารถนาเงนิ สด หรือสินทรัพย์อื่นมาลงทุนในกจิ การ โดยถา้ เปน็ สนิ ทรัพยอ์ ืน่ นอกเหนอื จากเงนิ สดนน้ั จะตอ้ งให้มีการตีราคาของสินทรัพย์นั้น ณ วันที่นามาลงทุน ด้วยราคามูลค่ายุติธรรม ซึ่งต้องได้รับความเห็นชอบจากผู้เป็นหุ้นส่วนทุกคน และนอกจากนี้ผู้เป็นหุ้นส่วนยังสามารถนาแรงงานมาลงทุนได้อีกด้วย ซึ่งควรประเมินมูลค่าของแรงงานท่ีนามาลงและกาหนดสิทธิการได้รับคืนทุนให้ชัดเจน ถ้าให้สิทธิได้รับคืนทุนห้างหุ้นส่วนก็จะนามาบันทึกไว้ในบัญชีค่าความนิยม แต่ถ้าไม่ให้สิทธิได้รับคืนทุน ก็จะไม่มีการบันทึกบัญชีเพียงแต่ระบไุ ว้ในสัญญาห้างหุน้ สว่ นเท่านน้ั การบญั ชีท่ีเกย่ี วกับผเู้ ปน็ หุน้ ส่วน ไดแ้ ก่ บญั ชีทนุ บัญชกี ระแสทุน บัญชีเงินทดรองของผู้เป็นหุ้นส่วนและบัญชีเงินกู้ยืมของผู้เป็นหุ้นส่วน โดยการแสดงบัญชีของผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนดังกล่าว จะทาให้ทราบถึงการลงทุน การเพ่ิมทุน การลดทุน และการแบ่งกาไรขาดทุน ซึ่งช่วยทาให้ทราบส่วนในทุนและส่วนแบ่งกาไรขาดทุน ตลอดจนรายการท่ีมีผลทาให้เงินทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนเปล่ียนแปลง ส่วนวิธีการบนั ทึกบัญชีห้างหุ้นส่วนมี 2 วิธี คือ วิธที ุนคงที่ และวธิ ีทนุ เปลยี่ นแปลงPartnership Accounting

การบัญชีห้างหนุ้ ส่วน 62รหัสวชิ า 2201 - 2102Partnership Accounting

การบญั ชหี า้ งหุน้ สว่ น 63รหัสวิชา 2201 - 2102 แบบฝึกปฏบิ ตั หิ น่วยท่ี 2 การบันทึกรายการเปิดบัญชขี องหา้ งหนุ้ สว่ นตอนที่ 1 จงตอบคาถามตอ่ ไปนใี้ ห้ถูกตอ้ งและสมบูรณ์ 1. ผเู้ ปน็ หุ้นส่วนสามารถนาส่ิงใดมาลงทนุ ในห้างหนุ้ สว่ นได้บา้ ง …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. บัญชที เ่ี กีย่ วขอ้ งกับผู้เป็นหุ้นส่วนมบี ญั ชีอะไรบ้าง และแตล่ ะบญั ชใี ชส้ าหรบั บันทึกรายการ ลักษณะอย่างไร …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. 3. รายการใดบา้ งทม่ี ีผลกระทบทาใหเ้ งนิ ทุนของผู้เป็นหนุ้ ส่วนเปลี่ยนแปลง …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. 4. การบันทึกบัญชขี องห้างหุน้ ส่วนมกี วี่ ิธี แตล่ ะวธิ มี รี ายละเอียดอย่างไร (จงอธิบาย) …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. 5. ผู้เป็นหุน้ สว่ นทล่ี งทุนด้วยแรงงาน “แรงงานท่นี ามาลง” หมายถึงอะไร และถา้ แรงงานท่ี นามาลงทนุ มีสทิ ธไิ ดร้ บั คืนทนุ ห้างหุน้ สว่ นจะบนั ทกึ บัญชอี ยา่ งไร …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. Partnership Accounting

การบัญชีห้างหนุ้ สว่ น 64รหสั วชิ า 2201 - 2102………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………….6. ในการคานวณหาทุนของผ้เู ปน็ หุ้นส่วนท่ลี งทนุ ด้วยแรงงาน แตไ่ ม่ได้ประเมนิ มลู ค่าไว้ และ ให้มีสทิ ธิไดร้ ับคนื ทนุ มีหลักเกณฑใ์ นการคานวณอยา่ งไร………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………….Partnership Accounting

การบญั ชีห้างหนุ้ สว่ น 65รหสั วิชา 2201 - 2102ตอนที่ 2 ให้ฝึกปฏิบัติรายการบัญชีตามที่กาหนดข้อ 1 เมือ่ วันท่ี 1 เมษายน 25XX กระต่ายและกระแต ตกลงจัดต้งั ห้างห้นุ สว่ น โดยนาเงินสดมา ลงทุนกนั คนละ 100,000 บาท และ 200,000 บาท ตามลาดบั ให้ทา บนั ทกึ รายการเปิดบัญชีในสมดุ รายวันทวั่ ไปข้อ 2 อภิชาติ อภสิ ทิ ธ์ิ และอภริ กั ษ์ ตกลงจดั ตัง้ ห้างหุน้ ส่วน เม่อื วันที่ 1 มีนาคม 25XX โดยอภชิ าติ ลงทนุ ดว้ ยเงินสด 60,000 บาท และสนิ ค้า ราคาตามบัญชี 50,000 บาท มีราคามลู คา่ ยตุ ธิ รรม 40,000 บาท อภสิ ทิ ธิ์ลงทุนดว้ ยเครอื่ งจักร ราคาตามบญั ชี 100,000 บาท มรี าคายุติธรรม 80,000 บาท และอภิรกั ษ์ ลงทุนด้วยเงนิ สด 70,000 บาท ให้ทา บันทึกรายการเปิดบัญชีในสมุดรายวนั ทว่ั ไปข้อ 3 นวิ ัติ นริ ุต และนมิ ิต ตกลงเปน็ ห้นุ สว่ นกนั เม่ือวนั ที่ 1 มกราคม 25XX โดยนวิ ัตินาเงนิ สด 80,000 บาท และรถยนต์ มรี าคามลู คา่ ยุตธิ รรม 120,000 บาท มาลงทนุ นริ ตุ นาเครือ่ งจักร ซง่ึ มีราคามูลคา่ ยุติธรรม 140,000 บาท มาลงทุน ส่วนนิมติ ลงทนุ ด้วยแรงงาน ซง่ึ ผเู้ ป็นหุ้นส่วน ทกุ คนประเมนิ มลู ค่า 100,000 บาท และใหม้ สี ิทธไิ ด้รับคนื ทนุ ใหท้ า บันทกึ รายการเปดิ บญั ชีในสมดุ รายวันท่ัวไปข้อ 4 แสง สี และเสียง ตกลงร่วมกันจัดตั้งหา้ งหุน้ ส่วน เมือ่ วนั ที่ 1 มิถนุ ายน 25XX โดยแสงนาเงนิ สด 100,000 บาท และเครอื่ งจกั ร ซ่งึ มรี าคามูลค่ายตุ ธิ รรม 150,000 บาท มาลงทุน ส่วนสนี า อาคาร ซึ่งมีราคามลู คา่ ยตุ ิธรรม 200,000 บาท มาลงทุน ส่วนเสียงลงทนุ ดว้ ยแรงงาน ชง่ึ ไม่ได้ ประเมนิ มลู คา่ ไว้ และเสยี งมสี ทิ ธไิ ดร้ ับคนื ทนุ ใหท้ า 1. คานวณทนุ ของผู้เปน็ หุ้นส่วนแต่ละคน 2. บันทึกรายการเปดิ บญั ชใี นสมุดรายวนั ทว่ั ไปขอ้ 5 วันที่ 1 เมษายน 25XX ชาติ ชาย และชวน ตกลงจดั ตั้งหา้ งหุ้นสว่ น โดยนาเงนิ สดและสินทรพั ย์ มาลงทุนดังนี้ ชาติ : ลงทุนเปน็ เงนิ สด 55,000 บาท สินคา้ มรี าคามลู คา่ ยุตธิ รรม 30,000 บาท ชาย : ลงทนุ เป็นเงนิ สด 60,000 บาท เครื่องใช้สานักงานมีราคามูลค่ายตุ ธิ รรม 40,000 บาท ชวน : ลงทนุ ด้วยแรงงาน ซึง่ ไม่ไดป้ ระเมนิ มลู คา่ ไว้ และไมม่ สี ทิ ธิได้รับคนื ทนุ ให้ทา 1. คานวณทุนของผู้เปน็ หุ้นส่วนแต่ละคน 2. บันทกึ รายการเปดิ บัญชีในสมดุ รายวนั ทว่ั ไป Partnership Accounting

การบัญชีหา้ งหุ้นส่วน 66 รหัสวชิ า 2201 - 2102ขอ้ 6 วันท่ี 1 มกราคม 25XX สิงหา กันยา และตุลา ตกลงเขา้ เปน็ หุ้นสว่ นกัน โดยนาสนิ ทรพั ย์ และหนส้ี ินมาลงทนุ ดงั นี้ สิงหา กนั ยา ตุลาเงนิ สด 20,000 80,000 100,000สนิ ค้า 50,000 - 40,000เคร่อื งจักร - 100,000 -อาคาร 300,000 - -เงินกู้ – ธนาคาร 150,000 50,000 -ให้ทา 1. คานวณทนุ ของผเู้ ป็นหุ้นส่วนแตล่ ะคน 2. บันทึกรายการเปิดบญั ชีในสมุดรายวนั ทั่วไปขอ้ 7 กงุ๊ กงิ๊ และกุ๊ก ตกลงจดั ตั้งห้างห้นุ สว่ น เมื่อวนั ท่ี 1 กุมภาพนั ธ์ 25XX โดยผู้เปน็ หนุ้ สว่ น นาสินทรพั ย์ และหน้ีสนิ มาลงทนุ ดังนี้ กุ๊ง : นาเงนิ สด 100,000 บาท สินคา้ ราคาทุน 60,000 บาท ราคามูลค่ายุติธรรม 50,000 บาท มาลงทุน กิ๊ง : นาเงินสด 50,000 บาท รถยนต์ราคาทนุ 180,000 บาท ราคามลู ค่ายตุ ธิ รรม 140,000 บาท และเจ้าหน้ี 40,000 บาท มาลงทนุ กกุ๊ : นาเครอ่ื งจกั รมาลงทนุ แต่ไมไ่ ด้กาหนดมลู คา่ ไว้ ใหท้ า 1. คานวณทนุ ของผู้เปน็ หนุ้ สว่ นแต่ละคน 2. บันทกึ รายการเปิดบญั ชใี นสมดุ รายวันทัว่ ไปขอ้ 8 1 ม.ี ค.25XX แมว เหมยี ว และหมิว ตกลงจดั ตัง้ ห้างหนุ้ สว่ น โดยผู้เปน็ หนุ้ ส่วนนาสนิ ทรพั ย์ และหนส้ี นิ มาลงทนุ ดังน้ี แมว : นาเงนิ สด 60,000 บาท ท่ดี นิ ราคาทนุ 250,000 บาท มูลคา่ ยุตธิ รรม 300,000 บาท มาลงทนุ เหมยี ว : นาเงนิ สด 180,000 บาท รถยนตร์ าคาทุน 260,000 บาท มลู ค่ายุตธิ รรม 230.,000 บาท และเงนิ กู้ – ธนาคาร 120,000 บาท มาลงทุน หมิว : ลงทนุ ด้วยแรงงาน ซง่ึ ยงั ไม่ไดป้ ระเมนิ มูลคา่ ไว้ และไดร้ บั สทิ ธิคนื ทนุ ให้ทา 1. คานวณทนุ ของผู้เป็นหุน้ สว่ นแตล่ ะคน 2. บันทึกรายการเปิดบญั ชีในสมดุ รายวันทว่ั ไป Partnership Accounting

