หนังสือเรียนรายวิชาสุขศึกษา พลศึกษา ทช31002 ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

หนงั สือเรียนสาระทกั ษะการดาเนินชีวติ รายวชิ า สุขศึกษา พลศึกษา (ทช31002) ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2560) หลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาข้นั พ้ืนฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงศึกษาธิการ ห้ามจาหน่าย หนงั สือเรียนเล่มน้ีจดั พิมพด์ ว้ ยเงินงบประมาณแผน่ ดินเพ่ือการศึกษาตลอดชีวติ สาหรับประชาชน ลิขสิทธ์ิเป็นของ สานกั งาน กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ เอกสารทางวชิ าการลาดบั ท่ี 14 /2555

หนงั สือเรียนสาระทกั ษะการดาเนินชีวติ รายวชิ า สุขศึกษา พลศึกษา (ทช31002) ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2560 ลิขสิทธ์ิเป็นของ สานกั งาน กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ เอกสารทางวชิ าการลาดบั ท่ี 14/2555

คํานาํ กระทรวงศึกษาธิการไดประกาศใชหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 เม่อื วนั ท่ี 18 กันยายน พ.ศ. 2551 แทนหลักเกณฑแ ละวิธีการจัดการศึกษานอกโรงเรียน ตามหลักสูตรการศึกษาข้นั พื้นฐาน พุทธศักราช 2544 ซ่ึงเปนหลักสูตรท่ีพัฒนาขึ้นตามหลักปรัชญาและ ความเช่ือพ้ืนฐานในการจัดการศึกษานอกโรงเรียนท่ีมีกลุมเปาหมายเปนผูใหญมีการเรียนรูและสั่งสม ความรูและประสบการณอยา งตอเน่อื ง ในปง บประมาณ 2554 กระทรวงศกึ ษาธิการไดก าํ หนดแผนยทุ ธศาสตรในการขบั เคลื่อนนโยบาย ทางการศกึ ษาเพอื่ เพิม่ ศักยภาพและขีดความสามารถในการแขงขนั ใหป ระชาชนไดมีอาชพี ทส่ี ามารถสราง รายไดที่มั่งคั่งและม่ันคง เปนบุคลากรท่ีมีวินัย เปยมไปดวยคุณธรรมและจริยธรรม และมีจิตสํานึก รับผิดชอบตอตนเองและผูอน่ื สาํ นักงาน กศน. จึงไดพ จิ ารณาทบทวนหลกั การ จุดหมาย มาตรฐาน ผลการ เรียนรูท่ีคาดหวัง และเนื้อหาสาระ ท้ัง 5 กลุมสาระการเรียนรู ของหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับ การศึกษา ขั้นพนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 ใหม คี วามสอดคลองตอบสนองนโยบายกระทรวงศึกษาธิการ ซ่งึ สงผลใหต อ งปรับปรุงหนังสือเรียน โดยการเพิ่มและสอดแทรกเนื้อหาสาระเก่ียวกับอาชีพ คุณธรรม จริยธรรมและการเตรยี มพรอ ม เพอ่ื เขาสูประชาคมอาเซียน ในรายวิชาที่มีความเกี่ยวของสัมพันธกัน แต ยังคงหลักการและวิธีการเดิมในการพัฒนาหนังสือที่ใหผูเรียนศึกษาคนควาความรูดวยตนเอง ปฏิบัติ กิจกรรม ทําแบบฝกหัด เพ่ือทดสอบความรูความเขาใจ มีการอภิปรายแลกเปล่ียนเรียนรูกับกลุม หรือ ศกึ ษาเพิ่มเติมจากภูมิปญญาทอ งถนิ่ แหลงการเรยี นรแู ละสื่ออ่นื การปรับปรุงหนังสือเรียนในครั้งน้ี ไดรับความรวมมืออยางดีย่ิงจากผูทรงคุณวุฒิในแตละ สาขาวชิ า และผูเก่ยี วของในการจัดการเรียนการสอนท่ีศึกษาคนควา รวบรวมขอมูลองคความรูจากส่ือ ตา ง ๆ มาเรยี บเรียงเนอื้ หาใหค รบถวนสอดคลอ งกบั มาตรฐาน ผลการเรียนรูที่คาดหวัง ตัวชี้วัดและกรอบ เน้อื หาสาระของรายวชิ า สาํ นกั งาน กศน.ขอขอบคุณผมู ีสวนเก่ยี วขอ งทุกทานไว ณ โอกาสน้ี และหวังวา หนงั สอื เรยี น ชุดนจ้ี ะเปน ประโยชนแ กผ ูเรยี น ครู ผสู อน และผูเกีย่ วขอ งในทุกระดับ หากมีขอ เสนอแนะ ประการใด สาํ นกั งาน กศน. ขอนอมรับดว ยความขอบคุณยงิ่

สารบญั หนา คํานํา 1 คาํ แนะนาํ การใชแบบเรียน 2 โครงสรางรายวชิ า 5 บทที่ 1 การทํางานของระบบในรางกาย 11 13 เรื่องที่ 1 การทํางานของระบบยอยอาหาร 16 เรอ่ื งที่ 2 การทํางานของระบบขับถาย 24 เรอ่ื งท่ี 3 การทาํ งานของระบบประสาท 28 เรอื่ งท่ี 4 การทํางานของระบบสบื พันธุ 29 เรอ่ื งท่ี 5 การทาํ งานของระบบตอมไรท อ 30 เรื่องท่ี 6 การดูแลรักษาระบบของรางกายท่สี ําคญั 34 บทท่ี 2 ปญ หาเพศศกึ ษา 35 เรื่องที่ 1 ทกั ษะการจดั การปญ หาทางเพศ 37 เรอ่ื งท่ี 2 ปญหาทางเพศในเด็กและวัยรนุ 43 เรือ่ งท่ี 3 การจดั การกับอารมณ และความตอ งการทางเพศ 44 เรื่องที่ 4 ความเชื่อท่ผี ดิ ๆ ทางเพศ 50 เรื่องท่ี 5 กฎหมายทีเ่ กย่ี วขอ งกบั การละเมดิ ทางเพศ 54 บทที่ 3 อาหารและโภชนาการ 62 เร่อื งที่ 1 โรคขาดสารอาหาร 63 เรอ่ื งที่ 2 การสุขาภิบาลอาหาร 67 เรื่องท่ี 3 การจดั โปรแกรมอาหารใหเ หมาะสมกับบุคคลในครอบครัว 77 บทที่ 4 การเสริมสรางสุขภาพ 78 เร่อื งท่ี 1 การรวมกลุมเพ่ือเสรมิ สรา งสุขภาพในชุมชน 80 เร่ืองท่ี 2 การออกกาํ ลงั กายเพอ่ื สุขภาพ บทท่ี 5 โรคทถี่ า ยทอดทางพนั ธกุ รรม เรอ่ื งท่ี 1 โรคทถี่ า ยทอดทางพันธุกรรม เร่อื งท่ี 2 โรคทางพันธุกรรมทีส่ าํ คญั

บทที่ 6 ความปลอดภัยจากการใชยา 87 เรอ่ื งที่ 1 หลกั การและวธิ กี ารใชยาทถ่ี ูกตอง 88 เรื่องท่ี 2 อนั ตรายจากการใชย า 90 เร่ืองที่ 3 ความเชอ่ื เกยี่ วกับการใชย า 96 บทท่ี 7 ผลกระทบจากสารเสพตดิ 101 เรอ่ื งท่ี 1 ปญหาการแพรร ะบาดของสารเสพตดิ ในปจ จุบนั 102 เรอื่ งที่ 2 แนวทางการปอ งกนั การแพรระบาดของสารเสพติด 105 เร่ืองที่ 3 กฎหมายท่เี กีย่ วกับสารเสพติด 108 บทที่ 8 ทกั ษะชวี ิตเพอ่ื สขุ ภาพจิต 112 เรื่องที่ 1 ความหมาย ความสาํ คญั ของทกั ษะชวี ิต 113 เรื่องท่ี 2 ทกั ษะการตระหนกั ในการรูตน 115 เรื่องที่ 3 ทักษะการจดั การกบั อารมณ 118 เรื่องที่ 4 ทักษะการจดั การความเครยี ด 120 บทที่ 9 อาชพี จําหนายอาหารสําเร็จรปู ตามสขุ าภบิ าล 123 เรื่องที่ 1 การถนอมอาหารโดยใชความรอ นสูง 124 เรื่องที่ 2 การถนอมอาหารโดยใชค วามเยน็ 128 เรื่องท่ี 3 การถนอมอาหารโดยการทาํ แหง 129 เรอ่ื งท่ี 4 การถนอมอาหารโดยการหมักดอง 132 เรอ่ื งที่ 5 การถนอมอาหารโดยการใชร งั สี 132 เรอ่ื งท่ี 6 อาชพี จําหนา ยอาหารสําเรจ็ รปู ตามหลักสุขาภบิ าล 135 เรอ่ื งท่ี 7 การจดั ตกแตงรานและการจัดสนิ คาอาหารสาํ เรจ็ รูปตามหลกั สขุ าภบิ าล 136 เรอ่ื งท่ี 8 พฤตกิ รรมผบู รโิ ภคกบั ชองทางการจําหนายอาหารสาํ เร็จรปู 140 เรอ่ื งที่ 9 การบริหารจดั การธรุ กิจ 143 เร่อื งท่ี 10 การกําหนดราคาขาย 144 เรื่องท่ี 11 คุณธรรมในการประกอบอาชพี 145 เรอ่ื งท่ี 12 หนวยงานสงเสรมิ และสนับสนุนในประเทศไทย 146 บรรณานุกรม

คาํ แนะนาํ การใชห นังสือเรียน หนังสือเรียนสาระทักษะการดําเนินชีวิต รายวิชาสุขศึกษา พลศึกษา รหัส ทช 31002 ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย เปนหนังสือเรียนที่จัดทําขึ้น สําหรับผูเรียนท่ีเปนนักศึกษาการศึกษา นอกระบบในการศึกษาหนังสือเรียนสาระทักษะการดําเนินชีวิต รายวิชาสุขศึกษา พลศึกษา ผูเรียน ควรปฏบิ ตั ิดงั น้ี 1. ศึกษาโครงสรางรายวิชาใหเขาใจในหัวขอและสาระสําคัญ ผลการเรียนรูที่คาดหวังและ ขอบขายเนือ้ หาของรายวชิ าน้นั ๆ โดยละเอยี ด 2. ศึกษารายละเอียดเน้ือหาของแตละบทอยางละเอียด และทํากิจกรรมตามที่กําหนดแลว ตรวจสอบกับแนวคาํ ตอบของกิจกรรม ถาผูเ รียนตอบผิดควรกลับไปศึกษาและทําความเขาใจในเนื้อหา นน้ั ใหมใหเ ขาใจ กอนที่จะศึกษาเรือ่ งตอ ๆ ไป 3. ปฏบิ ตั กิ ิจกรรมทายเรื่องของแตละเร่ือง เพื่อเปนการสรุปความรู ความเขาใจของเนื้อหาใน เรอื่ งนนั้ ๆ อกี คร้งั และการปฏบิ ัติกิจกรรมของแตล ะเนอื้ หา แตล ะเรื่อง ผูเรียนสามารถนําไปตรวจสอบกับ ครแู ละเพ่ือน ๆ ทร่ี วมเรียนในรายวิชาและระดบั เดียวกันได 4. หนังสอื เรียนเลมนมี้ ี 9 บท บทที่ 1 เรื่อง การทาํ งานของระบบในรางกาย บทที่ 2 เรื่อง ปญหาเพศศกึ ษา บทที่ 3 เรอ่ื ง อาหารและโภชนาการ บทที่ 4 เรอ่ื ง การเสรมิ สรางสขุ ภาพ บทท่ี 5 เรอื่ ง โรคทถ่ี ายทอดทางพันธกุ รรม บทที่ 6 เรื่อง ปลอดภยั จากการใชย า บทท่ี 7 เร่ือง ผลกระทบจากสารเสพตดิ บทท่ี 8 เรือ่ ง ทกั ษะชีวติ เพอ่ื สุขภาพชีวติ บทท่ี 9 อาชพี จําหนายอาหารสําเร็จรูปตามสขุ าภบิ าล

โครงสรางรายวิชา สขุ ศกึ ษา พลศึกษา ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย (ทช31002) สาระสาํ คัญ ศกึ ษา ฝก ปฏิบตั ิ และประยกุ ตใชเกี่ยวกับสุขศึกษา พลศึกษา เรื่องเก่ียวกับระบบตาง ๆ ของรางกาย เปาหมายชีวิต ปญหาเก่ียวกับเพศศึกษา อาหารและโภชนาการ เสริมสรางสุขภาพ โรคท่ีถายทอดทาง พันธุกรรม ปลอดภัยจากการใชยา ผลกระทบจากสารเสพติด อันตรายรอบตัว และทักษะชีวิต เพื่อสขุ ภาพจติ เพือ่ ใชป ระโยชนใ นการวางแผนพัฒนาสขุ ภาพของตนเองและครอบครัว นําไปประยกุ ตใช ในชวี ิตประจาํ วันในการดาํ เนินชีวติ ของตนเอง และครอบครวั ไดอยางเหมาะสม ปลอดภัย ผลการเรยี นท่ีคาดหวงั 1. อธบิ ายการทาํ งานของระบบตา ง ๆ ในรา งกายไดถ กู ตอง 2. วางแผนเปา หมายชีวิต ตลอดจนเรอื่ งปญหาเก่ยี วกับเพศศกึ ษาได 3. เรยี นรูเรอ่ื งการวางแผนในการสรางเสรมิ สขุ ภาพเกย่ี วกบั อาหาร 4. อธบิ ายถงึ โรคที่ถายทอดทางพันธกุ รรมได 5. วางแผนปองกันเกย่ี วกับอุบัติเหตุ อุบตั ภิ ยั ไดอ ยางถกู ตอ ง 6. มคี วามรใู นการพฒั นาทักษะชวี ติ ใหด ีได ขอบขา ยเนอ้ื หา บทท่ี 1 เรอ่ื ง การทํางานของระบบในรางกาย บทที่ 2 เร่ือง ปญหาเพศศึกษา บทที่ 3 เร่ือง อาหารและโภชนาการ บทที่ 4 เรอ่ื ง การเสรมิ สรางสุขภาพ บทที่ 5 เร่ือง โรคที่ถา ยทอดทางพันธุกรรม บทท่ี 6 เรอื่ ง ความปลอดภัยจากการใชย า บทท่ี 7 เรอ่ื ง ผลกระทบจากสารเสพติด บทที่ 8 เรอ่ื ง ทกั ษะชวี ิตเพื่อสขุ ภาพจิต บทที่ 9 อาชีพจาํ หนายอาหารสาํ เร็จรูปตามสุขาภบิ าล

1 บทท่ี 1 การทํางานของระบบในรา งกาย สาระสําคญั พัฒนาการของมนุษยจะเกิดการเจริญเติบโตอยางเปนปกติ หากการทํางานของระบบตาง ๆ ในรางกายเปนไปอยางราบร่ืนไมเจ็บปวย จึงจําเปนตองเรียนรูถึงกระบวนการทํางาน การปองกันและ การดแู ลรักษาใหร ะบบตา ง ๆ เปน ไปอยางมปี ระสทิ ธภิ าพ ผลการเรียนรูทค่ี าดหวัง 1. เขา ใจการทาํ งานของระบบตา งๆ ในรา งกาย 1.1. การทํางานของระบบยอ ยอาหาร 1.2. การทาํ งานของระบบขับถาย 1.3. การทํางานของระบบประสาท 1.4. การทํางานของระบบสบื พนั ธุ 1.5. การทํางานของระบบตอมไรท อ 2. สามารถดูแลรกั ษาปอ งกันความผดิ ปกติของระบบอวัยวะสําคัญ 5 ระบบ รวมทั้งสรางเสริม และดํารงประสิทธิภาพได ขอบขายเนือ้ หา เร่ืองท่ี 1 การทํางานของระบบยอยอาหาร เรอ่ื งท่ี 2 การทาํ งานของระบบขบั ถาย เรอ่ื งท่ี 3 การทํางานของระบบประสาท เรื่องท่ี 4 การทํางานของระบบสืบพันธุ เรอ่ื งที่ 5 การทํางานของระบบตอมไรทอ เร่ืองที่ 6 การดแู ลรกั ษาระบบของรางกายที่สําคญั

2 การทาํ งานของระบบตาง ๆ ในรางกาย การทํางานของระบบอวัยวะตาง ๆ ภายในรางกาย เปนไปโดยธรรมชาติอยางมีระเบียบและ ประสานสัมพันธกนั โดยอัตโนมัติ จึงเปนเร่ืองที่เราตองศึกษา เรียนรูใหเขาใจเก่ียวกับวิธีการสรางเสริม และการดํารงประสิทธภิ าพการทํางานของระบบอวยั วะเหลา นั้นใหใชงานไดนานทีส่ ดุ ระบบอวัยวะของรางกาย ทําหนาทแ่ี ตกตา งกนั และประสานกนั อยา งเปนระบบ ซ่ึงระบบที่สําคัญ ของรา งกาย 5 ระบบ มีหนาที่และอวัยวะทเ่ี กีย่ วขอ ง ดังน้ี เร่อื งที่ 1 การทาํ งานของระบบยอ ยอาหาร มนุษยเปนผูบริโภคโดยการรับประทานอาหารเพ่ือใหรางกายเจริญเติบโต ดํารงอยูไดและ ซอ มแซมสวนทีส่ ึกหรอ มนษุ ยจงึ มรี ะบบการยอยอาหารเพ่ือนําสารอาหารแรธาตุและน้ําใหเปนพลังงาน เพื่อใชใ นการดาํ รงชีวิต การยอยอาหารเปน กระบวนการเปลยี่ นแปลงสารอาหารทมี่ ขี นาดใหญใ หเลก็ ลงจนรา งกายดูดซึม ไปใชได การยอ ยอาหารมี 3 ข้นั ตอน คือ 1) การยอ ยอาหารในปาก เปนกระบวนการยอ ยอาหารในสว นแรก อวัยวะทเี่ กี่ยวของกับการยอ ย อาหาร ไดแก ฟนและตอมน้ําลาย ทางเดินอาหารเริ่มตั้งแตปาก มีฟนทําหนาที่บดอาหาร ตอมน้ําลาย จะหลงั่ นํ้าลายมาเพือ่ ยอยแปง ในน้ําลายมเี มือกชวยในการหลอล่ืนอาหารใหกลืนไดสะดวก การหล่ังนํ้าลาย อาศยั รสและกล่นิ อาหาร เมอื่ อาหารถูกบดเคยี้ วในปากแลว จะเขา สูหลอดอาหารโดยการกลืน 2) การยอยอาหารในกระเพาะอาหาร เปนอวยั วะท่ีอยูตอ จากหลอดอาหาร ใตก ระบงั ลมดานซา ย ดานลางติดกับลําไสเ ล็ก มลี ักษณะเปน กระพุงรูปตวั เจ (J) ผนังกัน้ เปนกลามเน้ือเรียบ ยืดหดไดดี การยอย ในกระเพาะอาหาร ผนังกระเพาะอาหารมกี ลามเน้ือแขง็ แรง ยืดหยุนและขยายความจุไดถึง 1,000 – 1,200 ลกู บาศกเซนติเมตร มกี ลา มเนอ้ื หรู ูด 2 แหง คือ กลามเนื้อหูรูดที่ตอกับหลอดอาหารและกลามเน้ือหูรูดท่ี ตอกับลาํ ไสเ ล็ก ผนังดานในของกระเพาะอาหารมีตอ มสรางเอนไซมส ําหรับยอ ยอาหาร เมื่ออาหารเคล่ือน ลงสูกระเพาะอาหารจะกระตุนใหมีการหลั่งเอนไซมออกมา ซ่ึงประกอบดวย กรดไฮโดรคอลิก (HCL) ชวยเปลี่ยนเพปซโิ นเจนและไทรเรนนิน จากผนังกระเพาะใหเปนเพปซินและเรนนิน พรอมท่ีจะทํางาน ชวยยอ ยโปรตนี นอกจากนี้ยังสรางนา้ํ เมอื กมีฤทธิ์เปนดา ง (base) เคลือบกระเพาะอาหาร กรดในกระเพาะ อาหารจะทาํ ลายแบคทเี รยี ท่ีตดิ มากบั อาหาร อาหารจะอยูในกระเพาะอาหารประมาณ 30 นาที ถงึ 3 ชัว่ โมง ข้ึนอยกู ับชนิดของอาหาร โปรตนี จะถกู ยอ ยในกระเพาะอาหารโดยเอนไซมเพปซนิ กระเพาะอาหารมีการ ดดู ซมึ สารบางสวนได เชน สามารถดดู ซึมแอลกอฮอลไ ดดีถึงรอยละ 30-40

