БейсенбекБейсенбекұлы Д. Қылтұсау

. to ЬЬ Дархан БЕЙСЕНБЕК¥ЛЫ к,ылъсм Роман J левее Алматы «Жалын баспасы» 2015

ЭОЖ 821.512.122 КБЖ 84(5Каз)-4 Б 38 «Казахстан Республикасы Мэдениет жэне спорт министрлт «Эдебиеттщ элеумет т/к мацызды турлерш басып шыгару» багдарламасы бойынша жарыц кордiu Бейсенбекулы Дархан. Б 38 Кылтусау: Проза/ Дархан Бейсенбекулы. - Алматы: «Жалын баспасы» ЖШС, 2015. - 136 бет. ISBN 978-601-7835-01-9 Жас жазушынын каламынан туган шагын роман - жастар OMipiHiH айнасы icnerrec. Романда окига ж ел ю Америка мен Казак жершдеп жастардьщ ем1рлершен бастау алып, олардыц сез1мдер1, ж асты к шакка тэн киынш ылык пен тэуекелге бас Tirep тайгак кешулер1 Ьэм тагдырлары 6ip-6ipiMeH байланысып, 6ip ортада кабысады. Кылтусау - жастар eMipinin лаб и ри н л, ж асты к шактыц тусалуы, жас гумырдьщ кыл уст1нде туруы. KiTan эдебиет суйер кауымга арналган. ЭОЖ 821.512.122 КБЖ 84(5Каз)-4 ISBN 978-601-7835-01-9 © Бейсенбскулы Дархан., 2015 © «Жалын баспасы» ЖШС, 2015

ЦЫЛТУСАУ Роман Б1Р1НШ1 Б0Л1М Рейганныц уюшц алдына кеп то^таган таксиге алгыстарын жаудырып Ричард пен М арияна туей. Кун цапырыц. Бейне дауыл алдындагы тыныштыц орнагандай. — Охо, ауа цандай керемет! —М арияна кезш жумып, терец тыныстады. — 0Mip де керемет, М арияна, —дед1 Р ичард жубайын еркелете. — Ех, Гальвестон, Гальвестон. С ен меш ц м эцйм к гашыгымсыц гой. С ендеп ем1р — нагыз eMip болса керек. Сешц топырагыцды басып, ауацды жутпаган адамдар да Америкада eMip cypin ж аты рм ыз дейд1 ия. — Марияна, керемет айттыц. Гальвестон гашыгыца будан артыц сез1мд1цалай ж етю зуге болады?! А цылдым мешц. — Ричард М ариянаны цушацтап, бауырына басты. Буларды Kyrin, ейк алдында кул1мйреп турган бауыры Рейганга еейрте: — Biy/uu Рейган осындай жэннат жерде гумыр кешее де oMipre екпел1 ия, — деде — Е й куншц б1ршде терракй, ластанган экология, цырылган ац, ауруга шалдыккан А фрика — цалай екпелемеййц бул OMipre?! — Р ейганны ц жуз1 сыныц. Ричард eKeyi цушацтасцан цалпы узацтурды . — Сагынып кеттж цой ез1нд1, юшкентай Ричард. Ричард пен Рейганныц экелершщ аты да Ричард ед1. Экелер1 — улкен Ричард eMip баци эскери цызметте болды. Т у й суыц, бала тэрбиейне аса цатал адам едь Eneyi бузыцтыц жасаса аямайтын. Э й р е се регбид1 дурыс ойнай алмайтын Рейган таяцты кеп жеййн. Суйектен еткен таяцтыцэсер1 ме, элде журекке орнаган цорцыныш- ты ц салдары ма, эйтеу1р тунде Рейган агасы Ричардты 3

($ушак,тап жататын. Экесшен кермеген м е т р т ш Ричардтан кутетш. Сапяныскан бауырлар уйге карай аяндады. Марияна мен С ара 6ip-6ipiH к,олтык,тап, агайынды екеуппцартынан epin келедь — Бадди калай, Ричард? О л мунда неге келмеда? — дед1 Рейган eciKTi аша бере. — Б1здщ чемпион Далласца жары ска кеткен. 1ржтеу турнир! болса керек. ©ткен айда он тертшпп рет жендс тугырына кетермди — О , тамаша! Б ад кааби боксшы болган екен гой. Е й бастысы е з намысын коргай алатын болуы керек жйтг деген. М ен б1летш Бадди сумдык намыской жшгг. — Рейган С арага бурылды. — Барбекьюд1 Ka3ip жасаймыз ба, элде 6ipbuui тамак бересщ бе? — Сендер бакшада кыдырып журе турындар. Б1з М арияна екеум1з асты бадупага апарамыз к,аз1р. Агайындылар бакша 1плнде серуендеп жур. — ©Mipre деген кезкарасын, калай> Ричард? — дед1 Рейган езу тарта. — Баламат кой 6api де. — Екеу1 аспалы кереуетке кеп отырды. Ричард тамагын кырнап: — Биыл экей мен анамыздыц ем1рден кайтканына жиырма жы л екен. Н е ойыц бар, Рейган? Бэлюм басына барып, шеп-шаламын тазартып, гул койып кайтармыз? — И я , уакыт деген зымырап ет1п жатыр. Кеше гана осы бакшада шат-шадыман боп журупп ед1eKeyi. —Рейган ею коль,н айкастырып, кеудесше басты. — Балаларды epTin алайык- Бадди кашан келетш ед1 Далластан? — А пта соцында келу1 керек. — Ричард кезш жумып, аркалыкка шалкалай жатты. — Ж алпы Барни мен Б ад араласып тура ма? Бакылап журген жоксыц ба, Рейган? — Ш ыны керек, ол жагына мулде мэн бермепшн. BipaK оз басым Баддидщ ж ец ю жайлы унем1 Барниден естим1н. С ендер мулдем айтпайсыцдар гой. Ричард жазыкты жандай басын шулгып, жузш темен салды. Артынша акталгандай болып:

— Араластырып туру керек балаларды. Кднша дегенмен олар енд1 тушеван гой, — дедь — И я, олар енд! туысцанннн... — Р ейган сезЫ цсо цы н созып Ж1берд1. - Ричард, акд>а а й толенш тур ма? Ричардтыц ене бойын тоц согып еткендей селк ете кдлды. 1нкше барлай фарады. Ешюм естш цоймады ма дегендей тутас денеамен артца бурылды. — Телену1 теленш жатыр гой. — Ричард терец курсшдь — BipaK, та, бул жайлы еюшш сез цозгаушы болма, Рейган. М енщ коцш м е царасац солай ет. — Жарайды, жарайды Ричард. Кецш це алма. Мен жай, ест1ген1м жайлы ой белксем дегем гой ез1цмен. Ричард irticiHe сураулы ж узбен царады. — Рич, менщ 6ip танысым бар еде Тура сенщ басыцдагыдай жагдай онда да. Сол еткенде «Алтын балалардыц» ici цайта царалып жаты р екен. А лгашцы лент! вз царамацтарына алыпты» дегендей айтып цалган. Содан кешн гой сурап жатцаным. Ричардтыц жуз1 куарып Keiri. У за ц уацыт у н а з отырды. Т ес цалтасынан беторамалды алып кезэйнепн муцият суртп. — Рейган, — дед1 уш жарыцшацтанып. — М ен енд1 Баддид1 жогалтып алгым келмейдй BipaK. соцгы кездер1 журепм 6ip сумдыцты сезетшдей. Унем1 ту ам де Баддиден адасып цалып шарк урып 1здеп журем. TyciM ец1ме айналып кететшдей цорцам. Далластан келген соц Баддидщ езше бар шындыцты айтуга оцталып журмш. О л мен ойлагандай емес, TinTeH жацсы ж т т болып ecin келедь Ж аны ашыгыш, юшшешл o3i. — Рас, Ричард, Баддидщ бойында 6ip тектш к бар. Ацсуйектж пе, элде... — Рейган тамсана басын шайцады. — Bkreyip, Бадди 6ip бекзада болмыс и ей. — А , ия, айтпацшы Рейган, сенен сураймын деп журген 6ip шаруам бар едй С енщ осы мароккалык, кершщ Саид бар ма эл1 осында? — О мар Саид па, ия, бар. Кеше гана ауласынан орт шыгып, озер дегенде сенд1рт алдык,. Ж эйш а ма?

'Jiif/xm i bfiic(iir/cnyiM ____________ __ — Ж эйш а болганда, цалай айтсам екен... Б1здщ Баддидщ достарыныц 6api И слам дш ш устанады гой. Таза исламды. Ешкандай секта емес сияцты. BipaK, мен дшд1 аса терец б1лмеймш гой. С ол ce6eiiTi Баддид! Саидпен таныстырып цойсам ба дегем. ©йткеш e3i Исламга цатты цызыгып жур. © ткенде анасы екеум1зден руцсат сурайды. «М ен Исламды цабылдасам аздер царсы болмайсыздар ма?» деп. Не айтарымызды да бслмедж шындыгында. — О , Кудай, неге ертерек айтпагансыц муны маган? М ен ете цуаныштымын, Ричард, —дед1 Рейган агасыныц иыгына цолын арта бере. — С ара екеум13 былтыр Барни ислам дшш цабылдаганда кэд1мпдей ренж1ген едж. Оны м ы з бекер болыпты. Барни/и б1лесщ гой, кешешн, бузыцтарына epin, б1рталай тоздырып ед1 б1здк Кдйта футболга баргалы достарымен L\\ecin исламныц шарттарын орындап, ацыры кецш цулаган соц цабылдапты сол дшдк Бастапцыда анасы екеум1з тусшбей, уйде 6ip т е р р о р и с т багып отырган ж оцпыз ба деп корыкканбыз. BipaK, бекер кумэнданыппыз. К дйта улымыз б1здщ айтцанымызды тыцдайтын болды содан 6epi. М 1нез1 де цатты езгердь К,аз1р мен е з улымды танымайтындай жагдайга жегпм. Эйтпесе, бурын Б арни тшм1зд1 алмай, ез1м1зге сез цайтаратын. © з цуцыгын колденец тартып шыга келетш. Сен дурыс тэрбие бермедщ деп Сараны урсушы ем кунде. — М ен туралы не айтып жатсыц? —Аспалы кереуеттщ артындагы устелге кеквнк толы с е б е т цойып жатцан Сара ацырын кулдк Агайындылар бурыла цараган. Сара куйеуше мешр1мд1 жузбен жымиып цойды. — Ричард агай, социд кездер1шнцз тым урысцац боп Kerri. Бабын табу циын езш щ, — дед!. — Ричард, Рейган! — М арияна уйден урейлене жупрш шыцты. — Теледидардан Гальвестонга царай торнадо келе жаты р деп хабарлап жатыр. Ж урепм зырк, ете цалды гой тура. — С абыр, сабыр, саспандар. О ны кешел1 6epi айтып жатыр радио, телеарналар. Мексика шыганагыныц ерке

______________________________________ Э^ммпцауу мшезше уйренш калдьщ &ой. К удай сак,тасын, екгаш Катты болмас, — дед1 Рейган. — И я, — деда С ара д а куйеушщ сезш костап, — одан да дастарханга жайгасыцдар. Кдз1р Б арни да футболдан келш калар. Тамак,танып болган соц барбекью жасауга KipiceMis. Техас тунг Хьюстонныцтебесш ен тенген сан мындаган жулдыздар Мексика шыганагынан ескен самал желмен тербелт тургандай. А э р о п о р т у ж аца келш конган кумю Канат ушакдын, шпндеп журттыц жы лауы мен сыцсуы кебейе басхады. Бадди д а иллюминатордан соцгы рет сыртк,а к ез тастап, кецглаз кешпте орнынан кетер1ле бердо. Ж ергшктт телеарналардан кешел! 6epi Хью стонда торнадо болганын жарыса ж епизш жаткан. Бул сумдыкты ест1ген бойда Бадди Далластан Х ью стонга тжелей тартты. Ен, эуел1 ата-анам аман ба деген кумэнд1 ой санасын сан шарлап, к,она£ уйде жаткан жершен аэропорту кустай ушкан. Бул бокстан Америка Курама Ш таттарыны ц ipiKTey турнирше катысу ушш Далласка кеткенде э к е а Ричард пен анасы М арияна портты Кала Гальвестонга туысканшылап кеткен едо. К ешел1 6epi теледидарда керсетш ж аткан торнадо да д эл сол Гальвестонда орын алганы Баддидщ кумэшн коюлатып, кудопн кушейте тускен. Х ялы телефондарына кайта- Кайта хабарласканымен, сенд1рул1 телефондар ты н к еткен дыбыс шыгармады. Кррыккан сэтте Баддидоц аузына ец эуел1 «биссимиллах» деген с е з тусер ед1. Б ул жолы да осы сез аузынан шыкты. Санасында тек ел еа гана калган 6ip мешр1мд1 эж е осы сезд1 кайта-кайта жаттаткызган. Ата-анасына да сезд1рмей бала кеэш де уйыктар алдында осы сезд! талай imTefl кайталар едо. Рингке шыгар сэтте де осы 6ip куД1ретт! сезд1 айтпай колгабын кимейтш. Траптан Tycin келе жаткан Баддидщ ойынан Гальвестондагы окига кетпей койды. Б аска штаттардан