การบัญชหี ้างหุ้นส่วน 67 รหัสวิชา 2201 - 2102ข้อ 9 เม่ือวันที่ 1 กรกฎาคม 25XX กงุ้ ปู และปลา ตกลงร่วมจดั ต้งั หา้ งหุน้ สว่ นสามัญ ทะเลไทยโดยกุ้งเปน็ เจา้ ของกิจการคา้ ปลีก ได้นาสนิ ทรัพย์ และหนีส้ นิ ในกจิ การของตนมาลงทุน ดงั น้ี ร้านกุ้งการคา้ งบแสดงฐานะการเงิน วันท่ี 1 กรกฏาคม 25XX สนิ ทรพั ย์ หนส้ี นิ และสว่ นของเจา้ ของสนิ ทรพั ยห์ มนุ เวียน หน้สี ินหมุนเวียนเงนิ สด 60,000 - เจ้าหน้ีการคา้ 20,000 - -ลูกหน้ีการคา้ 35,000 - หน้ีสนิ ไมห่ มนุ เวียน -สินค้าคงเหลือ 85,000 - เงนิ กู้ – ธนาคาร 200,000สินทรพั ย์ไม่หมุนเวยี น สว่ นของเจา้ ของอาคาร 400,000 ทุน – กุ้ง 180,000หัก คา่ เสื่อมราคาสะสม 180,000 220,000 - 400,000 - 400,000 - หา้ งหนุ้ สว่ นสามัญ ทะเลไทย ตกลงรับโอนสินทรพั ยส์ ุทธทิ ้งั หมดของรา้ นกุง้ การค้า โดยให้ปูและปลา นาเงินสดมาลงทนุ เท่ากับจานวนเงนิ ทุนสทุ ธขิ องกงุ้ หลังจากปรบั ปรุงราคาสนิ ทรัพย์ และหนี้สินใหม่ ดงั นี้ 1. ลูกหนค้ี าดว่าจะเก็บเงินได้ 32,000 บาท 2. สินค้าคงเหลือ มรี าคามลู ค่ายตุ ธิ รรม 100,000 บาท 3. อาคาร ควรมรี าคาสุทธิ 200,000 บาท ให้ทา 1. บนั ทึกรายการเปดิ บัญชีของหา้ งหุ้นส่วนสามญั ทะเลไทย โดยใชส้ มดุ บัญชชี ุดเดมิ ของกิจการเจ้าของคนเดียว 2. จัดทางบแสดงฐานะการเงนิ ของหา้ งหนุ้ สว่ นสามัญ ทะเลไทยขอ้ 10 เมือ่ วนั ที่ 1 เมษายน 25XX สม้ โอ แตงโม และมะมว่ ง ได้ตกลงร่วมกันจัดตั้งเป็นห้างหนุ้ ส่วน ชือ่ หา้ งห้นุ ส่วนสามัญ ผลไม้ไทย โดยมะม่วงมีร้านค้าของตนเอง และไดน้ าสินทรพั ย์ และหนสี้ นิ มาลงทนุ ดงั นี้ Partnership Accounting

การบัญชีห้างหุน้ ส่วน 68 รหสั วิชา 2201 - 2102 สนิ ทรัพย์ ร้านมะมว่ งการคา้ งบแสดงฐานะการเงินสนิ ทรัพย์หมุนเวียน วนั ที่ 1 เมษายน 25XXเงนิ สด หนส้ี นิ และสว่ นของเจา้ ของ 30,000 - หนส้ี นิ หมุนเวียน 20,000 -ลูกหนกี้ ารคา้ 40,000 120,000 - เจ้าหนก้ี ารค้า 200,000 -หัก คา่ เผอื่ หนส้ี งสยั จะสญู 2,000 คา่ เชา่ ค้างจ่าย 38,000 - หน้ีสินไม่หมนุ เวียน 350,000 -สินคา้ คงเหลอื 142,000 - เงนิ กู้ – ธนาคารสนิ ทรัพย์ไม่หมุนเวยี น สว่ นของเจา้ ของ ทนุ – มะม่วงรถยนต์ 500,000 300,000 -หัก ค่าเส่อื มราคาสะสม 200,000 600,000 - 600,000 - ห้างหุ้นสว่ นสามญั ผลไม้ไทย ตกลงรับโอนสนิ ทรัพย์สุทธิทง้ั หมดของร้านมะม่วงการคา้ โดยให้สม้ โอ และแตงโม นาเงินสดมาลงทนุ เทา่ กบั จานวนเงินสทุ ธิของมะม่วง หลงั จากปรบั ปรุงราคาสินทรัพย์และหนี้สินใหม่ ดังนี้ 1. ลูกหน้ีคาดวา่ จะเก็บเงนิ ไมไ่ ด้ 2,500 บาท 2. สินค้าคงเหลือมรี าคามูลค่ายตุ ิธรรม 160,000 บาท 3. รถยนต์ควรมรี าคาสทุ ธิ 290,000 บาท 4. เพมิ่ ค่าเช่าค้างจ่ายอกี 2,500 บาท ใหท้ า 1. บนั ทกึ รายการเปดิ บัญชขี องห้างหุ้นสว่ นสามัญ ผลไมไ้ ทย โดยเปดิ สมดุ บญั ชีใหม่ ของห้างหนุ้ สว่ น 2. จัดทางบแสดงฐานะการเงินของหา้ งหุ้นส่วนสามญั ผลไมไ้ ทย Partnership Accounting

การบญั ชีหา้ งหนุ้ สว่ น 69รหสั วชิ า 2201 - 2102 กิจกรรมเสนอแนะ1. มอบหมายใหก้ ลมุ่ ท่ี 2 สรุปเนอื้ หาที่ได้เรียนรู้ไปแลว้ ของหนว่ ยที่ 2 แล้วสรปุ เปน็ รายงานตามประเด็น ดงั ตอ่ ไปน้ี 1.1 การลงทุนของผู้เปน็ หุ้นสว่ น 1.2 การบันทึกรายการเปิดบัญชีของห้างหุ้นส่วน (พร้อมยกตัวอย่างการลงทุนและการบันทึก บญั ช)ี 1.3 วิธกี ารบันทึกบญั ชหี า้ งหนุ้ สว่ น 1.4 บัญชีที่เกีย่ วกับผู้เปน็ หุ้นส่วน 1.5 รายการทมี่ ีผลทาใหเ้ งินทุนของผูเ้ ป็นหุ้นสว่ นเปลย่ี นแปลง 1.6 เตรียมตัง้ คาถามประมาณ 3 – 5 ขอ้ เพือ่ ไว้ถามเพื่อนหลังจากนาเสนอเสรจ็ ขั้นตอนในการปฏิบตั ิ1. ตัวแทนกลุ่มที่ 2 นาเสนอผลงานหนา้ ช้ันเรยี น (หลงั จากเรยี นจบหน่วยท่ี 2) พรอ้ มแจกสรปุ เนื้อหา ตามทีไ่ ด้รบั มอบหมายให้ผเู้ รยี นทกุ คน เพ่อื ศกึ ษาทาความเขา้ ใจ และเตรียมตวั สอบวดั ผลหลังเรยี นรู้2. หลงั จากนาเสนอเสร็จ กลมุ่ ผู้นาเสนอถามคาถามท่ไี ด้เตรยี มไว้ (3 – 5 ขอ้ ) ใหเ้ พ่อื นแต่ละกล่มุ เขยี น ตอบลงในกระดาษ แลว้ ส่งใหก้ ลุ่มผนู้ าเสนอเพอ่ื ตรวจสอบ3. กลุม่ ผนู้ าเสนอตรวจสอบความถกู ตอ้ ง และเฉลยคาตอบทถี่ ูกต้อง กรณที ีก่ ลมุ่ ใดตอบไม่ถูกตอ้ ง กลุ่มผู้นาเสนอควรชี้แนะ และอธิบายให้ถูกต้องและเข้าใจ ภายใต้ข้อเสนอแนะจากครผู สู้ อน4. ครผู ้สู อน และผเู้ รียนที่เหลอื อกี 3 กลุ่ม ประเมินผลการนาเสนอของกล่มุ ท่ี 25. ครูผู้สอนสรุป และใหข้ อ้ เสนอแนะการนาเสนอของกลุม่ 26. รวบรวมแบบประเมนิ 1 และ 2 มาสรุปคะแนนลงในแบบสรปุ ผลการประเมนิ7. นาคะแนนรวมจากข้อ 6 มาเทยี บบัญญตั ิไตรยางค์ เพ่ือหาคะแนนสทุ ธิ Partnership Accounting

การบัญชีหา้ งหุ้นสว่ น 70 รหสั วิชา 2201 - 2102 แบบประเมนิ 1ผเู้ รียนทถ่ี กู ประเมินคอื กล่มุ ที่ ประเมนิ โดยผู้เรยี นกลมุ่ ท่ีที่ รายการ 432 1 ดมี าก ดี พอใช้ ตอ้ ง ปรับปรุง1 ความรว่ มมอื ในการทางาน2 เทคนิคในการนาเสนอมคี วามน่าสนใจ3 การใชส้ ือ่ และอปุ กรณใ์ นการนาเสนอ4 ความชัดเจนของเนือ้ หาทนี่ าเสนอ5 ความเหมาะสมของเวลาท่นี าเสนอ6 ในการนาเสนอครง้ั นไ้ี ด้รับความรู้7 ผเู้ รยี นมีสว่ นรว่ มในการทากจิ กรรม กบั กลุ่มทน่ี าเสนอรวมรวมคะแนน Partnership Accounting

การบญั ชีหา้ งหนุ้ ส่วน 71 รหสั วิชา 2201 - 2102 แบบประเมนิ 2ผ้เู รียนทถี่ กู ประเมนิ คอื กลุ่มที่ ประเมนิ โดยครผู ู้สอนที่ รายการ 4 32 1 ดีมาก ดี พอใช้ ตอ้ ง ปรบั ปรุง1 ความร่วมมอื ในการทางาน2 เทคนิคในการนาเสนอมีความน่าสนใจ3 การใช้สอื่ และอปุ กรณ์ในการนาเสนอ4 ความชดั เจนของเนอ้ื หาที่นาเสนอ5 ความเหมาะสมของเวลาทีน่ าเสนอ6 ในการนาเสนอครง้ั นีไ้ ดร้ บั ความรู้7 ผู้เรียนมีสว่ นรว่ มในการทากจิ กรรมกับ กลุ่มทน่ี าเสนอ8 ความตรงตอ่ เวลาในการส่งงาน9 คุณภาพของงานมคี วามถูกตอ้ งและ สะอาดเรียบรอ้ ยรวมรวมคะแนนความเหน็ / ขอ้ เสนอแนะของผู้สอน 1. 2. Partnership Accounting

