LW_สิ่งแวดล้อมศึกษา แนวทางสู่การปฏิบัติ

90 สงิ่ แวดล้อม โดยประจกั ษ์พยานยนื ยนั คากลา่ วข้างต้น คือ เหตกุ ารณ์ความเสอ่ื มโทรมด้านส่งิ แวดล้อมทงั้ ใน ประเทศไทยและทว่ั โลก ตลอดจนความเสอ่ื มโทรมของสิง่ แวดล้อมใน Biosphere ทงั้ ในอดีต ปัจจบุ นั และ อาจจะรวมถึงในอนาคตด้วย ในภาพสงั คมปัจจุบนั บคุ คลได้รับการศึกษาในระบบแล้วจึงออกไปประกอบอาชีพ ระหว่างประกอบ อาชีพอาจศึกษาด้วยตนเอง หรือศึกษาในสถาบนั การศึกษาเพื่อสนองความต้องการเฉพาะอย่างของตนท่ี เกิดขึน้ และถ้ามีโอกาสก็กลบั เข้าศึกษาในระบบอีก ในชั่วอายุขยั ของคนๆหน่ึงนนั้ จะมีการศึกษา ในรูป การศกึ ษาในระบบและนอกระบบต่อเนื่องเชื่อมโยงกนั เกือบจะไม่ขาดตอนเลย จะเห็นได้ว่าการศกึ ษาทงั้ ใน ระบบและนอกระบบมีความสมั พนั ธ์กนั และสนบั สนนุ กัน กล่าวคือ การศกึ ษาในระบบภาคปกติ เป็ นความ จาเป็ นพนื ้ ฐานของประเทศในการพฒั นากาลงั คน ในขณะเดียวกนั การศึกษานอกระบบก็เป็ นความจาเป็ น ตอ่ เน่ืองในการพฒั นากาลงั คนของประเทศให้มีประสทิ ธิภาพสงู ขนึ ้ (โสภณ , 2520) สว่ นการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ( Informal Education) เป็ นการศกึ ษาท่ีไมม่ ีระบบ หรือการศกึ ษาแบบ ธรรมดาสามญั หมายถึง กระบวนการศกึ ษาตลอดชวี ติ ท่ีบคุ คลได้รับทศั นคติ คา่ นิยม ทกั ษะและความรู้ความ เข้าใจ จากประสบการณ์ในชีวิตประจาวนั และจากสงิ่ แวดล้อมของแตล่ ะบคุ คล เช่น จากครอบครัว และเพือ่ น บ้าน จากการเดินทาง จากการอ่านหนังสือ จากการฟังวิทยุ ดูโทรทศั น์ หรือภาพยนตร์ โดยท่วั ไปแล้ว การศกึ ษาแบบนีม้ คี วามสาคญั เป็ นอย่างมากในการเรียนรู้ทัง้ หมดของบุคคลแต่ละคน แม้แต่บคุ คลท่ี กาลงั เรียนอยใู่ นการศกึ ษาในระบบ (โสภณ ,2520) จะเห็นได้ ว่าระบบการศึกษาท่ ีเหมาะสม กับส่ิงแวดล้ อมศึกษานัน้ ไม่ ใช่ เป็ นการจัด การศึกษาในระบบใดระบบหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็ น การศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ หรือ การศึกษาตามอธั ยาศยั แต่ควรพิจารณาใช้ระบบ การศึกษาทงั้ 3 ระบบประสานสมั พนั ธ์กันตลอด ช่ ว ง ชี วิ ต ข อ ง แ ต่ ล ะ บุค ค ล ห รื อ ท่ี เ รี ย ก ว่ า “การศึกษาตลอดชีวิต”(Lifelong Education) นนั่ เอง ดงั แผนภาพท่ี 21 แผนภาพที่ 21 ลกั ษณะของการศกึ ษาตลอดชีวิต สงิ่ แวดล้อมศกึ ษา: แนวทางสกู่ ารปฏบิ ตั ิ__________________________________________

