ธุงอีสาน

หางธงุ หลอดพลาสติกและเปลือกหอยแคง หางธงุ ลกู ปดั และเส้นพลาสตกิ หางธุง ดอกรกั พลาสติก วัดจนั ทรป์ ระสทิ ธิ์ ต�ำบลโพนทอง วดั จนั ทร์ประสทิ ธ์ิ วดั อัมพวนั บ้านมว่ ง อ�ำเภอเชียงยนื จงั หวัดมหาสารคาม ต�ำบลเกิ้ง อ�ำเภอเมือง ต�ำบลโพนทอง อ�ำเภอเชยี งยืน จังหวัดมหาสารคาม จงั หวดั มหาสารคาม หางธงุ ลกู ปัด ดอกรัก กระดง่ิ พลาสตกิ หางธุง เส้นฝ้ายถัก หางธงุ ลกู ปัด ดอกรัก วดั อัมพวนั บ้านม่วง ต�ำบลเกงิ้ กลมุ่ ทอผ้าไทเลย บ้านก้างปลา กระดิง่ พลาสติก อ�ำเภอเมอื ง จังหวัดมหาสารคาม อ�ำเภอเมอื ง จงั หวดั เลย วดั ปา่ พุทธคุณานสุ รณ์ บ้านไร่พวย อ�ำเภอหนองหนิ จังหวดั เลย 139

หางธงุ ถกั ลาย แตง่ ดว้ ยลูกปดั หางธุง ปลอ่ ยชาย หางธุง สองชายหรอื สองแฉก พลาสตกิ กลมุ่ ทอผา้ ธุงบา้ นแร่ อ�ำเภอพังโคน วดั ทักษิณวารีสิรสิ ขุ วดั บา้ นอเี ซ อ�ำเภอโพธิ์ศรีสวุ รรณ จังหวดั สกลนคร อ�ำเภอล�ำดวน จังหวัดสุรนิ ทร์ จังหวดั ศรีสะเกษ ตุงภาคเหนือในอีสาน วัดพระพุทธฤทธ์ธิ าราม ต�ำบลดงเค็ง อ�ำเภอหนองสองห้อง จงั หวดั ขอนแก่น 140

ส่วนที่ 3 แนวโน้ม : ธงุ อีสานงานแหง่ คณุ คา่ และความหมาย ในยคุ ปจั จบุ นั ธงุ ภาคอสี าน และตงุ ภาคเหนอื ไดเ้ กดิ การแลกเปลยี่ นวฒั นธรรมการ ผลิตธงุ และมีการใช้งานรว่ มกนั ในบญุ ประเพณตี า่ งๆ นบั ต้งั แต่ ปี พ.ศ. 25544 ไดเ้ กิดโครงการหนง่ึ ต�ำบล หน่ึงผลติ ภณั ฑ์ (OTOP : One Tambon One Product) ภาครฐั มีแนวคิดทตี่ ้องการให้แตล่ ะหมบู่ า้ นมี ผลิตภัณฑ์หลักเป็นของตัวเอง เป็นผลิตภัณฑ์ท่ีใช้วัตถุดิบหรือทรัพยากรและภูมิปัญญาท้องถ่ินมาท�ำการ พัฒนาเป็นสินค้าที่สามารถสร้างงาน สร้างรายได้ให้กับชุมชนของตนเอง ธุงเป็นหน่ึงในภูมิปัญญาท้องถ่ิน ในประเภทของผา้ ทอมอื ของใช้ ของทรี่ ะลกึ จงึ ไดถ้ กู ขบั เคลอ่ื นใหเ้ ปน็ สนิ คา้ ในชมุ ชน จากธงุ ทเ่ี คยผลติ ตาม เทศกาลเพอ่ื การถวายเปน็ พทุ ธบชู า ไดก้ ลายเปน็ ผลติ ใหก้ บั ลกู คา้ ทตี่ อ้ งการน�ำธงุ ไปถวายวดั มกี ารผลติ ตาม สี ลวดลาย เติมขอ้ ความตามทีล่ กู คา้ ก�ำหนด ร้านคลั เลอรส์ ังฆภณั ฑ์ อ�ำเภอ รา้ นใจดสี ังฆภณั ฑ์ อ�ำเภอเมือง จงั หวดั นครพนม เกษตรวิสัย จงั หวัดรอ้ ยเอด็ ธุงในปัจจุบันจึงเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีการจ�ำหน่ายทั้งในร้านสังฆภัณฑ์ ร้านขายสินค้าโอทอป (OTOP) และร้านขายของที่ระลึกท่ัวไป กระจายอยู่ทุกภูมิภาคของไทย ท้ังท่ีผลิตตามรูปแบบธุงอีสาน และรูปแบบของตุงภาคเหนือ ซ่ึงมีข้อแตกต่างกันไม่มากนัก เช่น ตุงภาคเหนือมักนิยมติดไม้ไขว้รูปกาแล ไว้บริเวณหัวธุง ส่วนธุงอีสานจะมีความหลากหลายท้ังที่เป็นแบบไม้ไผ่สอดส�ำหรับการแขวนแบบง่ายๆ และแบบเป็นงานไม้แกะสลักรูปพญานาค สวนวิธีการทอรูปแบบของธุงอีสานจะใช้เทคนิคการเก็บขิด คอ่ นข้างมาก มรี ปู ภาพ ลายต่างๆ ทมี่ าจากความเชือ่ และต�ำนานของคนอีสาน เอกลกั ษณข์ องการทอผา้ ธุงในอดีตอาจมีความแตกต่างกันตามภูมิปัญญาที่ได้รับการถ่ายทอด แต่เม่ือเวลาผ่านไปวัฒนธรรมในการ ทออาจมีอิทธิพลต่อกันบ้าง ซ่ึงถือเป็นเร่ืองธรรมดาของการเลื่อนไหลทางวัฒนธรรมที่มักเป็นไปอย่างช้าๆ แบบค่อยเป็นค่อยไป 141