การบัญชีห้างหุน้ ส่วน 72 รหสั วชิ า 2201 - 21023.4.5. แบบสรุปผลการประเมนิผูป้ ระเมนิ คะแนนรวม ผลเฉลีย่ ของ คะแนนประเมนิ รวมคะแนนเฉล่ยี แตล่ ะกลุ่ม คะแนนท้งั 3 กลุม่ ของครผู สู้ อน ของผู้เรยี นกลุ่มท่ี 1 และผสู้ อนกลมุ่ ที่ 3 (หาร 3)กลุ่มท่ี 4 รวม Partnership Accounting

การบญั ชหี ้างหุ้นส่วน 73 รหัสวชิ า 2201 - 2102 แบบทดสอบหลงั เรยี นหน่วยท่ี 2 การบนั ทึกรายการเปดิ บญั ชขี องหา้ งหนุ้ สว่ นจงเลอื กคาตอบทถ่ี กู ต้องทสี่ ดุ เพียงคาตอบเดยี ว1. บญั ชีทใี่ ชส้ าหรบั บันทกึ รายการเก่ียวกบั ผูเ้ ปน็ หุ้นส่วนตามวธิ ีทนุ เปลี่ยนแปลง คอื บญั ชตี ามข้อใด ก. บัญชีทนุ ข. บญั ชที ุนและบญั ชีกระแสทุน ค. บญั ชที ุนและบญั ชเี งนิ ทดรองของผู้เปน็ หนุ้ สว่ น ง. บญั ชีเงินกู้ยมื และบญั ชีเงนิ ทดรองของผูเ้ ป็นห้นุ ส่วน2. นรศิ นรา และนรญั รว่ มกันจัดตั้งห้างหุน้ สว่ น ได้ตกลงนาสินทรพั ย์และหนสี้ นิ มาลงทุนในห้างหุ้นสว่ น ดงั นี้นิรศิ : เงนิ สด 80,000 บาท รถบรรทกุ 150,000 บาท และเจ้าหนี้ 30,000 บาทนรา : เงนิ สด 100,000 บาท เครอ่ื งจกั ร 250,000 บาท และเงินกู้ 130,000 บาทนรญั : นาแรงงานมาลงทุน แตไ่ มไ่ ดต้ รี าคาไว้ และมีสทิ ธไิ ดร้ บั คนื ทนุนริศ และนรา มที ุนในห้างหุ้นสว่ นคนละเทา่ ใดก. นริศ 80,000 บาท นรา 100,000 บาทข. นริศ 200,000 บาท นรา 220,000 บาทค. นริศ 230,000 บาท นรา 250,000 บาทง. นรศิ 260,000 บาท นรา 380,000 บาท3. จากโจทย์ขอ้ 2 นรัญ จะมีทนุ ในหา้ งห้นุ สว่ นจานวนเทา่ ใด ก. ไมม่ ี ข. 180,000 บาท ค. 210,000 บาท ง. 240,000 บาท4. จากโจทย์ขอ้ 2 ทุนของห้างหุ้นสว่ นมจี านวนเทา่ ใด ก. 420,000 บาท ข. 480,000 บาท Partnership Accounting

การบัญชหี า้ งหุ้นส่วน 74 รหัสวชิ า 2201 - 2102ค. 600,000 บาทง. 630,000 บาท5. รายการทไ่ี มป่ รากฏในบญั ชกี ระแสทนุ ของผเู้ ป็นหนุ้ สว่ น ตามวิธที นุ คงที่คอื รายการตามข้อใด ก. การลงทุน ข. การคดิ โบนัส ค. การคดิ เงนิ เดือน ง. สว่ นแบ่งผลขาดทนุ6. การที่ผูเ้ ปน็ หนุ้ สว่ นนาสนิ ทรพั ย์อ่นื ทีไ่ ม่ใชเ่ งนิ สดมาลงทนุ ในหา้ งหุ้นส่วน มีหลักในการตีราคา ณ วันทน่ี ามาลงทนุ อยา่ งไร ก. ราคาทุน ข. ราคาตลาด ค. ราคาตามบญั ชี ง. ราคามลู คา่ ยุติธรรม7. ถ้าผู้เปน็ หุ้นส่วนนาแรงงานมาลงทุน และมสี ิทธิไดร้ ับคืนทนุ หา้ งหุ้นส่วนจะบนั ทกึ การลงทนุของผูเ้ ป็นหนุ้ สว่ นตามขอ้ ใดก. เดบิต ค่าแรง เครดติ ทนุ – ผ้เู ป็นหนุ้ สว่ นข. เดบิต เงินเดอื น เครดิต ทุน – ผ้เู ป็นหุน้ ส่วนค. เดบิต คา่ ความนยิ ม เครดติ ทนุ – ผเู้ ปน็ หนุ้ ส่วนง. เดบิต คา่ ความนยิ ม เครดิต กระแสทุน – ผเู้ ป็นหุน้ ส่วน8. รายการทไ่ี ม่มีผลทาให้เงนิ ทุนของผเู้ ปน็ หนุ้ ส่วนเปลี่ยนแปลง คือรายการตามขอ้ ใด ก. ลงทนุ เพ่ิม ข. ถอนเงินสด ค. ซื้อสนิ ทรพั ย์เพ่ิม ง. ผู้เปน็ หุ้นสว่ นเก็บเงินจากลกู หนข้ี องห้างหุ้นส่วน9. นายมังคดุ นาเงินสด 100,000 บาท และรถยนต์ มรี าคาตามบญั ชี 50,000 บาท แต่มีราคามลู คา่ ยุติธรรม 40,000 บาท มาลงทุน ส่วนนายเงาะ นาเครือ่ งจักรมาลงทุน แต่ไมไ่ ดต้ ีราคาไว้ ดงั นั้น นายเงาะจะมที ุนในหา้ งหุน้ ส่วนเป็นจานวนเท่าใด ก. 100,000 บาท ข. 140,000 บาท ค. 150,000 บาท ง. 190,000 บาท Partnership Accounting

การบญั ชีหา้ งหนุ้ สว่ น 75 รหสั วชิ า 2201 - 210210. จากโจทยข์ อ้ 9 ตามวิธีทนุ เปลีย่ นแปลงหา้ งหุน้ ส่วนจะบันทกึ บญั ชีการลงทนุ ของผเู้ ป็นหนุ้ ส่วน ตามข้อใดก. เดบิต เงนิ สด 100,000 รถยนต์ 40,000 เครือ่ งจกั ร 140,000 เครดิต ทนุ – มังคดุ ทุน – เงาะ 140,000 140,000ข. เดบิต เงินสด 100,000 150,000 รถยนต์ 50,000 150,000 เครื่องจักร 150,000 เครดติ ทนุ – มังคุด 140,000 ทนุ – เงาะ 100,000 140,000 40,000ค. เดบติ เงนิ สด 140,000 150,000 รถยนต์ 150,000 เครอ่ื งจกั ร 100,000 เครดิต กระแสทุน – มังคุด 50,000 กระแสทุน – เงาะ 150,000ง. เดบติ เงนิ สด รถยนต์ เครอ่ื งจักร เครดิต กระแสทนุ – มงั คดุ กระแสทนุ – เงาะ Partnership Accounting

การบัญชีหา้ งหุ้นสว่ น 76รหสั วิชา 2201 - 2102 หนว่ ยที่ 3 การแบง่ ผลกาไรขาดทุน สาระสาคญั ในการดาเนินกิจการของห้างหุ้นส่วนจะมีการบันทึกรายการค้าระหว่างงวดบัญชี และเมื่อการดาเนินงานได้เสร็จส้ินลงในหนึ่งงวดบัญชี ห้างหุ้นส่วนต้องจัดทางบกาไรขาดทุน เพ่ือให้ทราบผลการดาเนินงานของห้างหุ้นส่วน ว่ามีผลกาไรหรือขาดทุนสุทธิเท่าไร แล้วจึงทาการแบ่งผลกาไรขาดทุนที่เกิดข้ึนให้ผูเ้ ปน็ หุ้นส่วนทุกคน ซง่ึ อตั ราท่ีใช้ในการแบ่งผลกาไรขาดทุนน้ี จะใช้อัตราใดข้ึนอยกู่ ับข้อตกลงกันระหว่างผู้เป็นหุ้นส่วน โดยต้องระบุไว้ในสัญญาการเข้าเป็นหุ้นส่วนให้ชัดเจน แต่ถ้าไม่ได้ระบุไว้กฎหมายกาหนดใหเ้ ปน็ ไปตามอตั ราสว่ นทีล่ งทนุ สาระการเรียนรู้ 1. วธิ กี ารแบ่งผลกาไรขาดทนุ 2. การบันทกึ บญั ชีการแบ่งผลกาไรขาดทนุ 3. การแบ่งผลกาไรขาดทุนในอัตราเทา่ กัน 4. การแบง่ ผลกาไรขาดทนุ ตามอตั ราส่วนทต่ี กลงกัน 5. การแบ่งผลกาไรขาดทนุ ตามอตั ราส่วนทุน 6. การคิดดอกเบย้ี ทนุ ใหผ้ ู้เปน็ หุน้ ส่วน และแบ่งผลกาไรขาดทุนทเ่ี หลือตามอัตราสว่ นที่ตกลงกัน 7. การคิดเงินเดอื นหรือโบนัสให้ผู้เป็นหุ้นส่วน และแบง่ ผลกาไรขาดทุนท่ีเหลือตามอัตราส่วน ที่ตกลงกัน 8. การคิดดอกเบี้ยทุน เงินเดือน โบนัสให้ผู้เป็นหุ้นส่วน และแบ่งผลกาไรขาดทุนท่ีเหลือตาม อตั ราส่วนท่ีตกลงกนัPartnership Accounting

การบัญชหี า้ งหนุ้ สว่ น 77รหัสวิชา 2201 - 2102จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. อธบิ ายวธิ กี ารแบ่งผลกาไรขาดทนุ ได้ 2. คานวณการแบ่งผลกาไรขาดทนุ ในอัตราเท่ากนั ได้ 3. คานวณการแบง่ ผลกาไรขาดทุนตามอตั ราสว่ นทต่ี กลงกันได้ 4. คานวณการแบง่ ผลกาไรขาดทนุ ตามอัตราส่วนทนุ ได้ 5. คานวณการคิดดอกเบี้ยทุนให้ผู้เป็นหุ้นส่วน และแบ่งผลกาไรขาดทุนท่ีเหลือตามอตั ราส่วน ส่วนท่ีตกลงกันได้ 6. คานวณการคิดเงินเดือนหรือโบนัสให้ผู้เป็นหุ้นส่วน และแบ่งผลกาไรขาดทุนท่ีเหลือตาม อตั ราส่วนท่ตี กลงกนั ได้ 7. คานวณการคิดดอกเบี้ยทุน เงินเดือน โบนัส ให้ผู้เป็นหุ้นส่วน และแบ่งผลกาไรขาดทุนที่ เหลือในอตั ราส่วนทต่ี กลงกันได้ 8. บันทึกบัญชกี ารแบ่งผลกาไรขาดทุนได้Partnership Accounting