3 3) การยอ ยอาหารในลําไส ลาํ ไสเล็กอยูตอจากกระเพาะอาหาร มีลักษณะเปนทอที่ขดซอนกัน ไปมาในชอ งทอง ยาวประมาณ 5-7 เมตร ลําไสเล็กจะผลิตเอนไซมเพ่ือยอยโปรตีน คารโบไฮเดรตและ ไขมัน การยอยอาหารในลําไสเล็ก อาหารจะเคลือ่ นจากกระเพาะอาหารผานกลามเนือ้ หรู ดู เขา สูลาํ ไสเลก็ การยอยอาหารในลําไสเ ล็กเกิดจากการทํางานของอวัยวะ 3 ชนิด คือ ตับออน ผนังลําไสเล็กและตับจะหลั่ง สารออกมาทํางานรว มกนั ตับออ น (Pancreas) ทาํ หนา ท่ีสรา งฮอรโ มนควบคมุ ระดบั นาํ้ ตาลในเลอื ดและเอนไซมในการยอ ย อาหาร เอนไซมท ่ีสรางขึ้นจะอยใู นรปู ทีย่ ังทาํ งานไมได ตองอาศยั เอนไซมจากลําไสเปลี่ยนสภาพที่พรอม จะทาํ งานได ซึ่งเปน เอนไซมสาํ หรับยอ ยโปรตนี นอกจากนน้ั ยงั สรางเอนไซมสําหรับยอยคารโบไฮเดรต และไขมันอีกดว ย นอกจากนยี้ ังสรา งสารโซเดียมไฮโดรเจนคารบ อเนตมีฤทธิ์เปน (base) เพือ่ ลดความเปน กรดจากกระเพาะอาหาร ผนงั ลําไสเล็ก จะผลติ เอนไซมเพอื่ ยอ ยโปรตนี คารโบไฮเดรตและไขมัน ลําไสเล็กแบงออกเปน 3 สวน คอื - ลําไสเล็กสวนตน หรือเรียกวา ดโู อดินัม (Duodenum) - ลําไสเ ลก็ สวนกลาง หรือ เรียกวา เจจนู ัม (Jejunum) - ลําไสเล็กสว นปลาย หรือเรียกวา ไอเลียม (Ileum) ตับ (Liver) ทําหนา ท่สี รา งน้าํ ดีเก็บไวใ นถงุ น้าํ ดี นา้ํ ดมี ีสวนประกอบสาํ คัญ คือ นํา้ ดชี วยใหไขมัน แตกตวั และละลายนา้ํ ได ทําใหเอนไซมลิเพสจากตับออนและลําไสเล็กยอยไขมันใหเปนกรดไขมันและ กลเี ซอรอล การดูดซมึ ลําไสเปนบรเิ วณท่ีมกี ารดูดซมึ ไดดที ส่ี ดุ ผนังดานในลําไสเล็กเปนคลื่นและมีสวนย่ืน ออกมาเปนปุมเลก็ ๆ จํานวนมากเรยี กวา วิลลัส (villus) ที่ผิวดานนอกของเซลลวิลลัสมีสวนท่ีย่ืนออกไป อีก เรียกวา ไมโครวิลไล (microvilli) เพื่อเพมิ่ พืน้ ทใ่ี นการดูดซมึ ภายในวิลลัสแตล ะอนั มเี สนเลือดและเสน นาํ้ เหลือง ซงึ่ จะรับอาหารทยี่ อยแลวทซ่ี มึ ผา นผนังบลุ าํ ไสเ ล็กเขา มา

4 สารอาหารเกือบทุกชนิดรวมท้ังวิตามินหลายชนิดจะถูกดูดซึมที่บริเวณดูโอดินัม สําหรับลําไส เลก็ สว นเจจูนมั จะดดู ซึมอาหารพวกไขมนั สวนของไอเลียมดดู ซึมวติ ามนิ บี 12 และเกลือนํ้าดี สารอาหาร สว นใหญแ ละนํา้ จะเขาสเู สนเลือดฝอย โมโนแซก็ คาไรด กรดอะมโิ นและกรดไขมนั จะเขาสเู สน เลือดฝอย เขาสเู สน เวน (vein) ผานตบั กอ นเขา สหู วั ใจ โมโนแซ็กคาไรดท ถ่ี ูกดูดซึมถามมี ากเกินความตองการจะถูก สังเคราะหใ หเ ปน ไกลโคเจนเกบ็ ไวท ่ตี ับและกลามเน้ือ ไกลโคเจนในตบั อาจเปล่ยี นกลับไปเปน กลโู คสได อกี กลโู คสกจ็ ะนํามาสลายใชในกิจกรรมตาง ๆ ของเซลล สวนไขมันจะเขาไปในกระแสเลือดถูกนําไปใชในดานตาง ๆ ใชเปนแหลงพลังงานซึ่งเปน สวนประกอบของเยื่อหุม เซลลและโครงสรางอื่นๆ ของเซลล บางสวนเปลี่ยนไปเปนกลูโคส ไกลโคเจน และกรดอะมิโนบางชนดิ สว นที่เหลือจะเก็บสะสมไวในเซลลท่ีเก็บไขมัน ซึ่งมีอยูทั่วรางกายใตผิวหนัง หนาทอง สะโพกและตนขา อาจสะสมท่ีอวัยวะอื่น ๆ อีก เชน ไต หัวใจ เปนตน ทําใหประสิทธิภาพ ของการทํางานของอวัยวะเหลานีล้ ดลง กรดอะมิโนที่ไดรับจากอาหาร จะถูกนําไปสรางเปนโปรตีนใหมเพ่ือใชเปนสวนประกอบของ เซลลเ น้อื เยอ่ื ตาง ๆ ทาํ ใหรา งกายเจริญเติบโตหรือมกี ารสรางเซลลใหม รา งกายจะนาํ ไขมันและโปรตีนมา ใชเ ปน แหลงพลงั งานไดใ นกรณีทีร่ างกายขาดคารโบไฮเดรต โปรตีนทเ่ี กินความตอ งการของรางกายจะถกู ตบั เปลยี่ นใหเ ปน ไขมันสะสมไวในเนอ้ื เยื่อ การเปล่ยี นโปรตีนใหเ ปนไขมันจะมกี ารปลอยกรดอะมิโนบาง ชนดิ ท่เี ปน อันตรายตอ ตับและไต ในกรณีที่ขาดอาหารพวกโปรตนี จงึ เปน ปญ หาทีส่ าํ คญั อยา งย่งิ เน่ืองจาก การเปลย่ี นแปลงกระบวนการทางเคมี เซลลต อ งใชเอนไซมซ่ึงเปน โปรตนี ท้ังสน้ิ อาหารทเ่ี หลือจากการยอยและดดู ซมึ แลว จะผา นเขา สูลาํ ไสใหญ เซลลท บ่ี ผุ นงั ลําไสใหญสามารถ ดูดนํ้า แรธ าตุและวิตามนิ จากกากอาหารเขา กระแสเลอื ด กากอาหารจะผานไปถงึ ไสตรง (rectum) ทายสุด ของไสตรงคือ ทวารหนักเปนกลามเนื้อหูรูดที่แข็งแรงมาก ทําหนาที่บีบตัวชวยในการขับถาย จาก การศึกษาพบวา อาหารท่ีรับประทานเขา ไปจะไปถงึ บรเิ วณไสต รงในชั่วโมงท่ี 12 กากอาหารจะอยใู นลาํ ไส ตรงจนกวา จะเตม็ จงึ จะเกิดการปวดอุจจาระ และขบั ถา ยออกไปตามปกติ ภาพลําไสใหญ

5 เร่ืองท่ี 2 การทํางานของระบบขบั ถา ย ระบบขบั ถาย การขับถายเปนกระบวนการกําจัดของเสียท่ีรางกายไมตองการออกมาภายนอกรางกาย เรียกวา การขบั ถายของเสีย อวัยวะที่เก่ียวของกับการกําจัดของเสีย ไดแก ปอด ผิวหนัง กระเพาะปสสาวะ และ ลาํ ไสใหญ เปนตน ปอด เปน อวยั วะหน่ึงในรา งกายท่ีมีความสาํ คัญอยา งยิง่ ในสตั วม ีกระดกู สันหลัง ใชในการหายใจ หนาทห่ี ลกั ของปอดก็คือการแลกเปล่ียนกาซออกซิเจนจากส่ิงแวดลอมเขาสูระบบเลือดในรางกาย และ แลกเปลยี่ นเอากา ซคารบ อนไดออกไซดออกจากระบบเลือดออกสูสิ่งแวดลอม ทํางานโดยการประกอบ กันข้ึนของเซลลเปนจํานวนลานเซลล ซ่ึงเซลลที่วาน้ีมีลักษณะเล็กและบางเรียงตัวประกอบกันเปนถุง เหมอื นลูกโปง ซงึ่ ในถุงลูกโปงนเี้ องทมี่ ีการแลกเปล่ยี นกาซตา ง ๆ เกิดขึน้ นอกจากการทํางานแลกเปล่ียน กาซแลวปอดยงั ทาํ หนาที่อ่นื ๆ อีก คําวา ปอดในภาษาองั กฤษ ใชค ําวา lung มนุษยมีปอดอยใู นทรวงอก มีสองขาง คือ ขวาและซาย ปอดมีลักษณะนม่ิ รา งกายจงึ มกี ระดกู ซ่โี ครงคอยปกปอ งปอดไวอกี ชัน้ หนง่ึ ปอดแตล ะขา งจะมถี งุ บาง ๆ 2 ชนั้ หุม อยู เรยี กวา เยื่อหุมปอด เยอ่ื หุม ปอดทเี่ ปนถุงบาง ๆ 2 ช้ันน้ีเรียกวา เย่ือหุมปอดชั้นใน และเย่ือหุม ปอดชนั้ นอก เย่อื หุมปอดชัน้ ในจะแนบตดิ ไปกับผิวของปอด สวนเย่ือหุมปอดช้ันนอกจะแนบติดไปกับ ชอ งทรวงอกระหวางเยื่อหมุ ปอด 2 ช้นั บาง ๆ นี้จะมีชองวาง เรียกวา ชองเย่ือหุม ในชองเยื่อหุมปอดจะมี ของเหลวคอยหลอลืน่ อยู เรียกวา ของเหลวเย่ือหุมปอด ของเหลวนี้จะชวยใหเย่ือหุมปอดแตละชั้นสไลด ไปมาระหวางกนั ไดโดยไมเสียดสกี นั และของเหลวเย่ือหุมปอดก็ยงั ชว ยยดึ เย่อื หุมปอดทง้ั สองชนั้ ไวไมให แยกจากกันโดยงาย ปอดขา งซายน้ันมีขนาดเล็กกวาปอดขางขวา เพราะปอดขางซายตองเวนที่เอาไวให หัวใจอยูในทรวงอกดวย การทํางานของปอด การแลกเปลี่ยนกาซและการใชออกซิเจน เม่ือเราหายใจเขา อากาศภายนอกจะเขาสูอวัยวะของ ระบบหายใจไปยังถุงลมในปอดท่ีผนังของถุงลมมีหลอดเลือดแดงฝอยติดอยู ดังน้ัน อากาศจึงมีโอกาส ใกลช ดิ กับเม็ดเลือดแดงมาก ออกซิเจนก็จะผานผนังนี้เขาสูเม็ดเลือดแดง และคารบอนไดออกไซดก็จะ ออกจากเมด็ เลือดผา นผนงั ออกมาสูถ ุงลม ปกตใิ นอากาศจะมีออกซเิ จนอยรู อ ยละ 20 แตอ ากาศท่ีเราหายใจ มีออกซเิ จนอยรู อยละ 13 การกําจดั ของเสยี ทางปอด การกําจดั ของเสยี ทางปอด กําจดั ออกมาในรูปของน้ําและกาซคารบอนไดออกไซด ซึ่งเปนผลท่ี ไดจ ากกระบวนการหายใจ โดยนํา้ และกาซคารบอนไดออกไซดแพรออกจากเซลลเขาสูหลอดเลือดและ เลือดจะทําหนาที่ลําเลียงไปยังปอด แลวแพรเขาสูถุงลมที่ปอด หลังจากน้ันจึงเคลื่อนผานหลอดลมแลว ออกจากรายกายทางจมูก ซ่ึงเรียกวา กระบวนการ Metabolism

6 7. ผวิ หนงั ผิวหนังของคนเปนเน้ือเยื่อที่อยูชั้นนอกสุด ที่หอหุมรางกายเอาไว ผิวหนังของผูใหญคนหน่ึง มีเน้ือที่ประมาณ 3,000 ตารางน้ิว ผิวหนังตามสวนตาง ๆ ของรางกาย จะหนาประมาณ 14 มิลลิเมตร แตกตา งกนั ไปตามอวัยวะ และบริเวณท่ีถูกเสียดสี เชน ผิวหนังท่ีศอกและเขา จะหนากวาผิวหนังท่ีแขน และขา โครงสรา งของผวิ หนงั ผิวหนังของคนเราแบงออกไดเ ปน 2 ช้นั คอื หนังกาํ พรา และหนงั แท 1. หนังกําพรา (Epidemis) เปนผิวหนังท่ีอยูชั้นบนสุด มีลักษณะบางมาก ประกอบไป ดวยเซลล เรียงซอนกันเปนชั้น ๆ โดยเริ่มตนจากเซลลชั้นในสุด ติดกับหนังแท ซึ่งจะแบงตัวเติบโตข้ึน แลว คอย ๆ เล่ือนมาทดแทนเซลลท ีอ่ ยชู ั้นบนจนถงึ ชน้ั บนสดุ แลว กก็ ลายเปน ขไี้ คลหลดุ ออกไป นอกจากนี้ ในชั้นหนังกําพรายังมีเซลล เรียกวา เมลานิน ปะปนอยูดวย เมลานินมีมาก หรือนอยข้ึนอยูกับบุคคลและเชื้อชาติ จึงทําใหสีผิวของคนแตกตางกันไป ในช้ันของหนังกําพราไมมี หลอดเลอื ด เสน ประสาท และตอ มตาง ๆ นอกจากเปน ทางผา นของรเู หง่อื เสน ขนและไขมันเทานัน้ 2. หนังแท (Dermis) เปน ผิวหนังทอ่ี ยูชั้นลา ง ถดั จากหนังกําพรา และหนากวาหนังกาํ พรา มาก ผวิ หนงั ช้นั น้ีประกอบไปดว ยเนอื้ เยอื่ คอลลาเจน (Collagen) และอีลาสติน (Elastin) หลอดเลือดฝอย เสน ประสาท กลามเนือ้ เกาะเสน ขน ตอมไขมนั ตอมเหง่อื และมีขุมขนกระจายอยูทว่ั ไป หนา ทีข่ องผวิ หนัง 1. ปองกนั และปกปดอวัยวะภายในไมใหไ ดร ับอนั ตราย 2. ปองกนั เช้ือโรคไมใ หเขาสรู า งกายโดยงา ย 3. ขับถายของเสียออกจากรางกาย โดยตอ มเหง่ือทาํ หนาที่ ขับเหงอื่ ออกมา 4. ชวยรักษาอุณหภูมขิ องรางกายใหค งท่ี โดยระบบหลอดเลอื ดฝอยและการระเหยของเหง่ือ 5. รับความรูสกึ สัมผัส เชน รอ น หนาว เจ็บ ฯลฯ 6. ชวยสรา งวิตามินดีใหแกร า งกาย โดยแสงแดดจะเปลย่ี นไขมันชนดิ หนึ่งที่ผิวหนังใหเปน วิตามนิ ดีได 7. ขับไขมนั ออกมาหลอเล้ียงเสนผม และขน ใหเ งางามอยเู สมอและไมแ หง

7 การดแู ลรักษาผวิ หนงั ทุกคนยอมมีความตองการมีผิวหนังที่สวยงาม สะอาด ไมเปนโรคและไมเหี่ยวยนเกิน กวา วัย ฉะนัน้ จึงควรดูแลรักษาผิวหนงั ตวั เอง ดงั นี้ 1. อาบนาํ้ ชาํ ระรา งกายใหส ะอาดอยูเ สมอ โดย 1.1 อาบนาํ้ อยางนอ ยวันละ 2 คร้ัง ในเวลาเชา และเยน็ เพ่อื ชว ยชําระลางคราบ เหงอ่ื ไคลและความสกปรกออกไป 1.2 ฟอกตัวดว ยสบูทมี่ ีฤทธิ์เปนดางออ น ๆ 1.3 ทําความสะอาดใหท วั่ โดยเฉพาะบริเวณใตร ักแร ขาหนีบ ขอพบั อวยั วะเพศ งา มนวิ้ มือ นว้ิ เทา ใตค างและหลงั ใบหู เพราะเปน ท่ีอับและเกบ็ ความชน้ื อยไู ดนาน 1.4 ในขณะอาบนํ้า ควรใชนิ้วมือ หรอื ฝา มือ ถตู ัวแรง ๆ เพ่อื ชวยใหร า งกายสะอาด และยงั ชวยใหการหมุนเวียนของเลือดดขี ้ึน 1.5 เม่อื อาบนํา้ เสรจ็ ควรใชผ า เชด็ ตวั ท่ีสะอาด เช็ดตวั ใหแ หง แลวจงึ คอ ยสวมเสอ้ื ผา 2. หลังอาบนํ้า ควรใสเสื้อผาท่ีสะอาด และเหมาะสมกับอากาศและงานที่ปฏิบัติ เชน ถาอากาศรอนกค็ วรใสเ ส้ือผา บาง เพือ่ ไมใ หเ หงอ่ื ออกมาก เปนตน 3. กินอาหารใหถูกตองและครบถวนตามหลักโภชนาการ โดยเฉพาะอาหารท่ีมี วติ ามินเอ เชน พวกน้าํ มันตับปลา ตบั สตั ว เนย นม ไขแ ดง เครื่องในสัตว มะเขือเทศ มะละกอ รวมท้ังพืชใบเขียวและใบเหลือง วิตามินเอจะชวยใหผิวหนังชุมช้ืน ไมเ ปน สะเก็ด ทาํ ใหเล็บไมเปราะและยงั ทาํ ใหเ สนผมไมร ว งงา ยอกี ดวย 4. ดืม่ นาํ้ มาก ๆ เพอ่ื ทาํ ใหผิวหนังเปลง ปลั่ง 5. ออกกําลังกายสมํ่าเสมอ เพ่อื ชวยใหการหมุนเวียนของเลือดดขี น้ึ 6. ควรใหผ ิวหนงั ไดร ับแสงแดดสม่ําเสมอ โดยเฉพาะเวลาเชา ซงึ่ แดดไมจดั เกินไป และ พยายามหลีกเลย่ี งการถกู แสงแดดจา เพราะจะทําใหผ วิ หนังเกรยี มและกรานดาํ 7. ระมัดระวังในการใชเครอ่ื งสําอาง เพราะอาจเกดิ อาการแพหรือทําใหผิวหนังอักเสบ เปนอนั ตรายตอผิวหนงั ได หากเกิดอาการแพต อ งเลิกใชเคร่อื งสาํ อางชนิดนั้นทนั ที 8. เม่ือมสี ่ิงผิดปกติใด ๆ เกิดขน้ึ กับผวิ หนงั ควรปรกึ ษาแพทย

8 ระบบขบั ถายปสสาวะ อวยั วะท่ีเกยี่ วขอ งกับระบบขบั ถายปสสาวะมี ดงั นี้ 1. ไต (Kidneys) มอี ยู 2 ขา ง รูปรางคลายเมล็ดถั่วแดง อยูทางดางหลังของชองทองบริเวณเอว ไตขางขวามักจะอยตู ่าํ กวา ขา งซายเลก็ นอย ในไตจะมหี ลอดไต (Nephron หรือ Kidney Tubule) ประมาณ 1 ลานหลอด ทาํ หนา ทก่ี รองปสสาวะออกจากเลอื ด ดงั นัน้ ไตจึงเปน อวัยวะสําคัญท่ีใชเปนโรงงานสําหรับ ขบั ถายปสสาวะดวยการกรองของเสยี เชน ยเู รีย (Urea) เกลือแร และนาํ้ ออกจากเลือดที่ไหลผานเขามาให เปน นา้ํ ปส สาวะแลว ไหลผา นกรวยไตลงสทู อ ไตเขาไปเกบ็ ไวทีก่ ระเพาะปสสาวะ 2. กรวยไต (Pelvis) คอื ชองกลวงภายในทม่ี รี ปู รางเหมอื นกรวย สว นของกนกรวยจะติดตอกับ กา นกรวย ซึ่งกา นกรวยกค็ อื ทอ ไตน่ันเอง 3. ทอไต (Ureter) มีลักษณะเปนทอออกมาจากไตท้ัง 2 ขาง เช่ือมตอกับกระเพาะปสสาวะ ยาวประมาณ 10 – 12 น้ิว จะเปนทางผานของปส สาวะจากไตไปสกู ระเพาะปส สาวะ 4. กระเพาะปสสาวะ (Urinary Bladder) เปนท่ีรองรับน้ําปสสาวะจากไตท่ีผานมาทางทอไต สามารถขยายได ขับปสสาวะไดประมาณ 1 ลิตร แตถาเกิน 700 ซีซี (ลูกบาศกเซนติเมตร) อาจเปน อนั ตรายได เมือ่ มีน้าํ ปส สาวะมาอยใู นกระเพาะปสสาวะมากข้ึนจะรูส กึ ปวดปส สาวะ 5. ทอ ปส สาวะ (Urethra) เปน ทอท่ีตอ จากกระเพาะปสสาวะไปสอู วยั วะเพศ ซ่ึงของเพศชายจะ ผา นอยกู ลางองคชาต ซึ่งทอน้ีจะเปนทางผานของปสสาวะเพ่ือท่ีจะไหลออกสูภายนอก ปลายทอจึงเปน ทางออกของปส สาวะ ทอ ปส สาวะของเพศชายยาว 20 เซนตเิ มตร ของเพศหญงิ ยาว 4 เซนตเิ มตร