91 บรรณานุกรม กรมสง่ เสริมคณุ ภาพสง่ิ แวดล้อม. ม.ป.ป. ส่ิงแวดล้อมศกึ ษาในโรงเรียน. แปลเรียบเรียงจาก Environmental Education in the School: Creating a Program that work เขียนโดย Judy A. Braus & David Wood. เกษม จนั ทร์แก้ว. 2536. ส่ิงแวดล้อมศึกษา. กรุงเทพฯ: อกั ษรสยามการพมิ พ์. ____________ . 2553. วิทยาศาสตร์ส่ิงแวดล้อม. พมิ พ์ครัง้ ที่ 8 กรุงเทพฯ: สานกั พมิ พ์ มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์. เกือ้ เมธา ฤกษ์พรพิพฒั น์. ในท่ามกลางวกิ ฤต ส่งิ แวดล้อมศึกษาต้องเร่งรีบทุกย่างก้าว วารสาร เส้นทางสเี ขยี ว (กนั ยายน – ธนั วาคม 2551). คณะมนษุ ย์ศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั รามคาแหง. 2534. พจนานุกรมฉบับเฉลิมพระเกียรติ พ.ศ.2530. พมิ พ์ครัง้ ท่ี 11. กรุงเทพฯ: สานกั พมิ พ์วฒั นาพานชิ จากดั . ณรงค์ ณ เชียงใหม.่ 2525.มลพิษส่ิงแวดล้อม.พิมพ์ครงั้ ท่ี 1.กรุงเทพฯ: สานกั พมิ พ์โอเดยี นสโตร์. ดเิ รก ฤกษ์หร่าย. 2518. หลกั การส่งเสริมเกษตร.กรุงเทพฯ: จงเจริญการพิมพ์. ทานอง สงิ คาลวณชิ . 2516. เกษตรทัศน์. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์รวมมิตรไทย. ________________ . 2517. เกษตรไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์รวมมติ รไทย. นาท ตณั ฑวิรุฬห์ และพลู ทรัพย์ สมทุ รสาคร. 2528. วิทยาศาสตร์ส่งิ แวดล้อมและการบริหารทรัพยากร. กรุงเทพฯ:โรงพิมพ์ไทยวฒั นาพานชิ . บญุ ธรรม จิตต์อนนั ต์. 2540. ส่งเสริมการเกษตร พมิ พ์ครัง้ ท่ี 2 กรุงเทพฯ: โรงพมิ พ์ชวนพมิ พ์. ปัญญา หริ ัญรัศมี วชิ ิต ไวศยะนนั ท์ และ โสภณ ธนะมยั . 2520. ความรู้พืน้ ฐานการศึกษาเกษตร. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พ์อกั ษรสมั พนั ธ์. ไพบลู ย์ ประพฤตธิ รรม และสมเจตน์ จนั ทวฒั น์ มลภาวะทางดินของประเทศไทย วารสารดินและป๋ ยุ ปี ท่ี 3 ฉบบั ที่ 3 (ต.ค.-ธ.ค. 2524). ภาสนิ ี เป่ี ยมพงศ์สานต์. 2548. ส่ิงแวดล้อมศกึ ษา: แนวการสอน สาระการเรียนรู้และกจิ กรรมการ เรียนรู้ท่ีเน้นผู้เรียนเป็ นศูนย์กลาง.กรุงเทฯ:สานกั พิมพ์แหง่ จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลยั . มนสั สวุ รรณ. 2532. นิเวศวทิ ยากับการพฒั นาเศรษฐกิจ.กรุงเทพฯ: สานกั พิมพ์โอเดยี นสโตร์. ลาวณั ย์ วจิ ารณ์. 2550. ส่งิ แวดล้อมศกึ ษา: เคร่ืองมอื แก้วกิ ฤตส่งิ แวดล้อมโลก.เอกสารประกอบการ สมั มนาระดบั ปริญญาเอก สาขาวทิ ยาศาสตร์สงิ่ แวดล้อม มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์(ถา่ ยสาเนา). ____________ . 2552. การสร้างเกณฑ์จาแนกกลุ่มคน เพ่ือการถ่ายทอดความรู้เก่ยี วกับการบาบัด นา้ เสยี ชุมชน.วิทยานิพนธ์วทิ ยาศาสตรดษุ ฎบี ณั ฑิต สาขาวิทยาศาสตร์สง่ิ แวดล้อม. มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์. สงิ่ แวดล้อมศกึ ษา: แนวทางสกู่ ารปฏบิ ตั ิ__________________________________________