การบญั ชหี า้ งห้นุ ส่วน 78 รหสั วิชา 2201 - 2102 แบบทดสอบกอ่ นเรยี น หน่วยที่ 3 การแบ่งผลกาไรขาดทุนจงเลอื กคาตอบท่ถี ูกต้องท่สี ดุ เพยี งคาตอบเดียว1. การแบง่ ผลกาไรขาดทุนของผเู้ ปน็ ห้นุ สว่ น ถา้ ในสญั ญาห้างหุ้นสว่ นไม่ได้ตกลงกันไว้ กฎหมาย กาหนดให้แบ่งกนั ตามข้อใด ก. แบง่ เท่ากนั ข. แบง่ ตามอตั ราส่วนทนุ ค. แบ่งตามอัตราส่วนทีต่ กลงกนั ง. แบง่ ตามอตั ราสว่ นถว่ั เฉลยี่2. มาลี กบั มนี า เปน็ หุน้ ส่วนกนั นาเงินสดมาลงทุนคนละ 50,000 บาท ตกลงแบ่งกาไรขาดทนุ ตามอัตราสว่ นทนุ เมื่อวันท่ี 31 ธันวาคม 25XX ห้างหุน้ สว่ นมผี ลกาไรสทุ ธิ 20,000 บาท ถ้าห้างหุ้นสว่ นใช้วธิ ีทุนคงท่ี จะบันทึกบญั ชีการแบง่ ผลกาไรขาดทุนตามข้อใดก. เดบติ กาไรขาดทุน 20,000เครดิต ทุน – มาลี 10,000ทนุ – มนี า 10,000ข. เดบิต กาไรขาดทนุ 20,000เครดติ กระแสทนุ – มาลี 10,000กระแสทนุ – มนี า 10,000ค. เดบิต ทนุ – มาลี 10,000ทนุ – มีนา 10,000เครดิต กาไรขาดทุน 20,000ง. เดบติ กระแสทนุ – มาลี 10,000กระแสทุน – มนี า 10,000เครดติ กาไรขาดทุน 20,0003. แตงโม และส้มโอ เปน็ หุ้นสว่ นกัน เมอ่ื วนั ที่ 1 มกราคม 25XX มีทนุ 20,000 บาท และ 30,000 บาท อัตราส่วนทนุ ของแตงโม และส้มโอคอื ข้อใด ก. 1 : 2 Partnership Accounting

การบัญชหี ้างห้นุ สว่ น 79 รหสั วิชา 2201 - 2102ข. 1 : 3ค. 2 : 3ง. 2 : 54. จากโจทยข์ อ้ 3 ในวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25XX ห้างหนุ้ สว่ นมผี ลกาไรสทุ ธิ 100,000 บาท ถา้ ห้นุ ส่วน ไมไ่ ด้ตกลงกันไวแ้ ละระบุไว้ในสัญญา แตงโม และสม้ โอ จะได้รบั สว่ นแบง่ ผลกาไรตามขอ้ ใด ก. แตงโม 20,000 บาท สม้ โอ 30,000 บาท ข. แตงโม 40,000 บาท สม้ โอ 60,000 บาท ค. แตงโม 50,000 บาท ส้มโอ 50,000 บาท ง. แตงโม 60,000 บาท ส้มโอ 40,000 บาท ขอ้ มลู ต่อไปนใี้ ช้ตอบคาถาม ข้อ 5 – 10 เมฆ และหมอก เปน็ หนุ้ ส่วนกัน เริ่มลงทุนกนั เม่อื วนั ท่ี 1 มกราคม 25XX โดยเมฆ ลงทุน100,000 บาท และหมอก ลงทุน 300,000 บาท ห้างหุ้นส่วนไดด้ าเนนิ กิจการมาจน วันท่ี 31 ธันวาคม 25X3ห้างหุ้นสว่ นมผี ลกาไรสทุ ธิ 184,000 บาท และในระหวา่ งปี 25X3 บญั ชที ุนของหุ้นสว่ นทง้ั สองมี ดังน้ี ทนุ – เมฆ เลขที่ 301 พ.ศ.25X3 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ.25X3 รายการ หน้า เครดิตเดือน วนั ท่ี บัญชี เดอื น วนั ที่ บญั ชีก.ค. 1 ถอนทนุ 100,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 300,000 - 200,000 - ส.ค. 1 ลงทนุ เพิม่ ทุน – หมอก เลขที่ 302 พ.ศ.25X3 รายการ หน้า เดบติ พ.ศ.25X3 รายการ หน้า เครดิตเดือน วนั ท่ี บัญชี เดือน วนั ท่ี บญั ชีพ.ค. 1 ถอนทุน 200,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 500,000 - ขอ้ ตกลงในการแบ่งกาไรขาดทนุ มีดังน้ี (หา้ งห้นุ ส่วนใช้วธิ ีทนุ เปลี่ยนแปลง) 1. คดิ ดอกเบ้ยี ทนุ ในอตั รา 5% จากทุนต้นงวด 2. คดิ เงนิ เดือนให้เมฆ เดือนละ 2,000 บาท และหมอก เดือนละ 3,000 บาท 3. คดิ โบนัสให้เมฆ 5% ของกาไรสุทธิ หลกั จากหักเงนิ เดือนและดอกเบีย้ ทนุ แต่กอ่ นหักโบนสั 4. กาไรขาดทนุ ทีเ่ หลือแบ่งเท่ากัน5. ดอกเบี้ยทนุ ท่คี ิดให้ผเู้ ปน็ หุ้นสว่ นตามขอ้ ตกลงในปี 25X3 เปน็ จานวนเทา่ ใด ก. 15,000 บาท Partnership Accounting

การบญั ชหี า้ งหุ้นสว่ น 80 รหัสวชิ า 2201 - 2102ข. 20,000 บาทค. 25,000 บาทง. 40,000 บาท6. เงนิ เดอื นท่ีคิดให้ผ้เู ปน็ หนุ้ ส่วนตามขอ้ ตกลงในปี 25X3 เป็นจานวนเท่าใด ก. 5,000 บาท ข. 60,000 บาท ค. 100,000 บาท ง. 120,000 บาท7. เมฆจะไดร้ ับโบนัสในปี 25X3 เป็นจานวนเท่าใด ก. 4,000 บาท ข. 4,200 บาท ค. 9,000 บาท ง. 9,200 บาท8. จากข้อ 7 ห้างหนุ้ สว่ นบันทกึ บญั ชกี ารคดิ โบนสั ใหผ้ ูเ้ ปน็ หุน้ สว่ นตามข้อใดก. เดบิต กาไรขาดทนุ 4,000เครดติ ทนุ – เมฆ 4,000ข. เดบติ กาไรขาดทนุ 4,200เครดติ ทนุ – เมฆ 4,200ค. เดบติ กาไรขาดทนุ 9,000เครดิต กระแสทนุ – เมฆ 9,000ง. เดบิต กาไรขาดทุน 9,200เครดติ กระแสทนุ – เมฆ 9,2009. การบันทึกบญั ชแี บ่งผลกาไรขาดทุนที่เหลือในอัตราเท่ากันไดต้ ามขอ้ ใดก. เดบิต กาไรขาดทนุ 79,800 เครดติ ทนุ – เมฆ ทนุ – หมอก 39,900 39,900ข. เดบิต กาไรขาดทนุ 79,800 39,900 เครดิต กระแสทนุ – เมฆ 80,000 39,900 กระแสทนุ – หมอก 40,000ค. เดบิต กาไรขาดทุน 40,000 เครดติ ทนุ – เมฆ ทนุ – หมอกง. เดบิต กาไรขาดทนุ 80,000 Partnership Accounting

การบญั ชหี ้างหนุ้ สว่ น 81เครดติ กระแสทนุ – เมฆ รหสั วชิ า 2201 - 2102 กระแสทนุ – หมอก 40,000 40,00010. เมฆและหมอกจะได้รับส่วนแบง่ ผลกาไรสทุ ธิ ในปี 25X3 เป็นจานวนท้ังสน้ิ คนละเทา่ ใดก. เมฆ 83,000 บาท หมอก 101,000 บาทข. เมฆ 83,100 บาท หมอก 100,900 บาทค. เมฆ 92,000 บาท หมอก 92,000 บาทง. เมฆ 100,000 บาท หมอก 84,000 บาท Partnership Accounting

การบัญชหี ้างหนุ้ สว่ น 82รหสั วิชา 2201 - 2102 1. วธิ กี ารแบง่ ผลกาไรขาดทุน การแบ่งผลกาไรขาดทุนให้ผู้เป็นหุ้นส่วนน้ัน จะแบ่งตามอัตราส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุนโดยใช้อัตราใดข้ึนอยู่กับข้อตกลงระหว่างผู้เป็นหุ้นส่วน และจะต้องระบุไว้ในสัญญาการเข้าเป็นหุ้นส่วนให้ชัดเจน แต่ถ้าไม่ได้ระบุไว้ในสัญญาดังกล่าว ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1044บญั ญัตวิ ่า “อันสว่ นแบง่ กาไรก็ดี ส่วนขาดทนุ ก็ดขี องผ้เู ปน็ ห้นุ ส่วนทกุ ๆ คนนั้น ยอ่ มเป็นไปตามส่วนทลี่ งหนุ้ ” ซึ่งหมายความว่า ให้แบ่งผลกาไรขาดทนุ ใหผ้ เู้ ปน็ ห้นุ สว่ นตามอตั ราส่วนทุนทนี่ ามาลง วิธแี บ่งผลกาไรขาดทนุ มีวธิ ปี ฏิบัตทิ นี่ ิยมกนั มีดังน้ี 1.1 แบง่ ในอัตราเทา่ กนั 1.2 แบ่งตามอัตราสว่ นทีต่ กลงกนั 1.3 แบง่ ตามอตั ราสว่ นทุน 1.4 คดิ ดอกเบย้ี ทนุ ใหผ้ เู้ ป็นห้นุ สว่ น และแบง่ ผลกาไรขาดทุนทีเ่ หลอื ตามอัตราส่วนท่ีตกลงกัน 1.5 คิดเงนิ เดือน หรือโบนสั ให้ผเู้ ป็นห้นุ ส่วน และแบ่งผลกาไรขาดทุนทเี่ หลอื ตามอัตราส่วน ที่ตกลงกัน 1.6 คิดดอกเบี้ยทนุ เงินเดือน โบนัสให้ผู้เปน็ หุ้นส่วน และแบง่ ผลกาไรขาดทุนท่ีเหลอื ตามอตั ราสว่ น ทต่ี กลงกนั 2. การบนั ทึกบัญชีการแบ่งผลกาไรขาดทนุ การบนั ทึกบัญชีการแบง่ ผลกาไรขาดทุนของห้างหุ้นสว่ น แบง่ ออกเปน็ 2 วธิ ี คือ 2.1 วธิ ีทนุ คงที่ (Fixed Capital Method) วิธีนีใ้ นการแบง่ ผลกาไรขาดทุนจากการดาเนินงานของหา้ งห้นุ สว่ น ใหผ้ ้เู ปน็ หนุ้ ส่วนจะ บันทึกเข้าบัญชกี ระแสทนุ ของผเู้ ป็นหนุ้ ส่วน ตามอัตราสว่ นแบง่ กาไรขาดทุน Partnership Accounting

