วิธีการฝึกสอนกีฬาที่มีประสิทธิภาพ

คคมู่ มู่อื วอื ิธีกวาิธรกีฝกึ าสรอฝนกึกฬี สาทอมี่ นีปกระฬี สิทาทธภิ ่ีมาปีพระสทิ ธิภาพ บทที่ 4 วิธกี ารสอนทักษะใหม่ หลกั เบือ้ งต้นท่ีควรพจิ ารณา นกั การศกึ ษาไดน้ า� พฤตกิ รรมเขา้ มาใชใ้ นการพลศกึ ษา โดยเชอ่ื วา่ การแนะนา� ทางดา้ นพฤตกิ รรม ทดี่ มี อี งคป์ ระกอบงา่ ยๆ ทเี่ กย่ี วขอ้ ง 2 ประการ ประการแรก เปน็ การกา� หนดคา� แนะนา� เกยี่ วกบั แนวคดิ ของผู้ฝึกสอนที่ชัดเจนของทักษะท่ีส�าคัญท่ีจะให้แก่นักกีฬา ประการท่ีสอง เป็นการบอกให้ผู้ฝึกสอน ทราบถึงวิธีการที่มีประสิทธิภาพของข้อมูลย้อนกลับ เกี่ยวกับจุดเด่นของทักษะที่นักกีฬาปฏิบัติ แตอ่ ยา่ งไรกต็ าม การก�าหนดเปา้ หมายทง้ั สองประการดงั กลา่ วขา้ งตน้ ในบทนนี้ นั้ ควรมกี ารทบทวนถงึ เปา้ หมายตามคา� แนะนา� ทงั้ สอง และมหี ลกั การเบอ้ื งตน้ ทผ่ี ฝู้ กึ สอนตอ้ งพจิ ารณาและใหค้ วามสนใจ ดงั น้ี 1. การพจิ ารณาระดบั ความสามารถของนักกีฬาแตล่ ะคน 2. การพิจารณาระดบั สมรรถภาพทางกายท่เี หมาะสมกบั ทักษะท่ีผูฝ้ กึ สอนวางแผนในการสอน 3. การวิเคราะหท์ ักษะที่ซับซ้อน 4. กา� หนดเงื่อนไขการฝกึ นกั กีฬาใหม้ ปี ระสบการณต์ ามธรรมชาติเป็นรางวลั คา� แนะน�าในการสอนทกั ษะท่ีส�าคญั แกน่ ักกฬี า ผู้ฝึกสอนต้องให้ข้อมูลแก่นักกีฬาในการปฏิบัติทักษะอย่างชัดเจน เพื่อให้การปฏิบัติทักษะ มปี ระสิทธิภาพโดยมีขน้ั ตอนตา่ งๆ ดังต่อไปน้ี 1. วธิ ีการสอนแบบผสมผสาน ก่อนเริ่มต้นการสอน ผู้ฝึกสอนต้องเร้าความสนใจและแจ้งวัตถุประสงค์ให้นักกีฬาทราบ โดยเฉพาะอยา่ งย่งิ นกั กีฬาใหม่ ผูฝ้ ึกสอนตอ้ งแจง้ ใหท้ ราบวา่ ต้องการใหน้ กั กฬี าทา� อะไร โดยการสาธติ วิธีปฏิบัติทักษะท่ีถูกต้อง ในขณะท่ีก�าลังสาธิตวิธีการปฏิบัติ ต้องอธิบายว่ามีการเคล่ือนไหวร่างกาย และวธิ กี ารปฏบิ ตั โิ ดยละเอยี ดทน่ี กั กฬี าใหมส่ ามารถจะเขา้ ใจและปฏบิ ตั ไิ ดไ้ มผ่ ดิ พลาด สา� หรบั การปฏบิ ตั ิ 39 39

คู่มอื วธิ ีการฝึกคส่มู อือนวธิ กกี าฬี รฝาึกทสม่ี อีปนกรีฬะสาทิท่มี ธปี ภิระาสพิทธภิ าพ ทักษะบางทักษะ ผู้ฝกึ สอนอาจจะตอ้ งใช้รปู ภาพเพื่อชว่ ยในการแสดงรปู แบบของทกั ษะ ตัวอย่างเช่น การว่ายน�้า ผู้ฝึกสอนจะช้ีให้เห็นความถูกต้องของการใช้มือ ในการว่ายท่าฟรีสไตล์ให้แก่นักกีฬาใหม่ ตามขัน้ ตอนตอ่ ไปนี้ 1) แสดงภาพขั้นตอนของการใช้แขนในการว่ายทา่ ฟรสี ไตล์ 2) ปฏบิ ตั ดิ ว้ ยการงอแขนใหเ้ หมอื นกบั การเคลอื่ นแขนในนา�้ ใหเ้ หมอื นในภาพขณะทอี่ ธบิ าย ลกั ษณะและตา� แหน่งของแขน 3) ภายหลังจากการสาธิตทักษะท่ีถูกต้อง สาธิตวิธีการท่ีนักกีฬาใหม่มักชอบปฏิบัติ 2–3 ประการใหด้ ู และทา� การเปรยี บเทยี บทกั ษะทถ่ี กู ตอ้ งกบั ทกั ษะทไี่ มถ่ กู ตอ้ งใหน้ กั กฬี า ดูเพือ่ ความเข้าใจที่ชดั เจน 4) สาธิตทกั ษะทถ่ี ูกตอ้ งซา้� อกี ครงั้ หนึ่ง การอธบิ ายและสาธิตทกั ษะ ควรมวี ธิ ีอธิบายพฤติกรรมที่จะช่วยให้นักกฬี าเข้าใจอยา่ งชดั เจนว่า ผฝู้ กึ สอนตอ้ งการใหเ้ กดิ ทกั ษะอะไรขน้ึ กบั นกั กฬี า เชน่ ถา้ ผฝู้ กึ สอนอธบิ ายรปู แบบขององคป์ ระกอบของ การใช้แขนในการว่ายนา้� ทา่ ฟรสี ไตล ์ ควรใช้คา� พูดว่า “แขนของนักกฬี าจะต้องจว้ งลงน�้าดา้ นหน้าของ หวั ไหล”่ โดยใหห้ วั แมม่ อื และนวิ้ มอื สมั ผสั นา้� กอ่ น หรอื ในระหวา่ งชว่ งแรกของการดงึ แขน ตอ้ งยกศอก ให้สูงและงอแขนเพ่ือให้มือเคลื่อนที่ผ่านบริเวณหน้าท้อง หรือนิ้วมือควรผ่านส่วนกลางของล�าตัวและ ท้องส่วนล่าง หรือเมื่อสิ้นสุดการดึงแขน ให้ดึงมือเฉียดสะโพกของนักกีฬาเมื่อส้ินสุดท่าว่าย นักกีฬา อาจใช้หวั แมม่ ือสมั ผัสชดุ ว่ายน�้าเพื่อสร้างความรูส้ ึกวา่ วา่ ยไดถ้ ูกต้อง เปน็ ตน้ 2. อธบิ ายลา� ดับข้ันตอนที่จะปฏบิ ตั ทิ ักษะใหส้ �าเรจ็ บางครั้งนักกีฬาอาจไม่เข้าใจว่าตนต้องฝึกทักษะน้ันตามข้ันตอนอย่างไร ดังน้ันผู้ฝึกสอน ตอ้ งอธิบายโดยล�าดบั การฝึกปฏิบัตกิ ่อนและหลงั ใหช้ ดั เจน 3. ตัง้ คา� ถามเพื่อซกั ซอ้ มความเขา้ ใจ ภายหลังจากท่ีผู้ฝึกสอนอธิบายความคาดหวังแล้ว ให้ตรวจสอบความรู้ของนักกีฬา โดย การถามส่ิงที่ได้อธิบายไปแล้ว เช่นถามว่าการว่ายท่าฟรีสไตล์จะจ้วงแขนลงในน�้าท่ีใด ถ้านักกีฬา ตอบผิดหรือสาธิตไม่ถูกต้อง สรุปว่านักกีฬาใหม่ไม่เข้าใจวิธีการปฏิบัติทักษะที่ถูกต้อง ให้สาธิตซ�้า และสอนอีกครั้งเป็นขั้นตอนสิ่งหนึ่งที่ต้องน�ามาพิจารณาคือ เม่ือมีการถามนักกีฬาและนักกีฬาเงียบ ใหส้ รุปวา่ นกั กฬี าไม่เข้าใจเชน่ กัน 40 40

คมู่ คอื ว่มู ธิ ีกอื าวรฝธิ ึกีกสาอรนกฝีฬกึ าทสีม่ อปี นระกสีฬทิ ธาภิ ทาพม่ี ีประสิทธิภาพ 4. ใหน้ กั กีฬาแสดงทักษะ ผู้ฝึกสอนกีฬาว่ายน้�าอาจจะถามนักกีฬาถึงท่าว่ายฟรีสไตล์ในขณะท่ียืนอยู่ข้างสระ ครูสอน กอล์ฟอาจจะให้นักกอล์ฟแสดงลักษณะการเคลื่อนที่ของลูกกอล์ฟโดยท่ีไม่ต้องตีลูกจริงๆ ผู้ฝึกสอน บาสเกตบอลอาจจะให้นักกีฬาแสดงท่าทางของมือในการเล้ียงลูก การใช้ขา การก้มตัว ศีรษะและ นิว้ มือ ซง่ึ อาจจะใหส้ าธิตโดยใชล้ ูกบาสเกตบอลประกอบกไ็ ด ้ การให้นกั กีฬาแสดงทา่ ทางตามทกั ษะ ดังกล่าวนี้ไม่ต้องค�านึงถึงว่าจะท�าถูกหรือผิด แต่ถ้านักกีฬาท�าผิดสามารถท่ีจะแนะน�าส่ิงท่ีถูกต้องโดย ทันที และใหน้ กั กีฬาปฏบิ ตั ใิ หม่อกี ครง้ั ใหถ้ กู ต้อง วิธใี หร้ างวัลนกั กีฬาท่ปี ฏบิ ัตทิ ักษะไดส้ า� เรจ็ ผฝู้ กึ สอนตอ้ งรคู้ วามสามารถทแ่ี ทจ้ รงิ ของนกั กฬี าและใหร้ างวลั นกั กฬี าทป่ี ฏบิ ตั ไิ ดถ้ กู ตอ้ ง การให้ รางวัลเป็นส่วนประกอบหน่ึงในกระบวนการสอน ในระหว่างที่นักกีฬาเร่ิมท�าการฝึกเพียง 2-3 ครั้ง นักกีฬาย่อมเกิดข้อผิดพลาดและมีรู้สึกอยากจะท�าให้ส�าเร็จ และควรจะได้รับรางวัลจากประสบการณ์ ทดี่ ใี นความพยายามฝกึ ทกั ษะ วธิ กี ารทจี่ ะชว่ ยใหก้ ารมอบรางวลั แกน่ กั กฬี าเปน็ ไปอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ และช่วยสร้างการพัฒนาทกั ษะให้เข้มแขง็ ตามที่ต้องการ มีดงั น้ี 1. ความถ่ีในการใหร้ างวลั ทน่ี ักกีฬาปฏิบตั ิทกั ษะได้ส�าเร็จ 2. ควรแน่ใจวา่ รางวลั ทใี่ หเ้ ป็นรางวัลท่ีเกดิ จากมุมมองของนกั กีฬาไมใ่ ช่ของผู้ฝกึ สอน 3. ควรใช้การชมเชยในทางบวก 4. ควรใหร้ างวลั ในทันทที ่นี กั กฬี าปฏบิ ตั ิทกั ษะได้ตามท่ตี ้องการ 5. ควรให้รางวัลท่เี หมาะสมกบั พฤตกิ รรมท่ีต้องการ 6. เมอ่ื สอนทกั ษะใหมจ่ า� เปน็ ตอ้ งใหป้ ฏบิ ตั ซิ า�้ หลายๆ ครง้ั และใหร้ างวลั ทกุ ครงั้ ทปี่ ฏบิ ตั ถิ กู ตอ้ ง จรงิ ๆ 7. ให้รางวัลตามทักษะท่ีต้องการเมื่อนักกีฬาปฏิบัติถูกต้องตามเงื่อนไข หรือถูกต้องตามสภาพ แวดล้อม 8. ภายหลงั จากทที่ กั ษะได้รบั การพัฒนาค่อยๆ ใหร้ างวลั ใหห้ า่ งขึ้น 41 41

คู่มอื วิธกี ารฝึกคส่มู ออื นวิธกีกาฬี รฝาึกทสม่ี อปีนกรีฬะสาททิ ีม่ ธปี ภิระาสพทิ ธภิ าพ สรปุ ความส�าเร็จในการสอนทักษะใหม่ๆ ท่ีจ�าเป็นต่อนักกีฬาตามที่ผู้ฝึกสอนคาดหวังหรือต้ังใจไว้นั้น ต้องพจิ ารณาอย่างถ่ีถ้วน ประการแรก เป็นการใหค้ วามสา� คญั ในการประเมินระดับความสามารถของ นกั กฬี า ซงึ่ เปน็ ขน้ั ตอนสา� คญั ของการสอนทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ ประการทสี่ อง คอื การเตรยี มวเิ คราะหง์ าน ทางด้านทักษะกีฬาที่จะสอน ร่วมกับการวิเคราะห์งานและพัฒนาการทางด้านทักษะ ผู้ฝึกสอนเป็น ผู้ที่เตรียมความพร้อมในการสอนทักษะท่ีส�าคัญให้นักกีฬา เคร่ืองมือที่มีประสิทธิภาพประกอบด้วย รปู แบบการสอน รายละเอยี ดของทกั ษะทถี่ กู ตอ้ ง รายละเอยี ดของทกั ษะทไ่ี มถ่ กู ตอ้ งทน่ี กั กฬี าแสดงออก มาสลับกับความสามารถ การตั้งค�าถามเพื่อทดสอบนักกีฬาที่ไม่เข้าใจการอธิบาย และการให้โอกาส นักกีฬาได้แสดงทักษะเพื่อเป็นการทดสอบความเข้าใจ เมื่อนักกีฬาสามารถปฏิบัติทักษะได้ตามท่ี ต้ังเป้าหมายไว้ แล้วก็จะเป็นระบบในการให้รางวัลเพ่ือกระตุ้นความสนใจและเสริมแรงให้นักกีฬา พฒั นาทักษะให้มากย่ิงข้นึ โดยผฝู้ ึกสอนต้องแน่ใจวา่ (1) รางวัลท่ใี หเ้ ป็นการแสดงความสามารถของนักกีฬาอยา่ งแทจ้ ริง (2) รางวลั ถูกต้งั ข้นึ ตามจา� นวนของค�าแนะน�าท่มี ปี ระสิทธิภาพสงู สดุ (3) นักกีฬาถูกสอนตามตารางของรางวัลเพ่ือว่ารางวัลในลักษณะต่างๆ จะช่วยสนับสนุน การรักษาทกั ษะ (4) การสอนที่มีประสิทธิภาพท�าให้แน่ใจว่าความต้องการทักษะใหม่ได้ถูกถ่ายโยงไปสู่ สภาพแวดล้อมของการแข่งขนั 42

คคูม่ ู่มือวือิธกีวาิธรฝีกกึ าสรอฝนกกึ ีฬสาทอมี่ นปี กระฬี สทิาทธภิ มี่ าปีพระสทิ ธภิ าพ “การจูงใจ เปน็ การให้เกยี รตนิ ักกีฬาในฐานะท่ีเปน็ เพอ่ื นมนษุ ย”์ 43 43

คมู่ อื วธิ กี ารฝกึ คสมู่ อือนวิธกกี าีฬรฝาึกทสม่ี อปีนกรีฬะสาททิ ี่มธปี ิภระาสพทิ ธภิ าพ บทที่ 5 วิธลี ดความผิดพลาดของนักกีฬา ผฝู้ กึ สอนทสี่ อนนกั กฬี าใหมต่ อ้ งรวู้ า่ จะใชเ้ วลาเปน็ สดั สว่ นเทา่ ใด ในการสอนทกั ษะใหมข่ องเวลา ที่ใช้ในการสอนทั้งหมด ต้องสังเกตและพิจารณาถึงพัฒนาการของผู้เล่นใหม่ที่ท�าการสอน และสังเกต ข้อผิดพลาดท่ีนักกีฬาบางคนยังคงท�าผิดพลาด และต้องยืนยันท่ีจะให้นักกีฬาปฏิบัติตามค�าแนะน�า ในการสอนทักษะพน้ื ฐานทไ่ี ดอ้ ธบิ ายไปแลว้ ซึ่งจะเปน็ ผลดตี อ่ การสอนทกุ กรณี บางครั้งความผดิ พลาด ก็จา� เป็นต้องไดร้ ับความสนใจเปน็ พิเศษ ในบทน ี้ จะอธบิ ายกลวธิ ใี นการปรบั พฤตกิ รรมทตี่ อ้ งการใหป้ ระสบผลสา� เรจ็ และลดขอ้ ผดิ พลาด ตา่ ง ๆ ทเ่ี กดิ ขนึ้ โดยผเู้ ลน่ ใหม ่ ในการฝกึ นกั กฬี าทกุ ชนดิ ยอ่ มเกดิ พฤตกิ รรมทไ่ี มพ่ งึ ประสงค ์ หรอื พฤตกิ รรม ทเี่ ปน็ ปญั หา และพฤตกิ รรมทเี่ ปน็ ปญั หาดงั กลา่ วยอ่ มเกดิ ขน้ึ มาจากหลายสาเหต ุ แตก่ ม็ ไิ ดห้ มายความ ว่าจะเป็นพฤติกรรมที่เป็นปัญหาต่อการฝึกทักษะกีฬาเสียทุกอย่างไป ดังนั้นเราควรพิจารณาหรือ ทบทวนถึงสิ่งท่ีเก่ียวข้องกับพฤติกรรมของนักกีฬา เช่นนักกีฬาบางคนชอบการท�าลายสิ่งของ ก่อเหตทุ ะเลาะววิ าท หรือแสดงก�าลังกับบุคคลอนื่ หรอื กอ่ กวนผ้อู ืน่ ในระหวา่ งการฝึก เป็นตน้ จงึ เป็น หนา้ ทขี่ องผฝู้ กึ สอนกฬี าทต่ี อ้ งทา� หนา้ ทใ่ี นการสกดั กนั้ พฤตกิ รรมในทางกอ่ กวนของนกั กฬี าเหลา่ นน้ั ดว้ ย วิธีการขจัดปัญหาที่เกี่ยวข้องกับทักษะของนักกีฬาอย่างเหมาะสม และต้องก�าหนดให้นักกีฬารักษา ระเบียบต่างๆ ที่ผ้ฝู ึกสอนและทมี ตง้ั ขึ้น แตบ่ างคร้ังการลดพฤตกิ รรมที่เปน็ ปัญหาดว้ ยการบอกกลา่ ว กับนักกีฬาดีๆ ก็อาจจะน�ามาใช้ไม่ได้ผลเพราะพฤติกรรมบางอย่างเกิดข้ึนกับนักกีฬาทั้งทีม และ ผู้ฝึกสอนไม่ควรมองข้ามหรือเพิกเฉยพฤติกรรมนั้น ในทางตรงกันข้ามกลับต้องแก้ไขปัญหานั้นโดย เร่งด่วน เพื่อมิให้นักกีฬาคิดว่าพฤติกรรมที่เป็นปัญหานั้นเป็นพฤติกรรมท่ีถูกต้อง อันเนื่องจากข้อผิด พลาดทเ่ี กดิ ขนึ้ บ่อย ดงั น้นั วธิ ีแกไ้ ขขอ้ ผิดพลาดทจ่ี ะนา� มาใช้ควรขนึ้ อยูก่ ับผฝู้ ึกสอนแตล่ ะคน ผู้ฝึกสอน ต้องค้นหาสาเหตุของความผิดพลาด จงจ�าไว้ว่าแม้ผู้เล่นใหม่จะรู้เป้าหมายในการปฏิบัติทักษะว่า “ฉนั ต้องวงิ่ (กระโดดหรือขว้าง) ให้ดีขึ้น” “ผู้ฝึกสอนก็ยังจา� เป็นตอ้ งแนะน�าให้นักกีฬามองเห็นปญั หา เหล่าน้ันด้วย” เช่นบอกสาเหตุท่ีนักกีฬาใหม่ว่ิงได้ไม่เร็ว หรือกระโดดได้ไม่ไกล หรือขว้างลูกได้ไม่แรง โดยผู้ฝึกสอนต้องบอกด้วยว่าจะสามารถจะแกป้ ญั หาเหล่านัน้ ไดอ้ ย่างไร 44 44

ค่มู คอื วู่มธิ ีกือาวรฝิธึกีกสาอรนกฝฬี กึ าทสมี่ อีปนระกสีฬทิ ธาิภทาพ่มี ปี ระสทิ ธภิ าพ การลดขอ้ ผิดพลาดของนกั กีฬาใหม่ทีเ่ ริม่ ฝึกทักษะ มีกล่าวว่า “ถ้าคนเราท�าผิดพลาดและสามารถจะลบข้อผิดพลาดได้ด้วยยางลบ คุณจะท�า ผิดพลาดอกี กี่ครงั้ กไ็ ด้” ค�ากล่าวข้างต้นเป็นส่ิงท่ีถูกต้องตามค�าอธิบายเกี่ยวกับปัญหาของนักเรียนที่ฝึกในเกมการเล่น เทนนสิ เม่ือมปี ัญหาในการเสิรฟ์ โดยเสริ ฟ์ ผิดพลาดมากกว่าการเสิร์ฟไดค้ ะแนน นักจิตวทิ ยาคลีนิค จงึ ไดใ้ หค้ วามสนใจในปญั หาของนกั เรยี นผนู้ น้ั จากการสงั เกตการสอนนกั เรยี นหญงิ อาย ุ 14 -15 ป ี ของ นกั จติ วทิ ยาในวชิ าเทนนสิ ของโรงเรยี นมธั ยมศกึ ษา ผสู้ อนสงั เกตวา่ นกั เรยี นทม่ี าจากชน้ั เรยี นหลายหอ้ ง ทมี่ าเรยี นรวมกนั จะสามารถตลี กู หนา้ มอื และหลงั มอื และเสริ ฟ์ ลกู ไดถ้ กู ตอ้ งตามโอกาสตา่ งๆ แตน่ กั เรยี น หญงิ ทีเ่ รยี นในห้องเรยี นเดียวกนั ยังคงเสริ ฟ์ ผิดพลาดหลายต่อหลายครัง้ ในหลกั การสอนทว่ั ไป ผฝู้ กึ สอนตอ้ งอธบิ ายและสาธติ ทกั ษะทถี่ กู ตอ้ งกอ่ น หลงั จากนน้ั ใหน้ กั เรยี น มีโอกาสฝึกทักษะในขณะที่ฝึกหัดควรมีการชี้ให้เห็นข้อผิดพลาดท่ีแท้จริง บางคร้ังผู้ฝึกสอนต้องแสดง ในสง่ิ ทผี่ ูเ้ ลน่ ต้องทา� ใหถ้ กู ตอ้ ง ในข้ันแรกของการศึกษาเป็นการประเมินลักษณะเฉพาะของแต่ละทักษะ ท่ีนักเรียนสามารถ ปฏิบัติได้ โดยน�าวิธีการประเมินทักษะต่างๆ มาใช้ให้เหมือนกับสิ่งท่ีผู้เช่ียวชาญได้สังเกตและ ให้คา� แนะน�าแกผ่ เู้ รยี น เกง่ มาก เธอท�าได้แลว้ เขา้ ตรงกลางเป้าเลย 45 45