9 กระบวนการขับถายปสสาวะ กระบวนการทํางานในรางกายของคนเราจะทําใหเกิดของเสียตาง ๆ ออกจากเซลลเขาสูหลอด เลือด เชน ยูเรีย (Uria) แอมโมเนีย (Ammonia) กรดยูริก (Uric Acid) เปนตน แลวเลือดพรอมของเสีย ดงั กลา ว จะไหลเวยี นมาท่ีไต ในวนั หน่งึ ๆ จะมเี ลอื ดไหลผานไตเปน จํานวนมาก โดยเลือดจะไหลเวียนสู หลอดเลือดยอยท่ีอยูในไต ไตจะทําหนาท่กี รองของเสยี ทอ่ี ยใู นเลือด รวมท้งั น้าํ บางสวนแลว ขับลงสูทอไต ซ่งึ เราเรยี กนา้ํ และของเสียท่ถี ูกขบั ออกมานี้วา “นํ้าปส สาวะ” เมื่อมีนํ้าปสสาวะผานเขามา ทอไตจะบีบตัว เปนระยะๆ เพอื่ ใหน ้ําปส สาวะลงสูกระเพาะปสสาวะทีละหยด จนมีนํ้าปสสาวะอยูในกระเพาะปสสาวะ ประมาณ 200 – 250 ซีซี กระเพาะปสสาวะจะหดตวั ทําใหรูส กึ เร่ิมปวดปสสาวะ ถามีปริมาณนํ้าปสสาวะ มากกวา น้จี ะปวดปส สาวะมากข้ึน หลงั จากนั้นนา้ํ ปส สาวะจะถกู ขบั ผานทอปสสาวะออกจากรางกายทาง ปลายทอปส สาวะ ในแตล ะวันรางกายจะขับนํ้าปสสาวะออกมาประมาณ 1 – 1.5 ลิตร แตท้ังนี้ขึ้นอยูกับ ปรมิ าณน้ําท่ีเขา สูรา งกาย จากอาหารและนํ้าดืม่ ดวยวา มมี ากนอ ยเพียงใด ถามปี ริมาณน้ํามากนํ้าปสสาวะก็ จะมีมาก ทําใหต องปส สาวะบอ ยครงั้ แตถ าปรมิ าณน้าํ เขาสรู า งกายนอยหรือถูกขับออกทางเหงื่อมากแลว จะทาํ ใหน าํ้ ปสสาวะมนี อยลงดว ย การเสริมสรา งและดาํ รงประสทิ ธภิ าพการทํางานของระบบขบั ถา ยปสสาวะ 1. ด่ืมนํา้ สะอาดมากๆ อยา งนอยวนั ละ 6 – 8 แกว จะชวยใหร ะบบขับถา ยปส สาวะดีข้ึน 2. ควรปอ งกันการเปนน่ิวในระบบทางเดินปสสาวะโดยหลีกเลี่ยงการรับประทานผักท่ีมีสาร ออกซาเลต (Oxalate) สูง เชน หนอ ไม ชะพลู ผกั แพรว ผกั กระโดน เปนตน เพราะผักพวกนี้จะทําใหเกิด การสะสมสารแคลเซียมออกซาเลต (Calcium Oxalate) ในไตและกระเพาะปสสาวะได แตควร รับประทานอาหารประเภทเนอื้ สตั ว นม ไข ถ่ัวตาง ๆ เพราะอาหารพวกนี้มีสารฟอสเฟต (Phosphate) สูง จะชว ยลดอัตราของการเกดิ น่ิวในระบบทางเดินปสสาวะได เชน นิ่วในไต น่ิวในทอไต นิ่วในกระเพาะ ปส สาวะ เปน ตน 3. ไมควรกล้ันปสสาวะไวนานจนเกินไป เพราะอาจทําใหเกิดการติดเชื้อในระบบทางเดิน ปสสาวะได 4. เมือ่ มีอาการผิดปกตเิ ก่ียวกบั ระบบทางเดนิ ปสสาวะควรรบี ปรกึ ษาแพทย ระบบขับถายของเสียทางลาํ ไสใ หญ รา งกายมนษุ ยม กี ลไกตาง ๆ คลา ยเคร่ืองยนต รา งกายตอ งใชพ ลังงาน การเผาผลาญพลังงานจะ เกดิ ของเสีย ซ่งึ ของเสียทร่ี างกายตอ งกาํ จดั ออกไปมีอยู 2 ประเภท 1. สารท่เี ปน พิษตอ รางกาย 2. สารทมี่ ปี ริมาณมากเกินความตอ งการ

10 ระบบการขับถา ย เปน ระบบทรี่ า งกายขบั ถายของเสียออกไป ของเสียในรูปแกส คือ ลมหายใจ ของเหลว คอื เหงอ่ื และปส สาวะของเสยี ในรูปของแข็งคอื อุจจาระ เชน - อวัยวะทีเ่ กี่ยวขอ งกบั การขบั ถายของเสียในรูปของแขง็ คอื ลาํ ไสใหญ (ดรู ะบบยอย อาหาร) - อวยั วะทเี่ กย่ี วขอ งกบั การขบั ถา ยของเสยี ในรปู ของแกส คอื ปอด (ดรู ะบบหายใจ) - อวัยวะท่เี กีย่ วขอ งกบั การขบั ถา ยของเสยี ในรปู ของเหลว คอื ไตและผิวหนัง - อวยั วะทเ่ี กยี่ วขอ งกับการขบั ถา ยของเสียในรปู ปสสาวะ คือ ไต หลอดไตและ กระเพาะปส สาวะ - อวยั วะท่เี ก่ียวของกับการขบั ถา ยของเสยี ในรปู เหงอื่ คือ ผิวหนงั ซง่ึ มีตอมเหงือ่ อยใู น ผิวหนังทําหนาทขี่ บั เหง่ือ การยอ ยอาหารจะสิน้ สุดลงบริเวณรอยตอระหวา งลําไสเ ลก็ กบั ลําไสใหญ ลําไสใหญยาว ประมาณ 5 ฟุต ภายในมีเสนผาศูนยกลางประมาณ 2.5 นิ้ว เน่ืองจากอาหารท่ีลําไสเล็กยอยแลวจะเปน ของเหลว หนาท่ขี องลาํ ไสใหญค ร่งึ แรก คอื ดูดซมึ ของเหลว น้ํา เกลือแรและน้ําตาลกลูโคสท่ียังเหลืออยู ในกากอาหาร สว นลําไสใ หญครึง่ หลงั จะเปนท่ีพกั กากอาหารซ่ึงมีลักษณะกึง่ ของแขง็ ลําไสใ หญ จะขับเมือกออกมาหลอล่ืนเพ่ือใหอุจจาระเคลื่อนไปตามลําไสใหญไดงายขึ้น ถาลําไสใหญดูดน้ํามาก เกนิ ไป เนือ่ งจากการอาหารตกคา งอยูในลําไสใหญหลายวนั จะทําใหกากอาหารแขง็ เกิดความลําบาก ในการขับถาย ซ่ึงเรียกวา ทองผูก โดยปกติกากอาหารผานเขาสูลําไสใหญประมาณวันละ 300 - 500 ลูกบาศกเซนตเิ มตร ซึ่งจะทําใหเ กิดอุจจาระประมาณวนั ละ 150 กรัม สาเหตุของอาการทอ งผกู 1. กินอาหารทม่ี ีกากอาหารนอ ย 2. กนิ อาหารรสจัด 3. การถา ยอจุ จาระไมเ ปน เวลาหรอื กลัน้ อจุ จาระติดตอกันหลายวัน 4. ดม่ื นํา้ ชา กาแฟ มากเกนิ ไป 5. สูบบหุ ร่ีจดั เกนิ ไป 6. เกดิ ความเครยี ด หรอื ความกงั วลมาก

11 เรื่องท่ี 3 การทํางานของระบบประสาท ระบบประสาท ระบบประสาท (Nervous System) การทํางานของระบบประสาทเปนกระบวนการท่ีสลับซับซอนมาก และเปนระบบที่มี ความสัมพนั ธกับการทํางานของระบบกลา มเนอื้ เพอื่ ใหร า งกายสามารถปรับตัวใหเขากับสภาพแวดลอม ทั้งภายในภายนอกรางกาย ระบบประสาทนีส้ ามารถแบงแยกออก 3 สว น ดังน้ี 1) ระบบประสาทสวนกลาง (Central nervous system : CNS) ระบบสวนนี้ ประกอบดวย สมอง และไขสนั หลัง (Brain and Spinal cord) ซง่ึ มีหนา ทีด่ งั ตอ ไปนี้ หนาทขี่ องสมอง 1) ควบคมุ ความจาํ ความคิด การใชไ หวพริบ 2) ควบคุมการเคลื่อนไหวของกลา มเนื้อ โดยศนู ยควบคุมสมองดานซายจะไป ควบคุมการ ทํางานของกลามเนอื้ ดานขวาของรา งกาย สวนศนู ยควบคมุ สมองดานขวาทาํ หนา ที่ควบคมุ การทาํ งานของ กลา มเน้ือดา นซา ยของรางกาย 3) ควบคุมการพดู การมองเหน็ การไดยนิ 4) ควบคมุ การเผาผลาญอาหาร ความหวิ ความกระหาย 5) ควบคุมการกลอกลูกตา การปด เปด มา นตา 6) ควบคมุ การทํางานของกลา มเนื้อใหทํางานสัมพันธกนั และชวยการทรงตวั 7) ควบคุมกระบวนการหายใจ การเตนของหัวใจ การหดตัวและขยายตัวของเสน เลือด 8) สาํ หรับหนา ทขี่ องระบบประสาทท่ีมตี อ การออกกาํ ลงั กาย ตองอาศยั สมองสว นกลางโดย สมองจะทําหนา ทน่ี ึกคิดทีจ่ ะออกกําลังกาย แลว ออกคําสั่งสงไปยังสมองเรียกวา Association motor areas เพือ่ วางแผนจดั ลาํ ดับการเคลอื่ นไหว แลวจึงสงคําสั่งตอไปยังประสาทกลไก (Motor area) ซ่ึงเปนศูนยท่ี จะสง คําสั่งลงไปสูไ ขสันหลัง หนาท่ขี องไขสนั หลัง 1) ทาํ หนา ท่สี งกระแสประสาทไปยังสมอง เพือ่ ตคี วามและสัง่ การ และในขณะเดยี วกันก็รับ พลงั ประสาทจากสมองซ่งึ เปน คําส่งั ไปสอู วยั วะตา ง ๆ 2) เปนศูนยกลางของปฏิกิริยาสะทอน (Reflex reaction) คือ สามารถท่ีจะทํางานไดทันที เพอื่ ปองกันและหลีกเล่ียงอันตรายทอ่ี าจจะเกิดขน้ึ กบั รางกาย เชน เม่ือเดินไปเหยียบหนามที่แหลมคมเทา จะยกหนีทันทโี ดยไมตอ งรอคาํ สัง่ จากสมอง 3) ควบคุมการเจรญิ เตบิ โตของอวัยวะตางๆ ท่ีมีเสนประสาทไขสันหลังไปสูอวัยวะตาง ๆ ซ่งึ หนาท่ีน้เี รยี กวา ทรอพฟค ฟงชั่น (Trophic function)

12 1) ระบบประสาทสวนปลาย (Peripheral nervous system : PNS) ระบบประสาทสวนปลาย เปนสว นทแี่ ยกออกมาจากระบบประสาทสว นกลาง คอื สวนทแี่ ยกออกมาจากสมองเรียกวา เสนประสาท สมอง (Cranial nerve) และสวนท่แี ยกออกมาจากไขสันหลัง เรียกวา เสนประสาทไขสันหลัง (Spinal nerve) ถาหากเสนประสาทไขสันหลังบริเวณใดไดรับอันตราย จะสงผลตอการเคล่ือนไหวและความรูสึกของ อวัยวะที่เสนประสาทไขสันหลังไปถึง ตัวอยางเชน เสนประสาทไขสันหลังบริเวณเอวและบริเวณกน ไดร บั อันตราย จะมผี ลตอ อวัยวะสวนลาง คือ ขาเกือบทั้งหมดอาจจะมีอาการของอัมพาตหมดความรูสึก และเคลอ่ื นไหวไมได 2) ระบบประสาทอัตโนมัติ (Autonomic nervous system : ANS) ระบบประสาทอัตโนมตั สิ ว น ใหญจ ะทาํ หนาทีค่ วบคมุ การทาํ งานของอวยั วะภายในและทํางานอยูนอกอํานาจจิตใจ แบงการทํางานได ออกเปน 2 กลมุ ดังน้ี 1) ซิมพาเทติก (Sympathetic divison) ทาํ หนาที่เรงการทํางานของอวัยวะภายในใหทํางาน เร็ว หนักและแรงขึ้น รวมทั้งควบคุมการแสดงทางอารมณมีผลทําใหหัวใจเตนเร็วข้ึน ความดันเลือด เพิม่ ขน้ึ ตอมตา งๆ ทาํ งานเพิม่ ข้นึ รวมทั้งงานทต่ี องทําในทนั ทที นั ใด เชน ภาวะของความกลัว ตกใจ โกรธ และความเจบ็ ปวด หรอื เปนการกระทําเพือ่ ความปลอดภัยของรางกายในภาวะฉกุ เฉนิ ประสาทสวนน้ีออก จากเสนประสาทไขสนั หลงั บรเิ วณอกและบรเิ วณเอว 2) พาราซมิ พาเทติก (Parasympathetic divison) โดยปกติแลว ประสาทกลุมน้ีจะทาํ หนาที่ร้ัง การทํางานของอวัยวะภายใน หรือจะทํางานในชวงท่ีรางกายมีการพักผอน ประสาทสวนน้ีมาจาก เสนประสาทกนกบและจากสมอง ในการทํางานท้ัง 2 กลุม จะทํางานไปพรอม ๆ กัน ถากลุมหน่ึงทํางานมาก อีกกลุมหนึ่งจะ ทํางานนอ ยลงสลับกันไปและบางทีชว ยกนั ทํางาน เชน ควบคุมระดับน้ําในรางกาย ควบคุมอุณหภูมิของ รางกายใหอยใู นระดับปกติ รวมทง้ั ควบคมุ การทาํ งานของอวัยวะภายในและตอมตาง ๆ ใหทํางานอยางมี ประสทิ ธิภาพและเหมาะสม

13 เรื่องที่ 4 การทํางานของระบบสืบพันธุ ระบบสบื พันธุ การสืบพันธุเปน ส่ิงที่ทําใหมนุษยดาํ รงเผาพนั ธุอ ยไู ด ซึ่งตองอาศัยองคประกอบสาํ คัญ เชน เพศชายและเพศหญิง แตละเพศจะมโี ครงสรา งของเพศ และการสบื พันธซุ ึง่ แตกตา งกัน 1) ระบบสืบพนั ธขุ องเพศชาย อวยั วะสบื พันธุของเพศชายสวนใหญจ ะอยภู ายนอกลําตวั ประกอบดว ยสวนทส่ี าํ คัญ ๆ ดงั น้ี 1.1 ลงึ คหรือองคชาต (Penis) เปน อวัยวะสืบพันธุของเพศชาย รูปทรงกระบอก อยูดานหนา ของหัวเหนา บริเวณดานหนาตอนบนถึงอัณฑะ มีลักษณะยื่นออกมา ประกอบดวยกลามเน้ือที่เหนียว แตมลี กั ษณะนุม และอวยั วะสว นนส้ี ามารถยืดและหดได โดยท่ัวไปแลวลึงคจะมีขนาดปกติยาวประมาณ 5 – 6 เซนติเมตร และมีเสนผานศูนยกลางประมาณ 2.5 เซนติเมตร ที่บริเวณตอนปลายลึงคจะมี เสนประสาทและหลอดเลือดมาเลี้ยงอยเู ปน จํานวนมาก จงึ ทาํ ใหร สู กึ ไวตอการสัมผัส เมื่อมีความตองการ ทางเพศเกิดขึน้ ลงึ คจ ะแขง็ ตัวและเพม่ิ ขนาดข้ึนประมาณเทา ตัว เนอ่ื งมาจากการไหลคั่งของเลือดท่ีบริเวณ นม้ี มี าก และในขณะที่ลึงคแข็งตัวนั้น จะพบวาตอมเล็ก ๆ ท่ีอยูในทอปสสาวะจะผลิตน้ําเมือกเหนียว ๆ ออกมา เพอ่ื ชวยในการหลอลืน่ และทาํ ใหต วั อสจุ สิ ามารถไหลผา นออกสภู ายนอกได 1.2 อณั ฑะ (Testis) ประกอบดวย ถงุ อัณฑะ เปน ถุงที่หอหุมตอมอัณฑะไว มีลักษณะเปน ผิวหนังบาง ๆ สีคลํ้าและมีรอยยน ถุงอณั ฑะจะหอ ยตดิ อยูก ับกลามเน้ือชนิดหน่ึงและจะหดหรือหยอนตัว เมือ่ อณุ หภูมขิ องอากาศเปล่ยี นแปลง เพือ่ ชว ยรักษาอุณหภมู ภิ ายในถุงอัณฑะใหเหมาะสมกับการสรางตัว อสุจิ ตอมอัณฑะมีอยู 2 ขาง ทําหนาท่ีผลิตเซลลสืบพันธุเพศชายหรือเชื้ออสุจิ (Sperm) มีลักษณะรูปราง คลา ยกับไขไ กฟ องเลก็ ๆ มีความยาวประมาณ 4 เซนติเมตร หนาประมาณ 2 – 3 เซนตเิ มตร และหนักประมาณ 15 - 30 กรมั โดยปกติแลวตอมอัณฑะขา งซายจะใหญกวา ตอมอณั ฑะขางขวาเล็กนอย ตอมอัณฑะท้ังสอง จะบรรจอุ ยภู ายในถงุ อณั ฑะ (Scrotum) ภายในลูกอณั ฑะจะมหี ลอดเลก็ ๆ จาํ นวนมาก ขดเรยี งกนั อยเู ปน ตอน ๆ เรียกวา หลอดสราง เช้ืออสุจิ (Seminiferous tubules) มีหนาทผ่ี ลิตฮอรโ มนเพศชายและตวั อสจุ ิ สว นท่ีดา นหลงั ของตอมอณั ฑะ แตละขาง จะมกี ลมุ ของหลอดเลก็ ๆ อกี มากมายขดไปขดมา ซ่งึ เรียกวา หลอดเก็บตัวอสุจิหรือกลุมหลอด อสจุ ิ (Epididymis) ซึง่ ทาํ หนา ทเ่ี ก็บเช้อื อสุจชิ ัว่ คราว เพ่ือใหเช้ืออสุจิเจรญิ เติบโตไดเต็มท่ี 1.3 ทอนําตัวอสุจิ (Vas deferens) อยเู หนอื อณั ฑะ เปนทอ ยาวประมาณ 18 น้วิ ฟุต ซง่ึ ตอ มา จากทอพกั ตวั อสจุ ิ ทอนี้จะเปน ชองทางใหตัวอสจุ ิ (Sprem) ไหลผานจากทอ พักตัวอสจุ ไิ ปยงั ทอ ของถงุ เก็บ อสจุ ิ 1.4 ทอพักตัวอสุจิ (Epidymis) อยูเหนือทอนําตัวอสุจิ ทอนี้มีลักษณะคลายรูปดวงจันทร ครง่ึ ซกี ซ่ึงหอ ยอยูตดิ กบั ตอมอัณฑะสวนบนคอนขา งจะใหญเรียกวา หัว(Head) และจากสวนหัวจะเปนตัว (Body) และเปนหาง (Tail) นอกจากนี้ ทอนี้ยังประกอบดวยทอท่ีคดเคี้ยวจํานวนมาก เม่ือตัวอสุจิถูกสรางข้ึน มาแลว จะถกู สง เขา สทู อ น้ี เพอื่ เตรยี มท่ีจะออกมาสูทอปส สาวะ

14 1.5 ตอมลกู หมาก (Prostate gland) มีลกั ษณะคลายลูกหมาก เปนตอมที่หุมสวนแรกของ ทอ ปส สาวะไวแ ละอยใู ตก ระเพาะปส สาวะ ตอมนที้ ําหนาทห่ี ลั่งของเหลวท่ีมีลักษณะคลายนม มีฤทธ์ิเปน ดางอยา งออน ซึ่งขับออกไปผสมกับนํ้าอสุจิท่ีถูกฉีดเขามาในทอปสสาวะ ของเหลวดังกลาวน้ีจะเขาไป ทําลายฤทธ์ิกรดจากน้ําเมอื กในชอ งคลอดเพศหญิง เพื่อปอ งกันไมใ หตัวอสจุ ิถูกทาํ ลายดวยสภาพความเปน กรดและเพ่อื ใหเ กิดการปฏสิ นธิขน้ึ เซลลสืบพันธุเพศชายซึ่งเรียกวา “ตัวอสุจิหรือสเปรม” นั้น จะถูกสรางขึ้นในทอผลิตตัวอสุจิ (Seminiferous tubules) ของตอมอัณฑะ ตัวอสุจิ มีรูปรางลักษณะคลายลูกออดหรือลูกกบแรกเกิด ประกอบดวยสวนหัวซ่ึงมีขนาดโต สวนคอคอดเล็กกวาสวนหัวมาก และสวนของหางเล็กยาวเรียว ซง่ึ ใชใ นการแหวกวา ยไปมา มขี นาดลาํ ตัวยาวประมาณ 0.05 มลิ ลเิ มตร ซึ่งมขี นาดเล็กกวา ไขของเพศหญิง หลายหม่ืนเทา หลังจากตวั อสจุ ิถกู สรา งขึ้นในทอผลิตตัวอสุจิแลวจะฝงตัวอยูในทอพักตัวอสุจิจนกวาจะ เจริญเต็มที่ ตอจากนนั้ จะเคล่อื นทไ่ี ปยังถุงเก็บตัวอสุจิ ในระยะน้ีตอมลูกหมากและตอมอื่น ๆ จะชวยกัน ผลิตและสงของเหลวมาเล้ียงตัวอสุจิ และจะสะสมไวจ นถึงระดับหน่ึง ถา หากไมม ีการระบายออกดวยการ มีเพศสัมพันธ รา งกายก็จะระบายออกมาเอง โดยใหนํา้ อสจุ ิเคล่อื นออกมาตามทอปสสาวะในขณะที่กําลัง นอนอยู ซงึ่ เปน การลดปริมาณน้าํ อสจุ ใิ หน อ ยลงตามธรรมชาติ ตัวอสุจปิ ระกอบดว ยสว นหัวทีม่ นี ิวเคลยี สอยูเ ปนทเ่ี กบ็ สารพนั ธกุ รรม ปลายสดุ ของหัวมีเอนไซม ยอยผนังเซลลไขห รอื เจาะไขเ พ่อื ผสมพันธุ ถดั จากหวั เปนสว นของหางใชใ นการเคลอื่ นทข่ี องตัวอสจุ ิ

