คัมภีร์ธาตุพระนารายณ์ ฉบับใบลาน

คัมภีรธาตพุ ระนารายณ ฉบบั ใบลาน ดัชนีช่ือโรคและอาการ ช่ือํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย หนาคำอานปจจุบัน ทอ งนน้ั เต็มไปดว ยลม มีเสียงเปน อนั ดัง ๑๑๒ ทอ งปา ง ๑๑๔ ทองพอง ทองมาน ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๒ ทองรุง ๑๑๔, ๑๑๕ ทำทอ ง ๑๑๕ ธาตุพกิ าร ๑๐๙, ๑๑๑ นอนมหิ ลบั ๑๑๐, ๑๑๓ นอนหลับแตเพลากลางวนั ๑๑๔ นอนหลบั เม่อื เพลากลางวัน ๑๐๙ แนนใจ ๑๑๐ แนน อก ๑๐๙ บริโภคอาหารมไิ ด ๑๐๙ บวมทอง ๑๐๙, ๑๑๑ บวมเทา ๑๐๙ บวมมอื ๑๐๙ บวมหนา ๑๐๙ บางวนั ใหผกู ๑๐๙ บางวันใหลง ๑๐๙ บางวนั ใหอ ยากอาหาร ๑๐๙ บาดแผล ๑๐๙ บาดแผลเจ็บปวดเสีย้ นหนามหอกดาบ ๑๑๘ บุพโพ ๑๑๙ บุพโพนำ้ เหลอื ง อันใหเ ปอ ยใหคัน ๑๑๘, ๑๑๙ ปถวธี าตุพกิ าร ๑๑๙ ปถวีธาตุออกจากตวั ๑๑๒ ปถวธี าตุอนั ใหโ ทษ ๑๑๒ ๑๑๒ 151

ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยชดุ ตำราภูมปิ ญ ญาการแพทยแ ผนไทย ฉบบั อนุรักษหนาคำอานปจจบุ นั ๑๑๖ ดชั นีชื่อโรคและอาการ ๑๑๐ ๑๑๘ ชอ่ื ๑๐๙ ประชวรเพอ่ื โลหติ ๑๑๖ ปวงกลางคนื ๑๑๑ ปวดขบ ๑๑๑ ปวดขบมีพิษ ๑๑๔ ปวดพระเศียร ปสสาวะมิสะดวก ๑๑๑, ๑๑๒, ๑๑๕ ปสสาวะวนั ละ ๒๐ เพลา ๓๐ เพลา ๑๑๕ ปา ง ๑๐๙ ผอมเหลือง ๑๒๐ ผอมแหง ๑๒๐ ผืน่ ข้ึนท้ังตวั ดงั ผด แลหักจมไปทำทอ ง ๑๒๐ ฝค ันทมาลา ๑๒๐ ฝค นั ทสตู ๑๑๖ ฝด วงใหญดวงนอย ๑๒๐ ฝท ัง้ ๑๖ จำพวก ๑๒๐ ฝท น่ี ม ๑๑๙ ฝเ ปอยเนาบาดเจ็บใหญนอ ย ๑๒๐ ฝเ ปอยเนา ใหญนอ ย ๑๒๐ ฝเปอ ยฝเนา ๑๒๐ ฝฟกคอ ๑๑๖ ฝฟกคาง ๑๒๐ ฝฟ กทูมนอย ๑๒๐ ฝฟกทมู เมีย ๑๑๕ ฝฟ กทมู ใหญ ๑๑๔ ฝลูกหนู พยาธเิ กดิ ในทรวงอก พยาธอิ นั เปน ตวั 152

คัมภีรธ าตุพระนารายณ ฉบบั ใบลาน ดัชนชี ่อื โรคและอาการ ชื่อํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย หนา คำอา นปจจบุ ัน พรรดึก ๑๑๑ พระเกศาหลน ๑๑๘ พระชิวหาใหมึนตงึ ๑๑๗ พระโรคอันเกดิ ในพระเศยี ร พระเนตร พระนาสกิ ๑๑๖ พระวาตะ เสมหะ โลหิตกำเรบิ อนั ทุพล ๑๑๑ พระเสนกลอน ๑๑๖ พระเสน ตึง ๑๑๖ พระเสน ตงึ แลกระดาง ๑๑๗ พระเสน พิรุธ พระเสน อนั กระดา ง ๑๑๖, ๑๑๗ พระเสน อันแขง็ ๑๑๗ พระเสน อนั ทพฤก ๑๑๘ พิษแสบรอ น พงุ มาน ๑๑๑, ๑๑๗ เพอพก ๑๑๙ ฟกชำ้ ในอกเจ็บขดั ๑๑๕ ฟกบวม ๑๑๓ ไฟธาตอุ ันเยน็ อันหยอน ๑๑๕ ไฟเผาอาหารมิไดเ สมอ ๑๑๗ มองครอ ๑๑๐ มะเมอ ๑๐๙ มนึ งวงวงิ เวียน มือเทา ตาย ๑๐๙, ๑๑๔, ๑๑๕, ๑๒๐ เม่ือยขบ ๑๑๓ รอนกระหายน้ำ ๑๑๖ รอ นปลายมอื ปลายเทา ระส่ำระสาย ๑๐๙, ๑๑๘ ๑๑๖, ๑๑๙, ๑๒๐ ๑๑๓ ๑๐๙, ๑๑๕ ๑๑๔ 153

ชดุ ตำราภมู ิปญญาการแพทยแ ผนไทย ฉบบั อนุรักษ ดัชนีชอ่ื โรคและอาการ ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยช่ือ หนา คำอานปจจุบนั ริดสดี วง ๑๑๒, ๑๑๔, ๑๑๕, ๑๑๙, ๑๒๐ ริดสีดวงกินในเลบ็ พระหตั ถุ ริดสดี วงงอกทวารหนกั ทวารเบา ๑๑๘ รดิ สีดวงในพระนาสกิ พระสอ พระเนตร ๑๑๙ ลงแดง ๑๑๖ ลงทอ ง ๑๑๔ ลม ๘๐ จำพวก ๑๑๑ ลมกระสาย ๑๑๖ ลมข้ึนสงู ๑๑๔, ๑๑๕ ลมจุกเสียดหาวเรอ ๑๑๖ ลมตีข้นึ ๑๑๔ ลมทนทอง ๑๑๒ ลมปว ง ๑๑๔ ลมปต ฆาฏ ๑๑๐ ลมเปน กอน ๑๑๕, ๑๑๖ ลมพรรดึก ๑๑๐ ลมมหาสดมภ ๑๑๔ ลมราทยกั ษ ๑๑๕ ลมวหิ ค ๑๑๓, ๑๑๕ ลมสันดาน ๑๑๓ ลมอนั เสยี ดแทงชายโครง แลตะโพก สนั หลงั ๑๑๔, ๑๑๕ ลมอมั พาต ๑๑๐ ลมอทุ ธงั คมาวาตา ๑๑๓, ๑๑๔, ๑๑๕, ๑๑๖ ลน้ิ หด เจรจามิชัด ๑๑๖ โลหิตกรัง ๑๑๔ โลหติ แคน ๑๑๔ โลหติ ตก ๑๑๔ ๑๑๔, ๑๑๕ 154