ตงุ ภาคเหนอื ในปัจจบุ นั มจี �ำหน่ายและมใี ช้ในภาคอีสานโดยทัว่ ไป วดั ไชยศรี บ้านสาวตั ถี อ�ำเภอเมือง วัดพระพทุ ธฤทธิ์ธาราม ต�ำบลดงเคง็ จังหวดั ขอนแกน่ อ�ำเภอหนองสองหอ้ ง จงั หวัดขอนแก่น แนวโน้มของธุงอสี านทจี่ ะเกดิ ขึ้นในอนาคต ผเู้ ขียนเช่ือว่า ธุงอสี าน จะยังคงเปน็ มรดกทาง วฒั นธรรมอกี นานเทา่ นาน แตอ่ าจมกี ารปรบั เปลยี่ นรปู แบบการใชง้ านไปบา้ ง ถกู สรา้ งสรรคใ์ หม้ คี วามหลาก หลายบ้าง และอาจโดดเด่นในบ้างพ้ืนท่ี บางกิจกรรม ซ่งึ ผู้เขียนขอวิเคราะห์จากข้อมูลท่ไี ด้จากการศกึ ษา ค้นควา้ ดงั นี้ 1) ธงุ ในงานประเพณรี ะดบั จงั หวดั และระดบั ชาติ แนวโนม้ น้ี มใี หเ้ หน็ ในหลายพนื้ ที่ ของประเทศไทย เช่น งานประเพณตี ่าง ๆ ของจงั หวดั อุบลราชธานี จงั หวดั รอ้ ยเอด็ จงั หวัดขอนแกน่ และ อกี หลายจงั หวดั ได้มกี ารน�ำธงุ มาตกแตง่ ในงานประเพณีอย่างอลงั การ การน�ำธงุ มาใชใ้ นงานบุญประเพณี นอกจากจะสร้างความสวยงามท่ีแฝงไว้ด้วยความเชื่อ ยังเป็นสื่อสัญลักษณ์ให้เห็นความยิ่งใหญ่ของการจัด งานอีกด้วย และมีความเป็นไปได้มากท่ีจะมีการใช้ธุงในงานประเพณีท่ีย่ิงใหญ่เพ่ิมมากข้ึนเพ่ือปลุกกระแส การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมขน้ึ ในประเทศ 142

งานบุญผะเหวด จังหวัดร้อยเอด็ การตกตกแตง่ ด้วยธุงในงานประเพณีสงกานต์ วดั ศรอี บุ ลรัตนาราม(วดั ศรที อง) อ�ำเภอเมอื ง จังหวัดอบุ ลราชธานี 143

การตกตกแต่งด้วยธงุ ในงานสวดมนต์ใหญ่ วัดโพธิ์ศรี บา้ นละทาย อ�ำเภอกนั ทรารมย์ จังหวดั ศรสี ะเกษ การตกแต่งดว้ ยธุงตามต้นไม้ เสาไฟฟา้ ในงานบญุ ประเพณี วัดสว่างสวุ รรณาราม อ�ำเภอเมอื ง จงั หวดั นครพนม 2) การพฒั นาธุงเพ่อื งานตกแตง่ ถาวร เป็นแนวโนม้ ที่เกิดขึน้ บา้ งแลว้ ในหลายพน้ื ที่ จากธุงที่เคยถกู น�ำออกมาใชเ้ ฉพาะเทศกาลงานบุญ ธงุ ที่มีรปู แบบสวยงามได้ถูกน�ำมาปรบั ปรุงรูปแบบใหม่ ใหเ้ หมาะสมกบั อาคารสถานทแ่ี ละการตดิ ตงั้ ถาวร นอกจากการออกแบบเพอื่ การตดิ ตงั้ ถาวรในศาสนสถาน แลว้ ธงุ ยังถูกออกแบบเพื่อใช้ในการติดตง้ั และตกแตง่ ในบ้านพักอาศยั ส�ำนกั งาน 144

ธุงใยแมงมุมและธุงระยา้ ออกแบบเพอ่ื การตกแตง่ ในศาสนสถาน และอาคารในแหลง่ ท่องเท่ียว ธุงใยแมงมุม ออกแบบเพ่อื แหล่งทอ่ งเที่ยววังน�้ำมอก การตกแต่งภายในศาสนสถาน ต�ำบลพระพทุ ธบาท อ�ำเภอศรีเชยี งใหม่ วัดจอมมณบี ้านวงั สะพงุ อ�ำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย จังหวดั หนองคาย 3) การผลติ ธงุ ในเชงิ พาณชิ ย์ ในปจั จบุ นั การผลติ ธงุ ของหลายชมุ ชนไดม้ กี ารปรบั ตวั เปน็ การผลิตเพ่ือการจ�ำหนา่ ย ซ่งึ มที ้ังการผลิตธุงแบบดง้ั เดมิ การผลิตธุงแบบรว่ มสมยั ซงึ่ คาดว่าในอนาคต ธุง นอกจากจะผลิตเพ่ือการจ�ำหน่ายและน�ำไปถวายเป็นพุทธบูชา มีแนวโน้มว่า ธุงจะถูกผลิตเป็นของ ที่ระลึกเพื่อเป็นของฝากส�ำหรับนักท่องเที่ยว ด้วยเหตุท่ีธุงมีรูปแบบที่สวยงามและกระบวนการผลิตที่เกิด จากภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น ทงั้ น้ี ผูจ้ �ำหนา่ ยควรทจ่ี ะเพิ่มเรื่องราว (Story) ใหก้ ับผซู้ ้ือด้วยเพราะธงุ ไมไ่ ด้มเี พียง ความงดงามตามแบบอย่างงานหัตถกรรมท้องถิ่นเท่าน้ัน แต่ธุงยังมีคุณค่าและความหมายตามความเชื่อ ท่ียึดถอื สืบต่อกนั มาเกี่ยวกับการปกป้องคมุ้ ครอง การน�ำโชค และอื่นๆ 145

บทสรุป อดีต : ธงุ อีสานมรดกทางวฒั นธรรมและภูมิปัญญา ปจั จุบนั : ธุงอีสานกับการเปล่ยี นแปลงแห่งยคุ สมัย แนวโนม้ : ธงุ อีสานงานแห่งคณุ คา่ และความหมาย ทงั้ 3 ชว่ ง เปน็ ขอ้ มลู ทไ่ี ดจ้ ากการศกึ ษา การวเิ คราะหถ์ งึ สถานการณข์ องธงุ ในแตล่ ะ ชว่ งจงั หวะและบรบิ ททตี่ า่ งกนั อาจกลา่ วโดยสรปุ ไดว้ า่ “ธงุ อสี าน” เปน็ งานหตั ถกรรมในความเชอ่ื ทมี่ คี ณุ คา่ และความหมายตอ่ วถิ วี ัฒนธรรมคนอสี าน ซงึ่ ไดส้ บื สานกนั มาอยา่ งยาวนาน ในยุคปจั จบุ นั ธงุ อสี าน ไมเ่ คย มกี ารใช้ทีล่ ดนอ้ ยลง แต่อาจมกี ารเปลย่ี นแปลงรปู แบบไปบ้างและมีงานสรา้ งสรรค์เพม่ิ มากขน้ึ ซึ่งส่งผลให้ ธงุ อีสานมาความเคล่อื นไหวอย่างนา่ สนใจ ในอนาคตคาดการณ์ว่า ธงุ อีสานมีแนวโนม้ ทจ่ี ะเป็นสว่ นหนง่ึ ใน การสรา้ งความย่งิ ใหญ่ให้กบั งานบญุ ประเพณีของไทยในหลายพนื้ ท่ี และบางสว่ นอาจปรบั ตัวเป็นของฝาก ของทีร่ ะลกึ ทม่ี ที ง้ั ความงาม คณุ คา่ และความหมายส�ำหรบั นักท่องเทยี่ วเชงิ วฒั นธรรม 146

