ลวดลายอีสาน

ธรรมาสนว์ ดั ปา่ ขา่ ตำ� บลนาคำ� ใหญ่ อ�ำเภอเข่อื งใน จงั หวัดอบุ ลราชธานี สร้างประมาณปี ๒๔๕๓ ฝีมือขององเวียง ช่างญวน ผนังตัวเรือนธรรมาสน์ฉลุไม้ระบายสี บางส่วนปิดทอง ลายเครอื เถาพรรณพฤกษา ประกอบภาพสตั วแ์ ละเทวดา มวี งกลมสที องอยตู่ รงกลางภาพ ทสี่ อดคลอ้ งกบั แนวคดิ เกย่ี วกบั คติการใช้ประตูให้สัมพันธ์กับภาคสวรรค์ ในรูปของสัญลักษณ์เช่นนี้ กลับปรากฏข้ึน ด้วยการท�ำช่องเปิดแบบ “Moon Gate” คือการเจาะประตูเปน็ รปู วงกลมบนผนังกำ� แพง ซึง่ ก็มีนยั ทางสัญลักษณ์ท่ีคล้ายคลงึ กนั คือ เป็นตัวแทน ความหมายของ “แดนสวรรค”์ ที่จำ� ลองหรอื สมมตุ ิลงมาไว้บนพืน้ ดนิ (สมคิด จริ ะทัศนกลุ . ๒๕๔๖:๒๑) ลวดลายอสี าน 97

98 ลวดลายอสี าน

ธรรมาสน์วัดป่าข่า ได้รับอิทธิพลศิลปะจีนที่ส่งผ่านช่างญวน รูปลักษณ์โดยรวมจึงมีลักษณะคล้ายเก๋งจีน มเี สามงั กร ๔ ตน้ รองรบั สว่ นยอด ลวดลายอ่นื ๆ แกะไม้ฉลลุ ายปดิ ทอง โดยเฉพาะสว่ นยอดมกี ารแกะไม้ฉลุลายปิดทอง ภาพมา้ ประกอบลายพรรณพฤกษาในช่องส่ีเหลี่ยมทงั้ ๔ ด้าน ลวดลายอสี าน 99

ธรรมาสนว์ ดั ทงุ่ ศรเี มอื ง 100 ลวดลายอสี าน

ผนังตัวเรือนธรรมาสน์วัดทุ่งศรีเมือง อ�ำเภอเมือง จังหวัด อุบลราชธานี สรา้ งราวพุทธศตวรรษที่ ๒๕ ผนงั ดา้ นขา้ งแบ่งเป็น ๓ ช่อง แตล่ ะช่อง เปน็ ลายฉลไุ ม้ลาย ประจำ� ยามพรรณพฤกษาคั่นด้วยเสน้ ไม้แนวตั้ง ๔ เส้น ลงรักปิดทอง ลายฉลุ ตรงกลางเปน็ ปลอ่ ง หรอื ชอ่ งหนา้ ตา่ งขนาดเลก็ สเี่ หลย่ี มผนื ผา้ แนวตงั้ เดนิ เสน้ กรอบหนา้ ตา่ งลงรกั ปดิ ทองลายฉลุ ลายกระจงั ตาออ้ ย สว่ นโครงลายโดยรวมเปน็ รปู ทรงสเ่ี หลย่ี มบรเิ วณสเี หลอื ง และ ส่ีเหลี่ยมคร่ึงรูปบริเวณสีฟ้า โดยมีลายประจ�ำยามในลักษณะของรูป ทรงใบไม้ท่ีเป็นสีแดง ประสานระหวา่ งรอยตอ่ สี่เหล่ียม และตรงกลาง ของรปู ทรงสีเ่ หลย่ี ม ลวดลายอสี าน 101

ธรรมาสนว์ ดั ยางกะเดา อำ� เภอดอนมดแดง จังหวัดอบุ ลราชธาน ี 102 ลวดลายอสี าน

ผนังตัวเรือนฉลุไมร้ ะบายสีท้งั ส่ีด้าน ลวดลายไม่ซ�้ำกัน เป็นความชาญฉลาดท่ีแสดงถงึ ภูมิปญั ญาของช่างทีม่ ีความ ช�ำนาญในการผูกลายได้หลากหลาย ช่างอีสานนิยมระบายสีมากกว่าการปิดทอง ด้านหน้าเป็นลายดอกซีกดอกซ้อน ดา้ นขวาลายกา้ นตอ่ ดอกพดุ ตาน ดา้ นซา้ ยลายกา้ นขดพรรณพฤกษา และดา้ นหลงั ลายกา้ นตอ่ ดอกพดุ ตาน มกี ารจารกึ ลงรกั ปดิ ทองระบวุ นั ท่ี ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๔๔๗ ปีทีส่ รา้ ง และผสู้ รา้ งพระครูธรรมสังศรี วลิ ิญะปญั ญา สมิ มา ลวดลายอสี าน 103