ค่มู อื วธิ กี ารฝึกคสมู่ ออื นวธิ กีกาฬี รฝาึกทส่มี อีปนกรีฬะสาททิ ่ีมธปี ิภระาสพทิ ธิภาพ น่ันแหละ สิ่งทเ่ี ธอ ตอ้ งการ และเพ่อื ให้เธอ มีความมั่นใจให้ท�า ใหม่ วา้ ว! งา่ ยจัง เตรียมตัว ! วธิ กี ารสงั เกตพฤตกิ รรมการฝกึ สอนเปน็ สง่ิ ทปี่ ฏบิ ตั ไิ ดง้ า่ ยและตรงตามเปา้ หมาย ผฝู้ กึ สอนยอมรบั วา่ ตอ้ งใชส้ มาธใิ นการแกไ้ ขเพอ่ื ใหร้ างวลั ทถ่ี กู ตอ้ งหรอื เกอื บถกู ตอ้ งตามพฤตกิ รรม และไมใ่ หค้ วามสนใจ กับข้อผิดพลาดโดยส้ินเชิง ในกรณีน้ีหมายความว่าถ้ามีข้อผิดพลาดเกิดข้ึนผู้ฝึกสอนจะต้องไม่แนะน�า ในทุกเรื่อง แต่ควรเฝ้าคอยสังเกตและชมเชยในสิ่งที่นักกีฬาท�าได้ถูกต้อง ตามที่ได้เสนอแนะไว้ใน บทที่ 4 ต้องประยกุ ตท์ งั้ คา� ชมเชยทั่วไปและคา� ชมเชยเฉพาะ เชน่ “ด”ี “ท�าใหด้ ขี น้ึ ” “ให้ถา่ ยน�้าหนัก จากเท้าหลังไปยังเท้าหน้าให้ถูกตามจังหวะด้วย” เป็นต้น โปรแกรมพฤติกรรมการฝึกสอนที่ต้อง แสดงออกมาอย่างรวดเร็วและมีพลังแห่งประสิทธิภาพ นักเรียนผู้ท่ีมีค่าเฉล่ียในการปฏิบัติได้ถูกต้อง ประมาณร้อยละ 13 ภายใต้การฝึกด้วยโปรแกรมเก่าสามารถพัฒนาทักษะให้ถูกต้องเกือบร้อยละ 50 ในการฝกึ เพยี ง 2 - 3 ครง้ั จงึ ไมเ่ พยี งเปน็ สญั ญาณวา่ นกั กฬี ามที กั ษะดขี น้ึ แตย่ งั แสดงใหเ้ หน็ วา่ นกั กฬี า มคี วามสนกุ สนานมากขึน้ นักกฬี ายมิ้ แยม้ แจม่ ใส เพราะผู้ฝึกสอนแนะน�าในทางบวกเกย่ี วกับทกั ษะ ในการเลน่ และนกั กฬี ายงั กระตอื รอื รน้ ในการฝกึ ทกั ษะดว้ ยการตง้ั ใจปฏบิ ตั ใิ หถ้ กู ตอ้ งเพอ่ื ใหไ้ ดร้ บั รางวลั ผู้ฝึกสอนมีส่วนช่วยให้นักเรียนที่เริ่มฝึกหัดจากจุดเร่ิมต้นให้พัฒนาทักษะไปถึงจุดสูงสุด ด้วยการแจ้ง องค์ประกอบของข้อมูลย้อนกลับ และต้องหยุดสนใจกับข้อผิดพลาดและต้องก�าหนดความรู้สึก โดยอนุญาตใหข้ อ้ ผดิ พลาดน้นั คอ่ ยๆ เปลย่ี นไปเองตามธรรมชาติจนไม่เกดิ ขน้ึ 46 46

คู่มคอื วู่มธิ กีอื าวรฝธิ กึ ีกสาอรนกฝฬี ึกาทส่มี อีปนระกสีฬิทธาิภทาพม่ี ีประสทิ ธิภาพ เราต้องท�าความเข้าใจกับความผิดพลาดให้ชัดเจน โดยไม่แนะน�าว่าให้สนใจมากเกินไป เพ่ือตอบสนองให้ถูกต้องและเมินเฉยต่อข้อผิดพลาด จะท�าให้ข้อผิดพลาดลดลงในทุกสถานการณ์ ถ้าผู้ฝึกสอนพยายามจะปฏิบัติตามค�าแนะน�าดงั กลา่ วต้องระลกึ ไว้ในใจว่า สิ่งแรก ตอ้ งส�ารวจรายการ เช่นองคป์ ระกอบของการเสริ ์ฟหรือการประเมินผลการยิงประตโู ทษจากการฟาวลใ์ นกีฬาบาสเกตบอล จะชว่ ยใหผ้ ฝู้ ึกสอนก�าหนดส่งิ ท่ถี กู ตอ้ งและไม่ถกู ตอ้ งในองค์ประกอบของทักษะไดง้ า่ ยและรวดเรว็ ขึน้ ประการท่ีสอง นกั กฬี าควรจะปฏิบตั ติ ามกระบวนการเรียนรทู้ กั ษะใหม่ เราจะไม่กลา่ วถึงผูเ้ ลน่ ที่มีประสบการณ์เพียง 2 – 3 ปี และนักกีฬาที่ได้พัฒนาจนถึงจุดคงที่จนไม่สามารถปรับเปล่ียนนิสัย หรือข้อผิดพลาดได้อีก เพราะการขจัดข้อผิดพลาดท่ีมีมายาวนานในเวลาอันส้ันนั้นต้องใช้วิธีการ ทมี่ ลี กั ษณะเฉพาะ ดงั ตวั อยา่ งเชน่ สงิ่ ทจ่ี า� เปน็ ตอ้ งกระทา� กอ่ นอน่ื ในกระบวนการชมเชยเพอ่ื ตอบสนอง การปฏบิ ตั ทิ ถ่ี กู ตอ้ ง ผฝู้ กึ สอนอาจเพกิ เฉยตอ่ ขอ้ ผดิ พลาดในบางสถานการณ ์ โดยอาจอนญุ าตใหน้ กั กฬี า ของทา่ นไดม้ โี อกาสในการฝกึ ซา�้ และนกั กฬี ายงั จา� เปน็ ทจ่ี ะไดร้ บั โอกาสในการชมเชยใหบ้ อ่ ยและใหท้ นั ต่อเหตุการณ์หลังการปฏิบัติทักษะท่ีถูกต้อง ท้ายที่สุดนักกีฬาใหม่ต้องปฏิบัติทักษะให้ถูกต้องในทันที กอ่ นท่ีผูฝ้ ึกสอนจะเริม่ กล่าวคา� ชมเชย การลดข้อผิดพลาดโดยไม่ต้องจูงใจ มารต์ นิ และ ลมั สเ์ ดน (Martin and Lumsden : 1987) ไดอ้ า้ งถงึ คา� กลา่ วของอดตี ประธานาธบิ ด ี Winston Churchill ทวี่ ่า “โดยสว่ นตวั ฉันพรอ้ มทีจ่ ะเรยี นรู ้ แมฉ้ ันจะไมช่ อบให้ใครสอน” ในบางครัง้ นักกีฬาใหมก่ อ็ าจจะรวู้ ธิ กี ารปฏิบตั ิทกั ษะอยแู่ ล้ว และอาจปฏบิ ตั ิไดโ้ ดยมีข้อผิดพลาด น้อยมากในระหว่างการฝึกหลายๆ เท่ียวหรือการแข่งขันในบางฤดูแข่งขัน ข้อผิดพลาดอาจถูกสังเกต เห็นอยู่บ่อยจากวิธีการปฏิบัติของผู้เล่น มันอาจจะดูเหมือนว่าไม่ค่อยมีความพยายามในการปฏิบัติ ผู้ฝึกสอนจะมีปฏิกิรยิ าตอบสนองอย่างไรกบั สถานการณ์เช่นน ้ี การฝกึ สอนวา่ ยนา�้ และปญั หาของความไมเ่ หมาะสมในการกลบั ตวั และการกา� หนดตารางการวา่ ย ส�าหรับนักกีฬาว่ายน�้าท่ีหยุดในระหว่างเซต นักว่ายน้�าได้รู้วิธีการกลับตัวในการว่ายเพ่ือการแข่งขัน แตท่ า� ไดไ้ มบ่ อ่ ยนกั นกั กฬี ามสี มรรถภาพทางกายสมบรู ณใ์ นการวา่ ยนา้� ไดห้ ลายเซตโดยไมม่ กี ารหยดุ พกั แตน่ กั กฬี ามกั ขอหยดุ บอ่ ยครง้ั บางครง้ั นกั กฬี าสามารถปฏบิ ตั ใิ นการกลบั ตวั ไดเ้ หมอื นกบั การวา่ ยแขง่ ขนั ซงึ่ นกั กฬี าตอ้ งทา� การหายใจใหม้ ากขนึ้ ถา้ เขายงั ทา� ไมไ่ ดจ้ ะเกดิ อะไรขนึ้ ถา้ นกั กฬี าฝกึ วา่ ยโดยไมห่ ยดุ พกั 47 47

ค่มู ือวธิ กี ารฝกึ คสมู่ ออื นวิธกีกาีฬรฝาึกทส่ีมอีปนกรีฬะสาททิ ีม่ ธปี ภิระาสพิทธิภาพ ระหวา่ งเทย่ี ว นกั กฬี าจะเหนอ่ื ยมาก จากนน้ั ใหพ้ จิ ารณาถงึ สงิ่ ทตี่ รงกนั ขา้ ม จะเกดิ อะไรขน้ึ ถา้ นกั กฬี า ได้ว่ายครบระยะทางท่ีก�าหนด และแตะขอบสระมองไปรอบๆ และจากน้ันก็เร่ิมออกว่ายอีกคร้ัง ไดห้ รอื ไม ่ นกั กฬี าอาจพกั เพยี งเลก็ นอ้ ยและมองดวู า่ นกั วา่ ยนา�้ คนอน่ื ๆ กา� ลงั ทา� อะไรกนั บางทนี กั กฬี า อาจจะเลน่ คลน่ื หรอื ตะโกนไปยงั เพอื่ นทอี่ ยใู่ นลตู่ ดิ กนั จะเกดิ อะไรขนึ้ ในขณะนนั้ ถา้ นกั กฬี าหยดุ การวา่ ย ในระหว่างเที่ยว บางครัง้ ท่ีนกั กฬี ามองไปรอบๆ สาดน้�าใสเ่ พื่อนๆ ทีก่ �าลงั พัก ขณะท่ีนกั กฬี าใหมท่ า� ผดิ พลาดอยา่ งงา่ ยๆ เพราะอาจมองไมเ่ หน็ คณุ คา่ ของการปฏบิ ตั ิ กลวธิ หี นงึ่ ทเ่ี ปน็ ไปไดส้ า� หรบั ผฝู้ กึ สอน คอื การให้รางวลั พเิ ศษตา่ งๆ สา� หรับนักกฬี าใหม่ทีส่ ามารถพฒั นาความสามารถในการวา่ ย เหตกุ ารณ์ นี้เกิดขึ้นเม่ือผู้ฝึกสอนว่ายน�้าต้องการให้นักว่ายน้�าลงว่ายได้หลายเท่ียวโดยให้มีการหยุดนอกเวลา และมขี อ้ ผดิ พลาดในการกลบั ตวั นอ้ ยทสี่ ดุ เพอ่ื ทจ่ี ะทา� ใหก้ ารวา่ ยแบบผลดั มปี ระสทิ ธภิ าพ ถา้ การจงู ใจ ดเู หมือนว่าจะไมค่ อ่ ยได้ผลหรอื มปี ัญหา ให้ตรวจสอบดูวา่ ไดใ้ ช้วิธีการให้รางวัลหลายๆ แบบไดอ้ ยา่ งมี ประสทิ ธภิ าพหรอื ไม่ ถา้ การปฏบิ ตั ทิ กั ษะไมม่ ขี อ้ ผดิ พลาดจากการสงั เกตในระหวา่ งการฝกึ หลายๆ เทย่ี ว และมกี ารใหร้ างวลั พเิ ศษอยา่ งหลากหลาย สา� หรบั การไดพ้ ฒั นาความสามารถในการปฏบิ ตั ิ จะมคี วาม เป็นไปได้ท่ีการให้รางวัลโดยธรรมชาติส�าหรับการปฏิบัติท่ีดีจะเร่ิมถูกครอบง�า ในจุดน้ีนักกีฬาจะ คอ่ ยๆ ไดร้ บั การสอนดว้ ยรางวัลพิเศษนี้ วธิ ีลดขอ้ ผดิ พลาดทฝ่ี ึกได้เรว็ และฝังแนน่ แมน้ ักกีฬาใหมอ่ าจมีประสบการณท์ ด่ี เี ก่ยี วกับความสา� เร็จในการเลน่ กฬี า แตอ่ าจจะมคี วามจรงิ ทวี่ า่ การปฏบิ ตั ทิ กั ษะของนกั กฬี าเหลา่ นน้ั อาจจะมขี อ้ ผดิ พลาดอยบู่ า้ ง นกั กฬี าบางคนเรยี นรทู้ จ่ี ะชดเชย ความผิดพลาดจะจัดการตัวเขาเองได้ดีตัวอย่างเช่น นักกระโดดสูงที่มีช่ือเสียงของโรงเรียนมัธยม ในท้องถ่ินจะประสบความส�าเร็จมากในระดับมัธยมศึกษา แม้จะเป็นความจริงที่ว่านี้แต่เทคนิคของ นักกีฬาอาจจะมีข้อบกพร่อง เช่นนักกีฬาติดนิสัยจากการฝึกการลากขาหลัง แต่นักกีฬาดังกล่าว ยังคงกระโดดได้สูงท่ีสุดในโรงเรียนของเขา และเขากล่าวว่าไม่มีอะไรจะเป็นอุปสรรคของความส�าเร็จ เพราะมันเป็นงานของนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนต้นและตอนปลาย ต่อมาเม่ือนักกีฬาเรียนไปถึง ระดบั อดุ มศกึ ษา ความบกพรอ่ งทเ่ี กดิ ในระดบั มธั ยมยงั คงเกดิ ขน้ึ เหมอื นเดมิ แตอ่ าจเปน็ ความผดิ พลาด เร่ิมแรกทหี่ นักกว่าเดมิ แตต่ ้องยินดที ใี่ นระหวา่ งปีทเี่ กดิ ความผิดพลาดได้รบั การฝกึ เพ่ือแก้ไข ถ้าไม่ได้ รบั การแกไ้ ขและไดร้ บั รางวลั กนั อยา่ งจรงิ จงั จนนกั กฬี าประสบความสา� เรจ็ เมอ่ื ผลของการปฏบิ ตั ทิ กั ษะ 48 48

คูม่ คอื วูม่ ิธีกอื าวรฝธิ กึ ีกสาอรนกฝีฬกึ าทสม่ี อปี นระกสฬีทิ ธาภิ ทาพม่ี ปี ระสิทธภิ าพ มีความส�าเร็จอย่างง่ายดาย องค์ประกอบท้ังหมดของทักษะน้ันจะฝังแน่น และเป็นความผิดพลาด ท่ีถาวร ยิ่งนักกีฬาได้ฝึกกับองค์ประกอบท่ีบกพร่องนักกีฬาก็ย่ิงมีองค์ประกอบที่บกพร่องติดตัวไป ซ่ึงยากแก่การแก้ไขข้อบกพร่องต่อไปในภายหลัง งานในการแก้ไขข้อบกพร่องก็จะไปตกแก่ผู้ฝึกสอน โดยไมส่ ามารถจะหลกี เลย่ี งได ้ สา� หรบั นกั กฬี าในสถานการณเ์ หลา่ นเี้ ปน็ เรอ่ื งปกตทิ ยี่ งุ่ ยากเกนิ จะแกไ้ ข ให้ส�าเร็จได้ง่ายๆ เม่ือผู้ฝึกสอนได้รู้ปัญหา นักกีฬาอาจจะสนองตอบได้ “แต่ต้องกลับมาเรียนในชั้น มัธยมศึกษาใหม่อีกครั้ง” โดยนักกีฬาอาจจะพูดว่า “ฉันเป็นนักกีฬากระโดดสูงท่ีดีท่ีสุดในโรงเรียน สไตล์ของฉันไม่ผิด และเป็นวิธีท่ีทันสมัย!” หรือนักกีฬาอาจจะพยายามปฏิบัติวิธีใหม่ให้ผู้ฝึกสอนด ู แตก่ ลบั ไปสู่วิธเี ก่าที่ไม่ถกู แบบเช่นเดิม ตัวอย่างของผู้ฝึกสอนในสโมสรว่ายน�้า ซ่ึงได้ก�าหนดให้นักว่ายน�้าหลายคนที่มีทักษะ 2–3 ท่า ท่ีมีข้อบกพร่องอย่างถาวรอยู่แล้ว โดยใช้เทคนิคการฝึกหัดในการช่วยให้นักว่ายน้�าหลายคนเพื่อแสดง ให้เห็นพัฒนาการโดยนักว่ายน้�าบางส่วนเหล่าน้ีมีแนวโน้มท่ีจะท�าผิดแบบเดิมในการฝึกหัดเม่ือลง ทา� การฝึก นักเรียนแต่ละคนท่ีเข้าร่วมในโปรแกรมการปรับพฤติกรรมการฝึกสอนนี้มีอายุอยู่ในกลุ่ม ทจ่ี ะทา� การแขง่ ขนั วา่ ยนา้� ตลอดทงั้ ป ี โดยนกั วา่ ยนา�้ จะทา� การฝกึ อยา่ งเหมาะสมเปน็ เวลา 1 ชว่ั โมงเปน็ เวลา 3 วันต่อสัปดาห์ และให้นักกีฬาว่ายไปจนครบหน่ึงเดือน ในระหว่างการฝึกนักกีฬาจะได้ว่าย ในระยะทางประมาณ 2,000 เมตร โดยให้ว่ายท่าฟรีสไตล์เป็นระยะทาง ¼ ของระยะทางทั้งหมด ว่ายระยะทาง 500 เมตรในท่าฟรีสไตล์ แบ่งเป็น 20 ช่วงของสระ 25 เมตร ทั้งน้ี ถ้านักกีฬามี ข้อผิดพลาดเก่ียวกับสโตรกในการว่ายให้นักกีฬาว่ายโดยเฉลี่ย 25 สโตรก ต่อการฝึกในแต่ละเที่ยว ขณะทน่ี ักกีฬาว่ายน�้าเขาจะต้องท�าท่าท่ีผิดซ้�าให้ถูกต้องเป็นจ�านวน 500 คร้ัง ต่อการท�าผิดในการฝึก แตล่ ะเทยี่ ว ถา้ เราเอา 500 คณู ดว้ ยจา� นวนเทย่ี วของการฝกึ จะพบวา่ จา� นวนครง้ั ในการทา� ผดิ ทา่ จะเกดิ ข้ึนซ้�าเป็นจ�านวนหลายพันครั้งต่อปี เป็นเรื่องเศร้าที่น่ายินดีกระนั้นหรือ จึงไม่น่าแปลกใจว่าเป็นเรื่อง ที่ยากที่จะให้เกิดข้อบกพรอ่ งขึ้นอกี นักวิจัยได้แสดงให้เห็นข้อบกพร่องที่เป็นปัญหาจากการว่ายน�้า ว่ามีข้อแตกต่างจากปัญหาที่ได้ ท�าการศึกษาจากการสังเกตการเรียนเทนนิสในชั้นเรียนของผู้เรียนใหม่ ตามท่ีได้อธิบายอย่างง่ายๆ ไว้ในบทนี้แล้ว วิธีแก้ไขสถานการณ์ของผู้ฝึกสอนควรเป็นการใช้รางวัลจากการปฏิบัติท่ีถูกต้องตาม องคป์ ระกอบของทกั ษะและละเลยตอ่ ความผดิ พลาดทเ่ี กิดขึ้น 49 49

คูม่ อื วิธีการฝกึ คสูม่ ออื นวธิ กกี าีฬรฝาึกทสม่ี อีปนกรฬี ะสาทิท่ีมธีปิภระาสพทิ ธภิ าพ จากการศึกษาของนักจิตวิทยาที่ใช้วิธีการปฏิบัติในส่วนที่มีสาเหตุจากข้อผิดพลาดที่ไม่ได้เกิดข้ึน เปน็ ระยะเวลานาน และใชว้ ธิ เี ดยี วกนั นใี้ นกจิ กรรมทผ่ี ฝู้ กึ สอนตอ้ งการแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดทไ่ี ดเ้ กดิ ขน้ึ เปน็ จ�านวนหลายพันเที่ยวในการฝึก รูปแบบของความผิดพลาดท่ีเกิดข้ึนนั้นอาจเป็นความผิดพลาดถาวร และยากท่ีจะแก้ไข นักการศึกษาจึงตั้งทฤษฎีเกี่ยวกับพฤติกรรมการผู้ฝึกสอนด้วยการก�าหนด องค์ประกอบที่ต้องการ วิธีการดังกล่าวนั้นเป็นวิธีที่แตกต่างกันและเป็นวิธี “เฉพาะ” และไม่ยุ่งยาก เม่ือเปรียบเทียบกับวิธีการสังเกตพฤติกรรมที่น�ามาใช้ ผู้ฝึกสอนควรน�ากระบวนการแก้ไขข้อบกพร่อง มาใช้ไดอ้ ยา่ งมปี ระสิทธภิ าพโดยรวมเอาคา� แนะน�าทั้งหลายท่เี ป็นพื้นฐานในการสอนนน่ั เอง 50 50

คูม่ คอื วู่มธิ ีกือาวรฝิธกึ กี สาอรนกฝีฬกึ าทส่มี อีปนระกสีฬิทธาภิ ทาพม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ ตัวอย่างชุดการแกไ้ ขข้อผดิ พลาด การฝกึ (ในสระเล็ก) 1. ขณะท่ีผู้ฝกึ สอนและนกั กฬี าว่ายน�้ากา� ลงั ยนื อยู่บนพื้นขอบสระวา่ ยน�้า ผ้ฝู ึกสอนควรปฏิบตั ิ ดงั น้ี 1.1 กา� หนดองคป์ ระกอบของเป้าหมายและอธบิ ายวิธกี ารปฏิบัติทีถ่ ูกตอ้ ง 1.2 สาธติ วธิ ีปฏิบัตทิ กั ษะทไ่ี มถ่ ูกตอ้ งทน่ี กั กีฬามกั จะปฏิบตั ิผดิ องคป์ ระกอบของเป้าหมาย 1.3 ให้ถามนกั กีฬาถงึ องค์ประกอบในการปฏบิ ตั ิทกั ษะที่ถูกตอ้ งและไมถ่ กู ต้อง 1.4 ถามนกั กีฬาเก่ียวกับความรู้สึกท่ีแตกต่างระหวา่ งทกั ษะทีถ่ ูกต้องกับทักษะที่ไมถ่ กู ตอ้ ง 1.5 ให้นักกฬี าทดลองปฏิบตั ติ ามทกั ษะท่ีถูกต้องหลายๆ ครัง้ 1.6 ก�าหนดให้นักกีฬาว่ายเป็นจ�านวน 6 เที่ยว ในสระเล็กขณะท่ีพยายามปฏิบัติตาม เป้าหมายในการปฏิบัติท่ีถูกตอ้ ง 2. ในขณะที่นกั กฬี ากา� ลังวา่ ยเปน็ จา� นวน 6 เที่ยว ผู้ฝึกสอนควรปฏิบตั ิดังน้ี 2.1 เตรยี มคา� ชมเชยในทางบวกเพอ่ื บอกกบั นกั กฬี าโดยทนั ทหี ลงั จากทนี่ กั กฬี าวา่ ยไดอ้ ยา่ ง ถูกต้องในแตล่ ะเทยี่ ว 2.2 บันทึกภาพไหล่ของนักว่ายน้�าของนักกีฬาแต่ละคนที่มีข้อผิดพลาดไปจากเป้าหมาย ตามทักษะท่กี �าหนด 2.3 หยุดนักกีฬาคนท่ีปฏิบัติผิดและให้ค�าแนะน�าภายหลังจากการฝึกใน 3 เที่ยวติดต่อกัน แลว้ ถา้ มีการปฏบิ ัตทิ ผี่ ดิ พลาด 3. ภายหลงั จากที่นักกีฬาว่ายครบ 6 เท่ียวแล้ว ผฝู้ ึกสอนควรปฏิบัตดิ ังนี้ 3.1 แนะนา� เก่ยี วกับความสมั พันธ์ของทักษะและแนะนา� เกี่ยวกบั ผลการปฏบิ ตั ิของนกั กีฬา 3.2 จงเตือนนักว่ายน้�าให้ทราบจ�านวนเที่ยวในการปฏิบัติทักษะที่ถูกต้องระหว่างจ�านวน เท่ียวในการฝึกทยี่ ังเหลอื อยู่ในการฝกึ ในสระตามปกติ การรกั ษาทกั ษะ (แบ่งออกเป็น 2 ระยะ ในสระทท่ี �าการฝกึ ตามปกต)ิ ระยะท ่ี 1 (ในการฝึก 3 ชว่ ง) ผู้ฝกึ สอนควรปฏบิ ัติดังนี้ 1) เตอื นนกั กฬี าให้ปฏบิ ตั ทิ กั ษะท่ีถกู ตอ้ งตามเป้าหมายก่อนการฝึก 2) ใหค้ า� แนะนา� เปน็ ตวั อยา่ งเปน็ ขอ้ มลู ยอ้ นกลบั อยา่ งนอ้ ย 2 ประการหรอื เสรมิ แรง ให้นกั กฬี าปฏิบตั ิให้ถูกตอ้ งตามเป้าหมายในการฝกึ การใช้แขน ระยะที ่ 2 (ในการฝึก 3 ชว่ ง) ผู้ฝกึ สอนควรปฏบิ ตั ดิ ังน้ี 1) เตือนให้นกั กีฬาปฏบิ ตั ิทักษะตามวิธีการท่ีถูกตอ้ ง 51 51