บรรณานกุ รม กติ ติ์ธนตั ถ์ ญาณพสิ ิษฐ์. ธุงลายแมงมุม เชอ่ื มโยงชีวติ โลกส่สู วรรคาลัย. จาก https://www.gotoknow.org/posts/104086. สบื ค้นเม่ือ 12 มกราคม 2555. เจนอกั ษรพจิ ารย์. ตงุ ความงดงามยามสายลมไหว. จาก http://www.yupparaj.ac.th.. สืบคน้ เม่ือ 12 มกราคม 2555. จิตต์ วงศ์เทศ. (2549). พลงั ลาวชาวอีสาน มาจากไหน. กรุงเทพมหานคร: ส�ำ นกั พมิ พม์ ติชน. ท�ำ นอง จันทิมา. 2537. การออกแบบ. กรุงเทพมหานคร: ไทยวัฒนาพานิช. ธวชั ปณุ โณทก. 2537. วรรณกรรมภาคอีสาน. กรงุ เทพมหานคร: มหาวทิ ยาลยั รามค�ำ แหง. ธดิ า สาระยา. (2538). เมืองประวัตศิ าสตร์. กรงุ เทพมหานคร: เมืองโบราณ. นวลนอ้ ย บญุ วงษ์. (2539). หลักการออกแบบ. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั . พวงเพชร ชปุ วา.(2542). ธุงผะเหวดกบั วิถชี วี ิตของชาวบ้าน หนองดู่ ต�ำ บลธงธานี อ�ำ เภอธวชั บุรี จงั หวัดรอ้ ยเอด็ . ปริญญาศลิ ปศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวชิ าไทยคดศี กึ ษา (กลมุ่ มนษุ ยศาสตร)์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. ไผท ภูธา. (2554). ความเป็นมาคนอสี าน ในเหตกุ ารณ์ส�ำ คัญของประวัตศิ าสตร.์ พมิ พ์ครง้ั ที่ 2. กรุงเทพมหานคร : สุขภาพใจ. มาโนช กงกะนันทน์. (2549). ศิลปะการออกแบบ. นนทบุร:ี เอ-บคุ๊ ดสิ ทรบิ ิวชัน่ . เบญจพล สิทธิประณีต. (2549). ตุง. เชียงใหม:่ บรษิ ัท นพบรุ ีการพมิ พ์ จ�ำ กัด. โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตาํ บลหนองบัว. แบบบนั ทกึ การดําเนินงานของเครือขา่ ยสุขภาพ ภาคประชาชน ระดบั ตาํ บล ป¬ี 2554. จาก http://phc.moph.go.th/www_hss/data_ center/, สืบค้นเมือ่ 20 มกราคม 2555. วิทยา วฒุ ิไธสง. ธุงอีสาน. ศูนยว์ ฒั นธรรม มหาวิทยาลัยขอนแกน่ . จาก http://cac.kku. ac.th/?p=5048 , สืบคนเมือ่ 10 มกราคม 2555) 147

บรรณานกุ รม (ต่อ) ศักดช์ิ าย สกิ ขา. (2551). ตอ่ ยอดภมู ิปญั ญา หัตถกรรมพืน้ บา้ น. อบุ ลราชธานี: โรงพิมพม์ หาวทิ ยาลัย อุบลราชธานี. ศกั ด์ชิ าย สิกขา. (2552). ศลิ ปะไมแ้ กะสลักในแถบลุ่มแมน่ ำ้�โขง: การอนุรกั ษ์และการประยุกต์ใช้ในงาน ออกแบบ. อบุ ลราชธาน:ี โรงพมิ พ์มหาวิทยาลยั มหาสารคาม. สงั ฮอมธาต.ุ ไมป่ รากฏปี ทีจ่ าร. หนังสือผูก, อักษรธรรม อีสาน. ฉบับลานดบิ , ผกู ที่ 4/17/1/4-4/18/1/1, วัดชมพู บ้านหนองหนิ อ�ำ เภอเมอื งสรวง จงั หวัดรอ้ ยเอ็ด. สรศกั ดิ์ จันทร์วฒั นกลุ . (2551). ประวัติศาสตรแ์ ละศิลปะแห่งอาณาจักรขอมโบราณ. กรุงเทพมหานคร : เมอื งโบราณ. อุทศิ เมอื งแวง. (2548). วรรณกรรมผ้าผะเหวดโบราณร้อยเอ็ด. กาฬสนิ ธุ์: โรงพมิ พ์ประสานการพมิ พ์. อุรคินทร์ วิรยิ ะบรู ณะ. (2506). ประเพณีไทย ฉบับพระมหาราชคร.ู สำ�นกั พมิ พ์ประจกั ษ.์ njoy. ความเชื่อภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ ตุงหรอื ธง. จาก http://www.openbase.in.th/node/ 8768. สืบคน้ เม่ือ 12 มกราคม 2555. 148