การบัญชีห้างหนุ้ ส่วน 83 รหสั วชิ า 2201 - 2102 2.1.1 กรณแี บ่งผลกาไร บันทึกบญั ชโี ดย XX XXเดบติ กาไรขาดทุน เครดิต กระแสทนุ – ผู้เปน็ หนุ้ ส่วน2.1.2 กรณแี บ่งผลขาดทนุ บนั ทึกบัญชโี ดยเดบิต กระแสทนุ – ผูเ้ ปน็ หุ้นสว่ น XX เครดิต กาไรขาดทุน XX 2.2 วธิ ีทุนเปลยี่ นแปลง (Alternative Capital Method) วธิ นี ใ้ี นการบนั ทึกบัญชีการแบง่ ผลกาไรขาดทุนจากการดาเนนิ งานของหา้ งหุ้นสว่ นให้ผเู้ ปน็ ห้นุ ส่วนจะบนั ทกึ เข้าบญั ชที ุนของผูเ้ ป็นหนุ้ ส่วน ดังนี้ 2.2.1 กรณแี บง่ ผลกาไร บันทกึ บัญชโี ดยเดบติ กาไรขาดทนุ XX เครดติ ทนุ – ผู้เป็นหนุ้ ส่วน XX2.2.2 กรณีแบง่ ผลขาดทนุ บนั ทึกบญั ชีโดย XX XX เดบติ ทนุ – ผเู้ ปน็ ห้นุ สว่ น เครดติ กาไรขาดทนุ 3. การแบ่งผลกาไรขาดทนุ ในอตั ราเทา่ กนั ถา้ ผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นได้ตกลงแบ่งผลกาไรขาดทนุ ในอตั ราเท่ากันนั้น หมายความว่าผเู้ ป็นหนุ้ ส่วนแตล่ ะคนย่อมได้รบั ส่วนแบง่ ผลกาไรขาดทุนเทา่ กัน โดยไมไ่ ด้คานงึ ถึงเงินทุน และความรคู้ วามสามารถของผูเ้ ปน็ หุน้ ส่วนแตล่ ะคน Partnership Accounting

การบญั ชหี า้ งหนุ้ ส่วน 84 รหัสวชิ า 2201 - 2102 ตวั อยา่ งท่ี 1 กิ่ง และกา้ น เปน็ หุน้ ส่วนกัน ไดต้ กลงแบง่ กาไรขาดทุนเทา่ กัน และเมอ่ื วนั ท่ี31 ธนั วาคม 25XX หา้ งห้นุ ส่วนมีผลกาไรสทุ ธิ 200,000 บาทการคานวณสว่ นแบง่ กาไรเปน็ ดงั น้ี = 200,000 X 1 = 10,000 บาท ส่วนแบ่งกาไรของนิด = 2 1 บาท สว่ นแบ่งกาไรของนัด 200,000 X 2 = 10,000 บาท รวม 200,000กรณีท่ี 1 ใชว้ ธิ ที นุ คงที่การบนั ทึกบัญชีส่วนแบง่ ผลกาไรเปน็ ดงั นี้ สมุดรายวนั ท่ัวไป หน้า 15ว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ25XX บัญชี บาท สต. บาท สต.ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 200,000 - ทุน –กระแสทุน – กง่ิ 100,000 - ทนุ – กระแสทนุ – ก้าน 100,000 - แบ่งผลกาไรสทุ ธิใหห้ ุน้ ส่วนใน อัตราเทา่ กันกรณที ่ี 2 ใชว้ ิธีทนุ เปลีย่ นแปลงการบนั ทกึ บญั ชีสว่ นแบง่ ผลกาไรเปน็ ดงั นี้ สมุดรายวันท่วั ไป หน้า 15 เครดติว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบิต บาท สต.25XX บญั ชี บาท สต. 100,000 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 200,000 - 100,000 - ทนุ – กิ่ง ทนุ – ก้าน แบ่งผลกาไรสทุ ธิใหห้ ุ้นส่วนใน อตั ราเทา่ กนั Partnership Accounting

การบัญชีหา้ งหนุ้ ส่วน 85 รหสั วชิ า 2201 - 21024. การแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนท่ตี กลงกัน การแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนท่ีตกลงกัน ผู้เป็นหุ้นส่วนอาจตกลงกันให้แบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนตามที่เห็นว่าเหมาะสมและเป็นธรรม ซึ่งอัตราส่วนที่คิดให้กับผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนได้รับนั้นจะแตกต่างกันตามความสามารถหรือการเสียสละเวลาทางานให้กับห้างหุ้นส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคน อัตราส่วนแบ่งท่ีใช้กันโดยทั่วไป ได้แก่ แบ่งอัตราส่วนเดียว แบ่งสองอัตราส่วนและแบง่ เปน็ เปอรเ์ ซน็ ต์ 4.1 การแบ่งผลกาไรขาดทนุ ตามอตั ราส่วนทต่ี กลงกันอัตราสว่ นเดยี ว ตัวอย่างที่ 2 นดิ และนัด เป็นหุ้นสว่ นกนั ได้ตกลงแบง่ กาไรขาดทนุ ในอตั รา 4 : 6 และเม่ือวนั ท่ี31 ธันวาคม 25XX หา้ งหุ้นสว่ นมีกาไรสุทธิ 100,000 บาทการคานวณสว่ นแบ่งผลกาไรของนดิ และนัด เปน็ ดงั นี้ 4 10 ส่วนแบง่ กาไรของนดิ = 100,000 X = 40,000 บาท สว่ นแบง่ กาไรของนดั = 100,000 X 6 = 60,000 บาท 10 บาท รวม 100,000การบันทกึ บัญชสี ว่ นแบง่ ผลกาไรเป็นดงั นี้ สมุดรายวันท่วั ไป หนา้ 15 เครดิตว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบติ บาท สต.25XX บญั ชี บาท สต. 40,000 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 100,000 - 60,000 - ทนุ – กงิ่ หรอื กระแสทนุ – นิด ทุน – ก้าน หรือกระแสทุน – นดั แบ่งผลกาไรสทุ ธใิ ห้ผ้เู ปน็ ห้นุ ส่วน ในอตั รา 6 : 4 4.2 การแบ่งผลกาไรขาดทนุ ตามอตั ราสว่ นท่ีตกลงกนั สองอตั ราส่วน ตัวอย่างท่ี 3 ตั๊ก และแตน เป็นหุ้นส่วนกัน ได้ตกลงแบ่งกาไรขาดทุนกันดังนี้ กาไรขาดทุน100,000 บาทแรก แบ่งกนั ในอตั รา 2 : 3 และกาไรขาดทุนท่ีเหลอื แบง่ เทา่ กนั และในวันท่ี 31 ธันวาคม25XX หา้ งหุ้นสว่ นมกี าไรสทุ ธิ 160,000 บาท Partnership Accounting

การบญั ชีหา้ งหุ้นสว่ น 86 รหัสวชิ า 2201 - 2102การคานวณส่วนแบง่ ผลกาไรเปน็ ดังนี้ ตก๊ั แตน รวม 40,000 60,000 100,000 กาไร 100,000 บาทแรก แบง่ 2 : 3 30,000 30,000 60,000 กาไรที่เหลือ 60,000 บาท แบง่ เทา่ กนั 70,000 90,000 160,000 รวมการบนั ทึกรายการแบง่ กาไรในสมดุ รายวนั ท่วั ไปเป็นดังน้ี สมดุ รายวนั ท่วั ไป หน้า 15 เครดติ ว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบติ บาท สต. 25XX บญั ชี บาท สต. 160,000 - 70,000 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 90,000 - ทุน – ตั๊ก หรือกระแสทนุ – ตก๊ั ทุน – แตน หรอื กระแสทนุ – แตน แบง่ ผลกาไรใหห้ ้นุ สว่ น4.3 การแบ่งผลกาไรขาดทนุ แบง่ เป็นเปอร์เซ็นต์ ตัวอย่างที่ 4 แดง ดา และขาว เปน็ ห้นุ สว่ นกนั ได้ตกลงแบง่ ผลกาไรขาดทนุ กัน 20%, 30%และ 50% ตามลาดบั และเม่ือวันที่ 31 ธันวาคม 25XX ห้างหุ้นสว่ นมีผลกาไรสุทธิ 200,000 บาทการคานวณส่วนแบง่ ผลกาไรเปน็ ดงั นี้ ส่วนแบ่งกาไรของแดง = 200,000 X 20% = 40,000 บาท สว่ นแบ่งกาไรของดา = 200,000 X 30% = 60,000 บาท ส่วนแบ่งกาไรของขาว = 200,000 X 50% = 100,000 บาท รวม 200,000 บาทการบนั ทึกบญั ชีสว่ นแบง่ ผลกาไรเปน็ ดงั นี้ สมุดรายวนั ทวั่ ไป หนา้ 16 เครดิต ว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบติ บาท สต. 25XX บญั ชี บาท สต. 200,000 - 40,000 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 60,000 - 100,000 - ทุน – แดง หรือกระแสทนุ – แดง ทนุ – ดา หรือกระแสทนุ – ดา ทุน – ขาว หรอื กระแสทุน – ขาว แบ่งผลกาไรใหห้ ุ้นสว่ นในอัตรา 20% 30% และ 50% ตามลาดับ Partnership Accounting

การบญั ชีหา้ งหุน้ สว่ น 87 รหัสวิชา 2201 - 2102 ตัวอย่างท่ี 5 ปู และปลา เป็นห้นุ ส่วนกัน ตกลงแบ่งกาไรขาดทนุ คนละ 70% และ 30% และเม่อื วันท่ี 31 ธนั วาคม 25XX ห้างหนุ้ สว่ นมผี ลขาดทุนสุทธิ 50,000 บาทการคานวณส่วนแบง่ ผลขาดทุนเป็นดังน้ี 50,000 X 70% = 35,000 บาท 50,000 X 30% = 15,000 บาท ส่วนแบง่ ผลขาดทุนของปู = 50,000 บาท สว่ นแบ่งผลขาดทุนของปลา = รวม หน้า 17การบันทกึ บัญชีส่วนแบ่งผลขาดทุนเป็นดังน้ี เครดติ บาท สต. สมดุ รายวนั ทว่ั ไป 50,000 - ว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบติ 25XX บญั ชี บาท สต.ธ.ค. 31 ทนุ – ปู หรอื กระแสทนุ – ปู ทนุ – ปลา หรอื กระแสทุน – ปลา 35,000 - 15,000 - กาไรขาดทนุ แบง่ ผลขาดทุนให้ห้นุ สว่ นในอตั รา 70% และ 30% 5. การแบ่งผลกาไรขาดทนุ ตามอตั ราสว่ นทุน การแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนทุน ตามวิธีน้ีผู้เป็นหุ้นส่วนท่ีมีทุนมากก็จะได้รับส่วนแบ่งกาไรขาดทุนมาก และหากมีทุนน้อยก็จะได้รับส่วนแบ่งกาไรขาดทุนน้อย เพราะถือว่าสินทรัพย์ที่ผู้เป็นหุ้นสว่ นนามาลงทุนเป็นสว่ นสาคญั ของการดาเนินของกิจการของหา้ งหนุ้ สว่ น ดังน้ันผู้เปน็ หนุ้ สว่ นจะตอ้ งตกลงกนั ให้ชัดเจนวา่ จะใชอ้ ัตราส่วนทนุ ณ วันใดเปน็ เกณฑ์ในการแบง่ ผลกาไรขาดทุน ซ่งึ มีดังนี้ 5.1 แบ่งผลกาไรขาดทนุ ตามอตั ราส่วนทนุ ณ วันเริ่มกิจการ ตัวอยา่ งที่ 6 ฝนั ดี และฝันเดน่ เป็นหนุ้ ส่วนกัน เริ่มลงทนุ จัดตง้ั ห้างหนุ้ ส่วน เมือ่ วันที่1 มกราคม 25XX โดยฝนั ดี ลงทุน 100,000 บาท และฝนั เด่นลงทุน 200,000 บาท ห้างหุ้นส่วนได้ดาเนนิ กิจการมาจนถงึ ปี 25X5 ห้างหนุ้ สว่ นมีกาไรสุทธิ 180,000 บาท และในระหวา่ งปี 25X5บัญชที ุนของหนุ้ สว่ นท้ังสองมรี ายการดงั น้ี Partnership Accounting