ธรรมาสนว์ ดั โพนงาม อำ� เภอเมอื ง จังหวัดอุบลราชธานี ผนงั ตวั เรอื นทงั้ ๔ ดา้ น แกะสลกั ลายนนู ตำ�่ ลงรักปิดทอง ลายเครือเถาพรรณพฤกษา ลายกา้ นขด ลายเครอื เถา และลายกา้ นไขว้ สกลุ ชา่ ง ท้องถ่ินอีสาน ปัจจุบันอยู่ในสภาพช�ำรุดทรุดโทรม สที องเลอื นหายไปเกอื บหมด แตล่ วดลายยงั สวยงาม สมบรู ณ์ หากไดร้ บั การบรู ณะปฏสิ งั ขรณใ์ หม่ จะเปน็ ธรรมาสน์ท่สี วยงามมากหลังหนง่ึ ทเี ดียว 104 ลวดลายอสี าน

ผนงั ด้านหนา้ ผนังตัวเรือนด้านหน้าทางซ้าย แกะสลักลายเครือเถาพรรณพฤกษา มีภาพลิงและนกอาศัยอยู่ตามต้นไม้ ถัดมาเป็นลายก้านไขว้พรรณพฤกษา ส่วนทางขวาเป็นลายก้านขดพรรณ พฤกษา และลายเครอื เถาพรรณพฤกษา ลวดลายอสี าน 105

ผนงั ดา้ นซา้ ย 106 ลวดลายอสี าน

ผนงั ด้านขวา ลวดลายอสี าน 107

ผนงั ดา้ นหลงั กราฟิก : คงเดช นยิ มวงศ์ 108 ลวดลายอสี าน

ธรรมาสนว์ ดั นาคำ� ใหญ่ ตำ� บลนาค�ำใหญ่ อ�ำเภอเขือ่ งใน จังหวัดอุบลราชธานี ฐานธรรมาสน์แกะสลักไม้ฉลุลายระบายสี เป็นรูป พญานาคประกอบลายเครือเถาพรรณพฤกษา ฝีมือช่างท้องถ่ิน สาหร่ายรวงผ้ึงเชิงฐานธรรมาสน์ แต่ละด้านมีรูปทรงที่คล้ายกัน แต่รายละเอียดแต่ละด้านไม่เหมือนกัน แสดงถึงภูมิปัญญาและ ความเช่ียวชาญของชา่ งพน้ื บา้ น ลวดลายอสี าน 109

ผนังธรรมาสน์วัดนาค�ำใหญ่ (ด้านขวา) ผนงั ตวั เรอื นธรรมาสนห์ ลงั แรกทเ่ี ขยี นลายรดนำ�้ กรอบดา้ นบนและลา่ ง เขยี นเรอื่ ง พระเวสสนั ดรชาดก สว่ นกรอบ ดา้ นซา้ ยและขวา เขียนนิทานพนื้ บา้ น เร่อื งสังขศ์ ลิ ป์ชยั 110 ลวดลายอสี าน

ผนังธรรมาสนว์ ดั นาค�ำใหญ่ (ดา้ นหนา้ ) เขียนเรอ่ื ง พระมาลยั ตอนท่ชี ายยากจนถวายดอกบวั ๘ ดอก พระมาลัยจึงได้น�ำดอกบวั ไปสกั การะพระจฬุ ามณี เจดีย์ ณ สวรรค์ชัน้ ดาวดงึ ส์ และไดส้ นทนาธรรมกับพระอินทร์ และพระศรีอารยเมตไตรยเทวบตุ ร ลวดลายอสี าน 111

ผนังธรรมาสนว์ ดั นาคำ� ใหญ่ (ดา้ นซา้ ย) เขียนเร่ืองนิทานชาดก หลายเรื่องเวสสันดรชาดก พกชาดก “นกกระยางเจ้าเล่ห์” และ นิทานพ้ืนบ้าน เรื่องสงั ขศ์ ิลป์ชยั 112 ลวดลายอสี าน