คัมภีรธาตพุ ระนารายณ ฉบับใบลาน ดัชนชี ื่อโรคและอาการ ชื่อํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยหนา คำอา นปจ จุบัน วาโยธาตพุ กิ าร ๑๑๑, ๑๑๒ วาโยธาตใุ หโทษ ๑๑๒ วิงเวยี น ๑๑๖, ๑๑๗ วสิ มามนั ทาคินีอนั ทพุ ล ๑๑๐ สลบ ๑๑๖ เสโทตกหนกั ๑๑๑ เสนอนั ทพฤก เสนเอ็นหดเปนเถาเปนขว้ั ฟกฝก ๑๑๖, ๑๑๗, ๑๑๘ เสมหะ ๒๐ จำพวก ๑๑๗ เสมหะกำเริบ ๑๑๖ เสมหะตขี ้นึ ๑๐๙ เสมหะในทรวงอกในลำคอ ๑๑๔ เสมหะปะทะ ๑๑๕ เสียดพระอรุ ะ เสียดราวขา ง ๑๑๔, ๑๑๕ เสียดสนั หลัง ๑๑๖ ไสดว น ๑๑๑ หอบพัก ๑๑๒ หืด องคสตู ร ๑๑๘, ๑๑๙ อาเจยี น ๑๑๗ อาโปธาตุถอย ๑๑๕ อาโปธาตุพกิ าร อุจจาระปส สาวะ เนือ้ กเ็ หลือง ๑๑๒, ๑๑๙ อจุ จาระปสสาวะฉอยๆ ๑๑๐, ๑๑๒, ๑๑๔ อปุ ทม ไอ ๑๑๑ ๑๑๑, ๑๑๓ ๑๑๓ ๑๑๑ ๑๑๙ ๑๐๙, ๑๑๕ 155

ชุดตำราภมู ิปญ ญาการแพทยแผนไทย ฉบบั อนุรกั ษ ดชั นชี ือ่ เครอ่ื งยา ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยช่อื ขนานที่ หนา คำอา นปจ จุบัน กระชาย กระเชา (ผล) ๑๖, ๕๘ ๑๑๑, ๑๑๖ กระเชาแดง (เปลอื ก) ๙ ๑๑๐ กระดอม ๑๐ ๑๑๐ กระดอม (ผล) ๑๖ ๑๑๑ กระถนิ แดง ๑๔ ๑๑๑ กระเทียม ๗๔ ๑๑๙ กระเทยี ม (น้ำ) ๑๐, ๒๕, ๒๙, ๕๘, ๖๔, ๖๙, ๗๑, ๑๑๐, ๑๑๒, ๑๑๖, ๑๑๗, ๑๑๘, กระเทยี มทอก ๗๔ ๑๑๙ กระเนียด (ใบ) ๖๕ ๑๑๗ กระบอื (เขา) ๑๒ ๑๑๐ กระบอื (นำ้ นม) ๖๘ ๑๑๘ กระเบา (ผล) ๒๙ ๑๑๒ กระเบา (ราก) ๖๖ ๑๑๗ กระเบา (ลกู ) ๑ ๑๐๙ กระเบา (ลกู ใน) ๗ ๑๑๐ กระเบยี น (ลูกใน) ๗๐ ๑๑๘ กระพังโหม ๗๗ ๑๑๙ กระพงั โหม (ใบและราก) ๗๗ ๑๑๙ กระลำพัก กระวาน ๑๕, ๒๗, ๒๘ ๑๑๑, ๑๑๒ กระวาน (ใบ) ๓๒ ๑๑๓ กระวาน (ผล) กรกั ขี ๓๘, ๖๙ ๑๑๓, ๑๑๘ กรามพลู ๔๓, ๕๐, ๕๕, ๖๒, ๖๘, ๖๙, ๘๑ ๑๑๔, ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๘, ๑๒๐ ๑๑, ๕๓, ๖๖ ๑๑๐, ๑๑๕, ๑๑๗ ๕๒, ๕๓ ๑๑๕ ๓๖, ๓๗ ๑๑๓ ๕๐, ๕๒, ๕๖ ๑๑๕, ๑๑๖ 156

คัมภีรธ าตุพระนารายณ ฉบบั ใบลาน ดชั นีชอ่ื เครื่องยา ช่อืํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ขนานที่ หนา คำอานปจ จบุ ัน กราย (ลกู ) ๖๙ กรงุ เขมา ๑๑๘ กรุงเขมา (ราก) ๒๔, ๓๒, ๖๙ กฤษณา ๔, ๔๒ ๑๑๒, ๑๑๓, ๑๑๘ กะเพรา (ใบ) กัญชา ๓๘, ๖๑, ๖๖, ๖๙ ๑๑๐, ๑๑๔ กัญชา (ใบ) ๒๒, ๕๕ กานพลู ๑๑ ๑๑๓, ๑๑๖, ๑๑๗, ๑๑๘ การเกด (ยอด) ๔๓, ๔๔, ๕๕ ๑๑๑, ๑๑๕ การบูร ๑๑, ๕๓, ๕๕, ๖๐, ๖๒, ๖๖, ๖๘, ๑๑๐ กำทวด ๖๙, ๘๑ กำยาน ๑๑๔, ๑๑๕ เกลอื ๗๗ ๑๑๐, ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๗, ๑๑๘, เกลือเทศ ๒๔, ๔๓, ๔๔, ๕๓, ๖๘, ๗๘, ๗๙, เกลอื เยาวกะสา ๑๒๐ เกลือสนิ เธาว ๘๑ ๔๖ ๑๑๘ เกลือสนุ จะละ ๓๖, ๗๙ ๑๑๒, ๑๑๔, ๑๑๕, ๑๑๘, ๑๑๙, เกสรบวั นำ้ ๘, ๑๐, ๒๔, ๔๗, ๕๗ แกว แกลบ ๖, ๔๑ ๑๒๐ แกะ (น้ำนม) ๕๖, ๖๔ ๑๑๔ โกฎ ๑๒, ๔๗, ๕๐, ๕๓, ๕๖, ๖๔, ๗๕ โกฎกระดกู ๑๑๓, ๑๑๙ โกฎกตั รา ๕๖, ๖๔ โกฎกานพรา ว ๓๗ ๑๑๐, ๑๑๒, ๑๑๔, ๑๑๖ ๕๙ ๖๖ ๑๑๐, ๑๑๔ ๔๕ ๔๔ ๑๑๖, ๑๑๗ ๑๑๐, ๑๑๔, ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๗, ๕๕, ๖๒, ๖๙, ๘๑ ๕๐,๘๑ ๑๑๙ ๑๑๖, ๑๑๗ ๑๑๓ ๑๑๖ ๑๑๗ ๑๑๔ ๑๑๔ ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๘, ๑๒๐ ๑๑๕, ๑๒๐ 157