15 2) ระบบสบื พนั ธุข องเพศหญิง อวยั วะสบื พันธขุ องเพศหญงิ สว นใหญจะอยภู ายในลําตวั ประกอบดว ยสวนท่ีสาํ คญั ๆ ดงั น้ี 2.1 ชองคลอด (Vagina) อยูสว นลางของทอง มีลักษณะเปนโพรงซง่ึ มคี วามยาว 3 – 4 นิว้ ฟุต ผนงั ดา นหนาของชอ งคลอดจะติดอยูกบั กระเพาะปสสาวะ สวนผนังดานหลังจะติดกับสวน ปลายของลําไสใหญ ซ่ึงอยูใกลทวารหนัก ท่ีชองคลอดน้ันมีเสนประสาทมาเล้ียงเปนจํานวนมาก โดยเฉพาะอยา งยิง่ ที่บริเวณรอบรเู ปดชองคลอด นอกจากน้ี รูเปดของทอปสสาวะในเพศหญิงน้ันจะเปด ตรงเหนอื ชองคลอดข้นึ ไปเลก็ นอ ย 2.2 คลิทอริส (Clitoris) เปนปุมเล็ก ๆ ซึ่งอยูบนสุดของรูเปดชองคลอด มีลักษณะ เหมือนกบั ลงึ ค (Penis) ของเพศชายเกือบทุกอยาง แตขนาดเล็กกวาและแตกตางกันตรงท่ีวาทอปสสาวะ ของเพศหญิงจะไมผานผากลางคลิตอริสเหมือนกับในลึงค ประกอบดวยหลอดเลือดและเสนประสาท ตา งๆ มาเลย้ี งมากมายเปนเนอื้ เยอื่ ท่ยี ดื ไดห ดไดแ ละไวตอความรสู ึกทางเพศ ซงึ่ เปรยี บไดก บั ปลายลึงคของ เพศชาย 2.3 มดลูก (Uterus) เปน อวยั วะท่ปี ระกอบดว ยกลามเน้ือ และมีลกั ษณะภายในกลวง มีผนัง หนาอยูระหวางกระเพาะปสสาวะซ่งึ อยขู า งหนา และสวนปลายลําไสใหญ (อยูใกลทวารหนัก) ซ่ึงอยูขาง หลังไขจ ะเคล่อื นตวั ลงมาตามทอ รังไข เขาไปในโพรงของมดลูก ถาไขไดผสมกับอสุจิแลวจะมาฝงตัวอยู ในผนงั ของมดลูกท่หี นาและมเี ลอื ดมาเล้ยี งเปนจํานวนมาก ไขจ ะเจรญิ เติบโตเปนตัวออ นตรงบรเิ วณนี้ 2.4 รังไข (Ovary) มีอยู 2 ตอม ซึ่งอยูในโพรงของอุงเชิงกราน มีรูปรางคอนขางกลมเล็ก มนี ้าํ หนกั ประมาณ 2 – 3 กรัม ขณะท่ียังเปนตัวออนตอมรังไขจะเจริญเติบโตในโพรงของชองทองและเมื่อ คลอดออกมาบางสว นจะอยูใ นชอ งทอ ง และบางสวนจะอยใู นอุงเชิงกราน ตอมาจะคอย ๆ เคลื่อนลดลงต่ําลง มาอยูในอุงเชิงกราน นอกจากน้ี ตอ มรังไขจ ะหลง่ั ฮอรโ มนเพศหญงิ ออกมาทาํ ใหไขสกุ และเกิดการตกไข 2.5 ทอนาํ ไข (Fallopain tubes) ภายหลังท่ีไขหลุดออกจากสวนท่ีหอหมุ (Follicle) แลวไข จะผา นเขา สูทอรังไข ทอนี้ยาวประมาณ 6 – 7 เซนตเิ มตร ปลายขางหน่ึงมีลกั ษณะคลายกรวยซ่งึ อยูใกลกับ รงั ไข สวนปลายอกี ขางหนึ่งนนั้ จะเรียวเลก็ ลงและไปติดกับมดลูก ทอรังไขจะทําหนาที่นําไขเขาสูมดลูก โดยอาศยั การพดั โบกของขนที่ปากทอ (Fimbriated end of tube) ซึ่งทําหนาท่ีคลายกับน้ิวมือจับไขใสไป ในทอ รงั ไขและอาศยั การหดตวั ของกลามเนอ้ื เรยี บ

16 เซลลสืบพันธุเพศหญิงหรือไขนั้น สรางโดยรังไข ไขจะเร่ิมสุกโดยการกระตุนของฮอรโมนจากตอม พิทูอิทารี เพื่อเตรียมท่ีจะสืบพันธุตอไป รังไขแตละขางจะผลิตไขสลับกันขางละประมาณ 28 – 30 วัน โดยผลิตครั้งละ 1 ใบ เม่ือไขสุกจะหลุดออกจากรังไขมาตามทอรังไข ในระยะน้ีผนังมดลูกจะมีเลือด มาหลอเล้ยี งเย่ือบุมดลูกมากขึน้ เพอื่ เตรยี มรอรับไขท่จี ะไดรับการผสมแลว จะมาฝงตัวลงทีเ่ ยือ่ บมุ ดลูกตรง ผนังมดลกู นแ้ี ละเจรญิ เตบิ โตเปน ทารก แตถา ไขไมไ ดร ับการผสมจากตัวอสุจิ ไขจะสลายตัวไปพรอมกับ เย่ือบมุ ดลกู และจะออกมาพรอ มกบั เลอื ด เรยี กวา ประจาํ เดอื น เร่อื งที่ 5 การทาํ งานของระบบตอ มไรทอ ระบบตอ มไรท อ ในรา งกายของมนษุ ยม ีตอมในรา งกาย 2 ประเภท คอื 1) ตอมมีทอ (Exocrine gland) เปนตอมท่ีสรางสารเคมีออกมาแลวสงไปยังตําแหนงออกฤทธิ์ โดยอาศัยทอลําเลียงของตอมโดยเฉพาะ เชน ตอมนํ้าลาย ตอมสรางเอนไซมยอยอาหาร ตอมนํ้าตา ตอมสรา งเมือก ตอ มเหง่อื ฯลฯ 2) ตอมไรทอ (Endocrine gland) เปนตอมที่สรางสารเคมีข้ึนมาแลวสงไปออกฤทธ์ิยังอวัยวะ เปา หมาย โดยอาศัยระบบหมนุ เวยี นเลือด เนื่องจากไมมีทอลําเลียงของตอมโดยเฉพาะ สารเคมีนี้เรียกวา ฮอรโมน ซึง่ อาจเปน สารประเภทกรดอะมโิ น สเตรอยด ตอ มไรท อมีอยูหลายตอมกระจายอยใู นตาํ แหนง ตา งๆ ทว่ั รา งกาย ฮอรโ มนท่ผี ลิตขึน้ จากตอ ม ไรทอมีหลายชนิด แตละชนิดทํางานแตกตางกัน โดยจะควบคุมการทํางานของอวัยวะตาง ๆ อยาง เฉพาะเจาะจง เพื่อใหเกิดการเจริญเติบโต กระตุนหรือยับย้ังการทํางาน ฮอรโมนสามารถออกฤทธ์ิได โดยใชป รมิ าณเพียงเล็กนอย ตอมไรท อทส่ี าํ คัญ มี 7 ตอ ม ไดแก 2.1 ตอ มใตสมอง (Pituitary gland) ตําแหนงท่ีอยู ตอมใตสมองเปนตอมไรทอ อยูตรงกลางสวนลางของสมอง (hypophysis) ตอมน้ีขับสารที่มีลักษณะขุนขาวคลายเสมหะ จึงเรียกวา ตอม พิทูอิตารี (pituitary gland) ตอมใตสมอง ประกอบดว ยเซลลท ีม่ รี ปู รา งแตกตา งกันมากชนิดทส่ี ุด ขนาดและลกั ษณะท่วั ไป ตอ มใตสมองของเพศชายหนกั ประมาณ 0.5 – 0.6 กรมั ของ เพศหญิงหนักกวา เลก็ นอย คือประมาณ 0.6 – 0.7 กรมั หรอื บางรายอาจหนักถงึ 1 กรัม

17 ตอมใตสมอง แบงออกเปน 3 สว น คือ ตอมใตสมองสวนหนา (anterior lobe) ตอมใตสมอง สวนกลาง (intermediate lobe) และตอมใตสมองสวนหลัง (posterior lobe) ตอมใตสมองท้ังสามสวนน้ี ตา งกันที่โครงสราง และการผลติ ฮอรโ มน ฮอรโ มนท่ผี ลติ จากตอมใตสมองมีหนาท่คี วบคุมการเจริญเตบิ โตของรา งกาย การทํางานของ ตอมไทรอยด ตอมหมวกไต การทาํ งานของไต และระบบสบื พนั ธุ 2.1 ตอ มไทรอยด (thyroid) ตอ มไทรอยดม ีลักษณะเปน พู 2 พู อยูสองขางของคอหอย โดยมีเย่ือบาง ๆ เชื่อมติดตอถึงกัน ได ตอมน้ีถือไดวาเปนตอมไรทอที่ใหญท่ีสุดในรางกาย มีเสนเลือดมาหลอเล้ียงมากท่ีสุดมีนํ้าหนักของ ตอ มประมาณ 15 – 20 กรมั ตอ มไทรอยดมีเสนเลือดมาเล้ียงมากมาย ตอมไทรอยดผลิตฮอรโมนท่ีสําคัญ ไดแ ก 1) ฮอรโ มนไธรอกซิน (thyroxin hormone) ทาํ หนาท่ีควบคุมการเผาผลาญสารอาหารกระตุน การเปลี่ยนไกลโคเจนไปเปนกลโู คสและเพ่ิมการนํากลูโคสเขาสูเซลลบุทางเดินอาหาร จึงเปนตัวเพ่ิมระดับ นํ้าตาลกลูโคสในเลือด ความผดิ ปกติเก่ยี วกับระดับฮอรโมนไธรอกซิน (1) คอหอยพอกธรรมดา (Simple goiter) เปนลักษณะท่ีเกิดข้ึนโดยตอมขยายใหญ เนอ่ื งจากตอ มใตสมองสว นหนา สราง ไทรอยดส ตมิ ูเลติง ฮอรโมน ( thyroid-stimulating hormone ) เรยี กยอ ๆ วา TSH ทาํ หนาที่กระตุนตอ มไทรอยดใ หหล่งั ออรโมนเปนปกติ) มากระตุนตอมไทรอยดมาก เกนิ ไป โดยทต่ี อ มนไ้ี มสามารถสรางไธรอกซนิ ออกไปยบั ย้งั การหล่งั TSH จากตอ มใตส มองได (2) คอหอยพอกเปนพิษ (Toxic goiter) เกดิ ขึ้นเนื่องจากตอ มไทรอยดสรางฮอรโมนมาก เกินไป เพราะเกดิ ภาวะเนือ้ งอกของตอม (3) คอหอยพอกและตาโปน (Exophthalmic goiter) เกิดขึ้นเน่ืองจากตอมไทรอยดสราง ฮอรโมนมากผดิ ปกติ เพราะไดรบั การกระตนุ จาก TSH ไทรอยดสติมูเลติง ฮอรโมน (thyroid-stimulating hormone เรยี กยอ ๆ วา TSH) มากเกนิ ไปหรือภาวะเนอ้ื งอกของตอมก็ได คนปวยจะมีอัตราการเผาผลาญ สารอาหารในรา งกายสูง รางกายออ นเพลีย นํ้าหนกั ลดท้ัง ๆที่กินจุ หายใจแรงและเร็ว ตอบสนองตอสิ่งเราไดไว

18 อาจเกดิ อาการตาโปน (exophthalmos) จากการเพ่มิ ปริมาณของนา้ํ และเน้อื เย่ือทอ่ี ยหู ลงั ลกู ตา โรคน้ีพบใน หญงิ มากกวา ในชาย (4) คริตินซิ ึม (Cretinnism) เปน ความผิดปกตขิ องรางกายท่ีเกดิ จากตอมไทรอยดฝ อ ใน วัยเด็ก หรือพิการตั้งแตกําเนิด ทําใหการเจริญเติบโตของกระดูกลดลง รางกายเต้ีย แคระแกร็น การ เจรญิ เติบโตทางจติ ใจชาลงมีภาวะปญญาออ น พุงยน่ื ผิวหยาบแหง ผมบาง (5) มิกซีดมี า (Myxedema) เกดิ ขนึ้ ในผใู หญ เนื่องจากตอมไทรอยดหลงั่ ฮอรโ มนออกมา นอยกวาปกติ ผูปวยจะมีอาการสําคัญ คือ การเจริญท้ังทางรางกายและจิตใจ ชาลง มีอาการชัก ผิวแหง หยาบเหลือง หัวใจ ไตทํางานชาลง เกิดอาการเฉ่ือยชา ซึม ความจําเส่ือม ไขมันมาก รางกายออนแอ ตดิ เชอ้ื งาย โรคน้ีพบในเพศหญิงมากกวา เพศชาย 2) ฮอรโมนแคลซิโทนิน (Calcitonin) เปนฮอรโมนอีกชนิดหนึ่งที่มาจากตอมไทรอยด ทําหนาท่ีลดระดับแคลเซียมในเลือดที่สูงเกินปกติใหเขาสูระดับปกติโดยดึงแคลเซียมสวนเกินไปไวที่ กระดูก ดังนั้นระดับแคลเซียมในเลือดจึงเปนส่ิงควบคุมการหล่ังฮอรโมนน้ีและฮอรโมนนี้จะทํางาน รวมกับฮอรโ มนจากตอ มพาราไธรอยดและวติ ามนิ ดี 2.2 ตอ มพาราไธรอยด (parathyroid gland) ตอมพาราไธรอยดเปนตอมไรทอที่มีน้ําหนักนอยมาก ติดอยูกับเนื้อของตอมไธรอยดทาง ดา นหลัง ในคนมขี า งละ 2 ตอ ม มีลกั ษณะรปู รา งเปน รปู ไขข นาดเลก็ มสี นี ํ้าตาลแดงหรือน้ําตาลปนเหลือง มีนาํ้ หนักรวมทั้ง 4 ตอม ประมาณ 0.03 – 0.05 กรมั ฮอรโ มนทีส่ าํ คัญที่สรางจากตอมน้ี คือ พาราธอรโมน (Parathormone) ฮอรโมนนี้ทําหนาท่ี รกั ษาสมดุลของแคลเซียม และฟอสฟอรัสในรางกายใหคงที่ โดยทํางานรวมกับแคลซิโตนิน เน่ืองจาก ระดบั แคลเซียมในเลอื ดมีความสําคัญมาก เพราะจาํ เปนตอ การทาํ งานของกลามเนื้อประสาทและการเตน ของหวั ใจ ดังนนั้ ตอมพาราธอรโมนจึงจัดเปนตอมไรทอทมี่ คี วามจําเปนตอ ชวี ติ 2.3 ตอ มหมวกไต (adrenal gland) ตอ มหมวกไต อยเู หนอื ไตทง้ั 2 ขาง ลักษณะตอมทางขวาเปน รปู สามเหล่ยี ม สวนทางซายเปน รูปพระจนั ทรครึ่งเสย้ี ว ตอ มนี้ประกอบดวยเนื้อเยื่อ 2 ชนิด คือ อะดรีนัลคอรเทกซ (adrenal cortex) เปน เน้ือเยื่อชั้นนอกเจริญมาจากเนื้อเยื่อช้ันมีโซเดิรม (Mesoderm) และอะดีนัลเมดุลลา (adrenal medulla) เนื้อเยือ่ ชน้ั ในเจริญมาจากสว นเนื้อเย่อื ช้ันนวิ รลั เอกโตเดิรม (neural ectoderm) ดังนน้ั การทํางานของ ตอมหมวกไตชัน้ เมดุลลาจงึ เก่ียวของกับระบบประสาทซมิ พาเธตกิ ซง่ึ ผลิตฮอรโมนชนดิ ตาง ๆ ดงั นี้

19 1) อะดรีนลั คอรเ ทกซ ฮอรโ มนจากอะดรนี ลั คอรเทกซ ปจจุบนั นพี้ บวา อะดรีนลั คอรเ ทกซ เปน ตอ มไรทอท่สี ามารถสรา งฮอรโมนไดมากที่สุดกวา 50 ชนิด ฮอรโมนท่ีผลิตขึ้นแบงออกเปน 3 กลุม ตามหนา ที่ คอื (1) ฮอรโมนกลูโคคอรติคอยด (Glucocorticoid) ทําหนาท่ีควบคุมเมตาบอลิซึมของ คารโบไฮเดรตเปนสําคญั นอกจากนยี้ ังควบคมุ เมตาบอลิซึมของโปรตนี และไขมัน รวมท้ังสมดุลเกลือแร ดวยแตเปนหนาที่รอง การมีฮอรโมนกลูโคคอรติคอนดนี้มากเกินไป ทําใหเกิดโรคคูชชิ่ง (Cushind’s syndrome) โรคน้ีจะทําใหหนากลมคลา ยพระจันทร (moon face) บริเวณตนคอมีหนอกยนื่ ออกมา (buffalo hump) อาการเชนนี้อาจพบไดในผูปวยท่ีไดรับการรักษาดวยยาท่ีมีคอรตโคสเตรอยดเปนสวนผสม เพ่อื ปองกันอาการแพห รืออกั เสบติดตอกันเปน ระยะเวลานาน (2) ฮอรโมนมิเนราโลคอรติคอยด (Mineralocorticiod) ทําหนาท่ีควบคุมสมดุลของน้ํา และเกลือแรใ นรา งกาย ฮอรโมนที่สําคัญ คือ อัลโคสเตอโรน ซ่ึงควบคุมการทํางานของไตในการดูดนํ้า และโซเดียมเขา สูเสน เลือด ทั้งยังควบคุมสมดลุ ของความเขม ขน ของฟอสเฟตในรางกายดว ย (3) ฮอรโมนเพศ(Adrenalsex hormone) สรางฮอรโมนหลายชนดิ เชน แอนโดรเจน เอสโตรเจน แตมปี รมิ าณเลก็ นอย เมอ่ื เทยี บกบั ฮอรโมนเพศจากอณั ฑะและไข 3) อะดรนี ัลเมดลั ลา ฮอรโ มนจากอะดรีนลั เมดลั ลา ประกอบดว ยฮอรโ มนสาํ คญั 2 ชนดิ คือ อะด รนี ลั นาลนี หรือเอปเนฟรนิ และนอรอ ะดรีนาลินหรอื นอรเ อปเ นฟริน ปกตฮิ อรโมนจาก อะดรีนัลเมดลั ลาจะเปน อะดรีนาลินประมาณรอ ยละ 70 และนอรอ ะดรนี าลินเพียงรอยละ 10 ในผูใหญจะ พบฮอรโมนทง้ั สองชนดิ แตใ นเดก็ จะมเี ฉพาะนอรอ ะดรีนาลินเทาน้ัน (1) อะดรีนาลนิ ฮอรโ มน (Adrenalin hormone) หรือฮอรโมนเอปเนฟริน (Epinephrine) ฮอรโมนอะดรีนาลินเปนฮอรโมนที่หล่ังออกมาแลวมีผลใหน้ําตาลในเลือดเพิ่มมากขึ้น นอกจากน้ียัง กระตนุ ใหห ัวใจเตนเร็ว ความดนั เลือดสงู ทําใหเ สนเลอื ดอารเตอรีขนาดเล็กทอ่ี วัยวะตาง ๆ ขยายตัว สวน เสน เลอื ดอารเ ตอรีขนาดเล็กที่บรเิ วณผวิ หนังและชองทอ งหดตวั (2) นอรอะดรีนาลินฮอรโมน (Noradrenalin hormone) หรือฮอรโมนนอรเอปเนฟริน (noepinephrine) ฮอรโมนนอรอะดรีนาลนิ จะแสดงผลตอ รา งกายคลา ยกับผลของอะดรีนาลินฮอรโมน แต อะดรนี าลนิ ฮอรโ มนมผี ลดกี วา โดยฮอรโมนชนิดน้ีจะหล่ังออกมาจากปลายเสนประสาทซิมพาเทติกได อกี ดว ยฮอรโ มนน้ีจะทําใหความดนั เลือดสูงขนึ้ ทําใหหลอดเลือดอารเตอรีที่ไปเล้ียงอวัยวะภายในตาง ๆ บบี ตวั 2.4 ตับออน ภายในเน้ือเย่ือตับออนจะมีไอสเลตออฟแลงเกอรฮานสเปนตอมเล็ก ๆ ประมาณ 2,500,000 ตอม หรอื มจี าํ นวนประมาณรอยละ 1 ของเน้อื เยอื่ ตับออ นทัง้ หมด ฮอรโ มนผลติ จาก ไอสเลตออฟแลงเกอรฮานสท ีส่ ําคัญ 2 ชนดิ คอื