Ц кф х а н SbcutcMf/ctiijAM _____________ _ айырмашылыгы, Техаста торнадо жш согады. Сурапыл дауыл кул1мдеген кектем басталасымен а&мрган ашуына Minin, ж аз жеткенше осы штаттын, шыгыс ж эне солтустж белМи жш-жш мазалап турады. Найзагайдыц отаны да осы Техас штаты. Н ы о-М ексико штатындагы Гваделупа тауларынан квтер1летш к,ою кара булт Х ыостонныц To6eciHeH TOHin, жай отын тастап-тастап ж1беретш. Техас табигатыныц осындай тосын мшез1 Баддиге бала кезден белгш болганымен, квцш н сабыр аралына тура^татпайтын жайттыц ^айт-^айта бас котерт, &улатын керсет1п &оятыны д е г З р т алып 6irri. BipHeme ж ы л бурын тана орын алган, 03i де керген Р ита дауылы, одан кешн Дауылды Иноскоп, Мексика бутазыныц быт-шытын шыгарып, Х ьюстонга K,ayin тенд1рген Айк дауылы деп аталган торнадоларда 6ipHeiue мыцдаган адам коз жумган едь Кдтал табитаттыц &арсылытына ушыратан адам дэрм еназ кумырскрныц кушн кешетшш бул сонда тусшген-тш. Далластаты конак, уйде ж аты п ест1ген Гальвестондагы торнадо кезшде де адам шытыны кеп болгандыгын, алайда олардыц аты-жендер1 мен нак,ты саны эл1 аны^талмагандытын журналистер ж ш-ж ш телеарналарда айтып жатты. А эропорттан тусе салысымен б1рден таксиге отырып ушне тарткдн оны муаркей кдраган KepmiAepi 1$арсы алды. С ал^ын тана амандасудан соц, em6ipiHe Tic жармастан мунаралы тимараттыц он алтыншы &абатына жеделсатымен квтер1лдь Кдрны ашып, курсаты сазып турса да ас imyre зау&ы со^пады. К е ц ш куртыр жай табар емес. Кулазыган кецимен компьютер алдына жайтасты. Интернет сайттарынан Гальвестон аралындагы торнадога ^атысты барлы& акраратты к,арап шы^ты. Т у л а бойы Typmirin, журек тусы ж ш шаншыды. Д ал K,a3ip Гальвестонта £арай баруына да болар ед1, алайда уша& ш ш де Гальвестонда тетенше жатдай жарияланганы, малага сырттан адам баласын ю рпзбейтш дю хабарланган. Кулл1 элем кдйтыра коцы айтып жатк,ан о^иганы тек компьютер алдында 8•

Л ы лт Чс а у гана бацылап отырган Б адди кенет селк ете ту сп . У ялы телефон^ безек цагып жатыр. Норман досы. — Бад, цалайсыц? Гальвестоннан хабар жоц па? — Baipre жоц. Екеуш щ де телефондары сенд1рулй Рейган агайдыц да, Варнидщ де телефондары eiuin жатыр. Кудайым-ау, 6ip хабар 6epyi керек ед1 гой буЛар, _ Бадди таусыла сейледй У ншде шарасы здыц бар еда. Кезш ен ж ас ыршып кетть — Бекерге кумэнданба, Бад! Ж ацсылыц болсын, эрине! Дегенмен, достым, сен сайтгардан царап Kepiui. Батана радиодан Гальвестондагы торнадодан цайтыс болтан адамдардыц т1з 1мдер1ж ариялана бастады деген. — Норманныцдауысы дар1лдеп шык,ты. — Keuiipmi, достым, жаманшылыц шацырып турганым жоц. — TyciHin турмын, Норман! К,аз1р мен царап шыгайын. Х абарласамыз. — Ок! Тула бойын цорцыныш жайлаган Бадди ацпараттык, сайттарды жылдам ацтара бастаган. Р асы нда цалалык, жацалыц таратушы порталда торнадо салдарынан коз жумган адамдардыц Ti3iMi жарияланган екен. Баддидац журеп цацты. Кррцыныш ce3iMi ауа жайылып, бойына тарап барады. Коркатындай, цобалжитындай жеш бар-тын Баддидац. Бул Далласца ушар кезде э к е а мен анасы аэропорттан кимай цоштасып еда. Талай жарысца шыгарып салтан анасы М арияна бул жолы кез1 жасца шыланып, узац уацыт бауырына басып турып алган баласын. Ричард болса, «хей, батыр, медальФз келсец жагдайыцциын болады» деп еркелете арцасынан канкан. Экеам ен кез1 тушскен Бадди оныц жанарынан урей мен магынасыздыцты ацгартан. «Соцгы уацыттары денсаулыгыныцсыр 6epin ж ургендтнен болар...» деп аса мэн бермеп еда-ау сол кезде. Т1з1мд1 куалап тэмен Tycin келе ж аты п кез1 б1рден езйпц ата-анасы жазылган тусца келгенде т1релдй Е лу 6ipiHmi сатыда экеаш ц , елу екшпн сатыда анасыныц, елу уш1нш1 сатыда э ке а ш ц iHici Рейганныц, Рейганны ц эйел1 9

ifSa/tXflH Hbriirf Hf/fA IJAM Сараныц, улы Барнидщ еамдерк.. Тула бойы туриипп, денеашн, ap6ip жасушасынан сыгымдалып жиналган жас козшен бури, ете калды. © K cin -en cin жылап ж1берген Баддидщ кус^ысы келдь Ло&сып барып тузелд1 де, жанарынан аккан жасты суртпестен компьютерге &айта угулдк Ш ы ккы р кез1м шынымен Kepin тур ма дегендей, кеьул кургыр сенбейтшдей. «Кеше гана ед1 гой жанымда отырганы. О сы терт {^абырганыц ш ш де 6ipre бакытты кундерд1 етю здж емес пе, ана, эке! MeHi ж ет1маретпей, жалгызсыратпай еардандздер гой. Н еге тастап кеттщ здер?! Н еге? О здерд1 ренжпжен кез1м болды ма? Кегрлдерщзге келетш ауыр сез айтып койдым ба? Кеипрйуздерцп! О здерден баск,а ^амкрршым жок, ед1 гой. Соны 6iAin турып неге кетш ^алдыцыздар. Лагынет саган, тагдыр! Аагынет! Меш тастап, меш жалгыз кдлдырып, ^алайша бул...» И я, жок,, енд1 буган унем1 «сен элемнщ ец мы^ты боксшысы боласыц» дейтш &ам1£ор эке жо&. «Улым-ай, сешц ap 6 ip жетют1пнд1 кору мен ymiH улкен ба&ыт» деп аялай кдрайтын аяулы анасы да мэцгш к мекенге жол тартыпты. Бадди мэцпрш отыр. Екеушщ елее бейнеа де он алтыншы ^абаттыц балконынан келш, буган «Бекем бол, балам. Тагдырдыц icine шара бар ма?!» дейтшдей. «Ж о-ж о£, — деда iiirreri &арсылы£ ун. — MeHi тастап кетпендерой, втшем...». Ек1 елее бейне ашьщ балконныц желмен тербелген перделерше оранып, &айта кокке кетерш п барады. «Кетпецдерин, эке, ана!». Крлын соза 6 e p in , талык,сып K erri. С анасы туманданып, басы айналгандай, будал элем тецкерш п бара жат^андай... II Уак^гг еюндаге такдп &алганда кунбатыс алцапты к,ара булт к,аптап, aci$a£ Алатаудын, кдтпар-^атпар цойнауларын тугелдей басып алды. Тек аекдк, шындар гана булттарга бас ургысы келмегендей мацгаз &алпынан танбаган. Табигаттыц осы 6 ip KepiHici 0M ip re тылсым тайталасты елестеткендей болды. К о з алдындагы тамаша суреттен 10

У ^ы м пцам / айырылып цалмайын дегендей жазуын тастап, терезенщ алдына келдь 0лсш -элсш найзагай оты жарцылдайды. Кудай Тагала жер бетшдеп лас, кунэдан арыла алмаган адам баласыныц царабайыр -прлтне лаганет айтып, ^аргыс отын цусып жатцан Tapiaдк Кдра аспанды цак, •пле еткен cayAeci теменге созыла келе б1рнеше тармакка белшш, еменнщ nip бутацтарындай цалыпца енедк Сен Kipnii<какканша ол кезден гайып болады. Н еткен гажайып, неткен эдемшк! Эийрдщ eciHe жауыны 6ip жауса тоцтамастан аптага созылатын туган жер1 оралды. Тауы, тасы, как шалгынга оранып жататын мац даласы, суы сарцыраган асау взендерй мелд1р сулы булацтар, ауыл устшде орналасцан цамысты квл, жабайы уйрек-цаздар, 6api-6api кез алдынан б1ртшдеп е т т шыцты. Туган жерге жететш жэннэт бар ма галамда?! — К ецйрщ з, терезеш жауы п крйса бола ма? — дед1 дэл осы кезде кулак, тусынан к,ыз баланыц н эзж уш. — I-Ым, —дед1 сасып цалган 0Mip, — И э , иэ, болады. Неге болмасын?! Аккуба ецщ, цасын жаца туган циык, айдай селд1рете жулып тастаган пюте мурынды цыз екен. Домалак, жузд1... эдемшпнен суйюмдшп басым сеюлдь Болмысында адамды тартып туратын бекзаттыц бар секьчдь К вздерй.. квздер1-ау шамасы. М ойыл кез1 адамныц iini-бауырын елж1ретт ж1беретш тэр1здй Б ул цызга царап турып цалыпты. Кррап та тура берер едй Тек осы сэтте шсте мурынды цыз: — О з жабасыз ба, ж оц элде, мен ж абайын ба? — дед1 ацырын гана езуше кулю yfiipin. «К,удай-ау, мынау нагыз перш тенщ 03i гой». — Ж о-ж оц, ауре болмай-ац цойыцыз. М ен ез1м... мен оз1м-ак, жабамын гой, — дед1 0M ip аяк, асты аптыгып. — Ш амасы балмуздацсыз-ау? — К ^ з сабырлы цалпын сацтап, салцын сурады. — М ен бе? — дед1 0Mip, сосын оку залы ны ц ш ш де 11

(1 )а /х а н ОЬг.нссш/гпульt _____________________ 'Л екеушен 6аск,а ешгамнщ ж о^тыгы eciHe тусть — 0 , жок, мен 6ipiHiui курс студент! емесшн. — Ёндеше кай курста окисыз? — Kj>i3 да та^ыидап Кояр емес. — М ен окуды 6iTipin кеткем. — Б1здщ университетт! ме? — Ж о-ж ок, мен к алалыК> газетте жумыс гстеймш. О здердщ университеттщ газетше косымша жумыскд тургам. — Демек, т ш ш а з гой? — И э, солай. — Уау! Ж урналисттн дец!з... д ур-р-ы -ы -с екен. Енд! осында турасыз 6а? — Мен... иэ, бупн о тьв жетшш1 белмеге кенип келддм. — О ты з же™? — Kpi3 тацыркай сурады. — Kepiui болдык, кой. М ен сшдерге жанама болмедемш. О ты з тогызыншыда. О з сонда Еабитпен 6ipre туратын болдыцыз гой, а? — И э , Еабитпен 6ipre. — Еабит б1здщ жатакханада былтырдан 6epi турып келедь Ж аксы ж1пт. BipaK канДай жумыспен айналысатынын б1ле алмай-ак к°йдым оныц, — дед1 кыз колындагы ш имай-шатпаксызуы бар плакатты партанын, устше жаза бастап. — С Ь д щ eciMijp3 KiM болады? — дед1 0M ip баганадан 6epi тергеуге алган кызга к арап. — А , таныспаппыз гой. М е т ц атым —Тамшы. — К,ыз Колын усынды. — 0Mip 0ли. — ©те куаныштымын. — М ен де. — Keiuipiiji3, — дед1 Тамшы, — Сонда в з д щ атыцыз 0M ip ме, 0 л и ме? Ж о к элде, eneyi 6ip eciM бе? — А , жога, атым — 0Mip, тепм — 0лиулы. Ci3 ренж 1мец1з, мен осылай... уйрешп кетшпш. — О касы жок, с1здер солай боласыздар гой, — дед1 Тамшы колын сишлеп. 12

Ж'ЫМПЦС/Ы] 0Mip сонда гана ацгарды, таны с^ан сэттен 6epi бул йыздыц крлын £ыс£ан куш ж1бермей устап тур екен. Дереу ж1бере £ойды. Kj>i3 бурылып, парта усйнде ж ат^ан форматтыц терт бурышын терт штаппен бастырды. Сосын Эм1рге фарады. С ыртынан суйсше к е з салган 0Mip £ыздыц жанары езш е кддалганда ыржиып куле салды. Кенет терезеш тырсылдаган тамшылар ура бастады. Аспан ананыц к ез жасы жерге домалап Tycin жатыр. 0М1ржазуын 6ip шетке жиыстырып &ойды да, к,ыздыц ту сыртынан задала фарады. К еп^арады . Онын,эрб1рк,имыл- йозгалысын, кезш е тусе беретш к е кш н Kepi к,арай сенмен &айырып крятындыгын, алдындагы 6ip-6ipiMeH шимай- шатпак, болып йиылыскдн сызулардан ж анары талганда кезш тез-тез ашып-жумгандыгын, автокарандаш пен жэй карандашты к,атты к,ысып устагандыгынан э л о з д е н т кететш нэзж сауса&тарын устелдщ £ыры на укдлай- уйкегенш, нуктелерд1 жалгай алмай &иналганда отыра &алып &абагын туйе ойлангандыгын, жауабын тап^анда кенет ж узМ ц ж айнап кететшднтн ерекше 6ip суйсшшпен ба^ылап отырды. TaFbi б1рнэрсе айтуга окдалган. Bipag, есше Рабиттыц баганагы айт^ан сез1 туей. «Б ул жердей студентгер есеп шыгарып отырганда немесе сызу сызып жат^анда кеп сейлеген адамды, болмаса жумысына кедерп келйргендерд1 аса уната &оймайды. Б у л а р д ш с е зд щ ici емес, «точное наука» гой. Bepi дэлджпен ютеледь О ны ц усйне о&ытушылары да &атал екен. « 0 к е-кек е» дегенщ журмейдь «Парламенттен агама звондатып ед1м, 6epi6ip сынак, крймай &ырсыгып отырып алды» — деп жылап келген цызды да кергем. О к у залы нда отырганда д а кеп сейлемей-ак &ой», — деген буган Бабит тусте асханада отырганда. Тамшыныц ойына бегесш болмайын деп 0Mip аягыныц ушымен ак,ырын басып, оку залынан шыгып Keiri. Ж ацбыр суына малынган студенттер жатак,хана е с тн е н асыга Kipin жатыр. Bip колшатырдыц астына 13