ชุดตำราภูมปิ ญ ญาการแพทยแ ผนไทย ฉบบั อนรุ ักษ ดชั นีช่อื เครือ่ งยา ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยชอื่ ขนานที่ หนา คำอานปจ จุบัน โกฎเขมา โกฎจลุ าลำภา ๔, ๕, ๒๔, ๕๕, ๖๙, ๘๑ ๑๑๐, ๑๑๒, ๑๑๕, ๑๑๘, ๑๒๐ โกฎเชยี ง ๖๙, ๘๑ ๑๑๘, ๑๒๐ โกฎทั้ง ๕ ๖๐, ๖๙ ๑๑๖, ๑๑๘ โกฎพงุ ปลา ๖๖ ๑๑๗ โกฎสอ โกฎสอจนี ๕๕, ๖๐, ๘๑ ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๒๐ โกฎสอเทศ ๔, ๕๐, ๕๕, ๖๐, ๖๙, ๘๑ ๑๑๐, ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๘, ๑๒๐ โกฎสิงคลี โกฎหัวบวั ๕๙ ๑๑๖ ไก (ไข) ๓, ๕๓, ๕๙, ๖๔ ๑๐๙, ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๗ ขม้ิน (ใบ) ขมิ้น (หวั ) ๖๙ ๑๑๘ ขมน้ิ ชนั ๑๒, ๓๘, ๕๙, ๖๙ ๑๑๐, ๑๑๓, ๑๑๖, ๑๑๘ ขมิน้ ออ ย ๗๙ ๑๑๙ ขอนดอก ๖๕ ๑๑๗ ขอบชะนางแดง ๖๕ ๑๑๗ ขัณฑสกร ๗๒ ๑๑๘ ขัดมอน (ราก) ๙, ๑๐, ๑๕, ๓๔, ๕๕, ๖๗, ๖๙, ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๓, ๑๑๕, ๑๑๗, ขา ๗๐, ๗๒, ๗๔, ๗๗, ๘๑ ๑๑๘, ๑๑๙, ๑๒๐ ขาตาแดง ขิง ๓๘ ๑๑๓ ขงิ แหง ๗๓, ๗๔ ๑๑๘, ๑๑๙ ๑๓, ๓๓, ๓๘, ๔๖, ๕๒ ๑๑๑, ๑๑๓, ๑๑๔, ๑๑๕ ข้ีกาแดง (ราก) ๒๖ ๑๑๒ ๑๗, ๕๘, ๖๔, ๖๗ ๑๑๑, ๑๑๖, ๑๑๗ ๑๖, ๔๑ ๑๑๑, ๑๑๔ ๑๐, ๓๓, ๖๗ ๑๑๐, ๑๑๓, ๑๑๗ ๒, ๓, ๖, ๑๑, ๑๒, ๑๙, ๒๓, ๒๔, ๑๐๙, ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๒, ๑๑๔, ๔๔, ๔๗, ๕๐, ๕๒, ๕๓, ๕๖, ๖๔ ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๗ ๒๗, ๓๑ ๑๑๒, ๑๑๓ 158

คมั ภรี ธาตพุ ระนารายณ ฉบับใบลาน ดชั นีชื่อเครือ่ งยา ชอื่ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ขนานท่ี หนาคำอานปจ จบุ ัน ขี้เหลก็ (ใบ) ๑๑๖ ขี้เหลก็ (ราก) ๕๘ ๑๑๗ ไขเ นา (เปลอื ก) ๖๗ ๑๑๓ ไขฟก (เปลือก) ๓๗ ๑๑๖ คนทา (ใบ) ๕๙ คร่งั ๗๔, ๘๑ ๑๑๙, ๑๒๐ คนั ทา (ราก) ๗๓, ๗๔ ๑๑๘, ๑๑๙ เครอื เขาอีเหมอื น ๖๖ เคา คา ๗๒ ๑๑๗ แคแดง (ใบ) ๑๕ ๑๑๘ แคปา (ราก) ๘๑ ๑๑๑ โค (น้ำนม) ๑๓ ๑๒๐ โค (มลู ) ๖๖ ๑๑๑ โคดำ (น้ำมูตร) ๒๙ ๑๑๗ ไครเครือ ๖, ๔๖ ๑๑๒ ไครเครอื (ราก) ๖๖ ๑๑๐, ๑๑๔ ไครต น (ราก) ๑, ๗, ๒๓, ๕๐, ๕๓, ๕๕ ๑๑๗ ไครห อม (ราก) ๕, ๗ ๑๐๙, ๑๑๐, ๑๑๒, ๑๑๕ งอนหมู ๖๖ ๑๑๐ งา (นำ้ มนั ) ๒๖ ๑๑๗ ๖๕, ๖๗, ๖๘, ๖๙, ๗๐, ๗๓, ๑๑๒ งาเชย (น้ำมนั ) ๗๔, ๗๖, ๗๗, ๗๘, ๘๑ ๑๑๗, ๑๑๘, ๑๑๙, ๑๒๐ งาไชย (นำ้ มัน) ๖๖ งเู หลอื ม (ดี) ๗๒ ๑๑๗ งเู หลือม (นำ้ มนั ) ๔๒, ๖๗, ๖๙, ๗๓, ๗๕, ๗๖ ๑๑๘ งูเหา (น้ำมัน) ๖๙ ๑๑๔, ๑๑๗, ๑๑๘, ๑๑๙ ๖๙ ๑๑๘ ๑๑๘ 159

ชุดตำราภูมปิ ญ ญาการแพทยแผนไทย ฉบับอนรุ กั ษ ดัชนชี อื่ เครอ่ื งยา ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยชื่อ ขนานที่ หนาคำอานปจ จุบนั จระเข (น้ำมนั ) ๖๙ ๑๑๘ จระเข (หนงั ) ๒๙ ๑๑๒ จนั ทน (แกน) ๓๒ ๑๑๒ จันทนขาว จนั ทนแ ดง ๓๓, ๓๗, ๖๖ ๑๑๓, ๑๑๗ จนั ทนท ัง้ ๒ ๓๗, ๖๖ ๑๑๓, ๑๑๗ จันทนเ ทศ ๓๘, ๖๙ ๑๑๓, ๑๑๘ จนั ทนเทศ (ผล) ๑๖ จันทนา ๔ ๑๑๑ จำปา (กลีบ) ๑๖ ๑๑๐ จิงจอ (ราก) ๔๖ ๑๑๑ จิงจอหลวง (ผล) ๖๔ ๑๑๔ จงิ จอ หลวง (ราก) ๗ ๑๑๗ จงิ จอใหญ ๑๕ ๑๑๐ จิงจอใหญ (ราก) ๕๒ ๑๑๑ จุนสี ๑๑๕ เจตมูลเพลิง ๔, ๒๔, ๕๖ ๑๑๐, ๑๑๒, ๑๑๖ เจตมลู เพลิง (ใบ) ๗๙ ๑๑๙ เจตมลู เพลิง (ราก) ๑๑๕ ๔๙, ๕๐ ๑๑๒ ฉำฉา (ไม) ๓๐ ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๒, ๑๑๔, ๑๑๕, ชบาแดง (ใบ) ๑๑๖, ๑๑๗ ชรากากี (ดอก) ๗, ๑๑, ๑๓, ๒๔, ๔๗, ๔๘, ชะดามงั สี ๕๒, ๕๓, ๕๔, ๕๖, ๖๖ ๑๑๗ ชะมด ๑๒๐ ชะมดเชียง ๖๔ ๑๑๐ ๘๑ ๑๑๒ ๑๒ ๑๑๖ ๒๖ ๑๑๔ ๕๙, ๖๐, ๖๑ ๔๖ 160