20 1) อินซูลิน (Insulin) สรางมาจากเบตาเซลลที่บริเวณสวนกลางของไอสเลตออฟแลงเกอร ฮานส หนา ท่ีสําคญั ของฮอรโ มนน้ี คือ รักษาระดบั น้ําตาลในเลือดใหเ ปน ปกติ เมอื่ รา งกายมีน้าํ ตาลในเลือด สูงอินซลู ินจะหลง่ั ออกมามากเพื่อกระตุนเซลลตับ และเซลลกลามเน้ือนํากลูโคสเขาไปในเซลลมากขึ้น และเปล่ยี นกลโู คสใหเ ปน ไกลโคเจนเพอื่ เก็บสะสมไว นอกจากน้ีอินซูลินยังกระตุนใหเซลลทั่วรางกายมี การใชก ลูโคสมากขน้ึ ทาํ ใหระดับนํา้ ตาลในเลอื ดลดลงสรู ะดับปกติ ถา กลมุ เซลลทสี่ รางอินซลู ินถูกทําลาย ระดับนา้ํ ตาลในเลอื ดจะสูงกวา ปกตทิ ําใหเ ปน โรคเบาหวาน 2) กลูคากอน (Glucagon) เปนฮอรโมนทส่ี รา งจากแอลฟาเซลล ซึ่งเปนเซลลอ กี ประเภทหนึ่ง ของไอสเ ลตออฟแลงเกอรฮานส กลคู ากอนจะไปกระตนุ การสลายตัวของไกลโคเจนจากตับและกลา มเนอ้ื ใหน ้าํ ตาลกลโู คสปลอยออกมาในเลอื ดทาํ ใหเ ลอื ดมกี ลูโคสเพ่ิมข้นึ 2.5 รงั ไข (Ovaries) ตอมอวยั วะสืบพันธขุ องเพศหญิงซ่ึงอยูท่ีรังไขจะสรางฮอรโมนที่สําคัญคือ เอสโตรเจน (estrogens) และโปรเจสเตอโรน (progesterrone) ฮอรโ มนเอสโตรเจน มีหนาที่สําคัญในการควบคุมลักษณะของเพศหญิง คือ ลักษณะการมี เสียงแหลม สะโพกผาย การขยายใหญของอวัยวะเพศและเตานม การมีขนข้ึนตามอวัยวะเพศและรักแร นอกจากนี้ยังมสี ว นในการควบคุมการเปล่ียนแปลงท่ีรงั ไขและเยอ่ื บมุ ดลูกอกี ดว ย ฮอรโมนโปรเจสเตอโรน เปนฮอรโมนที่สรางจากสวนของอวัยวะเพศ คือ คอรปส ลูเตียม และบางสวนสรา งมาจากรกเมอื่ มีครรภ นอกจากน้ยี งั สรางมาจากอะดรนี ัล คอรเ ทกซ ไดอีกดวย ฮอรโมน ชนิดน้ีเปนฮอรโมนที่สําคัญที่สุดในการเตรียมการตั้งครรภ และตลอดระยะเวลาของการตั้งครรภ มีบทบาทโดยเฉพาะตอเย่ือบุมดลกู ทาํ ใหมีการเปลย่ี นแปลงทรี่ งั ไขและมดลกู การทาํ งานของฮอรโมนเพศ นี้ยังอยูภายใตการควบคุมของฮอรโมน ฟอลลิเคิล สติมิวเลดิง ฮอรโมน (follicle stmulating hormone เรยี กยอ ๆ วา FSH ) และ ลูนิไนซิง ฮอรโ มน ( luteinging hormone เรียกยอ ๆ วา LH ) จากตอมใตสมอง สว นหนา อกี ดวย 2.6 อณั ฑะ (Testis) ตอ มอวัยวะสืบพันธุข องเพศชายซ่งึ อยทู ่อี ัณฑะจะสรา งฮอรโ มนที่สําคัญท่ีสุด คือ เทสโตสเตอโรน (testosterone) ซึ่งจะสรางขึ้นเมื่อเริ่มวัยหนุม โดยกลุมเซลลอินเตอรสติเซียล สตมิ ิวเลติง ฮอรโมน ( interstitial cell stimulating hormone เรียกยอ ๆ วา ICSH) จะไดรับการกระตุนจาก ฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนหนา คือ LH หรือ ICSH นอกจากสรางเทสโทสเตอโรนแลวยังพบวา อินเตอรเ ซลลส ติเซยี ลยงั สามารถสรางฮอรโ มนเพศหญงิ คอื เอสโตรเจน (estrogen) ไดอ ีกดว ย ฮอรโมนน้ีทําหนาที่ควบคุมลักษณะท่ีสองของเพศชาย (secondary sex characteristic) ซ่ึงมี ลักษณะสําคัญ คือ เสียงแตก นมขึ้นพาน ลูกกระเดือกแหลม มีหนวดขึ้นบริเวณริมฝปาก มีขนขึ้นบริเวณ หนา แขง รักแรและอวัยวะเพศ กระดูกหัวไหลกวางและกลามเน้ือตามแขน ขา เติบโตแข็งแรงมากกวาเพศ ตรงขา ม

21 ความผดิ ปกตเิ ก่ยี วกบั ฮอรโ มน ที่พบมดี งั น้ี (1) ถาตัดอัณฑะออก นอกจากจะเปนหมันแลว ยังมีผลใหลักษณะตางๆ ท่ีเก่ียวกับเพศไม เจรญิ เหมือนปกติ (2) ถา ระดบั ฮอรโมนสูงหรือสรางฮอรโ มนกอ นถึงวัยหนุมมาก เน่ืองจากมีเน้ืองอกท่ีอัณฑะ จะทําใหเกิดการเติบโตทางเพศกอนเวลาอันสมควร (percocious puberty) ไมวาจะเปนลักษณะทางเพศ และอวยั วะสบื พนั ธุ

22 ตอ มไรทอ ตาง ๆ ทีส่ าํ คญั พรอ มชอ่ื ฮอรโ มนและหนา ที่ ตอมไรทอ หนาที่ ตอมใตส มอง ไธโรโทรฟน (Thyrotrophin) ควบคุมการทาํ งานของตอมไทรอยด ควบคมุ ปริมาณสารจากตอมหมวกไต คอรด ิโคโทรฟน (Corticotrophin) ควบคมุ สารตอ มอวยั วะเพศ โกนาโดโทรฟน (Gonadotrophin) โกรทฮอรโ มน (Growth hormone) ควบคมุ การเจริญเติบโตของรา งกาย ควบคุมปริมาณนํา้ ทข่ี บั ออกจากไต วาโซเปรซซิน (Vasopressin) กระตนุ การสรา งนาํ้ นม โปรแลกติน (Prolactin) กระตนุ การหดตัวของกลา มเนื้อมดลกู ขณะเดก็ เกดิ ออกซโิ ตซนิ (Oxytocin) ตอ มไทรอยด หลงั่ ฮอรโมน ไธรอกซิน (Thyroxin) ควบคุมอตั ราการเปลีย่ นอาหารเปนความรอนและพลังงานใน การควบคุมการเจริญเติบโตตามปกติ และการทํางานของ ระบบ ตอมพาราไธรอยด หล่งั ฮอรโ มน พาราธอรโมน (Parathormone) กระตุนใหกระดูกปลอยแคลเซียมออกมาและควบคุมระดับ ของแคลเซยี มในเลอื ด ตอมหมวกไต ประกอบดวยสวน ผลติ จากสว นเมดลุ ลา ฮอรโมนนจ้ี ะเพ่มิ กาํ ลังใหก ับระบบ คอรเ ทกซ (cortex) และเมดลุ ลา ประสาทซมิ พาเธตกิ ในการรับความรสู กึ กลวั โกรธ และ (medulla) หล่ังฮอรโ มน ต่นื เตน สารสเตอรอย (steroid) ผลิตจากคอรเ ทกซ ชวยในการปองกัน อะดรีนาลิน และนอรอะดรนี าลิน การตกใจ (Adrenalin and Noradrenalin) คอรต ิโซน (Cortisone) สว นคอรเทกซ ชว ยควบคุมสมดุลเกลอื แรต า ง ๆ และนํา้ ในรางกาย อัลโดสเตอโรน (Aldosterone) ตับออ น อินซลู ิน (Insulin) ควบคุมการใชน าํ้ ตาลของรา งกาย รังไข (ตอมอวยั วะสืบพนั ธุเพศหญงิ ) ควบคุมลกั ษณะเพศหญงิ ตอนวัยรุน หยดุ การเจรญิ ของกระดูก เอสโตรเจน (estrogen) และกระตุนมดลูกรับการตกไข เตรียมมดลูกสําหรบั การตงั้ ครรภระหวา งตงั้ ครรภ รกจะผลิตฮอรโ มน โปรเจสเตอโรน (progesterone)

23 ตอ มไรทอ หนาที่ อัณฑะ (ตอมของอวยั วะสบื พนั ธเุ พศชาย) สาํ หรับการเจรญิ ของทารกและปรบั ตวั แมสําหรบั การตง้ั ครรภ เทสโตสเตอโรน (testosterone) ควบคุมลกั ษณะเพศชายตอนวยั รุน ตารางสรปุ หนา ทแ่ี ละอวยั วะที่เกย่ี วขอ งของระบบตางๆ ในรา งกาย ระบบ หนาที่ อวัยวะที่เกีย่ วขอ ง ระบบหอหุมรางกาย หอหุม และปกปอ งรางกาย ผวิ หนงั ขน เลบ็ ระบบยอยอาหาร ยอยอาหารจนสามารถดูดซึมเขา ปาก ฟน ลิ้น ตอมนํ้าลาย หลอดอาหาร รา งกาย กระเพาะอาหาร ลําไสใหญ ทวารหนัก ตับ ตบั ออน ถงุ นํา้ ดี ระบบตอมไรทอ ผลิตฮอรโ มน ตอมใตสมอง ตอมไทรอยด ตอมหมวกไต รงั ไข อณั ฑะ ระบบไหลเวียนเลือด ลําเลียงกาซ สารอาหาร ของเสีย หัวใจ เสนเลือด มาม ทอน้ําเหลือง ตอม และน้าํ เหลือง ฮอรโมนและสารเคมีเขาและออก นํา้ เหลอื ง จากรา งกาย ระบบประสาท รับและสงความรูสึก ควบคุมการ สมอง เสนประสาท อวัยวะรับความรูสึก ทํางานของอวยั วะตางๆ ไดแ ก ตา หู จมูก ปาก ลิน้ ฟน ผวิ หนงั ระบบหายใจ รบั ออกซิเจนเขา สรู างกายและปลอย จมูก หลอดลม ปอด คาร บอน ไดออก ไซด ออก จา ก รา งกาย ระบบกลามเนอ้ื การเคล่ือนไหวทั้งภายในและ กลามเน้ือตางๆ เชน กลามเน้ือเรียบ ภายนอกรางกาย กลา มเนื้อลาย กลามเน้อื หวั ใจ ระบบโครงกระดูก เปน โครงสรา งใหก บั รา งกาย กระดูกชิ้นตางๆ ท่ีประกอบเปนแกนกลาง และระบบของรางกาย ระบบโครงกระดูก รวมกบั ระบบกลา มเน้อื เรียกวา “ระบบเคล่อื นไหว” ระบบสืบพนั ธุ ผลติ เซลลส บื พนั ธแุ ละควบคุมกลไก อัณฑะ ตอ มลูกหมาก รังไข มดลกู สืบพันธุ อวัยวะเพศ ระบบขับถา ย กําจัดและกรองของเสียออกจาก ปอด ไต ทอไต กระเพาะปสสาวะ ผิวหนัง รา งกาย ลําไสใหญ

24 กิจกรรม 1. ดูวีดีทศั นใ นแผน VCD เร่ืองการทํางานของระบบอวัยวะตา งๆ ของรา งกาย และสรปุ สาระสาํ คญั จากเนื้อเรือ่ ง ประมาณ 10 บรรทดั 2. จงอธิบายการทํางานของระบบตา งๆ ในรางกาย ทสี่ าํ คญั ตอ รา งกายตามลําดบั มา 3 ระบบ พรอมบอกเหตุผลวาเพราะเหตใุ ดจึงมีความสําคัญ เรื่องที่ 6 การดแู ลรกั ษาระบบของรางกายท่ีสาํ คญั ระบบตา งๆ ของรา งกายที่ทํางานปกติ จะทําใหมนษุ ยดํารงชีวิตอยูไดอยางมีความสุข หากระบบ ของรางกายระบบใดระบบหนึง่ ทํางานผดิ ปกติไปจะทาํ ใหร างกายเกดิ เจบ็ ปว ย มีความทุกขท รมาน และไม สามารถประกอบภารกิจตาง ๆ ไดอ ยางเตม็ ความสามารถ ดังนนั้ ทุกคนควรพยายามบาํ รงุ รักษาสุขภาพให แข็งแรงสมบูรณอยูเสมอ วธิ ีการดแู ลรักษาระบบของรา งกายท่สี าํ คญั มีดังน้ี 1. ระบบยอยอาหาร 1.1 รับประทานอาหารทสี่ ะอาดและมีคุณคา ทางโภชนาการ 1.2 หลีกเลย่ี งการรบั ประทานอาหารรสจดั และรอนเกนิ ไป 1.3 เคย้ี วอาหารใหล ะเอยี ด 1.4 ดม่ื นาํ้ ใหเ พยี งพอ อยางนอ ยวันละ 6 – 8 แกว 1.5 ไมอ อกกําลังกายหรอื ทาํ งานหนกั ทันทีหลังรับประทานอาหารเสรจ็ ใหมๆ 1.6 พักผอนใหเพียงพอ 1.7 ขบั ถา ยใหเ ปนเวลาทุกวนั 1.8 หลกี เล่ียงปจจยั ทที่ ําใหเกดิ ความเครียด 1.9 ทําจิตใจใหรา เริงแจม ใสอยเู สมอ 1.10ออกกาํ ลงั กายสมา่ํ เสมอ 2. ระบบขบั ถา ย 2.1 รบั ประทานอาหารทีส่ ะอาดและมคี ุณคา ทางโภชนาการ 2.2 ไมรบั ประทานอาหารทมี่ ีรสจดั 2.3 รับประทานผักและผลไมหรอื อาหารทีม่ ีกากอาหารอยางสม่ําเสมอ 2.4 รับประทานน้ําใหเ พียงพอ อยางนอยวันละ 6 – 8 แกว 2.5 ออกกาํ ลังกายอยา งสม่ําเสมอ 2.6 พกั ผอนใหเ พียงพอ 2.7 หลีกเลย่ี งสิ่งทที่ าํ ใหเ กดิ ความเครียด

25 2.8 รกั ษาความสะอาดของรางกายอยูตลอดเวลา 2.9 ขับถายใหเปนปกติทุกวัน 2.10 ทําจติ ใจใหรา เริงแจมใสอยเู สมอ 3. ระบบประสาท 3.1 รบั ประทานอาหารประเภทที่ชวยสงเสริมและบํารุงประสาท อาหารท่ีมีวิตามินบีมาก ๆ เชน ขาวซอมมือ รําขาว ไข ตับ ยีสต ผักสีเขียว ผลไมสด และนํ้าผลไม เปนตน ควร หลกี เลีย่ งอาหารประเภทแอลกอฮอล ชา กาแฟ เปนตน 3.2 พักผอนใหเพียงพอกับความตองการของรางกายแตละวัย ไมเครงเครียดหรือกังวล เกินไป ควรหลีกเล่ยี งจากสถานการณท่ีทาํ ใหไมส บายใจ 3.3 ออกกาํ ลังกายสม่ําเสมอ ซึ่งเปน หนทางท่ีดใี นการผอ นคลาย 3.4 ไมค วรใชอ วยั วะตา ง ๆ ของรา งกายมากเกินไป อาจทําใหประสาทสวนน้ันทํางานหนัก เกนิ ไป เชน การทํางานหนา จอคอมพวิ เตอรนานเกินไป อาจทําใหประสาทตาเสอื่ มได เปน ตน 3.5 ควรหมั่นฝกการใชสมองแกปญหาบอย ๆ เปนการเพ่ิมพูนสติปญญาและปองกันโรค ความจําเสอ่ื มหรือสมองเส่ือม 4. ระบบสบื พันธุ 4.1 เพศชาย 1) อาบนาํ้ อยา งนอ ยวนั ละ 2 ครั้ง และใชสบูฟอกชําระลางรางกายและอวัยวะสืบพันธุ ใหส ะอาด เชด็ ตัวใหแ หง 2) สวมเส้ือผาใหสะอาด โดยเฉพาะกางเกงในตองสะอาด สวมใสสบายไมรัดแนน เกินไป 3) ไมใ ชส ว มหรอื ที่ถา ยปสสาวะทผ่ี ิดสขุ ลกั ษณะ 4) ไมเทยี่ วสาํ สอน หรอื รวมประเวณีกับหญงิ ขายบรกิ ารทางเพศ 5) หากสงสัยวา จะเปน กามโรค หรือมีความผิดปกติเก่ียวกับอวัยวะสืบพันธุตองรีบไป ปรึกษาแพทย ไมควรซอื้ ยารับประทานเพือ่ รกั ษาโรคดว ยตนเอง 6) ไมควรใชยาหรือสารเคมีตางๆ ชวยในการกระตุนความรูสึกทางเพศ ซ่ึงอาจเปน อันตรายได 7) ไมหมกมุนหรือหักโหมเกี่ยวกับการมีเพศสัมพันธมากเกินไป เพราะอาจเปน อันตรายตอสุขภาพทง้ั ทางรางกายและจติ ใจ ควรทาํ กิจกรรมนันทนาการ การเลนกฬี าหรอื งานอดิเรกอื่น ๆ เพ่อื เปน การเบนความสนใจไปสกู ิจกรรมอืน่ แทน 8) ระวงั อยาใหอ วัยวะสบื พันธถุ กู กระทบกระแทกแรงๆ เพราะจะทําใหชํ้าและเกิดการ อักเสบเปนอนั ตรายได

26 4.1. เพศหญงิ 1) รกั ษาความสะอาดอวัยวะเพศอยางสม่ําเสมอ โดยเฉพาะเวลาอาบนํ้า ควรสนใจทํา ความสะอาดเปนพิเศษ เชน ลาง เช็ดใหแหง โดยเฉพาะในชวงท่ีมีประจําเดือน ควรใชนํ้าอุนทําความ สะอาดสว นท่เี ปรอะเปอ นเลอื ด เปนตน 2) หลังจากการปสสาวะและอุจจาระเสรจ็ ทุกคร้ัง ควรใชน ํ้าลา งและเช็ดใหส ะอาด 3) ควรสวมเสื้อผาท่ีสะอาดรัดกุม กางเกงในตองสะอาด สวมใสสบาย ไมอับหรือรัด แนนเกนิ ไป และควรเปลยี่ นทกุ วัน 4) รักนวลสงวนตัว ไมควรมเี พศสมั พันธก อนแตง งาน 5) ไมค วรใชยากระตุนหรือยาปลกุ ประสาทกับอวยั วะเพศ 6) การใชสวมหรือทีถ่ า ยปสสาวะอจุ จาระทกุ คร้ังจะตองคาํ นงึ ถึงความสะอาดและ ถกู สขุ ลักษณะ 7) ควรออกกาํ ลังกายหรอื ทาํ งานอดเิ รกเพ่ือเบนความสนใจของตนเองไปในทางอื่น 8) ขณะมปี ระจําเดอื นควรใชผ าอนามยั อยา งเพยี งพอและควรเปลย่ี นใหบ อ ยตามสมควร อยาปลอยไวนานเกินไป 9) ในชวงมีประจําเดือน ไมควรออกกําลังกายประเภทที่ผาดโผนและรุนแรง แตการ ออกกําลังกายเพียงเบาๆ จะชว ยบรรเทาอาการเจบ็ ปวดหรืออาการอึดอัดลงได และควรพักผอนนอนหลับ ใหเพียงพอ ทําจติ ใจใหแจมใส 10) ควรจดบันทึกการมีประจําเดือนไวทุกๆ เดือน การท่ีประจําเดือนมาเร็วหรือชาบาง เลก็ นอ ยไมถือเปนการผิดปกตแิ ตอ ยางไร แตถ ามีประจําเดอื นเร็วหรือชา กวาปกติมากกวา 7 – 8 วันข้ึนไป ควรปรกึ ษาแพทย 11) ในชว งท่ีมีประจําเดือน ถามอี าการปวดท่ที อ งนอย อาจใชกระเปาน้ํารอนหรือผาหม มาวางทที่ องนอยเพอ่ื ใหความอบอนุ และอาจรบั ประทานยาแกปวดไดตามสมควร 12) ถามีอาการผิดปกติในชวงท่ีมีประจําเดือน เชน มีอาการปวดมาก มีเลือดออกมาก หรือมีเลอื ดไหลออกในชว งทีไ่ มมปี ระจําเดอื น ควรรีบปรึกษาแพทยทนั ที 13) ระวังอยาใหอวัยวะสืบพันธุถูกกระทบกระแทกแรงๆ เพราะจะทําใหช้ํา เกิดการ อักเสบและเปนอนั ตรายได 14) ถาหากมีการเปล่ียนแปลงท่ีผิดปกติของอวัยวะเพศ หรือสงสัยวาจะเปนกามโรค ควรรีบไปรบั การตรวจและปรึกษาแพทยทันที 5. ระบบตอมไรทอ 5.1 รับประทานอาหารทีส่ ะอาดและมีคุณคาทางโภชนาการ 5.2 ด่มื น้าํ สะอาดใหเ พยี งพอ 5.3 ออกกาํ ลงั กายอยางสมํา่ เสมอ

27 5.4 พกั ผอนใหเ พยี งพอ 5.5 หลีกเลีย่ งสิ่งท่กี อใหเ กิดความเครยี ด 5.6 หลีกเลยี่ งจากสภาพแวดลอมท่ีอยอู าศยั ท่ีสกปรกและอยใู นชมุ ชนแออัด 5.7 เมอ่ื เกดิ อาการเจบ็ คอหรอื ตอ มทอนซลิ อักเสบตอ งรีบไปใหแ พทยตรวจรักษา 5.8 เม่ือรูสึกตัววาเหนื่อย ออนเพลีย และเจ็บหนาอก โดยมีอาการเชนน้ีอยูนาน ควรไปให แพทยตรวจดูอาการ เพราะหวั ใจอาจผดิ ปกติได กจิ กรรม 1. จงสรุปความสําคัญและอธิบายการทํางานของระบบอวัยวะในรางกาย 4 ระบบ พรอม แผนภาพประกอบ 2. การดูแลรักษาระบบยอยอาหารควรทาํ อยา งไร เพราะอะไร จงอธิบายพรอมใหเ หตผุ ล

