ວັດທະນາທຳລາວ-ອາຊຽນ

ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ຿ລະ ກລິ າ ກມົ ສາ້ ງຄູ ວທິ ະຍາໄລຄູຫຼວງນາ້ ທາ ຾ຬກະສານປະກຬບການສຬນ ວດັ ທະນະທາລາວ-ຬາຊຽນ ສາຍຄພູ າສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີ ລະບບົ 11+3+2 ຕໍ່ ຾ນໍ່ ຬງ ປີ 2 ພາກ 1 ອຽບອຽງເດຍ: ປທ ຿ຬງທລິ າດ ຫຼາ້ ຬໍ່ ນ຿ກວ້ ສກົ ອຽນ 2018-2019

ເຬກະສານປະກຬບການສຬນ ວຉິ າ ວ຋ັ ທະນະທາລາວ-ຬາຉຽນ ສາຊຄູມ຋ັ ທະຊມົ ລະບບົ 11+3+2 ຌໍ່ ເນ່ໍ ຬງ ປ1ີ ພາກອຽນ 2 ອຽບອຽງໂ຋ຊ: ປ ທ. ແຬງທລິ າ຋ ຫາຼ້ ຬ່ໍ ນແກວ້ຼ ກວ຋ແກໂຼ້ ຋ຊ: ຬາຈານ ປ ທ. ສກນັ ໄຉ ພງົ ສະຫວນັ ຄູ ປ ຌ. ສາຊຄາ ປະ຋ຈີ ຋ິ ຜຉ ປ ຌ. ນຬຼ້ ຊແສງແກວຼ້ ໄຉຊະຈກັ ສກົ ອຽນ 2018 - 2019

຃າຌາ ຽພໃ ຬຽຎຌັ ກາຌຎຍັ ຎຸຄຎະສຈິ ຋ພິ າຍກາຌ຅ຈັ ກາຌອຼຌ- ກາຌສຬຌ ກ຃ກາຌພຈັ ຋ະຌາຬາຆຍີ ຃ູ ເຫຈໄ ຂີ ຌຶໄ ຽ຋ໃ ຬລະກາໄ ວ, ຂາໄ ພະຽ຅າ຺ໄ ຅ໃ ຄິ ແຈ຅ໄ ຈັ ອຼຍອຼຄຎມໄ ຾ຍຍອຼຌຌຂີໄ ຌຶໄ ມາ ຽພໃ ຬອຍັ ເຆກໄ າຌອຼຌ-ກາຌ ສຬຌ ຉາມຫົກັ ສູຈກາຌສາໄ ຄ຃ູລະຍຍ຺ 11+3+2 ສາງ຃ູມຈັ ຋ະງມ຺ ຉຌ຺ໄ ຾ລະ ມຈັ ຋ະງມ຺ ຎາງ (ຉໃ ຽຌໃ ຬຄ), ຿ຈງຬຄິ ເສໃ ຋ຈິ ຋າຄ຾ຏຌກາຌຂຬຄວ຋ິ ະງາແລ຃ູຫົວຄຌາໄ ຋າເຌກາຌ຋ຬໄ ຌ຿ອມຫົກັ ສູຈ຾ຉໃ ລະລາງວຆິ າ ເຌ຾ຉໃ ລະສາງອຼຌ຿ຈງຌາເຆ຿ໄ ຃ຄສາໄ ຄຫກົັ ສູຈຂຬຄກມ຺ ສາໄ ຄ຃ູ ຽພໃ ຬຽຎຌັ ຍໃ ຬຌກາຌຈ຺ ຽຌຬໄ ເຌ຾ຉໃ ລະຍຈ຺ ຾ລະ ຫວ຺ ຂຎໄ ີກງໃ ຬງຉໃ າຄໂ. ຽພໃ ຬຉຬຍສະໜຬຄກາຌ຅ຈັ ກາຌອຼຌ-ກາຌສຬຌ ຾ລະ ສຬຈ຃ໃ ຬຄກຍັ ສະພາຍຉວ຺ ຅ຄິ ເຌຂຬຍ ຽຂຈຽຌຬໄ ເຌ຃ວາມອູ຋ໄ າຄຈາໄ ຌວ຋ິ ະງາສາຈ ຿ຈງສະຽພາະຈາໄ ຌວຈັ ຋ະຌະ຋າລາວ- ຬາຆຼຌກ຃ກາຌສາໄ ຄ ຂຈີ ຃ວາມສາມາຈເຫ຾ໄ ກຌໄ ກັ ອຼຌ຃ູ ຽຆໃ ຄິ ຾຋ຈຽໝາະກຍັ ສະພາຍກາຌພຈັ ຋ະຌາກາຌສກຶ ສາເຌຎະ຅ຍຸ ຌັ , ຅ໃ ຄິ ມ຃ີ ວາມ຅າຽຎຌັ ເຌກາຌອຼຍອຼຄຎມໄ ຾ຍຍອຼຌຌຂີໄ ຌຶໄ ມາ຿ຈງພຌໄ ຊາຌ. ສະຌຌັໄ , ຂາໄ ພະຽ຅າ຺ໄ ເຌຌາມຏູອໄ ຼຍອຼຄ ຾ລະ ຃ູຏູ ໄ ສຬຌເຌລາງວຆິ າຌີໄ ແຈພໄ ະງາງາມຂຈັ ຅ຬໄ ຌ ຽຌຬໄ ເຌ຋ໃ ຽີ ຎຌັ ຎະ຿ຫງຈ ຾ລະ ສຬຈ຃ໃ ຬຄກຍັ ກຍັ ສະພາຍກາຌສາໄ ຄ຃ູເຌຎະ຅ຍຸ ຌັ ມາຽຎຌັ ຎມໄ ຾ຍຍອຼຌ ຾ລະ ຽຎຌັ ຽຬກະສາຌຎະ ກຬຍກາຌສຬຌຢໃ າຄມຎີ ະສຈິ ຋ພິ າຍ . ຾ຉໃ ກຎາສະ຅າກຂຂໄ າຈຉກ຺ ຍກ຺ ຏໃ ຬຄ຋າຄ ຈາໄ ຌຽຌຬໄ ເຌຍໃ ຋ຌັ ຃ຍ຺ ຊວໄ ຌສມ຺ ຍູຌ ຾ລະ ກາຌ຅ຈັ ພມິ ຬາຈ຅ະຍໃ ຅ະ຾຅ຄໄ ຆຈັ ຽ຅ຌ ຂາໄ ພະຽ຅າ຺ໄ ຂອຼຌມາ ງຄັ ຍຌັ ຈາ຋ໃ າຌຏູຌໄ າເຆຎໄ ມໄ ຾ຍຍອຼຌຽຫມົັໄ ຌີໄ ຉະຫົຬຈ ອຬຈ ຌກັ ອຼຌ , ຌກັ ສກຶ ສາ ຅ໃ ຄ຺ ຎະກຬຍສໃ ວຌ ຎຍັ ຎຸຄຽພໃ ຬຽອຈັ ເຫກໄ າຌອຼຍອຼຄເຌ຃ຄັໄ ໜາໄ ສມ຺ ຍູຌຂຌຶໄ ຉໃ ມ. ວ຋ິ ະງາແລ຃ູຫົວຄຌາໄ ຋າ, ວຌັ ຋ີ 20 ກຸມພາ 2019 ຏູອໄ ຼຍອຼຄ ຎ ຋. ຾ຬຄ຋ລິ າຈ ຫົາໄ ຬໃ ຸຌ຾ກວໄ ກ

ສາລະບານ ບດົ ທີ 1. ຄວາມຮູທ້ ່ ວົ ໄປ ກ່ ຽວກບັ ອາຊຽນ 1. ອາຊຽນແມ່ ນຫຍງັ ..................................................................................................1 2. ຄາຂວນັ ຂອງອາຊຽນ...............................................................................................1 3. ສນັ ຍາລກັ ຂອງອາຊຽນ............................................................................................2 4. ສານກັ ງານໃຫຍ່ ຂອງອາຊຽນ.....................................................................................2 5. ເລຂາທກິ ານໃຫຍ່ ອາຊຽນ........................................................................................3 6. ທຸງຊາດຂອງ 10 ປະເທດອາຊຽນ...............................................................................4 7. ຄາໍ ທກັ ທາຍໃນພາສາ 10 ອາຊຽນ...............................................................................4 8. ດອກໄມປ້ ະຈາໍ ຊາດຂອງ 10 ປະເທດອາຊຽນ.................................................................4 9. ຫກຼັ ການປະຕບິ ດັ ສດິ ທຂິ ອງກ່ ຸມອາຊຽນ........................................................................6 10. ເປາົ້ ໝາຍສໍາຄນັ ຂອງປະຊາຄມົ ເສດຖະກດິ ອາຊຽນ..........................................................7 11. ກອບຄວາມຮ່ ວມມ.ື ..............................................................................................7 12. ການລວມກ່ ຸມສນິ ຄາ້ ແລະ ບໍລກິ ານ 11 ສາຂານາໍ ຮ່ ອງ.......................................................8 13. ເນອື້ ທ່ ີ ແລະ ປະຊາກອນຂອງ 10 ປະເທດອາຊຽນ..........................................................9 ບດົ ທີ 2. ປະຫວດັ ແລະ ຄວາມເປນັ ມາຂອງອາຊຽນ 1. ປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາຂອງອາຊຽນ............................................................................10 2.ໂຄງຮ່ າງການຈດັ ຕງັ້ ຂອງອາຊຽນ...............................................................................1 5 3. ຖະແຫງຼ ການ-ສນັ ຍາ............................................................................................15 4. ບນັ ດາປະເທດສະມາຊກິ ອາຊຽນ................................................................................17 ບດົ ທີ 3. ມະໂນພາບກ່ ຽວກບັ ວດັ ທະນະທໍາລາວ ແລະ ອາຊຽນ 1. ຄວາມສາໍ ນກຶ ກ່ ຽວກບັ ວດັ ທະນະທໍາລາວ......................................................................20 2. ປະເພດວດັ ທະນະທາທ່ ຄີ ງົ ຕວົ ໃນສງັ ຄມົ ລາວ ແລະ ອາຊຽນ...............................................21 3. ໂຄງສາ້ ງທາງດາ້ ນວດັ ທະນະທາສງັ ຄມົ ລາວ ແລະ ອາຊຽນ.................................................22 4. ປະເພນລີ າວບູຮານ ແລະ ອາຊຽນ.............................................................................23 ບດົ ທີ 4 ມາລະຍາດໃນສງັ ຄມົ ຂອງລາວ 1. ຄວາມໝາຍຂອງມາລະຍາດ...................................................................................31 2. ມາລະຍາດໃນການທກັ ທາຍ...................................................................................31 3. ມາລະຍາດທາງດາ້ ນການປະພດຶ ...............................................................................33 4. ມາລະຍາດທາງຄຸນສມົ ບດັ ......................................................................................39 ບດົ ທີ 5. ການແຕ່ ງກາຍຂອງລາວ ແລະ ອາຊຽນ 1. ການແຕ່ ງກາຍຂອງລາວ..........................................................................................42 2. ການແຕ່ ງກາຍຂອງຊາດຕ່ າງໆໃນອາຊຽນ.....................................................................47 ບດົ ທີ 6. ໜາ້ ທ່ ຂີ ອງພນົ ລະເມອື ງລາວຕ່ ໍກບັ ວດັ ທະນະທາໍ 1. ໜາ້ ທ່ ກີ ານປກົ ປກັ ຮກັ ສາວດັ ທະນະທໍາຮດີ ຄອງປະເພນ.ີ .....................................................55

2. ໜາ້ ທ່ ກີ ານເສມີ ຂະຫຍາຍວດັ ທະນະທໍາຮດີ ຄອງປະເພນ.ີ ....................................................56 3. ໜາ້ ທ່ ໃີ ນການພດັ ທະນາວດັ ທະນະທາ.........................................................................56 ບດົ ທີ 7. ວດັ ທະນະທໍາຂອງລາວ ແລະ ອາຊຽນໃນປດັ ຈບຸ ນັ 1. ລກັ ສະນະຂອງວດັ ທະນະທາໍ ລາວ..............................................................................59 2. ວດັ ທະນະທາຂອງຊາດອາຊຽນ................................................................................64 3. ວດັ ທະນະທາໍ ຕ່ າງໆຂອງຊາດອາຊຽນ.........................................................................66 4. ວດັ ທະນະທໍາແບບປະສມົ ປະສານໃນອາຊຽນ...............................................................72 ບດົ ທີ 8. ການສກຶ ສາຂອງລາວ ແລະ ອາຊຽນ 1. ການສກຶ ສາກບັ ການພດັ ທະນາຊບັ ພະຍາກອນມະນດຸ .......................................................74 2. ການສກຶ ສາກບັ ການພດັ ທະນາເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ..........................................................76 3. ການສກຶ ສາກບັ ຂ່ າວສານ........................................................................................77 4. ການຮ່ ວມມທື າງດາ້ ນການສກຶ ສາສາລບັ ຊາດອາຊຽນ.......................................................78 ບດົ ທີ 9. ການປ່ ຽນແປງດາ້ ນຕ່ າງໆຂອງສງັ ຄມົ ລາວທາງວດັ ທະນະທາ 1. ການປ່ ຽນແປງດາ້ ນການສກຶ ສາ..................................................................................80 2. ການປ່ ຽນແປງດາ້ ນສງັ ຄມົ .......................................................................................81 3. ການປ່ ຽນແປງທາງດາ້ ນເສດຖະກດິ ...........................................................................83 4. ອດິ ທພິ ນົ ທ່ ສີ ່ ງົ ຜນົ ກະທບົ ຈາກພາຍນອກ.....................................................................84 5. ຄ່ ານຍິ ມົ ...........................................................................................................85 ບດົ ທີ 10.ການຮ່ ວມມພື າຍໃນອາຊຽນ ແລະ ອາຊຽນກບັ ສາກນົ 1. ການຮ່ ວມມຂື ອງບນັ ດາປະເທດອາຊຽນ........................................................................87 2. ການແລກປ່ ຽນວດັ ທະນະທໍາຂອງອາຊຽນ....................................................................92 3. ການຮ່ ວມມກື ບັ ບນັ ດາປະເທດອາຊຕີ າເວນັ ອອກ.............................................................93 4. ການພວົ ພນັ ກບັ ບນັ ດາປະເທດອ່ ນື ໆ.............................................................................94 5. ການເຈລະຈາໃນຂງົ ເຂດເສດຖະກດິ ກບັ ສາກນົ ................................................................97 6. ການຮ່ ວມມກື ບັ ອງົ ການສະຫະປະຊາຊາດ......................................................................98 ບດົ ທີ 11. ການພດັ ທະນາກບັ ວດັ ທະນະທໍາປະເພນີ 1. ວທິ ະຍາສາດເຕກັ ໂນໂລຊ.ີ ......................................................................................100 2. ການພດັ ທະນາສງັ ຄມົ ...........................................................................................100 3. ວດັ ທະນະທາໍ ແລະ ຂມໍ້ ນູ ຂ່ າວສານ...........................................................................103 ບດົ ທີ 12. ອາຊຽນກບັ ການປກົ ປກັ ຮກັ ສາສະພາບແວດລອ້ ມ 1. ຄວາມຫມາຍຂອງສ່ ງິ ແວດລອ້ ມ...............................................................................106 2. ປະເພດຂອງບນັ ຫາສ່ ງິ ແວດລອ້ ມ.............................................................................106 3. ທດິ ທາງໃນການແກໄ້ ຂສ່ ງິ ແວດລອ້ ມ..........................................................................110  ປະມວນຄາໍ ສບັ ...........................................................................................114  ເອກະສານອາ້ ງອງີ .........................................................................................115

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຍຈົ ຋ີ 1 ຃ທາຓປ຋໇ ໆ ທົ ໄຎກໆ ຽທກຍັ ບາຆຽຌ 1. ບາຆຽຌແຓໆ ງນງຄັ ບາຆຽຌ ແຓໆ ຌກາຌຖທຓຉທົ ກຌັ ເຎຌັ ບຄົ ກບຌຖະນທໆ າຄຎະເ຋ຈ ຖະຈຍັ ຑາກຑຌ໇ ຂບຄຎະເ຋ຈ຋ໆ ດີ ໆ ໃຌຑາກ ຑຌ໇ ບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘຽຄ ໃຉ໇ ໂຈງຖທຓຉທົ ກຌັ ໃຌຆໆ ຘະຓາ຃ຓົ ຎະຆາຆາຈແນໆ ຄບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘຽຄໃຉ໇ (Association of South East Asian Nations) ໂຈງໃຆຆ໇ ໆ ນງທ໋໇ ໆ າ ASEAN ບໆ າຌບບກຘຽຄຑາຘາຖາທ ທໆ າ ບາຆຽຌ ໂຈງຓ຅ີ ຈຎະຘຄົ ໃຌກາຌ຅ຈັ ຉຄັ໇ ກໆ ຓບາຆຽຌກໆ ເ໋ ຑໆ ບຘໆ ຄົ ເຘຓີ ແຖະ ປໆ ທຓຓກຌັ ໃຌ຋ກຈາ໇ ຌ ຋ຄັ ຈາ໇ ຌ ຘຌັ ຉຑິ າຍ, ຈາ໇ ຌ຃ທາຓໝຌັ໇ ຃ຄົ , ຈາ໇ ຌເຘຈຊະກຈິ , ຈາ໇ ຌກາຌກະ຅າງບຄົ ກບຌ຃ທາຓປ໇ ແຖະ ຈາ໇ ຌຘຄັ ຃ຓົ ທຈັ ຋ະຌາ ຋າ໋ ເ຋ຄິ ຑຌ໇ ຊາຌ຃ທາຓເ຋ໆ າົ ຋ຽຓກຌັ ແຖະ ຏຌົ ຎະໂນງຈປໆ ທຓກຌັ ຂບຄຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ຋ກຎະເ຋ຈ. 2. ຃໋າຂທຌັ ຂບຄບາຆຽຌ “One Vision, One Identity, One Community” “ໜໆ ຄຶ ທໄິ ຘ຋ຈັ , ໜໆ ຄຶ ເບກະຖກັ , ໜໆ ຄຶ ຎະຆາ຃ຓົ ”. ເຑໆ ບປໆ ທຓກຌັ ໃນເ໇ ຎຌັ ບຌັ ໜໆ ຄຶ ບຌັ ຈຽທຂບຄຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈບາຆຽຌ຃໋າຂທຌັ ຂບຄກໆ ຓບາຆຽຌຎຽຍເໝບຌຉທົ ແ຋ຌຖທຓຂບຄຎະຆາ຃ຓົ ບາຆຽຌ຋ໆ ີຓ຃ີ ທາຓແ ຉກຉໆ າຄນາງຈາ໇ ຌຌຍັ ແຉໆ ກາຌຌຍັ ຊຘາຘະໜາ, ທຊິ ີຆທີ ຈິ , ຘະຑາຍ ແທຈຖບ໇ ຓ ແຖະ ເບກະຖກັ ຎະ຅າ໋ ຉທົ ໃນຖ໇ ທຓກຌັ ເຎຌັ ໜໆ ຄຶ , ເຎຌັ ກໆ ຓໃນງໆ ໅ເຑໆ ບໃຆໃ໇ ຌກາຌກຍັ ຆາຈບໆ ຌ໅຋ໆ ເີ ຎຌັ ຓະນາບາ໋ ຌາຈເຑໆ ບຈຄຶ ໃນເ໇ຂາົ ເຂາົ໇ ຓາຆໆ ທງຑຈັ ຋ະຌາ ໃນຓ໇ ຃ີ ທາຓ຅ະເຖຌີ ກາ໇ ທໜາ໇ ຂບຄແຉໆ ຖະຎະເ຋ຈໃຌບາຆຽຌ. 