การบัญชหี า้ งหนุ้ สว่ น 88 รหสั วิชา 2201 - 2102 ทนุ – ฝันดี เลขท่ี 301 พ.ศ.25X5 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ.25X5 รายการ หน้า เครดติเดือน วันท่ี บญั ชี เดอื น วนั ท่ี บญั ชีเม.ย. 1 ถอนทุน 20,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 250,000 - ก.ค. 1 ลงทุนเพมิ่ 70,000 - ต.ค. 1 ลงทุนเพิม่ 100,000 - ทนุ – ฝันเด่น เลขท่ี 302 พ.ศ.25X5 รายการ หน้า เดบติ พ.ศ.25X5 รายการ หน้า เครดิตเดอื น วันท่ี บญั ชี เดือน วันท่ี บญั ชีก.ย. 1 ถอนทนุ 20,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 350,000 - ม.ิ ย. 1 ลงทนุ เพิ่ม 170,000 -การคานวณสว่ นแบง่ ผลกาไรเปน็ ดังน้ีหุ้นสว่ น ทุน ณ วันเริ่ม อัตราส่วนทุน การคานวณ สว่ นแบง่ ผลกาไร ฝนั ดี กิจการ 60,000 100,000 100,000 = 1 180,000 X 1ฝนั เด่น 300,000 3 3 120,000 รวม 200,000 200,000 2 2 180,000 300,000 = 3 180,000 X 3 300,000 1:2 รวมการบนั ทึกบัญชสี ่วนแบ่งผลกาไรเปน็ ดังนี้ สมดุ รายวันท่ัวไป หนา้ 20 เครดติว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบติ บาท สต.25XX บญั ชี บาท สต. 180,000 - 60,000 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 120,000 - ทนุ – ฝันดี หรอื กระแสทุน – ฝนั ดี ทนุ – ฝันเด่น หรือกระแสทนุ – ฝนั เด่น แบง่ ผลกาไรใหห้ ้นุ สว่ นตามอตั ราส่วน ทุน ณ วนั เรม่ิ กิจการ Partnership Accounting

การบัญชีหา้ งห้นุ ส่วน 89 รหัสวชิ า 2201 - 21025.2 แบง่ ผลกาไรขาดทุนตามอตั ราสว่ นทุน ณ วันตน้ งวดบัญชีการคานวณส่วนแบง่ ผลกาไรเปน็ ดังน้ีห้นุ ส่วน ทุน ณ วนั อัตราส่วนทนุ การคานวณ สว่ นแบ่งผลกาไร ฝันดี ต้นงวดบัญชี 75,000 250,000 = 5 180,000 X 5ฝันเด่น 250,000 600,000 12 12 105,000 รวม 350,000 7 7 180,000 350,000 600,000 = 12 180,000 X 12 600,000 5:7 รวมการบันทึกบัญชสี ่วนแบ่งผลกาไรเป็นดังนี้ สมุดรายวันท่วั ไป หนา้ 20 เครดติ ว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบติ บาท สต. 25XX บญั ชี บาท สต. 180,000 - 75,000 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 105,000 - ทนุ – ฝันดี หรอื กระแสทุน – ฝันดี ทุน – ฝันเด่น หรือกระแสทุน – ฝนั เด่น แบง่ ผลกาไรใหห้ ุ้นส่วนตามอตั ราส่วน ทุน ณ วนั ต้นงวดบัญชี5.3 แบง่ ผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนทนุ ณ วันสน้ิ งวดบญั ชีการคานวณสว่ นแบง่ ผลกาไรเปน็ ดังน้ี = 400,000 บาท = 500,000 บาททุน ณ วันสนิ้ งวดบัญชีของฝันดี (250,000+70,000+100,000-20,000)ทุน ณ วนั สน้ิ งวดบญั ชีของฝันเด่น (350,000+170,000-20,000)หุ้นส่วน ทุน ณ วัน อตั ราสว่ นทนุ การคานวณ สว่ นแบง่ ผลกาไร ฝันดี สนิ้ งวดบัญชี 80,000 400,000 = 4 180,000 X 4ฝันเด่น 400,000 900,000 9 9 100,000 รวม 500,000 5 5 180,000 500,000 900,000 = 9 180,000 X 9 900,000 4:5 รวม Partnership Accounting

การบัญชีห้างหุ้นส่วน 90 รหัสวชิ า 2201 - 2102การบนั ทึกบัญชสี ่วนแบง่ ผลกาไรเป็นดงั นี้ สมดุ รายวันท่ัวไป หนา้ 20 เครดติว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบิต บาท สต.25XX บัญชี บาท สต. 180,000 - 80,000 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 100,000 - ทุน – ฝันดี หรือกระแสทนุ – ฝนั ดี ทุน – ฝันเด่น หรือกระแสทุน – ฝนั เดน่ แบง่ ผลกาไรใหห้ นุ้ ส่วนตามอตั ราส่วน ทุน ณ วนั สิน้ งวดบัญชี5.4 แบง่ ผลกาไรขาดทุนตามอัตราสว่ นทนุ ถวั เฉลี่ยการคานวณทนุ ถัวเฉลยี่ ของฝันดี เป็นดงั น้ีวันที่ เงินลงทุน ระยะเวลาทที่ นุ คงที่ ผลคณู เดบติ เครดติ คงเหลอื (เดือน) 250,000X3 = 750,000 230,000X3 = 690,0001 ม.ค. - - 250,000 1 ม.ค.-1 เม.ย. = 3 300,000X3 = 900,000 400,000X3 = 1,200,0001 เม.ย. 20,000 - 230,000 1 เม.ย.-1 ก.ค. = 31 ก.ค. - 70,000 300,000 1 ก.ค.-1 ต.ค. = 31 ต.ค. - 100,000 400,000 1 ต.ค.-31 ธ.ค. = 3 รวม 12 3,540,000การคานวณทนุ ถวั เฉลีย่ ของฝันเดน่ เป็นดงั น้ีวนั ท่ี เงนิ ลงทนุ ระยะเวลาท่ีทุนคงที่ ผลคณู เดบติ เครดิต คงเหลือ (เดอื น) 350,000X5 = 1,750,000 520,000X3 = 1,560,0001 ม.ค. - - 350,000 1 ม.ค.-1 มิ.ย. = 5 500,000X4 = 2,000,0001 ม.ิ ย. - 170,000 520,000 1 มิ.ย.-1 ก.ย. = 31 ก.ย. 200,000 - 500,000 1 ก.ย.-31 ธ.ค. = 4 รวม 12 5,310,000หุน้ สว่ น ทุน ถัวเฉลี่ย อัตราสว่ นทุน การคานวณ ส่วนแบง่ ผลกาไร ฝันดี 3,540,000 3,540,000 354 354 72,000 8,850,000 = 885 180,000 X 885ฝนั เด่น 5,310,000 108,000 รวม 8,850,000 5,310,000 = 531 180,000 X 531 180,000 8,850,000 885 885 รวม Partnership Accounting

การบญั ชหี ้างหนุ้ ส่วน 91 รหัสวชิ า 2201 - 2102การบันทึกบัญชสี ่วนแบง่ ผลกาไรเป็นดงั นี้ สมุดรายวนั ทัว่ ไป หนา้ 25 เครดติว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบิต บาท สต.25XX บญั ชี บาท สต. 180,000 - 72,000 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 108,000 - ทุน – ฝันดี หรือกระแสทุน – ฝนั ดี ทุน – ฝนั เดน่ หรือกระแสทุน – ฝันเด่น แบ่งผลกาไรใหห้ ุ้นส่วนตามอตั ราส่วน ทุนถวั เฉลี่ย6. การคดิ ดอกเบีย้ ทนุ ใหผ้ เู้ ปน็ หุน้ ส่วน และแบง่ ผลกาไรขาดทนุ ทเ่ี หลอื ตามอัตราส่วน ท่ตี กลงกนั การคิดดอกเบี้ยทุนให้ผู้เป็นหุ้นส่วน และแบ่งผลกาไรขาดทุนที่เหลือตามอัตราส่วนท่ีตกลงกันตามวิธีนี้ผู้เป็นหุ้นส่วนอาจตกลงกันให้มีการคิดดอกเบ้ียทุนก่อน แล้วจึงแบ่งผลกาไรขาดทุนที่เหลือคือกาไรหรอื ขาดทนุ ทีเ่ หลือหลงั จากหักดอกเบีย้ ทนุ แลว้ ตามอัตราส่วนทีต่ กลงกัน การคิดดอกเบ้ียทุนให้หุ้นส่วน จะต้องระบุในสัญญาของห้างหุ้นส่วนให้ชัดเจนว่า จะใช้อัตราดอกเบยี้ เทา่ ใด และคดิ จากทนุ ณ วนั ใด ดงั น้ี 6.1 คดิ ดอกเบยี้ ทนุ จากทนุ ณ วันต้นงวดบญั ชี 6.2 คดิ ดอกเบย้ี ทนุ จากทุน ณ วันสิน้ งวดบัญชี 6.3 คิดดอกเบีย้ ทุนจากทุนถวั เฉลย่ี ต่อไปนี้เป็นโจทย์ตัวอย่าง ที่ใช้แสดงวิธีการแบ่งผลกาไรขาดทุนโดยคิดดอกเบ้ียทุนให้ ผู้เป็นหุ้นสว่ นจากยอดทนุ ณ วันตา่ ง ๆ และแบ่งกาไรผลกาไรขาดทนุ ทเ่ี หลอื ตามอตั ราสว่ นที่ตกลงกันตัวอย่างที่ 7 จ๋มุ และจมิ๋ เปน็ หุ้นส่วนกัน บัญชีทุนของหนุ้ สว่ นทงั้ สองในปี 25XX มดี งั นี้ ทุน –จุ๋ม เลขท่ี 301 พ.ศ.25XX รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ.25XX รายการ หนา้ เครดิตเดอื น วันท่ี บญั ชี เดือน วนั ที่ บัญชีก.ย. 1 ถอนทุน 30,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 150,000 - พ.ค.. 1 ลงทนุ เพ่ิม 80,000 - Partnership Accounting