คู่มือวิธีการฝึกคสมู่ ออื นวธิ กกี าฬี รฝากึทสม่ี อีปนกรีฬะสาททิ ี่มธีปิภระาสพทิ ธิภาพ วธิ ีแกไ้ ขขอ้ ผิดพลาดของพฤตกิ รรมดว้ ยการส่ังหยดุ (FREEZE) มาร์ตนิ และ ลัมสเ์ ดน (Martin and Lumsden : 1987) ได้อ้างถึง Mary Allison นักศึกษา ปริญญาเอกของมหาวิทยาลยั ของรัฐจอรเ์ จยี และ Dr. Teodore Ayllon ซึง่ เปน็ ที่ปรึกษาของเธอท่ไี ด้ แนะนา� โปรแกรมการวจิ ยั ในการแกไ้ ขพฤตกิ รรมทผี่ ดิ พลาดทใี่ ชร้ ะยะเวลาสนั้ และสามารถไดร้ บั ประโยชน์ ในช่วงการฝึกตามปกตโิ ดยคณะผู้ฝึกสอนตามปกติ (Aylison and Ayllon : 1980) โปรแกรมการวจิ ัย ดังกล่าวเป็นการผสมผสานวิธีการหยุดเพื่อแก้ไข หรือส่ัง FREEZE โดยการท�าการศึกษาทดลองกับ นักเรียนเพ่ือทดลองความเป็นไปได้กับนักเรียนท่ีเป็นนักกีฬาฟุตบอล อายุ 11 –12 ปี ในระหว่าง การฝึกการป้องกนั วิธีการด�าเนินการวจิ ยั ตามโปรแกรมพฤติกรรมการฝึกสอนมีดังตอ่ ไปนี้ ผูฝ้ ึกสอนเป็นผูน้ า� กลุ่มนักกฬี าดา� เนินการตามล�าดับการเล่น ในระหวา่ งการเล่นนกั กีฬาจะไดร้ ับ การสอนให้ท�าการป้องกัน ถ้านักกีฬาท�าการป้องกันได้ถูกต้อง ผู้ฝึกสอนก็จะปล่อยให้นักกีฬาเล่น ตอ่ ไปจนจบ ในสว่ นของการแขง่ ขนั ผฝู้ กึ สอนจะใชว้ ธิ กี ารเปา่ นกหวดี และชมเชยตอ่ ผเู้ ลน่ ทท่ี า� การปอ้ งกนั ได้ถูกต้อง แต่ถ้าสังเกตเห็นว่าการปฏิบัติการป้องกันในบางส่วนไม่ถูกต้อง ผู้ฝึกสอนจะเป่านกหวีด โดยทนั ทแี ละร้องบอกใหห้ ยดุ (FREEZE) นัน่ หมายความวา่ นักกีฬาทปี่ ฏิบตั ไิ ม่ถกู ตอ้ งผู้นน้ั ตอ้ งหยุดน่งิ และหยดุ อยใู่ นทา่ ทกี่ า� ลงั ปฏบิ ตั อิ ยจู่ รงิ ผฝู้ กึ สอนจะใหค้ า� อธบิ ายรายละเอยี ดวา่ นกั กฬี าปฏบิ ตั ไิ มถ่ กู ตอ้ ง ในส่วนใด จากน้ันก็อธิบายวิธีการปฏิบัติที่ถูกต้องให้แก่นักกีฬา ในที่สุดนักกีฬาก็จะได้รับรูปแบบ วธิ กี ารทถ่ี ูกต้อง นกั กีฬาจะตอ้ งเลยี นแบบท่าทางท่ถี ูกต้อง ในระหว่างทีน่ ักกีฬากา� ลงั เลยี นแบบท่าทาง ทถี่ ูกตอ้ ง ผู้ฝึกสอนตอ้ งพยายามสังเกตท่าทางการปฏบิ ัติของนกั กีฬาในหลายๆ ลักษณะ ตวั อยา่ งเชน่ ผูฝ้ ึกสอนอาจพดู ว่า “ถูกตอ้ ง” “ดวู ่าขางอถูกตอ้ งหรือไม่เด๋ยี วน้ี” “แขนตกหรือไม่” “กม้ หนา้ เกินไป หรือไม่” ผู้ฝึกสอนต้องพยายามบอกให้นักกีฬารู้ถึงความแตกต่างระหว่างท่าทางที่ถูกต้องกับส่ิงที่ ไม่ถูกต้อง เพ่ือเป็นการช่วยให้ผู้เล่นรู้สึกถึงความแตกต่างของความถูกต้องให้มาก และควรพยายาม สังเกตความรู้สึกของกล้ามเน้ือของนักกีฬาด้วย เช่น “ความรู้สึกของกล้ามเนื้อน่องตึงเป็นอย่างไร เมือ่ นกั กฬี าปฏบิ ัติอย่างถูกตอ้ ง ความรสู้ ึกของกลา้ มเนื้อนอ่ งต้องตึงและพร้อมทจี่ ะเคล่ือนท่ไี ปข้างหน้า มคี วามรสู้ กึ เปน็ อยา่ งดหี รอื ไม”่ จากนน้ั ผเู้ ลน่ จะไดร้ บั อนญุ าตใหเ้ ลน่ ตอ่ ไปจนจบ โดยทวั่ ไป วธิ กี ารหนงึ่ ทใ่ี ชใ้ นการแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดอยา่ งตอ่ เนอื่ งและวธิ กี ารสง่ั ใหห้ ยดุ โดยทนั ทปี ระมาณ 50 หรอื 60 วนิ าที 52 52

คมู่ อื วคิธกีู่มาอืรฝวกึ ิธสอกี นากรฬี ฝาทกึ ่มี สีปอระนสกทิ ธีฬิภาาพท่มี ีประสทิ ธิภาพ เพอ่ื แนะนา� ขอ้ มลู เพอ่ื การพฒั นาทกั ษะ เพอื่ ไมใ่ หใ้ ชเ้ วลาทเี่ ปน็ การรบกวนนกั กฬี ามากดว้ ยการใหน้ กั กฬี า ฝึกสิ่งท่ีถูกต้องเพียงคร้ังเดียว ถ้าจะพูดให้ถูกในกรณี “ไม่ใช่เวลาที่ต้องใช้กับเด็ก แต่เป็นช่วงเวลา แห่งคุณภาพ” วิธกี ารของ Alison และ Ayllon ท่ใี ช้เป็นการผสมผสานกนั ในช่วงเวลาอนั สั้น ผลการศึกษาของ Alison และ Ayllon ได้พิสูจน์ให้เห็นจุดแห่งคุณภาพในกระบวนการวิจัย ผเู้ ลน่ ทมี่ คี วามแตกตา่ งกนั 5 คน ผเู้ ลน่ แตล่ ะคนมคี า่ เฉลยี่ ในการฝกึ ปฏบิ ตั กิ ารสกดั กน้ั ในกฬี าอเมรกิ นั ฟุตบอลที่ถูกต้องน้อยกว่าร้อยละ 10 เมื่อได้มีการน�าวิธีการหยุดการเล่นและการแก้ไขข้อบกพร่อง มาใช้ผสมผสานกัน ผู้เล่นทั้ง 5 คน มีพัฒนาการข้ึนถูกต้องในการปฏิบัติการป้องกันอย่างจริงจัง โดยทนั ทีประมาณร้อยละ 50 – 60 การวจิ ัยแสดงให้เหน็ ประสทิ ธิภาพของพฤติกรรมการฝกึ สอนดว้ ย วธิ กี ารหยดุ เพอื่ ลดขอ้ ผดิ พลาดในกฬี าฟตุ บอล ยมิ นาสตกิ และเทนนสิ (Fittering and Ayllon : 1983) นอกจากน ี้ วิธกี ารหยุดการฝึกยังใชไ้ ด้กบั วิธกี ารสอนกฬี ากอลฟ์ อีกด้วย วิธีการหยุดเพ่ือแก้ไขนี้ ยังสามารถที่จะพิจารณาน�าไปใช้กับการสอนนักกีฬาเป็นรายบุคคล และเป็นกลุ่มได้อีกด้วย ในการสอนนักกีฬาเป็นกลุ่ม เม่ือผู้ฝึกสอนส่ังให้นักกีฬาหยุด นักกีฬาคนใด คนหนง่ึ ทปี่ ฏบิ ตั ถิ กู ตอ้ งยงั สามารถทจี่ ะดา� เนนิ การฝกึ ตอ่ ไปได ้ สว่ นนกั กฬี าคนอน่ื อาจจะหยดุ เพอ่ื สงั เกต และเรียนรู้จากการสอนและการอภิปรายของผฝู้ ึกสอน เพ่อื ทีจ่ ะพยายามปฏิบตั ิทักษะให้ถกู ต้องย่งิ ข้นึ ได ้ ในกรณนี ี้ นกั กฬี าทกุ คนจะไดร้ บั ประโยชนจ์ ากเขา้ รว่ มสงั เกตการสอนนใ้ี นเวลาประมาณ 60 วนิ าท ี การเลือกวิธกี ารนี้ข้นึ อยู่กับผ้ฝู ึกสอน ถา้ เวลาในการสอนในชว่ งนนั้ มีจ�ากัด วิธกี ารเรยี กนกั กีฬาให้หยดุ และแก้ไขเป็นวิธีการท่ีดีที่สุด ถ้าผู้ฝึกสอนมีเวลาท่ีพอเพียงหรือวิธีการเรียกให้นักกีฬาหยุดเป็นวิธีการ ท่ีไม่เหมาะสม เช่น การสอนว่ายน�้า อาจจะต้องเลือกใช้วิธีการผสมผสานองค์ประกอบของ คูป และ มาร์ติน (Koop and Martin : 1983) ซึง่ เปน็ วิธีการสอนแบบตวั ต่อตัวที่ใหค้ วามสา� เรจ็ ในการฝึก มาแล้ว แตเ่ พอื่ จะใหก้ ารฝกึ สอนประสบความสา� เรจ็ ผฝู้ กึ สอนไมค่ วรจะใชว้ ธิ กี ารใหค้ า� แนะนา� แกน่ กั กฬี า โดยวิธกี ารใดวธิ กี ารเพียงวิธเี ดียว แต่ควรใชว้ ธิ ีการสอนโดยใช้รปู แบบการสอนตา่ ง ๆ การใหค้ า� แนะนา� การให้รางวัล รวมท้ังวิธีให้นักกีฬาหยุดการปฏิบัติ เพ่ือท�าให้พฤติกรรมการฝึกสอนเป็นไปอย่างมี ประสทิ ธิภาพ 53 53

คู่มอื วิธีการฝึกคส่มู อือนวิธกกี าีฬรฝาึกทสม่ี อปีนกรีฬะสาทิที่มธีปิภระาสพทิ ธิภาพ การแกไ้ ขขอ้ ผิดพลาดของทักษะดว้ ยการฉายวีดีโอเทป ในการบริหารหน่วยงานกีฬาชมุ ชนที่เก่ียวข้องกับการแข่งขันกีฬาของเด็ก ผฝู้ ึกสอนของนกั กฬี า ใหม่ควรใช้วีดีโอเทปเพื่อให้นักกีฬาได้รับทราบข้อมูลในการปฏิบัติทักษะของตนเองในกีฬาทีม เช่น ฟตุ บอล บาสเกตบอล และกฬี าประเภทบุคคล เชน่ ยมิ นาสติก วา่ ยน้า� หรือยูโด เปน็ ต้น การใช้ ส่ือประเภทวีดีโออาจสร้างความประหลาดใจในการท่ีจะสามารถย้อนท่าทางการปฏิบัติทักษะกีฬาได้ เป็นอยา่ งด ี โดยความจริงแล้วจากการทดลองจะพบวา่ มากกว่าร้อยละ 50 ของการทดลองทไี่ ดป้ ฏบิ ตั ิ เพ่ือการศึกษาข้อมูลย้อนหลัง และประโยชน์ของวีดีโอเทปท่ีเป็นเครื่องช่วยสอน จึงเป็นเรื่อง ที่น่าประหลาดใจว่าเกินกว่าครึ่งหนึ่งของการวิจัย พบว่ามีความแตกต่างกันจากระหว่างวิธีการสอน โดยการใช้ข้อมูลย้อนกลับด้วยการให้ดูวีดีโอเทปกับการทดลองโดยวิธีอ่ืน หรือกลุ่มทดลองอย่าง ไม่มีนัยส�าคัญทางสถิติ (Rothstein : 1980) นั่นหมายความว่า ผู้ฝึกสอนไม่สามารถคาดหวังกับผู้เล่น ในการพฒั นาอยา่ งงา่ ยบนพนื้ ฐานของการดวู ดี โี อเทป 1 หรอื 2 ครง้ั เพอ่ื ศกึ ษาขอ้ ผดิ พลาดของนกั กฬี า จากการศกึ ษาของรทุ สเทน (Rothstein : 1980) พบวา่ ภายใตเ้ งอ่ื นไขการศกึ ษาจากการทบทวน วีดีโอเทปจะสามารถลดข้อผิดพลาดได้เป็นอย่างดี จากการศึกษาทบทวนหลายต่อหลายครั้งจากวีดีโอ เทปเพอ่ื ดกู ารพฒั นาทกั ษะ สามารถสรปุ เงอื่ นไขภายใตก้ ารทบทวนจากวดี โี อเทปพบวา่ มปี ระโยชนด์ งั น้ี 1. นักกีฬาใหม่ที่เร่ิมมีทักษะมาประมาณ 2-3 ปี จะได้รับประโยชน์มากกว่าผู้เล่นที่เพ่ิงจะ เริม่ เรยี นรู้ทักษะ 2. ผู้ฝึกสอนควรจะให้นักกีฬาดูทักษะในการปฏิบัติของนักกีฬาในหลายๆ ส่วนของการปฏิบัติ ทักษะ กอ่ นท่ีจะพัฒนาทักษะของนักกฬี าตามตอ้ งการ 3. ในขณะท่ีดูทักษะทางวีดีโอ นักกีฬาควรจะอยู่ในภาวะความพร้อมจะปฏิบัติทักษะตามวีดีโอ ไปด้วย 4. ทนั ทที พี่ บการปฏบิ ตั จิ ากวดี โี อทที่ า� ใหเ้ หน็ ภาพการปฏบิ ตั ทิ ผี่ ดิ พลาด ควรใหน้ กั กฬี ามโี อกาส ปฏิบตั ิในท่าทางทถ่ี กู ตอ้ งและได้รบั การเสรมิ แรงในทางบวกถ้าปฏิบัติได้ถูกตอ้ งจรงิ ๆ ทกั ษะ ที่ปฏิบัติได้ถูกต้องควรได้รับการบันทึกเทปและได้รับการชมเชยโดยทันที จากน้ันควรให้ นกั กีฬาลงมอื ปฏบิ ัติในทา่ ทางทถ่ี กู ตอ้ ง ซง่ึ ไดร้ บั คา� ชมเชยจากการปฏิบัตนิ ้ัน 54 54

ค่มู อื วคธิ ีก่มู าือรฝวึกิธสอกี นากรฬี ฝาทกึ มี่ สีปอระนสกิทธีฬภิ าาพทีม่ ีประสทิ ธภิ าพ การรบั คา� ชมเชยจงึ เป็นเร่อื งทีส่ �าคญั เมอื่ เราอา้ งถงึ เน้อื หา การเสรมิ แรงในทางบวกจึงเป็นเร่อื ง ทส่ี �าคัญมากในกระบวนการเรยี นรู้ การสังเกตข้อผดิ พลาดในฉายวีดโี อเทปซ้า� และการอภิปรายคกู่ นั ไป ตลอดจนการปฏบิ ัติทักษะที่ถกู ต้องเป็นหลกั การหน่ึง และการปฏิบัตทิ ี่ถูกต้องดว้ ยการชมเชยเปน็ สงิ่ ท่ี ต้องปฏิบัติซ้�าอีกครั้ง การชมเชยซ้�าอาจเป็นการกระตุ้นให้นักกีฬาปฏิบัติทักษะท่ีถูกต้องและลด ขอ้ ผิดพลาดได้มากกว่าการใช้วธิ กี ารใดวธิ ีการหนึ่งเพยี งอย่างเดียว รายการส�ารวจของผูฝ้ กึ สอน เพือ่ แกไ้ ขข้อผิดพลาดของนักกฬี า ตารางตอ่ ไปน ้ี ไดร้ วบรวมแบบสา� รวจรายการทเ่ี ปน็ การเตอื นใหผ้ ฝู้ กึ สอนเลอื กและนา� เอาไปเปน็ ชุดการแก้ไขพฤติกรรมที่ผิดพลาดท่ีมีความเหมาะสม ช่ึงผู้ฝึกสอนต้องทบทวนแบบส�ารวจรายการ เหลา่ นี้กอ่ นจะนา� ไปฝึกนักกฬี าเปน็ รายบคุ คล ดังตัวอย่างในตาราง 55 55

คูม่ อื วิธกี ารฝึกคสู่มออื นวธิ กีกาฬี รฝากึทส่ีมอีปนกรฬี ะสาททิ ี่มธปี ภิระาสพิทธิภาพ ตัวอย่างแบบประเมินผ้ฝู ึกสอน ตวั อย่างการลดข้อผิดพลาด จงส�ารวจความคิดเห็นของท่านตามสถานการณ์ โดยการใช้ขั้นตอนในการลดข้อผดิ พลาดใหเ้ หมาะสม กับสถานการณด์ งั ตอ่ ไปนี้ ช่ือ…………………………………….....................…………… วนั แขง่ ขัน วันแข่งขัน สถานการณท์ ่ี 1 นกั กฬี าใหม ่ 1 หรอื 2 คน เรม่ิ เรยี นทกั ษะ เขามโี อกาสทจี่ ะปฏิบตั ิทักษะได้ถูกตอ้ ง มีความผดิ พลาด เปน็ ธรรมดามากกวา่ จะปฏบิ ตั ไิ ดถ้ กู ตอ้ ง จงึ ตอ้ งปฏบิ ตั ซิ า้� ในระหว่างฝกึ ผู้ฝึกสอนพยายามชมเชยการปฏิบัติท่ีถูกต้องและเกือบ ถูกตอ้ งและมองข้ามความผดิ พลาด 1. เตรียมแบบส�ารวจความถูกต้องด้านทักษะ และ การแสดงความสามารถ 2. แนะน�าโดยทันที กล่าวชมเชยโดยท่ัวไปและเงื่อนไข ในการชมเชยเมอ่ื ปฏบิ ัติได้ถูกต้องหรือเกือบถูกตอ้ ง 3. ถ้าปฏิบัติทักษะไม่ถูกต้องท้ังหมด ให้ชมเชยในส่วน ท่ีถกู ต้อง 4. เม่ือปฏิบัติทักษะได้ในระดับท่ีคงท่ี ค่อยๆ ลดค�าชม ในการฝกึ ชือ่ …………………………………….....................…………… สถานการณท์ ี่ 2 นักกีฬาใหมร่ ูว้ ธิ ปี ฏิบัตทิ ักษะ และท�า ผิดพลาดเล็กน้อยในหลายๆ สถานการณ์ แต่ปัจจุบัน ท�าผิดพลาดมากเพราะปรากฏว่าขาดประสิทธิภาพ พยายามจดั การจงู ใจโดย 1. แสดงรายการตรวจสอบความสามารถ 2. สังเกตและพูดถึงผู้ปฏิบัติเพ่ือให้รู้ถึงสาเหตุของความ ผิดพลาดอ่นื ๆ 3. เลือกผู้ท่ีเสริมแรงได้อย่างมีประสิทธิภาพและสอน ให้เขาสามารถที่จะให้รางวัลโดยมีความผิดพลาดน้อย ท่ีสุด 56 56

4. ฝกึ หรือให้เล่นเกมตามโปรแกรมอย่างตอ่ เนื่องหลายๆ คู่มคือวมู่ ธิ กีอื าวรฝธิ กึ ีกสาอรนกฝีฬกึ าทสม่ี อปี นระกสฬีิทธาภิ ทาพ่มี ปี ระสทิ ธภิ าพ คร้ัง เพื่อให้แน่ใจว่ากลวิธีที่ใช้มีประสิทธิภาพในการ วันแข่งขนั ลดความผิดพลาด เมื่อนักกีฬาได้รับรางวัลพิเศษ ด้วยการค่อย ๆ ลดข้อผิดพลาดจากการฝึกหลายครั้ง หรอื หลายช่วงหรอื หลายเกม ชอ่ื …………………………………….....................…………… สถานการณท์ ่ี 3 นกั กฬี าใหมส่ ามารถปฏบิ ตั ทิ กั ษะเฉพาะ กฬี าหรอื กจิ กรรมเปน็ เวลา 1 ป ี หรอื มากกวา่ และไดป้ รบั นสิ ัยทไ่ี ม่เหมาะสมหรอื สิง่ ทผ่ี ิดพลาด โดยความผิดพลาด เกิดขน้ึ ไปรอ้ ยๆ ครั้ง แตโ่ ดยสว่ นตวั โดยภาพรวมๆ ก็ยงั มีความส�าเร็จ ให้พยายามแก้ไของค์ประกอบของความ ผดิ พลาดในกลุม่ อายุ 1. แสดงรายการตรวจสอบความสามารถ 2. เตรยี มคา� แนะนา� และการสอนสา� หรบั แกไ้ ขทกั ษะ ดงั น้ี 2.1 วิธีการสอน 2.2 รปู แบบการสอน 2.3 เรียกผเู้ ลน่ ใหม่ให้แสดงทกั ษะทง้ั ที่ถกู และผิด 2.4 เรียกให้ผู้เล่นใหม่มีความรู้สึกท่ีแตกต่างระหว่าง รูปแบบท่ีถูกและผิด 2.5 อธิบายรูปแบบตามล�าดับขั้นตอนที่ถูกและผิด ภายหลังการฝกึ แตล่ ะเท่ียว 3. แนะน�าล�าดับข้ันตอนการปฏิบัติทักษะที่ถูกต้องและ ทกุ ครงั้ ทม่ี กี ารผิดพลาด 3.1 ชมเชยการปฏบิ ัตทิ กั ษะท่ถี ูกต้อง 3.2 มีการเตือนโดยทันทีภายหลังจากท่ีมีการท�า ผิดพลาด ท้ังการปฏิบัติของนักกีฬาใหม่ และ การใชภ้ าษาทอ่ี ธบิ ายผิด 4. ถ่ายโยงการพัฒนาทักษะไปสู่การปฏิบัติท่ีเป็นปกติ ในการแข่งขัน 4.1 จัดการฝึกให้เป็นปกติหรือสนามแข่งขันถ้าเป็น การฝึกเฉพาะหรอื ทีใ่ ช้ในเกมการแขง่ ขัน 57 57