Чп/хан терт-бестен топтанып, кшмдерш судан сак,тап калгандары ! да бар. 0Mip есж аузындагы ^алк,ада 6ipa3 турды. Д ен еа тоцазиын деда. Саргайган жапырак,тар агаш бутактарымен жылай ^оштасып, жерге каль,Ктап тусуде. Агаштар жалацаштанып, кун кез1 бултган кершбейтш куздщ сурк,ысыз келбет! келбендеп кеэ алдыцнан кетпейда. Ж ауынга к,арамай белтем1рге уршы^ша ушриген энеб1р жйтгтщ тулгасы тым адем1 екен. Б1лек errepi булт-булт ойнайды. Ж асынан белтем1рге ойнап уйренген сия^ты. Э не, жата£хананыцтерезесшен кыздар ай^айлай бастады. «Рауан, зм ея жасашы», — дед1 терезеден крлын жацбырдыц тамшысына тосып турган бетшде секпш бар сэры кыз. «Жок,, силовой жасашы», — дед1 оган кернплес терезедеп темеюсш сэнмен тартып турган орта бойлы | gapa кыз. Р ауан булардыц сезш еспмеген адам сеюлда белтем1рд1 тагы да ею -уш марте бел1мен оратыла айнальш, | к,олын ж азы п ж1берд1 де тербетш п барып анандай жерге i ею аягымен дак ете ту сп , ycTi-басын сш йлеп алып, есжке Карай беттеда. Ж атакханага жацадан конь,стангандар мен 6ipiHini курс студенттершщ мандайы жаркырап турады емес пе, эл п белтем1рде у ш рие онер карсеткен талпак жйтг те буныц касынан eTin бара жатып суз1\\е карады. 0Mip белмесше келген. Табалдырык алдында шашы- лып жаткан аяк кшмдершен байкады, iurre кыздар бар екен. — С аламатсыздар ма, кыздар! — дед1 0M ip iuiKe Kipe берда. — A -a -a , касыма 6ip ж1пт Kemin келд1 деп жатыр едан, гой, осы Ж1пт пе? — дед1 кушагындагы жастыкты босатпаган сэры кыз. «Бул кыздыц аты — Сафура. Багана Бабит солай атаган». — 0Mip iurrefi шамалап тур. — И э , осы ж ш т. Б1здац калалы к газетке жумыска турган. Университеттщ газетше де косымша ютейдк Енд1 екеум13 осы белмеде 6ipre турамыз, буйыртса. 0л1 талай тун жарымында сендердщ eciKTepiijai кагамыз. Кешке 14

______________________________________ и и цсау, nicipreH тама^тарынды к,азандарыцмен к,осып урлап кетем1з. Kip кшмдер1м1зда пакетке салып белмелерще апарып тастаймыз..Кркщасы ^андарынды т1р1дей шиетш боламыз, — деда Рабит сеэш щ артын &алжьщга -прей. — ' Кел, 0Mip, ^ыздармен танысып к°й- Воздан, кудай j косная к,утть1 квр!шлер1м13. С ендердщ т1лмен айт^анда цошына болады. С ен мундай к,ыздарды жерд1 жет1 марте айналып шьщсац да таба алмайсыц. Ce6e6i, менщ баганапя айт^андарымды &ыздар ездер1-ак, ж упрш журш ' орындайды. Крлыцды суьщ суга типзбейдг Ауырып Калсан, да ^асыцнан табылатын осы к,ыздар. Э ттец кенбейдь эйтпесе ушеуш 61рден ез1мнщ адал жарым кылып алатын едам. — Рабит, калжыцды к°йшы, — деда сэры &ыз. К^язганып калгандыгы б ш нш тур. — Кдозганшагым менщ, — дед1 Р абит еркелетш, — азш щ болмай калган шала акын ж йтпн к,ызганады. — Мен сеш курбыларымнан кь[зганбаймын, — дед1 ол, — просто, сенщ ток,ал алам деген сез1нд1 ж ек керемш. — А л, жарайды, 6api к,алжыу. 0M ip, ceHi дурыстап та таныстырмадым-ау кыздарга. Танысып кой — мынау менщ туган болмаса да туганымдай болып кеткен Карындастарым — А км арал ж эне Кулпынай, — дед1 тырнагында эдем1 cypeTi бар кы з бен терезе алдында «Сары самауырды» карап турган ею кызды керсетш. 0Mip екеуше д е колын усынган. — Танысканымызга куаныштымыз, — дед1 eneyi Косарлана. — О здердей кыздарды ц eciMiH б1лумен катаР суйржтей нэзж саусактарынан устау пакыры цыз уш1н улкен курмет, — деда 0M ip бейне 6ip ханныц колын устау Курметше не болтан eciKTeri кул тэр1зда. — А л м ы н а Kici — б у й ы р т с а ... с е н щ ж е ц г е ц б о л а д ы , — деда Р а б и т ж ан ы н дагы сэры к ы зд ы ы мдап. — EciMi — Сафура. 0Mipre уш кы з да унады. Bapi уяц, биязы. Е ц керемет1 6api де ауылдыц караказдерй К ^1лтьщ -сылтыцы мол 15

(J а /х п н шЛпцлы _____ Кала кы зы ны ц бойынан табы ла бермейтш кы з балага тан э й е л д ж м ш е з, MefiipiM, с ы п а й ы л ы к , п ен е р к е л ж бай ц алады бойларынан. — А й н а л ай ы н каРлыгаштаРЬ1М> у р ы с т а ту р ы с ж о к деген, ендеш е сендер кэм ыр-эукаттарыцды дайындай бер1ндер. Bi3 0Mip екеуинз сэлден со ц барарм ы з. Bipneuie марте цайтара ак,талган аппак &абырга эл1 адам аягы тимеген табигаттыц таза калг|ына уксайды екен. Цое тесен пен тамактанатын устелд1, анау бурышта ауылдагы ж ук устше кигаштай тжтеп коятын ж асты к icnerri жалпиып турган компыотерд1 шыгарып тастаса кудды казФ гана кар басып калган аппак элемге айналады. Кдбыргамен-кабырга, еден мен тебе астасып, ш е к а з кегрстжке уласар еда. М э н а з, ештеце дэметпеген, 1здемеген кешпте тебеге к ез тастады. Л эм тш к ен щ сымы шыгып турган туе сел кегурек теемген, 6ipaK ештеце кершбейда. Су карангы. — Рабит, — дед1 0M ip акырын сыбырлап. Рабит 6ip КЫрына аунап тустг — Рабит, ecrin ж атсы ц ба? — А йта бер, 0Mip. — Рабит, мен кеше оку залында 6ip кызбен таныстым. EciMi — Тамшы екен. С уйю м дш п басым сиякты езЫ у. — Тамшы дейсщ бе, — Рабит кезш ашты. — Е, куым- ай, онымен де танысып алган екенещ гой. Х е , хе. — Н е боп калды? Танысуга болмайтын б а еда? — Ж ога да, болады гой. — Рабит тесепнен кетер1лдь — Кдлай екен енд1, былай? — Унатып калган сияктымын. Кешел1 6epi ойымнан шыкпайды. — К р й е, сен келмей жатып... байкус журектт жаралапсыц гой. Eneyi де карцылдап кулдк — Тамшы — ете ж аксы кыз. BipaK та... — Рабит сезш щ аягын жутып койды. — Н е 6ipaK та?

______ ________________ ./(ii. im ycai/ — Жога, жэй, айтайын дегешм, ол цызга осы жатакханадагы буксл жшгг атаулы гашы£. — Fambijs болатындай жендер1 бар екен. — И я, дурыс айтасыц 0Mip. О ндай nepiiirrere гашы£ болмаудыц e3i кунэ гой... — Е , сен де ауырган екенсщ гой. С ез салып кермедщ бе, Еабит? — Х ех, саган 1$алай айтсам екен. — Р абит орнынан кетерш п Tic тазалагыш щетканы алды. А ягы на суйрет- neciH 1лд1де, будан жауап кутш калган Э \\п р ге бурылды. — Heri3i, 6i3 Тамшы екеум1з ж ы лга жуы& ж урдж . О л ете тамаша 1$ыз. Тэрбиел1, тартымды. BipaK, мен оны тус1не алмадым. Д уры сы — &ад1рше ж ете алмадым. — Сонда 1$алай? — О л узак, эцпме, 0M ip. К еш н 6ip peTi келгенде айтып берермш. Ill Адам баласы ь^анша к,ас1реттенсе де ^айгыдан елш кетпей/ц екен. Ж иырма терт ^абыргац тутас ^айысып, жалцы журектщ жулым-жулымы шы&са да уа&ыт ете келе ж ан жарасы ж азылады. Откеннщ 6epi умыт болады. Америка халкдо боп а за тутып, жер крйнауына тапсырган торнадо курбандарыньщ imiiwe езш щ ею аяулы адамы кетш бара жат^андыгын ж ан-ж уйкеам ен сезшгенде Баддидщ eci ауа жаздаган. Tiirri, оныц санасын «мен енда eMip суре алмаспын» деген ауыр ойдыц &ара булты да тумшалап тастаган. Bipa& yaiyjrr емип бэрш щ дауасын табатын сеюлдс 0уел1 санасын торлаган ауыр туман сей1\\дк Артынш а езш щ ец жацындарынан айырылып, арманда калган жалгыз бул гана емес екенше K©3i жеткен соц 31л к,айгы аз да болса жегрлдешн дедн «Тагдырдыц к:ше шара бар ма?!» деген жатгык,тырушысыныц 6ip ауыз c©3i буныц санасында шеинмш таппай сандалган сан сауалдыц соцгы нуктес1н к,ойган. oL O fiO # А рада eKi ай еткенде гана Бадди езш щ &алыпты eMip салтына кештн Аулага шыгып керщ|^ешм^£1^сейлёстГГ j 2-Ю26 17 калаяы к; о р т а л ы к | 6 К1ТАПХАНА

саябацты аралап кецсл кетердь Енд1 б1рде достары жиналып келш, буны тунп клубка апарды. А здап пшмдж урттап ед1, цаншама кунп ецсеш езген ауыр цайгы буын- буынына ту ст, былц-сылц е т т цалды. Табалдырыцтан терт тагандап аттаган Бадди туцгыш рет бул уйде е ад OFaHжен сьлтеп, ацылын айтар, жагымсыз цылыгын карее дереу тиым салар, einip жайлы ездер1туйген пэлсапалыц тужырымдардан мысал келттрер жандардыц жоцтыгын аныц сез1ндь ...Ата-анасы мына дуниеш терк е т т кеткеннен кешнп отыз алтыншы куш почта жэппгше несиеге алынган уйдщ ай сайынгы телемшщ кепнкт1р1лгешн айгацтайтын хат келген. Бадди сонда барып жагдайдыц ушыга тускенш ацдады. Ж умыс icTen, уйдщ несиесш телейтш, к,ала бер/й кун сайынгы шпп-жемд1 арцалап келетш, «сен алацсыз жаттыгуыцды жаса, цалганын 6i3 реттейпоз» дейтш эке- шеше енд1 жоц. Бадди шындап сасайын дедк Эуелпде басына келген ец f)ipiniiii ой: кэаб и боксца ауысып, а к т а ушш тебелеске шыгу болды. Артынша тез айныды. Бокс —америка халцы ушш улы енер. Улы енерд1 ацшага кул цылуга эсте болмас. Тек сол енерд1 жетж мецгергенде гана ацша енерге цызмет цылады. Бадди буны жацеы туешдк ...Баддидщ бала кунп арманы — инженер болу едг Х ьюстон университетшщ колледжiH осы инженерлж гылым мамандыгымсн Giripin. биылгы жылы универ- ситегпц езш е тапсырам деп журген. Аяк, астынан жагдайдыц цубылып, басца арнага бурылып кеткенш царамайсыз ба. Эйтпесе Бадди ез мамандыгын жацеы оцыды, колледждеп студенттер уйымыныц белсенд1 Myiueci болды. Эттец, эттец, е н д т тавдыры не болмац, бул жайт Баддидщ езш е де белпс1з болып турган жоц па... LLIipKin, балалыц шак. Е ш уайымсыз, eMip мэцп осылай шуацты цалпында цала беретшдей сезЫггп-ау. Ж асы жиырмага жацындаса да е з беттмен ацша табуга талпынып кермептй Ж айлы eMip, алацсыз кец1л — Бадди 18

_ .'К!ь м т ,у гя у vuiiH буныц 6api де м эцгш кке уласардай кершетш. Осыдан уш кун бурын буныц ж еке есеп шотына цомацты царжы туст1. Кдйдан екеш б е л п а з. О н ы Tencepin ж атуга Баддидщ де цулцы болмады. Табиги апаттан цайтыс болган ата-анама сацтандыру цорларынан тускен ацша болар дед1 де цойды. Ата-анасы цайтцалы бул вз уйшде гамак, та жасап кермепть Кунделжт1 бутерброд пен коланы, цала берд1 пиццаны талгажу етш журе беретш. Бугш ыстык, тамац iiiiKici келдь EpiHe басып орнынан турып, денесш цыздырып жупрш келмесе де боксшыга тэн машыцпен айна алдында оцды-солды ж удырыц сермеп, жаттыгу жасаган болды. Асыкдай ваннага туей. Уйден шыга бере Бадди «жалгыздан жалгыз цалай тамацтанам?» деп ойлады. А ртынш а бул ойына KyAKici келдь «Бейне 6ip кунде б1реумен 6ipre ас iuiin жургендей болдым-ау». К ец ш пае тартып, цоцылтацсып цалды. Кафе шпнде баяу эуен ойнап тур. «Ецсеш Tycipep музыканы не ушш цояды екен осылар?». Адам царасы да аз. Бадди тамакка тапсырыс 6epin болтан соц уялы телефонын шуцылай бастады. Кенет оныц кез! «Ф рэнк- Эппац» досыныц нем1рше туст1. « О , Кудайым-ау, меш мына циыншылыцтан цутцарушы осы Ф рэнк емес пе?». О ны ц санасында ум it оты жылт ете цалды. « И я , ия, Ф рэн к к т щ кезш тапцан жптг. М еш талай 6ipirin жумыс ктеуге шацырды емес пе. Ендеше неге хабарласпаймын оган?». О л дереу Ф рэнкке цоцырау шалды. — Кдлайсыц, Эппац?! Бул — Бадди гой. Умытып цалмадыц ба досыцды? — О , Азиат! Сенщ де хабарласатын кушц бар екен- ау, э... — Жагдайыц жацеы ма, Эппац? Н е ieren ж урещ ез1? — С ол, ез1ц бм ейн усац-туйек й р л ж цой б1здж1, бауырым. MeHi цойшы, е зщ не ютеп ж у р а ц ? А мерика чемпионы болдыц ба? Эл1 теледидардан кермед1м гой сенк Мэйвезерд1 жолынан тайдыратын кун жацын ба, 03i? 19