บรรณานกุ รมจากบทสมั ภาษณ์ คณู เฟอื่ งสคุ นธ.์ การผลิต ลวดลาย ความเชือ่ และการใช้ธงุ . ภมู ปิ ญั ญาท้องถน่ิ ผผู้ ลติ ธงุ . บ้านเลขท่ี 17 หมู่ 5 บา้ นบึงโดน ต�ำ บลแสนชาติ อ�ำ เภอจงั หาร จงั หวดั ร้อยเอ็ด, 23 สงิ หาคม 2554. จรินทร์ แปน้ ทอง. ความเชือ่ และการใชธ้ งุ . ชาวบ้าน. บ้านเลขที่ 3 หมู่ 6 บา้ นเสมด็ นอ้ ย ต�ำ บลสลกั ได อำ�เภอเมอื ง จงั หวดั สุรินทร์, 27 สิงหาคม 2554. ฉลาด เสาวนนท.์ การผลิต ลวดลาย ความเชอ่ื และการใชธ้ งุ . ภูมปิ ญั ญาท้องถิน่ ผผู้ ลติ ธุง/ประธานกลมุ่ ทอผ้าไทเลย. บ้านเลขที่ 177 หมู่ 9 บา้ นกา้ งปลา ต�ำ บลชยั พฤกษ์ อำ�เภอเมอื ง จงั หวัดเลย 28 พฤศจิกายน 2554. ดอกจนั ทร์ โพนทอง. การผลิต ลวดลาย ความเชือ่ และการใช้ธงุ . ภูมิปัญญาทอ้ งถน่ิ ผูผ้ ลติ ธงุ . บา้ นเลขที่ 108 หมู่ 14 บา้ นแร่ ต�ำ บลแร่ อ�ำ เภอพังโคน จังหวัดสกลนคร, 6 สงิ หาคม 2554. ดอน เจรญิ เศรษฐ์. การผลติ ลวดลาย ความเชือ่ และการใชธ้ งุ . ภูมิปญั ญาทอ้ งถน่ิ ผ้ผู ลิตธงุ . บา้ นเลขท่ี 123 หมู่ 14 บ้านแร่ ตำ�บลแร่ อำ�เภอพังโคน จงั หวดั สกลนคร, 6 สงิ หาคม 2554. ทองแกม แสนอาจ. การผลติ ลวดลาย ความเชอื่ และการใช้ธงุ . ภูมิปญั ญาทอ้ งถ่นิ ผ้ผู ลิตธงุ . บา้ นเลขท่ี 156 หมู่ 16 บา้ นสาวะถี ต�ำ บลสาวะถี อ�ำ เภอเมอื ง จงั หวดั ขอนแกน่ , 8 มกราคม 2554. พระครเู กษมธรรมานุวัตร. ท่ีมา ความเชอื่ และการใชธ้ ุงของคนอสี าน. เจ้าคณะตำ�บลเกษม เขต 1 เจา้ อาวาสวัดเกษมส�ำ ราญ. บา้ นเกษม ต�ำ บลเกษม อ�ำ เภอตระการพืชผล จังหวดั อบุ ลราชธาน,ี 16 ธันวาคม 2554. พระครูโกวทิ ธรรมาภนิ นั ท.์ ท่มี า ความเชอื่ และการใชธ้ งุ . เจ้าคณะตำ�บลลำ�ดวน/เจา้ อาวาส วดั ทกั ษณิ วารีสริ ิสขุ . ตำ�บลลำ�ดวน อ�ำ เภอล�ำ ดวน จังหวดั สุรินทร,์ 27 สิงหาคม 2554. พระครูฉันทกิจโกศล. ท่มี า ความเช่อื และการใชธ้ ุง. เจา้ อาวาสวัดศรธี าตุ. บา้ นสิงห์ ต�ำ บลสิงห์ อำ�เภอเมือง จังหวัดยโสธร, 13 กรกฎาคม 2554. พระครูปทมุ จติ จาทร. ท่มี า ความเช่ือและการใช้ธุง. เจา้ อาวาสวัดหนองบัว. บา้ นหนองบัว ตำ�บลหนองบัว อำ�เภอกนั ทรารมย์ จังหวดั ศรสี ะเกษ, 2 สิงหาคม 2554. พระครูประโชตสิ ารคณุ . ทม่ี า ความเชือ่ และการใช้ธุง. เจ้าอาวาสวดั สวา่ งโนนสงู . หมู่ 9 บ้านโนนสงู เทศบาลตำ�บลโนนสูง อ�ำ เภอยางตลาด จังหวดั กาฬสนิ ธ,ุ์ 25 พฤศจกิ ายน 2554. พระครปู รยิ ตโิ พธิสารคุณ. ทีม่ า ความเช่อื และการใช้ธุง. เจา้ อาวาสวดั โพธ.์ิ บา้ นจอก ตำ�บลคอนสวรรค์ อำ�เภอคอนสวรรค์ จังหวดั ชัยภูมิ, 29 กันยายน 2554. พระครูวโิ รจนธ์ รรมรตั น์. ท่ีมา ความเชอ่ื และการใชธ้ งุ . พระครชู ้นั เอก/เจ้าอาวาสวัดศรอี ัมพร. บ้านหนองแก ต�ำ บลหนองแก อำ�เภอศรีบญุ เรือง จังหวดั หนองบัวล�ำ ภู, 24 กนั ยายน 2554. 149

