ມ6 ລວມ

OO H3C C NH2 H C NH CH3 N-methylformamide acetamide ຈະກໍາ2: ສດໂມເລກຸນຂອງ ອາມນີ C3H7NO ທາດຮ່ ວມໂມເລກຸນມທີ ງັ ໝດົ ຈກັ ແບບ: ................................................................................................ 26. ຄຸນລກັ ສະນະຂອງອາລເດຮດິ : ❖ ຄຸນລກັ ສະນະຟີຊກິ : ❖ ຄຸນລກັ ສະນະເຄມ:ີ - ຢໃນພາວະແຂງ 1. Amide + water carboxylic acid + ammoniac - ລະລາຍໃນນໍາ້ ໄດດ້ ີ ແລະ ຈະລະລາຍນາໍ້ ໄດໜ້ ອ້ ຍລງົ ເມ່ ອື ຈາໍ ນວນແາໂຕມກາກ O +NH2 H2O H3C O +OH NH3 ບອນເພ່ ມີ ຂນ້ H3C C C - ມຈີ ດຸ ຟົດສງກວ່ າອາມນີ ທ່ ມີ ໂີ ມເລກຸນໃກຄ້ ຽງກນັ ແລະ ຈະມຈີ ດຸ ຟົດເພ່ ມີ ຂນ້ ຕາມຈາໍ ນວນກາກບອນ - ນາໍ ໃຊປ້ ຸງແຕ່ ງຢາແກປ້ ວດ ອາເຊຕາມໂີ ນແຟນ ຫື ພາຣາເຊຕາໂມນ HO O NH OH Acetaminophen (or) Paracetamol 27. ການປຸງແຕ່ ງອາມດີ : T: ເພ່ ນິ ສາມາດປຸງແຕ່ ງ ອາມດີ ໄດແ້ ນວໃດ? ຈ່ ງົ ສະແດງປະຕກິ ລິ າຍາການສງັ ເຄາະພອ້ ມ. St: ຂຽນສມົ ຜນົ ການປຸງແຕ່ ງ ອາມດີ ແລະ ອະທບິ າຍ. ❖ T + St ຮ່ ວມກນັ ສະຫຸບ: ກາສກ໌ າກໂບນກິ + ອາໂມຍກັ ຢເຣຍ + ນາໍ້ CO2 + NH3 heat / 200 c 2HN-CO-NH2 + H2O LIV. ຂນັ້ ສະຫຸບ: T: ຕກັ ເຕອື ນ: ໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມຫາ້ ວຫນັ ເອາົ ໃຈໃສ່ ໃນການຮຽນ, ໃຊເ້ ວລາວ່ າງໃຫເ້ ປັນປະໂຫຍດ ແລະ ມຄີ ວາມຮກັ -ສາມກັ ຄເີ ປັນໝ່ ຄະນະພາຍໃນຫອ້ ງ ທ່ ີ ມສ ທ່ ງົ ແສນ ວນັ ທ:ີ ........../........./............... ຜອ້ າໍ ນວຍການໂຮງຮຽນ ວຊິ າການ ຫວົ ໜາ້ ສາຍຊວີ ະ-ເຄມີ ຄສອນ

ບດົ ສອນ ວຊິ າ: ເຄມສີ າດ ວນທີ:......../......../............ ພາກທ:ີ IVທາດຊວີ ະໂມເລກຸນ ເວລາ: 2 h ບດົ ທ:ີ 23 ລີປິດ (Lipid) ໂຮງຮຽນ ມສ ທ່ ງົ ແສນ ສອນໂດຍ: ອຈ. ວນັ ນະຄອນ ແກ່ ນດອນຈນັ ຜນົ ຮບັ ທ່ ຕີ ອ້ ງການ ເປົາ້ ໝາຍ: ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຮ-້ ເຂາົ້ ໃຈຄວາມໝາຍຂອງທາດຊວີ ະໂມເລກຸນ, ຄຸນລກັ ສະນະ ຕ່ າງໆຂອງລປີ ິດ, ສາດມາດອະທບິ າຍຈດຸ ຄກື ນັ , ຈດຸ ຕ່ າງກນັ ຂອງໄຂມນັ ແລະ ນໍາ້ ມນັ ຮຈ້ ກັ ນໍາໃຊ້ ເຂາົ້ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ໄດຢ້ ່ າງຖກື ຕອ້ ງ. ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ: ນກັ ຮຽນສາມາດເຂາົ້ ໃຈກ່ ຽວກບັ ຄໍາຖາມຫກັ : ກຽຶ່ ວກບຄວາມໝາຍຂອງທາດຊວີ ະໂມເລກນຸ , ລີປິດ. 1. ຈ່ ງົ ໃຫຄ້ ວາມໝາຍຂອງທາດຊວີ ະໂມເລກຸນ? - ຄວາມໝາຍ, ຈດຸ ຄກື ນ, ຈດຸ ຕາ່ຶ ງກນຂອງໄຂມນ ແລະ ນາ້ັ ມນ. 2. ລປີ ິດແມ່ ນທາດແນວໃດ? - ຄນຸ ລກສະນະ, ປະຕກິ ລິ ິຍາຂອງໄຂມນ ແລະ ນາ້ັ ມນ 3. ໄຂມນັ ແລະ ນາໍ້ ມນັ ຄກື ນັ ແລະ ຕ່ າງກນັ ແນວໃດ? - ສະບ.ູ 4. ໄຂມນັ ໄດມ້ າຈາກໃສ? ຄວາມຮ:້ ນກັ ຮຽນສາມາດເກດີ ຄວາມຮຕ້ ່ າງໆເຊ່ ນັ : 5. ໄຂມນັ ມໜີ າ້ ທ່ ສີ າໍ ຄນັ ຄແື ນວໃດ? - ໂຄງສາັ້ ງຈດຸ ຕາ່ຶ ງກນຂອງໄຂມນ ແລະ ນາັ້ ມນ. 6. ເພ່ ນີ ແບ່ ງໄຂມນັ ອອກເປັນຈກັ ຊະນດິ ? ຄຊື ະນດິ ໃດແດ່ ? - ຈາແນກຊະນດິ ຂອງໄຂມນໄດ.