คู่มอื วธิ ีการฝึกคสู่มอือนวธิ กกี าฬี รฝาึกทสีม่ อปีนกรฬี ะสาททิ ี่มธปี ภิระาสพทิ ธภิ าพ วันแข่งขัน 4.2 แนะน�าโดยการเตือนในตอนเริ่มการฝึกหรือ ในการเล่นเกมและชมเชยการปฏิบตั ิ 2 – 3 ครงั้ ระหว่างการฝึกและเล่นเกม ส�าหรับการปฏิบัติ ทีถ่ ูกตอ้ ง 4.3 เม่ือการฝึกและการเล่นเกมผ่านไปหลายคร้ัง ให้ลดการเตือนและการชมเชยส�าหรับการ ปฏิบตั ิที่ถกู ต้องลง ชอื่ …………………………………….....................…………… สถานการณท์ ี่ 4 กลมุ่ นกั กฬี าใหมก่ า� ลงั เรยี นรทู้ กั ษะหรอื แสดงทักษะในขณะเล่นทีม เช่น การป้องกัน นักกีฬา มีโอกาสปฏิบัติทักษะได้ถูกต้อง แต่มีผู้เล่นบางคน ท�าผิดพลาดจนเป็นปกติของการปฏิบัติทักษะมากกว่า การปฏิบัติที่ถูกต้อง ต้องมีการฝึกซ�้าเพ่ือแก้ไขในช่วง การฝึก พยายามจัดชุดโปรแกรมทางพฤติกรรมด้วย วธิ ีการเรยี กใหห้ ยดุ 1. แสดงรายการตรวจสอบความสามารถ 2. อธิบายพฤติกรรมท่ีถูกผิด และอธิบายวิธีการไม่แสดง ความยนิ ดีให้นกั กีฬาทั้งกลุม่ ฟงั 3. ถา้ มผี เู้ ลน่ ปฏบิ ตั ไิ ดส้ า� เรจ็ ขณะสงั เกตเหน็ ขอ้ ผดิ พลาด นกั กฬี า 3.1 เรียกใหห้ ยดุ 3.2 อธิบายรายละเอียดของต�าแหน่งท่ีผิดพลาด ใหน้ กั กฬี าคนทที่ า� ผดิ ทเ่ี ปน็ เหตขุ องการเรยี กหยดุ 3.3 อธบิ ายรายละเอยี ดของรปู แบบตา� แหนง่ ทถ่ี กู ตอ้ ง 3.4 ให้นักกีฬาแต่ละคนเลียนแบบท่าทางท่ีถูกต้อง และสังเกตรายละเอียดในการวางมือ ขา และ ล�าตวั 4. เม่ือสิ้นสุดการเล่น ชมเชยนักกีฬาแต่ละคนท่ีปฏิบัติ ตามองค์ประกอบของทกั ษะไดถ้ ูกต้อง 5. ให้เล่นฝึกอย่างต่อเนื่องจนนักกีฬาปฏิบัติได้ตามที่ กา� หนดไว้ 58 58

คมู่ คอื วูม่ ิธีกอื าวรฝธิ ึกีกสาอรนกฝฬี ึกาทส่ีมอีปนระกสีฬทิ ธาภิ ทาพี่มปี ระสิทธภิ าพ สถานการณ์ท่ี 5 นักกีฬาของท่านมีการปฏิบัติทักษะ ต่างๆ สัมพันธ์กันอย่างดี 2–3 ปี นักกีฬา 1–2 คน มีข้อควรต�าหนิบ่อยท่ีท่านต้องแก้ไข ด้วยการฉายวีดีโอ ให้ดขู อ้ ผดิ พลาด 1. ฉายวดี โี อใหน้ ักกฬี าดกู ารปฏิบตั ทิ ักษะของตนเอง 2. ใหน้ กั กฬี าสงั เกตทกั ษะจากเทปวดี โี อโดยทนั ทภี ายหลงั การปฏิบัติทักษะและช้ีให้เห็นท่าทางท่ีถูกต้องและ ผดิ พลาด 3. ให้นักกีฬาปฏิบัติทักษะหลายๆ ครั้ง ในแบบเดิม และบันทกึ เทป 4. ให้นักกีฬาดูเทปการปฏิบัติโดยทันทีอีกคร้ังหน่ึง และ ชใี้ ห้นกั กฬี าเห็นการปฏบิ ัติทกั ษะทถี่ ูกและผิด 5. ในการปฏบิ ตั คิ รั้งท ี่ 3 ให้นักกฬี าปฏบิ ัติเพ่ือบนั ทกึ เทป การปฏิบัติคร้ังนี้ นักกีฬาควรปฏิบัติให้ถูกต้องหรือ คา� นงึ ถงึ พฒั นาการ 6. ใหเ้ พิ่มการปฏิบตั ใิ นการฝกึ อยา่ งน้อย 2 ครั้ง และตอ้ ง ปฏิบัติให้ถูกภายหลังการฝึก ซึ่งมีการบันทึกเทป ใหส้ มบรู ณ ์ และฉายวดี โี อใหน้ กั กฬี าดหู ลายๆ ครงั้ ครง้ั ละ หลายๆ เท่ียว เพ่ือให้แน่ใจว่าเป็นผลดีต่อการแก้ไข ขอ้ ผดิ พลาดของทักษะ 59 59

ค่มู อื วิธกี ารฝกึ คส่มู ออื นวธิ กีกาฬี รฝาึกทสมี่ อปีนกรีฬะสาทิทมี่ ธีปภิระาสพิทธิภาพ “รูเ้ ขา รเู้ รา มชี ยั ไปกวา่ ครง่ึ ” “ซนุ วู” 60 60

คู่มคอื วู่มธิ ีกือาวรฝธิ กึ กี สาอรนกฝีฬกึ าทส่มี อปี นระกสีฬทิ ธาภิ ทาพีม่ ีประสทิ ธิภาพ อย่าคดิ วา่ ง่าย อย่าหมายวา่ ยาก ไมม่ อี ะไรลา� บาก หากมานะพยายาม” บูรชยั ศริ มิ หาสาคร 61 61

คมู่ ือวิธีการฝึกคสูม่ อือนวธิ กีกาีฬรฝากึทส่ีมอีปนกรฬี ะสาทิท่มี ธีปภิระาสพทิ ธภิ าพ บทท่ี 6 การจูงใจในการฝกึ และการฝึกความอดทน การจงู ใจเปน็ ปญั หาทย่ี งุ่ ยากและกอ่ ใหเ้ กดิ ความสบั สนสา� หรบั ผฝู้ กึ สอนทต่ี ง้ั เปา้ หมายในการสอน กลุ่มนักกีฬาท่ียังเป็นหนุ่มสาว ซึ่งมีประสบการณ์ในการแข่งขันกีฬาประมาณ 2-3 ปี ดังนั้นนักกีฬา ทุกคนควรได้มีส่วนในการพิจารณาโปรแกรมการเรียนรู้ทักษะพื้นฐาน หากท่านเป็นผู้ฝึกสอนกีฬา ประเภททีม ในระดับอาชีพทม่ี ีการแขง่ ขันสัปดาหล์ ะคร้งั ควรมีเวลาในการฝึกซ้อมประมาณ 3 - 5 วัน ตอ่ สัปดาห์ หรอื ถ้าเป็นกฬี าบุคคล เช่น ว่ายน�้า และนักกฬี าของทา่ นต้องลงแข่งขนั อยา่ งน้อยเดอื นละ 1 คร้ัง ท่านควรท�าการฝึกประมาณ 5 - 8 คร้ังต่อสัปดาห์ นอกจากนี้ ถ้าท่านอยู่ในสถานการณ์ ท่ีต้องฝึกนักกีฬาใหม่จริงๆ เพื่อเป็นการพัฒนานักกีฬาเหล่าน ้ี ท่านต้องท�างานหนักในการฝึกและเพ่ิม ความอดทนในการพัฒนาระดับของทักษะของนักกีฬา ซ่ึงนักกีฬาใหม่เหล่าน้ีต้องการที่จะได้รับการ พัฒนา และนักกีฬาก็ต้องการรู้ว่าเขาต้องฝึกอย่างหนักเพื่อให้พัฒนา นักกีฬาอาจท�าได้ถ้าได้รับการ จงู ใจในการฝึกทกั ษะอย่างสม�่าเสมอ บางครง้ั ทผี่ ู้ฝกึ สอนตอ้ งใช้กลวิธีในการจูงใจนกั กีฬาใหมใ่ นการฝกึ เพอื่ พฒั นาตนเองให้มีทกั ษะและสมรรถภาพทางกายเหมาะกบั วยั บางครง้ั ทผ่ี ูฝ้ ึกสอนต้องพยายามฝกึ ทักษะซ�้าแล้วซ้�าอีกไม่ว่าจะเป็นกีฬายิมนาสติก ฝึกยิงประตูโทษบาสเกตบอลเป็นร้อยๆ ครั้ง ดังนั้น ผฝู้ กึ สอนตอ้ งหากลวธิ ฝี กึ ใหส้ นกุ และเกดิ ประโยชนแ์ กน่ กั กฬี าเหลา่ นด้ี ว้ ย วธิ กี ารทใ่ี ชค้ อื ตอ้ งฝกึ หนกั และ ฝึกอยา่ งตอ่ เน่อื ง พฒั นาทักษะและรกั ษาระดับสมรรถภาพทางกาย และสรา้ งความสนุกสนานในการ ฝึกของนักกีฬาในการเล่นเกมไว้ได้หรือไม่ เน้ือหาในบทนี้จึงเป็นการแนะน�าเพื่อหา ค�าตอบดังกล่าว ให้ได ้ (Martin and Lumsden : 1987) หลกั เบอื้ งตน้ ที่ควรพจิ ารณา 1. ตอ้ งร้ลู ักษณะของแต่ละชนดิ กฬี าว่ามอี ะไรบ้าง วธิ ใี นการจงู ใจนกั กฬี าขนึ้ อยกู่ บั ขอ้ เทจ็ จรงิ ตามธรรมชาตขิ องแตล่ ะชนดิ กฬี า เชน่ กฬี าวา่ ยนา้� และการว่ิงระยะไกล เป็นพื้นฐานส�าคัญของการฝึกความอดทนของกีฬายิมนาสติก นอกจากนี้ 62

คคมู่ มู่อื วือิธีกวาิธรกีฝึกาสรอฝนกึกีฬสาทอี่มนีปกระฬี สทิาทธภิ ่ีมาปีพระสิทธิภาพ การว่ิง เป็นสิ่งจ�าเป็นในการฝึกแบบท�าซ้�าเพื่อควบคุมกลไกการเคลื่อนไหวและจังหวะเวลาและ ความสมดลุ ในการเคลอ่ื นท ี่ สว่ นกฬี าเทเบลิ เทนนสิ ตอ้ งการพฒั นาทกั ษะทางกลไกและการประสานงาน ระหวา่ งมอื กบั ตาท่ีดเี ย่ยี ม กีฬาชนิดอ่ืนๆ ก็ต้องการพฒั นาทักษะกลไกตา่ งๆ ดงั กลา่ วเหล่านดี้ ้วย รปู แบบหนงึ่ ขององคป์ ระกอบในการจงู ใจมคี วามสมั พนั ธก์ บั ธรรมชาตขิ องกฬี าคอื ความบอ่ ย ของการแขง่ ขนั สา� หรบั การเปรยี บเทยี บวตั ถปุ ระสงค์ เชน่ การพจิ ารณารปู แบบของทมี กฬี าฟตุ บอล ทีม่ ผี เู้ ล่น 9 ปี และ 10 ปี ท่นี ักกีฬาเหล่าน้ีเขา้ ร่วมในการฝึกอย่างนอ้ ยสัปดาหล์ ะ 3 – 5 วนั และ ท�าการแข่งขันจริงสัปดาห์ละคร้ัง นั่นหมายความว่านักกีฬาเหล่านี้ต้องใช้เวลาในการฝึกโดยเฉลี่ย ประมาณ 4 ชั่วโมงต่อวนั และใชเ้ วลาในการแขง่ ขันประมาณ 1 ชว่ั โมงต่อสัปดาห์ นักกฬี ากลุ่มนี้ ต้องเรียนรู้รูปแบบในการเล่นเป็นเวลาตลอดทั้งปี แน่นอนนักกีฬาใหม่ต้องใช้เวลาในการฝึกเป็น จา� นวนมากก่อนท่ีเขาจะมโี อกาสเข้ารว่ มการแขง่ ขันได้ เมอ่ื เปน็ เช่นนี้ผฝู้ ึกสอนควรคา� นึงถึงหลกั ส�าคญั ดงั นี้ ประการแรก ผฝู้ กึ สอนทมี ฟตุ บอลตอ้ งพยายามสอนนกั กฬี าเกย่ี วกบั รปู แบบทต่ี อ้ งใชใ้ นการแขง่ ขนั ในแต่ละสปั ดาห ์ ในฐานะทเ่ี ป็นนกั จิตวทิ ยาตอ้ งสร้างแรงจงู ใจให้นกั กฬี าใหม่ ในฐานะท่ีเปน็ ผฝู้ กึ สอน ตอ้ งพบกบั สถานการณท์ ย่ี งุ่ ยากมาก โดยตอ้ งทา� หนา้ ทใ่ี นการแนะนา� การแขง่ ขนั ทก่ี า� ลงั จะเกดิ ขนึ้ ในอกี 3 – 4 เดือนข้างหน้า จะต้องมีการเตรียมตัวอย่างหนักตั้งแต่เริ่ม ทั้งนี้ผู้ฝึกสอนควรจะเตรียมสิ่งที่ จา� เปน็ ในการฝกึ ตอ้ งวางแผนและตอ้ งใชก้ ลวธิ ใี นการจงู ใจทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพในระหวา่ งชว่ งของการฝกึ หดั แตล่ ะสปั ดาห์ ประการท่ีสอง คือ ต้องรู้ว่าองค์ประกอบในการจูงใจจะสัมพันธ์กับกีฬาท่ีสอนคือไม่ว่าจะเป็น บุคคลหรือทั้งทีมก็ตาม เช่นถ้าผู้เล่นสามารถยิงประตูในระหว่างการแข่งขัน น่ันหมายความว่าผู้เล่น ทง้ั ทมี จะประสบผลสา� เรจ็ และไดป้ ระโยชนใ์ นการแขง่ ขนั รว่ มกนั และผเู้ ลน่ ทกุ คนจะมคี วามรสู้ กึ ทด่ี กี บั การได้ประตูน้ัน ซ่ึงการกระท�าที่ผู้เล่นคนหน่ึงประสบความส�าเร็จจะเป็นรางวัลส�าหรับผู้เล่นทุกคน ในทา� นองเดยี วกนั ถา้ ผเู้ ลน่ แฮนดบ์ อลสามารถยงิ ประตไู ด ้ หรอื นกั ตะกรอ้ ทตี่ ลี งั กาเตะลกู ลงในแดนของ ฝ่ายตรงข้ามได้ หรือเม่ือผู้เล่นวอลเลย์บอลสามารถท�าคะแนนได้ ซึ่งกีฬาประเภททีมค่อนข้างจะมี ความรสู้ กึ แตกตา่ งกับกฬี าประเภทบุคคล ในระดับมัธยมศึกษาตอนต้นและตอนปลายอาจจะมีทีมกรีฑา ผู้เล่นแต่ละคนที่อยู่ในทีมน้ันจะ เป็นนักกีฬาทีต่ อ้ งทา� การแขง่ ขนั เพียงคนเดยี ว นักว่ิงท่ีสามารถวิง่ เข้าเสน้ ชยั ได้เป็นท ่ี 1 จะมีความร้สู กึ ดีใจเป็นอย่างมาก และความสามารถในการว่ิงของเขาจะเช่ือมโยงกับการจูงใจส่วนตัวของเขาเอง 63 63

คมู่ ือวธิ ีการฝกึ คสมู่ ออื นวธิ กีกาีฬรฝาึกทสม่ี อีปนกรฬี ะสาททิ ม่ี ธปี ิภระาสพิทธิภาพ เป็นหลัก ความรู้สึกที่เป็นจริงดังกล่าวนี้จะเหมือนกับกีฬายูโด ยกน�้าหนัก การวิ่งมาราธอน ว่ายน้�า หรือมวย จะเห็นว่าความสามารถของนักกีฬาท่ีเด่นในกีฬาประเภทบุคคลจะเป็นประโยชน์เฉพาะ นกั กฬี าแตล่ ะคนเทา่ นน้ั ซง่ึ แตกตา่ งกบั การปฏบิ ตั ทิ กั ษะของนกั กฬี าตะกรอ้ ทมี ชดุ ทป่ี ระสบความสา� เรจ็ นั้นย่อมเป็นผลส่งต่อทีมท่ีเหลืออยู่ท่ีจะลงท�าการแข่งขันและกับนักกีฬาคนอ่ืนในทีมได้ การว่ายน้�า แบบผลัดที่มีความสามารถจะส่งผลประโยชน์แก่นักกีฬาคนอ่ืนในทีมให้ได้รับประโยชน์ด้วยเช่นกัน ถึงกระนั้นนักกีฬาประเภทบุคคลในทีมก็ยังต้องแข่งขันซ่ึงกันและกันกับนักกีฬาในทีมเดียวกันด้วย เช่น กีฬาที่ต้องส่งผู้เล่นต้ังแต่ 2 คน และต้องแข่งขันกันเอง ดังนั้นนักกีฬาประเภทบุคคลนี้มีส่วนที่ ผู้ฝึกสอนจะต้องหาวิธีในการเพิ่มรางวัลเพื่อส่งเสริมความรู้สึกและก�าลังใจให้กับนักกีฬาแต่ละคน และทมี ใหม้ ีความร่วมมอื รว่ มใจกนั ให้มากข้ึนด้วย 2. นักกีฬาใหม่จา� เป็นตอ้ งแข่งขนั มาร์ตนิ และ ลมั สเดน (Martin and Lumsden : 1987) กลา่ ววา่ เทคนิคในการจูงใจ ข้ึนอยู่กับธรรมชาติของนักกีฬาแต่ละคนด้วย นักกีฬาใหม่เข้าเล่นกีฬาด้วยเหตุผลหลายประการ ดังนั้นผู้ฝึกสอนต้องตั้งเป้าหมายให้นักกีฬาใหม่ทุกคนมีความกระตือรือร้นในการพัฒนาความสามารถ เป็นเร่ืองที่เป็นไปไม่ได้ที่ทุกคนจะเป็นนักกีฬาเด่น (Super Star) ถ้าจะพิจารณาพฤติกรรมทางด้าน จติ วทิ ยา เรารวู้ า่ ประชาชนทเี่ ขา้ รว่ มในการแขง่ ขนั กฬี าเนอื่ งจากการเขา้ รว่ มในอดตี เนอื่ งมาจากรางวลั แต่ลกั ษณะของกีฬาทีม่ พี ัฒนาการโดยให้รางวลั จะแตกต่างกันในแต่ละบุคคลดงั นี้ ประการท่ ี 1 คนบางคนสนุกสนานกับการแขง่ ขันเน่อื งจากผ้ชู นะจะไดร้ บั ความสนใจ เกียรตยิ ศ เหรียญรางวัล ได้รับการแสดงความยินดีจากเพ่ือนๆ หรือการยกย่องชมเชยจากผู้ฝึกสอนเป็นรางวัล ซง่ึ เปน็ ผลมาจากชยั ชนะทน่ี กั กฬี าไดร้ บั รางวลั ประเภทนส้ี ามารถเปน็ พลงั ทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพของนกั กฬี า บางคน ประการที่ 2 คนบางคนร่วมการแข่งขันเน่ืองจากเป็นความจ�าเป็น บ่อยคร้ังที่องค์ประกอบ ในการเลน่ ครงั้ นเี้ ปน็ อทิ ธพิ ลจากกลมุ่ เพอ่ื น เขาตอ้ งการเพยี งคา� ยกยอ่ งชมเชยและความสนใจจากเพอื่ น ท่ีเขาเป็นสมาชิกในกลุ่ม สา� หรบั ความตั้งใจในการฝกึ อย่างซ่ือสัตย ์ และส�าหรับการเข้ารว่ มสามารถใช้ องคป์ ระกอบส�าคญั ในการจงู ใจส�าหรับคนบางคน ประการท ี่ 3 บางคนเขา้ รว่ มการแขง่ ขนั โดยมวี ตั ถปุ ระสงคท์ จ่ี ะใหไ้ ดร้ างวลั จากการพฒั นาตนเอง มากกว่าอย่างอ่ืน เช่นรางวัลของเขาคือความสามารถในการว่ายน�้าให้ได้เร็วกว่าเดือนก่อน หรือ พัฒนาการยกน�้าหนักให้ได้มากข้ึน การเพิ่มขนาดของกล้ามเนื้อ หรือการเพ่ิมก�าลังและแรงดึงของ 64 64