1 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ 3. ຘຌັ ງາຖກັ ຂບຄບາຆຽຌ ຘຌັ ງາຖກັ ບາຆຽຌ ຘະແຈຄເຊຄິ ຃ທາຓຘາຓກັ ຃ີ ແຖະ ກາຌຘະໜຍັ ຘະໜຌຂບຄຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ໃຌກາຌ ຖທຓຉທົ ເຎຌັ ຎກຶ ແຏຌຂບຄ ບາຆຽຌ ຎະກບຍຈທ໇ ງປຍປທຄເຂາົ໇ ຘເີ ນບຄ, ຑຌ໇ ຘແີ ຈຄບບ໇ ຓປບຍທຄົ ກຓົ ແຓໆ ຌຘຂີ າທ ແຖະ ຘຌີ າ໋໇ ເຄຌິ ໂຈງປທຄເຂາົ໇ 10 ຉຌົ໇ ຓຈັ ຖທຓກຌັ ໝາງເຊຄິ 10 ຎະເ຋ຈຖທຓກຌັ ເຑໆ ບຓຈິ ຉະຑາຍ ແຖະ ຃ທາຓ ເຎຌັ ໜໆ ຄຶ ໃ຅ຈຽທ, ທຄົ ກຓົ ຘະແຈຄເຊຄິ ຃ທາຓເຎຌັ ເບກະຑາຍ ຓຉີ ທົ ບກັ ຘບຌ ” Asean” ຘຌີ າ໋໇ ເຄຌິ ດໆ ໃຉຑ໇ າຍປທຄເຂາົ໇ ຘະແຈຄເຊຄິ ຃ທາຓຓຄໝຌັ໇ ຋ໆ ຅ີ ະເປຈັ ທຽກປໆ ທກຌັ ເຑໆ ບ຃ທາຓໝຌັ໇ ຃ຄົ ຘຌັ ຉຑິ າຍເບກະຑາຍ ແຖະ ຃ທາຓກາ໇ ທໜາ໇ ຂບຄຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌ. ຘເີ ນບຄ, ຘຌີ າ໋໇ ເຄຌິ , ແຈຄ ແຖະ ຂາທຘະແຈຄເຊຄິ ເບກະຖກັ ຂບຄຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌໂຈງແຉໆ ຖະຘແີ ຓໆ ຌຓ຃ີ ທາຓໝາງຈໆ ຄັ ຌີ໇ ຘເີ ນບຄ: ໝາງເຊຄິ ຃ທາຓ຅ະເຖຌີ ປໆ ຄເປບຄ ຘຌີ າ໋໇ ເຄຌິ : ໝາງເຊຄິ ຘຌັ ຉຑິ າຍ ແຖະ ຘະຊຽຌຖະຑາຍ ຘແີ ຈຄ: ໝາງເຊຄິ ຃ທາຓກາ໇ ນາຌ ແຖະ ຃ທາຓກາ໇ ທໜາ໇ ຘຂີ າທ: ໝາງເຊຄິ ຃ທາຓຍ໋ຖຘິ ຈ 4. ຘາ໋ ຌກັ ຄາຌໃນງໆ ຂບຄບາຆຽຌ ຘາ໋ ຌກັ ຄາຌເຖຂາ຋ກິ າຌບາຆຽຌຉຄັ໇ ດໆ ເຓບຄ ຅າກາຉາ ຎະເ຋ຈບຌິ ໂຈເຌເຆງ ຓເີ ຖຂາ຋ກິ າຌ ບາຆຽຌເຎຌັ ຏ໇ ຍ໋ຖນິ າຌ. ຘ໋າຌກັ ຄາຌໃນງໆ ຂບຄບາຆຽຌ 2 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ 5. ເຖຂາ຋ກິ າຌໃນງໆ ບາຆຽຌ. ຌຍັ ແຉໆ ຘາ໇ ຄຉຄັ໇ ກໆ ຓບາຆຽຌຓາປບຈຎຈັ ຅ຍຌັ ຓເີ ຖຂາ຋ກິ າຌໃນງໆ 14 ຋ໆ າຌ຃: - ຋ໆ າຌຈາໂຘໂຌຈ໋າຖຄົ ຉາ໋ ແໜໆ ຄແຉໆ ທຌັ ຋ີ 7/6/1976 - 18/2/1978 ເຎຌັ ຆາທບຌິ ໂຈເຌເຆງ. - ຋ໆ າຌບ໋າຓາ຅ະຈຈິ ໋າຖຄົ ຉາ໋ ແໜໆ ຄແຉໆ ທຌັ ຋ີ 19/2/1978 - 30/6/1978 ເຎຌັ ຆາທບຌິ ໂຈເຌເຆງ. - ຋ໆ າຌຈາຉກບາຖຍິ ຌິ ບຍັ ຈຌຖາຈາ໋ ຖຄົ ຉາ໋ ແໜໆ ຄແຉໆ ທຌັ ຋ີ 10/7/1978 - 30/6/1980 ເຎຌັ ຆາທຓາເຖເຆງ. - ຋ໆ າຌຌາຘໂິ ຘຕເິ ດຈຈ໋າຖຄົ ຉາ໋ ແໜໆ ຄແຉໆ ທຌັ ຋ີ 1/7/1980 - 1/7/1982 ເຎຌັ ຆາທຒຖີ ຍິ ຎຌິ . - ຋ໆ າຌ຅ຌັ ໄ຃ດ໋ຈ໋າຖຄົ ຉາ໋ ແໜໆ ຄແຉໆ ທຌັ ຋ີ 18/7/1982 - 15/7/1984 ເຎຌັ ຆາທຘຄິ ກະໂຎ. - ຋ໆ າຌແຏຌທຌັ ຌະເຓ຋ຈີ ໋າຖຄົ ຉ໋າແໜໆ ຄແຉໆ ທຌັ ຋ີ 17/7/1984 - 15/7/1986 ເຎຌັ ຆາທໄ຋. - ຋ໆ າຌໂຕເຈຕກິ ດບຄຈ໋າຖຄົ ຉ໋າແໜໆ ຄແຉໆ ທຌັ ຋ີ 16/7/1986 - 16/7/1989 ເຎຌັ ຆາທຍຕໃຌ. - ຋ໆ າຌຕຈັ ຖຌິ ຈ໋ າ໋ ຖຄົ ຉາ໋ ແໜໆ ຄແຉໆ ທຌັ ຋ີ 17/7/1989 - 1/1/1993 ເຎຌັ ຆາທບຌິ ໂຈເຌເຆງ. - ຋ໆ າຌຈາໂຉບາ຅ຈິ ຘຄິ ຈາ໋ ຖຄົ ຉາ໋ ແໜໆ ຄແຉໆ ທຌັ ຋ີ 1/1/1993 - 31/12/1997 ເຎຌັ ຆາທຓາເຖເຆງ. - ຋ໆ າຌໂຕໂຈໂຒຘເີ ທຕີ ໂິ ຌຈ໋າຖຄົ ຉາ໋ ແໜໆ ຄແຉໆ ທຌັ ຋1ີ /1/1998 - 31/12/2002 ເຎຌັ ຆາທຒຖີ ຍິ ຎຌິ . - ຋ໆ າຌບຄົ ເ຃ຄັ ດບຄຈ໋າຖຄົ ຉາ໋ ແໜໆ ຄແຉໆ ທຌັ ຋ີ 1/1/2003 - 31/12/2007 ເຎຌັ ຆາຄຘຄິ ກະໂຎ. - ຋ໆ າຌຎບຘຖຌິ ຑຈິ ຘທຌັ ຈ໋າຖຄົ ຉ໋າແໜໆ ຄແຉໆ ທຌັ ຋ີ 1/1/2008 - 31/12/2012 ເຎຌັ ຆາທໄ຋. - ຋ໆ າຌເຖເຖບຄຓຄິ ຈ໋າຖຄົ ຉາ໋ ແໜໆ ຄແຉໆ ຎີ 2013-2017 ເຎຌັ ຆາທນທຽຈຌາຓ. - ຋ໆ າຌຈາໂຉ່ະຎາຈກາຖຓິ ຅ບກປບງຈ໋າຖຄົ ຉາ໋ ແໜໆ ຄໃຌທຌັ ຋ີ 17/1/2018 ເຎຌັ ຆາທຍຕໃຌ. ຈາໂຉ່ ຎາຈກາ ຖຓິ ຅ບກປບງ 3 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ 6. ຋ຄຆາຈຂບຄ 10 ຎະເ຋ຈບາຆຽຌ 7. ຃໋າ຋ກັ ຋າງໃຌຑາຘາ 10 ບາຆຽຌ - ຖາທ: ຘະຍາງຈີ - ນທຽຈຌາຓ: ຆຌິ ຅ໆ າທ - ຘຄິ ກາໂຎ: ໜນີ ໆ າທ - ຓາເຖເຆງ ແຖະ ຍຕໃຌ: ຆາຖາຓຈັ ຈາຉຄັ - ບຌິ ໂຈເຌເຆງ: ຆາຖາຓຈັ ຆຽຄ - ຒຖີ ຍິ ຎຌິ : ກຓຘຉາ - ໄ຋: ຘະນທຈັ ຈີ - ຓຽຌຓາ: ຓຄິ ກາຖາຍາ - ກາ໋ ຎເ຅ງ: ຆທົ ຘເຈ 8. ຈບກໄຓຎ໇ ະ຅າ໋ ຆາຈຂບຄ 10 ຎະເ຋ຈບາຆຽຌ 4 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ຎະເ຋ຈຍໃຌ (ຈບກຆຓິ ຎ໋) ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຎະເ຋ຈກາ໋ ຎເ຅ງ (ຈບກຖາ໋ ຈທຌ) ຎະເ຋ຈບຌິ ໂຈເຌເຆງ (ຈບກກທ໇ ງໄຓຖ໇ າຉ)ີ ຎະເ຋ຈຖາທ (ຈບກ຅າ໋ ຎາ) ຎະເ຋ຈຓາເຖເຆງ (ຈບກໄຓໃ໇ ໝໆ ) ຎະເ຋ຈຒຖີ ຍີ ຎຌິ (ຈບກແກທ໇ ) 5 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ຎະເ຋ຈຘຄິ ກະໂຎ (ຈບກກທ໇ ງໄຓແ໇ ທຌຈາ໇ ) ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຎະເ຋ຈໄ຋ (ຈບກ຃ຌ) ຎະເ຋ຈນທຽຈຌາຓ (ຈບກຍທົ ) ຎະເ຋ຈຑະຓາ໇ (ຈບກຎະຈໆ )  ທຌັ ບາຆຽຌ: ໄຈກ໇ າ໋ ຌຈົ ເບາົ ທຌັ ຋ີ 8 ຘຄິ ນາຂບຄ຋ກຎເີ ຎຌັ ທຌັ ບາຆຽຌ  ເຑຄຎະ຅າ໋ ບາຆຽຌ:ແຓໆ ຌເຑຄ ASEAN WAY 9. ນກັ ກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຘຈິ ຋ຂິ ບຄກໆ ຓບາຆຽຌ 1. ເ຃າົ ຖຍົ ເບກະຖາຈ, ບະ຋ຎິ ະໄຉ, ຃ທາຓຘະເໝຑີ າຍ, ຍຖະຌະຑາຍແນໆ ຄຈຌິ ແຈຌແຖະເບກະຖກັ ແນໆ ຄ ຆາຈຂບຄຖຈັ ຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌ຋ໝັ ຈົ . 2. ຏກຑຌັ ແຖະປຍັ ຏຈິ ຆບຍປໆ ທຓກຌັ ໃຌກາຌເຑໆ ຓີ ຘຌັ ຉຑິ າຍ, ຃ທາຓໝຌັ໇ ຃ຄົ ແຖະ຃ທາຓຓໆ ຄັ ຃ໆ ຄັ ຂບຄຑຓີ ຑາກ. 3. ຍໆ ປ໋ ກປາຌນຂໆ ຓົ ຂໆ ທໆ າ຅ະໃຆກ໇ າ໋ ຖຄັ ນກາຌກະ຋໋າໃຈ໅ໃຌຖກັ ຘະຌະ຋ໆ ຂີ ຈັ ຉໆ ໋ກຈົ ໝາງຖະນທໆ າຄຎະເ຋ຈ. 6 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ 4. ງຈຉຂິ ໋ຑ໇ ຑິ າກໂຈງຘຌັ ຉ.ິ 5. ຍໆ ໋ແຆກແຆຄກຈິ ຅ະກາຌຑາງໃຌຂບຄຖຈັ ຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌ. 6. ເ຃າົ ຖຍົ ຘຈິ ຋ຂິ ບຄຖຈັ ຘະຓາຆກິ ຋ກຖຈັ ໃຌກາຌຈ໋າຖຄົ ຎະຆາຆາຈຂບຄຉຌົ ໂຈງຎາຘະ຅າກກາຌແຆກ ແຆຄ, ກາຌຍໆ ໋຋າ໋ ປາ໇ ງແຖະກາຌຍຄັ ຃ຍົ ຅າກຑາງຌບກ. 7. ຎກຶ ຘານາຖຘະຊາຌ຋ໆ ເີ ຑໆ ຓີ ຑຌໃຌເຖໆ ບຄ຋ໆ ຓີ ຏີ ຌົ ກະ຋ຍົ ດໆ າຄປາ໇ ງແປຄຉໆ ໋ຏຌົ ຎະໂນງຈປໆ ທຓກຌັ ຂບຄກໆ ຓ ບາຆຽຌ. 8. ດຈຶ ໝຌັ໇ ຉໆ ນ໋ ກັ ຌຉິ ກິ າ໋ , ຋າ໋ ຓະຑຍິ າຌ, ນກັ ກາຌຎະຆາ຋ຎິ ະໄຉແຖະຖຈັ ຊະຍາຌຉາຓຖຈັ ຊະ຋໋າຓະຌຌ. 9. ເ຃າົ ຖຍົ ເຘຖຑີ າຍຑຌ໇ ຊາຌ, ກາຌຘໆ ຄົ ເຘຓີ ແຖະ຃ຓ໇ ຃ບຄຘຈິ ຋ຓິ ະຌຈ ແຖະ ກາຌຘໆ ຄົ ເຘຓີ ຃ທາຓງຈຉ຋ິ ໋າ ຂບຄຘຄັ ຃ຓົ . 10. ດຈຶ ຊກຈົ ຍຈັ ຘະນະຎະຆາຆາຈ ແຖະ ກຈົ ໝາງຖະນທໆ າຄຎະເ຋ຈຖທຓເຊຄິ ກຈົ ໝາງຓະຌຈຘະ຋າ໋ ຖະ ນທໆ າຄຎະເ຋ຈ຋ໆ ຎີ ະເ຋ຈບາຆຽຌງບຓປຍັ . 11. ງກົ ເທຌັ໇ ຅າກກາຌຓຘີ ໆ ທຌປໆ ທຓ຃ກ຃າຓບະ຋ຎິ ະໄຉ, ຍຖະຌະຑາຍແນໆ ຄຈຌິ ແຈຌນຘະຊຽຌຖະຑາຍ ຋າຄກາຌເຓບຄ ແຖະ ເຘຈຊະກຈິ ຂບຄຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌ. 12. ເ຃າົ ຖຍົ ໃຌທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ, ຑາຘາແຖະຘາຘະໜາ຋ໆ ແີ ຉກຉໆ າຄກຌັ ຂບຄຎະເ຋ຈບາຆຽຌ. 13. ຓຘີ ໆ ທຌປໆ ທຓກຍັ ບາຆຽຌໃຌກາຌຘາ໇ ຄໃຌກາຌຘາ໇ ຄ຃ທາຓຘາ໋ ຑຌັ ກຍັ ຑາງຌບກ຋ຄັ ໃຌຈາ໇ ຌກາຌເຓບຄ, ເຘຈຊະກຈິ ແຖະ ຘຄັ ຃ຓົ ໂຈງຍໆ ໋ກຈີ ກຌັ໇ ແຖະຍໆ ເ໋ ຖບກຎະຉຍິ ຈັ . 14. ດຈຶ ໝຌັ໇ ໃຌກຈົ ກາຌ຃າ໇ ຑະນຑາ຃ີ ແຖະ ຖະຍບຍຂບຄບາຆຽຌ. 10. ເຎາົ໇ ໝາງຘ໋າ຃ຌັ ຂບຄຎະຆາ຃ຓົ ເຘຈຊະກຈິ ບາຆຽຌນ AEC ຓີ 4 ຈາ໇ ຌ຃: 1. ເຎຌັ ຉະນາຈ ແຖະ ຊາຌກາຌຏະຖຈິ ປໆ ທຓກຌັ 2. ຘາ໇ ຄຂຈີ ຃ທາຓຘາຓາຈ຋າຄເຘຈະກຈິ 3. ຘາ໇ ຄ຃ທາຓເ຋ໆ າົ ຋ຽຓໃຌກາຌຑຈັ ຋ະຌາຈາ໇ ຌເຘຈຊະກຈິ 4. ກາຌຑຈັ ຋ະຌາໃນເ໇ ຂາົ໇ ກຍັ ເຘຈຊະກຈິ ໂຖກ 11. ກບຍ຃ທາຓປໆ ທຓຓ ຘາ໋ ຖຍັ ກບຍ຃ທາຓປໆ ທຓຓກບຄຎະຆຓເ຅າົ໇ ໜາ໇ ຋ໆ ບີ າທໂຘຈາ໇ ຌເຘຈຊະກຈິ ບາຆຽຌໃຌທຌັ ຋ີ 21-22 ກຌັ ງາ 2004 ຋ໆ ຍີ າຄກບກຘາຓາຈນາຂ໋ຘ໇ ະນຍເຌບ໇ ໃຌ຋ໆ ຘີ າ໋ ຃ຌັ ກໆ ຽທກຍັ ຓາຈຉະກາຌປໆ ທຓກຌັ ຋ໆ ຅ີ ະໃຆກ໇ ຍັ ກາຌຖທຓກໆ ຓ ຘຌິ ຃າ໇ ແຖະ ຍ໋ຖກິ າຌເຎຌັ ຉຌົ໇ ແຓໆ ຌກາຌເຎຈີ ເຘຖກີ າຌ຃າ໇ ຘຌິ ຃າ໇ , ກາຌ຃າ໇ ຍ໋ຖກິ າຌ, ກາຌຖຄົ ຋ຌຶ , ກາຌບ໋າຌທງ ຃ທາຓຘະຈທກຈາ໇ ຌກາຌ຃າ໇ ແຖະ ກາຌຖຄົ ຋ຌຶ , ກາຌຘໆ ຄົ ເຘຓີ ກາຌ຃າ໇ ແຖະ ກາຌຖຄົ ຋ຌຶ ແຖະ ຃ທາຓປໆ ທຓຓໃຌ ຈາ໇ ຌບໆ ຌ໅ຈໆ ຄັ ຌ:ີ໇ 1). ກາຌ຃າ໇ ຘຌິ ຃າ໇ :຅ະເຖໆ ຄັ ນຈຑາຘຘີ ຌິ ຃າ໇ ໃຌ Priority Sectors (ກະເຘຈຉະກບຌ, ກາຌຎະຓຄົ , ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ໄຓ,໇ ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ດາຄ, ຘໆ ຄິ ຋ໆ ໋, ງາຌຑານະຌະ, ບເີ ຖກັ ໂ຋ຌກິ , ເ຋ກັ ໂຌໂຖຆຘີ າຌຘາຖະຘຌົ ເ຋ຈ ແຖະ ຘາຂາ 7 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຘຂະຑາຍ) ເຎຌັ 0% ໄທຂຌຶ໇ ຅າກກບຍ AFTA ບຌັ ເກໆ າົ 3 ຎ຃ີ ຅າກ 2010 ເຎຌັ 2007 ຘ໋າຖຍັ ຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌ ຅າກບຌັ ເກໆ າົ 6 ຎະເ຋ຈ ແຖະ ຎີ 2015 ເຎຌັ 2012, ຘາ໋ ຖຍັ ຎະເ຋ຈ CLMVໂຈງໄຈກ໇ າ໋ ຌຈົ ເຑຈາຌຘ໋າຖຍັ ຘຌິ ຃າ໇ ຋ຄັ ໝຈົ ໃຌ Priority Sectors ຍໆ ຉ໋ ບ໇ ຄກາຌເຖໆ ຄັ ນຈຑາຘໄີ ທ຋໇ ີ 15%. 2). ກາຌ຃າ໇ ຍຖ໋ ກິ າຌ:຅ະເຖໆ ຄັ ເຎຈີ ເຘຖຂີ າຘາຍ໋ຖກິ າຌໃຌ Priority Sectors (ຘາຂາຘຂະຑາຍ, e-ASEAN ຋ໆ ບຄ຋ໆ ຽທ ແຖະ ກາຌຂຌົ ຘໆ ຄົ ຋າຄບາກາຈ) ຑາງໃຌຎີ 2010 ຋ຄັ ຌໃີ໇ ນໃ໇ ຆ໇ ASEAN-X formula ໄຈ.໇ 3). ກາຌຖຄົ ຋ຌຶ : ຅ະເຖໆ ຄັ ເຎຈີ ກາຌຖຄົ ຋ຌຶ ໃຌຖາງກາຌຘະນຄທຌ (Sensitive List) ຑາງໃຌຎີ 2010 ຘາ໋ ຖຍັ ບາຆຽຌເກໆ າົ 6 ຎະເ຋ຈ, ໃຌຎີ 2013 ຘ໋າຖຍັ ນທຽຈຌາຓ ແຖະ ຎີ 2015 ຘ໋າຖຍັ ກາ໋ ຎເ຅ງ, ຖາທ ແຖະ ຑະຓາ໇ ໂຈງໃນໃ໇ ຆ໇ ASEAN-X formula ໄຈ໇ ແຖະ ຘໆ ຄົ ເຘຓີ ກາຌຏະຖຈິ ໃຌບາຆຽຌໂຈງກາຌ຅ຈັ ຉຄັ໇ ເ຃ບຂໆ າງ ASEAN free trade zones ເຑໆ ບຘໆ ຄົ ເຘຓີ ກາຌຆທ໇ ຈັ ຊຈຍິ ແຖະ ຆຌິ໇ ຘໆ ທຌ຋ໆ ຏີ ະຖຈິ ໃຌບາຆຽຌ (outsourcing) ແຖະຈາ໋ ເຌຌີ ຓາຈຉະກາຌປໆ ທຓເຑໆ ບຈຄຶ ຈຈ FDI 4). ກາຌບາ໋ ຌທງ຃ທາຓຘະຈທກຈາ໇ ຌກາຌ຃າ໇ ແຖະ ກາຌຖຄົ ຋ຌຶ : ເຆໆ ຄິ ຎະກບຍຈທ໇ ງເຖໆ ບຄຉໆ າຄ໅຃: ກຈົ ທໆ າ ຈທ໇ ງແນໆ ຄກາ໋ ເຌຈີ ຘຌິ ຃າ໇ , ຑ຋ິ ກີ າຌຘຖະກາກບຌຓາຈຉະຊາຌ (standard and conformance), ກາຌບ໋າຌທງ ຃ທາຓຘະຈທກຈາ໇ ຌກາຌຂຌົ ຘໆ ຄົ ແຖະ logistics service ຘ໋າຖຍັ ກາຌຂຌົ ຘໆ ຄົ ກາຌບາ໋ ຌທງ຃ທາຓຘະຈທກຈາ໇ ຌກາຌ ຋ໆ ບຄ຋ໆ ຽທໃຌບາຆຽຌ ແຖະ ກາຌເ຃ໆ ບຌງາ໇ ງຂບຄຌກັ ຋ຖະກຈິ , ຏຆ໇ ໆ ຽທຆາຌ, ຏຎ໇ ະກບຍບາຆຍີ ແຖະ ແປຄຄາຌ຋ໆ ຓີ ຘີ ີ ຓ. 5). ກາຌຘໆ ຄົ ເຘຓີ ກາຌ຃າ໇ , ກາຌຖຄົ ຋ຌຶ ແຖະ ຃ທາຓປໆ ທຓຓໃຌຈາ໇ ຌບໆ ຌ໅: ຓຆີ ຍັ ຘຌິ ຋າຄຎຌັ ງາ, ຃ທາຓປໆ ທຓຓຈາ໇ ຌບຈຘະນະກາ໋ ແຖະ ກາຌຑຈັ ຋ະຌາຆຍັ ຑະງາກບຌຓະຌຈ, ຑ຋ິ ກີ າຌທໆ າຈທ໇ ງກາຌຖທຓກໆ ຓຖາງ ຘາຂາຂບຄບາຆຽຌ 11 ຘາຂາໃຌກາຌກາ໋ ຌຈົ ຓາຈຉະກາຌປໆ ທຓກຌັ ເຆໆ ຄິ ກໆ ຽທຂບ໇ ຄກຍັ ຋ກຘາຂາເຆໆ ຌັ ຈຽທກຍັ ໃຌກບຍ ກາຌຉກົ ຖຄົ ບໆ ຌ໅ ແຖະ ຓາຈຉະກາຌຘະເຑາະຘ໋າຖຍັ ກາຌຖທຓກໆ ຓແຉໆ ຖະຘາຂາຌຌັ໇ ໅ໂຈງຖທຓດໆ ໃຌແຏຌກາຌຖທຓ ກໆ ຓ. 12. ກາຌຖທຓກໆ ຓຘຌິ ຃າ໇ ແຖະ ຍ໋ຖກິ າຌ 11 ຘາຂາຌາ໋ ປໆ ບຄ ກາຌຖທຓກໆ ຓຘຌິ ຃າ໇ ແຖະ ຍ໋ຖກິ າຌ 11 ຘາຂາຌາ໋ ປໆ ບຄຊທໆ າເຎຌັ ກາຌເຎຈີ ເຘຖຈີ າ໇ ຌກາຌ຃າ໇ ແຖະ ຍ໋ຖກິ າຌ ເຑໆ ບຘໆ ຄົ ເຘຓີ ກາຌແຍໆ ຄຄາຌກຌັ ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ຘຌິ ຃າ໇ ແຖະ ຍ໋ຖກິ າຌຑາງໃຌບາຆຽຌຈທ໇ ງກຌັ ໂຈງ຅ະເຌຌັ໇ ໃຆທ໇ ຈັ ຊຈຍິ ຑາງໃຌບາຆຽຌເຎຌັ ນກັ ຉາຓ ຃ທາຓຘາຓາຈ. ເຌໆ ບຄ຅າກທໆ າແຉໆ ຖະຎະເ຋ຈຓທີ ຈັ ຊຈຍິ ຋ໆ ຍີ ໆ ໋຃ກຌັ ຊາ໇ ຅ະໃນຏ໇ ະຖຈິ ຋ກດໆ າຄ຅ະເຎຌັ ກາຌເຑໆ ຓີ ຉຌົ໇ ຋ຌຶ ຘຌິ ຃າ໇ ແຍຍເຘງຖາ໇ ໅. ຘ໋າຖຍັ 11 ຘາຂາຌາ໋ ປໆ ບຄຓຈີ ໆ ຄັ ຌ:ີ໇ 1. ຘາຂາຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ກາຌກະເຘຈ 2. ຘາຂາກາຌຎະຓຄົ 3. ຘາຂາຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ດາຄ 4. ຘາຂາຘໆ ຄິ ຋ໆ ໋ 5. ຘາຂາງາຌຑານະຌະ 6. ຘາຂາຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ໄຓ ໇ 8 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ 7. ຘາຂາບເີ ຖກັ ໂ຋ຌກິ 8. ຘາຂາເ຋ກັ ໂຌໂຖຆຘີ າຖະຘຌົ ເ຋ຈ 9. ຘາຂາຘຂະຑາຍ 10. ຘາຂາກາຌ຋ໆ ບຄ຋ໆ ຽທ 11. ຘາຂາກາຌຍຌິ ຉໆ ໋ຓາໄຈເ໇ ຑໆ ຓີ ບກີ 1 ຘາຂາເຎຌັ 12 ຘາຂາ຃ຘາຂາໂຖ຅ຘິ ະຉກິ ເຑໆ ບເປຈັ ໃນກ໇ າຌຂຌົ ຘໆ ຄົ ທຈັ ຊຈຍິ ຉໆ າຄ໅ຓີ ຃ທາຓຘະຈທກຘະຍາງຂຌຶ໇ . ເຓໆ ບແຍໆ ຄ຋ຄັ 12 ຘາຂາຉາຓຎະເ຋ຈ຋ໆ ປີ ຍັ ຏຈິ ຆບຍຘາຓາຈແຍໆ ຄໄຈຈ໇ ໆ ຄັ ຌ:ີ໇ ກ. ຑະຓາ໇ : ຘາຂາຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ກາຌກະເຘຈ ແຖະ ຘາຂາກາຌຎະຓຄົ . ຂ. ຓາເຖເຆງ: ຘາຂາຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ດາຄ ແຖະ ຘາຂາຘໆ ຄິ ຋ໆ ໋ ຃. ບຌິ ໂຈເຌເຆງ: ຘາຂາງາຌຑານະຌະ ແຖະ ຘາຂາຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ໄຓ ໇ ຄ. ຒຖິ ຍິ ຎຌິ : ຘາຂາບເີ ຖກັ ໂ຋ຌກິ ຅. ຘຄິ ກະໂຎ: ຘາຂາເ຋ກັ ໂຌໂຖຆຘີ າຖະຘຌົ ເ຋ຈ ແຖະ ຘາຂາຘຂະຑາຍ ຘ. ໄ຋: ຘາຂາກາຌ຋ໆ ບຄ຋ໆ ຽທ ແຖະ ຘາຂາກາຌຍຌິ ຆ. ນທຽຈຌາຓ: ຘາຂາໂຖ຅ຘິ ະຉກິ 13. ເຌບ໇ ຋ໆ ີ ແຖະ ຎະຆາກບຌຂບຄ 10 ຎະເ຋ຈບາຆຽຌ 1. ເຌບ໇ ຋ໆ ຋ີ ຄັ ໝຈົ ຂບຄ 10 ຎະເ຋ຈບາຆຽຌຓີ 4,479,210.5 ກໂິ ຖຉາແຓຈັ , ຓຎີ ະຆາກບຌ຋ຄັ ໝຈົ 640 ຖາ໇ ຌກທໆ າ຃ຌົ . 2. ຎະເ຋ຈບາຆຽຌ຋ໆ ໃີ ນງໆ ຋ໆ ຘີ ຈແຓໆ ຌຎະເ຋ຈບຌິ ໂຈເຌເຆງ຋ຄັ ເຎຌັ ຎະເ຋ຈ຋ໆ ຓີ ເີ ກາະນາງກທໆ າໝໆ ຓປີ ບຈ 18,000 ເກາະ. 3. ຎະເ຋ຈບາຆຽຌ຋ໆ ຌີ ບ໇ ງກທໆ າໝໆ ແຓໆ ຌຎະເ຋ຈຘຄິ ກະໂຎ຋ຄັ ເຎຌັ ຎະ຋ຈ຋ໆ ຍີ ໆ ໋ຓຆີ ຍັ ຑະງາກບຌນງຄັ ເຖງີ ແຉໆ ຓ຃ີ ທາຓ຅ະເຖຌີ ກທໆ າໝໆ ຂບຄຎະເ຋ຈບາຆຽຌແຖະເຎຌັ ຎະເ຋ຈ຋ໆ ຍີ ໆ ຓ໋ ແີ ນໆ ຄຌາ໋໇ ຅ຈ. 4. ຎະເ຋ຈບາຆຽຌ຋ໆ ຘີ ໆ ຄົ ບບກດາຄຑາຖານາງກທໆ າໝໆ ຓີ 3 ຎະເ຋ຈ຃: ໄ຋, ຓາເຖເຆງ ແຖະ ບຌິ ໂຈເຌເຆງ 5. ຎະເ຋ຈບາຆຽຌ຋ໆ ຘີ ໆ ຄົ ບບກເຂາົ໇ ນາງກທໆ າໝໆ ຓີ 2 ຎະເ຋ຈ຃: ໄ຋ ແຖະ ນທຽຈຌາຓ. 9 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຍຈົ ຋ີ 2 ຎະນທຈັ ຃ທາຓເຎຌັ ຓາຂບຄບາຆຽຌ ຅ຈຎະຘຄົ ໃນຌ໇ ກັ ປຽຌຘາຓາຈ: - ບະ຋ຍິ າງໄຈ຃໇ ທາຓເຎຌັ ຓາ ແຖະ ໂ຃ຄປໆ າຄ຅ຈັ ຉຄັ໇ ຂບຄຘະຓາຆກິ ບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘຽຄໃຉ.໇ - ບະ຋ຍິ າງຊະແນຄກາຌ ແຖະ ຘຌັ ງາຂບຄບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘໆ ຽຄໃຉ.໇ - ປ຅໇ ກັ ຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ແຖະ ຉທົ ເຓບຄໃນງໆ ຂບຄຎະເ຋ຈກໆ ຓບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘໆ ຽຄໃຉ.໇ 1. ຎະນທຈັ ຃ທາຓເຎຌັ ຓາຂບຄບາຆຽຌ ກໆ ຓບາຆຽຌ ນ ຘະຓາ຃ຓົ ຎະຆາຆາຈແນໆ ຄບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘຽຄໃຉ ໇ (ASEAN : Association of South East Asian Nations) ໄຈຘ໇ າ໇ ຄຉຄັ໇ ຂຌຶ໇ ໃຌທຌັ ຋ີ 8 ຘຄິ ນາ 1967 ຋ໆ ຍີ າຄກບກ ຎະເ຋ຈໄ຋ ຎະກບຍຓີ 5 ຎະເ຋ຈເຂາົ໇ ປໆ ທຓ຃: ໄ຋, ຓາເຖເຆງ, ຘຄິ ກາໂຎ, ບຌິ ໂຈເຌເຆງ ແຖະ ຒຖີ ຍິ ຎຌິ . ຑ຋ິ ຖີ ຄົ ຌາຓ ກາຌກໆ ຉ໋ ຄັ໇ ບາຆຽຌ຋ໆ ຍີ າຄກບກ ຎະເ຋ຈໄ຋ ຉະນບຈໄຖງະເທຖາກທໆ າ 40 ຎີ ບາຆຽຌໄຈຑ໇ ຈັ ຋ະຌາ຃ທາຓຘ໋າຑຌັ ຖະນທໆ າຄກຌັ ດໆ າຄ຃ໆ ບງເຎຌັ ຃ໆ ບງໄຎ ແຖະ ເຑໆ ຓີ ເຎຌັ 5 ຎະເ຋ຈ຃: - ທຌັ ຋ີ 8 ຘຄິ ນາ 1984 ຎະເ຋ຈຍຕໃຌ ເຂາົ໇ ເຎຌັ ຘະຓາຆກິ . - ທຌັ ຋ີ 8 ຓຄັ ກບຌ 1995 ຎະເ຋ຈນທຽຈຌາຓ ເຂາົ໇ ເຎຌັ ຘະຓາຆກິ . - ທຌັ ຋ີ 23 ກຖ໋ ະກຈົ 1997 ຎະເ຋ຈຖາທ ເຂາົ໇ ເຎຌັ ຘະຓາຆກິ . - ທຌັ ຋ີ 23 ກຖ໋ ະກຈົ 1997 ຎະເ຋ຈຓຽຌຓາ ເຂາົ໇ ເຎຌັ ຘະຓາຆກິ . - ທຌັ ຋ີ 28 ກຖ໋ ະກຈົ 1999 ຎະເ຋ຈກາ໋ ຎເ຅ງ ເຂາົ໇ ເຎຌັ ຘະຓາຆກິ . 10 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ  ຅ຈຎະຘຄົ ຂບຄກາຌຘາ໇ ຄຉຄັ໇ ບຄົ ກາຌບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘໆ ຽຄໃຉເ໇ ຑໆ ບ: - ເຑໆ ບເຖໆ ຄັ ຖຈັ ໃຌກາຌຂະນງາງຉທົ ຋າຄຈາ໇ ຌເຘຈຊະກຈິ -ຘຄັ ຃ຓົ ແຖະ ກາຌຑຈັ ຋ະຌາ຋າຄທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ໃຌ ຑາກຑຌ໇ . - ເຑໆ ບຈ໋າຖຄົ ແຖະ ປກັ ຘາໄທເ໇ ຆໆ ຄິ ຘຌັ ຉຑິ າຍ ແຖະ ຃ທາຓໝຌັ໇ ຃ຄົ ໃຌຑາກຑຌ໇ . - ເຑໆ ບຘໆ ຄົ ເຘຓີ ກາຌປໆໆ ທຓຓຆໆ ທງເນບເຆໆ ຄິ ກຌັ ແຖະ ກຌັ ແຖະ ເຎຈີ ກທາ໇ ຄກາຌ຃າ໇ ຖະນທໆ າຄຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘໆ ຽຄໃຉ.໇ - ເຑໆ ບຘໆ ຄົ ເຘຓີ ທຽກຄາຌກາຌ຃ຌົ໇ ຃ທາ໇ ກໆ ຽທກຍັ ບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘໆ ຽຄໃຉ໇ (ບາຆບີ າ຃ະເຌ ) ແຖະ ປກັ ຘາກາຌ ປໆ ທຓຓດໆ າຄຘະໜຈິ ແໜຌ໇ ກຍັ ບຄົ ກາຌຖະນທໆ າຄຎະເ຋ຈ ແຖະ ຑາກຑຌ໇ . ຘະຓາ຃ຓົ ຈໆ ຄັ ກໆ າທຌີ໇ ງຄັ ໄຈ຅໇ ຈັ ຉຄັ໇ ຃ະຌະ ກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌ ແຖະ ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຑເິ ຘຈ ຖທຓຓີ 13 ຃ະຌະ຃: 1). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌ ທໆ າຈທ໇ ງ ບານາຌ ແຖະ ເຘຈຊະກຈິ 2). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌ ທໆ າຈທ໇ ງ ກາຌຘຄົ ຘຌິ ຃າ໇ ຋າຄຊະເຖ 3). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກບຌຊາທບຌ ທໆ າຈທ໇ ງ ກາຌຂຌົ ຘໆ ຄົ ຋າຄບາກາຈ ແຖະ ຑຌົ ຖະເປບຌ 4). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌ ທໆ າຈທ໇ ງ ກາຌຂຌົ ຘໆ ຄົ ແຖະ ໂ຋ຖະ຃ຓົ ຓະຌາ຃ຓົ 5). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌ ທໆ າຈທ໇ ງ ກາຌ຃າ໇ ແຖະ ບຈຘານະກາ໋ 6). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌ ທໆ າຈທ໇ ງ ທ຋ິ ະງາຘາຈ ແຖະ ເຉກັ ໂຌໂຖຆີ 7). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌ ທໆ າຈທ໇ ງ ກຈິ ຅ະກາ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ແຖະ ທຈັ ຋ະຌາ຋າ໋ . 8). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌ ທໆ າຈທ໇ ງ ກາຌ຋ບ໇ ຄ຋ໆ ຽທ. 9). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊທ໇ ບຌ ທໆ າຈທ໇ ງ ຘໆ ຓທຌຆຌົ . 10). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌ ທໆ າຈທ໇ ງ ກາຌ຃ຄັ . 11). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌ ທໆ າຈທ໇ ງ ກາຌ຃ຓົ ຓະຌາ຃ຓົ ກາຌຍ໋ຖກິ າຌ຅ະຖາ຅ບຌ຋າຄບາກາຈ ແຖະ ບຉຌງິ ຓົ . 12). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌຎະຘາຌຄາຌຑເິ ຘຈ. 13). ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌ ຑເິ ຘຈແນໆ ຄ຋ະຌາ຃າຌກາຄ ແຖະ ເ຅າົ໇ ໜາ໇ ຋ໆ ກີ າຌເຄຌິ ຌຍັ ແຉໆ ຎີ ຃ຘ 1967 ຅ຌົ ເຊຄິ ຎຈັ ຅ຍຌັ ຘະ ຓາ຃ຓົ ຍຌັ ຈາຎະຆາຆາຈບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘ ຽຄໃຉ ໇ ໄຈ຅໇ ຈັ ກບຄ ຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌຂຌຶ໇ ເຊຄິ 30 ຃ຄັ໇ ຃: ຃ຄັ໇ ຋ີ ທຌັ ຋ີ ຎະເ຋ຈເ຅າົ໇ ຑາຍ ຘະຊາຌ຅ຈັ ກບຄຎະຆຓ ຍານີ 1 23-24 ກຓຑາ 1976 ບຌິ ໂຈເຌເຆງ ກທົ ຖາຖ໋າເຎີ 2 4-5 ຘຄິ ນາ 1977 ຓາເຖເຆງ ຓະຌຖີ າ ຘຄິ ກາໂຎ 3 14-15 ຋ຌັ ທາ 1987 ຒຖີ ຍິ ຎຌິ ກຄເ຋ຍຓະນາຌະ຃ບຌ 4 27-29 ຓຄັ ກບຌ 1992 ຘຄິ ກາໂຎ 11 5 14-15 ຋ຌັ ທາ 1995 ໄ຋ ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