້ັ 7. ໄຂມນັ ແລະ ນາໍ້ ມນັ ມຄີ ຸນລກັ ສະນະຄແື ນວໃດ? - ວທິ ີການນາເອົາອາຊດິ ໄຂມນໄປໃຊເ້ັ ປນ ສະບູ 1. ລະລາຍໃນນໍາ້ ໄດບ້ ່ ໍ? ຍອ້ ນຫຍງັ ? ທກັ ສະ: ນກັ ຮຽນສາມາດ 2. ໃນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ພວກນອ້ ງເຫນັ ໄຂມນັ ຈມົ ຫື ຟນໍາ້ ? ຍອ້ ນຫຍງັ ? - ນາໍ ໃຊຄວາມຮເ້ ຂາົ້ ໃນການແກບ້ ດົ ເຝິກຫດັ ທາ້ ຍບດົ 8. ໄຂມນັ ແລະ ນາໍ້ ມນັ ມຄີ ຸນປະໂຫຍດຕ່ ໍຮ່ າງກາຍ ແລະ ດາ້ ນອ່ ນື ໆຄແື ນວໃດ? - ນາໍ ໃຊຄ້ ວາມຮໃ້ ນບດົ ນໄີ້ ປໃຊໃ້ ນບດົ ຮຽນທ່ ກີ ່ ຽວພນັ ກບັ ບດົ ຮຽນນໄີ້ ດ້ 9. ສະບແມ່ ນຫຍງັ ? ໜາ້ ທ່ :ີ ຫກັ ຖານການປະເມນີ - ຄນົ້ ຄວາ້ , ສນົ ທະນາເປັນກ່ ຸມ ຫກັ ຖານອ່ ນື : - ສ່ ກື ານສອນ - ອະທບິ າຍ - ແກບ້ ດົ ເຝິກຫດັ - ຄ ແລະ ນກັ ຮຽນຮ່ ວມກນັ ສະຫຸບ - ສບົ ທຽບສ່ ງິ ທ່ ເີ ຄຍີ ເຫນັ ໃນການໃຊຊ້ ວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ຂນັ້ ສອນ

LV. ຂນັ້ ນາໍ ເຂາົ້ ສ່ ບດົ ຮຽນ: T: ຕງັ້ ຄາໍ ຖາມກ່ ຽວກບັ ບດົ ຮຽນທ່ ຜີ ່ ານມາ: ອາມດີ ມຈີ າໍ ນວນກາກບອນຈກັ ອາໂຕມຂນ້ ໄປຈ່ ງຈະມທີ າດຮ່ ວມໂມເລກຸນ? St: ອາສາສະມກັ 2-3 ຄນົ ຕອບ + ຄໍາຖາມ: ຈ່ ງົ ອ່ ານຊ່ ອື າມດີ ລ່ ຸມນໃີ້ ນແບບທ່ ເີ ພ່ ນີ ນຍິ ມົ ໃຊ.້ O O H3C NH CH3 H3C CH2 NH CH3 .............................. CH3 .............................................. T: ສນົ ທະນາກບັ ນກັ ຮຽນ ແລະ ຕງັ້ ຄໍາຖາມກ່ ຽວກບັ ບດົ ຮຽນໃໝ່ ທ່ ຈີ ະຮຽນແລວ້ ຕງັ້ ຄາໍ ຖາມ ຄາຖາມ: ຈງ່ຶ ົ ໃຫຄ້ັ ວາມໝາຍຂອງທາດຊວີ ະໂມເລກນຸ ? St: ນກຮຽນ 1-2 ຄນົ ຕອບຄາຖາມກຽຶ່ ວກບຄວາມໝາຍຂອງທາດຊວີ ະໂມເລກນຸ . T: ສະຫຼຸບ: ທາດຊວີ ະໂມເລກນຸ ແມນ່ຶ ທາດອງົ ຄະທາດທ່ຶ ີມໂີ ມເລກນຸ ຂະໜາດໃຫຍຫ່ຶ ຼາຍເມຶ່ອື ທຽບກບໂມເລກນຸ ຂອງທາດທ່ຶວົ ໄປ, ທບົ ຢໃ່ຶູ ນສຶ່ ງິ ທ່ຶ ີມຊີ ວີ ດິ ທ່ຶວົ ໆໄປມີ ຄວາມສາຄນຕຶ່ ການດາລງົ ຊວີ ດິ ຂອງສ່ຶ ງິ ທ່ຶ ີມຊີ ວີ ດິ ເຊ່ຶ ງິ ມອີ ງົ ປະກອບໄດແັ້ ກ:ຶ່ 1) ທາດກາກບອນ 2) ຮໂີ ດຣແຊນ 3) ອກົ ຊແີ ຊນ 4) ນໂີ ຕແຊນ ແລະ ອາດມທີ າດອ່ຶ ນື ໆລວມຢເຶູ່ ຊ່ຶ ນ: ມາດ, ຟສົ ຟເປນຕນັ້ົ . ທາດຊວີ ະໂມເລກນຸ ໄດແ້ັ ກ:ຶ່ ລີປິດ (ນາ້ັ ມນ ແລະ ໄຂມນ), ໂປຣຕີນ, ກາກບອນຮຣີ ດ (ຄາໂບໄຮເດດຼ ), ອາຊດິ ນວີ ຄລີອກິ . LVI. ຂນັ້ ສອນ: • ຄນູ າສະເໜີບດົ ຮຽນ ບດົ ທີ 23 ລປີ ິດ - ຄຕູ ງັ້ ຄາຖາມ: ລີປິດແມນ່ຶ ທາດແນວໃດ? - ນກຮຽນ 1-2 ຄນົ ຕອບຄາຖາມກຽຶ່ ວກບຄວາມໝາຍຂອງລີປີດ. - ຄສູ ະຫຼຸບ: ລີປິດເປນທາດອງົ ຄະທາດທ່ຶ ີປະກອບດວ້ັ ຍທາດຫຼກຄ:ື ກາກບອນ, ຮໂີ ດຣແຊນ ແລະ ອກົ ຊແີ ຊນ ນອກຈາກນອັີ້ າດປະກອບດວັ້ ຍ: ນໂີ ຕຣແຊນ ແລະ ຟສົ ຟ. ເມຶ່ອື ເວັ້ົາເຖງິ ລປີ ິດແລວັ້ ສວ່ຶ ນຫຼາຍຈະຄດິ ເຖງິ ໄຂມນ ແລະ ນາັ້ ມນ. 28. ໄຂມນັ ແລະ ນາໍ້ ມນັ : T: ຕງັ້ ຄາໍ ຖາມ: 1. ລີປິດ ແລະ ໄຂມນແຕກຕາ່ຶ ງກນຄແື ນວໃດ? ໄຂມນ ແລະ ນາັ້ ມນຄກື ນ ແລະ ຕາຶ່ ງກນແນວໃດ?