ค่มู คือวมู่ ธิ ีกือาวรฝิธึกีกสาอรนกฝฬี ึกาทสม่ี อปี นระกสฬีทิ ธาภิ ทาพม่ี ปี ระสิทธภิ าพ กล้ามเน้ือ หรือการมีประสบการณ์ท่ีน่าพอใจในทักษะกีฬาท่ีง่ายๆ และการได้รับรางวัลของตนเอง ตามทต่ี อ้ งการ ประการท่ี 4 เป็นรางวัลด้านความรู้สึกท่ีเกิดจากการได้รับประสบการณ์ขณะที่เข้าร่วมแข่งขัน กฬี าทีก่ า� หนด หลายชนดิ กีฬากา� หนดให้ผู้เข้ารว่ มดว้ ยการด ู สัมผัส และฟงั เสยี ง ซึ่งเป็นรางวัลสา� หรบั นักกีฬาบางชนิด ส�าหรับผู้ที่เป็นนักวิ่งในตอนเช้าอาจจะได้เห็นดวงอาทิตย์และแสงแดดท่ีงดงาม ในเวลาเชา้ สา� หรบั นกั จกั รยานอาจจะมคี วามรสู้ กึ วา่ สายลมออ่ นๆ ของฤดรู อ้ นทา� ใหผ้ มบนศรี ษะยงุ่ เหยงิ หรือความรู้สึกท่ีมีต่อความเร็วของการขี่จักรยานไปในที่ต่างๆ อย่างเสรี ความรู้สึกต่อประสบการณ์ ตา่ งๆ เปน็ รางวลั ในการเขา้ รว่ มกจิ กรรมของบคุ คลและอาจจะเปน็ ผลทมี่ อี ทิ ธพิ ลในระยะยาวของนกั กฬี า ใหเ้ ข้ารว่ มในกีฬาทต่ี นชอบอย่างถาวร อย่างไรก็ตาม ประสบการณ์ที่เจ็บปวดของผู้ฝึกสอนท่ีต้องใช้เวลาในการสอนนักกีฬาใหม่คือ การที่นักกีฬาใหม่ทุกคนไม่ร่วมการแข่งขันแม้จะมีรางวัลเตรียมไว้ให้ ผู้ฝึกสอนต้องยอมรับความจริง ทว่ี า่ เดก็ บางคนเลน่ กฬี าเพราะพอ่ แมข่ องเดก็ ตอ้ งการใหเ้ ลน่ โดยพบวา่ นกั กฬี าฟตุ บอลบางคนทพ่ี อ่ ของ เขาต้องการให้เข้าเรียนในโรงเรียนกีฬาเพื่อเล่นฟุตบอลแต่ไม่มีโอกาส หรือบางทีคุณอาจจะได้ยินว่า ผู้ปกครองต้องการให้นักเรียนเป็นนักเทนนิสท่ีสามารถเข้าร่วมในการแข่งขันในระดับโลกเช่นเดียวกับ ภราดร นักกีฬาบางคนเข้าร่วมในทีมกีฬาเพราะพ่อแม่กดดันโดยที่ไม่ได้เกิดจากความต้องการของ ตัวเด็กเอง และบางกรณีแม้ว่านักกีฬาใหม่อาจจะไม่มีความสามารถตามที่พ่อแม่ต้องการ หรือเด็ก เหล่าน้ันพยายามจะอ้างกลุ่มเพ่ือน นักกีฬาบางคนสอบเข้าโรงเรียนกีฬาในชนิดกีฬาตะกร้อ แต่เพ่ือน ของเขาทุกคนเปน็ นกั ฟุตบอล ดังนน้ั อาจมกี ารชกั ชวนให้เปลย่ี นชนดิ กฬี าให้ไปร่วมในทีมฟตุ บอลก็ได้ ผฝู้ กึ สอนจงึ เปน็ ความจา� เปน็ ทจี่ ะตอ้ งสอบถามความตง้ั ใจในการเขา้ รว่ มเลน่ กฬี าเปน็ ครง้ั แรกของ นักกีฬาใหม่ ดังนั้นความสามารถที่จะเข้าใจและส่ือสารจึงมีความส�าคัญส�าหรับผู้ฝึกสอนเพื่อที่จะ พยายามจูงใจให้นักกีฬาใหม่ท�าการฝึกและการตั้งใจฝึกด้วยความอดทน ถ้าผู้ฝึกสอนและผู้ปกครอง ฉลาดและเขา้ ใจ แตน่ กั กีฬาใหม่ไมเ่ ข้าใจ สถานการณท์ เ่ี ลวร้ายดังกลา่ วอาจเกิดขึน้ ก็ได ้ มนี ักกีฬาใหม่ ส่วนน้อยท่ีอาจจะปฏิเสธการฝึกท่จี า� เปน็ จากนั้นผ้ฝู กึ สอนและผ้ปู กครองอาจจะใช้วธิ จี ับผดิ และบงั คบั เพอื่ พยายามใหน้ กั กฬี าใหมม่ พี ฒั นาการ ผลจากการปฏบิ ตั เิ ชน่ นน้ี อกจากจะเปน็ การสรา้ งความไมพ่ อใจ และความไม่ยตุ ิธรรมกบั นกั กีฬาใหม่แล้ว ยงั เปน็ การตอ่ ต้านความตอ้ งการของผ้ฝู กึ สอนและผ้ปู กครอง อกี ด้วย 65 65

คู่มือวธิ กี ารฝกึ คสู่มออื นวธิ กกี าฬี รฝากึทสม่ี อปีนกรฬี ะสาทิทม่ี ธีปิภระาสพิทธภิ าพ 3. การประเมินพัฒนาการของนักกฬี าใหม่ หลักการพิจารณาเบื้องต้นประการสุดท้ายเป็นการเลือกเทคนิคการจูงใจให้เหมาะกับระดับ พัฒนาการของนักกีฬาใหม่ “ในทีมของเราไม่มีความลับ เมื่อฉันพูดเธอจงฟัง ฉันจะบอกเธอทันที ดังนั้น จงฟังอย่างตั้งใจ ฉันเชื่อว่าจะสอนนักกีฬาเด็กเหมือนกับผู้ใหญ่ให้เขาปฏิบัติเหมือนผู้ใหญ่ ใช ่ ใหเ้ รม่ิ ลงมอื ไดแ้ ลว้ ” ทา่ นเคยไดย้ นิ ผฝู้ กึ สอนพดู กบั เดก็ ๆ แบบนห้ี รอื ไม ่ ใชผ่ ฝู้ กึ สอนอาจพดู แบบน ี้ แม้ว่าอาจจะมีองค์ประกอบท่ีถูกต้องอยู่บ้างที่จะสอนให้เด็กท�าเหมือนผู้ใหญ่และให้เขาเป็นแบบผู้ใหญ่ แต่ความจริงเด็กไม่ใช่ผู้ใหญ่ นักจิตวิทยาพัฒนาการได้ท�าการศึกษาเด็กและวัยรุ่นหลายคนเป็นเวลา หลายปี จากการศึกษาเป็นรายบุคคล เราสามารถเตรียมค�าแนะน�าได้ต้ังแต่บัดนี้เกี่ยวกับค�าแนะน�า เมอ่ื คาดหวงั ตามความจรงิ ส�าหรบั เด็กส่วนใหญท่ ม่ี รี ะดับอายุหลากหลาย ในการวาดภาพตามข้อมลู น ้ี กลุ่มของนักจิตวิทยาและนักพลศึกษาได้พัฒนาในส่วนของทฤษฎีการฝึกสอนระดับประกาศนียบัตร โปรแกรมการฝกึ สอน 3 ระดบั แหง่ ชาตใิ นประเทศแคนาดา (1980) ไดเ้ ตรยี มคา� อธบิ ายในสงิ่ ทผ่ี ฝู้ กึ สอน คาดหวงั จากนกั กฬี าจา� นวน 3 กลมุ่ อาย ุ ไดแ้ ก ่ อาย ุ 6 -11 ป ี อาย ุ 11 - 15 ป ี และอาย ุ 15 –18 ป ี คณะนกั วิจยั ไดส้ รปุ ค�าแนะน�าตามรายละเอียดข้างต้นหมายถึงนักกีฬาจา� นวน 3 กลุ่มอายุ ดังน้ี นักกีฬากล่มุ อายุ 6 - 11 ป ี มีการพฒั นาด้านร่างกายในขีดจา� กดั ในด้านกิจกรรมกฬี า เดก็ อายุ 6 –11 ปี มีปฏิกิริยาตอบสนองที่ช้า การประสานงานระหว่างมือกับตาไม่ด ี กล้ามเน้ือและการหดตัว ของเน้ือเยื่ออาจจะก่อให้เกิดการบาดเจ็บได้ง่ายจากกิจกรรมท่ีหนัก เช่น การกระโดดแรงๆ การยก น้�าหนัก อย่างไรก็ตามเด็กเหล่านี้สามารถที่จะปฏิบัติกิจกรรมประเภทความอดทนได้ จากความ แตกต่างทางด้านร่างกายของแต่ละคน ผู้ฝึกสอนต้องมีความรู้สึกไวต่อความแตกต่างและอัตรา การเจรญิ เติบโตของเดก็ ในกลุ่มอายุ 6 - 11 ปีน้ี เมื่อเปรยี บเทยี บกบั เดก็ อาย ุ 11 –15 ป ี เด็กบางคน มีความเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วซ่ึงเด็กบางคนยังไม่มี จึงเป็นความจ�าเป็นที่ผู้ฝึกสอนต้องให้เด็กอายุ 6 -11 ปีท่ีมีพัฒนาการด้านการเจริญเติบโตช้าน้ีได้มีโอกาสเข้าร่วมกิจกรรมที่เหมาะสมอย่างต่อเนื่อง เมอื่ เด็กเหลา่ น้มี ีพฒั นาการตามวยั เขาก็จะสามารถปฏิบตั ิทกั ษะไดด้ ี กระบวนการพฤตกิ รรมของเดก็ อายุ 6 – 11 ป ี มดี งั นี้ โดยท่ัวไปเดก็ เหล่าน้ีมีความสนใจในการ เล่นส้นั ไม่ซบั ซอ้ น ไม่มคี า� อธบิ ายในการสอนมาก หรือไม่ตอ้ งการใช้กลวิธีทย่ี ุ่งยาก ดงั นัน้ การสอนต้อง เป็นไปโดยสรุปประกอบกับการใช้การเสริมแรงในทางบวกบ่อยๆ เป็นวิธีการสอนท่ีมีประสิทธิภาพ เมอื่ จดั ใหเ้ ดก็ กลมุ่ นไี้ ดเ้ ขา้ มาเกย่ี วขอ้ งกบั การฝกึ ผฝู้ กึ สอนตอ้ งไมข่ ดั ขวา้ งแนวโนม้ ทจี่ ะทา� ใหเ้ กดิ ชยั ชนะ ท่ีส�าคัญหรือการตะโกนใส่ หรือลงโทษเด็กเม่ือมีการท�าผิด เด็กนักกีฬาวัยหนุ่มแต่ละคนเหล่านี้ 66 66

คมู่ ือคว่มู ิธกีือาวรฝิธึกกี สาอรนกฝฬี กึ าทสม่ี อปี นระกสีฬทิ ธาิภทาพ่ีมปี ระสิทธภิ าพ ควรได้รับการเอาใจใส่และไดร้ ับการชมเชยจากผู้ฝึกสอนโดยยุตธิ รรมและทวั่ ถงึ การสอนต้องต้งั อยู่บน พนื้ ฐานของความสนุกดว้ ยการฝกึ สมรรถภาพทางกาย และการพฒั นาทักษะที่มคี วามเหมาะสม ส�าหรับเด็กอายุ 11 –15 ปี มีพัฒนาการทางด้านร่างกายและยังคงมีการเจริญเติบโตขึ้นได้ดี ในการแข่งขันกีฬา โดยเฉพาะอย่างย่ิงกีฬาที่มีการปะทะทางกาย ผู้ฝึกสอนต้องระมัดระวังนักกีฬาท่ีมี น�้าหนักตัวไม่ถึง 55 กก. (120 ปอนด์) ซึ่งถือว่ายังไม่เติบโตเป็นไปตามวัยเข้าร่วมในการแข่งขันกับ เด็กวัยรุ่นที่มีความสูงเกือบ 6 ฟุต และมีน�้าหนักประมาณ 82 กก. (180 ปอนด์) นักกีฬาในวัยนี้มี กล้ามเนื้อที่อ่อนแอและเน้ือเยื้อเกี่ยวพันอาจได้รับบาดเจ็บได้ง่าย เช่น นักกีฬาบางคนในกลุ่มอายุน้ี อาจมขี นาดของร่างกายเทา่ กบั ผูใ้ หญแ่ ต่มคี วามแขง็ แรงนอ้ ยกวา่ ดังนนั้ ผู้ฝกึ สอนต้องยอมรับความจรงิ ในข้อน้ีเพ่ือท่ีจะพัฒนาเด็กให้มีความพร้อมเป็นไปตามวัยของอายุน้ีด้วย วัยรุ่นอาจมีปัญหาทางด้าน การปรับตัวเข้ากับสังคม ทางด้านจิตวิทยา และการเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายที่เกิดขึ้นในช่วง การเปลยี่ นผ่านวัย โดยลักษณะทางพฤติกรรมของเด็กกลุ่มอาย ุ 11 –15 ป ี เดก็ วยั นช้ี อบความท้าทายและสามารถ รับฟังค�าอธิบายที่ละเอียดได้และสามารถรับรู้วิธีการเล่นในกลวิธีท่ีซับซ้อน จึงเป็นโอกาสท่ีดีผู้ฝึกสอน จะเน้นการเสริมแรงในทางบวกในการพัฒนาและปรับปรุงทักษะ ในทางตรงข้ามมีการเน้นคุณค่า ของชัยชนะทุกระดับ ในท้ายน้ีแม้ว่าจะเป็นสิ่งส�าคัญส�าหรับผู้ฝึกสอนที่ต้องเป็นผู้ฟังที่ดีในทุกระดับ จึงมีความส�าคัญมากเมื่อต้องสอนเด็กในวัยน้ี บางคร้ังผู้ใหญ่ไม่เข้าใจว่าเด็กวัยรุ่นเติบโตมาอย่างไร อยา่ งนอ้ ยสว่ นหนง่ึ ของการเปน็ วยั รนุ่ จะมกี ารเปลยี่ นแปลงและตอ้ งการความแขง็ แรงของรา่ งกายทเ่ี กดิ จากความตอ้ งการอยา่ งจรงิ จงั ของผใู้ หญ ่ การยอมรบั ความจรงิ และการยอมรบั ฟงั ในสว่ นของผฝู้ กึ สอน จะช่วยตอบสนองความต้องการของนักกีฬาวัยรุ่นได้ จงจ�าไว้ว่าบ่อยครั้งท่ีนักกีฬาวัยรุ่นจะใช้พลังงาน เพ่อื การต่อสู้กับผู้ใหญ่ เปา้ หมายสว่ นมากของวยั รนุ่ ทมี่ ักจะเกดิ ความสับสนคอื ผปู้ กครอง ไม่มีปัญหา ในการพฒั นาทฤษฎที างดา้ นจติ วทิ ยาทใี่ ชส้ นบั สนนุ ในทกุ สว่ นของการเรยี นรเู้ รอื่ งการเจรญิ เตบิ โต และ การพน้ ไปจากวยั เดก็ ในทกุ ชว่ งอาย ุ ควรพิจารณาถงึ ระดับพฒั นาการของนกั กฬี าเป็นสา� คญั เพอื่ เลอื ก วธิ ใี นการจงู ใจใหเ้ หมาะสม สา� หรับเดก็ ในกลุม่ อายุ 15 –18 ป ี รา่ งกายเจริญเติบโตเตม็ ท่ี กล้ามเนื้อจะเจรญิ อยา่ งเหมาะสม ที่อายุ 17 ปี ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อจะเพิ่มข้ึนไปจนถึงช่วงอายุ 20 ปี แม้ว่าเด็กหญิงจะมีการ เจริญเติบโตเตม็ ท่เี มื่ออาย ุ 15 –16 ปี ส่วนเด็กชายจะไม่เจริญเตบิ โตเตม็ ทเี่ ม่อื อาย ุ 18 –19 ปี แตย่ งั 67 67

คู่มือวิธีการฝึกคสูม่ ออื นวธิ กกี าฬี รฝาึกทสมี่ อปีนกรฬี ะสาททิ ่ีมธปี ิภระาสพิทธภิ าพ มกี ารยาวออกของกระดกู แขนขาอย่างสมา�่ เสมอ แม้วา่ คนหนุ่มสาวในกลุ่มอายุน้ีมคี วามสามารถจะรับ การเพมิ่ นา้� หนกั ในการฝกึ และสมรรถภาพของการไหลเวยี นโลหติ ไดม้ ากขนึ้ เรอ่ื ยๆ แตข่ อ้ ควรระมดั ระวงั ไดแ้ กก่ ารทไี่ มใ่ หเ้ ดก็ อาย ุ 16 –17 ป ี ตอ้ งแขง่ ขนั กฬี าทต่ี อ้ งมกี ารปะทะมากเกนิ ไป เชน่ กฬี ารกั บฟี้ ตุ บอล ฟุตบอล มวย นักกีฬาในระดับนี้มีพัฒนาการและความสามารถทางด้านอารมณ์ และสังคม จึงควร ท�าให้มองเหน็ เป้าหมายของการเล่น การตัดสนิ ใจ การพฒั นาตนเอง และการเลอื กรางวัลของตนเอง ในการเขา้ ร่วมการแขง่ ขันกฬี าให้มากข้นึ 68 68

คูม่ คอื วู่มิธีกือาวรฝิธึกกี สาอรนกฝฬี ึกาทสมี่ อปี นระกสีฬิทธาิภทาพ่มี ปี ระสิทธภิ าพ ตวั อย่างแบบสอบถามกอ่ นฤดูการแข่งขนั ฉันสามารถจะปฏิบัติงานฝึกสอนได้ดีข้ึน ถ้าฉันรู้ว่าเพราะเหตุใดนักกีฬาจึงต้องการเข้าร่วมในกีฬา ชนิดนั้น โปรดอ่านและเขียนค�าตอบค�าถามดังต่อไปนี้ ค�าตอบที่ท่านเขียนได้รับการตรวจโดยผู้ฝึกสอน หลายคน จากน้นั จึงอภิปรายร่วมกนั เก่ียวกับคา� ตอบดังกลา่ ว ขอบคณุ ที่ให้ความรว่ มมอื กับผ้ฝู กึ สอน 1. ท่านออกจากทีมในปีนเ้ี พราะเหตใุ ด 2. คณุ คาดหวงั อะไรในการทีมออกจากทมี 3. คุณคาดหวังอะไรในการเข้าร่วมทีม 4. คณุ ชอบอะไรในกีฬาท่คี ณุ เลน่ มากท่สี ดุ 5. คุณไมช่ อบอะไรในกีฬาทคี่ ุณเล่นมากท่ีสดุ 6. คุณมเี ปา้ หมายอะไรเปน็ การเฉพาะหรือมีวตั ถปุ ระสงคท์ ี่คณุ ปรารถนาในปีน้ีคืออะไร 7. วัตถุประสงค์ระยะยาวของคุณมอี ะไรบา้ ง 8. ส่ิงทที่ า� ใหค้ ณุ ต่ืนเต้นในการเขา้ รว่ มแข่งขนั กีฬาทคี่ ุณเล่นมอี ะไรบา้ ง 9. ส่ิงท่ีเปน็ อุปสรรคและท�าใหก้ ารเล่นกฬี าของคณุ แยล่ งมีอะไรบ้าง 10. มสี ่ิงใดท่ีเก่ยี วกับผู้ฝึกสอน นกั กีฬา หรือบุคคลอ่นื ท่ีขดั ขวางการเลน่ กีฬาของคุณบา้ ง 69 69

ค่มู อื วิธกี ารฝึกคสมู่ ออื นวิธกีกฬีาราฝทกึ สีม่ อปีนกรีฬะสาทิทีม่ ธปี ิภระาสพทิ ธิภาพ ตัวอยา่ งแบบสอบถามกอ่ นฤดกู ารแข่งขนั (ต่อ) 11. ในการเข้าร่วมทมี ในปีทีผ่ า่ นมา มสี งิ่ ใดท่ีคุณต้องการให้มกี ารเปล่ยี นแปลงบ้าง 12. เมื่อคณุ ทา� ดี คุณตอ้ งการให้คนอืน่ แสดงการตอบสนองอยา่ งไรบ้าง 13. เมื่อคณุ ทา� ไม่ด ี คุณตอ้ งการใหค้ นอน่ื แสดงการตอบสนองอย่างไรบา้ ง 14. กฬี าทค่ี ณุ เลน่ มีความสา� คัญกบั ชวี ติ ของคณุ อยา่ งไรบ้าง ไมส่ �าคัญ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ไมส่ า� คญั ขอ้ เสนอแนะ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ ถา้ คณุ มีขอ้ เสนอแนะในระหวา่ งการฝกึ ในฤด ู หรือมอี ะไรเกดิ ขึ้นกบั คณุ จงมาคุยกบั ผ้ฝู กึ สอนคนหนึง่ คนใด เพราะคุณเป็นสว่ นหน่งึ ของทมี เรา 70 70

คู่มคอื ว่มู ธิ กีือาวรฝธิ กึ ีกสาอรนฝกีฬึกาทสีม่ อีปนระกสีฬทิ ธาภิ ทาี่มพีประสทิ ธภิ าพ วิธีจงู ใจในการฝึกผูเ้ ลน่ ใหม่ การจูงใจมีความสัมพันธ์กับกิจกรรมกีฬาโดยธรรมชาติอย่างมาก นั่นหมายความว่าผู้ฝึกสอน ไม่มีเจตนาท่ีจะวางแผนและแยกประเภทของรางวัลที่จะให้กับนักกีฬา เพราะถือว่าการพัฒนาตนเอง เป็นรางวัลตามธรรมชาติของคนส่วนใหญ่ ในส่วนนี้จะอภิปรายถึงส่ิงที่สามารถจะช่วยจูงใจนักกีฬา วัยหนมุ่ สาวให้ฝึกทกั ษะและพฒั นาความอดทน โดยควรปฏิบตั ิดงั น้ี 1. การยกย่องชมเชย เม่ือการสังเกตและชมเชยนักกีฬาท่ีสามารถปฏิบัติทักษะได้ถูกต้องตามท่ีต้องการในการ ท�าการฝกึ วธิ กี ารหนง่ึ ทีม่ ีประโยชน์สา� หรับผฝู้ กึ สอน คอื การนา� กระดาษและดินสอตดิ ตวั ไปในระหวา่ ง ช่วงการฝึกและเขียนชื่อนักกีฬาลงในกระดาษขนาด 3 X 5 น้ิว ในแต่ละครั้งพร้อมทั้งกล่าวชมเชย นักกีฬาท่ีสามารถปฏิบัติทักษะได้ถูกต้อง และให้ผู้ฝึกสอนท�าเครื่องหมายไว้ข้างชื่อของนักกีฬาคนนั้น จุดประสงค์ก็คือเพื่อให้ผู้ฝึกสอนสามารถชมเชยนักกีฬาหลายๆ ครั้งในระหว่างการฝึก และแน่ใจว่า อัตราการชมเชยและการต�าหนิเป็นส่ิงที่นักกีฬาช่ืนชอบ ประโยชน์ของการปฏิบัติเช่นนี้จะเกิดขึ้น ทงั้ สองทาง นกั กฬี าแตล่ ะคนจะไดร้ บั ประสบการณเ์ ปน็ รางวลั จากคา� ชมเชยของผฝู้ กึ สอน และแนใ่ จวา่ นักกีฬาไม่ลืม กระดาษบันทึกการเตือนจะถูกเก็บภายหลังการใช้ในการฝึกแต่ละครั้ง เมื่อใดก็ตามที่ ผฝู้ กึ สอนได้พบกบั นกั กีฬาว่ายน้�า ให้ท�าเครือ่ งหมายลงในช่องข้างๆ ชื่อของนกั กฬี าคนนน้ั ด้วย ผู้ฝึกสอนควรมีความกระตือรือร้นในการปฏิบัติงานตามจุดประสงค ์ ระมัดระวังและชมเชย นักกฬี าคนที่ฝึกน้อยกวา่ การฝกึ ในคร้งั ทผี่ า่ นมาดว้ ย และใหส้ ังเกตว่าการชมเชยดังกลา่ วจะช่วยเพ่ิมให้ นักกีฬาคนดังกล่าวพฒั นาการฝกึ ของเขาใหด้ ขี น้ึ อยา่ งตอ่ เน่ือง จงจา� วา่ การกระทา� ในทางบวกสามารถชว่ ยประหยดั เครอ่ื งแตง่ กายและนา้� ตาของผฝู้ กึ สอน และก�าจดั ค�าแนะนา� ที่ไม่มปี ระสิทธิภาพและส่งิ ทีน่ ักกีฬาไม่ชอบออกไป นอกจากนยี้ ังเปน็ การเริ่มสร้าง ขวัญก�าลังใจและความเช่ือมน่ั ให้กับนักกีฬา และมปี ระโยชน์ในการฝกึ อกี ดว้ ย 2. การใชก้ ิจกรรมท่สี นุกสนานเปน็ รางวลั สา� หรบั การฝึกพฤตกิ รรมเฉพาะ กีฬาหลายชนิดก�าหนดให้ผู้ฝึกสอนต้องเตรียมกิจกรรมท่ีท้าทายไว้หลายชนิดไว้ในช่วงท้าย ของการสอนเช่น ฟุตบอล วอลเลย์บอล บาสเกตบอล โดยค�านงึ ถงึ เวลาของนักกฬี า เนื่องจากเป็น กิจกรรมท่ีเกิดความสนุกสนานเป็นรางวัลในการฝึก แต่ถ้ากิจกรรมท่ีจัดไม่เหมาะสมกับเวลา 71 71

