4.เกณฑ์รางวัลคุณภาพแห่งสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน-OBECQA

101 Glossary ANALYSIS: การวิเคราะห เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ัข้น �พ้นฐาน ป‚ 2559-2560 “การวเิ คราะห” หมายถงึ การตรวจสอบขอ เทจ็ จรงิ และขอ มลู เพอ่ื ใชเ ปน พนื้ ฐาน ในการตัดสินใจอยางมีประสิทธิผล การวิเคราะหมักเก่ียวของกับการหาความสัมพันธใน เชิงเหตุและผล การวิเคราะหระดับองคกรโดยรวมจะชวยช้ีนําการบริหารจัดการระบบงาน และกระบวนการทํางานเพือ่ ใหบ รรลุผลลพั ธท่สี ําคัญและวตั ถปุ ระสงคเ ชิงกลยุทธ ถึงแมขอเท็จจริงและขอมูลแตละตัวจะมีความสําคัญ แตไมใชองคประกอบหลักท่ีมี ประสทิ ธผิ ลตอ การปฏบิ ตั กิ ารหรอื การจดั ลาํ ดบั ความสาํ คญั เสมอไป เนอื่ งจากการปฏบิ ตั กิ าร ท่ีมีประสิทธิผลข้ึนอยูกับความเขาใจในความสัมพันธขางตน ซ่ึงไดจากการวิเคราะห ขอเท็จจรงิ และขอ มลู ANECDOTAL: มีสารสนเทศนอ ยและไมชัดเจน “มสี ารสนเทศนอยและไมช ดั เจน” หมายถงึ สารสนเทศดานกระบวนการทีข่ าด ความเฉพาะเจาะจงในดานวิธีการ ตัววัด กลไกการถายทอดสูการปฏิบัติ และปจจัย การประเมิน การปรับปรุงและการเรียนรู สารสนเทศนอยและไมชัดเจนนี้มักเปนการใช ตัวอยางและการอธิบายกจิ กรรมแตละเรอื่ งมากกวากระบวนการท่ีเปน ระบบ ตวั อยา ง เชน การตอบทมี่ สี ารสนเทศนอ ยและไมช ดั เจนในเรอื่ งวธิ กี ารทผ่ี นู าํ ระดบั สงู ถายทอดสูการปฏิบัติเก่ียวกับผลการดําเนินการท่ีคาดหวัง อาจอธิบายถึงเหตุการณ ที่ผูนําระดับสูงคนหน่ึงไปตรวจเยี่ยมหนวยงานตางๆ ของโรงเรียน ในขณะที่การตอบ ดวยกระบวนการที่เปนระบบ จะอธิบายถึงวิธีการท่ีผูนําระดับสูงทั้งหมดใชในการส่ือสาร ถึงผลการดําเนินการท่ีคาดหวังไปยังทุกพ้ืนท่ีทําการและบุคลากรทุกคนอยางสมํ่าเสมอ รวมทงั้ อธบิ ายถงึ ตวั วดั ทผี่ นู าํ ใชใ นการตรวจประเมนิ ประสทิ ธผิ ลของวธิ กี าร รวมถงึ เครอ่ื งมอื และเทคนคิ ทใ่ี ชในการประเมินและปรับปรุง APPLICATION REPORT: รายงานวิธีการและผลการดาํ เนินงาน “รายงานวธิ กี ารและผลการดาํ เนนิ งาน” หมายถงึ เอกสารเพอ่ื ใชใ นการสมคั รรบั รางวัลคณุ ภาพแหง สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พื้นฐาน ทั้งน้ี โรงเรียนทส่ี มคั ร จะตองเปนผดู าํ เนินการจัดทาํ และจัดสงภายในวนั เวลา และสถานที่ที่กาํ หนด

อ ิภธานศัพ ท102 APPROACH: แนวทาง “แนวทาง” หมายถึง วิธีการท่โี รงเรยี นใชใ นการดาํ เนินกระบวนการ (หมวด 1-6) ในเกณฑน้ี แนวทางยังหมายรวมถึงความเหมาะสมของวิธีการตอขอกําหนดของหัวขอ และสภาพแวดลอมการดําเนินงานของโรงเรียน รวมท้งั ประสทิ ธิผลของการใชแ นวทางน้ัน แนวทางเปน มิติหน่ึงในการประเมินหวั ขอ ในหมวด 1-6 BASIC REQUIREMENTS: ขอ กาํ หนดพ้นื ฐาน “ขอกําหนดพื้นฐาน” หมายถึง แนวคิดท่ีเปนแกนสารท่ีสําคัญของหัวขอนั้น ในเกณฑน ี้ ขอกําหนดพืน้ ฐานของแตล