บรรณานุกรมจากบทสมั ภาษณ์ (ต่อ) พระครวู ิสุทธิเมธาภรณ์. ที่มา ความเชือ่ และการใช้ธุง. เจ้าอาวาสวดั ศรีสะอาด. บ้านโคกคอน ตำ�บลโคกคอน อ�ำ เภอท่าบอ่ จังหวัดหนองคาย, 16 ตุลาคม 2554. พระครวู รธรรมาภินนั ท์. ท่ีมา ความเชอื่ และการใช้ธงุ . รองเจ้าคณะอ�ำ เภอหว้ ยทับทัน/เจา้ อาวาส วดั บา้ นเมอื งนอ้ ย. ตำ�บลเมืองหลวง อำ�เภอห้วยทับทัน จงั หวดั ศรีสะเกษ, 12 ธนั วาคม 2554. พระครสู ุวรรณ คณุ าธาร. ท่ีมา ความเชื่อและการใชธ้ ุง. เจา้ อาวาสวดั บ้านหนองแหนวนาราม. บา้ นหนองแหน ตำ�บลนาโพธิ์ อำ�เภอกดุ รัง จงั หวัดมหาสารคาม, 13 กนั ยายน 2554. พระครูสนั ติ อาจารกลุ . ทมี่ า ความเช่ือและการใชธ้ ุง. เจา้ คณะต�ำ บลกมลาไสย/เจ้าอาวาสวดั ทา่ มาลานที (น�ำ้ จั้น). บา้ นน�ำ้ จัน้ ต�ำ บลกมลาไสย อ�ำ เภอกมลาไสย จงั หวดั กาฬสนิ ธ,์ุ 24 พฤศจิกายน 2554. พระครสู นุ ทรรัตนากรกุล. ที่มา ความเชอ่ื และการใช้ธงุ . เจา้ อาวาสวัดมงคลรตั นาราม. บา้ นดงต้อง ตำ�บลดงขวาง อ�ำ เภอเมือง จงั หวัดนครพนม, 19 พฤศจิกายน 2554. พระครอู ัมพวนั สารกิจ. ทมี่ า ความเชอื่ และการใชธ้ ุง. เจา้ อาวาสวดั อมั พวนั . บ้านม่วง ต�ำ บลเกง้ิ อ�ำ เภอเมือง จงั หวดั มหาสารคาม, 1 พฤศจกิ ายน 2554. พระสบุ นั อธิจิตโตกลุ . ที่มา ความเช่อื และการใช้ธงุ . รองเจา้ อาวาสวัดจันทรป์ ระสิทธ์ิ หมู่ 3 บ้านโพน ตำ�บลโพนทอง อ�ำ เภอเชียงยนื จังหวดั มหาสารคาม, 1 พฤศจกิ ายน 2554. พระอธกิ ารกฤษณา จน.หาโภกลุ . ทม่ี า ความเชอ่ื และการใชธ้ งุ . เจา้ อาวาสวัดใหม่สามคั คีธรรม. บา้ นโคกเพ็ด ตำ�บลกดุ จอก อำ�เภอบัวใหญ่ จังหวดั นครราชสีมา, 16 พฤศจกิ ายน 2554. พระอธกิ ารทองมา ฐติ ะวันโณ. ทีม่ า ความเชื่อและการใช้ธงุ . เจา้ คณะตำ�บลเสยี ว เขต 2/เจา้ อาวาส วัดอีเซ บา้ นอเี ซ ตำ�บลอเี ซ อ�ำ เภอโพธิศ์ รีสวุ รรณ จังหวดั ศรีสะเกษ, 19 ตลุ าคม 2554. พระอธิการทองแดง ศรีธโร. ทม่ี า ความเช่อื และการใช้ธงุ . เจ้าอาวาสวดั โนนเดือ่ . บา้ นโนนเดื่อ ตำ�บลบา้ นตาด อ�ำ เภอเมอื ง จงั หวดั อดุ รธานี, 22 กันยายน 2554. พระอาจารยข์ วญั ชัย ธ.ม.มโฆสโกคุณ. ทีม่ า ความเชื่อและการใชธ้ ุง. เจา้ อาวาสวดั ศรีบุญเรือง. บ้านสระแต้ ตำ�บลหนองไผ่ อำ�เภอแก้งครอ้ จังหวดั ชยั ภูม,ิ 29 กันยายน 2554. พระอาจารย์โอวาท วาทะกาโม. ท่มี า ความเชอ่ื และการใชธ้ ุง. รองเจ้าอาวาสวดั ศรีสตั ตนาค. บา้ นก้างปลา ตำ�บลชัยพฤกษ์ อำ�เภอเมือง จงั หวัดเลย, 27 พฤศจกิ ายน 2554. บุญตา สน่ันกอ้ ง. การผลิต ลวดลาย ความเช่ือและการใช้ธงุ . ภูมิปญั ญาท้องถน่ิ ผู้ผลิตธุง. บา้ นเลขที่ 46 หมู่ 6 บ้านแซงแหลม ต�ำ บลแสนชาติ อ�ำ เภอจังหาร จังหวัดร้อยเอด็ , 23 สงิ หาคม 2554. บุญยงั นายม. การผลิต ลวดลาย ความเช่ือและการใช้ธงุ . ภมู ิปัญญาท้องถนิ่ ผู้ผลิตธุง. บ้านเลขท่ี 167 หมู่ 4 บา้ นปากเป่ง ตำ�บลวังสะพุง อ�ำ เภอวงั สะพงุ จังหวัดเลย, 28 พฤศจิกายน 2554. 150

บรรณานุกรมจากบทสัมภาษณ์ (ตอ่ ) บญุ รงั วรรณะ. ความเชือ่ และการใชธ้ งุ . มรรคทายกวดั หนองบัว. บา้ นเลขท่ี 17/4 หมู่ 1 บา้ นหนองบัว ต�ำ บลหนองบัว อ�ำ เภอกนั ทรารมย์ จงั หวัดศรสี ะเกษ, 6 กุมภาพันธ์ 2554. บญุ โฮม ศรณี าวฒั น์. ประเพณแี หม่ าลยั ขา้ วตอก การทำ�มาลัยขา้ วตอก. ภูมิปัญญาท้องถ่ินผู้ท�ำ มาลยั ข้าวตอก. บ้านเลขท่ี 124 หมู่ 3 ต�ำ บลฟา้ หยาด (ชมุ ชนฝัง่ แดงพัฒนา) อำ�เภอมหาชนะชัย จงั หวดั ยโสธร, 19 กรกฎาคม 2554. บวั กัน กอทอง. การผลิต ลวดลาย ความเช่อื และการใช้ธุง. ภมู ิปัญญาทอ้ งถน่ิ ผู้ผลิตธงุ . บา้ นเลขที่ 46 หมู่ 6 บ้านสมสะอาด ต�ำ บลนาอดุ ม อ�ำ เภอนิคมค�ำ สรอ้ ย จังหวัดมุกดาหาร, 7 สงิ หาคม 2554. รตั นาภรณ์ หงสว์ เิ ศษ. การผลติ ลวดลาย ความเชอ่ื และการใชธ้ งุ . ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ผผู้ ลติ ธงุ . บา้ นเลขท่ี 36 หมู่ 1 บ้านหนองบวั ต�ำ บลหนองบัว อ�ำ เภอกันทรารมย์ จังหวัดศรีสะเกษ, 6 เมษายน 2554. ระเบยี บ เขม็ ภเู ขยี ว. การผลติ ลวดลาย ความเชอ่ื และการใชธ้ งุ . ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ผผู้ ลติ ธงุ /ประธานกลมุ่ อาชีพสตรที อผา้ ขิดโนนทนั . บ้านเลขที่ 452/1 หมู่ 5 บา้ นโนนเสลา ต�ำ บลหนองตูม อำ�เภอภเู ขียว จังหวดั ชยั ภมู ิ, 30 กันยายน 2554. รำ�พึง วงศ์เจรญิ . การผลิต ลวดลาย ความเชอ่ื และการใช้ธุง. ภมู ปิ ัญญาท้องถ่ินผ้ผู ลิตธงุ . บา้ นเลขที่ 143/1 หมู่ 9 บา้ นละทาย ต�ำ บลละทาย อำ�เภอกันทรารมย์ จังหวดั ศรีสะเกษ, 20 มีนาคม 2554. ลา บุญม.ี ความเชือ่ และการใช้ธงุ . ชาวบ้าน. บ้านเลขที่ 97 หมู่ 8 บ้านสาวะถี ต�ำ บลสาวะถี อำ�เภอเมอื ง จังหวัดขอนแก่น, 8 มกราคม 2554. วนิดา จกั ษุกรรณ. ประเพณีแหม่ าลัยขา้ วตอก การท�ำ มาลัยขา้ วตอก. ภูมปิ ญั ญาท้องถน่ิ ผู้ท�ำ มาลยั ข้าวตอก. บ้านเลขท่ี 95 หมู่ 3 ตำ�บลฟ้าหยาด (ชมุ ชนฝัง่ แดงพฒั นา) อำ�เภอมหาชนะชยั จงั หวัดยโสธร, 19 กรกฎาคม 2554. วาสนา บวั หอม. การผลติ ลวดลาย ความเชอ่ื และการใชธ้ งุ . ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ผผู้ ลติ ธงุ . บา้ นเลขท่ี 27/1 หมู่ 1 บา้ นหนองบวั ตำ�บลหนองบัว อ�ำ เภอกันทรารมย์ จงั หวัดศรีสะเกษ, 6 กมุ ภาพันธ์ 2554. สุทา ชัยสิทธ.์ิ ความเชื่อและการใช้ธุง. มรรคทายกวัดหนองบัว. บา้ นเลขท่ี 36 หมู่ 1 บ้านหนองบัว ต�ำ บลหนองบวั อำ�เภอกันทรารมย์ จังหวดั ศรสี ะเกษ, 6 กุมภาพนั ธ์ 2554. สุวิทย์ ภักดวี ุฒ.ิ การผลติ ลวดลาย ความเชือ่ และการใชธ้ ุง. ภมู ิปัญญาท้องถิ่นผผู้ ลติ ธงุ . บา้ นเลขท่ี 159 หมู่ 9 บา้ นหนองดู่ ต�ำ บลธงธานี อำ�เภอธวัชบุรี จังหวดั รอ้ ยเอ็ด, 30 กรกฎาคม 2554. เสวย ภกั ดวี ฒุ ิ. การผลิต ลวดลาย ความเช่ือและการใช้ธุง. ภมู ิปญั ญาทอ้ งถิ่นผู้ผลิตธุง ศลิ ปนิ ดเี ดน่ ประจำ�ปี 2545 สาขาช่างฝีมือสง่ิ ถักทอ. บ้านเลขที่ 159 หมู่ 9 บ้านหนองดู่ ตำ�บลธงธานี อำ�เภอธวัชบรุ ี จงั หวดั ร้อยเอด็ , 30 กรกฎาคม 2554. 151