คู่มือวธิ ีการฝึกคส่มู ออื นวิธกกี าีฬรฝาึกทส่มี อปีนกรฬี ะสาททิ ม่ี ธีปภิระาสพิทธิภาพ และขาดความสนกุ สนาน กไ็ มส่ ามารถกา� หนดพฤตกิ รรม และรางวลั ของการฝกึ ไดแ้ นน่ อน ตวั อยา่ งเชน่ ถ้านักโปโลน�้ามีโปรแกรมการแข่งขันทุกวันศุกร์บ่าย แต่ถ้าไม่ได้แข่งขันประสิทธิภาพในการฝึก หรอื ประสทิ ธภิ าพของนกั กฬี ากไ็ มอ่ าจแสดงออกมาระหวา่ งการฝกึ ดว้ ยตนเอง ผฝู้ กึ สอนควรพยายามทจี่ ะ ตงั้ เป้าหมายการฝกึ ใหช้ ัดเจนในการฝึกแตล่ ะครงั้ และใช้การแขง่ ขนั การแขง่ แบบผลดั หรือกิจกรรม ที่สนุกสนานอื่นๆ เป็นรางวัลเมื่อปฏิบัติส�าเร็จตามเป้าหมาย ถ้าปฏิบัติไม่ได้ตามเป้าหมายก็จะไม่ได้ รับรางวัล ถ้าผู้ฝึกสอนก�าหนดเป้าหมายการฝึกอย่างมีเหตุผล นักกีฬาย่อมมีโอกาสที่จะแข่งขัน ความเปน็ ไปไดข้ องการมเี วลาสนกุ สนานในการฝกึ จะเปน็ การปฏบิ ตั ใิ นฐานะผจู้ งู ใจใหป้ ระสบความสา� เรจ็ ตามเป้าหมายในการฝึกต่อไป 3. การสง่ เสริมใหม้ ีความสัมพนั ธใ์ นทางบวกกบั เพ่ือน ความพอใจและความสนใจของเพื่อนนักกีฬาจะมีพลังในการกระตุ้นนักกีฬาด้วยกัน หาก โชคไม่ร้ายนัก พลังของกลุ่มเพ่ือนที่บ่อยครั้งจะส่งเสริมพฤติกรรมท่ีไม่ต้องการในการฝึกบ้าง ถ้าเป็น ไปได้ ส�าหรับผู้ฝึกสอนการเพ่ิมโอกาสของการปฏิสัมพันธ์กับเพ่ือนในทางบวกด้วยการอภิปรายกับ นกั กฬี าเกย่ี วกับแนวทางทนี่ กั กฬี าสามารถใหค้ วามร่วมมือกับผู้ฝึกสอนและชว่ ยเหลอื คนอนื่ ในทมี ผู้ฝึกสอนบาสเกตบอลของโรงเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น ที่เกี่ยวข้องกับการฝึกท่ีมี ประสิทธิภาพ เขาได้แสดงให้เห็นความเก่ียวข้องที่เข้มข้นในการช่วยนักกีฬาและการส่งเสริม ความสัมพันธ์ระหว่างเพ่ือนในทีม ในการฝึกตามเป้าหมาย ผู้ฝึกสอนยังเก่ียวข้องกับกระบวนการฝึก การวง่ิ ยงิ ประตแู ละการกระโดดยงิ ประตทู เ่ี ขานา� มาใชใ้ นตอนตน้ ของการฝกึ ระบบการจงู ใจทเี่ ขาตดั สนิ ใจนา� มาใชย้ งั ประกอบดว้ ยวธิ กี ารใหค้ ะแนนและการบนั ทกึ คะแนนทวั่ ไปของนกั ศกึ ษาทเ่ี ปน็ อาสาสมคั ร ท่ีท�าหน้าท่ีคล้ายผู้จัดการในการสังเกตทีมอีกด้วย ผู้เล่นทุกคนจะได้รับคะแนนส�าหรับการปฏิบัติการ ฝกึ การวง่ิ ยงิ ประต ู การฝกึ กระโดดยงิ ประต ู และการฝึกยิงประตูโทษในการฝกึ ประจา� วัน นกั กีฬาจะ ได้รับคะแนนด้วยการเป็นผู้เล่นในทีมและการช่วยเพ่ือนร่วมทีมของเขา นักกีฬาจะถูกตัดคะแนน ถ้าผู้ฝึกสอนเห็นว่านักกีฬาคนน้ันเป็นตัวอย่างของการขาดความกระตือรือร้นหรือขาดความตั้งใจ ต้องอธิบายวิธีการให้คะแนนและตัดคะแนนน้ีให้ผู้เล่นทุกคนรู้ นอกจากนี้การบันทึกคะแนนในการฝึก แตล่ ะครง้ั โดยผเู้ ลน่ ทไ่ี ดค้ ะแนนตามทตี่ ง้ั ไวจ้ ะไดร้ บั รางวลั ในชว่ งทา้ ยฤดแู ขง่ ขนั และยงั ไดร้ บั การบนั ทกึ ชอ่ื ไว้ในห้องเกยี รตยิ ศของสโมสรอีกดว้ ย 72

คคมู่ มู่ือวอื ิธีกวาธิ รีกฝกึ าสรอฝนกึกฬี สาทอม่ี นปี กระฬี สทิาทธิภี่มาีปพระสิทธิภาพ ขัน้ ตอนการพฒั นาและรกั ษาระบบการจงู ใจ : การสร้างแรงจูงใจรว่ มกนั งานการสร้างแรงจูงใจให้กับกลุ่มนักกีฬาในการฝึกเป็นเร่ืองยาก ผู้ฝึกสอนควรจะพิจารณาถึง ลักษณะของกีฬาแต่ละชนิดว่ามีเหตุผลและความแตกต่างกันในการที่นักกีฬาเข้าร่วมเล่น ระดับของ การพัฒนาที่ทุกคนต้องการ และความส�าคัญขององค์ประกอบต่างๆ มีเกี่ยวข้องกับระบบการจูงใจ ทั่วไปซ่ึงมีการน�ามาใช้กันอย่างกว้างขวางในแต่ละชนิดกีฬานั้นมีความแตกต่างกันมากและมีความ แตกต่างในระหว่างบุคคลอีกด้วย ดังน้ันผู้ฝึกสอนต้องตั้งใจดูแลและเอาใจใส่ในการปฏิบัติ ตลอดจน การอธิบายรายละเอียดขององค์ประกอบน้ัน เพื่อให้ได้ประโยชน์สูงสุดส�าหรับนักกีฬาให้มากเท่าท่ีจะ เป็นไปได้ องค์ประกอบของระบบได้แก ่ การบันทกึ พฤตกิ รรมด้วยตนเองและการบันทกึ ด้วยผูส้ งั เกต การแจ้งผลการปฏิบัติทั้งผลเป็นส่วนตัวและการแสดงผลโดยเปิดเผย การก�าหนดความถ่ี ของการน�าเสนอข้อมูลย้อนกลับของนักกีฬาท่ีเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมท่ีบันทึกไว้ การตั้งเป้าหมาย ของการปฏบิ ัติทักษะ และการให้รางวลั ตามที่ก�าหนดไว ้ โดยผู้ฝกึ สอนควรปฏบิ ตั ิดงั น้ี 1. กา� หนดพฤตกิ รรมท่ตี ้องการจงู ใจ ขนั้ แรกเปน็ การกา� หนดพฤตกิ รรมทผ่ี ฝู้ กึ สอนตอ้ งการใหน้ กั กฬี ามเี พม่ิ ขน้ึ ตวั อยา่ งเชน่ จา� นวน เทย่ี วทสี่ ามารถวา่ ยนา�้ ไดใ้ นเวลา 1 ชว่ั โมง ระยะทางรวมทสี่ ามารถวง่ิ ไดใ้ น 1 วนั จา� นวนครง้ั ทส่ี ามารถ กระโดดไดถ้ กู ตอ้ งในการฝึกกระโดดสูง เป็นต้น บางครั้งอาจจะได้คะแนนจากการช่วยเหลือเพ่ือนร่วมทีมเพื่อที่จะท�าให้คะแนนส่วนบุคคล เพิ่มข้ึนเม่ือส้ินสุดการฝึกในแต่ละช่วง เช่น ระบบการให้คะแนนในการประเมินการปฏิบัติของผู้เล่น ระหว่างการฝึกกฬี าแตล่ ะชนดิ 2. จดั ล�าดบั และบันทึกพฤตกิ รรม เป็นการปฏิบัติเพ่ือให้นักกีฬาแต่ละคนรู้ว่าควรท�าส่ิงใดเพิ่มข้ึน จากการท่ีได้บันทึกข้อมูลไว้ นอกจากน ี้ อาสาสมคั รหรอื ผปู้ กครองอาจจะมสี ว่ นชว่ ยในการบนั ทกึ ขอ้ มลู ทางดา้ นพฤตกิ รรมของนกั กฬี า ในระหว่างการฝึกซ�้าๆ ได้อกี ด้วย และน�าข้อมลู แสดงให้นกั กฬี ารูต้ ามความต้องการของผู้ฝกึ สอน นอกจากน ี้ นกั กฬี ายงั สามารถบนั ทกึ พฤตกิ รรมของตนเอง ตามแบบบนั ทกึ พฤตกิ รรมตนเอง เพื่อใช้เป็นการจูงใจให้ว่ายน้�าได้เร็วข้ึนในระยะทางท่ียาวข้ึน ในระหว่างการฝึกโดยท�าเป็นกระดาษ ทม่ี ีตารางแสดงรายการตา่ งๆ ตัง้ ไวท้ ร่ี มิ สระว่ายน้�าและมวี ิธดี �าเนนิ การดงั น้ี 73 73

คูม่ ือวิธกี ารฝึกคสมู่ ออื นวิธกกี ีฬาราฝทกึ ส่มี อีปนกรีฬะสาททิ ี่มธีปภิ ระาสพทิ ธิภาพ จัดท�าตารางท่ีนักกีฬาทุกคนสามารถมองเห็นได้ท่ัวถึง เพ่ือให้ผู้ฝึกสอนใช้เขียนโปรแกรม การฝึกตามที่ต้องการ และเขียนลงในกระดาษการ์ดของผู้ฝึกสอน ในการ์ดจะระบุจ�านวนเที่ยว ในการฝกึ วา่ ยน้า� และสามารถน�าการด์ ไปแขวนบนกระดานท่ีต้ังไวข้ า้ งสระน้า� ผฝู้ กึ สอนสามารถท่จี ะใส่ โปรแกรมการฝึกของนักกีฬาแต่ละคนลงในกระดานได้ตามที่ต้องการ และสามารถสลับโปรแกรม การฝึกของแต่ละคนได้ในระหว่างช่วงการฝึกโดยการเปลี่ยนกระดาษการ์ดในแต่ละคน โดยชื่อของ นักกีฬาถูกเขยี นดว้ ยดินสออย่ทู างดา้ นซ้ายของกระดานเรยี งจากบนลงล่าง เม่อื นกั กฬี าวา่ ยครบระยะ ทางทกี่ า� หนด เช่น วา่ ยครบระยะทาง 400 เมตร นกั กฬี ากจ็ ะเขยี นเครือ่ งหมายลงในช่องที่อยู่ข้างชือ่ ของนกั กฬี าคนนั้นดว้ ยดินสอ ภายหลังจากการฝึกแต่ละเที่ยว ชื่อและจ�านวนเท่ียวของการฝกึ ทีท่ �าได้ สามารถลบออกได้ นักกีฬามีหน้าที่รับผิดชอบในการเตรียมกระดานแจ้งผลการฝึกให้เรียบร้อยก่อน การฝกึ แตล่ ะครั้ง เหตุผลในการท่ีใช้กระดานโปรแกรมที่ใส่โปรแกรมการฝึกจะมีอิทธิพลในการจูงใจนักกีฬา ว่ายน�้าได้ตามทฤษฎีด้วยเหตุผลหลายประการ ทันทีที่นักกีฬาว่ายน้�าครบตามจ�านวนเท่ียวที่ก�าหนด จะเป็นการกระตุ้นให้มีการว่ายในเซตต่อไปได้อย่างชัดเจน เนื่องจากนักกีฬาแต่ละคนว่ายครบเซต ในเวลาที่แตกต่างกัน การเสริมแรงด้วยวิธีน้ีอาจจะใช้ไม่ได้ผลถ้านักกีฬาฝึกว่ายเพียงคนเดียวเพราะ อาจจะก่อให้เกิดความไม่ซ่อื สตั ยใ์ นการนบั จา� นวนเซต การบันทึกจ�านวนเท่ยี วในการฝึกว่ายจะได้ผลดี ถ้ามีการฝึกรวมกันเป็นกลุ่ม นักกีฬาจึงจะมีพฤติกรรมที่เหมาะสม นอกจากนี้การบันทึกจ�านวนเท่ียว ควรกระท�าโดยเปิดเผย มีความตั้งใจและมีการยกย่องชมเชย และความเห็นชอบจากผู้ฝึกสอนและ เพ่ือนๆ สามารถมองเห็นได้ทันทีในขณะที่นักกีฬาท�าเครื่องหมาย และท้ายสุดกระดานโปรแกรม การฝึกว่ายน�้ายังอาจจะเป็นองค์ประกอบในการสร้างสัญญาสาธารณะในการฝึกว่ายน�้าของนักกีฬา ใหม้ คี วามพยายามมากข้นึ อกี ด้วย กระดานโปรแกรมการฝึกว่ายน้�าจะเป็นกลไกในการสร้างประสิทธภิ าพได้ เมือ่ เปรยี บเทียบ ระยะทางในการว่ายได้ครั้งก่อนกับระยะทางที่ว่ายได้ภายหลังจากการใช้กระดานแจ้งผลโปรแกรม การฝึกได้ถูกนา� มาใช ้ การทดลองทา� ให้ทราบวา่ ผลการเปรยี บเทียบระยะทางในการว่ายของนกั ว่ายนา้� แตล่ ะคนเพม่ิ ขนึ้ เฉลย่ี รอ้ ยละ 27 โดยนกั วา่ ยนา�้ สามารถวา่ ยนา้� ไดเ้ พม่ิ ขนึ้ เปน็ ระยะประมาณ 619 หลา ตอ่ การฝกึ แตล่ ะครง้ั นอกจากนี้ประโยชนข์ องกระดานโปรแกรมยังทา� ให้นักวา่ ยน้�าสามารถปฏบิ ัตกิ าร ว่ายซ�้าได้โดยข้ึนอยู่กับพ้ืนฐานทักษะของแต่ละคน โดยไม่ต้องหยุดคอยที่ขอบสระในขณะที่ผู้ฝึกสอน กา� ลงั อธบิ าย ยง่ิ กวา่ นน้ั นกั วา่ ยนา�้ จา� นวนมากเทา่ ทจ่ี ะมากไดไ้ มค่ อ่ ยจะทา� ไดโ้ ดยสมบรู ณใ์ นเวลาเดยี วกนั 74

คค่มู ูม่ ือวือิธวีกาิธรีกฝกึาสรอฝนกึกฬี สาอท่มีนีปกระฬี สาทิ ทธิภีม่ าปีพระสทิ ธิภาพ โดยที่เขาไม่ค่อยจะกลับตัวออกจากขอบสระ ซึ่งเป็นพฤติกรรมที่จะท�าลายการฝึก ดังนั้นผู้ฝึกสอน ต้องแยกนักว่ายน้�าคนน้ันออกมาเพ่ือแสดงให้เขาเห็นทักษะและแจ้งข้อมูลย้อนกลับเป็นรายบุคคล เก่ียวกับท่าว่าย และชมเชยนักว่ายน�้าที่สามารถปฏิบัติทักษะและปฏิบัติกิจกรรมตามที่ก�าหนดได ้ นอกจากนี้ผู้ฝึกสอนยังสามารถปฏิบัติหน้าท่ีผู้ฝึกสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในที่สุดนักกีฬาว่ายน้�า ส่วนมากก็จะชอบใช้กระดานก�าหนดโปรแกรมน้ี กระดานโปรแกรมน้ีก็มีข้อเสียตรงที่นักกีฬาหญิง อาจจะไม่ชอบ เพราะเธออาจจะดูว่ากระดานโปแกรมเป็นเครื่องมือที่ต้องทา� ให้เธอท�างานหนักเกินไป ส�าหรับนักว่ายน้�าส่วนใหญ่ท่ีชอบการใช้กระดานโปรแกรมน้ี เพราะมีเกณฑ์ของความแตกต่างของ ประโยชน์ปรากฏเป็นการเสริมแรง นักว่ายน�้าบางคนมีโอกาสได้สนุกสนานกับการปฏิบัติการฝึก ได้อย่างอิสระ นักกีฬาบางคนสนุกสนานกับคนอ่ืนๆ และได้ก่อต้ังทีมกับเพ่ือนๆ โดยการมองความ สามารถของคนอื่น ท�าให้คนอ่ืนที่เข้าร่วมยังคงสนุกสนานเหมือนก่อนและชมเชยว่าความสนุกสนานนี้ เกิดจากผู้ฝึกสอน เมื่อนักกีฬาสามารถปฏิบัติกิจกรรมได้สมบูรณ์ตามท่ีก�าหนด นอกจากน้ี กระดาน แจ้งผลนยี้ ังน�าไปใชไ้ ดก้ ับกฬี าชนดิ อน่ื เช่น ยกนา�้ หนกั ยูโด เป็นตน้ 3. แสดงพฤติกรรมทม่ี คี วามหมายตอ่ การแจ้งข้อมลู ยอ้ นกลับ รายละเอียดของข้อมูลที่จะแจ้งให้นักกีฬาทราบเป็นสิ่งที่จ�าเป็นต่อการตั้งเป้าหมายในการ ปฏบิ ตั ทิ กั ษะมปี ระสทิ ธภิ าพ ซง่ึ เปน็ องคป์ ระกอบสา� คญั ของระบบการจงู ใจ ถา้ นกั กฬี าสามารถมองเหน็ เป้าหมายที่ก�าหนดได้โดยง่ายบนกราฟที่มีการแปลผลและแสดงให้เห็นความก้าวหน้าได้อย่างชัดเจน จากน้ันจึงน�าโอกาสในการยกองค์ประกอบขึ้นมาใช้ เช่น การยกย่องชมเชย ความตั้งใจ การชมเชย ของผฝู้ กึ สอน และความรขู้ องการพฒั นาการแสดงบทบาทในการจงู ใจนกั กฬี าคนนน้ั การเตรยี มขอ้ มลู พฤติกรรมที่เป็นที่ยอมรับภายหลังจากท่ีแสดงพฤติกรรมออกมาใหม่ๆ ท่ีเป็นข้อมูลย้อนกลับที่มี ความหมายให้ผู้เล่นใหม่ที่ไม่ชอบสนองตอบต่อข้อมูลย้อนหลังท่ีเกี่ยวข้องกับทักษะพื้นฐานที่อาศัย หลักทางคณิตศาสตร์ที่ซับซ้อน หรือชอบการถ่วงเวลาไม่ให้มีการแสดงผลข้อมูลออกมา ผู้ฝึกสอนควร ใช้ระบบการท�าเคร่ืองหมายแบบง่ายหรือการท�ากราฟอย่างง่ายท่ีสามารถแสดงผลได้อย่างทันทีจึงจะ เปน็ วธิ ที ม่ี ปี ระสทิ ธิภาพมาก บ่อยครั้งท่ีการแจ้งข้อมูลย้อนกลับสามารถน�าเข้ามาใช้วัดพฤติกรรมที่เป็นการแสดงอย่าง เปิดเผยบนกระดาน เป็นเรื่องจริงที่ชี้ให้เห็นว่าการแสดงผลอย่างโปร่งใสเป็นกติกาที่ส�าคัญมากเมื่อ การใช้ข้อมูลย้อนกลับเป็นการจูงใจคนอ่ืนท่ีอาจมีข้อสงสัยบ้าง ว่าการแสดงผลโดยเปิดเผยจะเป็นผลดี ต่อการกระตุ้นความสัมพันธ์ในกลุ่มเพื่อนว่าอาจจะกระตุ้นให้ผลการปฏิบัติดีขึ้นหรือไม่ การแสดงผล 75 75

คมู่ ือวิธีการฝกึ คสมู่ อือนวิธกีกาีฬรฝากึทสมี่ อีปนกรีฬะสาททิ มี่ ธปี ิภระาสพิทธิภาพ โดยเปิดเผยยังเป็นสิ่งส�าคัญที่ช่วยเตือนให้ผู้ฝึกสอนเตรียมค�ายกย่องชมเชยให้กับนักกีฬา ท่ีมพี ฒั นาการ อย่างไรกต็ าม จะตอ้ งไมล่ ะเลยจุดออ่ นของการแสดงผลอย่างเปิดเผยทอ่ี าจจะเปน็ การ ขัดขวางและประจานนักกีฬาบางคนได้ จากการแสดงผลโดยเปิดเผยท่ีน�ามาใช้ ผู้ฝึกสอนควรจะได้ ออกแบบเพอื่ ให้เป็นการสนับสนนุ สง่ เสริมเพอ่ื นร่วมทมี คนอนื่ ใหไ้ ด้รบั คา� ชมเชยหรอื ไดร้ ับความส�าเรจ็ ในการปฏิบัติได้ดว้ ยตวั ของเขาเองดว้ ย 4. การกล่าวคา� ชมเชยกับนักกีฬาโดยทันทีและสม่�าเสมอ ทันทีที่นักกีฬาปฏิบัติทักษะให้ปรากฏออกมาได้ตามที่คาดหวัง ผู้ฝึกสอนควรชมเชย และกล่าวถึงทักษะที่นักกีฬาปฏิบัติตามที่ต้องการเพ่ือแจ้งผลย้อนกลับ (Feedback) นอกจากนี้ การประเมินตนเองต้องเป็นกลวิธีที่แน่ใจว่าเป็นการแจ้งข้อมูลย้อนกลับโดยทันที ซ่ึงควรท�าทันที และบ่อยๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงต้นของฤดูต่างๆ ของการฝึกและแข่งขัน และความถ่ีของการ กลา่ วชมเชยผ้เู ลน่ ใหมค่ วรจะเปน็ ข้อมูลย้อนกลบั หรือค�าชมเชยท่ีต้องท�าบ่อยๆ ในระหวา่ งการฝึก 5. ก�าหนดเปา้ หมายของการปฏบิ ตั ิทักษะ ในที่น้ีไม่ได้หมายถึงการต้ังเป้าหมายโดยท่ัวไป ตามวัตถุประสงค์ท่ีนักกีฬาต้องการจะท�าให้ ส�าเร็จตลอดฤดูหรือหลายๆ ปี แต่ก�าลังกล่าวถึงการตั้งเป้าหมายท่ีเป็นกระบวนการท่ีสัมพันธ์กับ ความสามารถเฉพาะที่จะแสดงให้เห็นได้ว่าจะจูงใจในการฝึกทักษะและการฝึกความอดทนเฉพาะด้าน ผู้ฝึกสอนอาจจะต้องการส่งเสริมนักกีฬาให้ต้ังเป้าหมายในหลายๆ ประการ เช่น การพัฒนาทักษะ ความสัมพันธ์กับเพื่อนร่วมทีม ความสัมพันธ์กับเจ้าหน้าท่ี ความส�าเร็จในระยะยาว ได้ แต่ในการ ฝกึ ทกั ษะเฉพาะเท่าน้ันทีเ่ ราต้องการเพม่ิ คณุ ภาพและความถ่ใี นการปฏบิ ตั ิ เป้าหมายสูงสุดที่ผู้ฝึกสอนตั้งข้ึนต้องเหมาะสมกับการพัฒนาทักษะโดยรวมของนักกีฬา และก่อนที่จะบรรลุเป้าหมายสูงสุดควรจะมีเป้าหมายท่ีรองลงมา และบางทีอาจจะต้องมีเป้าหมาย ทส่ี นบั สนนุ การพฒั นานกั กฬี าในทกั ษะเฉพาะสว่ นใดสว่ นหนงึ่ เนอ่ื งจากรางวลั เปน็ สว่ นทมี่ คี วามสมั พนั ธ์ กบั ความสา� เรจ็ ตามเปา้ หมาย โครงสรา้ งของการตง้ั เปา้ หมายจงึ มคี วามสา� คญั เพอื่ วา่ อยา่ งนอ้ ยเปา้ หมาย หน่ึงจะถูกท�าได้ส�าเรจ็ ในการฝกึ ช่วงใดช่วงหนึง่ 6. ใหร้ างวัลตามท่ีนกั กีฬาปฏบิ ัติไดต้ ามเปา้ หมาย เมื่อมีการประเมินตนเองและการประเมินโดยเพ่ือนและนักกีฬาท�าได้บรรลุเป้าหมาย ผู้ฝึกสอนควรจะใช้ทุกโอกาสในการท่ีจะชมเชยนักกีฬาใหม่ท่ีท�าได้บรรลุเป้าหมายอย่างเปิดเผย เพอ่ื หลกี เลย่ี งการมที ัศนคตใิ นทางลบและความสมั พนั ธข์ องกลุ่มเพือ่ น พยายามให้ทกุ คนในทีมปฏบิ ัติ ได้ตามเป้าหมายของเขาใหไ้ ด้ 76 76