คัมภรี ธาตุพระนารายณ ฉบบั ใบลาน ดชั นชี อ่ื เคร่ืองยา ช่อืํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ขนานที่ หนา คำอานปจจบุ นั ชะมดทั้ง ๒ ชะลูด ๖๙ ๑๑๘ ชะเอม ๗๖ ๑๑๙ ชะเอมเทศ ๗, ๒๔ ๑๑๐, ๑๑๒ ชะเอมไทย ๓๗, ๕๒, ๕๙ ๑๑๓, ๑๑๕, ๑๑๖ ชันยอ ย ๑, ๕ ๑๐๙, ๑๑๐ ชันระนัง ๖๙ ๑๑๘ ชันรำโรง ๖๙ ๑๑๘ ชา คราม (ราก) ๖๙ ๑๑๘ ชาดหรคณุ ๗๒ ๑๑๘ ชา พลู ๖๐, ๗๔ ๑๑๗, ๑๑๙ ชา พลู (ผล) ๖๔, ๖๖ ๑๑๗ ชาพลู (ราก) ๑, ๓, ๗ ๑๐๙, ๑๑๐ ชาลขี ม (ราก) ๒, ๑๒, ๑๗ ๑๐๙, ๑๑๐, ๑๑๑ ชิงช่ี (ใบ) ๗๒ ๑๑๘ ชลี อ ม ๘๑ ๑๒๐ ชีลอม (ผล) ๖, ๑๔ ๑๑๐, ๑๑๑ ชมุ เห็ด (ใบ) ๓, ๑๘ ๑๐๙, ๑๑๑ ชมุ เหด็ (ราก) ๗๔ ๑๑๙ ชุมเหด็ (ลูก) ๖๗ ๑๑๗ เชอื กเขาพรวน ๗๒ ๑๑๘ ดอกจนั ทน ๑๒, ๒๗ ๑๑๐, ๑๑๒ ๔๓, ๔๕, ๕๓, ๕๕, ๖๒, ๖๘, ๖๙, ๑๑๔, ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๗, ๑๑๘, ดองดงึ ๘๑ ๑๒๐ ดนิ ประสวิ ขาว ๔๗, ๕๖, ๖๔ ๑๑๔, ๑๑๖, ๑๑๗ ดินสอพอง ๒๒, ๖๒ ๑๑๑, ๑๑๖ ๓๖ ๑๑๓ 161

ชดุ ตำราภูมิปญ ญาการแพทยแผนไทย ฉบับอนุรักษ ดัชนชี ื่อเคร่อื งยา ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยชื่อ ขนานท่ี หนา คำอา นปจจบุ นั ดีบุกดำ ๑๒๐ ดปี ลี ๘๐ ๒, ๓, ๖, ๘, ๑๑, ๑๒, ๒๔, ๒๕, ๑๐๙, ๑๑๐, ๑๑๒, ๑๑๔, ๑๑๕, ดีหมี (เปลอื ก) ๒๙, ๓๐, ๔๔, ๔๗, ๕๐, ๕๒, ๕๓, ๑๑๖, ๑๑๗, ๑๑๘, ๑๑๙ ตรษ (ใบ) ตรษ (เปลือก) ๕๕, ๕๖, ๖๒, ๖๔, ๖๙, ๗๘ ๑๑๘ ตรีกฏก ๗๐ ๑๑๙ ๑๑๘, ๑๑๙ ตรีผลา ๗๔ ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๒, ๑๑๕, ๑๑๖, ตลอด (ใบ) ๑๑๗ ตลอด (ผล) ๗๓, ๗๔ ๑๑๑, ๑๑๒ ตลอด (ลกู ) ๙, ๑๕, ๑๗, ๒๔, ๒๖, ๕๔, ๕๙, ๑๑๒, ๑๑๗, ๑๑๘ ตองแตก (ใบ) ๑๑๒ ตองแตกใบแฉก (ราก) ๖๖ ๑๑๔, ๑๑๗ ตะกวั่ นม ๑๗, ๒๖ ๑๑๖ ตะเคียน (ชนั ) ๑๑๕ ตะไครห อม ๒๔, ๖๖, ๖๘ ๑๑๘ ตะนาว ๑๑๙ ตะพาบนำ้ (ด)ี ๒๓ ๑๑๖ ตาลดำ (ใบ) ๑๑๓ ตำลึง (เถา) ๔๕, ๖๖ ๑๑๗ ตำลึงใบแฉก ๑๒๐ ตกุ โรหนิ ี ๕๘ ๑๑๔ เตย (ยอด) ๑๑๙, ๑๒๐ ถ่ัวภู (ใบ) ๕๔ ๑๑๐ ๑๑๙ ๗๑ ๑๒๐ ๗๙ ๕๘ ๓๘ ๖๗ ๘๑ ๓๙ ๗๖, ๘๑ ๔ ๗๗ ๘๑ 162

คมั ภีรธาตพุ ระนารายณ ฉบับใบลาน ดชั นชี ่อื เครอ่ื งยา ชือ่ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ขนานท่ี หนา คำอานปจจบุ ัน ถั่วภู (ราก) ทนดใี บแฉก (ราก) ๘๑ ๑๒๐ ทองคำเปลว ทองหลางใบมน (ใบ) ๒๔, ๔๖ ๑๑๒, ๑๑๔ เทพทา เทียนเกล็ดหอย ๖๒ ๑๑๖ เทียนขาว เทยี นดำ ๒๘ ๑๑๒ เทยี นแดง ๑๒ ๑๑๐ เทียนตาตัก๊ แตน เทยี นทัง้ ๕ ๕๓ ๑๑๕ เทยี นนา (ตน) เทียนเยาวภานี ๔, ๕๕, ๖๙, ๘๑ ๑๑๐, ๑๑๕, ๑๑๘, ๑๒๐ ๔, ๔๓, ๔๔, ๕๔, ๕๕, ๕๗, ๖๙, ๑๑๐, ๑๑๔, ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๘, เทียนสัตบุษ น้ำตาลกรวด ๘๑ ๑๒๐ น้ำเตา (ลูก) ๑๒, ๕๕, ๘๑ ๑๑๐, ๑๑๕, ๑๒๐ นำ้ เตาขม น้ำทะแลงไซ ๕๓, ๘๑ ๑๑๕, ๑๒๐ นำ้ ประสานดีบุก น้ำประสานทอง ๕๐, ๕๓, ๖๖, ๖๗, ๗๘ ๑๑๕, ๑๑๗, ๑๑๙ นำ้ ผึ้ง นำ้ ผ้งึ รวง ๗๒ ๑๑๘ น้ำมนั เชตะ ๓, ๔๗, ๕๒, ๕๕, ๕๖, ๖๔, ๖๖, ๑๐๙, ๑๑๔, ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๗ นำ้ มนั ดนิ นำ้ มนั ดบิ ๘๑ ๑๒๐ ๕๕ ๑๑๕ ๑๑ ๑๑๐ ๔๕ ๑๑๔ ๑๔ ๑๑๑ ๗๙ ๑๑๙ ๕๙ ๑๑๖ ๕๐, ๕๓, ๖๐ ๑๑๕, ๑๑๖ ๑๒, ๓๙, ๔๙, ๕๕ ๑๑๐, ๑๑๔, ๑๑๕ ๖๔ ๑๑๗ ๖๖ ๑๑๗ ๖๖ ๑๑๗ ๘๐ ๑๒๐ 163