28 บทท่ี 2 ปญหาเพศศกึ ษา สาระสําคัญ มีความรูความเขาใจเก่ียวกับปญหาทางเพศ มีทักษะในการสื่อสารและตอรองเพื่อทําความ ชว ยเหลือเกย่ี วกบั ปญ หาทางเพศได สามารถอธบิ ายวธิ ีการจัดการกับอารมณและความตองการทางเพศได อยางเหมาะสม เขาใจถึงความเช่ือที่ผิดเกี่ยวกับเรื่องเพศท่ีสงผลตอสุขภาพทางเพศ ตลอดจนเรียนรูถึง กฎหมายทเี่ กี่ยวขอ งกบั การลวงละเมดิ ทางเพศและกฎหมายคุมครองเดก็ และสตรี ผลการเรยี นรูทคี่ าดหวัง 1. เรยี นรทู กั ษะการสือ่ สารและตอรองเพือ่ ขอความชวยเหลอื เก่ียวกบั ปญ หาทางเพศได 2. เรียนรูก ารจดั การกับอารมณแ ละความตอ งการกบั ปญหาทางเพศไดอ ยางเหมาะสม 3. เรียนรูแ ละสามารถวเิ คราะหความเช่ือเร่ืองเพศทสี่ งผลตอ ปญหาทางเพศไดอ ยางเหมาะสม 4. เรยี นรแู ละสามารถวเิ คราะหอ ทิ ธพิ ลสือ่ ท่ีสง ผลใหเ กดิ ปญ หาทางเพศได 5. อธบิ ายกฎหมายท่เี กยี่ วขอ งกบั การลว งละเมดิ ทางเพศไดอยางถกู ตอ ง ขอบขายเนอื้ หา เรอ่ื งที่ 1 ทักษะการจดั การปญ หาทางเพศ เรอื่ งท่ี 2 ปญ หาทางเพศในเดก็ และวัยรุน เรอื่ งท่ี 3 การจดั การกบั อารมณแ ละความตองการทางเพศ เร่ืองท่ี 4 ความเช่อื ที่ผิด ๆ ทางเพศ เรอื่ งท่ี 5 กฎหมายท่ีเกี่ยวขอ งกบั การละเมดิ ทางเพศ

29 เรอ่ื งท่ี 1 ทักษะการจดั การปญหาทางเพศ พัฒนาการเร่ืองเพศในเด็กและวัยรุน เกี่ยวของกับชีวิต ต้ังแตเด็กจนโต การที่บุคคลไดเรียนรู ธรรมชาติ ความเปนจริงทางเพศ จะชวยใหมีความรู มีทัศนคติ สามารถปรับตัวตามพัฒนาการของชีวิต อยางเหมาะสม และมีพฤติกรรมถูกตองในเรื่องเพศ สามารถสอนไดต้ังแตเด็กยังเล็ก สอดแทรกไปกับการ สง เสรมิ พฒั นาการดานอน่ื ๆ พอ แมควรเปน ผสู อนเบอ้ื งตน เมอ่ื เขาสูโ รงเรยี น ครูชว ยสอนใหสอดคลองไป กับท่บี าน เม่อื เด็กเร่ิมเขา สูวัยรุน ควรสง เสริมใหเ ดก็ เรียนรพู ฒั นาการทางเพศที่ถูกตองและรูวิธีจัดการกับ อารมณความตอ งการทางเพศเพอื่ ปอ งกันปญ หาทางเพศทอี่ าจเกิดตามมา พฒั นาทางเพศกับการพฒั นาบคุ ลกิ ภาพ พัฒนาการทางเพศ เปนสวนหน่ึงของพัฒนาการบุคลกิ ภาพท่ีเกดิ ขึ้นตงั้ แตเ ด็กและมีความตอเน่ือง ไปจนพัฒนาการเต็มที่ในวัยรุน หลังจากนั้นจะเปนสวนหนึ่งของบุคลิกภาพที่ติดตัวตลอดชีวิต โดยเม่อื ส้ินสุดวัยรุนจะมกี ารเปล่ยี นแปลงตอ ไปนี้ 1. มีความรูเ รื่องเพศตามวยั และพัฒนาการทางเพศ ตง้ั แตการเปลี่ยนแปลงของรางกายไปตามวัย จติ ใจ อารมณแ ละสังคม ท้งั ตนเองและผอู ืน่ และเรียนรูความแตกตางกันระหวา งเพศ 2. มเี อกลักษณท างเพศของตนเอง ไดแก การรับรเู พศตนเอง บทบาททางเพศและพฤติกรรมทาง เพศ มคี วามพงึ พอใจทางเพศหรือความรูสกึ ทางเพศตอเพศตรงขา มหรอื ตอเพศเดียวกัน 3. มีพฤติกรรมการรกั ษาสุขภาพทางเพศ การรจู ักรางกายและอวัยวะเพศของตนเอง ดูแลรักษา ทาํ ความสะอาด ปองกันการบาดเจ็บ การตดิ เชือ้ การถูกลวงละเมดิ ทางเพศและการปอ งกนั พฤติกรรมเส่ียง ทางเพศ 4. มีทักษะในการสรางความสัมพันธกับผูที่จะเปนคูครอง การเลือกคูครอง การรักษา ความสัมพันธใหยาวนานการแกไขปญหาตาง ๆ ในชีวิตรวมกันมีทักษะในการส่ือสารและ การมคี วามสมั พนั ธทางเพศกบั คคู รองอยา งมคี วามสขุ มีการวางแผนชีวติ และครอบครัวที่เหมาะสม 5. เขาใจบทบาทในครอบครัว ไดแก บทบาทและหนาท่ีสําหรับการเปนลูก การเปนพ่ี – นอง และสมาชกิ คนหนึง่ ในครอบครัว หนาที่และความรับผิดชอบการเปนพอแมท่ีถูกตองตามกฎหมาย และ ขนบธรรมเนยี มประเพณีและศลี ธรรมของสังคมที่อยู 6. มที ัศนคติทางเพศที่ถูกตอ ง ภูมใิ จ พอใจในเพศของตนเอง ไมรังเกียจหรือปดบัง ปดกั้นการ เรียนรูทางเพศที่เหมาะสม รูจักควบคุมพฤติกรรมทางเพศใหแสดงออกถูกตอง ใหเกียรติผูอื่น ไมลวง ละเมดิ ทางเพศตอ ผูอ ืน่ ยบั ยง้ั ใจตนเองไมใหม ีเพศสัมพนั ธกอ นวยั อันควร

30 เรอ่ื งที่ 2 ปญหาทางเพศในเด็กและวยั รุน ปญหาทางเพศในเดก็ และวยั รุน แบง ตามประเภทตา งๆ ไดด ังนี้ 1. ความผิดปกตใิ นเอกลักษณท างเพศ เดก็ มีพฤตกิ รรมผดิ เพศ เด็กรสู กึ วาตนเองเปนเพศตรงขามกับเพศทางรางกายมาตั้งแตเด็ก และมี พฤตกิ รรมทางเพศเปน แบบเดียวกับเพศตรงขา ม ไดแก  การแตง กายชอบแตงกายผดิ เพศ เดก็ ชายชอบสวมกระโปรงและรงั เกยี จกางเกง เด็กหญิง รังเกียจกระโปรงแตชอบสวมกางเกง เด็กชายชอบแตง หนา ทาปาก ชอบดูแมแ ตงตัวและเลยี นแบบแม  การเลน มักเลน เลยี นแบบเพศตรงขา ม หรือชอบเลนกับเพศตรงขาม เด็กชายมักไมชอบ เลน รนุ แรงชอบเลน กับผหู ญิงและมักเขา กลุม เพศตรงขา มเสมอ เปน ตน  จนิ ตนาการวาตนเองเปน เพศตรงขามเสมอแมใ นการเลน สมมตุ ิก็มักสมมตุ ิตนเองเปน เพศ ตรงขามเดก็ ชายอาจจิตนาการวาตวั เองเปนนางฟา หรือเจา หญิง เปน ตน  พฤติกรรมทางเพศ เดก็ ไมพ อใจในอวยั วะเพศของตนเอง บางคนรูสึกรังเกียจหรือแสรง ทําเปนไมมีอวัยวะเพศหรือตองการกําจัดอวัยวะเพศออกไป เด็กหญิงจะยืนปสสาวะ เด็กชายจะน่ังถาย ปส สาวะเลยี นแบบพฤตกิ รรมทางเพศของเพศตรงขา มโดยตัง้ ใจและไมไดตงั้ ใจ อาการตาง ๆ เหลา น้เี กดิ ข้ึนแลว ดําเนินอยางตอเนื่อง เด็กอาจถูกลอเลียน ถูกกีดกันออกจากกลุม เพือ่ นเพศเดียวกนั เด็กมักพอใจในการเขา ไปอยกู บั กลมุ เพือ่ นตา งเพศ และถายทอดพฤติกรรมของเพศตรง ขามทลี ะนอย ๆ จนกลายเปนบุคลกิ ภาพของตนเอง เมื่อเขาสูวัยรุน เด็กมีความรูสึกไมสบายใจเก่ียวกับเพศของตนเองมากข้ึน และตองการ เปล่ียนแปลงเพศตนเอง จนกลายเปนบุคลกิ ภาพของตนเอง 2. รกั รวมเพศ (Homosexualism) อาการ เริ่มเห็นชัดเจนตอนเขาวัยรุน เม่อื เร่มิ มคี วามรูสึกทางเพศ ทาํ ใหเกิดความพึงพอใจทางเพศ (sexual orientation) โดยมีความรสู ึกทางเพศ ความตองการทางเพศ อารมณเ พศกบั เพศเดียวกัน รักรวมเพศยังรูจักเพศตนเองตรงตามท่ีรางกายเปน รักรวมเพศชายบอกตนเองวาเปนเพศชาย รักรวมเพศท่ีเปน หญิงบอกเพศตนเองวา เปน เพศหญิง การแสดงออกวา ชอบเพศเดยี วกัน มีทั้งแสดงออกชัดเจนและไมช ัดเจน กิริยาทาทางและการแสดงออกภายนอก มีท้ังท่ีแสดงออกชัดเจนและไมแสดงออก ขึ้นอยูกับ บุคลิกของผูน ั้นและการยอมรบั ของสงั คม ชายชอบชาย เรยี กวา เกย (gay) หรือตุด แตว เกยยงั มปี ระเภทยอย เปนเกยคิง และเกยควีน เกยคิง แสดงบทบาทภายนอกเปน ชาย การแสดงออกทางเพศ (gender role) ไมค อ ยเปนหญงิ จงึ ดูภายนอกเหมือน ผูชายปกตธิ รรมดา แตเกยควนี แสดงออกเปน เพศหญงิ เชน กิรยิ าทาทาง คําพดู ความสนใจ กจิ กรรมตาง ๆ ความชอบตาง ๆ เปน หญิง

31 หญิงชอบหญิง เรียกวา เลสเบี้ยน (lesbianism) การแสดงออกมี 2 แบบเชนเดียวกับเกย เรียกวา ทอมและดี้ ดี้แสดงออกเหมือนผูหญิงทั่วไป แตทอมแสดงออก (gender role) เปนชาย เชน ตัดผมสั้น สวมกางเกงไมส วมกระโปรง ในกลุมรักรวมเพศ ยังมีประเภทยอยอีกประเภทหนึ่ง ที่มีความพึงพอใจทางเพศไดทั้งสองเพศ เรยี กวา ไบเซกซวล (bisexualism) มีความรูสกึ ทางเพศและการตอบสนองทางเพศไดท ง้ั สองเพศ สาเหตุ ปจ จุบนั มหี ลกั ฐานสนบั สนุนวา สาเหตุมีหลายประการประกอบกัน ทงั้ สาเหตุทางรางกาย พันธกุ รรม การเลยี้ งดู และสิ่งแวดลอมภายนอก การชว ยเหลือ พฤติกรรมรกั รวมเพศเมือ่ พบในวยั เด็ก สามารถเปลี่ยนแปลงได โดยการแนะนําการ เลย้ี งดู ใหพ อแมเ พศเดียวกนั ใกลช ดิ มากขนึ้ พอ แมเพศตรงขามสนิทสนมนอยลง เพื่อใหเกิดการถายทอด แบบอยา งทางเพศท่ถี กู เพศ แตตองใหม ีความสมั พนั ธด ีๆ ตอ กนั สง เสรมิ กจิ กรรมเหมาะสมกบั เพศ เด็กชาย ใหเ ลน กีฬาสง เสรมิ ความแข็งแรงทางกาย ใหเด็กอยใู นกลุมเพอ่ื การเรยี นรูเพศเดยี วกัน ถารวู าเปนรักรวมเพศตอนวัยรุน ไมสามารถเปล่ียนแปลงแกไขได การชวยเหลือทําไดเพียงให คําปรกึ ษาแนะนําในการดาํ เนนิ ชวี ิตแบบรักรว มเพศอยางไร จึงจะเกิดปญหานอยท่ีสุด และใหคําแนะนํา พอแมเพอื่ ใหท ําใจยอมรบั สภาวการณน ี้ โดยยังมคี วามสมั พนั ธท ี่ดกี ับลูกตอไป การปอ งกนั การเล้ียงดู เร่ิมตัง้ แตเลก็ พอแมมีความสัมพนั ธท ีด่ ีตอกนั พอหรอื แมท่เี พศเดยี วกนั กบั เดก็ ควรมคี วามสัมพนั ธท ่ดี ีกบั เดก็ และควรแนะนาํ เกี่ยวกบั การคบเพื่อน รวมทง้ั สงเสริมกจิ กรรมใหต รงตามเพศ 3. พฤติกรรมกระตนุ ตนเองทางเพศในเดก็ และการเลน อวัยวะเพศตนเอง อาการ กระตนุ ตนเองทางเพศ เชน นอนคว่ําถไู ถอวัยวะเพศกบั หมอนหรือพ้นื สาเหตุ เดก็ เหงา ถูกทอดทงิ้ มโี รคทางอารมณ เด็กมักคนพบดว ยความบังเอิญ เมื่อถูกกระตุนหรือ กระตุน ตนเองทอี่ วยั วะเพศแลวเกิดความรูส กึ เสียว พอใจกบั ความรสู กึ นั้น เดก็ จะทาํ ซา้ํ ในทีส่ ุดติดเปนนสิ ยั การชว ยเหลือ 1. หยุดพฤติกรรมนั้นอยางสงบ เชน จับมือเด็กออก ใหเด็กนอนหงาย บอกเด็กส้ันๆ วา “หนไู มเ ลน อยางนน้ั ” พรอ มใหเ หตผุ ลที่เหมาะสมจงู ใจ 2. เบ่ียงเบนความสนใจ ใหเดก็ เปลย่ี นทา ทาง ชวนพูดคุย 3. หากจิ กรรมทดแทน ใหเ ด็กไดเ คลือ่ นไหว เพลิดเพลิน สนุกสนานกบั กจิ กรรมและสังคม 4. อยาใหเดก็ เหงา ถูกทอดทิง้ หรอื อยตู ามลําพัง เด็กอาจกลับมากระตุนตนเองอกี 5. งดเวนความกาวรา วรนุ แรง การหา มดวยทา ที่นากลวั เกินไปอาจทําใหเด็กกลัวฝงใจมีทัศนคติ ดานลบตอ เรอ่ื งทางเพศ อาจกลายเปนเกบ็ กดทางเพศ หรอื ขาดความสุขทางเพศในวยั ผใู หญ

32 4. พฤตกิ รรมกระตนุ ตนเองทางเพศในวยั รุน หรือการสาํ เร็จความใครด ว ยตัวเอง(Masturbation) สาเหตุ พฤติกรรมกระตุนตนเองทางเพศในวัยรุนเปนเร่ืองปกติ ไมมีอันตราย ยอมรับไดถา เหมาะสมไมมากเกินไปหรือหมกมุนมาก พบไดบอยในเด็กที่มีปญหาทางจิตใจ ปญญาออน เหงา กามวปิ รติ ทางเพศ และส่งิ แวดลอมมีการกระตุนหรือยัว่ ยทุ างเพศมากเกนิ ไป การชวยเหลือ ใหค วามรเู รอ่ื งเพศท่ีถกู ตอง ใหกาํ หนดการสาํ เรจ็ ความใครดวยตวั เองใหพ อดไี ม มากเกินไป ลดสงิ่ กระตุนทางเพศไมเหมาะสม ใชกิจกรรมเบนความสนใจ เพิ่มการออกกําลังกาย ฝกให เด็กมีการควบคมุ พฤตกิ รรมใหพอควร 5. พฤตกิ รรมทางเพศทีว่ ิปรติ (Paraphilias) อาการ ผูปว ยไมส ามารถเกิดอารมณเพศไดกบั สิ่งกระตนุ ทางเพศปกติ มีความรูสกึ ทางเพศได เม่ือมกี ารกระตนุ ทางเพศที่แปลกประหลาดพสิ ดาร ทไ่ี มมใี นคนปกติ ทําใหเ กดิ พฤตกิ รรมใชสงิ่ ผิดธรรมชาติกระตุนตนเองทางเพศ มหี ลายประเภทแยกตามสิ่งที่กระตุน ใหเกดิ ความรูสึกทางเพศ ประเภทของ Paraphilia 1. เกดิ ความรสู ึกทางเพศจากการสัมผัส ลบู คลาํ สูดดมเส้ือผาชุดช้นั ใน Fetishism 2. เกิดความรูสกึ ทางเพศจากการโชวอวยั วะเพศตนเอง Exhibitionism 3. เกิดความรสู ึกทางเพศจากการไดถ ูไถ สมั ผสั ภายนอก Frotteurism 4. เกดิ ความรสู กึ ทางเพศจากการแอบดู Voyeurism 5. เกิดความรสู กึ ทางเพศทําใหผูอ่ืนเจ็บปวด ดวยการทํารายรางกาย หรอื คาํ พดู Sadism 6. เกิดความรูสึกทางเพศจากการทําตนเอง หรือใหผูอ่ืนทําใหตนเองเจ็บปวด ดวยการทําราย รางกายหรอื คาํ พดู Masochism 7. เกดิ ความรูสึกทางเพศกบั เดก็ (Pedophilia) 8. เกิดความรูสกึ ทางเพศกับสตั ว (Zoophilia) 9. เกดิ ความรูส ึกทางเพศจากการแตงกายผิดเพศ (Transvestism) สาเหตทุ ก่ี อใหเกิดความผิดปกติทางเพศ คอื 1. การเลย้ี งดูและพอแมป ลกู ฝงทศั นคติไมดตี อเรอื่ งทางเพศทพี่ อแมป ลูกฝง เด็ก ทําใหเด็กเรียนรู วาเรื่องเพศเปนเร่ืองตองหาม ตองปดบัง เลวรายหรือเปนบาป เด็กจะเก็บกดเร่ืองเพศ ทําใหปดกั้นการ ตอบสนองทางเพศกบั ตัวกระตนุ ทางเพศปกติ 2. การเรยี นรู เม่ือเดก็ เรม่ิ มีความรูสึกทางเพศ แตไ มส ามารถแสดงออกทางเพศไดตามปกติ เด็ก จะแสวงหาหรอื เรียนรูดว ยตวั เองวา เมื่อใชต วั กระตนุ บางอยางทําใหเกิดความรูสึกทางเพศได จะเกิดการ เรียนรูแบบเปน เงอื่ นไขและเปน แรงเสริมใหม พี ฤติกรรมกระตนุ ตัวเองทางเพศดว ยส่งิ กระตนุ น้ันอีก

33 การชว ยเหลอื ใชหลกั การชวยเหลือแบบพฤตกิ รรมบําบดั ดงั นี้ 1. การจัดการส่ิงแวดลอม กําจัดสิ่งกระตุนเดิมท่ีไมเหมาะสมใหหมด หากิจกรรมทดแทน เบ่ียงเบนความสนใจ อยาใหเด็กเหงาอยูคนเดียวตามลําพัง ปรับเปลี่ยนทัศนคติทางเพศในครอบครัว ใหเห็นวาเร่อื งเพศไมใ ชเรอ่ื งตองหา ม สามารถพดู คุยเรยี นรไู ด พอ แมควรสอนเรอ่ื งเพศกับลูก 2. ฝกการรูตัวเองและควบคุมตนเองทางเพศ ใหรูวามีอารมณเพศเม่ือใด โดยส่ิงกระตุนใด พยายามหา มใจตนเองทจี่ ะใชส งิ่ กระตุนเดิมทผ่ี ิดธรรมชาติ 3. ฝกการสรางอารมณเ พศกับตัวกระตุนตามปกติ เชน รูปโป – เปลือย แนะนําการสําเร็จความ ใครท ีถ่ ูกตอ ง 4. บันทึกพฤติกรรมเม่ือยังไมสามารถหยุดพฤติกรรมได สังเกตความถ่ีหาง เหตุกระตุน การยบั ยั้งใจตนเอง ใหร างวลั ตนเองเมือ่ พฤตกิ รรมลดลง การปองกัน การใหความรูเรอื่ งเพศทีถ่ ูกตองตั้งแตเด็กดว ยทศั นคตทิ ่ีดี 6. เพศสัมพันธในวยั รนุ ลกั ษณะปญ หา มีพฤตกิ รรมทางเพศตอ กันอยางไมเ หมาะสม มเี พศสัมพนั ธกนั กอ นวยั อนั ควร สาเหตุ 1. เดก็ ขาดความรกั ความอบอุน ใจจากครอบครวั 2. เดก็ ขาดความรสู ึกเหน็ คุณคา ตนเอง ไมประสบความสําเร็จดานการเรียน แสวงหาการยอมรับ หาความสขุ และความพงึ พอใจจากแฟน เพศสัมพนั ธแ ละกจิ กรรมที่มีความเส่ยี งตาง ๆ 3. เด็กขาดความรูและความเขาใจทางเพศ ความตระหนักตอปญหาที่ตามมาหลังการมี เพศสัมพันธ การปอ งกันตัวของเด็ก ขาดทกั ษะในการปอ งกนั ตนเองเร่ืองเพศ ขาดทักษะในการจัดการกับ อารมณท างเพศ 4. ความรูและทัศนคติทางเพศของพอแมท่ีไมเขาใจ ปดก้ันการอธิบายเรื่องเกี่ยวกับเพศ ทาํ ใหเ ด็กแสวงหาเองจากเพ่อื น 5. อิทธิพลจากกลุมเพ่ือน รับรูทัศนคติท่ีไมควบคุมเรื่องเพศ เห็นวาการมีเพศสัมพันธเปนเรื่อง ธรรมดา ไมเกิดปญ หาหรอื ความเส่ยี ง 6. มกี ารกระตนุ ทางเพศ ไดแ ก ตวั อยา งจากพอ แม ภายในครอบครวั เพ่อื น ส่ือย่ัวยุทางเพศตาง ๆ ทเ่ี ปน แบบอยา งไมดีทางเพศ การปองกัน การปอ งกันการมเี พศสมั พนั ธใ นวยั รุน แบง เปน ระดบั ตา ง ๆ ดังน้ี 1. การปองกันระดับตนกอนเกิดปญหา ไดแก ลดปจจัยเสี่ยงตางๆ การเลี้ยงดูโดยครอบครัว สรา งความรักความอบอุนในบา น สรางคณุ คาในตัวเอง ใหค วามรแู ละทศั นคติทางเพศท่ีดี มีแบบอยางท่ดี ี