ะหัวขอ แสดงไวท่ี “ชอื่ หัวขอ ” BENCHMARKS: ระดบั เทยี บเคียง “ระดับเทียบเคียง” หมายถึง กระบวนการและผลลัพธ ซ่ึงมีผลการดําเนินการ และวธิ ปี ฏบิ ัติทเ่ี ปนเลศิ ของกิจกรรมทีค่ ลายคลึงกันภายในวงการการศึกษา การท่ีโรงเรียนเขารวมการจัดระดับเทียบเคียงเพ่ือใหเขาใจถึงผลการดําเนินการ ในปจจบุ นั และเพอ่ื ใหบรรลุผลการปรับปรงุ อยางกาวกระโดด ระดบั เทยี บเคยี งเปน รปู แบบหนงึ่ ของขอ มลู เชงิ เปรยี บเทยี บ ขอ มลู เชงิ เปรยี บเทยี บอน่ื ๆ รวมถึงขอ มูลทางการศกึ ษา ซ่ึงรวบรวมโดยแหลงขอมูลท่เี ชื่อถือได ขอมลู ผลการดาํ เนนิ การ ของคแู ขง และการเปรยี บเทยี บกบั โรงเรยี นทคี่ ลา ยคลงึ กนั ทอี่ ยใู นพนื้ ทภี่ มู ศิ าสตรเ ดยี วกนั หรอื ทน่ี ําเสนอหลกั สตู รและโปรแกรมการจัดการเรยี นการสอนทค่ี ลา ยกนั ในพน้ื ทภี่ มู ิศาสตรอ ืน่ เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560

103 Glossary CAPABILITY, WORKFORCE: ขดี ความสามารถ, บคุ ลากร ดคู าํ จาํ กดั ความของ “Workforce Capability” “ขีดความสามารถของบุคลากร” CAPACITY, WORKFORCE: อตั รากําลงั , บคุ ลากร ดูคําจาํ กดั ความของ “Workforce CAPACITY” “อตั รากําลังบคุ ลากร” COLLABORATORS: ผูใหความรว มมอื “ผใู หค วามรว มมอื ” หมายถงึ หนว ยงานหรอื บคุ คลทม่ี คี วามรว มมอื ในการดาํ เนนิ การ กับองคก ร ท่จี ะสนบั สนนุ ในการจดั งานหรอื กิจกรรมบางสว น หรอื ผทู ี่รวมดําเนินการ เปนคร้ังคราวเมื่อมีเปาหมายระยะส้ันที่สอดคลองกันหรือเหมือนกัน โดยท่ัวไป ความรวมมอื ในลกั ษณะน้มี ักไมมีขอตกลงหรอื รูปแบบทเ่ี ปนทางการ CORE COMPETENCIES: สมรรถนะหลกั ของโรงเรียน “สมรรถนะหลักของโรงเรียน” หมายถึง เรื่องที่โรงเรียนมีความชํานาญที่สุด เปนขีดความสามารถท่ีสําคัญเชิงกลยุทธ เปนแกนหลักที่ทําใหโรงเรียนบรรลุพันธกิจ ซึ่งสรางความไดเปรียบในวงการใหแกองคกรหรือสภาพแวดลอมของการบริการ สมรรถนะหลกั ของโรงเรยี น มกั เปน สง่ิ ทคี่ แู ขง หรอื ผสู ง มอบและพนั ธมติ รลอกเลยี นแบบไดย าก และสมรรถนะหลักของโรงเรียนอาจสรางความไดเปรียบอยางตอเนื่องในการแขงขัน หากขาดสมรรถนะหลกั ที่จําเปนของโรงเรยี น อาจสงผลตอ ความทา ทายเชงิ กลยุทธท่ีสาํ คัญ หรอื การเสยี เปรยี บในวงการสมรรถนะหลกั ของโรงเรยี นเปน เรอ่ื งทโี่ รงเรยี นมคี วามเชย่ี วชาญ มากท่ีสุดเปนความสามารถเชิงกลยุทธที่สําคัญซ่ึงเปนแกนหลักในการทําใหโรงเรียน บรรลุพันธกิจ หรือทําใหไดเปรียบในสภาพแวดลอมของการใหบริการทางการศึกษาของ ตนเอง เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ัข้น �พ้นฐาน ป‚ 2559-2560