2. ໄຂມນໄດມ້ັ າຈາກໃສ? 3. ໄຂມນມໜີ າ້ັ ທຶ່ ີສາຄນຄແື ນວໃດ? St: ອາສາສະມກັ 2-3 ຄນົ ຕອບຄໍາຖາມກ່ ຽວກບັ ຄວາມແຕກຕ່ າງລະຫວ່ າງລປີ ິດ ແລະ ໄຂມນັ ❖ T + St ຮ່ ວມກນັ ສະຫຸບ: O 1) ຈດຸ ຄກື ນ: ທງສອງເປນທາດປະສມົ ຂອງແອສແຕທ່ຶ ີເກດີ ຈາກອາຊດິ ໄຂມນລວມຕວົ ກບເຫົ້ຼັາບາງຊCະນດິ . ຈດຸ ຕາຶ່ ງກນ: ຢໃຶູ່ ນອນຸ ຫະພມູ ຫອ້ັ ງ 25 ອງົ ສາເຊ ໄຂມນຈະເປນທາດແຂງ ແຕນ່ຶ າັ້ ມນຈະເປນທາດແຫຼວ. 2) ໄຂມນໄດມ້ັ າຈາກພດື ແລະ ສດ. 3) ໄຂມນມໜີ າັ້ ທ່ຶ ີເປນໂຄງສາັ້ ງຫຼກຂອງເຈຍ້ັ ຫມັຸ້ ຈລຸ ງ ແລະ ເປນແຫຼງຶ່ ພະລງງານຂອງສ່ຶ ງິ ທຶ່ ີມຊີ ວີ ດິ .... 29. ຊະນດິ ຂອງໄຂມນັ : T: ຕງັ້ ຄາໍ ຖາມ: ເພຶ່ ນີ ແບງຶ່ ໄຂມນອອກເປນຈກຊະນດິ ? ຄຊື ະນດິ ໃດແດ?ຶ່ St: ອາສາສະມກັ 2-3 ຄນົ ຕອບ ❖ T + St ຮ່ ວມກນັ ສະຫຸບ: O ໄຂມນແບງ່ຶ ອອກເປນ 2 ຊະນດິ ຄ:ື C 1) ໄຂມນອ່ຶ ມິ ຕວົ : ແມນ່ຶ ໄຂມນທຶ່ ີໃນໂມເລກນຸ ບຶ່ ມພີ ນທະຄລູ່ຶ ະຫວາ່ຶ ງກາກບອນ ຫຼື ພນທະລະຫວາຶ່ ງກາກບອນເປນພນທະດຽຶ່ ວທງໝດົ . 2) ໄຂມນບຶ່ ອຶ່ ມິ ຕວົ : ແມນ່ຶ ໄຂມນທ່ຶ ີໃນໂມເລກນຸ ມພີ ນທະຄລູ່ຶ ະຫວາ່ຶ ງກາກບອນ (C=C) ຢ່ຶາງໜອັ້ ຍ 1 ຄ.ູຶ່ 30. ຂນັ້ ຂອງອາມນີ : T: ຕງັ້ ຄາໍ ຖາມ: ອາມດີ ປະກອບມຈີ ກັ ຂນັ້ ແຕ່ ລະຂນັ້ ມຄີ ວາມແຕກຕ່ າງກນັ ຄແື ນວໃດ? St: ອາສາສະມກັ 2-3 ຄນົ ຕອບຄໍາຖາມ ❖ T + St ຮ່ ວມກນັ ສະຫຸບ: ອາມນີ ປະກອບມີ 3 ຂນັ້ ຄ:ື

OO O H3C NH2 H3C CH3 H3C CH2 CH3 NH N acetamide N-methylacetamide CH3 N-ethyl-N-methylacetamide 31. ການອ່ ານຊ່ ຂື ອງອາມນີ : ➢ ຫກັ ການອ່ ານຊ່ ແື ບບສາກນົ (IUPAC): - ອ່ ານຊ່ ກື ່ ງິ ອອ້ ມຂາ້ ງທ່ ຕີ ດິ ກບັ ຈອຸ າມໂີ ນກ່ ອນ ແລວ້ ລງົ ທາ້ ຍດວ້ ຍ ຄໍາວ່ າ ອາມດີ . - ຖາ້ ກ່ ງິ ຫື ຈປຸ ່ ຽນ ທ່ ມີ າຈບັ ກບັ ຈອຸ າມໂິ ນແມ່ ນກ່ ງິ ຊະນດິ ດຽວກນັ ໃຫໃ້ ສ່ (di) ຫື (tri) ເພ່ ອື ບອກຈາໍ ນວນຈອງກງິ ທ່ ຄີ ກື ນັ 2 ຫື 3 ກ່ ງິ ຕາມລາໍ ດບັ ຢຕ່ ໍໜາ້ ຊ່ ຂື ອງກງິ ຈ່ ງລງົ ທາ້ ຍ ດວ້ ຍ ອາມດີ . H3C O O OO CH3 N H3C N CH3 H3C NH CH3 H3C CH3 NH2 CH3 N,N-dimethylpentanamide N-ethyl-N-methylpropanamide N-methylpropanamide propanamide ກດິ ຈະກໍາ1: ຈ່ ງົ ອ່ ານຊ່ ື ອາມດີ ລຸມນຕີ້ າມແບບສາມນັ ໃຫຖ້ ກື ຕອ້ ງ: O O N CH3 H3C NH O H3C NH CH3 CH3 ....................... ............................. ................................... N-cyclobutyl-N-ethylpropanamide N-ethylpropanamide N-cyclopentylhexanamide 32. ທາດຮ່ ວມໂມເລກຸນ(ISOMER): ອາມນີ ທ່ ມີ ຈີ າໍ ນວນອາຕອມກາກບອນຕງັ້ ແຕ່ 2 ອາຕອມຂນ້ ໄປ ຈ່ ງຈະມທີ າດຮ່ ວມໂມເລກຸນໄດ້ ເຊ່ ນັ : C2H5NO ເຊ່ ງິ ມີ 2 ທາດຮ່ ວມໂມເລກຸນ: OO H3C C NH2 H C NH CH3 N-methylformamide acetamide ຈະກໍາ2: ສດໂມເລກຸນຂອງ ອາມນີ C3H7NO ທາດຮ່ ວມໂມເລກຸນມທີ ງັ ໝດົ ຈກັ ແບບ: ................................................................................................ 