ผนงั ธรรมาสนว์ ัดนาคำ� ใหญ่ (ดา้ นหลงั ) เขยี นเร่อื ง เวสสันดรชาดก และ นิทานพนื้ บา้ น เรือ่ งสงั ขศ์ ลิ ป์ชัย ประกอบภาพปริศนาธรรม “หาบชา้ งซำ� แมว” และการคา้ ขายกบั ชาวต่างชาติ รวมถงึ ประเพณีการละเล่นหมอลำ� หมอแคนของชาวอีสาน ลวดลายอสี าน 113

ธรรมาสนว์ ดั บา้ นโนนจกิ ตำ� บลคูเมอื ง อ�ำเภอวารนิ ช�ำราบ จงั หวัดอบุ ลราชธานี สรา้ งเมอื่ พ.ศ. ๒๔๗๓ สร้างโดยพ่อใหญด่ ี พระโธม พระกรม พรอ้ มด้วยภิกษุ สามเณร และชาวบ้าน สนิ้ เงนิ ไป ๒๔๒ บาท ผนงั ตวั เรอื นฉลลุ ายโปรง่ ระบายสี ลายเครอื เถา เรียบงา่ ย ฝีมอื ชา่ งพน้ื ถน่ิ อีสานโดยแท้ 114 ลวดลายอสี าน

ลวดลายอสี าน 115

ธรรมาสนว์ ดั ทงุ่ ศรวี ไิ ล ต�ำบลชที วน อ�ำเภอเข่ืองใน จังหวัดอบุ ลราชธานี ผนังตัวเรือนเป็นฝาไม้ลงรักปิดทองลายฉลุ ลายก้านขดพรรณพฤกษา ส่วนร้ิวไม้กั้นแต่ละช่องปิดทอง ลายฉลุลายดอกซีกดอกซ้อน เหมือนกันทัง้ ๔ ด้าน 116 ลวดลายอสี าน

ลวดลายอสี าน 117

ธรรมาสนว์ ดั ไตรภมู คิ ณาจารย์ ตำ� บลหวั โทน อ�ำเภอสุวรรณภมู ิ จังหวดั ร้อยเอ็ด สรา้ งข้ึนเม่อื พ.ศ. ๒๕๐๒ โดยนายบุญมา นายวริ ัติ นายมั่น แม่พร ผนังตัวเรือนธรรมาสน์ฉลุไม้ระบายสี ลายเครอื เถา ประกอบภาพลงิ ดอกลอย และเทวดา ส่วนลายด้านซ้ายเปน็ ลายกา้ นแยง่ เทพพนม 118 ลวดลายอสี าน

ลวดลายอสี าน 119

ธรรมาสนว์ ดั สระทองเทพาราม (วดั บา้ นหนองแสง) ตำ� บลโคกกอ่ อำ� เภอเมอื ง จงั หวดั มหาสารคาม สรา้ งขนึ้ เมอ่ื พ.ศ. ๒๔๖๘ โดยพอ่ ใหญจ่ ารยค์ รแู พง ทำ� ประเสรฐิ สว่ นนางสาวสงั วาลและอาจารยส์ บุ ิน ท�ำประเสรฐิ บรู ณะเม่ือ พ.ศ. ๒๕๓๔ 120 ลวดลายอสี าน

ผนงั ตวั เรอื นฉลลุ ายระบายสลี ายกา้ นขดพรรณพฤกษา ทนี่ ยิ มทำ� กนั มากในธรรมาสนภ์ าคอสี าน มกี ารบรู ณะระบาย สีเพมิ่ ใหมใ่ นภายหลัง ลวดลายอสี าน 121

ธรรมาสนว์ ดั สงั วรณบ์ า้ นไกน่ า ตำ� บลเสอื โกก้ อำ� เภอวาปีปทมุ จงั หวดั มหาสารคาม สาหร่ายรวงผึ้งฐานธรรมาสน์ฉลุไม้ระบายสี ภาพราหูอมจันทร์ประกอบลายเครือเถา ลายหน้า กระดานดา้ นบนแกะลายเครอื เถาดอกลอย สว่ นขาเสา แกะลายก้านขดระบายส ี 122 ลวดลายอสี าน