Wa/tAHH h ( iict нг/ iп щ ы - Спортгы тастауга тура к з д , в ш и * . Чемпион оолып улгерем13 эл1, буиыртса. - Е , неге ейттщ? &айда отырсыц eai? Дауысын да б1ртурл1 шыгын тур гой, Азиат. - Мен «Барнаби» кафесщдемш, Эппак. Келсещш О ты ры п тамактанайык. Сосын сежмен акылдасар 6ip шаруалар д а бар еда. - О к . Кдз1р жарты сагатта боламын «Барнабиде». Кут, бауырым! Ф р эн к Кара нэс1лд1 ж т т . 0 3i тым калжыцбас. Айналасын кулдарш журетш ол кыздарга келгенде барын шашатын. Аргы аталары африкалык нэсиден болганымен Ф р э н к G3in американыц нагыз патриоты санайтын. К оллежде калтасы мыс-мыс agyuara тола журетш оны студенттер ерекше сыйлаушы еда. d cip ece кыздар Ф рэнк дегенде жапырылып тусетш. Т и т устаздарды ц eai де мойны-басы жылтыраган кумктен коршбейтш Эппактан кэд1мпдей ыгатын. Сол Ф рэнк колледжде окып жургенде Баддида е з ’не жакын тартып, бауыр санады. Крлынан келгенше бутан рухани демеу болып, жарыска аттанган сэттершде ж1гер 6epin, намысын жанып коятын. О н ы ц карымтасы ретшде Бадди де Ф рэнкт! колледж бузакыларынан ек‘ Рет зрашалап алган. «М ыналар менен наша талап етедк Ж ынды ма оздерП» деген сонда Ф рэн к кезш бакырайтып. Ф р эн к тщ наша сатушылармен 6ip катысы барын бул да узынкулак аркылы талай ес-пген. Алайда, бутан келш-кетер зияны болматан соц Бадди де бул icrijj тубш каузаганды кажет деп таппаган. EceciHe, бокспен айналысканына бес жы л тана болса да б1рталай ж етктжке ж е тт улгерген Баддидщ жуан жудырыгынан сескенбейтш ж ан ж ок-ты бул оку орнында. Майкл мен Д ж о н сек1лд1 урынарга кара таппай журетш есерсоктар да Баддид1 оздершщ тобына косып алуга каншама рет талпынтан. BipaK Б адд и оларга ыцгай б ер м ед г Содан 6epi Ф р эн к тщ бутан деген курмете арта тусп. — Эй, Азиат, бул шынымен сенсщ бе? — Ф рэнк 20

_______________________________3\\ЫМ)ЬШМи аццылдай амандасты. - Сене алар емеспш. E d g e цайдан тусе цалдыц, бауырым? — Кеше туаме юршсщ, содан ельттрщги б и е т н деп хабарласцаным гой. — Бадди цалжыцдай ж ауап цатты. — И я, ал айта бер эцпмецгц, Бад. Н е ютеп журсщ? — Алдымен таманца тапсырыс берсецнп. Эцпмеш айтамыз ам. Элде асыгыссыц ба, Эппац? — Ж ога да, асыгыс болсам саган келем бе?! 1 Официант! — Ф рэнк ею саусагын т у т с п р е ш арт етюздь Бадди Ф рэнки шацыруын шацырып алганмен, буйымтайыныц буйдасын цалай тарцатарын бишей 6ipa3 I отырды. Бул кезде даяшы Ф рэнктщ алдына тапсырыс I берген тагамдарын жайгастырып цойган едь — Д ос, KepicnereAi кеп болды, сешмен жуздесу I бацытына ие болганым ушш вискиге тапсырыс берсем цалай? — Эрине, патша кецш ц бмсш, Эппац. Булардан жэне тапсырыс алган даяшы асыгыстау басып KeTin цалды. Ф рэнк бупн тацертец ойда-жоцта ездер1мен 6ipre оцыган Норманнын, хабарласцанын, 6ip ic бастагысы кеп жургенш айта келш: — Бад, Keiuip, сешц ата-анацныц ж айы н ендд ecTinniH. О л жацта адамныц неп зп OMipi басталады деп айтады гой биетш дер. Егер шынымен солай-ац болса Кудай сешц ата-анацныц сол жацтагы гумырын узац цылсын. Кдйгыца ортацпын, достым! — Ф рэнктщ дауысы жер астынан шыккандай эрец ееплдт Бадди басын изедк — ]К,удай аузыма салгандай Норманнан ceHi сурадым 6ipiniiii. О л Гальвестондагы жагдайды айтты. С одан ез1м де саган хабарласам гой деп отырганмын бупн. А ртынш а сен цоцырау шалганыцда танкалдым. Б ул 03i 6ip цызыц сэйкестж болды. А цыры с э гп болгай, —дед1 ацталгандай болып. Eneyi муз цосылган вискиден сыздыцтата дэм татты. — Оцасы жоц, Эппац. 0M ip гой. «Ж аны ц Tipi болса, ТЭНЩ d pi болады» деуий ед1 экем. Кинода керетш 21

3)afixa-M- SScitccMtfettiftM сумдыгьщ ем1рмен салыстырганда тукке тургысыз, шмны керек. Ч и лидщ £ызу ^анды «cim-repi «Калифорникэйшн» эшмен кулакдыц курышын &андыруда. Psychic spies from China Try to steal your m ind’s elation. Little girls from Sweden D ream of silver screen quotations. A nd if you want these kind of dreams It’s C alifornication...1 — Эппа&, саган 6ip е-пшш айтайын деп ем. — Эрине, А зиат, локаторым г^осулы тур. Н е мэселе? Крлымнан келетш кемек болса аянбаймын. — О сы уак,ытк,а деш н ешшмге жалынып кермеппш. TinTi 6ipeyre eTiHiui те айтпаппын. А лайда, эке-шешем кеткен соц абдырап кдлдым. ©Mip суру к,иындап кеткендей. К^гс&асы, Ф р эн к , маган жумыс керек тез арада. УЗдщ несиеа, бас$а да толып жат^ан кдрыздар бар. Енд1 ес жимасам болмас. М аган осы ретте сенщ кемегщ к,ажет, достым. — © й , сен де, дос, адамды осынша крргумтуга болар ма, а?! Б ас кететш бэлел1 юке урынган екен деп шошып кетсем. Ж умыс керек деп айтпайсыц ба б1рден. — Ф р эн к тщ дауысы KOgiAfli шы^ты. © зш щ де 6ip кэдеге жарайтынын ма^таныш керген кей1ппсн — Ж умыс табылады. Еш саспа, Азиат. Саган колледжде о&ып жургеннен жумыс ютешк деп айттым гой талай. Умытпаган шыгарсыц!? — дед1 сезш ма^улдатып алмак, рэуштен. — Эрине, умыт^ан жокдын гой, Эппак,. Ж аным &ысылганда саган хабарласкдным д а сол емес пе... — Э й , бэрекелд1! К ел ендеше, алып кряйык,. Б1здщ 1 (ерк'ш аударма) «К,ытайлык, тыцшы-кврткел сешц бойыцдагы масайрау сез'ш'т црлоп кетуге ццштар. Швециялык, жас кызлар квгыд1р экранда вэдерг жайлы айтылганын армандайды. Егер сенде осындай арман болса, бцл — Калифорномания. 22

________________________ ,K ,t-t.un у гт / достыц карым-цатынасымыздыц жаца децгейге, кжерлж белеске котерьлгеш ушш! Е ц бастысы денсаулык, ушш, дос! — Денсаулыц ушш! — Чилилж ж т тте р д щ э у е ш кафе ишнде эл1 жацгырып тур. Eneyi де бала кезден ж атгап ескен энге цосыла Kerri. M arry me girl Be my fairy to the world Be my very own constellation A teenage bride with a b aby inside Getting high on information A nd by me a star on the boulevard It’s C alifom icatio n ...2 Э н бггкен соц Ф р э н к тамагын цырнап, салмацты кешппен с ез бастады. — Cem ез1мнщ бастыцтарыммен таныстырам. О лар со зп з ceHi унатады, достым. Сонды^тан жумысца турдым деп есептей бер. — О -хо, б1рден цабылдап ж1бердщ гой, Эппац! Асыгыс шепйм шыгарып коймадын ба? К ейiи ешнш к,алып журме... Ею дос риясыз кулш алды. — М ен гой вкше цоймаспын, Бад. Сен езщ айнып к,алып журме 6ipaK,. Б1здщ жумысты 6ь\\есщ гой, пицца тасу. Айлыгы жаман емес. — Пицца тугш иттщ тамагы болса да тасимын. Тек жалацысы уялмайтындай болса, Эппац. — О л жагынан цам жеме, дос. 031м цанша алсам, саган да сондай айлыц тагайындатамын. Сен жай гана пицца тасушы емес, арнайы тапсырыстарды жетюзупп боласыц. Бул да оцай жумыс емес непзй Клиенттердщ де неше TypAici бар гой. М эселен, психикалык, ауыратын- 2 (еркш аударма) Тцрмыск,а шыцшы маган, цымбаттым. Мешн, Феям, мен'щ меншЫт'ь жцлдызым болты. Жасвстр'ш- цалындыц аягы ауыр — акдараткд жаны кдмар. Бульвардагы жцлдыэды сатып алып бер маган, бул — Калифорномания. 23

Ч а / х и н ‘Jifiirfiif/rtiijii'i дары, aiuyFa ерж 6epin цоятындар, пиццаны алган соц ацшасын т е л е п а келмей, б1здщ цызметкерлердщ 6ip мшш тауып eciriH таре жауы п алпясы келетшдер мынадан. — Ф рэнк бас бармагымен тамапяньщ астын сызды. — Ал ондай ерке клиенттерд1 женге салып отыру сенщ мшдетщ болады. А сты ца к,ызметт1к к елж береимз. Айлыгыц басцалардан repi жогары болады. К,алай, усынысым кецшцнен шыга ма? — Келютш, дос. Б удан артык, ештеце nepin турган жоцпын е з 1м де. — Ж1птше? — Жжггше! IV Редакцияда адам царасы азайган. К езею ч нем1рд1 баспага ж1беруге жауапты кезекпп редактор мен бет кдттаушы соцгы к,ателерд1 салып отыр. Бурыштагы компьютершщ пернетацтасын тацылдатып отырган 0Mip а^ырын басын кетерш, айналасына коз тастады. Белме iiiii алакеупм тартыпты. О рны нан жегрл кетерш п болменщ шамын жак,ты. — Уай, к езщ ашылгыр! Бэсе, неге жумысымыз енбей Ki6ipTiKTen цалдыц десек, ж ары ц цосылмапты гой, — дед1 М едет орындыгына шалцалай жатып. Кезш жумып, денесш кердк А рты на бурылмаган к,алпы: — 0Mip, сенсщ бе? Неге цайтпай отырсыц, а? —дедг — Bip к,ызы£ты мэл1меттер тауып алып ед1м, сонымен эу р е л е н т отыргам Fofi, М еке. — Бойдак, болсан, осы енд1, асыкдай, журттын, соцынан кдйтасыц. Уйге аптасына 6ip кун %онсан, цондыц, г^онбасан, ол да жо%. Ж абайы келшдердщ к ецш н аулап жургенщ, — дед1 кезекнп редактор Е рболат эдеттепдей даусын соза. — Б ул цайта бойдац цой. 0уел1 6i3 жаца уйленген кез1м1зде де уй1м1зд1 таба алмай, адасып журетшб1з, — деп селюлдей кулд1бет кдттаушы Медет. — Достармен 6ipre к,ан,гырып-к,ацгырып оншацты куннен соц уйге 24

tnnjcnif барсан, эйелщ жукт1 таксиге e3i тиеп, балаларды жетектеп басца пэтерге ауысып кеткен. У й иесше т1лдей хат цалдырады. О нд а ке л е а пэтердщ aflipici жазылган. Сейтш cyMipefiin барып турасыц, — М едет тамсана басын шайцап к,ояды. 0Mipfli цайран цалдыратыны, бул Kici ^анша аузы-аузына жуцпай сейлеп отырса да алдындагы жумысын тоцтатпайды. — О й, Алла-ай, ол заманныц да эйелдер1кец болтан екен гой. С онда балалардыц кезш ш е урыс шыгармай, ундемей-ац уйге шрпзетш. Балалар уйыцтады-ау дегенде барып назын айтушы едь Kp3ipri келвдер кшм-кешегщщ цолыца устатып куып шыцса керек. — Тура жецгейдщ езш е тартцан cigAiAepi болса таныстырмайсыз ба ендь баж а болайык, та. К,аз1р эйел тандайтын уак,ыт емес, бажа тацдайтын заман гой, —д ед1 Эм1р де М ед егп ез1мсше. К,азацы цалжьщ ньщ майынан торта айырган М едет те коп кутпрмедк — 0 й , соны айтсацшы. Бул жерде менщ цайынатам нашар болып тур гой. Т е р т ул таптырып, одан кешн осы цызбен тоцтап цапты. К ^иы ц-ей, ол Kici де, мен1ц жайымды ойламай ма?! Куйеубалам жалгыз цалмасын, ауырганда 6ip-6ipimg басын жазып, арцасын цасып берер ею бажа болсын деген ой кел м етч ол ю аге. А м ал жоц, кдйтесщ ендь — Крп-ай, а! — дед10M ip де еюнген к е й т танытып. — О зд ей бажам болса менде арман бар м а ед1?! — Крй ендй еюнбе, 0Mip! 0йтп есе М екец уйдеп жецгейд! кднжыгаца egrepin бере салар, — дед1 Ерболат отк,а май тамыза. — С эл ecKipin к,алды демесец, б1здщ эйел эл1 де жорга гой, ппркш! Yujeyi де жамырай кулдк Р едакция ш ш де кецид1 леп — А л, жарайды. 1ске юрюейж. О йнады ц, кулдж, ниеттер1цщ бглдж, — деп, 0 M ip эндете басып е з орынына жайгасты. 0Mip 6ip уак, ез1мен 6ipre туратын Р абит жайлы 25