บรรณานุกรมจากบทสมั ภาษณ์ (ต่อ) สม แกว้ ดนิ เหนยี ว. การผลติ ลวดลาย ความเชอ่ื และการใชธ้ งุ . ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ผผู้ ลติ ธงุ . บา้ นเลขท่ี 39 หมู่ 8 บา้ นหนองแก ตำ�บลหนองแก อำ�เภอศรีบญุ เรอื ง จงั หวัดหนองบวั ลำ�ภ,ู 24 กนั ยายน 2554. สมพาน ใสส่องสิทธิ์. ความเชื่อและการใชธ้ งุ . ผใู้ หญบ่ า้ น. บ้านเลขที่ 132 หมู่ 2 บา้ นส�ำ ราญเหนอื ตำ�บลอาจสามารถ อำ�เภอเมอื ง จงั หวัดนครพนม, 20 พฤศจิกายน 2554. สมหวงั นาสง่ เสรมิ . การผลติ ลวดลาย ความเชอ่ื และการใชธ้ งุ . ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ผผู้ ลติ ธงุ . บา้ นเลขท่ี 162 หมู่ 7 บ้านถ่อนใหญ่ ต�ำ บลนาข่า อ�ำ เภอเมอื ง จังหวดั อดุ รธาน,ี 22-23 กันยายน 2554. สามเณรจักรกฤษ์ สามานติ ยส์ ิทธ.ิ์ ความเช่อื และการใชธ้ ุง. สามเณรวัดบุ่งฮ.ี ตำ�บลพระกลางทุ่ง อ�ำ เภอธาตพุ นม จังหวดั นครพนม, 19 พฤศจิกายน 2554. หุ่ง ต่อพรหม. การผลิต ลวดลาย ความเชอ่ื และการใชธ้ งุ . ภูมิปัญญาทอ้ งถ่นิ ผผู้ ลิตธงุ . บา้ นเลขท่ี 85 หมู่ 16 บ้านสาวะถี ต�ำ บลสาวะถี อำ�เภอเมือง จงั หวดั ขอนแก่น, 8 มกราคม 2554. หลวงพ่อสุภาพ ยโสทโรสทิ ธ.์ิ ทีม่ า ความเชอ่ื และการใชธ้ ุง. เจ้าอาวาสวดั วดั บา้ นโจด ตำ�บลขามสมบรู ณ์ อำ�เภอคง จงั หวัดนครราชสมี า, 16 พฤศจกิ ายน 2554. อนิ แปลง สวุ รรณชยั รบ. การผลติ ลวดลาย ความเชอ่ื และการใชธ้ งุ . ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ผผู้ ลติ ธงุ . บา้ นเลขท่ี 2 หมู่ 13 บา้ นไฮหยอ่ ง ต�ำ บลไฮหย่อง อ�ำ เภอพงั โคน จงั หวดั สกลนคร, 6 สงิ หาคม 2554. เอย้ี ง ประยุทธเต. การผลติ ลวดลาย ความเชอ่ื และการใช้ธงุ . ภมู ปิ ญั ญาท้องถ่ินผู้ผลติ ธงุ บ้านเลขที่ 17 หมู่ 10 บา้ นหนองไผ่ ตำ�บลบ้านแวง อ�ำ เภอพุทไธสง จงั หวัดบุรีรัมย์, 23 ตุลาคม 2554. ออ ลที อง. ความเช่ือและการใชธ้ งุ . เจ้าของธงุ ทจ่ี ะนำ�ไปถวายวัดในงานบญุ กฐิน. บ้านเลขที่ 121/3 หมู่ 14 บ้านแร่ ต�ำ บลแร่ อำ�เภอพงั โคน จังหวดั สกลนคร, 6 สิงหาคม 2554. 152