ชดุ ตำราภมู ปิ ญ ญาการแพทยแผนไทย ฉบบั อนุรกั ษ ดชั นีชือ่ เครอื่ งยา ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยช่ือ ขนานท่ี หนา คำอา นปจจบุ นั นำ้ มนั ภเู ลละ น้ำมันหอม ๖๖ ๑๑๗ บวบเหล่ียม (ลูก) ๗๗ ๑๑๙ บอระเพด็ ๔๕ ๑๑๔ ๑๐, ๑๒, ๑๖, ๒๗, ๓๑, ๕๕, ๗๒, ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๒, ๑๑๓, ๑๑๕, บัวหลวง (เกสร) ๗๔ ๑๑๙ บุนนาค (เกสร) ๓๘ ๑๑๓ บนุ นาค (ดอก) ๕๐, ๖๐ ๑๑๕, ๑๑๖ เบญกานี ๒๘, ๓๗, ๓๘, ๔๔ ๑๑๒, ๑๑๓, ๑๑๔ เบญลางโพง ๗๓ ๑๑๘ เบ้ยี ผู ๗๐ ๑๑๘ ปรอท ๕๙, ๖๐ ๑๑๖ ประคำไก (ราก) ๔๕ ๑๑๔ ประคำดกี ระบอื (ราก) ๖๗ ๑๑๗ ปรู (แกน) ๖๗ ๑๑๗ เปราะหอม ๓๖ ๑๑๓ เปลาทง้ั ๒ ๓๘, ๕๙, ๖๖ ๑๑๓, ๑๑๖, ๑๑๗ เปลานอย ๕๔ ๑๑๕ เปลา นอย (ราก) ๕๓, ๖๔, ๖๖ ๑๑๕, ๑๑๗ เปลา นำ้ เงนิ ๕๔, ๖๘ ๑๑๕, ๑๑๗ เปลาราม ๖๖ ๑๑๗ เปลาใหญ ๖๖ ๑๑๗ เปลาใหญ (ราก) ๖๖ ๑๑๗ ผักขวง ๕๔, ๖๘ ๑๑๕, ๑๑๗ ผกั คราด (ใบ) ๗๒ ๑๑๘ ผักบงุ ขนั (ใบ) ๔๑ ๑๑๔ ๖๕ ๑๑๗ 164

คมั ภีรธ าตุพระนารายณ ฉบับใบลาน ดชั นีชือ่ เครอื่ งยา ชอ่ืํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ขนานท่ี หนา คำอานปจ จุบัน ผกั ปราบ (ใบ) ผักเปด (ใบ) ๘๑ ๑๒๐ ผักเปลว (ใบ) ๓๕, ๘๑ ๑๑๓, ๑๒๐ ผกั แผว (ราก) ผักแผวแดง ๘๑ ๑๒๐ ผักแผว แดง (ราก) ๒๕ ๑๑๒ ผกั เสี้ยนผี (ราก) ๓, ๑๘, ๒๓ ๑๐๙, ๑๑๑, ๑๑๒ ฝางเสน ๑, ๒, ๕, ๒๐, ๖๖ ๑๐๙, ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๗ ฝาย (ลกู ) ๗๒ ๑๑๘ ฝายผี (ราก) ๒๑ ๑๑๑ ฝน ๗๖ ๑๑๙ ๕๑ ๑๑๕ แฝกหอม ๒๘, ๔๓, ๖๒, ๖๕, ๖๗, ๖๙, ๗๓, ๑๑๒, ๑๑๔, ๑๑๖, ๑๑๗, ๑๑๘, แฝกหอม (ราก) ๗๔, ๗๕, ๗๖ ๑๑๙ พนมสวรรค (ราก) พรมมิ ๓๘ ๑๑๓ พรมมิ (ราก) ๖๖ ๑๑๗ พรกิ ๑๓ ๑๑๐ พรกิ ไทย ๔๑ ๑๑๔ พรกิ ไทย (ราก) ๔๖ ๑๑๔ พรกิ ลอ น ๑๐, ๔๙ ๑๑๐, ๑๑๕ ๒๓, ๓๕, ๔๔, ๔๕, ๔๘, ๕๘, ๗๑ ๑๑๒, ๑๑๓, ๑๑๔, ๑๑๖, ๑๑๘ พรกิ หอม ๔๒ ๑๑๔ พริกหาง ๒, ๑๙, ๕๐, ๕๒, ๕๓, ๕๖, ๖๒, ๑๐๙, ๑๑๑, ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๗, พลับพลงึ (ใบ) ๖๔, ๖๗, ๖๙ ๑๑๘ พลูแก (ใบ) ๕๕, ๖๒, ๖๗, ๖๙ ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๗, ๑๑๘ ๕๕, ๖๒, ๖๗, ๖๙ ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๗, ๑๑๘ ๕๗ ๑๑๖ ๓๓, ๔๐ ๑๑๓, ๑๑๔ 165

ชดุ ตำราภมู ปิ ญ ญาการแพทยแ ผนไทย ฉบบั อนุรักษ ดัชนีช่ือเครื่องยา ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยชอ่ื ขนานที่ หนา คำอา นปจจบุ นั พนั ธุผกั กาด ๑๑๑, ๑๑๓, ๑๑๘ พันธุผกั กาด (น้ำมนั ) ๑๖, ๓๔, ๗๒ พกิ ุล (ดอก) ๖๗ ๑๑๗ พมิ เสน ๑๑๓ ๓๗, ๓๘ ๑๑๓, ๑๑๔, ๑๑๖, ๑๑๗, ๑๑๘, พมิ เสน (น้ำมัน) ๓๓, ๓๗, ๓๘, ๓๙, ๔๐, ๔๑, ๔๒, ๑๑๙, ๑๒๐ พิลังกาสา (ผล) ๔๓, ๔๖,๕๙, ๖๐, ๖๑, ๖๖, ๖๘, พิลังกาสา (ราก) ๑๑๗, ๑๑๘ พุทรา (ใบ) ๖๙, ๗๙, ๘๑ ๑๐๙, ๑๑๒, ๑๑๕ เพกา (เปลือก) แพะ (นำ้ นม) ๖๖, ๖๗, ๖๘ ๑๑๐, ๑๑๘ ไพล ๑,๒, ๒๘, ๕๕ ๑๒๐ ฟาแกน (ใบ) ๑๑๙ มดยอบ ๔, ๗๒ ๑๑๗ มหาละลาย ๘๑ มหาหงิ คุ ๗๔ ๑๑๑, ๑๑๒, ๑๑๖, ๑๑๘ ๖๖ ๑๑๙ มะกรดู (นำ้ ) ๑๑๙ มะกรูด (ผล) ๑๖, ๒๖, ๕๗, ๖๐, ๖๙ ๑๑๗ มะกรดู (ผวิ ) ๗๖ มะกล่ำเครอื ๗๔ ๑๐๙, ๑๑๐, ๑๑๒, ๑๑๔, ๑๑๕, มะกล่ำเครอื (ราก) ๖๖ ๑๑๖, ๑๑๗ มะกา (ใบ) มะขบ (เปลือก) ๒, ๓, ๔, ๒๔, ๒๖, ๔๕, ๔๗, ๕๐, ๑๑๗ มะขาม (ใบ) ๕๖, ๕๘, ๖๒, ๖๔ ๑๑๙ ๑๑๖, ๑๑๙ ๖๖ ๑๒๐ ๗๘ ๑๑๕ ๖๐, ๗๘ ๑๑๘ ๘๑ ๑๑๘ ๕๒ ๑๑๖ ๗๒ ๗๓ ๕๗, ๕๘ 166