Jl n th х а н J)tiir<H(/<t,ytt~t оклады. « Н е жумыс ктейтш ш жумбак,тап айтпайды. К^.1зык, Ж1пт езк Университеттщ жатак,ханасына кдлай турып алган? 0 3 i о^ымайды. С е зш щ ауанына Караганда байдыц баласы. Алайда ез экесшен кдища^тап журедй К дрындасы эдем1 екен. А ра^аты настары суьщ сеюлдд». ...0ткен аптаныц соцында Рабит муны достарыныц кешше ертш апарган. Бастап^ыда 0м1рдщ сол сауыкка 6apyFa заук,ы да coiyiaran. Тек Рабиттщ к,ызы Сафура «0Mip, сен б1збен 6ipre журил. Р абит достарымен когул кетерем деп &ызып к,алуы мумюн. Б ул ;^ызып алса кошедеп коршген адамга сок,тыгып бале куиады» деген соц амалсыз ерген. Кргзыгы, сол сауыкка Рабиттщ Америкада о^итын кдрындасы да келттй К рс &абатты коттеджге булар Kipin келгенде ыргак,ты эуеннен уйдщ кдбыргалары дорыдеп турган едь Байлыкка мелдектеген бай балаларынын, кезекп кегул кетерулер1 екен. 0 у ел п д е 0M ip езш бул ортага ж ат сезшген. Bip- 6ipiMeH сейлесш те ж ары тпайтын ж астар биге &умар. Ею иыгын жулып жеп, бай&ус басты ары да 6epi алюлеген цыздар, бурыш -бурышта кок тупнд1 буркуфатып, эжщ - гужщ эцпме соккан жшттер. — Танысып ^ойындар, мынау менщ &арындасым. Eci\\ii — Айару. А мерикада окдоп ж аты р, — деп, Бабит талдырмаш келген ару кдозды Эм1р отырган орынга жетелеп келген. — 0M ip болады eciMiM. 0 т е куаныштымын а зб е н таныс&аны.ма. Рабиттщ кдрындасы болсацыз менщ де кдрындасымсыз ендеше. «Таныскдныма куаныштымынды» eneyi де крсамжарлана айтты. Bipi &азак,ша, 6ipi орысша. — Арука, журив теменге тусш келешк. Саган айтар 6ip эцпмем бар едь Сафура Айаруды ^олтьщтап баспалда^тан томен rycin бара жатты. — Ж ур, 6i3 де сырткд шыгып шылым ш епп ^айтайык,, 0M ip. 26

____________________________________ tut у с т / — Yh, —дед10Mip сырт^а шык^анда. — Кула& тунып н^алды гой. — Кдлыптас^ан дэстур. К езш де 6apiMi3 6ip аулада гурганбыз. Бэр1м13Д1Ц балалык, шагымыз 6ipre e rri. Сондык,тан осылай жылына 6ip марте бас цосып цоямыз. — Рабит шылымын асыкдай сорды. — К^арындасыц бар екенш айтпады ц гой, — 0Mip оттыгын шылымына так,ай бердг — Айару мешц туган царындасым. Ж асым онга толганда эке-шешем ажырасып кета. Айару экемде кдлды, ал мен анаммен к етам . 0кем13 б ел гш бизнесмен. А л анам кдрапайым мектеп мугалйш. А нам ны ц ом1рден &айт&анына уш жы л болды. Б а р OMipi к ^ы нты лы ^пен, азаппен е т а . — Рабит ауыр курсшдг — А йару екеум13 белек остж. Тек соцгы ею жылдан 6epi осындай дэстурл1 басцосуда кезйем1з. — О , Габа, &ашан кеп &алдыц? — Ей, тентек, с е т де коретш кун бар екен-ау. Уйден дабырлай шыккан ею ж т т Р абита кезек-кезек gyiuagran амандасты. Виски rnci муцк ете £алды. С ол туш ж астар тацга дейш уйк,ы кормеД1. Оты рыс кецйуи erri. Арасында 0Mip де гитарамен торт-бес рет эн салды. Би биледь Тек тац бозарып атып келе жатканда уйд1-уйлерше тарцасцан... 0Mip компью тера coHAipin, уйге цайтуга камданды. Кезею ш редактор Ерболат пен бет цаттаушы М едет эл1 алдарындагы газе т а ц соцгы нусцасына унш п жумыс icTen отыр. 0Mip жазып болтан мацаласын бас редактордыц устелше цойды да, жйтгтердщ ойын белмешн деген ниетпен аягыныц ушымен ацырын басып редакциядан шыгып кета. Устел устшдег1 цара телефон безслдеп цоя бергенде маужырап отырган 0м1р селк ете цалды. Ерше цолын созып, телефон тутцасын цулагына тосты. 0 з кабинетше кел1п кетуш етшген бас редакторы екен. Ж аца гана туею 27

% (ф х< т Э эснсг,н(/скулы _________ ___________________ астан кейш маужырап отырган 0Mip бойын тез жинады. Ж олай eciKxiji ^апталындагы айнага 6ip кдрап алуды да умытпады. Б ас редактор орта бойлы, к,алыц кдбагы туксийра, унем1 ой устшде журетш ж йгг агасы. Айналасына ецкей талантты жастарды жинап, &огамныц ^алтарысында г^алып бара жаткдн улттык, муддеш ^опсытып отырганы. Сонды&тан да болар, найзагайга нан nicipreH жулымыр ж урналистердщ 03i бул редактордыц алдында &аймыгып туратын. А лды нда отырган ж ас ж урналистке уза& уа^ы т тесш п &араган бас редактор асы^пай эцг1месш бастады. 0Mip кш з ютапшасын ашып, жазбак, болып ыцгайла &алып ед1 бас редактор «к,ажет емес» дегенд1 ацгартып оц £олын сыртына сермедь «Алып дала алып огландарды тугызады. То^саныншы жылдардыц басындагы ток,ырау мен ж ас тэуелаз мемлекеттщ мукэмал-мулю талан-таражга туст, устаганныц ^олында, тйтегеннщ аузында кеткен заманда карапайым халы^тын, муддесш ^оргауга билж ек1лдер1 «банды» атандырган б1лект1 ж1ггггер шы^ты. М эскеу мен Петербордан, &ала берд1 Кдп тауынан ^аптаган ^оркдуларга жергш кт! халык,ты жем к,ылмау ymiH журегш щ Tyri бар ж1г1ттер аянып &алмады. А лы п та жык,ты, шалып та жык,ты. Ы р ы ^ а кенбегенш ^ылбурау салып шын^ыртты. К,аза^ даласын, кдзак, бизнесш ^ансоргыштардан б1ртшдеп тазартты . Б ул — к,аза£ мафиоздарыныц ел муддесш ^оргаган, ipi компаниядан бастап кешедег1 &арапайым ш ем ш ке сатушыга дешшт букараньщ £аутазд1гш ^амтамасыз еткен арлан шагы едй О д ан кешн арландарды ц басы &агылды. О ларды ц орнын £Орк,аулар мен ш ибермер басты. 0 з н эсш н талап, е з кдндасын к,ан £ак,саткан кезец басталды. Ececi кеткен халык, бурнагы арландарды ацсайтынды шыгарды. Билж «банды» атандырса да, сол кезецдег1 ж1гггтерд1ц 6api де халы(упыл едп кдза^ты сырттан келген мафиоздардыц талап жеуше ж ол бермедй Bi3 оларды банды ретшде 28

.Ц ы -лт ус/п/ емес, батыр ретшде цайта TipiATyiMi3 керек. С ен осы тацырыпты зертте». Ж ер цозгалса &озгалмайтын редактор жетюршш цойып эцпмесш сабацтады. «Сол тустагы цылмыс элемш щ сер к е а болтан жйтгтер K,a3ipri кунде биэнесте, imi<i ютер саласында, турл1 органдарда жумыс ютеп жур. Соларды тауып алып, тамырын басып сейлесш кер». «Ж арайды , — дед1 ©Mip редактордыц белмеанен шыгута асытып. — Т усш дш , ата. Алгашцы мэл1меттерд1 тапцаннан езпузге хабарын берем». «Тек, абайлап жур. 0 з цаутазднтцгй умытпа. Бул салада да мулдем ж азута болмайтын шетш тацырыптар бар. О ндай жерге жолаушы болма». «Куп, басеке!». Эм1рдщ цатарынан терт-бес HOMipre шыккан кылмыс элемш щ серкелер1 жайлы серияльщ мацаласы оцырмандарды елец етюзген. © з apinTecrepi де цылмыс элемшдеп цазацтыц нарцасца улдары мен олардан керген шапататы жайлы там-тумдап эцпменщ шетш шытара бастатан. ©pi-6epiден соцбул тацырыпца Эм1рдщ езш щ де цызыгушылыгы арта туей. К,ылмыс элемше бурын етене араласцан, бул кундер1 турл1 саланыц басшылытында отыртан апайтес жФптер де Эм1рдщ мацалаларын оцып суйсшген. Тоцырау жылдарындаты мунай мен газ, алтын мен KOMip, жалпы ауыр енеркэсш саласынан бастап базардагы бакалшыларга дешн жат журттыцтардыц ыцпалына бермеу yuiiH жанталасцан цазац ж т т т е р ш щ квзге кершбес, кепке айтылмас цанды жорыцтары жайлы жагымды ппирд1Kyrin журген бурнагы мафиоздар жас журналист ©Mip жайлы мэл1метке цаныга бастатан. Содан 6epi ©Mip де б1рталай шындыкка к ез жетш здк Абадан алыптармен дастархандас болды, органда ютейтш «жумбак,» ж1пттерден кунды мэл1меттер алды. Е ц куанарлыгы, цалалыц газеттщ оцырмандары кун сайын редакцияга цоцырау шалып, келеа кешпкердщ юм екенш б1луге талпынулары, цызыгушылыц танытулары ед1. Бул да болса ез epim-ecrepi арасында Эм1рдщ беделш асцацтата тусп. «Жумбац» ж тттерден алган мэл1метгерш ацтарып 29

отырып 0M ip 6ip цы зы ц о^игаганы тауып алды. Сурегге цабагынан gap жауган к,араторы жйтг агасы. 1960- жылы Алматы облысында туылган. Ауылшаруашылык институтын б т р г е н екен. К ^л м ы сты ц топтыц белсенд1 м уш еа болган. Е ю марте тем1р торга тогытылган. BipaK, екеу1нде де уацытынан бурын босатылган. Эм1рд1 Кызыцтырганы бул иштггщ еюшш марте тем1р торга тогытылуына себеп болган Kici ел1мк Kici болганда да езш щ туган улы. «Адам баласы езш щ туган улын атып тастай ма? О л ушш ж урегщ нщ к,аттылыгы цандай болуы керек? Тас па, тем1р ме? Н е ушш, к,андай себеп? Себеп болганда да кепйримес кунэшц д е т болу керек шыгар шгген шыккан шубаржыланды ел1мге кию ушш...». 0M ip 1здеспрю журю бул ок,иганыц ушыгын тапты. К^ла бойынша сэн-салтанаты келккен терт мейрамханасы, к,онак уш бар, аудандык, мэслихаттыц депутаты болган бакуатты ж Ы тпц устшен кус ушырмай ecipreH улы мен цызы гана болган. Е рж етю калган улы э к е а ш ц кабинетше келш к,аРУ кезенген. Юмге дейс1з гой. 0KeciHe. Сондагы талап еткеш а к т а екен. Кдтал эке улдыц бетш цайтармац ниетпен урса женеледь Крйсар ул райынан цайтцысы келмеген. Осы кезде улыныц цолындагы оцтаулы царуды тартып алмак, болью арпалыса кеткен эке шалт цимылдаймын деп ацыраган да калган. Ж улкыласып жатцанда улдыц колы uiypinnere тию, езш кеуде тусынан атып алган. О сымен ic тэмам болью, бес ж ы лды аркалап кете барган эке арада 6ip жы л еткенде ракымшылыкка ш нген. К^сацана гстелген кылмыс емес, абайсызда болган баласыныц ел1м1 оныц уакытынан бурын бостандыкка ш ыгуына еш кедерп келттре алмаган. Бул окигага куэ болган жалгыз улдыц Адиш атты жолдасы да тусш ж берген екен. 0M ip сол ж нтгп 1здеп тауып, сейлесю цаитты. Сейлескеш бар болсын, цасын бояп, KipniriH цайырган, тырнагын гулденд1рю алган цызтеке жйтгтен шошынып келдь Э сш нде, ацици оцига былай болган екен. ...Ш етелге барып, бшмцдо жетиуйрш кел деп

JQ .м myctn/ ж1берген ш олжац ул елге келгеннен соц аталык, салттан жерш, еркектж болмысын езгерткен. ©3i семлд1 майыскан ж1птпен эуеш боп, кецьл косцан. О л а з десец eneyi уйленбекке анттас^ан. А сты -устш е тусш , вбектеп калган экенщ бар мшез1 баласына б елгш . «П апаны вз1м квнд1рем, мама к,аРсы болмайды» деп сенд1рген жуптасын. Содан куаныштаРЬ1 цойындарына симай, квц1лдер1алып ушкан «кос гашык» бизнесменнщ офисше бас сукдан. «Папа, — деген шолжац ул. — М ен мына •. ж т т к е уйленем. Б ул меш ц ку№ |гым. Дем ократиялык - когамда мешц де устанымым ecnepuvyi тш с». Э дегеннен аузына сез туспей ацтарылып калган э к е а сойлей бере |, шайына шашалган. А уа жетпей, козш ен ж ас бурц ете : Калган. «И ттщ гана баласы!». «Солай папа, мешц . coijFbi сез1м осы. М енен жер1месац деп ойлаймын. ' М аманы оз1м конд1рем. Е гер буган конбесецдер меш Tipi | кормейандер». «Кулыным-ay, бул не масцара?! Кдра бет кылдыц гой меш елге. М аган сонда немереш...». I Тутыгып калган ты ц эке. «А диш екеум1з бала багып аламыз. Сол немере болады Ызге». К^аЬарымен талайды Кан сид1рген кылмыстык топтыц байыргы Mymeci, цас- Кабагымен айналасындагы ж т т т е р д щ мысын баскан айбарлы Ж1п т бордай уплген. «Буйтш ©Mip сургенше, неге мен1 алмайды екен ку К удай!». «П апа бул Еуропада да, Америкада да калыпты жагдай. О нда турган ештеце жок». «Америкацныц так аузын...». «Папа, меш де туан ». «К^йт райыцнан! Екшпи бул сез1нд1 еспмейтш болайын. Ж огал api!». А ш уга мшген эке цалш-калш етед1. «Бул мен ушш ом1рден де кымбат шеапм, эке. М ешц устанымымды олсец де озгерте алмайсыц». Кдны басына шапкан жаралы арыстан айналасын кармана бердь «Улым, — деген сосын жер астынан шыккандай жалынышты унмен. — Улым, ceHi осындай коплд1р болсын деп оардом бе? Жет1 атамнан 6epi жалкы урыкбоп туып келе жаткан рудан едж. М уныц цалай? О заманда бу заман, еркектщ еркекке артылганын кайдан кэрдщ? Н е отгау бул?!». «Kernip, папа, сен меш тусшбедщ. Bi3fli 31