33. ຄຸນລກັ ສະນະຂອງອາລເດຮດິ :

❖ ຄຸນລກັ ສະນະຟີຊກິ : ❖ ຄຸນລກັ ສະນະເຄມ:ີ carboxylic acid + ammoniac - ຢໃນພາວະແຂງ 2. Amide + water - ລະລາຍໃນນາໍ້ ໄດດ້ ີ ແລະ ຈະລະລາຍນໍາ້ ໄດໜ້ ອ້ ຍລງົ ເມ່ ອື ຈາໍ ນວນແາໂຕມກາກ O +NH2 H2O H3C O +OH NH3 ບອນເພ່ ມີ ຂນ້ H3C C C - ມຈີ ດຸ ຟົດສງກວ່ າອາມນີ ທ່ ມີ ໂີ ມເລກຸນໃກຄ້ ຽງກນັ ແລະ ຈະມຈີ ດຸ ຟົດເພ່ ມີ ຂນ້ ຕາມຈາໍ ນວນກາກບອນ - ນາໍ ໃຊປ້ ຸງແຕ່ ງຢາແກປ້ ວດ ອາເຊຕາມໂີ ນແຟນ ຫື ພາຣາເຊຕາໂມນ HO O NH OH Acetaminophen (or) Paracetamol 34. ການປຸງແຕ່ ງອາມດີ : T: ເພ່ ນິ ສາມາດປຸງແຕ່ ງ ອາມດີ ໄດແ້ ນວໃດ? ຈ່ ງົ ສະແດງປະຕກິ ລິ າຍາການສງັ ເຄາະພອ້ ມ. St: ຂຽນສມົ ຜນົ ການປຸງແຕ່ ງ ອາມດີ ແລະ ອະທບິ າຍ. ❖ T + St ຮ່ ວມກນັ ສະຫຸບ: ກາສກ໌ າກໂບນກິ + ອາໂມຍກັ ຢເຣຍ + ນໍາ້ CO2 + NH3 heat / 200 c 2HN-CO-NH2 + H2O LVII. ຂນັ້ ສະຫຸບ: T: ຕກັ ເຕອື ນ: ໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມຫາ້ ວຫນັ ເອາົ ໃຈໃສ່ ໃນການຮຽນ, ໃຊເ້ ວລາວ່ າງໃຫເ້ ປັນປະໂຫຍດ ແລະ ມຄີ ວາມຮກັ -ສາມກັ ຄເີ ປັນໝ່ ຄະນະພາຍໃນຫອ້ ງ ທ່ ີ ມສ ທ່ ງົ ແສນ ວນັ ທ:ີ ........../........./............... ຜອ້ າໍ ນວຍການໂຮງຮຽນ ວຊິ າການ ຫວົ ໜາ້ ສາຍຊວີ ະ-ເຄມີ ຄສອນ

ບດົ ສອນ ວຊິ າ: ເຄມສີ າດ ວນທີ:......../......../............ ເວລາ: 2 h ບດົ ທີ: 24 ໂປຕນີ ໂຮງຮຽນ ມສ ທ່ ງົ ແສນ ສອນໂດຍ: ອຈ. ວນັ ນະຄອນ ແກ່ ນດອນຈນັ ຜນົ ຮບັ ທ່ ຕີ ອ້ ງການ ເປົາ້ ໝາຍ: ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຮ-້ ເຂາົ້ ໃຈຄວາມໝາຍຂອງທາດຊວີ ະໂມເລກຸນ, ຄຸນລກັ ສະນະ ຕ່ າງໆຂອງໂປຕນີ , ສາດມາດອະທບິ າຍໂຄງສາ້ ງໃນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ໄດຢ້ ່ າງຖກື ຕອ້ ງ. ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ: ນກັ ຮຽນສາມາດເຂາົ້ ໃຈກ່ ຽວກບັ ຄາໍ ຖາມຫກັ : - ອງົ ປະກອບ ແລະ ໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕີນ. 1) ໂປຣຕີນແມນ່ຶ ຫຍງ? ມຢີ ພຶູ່ າກສວ່ຶ ນໃດຂອງຮາຶ່ ງກາຍ? - ຊະນດິ ແລະ ໜາ້ັ ທຶ່ ີຂອງໂປຣຕີນ. 2) ໂປຣຕີນໄດມ້ັ າຈາກໃສແດ?