คมั ภรี ธาตพุ ระนารายณ ฉบับใบลาน ดชั นชี ่อื เคร่อื งยา ชอื่ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ขนานที่ หนาคำอา นปจ จบุ ัน มะขาม (เปลือก) ๗๓ ๑๑๘ มะขาม (เปลอื กตน) ๗๒ ๑๑๘ มะขามขบ (เปลอื กลกู ) ๗๕ ๑๑๙ มะขามปอม (เน้ือ) ๕๒ ๑๑๕ มะขามปอม (เปลอื ก) ๒๑ ๑๑๑ มะขามปอ ม (ผล) มะขามปอ ม (ลกู ) ๑, ๗, ๑๗ ๑๐๙, ๑๑๐, ๑๑๑ มะเขอื ขน่ื (ใบ) ๕ ๑๑๐ มะเขือขน่ื (ราก) ๘๑ ๑๒๐ มะคำไก (ใบ) ๘๑ ๑๒๐ มะง่ัว (น้ำ) ๕๘ ๑๑๖ มะง่ัว (ใบ) ๖๖ ๑๑๗ มะเดือ่ ดิน (ใบ) ๒๘ ๑๑๒ มะตาด (ผล) ๘๑ ๑๒๐ มะตมู (ผลออน) ๕๒ ๑๑๕ มะตูม (ราก) มะทราง (แกน ) ๑๒, ๒๕, ๒๘, ๓๐ ๑๑๐, ๑๑๒ มะทราง (เปลอื ก) ๑๒ ๑๑๐ มะนาว (นำ้ ) ๓๗ ๑๑๓ มะนาว (ลูกใน) ๓๗ ๑๑๓ มะพราว (น้ำมนั ) มะพราวไฟ (ลกู ) ๖๕, ๖๖, ๖๙ ๑๑๗, ๑๑๘ มะรมุ (เปลือก) ๔๕ ๑๑๔ มะลิ (ดอก) มะลิ (ราก) ๗๑, ๗๙ ๑๑๘, ๑๑๙ มะแวง เครอื (ราก) ๖๖, ๗๕ ๑๑๗, ๑๑๙ ๓๔, ๕๖ ๑๑๓, ๑๑๖ ๓๘ ๑๑๓ ๖๑ ๑๑๖ ๔ ๑๑๐ 167

ชดุ ตำราภูมิปญ ญาการแพทยแผนไทย ฉบับอนรุ กั ษ ดัชนชี ื่อเครอื่ งยา ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยชื่อ ขนานท่ี หนา คำอา นปจจบุ ัน มะแวงตน (ผล) ๒ ๑๐๙ มะแวง ตน (ราก) ๑๖ ๑๑๑ มะแวงทง้ั ๒ (ใบ) ๘๑ ๑๒๐ มะแวง ทงั้ ๒ (ผล) ๒๕ ๑๑๒ มะแวง ทงั้ ๒ (ราก) ๒๗ ๑๑๒ มัชะกยิ วาณี ๖๙ ๑๑๘ มาตะก่ี ๗๙ ๑๑๙ มกู มัน (เปลอื ก) มกู หลวง (เปลือก) ๑๐, ๑๘, ๒๐ ๑๑๐, ๑๑๑ ยาง (น้ำมนั ) ๖, ๑๔, ๒๓ ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๒ ยางทราย (ใบ) ยาดำ ๗๔ ๑๑๙ ยาทราย (ใบ) ๒, ๒๕ ๑๐๙, ๑๑๒ ยงิ สม ๔๓, ๕๘ ๑๑๔, ๑๑๖ รกฟา (เปลอื ก) ระงบั พิษ (ใบ) ๒๔ ๑๑๒ รกั (ใบ) ๑๑ ๑๑๐ รกั ขาว (ราก) ๑๐ ๑๑๐ รัตโชติ ๘๑ ๑๒๐ ราชคันทา ๑๒ ๑๑๐ ราชดัด (ผล) ๖๗, ๗๒ ๑๑๗, ๑๑๘ ราชพฤกษ (ฝก) ๖๖ ๑๑๗ แรด (นอ) ๕๖ ๑๑๖ ละหุง (นำ้ มัน) ๒, ๔, ๑๕, ๒๔ ๑๐๙, ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๒ ลางโพง (ใบ) ๔๖ ๑๑๔ ๒๙ ๑๑๒ ๖๗ ๑๑๗ ๖๕ ๑๑๗ 168

คมั ภรี ธาตุพระนารายณ ฉบับใบลาน ดชั นีชื่อเครอื่ งยา ช่ือํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ขนานท่ี หนาคำอา นปจจุบัน ลางโพง (ลูก) ๖๖ ๑๑๗ ลำเจียก (ยอด) ๗๗ ๑๑๙ ลำเจยี ก (ราก) ๗๒ ๑๑๘ ลำพนั ๔๕ ๑๑๔ ลำพันแดง ๖๘ ๑๑๗ ลำโพง (ใบ) ๗๕ ๑๑๙ ลำโพง (ลูก) ๑๑๙ ลำโพงขาว (ลูกใน) ๗๕, ๗๖ ๑๑๙ ลำโพงแดง (ลูกใน) ๗๗ ๑๑๙ ลำโพงทง้ั ๒ (ราก) ๗๗ ๑๑๗ ล้ินทะเล ๖๗ ลูกจันทน ๑๑๖, ๑๑๘, ๑๑๙ ๕๙, ๗๓, ๗๔ ๑๑๑, ๑๑๒, ๑๑๔, ๑๑๕, ๑๑๖, เล่ียน (ใบ) ๑๗, ๒๙, ๔๓, ๔๔, ๔๕, ๕๐, ๕๓, เลยี่ น (ราก) ๑๑๖, ๑๒๐ แลงลัก (ใบ) ๕๕, ๖๒, ๖๘, ๖๙, ๘๑ วานไขเนา ๑๑๓, ๑๑๘ วา นนำ้ ๕๘, ๗๐ ๑๑๗ วา นน้ำ (ราก) ๖๗ ๑๑๔ วา นบุษราคำ ๔๑ ๑๑๗ วา นเปราะ ๖๘ ๑๐๙, ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๒, ๑๑๔, วานเปราะปา ๒, ๖, ๑๓, ๑๘, ๒๓, ๒๔, ๒๕, ๒๖, ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๗ วานพระกราบ ๓๐,๔๗, ๕๐, ๕๓, ๕๖, ๕๙, ๖๔ ๑๑๑ วา นพระตะบะ ๑๔ วานพระตะหงึ ๑๑๗ ๖๘ ๑๐๙ ๓ ๑๐๙, ๑๑๐, ๑๑๗ ๑, ๕, ๗, ๖๘ ๑๑๗ ๖๘ ๑๑๘ ๗๒ ๑๑๘ ๗๒ 169