% a fixa H З зеГ и гп Л м щ ы ешюм тусш бейдь Крш! Енд1 Meni кермейсщ. Улым жок,' деп есепте. Ж ур кеттж, Адиш ». Ш арасы з эке суырмага к,олын сала берген. « И я, улым. Е нд 1 сен жо^сын, мен ушш. С еш ц буйтш ылыгып жургешнд1 кергенше ез колыммен елт1ргешм м ьщ артык,. Кудай да, ата-баба аруапя да сонда гана разы болар». Кула^ты тундырып, журек-п ушырган ащы дыбыстан кейш &ою кек TyriH бурк, ете тускен. Б удан ары А диш тщ есшде ештеце жок- А ны пд осы. А диш есшен танып к,улаган. Bipan, eciH жиганда е з улын атып елт1рген эке буган ж аца сценарийд1 тусшд1рген. Кукык, коргау органдарыныц алдында мулт кетсе, сезш ен жацылса е з туганын атып елт1рген адамга буныц ем1рш щ куны кек тиын екенш санасына шегелеп турып ук,тырган. «Ук,тым, — деген А диш тупне дешн д1р1лдеп. — Ук,тым 6apin. Ci3 тус!нд1ргендей айтам». V Ф рэнк орналастырган жумыс^а Бадди тез бешмделдк А лы п бара жаткан кнындыгы да жок- Телефон арк,ылы тапсырыс берген клиенттщ аты-женш, мекемжайын ж азы п алып, пиццасын уак,ытында ж е т ш зт берсе болганы. Ж умысла алданып, Баддидщ кецш кетержешн дедь Айналасына байыптап карай бастады. Банкке барып, уйдщ несие кестесш кайта калыпка KeATipin алды. А та- анасыныц торнадо кезшде кайтыс болганын ecKepin, банк ешлдер1 осы кезге деш нп еФмд1 толыгымен е з есептершен жауы п тастады. Енд1 тек кайта жасалган кесте бойынша ай сайынгы телемд1 кенпкт1рмесе болганы. Ф рэнк айтса айткандай, жумысында да бастыгы жайлы болып шы^ты. А рты к ауыс эцпмеЫ жок, сезге сарац зэцп. Тапсырылган жумыстыц тыцгылыкты аткарылганын жаны калайды. Bcipece айрыкша мэртебел1 клиенттер тапсырыс бергенде кураК ушып кетедк Ондай сэтте тапсырысты жетюзуни Баддиге кем1 бес мэрте Коцырау шалады. А йры кш а мэртебел1 клиенттердщ ерекшел1п — олар пиццага акшаны он есе артыпямен 32 •

телейда. Булар пиццамен 6ipre цосымша дэмдеушггерш усынады. Бул жумысца тургалы Бадди eKi нэрсеге тацырцаулы еда. Bipi — пицца тасуш ылардыц 6ip-6ipiMeH tia цатысып , сейлеспе&пнджтерй Бадди спортшыга тэн мшезбен езш туйыц жандардыц цатарына жатцызушы еда. М ына жерде жумыс ктейтшдерщ нагыз ундеместердщ езй Бастабында Бадди эрштестершен сыр суыртпацтап, эцпмеге тартып nepin едй мардымды жауап ала алмады. Т Ы толыц шыцпаган баладай мурын астынан м щ пр ете цалатын жас жйтгтер кулаккаптарын киш алып хард- рок тыцдап жургендерй Bip жерде жумыс ктегешмен, Ф рэнк кебше бул жерде бола бермейдй Коре цалган куншц езш де оныц цулагы OMipi телефоннан босамай, ipi 1стермен айналысып жургеш. Екший 6ip тацданганы: айрыцша мэртебел1 клиенттердщ KenTiri еде KeirririHe тацырцамас-ау, 6ipa& солардыц дэм деуш ке бола он есе артык, ацша телейтшджтер1 Баддидщ кумэнш цоюлата тускен. Ацыры шыдай алмай 6ip куш Ф рэнктен осы жайында сурап керда. — Эппак,, — деда eKeyi туск1 асца отырган кезде. — Ш ыны цды айтшы, б1здщ iciMi3 таза ма e3i? — Н еге кумэндандыц, А зиат? Bipey б1рдеце дед1 ме? — Ж ога. Ж ай сураганым гой. — Ш еф тщ ез1мен сейлестщ бе? А йлы гы ц кецш ннен шыга ма? — Ф рэнк айналасына алацтай царады. — И я, сейлест!м. Ж алацым жаман емес. — Бадди Ф рэнкке царатып ею саусагын Kepceiri. — BipaK, неге айрыцша мэртебел1 клиенттер ацшаны артыгымен толейд1 пиццага? — ©йткеш оларга ерекше пицца усынылады. Дэмдеу1штер1мен 6ipre. — Дэмдеушке бола он есе артыц ацша телейтш адамды оз басым ия жынды, ия накурыс санаймын. — Азиат, оган басыцды ауыртып цайтесщ?! © з 3-1026 33

жумысымызды быеш к. Басцасында не шаруамыз бар, а, дос?! А йлыгымыз жак,сы ма, жацсы! — Ж арайды , жарайды, Эппак,. Б1рак,сонда да... — Бад, б1здщ жумыста 6ip сез бар. Осыны кекейще тугап ал. « А з бысец — коп einip суресщ» деген. Демек, кеп б1лген сайын басыц да кеб1рек ауыратын болады, достым. М ына жердегшщ 6opi неге ундемес деп ойлайсыц? О йткеш бэрш щ узац eiuip суруден у м т бар. — Р ас, 6ipeyiH сезге тартсам жумган ауыздарын ашпайды-ау. Ж умыста тек тш н жутып крйгандарды алгансыцдар ма, туге?! — Х а-ха-ха-ха. — Ф р э н к iuieri ту йш п цала жаздап узак, кулдп Селюлдеген ем иыгын эрец басты. — Болды, Б ад, тамагыцды iui. *** — Ей, Азиат, кешке цандай жоспарыц бар? — Есжтен Ф рэнктщ басы кершдь — Ешцандай жоспарым жоц. Уйге сайтам. — Бадди epiHe жауап цатты. — М ацы зды 6ip эцпм е бар ед1. Кеш ке сыраханага барсац цалай? — М -м-м, мацызды эцпмеш сыраханада айтамыз ба сонда? — Онда кафеге барайыц. — Ш улы жерге зауцым соцпай тур. Бэлм м бЬдщ уйге бара салармыз, царсы болмасац. Тып-тыныш, эцпмелесуге цолайлы. — Уйге дейсщ бе? Ж арайды, бул да жацсы идея екен, —Ф рэнк Баддиге жацындай Tycin: —Касыма эдем1 ею цы з ерте барсам цалай? — дед1 ешюм естш цоймасын дегендей сыбырлай сейлеп. — О -го, цыздар дейсщ бе, ей?! — Бадди бвлмеде ездершен басца бвтен ешммнщ жоцтыгын сездарпа келгендей сыбырлай сейлеген Ф рэнкке кетерщю дауыспен жауап цатты: — О к! Тек, осы жерден пицца ала кетем. О дан басца ештеце дэметпе. — М аган виски немесе текилла болса да жетед1, Азиат.

— К ел кпк. О нда мен жумыстан кешн уйге ертерек барып, уй iuiiH ретке кел-ripin цояйын. — Кршдарды айтып ем жайнап сала бердщ гой, дос. — Ф рэнк цалжындай ойнаган цалыппен досыныц басынан устап алдыга HTepin ж1бердь — О тырып алып кундренейш бе ещц? — Бадди соккыдан цорганган боксшыдай ею б и е п н 6ipiKTipe бетш жапты. Аузына сез туспей абдырап цалган Ф рэн к кенет ею жудырыгын тушп, Б аддид1 1штен ж эне шыцшыттан урган сыцай танытты. Ж арты жылдан 6epi езш суп-суыцкердей царсы алатын уш белмел1 пэтер1бугш Б аддиге президенттщ ац ушндей сезжген. Кдоздар келеда деген соц зырылдап журш уйдщ шацын cypTin шыцты. К удай-ау, эйел адамныц цолы тимеген соц жуылмаган ы ды с-аягы ц да тау-тебе боп уйш п, уйдщ im i ыбырсып кетед1 екен. К ерш ген жерде шашылып жатцан шалбарлары мен шулыцтары д а ретке келш, гардеробца тогытылды. Терезелер ашылып, уйд1 желдетш алды да, белме imiHe и к с у cenTi. B a p i дайын болды дегенде музыка цосты да, теледидар алдындагы диванга цисая K erri. Бэденд1 келген цос бразилиялыц аруды цушацтаган Ф рэнк те кеп кенйюпрмедь Ymeyi дабырлай сейлесш, уйдщ цоцырауын басты. — А л, цыздар, танысып крйындар. Бул — менщ досым Бадди, атацты боксшы. Кеуделер1мен кок TipereH цы здар да ашык, екен. Б1рден eKeyi кеп Баддидщ ею бедней шелп етю здь Ерюн басып, уйге юрд1 де, бул пэтерге бурыннан кеп журген таныс адамдардай дабырлай сейлеп кетть Туннщ 6ip жарымына дешн виски imin, би билеген, одан цалды цызыцты анекдот айтып кец1л кетерген жастар масацдау тартцанда ж уптасып еюге белшген... Бетш жапцан Бенеттидщ шашын ысырып тастап, шел цысцан Бадди тесепнен ауыр кетермдг Тоцазытцышта турган минералды су eciHe Tycin, ас уйге беттедй Бул 35

кезде жанында жат&ан ж убыныц маукын баскан Ф рэнк те ас уйдщ терезесш ашып тастап шылым шепп отырган. Бвлме iuiiH журен лоблытар коймалжыц Hie жайлапты. — К,алай, достым, 6api ойдагыдай ма? М инералды суды ciMipin жатцан Бадди ризалык, ceaiiuiH бидоре бас бармагын шошайтты. У стелдщ екйпш жагына келш отырган Бадди шылым ш еккю кеп, Ф р эн к тщ алдында жатк,ан темеюнщ Корабына кол соза берген. Ф р э н к ауыр соккыдан дереу есш жигандай шалт к,ИМЬ1Лмен темею к°Рабын кагып алды. — Ш екп ей-ак к°й. А зиат. К дж ет емес! — дед1 саскалактай. — Н еге? — дед1 Бадди е зш жас бала кврген досына ызбарлана свйлеп. — Экел, Эппак, жан дунием кулазып жур соцгы кездерь Ата-анамды сагындым ба, элде жалгыздыгымнан Kopin журген шарасыздыгыма налимын ба, бЬлмеймш. BbvepiM, imiM алай-дулей арпалыска толы. Б адди темею корабынан шылым суырды. — Б ад, 6ipH8pce айтуга THicniH, — Ф р э н к цолындагы тукылды кушырлана сорып, буныц бетше урледь — Бад, бул шылым емес. Ойнама. — Е н д | не? —Б адди колындагы темеюге ундлд1. Сосын басын KOTepin, кезш сыгырайта Ф р эн к ке фарады. — Марихуана ма? ©леуареген шогы калган тукылды кумарлана сорган Ф рэнк басын изедь — М ейл1, — дед1 Бадди. — К ереш к кударетш. — Абайла, А зиат! Тек йшце терец сорма. BipaK алгашкы кезде басыца Tenneyi де мумюн. — Ф рэнк бул icre е зш щ тэж1рибел1 екешн 6uvupin, камкорси сейледь Бадди оттыкты тутатып, шылымды ернше кыстырды. © кпеге жиналган тупндо сыртка урлеп, шылымкорларга тэн эдетпен алдында жаткан тэрелкеге шылымын ш ертт Койды. Досы ныц бул эрекетше масаттангандай Ф рэнк кезш жума жымиып кулдь — Кептен 6epi шепп ж урац-бе, Эппак? 36

— Анда-санда гана, — Тура царауга батпагандай, Фрэнк квзш алып цашты. — Соншалыцты тэуелдшпм жоц. Кейде квндл-куйге байланысты дегендей... Eneyi узак, уацыт у н а з отырды. Б адд ид щ ж уреп айнып, цусцысы келдь Тула бойын э л аз д ж жайлап, буын-буыны босай бастады. — Эппац, — деди сосын ацырын. — А , Э ппац, 6i3 не icTen журм1з e3i? — 0з1м де сешмен осы тацырыпта сейлессем деп жур ед1м, Азиат. — А , айтпакшы, мацызды эцпм е бар деп едщ гой жаца. — Ия, мацызды эцпме, ете мацызды, — Ф рэнк орнынан турып, apbi-6epi тецселе басып ж урдь — А зиат, б1зде жумыс ктегенщ е 6ipa3 болды гой, е зщ де тусшген шыгарсыц жагдайды? — Ш ынымды айтайын, Эппац, тусш гетмнен тусшбе- гешм кеп бул жумыста. — Маселен? — Маселен, еткенде взщнен сураган жайттар. — Осыншама анкау болармысыц, Азиат. Ф рэнк езше сураулы жузбен цараган Баддидщ бала кецдлд1 ацгалдыгына кеш ген сыцай танытты. — Коп жумбацтамай айтайын, — дед1 сосын орындыцта отырган Баддидщ артынан кеп, ею иыгын баса устап. — Азиат, б1здщ айрыцша мэртебел1 клиенттер1м1з — наркомандар. А л б1зд щ пиццамен 6ipre берета* дэмдеу1инм1з — ecipTKi. Сондыцтан олар пиццага он есе артыцацша тэлейдй Осындай клиенттер тапсырыс бергенде босс саган неше рет цоцырау шалады? — KeMi бес рет, — дед1 Бадди есецпреген цалпы. — MiHe, кордщ бе, саган кем1 бес марте цоцырау шалады. Э йткеш оган да бас керек. Тауардыц THicTi цолга тапсырылуына ол басымен жауап береди А л енд1 мына сурацца жауап 6epmi, осы кезге дейш сен цалай коптардыц3 цолына туспей аман журсщ?5 5 полиция 37