อ ิภธานศัพ ท104 เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560CYCLE TIME: รอบเวลา “รอบเวลา” หมายถึง เวลาทีต่ องใชเ พื่อบรรลุตามขอ ผูกพนั หรอื ทํางานใหเ สรจ็ สมบูรณ ผลการดําเนินการดานเวลาและความเร็วมีความสําคัญอยางย่ิงตอการปรับปรุง ความสามารถในการแขงขันและผลการดาํ เนนิ การโดยรวม DEPLOYMENT: การถา ยทอดสูก ารปฏบิ ัติ “การถายทอดสูการปฏิบัติ” หมายถึง ความครอบคลุมและทั่วถึงของการนํา แนวทางไปดําเนินการเพ่ือตอบสนองขอกําหนดในเกณฑ การถายทอดสูการปฏิบัติจะ ประเมินจากความครอบคลุมและความลึกในการนําแนวทางไปใชกับหนวยงานท่ีเกี่ยวของ ท่ัวท้ังโรงเรยี น การถา ยทอดสกู ารปฏบิ ตั ิ เปน มติ หิ นงึ่ ในการประเมนิ หวั ขอ กระบวนการในหมวด 1-6 DIVERSITY: ความหลากหลาย “ความหลากหลาย” หมายถงึ ความแตกตางระหวา งบุคลากรที่ทาํ ใหเกิดสภาพ แวดลอ มการทํางานทีเ่ ปนประโยชนและเปน ตัวแทนของบคุ ลากร ชมุ ชน นักเรยี นและ ผูมีสวนไดส ว นเสีย ความแตกตางของบุคลากร ครอบคลุมถึงตัวแปรตางๆ เชน เชื้อชาติ ศาสนา สผี วิ เพศ สัญชาติ ความพิการ แนวโนมทางเพศ อายุ และพฤติกรรมทแ่ี ตกตา งกนั ตามยคุ สมยั การศกึ ษา ถนิ่ กาํ เนดิ และทกั ษะ รวมทง้ั ความแตกตา งทางความคดิ ความคดิ เหน็ สาขาการศึกษา และมมุ มอง เกณฑร างวลั คณุ ภาพแหง สาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐานใหค ณุ คา และ การใชประโยชนจ ากความหลากหลายของบคุ ลากร ชุมชน นักเรยี นและผมู สี วนไดส วนเสยี การใชประโยชนจากความหลากหลายน้ี จะเพ่ิมโอกาสในการมีผลการดําเนินการท่ีดี สรา งความพงึ พอใจและสรา งความผกู พนั ใหแ กบ คุ ลากร ชมุ ชน นกั เรยี นและผมู สี ว นไดส ว นเสยี

105 Glossary EFFECTIVE: ประสิทธผิ ล “ประสทิ ธผิ ล” หมายถึง การประเมินวากระบวนการหรอื มาตรการทใี่ ชส ามารถ ตอบสนองเจตจาํ นงทีต่ ง้ั ไวไดดีเพียงใด การประเมนิ ประสทิ ธผิ ลตอ ง (1) ประเมนิ วา แนวทางนนั้ มคี วามสอดคลอ งไปในแนวทางเดยี วกนั กบั ความตอ งการ ของโรงเรยี นและโรงเรียนถา ยทอดเพือ่ นาํ แนวทางสกู ารปฏบิ ตั ไิ ดดเี พียงใด หรอื (2) ประเมินผลลัพธของมาตรการที่ใช โดยเปนตัวบงช้ีของกระบวนการหรือ ผลการดําเนินการของหลักสูตรและโปรแกรมการจดั การเรียนการสอน EMPOWERMENT: การเอ้อื อํานาจในการตัดสนิ ใจ “การเอื้ออาํ นาจในการตัดสนิ ใจ” หมายถึง การใหอํานาจและความรบั ผดิ ชอบ ในการตัดสินใจ และการปฏิบัติการแกบุคลากร เม่ือบุคลากรใดไดรับการเอื้ออํานาจ ในการตัดสินใจ บุคลากรนั้นจะพยายามใชความรูและความเขาใจท่ีตนมีอยูเก่ียวกับ เรอื่ งงานนั้นๆ ในการตดั สินใจอยา งมคี ุณภาพมากท่ีสุด การเอื้ออํานาจในการตัดสินใจมีจุดมุงหมายในการชวยบุคลากรใหสามารถสราง ความพึงพอใจ ใหแกนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสียต้ังแตการติดตอครั้งแรก ปรับปรุง กระบวนการและเพ่ิมผลิตภาพ รวมท้ังปรับปรุงผลการดําเนินการของโรงเรียน บุคลากร ท่ีไดรับอํานาจในการตัดสินใจจะตองมีสารสนเทศเพื่อการตัดสินใจที่เหมาะสม ดังนั้น โรงเรยี นจึงตอ งจดั ใหม สี ารสนเทศทีท่ นั กาลและเปน ประโยชนอ ยูเ สมอ เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ัข้น �พ้นฐาน ป‚ 2559-2560