การบญั ชีห้างหุ้นส่วน 92 รหัสวิชา 2201 - 2102 ทุน – จิ๋ม เลขท่ี 302 พ.ศ.25XX รายการ หนา้ เดบติ พ.ศ.25XX รายการ หนา้ เครดิตเดือน วนั ที่ บญั ชี เดอื น วนั ท่ี บญั ชีพ.ค. 1 ถอนทนุ 50,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 200,000 - ก.ย. 1 ลงทนุ เพิม่ 60,000 - ต.ค. 1 ลงทนุ เพิ่ม 40,000 - ในวนั ท่ี 31 ธันวาคม 25XX ปรากฏวา่ หา้ งหุ้นสว่ นมีผลกาไรสุทธิจากการดาเนนิ งาน 162,000 บาทและหุ้นส่วนทัง้ สอง ไดต้ กลงแบ่งกาไรขาดทุนกนั ดังน้ี (ห้างหุ้นสว่ นใช้วธิ ที นุ คงท)่ี 1. คดิ ดอกเบ้ยี ทนุ ใหห้ นุ้ ส่วน ในอตั รา 6% จากทุนตน้ งวด 2. กาไรขาดทนุ ที่เหลอื แบง่ เท่ากนั6.1 คดิ ดอกเบย้ี ทนุ จากทุน ณ วันตน้ งวดบญั ชีการคานวณดอกเบีย้ ทุนและสว่ นแบ่งผลกาไรเปน็ ดงั น้ี ดอกเบ้ยี ทุนของจุ๋ม = 150,000 X 6% = 9,000 บาท ดอกเบย้ี ทุนของจ๋ิม = 200,000 X 6% = 12,000 บาท รวม 21,000 บาท ดงั นน้ั กาไรทีเ่ หลอื = 162,000 - 21,000 = 141,000 บาท แบง่ เท่ากัน 1 ส่วนแบง่ กาไรของจุ๋ม = 141,000 X 2 = 70,500 บาท ส่วนแบ่งกาไรของจ๋มิ = 141,000 X 1 = 70,500 บาท 2 รวม 141,000 บาท รายละเอียดการคานวณส่วนแบง่ ผลกาไรขาดทนุ จมุ๋ จม๋ิ รวม ดอกเบย้ี ทุน 9,000 12,000 21,000 กาไรท่เี หลือแบ่งเท่ากัน 70,500 70,500 141,000 รวม 79,500 82,500 162,000 Partnership Accounting

การบัญชหี ้างหุ้นส่วน 93 รหสั วชิ า 2201 - 2102การบนั ทกึ บญั ชกี ารคิดดอกเบี้ยทุนและแบง่ ผลกาไรเปน็ ดงั น้ี สมุดรายวันทัว่ ไป หนา้ 20 เครดติ ว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบิต บาท สต. 25XX บัญชี บาท สต. 21,000 - 9,000 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 12,000 - กระแสทนุ – จ๋มุ 141,000 - กระแสทนุ – จิม๋ 70,500 - 70,500 - คดิ ดอกเบีย้ ทุนใหห้ ้นุ สว่ นในอตั รา 6% จากทุน ณ วันต้นงวด กาไรขาดทุน (162,000 - 21,000) กระแสทนุ – จมุ๋ กระแสทุน – จิ๋ม แบง่ ผลกาไรที่เหลอื ให้หนุ้ สว่ นในอตั รา เทา่ กัน6.2 คิดดอกเบ้ยี ทนุ จากทุน ณ วนั ส้ินงวดบญั ชีการคานวณทนุ ณ วันสนิ้ งวด ทนุ ณ วนั ส้ินงวดของจุ๋ม = 150,000+80,000-30,000 = 200,000 บาท ทุน ณ วันส้นิ งวดของจิ๋ม = 200,000+60,000+40,000-50,000 = 250,000 บาทการคานวณหาดอกเบ้ียทนุ และสว่ นแบ่งผลกาไรเปน็ ดงั น้ี ดอกเบีย้ ทุนของจุม๋ = 200,000 X 6% = 12,000 บาท = 15,000 บาท ดอกเบย้ี ทุนของจิม๋ = 250,000 X 6% 27,000 บาท รวม = 67,500 บาทดังนน้ั กาไรทีเ่ หลือ = 162,000 - 27,000 = 135,000 บาท แบ่งเทา่ กนั 1 = 67,500 บาท สว่ นแบง่ กาไรของจุ๋ม = 135,000 X 2 135,000 บาท สว่ นแบง่ กาไรของจมิ๋ = 135,000 X 1 2 รวม รายละเอยี ดการคานวณส่วนแบง่ ผลกาไรขาดทนุ จมุ๋ จม๋ิ รวม 27,000ดอกเบ้ียทนุ 12,000 15,000 135,000 162,000กาไรท่ีเหลือแบง่ 1 : 2 67,500 67,500 รวม 79,500 82,500 Partnership Accounting

การบัญชีห้างหุ้นสว่ น 94 รหสั วิชา 2201 - 2102การบันทกึ บญั ชีการคิดดอกเบีย้ ทุนและแบ่งผลกาไรเป็นดงั นี้ สมุดรายวนั ทวั่ ไป หนา้ 20 เครดิต ว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบิต บาท สต. 25XX บัญชี บาท สต. 27,000 - 12,000 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 15,000 - กระแสทนุ – จุม๋ 135,000 - กระแสทนุ – จมิ๋ 67,500 - 67,500 - คดิ ดอกเบีย้ ทนุ ใหห้ ุน้ สว่ นในอตั รา 6% จากทุน ณ สน้ิ งวด กาไรขาดทนุ (162,000 - 27,000) กระแสทนุ – จมุ๋ กระแสทนุ – จิ๋ม แบ่งผลกาไรท่เี หลอื ให้หุน้ ส่วนในอตั รา เท่ากนั6.3 คิดดอกเบย้ี ทนุ จากทนุ ถัวเฉลยี่การคานวณทนุ ถวั เฉล่ยี ของจุ๋ม วันท่ี เงนิ ลงทุน ระยะเวลาทที่ ุนคงที่ ผลคณู 1 ม.ค. เดบิต เครดติ คงเหลอื (เดอื น)1 พ.ค. - 1 ก.ย. - 80,000 150,000 1 ม.ค. - 1 พ.ค. = 4 150,000X4 = 600,000 - -[ 30,000 230,000 1 พ.ค. - 1 ก.ย. = 4 230,000X4 = 920,000 200,000 1 ก.ย. - 31 ธ.ค. = 4 200,000X4 = 800,000 รวม 12 2,320,000การคานวณทนุ ถัวเฉลย่ี ของจ๋ิมวันท่ี เงินลงทุน ระยะเวลาท่ีทนุ คงที่ ผลคณู เครดิต เดบติ คงเหลือ (เดือน) 200,000X4 = 800,000 150,000X4 = 600,0001 ม.ค. - - 200,000 1 ม.ค.-1 พ.ค. = 4 210,000X1 = 210,000 250,000X3 = 750,0001 พ.ค. 50,000 - 150,000 1 พ.ค. -1 ก.ย. = 4 2,360,0001 ก.ย. - 60,000 210,000 1 ก.ย. -1 ต.ค. = 11 ต.ค. - 40,000 250,000 1 ต.ค. -31 ธ.ค. = 3 รวม 12 Partnership Accounting

การบญั ชีห้างหนุ้ สว่ น 95 รหัสวิชา 2201 - 2102การคานวณดอกเบีย้ ทนุ จากทุนถัวเฉลย่ี 2,320,000 X 6% = 11,600 บาท ดอกเบย้ี ทนุ ถัวเฉลี่ยของจุ๋ม = 12 = 2,360,000 11,800 บาท ดอกเบยี้ ทนุ ถัวเฉลีย่ ของจม๋ิ = 12 X 6% 23,400 บาท รวม ดังนนั้ กาไรทเี่ หลอื = 162,000 - 23,400 = 138,600 บาท แบ่งเทา่ กัน สว่ นแบ่งกาไรของจมุ๋ = 138,600 X 1 = 69,300 บาท ส่วนแบง่ กาไรของจมิ๋ 2 1 = 69,300 บาท = 138,600 X 2 138,600 บาท รวม รายละเอียดการคานวณสว่ นแบ่งกาไรขาดทุน จุ๋ม จิ๋ม รวม 23,400 ดอกเบี้ยทุน 11,600 11,800 69,300 162,000 กาไรที่เหลอื แบง่ เทา่ กนั 69,300 69,300 รวม 80,900 81,100การบนั ทกึ บญั ชีการคดิ ดอกเบี้ยทุนและแบง่ ผลกาไร เปน็ ดังน้ี สมุดรายวนั ทั่วไป หน้า 25 เครดติว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบติ บาท สต.25XX บญั ชี บาท สต. 11,600 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 23,400 - 11,800 - กระแสทุน – จุม๋ 138,600 - กระแสทนุ – จมิ๋ 69,300 - 69,300 - คิดดอกเบ้ียทนุ ใหห้ นุ้ ส่วนในอตั รา 6% จากทุนถวั เฉล่ยี กาไรขาดทุน (162,000 - 23,400) กระแสทนุ – จุม๋ กระแสทนุ – จ๋มิ แบ่งผลกาไรที่เหลอื ให้หนุ้ สว่ นในอตั รา เท่ากัน Partnership Accounting

การบัญชหี ้างหนุ้ ส่วน 96 รหสั วิชา 2201 - 21027. การคิดเงนิ เดือนหรอื โบนสั ให้ผ้เู ปน็ หนุ้ สว่ น และแบ่งผลกาไรขาดทุนที่เหลือ ตามอัตราสว่ นที่ตกลงกนั การแบ่งกาไรขาดทุนตามวิธีน้ี จะเป็นการคานึงถึงความรู้ความสามารถ และการเสียสละเวลาในการทางานของผู้เปน็ หุ้นส่วน จนทาให้ห้างหุ้นส่วนประสบผลสาเร็จ ดงั นั้นผู้เป็นหุ้นส่วนอาจตกลงกันให้มีการคิดค่าตอบแทนในรูปของเงินเดือน หรือโบนัสให้แก่ผู้เป็นหุ้นส่วนที่เข้ามาดาเนินกิจการ หรือบริหารงานในห้างหุ้นส่วน โดยถือเป็นส่วนหน่ึงของการแบง่ ผลกาไรขาดทุน แล้วจึงแบง่ ผลกาไรขาดทุนทเ่ี หลือหรือตามอัตราสว่ นท่ีตกลงกัน 7.1 คิดเงนิ เดอื นให้ผูเ้ ป็นหนุ้ ส่วน ตวั อย่างท่ี 8 เปรย้ี ว และหวาน ตกลงเป็นหนุ้ สว่ นกนั มที นุ เมือ่ วันท่ี 1 มกราคม 25XX จานวน100,000 บาท และ 200,000 บาท ตามลาดบั และมผี ลกาไรสทุ ธิประจาปี 25XX จานวน 250,000 บาทโดยผเู้ ปน็ ห้นุ สว่ นท้ังสองไดต้ กลงแบ่งกาไรขาดทนุ กันดังนี้ (ห้างหุน้ สว่ นใชว้ ธิ ที นุ เปล่ยี นแปลง) 1. คดิ เงินเดอื นให้เปร้ยี ว เดือนละ 2,000 บาท และหวานเดอื นละ 3,000 บาท 2. กาไรขาดทนุ ท่ีเหลือแบง่ กนั ในอัตรา 1 : 3การคานวณเงนิ เดือนให้ผ้เู ปน็ ห้นุ ส่วนเปน็ ดงั น้ีเงินเดือนของเปร้ียว = 2,000 X 12 = 24,000 บาทเงนิ เดอื นของหวาน = 3,000 X 12 = 36,000 บาท รวม 60,000 บาทดังนน้ั กาไรท่เี หลอื = 250,000 - 60,000 = 190,000 บาท แบง่ กนั 1 : 3สว่ นแบ่งกาไรของเปรย้ี ว = 190,000 X 1 = 47,500 บาท 4 = 142,500 บาท 3ส่วนแบ่งกาไรของหวาน = 190,000 X 4 รวม 190,000 บาท รายละเอยี ดการคานวณสว่ นแบง่ ผลกาไรขาดทุน เปร้ยี ว หวาน รวม 60,000เงินเดอื น 24,000 36,000 190,000 250,000กาไรทเี่ หลอื แบง่ 1 : 3 47,500 142,500 รวม 71,500 178,500 Partnership Accounting