6 15-16 ຋ຌັ ທາ 1998 ນທຽຈຌາຓ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ 7 5-6 ຑະ຅ກິ 2001 ຍຕໃຌ 8 4-5 ຑະ຅ກິ 2002 ກາ໋ ຎເ຅ງ ປໆ າໂຌງ໇ 9 7-8 ຉຖາ 2003 ບຌິ ໂຈເຌເຆງ ຍຌັ ຈາເຘຕເີ ຍກາທຌັ 10 ຖາທ 11 29-30ຑະ຅ກິ 2004 ຓາເຖເຆງ ຑະຌຓົ ເຎຌັ 12 12-14 ຋ຌັ ທາ 2005 ຒຖີ ຍິ ຎຌິ 2 ຍານີ 13 11-14 ຓຄັ ກບຌ 20071 ຘຄິ ກາໂຎ 14 18-22 ຑະ຅ກິ 2007 ຌະ຃ບຌນທຄທຽຄ຅ຌັ 27 ກຓຑາ - 1 ຓຌິ າ 2009 ໄ຋ ກທົ ຖາຖາ໋ ເຎີ 15 ເຆຍ 16 10-11 ເຓຘາ 2009 ໄ຋ ຘຄິ ກາໂຎ 17 23-25 ຉຖາ 2009 ນທຽຈຌາຓ 18 ນທຽຈຌາຓ ຆະບາ໋ , ນທົ ນຌີ 19 8-9 ເຓຘາ 2010 ບຌິ ໂຈເຌເຆງ ຑຈັ ຋ະງາ 20 28-30ຉຖາ 2010 ບຌິ ໂຈເຌເຆງ 21 7-8 ຑຈຶ ຘະຑາ 2011 ກາ໋ ຎເ຅ງ ຆະບາ໋ , ນທົ ນຌີ 22 17-19 ຑະ຅ກິ 2011 ກາ໋ ຎເ຅ງ ປໆ າໂຌງ໇ 23 3-4 ເຓຘາ 2012 ຍຕໃຌ ປໆ າໂຌງ໇ 24 18-19 ຑະ຅ກິ 2012 ຍຕໃຌ ຅າກາຉາ 25 22-23 ເຓຘາ 2013 ຓຽຌຓາ ຅າກາຉາ 26 9-10 ຉຖາ 2013 ຓຽຌຓາ 27 10-11 ຑຈຶ ຘະຑາ 2014 ຓາເຖເຆງ ຑະຌຓົ ເຎຌັ 28/29 10-12 ຑະ຅ກິ 2014 ຓາເຖເຆງ ຑະຌຓົ ເຎຌັ 26-27 ເຓຘາ 2015 ຖາທ ຍຌັ ຈາເຘຕເີ ຍກາທຌັ 30 18-22 ຑະ຅ກິ 2015 ຖາທ ຍຌັ ຈາເຘຕເີ ຍກາທຌັ 6-8 ກຌັ ງາ 2016 ຒຖີ ຍິ ຎຌິ ກຄເຌຎຈິ ໋ 6-8 ເຓຘາ 2016 ກຄເຌຎຈິ ໋ 26-27/ເຓຘາ/2017 ເຓບຄຖຄັ ກາທີ ກທົ ຖາຖ໋າເຎິ ຌະ຃ບຌນທຄ ຌະ຃ບຌນທຄ ຓະຌຖີ າ -ກບຄຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ຃ຄັ໇ ຎະຊຓົ ຓະຖກໄຈ຅໇ ຈັ ຂຌຶ໇ ຋ໆ ເີ ກາະຍານີ ຎະເ຋ຈບຌິ ໂຈເຌງເຆງ ໃຌເຈບຌ ກຓຑາ 1976 ເຆໆ ຄິ ໃຌໂບກາຈຈໆ ຄັ ກໆ າທຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ຋ຄັ 5 ໄຈຖ໇ ຄົ ຌາຓໃຌ “ຘຌົ ຋ຘິ ຌັ ງາໄຓຉ຅ີ ຈິ ແຖະ ກາຌ ປໆ ທຓຓໃຌບາຆບີ າ຃ະເຌ ” ແຖະ ໃຌຊະແນຄ ກາຌທໆ າຈທງ໇ ຃ທາຓຎບຄຈບຄບາຆຽຌ, ຋ຄັ ຘບຄເບກະຘາຌໄຈຍ໇ ໆ ຄົ ເຊຄິ ຅ຈຎະຘຄົ ຂບຄບາຆຽຌ ແຌໃຘໆ ຎກົ ຎກັ ປກັ ຘາຘຌັ ຉຑິ າຍ ແຖະ ຘະຊຽຌຖະຑາຍໃຌຑາກຑຌ໇ ຆກງກ໇ າຌເຉຍີ ໂຉ ຈາ໇ ຌ ເຘຈຊະກຈິ -ຘຄັ ຃ຓົ ແຖະ ເຑໆ ຓີ ຋ະທ຃ີ ທາຓຎາຊະໜາດາກປໆ ທຓຓກຍັ ຋ກຎະຆາຆາຈ ຋ໆ ປີ ກັ ນບຓຘຌັ ຉຑິ າຍ , ກບຄ 12 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຎະຆຓຈໆ ຄັ ກໆ າທໄຈຘ໇ າ໇ ຄຉຄັ໇ ກບຄເຖຂາຎະ຅າ໋ ເຆໆ ຄິ ຓຂີ ະໜາຈ ກະ຋ຈັ ປຈັ ຂຌຶ໇ ຋ໆ ຅ີ າກາຉາ ຎະເ຋ຈບຌິ ໂຈເຌເຆງ ເຑໆ ບ ເປຈັ ທຽກຄາຌຈາ໇ ຌຍ໋ຖນິ າຌ ແຖະ ຆໆ ທງຎະຘາຌຄາຌກາຌເ຃ໆ ບຌໄນທຉໆ າຄ໅ຂບຄບາຆຽຌ. - ກບຄຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ ຃ຄັ໇ ຋ີ 2 ໄຈຊ໇ ກ຅ຈັ ຂຌຶ໇ ຋ໆ ີ ກທົ ຖາຖາ໋ ເຎີ ຎະເ຋ຈຓາເຖເຆງໃຌ ເຈບຌ ຘຄິ ນາ 1977 ເຑໆ ບຖະຌກຶ ເຊຄິ ທຌັ ຘາ໇ ຄຉຄັ໇ ບາຆຽຌ຃ຍົ ປບຍ 10 ຎີ ແຖະ ຉຖີ າ຃າ ຃ທາຓ຃ຍໜາ໇ ໃຌກາຌຏຌັ ຂະນງາງ ຓະຉຉິ ໆ າຄ໅. - ກບຄຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ ຃ຄັ໇ ຋ີ 3 ໄຈ຅໇ ຈັ ຂຌຶ໇ ຋ີ ຓະຌຖີ າ ຎະເ຋ຈຒຖີ ຍິ ຎຌິ ໃຌເຈບຌ ຋ຌັ ທາ 1987 ກບຄ ຎະຆຓ຃ຄັ໇ ຌີ໇ ໄຈຓ໇ ກີ າຌຆກງກ໇ າຌປໆ ທຓຓ຋າຄຈາ໇ ຌເຘຈຊະກຈິ ຍຌັ ຈາ ຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ໄຈຖ໇ ຄົ ຌາຓໃຌຊະແນຄກາຌ ຋ໆ ຌີ ະ຃ບຌນທຄຓະຌຖີ າ ແຖະ ໄຈຘ໇ າຄແຏຌ ຈາ໋ ເຌຌີ ຄາຌຂບຄບາຆຽຌຂຌຶ໇ , ໄຈຓ໇ ກີ າຌປໆ ທຓຖຄົ ຌາຓໃຌບະຌຘຌັ ງາ ຈຈັ ແກ ໇ “ຘຌົ ຋ຘິ ຌັ ງາ ໄຓຉ຅ີ ຈິ ແຖະ ກາຌປໆ ທຓຓໃຌບາຆບີ າ຃ະເຌ ” ເຑໆ ບເຎຈີ ໂບກາຈໃນຍ໇ ຌັ ຈາຎະ ເ຋ຈ຋ໆ ດີ ໆ ຌບກ ຑາກຑຌ໇ ບາຆຽຌຘາຓາຈເຂາົ໇ ປໆ ທຓເຎຌັ ຑາ຃ຂີ ບຄຘຌົ ຋ຘິ ຌັ ງາຈໆ ຄັ ກໆ າທໄຈ.໇ - ກບຄຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ຃ຄັ໇ ຋ີ 4 ໄຈຊ໇ ກ຅ຈັ ຂຌຶ໇ ຋ໆ ີ ຘຄິ ກະໂຎໃຌເຈບຌ ຓຄັ ກບຌ 1992. ຍຌັ ຈານທົ ໜາ໇ ຖຈັ ຊະຍາຌບາຆຽຌໄຈປ໇ ໆ ທຓກຌັ ຖຄົ ຌາຓໃຌຊະແນຄກາຌ ຘຄິ ກະໂຎ 1992 ແຖະ ໃຌຘຌັ ງາກບຍ ເຑໆ ບເຑໆ ຓີ ຋ະທີ ກາຌປໆ ທຓຓຈາ໇ ຌເຘຈຊະກຈິ ຂບຄບາຆຽຌ . ໜໆ ຄຶ ໃຌຏຌົ ຘາ໋ ເຖຈັ ບຌັ ຘາ໋ ຃ຌັ ຂບຄກບຄຎະຆຓຘຈງບຈ຃ຄັ໇ ຌີ໇ ແຓໆ ຌກາຌ ຉຈັ ຘຌິ ໃ຅ຘາ໇ ຄຉຄັ໇ “ເຂຈ ກາຌ຃າ໇ ເຘຖບີ າຆຽຌ ” ຑາງໃຌກາ໋ ຌຈົ 15 ຎີ. ຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ໄຈປ໇ ໆ ທຓກຌັ ຖຄົ ຌາຓ ໃຌ “ຘຌັ ງາທໆ າຈທ໇ ງບຈັ ຉາຑາຘຏີ ໆ ບຌຏຌັ ຋ໆ ຓີ ຏີ ຌົ ຍຄັ ຃ຍັ ໃຆປ໇ ໆ ທຓກຌັ ” ເຆໆ ຄິ ແຓໆ ຌເບກະຘາຌ ຉຌົ໇ ຉເ໋ ຑໆ ບຘາ໇ ຄຉຄັ໇ ເຂຈ ກາຌ຃າ໇ ເຘຖບີ າຆຽຌ . ກບຄຎະຆຓງຄັ ໄຈເ໇ ຑໆ ຓີ ຋ະທຍີ ຈົ ຍາຈຂບຄເຖ ຂາ຋ກິ າຌໃນງໆ ບາຆຽຌ ແຖະ ກາ໋ ຌຈົ ໜາ໇ ຋ໆ ກີ ບຄ ເຖຂາບາຆຽຌໃນກ໇ ທາ໇ ຄບບກກທໆ າເກໆ າົ . - ກບຄຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ຃ຄັ໇ ຋ີ 5 ໄຈຊ໇ ກ຅ຈັ ຂຌຶ໇ ຋ໆ ີ ຍາຄກບກ ຎະເ຋ຈໄ຋ ໃຌເຈບຌ ຋ຌັ ທາ 1995. ຍຌັ ຈາ ນທົ ໜາ໇ ຖຈັ ຊະຍາຌບາຆຽຌໄຈບ໇ ບກຊະແນຄກາຌ ຍາຄກບກ ຎີ 1995 “ຘະແຈຄ຅ຈຎະຘຄົ ຅ະໃນ຋໇ ກຎະເ຋ຈໃຌບາຆີ ບາ຃ະເຌ ເຂາົ໇ ເຎຌັ ຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌກາ໇ ທເຂາົ໇ ຘະຉະທຈັ ຋ີ 21 ແຖະ ດຌດຌັ ຃ທາຓຉຈັ ຘຌິ ໃ຅ຂບຄຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈ ຘະຓາຆກິ ຋ໆ ຅ີ ະເຑໆ ຓີ ຋ະທີ ປໆ ທຓຓຈາ໇ ຌກາຌເຓບຄ - ເຘຈຊະກຈິ ແຖະ ທຆິ າກາຌ ໃຌໂບກາຈກບຄຎະຆຓຘຈງບຈ ບາຆຽຌ຃ຄັ໇ ຌີ໇ ໄຈຓ໇ ກີ າຌຑຍົ ຎະ຃ຄັ໇ ຎະນທຈັ ຘາຈຖະນທໆ າຄຍຌັ ຈາຎະຓກຖຈັ ແຖະ ນທົ ໜາ໇ ຖຈັ ຊະຍາຌຂບຄ10 ຎະເ຋ຈ ບາຆບີ າ຃ະເຌເຆໆ ຄິ ໄຈຑ໇ ບ໇ ຓກຌັ ຖຄົ ຌາຓໃຌ“ຘຌົ ຋ຘິ ຌັ ງາທໆ າ ຈທ໇ ງເຂຈຎບຈບາທຈຌທິ ເ຃ງໃຌບາຆບີ າ຃ະເ”ຌ. - ກບຄຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ ຃ຄັ໇ ຋ີ 6 ໄຈ຅໇ ຈັ ຂຌຶ໇ ດໆ ຋ໆ ປີ ໆ າໂຌງ໇ ຘາ຋າຖະຌະຖຈັ ຘຄັ ຃ຓົ ຌງິ ຓົ ນທຽຈຌາຓ ໃຌ ທຌັ ຋ີ 15 - 16/12/1998. ກບຄຎະຆຓຈໆ ຄັ ກໆ າທໄຈຊ໇ ະແນຄກາຌປໆ າໂຌງ໇ ແຖະ ແຏຌກາຌຎະຉຍິ ຈັ ປໆ າໂຌງ໇ ເຆໆ ຄິ ໄຈ໇ ເທາົ໇ ເຊຄິ ກາຌຖຄົ ຋ຌຶ ແຖະ ຌະໂງຍາງບາຆຽຌ ກໆ ຽທກຍັ ເຖໆ ບຄ຃ທາຓຘະຈທກຘຌິ ຃າ໇ ແຖະ ກາຌຎໆ ຽຌຊຽ໇ ທຍຌິ ຆໆ ທົ ຃າທ, ກາຌຉກົ ຖຄົ ເຖໆ ບຄ ຍຖ໋ ກິ າຌ ແຖະ ກາຌປຍັ ປເ໇ ຆໆ ຄິ ກຌັ ແຖະ ກຌັ . - ກບຄຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ ຃ຄັ໇ ຋ີ 7 ໄຈຊ໇ ກ຅ຈັ ຂຌຶ໇ ຋ໆ ເີ ຓບຄ ຍາຌຈາເຆຕເີ ຍກາທຌັ ຎະເ຋ຈ ຍຕຌາງ (Bandar Ceri Begawan, Brunei) ໃຌທຌັ ຋ີ 5 - 6/11/2001 ໃຌທາຖະຈໆ ຄັ ກໆ າທເຑໆ ຌິ ໄຈ຅໇ ຈັ 3 ກບຄຎະຆຓຘຈ ງບຈຖທຓ຋ຄັ “ASEAN+1” ແຖະ ກບຄຎະຆຓ “ASEAN+3” ຃ຄັ໇ ຋ີ 5 ຂຌຶ໇ , ໄຈຓ໇ ຊີ ະແນຄກາຌປໆ ທຓກໆ ຽທກຍັ ໂຖກເບຈຘ໊, ຊະແນຄກາຌ ປໆ ທຓກຌັ ຎະຉຍິ ຈັ ກາຌຉາ໇ ຌກາຌກໆ ກ໋ າຌປາ໇ ງ ຓຍີ ຈົ ຖາງຄາຌຂບຄກໆ ຓທໄິ ຘ຋ຈັ ບາຆີ ຉາເທຌັ ບບກ (East Asia Vision Group) ແຖະ ຌບກຌກີ໇ ບຄຎະຆຓງຄັ ໄຈຘ໇ ໆ ຄົ ເຘຓີ ກາຌຑທົ ຑຌັ ປໆ ທຓຓ຋າຄຈາ໇ ຌ ເຘຈຊະກຈິ ບາຆຽຌ - ຅ຌີ ດໆ າຄໃກຆ໇ ຈິ . 13 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ກາຌ຅ຈັ ຉຄັ໇ ຎະຆາ຃ຓົ ເຘຈຊະກຈິ ບາຆຽຌ (ASEAN Economic Community : AEC) ໃຌກາຌ ຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ຃ຄັ໇ ຋ີ 12 ເຓໆ ບທຌັ ຋ໆ ີ 13 ຓຄັ ກບຌ 2007 ຋ໆ ເີ ຓບຄເຆຍ ຎະເ຋ຈຒຖິ ຍິ ຎຌິ ບາຆຽຌໄຈ໇ ຎະກາຈຎະຉງິ າຌທໆ າຈທ໇ ງກາຌເຖໆ ຄັ ຈໆ ທຌກາຌ຅ຈັ ຉຄັ໇ ຎະຆາ຃ຓົ ເຘຈຊະກຈິ ບາຆຽຌໃຌໄທຂ໇ ຌ໇ ເຎຌັ ຑາງໃຌຎີ 2015 ແຖະ ເຑໆ ບໃນກ໇ າຌຈ໋າເຌຌີ ຄາຌຓເີ ຎາົ໇ ໝາງ ແຏຌຄາຌ ແຖະ ກາ໋ ຌຈົ ເທຖາຆຈັ ເ຅ຌ ບາຆຽຌ຅ໆ ຄຶ ໄຈເ໇ ປຈັ AEC Blueprint ຂຌ໇ ແຖະ ຖຄົ ຌາຓໃຌຆໆ ທຄກາຌຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ ຃ຄັ໇ ຋ີ 13 ເຓໆ ບທຌັ ຋ີ 20 ຑະ຅ກິ 2007 ຎະ ເ຋ຈຘຄິ ຄກາໂຎ ຌຍັ ແຉໆ ກໆ ຉ໋ ຄັ໇ ບາຆຽຌ຅ຌົ ເຊຄິ ຎີ ,1992 ຑຍົ ທໆ າ ບາຆຽຌຓ຃ີ ທາຓປໆ ທຓກຌັ ນາງຈາ໇ ຌ ຖທຓ຋ຄັ ກາຌ ນຈຑາຘຖີ ະນທໆ າຄຘະຓາຆກິ ແຉໆ ຍໆໄ໋ ຈຓ໇ ຏີ ຌົ ດໆ າຄເຎຌັ ປຍຎະ຋າ໋ ຅ຌົ ກະ຋ຄັ໇ ເຂາົ໇ ຘໆ ງກ຋ຘີ ບຄ ນ ຎະຓາຌເຓໆ ບ 20 ຎ຋ີ ີ ແຖທ໇ ຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌໄຈເ໇ ຖໆ ຓີ ຉບຍປຍັ ກະແຘກາຌ຅ຈັ ຉຄັ໇ ເຂຈກາຌ຃າ໇ ເຘຖີ ແຖະ ຓກີ າຌນຈຑາຘດີ ໆ າຄເຎຌັ ປຍຎະ ຋າ໋ ຑາງໃຉເ໇ ຂຈກາຌ຃າ໇ ເຘຖບີ າຆຽຌ (ASEAN Free Trade Area: AFTA) ຖທຓ຋ຄັ ໄຈປ໇ ຍັ ຘະຓາຆກິ ໃໝໆ ເຑໆ ຓີ ຂຌຶ໇ ບກີ . - ກບຄຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ ຃ຄັ໇ ຋ີ 8 ຅ຈັ ຂຌຶ໇ ຋ໆ ີ ຑະຌຓົ ເຎຌັ ຎະເ຋ຈ ກາ໋ ຎເ຅ງ. - ກບຄຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ ຃ຄັ໇ ຋ີ 9 ຅ຈັ ຂຌຶ໇ ຋ໆ ີ ເກາະຍານີ ຎະເ຋ຈບຌິ ໂຈເຌເຆງ (Bali, Indonasia) ເຓໆ ບທຌັ ຋ີ 7/10/2003ໃຌກບຄຎະຆຓຈໆ ຄັ ກໆ າທໄຈ຅໇ ຈັ ກບຄຎະຆຓ“ASEAN+3” ຃ຄັ໇ ຋ີ 7 ຂຌຶ໇ (ບາຆຽຌ, ຅ຌີ , ງໆ ຎີ ໆ ຌ ແຖະ ເກາົ ນີ), ຌບກ຅າກຌກີ໇ ໄ໋ ຈຓ໇ ຊີ ະແນຄກາຌປໆ ທຓ ແຖະ ຂ໋ຉ໇ ກົ ຖຄົ ປໆ ທຓກຌັ ໂຈງຘະເຑາະຖະນທໆ າຄບາຆຽຌກຍັ ຘ.ຎ.ຎ.຅ຌີ , ງໆ ຎີ ໆ ຌ, ເກາົ ນີ ແຖະ ບຌິ ເຈງຉໆ ຓບກີ . ໃຌກາຌຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ຃ຄັ໇ ຋ີ 9 ເຓໆ ບເຈບຌ ຉຖາ 2003 ຋ໆ ຍີ ານີ ຎະເ຋ຈບຌີ ໂຈເຌເຆງ ຏຌ໇ າ໋ ໄຈ໇ ຖຄົ ຌາຓຎະຉງິ າຌທໆ າຈທ໇ ງ຃ທາຓປໆ ທຓຓບາຆຽຌ (Declaration of ASEAN Concord II ນ Bali Concord) ເນຌັ ຈໃີ ນຓ໇ ກີ າຌ຅ຈັ ຉຄັ໇ ຎະຆາ຃ຓົ ບາຆຽຌ (ASEAN Community) ໃຌຎີ 2020 ໂຈງຓບີ ຄົ ຎະກບຍ 3 ເຘາົ ນກັ ຆໆ ຄຶ ໄຈແ໇ ກໆ : ຎະຆາ຃ຓົ ເຘຈຊະກຈິ ບາຆຽຌ (ASEAN Economic Community: AEC) ຆໆ ຄຶ ເຎຌັ ເຘາົ ນກັ ຘາ໋ ຃ຌັ ຓີ ທຈັ ຊຎະຘຄົ ເຑໆ ບຘາ໇ ຄ຃ທາຓປໆ ທຓຓ຋າຄເຘຈຊະກຈິ ຆໆ ຄຶ ຓດີ ໆ ແຖທ໇ ໃນເ໇ ຖກິ ເຆໆ ຄິ ແຖະ ກທາ໇ ຄຂທາ໇ ຄ ໂຈງຈ໋າເຌຌີ ກາຌ ໄຎຑບ໇ ຓ໅ກຍັ ບກີ 2 ເຘາົ ນກັ ໄຈແ໇ ກໆ ຎະຆາ຃ຓົ ກາຌເຓບຄ ແຖະ ຃ທາຓໝຌັ໇ ຃ຄົ (ASEAN Security Community) ແຖະ ຎະຆາ຃ຓົ ຘຄັ ຃ຓົ ແຖະ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ (ASEAN Socio-Cultural Community) ເຑໆ ບ ໃນຘ໇ ບຈ຃ໆ ບຄກຍັ ທໄິ ຘ຋ຈັ ບາຆຽຌ ນ ASEAN Vision 2020. ປຍຑາຍ 3 ເຘາົ ນກັ ຂບຄບາຆຽຌ 14 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ - ກບຄຎະຆຓຘຈງບຈບາຆຽຌ ຃ຄັ໇ ຋ີ 10 ຅ຈັ ຂຌຶ໇ ຋ໆ ທີ ຽຄ຅ຌັ (ຘ.ຎ.ຎ.ຖາທ) ໃຌຖະນທໆ າຄທຌັ ຋ີ 29-30/11 /2004 ກບຄຎະຆຓຈໆ ຄັ ກໆ າທໄຈຎ໇ ກຶ ຘານາຖກໆ ຽທກຍັ ຃ທາຓໝຌັ໇ ຃ຄົ , ຆຓຆຌົ ບາຆຽຌ, ເຘຈຊະກຈິ ຘຄັ ຃ຓົ ຆຓຆຌົ ບາ ຆຽຌ, ກາຌຑຈັ ຋ະຌາກບຄ຋ຌຶ ບາຆຽຌ , ຍຌັ ນາກາຌ ຃າ໇ ເຘຖີ, ກາຌຑທົ ຑຌັ ປໆ ທຓຓຖະນທໆ າຄບາຆຽຌ ກຍັ ຘ.ຎ.຅ຌີ , ບາຆຽຌກຍັ ງໆ ຎີ ໆ ຌ, ບາຆຽຌກຍັ ບຈົ ຘະຉາຖ,ີ ບາຆຽຌກຍັ ຌທິ ຆແີ ຖຌ ແຖະ ຍຌັ ນາບໆ ຌ໅. ໃຌກບຄຎະຆຓຈໆ ຄັ ກໆ າທ ເຑໆ ຌິ ກ໋ ໄຈ໇ ເຎຈີ ກບຄຎະຆຓ ASEAN+3 ຂຌຶ໇ ຉໆ ຓບກີ . ເຆໆ ຄິ ແຉໆ ຖະ຃ຄັ໇ ຘາຓາຈຘະນຍຈໆ ຄັ ຖໆ ຓຌ:ີ໇ ຎຈັ ຅ຍຌັ ຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌຓ຋ີ ຄັ ໝຈົ ຓີ 10 ຎະເ຋ຈ຃: ໄ຋, ຘຄິ ກາໂຎ, ຓາເຖເຆງ, ບຌິ ໂຈເຌເຆງ, ຒຖີ ຍິ ຎຌິ , ຍຕໃຌ, ນທຽຈຌາຓ, ຖາທ, ຓຽຌຓາ ແຖະ ກາ໋ ຎເ຅ງ. 2. ໂ຃ຄປໆ າຄກາຌ຅ຈັ ຉຄັ໇ ບາຆຽຌ ຖະຍຍົ ກາຌ຅ຈັ ຉຄັ໇ ຂບຄຘະຓາ຃ຓົ ຎະຆາຆາຈບາຆຽຌຎະກບຍຈໆ ຄັ ຉໆໄ໋ ຎຌ:ີ໇  ນທົ ໜາ໇ ຖຈັ ຊະຍາຌບາຆຽຌ ເຎຌັ ບຄົ ກາຌ຋ໆ ຓີ ບີ ໋າຌາຈຘຄຘຈຂບຄບາຆຽຌ ແຖະ ຓກີ າຌຎະຆຓຌາ໋ ກຌັ ດໆ າຄເຎຌັ ຋າຄກາຌ຋ກ໅ 3 ຎີ ແຖະ ຍໆ ໋ເຎຌັ ຋າຄກາຌດໆ າຄໜບ໇ ງ 1 ຃ຄັ໇ ເຑໆ ບທາຄ຋ຈິ ຋າຄ ແຖະ ແຏຌກາຌເ຃ໆ ບຌໄນທຂບຄບາຆຽຌ.  ເຖຂາ຋ກິ າຌໃນງໆ ຓຊີ າຌະ຋ຽຍເ຋ໆ າົ ຖຈັ ຊະຓຌົ ຉ,ີ ຓໜີ າ໇ ຋ໆ ແີ ຌະຌາ໋ , ຘຓົ ຋ຍົ ຏຌັ ຂະນງາງກາຌເ຃ໆ ບຌໄນທຂບຄບາຆຽຌ.  ຃ະຌະຎະ຅າ໋ ບາຆຽຌ ແຓໆ ຌບຄົ ກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຌະໂງຍາງ ແຖະ ຎະຘາຌຄາຌຂບຄບາຆຽຌ , ຓໜີ າ໇ ຋ໆ ຖີ າງຄາຌຉໆ ກ໋ ບຄຎະຆຓຍຌັ ຈາ ຖຈັ ຊະຓຌົ ຉກີ າຌຉໆ າຄຎະເ຋ຈ ເຆໆ ຄິ ແຓໆ ຌຖຈັ ຊະຓຌົ ຉກີ າຌຉໆ າຄຎະເ຋ຈຂບຄຎະເ຋ຈເ຅າົ໇ ຑາຍ຅ຈັ ກບຄຎະຆຓ . ຌບກ຅າກຌີ,໇ ງຄັ ຓໜີ າ໇ ຋ໆ ຋ີ ຍົ ຋ທຌທຽກຄາຌຂບຄ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌ ແຌໃຘໆ ຏຌັ ຂະນງາງ຋ຈິ ຋າຄຌະໂງຍາງ຋ໆ ກີ ບຄ ຎະຆຓຍຌັ ຈາ ຖຈັ ຊະຓຌົ ຉກີ າຌຉໆ າຄຎະເ຋ຈທາຄບບກ.  ກບຄເຖຂາບາຆຽຌ ກບຄເຖຂາບາຆຽຌ ຘາ໇ ຄຂຌຶ໇ ໃຌກບຄຎະຆຓຘຈງບຈ຋ໆ ຍີ ານໆ ີ ຎີ ຃ຘ 1976 ເຑໆ ບເຑໆ ຓີ ຋ະທກີ າຌຎະຘາຌ ຘຓົ ຋ຍົ ແຖະ ກາຌຏຌັ ຂະນງາງຌະໂງຍາງໂ຃ຄກາຌ ແຖະ ກາຌເ຃ໆ ບຌໄນທຂບຄໜໆ ທງຄາຌຉໆ າຄ໅ຂບຄບາຆຽຌ ແຖະ ກບຄເຖຂາບາຆຽຌໄຈຓ໇ ກີ າຌຎຍັ ຎຄໜາ໇ ທຽກ ແຖະ ຏຌັ ຂະນງາງທຽກຄາຌໃນຈ໇ ກີ ທໆ າເກໆ າົ .  ກບຄເຖຂາບາຆຽຌແນໆ ຄຆາຈ ແຉໆ ຖະຎະເ຋ຈຉບ໇ ຄໄຈຓ໇ ກີ ບຄເຖຂາແນໆ ຄຆາຈ ຘຄັ ກຈັ ໃຌກະຆທຄກາຌຉໆ າຄຎະເ຋ຈຓໜີ າ໇ ຋ໆ ຅ີ ຈັ ຉຄັ໇ ແຖະ ຏຌັ ຂະນງາງກາຌເ຃ໆ ບຌໄນທທຽກຄາຌຑທົ ຑຌັ ກຍັ ບາຆຽຌໃຌຖະຈຍັ ຎະເ຋ຈຓຉີ າ໋ ແໜໆ ຄເຎຌັ ນທົ ໜາ໇ . 3. ຊະແນຄກາຌ ແຖະ ຘຌັ ງາ ຌຍັ ຉຄັ໇ ແຉໆ ຓຘ໇ າ໇ ຄຉຄັ໇ ຅ຌົ ເຊຄິ ຎຈັ ຅ຍຌັ ຘະຓາ຃ຓົ ບາຆຽຌໄຈຓ໇ ນີ າງຊະແນຄກາຌ ແຖະ ຘຌັ ງານາງ ຘະຍຍັ ເຆໆ ຌັ : ຊະແນຄກາຌຍາຄກບກ ໃຌທຌັ ຋ີ 8 ຘຄິ ນາ ຎີ ຃ຘ 1967 ທໆ າຈທ໇ ງກາຌຘາ໇ ຄຉຄັ໇ ຘະຓາ຃ຓົ ບາຆຽຌ , ຊະແນຄກາຌກທົ ຖະຖ໋າເຎີ ໃຌທຌັ ຋ີ 27 ຑະ຅ກິ ຎີ ຃ຘ 1971 ທໆ າຈທ໇ ງເຂຈຘຌັ ຉຑິ າຍ, ບຈິ ຘະຖະຑາຍ ແຖະ ເຎຌັ 15 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ກາຄ, ຊະແນຄກາຌເກາະຍານໆ ີ ໃຌທຌັ ຋ີ 24 ກຓຑາ ຃ຘ 1976 ທໆ າຈທ໇ ງກາຌຎບຄຈບຄບາຆຽຌ. ຘຌັ ງາຂບຄຘະຓາ຃ຓົ ບາຆຽຌຎະກບຍຓ຃ີ : ຘຌົ ຋ຘິ ຌັ ງາ຋ໆ ເີ ກາະຍານໆ ີ ໃຌທຌັ ຋ີ 24 ກຓຑາ ຃ຘ 1976 ເບຌີ໇ ທໆ າ: ຘຌົ ຋ຘິ ຌັ ງາໄຓຉຕ຅ີ ຈິ ແຖະ ກາຌປໆ ທຓຓໃຌບາຆບີ າ຃ະເຌ , ບະຌຘຌັ ງາຓະຌຖີ າ ທຌັ ຋ີ 15 ຋ຌັ ທາ ຃ຘ 1987 ທໆ າຈທ໇ ງບະຌຘຌັ ງາຈຈັ ແກຘ໇ ຌົ ຋ຘິ ຌັ ງາໄຓຉຕ຅ີ ຈິ ແຖະ ກາຌປໆ ທຓຓໃຌບາຆບີ າ຃ະເຌ , ຘຌົ ຋ຘິ ຌັ ງາ ຃ຘ 1995 ທໆ າຈທ໇ ງເຂຈຎບຈບາທຈຌທິ ເ຃ຕງ ໃຌບາຆບີ າ຃ະເຌ ແຖະ ບໆ ຌ໅. ຉທົ ດໆ າຄ: ຊະແນຄກາຌຍາຄກບກ ຎີ 1967 ແຖະ 1). ຘາ໇ ຄຉຄັ໇ ຘະຓາ຃ຓົ ເຑໆ ບກາຌປໆ ທຓຓໃຌຑາກຑຌ໇ ບາຆບີ າ຃ະເຌ (ບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘຽຄໃຉ)໇ . 