อ ิภธานศัพ ท106 ETHICAL BEHAVIOR: การประพฤติปฏบิ ตั อิ ยางมีจรยิ ธรรม “การประพฤติปฏิบัติอยางมีจริยธรรม” หมายถึง การกระทําท่ีโรงเรียนทําให มั่นใจวาทุกการตัดสินใจ การปฏิบัติการและการปฏิสัมพันธกับผูมีสวนไดสวนเสีย เปนไปตามหลักจรรยาบรรณของวิชาชีพ หลกั การเหลา น้ี ควรสนบั สนนุ กฎหมายและกฎระเบยี บขอ บงั คบั ทงั้ หมดของโรงเรยี น รวมท้ังเปนพื้นฐานสําหรับคานิยมและวัฒนธรรมองคกร ซึ่งจะตัดสิน “ความถูก” และ “ความผิด” ผูนําระดับสูงควรประพฤติตนเปนแบบอยางท่ีดีของการประพฤติปฏิบัติอยาง มีจริยธรรม หลักการน้ีใชกับทุกคนที่เก่ียวของในโรงเรียน ตั้งแตลูกจางช่ัวคราวจนถึง คณะกรรมการบริหาร และจาํ เปน ตองมีการสื่อสารและการเสรมิ สรางอยา งสม่าํ เสมอ แมว า เกณฑไ มไ ดก าํ หนดรปู แบบทเี่ ฉพาะเจาะจงเพอ่ื ใหม นั่ ใจวา บคุ ลากรมพี ฤตกิ รรมทมี่ จี รยิ ธรรม ผูนําระดับสูงมหี นาท่ีรับผิดชอบในการทําใหวสิ ัยทัศนและพันธกิจของโรงเรียนสอดคลองไป ในแนวทางเดียวกันกับหลักจริยธรรม ทั้งน้ีพฤติกรรมท่ีมีจริยธรรม รวมถึงการปฏิสัมพันธ ตอ ผูม ีสวนไดส วนเสยี ท้ังหมด การกําหนดหลักจริยธรรมที่ออกแบบเปนอยางดีและมีความชัดเจนจะเอ้ืออํานาจ ในการตดั สนิ ใจแกบ คุ ลากร เพอ่ื ใหส ามารถตดั สนิ ใจอยา งมปี ระสทิ ธผิ ลดว ยความมนั่ ใจยงิ่ ขนึ้ บางโรงเรียนใชหลักจริยธรรมเปนกรอบในการจํากัดพฤติกรรมท่ีอาจจะทําใหเกิดผลกระทบ ทางลบตอ โรงเรยี นและ/หรอื สังคม EXCELLENCE: ความเปนเลิศ ดคู ําจํากดั ความของ “PERFORMANCE EXCELLENCE” “การดําเนินการท่ีเปนเลศิ ” เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560

107 Glossary GOALS: เปาประสงค เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ัข้น �พ้นฐาน ป‚ 2559-2560 “เปา ประสงค” หมายถงึ สภาพในอนาคตหรอื ระดบั ผลการดาํ เนนิ การทโี่ รงเรยี น ตอ งการ ทจ่ี ะบรรลุ เปา ประสงคเ ปน ไดท ง้ั ระยะสนั้ และระยะยาว เปา ประสงคเ ปน จดุ หมาย ปลายทางท่ีช้ีนําการปฏิบัติการ เปาประสงคเชิงปริมาณท่ีแสดงคาเปนจุดหรือเปนชวงที่ เปนตัวเลขมักเรียกวา “เปาหมาย” เปาหมายอาจเปนผลการดําเนินการที่โรงเรียนตองการ โดยพิจารณาจากขอมูลเชิงเปรียบเทียบหรือขอมูลเชงิ แขงขนั “เปา หมายท่ีทา ทายอยา งยงิ่ (Stretch Goals)” หมายถึง เปา หมายของการปรับปรุง ทยี่ ง่ิ ใหญ การฉกี แนว หรอื การปรบั ปรงุ อยา ง “กา วกระโดด” ในเรอ่ื งทมี่ คี วามสาํ คญั อยา งยงิ่ ตอความสาํ เร็จในอนาคตของโรงเรียน ประโยชนของเปาประสงค รวมถงึ • การทาํ ใหว ตั ถปุ ระสงคเ ชงิ กลยทุ ธแ ละแผนปฏบิ ตั กิ ารมคี วามชดั เจน เพอ่ื ใหส ามารถ วัดความสาํ เร็จได • การสนบั สนนุ การทาํ งานเปน ทมี ดว ยการมงุ เนน จุดหมายปลายทางรว มกนั • การสนับสนุนใหมีความคิดนอกกรอบ (นวัตกรรม) เพื่อบรรลุเปาหมายที่ทาทาย