34 2. การปองกันระดบั ท่ี 2 หาทางปองกันหรือลดการมีเพศสัมพนั ธในวัยรุนท่ีมีความเสี่ยงอยูแลว โดยการสรางความตระหนักในการไมม เี พศสมั พันธใ นวยั เรยี นหรอื กอ นการแตง งาน หาทาง เบนความสนใจวัยรนุ ไปสูก จิ กรรมสรางสรรค ใชพลังงานทางเพศท่ีมีมากไปในดานท่ีเหมาะสม 3. การปอ งกันระดบั ที่ 3 ในวัยรุนทห่ี ยดุ การมีเพศสัมพันธไมได ปองกันปญหาที่เกิดจากการมี เพศสมั พันธ ปองกนั การตั้งครรภและโรคติดตอทางเพศ โดยการใหความรูทางเพศ เบี่ยงเบนความสนใจ หากจิ กรรมทดแทน เรอ่ื งที่ 3 การจดั การกับอารมณและความตอ งการทางเพศ ถึงแมวาอารมณทางเพศเปนเพียงอารมณหนึ่ง ซึ่งเมื่อเกิดขึ้นแลวหายไปได แตถาหากไมรูจัก จดั การกับอารมณเพศแลว อาจจะทาํ ใหเ กดิ การกระทาํ ทีไ่ มถูกตอ ง กอใหเกิดความเสยี หายเดือดรอนแกตนเอง และผอู นื่ ดังนัน้ ผเู รียนควรจะไดเรยี นรูถึงวิธีการจัดการกบั อารมณท างเพศอยา งเหมาะสม ไมต กเปนทาสของ อารมณเ พศ ซ่ึงการจัดการกบั อารมณท างเพศอาจแบงตามความรุนแรงไดเปน 3 ระดบั ดังน้ี ระดับท่ี 1 การควบคมุ อารมณท างเพศ อาจทําได 2 วธิ ี คือ 1. การควบคุมจติ ใจตนเอง พยายามขม ใจตนเองมิใหเ กดิ อารมณทางเพศไดหรือถาเกิด อารมณท างเพศใหพ ยายามขม ใจไว เพอ่ื ใหอ ารมณท างเพศคอ ย ๆ ลดลงจนสสู ภาพอารมณท่ปี กติ 2. การหลีกเลี่ยงจากสิ่งเรา ส่ิงเราภายนอกที่ย่ัวยุอารมณทางเพศหรือยั่วกิเลสยอมทําใหเกิด อารมณทางเพศได ดังน้ัน การตัดไฟเสียแตตนลม คือ หลีกเล่ียงจากส่ิงเราเหลาน้ันเสียจะชวยใหไมเกิด อารมณไ ด เชน ไมดูสอื่ ลามกตา ง ๆ ไมเทยี่ วกลางคนื เปน ตน ระดับท่ี 2 การเบย่ี งเบนอารมณทางเพศ ถาเกิดอารมณทางเพศจนไมอาจควบคุมไดควรใชวิธีการเบ่ียงเบนใหไปสนใจสิ่งอ่ืนแทนที่จะ หมกมนุ อยกู บั อารมณท างเพศ เชน ไปออกกําลังกาย ประกอบกิจกรรมนันทนาการตางๆ ใหสนุกสนาน เพลดิ เพลิน ไปทํางานตางๆ เพือ่ ใหจ ิตใจมงุ ทงี่ าน ไปพูดคุยสนทนากับคนอนื่ เปน ตน ระดบั ที่ 3 การปลดปลอ ยหรอื ระบายอารมณทางเพศ ถาเกิดอารมณทางเพศระดับมากจนเบ่ียงเบนไมได หรือสถานการณนั้นอาจทําใหไมมีโอกาส เบ่ียงเบน อารมณทางเพศก็ปลดปลอย หรือระบายอารมณทางเพศดวยวิธีการท่ีเหมาะสมกับสภาพของ วยั รนุ ซง่ึ สามารถทําได 2 ประการ คือ 1. โดยการฝนนนั่ ก็คอื การฝนเปยก (Wet Dream) ในเพศชาย ซง่ึ การฝนน้ีเราไมส ามารถบงั คับให ฝน หรือไมใหฝ น ได แตจ ะเกิดข้ึนเองเมื่อเราสนใจหรือมีความรูสึกในทางเพศมากจนเกินไปหรืออาจเกิด การสะสมของนาํ้ อสุจมิ ีมากจนลนถงุ เก็บน้าํ อสุจิ ธรรมชาติจะระบายน้าํ อสุจิออกมาโดยการใหฝนเกยี่ วกับ เรอ่ื งเพศจนถงึ จุดสุดยอด และมีการหลั่งนํ้าอสุจิออกมา 2. การสําเร็จความใครด ว ยตนเองหรอื อาจเรยี กอกี อยางหนึง่ วาการชว ยเหลอื ตวั เอง(Masturbation) ทาํ ไดทัง้ ผหู ญงิ และผชู าย ซง่ึ ผูชายแทบทุกคนมักมีประสบการณในเรื่องนี้แตผูหญิงน้ันมีเปนบางคนท่ีมี

35 ประสบการณใ นเรอ่ื งน้ี การสาํ เร็จความใครด ว ยตนเองเปนเรื่องธรรมชาติของคนเรา เม่ือเกิดอารมณทาง เพศจนหยุดยัง้ ไมไ ด เพราะการสําเร็จความใครดวยตนเองไมทําใหตนเองและผูอ่ืนเดือดรอน แตไมควร กระทําบอ ยนกั เรือ่ งท่ี 4 ความเช่ือทผ่ี ดิ ๆ ทางเพศ ความคิดผดิ ๆ น้นั ความจรงิ เปน แคค วามคิดเทาน้ัน ถา ยงั ไมไดก ระทํา ยอ มไมถือวาเปนความผิด เพราะการกระทํายังไมเกิดขน้ึ โดยเฉพาะความเชอ่ื ผิด ๆ เกยี่ วกบั เร่ืองเพศน้ัน ถาคิดใหม ทําใหมเสีย ก็จะ ไมเกดิ ผลรา ยในการดําเนนิ ชีวติ ประจําวัน เรือ่ งราวเกี่ยวกบั เพศไดรบั การปกปดมานานแลว จนขา วลอื และ ความเชื่อผิด ๆ แตโบราณ ยงั คงไดร ับการรํา่ ลอื ตอเนอื่ งยาวนานมาจนถงึ ยคุ ปจ จบุ ัน ตอไปน้ีเปนความเช่ือ ผดิ ๆ ความเขาใจผิด ๆ ทางเพศ ทีอ่ งคก ารอนามยั โลกไดต ีพมิ พไ ว มีดังนี้ 1. ผชู ายไมควรแสดงอารมณและความรสู ึกเกีย่ วกบั ความรกั เพราะคําร่ําลือท่ีวา ผูชายไมควรแสดงอารมณแ ละความรูสกึ เก่ียวกับความรักให ออกนอกหนา ไมอยา งน้นั จะไมเ ปน ชายสมชาย ผูชายจึงแสดงออกถึงความรักผานการมีเพศสัมพันธ จน เหมอื นวาผูช ายเกดิ มาเพอื่ จะมีเซ็กส ทง้ั ๆ ที่ตอ งการจะระบายความรักออกไปเทา นัน้ เอง แทจ ริงแลว ผชู าย สามารถจะแสดงอารมณร กั ออกมาทางสีหนาแววตา การกระทําอะไรตอมิอะไรไดเชนผูหญิง และการมี เพศสัมพันธก็เปนสวนหน่ึงของการบอกรักดวยภาษากายเทานั้น การแสดงความรักท่ีซาบซึ้งแบบอื่น ผชู ายทําไดเชนเดียวกับหญิงและหญงิ กต็ องการดวย 2. การถูกเนอ้ื ตองตวั จะนาํ ไปสกู ารมีเซ็กส เพราะความเช่ือที่วา ถาผูหญิงยอมใหผูชายถูกเนื้อตองตัวแลว แสดงวาตัวเองมีใจกับเขา เขาจงึ พยายามตอไปท่ีจะมีสัมพันธสวาทที่ลึกซ้ึงกวานั้นกับเธอ เปนความเขาใจผิดแท ๆ เพราะบางครั้ง ผหู ญงิ แคต องการความอบอนุ และประทับใจกบั แฟนของเธอเทาน้ัน โดยไมไดคดิ อะไรเลยเถิดไป ขนาดนั้นเลย การจบั มือกนั การโอบกอดสัมผัสกายของกันและกัน แทที่จริงเปนการถายทอดความรักที่ บริสุทธิ์ ทีส่ ามารถจะสัมผสั จบั ตอ งได โดยไมจําเปน จะตองมกี ารรว มรักกนั ตอไปเลย และไมค วรทีฝ่ ายใด ฝา ยหนง่ึ จะกดดันใหอ ีกฝายตองมีเซ็กสด ว ย 3. การมีเพศสมั พนั ธทร่ี นุ แรงจะนาํ ไปสกู ารสขุ สมทมี่ ากกวา เปนความเขา ใจผิดกันมานานนักแลว วา ผูชายท่ีมีพละกําลังมาก ๆ จะสามารถมีเพศสัมพันธ กับหญิงสาวไดรวดเร็วรุนแรงและทําใหเธอไปถึงจุดสุดยอดไดงาย รวมทั้งมีความเขาใจผิดเสมอ ๆ วา อาวุธประจาํ กายของฝายชายทีใ่ หญเทานน้ั ที่จะทําใหผ ูหญิงมีความสขุ ได แทจ รงิ แลวการมสี ัมพนั ธส วาทท่ี อบอนุ เนน่ิ นานเขาใจกัน ชวยกันประคับประคองนาวารักใหผานคล่ืนลมมรสุมสวาทจนบรรลุถึงฝงฝน ตางหาก ทนี่ าํ ความสขุ สมมาสูค นทงั้ สองไดม ากกวา สมั พนั ธสวาทจงึ ควรท่จี ะเกิดขึน้ ในบรรยากาศที่แสน จะผอนคลายและโรแมนตกิ

36 4. การมีความสมั พันธทางเพศก็คือการรว มรกั เปน ความเขาใจผดิ อยางยงิ่ และสมควรไดร บั การแกไ ขใหถกู ตองเพราะเซก็ สก ็คือ การรวมรัก การแสดงความรักผานภาษากาย เปนสัมผัสรักท่ีคนสองคนถายทอดใหแกกันจากการสัมผัสทางผิวกาย สวนไหนกไ็ ด ไมใ ชเฉพาะสว นนั้นเทา นน้ั 5. ผชู ายควรเปนผนู าํ ในการรวมรกั เรือ่ งน้ยี งั คงเปน ความเช่ือผดิ ๆ ไมว ารักผูห ญงิ หรือผูช ายที่มีหัวอนรุ กั ษน ยิ ม มักจะคิดเสมอ ๆ วาการจะมีอะไรกันนั้นผูชายตองเปนคนกระทําและผูหญิงเปนฝายรองรับการกระทํานั้น แทจริงแลว การรว มรัก เปน กระบวนการทค่ี นสองคนสามารถปรับเปลี่ยนเปนฝายนํา ในการกระทําไดโดยเสมอภาค ซ่ึงกนั และกนั 6. ผหู ญิงไมควรจะเปนฝายเรม่ิ ตนกอน ตามที่เลาแจงแถลงไขในขอที่ผานมาจะเห็นไดวา เซ็กสเปนการส่ือสาร 2 ทางระหวาง คน 2 คน ทจ่ี ะรว มมือกันบรรเลงบทเพลงแหงความพิศวาส ซึง่ ตอ งผลดั กันนาํ ผลดั กนั ตามและตอ งชวยกัน โล ชว ยกันพายนาวารักไปยงั จดุ หมายปลายทางแหง ความสขุ สมรวมกนั 7. ผูชายนึกถึงแตเ รอื่ งเซก็ สตลอดเวลา มีคํากลาวผิด ๆ ที่พูดกันตอเน่ืองมาวา ผูชายนึกถึงแตเร่ืองของการมีเพศสัมพันธที่เรียกกัน สั้นๆ วาเซก็ ส อยตู ลอด ท้ัง ๆ ทค่ี วามเปน จริงคอื ผูชายไมไ ดคดิ ถึงเรื่องเซ็กสอยูตลอดเวลา เขาคิดถึงเร่ือง อ่ืนอยูเหมือนกัน ไมวาจะเปนเรื่องงาน เร่ืองครอบครัว เพียงแตผูชายพรอมจะมีเซ็กสเสมอและไมได หมายความวา เมอื่ เขาพรอมทจ่ี ะมเี ซ็กสแ ลว เขาจําเปน จะตองมีเสมอไป 8. ผูหญงิ ตอ งพรอมเสมอทจ่ี ะมเี ซก็ สเม่อื สามตี องการ ที่จริงในยคุ นี้ไมมีความจาํ เปนแบบนั้นเลย ในอดีตอาจจะใชแ ตไมใชใ นยคุ ไอทีแบบน้ที ีผ่ ูชาย และผหู ญิงเทา เทียมกัน และการจะมเี ซ็กสก ันก็เปนกิจกรรมรวมท่คี นสองคนจะตองใจตรงกันกอน ไมใช แคฝ ายใดฝายหนง่ึ ตอ งการแลว อกี ฝา ยจะตองยอม 9. เซ็กส เปนเรอื่ งธรรมชาตไิ มต อ งเรียนรู ผูเ ฒาผแู กมักจะพยายามพดู เสมอ ๆ วา เพศศึกษาไมสําคัญ ทําไมรุนกอน ๆ ไมตองเตรียมตัว ในการเรยี นรเู ลย ก็สามารถทจ่ี ะมีเซก็ สก ันจนมีลกู เต็มบานมีหลานเต็มเมืองได การเตรียมตัวที่ดียอมมีชัย ไปกวาคร่งึ เรือ่ งราวเก่ยี วกับความสมั พนั ธของคนสองคนก็เชน กัน สามารถเรยี นรูวิธกี ารทจี่ ะเพ่ิมความสขุ ใหแกก นั และกันไดกอ นท่จี ะเกิดเหตกุ ารณน นั้ อิทธพิ ลของส่อื ตอปญหาทางเพศ ปจจุบันส่ือมีอิทธิพลตอการดําเนินชีวิตของทุกคนเทียบทุกดานรวมถึงดานปญหาทางเพศดวย เพราะส่ือมีผลตอพฤตกิ รรมการตัดสนิ ใจของคนในสังคม ทุกคนจงึ ตอ งบรโิ ภคขา วสารอยตู ลอดเวลา เชน การชมรายการขาวทางทีวีทกุ เชา การอานหนงั สือพิมพ หรือเลนอินเตอรเน็ต ซ่ึงบางคนอาจจะใชบริการ

37 รับขา วสารทาง SMS เปนตน สื่อจึงกลายเปน สง่ิ ทมี่ อี ิทธิพลตอ ความคดิ และความรูสึกและการตัดสินใจท่ี สําคญั ของคนในสังคมอยา งหลกี เลี่ยงไมไ ด จากปจจัยดังกลาวอิทธิพลของสื่อจึงยอ มทจ่ี ะกอ ใหเ กดิ การเปลยี่ นแปลงไดใ นทุก ๆ ภาคสว นของ สงั คมไมวาจะเปน สงั คมเมืองหรอื แมแ ตในสงั คมชนบทกต็ าม ซึ่งการเปล่ียนแปลงน้ันยอมที่จะเกิดขึ้นได ท้ังทางทีด่ ขี น้ึ และทางที่แยลง และสง่ิ สําคัญสื่อคอื ส่งิ ที่มอี ิทธพิ ลโดยตรงตอทกุ ๆ คนในสงั คมไมวาจะเด็ก วัยรุนหรือกระท่ังผูใหญ อิทธิพลของส่ือที่นับวันจะรุนแรงมากข้ึน ไมวาจากสภาพเศรษฐกิจ การเปลีย่ นแปลงของสังคม เน่ืองมาจากความพยายามในการพัฒนาประเทศใหมีความเจริญกาวหนาใน ดานตาง ๆ เพ่ือใหทัดเทียมกับนานาประเทศ กอใหเกิดวัฒนธรรมที่หล่ังไหลเขามาในประเทศไทย โดยผา นสื่อ ทง้ั วทิ ยุ โทรทศั น ส่ิงพมิ พแ ละอนิ เตอรเน็ต สื่อจึงกลายเปนสิ่งที่มีอิทธิพลตอการดําเนินชีวิต และนําพาไปสูป ญหาและผลกระทบหลาย ๆ ดา น ของชีวิตแบบเดิม ๆ ของสังคมไทยใหเปล่ียนแปลงไป ซ่ึงลวนมาจากการรับสื่อและอิทธิพลสื่อยังทําใหเกิดพฤติกรรมเลียนแบบ เชน ขาวอาชญากรรม ขา วสงคราม ภาพยนตรห รือละครทีเ่ นอ้ื หารุนแรง ตอ สกู นั ตลอดจนสือ่ ลามกอนาจาร ซึ่งสงผลใหเด็กและ คนที่รับส่ือจิตนาการตามและเกิดการเลียนแบบ โดยจะเห็นไดบอยคร้ังจากการท่ีเด็กหรือคนที่กอ อาชญากรรมหลายคดี โดยบอกวาเลยี นแบบมาจากหนัง จากส่ือตาง ๆ แมกระท่ังการแตงกายตามแฟชั่น ของวัยรุน การกออาชญากรรม การกอม็อบ การใชความรุนแรงในการแกปญหา ความรุนแรงทางเพศ ที่เกิดขน้ึ อยูในสงั คมไทยขณะนีส้ ว นใหญเปนผลมาจากอทิ ธิพลของส่ือ สื่อมวลชนจึงมคี วามสําคัญอยางยิ่งตอการเขาไปมีบทบาทและมีอิทธิพลตอการดําเนินชีวิตของ คนในสังคม มีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นตลอดเวลา บางสิ่งเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว แตบางส่ิงคอย ๆ จางหายไปทลี ะเล็กละนอ ย จนหมดไปในที่สุด เชน การท่ีประเทศกาวหนาทางเทคโนโลยีการส่ือสารทํา ใหขนบธรรมเนียมวัฒนธรรมคนไทย ทั้งสังคมเมืองและสังคมชนบท มีการเปล่ียนแปลงอยางรวดเร็ว แตจ ากการที่เราไมส ามารถปฏิเสธการรับขาวสาร ความบนั เทิงจากส่ือได แตเ ราสามารถเลอื กรบั ส่ือทดี่ ี มีประโยชนไ มรนุ แรง และไมผดิ ธรรมนองคลองธรรมได เรอ่ื งท่ี 5 กฎหมายท่เี กย่ี วของกบั การละเมดิ ทางเพศ คดีความผดิ เกยี่ วกับเพศ โดยเฉพาะความผดิ ฐานขม ขนื กระทําชําเรา ถือเปน ความผิดท่รี ุนแรงและ เปนที่หวาดกลัวของผูหญิงจํานวนมาก รวมท้ังผูปกครองของเด็ก ไมวาจะเปนเด็กหญิงหรือเด็กชาย ยิ่งปจ จบุ นั จากขอมลู สถิติตาง ๆ ทําใหเราเหน็ กนั แลววา การลวงละเมิดทางเพศนั้นสามารถเกิดข้ึนไดกับ คนทุกเพศ ทุกวยั กฎหมายท่ีบัญญตั ไิ วเพื่อคุมครองผหู ญิงและผูเ สยี หายจากการลวงละเมดิ ทางเพศ มบี ัญญตั ิอยใู นลกั ษณะความผดิ เกีย่ วกบั เพศ ดงั นี้ มาตรา 276 ผูใดขมขืนกระทําชําเราหญิงซึ่งมิใชภริยาตน โดยขูเข็ญประการใด ๆ โดยใชกําลัง ประทุษราย โดยหญงิ อยูในภาวะท่ไี มสามารถขัดขืนได หรือโดยทําใหหญิงเขาใจผิดคิดวาตนเปนบุคคล อ่ืน ตองระวางโทษจําคุกตั้งแตส่ีปถึงยี่สิบปและปรับต้ังแตแปดพันบาทถึงส่ีหม่ืนบาท ถาการกระทํา