2). ຅ຈຎະຘຄົ ແຖະ ເຎາົ໇ ໝາງຂບຄຘະຓາ຃ຓົ ເຖໆ ຄັ ໃຘໆ ກາຌຂະນງາງຉທົ ຋າຄຈາ໇ ຌເຘຈຊະກຈິ ຂະນງາງຉທົ ຋າຄຈາ໇ ຌທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ແຖະ ຃ທາຓກາ໇ ທໜາ໇ ຋າຄຘຄັ ຃ຓົ . - ຘໆ ຄົ ເຘຓີ ກາຌປໆ ທຓຓ ແຖະ ຆໆ ທງເນບເຆໆ ຄິ ກຌັ ແຖະ ກຌັ ຓຏີ ຌົ ຎະໂນງຈປໆ ທຓກຌັ ຋າຄຈາ໇ ຌ ເຘຈຊະກຈິ , ຘຄັ ຃ຓົ , ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ , ເຉກັ ຌກິ , ທ຋ິ ະງາຘາຈ ແຖະ ກາຌຎກົ ຃ບຄ. - ຆໆ ທງເນບເຆໆ ຄິ ກຌັ ແຖະ ກຌັ ໃຌປຍກາຌຐກຶ ບຍົ ປຓົ ແຖະ ຃ຌົ໇ ຃ທ໇ າໃຌຂຄົ ເຂຈກາຌຘກຶ ຘາທິ ຆາຆຍີ ເຉກັ ຌກິ ແຖະ ກາຌຎກົ ຃ບຄ. - ກາຌປໆ ທຓຓໃນຓ໇ ຎີ ະຘຈິ ຋ຏິ ຌົ ງໆ ຄິ ຂຌຶ໇ ໃຌກາຌຌາ໋ ໃຆກ໇ ະຘກິ າ໋ ແຖະ ບຈຘານະກາ໋ ຂບຄຉຌົ ເຑໆ ບຂະນງາງກາຌ ຃າ໇ , ກາຌ຃ຌົ໇ ຃ທາ໇ ກາຌແຖກຎໆ ຽຌຘຌິ ຃າ໇ ຖະນທໆ າຄຎະເ຋ຈ . ກາຌຎຍັ ຎຄເຄໆບຌໄຂກາຌຂຌົ ຘໆ ຄົ ຃ຓົ ຓະຌາ຃ຓົ ໃຌກາຌ ງກົ ຓາຈຉະຊາຌຆທີ ຈິ ກາຌເຎຌັ ດໆ ຂບຄຎະຆາຆຌົ ໃນຈ໇ ຂີ ຌຶ໇ . - ເຑໆ ບຘໆ ຄົ ເຘຓີ ກາຌ຃ຌົ໇ ຃ທາ໇ ກໆ ຽທກຍັ ບາຆບີ າ຃ະເຌ. - ເຑໆ ບປກັ ຘາກາຌປໆ ທຓຓບຌັ ໃກຆ໇ ຈິ ກາຌປໆ ທຓຓກຍັ ຘາກຌົ ແຖະ ບຄົ ກາຌ຅ຈັ ຉຄັ໇ ໃຌຑາກ ຑຌ໇ ຓ຅ີ ຈຎະຘຄົ ແຖະ ເຎາົ໇ ໝາງ຃າ໇ ງ຃ກຌັ ແຖະ ຆບກນາຆໆ ບຄ຋າຄ ເຑໆ ບເປຈັ ໃນກ໇ າຌປໆ ທຓຓ ກຌັ ຖະນທໆ າຄຆາຈໃກຆ໇ ຈິ ກຌັ ງໆ ຄິ ຂຌຶ໇ . - ກຌົ ໄກ ແຖະ ທ຋ິ ກີ າຌ຅ຈັ ຉຄັ໇ ເຑໆ ບຍຌັ ຖ຅ຈຎະຘຄົ ແຖະ ເຎາົ໇ ໝາງຂບຄຘະຓາ຃ຓົ ກບຄຎະຆຓຎະ຅າ໋ ຎຂີ ບຄ ຍຌັ ຈາຖຈັ ຊະຓຌົ ຉກີ າຌຉໆ າຄຎະເ຋ຈ ໂຈງຏຈັ ຎໆ ຽຌກຌັ ເຎຌັ ເ຅າົ໇ ຑາຍເບຌີ໇ ທໆ າ ກບຄຎະຆຓຖຈັ ຊະຓຌົ ຉບີ າຆຽຌ , ຊາ໇ ນາກຓ຃ີ ທາຓ຅າ໋ ເຎຌັ ກເ໋ ຎຈີ ກບຄຎະຆຓ ທຘິ າຓຌັ ຂບຄຖຈັ ຊະຓຌົ ຉກີ າຌຉໆ າຄຎະເ຋ຈກໄ໋ ຈ.໇ ຃ະຌະຎະ຅າ໋ ຑາງໃຉກ໇ າຌເຎຌັ ຎະ຋າຌ ຂບຄຖຈັ ຊະຓຌົ ຉກີ າຌຉໆ າຄຎະເ຋ຈ ຂບຄຎະເ຋ຈ ເ຅າົ໇ ຑາຍ ນ ຏຉ໇ າຄໜາ໇ ຂບຄຏກ໇ ໆ ຽທຂບ໇ ຄ ແຖະ ຘະຓາຆກິ ຂບຄ຃ະຌະຎະ຅າ໋ ຎະກບຍຈທ໇ ງ ຍຌັ ຈາ຋ຈຂບຄຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ບໆ ຌ໅຋ໆ ຎີ ະ຅າ໋ ດໆ ຎະເ຋ຈເ຅າົ໇ ຑາຍ ເຑໆ ບປຍັ ຏຈິ ຆບຍທຽກ ຄາຌຂບຄຘະຓາ຃ຓົ ໃຌຖະນທໆ າຄກາຄຘະໄໝຂບຄກບຄຎະຆຓຖຈັ ຊະຓຌົ ຉີ ກາຌຉໆ າຄຎະເ຋ຈ.຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຘະເຑາະກຈິ ແຖະ ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌຊາທບຌ ຎະກບຍຈທ໇ ງຍຌັ ຈາທິ ຆາກາຌ ແຖະ ເ຅າົ໇ ໜາ໇ ຋ໆ ຂີ ບຄແຉໆ ຖະທຽກ. ກບຄເຖຂາບາຆຽຌແນໆ ຄຆາຈໃຌແຉໆ ຖະຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ເຑໆ ບທຽກຂບຄຘະຓາ຃ຓົ ໂຈງ ຉາຄໜາ໇ ໃນຎ໇ ະເ຋ຈ ຉຌົ ແຖະ ປຍັ ໃຆກ໇ ບຄຎະຆຓຎະ຅າ໋ ຎີ ນ ກບຄຎະຆຓທຘິ າຓຌັ ຂບຄຍຌັ ຈາຖຈັ ຊະຓຌົ ຉກີ າຌຉໆ າຄຎະເ຋ຈ ຂບຄກບຄ ຎະຆຓຎະ຅າ໋ ແຖະ ກບຄຎະຆຓ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌບາຈ຅ະຘາ໇ ຄຉຄັ໇ ຂຌຶ໇ . ຘະຓາ຃ຓົ ແຓໆ ຌເຎຈີ ໃນ຋໇ ກຎະເ຋ຈ ໃຌຑາກຑຌ໇ ບາຆບີ າ຃ະເຌ ຋ໆ ຓີ ຃ີ ທາຓເນຌັ ຈເີ ນຌັ ຑບ໇ ຓ ກຍັ ຅ຈຎະຘຄົ ນກັ ກາຌ ແຖະ ເຎາົ໇ ໝາງ຋ໆ ກີ ໆ າທຓາຂາ໇ ຄເ຋ຄິ ຌຌັ໇ ເຂາົ໇ ເຎຌັ ຘະຓາຆກິ ໄຈ.໇ ຘະຓາ຃ຓົ ໄຈຘ໇ ະແຈຄເຊຄິ ເ຅ຈຉະຌາຖທຓຂບຄຍຌັ ຈາຎະຆາຆາຈບາຆບີ າ຃ະເຌ ຋ໆ ຅ີ ະຏກຑຌັ ໃຌຓຈິ ຉະ 16 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຑາຍກາຌປໆ ທຓຓໂຈງຏໆ າຌ຃ທາຓຑະງາງາຓ ແຖະ ກາຌເຘງຘະນະປໆ ທຓກຌັ ເຑໆ ບ ຃າ໋໇ ຎະກຌັ ໝາກຏຌົ ແນໆ ຄ ຘຌັ ຉຑິ າຍ, ບຈິ ຘະນະຑາຍ ແຖະ ທຈັ ຋ະຌາຊາທບຌຘ໋າຖຍັ ຎະຆາຆຌົ ແຖະ ຖຌ໇ ຃ຌົ ຉໆ ໄ໋ ຎຂບຄຉຌົ . 4. ຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌ 4.1. ເຌກາຕາຍຕຌາງ ຈາຕຘຆາຖາຓ - ຌະ຃ບຌນທຄ ຍາຌຈາເຆຕີ ເີ ຍກາທຌັ - ຑຌ໇ ຋ໆ ຎີ ະເ຋ຈ 5770 ກໂິ ຖແຓຈັ ຓຌົ ຋ຌົ - ຑຌົ ຖະເຓບຄ 422.675 ຃ຌົ (2014) - ຑາຘາ຋າຄກາຌ ຑາຘາຓາເຖ - ນທົ ໜໆ ທງເຄຌິ ຉາຎະ຅າ໋ ຆາຈ ໂຈຖາຍຕຌາງ Bruneian dollar(BND) - ຘຌິ ຃າ໇ ຘໆ ຄົ ບບກຉຌົ໇ ຉ໋ ຌາ໋໇ ຓຌັ , ບາງແກຈັ ຋າ໋ ຓະຆາຈ 4.2. ບຌິ ໂຈເຌເຆງ - ຌະ຃ບຌນທຄ ຅າກາຉາ - ຑຌ໇ ຋ໆ ຎີ ະເ຋ຈ 1.904.569 ກໂິ ຖແຓຈັ ຓຌົ ຋ຌົ - ຑຌົ ຖະເຓບຄ 253,609,643 ຃ຌົ (2014) - ຑາຘາ຋າຄກາຌ ຑາຘາຍາຕາຆາບຌິ ບຌິ ໂຈເຌເຆງ - ນທົ ໜໆ ທງເຄຌິ ຉາຎະ຅າ໋ ຆາຈ ຕເຎງ Indonesia rupiah(RP) - ຘຌິ ຃າ໇ ຘໆ ຄົ ບບກຉຌົ໇ ຉ໋ ຌາ໋໇ ຓຌັ , ບາງແກຈັ , ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ຅າກໄຓ ໇ ແຖະ ແຏໆ ຌແຑ. 4.3. ຘ.ຎ.ຎ.ຖາທ - ຌະ຃ບຌນທຄ ທຽຄ຅ຌັ - ຑຌ໇ ຋ໆ ຎີ ະເ຋ຈ 236.800 ກໂິ ຖແຓຈັ ຓຌົ ຋ຌົ - ຑຌົ ຖະເຓບຄ 6,803,699 ຃ຌົ (2014) - ຑາຘາ຋າຄກາຌ ຑາຘາຖາທ - ນທົ ໜໆ ທງເຄຌິ ຉາຎະ຅າ໋ ຆາຈ ກຍີ (Kip) - ຘຌິ ຃າ໇ ຘໆ ຄົ ບບກຉຌົ໇ ຉ໋ ເ຃ໆ ບຄຌໆ ຄນໆ ຓົ , ແຏໆ ຌແຑ, ກະແຘໄຒຒາ໇ , ໄຓ຋໇ ໆ ບຌ, ໄຓບ໇ ຈັ , ກາເຒ. 4.4. ຓາເຖເຆງ - ຌະ຃ບຌນທຄ ກທົ ຖາຖ໋າເຎີ - ຑຌ໇ ຋ໆ ຎີ ະເ຋ຈ 329.758 ກໂິ ຖແຓຈັ ຓຌົ ຋ຌົ - ຑຌົ ຖະເຓບຄ 30,073,353 ຃ຌົ (2014) - ຑາຘາ຋າຄກາຌ ຑາຘາາເຖເຆງ - ນທົ ໜໆ ທງເຄຌິ ຉາຎະ຅າ໋ ຆາຈ ຕຄິ ກຈິ ຓາເຖເຆງ Ringgit (Myr) - ຘຌິ ຃າ໇ ຘໆ ຄົ ບບກຉຌົ໇ ຉ໋ ຌາ໋໇ ຓຌັ ຎາຓ, ຌາ໋໇ ຓຌັ ຈຍິ , ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ເ຃ໆ ບຄໄຒຒາ໇ ແຖະ ເບເຖກັ ໂຉຕຌກິ . 17 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ 4.5.ຓຽຌຓາ ເຌຎຈີ ໋ 678.500 ກໂິ ຖແຓຈັ ຓຌົ ຋ຌົ - ຌະ຃ບຌນທຄ 55,746,253 ຃ຌົ (2014) - ຑຌ໇ ຋ໆ ຎີ ະເ຋ຈ ຑາຘາ ຓຽຌຓາ ດຈັ (Kyat) - ຑຌົ ຖະເຓບຄ ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ກະຘກິ າ໋ ແຖະ ຅າກ຋ະເຖ, ໄຓ຋໇ ໆ ບຌ, ແປໆ ຋າຈ, ເຑຈັ ຑບງ, ກາຌ຃າ໇ ຆາງແຈຌ. - ຑາຘາ຋າຄກາຌ - ນທົ ໜໆ ທງເຄຌິ ຉາຎະ຅າ໋ ຆາຈ ຓະຌຖີ າ - ຘຌິ ຃າ໇ ຘໆ ຄົ ບບກຉຌົ໇ ຉ໋ 300.000 ກໂິ ຖແຓຈັ ຓຌົ ຋ຌົ 4.6. ຒຖີ ຍິ ຎຌີ 107,668,231 ຃ຌົ (2014) - ຌະ຃ບຌນທຄ ຑາຘາຒຖີ ຍິ ຎຌີ ໂຌ ແຖະ ບຄັ ກຈິ - ຑຌ໇ ຋ໆ ຎີ ະເ຋ຈ ເຎໂຆຒຖີ ຍິ ຎຌິ Philippine Peso - ຑຌົ ຖະເຓບຄ ເ຃ໆ ບຄຌໆ ຄ, ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ຎະເຑຈຘໆໄຒຒາ໇ , ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ບຘານະກາ໋ ເບ - ຑາຘາ຋າຄກາຌ ເຖກັ ໂຉຕຌກິ ແຖະ ຌາ໋໇ ຓຌັ ໝາກຑາ໇ ທຈຍິ . - ນທົ ໜໆ ທງເຄຌິ ຉາຎະ຅າ໋ ຆາຈ - ຘຌິ ຃າ໇ ຘໆ ຄົ ບບກຉຌົ໇ ຉ໋ ຘຄິ ກະໂຎ 699 ກໂິ ຖແຓຈັ ຓຌົ ຋ຌົ 4.7. ຘຄິ ກະໂຎ 5,567,301 ຃ຌົ (2014) - ຌະ຃ບຌນທຄ - ຑຌ໇ ຋ໆ ຎີ ະເ຋ຈ ຑາຘາເຓເຖ, ຅ຌີ ກາຄ, ຉາຓຌິ ແຖະ ບຄັ ກຈິ . - ຑຌົ ຖະເຓບຄ ໂຈຖາຘຄິ ກະໂຎ Singapore Dollar ເ຃ໆ ບຄໃຆໄ໇ ຒຒາ໇ ,ເ຃ໆ ບຄກຌົ ຅ກັ ,ເ຃ໆ ບຄຎະກບຍ,ຌາ໋໇ ຓຌັ ເຆບ໇ ໄຒ. - ຑາຘາ຋າຄກາຌ - ນທົ ໜໆ ທງເຄຌິ ຉາຎະ຅າ໋ ຆາຈ ຍາຄກບກ 513.115 ກໂິ ຖແຓຈັ ຓຌົ ຋ຌົ - ຘຌິ ຃າ໇ ຘໆ ຄົ ບບກຉຌົ໇ ຉ໋ 67,741,401 ຃ຌົ (2014) 4.8. ໄ຋ - ຌະ຃ບຌນທຄ ຑາຘາ ໄ຋. - ຑຌ໇ ຋ໆ ຎີ ະເ຋ຈ - ຑຌົ ຖະເຓບຄ ຍາຈ (Bath) - ຑາຘາ຋າຄກາຌ ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ,ແຏໆ ຌແຑ,ເ຃ໆ ບຄໃຆໄ໇ ຒຒາ໇ ,຃ບຓຑທິ ເຉ.ີ - ນທົ ໜໆ ທງເຄຌິ ຉາຎະ຅າ໋ ຆາຈ - ຘຌິ ຃າ໇ ຘໆ ຄົ ບບກຉຌົ໇ ຉ໋ ປໆ າໂຌງ໇ 4.9. ນທຽຈຌາຓ 331.689ກໂິ ຖແຓຈັ ຓຌົ ຋ຌົ - ຌະ຃ບຌນທຄ - ຑຌ໇ ຋ໆ ຎີ ະເ຋ຈ 93,421,835 ຃ຌົ (2014) - ຑຌົ ຖະເຓບຄ ຑາຘາ ນທຽຈຌາຓ. - ຑາຘາ຋າຄກາຌ ຈຄົ (Dong) - ນທົ ໜໆ ທງເຄຌິ ຉາຎະ຅າ໋ ຆາຈ 18 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ - ຘຌິ ຃າ໇ ຘໆ ຄົ ບບກຉຌົ໇ ຉ໋ ເຂາົ໇ , ຌາ໋໇ ຓຌັ ຈຍິ , ກຄ໇ , ແຏໆ ຌແຑ, ກາເຒ,ດາຄຑາຖາ ແຖະ ເ຃ໆ ບຄຌໆ ຄນໆ ຓົ 4.10. ກາ໋ ຎເ຅ງ ຑະຌຓົ ເຎຌັ 181.040ກໂິ ຖແຓຈັ ຓຌົ ຋ຌົ - ຌະ຃ບຌນທຄ - ຑຌ໇ ຋ໆ ຎີ ະເ຋ຈ - ຑຌົ ຖະເຓບຄ 15,458,332 ຃ຌົ (2014) - ຑາຘາ຋າຄກາຌ ຑາຘາ ຂະເໝຌ. - ນທົ ໜໆ ທງເຄຌິ ຉາຎະ຅າ໋ ຆາຈ ນຽຌ (Riei) - ຘຌິ ຃າ໇ ຘໆ ຄົ ບບກຉຌົ໇ ຉ໋ ໄຓ຋໇ ໆ ບຌ,ດາຄຑາຖາ ,ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ກະຘກິ າ໋ ,ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ຅າກເຑຈັ ຑບງ. 5. ໃ຅຃ທາຓ ຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌໄຈຘ໇ າ໇ ຄຉຄັ໇ ຂຌຶ໇ ທຌັ ຋ີ 8 ຘຄິ ນາ ຎີ 1967 ຋ໆ ຍີ າຄກບກເຆໆ ຄິ ຓີ 5 ຎະ ເ຋ຈເຎຌັ ຏກ໇ ໆ ໋ ຉຄັ໇ ຂຌຶ໇ ແຖະ ຓບີ ຄົ ກາຌ຅ຈັ ຉຄັ໇ ຉໆ າຄ໅ ແຖະ ເຑໆ ບຓ຃ີ ທາຓຘາຓກັ ຃ຆີ ໆ ທງເນບເຆໆ ຄິ ກຌັ ແຖະ ກຌັ ເ຃າົ ຖຍົ ຑາງໃຉ໇ ກຈົ ນຓາງຍາ໇ ຌເຓບຄຉໆ ກ໋ ຌັ ໃຌຑາກຑຌຶ໇ ຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈບາຆຽຌໃຌ 10 ຎະເ຋ຈ. 6. ທຽກຓບຍນຓາງ ຈາຎະເ຋ຈ ໃນຌ໇ ກັ ຘກຶ ຘາບໆ າຌ຃ຌົ໇ ຃ທາ໇ ເຌບ໇ ໃຌຍຈົ ປຽຌຆບກບໆ າຌເບກະຘາຌຉໆ າຄ໅຋ໆ ກີ ໆ ຽທຂບ໇ ຄກຍັ ຍຌັ ບາຆຽຌ. 7.ທຽກເຑໆ ຓີ ໃນຌ໇ ກັ ຘກຶ ຘາຆບກບໆ າຌແນໆ ຄຂໆ າທ ກາຌເ຃ໆ ບຌໄນທຂບຄກບຄຎະຆຓບາຆຽຌ. 19 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຍຈົ ຋ີ 3 ຓະໂຌຑາຍກໆ ຽທກຍັ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຖາທ-ບາຆຽຌ ຅ຈຎະຘຄົ ເຑໆ ບໃນຌ໇ ກັ ປຽຌຘາຓາຈ: - ບະ຋ຍິ າງ ແຖະ ຘາ໋ ຌກຶ ຃ຌກໆ ຽທກຍັ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຖາທບາຆຽຌ. - ບະ຋ຍິ າງໄຈກ໇ ໆ ຽທກຍັ ໂ຃ຄຘາ໇ ຄ ຂບຄທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຖາທບາຆຽຌ. ບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘໆ ຽຄໃຉເ໇ ຎຌັ ເຂຈໜໆ ຄຶ ຋ໆ ຉີ ຄັ໇ ດໆ ຖະນທໆ າຄກາຄຂບຄຘບຄແນໆ ຄບະຖງິ ະ຋໋າໂຖກຍປາຌ຃: ຅ຌີ ແຖະ ບຌີ ເຈງ ແຖະ ກເ໋ ຎຌັ ຂຄົ ເຂຈໜໆ ຄຶ ຋ໆ ີຓທີ ຈັ ຋ະຌະ຋໋າເຎຌັ ຂບຄຉຌົ ເບຄຓາຉຄັ໇ ແຉໆ ຍປາຌຌະກາຌ຅ຌົ ປບຈກາຌຉຄັ໇ ເຎຌັ ຖຈັ ຋ໆ ີຓ຃ີ ທາຓປໆ ຄເປບຄຂຌຶ໇ ຉາຓແຍຍຂບຄຉຌົ ເບຄແຉໆ ຑາງນຄັ ຓກີ າຌປຍັ ເບາົ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ ຉໆ າຄຊໆ ີຌເຂາົ໇ ຓາໂຈງ ຘະເຑາະ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ບຌີ ເຈງ- ຅ຌີ ແຖທ໇ ເປຈັ ໃນທ໇ ຈັ ຋ະຌະ຋໋າ ຂບຄ ແຉໆ ຆາຈ ໃຌບາຆີຉາເທຌັ ບບກ ຘໆ ຽຄ ໃຉຓ໇ ີ ຖກັ ຘະຌະ຃າ໇ ງ຃ ແຖະ ແຉກຉໆ າຄກຌັ . ຖກັ ຘະຌະ຃າ໇ ງ຃ກຌັ ໄຈແ໇ ກໆ : ທ຋ິ ກີ າຌຎະຉຍິ ຈັ ໃຌ຃ທາຓເຆໆ ບຊຉໆ າຄ໅ເຆໆ ຌັ : ກາຌຌຍັ ຊຏ,ີ ກາຌຌຍັ ຊຍຌັ ຑະຍຖຈ, ກາຌຌຍັ ຊຘໆ ຄິ ຋ໆ ດີ ໆ ເໜບ຋າ໋ ຓະຆາຈ ແຖະ ຘາຘະໜາ, ຖກັ ຘະຌະແຉກຉໆ າຄກຌັ ກ໋ໄຈແ໇ ກໆ : ກາຌຎະກບຍ ບາຆຍີ ຋ໆ ຓີ ຖີ ກັ ຘະຌະ ແຉກ ຉໆ າຄກຌັ ໄຎໃຌແຉໆ ຖະ ຂຄົ ເຂຈ, ຋ຄັ ຌີ໇ ຓຌັ ຂຌຶ໇ ດໆ ກຍັ ຋ໆ ຉີ ຄັ໇ ຋າຄ ຑຓຘີ າຈ ແຖະ ຃ທາຓແຉກຉໆ າຄ຋າຄຈາ໇ ຌຘາຘະໜາເຆໆ ຌັ : ຑຈຌກິ າງຓະນາງາຌ, ນຌິ ະງາຌ ແຖະ ບຈິ ຘະຖາຓ. ຘາ໋ ຖຍັ ທ຋ິ ກີ າຌປຍັ ເບາົ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຉໆ າຄຊໆ ຌີ ຌຌັ໇ ແຉໆ ຖະຆາຈກຓ໋ ກີ າຌເຖບກເຐຌັ໇ ຘະເຑາະຘໆ ຄິ ຋ໆ ຉີ ຌົ ເບຄເນຌັ ທໆ າຈ,ີ ເໝາະຘຓົ ແຖະ ຘໆ ຄິ ຋ໆ ຑີ ໋຅ະປຍັ ໄຈແ໇ ຖທ໇ ຓາຎຍັ ໃນເ໇ ຂາົ໇ ກຍັ ຃ທາຓຉບ໇ ຄກາຌ, ຃ໆ າຌງິ ຓົ ຘາ໇ ຄເຎຌັ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຋ໆ ີ ເຎຌັ ຖກັ ຘະຌະຘະເຑາະຂບຄຉຌົ ເບຄຂຌຶ໇ . 1. ຃ທາຓຘ໋າຌກຶ ກໆ ຽທກຍັ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຖາທ-ບາຆຽຌ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າແຓໆ ຌ຃ຌ຃ໆ າບຌັ ຖທຓງບຈຂບຄຍຌັ ຈາຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ຋າຄຈາ໇ ຌທຈັ ຊ ແຖະ ຅ຈິ ໃ຅຋ໆ ຓີ ະຌຈ ຘາຓາຈຘາ໇ ຄຂຌຶ໇ ຓາໄຈໃ໇ ຌຂະຍທຌທທິ ຈັ ຂບຄຎະນທຈັ ຘາຈ ແຖະ ຓີຑາຖະຍຈົ ຍາຈບຌັ ຘາ໋ ຃ຌັ ໃຌກາຌຎະກບຍຘາ໇ ຄ ຃ຌົ ໃນກ໇ າງເຎຌັ ຃ຌົ ກາ໇ ທໜາ໇ ຘທີ ໄິ ຖ. ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ ແຖະ ຓຖ໋ ະຈກົ ທຈັ ຋ະຌະ ຋າ໋ ຂບຄ ຍຌັ ຈາ ຎະເ຋ຈ ຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌ ‘’ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ’’ ໝາງເຊຄິ ຘໆ ຄິ ຎະກບຍ຋ຄັ ໝຈົ ຂບຄຍຌັ ຈາຖກັ ຘະຌະຘະເຑາະ຋າຄຈາ໇ ຌ຅ຈິ ໃ຅, ຘະຉຎິ ຌັ ງາ, ຃ທາຓປຘ໇ ກຶ ແຖະ ທຈັ ຊ ຋ໆ ເີ ຎຌັ ເບກະຖກັ ໃນແ໇ ກໆ ຘຄັ ຃ຓົ ນ ກໆ ຓ຃ຌົ ຘຄັ ຃ຓົ ໃຈໜໆ ຄຶ , ຓຌັ ຎະກບຍຈທ໇ ງຘຖິ ະຎະ, ທຌັ ຌະ຃ະຈ,ີ ແຍຍແຏຌກາຌ ຈາ໋ ຖຄົ ຆທີ ຈິ , ຖະຍຍົ ຃ຌ຃ໆ າ, ນທົ ຃ຈິ ຎະຈຈິ ຘາ໇ ຄ, ຖະຍຍົ ຑຓຎຌັ ງາ, ຎະເຑຌີ ແຖະ ຃ທາຓເຆໆ ບຊ.  ຓຖ໋ ະຈກົ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າໝາງເຊຄິ : - ຍຌັ ຈາ຃ຌ຃ໆ າ ແຖະ ຃ທາຓ຃ຈິ ຋ໆ ຘີ າ໋ ຃ຌັ ຋າຄຈາ໇ ຌທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ. - ຍຌັ ຈາຘໆ ຄິ ຋ໆ ກີ ໆ ຘ໋ າ໇ ຄ ແຖະ ທຈັ ຊຍປາຌ, ເປບຌດໆ , ນ໋ໂປຄ, ຍໆ ບຌຎະຉຍິ ຈັ ຋າ໋ ຃ທາຓເຆໆ ບຊ. 20 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ - ຘໆ ຄິ ກໆ ຘ໋ າ໇ ຄເຑໆ ບເຎຌັ ຍໆ ບຌເປຈັ ທຽກ, ຏຌົ ຄາຌຈາ໇ ຌ຋ຈັ ຘະຌະຘຌີ ເ຃ໆ ບຄຓ (ກາຌໄຎຆຓົ ຘຖິ ະຎະ), ເ຃ໆ ບຄໃຆ຋໇ ໆ ຓີ ີ ຃ທາຓໝາງ຋າຄຈາ໇ ຌຎະນທຈັ ຘາຈ, ຘຌ຋ບຌຘາຈ ແຖະ ທ຋ິ ະງາຘາຈ. - ຍປາຌຘະຊາຌ ແຖະ ຍໆ ບຌດໆ ຂບຄຓະຌຈ, ຘໆ ຄິ ຋ໆ ຃ີ ຌົ ເປາົ ຘາ໇ ຄຂຌຶ໇ ນ ຋າ໋ ຓະຆາຈ ແຖະ ຃ຌົ ຘາ໇ ຄຎະຘຓົ ຎະຘາຌ ກຌັ , ແນໆ ຄຍປາຌ຃ະຈີ ແຖະ ຘະຊາຌ ຋ໆ ຑີ ກັ ຑາບາໄຘຂບຄ຃ຌົ ຋ໆ ຓີ ຃ີ ຌ຃ໆ າຘຄ. ໃຌແຄໆ ຎະນທຈັ ຘາຈ, ຘຌ຋ບຌຘາຈ, ຓະຌຈທ຋ິ ະງາ ແຖະ ຘໆ ຄິ ແທຈຖບ໇ ຓ ເຑາະທໆ າຘະຊາຌ຋ໆ ຈີ ໆ ຄັ ກໆ າທຓຖີ ກັ ຘະຌະຑິເຘຈ, ຓ຃ີ ທາຓຘ໋າ຃ຌັ ໃນງໆ ນທຄເຎຌັ ຘະຊາຌ຋ໆ ທີ ຈັ ຋ະຌະງຄັ ຖບຈເນບ ແຖະ ຍໆ ບຌ຋ໆ ຓີ ເີ ບກະຖກັ ຂບຄຎະເຑຌຘີ ະເຑາະ຋ໆ ງີ ຄັ ຎະຉິ ຍຈັ ກຌັ ດໆ . - ຓຖ໋ ະຈກົ ຑຌ໇ ເຓບຄ ນ ຋ໆ ເີ ຖໆ າົ ຂາຌກຌັ ຓາ, ຂະໜຍົ ຋໋າຌຽຓ, ຃ທາຓເຆໆ ບຊ ແຖະ ຌ຋ິ າຌ, ຑາຘາທຌັ ຌະ຃ະຈີ, ຏະຖຈິ ຉະຑຌັ , ຘໄີ ຓຖ໇ າງຓ ແຖະ ຘຖິ ະ ຎະຑຌ໇ ເຓບຄ, ຘະຊາຎະຉງິ ະກາ໋ , ຘຖິ ະຎະກາຌຘະແຈຄ, ກາຌຓໆ ທຌຆໆ ຌ, ຖະຍຍົ ຑຓຎຌັ ງາຑຌ໇ ເຓບຄ ແຖະ ຋າ໋ ຌຽຓຉໆ າຄ໅, ເ຋ຍຌງິ າງ, ປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌີ ແຖະ ຑິ຋ຉີ ໆ າຄ໅ ຋ໆ ີງຄັ ຎະຉຍິ ຈັ ກຌັ ດໆ . - ຓຖ໋ ະຈກົ ຋ໆ ຂີ ຽຌເຎຌັ ຉທົ ໜຄັ ຘ. - ຓຖ໋ ະຈກົ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ, ກາຌຎະຈຈິ ຘາ໇ ຄຂບຄຎະຆາຆຌົ ໃຌທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຓະນາຆຌົ . ຉທົ ດໆ າຄ: ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ ກາຌ຃າ໇ ແຖະ ບຈຘານະກາ໋ , ປຍກາຌແນໆ ຄກາຌຘະແຈຄບບກຂບຄ຃ທາຓຄາຓ຋ໆ ໂີ ຈຈເຈໆ ຌັ ຂບຄ຃ຌ຃ໆ າ຋າຄຈາ໇ ຌຓະຌຈ ທ຋ິ ະງາ ແຖະ ຘຄັ ຃ຓົ ຘາຈ ຖທຓ຋ຄັ ຈຌົ ຉ,ີ ຌາຈຉະກາ໋ ຘຌີ , ຘຖິ ະຎະຂຽຌແຉຓ໇ , ເ຃ໆ ບຄຌໆ ຄນໆ ຓົ , ກາຌນຌີ໇ ເກຓ, ກາຌ ບບກແຍຍບຈຘານະກາ໋ , ປຍເຄາົ ໂ຋ຖະຑາຍ, ເຑຄຎະກບຍຑາຍ, ຘຖິ ະຎະທຈີ ໂີ ບ, ຘຖິ ະຎະຎະກບຍແຍຍຈທ໇ ງ຃ບຓ ຑທິ ເຉ.ີ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ຉທົ ເຓບຄ຋ໆ ຓີ ຋ີ ໆ າບໆ ຽຄຑຈັ ຋ະຌາຉາຓເຉກັ ໂຌໂຖຆ.ີ 2. ຎະເຑຈທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຋ໆ ຃ີ ຄົ ຉທົ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ ແຖະ ບາຆຽຌ ຘຄັ ຖທຓແຖທ໇ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຓີ 2 ຎະເຑຈ຃: 2.1. ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ຋າຄຈາ໇ ຌທຈັ ຊ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ຋າຄຈາ໇ ຌທຈັ ຊ ແຓໆ ຌຑາກຘໆ ທຌ ໜໆ ຄຶ ຋ໆ ເີ ຍໆ ຄິ ເນຌັ ແຖະ ຘ໋າຏຈັ ໄຈເ໇ ຆໆ ຌັ : ເ຃ໆ ບຄຌໆ ຄນໆ ຓົ , ເ຃ໆ ບຄ ໃຆຘ໇ ບງ, ບານາຌກາຌກຌິ , ເ຃ໆ ບຄນງຍິ ຎກັ ຊກັ ແຘໆ ທ, ຎຓຶ໇ ບໆ າຌ, ທາຖະຘາຌ, ໜຄັ ຘຑຓິ , ກາຌແຉຓ໇ , ກາຌຘະແຈຄ ເ຋ຄິ ເທ຋,ີ ກາຌຒບ໇ ຌ, ປຍເຄາົ , ຖະ຃ບຌ, ທ຅ິ ຈິ ຉະກາ໋ , ນຈັ ຊະກາ໋ , ຎະຉຓິ ະກາ໋ , ຘະຊາຎຈັ ຉະງະກາ໋ , ທຌັ ຌະກາ໋ , ທຈັ ຊຍປາຌ, ຎຘະຌງິ ະຘະຊາຌ, ຑ຋ິ ກີ າ໋ , ຑ຋ິ ກີ າຌ ແຖະ ບໆ ຌ໅. ຖທຓ຋ຄັ ປຍແຍຍກາຌຈາ໋ ຖຄົ ຆທີ ຈິ , ກາຌ຋າ໋ ຓານາ ກຌິ , ກາຌປໆ ທຓຓກຌັ ຈາ໇ ຌຉໆ າຄ໅ຂບຄ຃ຌົ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ . ປຍທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຂບຄຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌ 21 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ 2.2. ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ຋າຄຈາ໇ ຌ຅ຈິ ໃ຅ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຋າຄຈາ໇ ຌ຅ຈິ ໃ຅ ເຎຌັ ຑາກຘໆ ທຌ ໜໆ ຄຶ ຋ໆ ເີ ຍໆ ຄິ ຍໆ ໋ເນຌັ ແຖະ ຅ຍັ ຍໆ າງຍໆ ໋ໄຈເ໇ ຑາະທໆ າ ຓຌັ ແຓໆ ຌ ຃ຌ຃ໆ າ ນ ຃ຌ຃ໆ າ຋າຄຈາ໇ ຌ຅ຈິ ໃ຅ໄຈແ໇ ກໆ : ຅ຈິ ຘ໋າຌກຶ , ຅ຌິ ຉະຌາກາຌ, ຎຈັ ຆະງາ, ຃ຌຘຓົ ຍຈັ , ຘຈັ ຅ະ຋າ໋ , ຘຖິ ະ຋໋າ, ຃ະຉຘິ ໆ ຄັ ຘບຌ, ຖະຍຽຍກຈົ ໝາງ, ກາຌຘກຶ ຘາຎາກເທາົ໇ , ຋ຈິ ຘະຈແີ ຌທ຋າຄ, ຘຑາຘຈິ ຘບຌໃ຅, ເຌບ໇ ໃຌທຌັ ຌະກາ໋ , ເຌບ໇ ປບ໇ ຄ຋໋າຌບຄ, ຘຽຄແ຃ຌ, ຘຽຄຂຍັ , ຘຽຄຈຌົ ຉ,ີ ຘາຘະໜາ, ຃ທາຓເຆໆ ບຊ ແຖະ ບຈຓົ ກາຌ. ປຍຑາຍຘະແຈຄ ກາຌ຋ກັ ຋າງຂບຄຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈບາຆຽຌ 3. ໂ຃ຄຘາ໇ ຄ຋າຄຈາ໇ ຌທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຂບຄຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ ແຖະ ບາຆຽຌ 3.1 ໂ຃ຄຘາ໇ ຄທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຖາທ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ຋າຄຈາ໇ ຌທຈັ ຊ ແຖະ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ຋າຄຈາ໇ ຌ຅ຈິ ໃ຅ຓຑີ ະຖຄັ ຄາຌຆກຈຌັ ເຆໆ ຄິ ກຌັ ແຖະ ກຌັ , ຑບ໇ ຓ຋ຄັ ຂະນງາງຉທົ ດໆ າຄຍໆ ດ໋ ຈດຄັ໇ . ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘບຄຎະເຑຌໄີ ຈຂ໇ ຌຶ໇ ຓາ຅າກໂ຃ຄຘາ໇ ຄ຋ໆ ຓີ ບີ ຄົ ຎະກບຍ 3 ຎະກາຌ ຃: - ຖະຍຍົ ກາຌຏະຖຈິ ນ ກາຌບບກແປຄຄາຌ ຆບກດໆ ກະ຋໋າກຌິ ນາຖຽ໇ ຄຆຍີ ຉຌົ ເບຄ. - ຖະຍຍົ ດໆ ປໆ ທຓຘ໋າຑຌັ ກຌັ ຎະກບຍຈທ໇ ງ຃ບຍ຃ທົ , ງາຈທຄົ ຑຄົ ຑຌັ ກໆ ຓຆຌົ , ຃ທາຓຏກຑຌັ ຖະນທໆ າຄກໆ ຓ຃ຌົ ນ ຆຓຆຌົ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ . - ຖະຍຍົ ຃ທາຓເຆໆ ບຊ ນ ບຈຓົ ກາຌບຌັ ຎະກບຍຈທ໇ ງຎຈັ ຆະງາ, ຘາຘະໜາ, ຘຈັ ຅ະ຋າ໋ , ຘຌິ ຖະ຋າ໋ ແຖະ ຑ຋ິ ກີ າ໋ ຉໆ າຄ໅. ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຓກີ າຌຎໆ ຽຌແຎຄໄຎໂຈງຘະເຑາະເຓໆ ບຓກີ າຌຎະຘາຌຘ໋າຑຌັ ກຍັ ທຈັ ຋ ະຌະ຋໋າບໆ ຌ. ຌບກຌີ,໇ ຖະຍບຍບຄົ ຎະກບຍຂບຄໂ຃ຄຘາ໇ ຄ຋າຄ 3 ຎະກາຌກຓ໋ ຃ີ ທາຓຘ໋າຑຌັ ແຖະ ຘໆ ຄົ ຏຌົ ກະ຋ຍົ ຉໆ ກ໋ ຌັ ຉະນບຈເທຖາ. 3.2 ໂ຃ຄຘາ໇ ຄທຈັ ຋ະຌະ຋໋າບາຆຽຌ ຃ະຌະກາ໋ ຓະກາຌທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ ແຖະ ຊະແນໆ ຄຂໆ າທບາຆຽຌໄຈທ໇ າຄໂ຃ຄຘາ໇ ຄຂບຄກາຌປໆ ທຓຓກໆ ຽທກຍັ ຓຖ໋ ະ 22 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຈກົ ຂບຄທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ບາຆຽຌໄທຈ໇ ໆ ຄັ ຌ:ີ໇ - ກາຌຎກົ ຎກັ ປກັ ຘາຓຖ໋ ະຈກົ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ບາຆຽຌໃຌແຉໆ ຖະຆາຈ ແຖະ ໃຌຑາກຑຌ໇ . - ກາຌຎກົ ຎກັ ປກັ ຘາຘຓົ ຍຈັ ຍປາຌຘະຊາຌແນໆ ຄຆາຈ຋າຄຈາ໇ ຌທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ. - ກາຌເຆຈີ ຆທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ບຌັ ຈຄີ າຓ - ກາຌບະຌຖກັ ບະຈຈີ ແຖະ ຓຖ໋ ະຈກົ ກາຌ຃ຌົ໇ ຃ທາ໇ , ຘຖິ ະຎະຎຌັ ງາ ແຖະ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ - ກາຌບະຌຖກັ ບະຈຈີ ຓຌເຆບ໇ ແຖະ ຓຖ໋ ະຈກົ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ຋ໆ ງີ ຄັ ຃ຄົ ຉທົ ດໆ ຂບຄຎະຆາຆຌົ . - ກາຌດຌດຌັ ຘກັ ຘຂີ ບຄທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ບາຆຽຌ - ກາຌຘໆ ຄົ ເຘຓີ ຌະໂງຍາງກໆ ຽທກຍັ ຓຖ໋ ະຈກົ ແຖະ ກຈົ ໝາງທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ - ກາຌປຍັ ປຖ໇ ຂິ ະຘຈິ ຉໆ ຘ໋ ຓົ ຍຈັ ຋າຄຎຌັ ງາຂບຄຘໆ ທຌຖທຓ - ກາຌຎບ໇ ຄກຌັ ຆຍັ ຘຓົ ຍຈັ ຋າຄທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ຋ໆ ຓີ ກີ າຌຎໆ ຽຌເ຅າົ໇ ຃ບຍ຃ບຄແຍຍຏຈິ ກຈົ ໝາງ - ກາຌຌາ໋ ໃຆຆ໇ ຍັ ຑະງາກບຌ ແຖະ ຓຖ໋ ະຈກົ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຋າຄກາຌ຃າ໇ - ກາຌຎະຘຓົ ຎະຘາຌຂບຄທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ ແຖະ ກາຌຑຈັ ຋ະຌາ - ກາຌຑຈັ ຋ະຌາເ຃ໆ ບຂໆ າງຖະຈຍັ ຆາຈ ແຖະ ຖະຈຍັ ຑາກຑຌ໇ ກໆ ຽທກຍັ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າບາຆຽຌ - ກາຌຘາ໇ ຄຆຍັ ຑະງາກບຌຘ໋າຖຍັ ກາຌເ຃ໆ ບຌໄນທຈາ໇ ຌຓຖ໋ ະຈກົ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ - ກາຌຑຈັ ຋ະຌາ ແຖະ ກາຌ຅ຈັ ຉຄັ໇ ຎະຉຍິ ຈັ ແຏຌກາຌຂບຄບາຆຽຌທໆ າຈທ໇ ງຓຖ໋ ະຈກົ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ. ຊະແນຄກາຌຈໆ ຄັ ກໆ າທຌໄີ໇ ຈຖ໇ ຄົ ຌາຓ຋ໆ ຍີ າຄກບກ , ຎະເ຋ຈໄ຋ ຃ຄັ໇ ທຌັ ຋ີ 25 ກຖ໋ ະກຈົ 2000, ໂຈງຍຌັ ຈາ ຖຈັ ຊະຓຌົ ຉຉີ ໆ າຄຎະເ຋ຈ ເຆໆ ຄິ ຏຉ໇ າຄໜາ໇ ຖຈັ ຊະຍາຌຂບຄຍຌັ ຈາຘະຓາຆກິ ບາຆຽຌ. 4. ຎະເຑຌຖີ າທຍປາຌ ແຖະ ບາຆຽຌ 4.1. ຃ທາຓເຎຌັ ຓາຂບຄປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌຖີ າທ ຃໋າທໆ າ ຎະເຑຌີ ໝາງ ເຊຄິ ຘໆ ຄິ ຋ໆ ຌີ ງິ ຓົ ງຈຶ ຊຎະຉຍິ ຈັ ກຌັ ໃຌແຉໆ ຖະ຋ບ໇ ຄຊໆ ຌິ ເຎຌັ ແຍຍແຏຌຓາແຉໆ ຈຌົ ຌາຌ ເຑາະຊທໆ າເຎຌັ ຎະໂນງຈແກໆ ຃ຌົ ໃຌແຉໆ ຖະ຋ບ໇ ຄຊໆ ຌິ . ແຉໆ ກໆ ບຌຆາທຖາທເປາົ ໄຈຊ໇ ຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓປຈີ ຘຍິ ຘບຄ຃ບຄຘຍິ ຘໆ ີ ນ ເບຌີ໇ ບກີ ດໆ າຄໜໆ ຄຶ ທໆ າຎະເຑຌີ 12 ເຈບຌ. ຎະເຑຌຖີ າທໄຈຘ໇ ຍ຋ບຈຓາແຉໆ ຍປາຌຌະກາຌດໆ ເ຋ຄິ ແຏໆ ຌຈຌິ ບຌັ ກທາ໇ ຄໃນງໆ ແຖະ ບຈຓົ ຘຓົ ຍຌຂບຄຆາຈ ຖາທ ແຖະ ກໄ໋ ຈຓ໇ ກີ າຌຘຍຉໆ ໋ຂະນງາງດໆ າຄຉໆ ໋ເຌໆ ບຄຓາເຎຌັ ເທຖາຈຌົ ຌາຌແຉໆ ຘະໄໝຍປາຌ. ຅າກຌຌັ໇ ປຈີ ຃ບຄຎະເຑ ຌຖີ າທກາຌເຆໆ ບຊ, ກາຌຎະຉຍິ ຈັ ກຓ໋ ຖີ ກັ ຘະຌະກທາ໇ ຄຂທາຄ ແຖະ ບຈຓົ ຘຓົ ຍຌຂຌຶ໇ ໂຈງຘະເຑາະແຓໆ ຌດໆ ໃຌຘະໄໝ ເ຅າົ໇ ຒາ໇ ຄໆຓເຆໆ ຄິ ໄຈຌ໇ າ໋ ເບາົ ຘາຘະໜາຑຈເຂາົ໇ ຓາເຏງີ ແຏໆ ແຖະ ຘາຘະໜາຈໆ ຄັ ກໆ າທຌຌັ໇ ກ໋ໄຈຌ໇ າ໋ ເບາົ ຃ທາຓ຅ະເຖຌີ ຘທີ ໄິ ຖ ຋າຄຈາ໇ ຌກາຌຘກຶ ຘາທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ເຂາົ໇ ຓາເຏງີ ແຏໆ ດໆ ໃຌຏຌແຏໆ ຌຈຌິ ຖາທ. ທຈັ ໄຈກ໇ າງເຎຌັ ຘຌກາຄ຋າຄຈາ໇ ຌທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ , ເຎຌັ ຍໆ ບຌເຉາົ໇ ໂປຓຎະຆາຆຌົ , ເຎຌັ ຍໆ ບຌເປຈັ ຍຌຘຌິ ກຌິ ຋າຌ. ເຆໆ ຄິ ຓຑີ ະຘຄົ ຘາຓະເຌຌເຎຌັ ຉທົ ແ຋ຌໃຌກາຌເຏງີ ແຏໆ ຃ທາຓປ຋໇ າຄຈາ໇ ຌກາຌຘກຶ ຘາ, ປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌຉີ ໆ າຄ໅. ຘະຌຌັ໇ ຅ໆ ຄຶ ເທາົ໇ ໄຈທ໇ ໆ າ຃ທາຓເຎຌັ ຓາຂບຄຎະເຑຌຖີ າທແຓໆ ຌໄຈຘ໇ ຍ຋ບຈຓາແຉໆ ຍປາຌຌະກາຌໄຈກ໇ າງເຎຌັ ເບກະຖກັ ຂບຄຆາຈ ແຖະ ເຎຌັ ຘຓົ ຍຈັ ບຌັ ຖ໋າ໇ ຃ໆ າຂບຄຆາຈຖາທເປາົ ຅ຌົ ເຊຄິ ຎຈັ ຅ຍຌັ . 4.2. ປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌຖີ າທ 23 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ 4.2.1. ປຈີ ຘຍິ ຘບຄ, ຃ບຄຘຍິ ຘໆ ີ ກ. ປຈີ ຘຍິ ຘບຄ ຃າ໋ ທໆ າປຈີ ຘຍິ ຘບຄ ໝາງເຊຄິ ຂະຌຍົ ຋໋າຌຽຓຎະເຑຌ຋ີ ໆ ຎີ ະຉຍິ ຈັ ຘຍຉໆ ກ໋ ຌັ ຓາຉາຓ຅າ໋ ຌທຌເຈບຌໃຌຎໜີ ໆ ຄຶ ໅ ເຆໆ ຄິ ເບຌີ໇ ທໆ າ “ປຈີ ຘຍິ ຘບຄ” ເຆໆ ຄິ ຓຑີ ຋ິ ຍີ ຌຉໆ າຄ໅຃: 1). ຍຌເຂາົ໇ ກາ໋ : ເຎຌັ ກຈິ ຅ະກາ໋ ຂບຄຑະຘຄົ ໂຈງຘະເຑາະຑະຘຄົ ບຄົ ໃຈ຋ໆ ຎີ ະຑຈຶ ຏຈິ ຋າຄທິ ໃຌ ຑະຘຄົ ບຄົ ຌຌັ໇ ຉບ໇ ຄໄຈເ໇ ຂາົ໇ ກາ໋ ເຑໆ ບຍ໋າເຑຌັ ກຘຌົ ໃນຑ໇ ຌົ໇ ຍາຍ ຋ໆໄີ ຈກ໇ ະ຋໋າຓາ, ເຎຌັ ປຈີ ຋ໆ ຎີ ະຉຍິ ຈັ ດໆ ໃຌເຈບຌ຅ຽຄ(ເຈບຌບາ໇ ງ). 2). ຍຌ຃ຌຖາຌ: ແຓໆ ຌຍຌຘໆ ຂທຌັ ຖາຌ ນຄັ ຘ໋າເຖຈັ ກາຌຒາຈເຂາົ໇ ເຆໆ ຄິ ຎະຉຍິ ຈັ ດໆ ໃຌເຈບຌງໆ ີ . 3). ຍຌເຂາົ໇ ຅ໆ ີ: ຍຌເຂາົ໇ ຅ໆ ຃ີ ເບາົ ເຂາົ໇ ໜຽທຎຌັ໇ ຅ໆ ໄີ ຒໃນຘ໇ ກ ເຆໆ ຄິ ຎະຉຍິ ຈັ ໃຌເຈບຌ 3 ແຖະ ຓ຃ີ າ໋ ກບຌເ຃ງີ ເທາົ໇ ທໆ າ:“ ເຈບຌ 3 ຃ບ໇ ງ ເ຅າົ໇ ນທົ ຃ບງຎຌັ໇ ເຂາົ໇ ຅ໆ ີ ຃ຌັ ເຂາົ໇ ຅ໆ ຍີ ໆ ໋ຓຌີ າ໋໇ ບບ໇ ງງບ໇ ງ ຅ທົ ຌບ໇ ງເຆຈັ ຌາ໋໇ ຉາ ”. 4). ຍຌຑະເນທຈ: ເຎຌັ ຍຌຓະນາຆາຈຒຄັ ເ຋ຈເຖໆ ບຄຑະເນທຈຘຌັ ຈບຌຆາຈກົ ຌງິ ຓົ ຅ຈັ ໃຌເຈບຌ 4 ຅ໆ ຄິ ເບຌີ໇ ດໆ າຄໜໆ ຄຶ ທໆ າ: ຍຌເຈບຌ 4 ຆາທຍາ໇ ຌຓກີ າຌເປຈັ ເຂາົ໇ ຎຌ໇ ໄທຉ໇ ບ໇ ຌປຍັ ເຌຌ ແຖະ ຆາທຍາ໇ ຌ ຅າກເຂຈບໆ ຌ, ຓກີ າຌ ຘຓົ ຓຈ຃ຌົ ຏ຋໇ ໆ ຃ີ ທຌເ຃າົ ຖຍົ ຌຍັ ຊໃນແ໇ ຉໆ ຄຉທົ ຃ຑະເນທຈຘຌັ ຈບຌ ແຖະ ຌາຄຄ ຓຈັ ຋ີ ໄຎດໆ ຘະຊາຌ຋ໆ ໃີ ຈໜໆ ຄຶ ແຖທ໇ ຅ຈັ ຂະຍທຌໄຎເຆຌີ ເບາົ ຑະເນທຈຘຌັ ຈບຌເຂາົ໇ ເຓບຄ. 5). ຍຌຘຄົ ກາຌ ນ ກຈຘຄົ ກາຌ: ແຓໆ ຌຍຌຘຄັ ຂາຌຂຌຶ໇ ໃໝໆ ຂບຄຖາທ ດໆ ໃຌໄຖງະເຈບຌ 5 ຂຌຶ໇ 6 ຃ໆ ໋າ ເຈບຌ 6 ຂຌຶ໇ 5 ຃ໆ ໋າຍໆ ໋ນຈ ແຖະ ຍໆ ໋ເກຌີ ໃຌຖະນທໆ າຄຌ.ີ໇ ທ຋ິ ຎີ ະຉຍິ ຈັ ໃຌແຉໆ ຖະ຋ບ໇ ຄຊໆ ຌີ ບາຈຓກີ າຌແຉກຉໆ າຄກຌັ ໄຎ ແຉໆ ກາຌຎະຉຍິ ຈັ ຃ກຌັ ຃: ຘຄົ ຌາ໋໇ ຑະຑຈ຋ະ ປຍ ແຖະ ຑ຋ິ ຘີ ໆ ຂທຌັ ຎໃີ ໝໆ ຍາຄ຋ບ໇ ຄຊໆ ຌີ ກຓ໋ ກີ າຌຎໆ ບງຌກົ ຅ຈັ ຉຄັ໇ ກຌັ ໄຎບທງຑບຌໃນແ໇ ກໆ ຏ຋໇ ໆ ຓີ ຍີ ຌ຃ຌ. 6). ຍຌຍຄັ໇ ໄຒ: ແຓໆ ຌຎະຉຍິ ຈັ ໃຌເຈບຌ 6 ຍຄັ໇ ໄຒໃຈໃຆໝ໇ ໜ໇ ກັ 12 ກໂິ ຖ ກເ໋ ບຌີ໇ ທໆ າ: ຍຄັ໇ ໄຒໝໆ ຌ, ຍຄັ໇ ໄຒໃຈ ໃຆໝ໇ ໜ໇ ກັ 10 ໝໆ ຌກເ໋ ບຌີ໇ ທໆ າ: ຍຄັ໇ ໄຒແຘຌ. ກາຌເປຈັ ຍຌຍຄັ໇ ໄຒແຓໆ ຌເຑໆ ບຍຆາເ຋ທະຈາບາປກັ ຉາຓ຃ທາຓເຆໆ ບຊ ເຎຌັ ຎະເຑຌປີ ຈີ ຃ບຄເຑໆ ບເປຈັ ຍຌຂ໋ ຐຌົ ເຑໆ ບໃນຐ໇ ຌົ ຉກົ ຊກຉບ໇ ຄຉາຓຖະຈກາຌ. 7). ຍຌຍຆາເ຋ຑາບາປກັ : ເຑໆ ບເຎຌັ ກາຌຆາ໋ ຖະ ຆະຖາ໇ ຄຘໆ ຄິ ຋ໆ ຍີ ໆ ໋ຈບີ ບກ຅າກຍາ໇ ຌ຅າກເຓບຄ, ຍຌຈໆ ຄັ ກໆ າທ ຎະຉຍິ ຈັ ໃຌເຈບຌ 7. 8). ຍຌເຂາົ໇ ຑຌັ ຘາ : ຊເບາົ ທຌັ 15 ຃ໆ າ໋ ເຈບຌ 8 ເຎຌັ ທຌັ ຋໋າຍຌ ຎະຆາຆຌົ ຖາທຆາທຑຈກ໋ໄຈປ໇ ໆ ທຓກຌັ ເປຈັ ຍຌ ໃນ຋໇ າຌ, ຒຄັ ຋໋າ ແຖະ ຊທາງຏາ໇ ຅າ໋ ຌາ໋ ຑຌັ ຘາ ນ ຏາ໇ ບາຍຌາ໋໇ ຐຌົ ແຈໆ ຑະຘຄົ ຏ຅໇ ະເຂາົ໇ ຅າ໋ ຑຌັ ຘາຉະນບຈ 1 ໄຉຓາຈ. 9). ຍຌນໆ ໋ເຂາົ໇ ຎະຈຍັ ຈຌິ : ໝາງເຊຄິ ກາຌຘະນບຄຉຌົ໇ ເຂາົ໇ ຋ໆ ຆີ າທຌາໄຈຎ໇ ກໃຌຉທົ ຅ຄິ ກແ໋ ຓໆ ຌກາຌຎະຈຍັ ຈຌິ ຃ກຌັ ຅ໆ ຄິ ຓກີ າຌຘະນບຄນຄັ ຅າກຎກຘ໋າເຖຈັ .ແຓໆ ຌເຑໆ ຌີ ກາ໋ ຌຈົ ເບາົ ຓເ໇ ຈບຌ 9 ຈຍັ ເຎຌັ ຓເ໇ ປຈັ ຍຌ ເຑໆ ບບ຋ຈິ ຘໆ ທຌ ກຘຌົ ໄຎເຊຄິ ງາຈຑໆ ຌີ ບ໇ ຄ ແຖະ ຏ຋໇ ໆ ຖີ ໆ ທຄຖຍັ ໄຎແຖທ໇ , ໃຌຉບຌເຆາົ໇ ຓຈຂບຄຓຌ໇ ຌັ໇ ຆາທຍາ໇ ຌ຅ະເບາົ ນໆ ໋ເຂາົ໇ ດາງດໆ ຉາຓ ທຈັ ຉໆ າຄ໅. 10). ຍຌນໆ ໋ເຂາົ໇ ຘະນາກ : ໃຌຓເ໇ ຈບຌຘຍິ ເຑຄັ ຌີ໇ ແຓໆ ຌເປຈັ ຍຌນໆ ໋ເຂາົ໇ ຘະນາກ ນ ຘາກ ຆາທຍາ໇ ຌ ໄຈເ໇ ປຈັ ກທງຘະນາກ ນ ກທງກະ຋໋ນໆ າຄ ແຖທ໇ ເບາົ ເ຃ໆ ບຄກຌິ ຂບຄຂຽ໇ ທຉໆ າຄ໅ໃຘໆ ແຖທ໇ ຌາ໋ ໄຎຊທາງໃນຑ໇ ະຘຄົ ໂຈງໃນຑ໇ ະຘຄົ ຅ກົ ຘະນາກເບາົ ຅ໆ ຄິ ເບຌີ໇ ທໆ າ: ເຂາົ໇ ຘະນາກ ນຄັ ຅າກຑະຘຄົ ຅ກົ ຘະນາກໄຈແ໇ ຖທ໇ ກຓ໋ ກີ າຌບ຋ຈິ ຘໆ ທຌຍຌກຘຌົ ໄຎໃນ໇ 24 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ງາຈຉຑິ ຌິ ບ໇ ຄ຋ໆ ຖີ ໆ ທຄຖຍັ ໄຎແຖທ໇ . 11). ຍຌບບກຑຌັ ຘາ: ຋ກ໅ຎີ ເຓໆ ບຊຄິ ເຈບຌຘຍິ ເບຈັ ເຑຄັ ຓາປບຈແຖທ໇ ເຑໆ ຌີ ກ໋ຑບ໇ ຓກຌັ ເປຈັ ຍຌບບກຑຌັ ຘາຑາງນຄັ ຋ໆ ຑີ ະຘຄົ ດໆ ຅າ໋ ຑຌັ ຘາໄຈ຃໇ ຍົ ໄຉຓາຈ 3 ເຈບຌແຖທ໇ ເຑໆ ຌີ ກຓ໋ ຑີ ຋ິ ບີ ບກຑຌັ ຘາ ຘໆ ທຌຆາທຍາ໇ ຌກຊ໋ ໂບກາຈຌີ໇ ຋໋າຍຌໃນ຋໇ າຌແຈໆ ຑະຘຄົ ຏດ໇ ໆ ຅າ໋ ຑຌັ ຘາ ແຖະ ຑະຘຄົ ເບຄກ຅໋ ະໄຈປ໇ ຍັ ບະຌຘິ ຄົ ແນໆ ຄກາຌ຅າ໋ ຑຌັ ຘາຉາຓ຋ໆ ຑີ ະຑຈ຋ະບຄົ ໄຈຆ໇ ຄົ ຍຌັ ງຈັ ໄທ.໇ ໃຌໂບກາຈບບກຑຌັ ຘາຌີ໇ ກຓ໋ ຑີ ຋ິ ໄີ ຉຌ໇ າ໋໇ ຓຌັ , ໄນເປບໄຒ,ຍຌຆທຄເປບ... 12). ຍຌກະຊຌິ : ເຈບຌຘຍິ ຘບຄແຓໆ ຌຎາຄຍຌກະຊຌິ ແຖະ ງຌໄນທຑ໇ ະ຋າຈ ຘາ໋ ຖຍັ ຍຌກະຊຌິ ຌຌັ໇ ຊທໆ າ ແຓໆ ຌບະຌຘິ ຄົ ຂບຄຑະຘຄົ ຋ໆ ດີ ໆ ຅າ໋ ຑຌັ ຘາ 3 ເຈບຌ ຅ະຉບ໇ ຄໄຈປ໇ ຍັ ກະຊຌິ ຓ຅ີ ຖະກະຊຌິ , ຓະນາກະຊຌິ , ຆາທຍາ໇ ຌຏ໇ ໃຈຓຘີ ຈັ ຋າຘະເຑາະ຅ະເປຈັ ຘໆ ທຌຉທົ ກໄ໋ ຈ໇ ນ ທໆ າເເປຈັ ແຍຍກະຊຌິ ຘາຓກັ ຃ກີ ແ໋ ຖທ໇ ແຉໆ . ກໆ ບຌບໆ ຌຉບ໇ ຄຎກັ ຘະນາກ ໄທດ໇ ໆ ທຈັ ກໆ ບຌ ເຑໆ ບເຎຌັ ກາຌຍບກຖໆ ທຄໜາ໇ ໃນຑ໇ ະຘຄົ ປ຅໇ ກັ ທໆ າຌາ໋ ກະຊຌິ ຓາ຋ບຈ, ຘໆ ທຌຑະຘຄົ ເຓໆ ບໄຈເ໇ ນັຌຘະນາກ ແຖທ໇ ກໄ໋ ຈຎ໇ ກຶ ຘານາຖກຌັ ທໆ າຓຑີ ະຘຄົ ໃຈຘຓົ ຃ທຌ຅ະໄຈປ໇ ຍັ ກະຊຌິ . ໃຌໄຖງະເຈບຌ 12 ຌີ໇ ຌບກ຅າກກະຊຌິ ແຖທ໇ ງຄັ ຓຍີ ຌໄນທຑ໇ ະ຋າຈບຄົ ຘ໋າ຃ຌັ ... ປຍຑາຍ ຍຌຌະຓຈັ ຘະກາຌຑະ຋າຈນທຄ ຂ. ຃ບຄຘຍິ ຘໆ ີ ຃ບຄຘຍິ ຘໆ ີ ບຄີ ຉາຓປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌຖີ າທເປາົ ຊທໆ າເຎຌັ ໜາ໇ ຋ໆ ຂີ ບຄ຋ກ຃ຌົ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ຋ໆ ຅ີ ະຉບ໇ ຄໄຈຎ໇ ະຉຍິ ຈັ ຉໆ ໋ ກຌັ ຖະນທໆ າຄໃຌ຃ບຍ຃ທົ ເປບຌຆາຌ, ຆາທຍາ໇ ຌ, ທຈັ ທາ...ເຆໆ ຄິ ຓຂີ ໋ກ໇ າ໋ ຌຈົ ຎະຉຍິ ຈັ ໄທແ໇ ຉໆ ຍປາຌຌະກາຌຈໆ ຄັ ຌ:ີ໇ 1). ເຓໆ ບຏຌົ ຖະຎກເຎຌັ ໝາກເຎຌັ ປໆ ທຄແຖທ໇ ຏ຋໇ ໆ ີ ເປຈັ ກາຌຏະຖຈິ ຍໆ ໋ຉບ໇ ຄກຌິ ກໆ ບຌຉບ໇ ຄເບາົ ຏຌົ ຖະຎກ ເນໆ າົ ຌຌັ໇ ໄຎຊທາງຑະຘຄົ ຘ໋າຓະເຌຌກໆ ບຌ ແຖທ໇ ຅ໆ ຄິ ຃ໆ ບງກຌິ ຉາຓຑາງນຄັ . 2). ດໆ າຉທົ ະຖໆ າງຉາຆໆ ຄັ ຉາຆຄິ , ດໆ າຉທົ ະຉຓົ໇ ນບກຖທຄ ແຖະ ດໆ າເທາົ໇ ຃າ໋ ນງາຍຆາ໇ ຉໆ ກ໋ ຌັ . 3). ໃນເ໇ ປຈັ ກາ໋ ແຑຄ ນ ປທົ໇ ບບ໇ ຓທຈັ , ບບ໇ ຓຍາ໇ ຌແຖທ໇ ຎກນ໋ເ຋ຑາບາປກັ ໄທຘ໇ ໆ ແີ ຅ປທົ໇ ຍາ໇ ຌເຑໆ ບ຅ະໄຈຍ໇ ຆາ. 4). ກໆ ບຌ຅ະຂຌຶ໇ ເປບຌຉບ໇ ຄຖາ໇ ຄຉຌີ ກໆ ບຌ. 5). ເຓໆ ບເຊຄິ ທຌັ ຘຌິ 8 ຃ໆ າ໋ , 15 ຃ໆ ໋າ ໃນຘ໇ ຓົ ຓາ຃ະຖະທະກບ໇ ຌເຘາົ໇ , ແຓໆ ຃ໄີ ຒ, ຂຌັ໇ ໄຈ, ຎະຉຍິ ຈັ ຍາ໇ ຌເປບຌ ຋ໆ ດີ ໆ ບາໄຘ. 6). ເຓໆ ບກໆ ບຌ຅ະຌບຌໃນ຋໇ ໋າ຃ທາຓຘະບາຈປໆ າຄກາງກໆ ບຌ. 25 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ 7). ເຓໆ ບເຊຄິ ທຌັ ຘຌິ ທຌັ ຑະໃນໃ໇ ນຘ໇ ຓົ ຓ າ຃ະຖະທະຏທົ ແຖະ ຏ຋໇ ໆ ຉີ ຌົ ຌຍັ ຊ ເຊາົ໇ ແກໆ ຖຄຉາ ແຖທ໇ ເບາົ ຈບກ ໄຓ຋໇ ຍ຋ຽຌໄຎຊທາງຘຄັ ຃ະເ຅າົ໇ ໃຌທຌັ ບໂຍຘຈົ (ທຌັ ຘຌິ ). 8). ເຓໆ ບເຊຄິ ທຌັ ຘຌິ ຈຍັ ຘຌິ ເຑຄັ ໃນຌ໇ ຓິ ຌົ ຑະຘຄົ ຓາຘຈຓຄ຃ຌເປບຌແຖະ຋າ໋ ຍຌໃຘໆ ຍາຈ຋ກ໅ທຌັ ຘຌິ . 9). ເຓໆ ບເທຖາຑະຘຄົ ຓາຍຌິ ຋ະຍາຈຉບ໇ ຄຒາ໇ ທໄຎໃຘໆ ຍາຈຍໆ ໋ໃນເ໇ ຑໆ ຌີ ຃ບງຈຌົ ແຖະ ຍໆ ໋ໃນຓ໇ ຆຌຍາຈ ງາຓ ໃຘໆ ຍາຈນາ໇ ຓໃຘໆ ເກຍີ , ນາ໇ ຓບຓ໇ ເຈກັ , ນາ໇ ຓເບາົ ຏາ໇ ຎກົ ນທົ ນ ຊບາທຈ຋ກຆະຌຈິ . 10). ເຓໆ ບຑະຘຄົ ບບກ຅າກກາ໋ ໃນເ໇ ບາົ ຈບກໄຓ,໇ ຋ຍ຋ຽຌໄຎຊທາງ. 