ค่มู คอื วมู่ ธิ กีือาวรฝธิ กึ ีกสาอรนกฝฬี ึกาทส่ีมอีปนระกสฬีทิ ธาภิ ทาพ่มี ปี ระสิทธิภาพ วิธีการให้รางวัลท่ีมีประสิทธิภาพอาจเกิดจากการปฏิบัติตามเป้าหมายอื่นๆ ที่ถูกก�าหนดไว้เป็น เปา้ หมายทที่ กุ คนในทมี สามารถปฏบิ ตั ไิ ด ้ นอกจากน ี้ ผฝู้ กึ สอนควรกา� หนดวธิ กี ารใหร้ างวลั เฉพาะสา� หรบั ทมี ที่ทา� ได้ตามเป้าหมายโดยไมม่ ขี ้อจา� กดั อีกดว้ ย เชน่ 1. จดั งานแสดงความยนิ ดี โดยเชญิ นกั กฬี าจากทมี กฬี าอน่ื ทุกคนมารว่ มงาน 2. จัดให้นกั กีฬาได้ออกไปทศั นศกึ ษาหรอื ไปพักผอ่ นในช่วงสดุ สัปดาห์ 3. จัดกิจกรรมอ่นื ท่เี ปน็ ประโยชน์และน่าสนใจให้นกั กีฬาเปน็ การผอ่ นคลาย เชน่ พายเรอื ข่มี า้ เป็นตน้ 4. จดั หาวสั ด ุ อปุ กรณก์ ฬี าจากรา้ นทมี่ ชี อ่ื เสยี งในราคาถกู ใหน้ กั กฬี า หรอื จดั หาเสอื้ และจดั พมิ พ์ ตราสญั ลกั ษณ์ ธง หรือข้อความที่นกั กีฬาประสบความสา� เรจ็ ใหน้ ักกฬี าเป็นทร่ี ะลกึ 5. จัดการถ่ายภาพนักกีฬาไว้เป็นท่ีระลึกให้มีภาพนักกีฬาคนใดคนหน่ึงชูสัญลักษณ์ แหง่ ความส�าเรจ็ และอดั ขยายภาพเป็นโปสเตอร์ขนาดใหญไ่ วใ้ นชมรมหรือสโมสร ตวั อยา่ งการใหร้ างวลั แกท่ มี ยงั มอี กี มาก นอกจากนย้ี งั มผี สู้ นบั สนนุ ดา้ นการกฬี าในทอ้ งถนิ่ อกี มาก ทช่ี มรมหรอื สโมสรควรขอความรว่ มมอื ใหช้ ว่ ยเหลอื นกั กฬี า ผฝู้ กึ สอนตอ้ งอธบิ ายเหตผุ ลทต่ี อ้ งการรางวลั พิเศษให้แก่ทีมให้ผู้สนับสนุนทราบ ท่านอาจจะได้รับการสนับสนุนอย่างคาดไม่ถึง และอาจจะมี ผู้มาใหก้ ารสนับสนุนรายการฝึกกฬี าใหม่กเ็ ป็นได้ โดยสรุปผู้ฝึกสอนจะต้องตั้งใจ ยอมรับ และให้การสนับสนุนนักกีฬาให้ตั้งใจฝึกอย่างจริงจัง โดยสมา�่ เสมอ ในขณะเดียวกนั ควรจัดการฝกึ ใหส้ นกุ สนานด้วย การจงู ใจต้องค�านึงถงึ ความเปน็ ไปได ้ องค์ประกอบประการแรก ถ้าเป็นกีฬาประเภทบุคคล ผู้ฝึกสอนอาจจะต้องแนะน�าและพัฒนา ในเรอื่ งน�า้ ใจนกั กฬี า ในกีฬาประเภททมี ผฝู้ ึกสอนต้องแนใ่ จวา่ การฝึกทกั ษะเฉพาะบุคคลจะสามารถ ถ่ายโยงไปครอบคลุมจุดอ่อนของนักกีฬาคนอ่ืนในทีมได้ด้วย องค์ประกอบขั้นท่ีสอง เป็นการสอบหา สาเหตุของการร่วมในกีฬา วิธีการที่น่าจะใช้ได้ดีคือการให้นักกีฬาเขียนแบบสอบถามและพยายามให้ นักกีฬาได้อธิบายเหตุผลของเขาเองว่าเขาชอบกีฬาอะไรเพราะเหตุใด นักกีฬาต้ังความหวังไว้อย่างไร และขอ้ พิจารณาประการสุดท้าย คือการพฒั นาระดับความสามารถของนกั กฬี า 77 77

ค่มู ือวธิ ีการฝกึ คสมู่ อือนวธิ กกี าฬี รฝาึกทส่ีมอีปนกรีฬะสาททิ ม่ี ธีปิภระาสพิทธิภาพ \"ทกุ พฤติกรรมยอ่ มมีสาเหตุ วิธีแกป้ ญั หายอ่ มแตกตา่ งกัน\" 78 78

คมู่ คอื วมู่ ธิ กีือาวรฝธิ กึ ีกสาอรนกฝฬี กึ าทสีม่ อปี นระกสีฬิทธาิภทาพม่ี ีประสิทธภิ าพ บทท่ี 7 การลดพฤตกิ รรมทีเ่ ป็นปญั หาในการกฬี า มาร์ติน และ ลัมส์เดน (Martin and Lumsden : 1987) กล่าวว่า พฤติกรรมที่เป็นปัญหา ในสภาพแวดล้อมทางกีฬาเกิดข้ึนจากหลายสาเหตุ พฤติกรรมที่เป็นปัญหาไม่ได้หมายถึงการที่นักกีฬา ไม่สามารถปฏิบัติทักษะได้ เป็นพฤติกรรมท่ีเกี่ยวข้องกับวิธีการท่ีได้กล่าวมาแล้วในบทท่ี 5 ซ่ึงเป็น เร่ืองของการลดข้อผิดพลาด ดังนั้นในบทนี้เราจะกล่าวถึงส่ิงท่ีนักกีฬาได้ปฏิบัติกับนักกีฬาคนอื่นๆ เช่นการท�าลายอุปกรณ์หรือส่ิงของ การรบกวนคนอื่น และการแสดงพฤติกรรมที่ไม่เห็นด้วยกับส่ิงที่ โค้ชก�าลังแนะน�ากับทีม การไม่ปฏิบัติกิจกรรมตามที่โค้ชต้องการให้นักกีฬาปฏิบัติระหว่างการฝึก การที่เข้ากับสังคมไม่ได้หรือกระท�าส่ิงที่ไม่น่ากระท�าในระหว่างการฝึก การแสดงพฤติกรรมก้าวร้าว ทีไ่ ม่เหมาะสม หรอื แสดงอารมณโ์ มโหออกมา เป็นตน้ โค้ชจึงต้องควบคุมพฤติกรรมท่ีรบกวนการเล่นของนักกีฬาบางคน และยังเป็นการสนับสนุน ให้น�าวิธีในทางบวกไปใช้อีกด้วย ดังนั้นเนื้อหาในบทนี้ได้อธิบายกลวิธีต่างๆ ท่ีโค้ชสามารถน�ามาใช้ ในการป้องกันพฤติกรรมที่เป็นปัญหาอันเนื่องจากการแสดงออกของนักกีฬาดังกล่าวข้างต้น และ ช่วยลดปัญหาท่ีเกิดขึ้นเหล่าน้ันด้วย ดังน้ันวิธีการแก้ไขในทางบวกเพียงอย่างเดียวจึงไม่เพียงพอ และยังมีปัญหาย่อยๆ ที่เป็นสาเหตุของปัญหาใหญ่ของทีม และเป็นปัญหาท่ีโค้ชไม่อาจจะเพิกเฉยได้ เพราะจะเป็นการสกัดกั้นวิธีการที่ดีท่ีใช้ในการลดพฤติกรรมท่ีเป็นปัญหาอีกด้วย เนื้อหาในบทน้ียัง เป็นการน�าเสนอสองวิธีท่ีเก่ียวข้องกับองค์ประกอบที่ค่อนข้างดี และวิธีการท่ีสามารถน�ามาใช้ร่วมกับ วิธกี ารในทางบวก โดยมีหลกั ฐานการวจิ ยั สนับสนนุ ว่าวิธกี ารดงั กล่าวได้ผลเปน็ อยา่ งด ี วิธีคน้ หาสาเหตขุ องพฤติกรรมทเ่ี ป็นปญั หา การค้นหาสาเหตุของพฤติกรรมท่ีเป็นปัญหาอาจจะช่วยให้โค้ชป้องกันปัญหาก่อนท่ีจะเกิดข้ึน ในทางตรงข้าม ถ้ามีปัญหาเกิดข้ึนแล้วการค้นหาสาเหตุของปัญหาจะเป็นแนวทางในการเลือก วธิ กี ารแก้ปัญหาได้ดที ีส่ ุด 79 79

ค่มู ือวิธกี ารฝึกคสู่มออื นวธิ กีกาฬี รฝากึทส่ีมอีปนกรีฬะสาทิทม่ี ธปี ภิระาสพิทธภิ าพ ปัญหาบางอย่างอาจเกิดจากการที่นักกีฬาไม่เข้าใจในสิ่งที่โค้ชคาดหวัง หรือต้องการในการฝึก นักกีฬาบางคนอาจจะเคยปฏิบัติกับโค้ชคนเดิมมาก่อน ซึ่งโค้ชคนน้ันอาจจะอนุญาตให้นักกีฬาคนน้ัน ปฏิบัติในส่ิงที่ท่านอาจจะเห็นว่าจะเป็นปัญหา โค้ชคนก่อนของนักกีฬาอาจจะสนับสนุนพฤติกรรมที่ โค้ชคนใหม่เห็นว่าเป็นการก่อกวน ดังท่ีจะได้อธิบายต่อไป พฤติกรรมท่ีมีปัญหาหลายอย่างสามารถ จะป้องกันไม่ให้เกิดข้ึนได้ง่ายด้วยการแจ้งข้อตกลงหรือระเบียบท่ีชัดเจนและให้นักกีฬาทุกคนยอมรับ โดยท่ัวกันต้ังแต่ต้นฤดูการแข่งขัน ถ้าโค้ชช้ีแจงไม่ชัดเจนนักกีฬาอาจจะแสดงพฤติกรรมท่ีท่านเห็นว่า เป็นปัญหาออกมาก็ได้ นอกจากน้ ี นกั กฬี าบางคนอาจจะแสดงพฤตกิ รรมที่เปน็ ปญั หาออกมาได้ง่าย เนื่องจากนักกีฬา เหน็ วา่ การทต่ี อ้ งปฏบิ ตั ติ ามทผี่ ฝู้ กึ สอนบอกนนั้ ไมม่ ปี ระโยชน ์ ถา้ ไมม่ วี ธิ กี ารทดี่ ใี นการจดั การกบั ปญั หา ท่ีเกิดขึ้น เมื่อนักกีฬามีความสามารถและปฏิบัติทักษะได้ดีอาจต้ังใจในการแสดงพฤติกรรมท่ีมีปัญหา (โดยปกตกิ บั เพื่อน) หรืออาจเปน็ พฤตกิ รรมที่เกดิ จากนกั กฬี าที่ดี โดยปกติพฤตกิ รรมดังกล่าวสามารถ จัดการได้ค่อนข้างง่ายด้วยการต้ังรางวัลอย่างระมัดระวังตามสภาพแวดล้อมการฝึกซ้�าๆ ของผู้ฝึกสอน เพือ่ ให้นักกฬี าปรบั พฤติกรรมตามท่ีตอ้ งการ ปัญหาอื่นๆ อาจจะเกิดจากการที่นักกีฬาไม่มีความสามารถในการปฏิบัติทักษะให้ได้รับรางวัล ท่ีผู้ฝึกสอนตั้งไว้ ดังน้ันนักกีฬาจึงแสดงพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมและก่อให้เกิดปัญหากับนักกีฬา คนอื่นในระหว่างการฝึกเพื่อเรียกร้องความสนใจ ถ้ามีปัญหาเช่นนี้ผู้ฝึกสอนต้องก�าหนดเง่ือนไข อยา่ งระมัดระวงั ในการสรา้ งโปรแกรมการฝึกใหเ้ หมาะสมกบั ระดับทักษะของนักกฬี าแต่ละคน เพอื่ ให้ นกั กฬี าสามารถจดจา� ความรแู้ ละไดร้ บั รางวลั จากการแสดงการพฒั นาทางดา้ นทกั ษะมากกวา่ การสรา้ ง พฤติกรรมทีม่ ีปญั หาต่างๆ ขน้ึ วิธแี ก้ไขพฤตกิ รรมทเี่ ป็นปัญหา 1. ร่วมกับนกั กฬี าก�าหนดเงอ่ื นไขทสี่ ามารถรว่ มกนั ปฏิบัตไิ ด้ และมกี ารพจิ ารณาการกระท�า ผดิ ท่ีชดั เจน คนในวัยหนุ่มสาวท่ีท�าการฝึกว่ายน้�าดูเหมือนจะชอบแสดงพฤติกรรมต่างๆ ในระหว่าง การฝึก เช่นชอบผลักคนอ่ืนลงในสระว่ายน้�า ใช้เท้าไปถีบศีรษะของนักว่ายน�้าคนอ่ืน ดึงหมวกของ คนอ่ืนไปใส่น้�าและขว้างใส่กัน ว่ายไม่ครบระยะท่ีก�าหนด และชอบเกาะขอบสระเสมอ รวมท้ัง 80 80

คูม่ อื วคิธกีมู่ าือรฝวกึ ิธสอกี นากรฬี ฝาทึกมี่ สีปอระนสกทิ ธีฬิภาาพทม่ี ีประสทิ ธภิ าพ การไมใ่ หค้ วามรว่ มมอื และชอบขดั ขวางการปฏบิ ตั ิ ไมย่ อมปฏบิ ตั กิ จิ กรรมทย่ี ากๆ ผฝู้ กึ สอนควรเตรยี ม รายการ “พฤตกิ รรมทด่ี แี ละไมด่ ”ี ส�าหรับนกั วา่ ยนา้� ในการฝึก ดงั น้ี ผฝู้ ึกสอนควรจะให้นักกฬี าได้รับความรเู้ กี่ยวกับพฤตกิ รรมทดี่ ีและไม่ดใี นการฝกึ นกั กีฬาจะไดม้ ี ความสนกุ สนานกับการพดู ถงึ พฤตกิ รรมดังกลา่ วทเ่ี ขาพบในทมี เช่น ผ้ฝู กึ สอนกล่าววา่ “เอาล่ะ ไปดู รายการตา่ งๆ กนั ประการแรกพฤติกรรมทไ่ี มด่ ี เช่น การถ่วงเวลาในการลงสระจนกระทั่งผฝู้ กึ สอน ต้องตะโกนอย่างน้อย 3 คร้ัง ใครก็ตามที่ปฏิบัติเช่นน้ีอย่างน้อย 1 คร้ังต่อสัปดาห์ให้ยกมือข้ึน” นักว่ายนา้� ต่างมองดคู นอื่นและเงียบโดยไม่มใี ครยกมือ ผู้ฝกึ สอนกล่าวตอ่ ไปอีกวา่ “ให้ยกมือขึน้ ด้วย ความซื่อสตั ยเ์ ดี๋ยวน”้ี มนี กั วา่ ยน้า� 2 – 3 คน ยกมือขนึ้ จากน้ันกม็ ีคนยกมือขน้ึ อกี 2 – 3 คน ต่อมา นักกีฬาทุกคนมีความพร้อมเพรียงกัน และมีความซ่ือสัตย์ในการประเมินตนเองไม่ว่าเขาจะแสดง พฤติกรรมท่ีดีหรือไม่ดี ผู้ฝึกสอนและนักกีฬาได้ทบทวนพฤติกรรมที่ดี และไม่ดีหลายๆ คร้ังตลอด ฤดูการฝึกซ้อมและแข่งขัน สิ่งส�าคัญโค้ชต้องก�าหนดและอภิปรายถึงความคาดหวังตั้งแต่เริ่มต้นฤด ู โดยเมื่อเร่มิ ตน้ ฤดสู มาชิกในทมี ควรมีความพร้อมดงั ต่อไปน้ี 1. สง่ เสรมิ ใหห้ วั หนา้ ทมี มอี า� นาจหนา้ ทใี่ นการเปน็ ผนู้ า� ในทางทด่ี ี รวมถงึ การเสนอสง่ิ ทเี่ กย่ี วขอ้ ง ใหโ้ คช้ ทราบ เลอื กความคดิ จากทมี อนื่ ในสว่ นทเ่ี กยี่ วขอ้ งมาใช ้ จดั การเพอ่ื ใหเ้ พอื่ นไดด้ ภู าพการแขง่ ขนั จดั กิจกรรมอน่ื ท่ีไมเ่ ก่ยี วกับกีฬา แตช่ ่วยในการฝกึ ได้เป็นอยา่ งดี 2. ถ้านักกีฬามีความต้องการที่จะให้มีการช่วยเหลือทางเทคนิคด้านต่างๆ อย่างแท้จริง เช่น จิตวทิ ยาการกีฬา การสรา้ งกลุม่ ความสัมพนั ธใ์ นช้ันเรียน หรอื ดา้ นอ่ืนๆ ให้สอบถามโค้ชและบอกให้ โค้ชทราบความตอ้ งการ 3. ถา้ ผฝู้ กึ สอนคนอนื่ ใหค้ า� แนะนา� หรอื ขอ้ เสนอแนะ ใหส้ อบถามสมาชกิ และจดั ใหม้ กี ารประชมุ เพื่อทา� ความตกลงก่อน 4. ต้ังเป้าหมายในการฝึกแต่ละคร้ัง เช่นระยะทางที่ต้องว่าย จ�านวนเซตที่แน่นอนในการฝึก วธิ ใี นการสรา้ งสมาธิ เป็นต้น บอกให้นกั กฬี าทุกคนทราบเกี่ยวกบั เป้าหมายกอ่ นการเร่มิ ฝกึ 5. แจ้งให้ผู้ฝึกสอนทราบด้วยเม่ือมีความรู้สึกว่าปฏิบัติการฝึกได้ไม่ดี เพ่ือให้ผู้ฝึกสอนแนะน�า ปรบั ปรุง 6. เม่อื เห็นวา่ สมาชิกในทมี ฝกึ หนกั ใหย้ กยอ่ งชมเชยพวกเขาดว้ ย 7. ให้นักกีฬาจับคู่เป็นเพ่ือนในการฝึก เพื่อให้ช่วยรับผิดชอบในการกระตุ้นให้นักกีฬากลับตัว ออกว่ายต่อไป 81 81

คูม่ อื วิธกี ารฝกึ คสู่มออื นวธิ กีกีฬาราฝทกึ ส่มี อปีนกรีฬะสาทิท่มี ธปี ิภระาสพทิ ธภิ าพ 8. ประเมนิ ความสามารถของตนเองในการฝกึ ตามระเบยี บทกี่ า� หนด เมอ่ื ปฏบิ ตั ไิ ดส้ มบรู ณค์ รบ 10 เทย่ี ว ในแตล่ ะสัปดาห์ 9. ตั้งกติกาส�าหรับนักกีฬาเฉพาะบุคคล เช่นถ้านักกีฬาสามารถปฏิบัติได้ดีในการฝึกสัปดาห์น้ี เป็นจ�านวน 8 ครง้ั จะอนุญาตให้ดวู ีดโี อในวนั เสาร ์ เป็นตน้ ผู้ฝกึ สอนสามารถใชข้ ้นั ตอนในทางบวกดงั กล่าวข้างต้นนี้ และควรหลีกเลี่ยงพฤติกรรมดงั น้คี อื 1. การกล่าวต�าหนนิ ักกฬี า 2. สั่งใหน้ กั กีฬาบางคนเลกิ ฝึกหนัก หรือระงบั การฝึกของนักกฬี าเพื่อไม่ให้มีพฒั นาการ 3. พูดถึงปญั หาที่ไมม่ นี ักกฬี าคนใดเปน็ ผู้กระทา� 4. กลา่ ววาจาดูหม่ินนักกีฬา หรือทา� ลายบรรยากาศในการฝกึ ทด่ี อี ย่แู ล้ว ในการฝกึ หรอื แขง่ ขนั กฬี าชนดิ อน่ื กค็ วรจะมกี ารปฏบิ ตั แิ ละไมป่ ฏบิ ตั ใิ นพฤตกิ รรมดงั กลา่ วขา้ งตน้ ดว้ ยเชน่ กนั ผู้ฝกึ สอนตอ้ งอนุญาตใหน้ กั กีฬามอี ิสระและมขี ้อยกเวน้ ในบางส่ิงในทีเ่ ป็นเร่ืองท่ัวไปเพอ่ื ให้ เขาได้เปรียบเทียบการเรียนรู้กับการเรียนในช้ันเรียน นอกจากนี้ผู้ฝึกสอนยังต้องค�านึงถึงกฎระเบียบ ที่ต้ังขึ้นด้วยว่ามีความเหมาะสมหรือไม่ เพราะในที่สาธารณะมีกฎระเบียบของสังคมที่เป็นตัวบังคับ นักกีฬาอยแู่ ล้ว และกอ่ นทีโ่ คช้ จะต้งั ระเบยี บใดๆ ข้นึ ควรตั้งค�าถามกับตัวเองหลายๆ ครง้ั วา่ เหมาะสม ทจี่ ะนา� มาบงั คบั ใชก้ บั นกั กฬี าของตนและจะมปี ระสทิ ธภิ าพกบั การจดั การฝกึ หรอื ไม ่ ตลอดจนสามารถ จะช่วยในการสอนเพ่ือพัฒนานักกีฬาได้หรือไม่ โดยควรให้นักกีฬาได้มีโอกาสแสดงความคิดเห็นกับ ระเบยี บที่โค้ชกา� หนดข้ึนดว้ ย เมือ่ นักกฬี าไดแ้ สดงความคดิ เหน็ แล้วใหน้ �าความคิดน้ันมาปรับระเบียบ ให้เหมาะสมยิ่งข้ึน เม่ือได้สรุปความเห็นและก�าหนดเป็นระเบียบแล้วโค้ชไม่ควรคิดอีกว่าระเบียบต่าง ทไ่ี ดร้ ว่ มกนั คดิ ขน้ึ ยงั ไมม่ คี วามเหมาะสมอกี ดว้ ยซง่ึ อาจจะกอ่ ใหเ้ กดิ ความสบั สน จนกวา่ จะไดม้ กี ารแสดง พฤติกรรมท่ไี ม่เหมาะสมออกมาเสยี กอ่ น 2. ชว่ ยปรับปรุงพฤติกรรมของนกั กฬี าตามทีต่ อ้ งการ เมื่อนักกีฬาเกิดพฤติกรรมท่ีเป็นปัญหาขึ้นบ่อยๆ วิธีการหนึ่งที่จะช่วยในการแก้ไขปัญหา คือการท�าให้นักกีฬามองเห็นตัวเองเพื่อเพ่ิมพฤติกรรมท่ีต้องการในการแข่งขันด้วยการพูด หรือ บอกนักกีฬาว่าเขาปฏบิ ัตทิ ักษะเป็นอยา่ งไร เกดิ ขอ้ ผดิ พลาดอย่างไร และจะแกไ้ ขอยา่ งไร วิธีการหยุดพฤติกรรมท่ีเป็นปัญหาอาจให้เป็นไปตามที่สังคมก�าหนด และความล้มเหลว ในการฝกึ กจิ กรรมทีย่ ากจรงิ ๆ ไม่ใชป่ ญั หาที่ธรรมดาท่ผี ฝู้ กึ สอนเผชิญในกีฬาชนดิ ตา่ งๆ ผฝู้ ึกสอนท่ผี ่าน การศึกษาอบรมจะท�าการตรวจสอบรายการทักษะของนักกีฬาจากการให้นักกีฬาได้ลงมือปฏิบัติอย่าง เตม็ ท ่ี เพ่อื บนั ทกึ ขอ้ มูลเกีย่ วกบั ทกั ษะและสงิ่ ทเี่ ขาเห็นว่าเป็นสง่ิ ที่เปน็ ข้อผิดพลาดของนกั กีฬาคนน้นั 82 82