38 ความผิดตามวรรคแรกได กระทําโดยมีหรือใชอาวุธปนหรือวัตถุระเบิด หรือโดยรวมกระทําความผิด ดวยกัน อันมีลักษณะเปนการโทรมหญิงตองระวางโทษจําคุกตั้งแตสิบหาปถึงยี่สิบปและปรับตั้งแต สามหมืน่ ถงึ ส่หี มนื่ บาท หรอื จําคุกตลอดชีวติ มาตรา 277 ผูใดกระทําชําเราเด็กหญิงอายุไมเกินสิบหาป ซึ่งมิใชภริยาตน โดยเด็กหญิงน้ันจะ ยนิ ยอมหรือไมก ต็ าม ตอ งระวางโทษจาํ คุกต้ังแตส่ีปถึงยส่ี บิ ปและปรบั ตง้ั แตแ ปดพนั บาทถงึ สห่ี ม่นื บาท ถา การกระทําความผิดตามวรรคแรกเปน การกระทาํ แกเ ด็กหญิงอายุยังไมถึงสิบสามป ตองระวางโทษจําคุก ตง้ั แตเจด็ ปถ งึ ยีส่ ิบปแ ละปรับต้ังแตห นึ่งหมนื่ ส่ีพนั บาทถึงสี่หม่นื บาท หรอื จําคุกตลอดชีวิต ถาการกระทํา ความผิดตามวรรคแรกหรือวรรคสองไดกระทําโดยรวมกระทําความผิดดวยกันอันมีลักษณะเปนการ โทรมหญงิ และเดก็ หญิงนน้ั ไมย ินยอม หรอื ไดกระทําโดยมอี าวุธปนและวัตถุระเบิด หรือโดยใชอาวธุ ตอง ระวางโทษจําคกุ ตลอดชวี ิต ความผิดตามทบี่ ญั ญัติไวในวรรคแรก ถา เปน การกระทําที่ชายกระทํากับหญิง อายตุ ํ่ากวาสิบสามป แตยังไมเกินสิบหาป โดยเด็กหญิงน้ันยินยอมและภายหลังศาลอนุญาตใหชายและ หญงิ นนั้ สมรสกัน ผูก ระทําผดิ ไมต องรับโทษ ถา ศาลอนุญาตใหส มรสในระหวางทีผ่ กู ระทําผิดกาํ ลงั รบั โทษในความผดิ น้ันอยู ใหศ าลปลอยผูก ระทาํ ผิดนัน้ ไป มาตรา 277 ทวิ ถา การกระทําความผิดตามมาตรา 276 วรรคแรก หรือมาตรา 277 วรรคแรก หรือ วรรคสอง เปนเหตุใหผถู กู กระทํา (1) รับอันตรายสาหัส ผูกระทําตองระวางโทษจําคุกต้ังแตสิบหาปถึงยี่สิบปและปรับตั้งแต สามหมนื่ บาทถงึ ส่ีหมืน่ บาท หรอื จําคุกตลอดชีวติ (2) ถึงแกค วามตาย ผกู ระทาํ ตอ งระวางโทษประหารชีวติ หรอื จําคุกตลอดชวี ิต มาตรา 277 ตรี ถาการกระทําความผิดมาตรา 276 วรรคสองหรือมาตรา 277 วรรคสาม เปนเหตใุ ห ผูถกู กระทาํ (1) รับอันตรายสาหัส ผูก ระทําตองระวางโทษประหารชีวิต หรือจําคุกตลอดชวี ิต (2) ถึงแกค วามตาย ผูกระทาํ ตอ งระวางโทษประหารชีวิต โดยสรปุ การจะมคี วามผิดฐานกระทําชําเราได ตองมีองคป ระกอบความผิดดังนี้ 1. กระทาํ ชาํ เราหญิงอน่ื ท่มี ใิ ชภรรยาตน 2. เปนการขมขนื บังคบั ใจ โดยมกี ารขเู ข็ญ หรือใชกําลงั ประทษุ รา ย หรอื ปลอมตัวเปนคนอ่ืนท่ี หญิงชอบและหญิงไมสามารถขดั ขืนได 3. โดยเจตนา ขอ สังเกต กระทําชําเรา = ทําใหของลับของชายลวงลํ้าเขาไปในของลับของหญิง ไมวาจะลวงล้ําเขาไป เลก็ นอ ยเพียงใดก็ตามและไมว า จะสําเร็จความใครหรือไมกต็ าม การขมขนื = ขม ขนื ใจโดยท่ีหญงิ ไมสมัครใจ

39 การขมขนื ภรรยาของตนเองโดยทีจ่ ดทะเบยี นสมรสแลวไมเปนความผิด การรวมเพศโดยท่ีผูหญิงยินยอมไมเปนความผิด แตถาหญิงน้ันอายุไมเกิน 13 ป แมยินยอมก็มี ความผิด การขม ขนื กระทาํ ชําเราผูท่ีอยูภายในปกครองของตนเอง เชน บุตร หลาน ลูกศิษยท่ีอยูในความ ดูแล ตอ งรับโทษหนกั ขน้ึ มาตรา 278 ผูใดกระทําอนาจารแกบุคคลอายุกวาสิบหาป โดยขูเข็ญดวยประการใด ๆ โดยใชกําลงั ประทษุ รา ย โดยบุคคลน้นั อยใู นภาวะทไี่ มสามารถขดั ขนื ไดห รอื โดยทําใหบ คุ คลนั้นเขา ใจผิด วา ตนเปนบุคคลอ่ืน ตองระวางโทษจาํ คุกไมเกินสบิ ป หรือปรับไมเ กินสองหม่นื บาท หรือท้งั จาํ ทั้งปรบั มาตรา 279 ผูใดกระทําอนาจารแกเด็กอายุไมเกินสิบหาป โดยเด็กนั้นจะยินยอมหรือไมก็ตาม ตอ งระวางโทษจาํ คุกไมเ กินสบิ ป หรอื ปรบั ไมเ กนิ สองหมน่ื บาท หรอื ท้ังจาํ ท้ังปรบั ถา การกระทําความผิด ตามวรรคแรก ผกู ระทาํ ไดก ระทําโดยขูเข็ญดวยประการใด ๆ โดยใชกําลังประทุษรายโดยเด็กน้ันอยูใน ภาวะที่ไมสามารถขัดขืนได หรือโดยทําใหเด็กนั้นเขาใจผิดวาตนเปนบุคคลอ่ืน ตองระวางโทษจําคุก ไมเ กินสิบหาป หรอื ปรบั ไมเ กินสามหม่นื บาท หรือท้ังจาํ ทัง้ ปรบั มาตรา 280 ถาการกระทําความผิดตามมาตรา 278 หรอื มาตรา 279 เปน เหตุใหผ ถู กู กระทาํ (1) รับอนั ตรายสาหัส ผกู ระทาํ ตอ งระวางโทษจาํ คุก ตง้ั แตหาปถึงย่ีสิบปแ ละปรบั ต้ังแตหนึ่งหมื่น บาทถงึ สหี่ มนื่ บาท (2) ถงึ แกความตาย ผกู ระทาํ ตองระวางโทษประหารชีวติ หรอื จาํ คกุ ตลอดชวี ติ การจะมีความผดิ ฐานทําอนาจารได ตอ งมอี งคป ระกอบ คอื 1 ทาํ อนาจารแกบ คุ คลอายเุ กินกวา 13 ป 2 มีการขมขู ประทษุ รา ย จนไมสามารถขดั ขนื ได หรือทําใหเ ขาใจวาเราเปน คนอน่ื 3 โดยเจตนา ขอสงั เกต อนาจาร = การทาํ หยาบชา ลามกใหเ ปน ท่ีอบั อายโดยทหี่ ญงิ ไมสมคั รใจ หรอื โดยการปลอมตัวเปน สามีหรือคนรัก การทําอนาจารกับเด็กอายุไมเกิน 13 ป แมเด็กยินยอมก็เปนความผิด ถาทําอนาจารกับ บคุ คลใดแลวบคุ คลนั้นไดรบั อนั ตรายหรือถงึ แกความตายตอ งไดรับโทษหนักข้นึ การทําอนาจารไมจําเปนตองทํากับหญิงเสมอไป การทําอนาจารกับชายก็ถือเปนความผิด เชนเดยี วกนั ไมวาผกู ระทาํ จะเปนหญงิ หรอื ชายก็ตาม ความผิดท้ังการขมขืนกระทําชําเราและการกระทํา อนาจารน้ี ผูกระทําจะไดร ับโทษหนักขน้ึ กวาท่ีกาํ หนดไวอกี 1 ใน 3 หากเปนการกระทําผิดแก 1. ผูสบื สันดาน ไดแ ก บตุ ร หลาน เหลน ลอ่ื (ลกู ของหลาน) ทีช่ อบดวยกฎหมาย 2. ศิษยซ่งึ อยูในความดแู ล ซง่ึ ไมใ ชเ ฉพาะครูที่มหี นาทีส่ อนอยางเดียว ตองมีหนา ที่ดูแลดว ย

40 3. ผอู ยูในความควบคมุ ตามหนา ที่ราชการ 4. ผอู ยใู นความปกครอง ในความพทิ ักษ หรือในความอนุบาลตามกฎหมาย นอกจากนี้ ยังมีมาตราอืน่ ๆ ท่ีเกี่ยวของอกี ไดแก มาตรา 282 ผูใดเพ่ือสนองความใครของผูอ่ืน เปนธุระจัดหา ลอไป หรือพาไปเพื่อการอนาจาร ซง่ึ ชายหรือหญิง แมผนู ัน้ จะยินยอมก็ตาม ตอ งระวางโทษจาํ คกุ ตงั้ แตหนงึ่ ปถ งึ สิบปและปรบั ตง้ั แต สองพนั บาทถงึ สองหมืน่ บาท ถา การกระทาํ ความผิดตามวรรคแรกเปนการกระทําแกบ ุคคลอายุเกินสิบหา ป แตยงั ไมเกนิ สิบแปดป ผูกระทาํ ตองระวางโทษจําคุกตั้งแตสามปถึงสิบหาปและปรับต้ังแตหกพันบาท ถึงสามหม่ืนบาท ถาการกระทําความผิดตามวรรคแรกเปนการกระทําแกเด็กอายุยังไมเกินสิบหาป ผูกระทําตองระวางโทษจําคุกต้ังแตหาปถึงย่ีสิบปและปรับต้ังแตหนึ่งหม่ืนบาทถึงสี่หมื่นบาท ผูใดเพื่อ สนองความใครของผอู ื่น รับตวั บุคคลซึ่งผูจ ดั หา ลอ ไป หรอื พาไปตามวรรคแรก วรรคสอง หรือวรรคสาม หรอื สนับสนนุ ในการกระทาํ ความผดิ ดงั กลา วตอ งระวางโทษตามท่ีบัญญตั ไิ วใ นวรรคแรก วรรคสอง หรอื วรรคสาม แลว แตก รณี มาตรา 283 ผูใดเพื่อสนองความใครของผูอ่ืน เปนธุระจัดหา ลอไป หรือพาไปเพ่ือการอนาจาร ซึง่ ชายหรือหญิง โดยใชอ ุบายหลอกลวง ขูเขญ็ ใชกาํ ลังประทษุ ราย ใชอํานาจครอบงาํ ผิดคลองธรรม หรือ ใชว ธิ ขี มขืนใจดวยประการอนื่ ใด ตองระวางโทษจาํ คกุ ตง้ั แตหาปถงึ ยี่สิบปและปรับต้ังแตหนึ่งหม่ืนบาท ถึงส่หี ม่นื บาท ถาการกระทําตามความผดิ ตามวรรคแรก เปนการกระทาํ แกบคุ คลอายุเกินสิบหาปแตยังไม เกินสิบแปดป ผกู ระทําตอ งระวางโทษจําคุกต้ังแตเ จด็ ปถงึ ย่ีสิบปแ ละปรบั ตัง้ แตหนึ่งหมน่ื ส่ีพนั บาทถึง สีห่ มื่นบาท หรอื จําคุกตลอดชีวิต ถาการกระทําผิดตามวรรคแรกเปนการกระทําแกเ ดก็ อายยุ งั ไมเกินสิบหา ป ผกู ระทําตอ งระวางโทษจาํ คกุ ต้งั แตสบิ ปถ ึงยส่ี บิ ปแ ละปรับตั้งแตส องหมืน่ บาทถงึ ส่หี ม่ืนบาท หรือจาํ คุก ตลอดชีวติ หรือประหารชวี ิต ผูใดเพ่ือสนองความใครข องผูอื่น รับตัวบุคคลซ่ึงมผี จู ัดหา ลอไป หรือพาไป ตามวรรคแรก วรรคสอง หรือวรรคสาม หรือสนับสนุนในการกระทําความผิดดังกลาว ตองระวางโทษ ตามทบี่ ญั ญตั ิไวใ นวรรคแรก วรรคสอง หรือวรรคสามแลวแตก รณี มาตรา 283 ทวิ ผใู ดพาบุคคลอายุเกินสบิ หาปแตยังไมเกินสิบแปดปไปเพื่อการอนาจาร แมผูนั้น จะยินยอมกต็ าม ตองระวางโทษจาํ คกุ ไมเ กนิ หา ปห รือปรบั ไมเ กนิ หน่งึ หม่ืนบาทหรือท้ังจําท้ังปรับ ถาการ กระทาํ ความผิดตามวรรคแรก เปน การกระทําแกเด็กอายุยังไมเกินสิบหาป ผูกระทําตองระวางโทษจําคุก ไมเ กนิ เจด็ ปหรือปรับไมเกินหนงึ่ หมืน่ ส่ีพันบาท หรอื ทง้ั จําทง้ั ปรับ ผใู ดซอ นเรนบุคคลซึ่งถกู พาไปตามวรรค แรกหรือวรรคสอง ตองระวางโทษตามท่ีบัญญัติในวรรคแรกหรือวรรคสองแลวแตกรณี ความผิดตาม วรรคแรกและวรรคสาม เฉพาะกรณที ีก่ ระทาํ แกบคุ คลอายุเกนิ สบิ หา ป เปน ความผิดอนั ยอมความได มาตรา 284 ผูใดพาผูอ่ืนไปเพื่อการอนาจาร โดยใชอุบายหลอกลวง ขูเข็ญ ใชกําลังประทุษราย ใชอ ํานาจครอบงาํ ผิดคลองธรรมหรือใชวธิ ขี มขนื ใจดวยประการอ่นื ใด ตอ งระวางโทษจําคุกตั้งแตหนึ่งป

41 ถงึ สบิ ปแ ละปรบั ต้งั แตสองพนั บาทถงึ หนึ่งหมนื่ บาท ผใู ดซอนเรนบุคคลซึ่งเปนผูถูกพาไปตามวรรคแรก ตองระวางโทษเชน เดียวกบั ผพู าไปนั้น ความผดิ ตามมาตรานี้ เปน ความผดิ อนั ยอมความได มาตรา 317 ผูใดปราศจากเหตุอันสมควรพรากเด็กอายุยังไมเกินสิบหาปไปเสียจากบิดามารดา ผูป กครอง หรอื ผูดแู ล ตองระวางโทษจาํ คุกต้งั แตสามปถ งึ สบิ หา ปแ ละปรับตง้ั แตห า พนั บาทถึงสามหมื่นบาท ผูใดโดยทุจริต ซื้อ จําหนาย หรือรับตัวเด็กซึ่งถูกพรากตามวรรคแรก ตองระวางโทษเชนเดียวกับ ผพู รากน้นั ถา ความผดิ ตามมาตราน้ีไดกระทําเพื่อหากําไร หรือเพื่อการอนาจาร ผูกระทําตองระวางโทษ จาํ คกุ ตงั้ แตห าปถ ึงย่สี บิ ปแ ละปรับตง้ั แตห นง่ึ หม่นื บาทถงึ สีห่ มนื่ บาท มาตรา 318 ผูใดพรากผูเยาวอายุกวาสิบหาปแตยังไมเกินสิบแปดปไปเสียจากบิดามารดา ผูปกครอง หรือผดู ูแล โดยผูเยาวนั้นไมเ ตม็ ใจไปดว ย ตองระวางโทษจําคุกตงั้ แตส องปถ ึงสบิ ปแ ละปรับตั้ง แตส ่พี ันบาทถงึ สองหมื่นบาท ผูใดโดยทุจรติ ซื้อ จาํ หนา ย หรือรบั ตัวผเู ยาว ซ่ึงถูกพรากตามวรรคแรกตอง ระวางโทษเชนเดียวกับผูพรากน้ันถาความผิดตามมาตรานี้ไดกระทําเพ่ือหากําไร หรือเพื่อการอนาจาร ผกู ระทาํ ตอ งระวางโทษจาํ คกุ ตั้งแตส ามปถ งึ สิบหา ปแ ละปรับตง้ั แตหาพนั บาทถงึ สามหม่ืนบาท มาตรา 319 ผูใดพรากผูเยาวอายุกวาสิบหาปแตยังไมเกินสิบแปดปไปเสียจากบิดามารดา ผปู กครองหรือผดู แู ลเพื่อหากําไรหรือเพื่อการอนาจาร โดยผูเยาวน้ันเต็มใจไปดวย ตองระวางโทษจําคุก ตงั้ แตส องปถ ึงสิบปและปรับต้งั แตสีพ่ ันบาทถึงสองหม่ืนบาท ผูใดกระทําทุจริต ซ้ือ จําหนาย หรือรับตัว ผเู ยาวซ ึ่งถกู พรากตามวรรคแรกตองระวางโทษเชนเดียวกับผูพรากน้ันผูใดจะมีความผิดฐานพรากผูเยาว ความผดิ นนั้ จะตองประกอบดวย 1. มกี ารพรากบคุ คลไปจากการดแู ลของบิดามารดา ผดู ูแล หรือผูปกครอง 2. บุคคลทถี่ ูกพรากจะเต็มใจหรอื ไมก ต็ าม 3. ปราศจากเหตผุ ลอันสมควร 4. โดยเจตนา ขอสงั เกต การพรากผูเยาว = การเอาตวั เดก็ ทอ่ี ายุยงั ไมครบบรรลุนิติภาวะไปจากความดูแลของบิดามารดา ผปู กครอง หรือผูดูแลไมว าเด็กน้ันจะเต็มใจหรอื ไมก็ตาม การพรากผเู ยาวอายไุ มเกนิ 13 ป แตไมเ กนิ 18 ป โดยผูเยาวไมเต็มใจเปนความผิด ผูท่ีรับซื้อหรือ ขายตวั เดก็ ทีพ่ รากฯ ตองรับโทษเชน เดียวกับผูพราก ผูทีพ่ รากฯ หรือรบั ซ้ือเดก็ ทถ่ี ูกพรากฯ ไปเปนโสเภณี เปนเมียนอ ยของคนอ่ืน หรอื เพ่อื ขม ขืนตอ งรบั โทษหนกั ข้นึ การพรากผเู ยาวอ ายเุ กนิ 13 ป แตไมเกนิ 18 ป แมผ ูเยาวจ ะเต็มใจไปดวย ถานาํ ไปเพ่ือการอนาจาร หรอื คากาํ ไรเปน ความผิด เชน พาไปขมขืน พาไปเปนโสเภณี เปน ตน

42 คําแนะนําในการไปติดตอ สถานตี ํารวจ การแจงความตาง ๆ เพื่อความสะดวก รวดเร็วและถูกตองตามกฎหมายและระเบยี บของทางราชการ เมอ่ื ทานไปติดตอ ท่ีสถานีตํารวจ ทานควรเตรียมเอกสารที่จําเปนติดตัวไปดวย คือ บัตรประจําตัวประชาชน หรอื หลักฐานตา ง ๆ ท่ีเกย่ี วกับเร่อื งทจ่ี ะแจง โดยนาํ ไปแสดงตอเจา หนาท่ีตํารวจ เชน เส้ือผาของผู ถูกขมขืน ทม่ี คี ราบอสุจิ หรือรอยเปอ นอยางอน่ื อันเกดิ จากการขม ขนื และส่ิงของตาง ๆ ของผูตองหาท่ีตก อยใู นท่เี กดิ เหตุ ทะเบยี นบา นของผเู สยี หาย รปู ถา ย หรือทอี่ ยูของผูต องหาตลอดจนหลักฐานอ่นื ๆ (ถาม)ี การแจง พรากผเู ยาว หลักฐานตาง ๆ ควรนําไปแสดงตอเจาหนาที่ตํารวจคือ สูจิบัตรของผูเยาว ทะเบียน บา นของผูเยาว รูปถายผเู ยาวใบสาํ คญั อ่ืนๆ ท่ีเกย่ี วกบั ผเู ยาว (ถา ม)ี หมายเหตุ ในการไปแจง ความหรือรองทุกขตอพนักงานสอบสวนน้ัน นอกจากนําหลักฐานไป แสดงแลว ถา ทานสามารถพาพยานบคุ คลท่ีรูเหน็ หรือเกี่ยวของกับเหตุการณไปพบเจาพนักงานสอบสวน ดว ยจะเปนประโยชนแกท านและพนกั งานสอบสวนเปนอยา งมาก เพราะจะสามารถดําเนินเร่ืองของทาน ใหแ ลว เสรจ็ ไดเ ร็วขน้ึ กิจกรรม อธบิ ายคาํ ถามตอ ไปน้ีในชัน้ เรียน 1. พัฒนาการทางเพศมกี ข่ี ้ันตอน อะไรบา ง 2. อารมณท างเพศอาจแบง ตามความรนุ แรงไดเ ปน 3 ระดบั มีอะไรบา ง 3. มวี ธิ จี ดั การอารมณทางเพศอยางไรบาง 4. การจะมคี วามผดิ ฐานทาํ อนาจารได ตองมีองคป ระกอบอะไรบา ง 5. ตามขอ กฎหมายการพรากผเู ยาวหมายถึงอะไร