ภาคผนวก 153

154

ภาคผนวก ก ผลการประเมินหนังสอื โดย ผู้ทรงคุณวฒุ ิทางวชิ าการสาขาประยกุ ต์ศลิ ป์ และสาขาทีเ่ กี่ยวข้อง 155

156

157

158

159

160

ภาคผนวก ข การเผยแพร่ ธุงอสี าน ในการประชมุ สัมมนาวิชาการระดับชาติ 161

การประชมุ สมั มนาวิชาการระดบั ชาติ ศลิ ปะและวฒั นธรรม : พลวัตในสังคมรว่ มสมยั โดย สถาบันวิจัยศลิ ปะและวัฒนธรรมอสี าน มหาวทิ ยาลัยมหาสารคาม วันที่ 25 กรกฎาคม 2561 ณ สถาบนั วจิ ยั ศลิ ปะและวฒั นธรรมอีสาน มหาวิทยาลยั มหาสารคาม 162

163

164

ภาคผนวก ค ประวตั ิผู้เขียน 165

ประวตั ผิ ้เู ขียน: ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ดร. ประทับใจ สวุ รรณธาดา หนว่ ยงาน สาขาวิชาการออกแบบและพัฒนาผลติ ภณั ฑ์ ภาควชิ าทศั นศลิ ป์ คณะศลิ ปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหาสารคาม ต�ำบลขามเรียง อ�ำเภอกันทรวชิ ัย จงั หวดั มหาสารคาม 44150 E-mail: [email protected] การศกึ ษา ปริญญาเอก: ปรัชญาดุษฎบี ณั ฑิต (การออกแบบผลติ ภัณฑ)์ ผลงานการวิจัย ท�ำหน้าที่ หวั หนา้ โครงการวิจัย ดงั นี้ 1) แนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์และต้นแบบบรรจภุ ัณฑ์ กรณีศกึ ษา สถานประกอบการในเขตพื้นทร่ี บั ผิดชอบของศนู ยส์ ง่ เสริมอุตสาหกรรม ภาคท่ี 7 จงั หวัดอบุ ลราชธานี (2553) 2) การศึกษาปัจจัยที่มีอิทธพิ ลต่อการพฒั นางานหตั ถกรรมไม้ไผ่ ในภาคอสี าน ชดุ โครงการวิจัย เร่ือง การพฒั นางานหัตถกรรมไม้ไผ่ ในภาคอสี าน ส�ำนักงานคณะกรรมการวจิ ัยแหง่ ชาติ (2554) 3) การศกึ ษาผ้าในวิถีชวี ติ กลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ุไทด�ำในประเทศไทย (2554) 4) การออกแบบและพฒั นาเครือ่ งทุ่นแรงในกระบวนการทอผ้าพน้ื เมอื ง กรณีศกึ ษา เครื่องคน้ หกู (2559) 5) การออกแบบและพฒั นาผลิตภัณฑ์จากกกและเตยหนาม ย้อมสีธรรมชาติ (2559) 166

ท�ำหน้าท่ี ผู้รว่ มวจิ ัย ดงั น้ี 1) ประเพณีอสี านในเชงิ อนรุ กั ษแ์ ละเผยแพร่ (2544) 2) การออกแบบและพฒั นาผลิตภณั ฑ์ชุมชนจงั หวัดหนองบัวล�ำภู (2548) 3) การออกแบบและพฒั นาผลติ ภณั ฑเ์ ครื่องจักสานรว่ มสมยั โครงการจดั ตง้ั เครอื ขา่ ยองคค์ วามรชู้ มุ ชน KBO จงั หวดั อบุ ลราชธานี (2550) 4) แนวทางการออกแบบและพฒั นาผลติ ภัณฑ์ชมุ ชน ศึกษากรณี ผลิตภณั ฑ์ชุมชนทมี่ ีค่าคะแนน 1-2 ดาว KBO จงั หวัดศรสี ะเกษ (2550) 5) ศิลปะไม้แกะสลกั ในแถบลุ่มแมน่ �้ำโขง: การอนรุ กั ษแ์ ละการประยุกต์ใช้ ในงานออกแบบ (2552) 6) การศกึ ษาเปรยี บเทียบไม้แกะสลักสองฝ่ังโขง ไทย-ลาว (2553) 7) การศึกษาอตั ลกั ษณท์ ้องถ่นิ เพ่อื สรา้ งสรรคล์ ายผา้ แถบลุ่มนำ้� โขง: กรณีศึกษาบา้ นกุ่ม ต�ำบลหว้ ยไผ่ อ�ำเภอโขงเจยี ม จังหวัดอบุ ลราชธานี ทุนอดุ หนนุ การวิจัย โครงการวจิ ัยเพือ่ พฒั นางานด้านศลิ ปวฒั นธรรม รว่ มสมยั ส�ำนักงานศลิ ปวฒั นธรรมรว่ มสมยั กระทรวงวฒั นธรรม (2555) 8) การพฒั นาผลิตภณั ฑช์ ุมชนโดยอาศยั อัตลักษณจ์ ากแหลง่ หิน สามพันโบกแถบลุม่ นำ้� โขง: กรณีศึกษาวิสาหกจิ ชุมชนกล่มุ แกะสลักไม้ บ้านกุดสมบูรณ์ อ�ำเภอศรเี มอื งใหม่ จงั หวัดอบุ ลราชธานี (2559) ผลงานการเขยี นหนังสอื /เอกสารเผยแพร่/บทความ : ประทบั ใจ สิกขา. 2541. เขียนภาพด้วยแสง เลา่ เรือ่ งล่มุ น้�ำโขง. โครงการรวบรวมขอ้ มลู และภาพถ่าย ลมุ่ น�ำ้ โขง คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยอบุ ลราชธานี. ประทบั ใจ สกิ ขา. 2548. บทความ “เป้หลังลาวเทิง” วารสารทางวชิ าการ สืบสาน ของสาขาวิชาการ ออกแบบผลติ ภณั ฑ์ คณะศลิ ปประยุกตแ์ ละการออกแบบ มหาวทิ ยาลยั อบุ ลราชธานี. อุบลราชธานี: โรงพิมพม์ หาวทิ ยาลัยอุบลราชธานี. จงั หวดั อุบลราชธาน.ี 2550. เลศิ ล�้ำเลอคา่ เทียนพรรษาเมอื งอุบล. (บทที่ 3 มูนมงั เทยี นพรรษา) อุบลราชธานี: โรงพิมพ์มหาวทิ ยาลยั อุบลราชธานี. ประทับใจ สิกขา. 2550. ศลิ ปะพื้นบ้านชนเผา่ ในลาวตอนใต้. อุบลราชธาน:ี ศริ ิธรรมออฟเซท็ . ประทับใจ สิกขา. 2551. เปดิ กล้อง ส่องศลิ ป์. อุบลราชธาน:ี โรงพิมพ์มหาวทิ ยาลยั อบุ ลราชธาน.ี ประทบั ใจ สิกขา. 2552. ผ้าในวิถชี ีวติ ไทด�ำ. อุบลราชธาน:ี โรงพิมพม์ หาวทิ ยาลยั อุบลราชธานี. ประทบั ใจ สกิ ขา. 2554. ธุงอีสาน. อบุ ลราชธาน:ี ศริ ิธรรมออฟเซ็ท. ประทับใจ สกิ ขา. 2554. ผ้าทอผไู้ ทย. อุบลราชธาน:ี โรงพมิ พม์ หาวิทยาลัยอบุ ลราชธาน.ี ประทบั ใจ สกิ ขา. 2555. นกหัสดีลงิ ค์. อบุ ลราชธานี: โรงพมิ พม์ หาวทิ ยาลยั อุบลราชธานี. 167