92 ลาวณั ย์ วจิ ารณ์.. 2557. การจดั ประสบการณ์เพื่อการเรียนรู้ทางสงิ่ แวดล้อม (A Design of Environmental Learning Experience)เอกสารประกอบการฝึกอบรมวทิ ยากรโครงการเสริมสร้างศกั ยภาพและ ขยายเครือขา่ ย ยวุ ชนจิตอาสา เฝ้ าระวงั คณุ ภาพคลองเช่ือมตอ่ แมน่ า้ เจ้าพระยา ในตาบลเชียงราก น้อย อาเภอสามโคก จงั หวดั ปทมุ ธานี วจิ ิตร คงพลู . 2524. พลังงานกบั ชีวติ . กรุงเทพฯ: สานกั พมิ พ์โอเดียนสโตร์. วิทยา ศกั ยาภนิ นั ท์. 2551. ตรรกศาสตร์ ศาสตร์แห่งการใช้เหตุผล.พมิ พ์ครัง้ ท่ี 2. กรุงเทพฯ: สานกั พิมพ์ มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์. วิวฒั น์ พนั ธวฒุ ยิ านนท์.พนื้ ท่ชี ุ่มนา้ .วารสารสารคดี. ปี ท่ี 15 ฉบบั ที่ 180 (พ.ศ.2544). ศิริพรต ผลสนิ ธ์.ุ 2531. ชวี ติ กบั ส่งิ แวดล้อม. กรุงเทพฯ: ดี ดี บ๊คุ สโตร์. สมสดุ า ผ้พู ฒั น์ และโสภณ ธนะมยั .2534. การพฒั นาหลกั สูตรการศึกษาเกษตร.พิมพ์ครัง้ ท่ี 2. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พ์ครุ ุสภาลาดพร้าว. สนั ทดั ศริ ิอนนั ต์ไพบลู ย์. 2549. ระบบบาบดั นา้ เสยี การเลือกใช้ การออกแบบ การควบคุม และการ แก้ไขปัญหา. กรุงเทพฯ: สานกั พิมพ์ไทท๊อป. สาโรช บวั ศรี.2552. รากแก้วการศกึ ษา. กรุงเทพฯ: ศนู ย์สานกั พมิ พ์มหาวิทยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒ. สานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาแหง่ ชาติ. 2545. พระราชบญั ญัติการศกึ ษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพ่ิมเตมิ (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2542. กรุงเทพฯ:พริกหวานกราฟฟิค จากดั . สานกั หอสมดุ มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์ .หนังสอื อิเลคทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลมิ พระเกียรต์ิ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู วั http://ag-ebook.lib.ku.ac.th/ebooks/2011/2011-004-0148/ สมุ าลี พิตรากลุ . 2532. นิเวศวทิ ยา. เอกสารวชิ าการฉบบั ที่ 24 หนว่ ยศกึ ษานิเทศก์ กรมการฝึ กหดั ครู. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์การศาสนา. สรุ ชยั ท้วมสมบรู ณ์. 2541. การสร้างจติ สานึกในการอนุรักษ์ทรัพยากร. กรมสง่ เสริมคณุ ภาพสง่ิ แวดล้อม กระทรวงวิทยาศาสตร์เทคโนโลยแี ละสงิ่ แวดล้อม. เสรีวฒั น์ สมนิ ทร์ปัญญา. 2539. นิเวศวทิ ยาส่งิ แวดล้อมกบั การปรับปรุงความเป็ นอย่ขู องมนุษย์. กรุงเทพฯ: สานกั พิมพ์โอเดยี นสโตร์. อาจ แจม่ เมฆ, เทียมใจ ตลุ ยาธร, ละมอ่ ม บษุ ปานิช และอรรถ บญุ นิธิ. 2522.หลกั ชวี วทิ ยา.พมิ พ์ครัง้ ที่ 3. คณะวทิ ยาศาสตร์และอกั ษรศาสตร์ มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์. อทุ มุ พร (ทองอไุ ร)จามรมาน. 2531. จุดมุ่งหมายทางการศึกษา. พิมพ์ครัง้ ท่ี 1กรุงเทพฯ: พนั นพ่ี บั ลชิ ชิ่ง. The Global Development Research Center. Tbilisi Declaration (1977) http://www.gdrc.org/uem/ee/tbilisi.html. สง่ิ แวดล้อมศกึ ษา: แนวทางสกู่ ารปฏิบตั ิ__________________________________________