່ຶ - ການແປງສະພາບໂປຣຕີນ. 3) ເຮາົ ຮແູ້ັ ລວ້ັ ວາຶ່ ໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕີນປະກອບມາຈາກອາຊດິ ອາມໂີ ນຈາ ຄວາມຮ:້ ນກັ ຮຽນສາມາດເກດີ ຄວາມຮຕ້ ່ າງໆເຊ່ ນັ : ນວນຫຼວງຫຼາຍແລວັ້ ພວກນອັ້ ງຮບູັ້ ່ຶ ວາຶ່ : - ຄວາມໝາຍຂອງໂປຕນີ . ອາຊດິ ອາມໂີ ນມຈີ ກຊະນດິ ? ແລວ້ັ ແຕລຶ່ ະຊະນດິ ນນັ້ ມສີ ດູ ໂຄງສາັ້ ງລວມ - ອງົ ປະກອບ ແລະ ໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕີນ. ວາຶ່ ແນວໃດ? - ຊະນດິ , ຄນຸ ປະໂຫຍດ ແລະ ໜາ້ັ ທຶ່ ີຂອງໂປຣຕີນ. 4) ໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕີນມຈີ ກຂນ້ັ ? ຄຂື ນ້ັ ໃດແດ?່ຶ - ການແປງສະພາບຂອງໂປຣຕນີ . 5) ຊະນດິ ແລະ ໜາ້ັ ທຶ່ ີຂອງໂປຣຕີນຂນັ້ ຢກຶູ່ ບຫຍງ? ທກັ ສະ: ນກັ ຮຽນສາມາດ 6) ແນວໃດຈຶ່ງເອນີ້ັ ວາ່ຶ ການແປງສະພາບໂປຣຕນີ ? − ໃຫຄ້ັ ວາມໝາຍຂອງໂປຣຕີນໄດ.ັ້ 7) ໂປຣຕີນມຄີ ນຸ ປະໂຫຍດຄແື ນວໃດ? - ອະທິບາຍອງົ ປະກອບ ແລະໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕລີ ໄດ.ັ້ ໜາ້ ທ່ :ີ ຫກັ ຖານການປະເມນີ - ຄນົ້ ຄວາ້ , ສນົ ທະນາເປັນກ່ ຸມ ຫກັ ຖານອ່ ນື : - ສ່ ກື ານສອນ - ອະທບິ າຍ - ແກບ້ ດົ ເຝິກຫດັ - ຄ ແລະ ນກັ ຮຽນຮ່ ວມກນັ ສະຫຸບ - ສບົ ທຽບສ່ ງິ ທ່ ເີ ຄຍີ ເຫນັ ໃນການໃຊຊ້ ວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ຂນັ້ ສອນ

LVIII. ຂນັ້ ນາໍ ເຂາົ້ ສ່ ບດົ ຮຽນ: - ຄຖາມນກັ ຮຽນ ກ່ ຽວກບັ ບດົ ຮຽນທ່ ຜີ ່ ານມາ: ເພຶ່ ນີ ແບງຶ່ ໄຂມນອອກເປນຈກຊະນດິ ? ຄຊື ະນດິ ໃດແດ?ຶ່ - ນກຮຽນ 1-2 ຄນົ ຕອບຄາຖາມ. - ສະຫຼຸບ: ໄຂມນແບງ່ຶ ອອກເປນ 2 ຊະນດິ ຄ:ື 2) ໄຂມນອຶ່ ມິ ຕວົ : ແມນຶ່ ໄຂມນທຶ່ ີໃນໂມເລກນຸ ບຶ່ ມພີ ນທະຄລູ່ຶ ະຫວາຶ່ ງກາກບອນ ຫຼື ພນທະລະຫວາຶ່ ງກາກບອນເປນພນທະດຽຶ່ ວທງໝດົ . 3) ໄຂມນບຶ່ ອຶ່ ມິ ຕວົ : ແມນ່ຶ ໄຂມນທ່ຶ ີໃນໂມເລກນຸ ມພີ ນທະຄລູ່ຶ ະຫວາ່ຶ ງກາກບອນ (C=C) ຢາຶ່ ງໜອັ້ ຍ 1 ຄ.ູ່ຶ Q. LIX. ຂນັ້ ສອນ: II. ຄວາມຮູ ທ ວໄປກ ຽວກບໂປຼຕນີ ❖ ຄຖູ າມ: ໂປຣຕນີ ແມນຶ່ ຫຍງ? ມຢີ ພຶູ່ າກສວ່ຶ ນໃດຂອງຮາຶ່ ງກາຍ? ❖ ໃຫນ້ັ ກຮຽນ 1-2 ຄນົ ລກຸ ຕອບ. ❖ ຄສູ ະຫຼບຸ :ໂປຣຕີນແມນ່ຶ ສານໂປລີແມທາມະຊາດຊະນດິ ໜ່ຶ ງທ່ຶ ີພບົ ຫຼາຍໃນຮາຶ່ ງກາຍຂອງສ່ຶ ງິ ທຶ່ ີມຊີ ວີ ດິ ໂດຍທ່ຶວົ ໄປແລວ້ັ ໃນຈລຸ ງຂອງພືດ ແລະ ສດມໂີ ປຣຕນີ ຢ່ຶູ ປະມານ 50 % ຂອງນາັ້ ໜກແຫງັ້ . ໃນຮາ່ຶ ງກາຍຂອງຄນົ ເຮົາລວ້ັ ນແລວ້ັ ແຕມຶ່ ໂີ ປຣຕີນເປນສວ່ຶ ນປະກອບເຊ່ຶ ນ: ກະດກູ , ຜີວໜງ, ເສ້ນັ ຜມົ , ເລບ ແລະ ອ່ຶ ນື ໆ..... 1. ອງົ ປະກອບ ແລະ ໂຄງສາັ້ ງຂອງໂປຣຕນີ 1.1 ອງົ ປະກອບຂອງໂປຣຕນີ − ຄຕູ ງ້ັ ຄາຖາມ:ອງົ ປະກອບຂອງໂປຣຕີນມທີ າດໃດແດ?