สาหรา่ ยรวงผงึ้ อกี ๒ ดา้ น เปน็ ลายฉลไุ มร้ ะบายสภี าพครฑุ ประกอบลายเครอื เถา ส่วนเสาตัวเรือนธรรมาสน์วัดสังวรณ์บ้านไก่นา ฉลุไม้ระบายสี ด้านหน้าลายเทพพนม ก้านแย่ง ด้านข้างลายเครือเถากระหนกเปลว ลวดลายอสี าน 123

ธรรมาสนว์ ดั ทา่ สนิ เธาว์ ตำ� บลเหล่าไฮงาม อำ� เภอกฉุ นิ ารายณ์ จังหวัดกาฬสนิ ธุ์ สรา้ งเมอ่ื พ.ศ. ๒๔๗๒ ผนังตัวเรอื นฉลไุ ม้ระบายสี ไมซ่ ำ้� กัน ทั้ง ๔ ด้าน สีสันสวยงามตามแบบสกุลช่างท้องถิ่น ท�ำให้แสงและ อากาศถ่ายเทเขา้ ส่ตู ัวเรือนได้สะดวก 124 ลวดลายอสี าน

ผนงั ดา้ นหน้าฉลลุ ายระบายสลี ายกา้ นขดพรรณพฤกษาท่มี ีเอกลักษณเ์ ฉพาะถิ่น ไม่เหมือนลายกา้ นขดภาคกลาง ส่วนดา้ นขวาเปน็ ลายกา้ นตอ่ ดอก ลวดลายอสี าน 125

ผนังด้านซ้ายฉลุลายระบายสีเหลือง สีทอง และสีชมพู ลายก้านขดพรรณพฤกษา ตัวลายโปร่ง เพรียวบาง วิจติ รงดงาม 126 ลวดลายอสี าน

ผนังด้านหลังฉลุลายระบายสีเหลือง สีเขียว ขาว และสีแดง ลายก้านขด และประกบทับด้วยลายก้านแย่ง เปน็ การออกแบบลายท่ีแปลกพสิ ดารของภูมปิ ญั ญาช่างพ้นื บา้ น ลวดลายอสี าน 127

ธรรมาสนว์ ดั หอคำ� บ้านค�ำกงั้ ตำ� บลเหล่าไฮงาม อำ� เภอกุฉนิ ารายณ์ จงั หวดั กาฬสินธุ์ เป็นธรรมาสนเ์ สาเดียวสร้างเมอื่ พ.ศ. ๒๔๗๘ ผนังตวั เรอื นด้านล่างแกะสลกั ไมน้ ูนต่ำ� ระบายสี ลวดลายทงั้ ส่ดี า้ น ไมเ่ หมือนกนั เปน็ ลายเครอื เถาดอกลอย และลายกา้ นขดดอกลอย ในลักษณะลวดลายท้องถ่ินอสี าน 128 ลวดลายอสี าน

ลวดลายอสี าน 129

ธรรมาสนว์ ดั วงั คำ� บ้านนาวี ต�ำบลสงเปลือย อ�ำเภอเขาวง จงั หวดั กาฬสนิ ธ์ุ ผนังตัวเรือนธรรมาสน์ด้านซ้าย ขวา และหลงั แบง่ เปน็ ดา้ นละ ๔ ชอ่ ง แตล่ ะชอ่ งแกะ สลกั ไมฉ้ ลลุ ายปดิ ทอง ลายกา้ นขด ลายกา้ นไขว้ ลายขดั สานดอกลอยพรรณพฤกษาสว่ นดา้ นบน และดา้ นลา่ งแกะสลกั ปดิ ทองภาพคน และสตั ว์ ตา่ งๆ อยู่ภายในกรอบสเ่ี หลย่ี ม 130 ลวดลายอสี าน

ลวดลายอสี าน 131

ธรรมาสนว์ ดั จมุ จงั เหนอื บา้ นจมุ จงั ตำ� บลจมุ จงั อำ� เภอกฉุ นิ ารายณ์ จงั หวดั กาฬสนิ ธ์ุ สรา้ งเมอื่ พ.ศ. ๒๔๘๓ เปน็ ธรรมาสนเ์ สาเดยี วสกลุ ชา่ ง ทอ้ งถน่ิ อสี านผไู้ ท ผนงั ฉลไุ มร้ ะบายสที อง ลายเครอื เถาขดั สาน ลกั ษณะเกลียวเชือก สอดประสานทบั ซ้อนกนั หรือ ชาวผไู้ ท เรยี ก “ลายบังอาย” (ปานทอง จิตจักร : ๒๕๕๙) 132 ลวดลายอสี าน