คมู่ คือวมู่ ิธกีือาวรฝธิ กึ กี สาอรนฝกฬี กึ าทสมี่ อปี นระกสฬีทิ ธาิภทา่มีพปี ระสทิ ธิภาพ จากน้ัน เม่ือถึงเวลาฝึกครั้งต่อไปก็จะให้นักกีฬาเร่ิมปรับพฤติกรรมการฝึกของนักกีฬาอย่าง เหมาะสมจนกระท่งั นกั กีฬาปฏบิ ัตไิ ด้ส�าเร็จเป็นอย่างดี นอกจากน้ี ผู้ฝึกสอนยังอาจใช้กระดานบันทึกข้อมูลของนักกีฬาแต่ละคนท่ีมีรายการตรวจสอบ นกั กฬี า หรอื อาจแสดงเปน็ กราฟ และวิธกี ารสอนทเี่ หมาะสม และอธบิ ายสิ่งต่างๆ ให้นักกีฬาฟงั ตาม รายการทีโ่ ค้ชบนั ทึกไวใ้ นการฝกึ แตล่ ะช่วง เช่นโค้ชกล่าวกบั นกั กฬี าวา่ “ฉนั ตอ้ งการให้นักกีฬาปฏบิ ตั ิ ทักษะ 3 ประการ ตามที่ก�าหนดไว้ในกระดานและเม่ือเสร็จสิ้นการปฏิบัติให้นักกีฬากลับมาบันทึก ผลการปฏบิ ัติทีก่ ระดานในชอ่ งของตนเองในเวลา 15 นาท”ี เปน็ ตน้ หลังจากนนั้ การฝึกจะเปน็ เช่นน้ี ไปเร่ือยๆ จนกว่านักกีฬาจะฝึกได้ครบตามองค์ประกอบตามเวลาที่ก�าหนดที่ก�าหนด เมื่อปฏิบัติได้ ครบ 2 รอบ ผฝู้ กึ สอนจงึ จะมกี ารประเมินคณุ ภาพของการปฏิบัตใิ หน้ กั กีฬาทราบ ทา� เช่นน้ีไปจนกวา่ นกั กฬี าจะมกี ารพฒั นา 3. เตรยี มกระดาษและดนิ สอในระหว่างการฝกึ ผู้ฝึกสอนที่มีประสบการณ์ทราบดีว่าปัญหาประการหน่ึงท่ีเกิดขึ้นคือ ความไม่เข้าใจกัน ระหว่างผู้ฝึกสอนกับนักกีฬาซึ่งเป็นช่องว่างที่ทางด้านการส่ือสาร แม้ผู้ฝึกสอนจะพยายามใช้วิธีการ แบบเก่าในการแก้ปัญหาด้วยการจัดการประชุมทีมและพูดคุยกับนักกีฬาและรายบุคคล ซ่ึงเป็น วิธีการที่ผู้ฝึกสอนคิดว่าจะช่วยแก้ปัญหาได้ แต่ช่องว่างระหว่างผู้ฝึกสอนกับนักกีฬาก็ยังคงมีอยู่ มีผู้ฝกึ สอนบางคนทใี่ ชว้ ิธกี ารตัง้ ค�าถาม 3 ข้อ เพ่อื ถามนกั กีฬาดังนคี้ อื 3.1 ส่งิ ทีน่ กั กฬี าชอบและไม่ชอบตลอดฤดกู ารฝึกและแข่งขนั คอื อะไร 3.2 จุดเดน่ และจุดออ่ นของทมี เราคอื อะไร ผู้ฝึกสอนที่มีประสบการณ์จะได้เรียนรู้ในหลายส่ิงที่ไม่เคยมีการเปิดอภิปรายมาก่อน การที่ ผู้ฝึกสอนหยุดการฝึกในแบบที่นักกีฬาไม่ชอบและจัดแบบฝึกใหม่จะท�าให้นักกีฬาเข้าใจว่าพวกเขามี คณุ คา่ มากและใครทไ่ี มม่ ปี ระสทิ ธภิ าพในแผนการเลน่ สง่ิ ทนี่ า่ ประหลาดใจทเี่ หน็ ไดอ้ กี คอื วา่ ผฝู้ กึ สอน สามารถที่จะมองเห็นว่าใครเล่นดีหรอื ไมอ่ ย่างไร และสิ่งทีน่ กั กฬี าคดิ ในระหว่างการฝกึ และการแข่งขัน เมอ่ื สนิ้ ฤดแู ขง่ ขนั ผฝู้ กึ สอนอาจจะไดร้ วู้ า่ นกั กฬี ามคี วามคดิ เหน็ อยา่ งไร ใครมคี วามเขา้ ใจผดิ ในเรอ่ื งใดบา้ ง จากการทไ่ี ดเ้ ขยี นสงิ่ ตา่ งๆ ลงในกระดาษ และผฝู้ กึ สอนจะไดน้ า� มาตอบเพอ่ื ทา� ความเขา้ ใจกบั นกั กฬี า 3.3 สิง่ ทีน่ ักกีฬาตอ้ งพฒั นาคอื อะไรและจะพัฒนาไดอ้ ย่างไร เมื่อตั้งค�าถามแล้วให้นักกีฬาตอบโดยไม่ต้องมีการอภิปราย หรือเขียนรายละเอียดลงใน กระดาษโดยไมต่ อ้ งเขียนช่ือ เพราะผู้ฝึกสอนตอ้ งการความซือ่ สัตย์ 83 83

ค่มู ือวิธกี ารฝกึ คส่มู ออื นวธิ กกี าฬี รฝากึทสี่มอปีนกรฬี ะสาททิ มี่ ธปี ภิระาสพทิ ธิภาพ 4. ปรับเปลย่ี นเมือ่ วธิ ีการทางบวกท่ใี ช้ไม่ได้ผล การผู้ฝึกสอนที่มีประสิทธิภาพเน้นความส�าคัญของการน�าวิธีในทางบวกมาใช้ในการโค้ช โดยโคช้ ควรเตรยี มรางวลั สา� หรับนกั กีฬาไว้ให้มากเพือ่ ให้นกั กฬี ามีพฤติกรรมตามท่ีตอ้ งการ ถา้ นักกีฬา แสดงพฤติกรรมเหล่านั้นบ่อยๆ ก็มีโอกาสท่ีจะประสบความส�าเร็จ แต่ถ้านักกีฬาชอบปฏิบัติ ฝืนกฎระเบียบ น้ันหมายความว่าอาจจะมีนักกีฬาคนหน่ึงคนใดท่ีไม่ยอมรับและสนองตอบกับระบบ อยา่ งตง้ั ใจ และไมเ่ ห็นชอบพฤตกิ รรมท่ตี อ้ งปฏบิ ตั นิ ั้น รวมทง้ั การท่โี คช้ พยายามละเลยตอ่ พฤติกรรม ที่เป็นปัญหานั้นถือว่าไม่ยุติธรรมส�าหรับผู้ที่อยู่ในทีม ผู้ฝึกสอนต้องไม่อนุญาตให้นักกีฬาคนหนึ่งคนใด ละเมดิ ตอ่ ระเบยี บของทมี หรอื ขดั ขวางการฝกึ ของนกั กฬี าคนอน่ื ในทมี มวี ธิ กี ารในการควบคมุ พฤตกิ รรม ของนักกีฬาไม่ให้ละเมิดกฎระเบียบของทีมได้อย่างมีประสิทธิภาพ 2 ประการ คือการกล่าวต�าหน ิ และการขอเวลานอก วธิ กี ารตา� หนิ ในการฝึกคร้ังที่ 8 ของในฤดูการฝึกของทีมฟุตบอล ผู้ฝึกสอนยืนเบียดเสียดเพื่อเฝ้าดูอยู่ท่ี ข้างสนาม นักกฬี าส�ารองยนื ปรบมือในลักษณะที่พรอ้ มเพรียงกนั กระต้นุ ใหน้ ักกฬี าเรง่ รีบ เพือ่ ประจา� ตา� แหนง่ สิ่งหน่งึ ท่สี รา้ งความกดดนั ใหก้ ับผ้ฝู ึกสอนครง้ั แล้วครัง้ เลา่ คอื ความเร่งรีบ ผูฝ้ ึกสอนต้องการ ให้นักกีฬาเคลื่อนที่เข้าประจ�าต�าแหน่งในการฝึกอย่างเร่งรีบและด้วยความกระตือรือร้น นอกจากนี้ โค้ชต้องการให้นักกีฬาเคล่ือนท่ีด้วยความรวดเร็วและต้องการให้นักกีฬาว่ิงเข้ามารวมกลุ่ม เพอ่ื ทจ่ี ะแนะนา� วธิ กี ารเลน่ ทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพในระหวา่ งการฝกึ ทนั ทที เ่ี ปา่ นกหวดี เรยี กนกั กฬี ามารวมกลมุ่ ผู้ฝึกสอนได้รีบเดินเข้าไปหานักกีฬาคนหน่ึงที่เดินอยู่หลังเพ่ือนอย่างไม่กระตือรือร้น ทันทีที่นักกีฬา คนนน้ั เหน็ ผฝู้ กึ สอนเดนิ ตรงเขา้ มาหาเขารวู้ า่ เขาตอ้ งถกู ตา� หน ิ ผฝู้ กึ สอนเดนิ เขา้ มาหยดุ ตรงหนา้ นกั กฬี า คนนั้น ในลักษณะตาจ้องตา และกล่าวด้วยเสียงที่อยู่ในล�าคอว่า “ฉันไม่ชอบให้เธอเดินอย่างช้าๆ เชน่ นี้ในการเข้าสตู่ �าแหน่งภายหลังการปฏิบตั กิ ารท่ีเรง่ รีบ ถา้ เธอท�าชา้ ในการฝึก เธอกต็ ้องช้าในขณะ แข่งขันด้วย ซึ่งอาจเป็นเหตุให้ถูกท�าโทษและท�าให้ฝ่ายตรงข้ามมีเวลาที่จะเห็นกลวิธีในการเล่นของ พวกเรา ฉันต้องการให้เธอเร่งรีบ ผ้ฝู ึกสอนรสู้ กึ อารมณ์เสยี เม่ือเหน็ วา่ ผู้เล่นไม่ตัง้ ใจเพียงพอ มันท�าให้ เห็นว่านักกีฬาคนนั้นไม่สนใจต่อทีมของเขา” ผู้ฝึกสอนยังคงต�าหนินักกีฬาคนน้ันต่อไปประมาณ 20 วนิ าท ี นกั กฬี าคนนน้ั รสู้ กึ อดึ อดั เวลา 20 วนิ าทที ผี่ า่ นไปดว้ ยความเงยี บ ผฝู้ กึ สอนเรม่ิ รสู้ กึ ผอ่ นคลาย และเดนิ ถอยหลงั ออกมาเลก็ นอ้ ย พรอ้ มกบั ใชม้ อื โอบไหลน่ กั กฬี าคนนน้ั และกลา่ ววา่ “เธอเปน็ นกั กฬี า ท่ีมีความหมายและมีความส�าคัญต่อทีมคนหน่ึง เธอมีความพร้อมและความสามารถในการเล่นอยู่แล้ว 84 84

ค่มู อื วคธิ ีกู่มาือรฝวึกธิสอกี นากรฬี ฝาทกึ ่ีมสปี อระนสกทิ ธีฬภิ าาพทีม่ ีประสทิ ธิภาพ และฉันคิดว่าเธอมีศักยภาพในการที่จะพัฒนาเพ่ิมขึ้นอีกมาก จงจ�าไว้ว่าต้องเร่งรีบ” ผู้ฝึกสอนเดิน กลบั มาทเ่ี สน้ ขา้ ง และทมี กเ็ รมิ่ การฝกึ ตอ่ ไป ในระหวา่ งการฝกึ ครง้ั ตอ่ ไป รสู้ กึ วา่ ทมี มคี วามกระตอื รอื รน้ ตงั้ แตต่ น้ จนจบ โดยผฝู้ กึ สอนใชว้ ธิ กี ารตา� หนนิ กั กฬี าเปน็ รายบคุ คลและใชเ้ ขาทา� ใหเ้ พอื่ นรว่ มทมี ยอมรบั ในความเรง่ รีบ การต�าหนิเป็นวิธีการท่ัวไปที่ผู้ฝึกสอนน�ามาจาก ผู้ปกครอง ครู และบุคคลอื่นมาใช้ในการฝึก และเพือ่ ให้เกิดผลดีควรมีขนั้ ตอนในการต�าหนิดังน้ี ประการที่ 1 ต้องให้นักกีฬารู้ว่าความคาดหวังและพฤติกรรมท่ีถูกต้องคืออะไร ต้องอธิบายถึง ประโยชน์ของความคาดหวังของผฝู้ กึ สอนคอื อะไร เพราะถ้านกั กีฬารใู้ นสิ่งที่ผู้ฝึกสอนคาดหวังนกั กฬี า จะได้มีการเตือนตนเองอยู่เสมอและหากเกิดการปฏิบัติที่ไม่เหมาะสม จะท�าให้การต�าหนิมีเหตุผล มากข้ึน ประการท ่ี 2 การตา� หนคิ วรกระท�าโดยทันทที ่เี กิดพฤตกิ รรมท่มี ีปัญหา โดยไมต่ ้องคอยให้เสรจ็ ส้ินการฝกึ ในแตล่ ะครงั้ ดว้ ยการเป่านกหวดี และเดนิ เขา้ ไปพบนกั กฬี าและต�าหนติ ามทผี่ ู้ฝึกสอนเห็นวา่ เปน็ พฤตกิ รรมทก่ี อ่ ใหเ้ กิดปญั หา ประการท ี่ 3 การตา� หนคิ วรก�าหนดเปน็ การเฉพาะ 3 ประการ คอื 1) ต�าหนิพฤตกิ รรมที่ไมต่ อ้ งการให้นกั กีฬาประพฤติ 2) ตา� หนิอย่างมีเหตุผลเมอ่ื เกิดพฤติกรรมท่ีไมต่ ้องการ 3) ต�าหนิเพื่อตอ้ งการท่ใี ห้นกั กฬี าปรับพฤติกรรมให้ดขี ึน้ หลักการตา� หนิ ผู้ฝึกสอนควรตา� หนิเฉพาะนกั กีฬาแสดงพฤติกรรมทไ่ี มต่ อ้ งการเทา่ น้นั ไม่ควร พดู เรอ่ื ยเปอ่ื ย เชน่ กลา่ ววา่ นกั กฬี าเปน็ คนไมต่ ง้ั ใจ นกั กฬี าเปน็ คนขเ้ี กยี จและโง ่ ผฝู้ กึ สอนไมค่ วรตะโกน ดุด่า หรือเรียกชื่อนักกีฬาด้วยเสียงอันดัง ควรเน้นต�าหนิเฉพาะพฤติกรรมท่ีไม่ต้องการ โดยบอกถึง สาเหตทุ นี่ กั กฬี าไมป่ ฏบิ ตั ติ ามสงิ่ ทผ่ี ฝู้ กึ สอนสง่ั ใหป้ ฏบิ ตั ิ และบอกสง่ิ ทต่ี อ้ งการจะใหน้ กั กฬี าปรบั เปลย่ี น พฤติกรรมดว้ ยน�้าเสยี งทน่ี มุ่ นวลเทา่ น้นั ประการท่ี 4 ภายหลังการต�าหนินักกีฬาต้องรู้ว่าเขาท�าอะไรผิด จากการที่ผู้ฝึกสอนได้แสดง พฤตกิ รรมต�าหนิ ประการท่ี 5 การต�าหนิต้องท�าด้วยความละมุนละม่อมและน�้าเสียงท่ีนุ่นนวลคล้ายเพ่ือนบอก เพื่อน และคอ่ ยๆ เข้าไปบอกไม่ใชก่ ารตะโกนขา้ มสนาม การต�าหนติ ้องไมร่ ุกล�า้ เสรีภาพของนักกีฬา 85 85

คู่มอื วิธีการฝกึ คสู่มออื นวธิ กกี าฬี รฝากึทสี่มอปีนกรฬี ะสาททิ ม่ี ธีปิภระาสพทิ ธภิ าพ ประการท ี่ 6 ผฝู้ กึ สอนควรใชเ้ วลาในการตา� หนนิ กั กฬี าอยา่ งเหมาะสมประมาณ 15 – 20 วนิ าท ี ด้วยความเงยี บ ประการที่ 7 ควรแสดงการต�าหนิด้วยความเมตตากับนักกีฬา และแสดงให้นักกีฬาเห็นว่า เขามีประโยชน์กบั ทีมแต่เขาตอ้ งปฏิบตั ิใหถ้ ูกตอ้ งดว้ ยการกระตุ้นให้เขากระตอื รอื รน้ ประการท ี่ 8 ตอ้ งไมอ่ ารมณเ์ สียในขณะที่ต�าหนนิ กั กฬี า เม่อื เลิกต�าหนนิ กั กีฬาแลว้ ควรใชเ้ วลา ทีจ่ ะพูดกับนกั กีฬาทุกคนประมาณ 15 – 20 นาท ี โดยไม่ตา� หนินักกีฬาที่ถกู ตา� หนิในท่ีประชมุ นกั กฬี า ท้ังหมด และผู้ฝึกสอนไม่ควรแสดงอาการโกรธหรืออาฆาต จึงจะเป็นกลวิธีในการที่ควรน�ามาใช้ และมีประสทิ ธภิ าพ การให้ออกมาพักนอกสนาม ความหมายของเวลานอก หมายถึงการหยดุ เพอื่ เสริมแรงในทางบวก เปน็ วธิ ีการลดพฤติกรรม เฉพาะที่ไม่ต้องการออกไปในระยะเวลาสั้น ให้โอกาสส�าหรับนั้นบุคคลที่ผู้ฝึกสอนสนใจหลังจาก ที่ไม่ต้องการให้พฤติกรรมนั้นเกิดข้ึน เวลานอกเป็นวิธีการลงโทษเบาๆ โดยความรู้สึกทั่วไป การส่ง นักกีฬาออกไปนอกสนามภายหลังจากที่แสดงพฤติกรรมไม่ดีเป็นวิธีการของเวลานอก แต่นักกีฬา ท่ีออกมาพักอาจจะสามารถเล่นและท�าสิ่งอ่ืนได้ ซึ่งท�าให้การพักครั้งนั้นไม่มีความหมาย ถ้าต้องการ ลดพฤติกรรมท่ีไม่ต้องการ และสามารถใช้วิธีการจัดการกับเวลานอกเพ่ือลดพฤติกรรมท่ีเป็นปัญหาได้ ดงั น้ี 1. เลอื กนักกฬี าทีค่ วรจะใหอ้ อกมาพัก 2. ใหค้ า� จา� กดั ความหรอื กา� หนดคะแนนตามพฤติกรรมทต่ี ้องการปรบั เปลย่ี น 3. ประเมนิ พฤตกิ รรมตามทเี่ ลอื กไว้ 4. ตงั้ วัตถปุ ระสงค์ตามเป้าหมายของพฤติกรรม 5. กา� หนดรางวัลตามสภาพแวดล้อม 6. ก�าหนดระยะเวลาในการพกั ของนกั กีฬา 7. ขยายเวลาพกั ส�าหรับนกั กฬี า 8. เรมิ่ ปฏบิ ตั ติ ามข้อตกลงในการใหพ้ ัก 9. รักษาความตอ่ เนื่องใหน้ กั กีฬามีพฤติกรรมที่ดี 86 86

คูม่ คอื วมู่ ธิ กีอื าวรฝิธกึ ีกสาอรนกฝฬี กึ าทสีม่ อีปนระกสีฬทิ ธาภิ ทาพ่มี ีประสทิ ธิภาพ เมอ่ื ผฝู้ กึ สอนรสู้ กึ วา่ โปรแกรมการฝกึ ไมเ่ หมาะสมตอ่ ไปอกี แลว้ ใหอ้ ธบิ ายกบั นกั กฬี าเปน็ รายบคุ คล วา่ เวลาพกั ไมจ่ า� เปน็ ตอ้ งมอี กี ตอ่ ไป และควรสอนตามทผ่ี ฝู้ กึ สอนคาดหวงั เพอ่ื ทา� ใหน้ กั กฬี ามพี ฤตกิ รรม ตามทีต่ ้องการด้วย 5. แก้ไขปัญหาบางประการควรใชว้ ธิ ีเฉพาะ บางคร้ังผู้ฝึกสอนอาจจะพบกับนักกีฬาท่ีสร้างปัญหาท่ีไม่เกี่ยวข้องกับการฝึกซ้อมกีฬา ถงึ อย่างไรผ้ฝู ึกสอนกต็ อ้ งเหน็ดเหน่อื ยกับการแกป้ ญั หาต่างๆ และการอบรมนกั กีฬาทางด้านจรยิ ธรรม ดังนั้น เมื่อเกิดปัญหาใดๆ ข้ึน ให้พิจารณาดูว่าวิธีการต่างๆ สามารถจะช่วยแก้ปัญหาให้นักกีฬา ไดห้ รอื ไม ่ หรอื จะอาศยั ผเู้ ชยี่ วชาญในสาขาทเ่ี กยี่ วขอ้ งใดทส่ี ามารถจะชว่ ยไดก้ ใ็ หป้ รกึ ษากบั ผเู้ ชย่ี วชาญ น้ันๆ เพือ่ ชว่ ยในการแกป้ ัญหา 87 87

ค่มู อื วิธกี ารฝกึ คสูม่ อือนวิธกกี าฬี รฝาึกทสม่ี อปีนกรฬี ะสาทิทม่ี ธีปิภระาสพิทธภิ าพ “ความใฝร่ ้ชู ่วยให้ความสามารถของคณุ ขยายขอบเขตออกไปมากขึ้น” John C. Maxwell 88 88