ผลงานการตพี ิมพบ์ ทความงานวจิ ยั วารสารระดบั ชาติ 1) จรรยาวรรณ จรรยาธรรม และประทบั ใจ สิกขา. 2555. การพัฒนาเสน้ ใยของตน้ จากเพ่ือใช้ ในการออกแบบผลิตภัณฑ์. วารสารวชิ าการศิลปะสถาปตั ยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร. 3(1) เม.ย.-ก.ย.: 94-104. 2) ชัยวัฒน์ แกว้ คลา้ ยขจรศริ ิ และประทบั ใจ สกิ ขา. 2555. การศกึ ษากระบวนการผา้ ยอ้ มคราม โดยใชย้ างกลว้ ยน�ำ้ ว้าดบิ เป็นสารชว่ ยติด. วารสารวิชาการศิลปะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร. 3(1) เม.ย.-ก.ย.: 105-113. 3) วิชัย เกษอรณุ ศรี และประทบั ใจ สิกขา. 2555. การพฒั นาเครอ่ื งมอื สร้างลวดลายบนผิวไมไ้ ผ่ โดยใชค้ วามรอ้ น. ศรวี นาลยั วจิ ัย. สถาบนั วิจยั และพฒั นา มหาวิทยาลัยราชภฏั อุบลราชธาน.ี 2(3) ม.ค.-ม.ิ ย.: 20-27. 4) ศักด์ชิ าย สกิ ขา ประทับใจ สิกขา และธันยมยั เจยี รกลุ . 2558. การพัฒนางานหตั ถกรรมไม้ไผ่ ในภาคอสี าน. อบุ ลราชธานี : วารสารวิชาการศลิ ปะสถาปตั ยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลยั นเรศวร. 6(1) ม.ค.-มิ.ย. : 109-119. การน�ำเสนอผลงานในการประชมุ วิชาการระดบั ชาติ 1) ประทับใจ สิกขา. 2553. แนวทางการพฒั นาผลิตภณั ฑแ์ ละตน้ แบบบรรจุภัณฑ์ กรณศี ึกษา สถานประกอบการในเขตพื้นท่รี บั ผิดชอบของศูนย์ส่งเสรมิ อตุ สาหกรรม ภาคที่ 7 จงั หวัดอบุ ลราชธานี. การประชมุ ราชภัฏเลยวชิ าการ คร้ังที่ 2 “การขับเคลอ่ื นคณุ ภาพ การศึกษาสกู่ ารพฒั นาทอ้ งถิน่ ” 6-7 กนั ยายน 2553. ล�ำดับท่ี OP47 หนา้ 34-38. 2) ศกั ด์ชิ าย สกิ ขา ประทับใจ สิกขา และเสกสันต์ ศรสี ันต์. 2555. การศกึ ษาอตั ลักษณ์ท้องถิน่ เพ่อื สร้างสรรค์ลายผา้ แถบลมุ่ น้�ำโขง : กรณศี กึ ษา บ้านกุ่ม ต�ำบลหว้ ยไผ่ อ�ำเภอโขงเจยี ม จงั หวดั อุบลราชธาน.ี การประชมุ ทางวชิ าการระดับชาติ “มหาวิทยาลยั ราชภัฏนครปฐม คร้งั ท่ี 5 การวจิ ัยเพ่ือการพฒั นาท้องถนิ่ อย่างยง่ั ยืน กับการกา้ วสู่ประชาคมอาเซยี น” วนั ท่ี 18-19 กรกฎาคม 2555. 168

การน�ำเสนอผลงานในการประชมุ วชิ าการระดบั นานาชาติ Sikka, Prathabjai. 2011. A Study of Cloth Usage in the Way of Life of The Tai Dam Ethnic Group in Thailand. The 1st International Conference and Exhibition 2011. “Arts and Design: Integration of the East and the West” February 9th-10th, 2011. Ubon Ratchathani University Hotel and Tourism Training Center (UBU-HTTC) pp 148-155. ผลงานดา้ นงานออกแบบและพฒั นาผลิตภณั ฑท์ ่โี ดดเด่น 1) ทีป่ รกึ ษาดา้ นการพัฒนาผลติ ภัณฑ์ ผลติ ภัณฑไ์ มไ้ ผไ่ อที ของกลมุ่ สรรค์ศลิ ป์ล�ำไผ่ อ�ำเภอวารนิ ช�ำราบ จังหวดั อบุ ลราชธานี ไดร้ บั รางวัลชมเชย ในงาน KBO Contest ปี 2554 2) ที่ปรึกษาด้านการพฒั นาผลติ ภัณฑ์ ผลิตภณั ฑโ์ มบายกระดิง่ ทองเหลอื ง กลุ่มอาชพี หตั ถกรรมทองเหลอื งบ้านปะอาว อ�ำเภอเมอื ง จังหวัดอุบลราชธานี ได้รบั รางวลั ชมเชย ในงาน KBO Contest ปี 2555 3) ทป่ี รกึ ษาดา้ นการพฒั นาผลิตภัณฑ์ ชดุ กระเปา๋ เทยี่ วทั่วไทยจากกกและผา้ ย้อมมะเกลือปกั แซว่ ของกลุ่มผผู้ ลิตผลิตภัณฑจ์ ากกก อ�ำเภอขุขนั ธ์ จงั หวัดศรีสะเกษ ได้รับ รางวลั ชมเชย ในงาน KBO Contest ปี 2556 169