อยา งยงิ่ • การเปนพน้ื ฐานสําหรบั วัดความกา วหนาและเรงใหบ รรลผุ ล GOVERNANCE: การกํากบั ดแู ลโรงเรียน “การกาํ กบั ดแู ลโรงเรยี น” หมายถงึ ระบบของการบรหิ ารจดั การและการควบคมุ ตา งๆ ในการปกครองโรงเรียน รวมท้ังความรับผิดชอบในดานตางๆ ของคณะกรรมการบริหาร คณะกรรมการสถานศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน และผูนาํ ระดบั สูงของโรงเรียน กฎระเบียบ และนโยบายของโรงเรียนจะระบุเปนลายลักษณอักษรถึงสิทธิ และความรับผิดชอบของผูท่ีเกี่ยวของแตละกลุม รวมทั้งอธิบายวิธีการกําหนดทิศทาง และการควบคมุ เพอ่ื สรา งหลกั ประกันในดา น (1) ภาระความรบั ผดิ ชอบตอนกั เรยี นและผูมสี วนไดสว นเสยี (2) ความโปรง ใสของการปฏบิ ัติการ (3) การปฏบิ ตั ิอยา งยุติธรรมตอ นกั เรยี นและผูม สี วนไดส วนเสยี ทกุ กลมุ กระบวนการตางๆ ดานการกํากับดูแล อาจรวมถึงการอนุมัติทิศทางเชิงกลยุทธ การตรวจติดตามและประเมินผลการดําเนินการของผูอํานวยการโรงเรียน การกําหนด คาตอบแทนและผลประโยชนของระดับบริหาร การวางแผนการสืบทอดตําแหนง การตรวจสอบทางการเงินและความซื่อสัตยสุจรติ (Fiduciary) อ่ืนๆ การจัดการความเสี่ยง การเปด เผยขอมลู ขาวสาร รวมท้ังการรายงานการดาํ เนนิ การตอ คณะกรรมการสถานศึกษา ขั้นพ้ืนฐาน การทําใหม่ันใจวา การกํากับดูแลโรงเรียนมีประสิทธิผล มีความสําคัญตอ ความเชอื่ ถอื ของผมู สี ว นไดส ว นเสยี และสงั คมโดยรวม ตลอดจนตอ ประสทิ ธผิ ลของโรงเรยี น

อ ิภธานศัพ ท108 HIGH-PERFORMANCE: ผลการดาํ เนนิ การทีด่ ี “ผลการดําเนินการที่ดี” หมายถึง การทํางานที่มุงใหผลการดําเนินการของ โรงเรียนและบุคลากรมีระดับดขี ึน้ ตามลาํ ดับอยา งเปนระบบ รวมถึงผลการดําเนินการ ดานคุณภาพ ผลิตภาพ อัตราการสราง นวัตกรรมและรอบเวลา ซึ่งจะสงผลให การใหบริการและการสรา งคุณคา แกนักเรียนและผมู ีสวนไดสวนเสียดีขึ้น แนวทางทน่ี ําไปสู ผลการดําเนินการท่ีดีมีรูปแบบ หนาที่ และระบบจูงใจที่แตกตางกันไป ผลการดําเนินการ ท่ีดีเกิดจากความผูกพันของบุคลากร และชวยเสริมสรางความผูกพันกับบุคลากร และ ยังเกี่ยวของกับความรวมมือระหวางฝายบริหารและบุคลากร ซึ่งอาจเกี่ยวของกับกลุม ท่ีทําหนาท่ีตอรองใหเกิดความรวมมือ ระหวางหนวยงานทีมงานตางๆ การเอ้ืออํานาจ ในการตดั สนิ ใจแกบ คุ ลากร รวมถงึ ภาระความรบั ผดิ ชอบสว นบคุ คล การนาํ ขอ มลู ของบคุ ลากร มาใชใ นการวางแผน การเรยี นรแู ละการสรา งทกั ษะระดบั บคุ คลและระดบั โรงเรยี น การเรยี นรู จากองคกรอื่น ความยืดหยุนในการออกแบบภาระงานและการมอบหมายงาน การรักษา โครงสรางองคกรแนวราบ (Flattened Organizational Structure) เพ่ือใหมีการเอ้ืออํานาจ ในการตดั สนิ ใจและมกี ารตดั สนิ ใจอยา งมคี ณุ ภาพทส่ี ดุ รวมทง้ั การใชต วั วดั ผลการดาํ เนนิ การ และการเปรียบเทยี บผลการดาํ เนินการอยางมีประสทิ ธิผล