11). ເຓໆ ບຑະຘຄົ ກາງຉບ໇ ຄຌໆ ຄັ ຖຄົ ງຓ໋ ໄນທແ໇ ຖທ໇ ຅ໆ ຄິ ໄຉໆ ຊາຓ. 12). ດໆ າດຽຍເຄາົ ຂບຄຑະຘຄົ ຘາຓະເຌຌຏຓ໇ ຘີ ຌິ ຍ໋ຖຘິ ຈ. 13). ນາ໇ ຓເບາົ ບານາຌເນບກຌິ ໄຎ຋າຌໃນຑ໇ ະຘຄົ ນ ໃນຏ໇ ທົ ຉຌົ ກຌິ ເຈຈັ ຂາຈ. 14). ນາ໇ ຓເຘຍກາ໋ ຓະ຃ຌໃຌທຌັ ຘຌິ , ທຌັ ເຂາົ໇ ຑຌັ ຘາ, ທຌັ ບບກຑຌັ ຘາ ແຖະ ທຌັ ຂຌຶ໇ ຎໃີ ໝໆ . ຃. ເປບຌ 3 ຌາ໋໇ 4 ເປບຌ 3 ຌາ໋໇ 4 ແຓໆ ຌ຃າ໋ ຉກັ ເຉບຌຂບຄຑໆ ແ໋ ຓໆ ແຖະ ເຊາົ໇ ແກໆ ຉໆ ຖ໋ ກນາຌໃນຎ໇ ະຉຍິ ຈັ ຊາ໇ ເປຈັ ໄຈຊ໇ ທໆ າເຎຌັ ແຓໆ ເປບຌ຋ໆ ຈີ .ີ  ເປບຌ 3 - ເປບຌຌບຌ ຉບ໇ ຄໃນຘ໇ ະບາຈ, ໝໆ ຌັ ຎຈັ ກທາຈດໆ ຘະເໝີ - ເປບຌ຃ທົ ກຉ໋ ບ໇ ຄໝໆ ຌັ ຋໋າ຃ທາຓຘະບາຈໃນເ໇ ຎຌັ ຖະຍຽຍປຽຍປບ໇ ງ - ເປບຌຏຓົ ໝາງເຊຄິ ປໆ າຄກາງ຋ກຘໆ ທຌຉບ໇ ຄປ຅໇ ກັ ບາຌະໄຓປກັ ຘາ຃ທາຓຘະບາຈ ຏຓົ ກຉ໋ ບ໇ ຄຘະ ແຖະ ນທໃີ ນປ໇ ຽຍປບ໇ ງ. 26  ຌາ໋໇ 4 - ຌາ໋໇ ໃ຅ຉບ໇ ຄຍ໋ຖຘິ ຈຘຈັ ຆໆ , ກທາ໇ ຄຂທາຄ - ຌາ໋໇ ກຌິ ຉບ໇ ຄໃນຘ໇ ະບາຈ ແຖະ ແຂກ຃ຌົ ຓາຉບ໇ ຄເບາົ ຌາ໋໇ ປຍັ ຉບ໇ ຌ - ຌາ໋໇ ໃຆກ໇ ຉ໋ ບ໇ ຄໃນຓ໇ ຉີ ະນບຈຍໆ ໋ໃນຂ໇ າຈບ ແຖະ ແບໆ ຄ ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ - ຌາ໋໇ ເຉາົ໇ ຎຌ (ຌາ໋໇ ຎບກຎຌ) ຍໆ ໋ຉບ໇ ຄໃນແ໇ ນຄ໇ ເທຖາຉບ໇ ຄກາຌກຉ໋ ບ໇ ຄໃນຓ໇ ີ 4.3. ຃ທາຓເຎຌັ ຓາຂບຄຎະເຑຌບີ າຆຽຌ ໃຌຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈຎະຆາຆາຈບາຆຽຌໄຈຓ໇ ປີ ຈີ ຃ບຄຎະເຑຌຘີ ະເຑາະຂບຄແຉໆ ຖະຎະເ຋ຈຓາແຉໆ ຈຌົ ຌາຌແຖທ໇ ແຉໆ ປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌຈີ ໆ ຄັ ກໆ າທກໄ໋ ຈຓ໇ ກີ າຌຎະຘຓົ ຎະຘາຌຂບຄຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈຉໆ າຄ໅຋ໆ ເີ ຃ງີ ເຂາົ໇ ຓາຓບີ ຈິ ຋ຑິ ຌົ ໃຌຂຄົ ເຂຈ ຌເີ໇ ຆໆ ຌັ : - ຎະເ຋ຈນທຽຈຌາຓກ໋ໄຈຌ໇ າ໋ ເບາົ ປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌຂີ ບຄ຅ຌີ ເຂາົ໇ ຓາເປຈັ ໃນທ໇ ຊິ ຆີ ທີ ຈິ ຂບຄຆາທນທຽຈຌາຓ ເຎຌັ ແຍຍຖຈັ ຋ຂິ ຄົ ຅ເ໇ ຎຌັ ຘໆ ທຌນາງ. ຌບກ຅າກຌຌັ໇ ກຓ໋ ປີ ຈີ ຃ບຄແຍຍຖຈັ ຋ເິ ຉາົ , ຊຘາຘະໜາຑຈ ແຖະ ຘາຘະໜາ ບຈິ ຘະຖາຓເຆໆ ຄິ ເຂາົ໇ ຓາເຏີງແຏໆ . ຑບ໇ ຓຈຽທກຌັ ຌຌັ໇ ຎະຆາກບຌຂບຄບາຆຽຌຘໆ ທຌໜໆ ຄຶ ກ໋ແຓໆ ຌຓາ຅າກຊໆ ຌິ ຊາຌບໆ ຌ ເຆໆ ຌັ ຓາ຅າກຑາກຉາເທຌັ ບບກຘໆ ຽຄເໜບຂບຄບຌິ ເຈງຌບກ຅າກຌຌັ໇ ກ໋ຓາ຅າກ຅ຌີ . ຅ໆ ຄຶ ເປຈັ ໃນຓ໇ ຃ີ ທາຓແຉກຉໆ າຄກຌັ ຋າຄຈາ໇ ຌປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌ.ີ - ຎະເ຋ຈບຌິ ໂຈເຌເຆງກຓ໋ ປີ ຈີ ຃ບຄກາຌເຆໆ ບຊຘໆ ຄິ ຋ໆ ຓີ ຆີ ທີ ຈິ ແຖະ ຍໆ ຓ໋ ຆີ ທີ ຈິ ໄຈຓ໇ ຑີ ະຖຄັ ຑເິ ຘຈໃຌຉທົ ເບຄ - ຎະເ຋ຈຒຖີ ຍິ ຎຌິ ຎະຆາກບຌຘໆ ທຌໃນງໆ ເຎຌັ ຆາທຓາເຖ຋ໆ ີບຍົ ຑະງຍົ ເຂາົ໇ ໄຎ຅າກເກາະຍ້ບກ ຌຽທເຆໆ ຄິ ຓີ ປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌແີ ຍຍຆາທຓາເຖ. ເທາົ໇ ຖທຓແຖທ໇ ປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌຂີ ບຄຎະຆາຆາຈບາຆຽຌແຓໆ ຌປຍັ ຓາ຅າກນາງຑາກ ຘໆ ທຌເຆໆ ຌັ : ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌແີ ຏໆ ເຂາົ໇ ຓາໃຌກໆ ຓຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈບາຆຽຌຎະຓາຌຘະຉະທຈັ ຋ີ 1 ກໆ ບຌ຃.ຘ ແຖະໃຌຘະຉະທຈັ ຋ີ 15 ໄຈແ໇ ຏໆ ຂະນງາງໄຎ຋ໆ ທົ ຑຓຑີ າກບາຆຽຌໂຈງຘະເຑາະແຓໆ ຌໄຈປ໇ ຍັ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າປຈີ ຃ບຄ ຎະເຑຌຓີ າ຅າກບຌິ ເຈງ. ຉທົ ດໆ າຄ: ປຍແຍຍກາຌຎກົ ຃ບຄແຍຍຓກີ ະຘຈັ ຉາຓແຍຍປຌິ ຈ ແຖະ ຑຈ ຑາຘາແຖະທຌັ ຌະກາ໋ ຎະເ຋ຈໃຌຑຓຑີ າກຌໄີ໇ ຈປ໇ ຍັ ຑາຘາຘຌັ ຘະກຈິ ຓາຎະຘຓົ ຎະຘາຌ, ຑາຘາເຈຓີ ຂບຄຉຌົ ຑາຘາຓາເຖແຖະຑາຘາຆາທາຍາຄ຃໋າຓາ຅າກຑາຘາຘຌັ ຘະກຈິ . ຖະຍຍົ ທຌັ ຌະຂບຄບຌິ ເຈງຆາທບາຆຽຌກໄ໋ ຈປ໇ ຍັ ຓາ ຈທ໇ ງແຉໆ ເຖບກເຒຌັ໇ ເບາົ ແຉໆ ຘໆ ຄິ ຋ໆ ຎີ ະຉຍິ ຈັ ໄຈ.໇ ຌບກ຅າກ຅ະໄຈປ໇ ຍັ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ, ປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌຘີ ໆ ທຌໜໆ ຄຶ ຓາ຅າກບຌິ ເຈງແຖທ໇ ຎະຆາຆຌົ ຆາທບາຆຽຌ ກງ໋ ຄັ ຓປີ ຈີ ຃ບຄຎະເຑຌ,ີ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຓາ຅າກຘາຘະໜາບຈິ ຘະຖາຓແຖະກ໋ຊໄຈທ໇ ໆ າທຈັ ຋ະຌະ຋໋າບຈິ ຘະຖາຓຓບີ ຈິ ຋ຑິ ຌົ ນາງໃຌຑຓຑີ າກຌ.ີ໇ ໂຈງຘະເຑາະແຓໆ ຌຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈ຋ໆ ເີ ຎຌັ ເກາະ, ຎະເຑຌໃີ ຌກາຌຎະກບຍຑ຋ິ ຋ີ າຄຘາຘະ ໜາ, ຎະເຑຌໃີ ຌກາຌແຉໆ ຄຄາຌ. ເທາົ ຖທຓແຖທ໇ ຎະເ຋ຈຉໆ າຄ໅ໃຌຑຓຑີ າກບາຆຉີ າເທຌັ ບບກຘໆ ຽຄໃຉເ໇ ຎຌັ ຑຓຑີ າກ຋ໆ ຓີ ີ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ , ປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌຘີ ະເຑາະຂບຄຉຌົ ເບຄຉຄັ໇ ແຉໆ ຘະໄໝກໆ ບຌຎະນທຈັ ຘາຈແຖະຘະ ໄໝຎະນທຈັ ຘາຈ ເຓໆ ບກໆ ໋ຉຄັ໇ ເຎຌັ ຖຈັ ຋ໆ ຅ີ ະເຖຌີ ປໆ ຄເປບຄຂຌຶ໇ ໃຌແຍຍຘະຍຍັ ຂບຄຉຌົ ເບຄຉໆ ເທຖາ຋ໆ ປີ ຍັ ທຈັ ຋ະຌະ຋ະ, ປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌີ ຉໆ າຄຊໆ ຌິ ເຂາົ໇ ຓາແຖທ໇ ເປຈັ ໃນປ໇ ຈີ ຃ບຄຎະເຑຌຂີ ບຄຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈຉໆ າຄ຋ໃຌຑຓຑີ າກຌຓີ໇ ີຖກັ ຘະຌະ຃າ໇ ງ຃ກຌັ ແຖະ ແຉກຉໆ າຄກຌັ ຈໆ ຄັ ຌີ໇ : ຘໆ ຄິ ຋ໆ ຃ີ າ໇ ງ຃ກຌັ ໄຈແ໇ ກໆ ຎະເຑຌ຋ີ ໆ ຎີ ະຉຍິ ຈັ ໃຌຖາຆະຘ໋າຌກັ ຉໆ າຄ໅຋ໆ ທົ ຎະເ຋ຈ຋ໆ ເີ ຎຌັ ແຏໆ ຌຈຌິ ໃນງໆ ຓປີ ຍແຍຍ ຈຽທກຌັ ຅ຌົ ເໝບຌກຍັ ທໆ າເຎຌັ ຓຖ໋ ະຈກົ ຉກົ ຋ບຈປໆ ທຓກຌັ ຖທຓ຋ຄັ ຎະເຑຌໃີ ຌກາຌເຆໆ ບຊຉໆ າຄ໅ເຆໆ ຌັ ກາຌຌຍັ ຊຏ,ີ ຌຍັ ຊຍຌັ ຑະຍຖຈ ແຖະ ຎະກຈົ ກາຌຉາຓ຋໋າຓະຆາຈ຃ : ຈຌິ , ຌາ໋໇ , ຖຓົ , ໄຒ… ໂ຃ຄຘາ໇ ຄຂບຄ຃ບຍ຃ທົ ໃຌຑຓຑີ າກ ຌ຃ີ໇ າ໇ ງ຃ກຌັ ຃ຖະຍຍົ ຃ບຍ຃ທົ ຈຽທຓຑີ ໆ ໋, ແຓໆ , ຖກໄຈດ໇ ໆ ປໆ ທຓກຌັ ດໆ າຄບຍົ ບໆ ຌ. ຖະຍຍົ ຃ບຍ຃ທົ ຈຽທເປຈັ ໃນຍ໇ ຈົ ຍາຈ ຂບຄແຓໆ ງຄິ ໄຈປ໇ ຍັ ກາຌງກົ ຘຄຂຌຶ໇ . ຃ທາຓ຃າ໇ ງ຃ກຌັ ຋າຄຈາ໇ ຌ຃ທາຓເຎຌັ ຓາ຃ຓ຃ີ ທາຓ຅ະເຖຌີ , ຃ທາຓເຘໆ ບຓ 27 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຘະນຍັ ກຌັ ໄຎນາງທາຖະ… ຌບກ຅າກຌຌັ໇ ຋ກ໅ຎະເ຋ຈໃຌຑຓຑີ າກຌເີ໇ ຃ງີ ຉກົ ເຎຌັ ເຓບຄຂຌຶ໇ ຂບຄຑທກຉາເທຌັ ຉກົ ຓາແຖທ໇ ຉໆ າຄແຉໆ ທໆ າກາຌຉກົ ເຎຌັ ເຓບຄຂຌຶ໇ ຂບຄຘະນະຖຈັ ບາເຓຖກິ າ, ບຄັ ກຈິ , ຐຕໆ ຄັ ນໂປຌຖຄັ ເ຋ໆ າົ ຌຌັ໇ . ແຉໆ ກາຌໄຈ໇ ປຍັ ເບກະຖາຈຓາກຓ໋ ຃ີ ທາຓແຉກຉໆ າຄກຌັ ຍາຄຎະເ຋ຈໄຈຓ໇ າດໆ າຄຄໆາງຈາງ ແຖະ ຍາຄຎະເ຋ຈໄຈຓ໇ າຈທ໇ ງກາຌຉໆ ໋ຘ຋໇ ໆ ີ ປຌແປຄ. 4.3.1. ຎະເ຋ຈຍຕຌາງ ຍຕໄຌຓ຃ີ ທາຓຘ໋າຑຌັ ດໆ າຄໃກຆ໇ ຈິ ກຍັ ຓາເຖເຆງ ແຖະ ບຌິ ໂຈເຌເຆງຘະຌຌັ໇ ຅ໆ ຄຶ ຑາໃນທ໇ ຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ , ຑາຘາ, ກາຌແຉໆ ຄກາງ ແຖະ ກາຌຈ໋າຖຄົ ຆທີ ຈິ ຋ໆ ຃ີ າ໇ ງ຃ກຌັ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຘໆ ທຌໃນງໆໄຈບ໇ ຈິ ຋ຑິ ຌົ ຓາ຅າກຘາຘະໜາບຈິ ຘະ ຖາຓເຎຌັ ນກັ ເຆໆ ຌັ : ຏງ໇ ຄິ ຅ະແຉໆ ຄຉທົ ປຽຍປບ໇ ງ ແຖະ ຅ະຍໆ ໋ງໆ ຌຓໃນຏ໇ ຆ໇ າງ຅ຍັ ເຑໆ ບ຋ກັ ຋າງ , ຍໆ ໋ຌໆ ຄເ຃ໆ ບຄຘເີ ນບຄ ເຑາະຊເຎຌັ ຘຂີ ບຄຑະຓະນາກະຘຈັ , ຅ະໃຆນ໇ ທົ ໂຎຓ໇ ແ຋ຌຌທີ໇ ຆເີ໇ ຑາະທໆ າກາຌໃຆຌ໇ ທີ໇ ຆຆີ໇ ໄີ໇ ຎນາ຃ຌົ ແຖະ ທຈັ ຊຘໆ ຄິ ຂບຄແຓໆ ຌຊທໆ າຍໆ ໋ຘຑາຍ ,ຍໆ ໋ໃຆຓ໇ ຆາ໇ ງງໆ ຌເ຃ໆ ບຄໃນຏ໇ ບ໇ ໆ ຌ , ຏງ໇ ຄິ ເທຖາຌໆ ຄັ ຍໆ ໋ເບາົ ຉຌີ ຆໄີ໇ ຎ຋າຄຏຆ໇ າງ , ຍໆ ໃ໋ ຆຘ໇ ຽຄຈຄັ ນ ນທົ ຘຽຄຈຄັ , ທຌັ ຑກັ ແຓໆ ຌທຌັ ຘກ ແຖະ ທຌັ ຋ຈິ . 4.3.2. ຎະເ຋ຈກາ໋ ຎເ຅ງ ຓກີ າຌ຋າ໋ ຍຌຎະເຑຌຉີ ໆ າຄ໅ ຃ກຍັ ຖາທເຆໆ ຌັ ທໆ າກຈຘຄົ ກາຌເຖໆ ຓີ ແຉໆ ທຌັ ຋ີ 13-15 ເຓຘາ, ຓກີ າຌຖບງກະ຋ຄົ ໃຌ຋າ໇ ງ 10 ແຖະ ຍຌບໆ ຌ໅຅ະ຅ຈັ ຂຌຶ໇ ຋ກ໅ຎເີ ຑໆ ບໃນຖ໇ ກນາຌໄຈປ໇ ຅໇ ກັ ຎະເຑຌທີ ຈັ ຋ຌະ຋໋າບຌັ ຈຄີ າຓຂບຄຉຌົ .ຄາຌ ຍຌຎະ຅າ໋ ຎ຋ີ ໆ ງີ ໆ ຄິ ໃນງໆ ຂບຄກາ໋ ຎເ຅ງແຓໆ ຌ຅ຈັ ຂຌຶ໇ ໃຌເຈບຌຑະ຅ກິ ເຑໆ ບເຎຌັ ກາຌຘະແຈຄ຃ທາຓຘ໋າຌກຶ ຑະ຃ຌຂບຄ ແຓໆ ຌາ໋໇ ຋ໆ ຌີ າ໋ ຃ທາຓບຈຓົ ຘຓົ ຍຌຓາໃນໂ໇ ຈງ຅ະຓກີ າຌແຂໆ ຄເປບງາທ ແຖະ ກາຌຘະແຈຄຂະຍທຌເປບຎະຈຍັ ໄຒຂ໋໇ ຅າ໋ ກຈັ ຂບຄກາ໋ ຎເ຅ງຍໆ ໃ໋ ນຏ໇ ງ໇ ຄິ ແຉໆ ຄຉທົ ເຆກັ ຆໆ ີ , ຊາ໇ ຏຆ໇ າງ຅ໆ ຄົ ຏຓົ ງາທແຓໆ ຌຊທໆ າເຎຌັ ຌກັ ເຖຄ , ນາ໇ ຓ຅ຍັ ນທົ ກຌັ ເຑາະທໆ າ຃ຌົ ກາ໋ ຎຆາຊທໆ ານທົ ເຎຌັ ຘໆ ທຌຘາ໋ ຃ຌັ ຋ຘີ ຈຂບຄປໆ າຄກາງ ແຖະ ຊາ໇ ທໆ າຘຍົ ຉາກຌັ ຈຌົ ຊທໆ າຍໆ ໃ໋ ນກ໇ ຽຈກຌັ . 4.3.3. ຎະເ຋ຈບຌິ ໂຈເຌເຆງ ໄຈແ໇ ຍໆ ຄກໆ ຓຆຌົ ບບກຉາຓຂະຌຍົ ຋໋າຌຽຓຎະເຑຌີ ແຖະ ຋ໆ ຉີ ຄັ໇ ບບກເຎຌັ 3 ກໆ ຓໃນງໆ ຃: ກໆ ຓ຋ີ 1: ເຎຌັ ກໆ ຓຆຌົ ຋ໆ ບີ າໄຘດໆ ເກາະຆະທາ ແຖະ ຍານກີ ໆ ຓຌ຅ີ໇ ະງຈຶ ໝຌັ໇ ໃຌແຌທ຋າຄຂບຄຘາຘະໜາປຌິ ຈ ແຖະ ຑຈຓທີ ຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ເຌຌັ໇ ໜກັ ໃຌເຖໆ ບຄ຃ຌ຃ໆ າຂບຄ຅ຈິ ໃ຅ ແຖະ ຘຄັ ຃ຓົ ກໆ ໃ໋ ນເ໇ ກຈີ ກາຌຑຈັ ຋ະຌາຘຖິ ະຎະດໆ າຄ ນທຄນາງໂຈງຘະເຑາະຌາຈຉະຘຌິ ຉໆ າຄ໅ກາຌຈາ໋ ຖຄົ ຆທີ ຈິ ຎະ຅າ໋ ທຌັ ຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓນກັ ຅ະຖງິ ະ຋າ໋ ຓກີ າຌເ຃າົ ຖຍົ ຉາຓ ຊາຌະຂບຄແຉໆ ຖະ຃ຌົ . ກໆ ຓ຋ີ 2: ເຎຌັ ກໆ ຓຆຌົ ຋ໆ ບີ າໄຘດໆ ຉາຓແ຃ຓ຋ະເຖຂບຄເກາະຉໆ າຄ໅ຎະກບຍບາຆຍີ ກາຌ຃າ໇ ຂາງ, ຊຘາຘະໜາ ບຈິ ຘະຖາຓດໆ າຄເ຃ໆ ຄັ ຃ຈັ ແຖະ ເຎຌັ ຌກັ ຋ຖະກຈິ ຂບຄບຌິ ໂຈເຌເຆງງກໃໝໆ . ກໆ ຓ຋ີ 3: ເຎຌັ ກໆ ຓ຋ໆ ຓີ ຃ີ ທາຓນາ໇ ນຄັ ຋ໆ ຘີ ຈບາໄຘດໆ ຉາຓຑຘຄໃຌຎໆ າເຖກິ ຂບຄຎະເ຋ຈຈາ໋ ຖຄົ ຆທີ ຈິ ດໆ ຈທ໇ ງກາຌ ຖໆ າຘຈັ ແຖະ ກາຌຎກຐໆ ຄັ . ຂ໋຅໇ າ໋ ກຈັ ຍໆ ໋຃ທຌໃຆຓ໇ ຆາ໇ ງປຍັ - ຘໆ ຄົ ເ຃ໆ ບຄ, ຌງິ ຓົ ໃຆຓ໇ ຅ຍັ ເຂາົ໇ ,ໃຆຌ໇ ທິ໇ ໂຎແ໇ ຋ຌຌທີ໇ ຆີ໇,ຍໆ ຅໋ ຍັ ນທົ ຏໃ໇ ນງໆ ແຖະ ຖຍນທົ ເຈກັ ຌບ໇ ງ, ໄຎຄາຌຘຍົ ໃຘໆ ຆຈນງຄັ ກໄ໋ ຈ໇ 4.3.4. ຎະເ຋ຈຓາເຖເຆງ ຍຌຎະເຑຌຓີ ຍີ ຌ຋າເຈາົ ເຎຌັ ຍຌຎະ຅າ໋ ຎໃີ ຌຖຈັ ຆາຍາຌ຅ຈັ ໃຌຆໆ ທຄ຋າ໇ ງເຈບຌຑຈຶ ຘະຑາຆໆ ຄຶ ເຎຌັ ຆໆ ທຄຘຌິ໇ ຘຈຂບຄຖະຈກາຌເກຍັ ກໆ ຽທເຂາົ໇ ແຖະ ເຖໆ ຓີ ຉຌົ໇ ຖະຈໃໝໆ ໂຈງ຅ະຓຑີ ຋ິ ກີ າ໋ ຉາຓ຃ທາຓເຆໆ ບໃຌຈາ໇ ຌກາຌກະເຘຈ, ຓີ 28 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ກາຌຖະຍ໋າຑຌ໇ ເຓບຄ ແຖະ ຂຍັ ປບ໇ ຄຍຈົ ເຑຄ຋ບ໇ ຄຊໆ ຌິ ເຑໆ ບຘະເນຓີ ຘະນບຄບກີ ຈທ໇ ງ. ຅ຈຑເິ ຘຈຓຊີ າ໇ ຏ຋໇ ໆ ຌີ ຍັ ຊຘາຘະໜາບຈິ ຘະຖາຓ຅ະໄຈປ໇ ຍັ ຘຈິ ຋ຑິ ເິ ຘຈ຃: ເຄຌິ ບຈໜຌ຋າຄຈາ໇ ຌກາຌຘກຶ ຘາ , ຘາ຋າຖະຌະຘກ, ກາຌຎະຘຈຖກ, ກາຌແຉໆ ຄຄາຌ ແຖະ ຄາຌຘຍົ , ຅ະໃຆຓ໇ ຂທາຂາ໇ ຄຈຽທໃຌກາຌກຌິ ເຂາົ໇ ແຖະ ປຍັ ຘໆ ຄົ ເ຃ໆ ບຄ, ຎະເຑຈຘໆ ຄິ ຓຌເຓາົ ແຓໆ ຌເຎຌັ ຘໆ ຄິ ຋ໆ ນີ ໆ ທຄນາ໇ ຓ. 4.3.5. ຎະເ຋ຈຓໆ ຽຌຓາ ຆາທຑະຓາ໇ ເຎຌັ ຆຌົ ຆາຈ຋ໆ ງີ ຈໝຌັ໇ ໃຌຂະຌຍົ ຋າ໋ ຌຽຓ , ຎະເຑຌີ ແຖະ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຋ໆ ຘີ ະຘຓົ ຓາຉຄັ໇ ແຉໆ ບະຈຈີ ໂຈງຘະເຑາະໃຌເຖໆ ບຄຂບຄ຅ະຖງິ ະ຋໋າ, ກາຌຌຍັ ຊຘາຘະໜາ , ຆາທຑະຓາ໇ ໄຈຆ໇ ໆ ທໆ າເຎຌັ ໜໆ ຄຶ ໃຌຆາຈ຋ໆ ງີ ຈຶ ໝຌັ໇ ໃຌ຃໋າຘບຌຂບຄຘາຘະໜາຑຈດໆ າຄເ຃ໆ ຄັ ຃ຈັ ຅ໆ ຄຶ ໄຈຘ໇ າ໇ ຄ຋າຈຉໆ າຄ໅ຂຌຶ໇ ໃຌ຋ໆ ທົ ຎະເ຋ຈຑະຓາ໇ . ຅ຈຑເິ ຘຈຍໆ ໋຃ທຌເທາົ໇ ເຖໆ ບຄກາຌເຓບຄກຍັ ຃ຌົ ຋ໆ ຍີ ໆ ໋຃ຌ໇ ເ຃ງີ , ເຂາົ໇ ທຈັ ຉບ໇ ຄຎຈົ ເກຍີ , ຎຈົ ຊຄົ ຉຌີ , ຏງ໇ ຄິ ຍໆ ໋຃ທຌຌໆ ຄກະໂຎຄ ແຖະ ໂຘຄ໇ ຘຌັ໇ ໃຌ ຘະຊາຌ຋ໆ ຘີ າ຋າຖະຌະ. 4.3.6. ຎະເ຋ຈຒຖີ ຍິ ຎຌິ ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘໆ ທຌນາງໄຈປ໇ ຍັ ບຈິ ຋ຑິ ຌົ ຅າກຘະເຎຌ,຅ຌີ ແຖະ ບາເຓຖກິ າ຃: - ບຈິ ຋ຑິ ຌົ ຅າກຘະເຎຌແຓໆ ຌ຅ະເນຌັ ໄຈ຅໇ າກ຃ທາຓເຆໆ ບໃຌຘາຘະໜາ຃ຈິ ແຉໆ ຖະຎ຅ີ ະ຅ຈັ ຄາຌ຋າຄຘາຘະໜາ - ບຈິ ຋ຑິ ຌົ ຅າກ຅ຌີ ແຓໆ ຌເຖໆ ບຄບານາຌເນຌັ ທໆ າຖຈົ ຆາຈ຃າ໇ ງ຃ບານາຌ຅ຌີ ຍໆ ເ໋ ຏຈັ ຎາຌໃຈ - ບຈິ ຋ຑິ ຌົ ຅າກບາເຓຖກິ າແຓໆ ຌເຖໆ ບຄກາຌໃຆຑ໇ າຘາບຄັ ກຈິ , ຈາ໇ ຌກາຌນຌິ໇ ກຖິ າຍາຌຍທ໇ ຄ .຅ຈຑເິ ຘຈໃຆ໇ ຎາກຆເີ໇ ຃ໆ ບຄຂບຄ ,ໄຎກຌິ ເຂາົ໇ ດໆ ເປບຌໝໆ ຘາຓາຈນໆ ໋ກຍັ ໄຎໄຈແ໇ ຉໆ ຉບ໇ ຄຓຂີ ບຄຉບ໇ ຌໃນເ໇ ຂາົ ກໆ ບຌຆປິ ບຈຍຌ຃ຈິ ຓາຈ ຉບ໇ ຄຉກົ ແຉໆ ຄເປບຌ 2 ເຈບຌເຑໆ ບຉບ໇ ຌປຍັ ຄາຌຈໆ ຄັ ກໆ າທ. 4.3.7. ຎະເ຋ຈຘຄິ ກະໂຎ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຓ຃ີ ທາຓແຉກຉໆ າຄໄຎຉາຓເຆບ໇ ຆ າຈຄາຌຍຌ຋ໆ ຘີ ໋າ຃ຌັ ຘໆ ທຌນາງ ຓ຃ີ ທາຓກໆ ຽທຂບ໇ ຄ຋າຄຘາ ຘະ ໜາ ແຖະ ຃ທາຓເຆໆ ບເຖໆ ບຄເ຋ຍຑະເ຅າົ໇ ເຆໆ ຌັ : ກຈ຅ຌີ , ຃ຈິ ຘຓາຈເຑໆ ບຖະຌກຶ ເຊຄິ ກາຌຘະນະຆທີ ຈິ ຂບຄຑະເດຆເ຋ຄິ ໄຓກ໇ າຄເຂຌ, ກາຌ຅ຈັ ຄາຌຂບຄຆາທຓຈຘະຖຓິ , ຄາຌຘະເນຓີ ຘະນບຄແນໆ ຄແຘຄຘະນທໆ າຄ຋ຄັ ເຎຌັ ຄາຌຂຌຶ໇ ຎໃີ ໝໆ ຂບຄ ຆາທປຌິ ຈ. 4.3.8. ຎະເ຋ຈນທຽຈຌາຓ ນທຽຈຌາຓຓຂີ ະຌຍົ ຋໋າຌຽຓ ແຖະ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າເກໆ າົ ແກໆ ຋ໆ ຘີ ະຘຓົ ຓາເຎຌັ ໄຖງະເທຖາງາທຌາຌ ແຖະ ງຄັ ຃ຄົ ຘຍ຋ບຈຓາເຊຄິ ຎຈັ ຅ຍຌັ ງບ໇ ຌທໆ ານທຽຈຌາຓຓ຃ີ ທາຓຘ໋າຑຌັ ກຍັ ຅ຌີ ຓາກໆ ບຌກາຌຎະຉທິ ຈັ ຅ໆ ຄຶ ເປຈັ ໃນ຃໇ ທາຓເຆໆ ບ ,ຘຖິ ະຎະ , ທຊິ ກີ າຌຈາ໋ ຖຄົ ຆທີ ຈິ ຉະນບຈປບຈຎະເຑຌີ ແຖະ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຉໆ າຄ໅ຂບຄ຅ຌີ ຓບີ ຈິ ຋ຑິ ຌົ ຉໆ ໋ ນທຽຈຌາຓຖທຓຓຖີ ຈັ ຋ຂິ ຄົ ຅຋໇ ໆ ໃີ ນ຃໇ ທາຓຘ໋າ຃ຌັ ໃຌກາຌຌຍັ ຊເຆໆ ຌັ ກາຌໄທຍ໇ ຌັ ຑະຍຖຈ , ຖຈັ ຋ເິ ຉາົ ຋ໆ ຘີ ບຌເຖໆ ບຄ ຃ທາຓຘຓົ ຈຌຂບຄ຋໋າຓະຆາຈ ແຖະ ຘາຘະໜາຑຈຌກິ າງຓະນາງາຌ຋ໆ ຘີ ບຌເຖໆ ບຄກາ໋ ຈີ ແຖະ ກາ໋ ຆໆ ທົ . ຌບກ຅າກ ຌຌັ໇ ນທຽຈຌາຓງຄັ ເ຃ງີ ເຎຌັ ເຓບຄຂຌຶ໇ ຂບຄຐະຖໆ ຄັ ເປຈັ ໃນທ໇ ຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ແຖະ ກາຌຈ໋າຖຄົ ຆທີ ຈິ ໄຈປ໇ ຍັ ບຈິ ຋ຑິ ຌົ ຅າກ 2 ຎະເ຋ຈຌເີ໇ ຆໆ ຌັ : ເ຋ຈຘະກາຌກຌິ ເຉຈ ແຖະ ເ຋ຈຘະກາຌຖະຈໃຍໄຓນ໇ ໆ ຌົ ຅ຈັ ຂຌຶ໇ ໃຌທຌັ ຂຌຶ໇ 15 ຃ໆ າ໋ ເຈບຌ 8 ຂບຄ ຋ກຎຆີ າທຍາ໇ ຌ຅ະຎະກທຈເປຈັ ເຂາົ໇ ໜຓົ ຍຌັ ຉຕຄັ ຋ ແຖະ ຓກີ າຌ຅ຈັ ຂະຍທຌກາຌເຆຈີ ຓຄັ ກບຌເຑໆ ບຘະແຈຄ຃ທາຓ ເ຃າົ ຖຍົ ຉໆ ຑ໋ ະ຅ຌັ . 4.3.9. ຎະເ຋ຈໄ຋ 29 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຌຍັ ຊຘາຘະໜາຑຈ ແຖະ ບຈິ ຘະຖາຓ, ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຎະເຑຌີ ແຖະ ກາຌຈາ໋ ຖຄົ ຆທີ ຈິ ຂບຄ຃ຌົ ໄ຋ຌຌັ໇ ໄຈປ໇ ຍັ ບຈິ ຋ຑິ ຌົ ຓາ຅າກຓບຌ, ຂບຓ, ບຌິ ເຈງ, ຅ຌີ ແຖະ ຉາເທຌັ ຉກົ ແຉໆ ຘໆ ທຌນາງແຓໆ ຌ຅ະຉຈິ ຑຌັ ກຍັ ຘາຘະໜາຑຈ. 5. ໃ຅຃ທາຓ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ ແຓໆ ຌ຃ຌ຃ໆ າຖທຓງບຈຂບຄຏະຖຈິ ຉະຑຌັ ຋າຄຈາ໇ ຌທຈັ ຊ ແຖະ ຅ຈິ ໃ຅ ເຆໆ ຄິ ຓະຌຈເປາົ ໄຈ໇ ຘາ໇ ຄຂຌຶ໇ ຓາ ໂຈງຏໆ າຌຂະຍທຌທທິ ຈັ ຋າຄຈາ໇ ຌຎະນທຈັ ຘາຈ຋ໆ ງີ າທຌາຌ . ທຈັ ຋ະຌະ ຋໋າຂບຄຍຌັ ຈາຎະເ຋ຈບາຆີ - ບາ຃ະເຌ ໄຈຍ໇ ໆ ຄົ ຍບກເຊຄິ ຖກັ ຘະຌະກາຌຈ໋າຖຄົ ຆທີ ຈິ , ປຈີ ຃ບຄຎະ ເຑຌ,ີ ກາຌກຌິ ດໆ ຌໆ ຄຊ, ຑາຘາ຃າ໋ ເທາົ໇ ເຎຌັ ຉຌົ໇ . ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌຂີ ບຄບາຆຽຌຓີ 2 ຈາ໇ ຌ ຃ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ຋າຄຈາ໇ ຌທຈັ ຊ ແຖະ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ ຋າຄຈາ໇ ຌ຅ຈິ ໃ຅ ເຆໆ ຄິ ເປາົ ຉບ໇ ຄບະຌຖກັ ປກັ ຘາໄທໃ໇ ນ຃໇ ຄົ ດໆ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ຉະນບຈໄຎ. 5. ທຽກຓບຍນຓາງ ຃ໃນ຃໇ າ໋ ຊາຓກໆ ຽທກຍັ ຍຈົ ປຽຌ 1. ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ແຓໆ ຌນງຄັ ? 2. ໂ຃ຄຘາ໇ ຄຈາ໇ ຌທຈັ ຋ະຌະ຋໋າຘຄັ ຃ຓົ ຓບີ ຄົ ຎະກບຍ຅ກັ ຎະກາຌ? ຓບີ ຌັ ໃຈແຈໆ ? 6. ທຽກເຑໆ ຓີ ໃນຌ໇ ກັ ປຽຌຆບກປ໇ ຃ຌົ໇ ຃ທາ໇ ເບກະຘາຌຉໆ າຄ໅ ເຑໆ ບໃນປ໇ ທ໇ ຈັ ຋ະຌະ຋໋າຈາ໇ ຌທຈັ ຊ ແຖະ ຅ຈິ ໃ຅ຂບຄ ຎະເ຋ຈບາຆຽຌ. 