«Б1лмеймш» дегенд1 ацгартып Бадди иыгын цицац етюздь i — И я, бимейсщ. ©йткеш айналацдапялардыц 6api ундеместер. BipaK, алац болма, б1зд1н, барлыц жерде ез адамдарымыз бар. Сондыцтан 6epiMi3 аман журм1з. Бул icneH де юм кершген айналыса бермейди ©зше сешмд!, барлыц салада жулып шыгар таныстары бар адам рана тэуекелге бас тюедг С олай, достым. Бул юте цупия дуниелер ете кеп. Б 1зд щ непзг1 бастыгымыз юм екешн б и есщ бе? Бпш есец айтайын, б1зд1н, непзп цожайынымыз турме цудайы — Дж ош ты ц нац езй Калай, ж у р еп ц flip ете цалды ма? И я, Дж ош — цылмыс элемшдег1 улкен тулга. О ны мен 6api санасады. ©йткеш оныц ыцпалы губернатордыц эм1ршен кем емес. Б у к и штат бойынша, керек десец Еуропанын, цылмыстыц серкелер1мен тьюыз байланыстагы адам. Т урмеде отырса да ece6i тугел. ©зшде тутас армия бар. А л оныц бэрш цалай устап отыр дейсщ гой? Bapi мынаныц арцасы. — Ф р э н к устелде жатцан ecipTKi салынган темею цорабын нусцады. — Буган цаз1р 6spi тэуелдй А л ecipTKi бизнес! — элемдег1 ец табысты бизнес. А дам дар ecipTKi сатып алу ушш барын бередк 6apine барады. Б1здщ жалацымыздыц кеп болатыны да сондыцтан. Енд1тусш дщ бе, Азиат? Ф рэнк аузы-аузына жуцпай сейлеп жатыр. Бадди устелде жатцан ораулы ecipTKire жшркене царады. Терезеден танныц хабаршысы болып бозамыц сэуле цуйыла бастады. — М ен шаршадым, © ппац, — дед1 кез1 цутырган итпц кез1ндей цызара бастаган Б адд и езуш е болымсыз кулк1 yfiipin. — Сен де жатып демал, наркоша. VI «А дам баласы цалыпты eMip ыргагынан шаршаганда тыныш тыцты шулы ортадан 1здейтш1 Heci екен?». ©Mip санасында жылт еткен осы ойдыц цурсауынан шыга алмай, G3iMeH-e3i отырган. — 2Kirirrep, жур!цдер билейм1з, — дед1 Сафура мен 38

Тамшы диванда отырган буларга &арап. Кулак,ты ж арып, гимарат ишндеп жуздеген жанны ц журен согысын ез ритмше багындырган ту н п клубтагы алапат музыка арасынан дауыстары ем1С-емк еспледй Р — Н е? — дед1 Рабит сацы рау адамдай ай^айлап. — | Недейсщ? ! — О ты ра берем1з бе осылай сыра сораптап, жур1цдер билешк, — дед1 С аф ура музыка ауанымен бидщ I £имылдарын жасап. Сут nicipiM уак,ыттан соц терге малшынган TepTeyi диванга келш жайгасты. | — 0Mip, тагы да т ер т сырага тапсырыс берии, — дед1 emiri басылмаган Рабит. Эм1р калыц Henip арасынан даяшыны 1здеп тауып, сырага тапсырыс 6epin келгенде диванда Тамшы мен Сафура гана свйлесш отыр екен. Рабит буларга к,арсы беттеп устелде отырган терт ж т т к е &осылыпты. Кушак,тасып алгандарына Караганда эцпмелер1 жараса ^алган тэр1здй К ек тутшд1будак,татып к,арк,ылдай куледь 0Mip 6ip сэт бул ортага келгенше еюндй @ зш койшы, баганадан 6epi айналасына уркектей к,арап, кез1 ба^ырайып отырган Тамшыны аяды. Л ас ортага бекер суйрепть Рабиттщ кецш не gapan, келюе салган едь ЕщЦ еюшштен бармагын шайнап отырганы мынау. Е ю к,ыз уялы телефондарына уцьлт отыр. 0 л еу м егп к желйй а^тарып-^опарып, 6ip-6ipiHe суреттерш KepceTin жат^андай. Ж аца музыка ойнады. Клуб ишндеп масац жастар шу ете тусть Демек суш ки эуендер1 басталып келедь Сахна TopiHe орнатылган Tin баган тем1рлерд1 шыр айнала билеп журген ж алацаш перьлер теменге т у с т , 6ip- 6ip жйтгп ортага суйреп жатыр. 0M ip сыра толы бокалды енд1квтере 6epin ед1 мойнына жумса& б1лек оратыла кетп. Енд1 6ip сэт эл п nepi ty>i3 мыц буралып буныц алдына отырып алды. К ^здар жалт кдрас^ан. Сафураныц eayiHe кулю уш рш п, &олын шапала^тап крйды. Тамшы тырс еткен ун шыгармады. 0Mip Тамшыдан уялгандай 39

Ч а//ха н 'J)(itct mf<tiy tt.t _____ э л п nepiHi и тер ш а л д ы н а н т у р г ы зы п Ж1бермек б олы п еда, ол орны нан тж кете р ш п , бурылы п кеп кос алмасын д1р1лдете тагы д а тоне тустс Эм1р ж андэрм ен калтасы нан ж уз долларды суырып алы п кы з устш де кш м атаулыньщ м ры м ы н ж асап турган ж а л гы з лы пасы н ы ц ышк,ырына Кыстыра к°йды . Ж алацаш nepi риза болган кейште эуен ш н , ш р 1м 1м ен б у р ал а б и ле п , б етш ен ш еп етю зд1 де ортага карай ж упре басып женелда. — Ж у з доллар беретш1цд1 б1лгенде м ен-ак алдыцда стриптиз билейтш ед1м гой, журналист мырза. С афура орнынан турып жацагы стриптиз билеген Кыздын, эрекетш кайталады. «Крйсацш ы, уят емес пе» дегещц ацгартып Тамшы Сафураныц колынан тартып, жанына отыргызды. Ж ауап орнына 0M ip бокал толы сыраны кетерт, «Сендердщденсаулыктарыцушш алып кояйык, кыздар!» дедь Бокалдар сыцпдры музыка у нте жутылып кета. — «Денсаулы к ушш кетер1п, денсаулыкты да курттык- ау», дейда ме, - деда Сафура. А з-кем у зш стен сон, тецселе баскан Рабит кайтып оралган. Аягы нан арен, тур. У стел устше жаца койылган сыра толы бокалды KOTepin: — А л, кы здар, yuiiHmi курсты тэмамдауларыцмен! Сессия атты тозактьщ eciri уакытша жабылуымен Куттыктаймын! А лып кояйык, кэне!, — дед1 масандау унмен. Bapi де оры ндары нан туры п, бокалдары н согыстырды. 0м 1рдщ ж анына ж айланып отырган Рабит калтасын Карманып, тем ею нщ булшбеген 6ip талы н алып ш ыкты. — Ш егесщ бе, журик? — дед1 ол кыздарга ест1ртпейш дегендей акырын сейлеп. — Тартып Kepyijje болады. 0 т е э л а з Typi. 0M ip шоршып туст1. — Марихуана ма мынау? Рабит, койсацшы. — Н е болды, 0M ip, ewipi шепп кермедщ ба не? — Ж ж п тж тщ олшем1 ecipnd шегумен влшенет1ндей кекете 40

сейлеген Рабит кеудесш кетерш отырды. — Ж ацагы ж!пттерден алдым. Барсам «цатып» отыр екен. — Рабит, жалпы осыныц зиян екешн е зщ де бЬлесщ гой, не Keperi бар, а? — © й, философ, сен де айтады екенсщ-ау. LLIerin кердщ бе? Ж оц, шепп кермедщ eM ipijjae. Ендеше буныц пайда-зияны туралы маган лекция оцымай-ац цой сен, бала. Сэл цызып алса болды, осылай астамси сейлейтш Рабиттщ мына сез1 0м 1рдщ цытыгына r a i n K erri. Орнынан асыгыс кетершп, Рабиттщ жанына жетш барды да, оны ею иыгынан тис KOTepin тургызды. — Мен саган менсшбей сейлейтш бала еместн, Рабит, осыны еацде сацта. Эттец, кешеде кездескен бейтаныс 6ipey болсац ею буктеп астыма басар ем. М енщ керген eMipiMfli сен эл\\ кермедщ. Сондыцтан осы кунще тэуба де. Боркем1к неме! Рабит цой аузынан шоп алмас ж т т т щ аяц асты эзгер1п, шекебасы шодырайып цатуланып ш ыга келгенше таккалгандай. 0м1рд1 ем1р-гумырында 6ipiHiui рет кергендей бажырая цалыпты. — Солай, достым, дурыстап сейле! М ае екен деп мазац цылар юсщ мен емес. Мен1ц сырымды б1лмей турып басынуын царашы, ешмтж! — 0Mip, Рабит, не болды сендерге?! О сында тебелесу ушш келд1ндер ме? К рйсацдаршы болды! Ж ур тты ц бэр1 б1зге царап отыр, уят цой! — Тамшы цолынан суйрегендей болып 0м1рд1 эрец орнына жайгастырды. Рабит сол тацырцаган куй1 сылц е т т отыра кетть Кдгаз-цаламга yfiip жанны ц 6apin э л а з деп ойлайтын санасы туманданып, айналасына магынасыз кез тастады. © зш щ есе ж1берт алганына налыды ма, элде мшез корсете алмаганына кешд1 ме, Рабит алдындагы сыра толы кружканы жерге итерш кулата салды. — Шешецдй.. О рнынан тура берген 0м1рд1 цолынан тартып, мойнынан тас цып цушацтап алган Тамшы оныц 41

^Juf/xan ticcHtftliifiM &озгалуына мурша бермед1. Кулагына сыбырлагандай кылып ыстык, деммен: — Сенен етшш сураймын, Эм1р, сен eciijai бм есщ Fofi оган Караганда. А ш уга беришенй, етшем. Сен шак,ырган соц гана келш ем, ренж1тпенн меш, 0 M ip , — дедь Ата-анадан б1рдей айырылып, сэби ша&тан бозбала кезецге деш нп eMipi жет1м балалар уйшде еткен 0м1рдщ бойында MefiipiMMeH ерглген кдталдык, та бар едк Балалар ушнде де талай е а р тк ш щ дэмш татып корген. Bipajj Кумарта соцына Tycin кетпедь Есейе келе е з 1 ^уралпы ж ю ттердщ ecipTKi шырмауына Tycin, к,ала буза^ыларына крсылып, а^ыл-естен айырылып £арк,ылдап кулш журетшш талай кердк Керд1 де ой туйдк Ш еп шегу — Ty6i жаксылы кка апармайды екен. С ол сэтген бастап 03i де естен айырар ecipTKire жоламады, езш сыйлап, айнала крршап журет1н жетсмдер уш ндеп достары мен &арама- гындагы Ы лерш де бул тажалга жолатпады. Кейшнен э к е а ш ц досы То^тарбек буны балалар уйшен 1здеп тауып, он беске толган 0Mipfli езш щ ауылына алып кеткен. Еабит ^олындагы темею-еартюш Сафурага усынды. 0м1рдщ imi &ылп ете тускен. А узына с е з туспей, габиткд алайып ^араганы сол ед1, С афура буныц дэмш бурыннан татып журген жандай темею тук,ылына салынган еартю ш кумарлана сорып, кек тутшш тже урледй Ж анындагы жолдастарыныцш ынайы келбет1 ашылган сайын бойын ж еккерЫ ш сез1м! билеген 0M ip алдындагы сырадан 6ip ciMipin, Тамшыны биге шак,ырды. Eneyi орталык, алацдагы эуен ыргагына елтйен жастардыц ортасына сщдь Еабитке деген аш у-ы за буындарына Tycin K erri ме, 0M ip биден оралганда масайынкырап &алды. Ж анында отырган Тамшыныц белшен орай £ушак,тап, е зш е тарткдн. Т унп клубтыц к,ызылды-жасылды жарыкуары тун &арацгылыгын аяусы з ос^ылап, сез1мд1 турткглеп ойнайтындай. Тамшы эл сЬ кдрсылык, танытып, 0Mipfli Kepi итердй — Крйшы, 0M ip, мае боп &алдыц ба сен де? 42

— Ж ога, мен мае... мен мае емеепш, Тамшыжан. М ен бэрш бш п турмын. М ен саумын, Тамшы... Саумын... Бойын билеген желйеп а{$ырын а&ылга жецд1ргендей 0Mip gapebi алдында cyfiicin отырган Рабит пен С афурага сузые фарады. — Тамшы, — дед1 сосын ж аны ндагы &ыздыц бглегшен устап. — Тамшы, жур, ^айтайык. — Сейтейжпп, 0Mip, баганадан 6epi саган айтуга &ор&ып отыр ем. М ыналар ше? ! Екеуше %айта те с ш п &араган 0M ip £Олын 6ip алтедй I — 0 й , олардыц е з кэшптер! ездерш де. Kp3ip кдйта !крймас. Тецселе баекдн 0м1рд1 к,олтык,тап алган Тамшы тал |бойы майыса сырт&а беттедй Ж азд ы ц жайма шуак, макпал туги. — Енд1 болмаганда миым айналып аузыма тусетш еда элп жерде. — Тамшы сыцгырлай кулда. — С енесщ бе, ем1р1мде 6ipiHiui рет келш турмын тунп клубка. — Келе... келетш жер екен... емес, — дед1т ш курмеле бастаган 0Mip ыкылык атып. — 0Mip, a, 0Mip, жатакданага дешн жаяу барайы£. Отырып-отырып жалык,тым. Кшжене бой жазып, ceprin цайтайык- С ен де ее жиып аласыц, — деда тротуарда аягын санап басып, ойнап келе жат^ан Тамшы. — Ж арайды , дегенщ болсын, Тамшы ханым! «М ахаббат пен унатуды белек сез1м ретшде к,арастырса&, журек терш де кдйсысыныц ем1р суруге Ка»&ысы бар? 0 л д е eKeyi де 6ip ж уректщ ш ш де кдбыса eMipсуруге &аук,арлы ма? Bip жанды еле сушп, мэжнундей гашы& болганыцмен ешнцц 6ip адамды унатып турсац ше? С ен гашы& болган адам саган кегул белмей, ал унат^ан жан кецш це жагымды эсер сыйласа ше? Ж урек- таразыныц к,айсы басы ауыр тартуы т и к ? Суы& ак,ылга салсан, «о:-ицд1 суйген адамды багала» дейдь А л журек неге а)у>1лдыц айткднына кенбейда?» 43