การบัญชหี า้ งห้นุ ส่วน 97 รหัสวชิ า 2201 - 2102การบันทกึ บญั ชสี ่วนแบง่ ผลกาไรเปน็ ดงั นี้ สมุดรายวันท่วั ไป หน้า 25 เครดิตว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบิต บาท สต.25XX บญั ชี บาท สต. 60,000 - 24,000 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 36,000 - ทนุ – เปร้ียว 190,000 - ทนุ – หวาน 47,500 - 142,500 - คิดเงินเดอื นให้หนุ้ ส่วน กาไรขาดทนุ (250,000 - 60,000) ทุน – เปร้ยี ว ทุน – หวาน แบง่ กาไรทีเ่ หลอื ให้หุ้นสว่ นในอตั รา 1:3 7.2 คดิ โบนสั ให้ผเู้ ป็นหุ้นสว่ น ห้างหุ้นส่วนอาจตกลงให้มีการคิดโบนัสให้แก่ผู้เป็นหุ้นส่วน ที่ทาหน้าที่ผู้จัดการของห้างหุ้นส่วนเพือ่ เปน็ การตอบแทน และให้กาลังใจท่หี ุ้นส่วนผู้นั้นไดท้ ุ่มเทเสยี สละในการบริหารงาน จนทาใหห้ ้างหุ้นส่วนประสบผลกาไร การคานวณโบนัสจะคานวณจากกาไรสุทธิประจาปี โดยปกติจะกาหนดคิดโบนัสเป็นร้อยละของกาไรสุทธิ และจะต้องระบุให้ชัดเจนว่าจะคานวณโบนัสจากกาไรสุทธิก่อนหักโบนัส หรือคานวณจากกาไรสุทธิหลงั หักโบนสั กาคานวณโบนสั มี 2 วิธี คือ 1. การคานวณเป็นร้อยละของกาไรสุทธกิ อ่ นหกั โบนสั (โบนสั ไม่ถือเป็นคา่ ใช้จา่ ย) โบนัส = กาไรสทุ ธิ X ร้อยละของโบนสั 100 2. คานวณเปน็ ร้อยละของกาไรสทุ ธิหลงั หกั โบนสั (โบนสั ถือเปน็ ค่าใช้จา่ ย) โบนสั = กาไรสุทธิ X รอ้ ยละของโบนัส (100 + ร้อยละของโบนัส) ตัวอยา่ งที่ 9 แมว และเหมียว เป็นหุ้นส่วนกนั มีทุนคงเหลือเมือ่ วันที่ 1 มกราคม 25XX จานวน200,000 บาท และ 500,000 บาท ตามลาดับ และกาไรสุทธิประจาปี 25XX จานวน 100,000 บาทโดยหุ้นส่วนทัง้ สองได้ตกลงแบ่งกาไรขาดทุนกันดังนี้ (ห้างหุน้ สว่ นใชว้ ธิ ที ุนคงท)่ี 1. คดิ โบนัสใหแ้ มว ซึ่งเป็นหนุ้ สว่ นผจู้ ัดการ จานวน 20% ของกาไรสุทธิ 2. กาไรขาดทนุ ที่เหลือแบ่งกนั ในอัตรา 40% และ 60% ตามลาดบั Partnership Accounting

การบญั ชีหา้ งหุ้นส่วน 98 รหัสวิชา 2201 - 2102การคานวณโบนัสใหแ้ มว กาไรสุทธิก่อนหกั โบนัส จานวน 100,000 บาท อัตราโบนสั 20% ดังนน้ั โบนสั = กาไรสุทธกิ ่อนหกั โบนสั X รอ้ ยละของโบนสั 20 100 100 = 100,000 X = 20,000 บาท ดงั นน้ั กาไรท่เี หลอื = 100,000 - 20,000 = 80,000 บาท แบ่งกนั 40% : 60% สว่ นแบ่งกาไรของแมว = 80,000 X 40% = 32,000 บาท สว่ นแบง่ กาไรของเหมียว = 80,000 X 60% = 48,000 บาท รวม 80,000 บาท รายละเอียดการคานวณส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุน แมว เหมียว รวม 20,000โบนสั 20,000 - 80,000 100,000กาไรที่เหลอื แบ่ง 40% : 60% 32,000 48,000 รวม 52,000 48,000การบันทกึ บญั ชีสว่ นแบง่ ผลกาไรเปน็ ดงั นี้ ว.ด.ป. สมุดรายวนั ท่ัวไป เลขที่ เดบติ หน้า 15 25XX บัญชี บาท สต. เครดิต รายการ 20,000 - บาท สต.ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 80,000 - 20,000 - กระแสทุน – แมว 32,000 - คดิ โบนสั ให้ห้นุ ส่วนผจู้ ดั การในอตั รา 48,000 - 20% ของกาไรสุทธกิ อ่ นหกั โบนัส กาไรขาดทุน กระแสทุน – แมว กระแสทุน – เหมียว แบง่ กาไรทเ่ี หลอื ใหห้ นุ้ สว่ นในอัตรา 40% และ 60% Partnership Accounting

การบญั ชีห้างหุ้นสว่ น 99 รหสั วิชา 2201 - 2102 ตวั อยา่ งท่ี 10 ปัง และปอนเป็นหุ้นส่วนกัน เมื่อวนั ที่ 1 มกราคม 25XX มที นุ คนละ 180,000 บาทและ 220,000 บาท ตามลาดบั และเมือ่ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25XX ปรากฏวา่ ห้างห้นุ สว่ นมผี ลกาไรสุทธิ275,000. บาท และหุ้นสว่ นทง้ั สองได้ตกลงแบ่งกาไรขาดทนุ กนั ดังนี้ 1. คิดโบนสั ใหป้ อน ซ่งึ เป็นหนุ้ สว่ นผ้จู ัดการ ในอตั รา 10% ของกาไรสุทธิหลงั หกั โบนสั 2. กาไรขาดทนุ ทเี่ หลอื แบง่ เท่ากัน หมายเหตุ ห้างหุ้นสว่ นใชว้ ธิ ีทนุ เปลย่ี นแปลงการคานวณโบนัสให้ปอน 275,000 บาท กาไรสุทธิหลังหกั โบนสั จานวน 10% อตั ราโบนัส ดงั นนั้ โบนสั = กาไรสทุ ธิหลังหักโบนสั X ร้อยละของโบนัส ดังน้นั กาไรที่เหลอื (100 + รอ้ ยละของโบนสั ) = 275,000 X 10 = 25,000 บาท 110 = 275,000 - 25,000 = 250,000 บาท แบ่งเทา่ กนั สว่ นแบ่งกาไรของปัง = 250,000 X 1 = 125,000 บาท สว่ นแบ่งกาไรของปอน = 2 1 = 125,000 บาท 250,000 X 2 250,000 บาท รวม รายละเอียดการคานวณส่วนแบง่ ผลกาไรขาดทุน ปัง ปอน รวม 25,000 โบนัส - 25,000 250,000 275,000 กาไรท่ีเหลือแบ่งเท่ากัน 125,000 125,000 รวม 125,000 150,000การบนั ทึกบัญชีส่วนแบง่ ผลกาไรเป็นดงั น้ี หน้า 16 สมดุ รายวันท่ัวไป เครดติ บาท สต.ว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบติ25XX บญั ชี บาท สต. 25,000 - 25,000 -ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ ทนุ – ปอน คิดโบนัสให้หุ้นส่วนผู้จัดการในอัตรา 10% ของกาไรสทุ ธหิ ลงั ก่อนหักโบนสั Partnership Accounting

การบัญชหี า้ งหุ้นส่วน 100 รหสั วชิ า 2201 - 2102 ว.ด.ป. สมุดรายวันทวั่ ไป เลขที่ เดบติ หนา้ 16 25XX บญั ชี บาท สต. เครดติ รายการ 250,000 - บาท สต.ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ 125,000 - ทนุ – ปงั 125,000 - ทุน – ปอน แบ่งกาไรท่เี หลอื ใหห้ ุ้นส่วนในอตั รา เทา่ กนั8. การคดิ ดอกเบี้ยทุน เงินเดือน โบนสั ใหผ้ ู้เปน็ หนุ้ สว่ น และแบง่ ผลกาไรขาดทุนที่เหลอื ตามอัตราส่วนทต่ี กลงกนั โดยท่ัวไปผูเ้ ป็นหุ้นส่วนอาจตกลงให้มีการคิดดอกเบ้ยี ทุน เงินเดอื น โบนัส และกาไรขาดทนุทีเ่ หลอื ตามอัตราส่วนทีต่ กลงกนั ตัวอย่างที่ 11 กุ๊ก และไก่ เป็นหุ้นส่วนกัน โดยมีทุนคงเหลือเม่ือวันที่ 1 มกราคม 25XX100,000 บาท และ 120,000 บาท ตามลาดับ และมีกาไรสุทธิประจาปี 25XX จานวน 300,000 บาทหุน้ สว่ นทง้ั สองได้ตกลงแบง่ กาไรขาดทุนกนั ดังน้ี 1. คิดดอกเบี้ยทุนให้หนุ้ สว่ น 5% จากทุนตน้ งวด 2. คดิ เงินเดือนให้กุก๊ ปลี ะ 45,000 บาท และไก่ปลี ะ 74,000 บาท 3. คิดโบนสั ให้ไก่ในฐานะเปน็ ผจู้ ดั การของหา้ งหุ้นสว่ น 10% ของกาไรสุทธกิ ่อนหกั โบนัส 4. กาไรขาดทุนท่ีเหลอื แบง่ เท่ากัน หมายเหตุ ห้างหุน้ สว่ นใช้วิธที ุนเปล่ียนแปลงการคานวณดอกเบีย้ ทนุ 100,000 X 5% = 5,000 บาท ดอกเบี้ยทุนของกุ๊ก = 120,000 X 5% = 6,000 บาท ดอกเบ้ียทุนของไก่ = รวม 11,000 บาทการคานวณเงินเดือนหนุ้ ส่วน เงนิ เดือนของกุ๊ก รวม = 45,000 บาท เงินเดือนของไก่ = 74,000 บาท 119,000 บาท Partnership Accounting