່ຶ − ໃຫນັ້ ກຮຽນຄນ້ັົ ຄວາັ້ ຕາມປັ້ມແບບຮຽນຂທ້ັ ີ 1 ໜາັ້ 136 ຂອງບດົ ທີ 24 (2-3 ນາທີ) ແລວັ້ ໃຫນ້ັ ກຮຽນ 1-2 ຄນົ ອອກມາຂຽນຄາຕອບໃສກຶ່ ະດານ. − ຄສູ ະຫຼບຸ :ອງົ ປະກອບຂອງໂປຣຕີນມທີ າດ ກາກບອນ, ນໂີ ຕຣແຊນ ແລະ ອກົ ຊແີ ຊນ. ນອກຈານຍ້ັີ ງມທີ າດອຶ່ ນື ໆປະກອບຢຶ່ອູ ກີ ເຊ່ຶ ນ: ມາດ, ຟສົ ຟ, ສງກະສີ ແລະ ທອງ. 1.2 ໂຄງປະກອບສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕີນ − ສຶ່ ກື ານສອນ: ແຜນຶ່ ພມູ ແລະ ຮບູ ພາບໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕີນ. − ຄນູ າສະເໜີໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕີນໂດຍໃຊແັ້ ຜນຶ່ ພມູ ແລະ ຮບູ ພາບພອັ້ ມທງອະທິບາຍ: ໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕີນປະກອບດວ້ັ ຍອາຊດິ ອາມໂີ ນຈານວນຫຼວງຫຼາຍເຊ່ຶ ອື ມຕຶ່ ກນດວ້ັ ຍພນທະເປບຕິດເຊ່ຶ ງິ ເປນພນທະໂກວາລງລະຫວາຶ່ ງອາໂຕມຂອງກາກບອນໃນ ຈກຸ າກບກົ ຊນິ ຂອງອາຊດິ ອາມໂີ ນໂມເລກນຸ ໜ່ຶ ງ ກບອາໂຕມນໂີ ຕຣແຊນໃນຈອຸ າມໂີ ນຂອງອາຊດິ ອາມໂີ ນອກີ ໂມເລກນຸ ໜ່ຶ ງດງ່ຶ ຮບູ :

ອາຊດິ ອາມໂີ ນ ອາຊດິ ອາມໂີ ນ ອາຊດິ ອາມີ ອາຊດິ ອາມໂີ ນ ໂນ ພນທະເປບຕິດ ພນທະເປບຕິດ ພນທະເປບຕິດ ຄຖູ າມ: ເຮາົ ຮແູັ້ ລວັ້ ວາຶ່ ໂຄງສາັ້ ງຂອງໂປຣຕີນປະກອບມາຈາກອາຊດິ ອາມໂີ ນຈານວນຫຼວງຫຼາຍແລວ້ັ ພວກນອັ້ ງຮບູ້ັ ່ຶ ວາຶ່ : 1) ອາຊດິ ອາມໂີ ນມຈີ ກຊະນດິ ? ແລວ້ັ ແຕລ່ຶ ະຊະນດິ ນນ້ັ ມສີ ດູ ໂຄງສາັ້ ງລວມວາຶ່ ແນວໃດ? − ໃຫນ້ັ ກຮຽນຄນ້ັົ ຄວາ້ັ ຕາມປ້ັມແບບຮຽນຂທ້ັ ີ 1 ໜາັ້ 137-139ຂອງບດົ ທີ 24 (2-3 ນາທີ) ແລວັ້ ໃຫນັ້ ກຮຽນ 1-2 ຄນົ ອອກມາຂຽນຄາຕອບໃສກຶ່ ະດານ. − ຄສູ ະຫຼບຸ : ອາຊດິ ອາມໂີ ນມີ 20 ຊະນດິ ເຊ່ຶ ງິ ແຕລຶ່ ະຊະນດິ ມສີ ດູ ໂຄງສາ້ັ ງລວມດງຶ່ ນ:ັີ້ ໂສຂັ້ າ ຈອຸ າມໂີ ນ ງ ໝຄຶູ່ າຣບອກຊລິ ຕາແໜງຶ່ ∝ (ຮບູ : ສດູ ໂຄງສາ້ັ ງລວມຂອງອາຊດິ ອາມໂີ ນ)

− ຄຍູ ກົ ຕວົ ຢາຶ່ ງອາຊດິ ອາມໂີ ນທ່ຶ ີເປນໂຄງສາັ້ ງພ້ັນື ຖານຂອງໂປຣຕີນບາງຊະນດິ ໃຫນັ້ ກຮຽນຮູ້ັ (ໃສແຶ່ ຜນ່ຶ ພມູ ). ຄອູ ະທິບາຍ: ໃນບນດາອາຊດິ ອາມໂີ ນທງ 20 ຊະນດິ ນຖັີ້ າັ້ ພິຈາລະນາຕາມຄວາມຈາເປນຕ່ຶ ຮາຶ່ ງກາຍຂອງຄນົ ເຮາົ ແລວັ້ ສາມາດແບງ່ຶ ອອກເປນ 2 ປະເພດຄ:ື ອາຊດິ ອາມີ ໂນຈາເປນ ແລະ ອາຊດິ ອາມໂີ ນບຶ່ ຈາເປນ. + ອາຊດິ ອາມໂີ ນຈາເປນ: ແມນຶ່ ອາຊດິ ອາມໂີ ນທຶ່ ີຮາຶ່ ງກາຍບ່ຶ ສາມາດສາັ້ ງຂນັ້ ເອງໄດ້ັ ເຊຶ່ ງິ ໄດຈັ້ າກອາຫານທຶ່ ີກນິ ເຂາົ້ັ ໄປ. ອາຊດິ ອາມໂີ ນຈາເປນໄດແັ້ ກ:ຶ່ ເມໄທ ໂອນນີ , ທຣໂີ ອນນີ , ໄລຊນີ , ..... + ອາຊດິ ອາມໂີ ນບ່ຶ ຈາເປນ: ແມນຶ່ ອາຊດິ ອາມໂີ ນທ່ຶ ີຮາຶ່ ງກາຍສາມາດສາັ້ ງໄດເ້ັ ອງ. ອາຊດິ ອາມໂີ ນບ່ຶ ຈາເປນໄດແ້ັ ກ:່ຶ ໄກຣຊນີ , ອາລານນີ , ແອສປາຣາຈນີ .....

2. ໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕນີ − ສຶ່ ກື ານສອນ: ຮບູ ພາບ. − ຄຖູ າມ: ໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕນີ ມຈີ ກຂນ້ັ ? ຄຂື ນັ້ ໃດແດ?ຶ່ − ໃຫນ້ັ ກຮຽນຄນ້ັົ ຄວາັ້ ຕາມປັ້ມແບບຮຽນຂທ້ັ ີ 2ໜາ້ັ 139 ຂອງບດົ ທີ 24 (2-3 ນາທີ) ແລວັ້ ໃຫນ້ັ ກຮຽນ 1-2 ຄນົ ລກຸ ຕອບ. − ຄສູ ະຫຼບຸ : ໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕີນມີ 4 ຂນ້ັ ຄ:ື • ໂຄງສາັ້ ງຂນັ້ 1 • ໂຄງສາ້ັ ງຂນັ້ 2 • ໂຄງສາັ້ ງຂນັ້ 3 • ໂຄງສາ້ັ ງຂນັ້ ສງູ − ຄອູ ະທິບາຍໂຄງສາ້ັ ງແຕລຶ່ ະຂນັ້ ໂດຍໃຊຮ້ັ ບູ ພາບ. • ໂຄງສາ້ັ ງຂນ້ັ 1:ອາດຈະເປນເສ້ນັ ຊຶ່ ື ຫຼື ໂຄງ້ັ ເກດີ ຈາກອາຊດິ ອາມໂີ ນຕ່ຶ ກນໄປເລ້ືັອຍໆເປນສາຍຍາວ ເຊຶ່ ງິ ປາຍເບືັອ້ ງຊາັ້ ຍຈະເປນຈອຸ າມໂີ ນ (N) ແລະ ປາຍ ເບອ້ືັ ງຂວາຈະເປນຈກຸ າກບກົ ຊລີ (C). • ໂຄງສາັ້ ງຂນ້ັ 2:ເມ່ຶອື ມສີ າຍຂອງຂນັ້ ທີໜ່ຶ ງ 2 ສາຍກຶ່ຈະມກີ ານເຮດວຽກສອງແບບຄ:ື ສອງສາຍນນັ້ ມາພນກນເປນກຽວເຮົາຈະເອນັີ້ ວາ່ຶ : ຮບູ ຮາຶ່ ງແບບກຽວແອລຟາ. ຖາັ້ ສອງສາຍນນ້ັ ມາວາງຄກູຶ່ ນແຕມ່ຶ ແີ ຮງ ແລະ ມຄີ ວາມສາພນເຊ່ຶ ງິ ກນ ແລະ ກນເຮົາຈະເອນ້ັີ ວາ່ຶ : ຮບູ ຮາ່ຶ ງແຜນ່ຶ ພລີທບີຕາ ດງ່ຶ ຮບູ : • ໂຄງສາ້ັ ງຂນ້ັ 3: ເກດີ ຈາກຮບູ ຮາ່ຶ ງແບບກຽວແອລຟາ ແລະ ແຜນ່ຶ ພລີທບີຕາ ມາພນກຽັ້ ວກນ, ຕິດຕ່ຶ ກນກ່ຶຈະເກດີ ຮບູ ແບບທຶ່ ີມຄີ ວາມສະຫຼບຊບຊອັ້ ນຫຼາຍຂນ້ັ ດງ່ຶ ຮບູ : • ໂຄງສາ້ັ ງຂນັ້ ທີ 4: ເກດີ ຈາກໂປຣຕນີ ແບບທີ 3 ມາພນກຽ້ັ ວກນອກີ ຈນົ ເປນກອ້ັ ນກມົ ກ່ຶຈະໄດແ້ັ ບບທີ 4 ເຊຶ່ ນ: ແຮໂມໂກຼບິນ. ແຕຖຶ່ າ້ັ ເກດີ ວາຶ່ ພນກນແລວ້ັ ຄາຍ ອອກມາເປນເສ້ັນໃຍກ່ຶຈະໄດອັ້ ກີ ແບບເຊຶ່ ນ: ຄອລລາເຈນ. 3. ຊະນດິ ແລະ ໜາັ້ ທຶ່ ີຂອງໂປຣຕນີ − ຄຖູ າມ: ຊະນດິ ແລະ ໜາ້ັ ທ່ຶ ີຂອງໂປຣຕີນຂນັ້ ຢຶ່ກູ ບຫຍງ? − ໃຫນັ້ ກຮຽນຄນົ້ັ ຄວາັ້ ຕາມປັ້ມແບບຮຽນຂທ້ັ ີ 3ໜາັ້ 143 ຂອງບດົ ທີ 24 (2-3 ນາທີ) ແລວ້ັ ໃຫນັ້ ກຮຽນ 1-2 ຄນົ ລກຸ ຕອບ. − ຄສູ ະຫຼບຸ : ຂນ້ັ ຢກ່ຶູ ບໂຄງສາັ້ ງ 3 ມຕິ ຂິ ອງໂປຣຕີນນນັ້ ເຊຶ່ ງິ ແບງຶ່ ອອກເປນ 2 ປະເພດຄ:ື • ໂປຣຕນີ ກອັ້ ນກມົ : ເກດີ ຈາກສາຍໂປລີເປບຕີດລວມຕວົ ມວັ້ ນເຂັ້າົ ກນ ແລະ ອດແໜນ້ັ ເປນກອ້ັ ນກມົ , ລະລາຍໃນນາ້ັ ໄດດ້ັ ສີ ວ່ຶ ນໃຫຍເຶ່ ຮດໜາ້ັ ທ່ຶ ີກຽ່ຶ ວກບ