30 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຍຈົ ຋ີ 4 ຓາຖະງາຈໃຌຘຄັ ຃ຓົ ຂບຄຖາທ ຅ຈຎະຘຄົ ໃນຌ໇ ກັ ປຽຌຘາຓາຈ: . - ຅າ໋ ແຌກໄຈຍ໇ ຌັ ຈາຓາຖະງາຈຉໆ າຄ໅ ຋ໆ ໃີ ຆໃ໇ ຌຘຄັ ຃ຓົ ຎະ຅ຍຌັ . - ຌາ໋ ໄຎຎະຉຍິ ຈັ ໃຌຆທີ ຈິ ຎະ຅າ໋ ທຌັ ໃນຊ໇ ກຉບ໇ ຄ ແຖະ ຘບຈ຃ໆ ບຄກຍັ ຘະຑາຍຉທົ ຅ຄິ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ . 1. ຃ທາຓໝາງຂບຄຓາຖະງາຈ ຓາຖະງາຈແຓໆ ຌກາຌຎະຑຈຶ ຎະຉຍິ ຈັ ຋ໆ ຘີ ຑາຍປຽຍປບ໇ ງດໆ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ຘະແຈຄບບກ຋າຄກາງ , ທາ຅າ ແຖະ ຅ຈິ ໃ຅. ຓາຖະງາຈໃຌຘຄັ ຃ຓົ ຋ໆ ຘີ ະແຈຄບບກ຋າຄກາງ, ທາ຅າ ແຖະ ຅ຈິ ໃ຅ ເຆໆ ຄິ ຓຌັ ຘະແຈຄເຊຄິ ກຖິ ງິ າຓາຖະງາຈ , ກາຌເທາົ໇ ຅າຎາໄຘ຋ໆ ຓີ ຖີ ະຍຽຍນກັ ກາຌ ແຖະ ຓ຅ີ ຈິ ໃ຅ຍຖ໋ ຘິ ຈຏຈຏໆ ບຄ ເປຈັ ໃນ຃໇ ຌົ ດໆ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ຓ຃ີ ທາຓຘະນຄໆາຖາຘີ ຍໆ ໋ແຂຄກະຈາ໇ ຄ ແຖະ ຍໆ ໋ເກເີ໇ ຂຌີ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ , ຈໆ ຄັ ຃໋າຘຑາຘຈິ ຋ໆ ທີ ໆ າ : ຑາຘາຍບກຆາຈ ຓາຖະງາຈຍບກ ຉະກຌ, ໄກໆ ຄາຓ ງບ໇ ຌຂຌົ ຃ຌົ ຄາຓງບ໇ ຌແຉໆ ຄ. 2. ຓາຖະງາຈໃຌກາຌ຋ກັ ຋າງ ຓາຖະງາຈໃຌກາຌ຋ກັ ຋າງແຓໆ ຌຓາຖະງາຈໃຌກາຌຑຍົ ຎະໂບຖ໇ ຓົ ແຖະ ກາຌເທາົ໇ ຅າຎາໄຘແຍຍໄຓຉ຅ີ ຈິ ຓຈິ ຉະຑາຍ ໃຌເທຖາຑຍົ ຑໝ໋໇ ໆ ເຑໆ ບຌ, ຃ຍາບາ຅າຌ ແຖະ ຏຆ໇ ຄົ ຃ຌທຈ຋.ິ 2.1. ຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌທາ຅າ ຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌທາ຅າ ແຓໆ ຌກາຌຘະແຈຄບບກ຋າຄຈາ໇ ຌກາຌຎາກເທາົ໇ ຋ໆ ຓີ ຖີ ະຍຽຍນກັ ກາຌ ເຆໆ ຄິ ກາ໋ ຌຈົ ໄທຓ໇ ີ 4 ດໆ າຄ ຃: 1). ຍໆ ເ໋ ທາົ໇ ຅າຎາໄຘບຌັ ເຎຌັ ກາຌນຓໆ ຌິ ຎະນຓາຈ , ຘຽຈຘ,ີ ເດງີ໇ ນງຌັ , ຎະ຅ຍົ ຎະແ຅ຄ, ຉໆ ໜ໋ າ໇ ຈຖີ ຍັ ນຄັ ຌຌິ ຋າ (ກໆ າທຂທຌັ ເທາົ໇ ຑຌ໇ ) ຖໆ ທຄເກຌີ ຈທ໇ ງ຃ທາຓເທາົ໇ , ບທຈບໆ ຄົ ຋ະຌຄົ ຉທົ ແຖະບໆ ຌຶ ໅. 2). ຍໆ ເ໋ ທາົ໇ ຃ທາຓເຘໆ ບຓເຘງ ບຌັ ແຉະຉບ໇ ຄເຊຄິ ກຽຈຘກັ ຘ,ີ ຆາຈຉະກຌຂບຄຉຌົ ແຖະ ບໆ ຌຶ ໅. 3). ເທາົ໇ ແຉໆ ຃ທາຓຘຑາຍບໆ ບຌນທາຌຌຓິ໇ ຌທຌ . ຘາ໇ ຄຘຌັ ຘຄັ ຃ຓົ ໃຌຘໆ ຄິ ຋ໆ ເີ ຎຌັ ຎະໂນງຈແກໆ ຉຌົ ເບຄ ແຖະ ຃ຌົ ບໆ ຌ໅ ໂຈງປເ໇ ຊຄິ ກາຖະເ຋ຘະ຋ໆ ຃ີ ທຌເທາົ໇ , ກາຌເທາົ໇ ຉບ໇ ຄ ໃນຊ໇ ກໃ຅຃ຌົ ຈໆ ຄັ ຃໋າຘຑະ ຘຈິ ທໆ າ “ຎາກຈຓີ ຘີ ແີ ກໆ ຉທົ ຎາກຆໆ ທົ ຑາຉທົ ນຓໆ ຌົ ນຌບຄ”. 4). ເທາົ໇ ແຉໆ ຃ທາຓຈີ, ຓຘີ າຖະຎະໂນງຈແກໆ ຌຘາຌ ຃ ຓ຋ີ ຈັ ຘະຌະ຃ະຉຈິ ີ, ໃນແ໇ ຌທ຃ຈິ ຋ໆ ຈີ ຉີ ໆ ຆ໋ ທີ ຈິ ປ໇ ງບ໇ ຄງຘ໋ ຌັ ຖະເຘຌີ ຈທ໇ ງເນຈ ແຖະ ຏຌົ ຉາຓ຃ທາຓເຎຌັ ຅ຄິ .  ຃໋າເທາົ໇ ຃ທຌເບາົ ໃ຅ໃຘໆ ຘາ໋ ຖຍັ ຌກັ ປຽຌຑທກເປາົ ຓຈີ ໆ ຄັ ຖໆ ຓຌ:ີ໇ 31 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ກ. ຃າ໋ ເທາົ໇ ໃຌກາຌຑຍົ ກຌັ ໃຌເທຖາຑຍົ ກຌັ ຌກັ ປຽຌຉບ໇ ຄປ຋໇ ໆ ຉີ ໆ ໋າ຋ໆ ຘີ ຄ ຃ ຏຌ໇ ບ໇ ງຑຍົ ຏໃ໇ ນງໆ , ຌກັ ປຽຌຑຍົ ຃ບາ຅າຌ, ຖກຑຍົ ຑໆ ໋ແຓໆ ນ ຃ຌົ ຋ໆ ທົ ໄຎຉບ໇ ຄກໆ າທ຃໋າທໆ າ “ຘະຍາງຈ,ີ ຘະຍາງຈ຋ີ ໆ າຌ຃, ຘະຍາງຈຑີ ໆ .໋ ..” ຂ. ຃໋າເທາົ໇ ໃຌກາຌກໆ າທບາ໋ ຖາ຃າ຅າກ ກໆ ບຌ຅ະບຖາ຃າ຅າກກຌັ ຘະເຑາະ຃ ແຖະ ຌກັ ປຽຌຉບ໇ ຄກໆ າທ຃໋າ ທໆ າ ຖກ, ນາຌ ຌາ໇ ຑທກນາຌ, ຂໂ໋ ຋ຈ ບາ຅າຌ, ເບບ໇ ງ຃, ບາ໇ ງ຃, ນາຌຂບ໋ ະຌງາຈເຓບຍາ໇ ຌ , ຉບຍ, ເຆຌີ , ຂຂ໋ ບຍ ໃ຅. ຊາ໇ ກຖ໋ ະຌຉີ ໋າກຌັ ຂຌກຌັ ນ ໃຆ໇ ຘຽຄເຌບຄຌຌັ ຖຍົ ກທຌຏບ໇ ໆ ຌ ນ ຏ຋໇ ກັ ຋ທ໇ ຄ ຉບ໇ ຄກໆ າທ຃໋າທໆ າຂ໋ ໂ຋ຈຍໆໄ໋ ຈຉ໇ ຄັ໇ ໃ຅. ຃. ຃໋າເທາົ໇ ໃຌກາຌໄຉໆ ຊາຓ ເທຖາຏໃ໇ ນງໆ ກຍັ ຏຌ໇ ບ໇ ງ, ຌກັ ປຽຌກຍັ ຃ບາ຅າຌ ແຖະ ຏບ໇ ໆ ຌ໅ ຑຍົ ກຌັ ໄຉໆ ຊາຓກຌັ ຈທ໇ ງ ຃າ໋ ເທາົ໇ ຋ໆ ທີ ໆ າ: ຋ໆ າຌ , ຖຄ, ຎາ໇ , ບາທ, ບາ, ຃ບາ຅າຌ ຘະຍາງຈຍີ ໆ ໋? ຏຉ໇ ບຍກຉ໋ ບຍທໆ າ: ຂ໋ຂບຍໃ຅ ຘະຍາງຈເີ ນຓບຌເຈຓີ ນ ເທາົ໇ ທໆ າ ເ຅າົ໇ ຘະຍາງຈີ, ຊາ໇ ແຓໆ ຌເຑຈຍຌັ ຑະຆຈິ (ຑະຘຄົ ບຄົ ຃ະເ຅າົ໇ ຈທ໇ ງກຌັ ) ຊາຓກຌັ : ງາ຋ໆ າຌ, ງາຑໆ ໋, ຃ຍາ, ບາ຅າຌ ງຄັ ຘກ ຘະນທຈັ ຈດີ ໆ ຍ໋ ? ຉບຍຂ໋ຌະກາຌຈທ໇ ງຍຌ຃ຌຑໆ ໋ແຓໆ ຃ຍາບາ຅າຌ . ຊາ໇ ແຓໆ ຌຑໆ ໋ບບກ (ເຑຈ຃ະຖນຈັ ), ກຍັ ຃ຍາ ບາ຅າຌ-ໂຈງ຋ໆ ທົ ໄຎແຓໆ ຌໃຆ຃໇ ໋າທໆ າ ໂຈງຂາ໇ ຌບ໇ ງ ນ ໂຈງ. ຄ. ຃໋າເທາົ໇ ໃຌກາຌແຌະຌາ໋ ໃນປ໇ ຅໇ ກັ ກຌັ ເທຖາຑທກເປາົ ຑຍົ ຑກ໋໇ ຍັ ແຂກ຃ຌົ ນ ຃ບາ຅າຌຓາດຽ໇ ຓດາຓ. ຃ທຌແຌະ ຃໋າທໆ າ ຂ໋ໂ຋ຈ, ນາຌ, ເປາົ , ຂບ໇ ງ , ຌບ໇ ຄຆໆ .. ຊາຓແຂກ, ຂ໋ໂ຋ຈ຋ໆ າຌຆໆ ນງຄັ : ຋ໆ າຌຉບ໇ ຄກາຌນງຄັ ? ເຆຌີ ຌໆ ຄັ ... ເຆຌີ ຉາຓຘະຍາງ. ຅. ຃າ໋ ເທາົ໇ ໃຌກາຌຘະແຈຄ຃ທາຓຈໃີ ຅ ແຖະ ເຘງໃ຅ ໃຌເຓໆ ບເປາົ ຓ຃ີ ທາຓຈ຃ີ ທາຓຆບຍ ນ ຓຏີ ໃ໇ ນງໆ , ເຑໆ ບຌຓຈິ ຘະນາງຓບຍ ຘໆ ຄິ ຂບຄບຌັ ໜໆ ຄຶ ໃນແ໇ ກໆ ຉຌົ ເປາົ ຃ທຌເທາົ໇ ທໆ າ: ຂບຍໃ຅, ຂ໋ປຍ໇ ຌ຃ຌດໆ າຄເຖກິ ເຆໆ ຄິ . ຃າ໋ ທໆ າ຋ໆ ຘີ ະແຈຄ຃ທາຓເຘງໃ຅ໃຌຑາຘາຖາທຓີ : ຂ໋ໂ຋ຈ, ຂບ໋ ະໄຑ, ຂ໋ບະໄຑງະໂ຋ຈ ບະໂນຘິ, ຂ໋ຘະແຈຄ ຃ທາຓເຘງໃ຅ຈທ໇ ງ. ຘ. ຃າ໋ ເທາົ໇ ໃຌກາຌດຽ໇ ຓດາຓຊາຓຂໆ າທ ເຓໆ ບແຂກ຃ຌົ ນ ບາ຅າຌຓາດຽ໇ ຓດາຓເປາົ , ຃ທຌຘະແຈຄ຃໋າເທາົ໇ ຋ໆ ທີ ໆ າ ຋ໆ າຌ , ຃, ບາ຅າຌ ແຓໆ ຌາງ ຘະຍາງຈຍີ ?໋ ເຆຌີ ຋ໆ າຌຌໆ ຄັ ຑກັ ຏໆ ບຌ, ຂໂ໋ ຋ຈ຋ໆ າຌຓທີ ຽກນງຄັ ? ຋ໆ າຌຓາ຅າກໃຘ? ຋ໆ າຌຉບ໇ ຄກາຌຑຍົ ໃຏ? 2.2. ຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌ຅ຈິ ໃ຅ ຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌ຅ຈິ ໃ຅ແຓໆ ຌຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌຘະຉຘິ ໋າຎະຘຌັ ງະ , ຃ທາຓປຘ໇ ກຶ ນ ຃ທາຓຘາ໋ ຌກຶ ໄຈ໇ ກໆ ຽທກຍັ ຃ທາຓຏຈິ , ຊກ, ຃ທາຓປາ໇ ງ ແຖະ ບໆ ຌ໅ ຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌ຅ຈິ ໃ຅ຌຌັ໇ ຓດີ ໆ 3 ດໆ າຄ຃: 1). ຃ທາຓເ຃າົ ຖຍົ ຈທ໇ ງ຃ທາຓຉຄັ໇ ໃ຅ , ຎະຉຍິ ຈັ ຉາຓ຃໋າຘໆ ຄັ ຘບຌ຃າ໋ ແຌະຌາ໋ , ຃໋າຉກັ ເຉບຌຆຌີ໇ າ໋ ຂບຄຑໆ ໋ແຓໆ , ຃ຍາບາ຅າຌ, ເຑໆ ບຌຓຈິ , ຏຆ໇ ຄົ ຃ຌທຈ຋,ິ ຏໃ໇ ນງໆ ຋ໆ ຓີ ຃ີ ທາຓນທຄັ ຈຉີ ໆ ເ໋ ປາົ . 2). ຃ທາຓເ຃າົ ຖຍົ ຈທ໇ ງກາຌຖະຌກຶ ເຊຄິ ຍຌ຃ຌ, ຃ຌຄາຓ຃ທາຓຈຂີ ບຄຑໆ ໋ແຓໆ , ຃ບາ຅າຌ, ຋ໆ າຌຏຌ໇ າ໋ , ຑະຘຄົ ບຄົ ຃ະເ຅າົ໇ ແຖະບໆ ຌ໅. 3). ຃ທາຓເ຃າົ ຖຍົ ຈທ໇ ງກາຌບ໋າຖາບທງຑບຌໄຆໃນໝ໇ ໆ ເຑໆ ບຌ, ຃ບາ຅າຌ, ຑໆ ແ໋ ຓໆ , ຏຆ໇ ຄົ ຃ຌທຈ຋,ິ ຏເ໇ ຊາົ໇ ຏແ໇ ກໆ ແຖະບໆ ຌ໅. ຈທ໇ ງກາຌບ໋າຌທງບທງຑບຌໄຆໃນ຋໇ ໆ າຌເນໆ າົ ຌຌັ໇ ຅ໆ ຄົ ຓບີ າງໝຌັ໇ ງຌ, ຉຄັ໇ ໃ຅ເປຈັ ແຉໆ ຘໆ ຄິ ຋ໆ ຈີ ຄີ າຓຎາ 32 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຘະ຅າກໂຖກໄຑຉໆ າຄ໅. ຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌ຅ຈິ ໃ຅ຓ຃ີ ທາຓ຅າ໋ ເຎຌັ ຋ໆ ຘີ ຈ ເຆໆ ຄິ ຋ກ຃ຌົ ຘະແຈຄບບກຈທ໇ ງກາຌຘະແນທຄນາແຉໆ ຘໆ ຄິ ຋ໆ ີ ເຎຌັ ຎະໂນງຈເຑໆ ບຘຄັ ຃ຓົ ແຖະ ຓ຃ີ ທາຓ຅າ໋ ເຎຌັ ຘາ໋ ຖຍັ ຌກັ ປຽຌ , ຌກັ ຘກຶ ຘາ຋ໆ ຅ີ ະຉບ໇ ຄປຽຌປເ໇ ຐກິ ຐຌົ ນໆ ໋ນບຓເຆໆ ຄິ ຍຌັ ນາຉຌົ໇ ຉໂ໋ ປຄປຽຌ຃ທຌ຅ຈັ ເຎຌັ ຖາ໋ ຈຍັ ຈໆ ຄັ ຌ:ີ໇ - ຅ຈັ ໂປຄປຽຌໃນເ໇ ຎຌັ ຖະຍຽຍ , ຖະຍຽຍກາຌຉໆ າຄ໅ຂບຄໂປຄປຽຌ ຃ທຌຎະຉຍິ ຈັ ດໆ າຄເຂຓັ໇ ຄທຈ ໂຈງ ຅າ໋ ກຈັ ຑາຍຑຈົ ຉໆ າຄ໅ໃຌ຋າຄ຋ໆ ຍີ ໆ ໋ຈບີ ບກ ໂຈງຘະເຑາະແຓໆ ຌ຃ບາ຅າຌ ແຖະ ຌກັ ປຽຌ. - ໂປຄປຽຌ຃ທຌ຅ຈັ ກຈິ ຅ະກາ໋ ຉໆ າຄ໅ຂຌຶ໇ ໃ ຌທຌັ ຘ໋າ຃ຌັ ເຆໆ ຌັ ທຌັ ຃ແນໆ ຄຆາຈ, ທຌັ ເຈກັ ຌບ໇ ງ, ທຌັ ແຓໆ ງຄິ , ທຌັ ຎກຉຌົ໇ ໄຓ,໇ ທຌັ ຋າຄຘາຘະໜາ ເຑໆ ບເຐກິ ຐຌົ ຅ຈິ ໃ຅ເຈກັ ໃນປ໇ ເ໇ ຊຄິ ຍຌ຃ຌ ເນໆ າົ ຌຌັ໇ . - ຃ບາ຅າຌຉບ໇ ຄເຎຌັ ແຍຍດໆ າຄໃຌ຋າຄ຋ໆ ຈີ ີ , ທາຄຉທົ ໃນຘ໇ ຓົ ເຎຌັ ຃຋ໆ ຈີ ຂີ ບຄຌກັ ປຽຌ , ໃກຆ໇ ຈິ ກຍັ ເຈກັ , ຃ ຃ທຌຘະເໜ຅ີ ຈຑເິ ຘຈຂບຄຉຌົ ໃນຌ໇ ກັ ປຽຌປ໇ , ຃ທຌຈຈັ ຌໄິ ຘເຈກັ ໃນຒ໇ ຄັ ຃ທາຓ ຃ບາ຅າຌ, ຘບຌໃນເ໇ ຈກັ ເຎຌັ ຃ຌົ ປ໇ ຏຈ໇ ີ ຓຘີ ຖິ ະ຋າ໋ ຎະ຅າ໋ ໃ຅. 3. ຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌກາຌຎະຑຈຶ ຓາຖະງາຈກາຌຎະຑຈຶ ແຓໆ ຌກາຌຘະແຈຄບບກ຋າຄປໆ າຄກາງ , ຋າຄຈາ໇ ຌກຖິ ງິ າຓາຖະງາຈ ແຖະ ທາຈຆຄົ ກາຌຈາ໋ ຖຄົ ຆທີ ຈິ ຂບຄ຃ຌົ ເປາົ ດໆ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ຓຌັ ຘະແຈຄບບກ 2 ຈາ໇ ຌ຃: ຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌບຖິ ງິ ະຍຈົ ແຖະ ຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌ ຓາຖະງາຈ຋ໆ າ຋າຄໃຌບຖິ ງິ ະຍຈົ ຉໆ າຄ໅ ຂບຄ຃ຌົ ເປາົ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ເຆໆ ຄິ ຎະກບຍຓຈີ ໆ ຄັ ຖໆ ຓຌ:ີ໇ 3.1. ຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌບຖິ ງິ ະຍຈົ ແຓໆ ຌ຋ໆ າ຋ໆ ຘີ ະແຈຄບບກຂບຄ຃ຌົ ເປາົ ດໆ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ເຆໆ ຄິ ດຄັ໇ ດຌເຊຄິ ແຍຍແຏຌ , ຃ຌຘຓົ ຍຈັ ຓາຖະງາຈ຋ໆ ີ ຈຂີ ບຄ຃ຌົ ແຖະ ເປຈັ ໃນ຃໇ ຌົ ຘະນຄໆາຖາຘ,ີ ຍໆ ໋ເກເີ໇ ຂຌີ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ . 3.1.1. ກາຌຘະແຈຄ຃ທາຓເ຃າົ ຖຍົ ຈທ໇ ງກາຌກາຍໄນທ໇ ນ ງກົ ຓໄນທ໇ ທ຋ິ ຌີ ຘີ໇ ະແຈຄບບກ 5 ຈາ໇ ຌ຃: ກ. ກາຌໄນທຑ໇ ະຑຈ຋ະປຍ ແຖະ ໄນທຑ໇ ະຘຄົ ທ຋ິ ໄີ ນທແ໇ ຓໆ ຌໃນຌ໇ ໆ ຄັ ຃ເຂໆ າົ ແຖທ໇ ຎະຌຓົ ຓຂຌຶ໇ ເຎຌັ ປຍຈບກຍທົ ດໆ ໃ຅ກາຄເບກິ ແຖທ໇ ງຓ໋ ຂຌຶ໇ , ໃນຎ໇ າງຌທີ໇ ຅ ຉຌີ ຏຓົ ແຖທ໇ ກຓົ໇ ນທົ ຖຄົ ກຍັ ຑຌ໇ ໃນຌ໇ ທີ໇ ຓແຍຖຄົ ກຍັ ຑຌ໇ . ນຄັ ຅າກຌຌັ໇ , ໃນຂ໇ າຍຖຄົ 3 ເ຋ໆ ບ ຊາ໇ ໃຆຏ໇ າ໇ ຎ ແຖທ໇ ຂາຍຖຄົ ຌຌັ໇ ຊທໆ າກາຌເ຃າົ ຖຍົ ຘຄຘຈ. ຂ. ກາຌໄນທຏ໇ ບ໇ າທໂຘ ຏຆ໇ ຄົ ຃ຌທຈ຋ິ ນ ຃ບາ຅າຌ ທ຋ິ ໄີ ນທຏ໇ ບ໇ າທຈໂຘ ແຖະ ຃ ບາ຅າຌ ໂຈງ຋ໆ ທົ ໄຎແຖທ໇ ຓີ 2 ປຍແຍຍ຃: ແຍຍ຋ໆ ທົ ໄຎ ແຖະ ແຍຍຌຍັ ຊ ເ຃າົ ຖຍົ ຘຄຘຈ.  ກາຌໄນທແ໇ ຍຍ຋ໆ ທົ ໄຎ: ຎະຌຓົ ຓຂຌຶ໇ ເຎຌັ ປຍຈບກຍທົ ດໆ ກາຄໜາ໇ ເບກິ , ແຂຌ຋ຄັ ຘບຄແຌຍກຍັ ເຖາົ ຃ຄີ ແຖທ໇ ງຓ໋ ຂຌຶ໇ ໃນຎ໇ າງຌທີ໇ ຅ນທໆ າຄ຃ທີ໇ ນ ຅ຎາງນຄັ ນຄັ ຅າກຌຌັ໇ ກຓົ໇ ນທົ ຖຄົ .  ທ຋ິ ແີ ຍຍເ຃າົ ຖຍົ ຘຄຘຈ: ໃນຌ໇ ໆ ຄັ ຖຄົ ແຖທ໇ ຎະຌຓົ ຓຂຌຶ໇ ເຎຌັ ປຍຈບກຍທົ ດໆ ກາຄເບກິ , ແຂຌ຋ຄັ ຘບຄແຌຍ 33 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ກຍັ ເຖາົ ຃ຄີ , ງຓ໋ ຂຌຶ໇ ໃນຑ໇ ຽຄນທໆ າຄ຃ທີ໇ . ນຄັ ຅າກຌຌັ໇ , ໃນຂ໇ າຍຖຄົ ກຍັ ຑຌ໇ 1 ຃ຄັ໇ ໂຈງຍໆ ແ໋ ຍຓບບກ. ກຖ໋ ະຌຑີ ຍົ ຑ໋ຉ໇ າຓຊະໜຌົ ນຌົ ຋າຄ ນ ຘະຊາຌ຋ໆ ບີ ໆ ຌ຋ໆ ເີ ຑໆ ຌີ ດຌ ນ ງໆ າຄດໆ ເປາົ ຉບ໇ ຄຘະແຈຄ຃ທາຓເ຃າົ ຖຍົ ເຑໆ ຌີ ໂຈງ຃-ບາ຅າຌຎຽຍຘະເໝບຌຑໆ ໋-ແຓໆ ຏ຋໇ ໆ ຘີ ບຄຂບຄຑທກເປາົ , ເປາົ ຉບ໇ ຄເ຃າົ ຖຍົ ເຑໆ ຌີ ຈທ໇ ງກາຌດຌກຄົ (ຎຈົ ໝທກ ນ ຄຍັ ຃ໆ ຌັ ປໆ ຓົ ) ແຖທ໇ ຎະຌຓົ ຓຂຌຶ໇ ຑຽຄນທໆ າຄ຃ທີ໇ , ກຓົ໇ ນທົ ຖຄົ ໜບ໇ ງໜໆ ຄຶ ແຖທ໇ ກໆ າທ຃າ໋ ທໆ າ: ຘະຍາງຈ.ີ ຃. ກາຌໄນທໝ໇ ໆ ເຑໆ ບຌຓຈິ ຘະນາງ ທ຋ິ ກີ າຌໄນທແ໇ ຓໆ ຌຎະຌຓົ ຓຂຌຶ໇ ເຎຌັ ປຍຈບກຍທົ ດໆ ກາຄເບກິ ໃນຎ໇ າງຌທີ໇ ຅຃າຄຑ໋ຈ.ີ ຄ. ກາຌໄນທ໇ ເຈກັ ຌບ໇ ງ ໄນທຎ໇ ະຌຓົ ຓຂຌຶ໇ ເຎຌັ ປຍຈບກຍທົ ດໆ ກາຄເບກິ ຑ໋ຈ.ີ ຅. ກາຌໄນທ໇ ຘຍົ (຃ຌົ ຉາງ) ຃ທຌ຅ຈ຋ຍ຋ຽຌ 1 ຃ໆ ແຖທ໇ ຎະຌຓົ ຓຂຌຶ໇ ເຎຌັ ປຍຈບກຍທົ ດໆ ກາຄເບກິ , ງຓ໋ ຂຌຶ໇ ໃຘໆ ນທົ ແຖທ໇ ຂາຍຖຄົ ກຍັ ຑຌ໇ ໜໆ ຄຶ ຃ຄັ໇ (ໂຈງຍໆ ຓ໋ ກີ າຌແຍຓ). 3.2. ຓາຖະງາຈ ແຖະ ຋ໆ າ຋າຄໃຌບຖິ ງິ ະຍຈົ ຉໆ າຄ໅ ກ. ກາຌດຌ - ດຌຏຈ໇ ຽທ຃ທຌໃນຓ໇ ຖີ ກັ ຘະຌະ຋ໆ ຘີ ຑາຍ, ຘະນຄໆາ, ຍໆ ນ໋ ຌັ ໜາ໇ ໄຎຓາ, ຍໆ ໋ແກທໆ ຄແຂຌ ແຖະ ຍໆ ໋ດຌ຅ໆ າຄຂາ. - ດຌຘະເຑາະກຍັ ຏໃ໇ ນງໆ ຍໆ ໋຅າ໋ ເຎຌັ ຍໆ ໋຃ທຌດຌຉໆ ໋ໜາ໇ ຏໃ໇ ນງໆ ຃ທຌດຌດໆ ຂາ໇ ຄຆາ໇ ງ ນ ຂາ໇ ຄຂທາເຖກັ ໜບ໇ ງ. - ດຌກຄົ , ຂາຆໆ , ຎໆ ບງເຂໆ າົ ນໆ າຄກຌັ ເຖກັ ຌບ໇ ງ, ຓ຋ຄັ ຘບຄແຌຍຂາ໇ ຄ. - ດຌໃນກ໇ ຽຈ ເຓໆ ບໄຈງ໇ ຌິ ຘຽຄເຑຄຆາຈ ຑທກເປາົ ດຌກຄົ ຂຌຶ໇ ດໆ າຄຘຑາຍ ແຖທ໇ ນຌັ ໜາ໇ ໄຎນາ ຋ຄຆາຈ຅ຌົ ຅ຍົ ເຑຄ. ຂ. ກາຌງໆ າຄ  ງໆ າຄຏຈ໇ ຽທ ງໆ າຄດໆ າຄຘຑາຍ ຍາຈກາ໇ ທຍໆ ໋ໃນຘ໇ ຌັ໇ ນ ງາທເກຌີ ໄຎ, ແກທໆ ຄແຂຌຑ໋ຈຄີ າຓ, ຊາ໇ ເຎຌັ ຘຑາຍຘະຉຕ຃ີ ທຌຖະທຄັ ກະໂຑກໃນເ໇ ຎຌັ ໄຎຉາຓຎກົ ກະຉິ ຍໆ າໄນໆ ຉບ໇ ຄຘະເໝຍີ ໆ ໋ໂງກໄຎໂງກຓາ.  ງໆ າຄກຍັ ຏໃ໇ ນງໆ ງໆ າຄໄຎຂາ໇ ຄຆາ໇ ງຂບຄຏໃ໇ ນງໆ ເຖກັ ຌບ໇ ງ ແຖທ໇ ໃນນ໇ ໆ າຄກຌັ ຎະຓາຌ 1-2 ຘບກ, ໃນດ໇ ໆ ຖກັ ຘະຌະ຋ໆ ຌີ ບຍຌບ໇ ຓ.  ງໆ າຄເຂາົ໇ ນບ໇ ຄຎະຆຓ ໝາງເຊຄິ ກາຌງໆ າຄເຂາົ໇ ໃຌນບ໇ ຄ ນ ຘະຊາຌ຋ໆ ຎີ ະຆຓ຋ໆ ຓີ ຃ີ ຌົ ຌໆ ຄັ ດໆ ກໆ ບຌແຖທ໇ ນ ຌໆ ຄັ ກຄົ ກຌັ ຂາ໇ ຓເປາົ ຃ທຌ ງໆ າຄຆາ໇ ໅ ແຖະ ຘຑາຍຈຍີ ໆ ໋ໃຆຘ໇ ຽຄຈຄັ .  ກາຌງໆ າຄໃຌຆຓຆຌົ ຋ໆ ຌີ ໆ ຄັ ຉໆ ຄັ ບີ໇ - ງໆ າຄໄຎດໆ າຄຘຑາຍ, ຍໆ ໋ເປຈັ ຘຽຄຈຄັ ແຖະ ຍໆ ໋ຆກັ ຆາ໇ . - ເຓໆ ບຏໆ າຌຏຌ໇ ໆ ຄັ ດໆ ກໆ ບຌ ຃ທຌກຓົ໇ ນທົ ຖຄົ ໜບ໇ ງໜໆ ຄຶ , ດໆ າໃນເ໇ ຘບ໇ ຏາ໇ ໄຎຊກກຍັ ຏບ໇ ໆ ຌ. - ຊາ໇ ຍໆ ຓ໋ ກີ າຌກາ໋ ຌຈົ ຉໆ ຄັ ບໃີ໇ ນຌ໇ ໆ ຄັ ຍໆ ບຌ຋ໆ ຘີ ຓົ ຃ທຌ, ດໆ າຖາກຉໆ ຄັ ບໃີ໇ ນຈ໇ ຄັ ນ ງກົ ງາ໇ ງຉໆ ຄັ ບີ໇ ໄຎຉຄັ໇ ຍໆ ບຌໃໝໆ ເຑາະ຅ະເປຈັ ໃນຘ໇ ຽຄຈຄັ ຖຍົ ກທຌ. - ຊາ໇ ກາ໋ ຌຈົ ຉໆ ຄັ ໄທ໇ ກໄ໋ ຎຌໆ ຄັ ຍໆ ບຌຂບຄຉຌົ . 34 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ  ກາຌງໆ າຄເຂາົ໇ ໃຌຆຓຆຌົ - ງໆ າຄດໆ າຄຘຑາຍ ຍໆ ຘ໋ ໆ ຄົ ຘຽຄຈຄັ ບກຶ ກະ຋ກຶ ຃ກຶ ໂ຃ຓ. - ເຓໆ ບຏໆ າຌຏ຋໇ ໆ ຌີ ໆ ຄັ ກໆ ບຌ ຃ທຌກຓົ໇ ນທົ ຏໆ າຌແຖທ໇ ກງ໋ ໆ າຄ຋າ໋ ຓະຈາ. - ຊາ໇ ຏໆ າຌໄຖງະໃກໃ໇ ນ຃໇ ເຂໆ າົ ງໆ າຄ. - ຊາ໇ ເຎຌັ ໄຎໄຈ຃໇ ທຌຌໆ ຄັ ແຊທນຄັ ເຑໆ ບນກີ ເທຌັ໇ ກາຌງໆ າຄຏໆ າຌໜາ໇ ຆຓຆຌົ . - ຍໆ ງ໋ ໆ າຄຘທຌ຋າຄກຍັ ຑະຘຄົ ໃຌໄຖງະໃກຆ໇ ຈິ ຊາ໇ ເຎຌັ ໄຎໄຈ໇ ຃ທຌ຅ະຌໆ ຄັ ຖຄົ , ງຓ໋ ໄນທ຅໇ ຌົ ຑະຘຄົ ຏໆ າຌໄຎ ແຖທ໇ ຅ໆ ຄຶ ງໆ າຄໄຎໄຈ.໇ ຃. ກາຌຌໆ ຄັ  ຌໆ ຄັ ຒຄັ ຏໃ໇ ນງໆ ບະ຋ຍິ າງ ຒຄັ ຏໃ໇ ນງໆ ເທາົ໇ ຍໆ ໋ໃນເ໇ ຋າົ໇ ແຂຌ ໃນຌ໇ ໆ ຄັ ໃຌ຋ໆ າຘຄັ ຖທຓກຖິ ງິ າ ໂຈງເບາົ ຓ຅ຍັ ໄທ຋໇ ໆ ໜີ າ໇ ຉກັ ນ ຌໆ ຄັ ໂຌຓ໇ ຉທົ ໄຎ ຋າຄຌາ໇ ເຖກັ ໜບ໇ ງ ແຖະ ຍໆ ໋ໃຆຘ໇ ຽຄຈຄັ ຌບກ຅າກ຅ະໄຈປ໇ ຍັ ບະຌງາຈ ນ ຉບຍ຃າ໋ ຊາຓເ຋ໆ າົ ຌຌັ໇ . ກາຌຌໆ ຄັ ຒຄັ ຏໃ໇ ນງໆ ບະ຋ຍິ າງ  ກາຌຌໆ ຄັ ຒຄັ ຋໋າ ນ ຒຄັ ເ຋ຘະໜາ ຌໆ ຄັ ຒຄັ ຑະເ຋ຘະໜາ຃ທຌຌໆ ຄັ ຎະຌຓົ ຓ ນ ເບາົ ຓທາຄໄທໜ໇ າ໇ ຉກັ ດໆ ໃຌ຋ໆ າ຋ໆ ຘີ ຑາຍ, ຍໆ ໋ເທາົ໇ ຍໆ ຖ໋ ຓົ ກຌັ ຊາ໇ ຅າ໋ ເຎຌັ ຃ທຌໃຆຘ໇ ຽຄ຃ໆ ບງ໅. ກາຌຌໆ ຄັ ຒຄັ ເ຋ຘະໜາ 35 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ  ກາຌຌໆ ຄັ ຒຄັ ຘະແຈຄຎາຊະກະຊາ ໃນຌ໇ ໆ ຄັ ຒຄັ ຉາຓຊາຌະຂບຄຉຌົ ຊາ໇ ຓກີ າຌ຅ຈັ ຆໆ ໄທຌ໇ ຌັ໇ ຅ະຉບ໇ ຄຌໆ ຄັ ຉາຓຆໆ ຂບຄຉຌົ ເບຄ, ຍໆ ໋຃ທຌ຅ະງກົ ງາ໇ ງ ຉາຓໃ຅. ຊາ໇ ຍໆ ໋ຓກີ າຌໝາງຆໆ ໄທ຃໇ ທຌ຅ະຌໆ ຄັ ເຂາົ໇ ເຂາົ໇ ໄຎຂາ໇ ຄໃຌກໆ ບຌເຑໆ ບຍໆ ໋ໃນເ໇ ກະກະ຃ຌົ ຏ຋໇ ໆ ເີ ຂາົ໇ ຉາຓນຄັ , ຍໆ ໋຃ທຌ ໄຎຌໆ ຄັ ດໆ ແຊທໜາ໇ ຘຈ຋ໆ ເີ ຂາົ ຅ຈັ ໄທຑ໇ ເິ ຘຈ ຌບກ຅າກເ຅າົ໇ ຑາຍ຅ະເຆຌີ ໃນຌ໇ ໆ ຄັ ຘະແຈຄທໆ າເຂາົ ຅ຈັ ໄທໃ໇ ນເ໇ ປາົ ແຖະ ກາຌ ຌໆ ຄັ ຃ທຌຌໆ ຄັ ດໆ ໃຌ຋ໆ າຘຄັ ຖທຓຑ໋ຈຄີ າຓ, ຍໆ ໃ໋ ນຖ໇ ະທຄັ ເກຌີ ໄຎ ນ ຌໆ ຄັ ດໆ ໃຌ຋ໆ າຉາຓຘະຍາງ຅ຌົ ເນຌັ ທໆ າຍໆ ໋ຖະທຄັ ກຖິ ງິ າກ໋ຍໆ ໋ ຘຓົ ຃ທຌ. ກາຌງຓີ໇ ນ ຘະແຈຄບາຖຓົ ໄຎກຍັ ກາຌຘະແຈຄຌຌັ໇ ໃນຘ໇ ະແຈຄຑ໋ຈຑີ ຄ໋ າຓຍໆ ໋ແຓໆ ຌປບ໇ ຄໂປໆ ຅ຌົ ເຎຌັ ກາຌຖຍົ ກທຌຏບ໇ ໆ ຌ. ຄ. ກາຌເຂາົ໇ ຑຍົ ຏໃ໇ ນງໆ ເຓໆ ບເຂາົ໇ ຑຍົ ຏບ໇ າທຈໂຘ ນ ຃ຍາບ຅າຌ ຃ທຌເ຃າະຎະຉ ແຖເທກໆ າທ຃າ໋ ທໆ າ: ຘະຍາງຈີ. ຊາ໇ ເຑໆ ຌີ ກາ໋ ຖຄັ ເປຈັ ທຽກດໆ ກ຃໋ ທຌກໆ າທ຃າ໋ ຂໂ໋ ຋ຈກໆ ບຌ ແຖທ໇ ຅ໆ ຄຶ ດຌເທາົ໇ ຈທ໇ ງ຋ໆ າ຋າຄບໆ ບຌນທາຌ.  ກາຌເຂາົ໇ ຑຍົ ຏໃ໇ ນງໆ ຋ໆ ຌີ ໆ ຄັ ຉໆ ຄັ ບີ໇ ງໆ າຄຘຑາຍ ເຓໆ ບຓໆ ໋ ນ ໃກ ໇ ແຖທ໇ ໃນໄ໇ ນທ໇ ນ ຊາຓຘະຍາງຈເີ ຑໆ ຌີ ແຖທ໇ ຊາ໇ ໃນເ໇ ຑໆ ຌີ ເຆຌີ ຌໆ ຄັ ແຉໆ ດໆ າຌໆ ຄັ ດໆ ຉໆ ໜ໋ າ໇ ຏ໇ ໃນງໆ .  ກາຌເຂາົ໇ ຑຍົ ຏໆ ໃນງໆ ເທຖາຏໃ໇ ນງໆ ດຌ ງໆ າຄຘຑາຍເຓໆ ບເຂາົ໇ ໄຎໃກຑ໇ ຘ໋ ຓົ ຃ທຌແຖທ໇ ງຓ໋ ໄນທ.