ชุดตำราภมู ปิ ญญาการแพทยแผนไทย ฉบับอนุรกั ษ ดชั นชี อ่ื เครื่องยา ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยชื่อ ขนานที่ หนา คำอานปจจุบนั วานพระผนัง ๖๘ ๑๑๗ วานพนั ชน ๖๘ ๑๑๗ สน (แกน ) สมซา (นำ้ ) ๑๖, ๓๑, ๓๒, ๖๖ ๑๑๑, ๑๑๓, ๑๑๗ สม ปอย (ราก) ๖๖ ๑๑๗ สมอท้ัง ๓ ๖๗ ๑๑๗ สมอเทศ ๔๖ ๑๑๔ สมอไทย ๑๒ ๑๑๐ สมอไทย (ผล) ๓, ๒๓, ๒๕, ๓๑, ๕๒, ๕๖, ๗๒ ๑๐๙, ๑๑๒, ๑๑๓, ๑๑๕, ๑๑๖, สมี (ราก) ๑๑๘ สมุลแวง ๑, ๗, ๘, ๓๐ สมลุ แวง (เปลือก) ๖๑ ๑๐๙, ๑๑๐, ๑๑๒ สรรพพศิ ม (ผล) ๑๑๖ สลดั ได ๓๘, ๔๔, ๕๐, ๖๐ สลดั ได (ยาง) ๕๓ ๑๑๓, ๑๑๔, ๑๑๕, ๑๑๖ สลดิ (ราก) ๔ ๑๑๕ สวาด (ผล) ๕๔ ๑๑๐ สวาด (ราก) ๑๑๕ สหสั คนั ทา ๔๖, ๔๗ ๑๑๔ สหัสคณุ ๖๑ ๑๑๖ สหสั คุณท้ัง ๒ สหัสคุณเทศ ๔, ๒๔ ๑๑๐, ๑๑๒ สหสั คุณไทย ๕ ๑๑๐ สะคา น ๖๖ ๑๑๗ สะคุย (ราก) ๔๘, ๔๙, ๕๓, ๖๔ ๑๑๔, ๑๑๕, ๑๑๗ ๕๕, ๖๘ ๑๑๕, ๑๑๗ ๔๔, ๕๔ ๑๑๔, ๑๑๕ ๕๔ ๑๑๕ ๑๑, ๑๗, ๒๕, ๓๐, ๕๐, ๕๓, ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๒, ๑๑๕, ๑๑๗ ๖๔, ๖๖ ๔๖ ๑๑๔ 170

คัมภรี ธาตพุ ระนารายณ ฉบบั ใบลาน ดชั นชี อื่ เคร่ืองยา ชอ่ืํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ขนานที่ หนาคำอา นปจ จบุ ัน สะเดา (ใบ) ๑๐, ๔๔, ๗๔, ๘๑ ๑๑๐, ๑๑๔, ๑๑๙, ๑๒๐ สะเดา (เปลือก) สะอกึ (ราก) ๗๔ ๑๑๙ สงั ข ๓๑ ๑๑๓ สัตตบงกช (เกสร) ๕๙ ๑๑๕ สัตบษุ เทศ ๓๘ ๑๑๓ สบั ปะรด (ลกู ) ๒๕, ๒๘, ๕๐ ๑๑๒, ๑๑๕ สารภี (ดอก) ๖๓ ๑๑๖ สารภี (เปลือก) ๓๗, ๓๘ ๑๑๓ สารสม ๗๓ ๑๑๘ สีผ้ึง ๔๑, ๗๔ ๑๑๔, ๑๑๙ สผี ึ้งขาว ๖๙ ๑๑๗ สเี สยี ดเทศ ๗๙ ๑๑๙ สีเสียดเทศ (เปลอื ก) ๗๓, ๗๔, ๗๗ ๑๑๘, ๑๑๙ สุพรรณถัน ๗๕ ๑๑๙ เสนียด (ราก) ๔๕ ๑๑๔ เสอื (น้ำมัน) ๖, ๒๐ ๑๑๐, ๑๑๑ แสมทะเล (แกน ) ๖๙ ๑๑๘ หญาขดั มอน (ราก) ๖๘ ๑๑๗ หญา ขดั มอนหลวง (ราก) ๖๗ ๑๑๗ หญา ตีนตุดตู ๒๗ ๑๑๒ หญาไทร ๗๔ ๑๑๙ หญา ปากกระบือ ๔๘ ๑๑๔ หญาปากควาย ๘๑ ๑๒๐ หญาปนตอ ๔๐ ๑๑๔ หญา พนั งแู ดง (ราก) ๘๑ ๑๒๐ ๑๐ ๑๑๐ 171

ชุดตำราภูมิปญญาการแพทยแผนไทย ฉบับอนุรักษ ดชั นชี ือ่ เครอื่ งยา ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยชือ่ ขนานท่ี หนาคำอานปจ จุบนั หญา แพรกแดง ๘๑ ๑๒๐ หญา รังกา หญาลกู เคลา ๑, ๕, ๗, ๑๘, ๑๙, ๒๐, ๒๓ ๑๐๙, ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๒ หนาด (ใบ) ๒๘ ๑๑๒ หมอนอ ย (ใบ) ๒๔ ๑๑๒ หมีเหม็น (เปลือก) ๘๑ ๑๒๐ หมูหรง่ึ (น้ำมนั ) ๗๓ ๑๑๘ หอม ๖๙ ๑๑๘ หอมแดง ๕๘ ๑๑๖ หอมแดงชาตรี หอยขม ๑๕, ๓๑, ๖๙ ๑๑๑, ๑๑๓, ๑๑๘ หางไหล ๖๒ ๑๑๖ หงิ่ หาย (ราก) ๒๙ ๑๑๒ เหลา ๖๖ ๑๑๗ แหว หมู ๔๖ ๑๑๔ แหวหมใู หญ ๕๑ ๑๑๕ โหรา โหราเขากระบือ ๑๒, ๑๕, ๒๓, ๒๙ ๑๑๐, ๑๑๑, ๑๑๒ โหราเดอื ยไก ๕๕ ๑๑๕ โหราเทา สุนักข โหราบอน ๔๕, ๖๖ ๑๑๔, ๑๑๗ โหราใบกลม ๖๒ ๑๑๖ โหราอำมฤตย ๖๒ ๑๑๖ โหราอำมคิ สิงคลี ๖๒ ๑๑๖ อบเชย ๖๒ ๑๑๖ อบเชย (เปลอื ก) ๖๒ ๑๑๖ ๖๒ ๑๑๖ ๖๒ ๑๑๖ ๕๐, ๕๗, ๖๖ ๑๑๕, ๑๑๖, ๑๑๗ ๑๑ ๑๑๐ 172