หลายโรงเรียนที่มีผลการดําเนินการท่ีดีใชส่ิงจูงใจทั้งที่เปนตัวเงินและไมเปนตัวเงิน โดยพิจารณาจากปจจัยตางๆ เชน ผลการดําเนินการของโรงเรียน ส่ิงที่บุคคลและกลุม ทําใหโ รงเรยี นและการเพ่ิมทกั ษะ นอกจากน้ี กระบวนการทํางานทีใ่ หผ ลการดาํ เนินการที่ดี ตองพยายามทําใหโ ครงสรางองคก ร สมรรถนะหลกั ของโรงเรยี น (core competencies) งาน ลกั ษณะงาน การพฒั นาบคุ ลากร และการใหส ง่ิ จงู ใจมคี วามสอดคลอ งไปในแนวทางเดยี วกนั เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560

109 Glossary HOW : อยางไร เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ัข้น �พ้นฐาน ป‚ 2559-2560 “อยางไร” หมายถึง ระบบและกระบวนการท่ีโรงเรียนใชเพ่ือบรรลุพันธกิจ ในการตอบคําถาม “อยางไร” ในขอกําหนดของหัวขอในหมวดกระบวนการ (หมวด 1-6) ควรรวมถึงสารสนเทศท่ีเกี่ยวกับแนวทาง (วิธีการและตัววัด) การถายทอดสูการปฏิบัติ การเรยี นรู และการบูรณาการดวย INDICATORS: ตวั ชวี้ ัด ดูคาํ จาํ กดั ความของ “Measures and Indicators” “ตวั วัดและตัวช้วี ดั ” INNOVATION: การสรางนวัตกรรม “การสรางนวตั กรรม”หมายถงึ การเปล่ยี นแปลงที่สาํ คัญเพอื่ ปรับปรงุ หลักสูตร และโปรแกรมการจัดการเรียนการสอน กระบวนการ หรือประสิทธิผลของโรงเรียน รวมทงั้ สรา งมลู คา ใหมใ หแ กน กั เรยี นและผมู สี ว นไดส ว นเสยี การสรา งนวตั กรรมเปน การ รบั เอาความคดิ กระบวนการ เทคโนโลยี หลกั สตู รและโปรแกรมการจดั การเรยี นการสอน หรอื แนวทางในการดําเนินการบริหารจัดการ ซึ่งอาจเปนของใหมหรือนํามาปรับเพื่อการใชงาน ในรูปแบบใหม ผลลพั ธของการสรางนวัตกรรม เปนการฉกี แนวหรือการเปล่ยี นแปลงอยา ง กาวกระโดดในดานผลลัพธ ผลิตภัณฑ หรือกระบวนการ การสรางนวัตกรรมใชประโยชน จากสภาพแวดลอมที่เกื้อหนุน กระบวนการในการระบุโอกาสเชิงกลยุทธ และความเต็มใจ ทจ่ี ะดําเนินการตามความกลา เสี่ยงทผ่ี านการประเมนิ ผลไดผ ลเสยี อยางรอบดาน การสรางนวัตกรรมที่ประสบความสําเร็จในระดับโรงเรียนเปนกระบวนการ ทป่ี ระกอบดวยหลายขน้ั ตอนทเี่ กีย่ วของกับการพัฒนาและการแบงปนความรู การตดั สินใจ ท่ีจะนําไปใช การดําเนินการ การประเมินผลและการเรียนรู แมวาการสรางนวัตกรรม มักเก่ียวของกับเทคโนโลยี แตการสรางนวัตกรรมสามารถเกิดไดในทุกกระบวนการ ท่ีสําคัญของโรงเรียน ซ่ึงอาจไดประโยชนจากการเปลี่ยนแปลงผานการสรางนวัตกรรม ไมวาจะเปนการปรับปรุงอยางกาวกระโดดหรือการเปล่ียนแปลงแนวทาง หรือผลผลิต การสรา งนวตั กรรม อาจรวมถงึ การเปลยี่ นแปลงพน้ื ฐานของโครงสรา งโรงเรยี นเพอื่ ใหส าํ เรจ็ ในงานของโรงเรยี นอยางมปี ระสทิ ธผิ ลยงิ่ ขนึ้