ผนงั ตวั เรอื นธรรมาสนว์ ดั จมุ จงั เหนอื มลี ายขดั สาน เป็นลายหลัก ซึ่งมีลักษณะการถักสานด้วยเส้นยืน ๔ เส้น จงึ แทนคา่ ดว้ ยสี ๔ สี เพอ่ื แสดงใหเ้ หน็ การซอ้ นทบั กนั คลา้ ย การถกั เปีย หรือ เกลียวเชอื ก ท�ำให้เกิดระยะ มติ ิ สวยงาม เรียบง่าย ที่แสดงถึงตัวตนคนอีสานที่มีวิถีชีวิตที่เรียบง่าย พอเพียง ส่วนด้านหน้าเป็นลายขัดสาน เส้นยืน ๒ เส้น เพราะพ้นื ทีด่ ้านหนา้ สว่ นใหญเ่ ป็นชอ่ งประต ู ลวดลายอสี าน 133

ธรรมาสนว์ ดั โพธชิ์ ยั บ้านหนองหา้ ง อ�ำเภอกฉุ นิ ารายณ์ จงั หวดั กาฬสนิ ธุ์ สรา้ งเมอ่ื พ.ศ. ๒๔๕๔ บรู ณะ เปลย่ี นเสาไมเ้ มอ่ื ปี พ.ศ.๒๔๙๔ผสู้ รา้ งอาจารยค์ รนู อ้ ยจอ้ งสาระเปน็ ธรรมาสน์ เสาเดียว ผนังตัวเรือนแกะสลักไม้ฉลุลายระบายสี แบ่งเป็น ๓ ช่อง ช่องด้านซ้ายและขวาเป็นลายบังอาย หรือ ลายเครือเถาขัดสานลักษณะเกลียวเชือก ๔ เส้น ช่องตรงกลางเปน็ ลายก้านต่อดอกในลักษณะต้นไม ้ 134 ลวดลายอสี าน

ผนงั ตวั เรอื นธรรมาสนว์ ดั โพธชิ์ ยั ดา้ นหนา้ แกะไมฉ้ ลลุ ายขดั สานเกลยี วเชอื กเสน้ ยนื ๒ เสน้ ดา้ นบนและลา่ งประดบั ดอกลอยระบายสี ซึ่งด้านหน้ามีช่องส�ำหรับให้พระสงฆ์เข้าไปน่ังเทศนาได้ จึงมีพ้ืนท่ีในการแกะลวดลายได้ไม่มาก ช่างจึงท�ำลายขดั สานเกลียวเชอื ก ๒ เสน้ ท่ีแตกตา่ งจากพน้ื ท่ีดา้ นข้างแกะเปน็ ลายเกลียวเชอื ก ๔ เส้น ลวดลายอสี าน 135

ธรรมาสนว์ ดั สวา่ งสทุ ธาราม บา้ นหนองกุง ต�ำบลศลิ า อำ� เภอเมอื ง จังหวัดขอนแกน่ ผนังตัวเรือนธรรมาสน์แกะไม้ฉลุลายระบายสี ด้านหน้าเป็นลายก้านขด ด้านข้างแกะลายก้านต่อดอก และลายกา้ นขด ลายผนังตวั เรือนไม่เหมอื นกนั ท้งั ๔ ด้าน ในลักษณะลายทอ้ งถิ่นอสี าน ทม่ี ีเอกลกั ษณส์ วยงาม 136 ลวดลายอสี าน

บนั ไดนาค ลกั ษณะหางนาคพาดทตี่ วั เรอื นธรรมาสน ์ ล�ำตัวเล้ือยทอดยาวเป็นเส้นโค้งลงมาท่ีพ้ืน และขมวดขึ้นไป เปน็ หวั นาค แกะสลกั เปน็ ลายกา้ นขดพนั รอบตวั ราวบนั ไดนาค ทงั้ ๒ ดา้ น เสน้ โคง้ ของลายกา้ นขดออกชอ่ ดอกไมฉ้ ลลุ ายโปรง่ ท�ำให้ลายดูพล้ิวไหว เบาบาง ไม่ทึบตัน สวยงามอ่อนหวาน แปลกตาดี หัวและหางนาคแกะสลักเปน็ ลายกระหนกเปลว ลวดลายอสี าน 137

สาหรา่ ยรวงผง้ึ ฐานธรรมาสนว์ ดั สว่างสทุ ธาราม แกะไม้ฉลลุ ายระบายสีไดล้ ะเอยี ดสวยงาม ลายเครอื เถาก้านขด พรรณพฤกษา ลายหน้ากระดานแกะลายกา้ นขด ลักษณะตวั ลาย การบากลายเปน็ เอกลกั ษณ์เฉพาะถิ่นอสี าน รวมถงึ การ ออกแบบลวดลายไมเ่ หมอื นภาคกลาง มีความเป็นอิสระทางความคิด และจินตนาการของช่างแต่ละทอ้ งถน่ิ 138 ลวดลายอสี าน

ธรรมาสนว์ ดั พระธาตขุ ามแกน่ อำ� เภอนำ�้ พอง จงั หวดั ขอนแกน่ สร้างเมื่อวันที่ ๕ มีนาคม ๒๔๗๓โดยพระสุดชา พระเคนสม ปัจจุบันส่วนฐานธรรมาสน์ช�ำรุด เหลือเพียง ส่วนตัวเรือนและส่วนยอด ภาพนี้จึงจ�ำลองส่วนฐาน เพ่ือให้ ธรรมาสนด์ สู วยงามสมส่วนยิง่ ข้นึ ลวดลายอสี าน 139

ผนังตัวเรือนธรรมาสน์แกะสลักไม้ ฉลุลาย ระบายสีด้านหน้า เป็นลายก้านขด พรรณพฤกษา ด้านล่างมีภาพคนข่ีม้า ด้านหลัง เป็นลายเครือเถาพรรณพฤกษา ด้านล่างพญานาคและคนขีช่ า้ ง 140 ลวดลายอสี าน

ผนังด้านขวาเป็นก้านขดแบบพ้ืนถ่ินอีสาน ทเี่ ปน็ ลายกา้ นขดขมวด ๓-๔ ชนั้ ทำ� ใหต้ วั ลายดแู นน่ มชี อ่ งไฟนอ้ ย ผนงั ดา้ นซา้ ย เปน็ ลายเครอื เถาพรรณพฤกษา โปร่ง เบาสบาย สวยงาม ด้านล่างเป็นภาพกินนร และกนิ ร ี ลวดลายอสี าน 141

ธรรมาสนว์ ดั บรบิ รู ณ์ บา้ นบุ ตำ� บลพระบุ อำ� เภอพระยนื จงั หวดั ขอนแกน่ สรา้ งเมอ่ื พ.ศ. ๒๔๘๑ โดยเฒา่ พนั ธ์ุ จารยส์ นธ์ิ ผ้ใู หญ่เคน็ และพระชาเกดิ บรู ณะเมื่อวันท่ี ๑๐ ตลุ าคม ๒๕๓๙ ผนังตวั เรือนฉลลุ ายระบายสี 142 ลวดลายอสี าน

ผนงั ดา้ นหนา้ เปน็ ลายเครอื เถา ดา้ นลา่ งเขยี นเปน็ ภาพทหารถอื ปนื ผนงั ดา้ นหลงั เปน็ ลายกา้ นขดพรรณพฤกษา ดา้ นลา่ ง เปน็ ภาพทหารขม่ี า้ สว่ นผนงั ดา้ นขวาเปน็ ลายกา้ นแยง่ มภี าพคน ๒ คนอยดู่ า้ นลา่ ง และผนงั ดา้ นซา้ ยเปน็ ลายเครอื เถา ลวดลายอสี าน 143

ธรรมาสนว์ ดั มณฑป อำ� เภอเมอื ง จงั หวัดขอนแกน่ 144 ลวดลายอสี าน

ผนงั ตวั เรอื นธรรมาสนแ์ กะไมป้ ดิ ทอง ลายเครอื เถา ลายประจำ� ยามกา้ นแยง่ สว่ นขนั้ บนั ไดแกะไมล้ ายเครอื เถา ตามแบบพน้ื ถน่ิ อสี าน ลวดลายอสี าน 145

ธรรมาสนว์ ดั เฉลมิ ชยั บ้านผงึ่ แดด ตำ� บลผ่งึ แดด อ�ำเภอเมือง จังหวดั มุกดาหาร ผนังตัวเรือนด้านหน้าเป็นลายนูนต�่ำระบายสี ดอกลอย ด้านบนและด้านล่าง ส่วนตรงกลางเป็นภาพพระสงฆ์ และเทวดา ยืนพนมมือถอื ดอกไม ้ 146 ลวดลายอสี าน