คัมภีรธ าตพุ ระนารายณ ฉบบั ใบลาน ดัชนีช่อื เครื่องยา ชอื่ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยขนานท่ีหนาคำอานปจจุบนั อบเชยเทศ ๖๐, ๖๑ ๑๑๖ อษรคันทา ๑๑๖ ออ ย (ชาน) ๕๖ ๑๑๓ ออย (นำ้ ) ๓๖ ๑๑๓ อัชระคันทา ๓๕ ๑๑๗ เอน็ (ผล) ๖๖ ๑๑๕ เอน็ ใหญ (ผล) ๕๒ ๑๑๕ เอน็ (ลูก) ๕๓ เอ้อื งพิศมม า ๕๐, ๖๖ ๑๑๕, ๑๑๗ ๖๘ ๑๑๘ 173

ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยชดุ ตำราภมู ิปญ ญาการแพทยแผนไทย ฉบบั อนุรกั ษ พรกิ ไทย 174

ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย คัมภีรธาตพุ ระนารายณ ฉบับใบลาน ภาคผนวก 175

ชดุ ตำราภูมปิ ญ ญาการแพทยแ ผนไทย ฉบบั อนรุ ักษ พระมหากษั ตริยไทยสมยั กรงุ ศรีอยธุ ยา ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย๑. สมเดจ็ พระรามาธบิ ดที ่ี ๑ (พระเจา อูท อง)ระยะเวลาครองราชย0 00 ๒. สมเดจ็ พระเมศวร คร้ังที่ ๑ พ.ศ. ๑๘๙๓ – พ.ศ. ๑๙๑๒ พ.ศ. ๑๙๑๒ – พ.ศ. ๑๙๑๓ ครัง้ ท่ี ๒ พ.ศ. ๑๙๓๑ – พ.ศ. ๑๙๓๘ ๓. สมเด็จพระบรมราชาธริ าช (ขนุ หลวงพอ ง่ัว) พ.ศ. ๑๙๑๓ – พ.ศ. ๑๙๓๑ ๔. สมเด็จพระเจา ทองลัน พ.ศ. ๑๙๓๑ ( ๗ วนั ) ๕. สมเดจ็ พระเจา รามราชา พ.ศ. ๑๙๓๘ – พ.ศ. ๑๙๕๒ ๖. สมเดจ็ พระนครินทราธิราช พ.ศ. ๑๙๕๒ – พ.ศ. ๑๙๖๗ ๗. สมเดจ็ พระบรมราชาธิราชที่ ๒ (เจาสามพระยา) พ.ศ. ๑๙๖๗ – พ.ศ. ๑๙๙๑ ๘. สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ พ.ศ. ๑๙๙๑ – พ .ศ. ๒๐๓๑ ๙. สมเดจ็ พระบรมราชาธิราชท่ี ๓ พ.ศ. ๒๐๓๑ – พ.ศ. ๒๐๓๔ ๑๐. สมเดจ็ พระรามาธบิ ดีท่ี ๒ พ.ศ. ๒๐๓๔ – พ.ศ. ๒๐๗๒ ๑๑. สมเด็จพระรามาธบิ ดีที่ ๔ (หนอพุทธางกูร) พ.ศ. ๒๐๗๒ – พ.ศ. ๒๐๗๖ ๑๒. สมเดจ็ พระรษั ฎาธิราช พ.ศ. ๒๐๗๖ –พ.ศ. ๒๐๗๗ ๑๓. สมเดจ็ พระไชยราชาธิราช พ.ศ. ๒๐๗๗ – พ.ศ. ๒๐๘๙ ๑๔. สมเด็จพระแกวฟา (สมเด็จพระยอดฟา ) พ.ศ. ๒๐๘๙ – พ.ศ. ๒๐๙๑ ๑๕. สมเดจ็ พระมหาจกั รพรรดิ (พระเฑยี รราชา) พ.ศ. ๒๐๙๑ – พ.ศ. ๒๑๑๒ ๑๖. สมเด็จพระมหนิ ทราธริ าช พ.ศ. ๒๑๑๒ – พ.ศ. ๒๑๑๒ ๑๗. สมเดจ็ พระมหาธรรมราชาธิราชเจา พ.ศ. ๒๑๑๒ – พ.ศ. ๒๑๓๓ ๑๘. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช พ.ศ. ๒๑๓๓ – พ.ศ. ๒๑๔๘ ๑๙. สมเดจ็ พระเอกาทศรถ พ.ศ. ๒๑๔๘ – พ.ศ. ๒๑๕๓ ๒๐. สมเดจ็ พระศรีเสาวภาคย พ.ศ. ๒๑๕๓ – พ.ศ. ๒๑๕๔ ๒๑. สมเด็จพระเจา ทรงธรรม พ.ศ. ๒๑๕๔ – พ.ศ. ๒๑๗๑ ๒๒. สมเด็จพระเชษฐาธริ าช พ.ศ. ๒๑๗๑ – พ.ศ. ๒๑๗๒ ๒๓. สมเดจ็ พระอาทิตยวงศ พ.ศ. ๒๑๗๒ (๓๘ วนั ) ๒๔. สมเด็จพระเจาปราสาททอง พ.ศ. ๒๑๗๒ – พ.ศ. ๒๑๙๙ ๒๕. สมเดจ็ เจา ฟา ไชย พ.ศ. ๒๑๙๙ (๙ เดอื น) ๒๖. สมเด็จพระศรสี ธุ รรมราชา พ.ศ. ๒๑๙๙ (๒ เดอื น ๒๐ วัน) ๒๗. สมเดจ็ พระนารายณมหาราช พ.ศ. ๒๑๙๙ – พ.ศ. ๒๒๓๑ ๒๘. สมเดจ็ พระเพทราชา พ.ศ. ๒๒๓๑ – พ.ศ. ๒๒๔๖ ๒๙. สมเด็จพระสรรเพชญท ่ี ๘ (พระเจาเสอื ) พ.ศ. ๒๒๔๖ – พ.ศ. ๒๒๕๑ ๓๐. สมเด็จพระสรรเพชญที่ ๙ (พระเจาทา ยสระ) พ.ศ. ๒๒๕๒ – พ.ศ. ๒๒๗๕ 176

๓๑. สมเด็จพระเจาอยหู วั บรมโกศ คมั ภรี ธ าตุพระนารายณ ฉบบั ใบลาน ๓๒. สมเดจ็ พระเจาอุทุมพร ๓๓. สมเดจ็ พระเอกทศั (สมเดจ็ พระทนี่ ง่ั สุรยิ าศนอมรินทร) พ.ศ. ๒๒๗๕ – พ.ศ. ๒๓๐๑ พ.ศ. ๒๓๐๑ – พ.ศ. ๒๓๐๗ พ.ศ. ๒๓๐๗ – พ.ศ. ๒๓๑๐ ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทย 177

ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยชุดตำราภมู ปิ ญญาการแพทยแผนไทย ฉบับอนุรักษ 178

สาํ นกั คุ้มครองภมู ิปญั ญาการแพทย์แผนไทย คัมภรี ธ าตพุ ระนารายณ ฉบบั ใบลาน 179

ํสา ันก ุค้มครอง ูภมิปัญญาการแพทย์แผนไทยชดุ ตำราภมู ิปญ ญาการแพทยแผนไทย ฉบบั อนุรกั ษ บอระเพด็ 180