ຂະບວນການແລກປຽ່ຶ ນທາດຕາ່ຶ ງໆທຶ່ ີເກດີ ຂນັ້ ພາຍໃນຈລຸ ງ ເຊ່ຶ ງິ ໄດແ້ັ ກ:່ຶ ເອນໄຊ, ຮອກມອນອນິ ຊູລີນ, ເຮໂມໂກຣບິນ, ໂກລບລູ ນິ ໃນປລາສມາ. • ໂປຕີນເສນ້ັ ໃຍ: ເກດີ ຈາກສາຍໂປຣຕີນເປບຕດີ ໄດພ້ັ ນກນໃນລກສະນະຄເື ສ້ັນໃຍຍາວໆ, ລະລາຍໃນນາ້ັ ໄດໜັ້ ອັ້ ຍ ສວ່ຶ ນໃຫຍເ່ຶ ຮດໜາັ້ ທຶ່ ີເປນໂປຣຕີນໂຄງ ສາ້ັ ງເພາະມຄີ ວາມແຂງແຮງ ແລະ ຫດົ ຢືດສງູ ໄດແັ້ ກ:ຶ່ ເຟໂບຣອນິ ໃນເສັ້ນໄໝອີ ລາຕີນ ໃນເອນ, ຄອລລາເຈນ, ໃນເນອ້ັື ເຍຶ່ ອື , ກຽຶ່ ວພນເຄຣາຕນິ ໃນຜມົ , ຂນົ , ເລບ, ຄ,ີ ຕນີ ສດ, ໄມໂອຊນີ ໃນກາັ່້ຶ ມຊນີ້ັ . 4. ການແປງສະພາບໂປຣຕນີ − ຄຖູ າມ: ແນວໃດຈຶ່ງເອນັີ້ ວາ່ຶ ການແປງສະພາບໂປຣຕີນ? − ໃຫນັ້ ກຮຽນຄນ້ັົ ຄວາ້ັ ຕາມປ້ັມແບບຮຽນຂທ້ັ ີ 4ໜາ້ັ 144 ຂອງບດົ ທີ 24 (2-3 ນາທີ) ແລວັ້ ໃຫນັ້ ກຮຽນ 1-2 ຄນົ ລກຸ ຕອບ. − ຄສູ ະຫຼບຸ : ໂປຣຕີນແຕລຶ່ ະຊະນດິ ມໂີ ຄງສາ້ັ ງສາມມຕິ ິສະເພາະຕຶ່ ການເຮດວຽກທຶ່ ີແຕກຕາຶ່ ງກນ, ຖາັ້ ແຮງຍດຕິດໃນໂຄງສາັ້ ງສາມມຕິ ິຂອງໂປຣຕີນຖກື ທາລາຍ ຈະເຮດໃຫໂັ້ ຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຕນີ ປຽ່ຶ ນແປງໄປ ໂດຍການມາຍຕວົ ອອກ ແລະ ບ່ຶ ສາມາດເຮດໜາ້ັ ທຶ່ ີທາງຊວີ ະພາບໄດັ້ ເອນັ້ີ ວາ່ຶ : ການປຽ່ຶ ນແປງສະພາບໂປຣຕີນ. ຄນຸ ປະໂຫຍດຂອງໂປຣຕນີ : − ຄຖູ າມ: ໂປຣຕີນມຄີ ນຸ ປະໂຫຍດຄແື ນວໃດ? − ໃຫນັ້ ກຮຽນ 1-2 ຄນົ ລກຸ ຕອບ. − ຄອູ ະທິບາຍ:ໂປຣຕນີ ມຄີ ນຸ ປະໂຫຍດຄ:ື • ຊວ່ຶ ຍເສມີ ສາ້ັ ງການຈະເລີນເຕບີ ໂຕຂອງຮາຶ່ ງກາຍ. • ຊວ່ຶ ຍສອ້ັ ມແຊມເນອືັ້ ເຍຶ່ ອື ຕາ່ຶ ງໆຂອງຮາ່ຶ ງກາຍ. • ເປນພະລງງານສາລອງ ໃນກລະນຮີ າຶ່ ງກາຍຂາດພະລງງານ. • ຊວ່ຶ ຍສາ້ັ ງນາັ້ ຍອຶ່ ຍ, ໂຮມອນ ແລະ ນາ້ັ ນມົ .....

LX. ຂນັ້ ສະຫຸບ: ສາມາດສະຫຸບເປັນແຜ່ ນພາບຊ່ ວຍຈ່ ໄື ດດ້ ່ ງັ ນ:ີ້ 1. ອງົ ປະກອບ ແລະ ໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕນີ ໂຄງສາ້ັ ງຂອງໂປຣຕີນ ຊະນດິ ແລະ ໜາ້ັ ທ່ຶ ີ 4. ການແປງສະພາບໂປຣຕນີ ຂອງໂປຣຕນີ ໂປຕນີ T: ເປີດໂອກາດໃຫນ້ ກັ ຮຽນຖາມຂໍຂ້ ອ້ ງໃຈ T: ຖາມຄນື ບດົ ຮຽນທຮີ ຽນມາເພ່ ອື ປະເມນີ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈຂອງນກັ ຮຽນ: 5) ພນັ ທະເປັບຕດິ ຂອງ ໂປຕນີ ເກດີ ຈາກຫຍງັ ? T: ຕກັ ເຕອື ນ: ໃຫນ້ ກັ ຮຽນມຄີ ວາມຫາ້ ວຫນັ ເອາົ ໃຈໃສ່ ໃນການຮຽນ, ໃຊເ້ ວລາວ່ າງໃຫເ້ ປັນປະໂຫຍດ ແລະ ມຄີ ວາມຮກັ -ສາມກັ ຄເີ ປັນໝ່ ຄະນະພາຍໃນຫອ້ ງ ທ່ ີ ມສ ທ່ ງົ ແສນ ວນັ ທ:ີ ........../........./............... ສກົ ຮຽນ...................................................... ຜອ້ າໍ ນວຍການໂຮງຮຽນ ວຊິ າການ ຫວົ ໜາ້ ສາຍຊວີ ະ-ເຄມີ ຄສອນ