У ф у * г » йссн(/гкцлы ________ ________ Терезе алдындагы гулдерше су цуйып турган Тамшы откендеп тунп клубтагы Рабиттщ эрекетш еске алды, Heri3i Рабиттщ марихуана ш егетш , табылса героин тутынатыны да Тамшыга тацсыц емес. Eneyi жылга жуыц цолустасып жургенде Рабиттщ будан да сорацы тсрлжтерш кврген Тамшы гой бул. Тек, жанын жепдей ж ей тш Рабиттщ куннен кунге цулдырап, адами цалыптан алыстап бара жатуы едь Ж аны на cepiK болып, жаман дуниеден жершд1рер дейтш С афураны ц Typi анау. 0 3 i де шеп шегуге дэш пп алган тэр1здк О сы кез Тамшыныц бойын туцгыш рет цызганыш сез1м1 цыздырып еткендей болды. А ртынан цалмай, кун сайын гул сыйлап журш Тамшыныц ж урегше ж ол тапцан Р абит арада жы л еткен соц сез1м отына шарпылмагандай буныц ем1ршен оп- оцай-ац кете салган. B ip-6ipiH e екпе артып, кшэласцан да жоц. Солай болуы ти к секции eKeyi де суыц цабылдады. B ipiH -6ipi елш -eiiiin суйгенмен, 6 ip сэт жалыцты ма, элде сез1мдерш турл1 киыншылыкка салып сынап Koprici келд1 ме, эйтеу1р Тамшы Рабитты, Рабит Тамшыны бурын- соцды кермегендей жатырцаса цалган. Оган цоса арада апта еткенде буныц кезш ш е Рабит С афураны цушацтап шыга келдь {^ызыгы, б1ршама уацыт еткен соц eKeyi цайта табысуга c ep rre cin алгандай Тамшыныц бойында сол сэтте лап еткен цызганыш болмады. Канша цызбен журсе де туптщтуб1 Рабит буган цайтып келетшдей сез1м кешет1н. Е нд 1 м1не, сол кундерд1 ацсагандай, Рабитпен етюзген T erri сэттердщ елесше малданып турганы. ...Бакуатты отбасынан шыккан Рабиттщ бала циялы бай едь Кдрындасы Айару eKeyi узацты кун цаланыц цызыцты жерлер1н шарлаудан талмайтын. B ip aij бул ес цата бастаган шацта анасымен экесш щ арасында TyciHiKci3 эрекеттер орын ала бастады. Тату-тэтп отбасыныц 6epeKeci кетш, мае болтан куш э к е а анасын цуып журш сабайтынды шыгарды. Ш ырцырап арага тусетш буны да шапалацпен 6 ip урып ушырып TycipeTiH. А цыры берекел1 •прлжтщ ендйпде бэтуасы болмасын туснад ме, экеамен 44

_________________________ .К,М. ип l/ril lf кезект1 урыс болган куш тун а уа анасы у й д еп б ар заты н cKi к о л с е м к е г е с а л ы п , Б а б и т и ж е т е к т е п ж ы л а г а н ку ш кете барган. К дры ндасы А й ару ауы лдагы ата-эж есш щ Колы нда ед1, с е й т т б е л ш ш к а л а берд1. 0 K e c i м ен а н а с ы зацды турде аж ыраспаганымен, екеуш щ гумыры ею I белек етп . ? Тэрбиесшщ туздыгы кем болгандыктан шыгар, анасынан калган кала ортасындагы ею белмел1 пэтерш жылга жетюзбей сатып, айналасына жын-жыбырды жинап алган Бабит акыры жатакхананыц тар белмесше кеп тыгылган. «М енщ ем 1рге екпелейтш ж еш м жок> — дейтш Рабит кызып алган саунде бул бметш бурынгы еуенше басып. —М енде 6epi де болды гой. Бэрш койшы, менде ец бастысы анамнан калган eKi белмел1 петер1м болды емес пе?! М ен жы нды оны да сатып, е з OMipiMfli ез1м курттым. С ендердщ проректорларыц менщ анамныц жаксы танысы едь Кдйта сол юсшщ камК°рлыгымен осында орналастым. Эйтпесе баягыда далада лагып, кезбе боп кетер ед1м» дейтш м эцпрш отырып. Тамшы еткен кундердщ ш уагына ш омылып турып 6ip сэт Рабитка к°Ыырау ш алгысы келген. А рты нш а тез айныды. BipaK ж урек к алауы телеф онды кайта к°лы на а л г ы зд ы . Ж а г д ай ы н б1ле с ал ай ы н ш ы д еге н о й ы н а « о л ар Каз1р не ic re n ж а т ы р е ке н » д еге н эй е л и б ей с ан ал ы Кызыгушылыгы араласып, хат жолдауга беюндк Эуелпде не жазарын бимей, сел ойланып калган. «Жанында Сафурасы бар шыгар» дейд1 кызганышы Кулагын кетерш. «Болса бола 6epciH . Х а т жазганда турган не бар екен» дейд1ею ни н6 ip ой келденецшен кеп. «Ал, жазайын, 6ipaK не сураймын? Н е ж азам ?». « А -а -а , ол кеше дэл1зде кызулау жур ед1 гой айкайлап. Соны сылтауратайын ». «Басы ц калай, Габа? Ы ркы ца кенбей ж аткан ж ок па?». К^яска хабарлама жетер жершс ж етп деген белп келдь «Yh!», дед1 Тамшы е з езш ен карадай к ь|сылып. «Осыным дурыс болды ма ез1?» С анасында сан ой 45

itia fixa n ‘J jfiir f т /гп щ м сапырылысып, терезе сыртына телиирш турганда журегш цозгап гшберердей дызылдаган телефоны хат келд1 деп хабар бердь Ж ауап та цысца екен. «Б ас эцш-тэцш. ©Ain кетем-ау осы бупн...» Тамшыныц жузше к,ан ж упрдь «Крй. олме. Б ас ауырганнан OAin кеткен адамды кермед1м. Сурап алган ауруыц гой». Соцгы нокдтты басты да хатты аттандырып ж1берд1. Рабиттен жауап келген1не шаттанган коцы белме inline турацтамай, кокке кетергле женелгендей. Е нш ез1 телефонына телм1рд1. «Ж ауап ж азуы типе». Yялы телефон булцына женелдь «К рйдасыц сен, 6ip уз1к ТамшымР Болмедесщбе?» Тамшы эрштерд1 куалап ж урш тердк « И я, белмедемш. Заттары м ды жинап, ертец ауылга кетсем деп жатырмын. К ^здарды ц 6epi цайтып кетп». Бойына сэл де болса сешмдшк орнагандай. F абит бурынгы кезд1еске салып, еркелей бастапты. «Т уны ц Тамшым, сорпа эз1рлеп 6epiui, етшем». Ерк1нси бастаган Б аби тл ц цылыгы Тамшыныц цытыгына rain кеткендей. О ны ц устше мына сезше 6ip кездер1 кец1л тупшршде цалып цойган екпе-реншй царсылыц б1лшрш, лезде цырсыцтыгы устап цылт ете цалды. «Bip ю алердщ тамагын жасап, кшмш жуып берет1н Kyrymici, устше шац цондырмайтын cyfiiKTici бар сияцты еш гой...». Б ул жолгы жауап узац кешжть T im i, Тамшыныц ез1 цымсынып, артыц сез айтып цойдым ба, кецш не алып цалды ма деп ыцгайсыздана бастаган. «Руянырайып, жауап ж азбай цояр ма екен» деген кудпт цорцынышца айнала женелгендей epi-cepi куй Kemin турганда телефонныц экраны жанып-eum. «Хех, Сафураны шынымен жацсы кореш деп ойлайсыц ба, Тамшы журек? О нымен кеше м эцгш кке цоштасцам. Б1зш енд1 байланыстыратын ортак, ештеце жоц». 46

_________________ . чн y a n j М ына хабарламаны оцыган соц Тамшы ешудай куй кеигп. Алгашцысы «Рабит махаббатца турацсы з ба едЬ> деген ойдыц ушцынын узарта туссе, екшии 6ip ойы «Сафураны шынымен жанры кермесе, онда... маган деген ceeiMi эл1де сацталган ба екен...» деген ацсар сез1м болатын. Аныгына кез ж етм зе тусккп келгендей, цайта хат жолдады. «Енд1 ше, элде оны да ермек цылып ж урмш д е п ц келе ме?» Рабиттен келген хабарламаныц басында уш тал раушан гул1жене цызарган шие ершшц cypeTi бар екен: «О ган деген сез!М1мшц жоцтыгын е зщ де б и е с щ гой. М еш ц журепм тек сен деп согады, Тамшы булак,». Тамшыныц eKi бен ду ете к,алды. Bip ысынып, 6ip суынгандай. Кеуде тусы дурал цагып, байыз тауып тура алмай, терезе алдындагы жаца гана суарып крйган гулдерше кезекпенен цайта-цайта су cerrri. Bip шетшен Рабит к,аз1р белмеге Kipin келсе цушагына кулай кетуге ез1р турган е з кейшне тацданулы ед1 бойжеткен. «Ж урек инркш неге сонша анкау осы? Сез1цшц жалган екен1н б ш п турмын, 6ipaK, ж урепм сол енр1пце де имандай сенедй Сагындым гой ceHi, Рабит». Мэтшд1 ж азып болганымен, оны Рабитке ж1беруге Тамшыныц дэт1 шыдамады. Хабарламаны цайта еппрд1 де, «Кел, ащы цылып цытай KecneciH эз1рлеп цоям» деп хат жолдады. Бурынгыдай емес, exeyi де белек журген ж ылга жуыц уацыт 11шнде 6ipiH-6ipi жатырцап цалгандай. Устшен ыстык, су цуя салган Тамшыныц цытай Kecneci дайын болганша Бабит оны тек сырттай бацылап отырды. Ж асы жиырмага енд! ш ккен Тамшы уылжып п1скен ж ем ктей тэгплене тускен тэр1зди М урнын жарып бара жатцан кеспе HiciHe елнген Р абит Тамшыга царап тамсанып цойды. «Екеуш де жеп цойса, 1шркш» дед1ш тей. — А л, энин мырза, кел1н|з, дастарханга жацын- дацыз, — дед! Тамшы. — К р1здар уйлерше к е т т цалды, 47

мен де жол журем деп бэрш жинап тастагам, ренж1ме- ссщ. С енщ басыцды ж азы п беретш ештеце жок, б1зде. — Ж ога, бас жазганы Heci. Б ас жазбаймын гой мен, биесщ . Б ас ж азсам запойга xipin кетем. М аган сенщ шын ниетпен берген кеспецнщ 63i ем гой, — Рабит кеспенщщ ащы сорпасын сораптап ime бастады. — А йтпацшы, энш'| дегенд1 цайдан шыгарып ж урсщ e3i? Тамшы мырс ете к,алды. — Кеше буюл жатацхананы басыца KOTepin, «Ей, жалгыз улым» деп эндетш ж ур едщ Foft. - К р й - е й , сейтпм бе? У ят болтан екен онда. Ес1мде жок i ештеце, — деда Рабит. — Кеше цатгы басьш ж1бершп1з. — Ю мдер болды цасыцда? Эм1р де iurri ме? — Юмдер болганда... С ен танымайсыц. Бурынгы достар гой. Д епутатгы ц баласы, 6ipeyi прокурордыц баласы. Кластастарым гой, цысцасы. А л, журналист мырзаны уш кун болды гой деймш, е з 1м де кермедам. К е л т журген жоц. Т ш т1зесше ж е т т турган пэле гой, ушне цондыратын 6ip келшшек тауып алган шыгар сонысына Караганда. С оцгы сезд1 Тамшыны цызгандыру унпн айтцандай салмацтап цойды. — © ткенде командировкага кетем деп жаткдн. Д ем ек, ж ол журш кеткен болды Fofi журналист мырза, — Р аб и тп ц OTipiK айта салган сезш е мулде м эн бермегендей селсок, жауап цатты. — KiM 6iAciH, эйтеу1р келецкеа кершбейди Кел1сп ж1ггг, жумысы да жацсы, царап журе ме дегешм гой, — Рабит ж орта кулдь Ысцыра жонелген паравоз дауысы екеуш де селк етшзда. — Осы-ак, адамныц журепн ушырып бггетш болды, — дед1, Тамшы сацырлап цайнаган шэупмд1 устел устше цойып жатып. — М аган цызылдап, ащы цылып цуйып бершк Тек шэйнектщ езшен гана, ботам. — Крймапсыц гой, эль Зиян болса да 6api6ip саган.

— К^йтем ендй Тамшыжан. О н сы з тамырларым Keyin долады. — Тастасацшы сол пэлендП Н е gburaH адамсыц 93i?! Ж ап-ж ассы ц гой. 0 з eMipigai ойласацшы. Е лдщ eurregeci кетпейдь сенщ денсаулыгыц 6ipeyre керек емес, тек езщ нен 6acga. А нац сеш наркоман болсын деп | гумаган шыгар. Эп-эдем1 Typig бар. С аган cepiK болар, i жаман OAeTigfli цойдырар деп журсем, C aфypagны g Typi Iанау. Крсылып алыпты саган санасыз gbi3, — Тамшыньщ ;ектем даусына решш аралас наз ^осылгандай. — Рабит, сэл де болса ойланшы, не OMip мынау ceHiKi? Басындагы уйщнен айырылдьщ. Жагак,ханадан да шыгып ^аласьщ гой 6ip куш. К^йда барасьщ gagrbipbin сосын? Ж ag a GMip 6acracagiubi. Дипломьщ бар, к,удайга шуюр, жумыс юте. А нау к,алалы^ достарьщды умыт. О лармен байланысынды уз, эйтпесе коя алмайсьщ сен мынаны. 03igMeH жасты ж ш ттер уйленш, балалы боп жаты р алды. CeHiKi не т1рлж? KyHi бойы уйьщгайсьщ, тушмен iuiecig, шеп merecig. Б уньщ да ак,ыры болады гой 6ip куш. Agbipbi жа^сылы^пен бггпейтшш 03ig де б ш п ЖYpcig. Еадц неге тиылмайсьщ 6L\\e тура?! — Ж арайды , Тамшыжан. © 31м де осы жайлы ойланып журмш. М аган сэл yagbiT 6epmi, тузелем. С ен ауылдан келгенше, кузге дейш адам болам. Сез1м сез. — Рабит кесен1 ^олымен жауып, «болдым» дегенд1бь\\д1рш, дастарханнан шепншектей отырды. — Сейтпп, Габа, акыльщ бар гой. Эйтпесе сен M emg кэз алдымда солып барасьщ. Саган gapan журепм ауырып кетедй жаным-ау. — Келпи 6epi, сагынып кетпм сеш, Тамшым! — К ^идьщ ^олынан тарт^ан Рабит оны e3m ig Ti3eciHe отыргызды. — Сендей алтын ^ыздьщ багасын бишей журген не деген ацыма^пын. Kemipmi меш, жаным, кеипре aAcag. CeHig gaflipigfli енд1 бслд1м, кушм. К^яздьщ белшен орай gyuiagran, езш е тартты. Ш ашынан сипап, мойнынан шскедь Кенет eneyi 6ip- 6ipiHe еркелей gapaflbi. Ж алган ем1рдеп жалган 6agbiTTbig