໇  ເຂາົ໇ ຑຍົ ຏໃ໇ ນງໆ ຋ໆ ຌີ ໆ ຄັ ກຍັ ຑຌ໇ ງໆ າຄເຂາົ໇ ໄຎໃຌໄງະຑຘ໋ ຓົ ຃ທຌ ແຖທ໇ ຃າຌຖຄົ ເຓໆ ບເຂາົ໇ ໄຎໃກ຅໇ ໆ ຄຶ ຌໆ ຄັ ຑຍັ ແຑຍ, ງຓ໋ ໄນທ.໇ ຊາ໇ ເຎຌັ ຏຌ໇ ຍັ ຊຘຈ ໃນກ໇ າຍຖຄົ ແຖທ໇ ໃນຌ໇ ໆ ຄັ ນໆ າຄຑ໋ຘຓົ ຃ທຌແຖທ໇ ຏໃ໇ ນງໆ ຊາຓກໆ ບຌ. ຅. ກາຌຘຌົ ຋ະຌາ ໃຌຎຈັ ຅ຍຌັ ຌຓີ໇ ຏີ ຘ໇ ຌົ ໃ຅ໃຌເຖໆ ບຄກຖິ ງິ າຓາຖະງາຈກາຌໃຆຊ໇ ບ໇ ງ຃໋າເຑໆ ບຎກຶ ຘານາຖ, ຘຌົ ຋ະຌາ, ຓຌັ ຓີ ຎະໂນງຈນາງຉໆ ໋ຑທກເປາົ ເປາົ ຉບ໇ ຄ຃໋າຌຄຶ ເຊຄິ ນກັ ກາຌຈໆ ຄັ ຌ:ີ໇ - ເປາົ ກາ໋ ຖຄັ ຘຌົ ຋ະຌາກຍັ ໃຏ - ດໆ ຘະຊາຌ຋ໆ ໃີ ຈ - ຃ທຌໃຆ຃໇ າ໋ ເທາົ໇ ແຌທໃຈ - ຋າ໋ ຌບຄຘຽຄ຋ໆ ໃີ ຆ໇ ຃ທຌໜກັ ເຍາົ ເ຋ໆ າົ ໃຈ - ຉບ໇ ຄໃນຏ໇ ບ໇ ໆ ຌຓໂີ ບກາຈຘຌົ ຋ະຌາ ແຖະ ຓກີ າຌບບກ຃໋າ຃ຈິ ເນຌັ ຈທ໇ ງ ຘ. ກາຌກຌິ ຓາຖະງາຈໃຌກາຌກຌີ ເຎຌັ ຘໆ ຄິ ຘາ໋ ຃ຌັ ດໆ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ຋ໆ ຅ີ ະເຖຌີ ແຖທ໇ ຓຖີ ະຍຽຍກາຌກຌີ ນາງດໆ າຄ ແຉໆ ຘໆ ຄິ ຋ໆ ເີ ປາົ ຃ທຌປຉ໇ ບ໇ ຄຎະຉຍິ ຈັ ຈໆ ຄັ ຌ:ີ໇ - ຌໆ ຄັ ຉທົ ກຄົ ຈທ໇ ງຓາຖະງາຈ຋ໆ ຘີ ະນຄຍົ ຘະນຄໆຽຓ - ເຓໆ ບຉກັ ບານາຌເຂາົ໇ ຎາກຍໆ ໃ໋ ນຓ໇ ຌັ ຉກົ - ເທຖານງາ໋໇ ບານາຌ ຍໆ ໋຃ທຌບາ໇ ຎາກກທາ໇ ຄ ແຖະ ຍໆ ໃ໋ ນຓ໇ ຘີ ຽຄຈຄັ - ຍໆ ໋ຎາກຍໆ ໋ເທາົ໇ ໃຌຂະຌະ຋ໆ ຓີ ບີ ານາຌດໆ ຎາກ 36 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ - ກາຌຘຌົ ຋ະຌາ ຍໆ ໋ໃນເ໇ ທາົ໇ ນາງ ແຖະ ຍໆ ຃໋ ທຌເທາົ໇ ເຖໆ ບຄໜາ໇ ຖຄັ ກຽຈ ນ ເຖໆ ບຄໂຘກເຘາົ໇ - ຉບ໇ ຄກຌິ ບານາຌ຋ກເງໆ ບຄ ຍໆ ໋຃ທຌເຖບກກຌິ ແຉໆ ເງໆ ບຄ຋ໆ ຉີ ຌົ ຓກັ - ເຓໆ ບບໆ ຓີ ແຖທ໇ ໃນເ໇ ຂໆ ງເຘຈບານາຌຓາປທຓກຌັ ໄທ໇ - ຍໆ ບ໋ ໆ ຓີ ໄທ ນ ຆາ໇ ເກຌີ ໄຎ 3.3. ຓາຖະງາຈໃຌກາຌຉບ໇ ຌປຍັ ແຂກ ໃຌກາຌຉບ໇ ຌປຍັ ແຂກຑທກເປາົ ຃ທຌຓຓີ າຖະງາຈຉບ໇ ຌປຍັ ແຂກ. ນກັ ກາຌຉບ໇ ຌປຍັ ແຂກ຋ໆ ເີ ຅າົ໇ ຂບຄຍາ໇ ຌ ຃ທຌຎະຉຍິ ຈັ ຈໆ ຄັ ຌ:ີ໇ - ເ຅າົ໇ ຂບຄເປບຌກໆ າທ຃າ໋ ທໆ າ ’’ຘະຍາງຈີ’’, ຍໆ ໋຃ທຌຊາຓແຂກທໆ າຓານາຓທີ ຽກນງຄັ ເຎຌັ ບຌັ ຂາຈກໆ ບຌເຆຌີ ຌໆ ຄັ . - ເຓໆ ບແຂກຓາເປບຌກຄົ ກຍັ ເທຖາປຍັ ຎະ຋າຌບານາຌ ຃ທຌເຆຌີ ແຂກເຂາົ໇ ປໆ ທຓປຍັ ຎະ຋າຌ ຈທ໇ ງ. - ຊາ໇ ແຂກຓາຂ໋຃ທາຓຆໆ ທງເນບ ກ຃໋ ທຌຆໆ ທງຉາຓຘຓົ ຃ທຌຊາ໇ ຂຈັ ຂບ໇ ຄກຆ໋ ແີ໇ ຅ຄດໆ າຄຘຑາຍ. - ຓຂີ ບຄຉບ໇ ຌປຍັ ແຂກຉາຓຎະເຑຌ຋ີ ໆ ຌີ ງິ ຓົ ກຌັ ຃ ຌາ໋໇ ຈໆ ຓ - ເທາົ໇ ຅າກຍັ ແຂກຈທ໇ ງໃຍໜາ໇ ງຓິ໇ ແງຓ໇ ແ຅ໆ ຓໃຘ - ຍໆ ປ໋ າ໇ ງ຃ຌົ ໃຌເປບຌຉໆ ໋ໜາ໇ ແຂກ - ຍໆ ຃໋ ທຌເຍໆ ຄິ ໂຓຄເຖບ໇ ງ໅ - ຉບ໇ ຄເຂາົ໇ ໃ຅ທໆ າຏເ໇ ຎຌັ ແຂກຓາເປບຌ ຊທໆ າຓກີ ຽຈນາງ຋ໆ ຘີ ຈ ກາຌຉບ໇ ຌປຍັ ແຂກ຋າຄຖຈັ ຊະກາຌ 3.4. ຓາຖະງາຈໃຌກາຌຘ໋າຏຈັ ຓ,຅າຓ, ໄບ, ນາທ - ເທຖາງໆ ຌຓບບກໄຎຘ໋າຑຈັ ຃ທຌ຅ຍັ ເຍາົ ໅ຑບ໇ ຓກຍັ ງຓິ໇ ໃນຏ໇ ຋໇ ໆ ເີ ປາົ ຘ໋າຑຈັ ຓຌຌັ໇ ດໆ າຄຘະຑາຍຍໆ ໋຃ທຌກຓົ໇ ນທົ 37 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ນ ນຌັ ໜາ໇ ໄຎ຋າຄບໆ ຌ. - ເຓໆ ບດໆ ປໆ ທຓກຌັ ນາງ຃ຌົ ເທຖາຓບີ າກາຌໄບ, ຅າຓ ນ ນາທ ຃ທຌເບາົ ແຑຓຌົ ຍຄັ ນ ເບາົ ຓ ຍຄັ ຎາກໄທ໇ ນ ນຌັ ໜາ໇ ໄຎ຋າຄບໆ ຌ ຍໆ ຃໋ ທຌໄບ, ຅າຓ, ນາທ ໂຈງຍໆ ຓ໋ ແີ ຑຍຄັ ຎາກເບາົ ໄທ໇ ນ ຉບ໇ ຄນຌັ ໜາ໇ ໄຎ຋າຄບໆ ຌ. 3.5. ຓາຖະງາຈໃຌນບ໇ ຄກາຌ ແຖະ ຃ບຍ຃ທົ ກ. ຓາຖະງາຈໃຌນບ໇ ຄກາຌ - ຏໃ໇ ນໆ ງຉບ໇ ຄເຎຌັ ແຍຍດໆ າຄໃຌກາຌຌໆ ຄນໆ ຓົ , ແຉໆ ຄຉທົ , ກາຌເທາົ໇ ຅າຎາໄຘ , ກາຌໄຎຓາຖາ ຃ບຍ ແຖະ ຑຈຶ ຉກິ າ໋ ຉໆ າຄ໅. - ຑ຅ິ າຖະຌານາເນຈຏຌົ ກໆ ບຌ ຅ໆ ຄຶ ຃ໆ ບງຉາ໋ ຌທິ ຅ິ າຌ, ຉາ໋ ຌຉິ ຆິ ຓົ ຏດ໇ ໆ ໃຉຍ໇ ຄັ ຃ຍັ ຍຌັ ຆາ. - ຍໆ ເ໋ ທາົ໇ ຅າຘໆ ຄິ ຋ໆ ຖີ າຓກົ ບະຌາ຅າຌ, ກໆ ຃໋ ທາຓແຉກແງກ ແຖະ ຘໆ ຄິ ຋ໆໄີ ປຘ໇໇ າຖະຎະໂນງຈ. - ປກັ ຘາ຃ທາຓເຎຌັ ຖະຍຽຍປຽຍປບ໇ ງໃຌໂຓຄກາຌ. - ຍໆ ຉ໋ ຘິ ຌິ ຌຌິ ຋າ ໃຘໆ ປາ໇ ງຎາ໇ ງຘີ ເຆໆ ຄິ ກຌັ ແຖະກຌັ . - ເຓໆ ບເຂາົ໇ ໃຌນບ໇ ຄກາຌ຃ທຌຎຈົ ໝທກ ແຖະ ຍໆ ໋຃ທຌໃຆຘ໇ ຽຄຈຄັ . - ຊາ໇ ຓເີ ຑຈງຄິ ດໆ ປໆ ທຓນບ໇ ຄຍໆ ຃໋ ທຌຘຍດາ. - ຌໆ ຄັ ແຖະ ທາຄຉທົ ດໆ ໃຌນບ໇ ຄກາຌໃນຊ໇ ກຖກັ ຘະຌະ. ຂ. ຓາຖະງາຈໃຌ຃ບຍ຃ທົ - ຍໆ ຆ໋ ບກນາ຃ທາຓຍໆ ໋ຈໃີ ຘໆ ຃ບຍ຃ທົ . - ຍໆ ໋ຘະແຈຄບາກາຌກຖິ ງິ າແຂຄກະຈາ໇ ຄ, ກໆ າທ຃໋ານງາຍຆາ໇ ເຆໆ ຄິ ກຌັ ແຖະ ກຌັ . - ນກີ ເທຌັ໇ ກາຌໃຆບ໇ າຖຓົ , ຆບກນາເນຈຏຌົ ເຑໆ ບແກໄ໇ ຂຍຌັ ນາ. - ຃ທາຓໃຌຍໆ ໃ໋ ນຌ໇ າ໋ ບບກ຃ທາຓຌບກຍໆ ໋ໃນຌ໇ າ໋ ເຂາົ໇ ຓາເປບຌ. - ຎຈົ ໝທກ, ຊບຈແທໆ ຌຉາຈາ໋ , ຄຍັ ຃ຌັ ປໆ ຓົ ແຖທ໇ ຅ໆ ຄຶ ຂຌຶ໇ ເ຋ຄິ ເປບຌ. 3.6. ຓາຖະງາຈໃຌນບ໇ ຄປຽຌ - ຌກັ ປຽຌເ຃າົ ຖຍົ ຃ບາ຅າຌຈທ໇ ງກາຌຖກຂຌຶ໇ , ງກົ ຓໄນທ໇, ຎຈົ ນຓທກ , ກຓົ໇ ນທົ ຃າ໋ ຌຍັ ແຖທ໇ ຊາຓ ຘະຍາງຈ.ີ - ຌກັ ປຽຌຉບ໇ ຄຌໆ ຄັ ຉໆ ໋າກທໆ າ຃ບາ຅າຌ. - ຃ບາ຅າຌຊາຓຍຌັ ນາ຃ທຌຖກຂຌຶ໇ . ຂ໋ບະຌງາຈ ແຖທ໇ ຅ໆ ຄິ ຉບຍ, ກໆ ບຌ຅ະຌໆ ຄັ ຖຄົ ກຓົ໇ ນທົ ຖຄົ ນຌບ໇ ງນຌໆ ຄຶ . - ຉຄັ໇ ໃ຅ຒຄັ ຃ບະ຋ຍິ າງ ແຖະ ຅ຈົ ເບາົ ຍຌັ ນາ຋ໆ ຘີ ໋າ຃ຌັ . - ເທຖາຌໆ ຄັ ປຽຌຍໆ ໋຃ທຌຄທາກຆາ໇ ງ, ນຽທຂທາ, ຍໆ ຖ໋ ຍົ ກທຌ, ຍໆ ໋ເນຄາົ ຌບຌ. - ເຂາົ໇ ແຖະ ບບກນບ໇ ຄກຄົ ເທຖາ ຊາ໇ ເຂາົ໇ ນບ໇ ຄຆາ໇ ຉບ໇ ຄຂ໋ບະຌງາຈຌ຃ ຅ໆ ຄຶ ເຂາົ໇ . - ຍໆ ໋຃ທຌຈໆ ຓ ແຖະ ກຌິ ບານາຌ ໃຌຆໆ ທົ ໂຓຄປຽຌ, ຓກີ ຈິ ຋ຖະບຌັ ໃຈ ຃ທຌໄຈປ໇ ຍັ ບະຌງາຈກໆ ບຌ຅ໆ ຄຶ ບບກ ນບ໇ ຄ. 38 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ 4.ຓາຖະງາຈ຋າຄ຃ຌຘຓົ ຍຈັ 4.1. ຃ທາຓໝາງຂບຄ຃ຌຘຓົ ຍຈັ ຃ຌຘຍົ ຈັ ແຓໆ ຌ຃ທາຓຈງີ ໆ ຄິ , ຍ໋ຖຍິ ຌຈທ໇ ງ຃ທາຓຈີ ນ ເທາົ໇ ບກີ ດໆ າຄໜໆ ຄຶ ທໆ າ ຃ຌຘຓົ ຍຈັ ແຓໆ ຌຓາຈຊາຌກາຌ ຎະຑຈຶ ຈທ໇ ງ຃ທາຓຘະໝກັ ຉໆ ຌຉທົ ຂບຄ຃ຌົ ດໆ ໃຌຖະນທໆ າຄກາຌຑທົ ຑຌັ ຃ຌົ ກຍັ ຃ຌົ ແຖະ ຃ຌົ ກຍັ ຘຄັ ຃ຓົ . ກ. ຃ຌຘຓົ ຍຈັ ຂບຄຏຌ໇ າ໋ - ຓ຅ີ ຈິ ໃ຅ເຑໆ ບແຏໆ ບະຌເ຃າະ ນ ຆໆ ທງເນບຏ຋໇ ໆ ດີ ໆ ໃຉ຃໇ ທາຓຍຄັ ຃ຍັ ຍຌັ ຆາ - ຓ຃ີ ທາຓຆໆ ຘຈັ - ຍຖ໋ ຅ິ າກຆຍັ ຘໆ ທຌຉທົ ເຑໆ ບຘາ຋າຖະຌະຎະໂນງຈຂບຄຘຄັ ຃ຓົ - ກຄົ ໄຎກຄົ ຓາຍໆ ໋ເຂາົ໇ ຂາ໇ ຄບບກຂາ - ເທາົ໇ ຅າຘຑາຍບໆ ບຌນທາຌ, ຍໆ ໋ຊໂຉ, ຍໆ ໋ແຂຄກະຈາ໇ ຄ - ເຐກິ ຐຌົ ຉຌົ ເບຄໃຌ຋າຄ຋ໆ ຈີ ີ - ຍໆ ຘ໋ າ໇ ຄ຃ທາຓເຈບຈປບ໇ ຌໃນແ໇ ກໆ ຃ຌົ ບໆ ຌ ໂຈງ຋າຄກຄົ ແຖະ ຋າຄບບ໇ ຓ - ຍໆ ຓ໋ ຃ີ ທາຓບຈິ ຘາຍຄັ ຍຽຈຉໆ ຍ໋ ກ຃ຌົ ບໆ ຌ - ຓ຃ີ ທາຓບຈົ ຋ຌົ ແຖະ ຎະຑຈຶ ຉຌົ ດໆ ໃຌກຈົ ໝາງ ແຖະ ຖະຍຽຍຉໆ າຄ໅ ຂ. ຌໄິ ຘຂບຄນທົ ໜາ໇ - ຓຘີ າງຉາເຎຌັ ຋າ໋ ປແ໇ ຌຓເຍໆ ຄິ ເຍບ໇ ຄຖໆ ຓ ແຖະ ແຌຓຂຌຶ໇ ເຍບ໇ ຄເ຋ຄິ - ຓ຅ີ ຈິ ໃ຅ໜກັ ແໜຌ໇ ຍໆ ເ໋ ຎຌັ ຃ຌົ ນເຍາົ ເບາົ ຃ທາຓຄໆາງ - ຋໋າຉທົ ເຎຌັ ຂທຌັ ໃ຅ຂບຄຎທຄຆຌົ ຃ເ຃າົ ຖຍົ ຘຈິ ຋ຂິ ບຄຎະຆາຆຌົ - ຓ຃ີ ທາຓປ,໇ ຓ຃ີ ທາຓຘາຓາຈ, ຓ຃ີ ທາຓຘະນາຈຉໆ ໋຋ກຍຌັ ນາ - ຓກີ ຖິ ງິ າຓາຖະງາຈ ແຖະ ເຎຌັ ຋ໆ ໄີ ທທ໇ າຄໃ຅ຂບຄຎທຄຆຌົ - ປເ໇ ຉາົ໇ ໂປຓ຃ທາຓຘາຓກັ ຃ີ ແຖະ ຓ຃ີ ທາຓໜກັ ແໜຌ໇ - ຓ຃ີ ທາຓຆໆ ຘຈັ ຘຈ຅ະຖຈິ ຉໆ ໋ຆາຈ ຉໆ ຎ໋ ະຆາຆຌົ - ເຎຌັ ແຍຍດໆ າຄຂະນງຌັ ຂຌັ ແຂຄ ເບາົ ກາຌເບາົ ຄາຌ - ເ຃າົ ຖຍົ ກຈົ ໝາງ ຍາ໇ ຌເຓບຄດໆ າຄເຂຓັ໇ ຄທຈ - ປຏ໇ ໆ ບຌຘຌັ໇ ຏໆ ບຌງາທ ແຖະ ປຍ໇ ຌ຃ຌຉໆ ໋ຆາຈ ຉໆ ໋ຎະຆາຆຌົ ຃. ຃ຌຌະ຋໋າຂບຄ຃ຌົ ຈີ - ຍໆ ໋ຂໆ ຓົ ເນຄັ ຏບ໇ ໆ ບຌແບ ແຖະ ຏຈ໇ ບ໇ ງໂບກາຈ - ປກັ ຘາຆໆ ຘຽຄກຽຈ ແຖະ ຘກັ ຘີ - ຍໆ ໋ປຍັ ຘຌິ ຍຌົ ແຖະ ເທາົ໇ ຃ທາຓຍໆ ໋຅ຄິ ໃຘໆ ປາ໇ ງ຃ຌົ ບໆ ຌ - ຘະນຄຽຓ຃ໆ ຽຓ຃ຓົ ແຖະ ຘຑາຍປຽຍປບ໇ ງ - ບໆ ບຌຌບ໇ ຓຊໆ ບຓຉທົ ແຉໆ ຓກັ ຘະແນທຄນາປໆ ໋າປຽຌ - ຓ຃ີ ທາຓເຎຌັ ຖະຍຽຍປຽຍປບ໇ ງ ແຖະ ດາ໇ ຌກທົ ຉໆ ໋ກາຌກະ຋າ໋ ຃ທາຓຏຈິ 39 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຄ. ຃ຌຘຓົ ຍຈັ ຂບຄຑຌົ ຖະເຓບຄ - ປກັ ຎະເ຋ຈຆາຈ, ຍາ໇ ຌເກຈີ ເຓບຄຌບຌ. ປກັ ຘະຑາຍແທຈຖບ໇ ຓ ໃຌຑຓຎະເ຋ຈຂບຄຉຌົ . - ປກັ ຋ໆ າຌຏຌ໇ າ໋ , ປກັ ຖຈັ ຊະຍາຌ, ຑໆ ໋ແຓໆ ຍຄັ ເກຈີ ເກາົ໇ , ຃ບາ຅າຌ, ຑະຘຄົ , ຎຆະຌງີ ະຘະຊາຌ, ທຈັ ຊຍປາຌ. - ປກັ ກາຌຘກຶ ຘາ, ຃ຌົ໇ ຃ທາ໇ ປໆ ໋າປຽຌ, ປກັ ບະຌາ຃ຈົ ບຌັ ກາ໇ ທໜາ໇ , ຑຈັ ຋ະຌາຉຌົ ເບຄ ແຖະ ຘຄັ ຃ຓົ ໃນ຅໇ ະ ເຖຌີ ປໆ ຄເປບຄ. - ປກັ ກາຌບບກແປຄຄາຌ, ຘາ໇ ຄບະຌາ຃ຈົ ບຌັ ຘຈົ ຆໆ ຌແ຅ໆ ຓໃຘ - ປກັ ບະຌາໄຓ 3 ຘະບາຈ ເຑໆ ບຎາຘະ຅າກໂຖກໄຑຉໆ າຄ໅ - ປກັ ຖະຍຽຍທິໃຌ, ຃ຈິ ແຖະ ເປຈັ ບຌັ ໃຈໃຌ຋າຄ຋ໆ ຆີ ບຍຎະກບຍກຈິ ຅ະກາ໋ ໃນຊ໇ ກກຍັ ກຈົ ໝາງ ແຖະ ຖະຍຽຍ. ຅. ຃ຌຘຓົ ຍຈັ ຂບຄຏຈ໇ ຋ີ ໆ ຃ີ ທຌເບາົ ໃ຅ໃຘໆ - ຆຄັ ຘຈັ ຉຂບຄຆາຈ຋ໆ ຉີ າ໇ ຌຎະຆາຆຌົ - ຆຄັ ຃ທາຓກຽຈ຃າ໇ ຌຓກັ ຄໆາງ ຍໆ ງ໋ ຈຉ຋ິ າ໋ - ຆຄັ ຃ທາຓເຎ,ິ ເຎບ໇ ຌ ຘກົ ກະຎກົ ປກົ ເປບ໇ ໝໆ ຌົ ໝບຄ ຍໆ ໋ຓຖີ ະຍຽຍບຌັ ຅ຍົ ຄາຓ - ຓ຃ີ ທາຓກາ໇ ນາຌ, ບຈົ ຋ຌົ , ຅ຈິ ໃ຅ ເດບກເດຌັ ຘຂຓປບຍ຃ບຍ - ຓ຃ີ ທາຓເຓຈຉາ, ເບບ໇ ເຒບ໇ ເຑໆ ບແຏໆ - ຘຈັ ຆໆ ຘຈ຅ະຖຈິ , ດຈຶ ໝຌັ໇ ບຈຓົ ຃ະຉຆິ ທີ ຈິ ຋ໆ ຈີ .ີ 5. ໃ຅຃ທາຓ ດໆ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ໃຈນຌໆ ຄຶ ຅ະດໆ ປໆ ທຓກຌັ ໄຈ໇ ຉບ໇ ຄໃນ຋໇ ກ຃ຌົ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ຓຓີ າຖະງາຈໃຌກາຌ຋ກັ ຋າງ, ກາຌເທາົ໇ ຅າຎາໄຘ຋ໆ ຘີ ຑາຍບໆ ບຌນທາຌ ປ຅໇ ກັ ໃນກ໇ ຽຈແກໆ ກຌັ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ . ຓາຖະງາຈໃຌກາຌຎະຑຈຶ ຂບຄ຃ຌົ ດໆ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ນຓາງເຊຄິ ຓາຖະງາຈ຋ໆ ຈີ ໃີ ຌກາຌຎະຑຈຶ ຎະຉຍິ ຈັ ເຆໆ ຄິ ກຌັ ແຖະກຌັ ໃຌກາຌໄຎຓານາຘໆ , ກາຌດໆ ກຌິ ແຖະ ກາຌຌຍັ ຊກຌັ . ຈທ໇ ງເນຈຌຌັ໇ , ກາຌ຋ໆ ຅ີ ະດໆ ປໆ ທຓກຌັ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ເຑໆ ບໃນຓ໇ ຃ີ ທາຓຘຌັ ຉຌິ ຌັ໇ ຋ກ຃ຌົ ຉບ໇ ຄໃນຓ໇ ຓີ າຖະງາຈ຃຃ຌຘຓົ ຍຈັ ຋ໆ ຈີ ປີ ຅໇ ກັ ຓຈິ ຘຈັ ຉດໆ າຄ຅ະແ຅ຄ໇ . 6. ທຽກຓບຍນຓາງ ຃ໃນ຃໇ ໋າຊາຓກໆ ຽທກຍັ ຍຈົ ປຽຌ 1. ຓາຖະງາຈແຓໆ ຌນງຄັ ? 2. ຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌທາ຅າຓ຅ີ ກັ ດໆ າຄ? (ບະ຋ຍິ າງ). 3. ຓາຖະງາຈ຋າຄຈາ໇ ຌ຅ຈິ ໃ຅ແຓໆ ຌນງຄັ ? ຓ຅ີ ກັ ດໆ າຄ (ບະ຋ຍິ າງແຉໆ ຖະດໆ າຄ). 4. ໃນຌ໇ ກັ ປຽຌບໆ າຌເຌບ໇ ໃຌຍຈົ ປຽຌ ແຖະ ບໆ າຌຎຓຶ໇ ຃ຌຘຓົ ຍຈັ ຂບຄ຋ໆ າຌຏຌ໇ າ໋ ເຆໆ ຌັ ຎຓຶ໇ ຃ຌຘຓົ ຍຈັ ຂບຄ ຋ໆ າຌ ໄກຘບຌ ຑຓົ ທນິ າຌ, ຋ໆ າຌ ຘຑາຌທຄົ ເຑໆ ບເປຈັ ຍຈົ ຖາງຄາຌຘໆ ຄົ ບາ຅າຌໃຌຆໆ ທົ ໂຓຄຉໆໄ໋ ຎ. 40 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ 7. ທຽກເຑໆ ຓີ - ໃນຌ໇ ກັ ປຽຌຆບກບໆ າຌຎຓ໇ ທາຖະຘາຌດໆ ນຘ໋ ະນຓຈ ນ ຍໆ ບຌບໆ ຌ໅຃ຌົ໇ ຃ທາ໇ ກໆ ຽທກຍັ ຓາຖະງາຈ ກາຌເທາົ໇ ຅າຎາໄຘໃນຌ໇ ກັ ປຽຌຘາຓາຈຎະຉຍິ ຈັ ໄຈ.໇ - ໃນຌ໇ ກັ ປຽຌຆບກປປ໇ ໆ ໋າປຽຌຓາຖະງາຈ຋ໆ ຈີ ໃີ ຌກາຌຎະຑຈຶ ຎະຉຍິ ຈັ ຉທົ ຅ຄິ ໃຌກາຌຂາຍໄນທ໇ ກາຌເ຃າົ ຖຍົ ຌຍັ ຊ຃ບາ຅າຌ ນ ຏບ໇ ໆ ຌ໅, ຃ຘຄັ ເກຈຉທົ ຅ຄິ ຋ໆ ຌີ ກັ ປຽຌຎະຉຍິ ຈັ ໃຌນບ໇ ຄປຽຌ ນ ຘະ ຊາຌ຋ໆ ຋ີ າຄຌບກ. 41 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຍຈົ ຋ີ 5 ກາຌແຉໆ ຄກາງຂບຄຖາທ ແຖະ ບາຆຽຌ ຅ຈຎະຘຄົ ເຑໆ ບໃນຌ໇ ກັ ປຽຌຘາຓາຈ: -ບະ຋ຍິ າງໄຈຓ໇ າຖະງາຈໃຌກາຌແຉໆ ຄກາງຂບຄ຃ຌົ ຖາທ ແຖະ ບາຆຽຌ. - ຌາ໋ ໃຆ຃໇ ທາຓປ຋໇ ໆ ໄີ ຈປ໇ ຽຌຓາເຂາົ໇ ໃຌກາຌຘຈິ ຘບຌຌກັ ປຽຌ. ກາຌແຉໆ ຄກາງແຓໆ ຌຓາຖະງາຈບຌັ ໜໆ ຄຶ ຂບຄ຃ຌົ ໃຌຘຄັ ຃ຓົ ຋ໆ ີຍໆ ຄົ ຍບກເຊຄິ ທຈັ ຋ະຌະ຋໋າ, ຃ທາຓຓຖີ ະຍຽຍ ແຍຍແຏຌຂບຄ຃ຌົ ໃຌຆາຈໜໆ ຄຶ ໅. ຘ໋າຖຍັ ບາຆຽຌຑທກເປາົ ແຖທ໇ ແຉໆ ຖະຆາຈກ໋ຓຖີ ະຍຽຍແຍຍແຏຌ ນ ຓາຖະງາຈ ໃຌກາຌແຉໆ ຄກາງ຋ໆ ເີ ຎຌັ ເບກະຖກັ ຂບຄໃຏຖາທຓາແຉໆ ຍປາຌຌະກາຌ ແຖະ ຓກີ າຌຎຍັ ຎຄໃນຘ໇ ບຈ຃ໆ ບຄກຍັ ງກຘະໄ ໝ. ແຉໆ ໃຌຂະຌະຈຽທກຌັ ຌຌັ໇ ກບ໋ ະຌຖກັ ປກັ ຘາໄທ໇ ເຆໆ ຄິ ຂະໜຍົ ຋າ໋ ຌຽຓກາຌຌໆ ຄຊແຍຍຈຄີ າຓຂບຄຆາຈໄທ.໇ 1. ກາຌແຉໆ ຄກາງຂບຄຖາທ 1.1. ກາຌຌໆ ຄນໆ ຓົ ດໆ ໃຌເປບຌ ກ. ເຑຈຆາງ ຏບ໇ າທຈໂຘ, ຏຓ໇ ຃ີ ບຍ຃ທົ ຌໆ ຄຊຓ຃ີ ທາຓແຉກຉໆ າຄກຌັ , ຌໆ ຄຏາ໇ ຘະໂນໆ ຄໄໝ ນ ຐາ໇ ງ, ໂຘຄ໇ ຂາຘຌັ໇ ນ ໂຘຄ໇ ຂາ ຘາຓຘໆ ທຌ, ຌໆ ຄເຘບ໇ ຆາທຌາ (຃໋ຓຌັ , ຃໋຅ທງ, ຃໋ເຆຈີ ນ ເຘບ໇ ດຈ). ໂຘຄ໇ , ເຘບ໇ ຘໆ ທຌນາງ ງບ໇ ຓຈທ໇ ງຘ຋ີ າ໋ ຓະຆາຈ (ງບ໇ ຓຌາ໋໇ ຘີ ນ ງບ໇ ຓຌາ໋໇ ຃າຓ). ຂ. ເຑຈງຄິ ເຊາົ໇ ແກໆ ຏຓ໇ ຖີ ກຏທົ , ໄທກາຄ຃ຌົ , ຌໆ ຄຘຌີ໇ ຓນີ ທົ , ຓຉີ ຌີ ຘຌີ໇ ຐາ໇ ງ ນ ຘຌີ໇ ໄໝ, ຘຌີ໇ ຓຈັ ໝໆ ,ີ ຌໆ ຄເຘບ໇ ແຂຌຘຌັ໇ ນ ແຂຌຘາຓຘໆ ທຌ, ເຘບ໇ ຃໋ຓຌົ ນ ເຘບ໇ ໝາກກະແນໆ ຄ. 1.2. ກາຌຌໆ ຄນໆ ຓົ ໃຌຄາຌຎະເຑຌີ ກ. ເຑຈຆາງ ເຊາົ໇ ແກໆ ບາທຈໂຘຌໆ ຄຏາ໇ ຘະໂນໆ ຄໄໝ ນ ຌໆ ຄໂຘຄ໇ ຂາງາທ, ຌໆ ຄເຘບ໇ ແຂຌຊໆ ບຄຘຂີ າທ ນ ຘຖີ າງຖຽຍ໅, ໃຘໆ ເກຍີ ຆໆ ຄັ ຈໆ າຌ ນ ໂບຆກິ . ຂ. ເຑຈງຄິ ຏເ໇ ຊາົ໇ ບາງ 50 - 60 ຎຂີ ຌຶ໇ ໄຎ ຌໆ ຄຘຌິ໇ ຐາ໇ ງ ນ ຘຌິ໇ ໄໝຓນີ ທົ ຓຉີ ຌີ , ຌໆ ຄເຘບ໇ ຘຂີ າທ, ເຘບ໇ ຖາງ ນ ຘເີ ນບຄ ບໆ ບຌ ແຂຌຘຌັ໇ ນ ແຂຌງາທ. ບາງ 50 ຎຖີ ຄົ ຓາ ຌໆ ຄຘຌິ໇ ຐາ໇ ງ ນ ຘຌິ໇ ໄໝ ຓນີ ທົ ຓຉີ ຌີ , ຌໆ ຄເຘບ໇ ແຂຌຊໆ ບຄຘຂີ າທ, ຘເີ ນບຄ ບບໆ ຌ, ຘຖີ າງ ຖຽຍ. 42 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ກາຌຌໆ ຄນໆ ຓົ ຂບຄຖາທ 1.3. ກາຌຌໆ ຄນໆ ຓົ ໃຌຑ຋ິ ຋ີ າຄກາຌ (ຑ຋ິ ຖີ ຈັ ຊະກາຌ) ກາຌຌໆ ຄນໆ ຓົ ຋າຄຖຈັ ຊະກາຌຓີ 2 ຎະເຑຈ຃: ກ. ຑ຋ິ ຋ີ າຄຘາຘະໜາ (ຄາຌປຈີ ຃ບຄຎະເຑຌ)ີ ຄາຌຌຓີ໇ ຑີ ຋ິ ຘີ ໆ ຂທຌັ , ຍຌຎໃີ ໝໆ , ຍຌຆໆ ທຄເປບ, ຋ບຈກະຊໆ ຌິ , ເປຈັ ຍຌຘຌີ ກຌີ ຋າຌ ແຖະ ບໆ ຌ໅. ກາຌແຉໆ ຄ ຉທົ ແຓໆ ຌຌໆ ຄຏາ໇ ກໆ ບຓ ນ ຌໆ ຄໂຘຄ໇ ຂາງາທຘຈີ ໋າ ນ ຘຒີ າ໇ , ເຘບ໇ ແຂຌຘຌັ໇ , ແຂຌຊໆ ບຄ ນ ໃຘໆ ຆຈຘາກຌົ (ຆຈແທຈັ ), ໃຘໆ ເກຍີ ໂບຆກິ ນ ເກຍີ ຘຍ, ໃຘໆ ແຑຍໆ ຽຄຍາ໇ ງ ນ ຍາຄຑ຋ິ ຋ີ ໆ ຘີ າ໋ ຃ຌັ ຋າຄຖຈັ ຊະກບຌເຆໆ ຌັ : ຋ະນາຌ, ຉາ໋ ນທຈ ຉບ໇ ຄຉຈິ ນຽຌກຽຈຉງິ ຈົ (ນຽຌໄຆ, ນຽຌກາຉໆ າຄ໅). ກາຌຌໆ ຄນໆ ຓົ ຑ຋ິ ຋ີ າຄຘາຘະໜາ 43 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ຂ. ຑ຋ິ ກີ າຌ຋ໆ ຍີ ໆ ໋ກໆ ຽທຂບ໇ ຄກຍັ ຘາຘະໜາ ຑ຋ິ ີ຋ໆ ຍີ ໆ ໋ກໆ ຽທຂບ໇ ຄ ຂບ໇ ຄກຍັ ຘາຘະໜາ ຓຍີ ຌທຌັ ຆາຈ , ທຌັ ກບຄ຋ຍັ , ຄາຌຆຓຌຓ ຓຈິ ຉຄິ ແຖະ ຄາຌ ຘະເນີ ຓຘະນບຄທຌັ ຘ໋າ຃ຌັ ຉໆ າຄ໅.  ເຑຈຆາງ ຏເ໇ ຊາົ໇ , ຏ຋໇ ໆ ຓີ ບີ າງໄທກາຄ຃ຌົ ແຖະ ຆາທໜໆ ຓ຅ະຉບ໇ ຄຌໆ ຄຂາງາທຘຈີ ໋າ, ຘຒີ າ໇ , ຘຉີ ໆ າຄ໅, ຌໆ ຄເຘບຘຂີ າທແຂຌ ຘຌັ໇ ນ ແຂຌງາທ, ເຘບ໇ ກໆ ງເປໆ ຄັ , ຆຈຘາກຌົ , ເບາົ ເຘບເຂາົ໇ ໃຌ, ໃຘໆ ເກຍີ ຘຍ ນ ເກຍີ ໂບຆກິ , ຓຈັ ກາຖະທຈັ .  ເຑຈງຄິ ຏເ໇ ຊາົ໇ ຏ຋໇ ໆ ຓີ ບີ າງໄທກາຄ຃ຌົ ຌໆ ຄຘຌີ໇ ຐາ໇ ງ,ຘຌີ໇ ໄໝຓນີ ທົ ຓຉີ ຌີ , ຌໆ ຄເຘບ໇ ແຂຌງາທ ນ ເຘບແຂຌຘຌັ໇ , ເຘບຘີ ຉໆ າຄ໅ ນ ຌໆ ຄເ຃ໆ ບຄແຍຍ຋າຄຖຈັ ຊະກາຌ. ຑ຋ິ ກີ າຌຍໆ ກ໋ ໆ ຽທຂບ໇ ຄກຍັ ຘາຘະໜາ 1.4.ກາຌຌໆ ຄນໆ ຓົ ໃຌຄາຌແຉໆ ຄຈບຄ ກ. ເຑຈຆາງ (ເ຅າົ໇ ຍໆ າທ) ຌໆ ຄຏາ໇ ກໆ ບຓຏາ໇ ຘະໂນຄ໇ ໄໝ, ຐາ໇ ງ ນ ໂຘຄ໇ ຂາງາທຘຈີ ໋າ, ຘຒີ າ໇ , ຌໆ ຄເຘບ຃໋ຎຈິ ນ ຃໋ ເຆຈີ ຘຂີ າທ ແຂຌຘຌັ໇ ນ ແຂຌງາທ, ໃຘໆ ເກຍີ ໂບຆກິ , ເກຍີ ຘຂີ າທ ແຖະ ແຑຍໆ ຽຄຍາ໇ ງ. ຂ. ເຑຈງຄິ (ເ຅າົ໇ ຘາທ) ຌໆ ຄຘຌີ໇ ໄໝ ນ ຘຌີ໇ ຐາ໇ ງ຋ໆ ຓີ ນີ ທົ ຓຉີ ຌີ , ຌໆ ຄຘຌີ໇ ຖາງຈບກ, ຈບກຈາ໋ , ເກາົ໇ ຏຓົ , ແຑຍໆ ຽຄ, ໃຘໆ ເກຍີ ຋າ໋ ຓະຈາ. 44 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇

ທຈັ ຋ະຌະ຋າ໋ ຘຄັ ຃ຓົ ຖາທ -ບາຆຽຌ ກາຌແຉໆ ຄຈບຄດໆ ໃຌຖາທ 1.5. ກາຌຌໆ ຄນໆ ຓົ ແຖະ ກາຌແຉໆ ຄກາງຂບຄຌກັ ປຽຌ ຌກັ ປຽຌເຑຈຆາງ ແຖະ ເຑຈງຄິ ຅ະແຉໆ ຄຉທົ ຉາຓຆຌັ໇ ປຽຌຈໆ ຄັ ຌ:ີ໇ ກ. ຆຌັ໇ ບະຌຍາຌ ນາຆຌັ໇ ຎະຊຓົ ຘຓົ ຍຌ  ເຑຈຆາງ ຌໆ ຄໂຘຄ໇ ຂາຘຌັ໇ ນ ຂາ ງາທຘຈີ າ໋ , ຘຒີ າ໇ , ເຘບ໇ ແຂຌຘຌັ໇ ນ ງາທຘຂີ າທ ໃຘໆ ເກຍີ ຏາ໇ , ຖບຄເ຋າົ໇ ຘຂີ າທ ນ ຖບຄ ເ຋າົ໇ ຘຂີ າທ ນ ໃຘໆ ເກຍີ ຘຍ຋໋າຓະຈາ.  ເຑຈງຄິ ຌໆ ຄຘຌີ໇ ຘຒີ າ໇ , ຘຈີ າ໋ , ເຘບຎຂຌຘຌັ໇ ນ ກະໂຎໆ ຄຘຈີ າ໋ ນ ຘຒີ າ໇ ໃຘໆ ເກຍີ ແຏໆ ຌ ນ ເກຍີ ຘຍ຋າ໋ ຓະຈາ. ກາຌຌໆ ຄນໆ ຓົ ຂບຄຌກັ ປຽຌຎະຊຓົ 45 ປຽຍປຽຄໂຈງ ຎ ຋. ແບຄ຋ຖິ າຈ ນາ໇ ບໆ ຌແກທ໇