อ ิภธานศัพ ท110 เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560INTEGRATION: การบรู ณาการ “การบูรณาการ” หมายถึง การประสานกลมกลืนกันของแผน กระบวนการ สารสนเทศ การจัดสรรทรัพยากร ขีดความสามารถและอัตรากําลังของบุคลากร การปฏบิ ตั กิ าร ผลลพั ธแ ละการวเิ คราะห เพอื่ สนบั สนนุ เปา ประสงคท สี่ าํ คญั ขององคก ร การบูรณาการท่ีมีประสิทธิผลเปนมากกวาความสอดคลองไปในแนวทางเดียวกัน และ จะสําเร็จไดตอเมื่อการดําเนินการของแตละองคประกอบภายในระบบการจัดการผล การดาํ เนนิ การขององคกรมีการปฏิบัติทเ่ี กีย่ วเน่อื งกนั เปน หนึ่งเดยี วอยางสมบรู ณ การบูรณาการเปนมิติหนึ่งในการประเมินท้ังหมวดกระบวนการและหมวดผลลัพธ ดคู าํ อธบิ ายเพ่มิ เติมเก่ียวกับการบรู ณาการ ในเร่อื ง “ระบบการใหค ะแนน” หนา 105 INTELLIGENT RISKS: ความกลา เส่ยี งทีผ่ า นการประเมินผลไดผ ลเสียอยางรอบ ดา น “ความกลา เสยี่ งทผี่ า นการประเมนิ ผลไดผ ลเสยี อยา งรอบดา น” หมายถงึ โอกาส ท่ีจะไดรับประโยชนสูงกวาโอกาสท่ีจะเกิดความเสียหายหรือหากไมนําโอกาสนั้นมา พิจารณาจะบั่นทอนความสําเร็จในอนาคตของโรงเรียน ความกลาเส่ียงที่ผานการประเมินผลไดผลเสียอยางรอบดาน โรงเรียนตองสามารถ ยอมรับความลมเหลว และตองยอมรับวาไมสามารถคาดหวังใหเกิดนวัตกรรมหาก ดําเนนิ การเฉพาะเรอื่ งท่ีมีโอกาสสําเรจ็ เทา นั้น KEY: ท่สี ําคัญ “ท่ีสําคัญ” หมายถึง สิ่งท่ีสําคัญมากหรือสําคัญท่ีสุดมีความสําคัญอยางย่ิง ตอการบรรลุผลลัพธท ี่ ตอ งการของโรงเรียน ตัวอยาง เกณฑรางวัลคุณภาพแหงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กลาวถึงความทาทายที่สําคัญ แผนงานท่ีสําคัญ กระบวนการทํางานท่ีสําคัญ และตัววัด ท่ีสําคัญ ซ่ึงเปนส่ิงที่มีความสําคัญท่ีสุดตอความสําเร็จของโรงเรียน ส่ิงเหลาน้ีเปน องคประกอบที่จําเปนตอการมุงไปสูหรือตรวจติดตามผลลัพธที่ตองการ โดยทั่วไปมักระบุ สงิ่ ทสี่ ําคญั ทส่ี ุดประมาณ 5 ประเด็น (เชน ความทาทายท่ีสําคญั 5 ประเดน็ )

111 KNOWLEDGE ASSETS: สินทรพั ยทางความรู Glossary “สินทรัพยทางความรู” หมายถึง ทรัพยากรทางปญญาท่ีมีการส่ังสมภายใน เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ัข้น �พ้นฐาน ป‚ 2559-2560 โรงเรียน โดยเปนความรูท่ีท้ังโรงเรียนและบุคลากรเก็บรวบรวมไวในรูปแบบของ สารสนเทศ ความคดิ การเรียนรู ความเขาใจ ความจาํ ความเขาใจอยางถอ งแท ทกั ษะ ดา นการรับรแู ละดานเทคนิค รวมทัง้ ขีดความสามารถ ตา งๆ บุคลากร ซอฟตแวร สิทธิบัตร ฐานขอมูล เอกสาร แนวทางปฏิบัติ นโยบายและ วิธีปฏิบัติ รวมทั้งแผนภาพทางเทคนิคเปนท่ีเก็บสินทรัพยทางความรูของโรงเรียนไว นอกจากน้ีสินทรัพยทางความรูยังมีอยูที่นักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย ผูสงมอบ และ พันธมิตรดวย สินทรัพยทางความรูเปน “ความรูในภาคปฏิบัติ” (Know How) ที่โรงเรียนสามารถ นําไปใชประโยชนเพื่อลงทุน และเพ่ือการเติบโต การสรางและการจัดการสินทรัพย ทางความรูจึงเปนสวนประกอบสําคัญสําหรับโรงเรียน ในการสรางคุณคาใหแกผูมีสวนได สวนเสยี ของโรงเรียน และชว ยรักษาความไดเ ปรียบเชงิ แขง ขันอยา งย่ังยนื LEADERSHIP SYSTEM: ระบบการนําองคกร “ระบบการนําองคกร” คือ 1) วิธีการนําองคกรอยางเปนทางการและไมเปน ทางการท่ีถูกใชท่ัวท้ังโรงเรียน 2) เปนรากฐานสําหรับการตัดสินใจที่สําคัญ 3) เปน กระบวนการในการตัดสินใจ และนําผลการตัดสินใจไปสื่อสารและปฏิบัติ ระบบ การนาํ องคก ร ประกอบดว ยโครงสรา งและกลไกในการตดั สนิ ใจ การทาํ ใหม นั่ ใจเรอ่ื งการสอื่ สาร 2 ทิศทาง การเลือกและการพัฒนาผูนํา การเสริมสรางคานิยม การประพฤติปฏิบัติ อยา งมจี ริยธรรม ทิศทาง และความคาดหวังตอผลการดําเนนิ การ ระบบการนาํ องคก รทม่ี ปี ระสทิ ธผิ ลตอ งคาํ นงึ ถงึ ความสามารถและความตอ งการของ บคุ ลากร นกั เรยี นและผมู สี ว นไดส ว นเสยี อนื่ และตอ งตงั้ ความคาดหวงั ตอ ผลการดาํ เนนิ การ และการปรบั ปรงุ ผลการดาํ เนนิ การใหส งู ระบบการนาํ องคก รสรา งความภกั ดแี ละการทาํ งาน เปน ทมี โดยขึน้ อยูกบั วิสยั ทศั นและคา นยิ ม รวมท้งั การมุงไปสูเปา ประสงครวมของโรงเรียน ระบบการนําองคกรกระตุนและสนับสนุนความคิดริเริ่ม การสรางนวัตกรรมและการเสี่ยง ที่เหมาะสม การจัดโครงสรางสายการบังคับบัญชาตามเจตจํานงและหนาท่ี รวมท้ัง หลีกเล่ียงการมีสายการบังคับบัญชาที่ตองผานการตัดสินใจหลายขั้นตอน ระบบ การนาํ องคก รทม่ี ปี ระสทิ ธผิ ลตอ งมกี ลไกทผ่ี นู าํ ใชใ นการประเมนิ ตนเอง การรบั ขอ มลู ปอ นกลบั และการปรับปรุง

อ ิภธานศัพ ท112 เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560LEARNING: การเรียนรู “การเรยี นร”ู หมายถงึ ความรหู รอื ทกั ษะใหมท ไ่ี ดร บั จากการประเมนิ การศกึ ษา ประสบการณ และนวัตกรรม เกณฑรางวัลคุณภาพแหงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน กลาวถึง การเรยี นรทู งั้ สองสว น คอื การเรยี นรรู ะดบั โรงเรยี นและระดบั บคุ คล การเรยี นรรู ะดบั โรงเรยี น ไดมาจากการวิจัยและพัฒนาวงจรการประเมินและการปรับปรุง ความคิดและมุมมองจาก บคุ ลากรและผมู สี ว นไดส ว นเสยี การแบง ปน วธิ ปี ฏบิ ตั ทิ เ่ี ปน เลศิ และการจดั ระดบั เทยี บเคยี ง การเรียนรูระดับบุคคลไดมาจากการศึกษา การฝกอบรม และโอกาสในการพัฒนา เพ่ือความเจริญกาวหนาของบุคลากรแตละบุคคลเพื่อความมีประสิทธิผล การเรียนรู ควรถูกปลูกฝงอยูในวิถีการทํางานของโรงเรียน ซึ่งสงผลใหเกิดการไดเปรียบเชิงแขงขัน และความสาํ เร็จอยา งตอเน่อื งของโรงเรียนและบคุ ลากร ดูคําอธิบายเพ่ิมเติมของ “การเรียนรูระดับโรงเรียนและระดับบุคคล” ในคานิยม และแนวคดิ หลักการเรียนรู เปนมิตหิ นงึ่ ในการประเมินหัวขอในหมวด 1-6 LEVELS: ระดับ “ระดับ” หมายถึง สารสนเทศที่เปนตัวเลข ท่ีทําใหทราบวาผลลัพธและ ผลการดาํ เนนิ การขององคก รอยใู นตาํ แหนง หรอื อนั ดบั ใดในมาตรวดั ทเี่ หมาะสม ระดบั ผลการดาํ เนนิ การทาํ ใหส ามารถตรวจประเมนิ ผลเปรยี บเทยี บกบั ผลการดาํ เนนิ การทผ่ี า นมา การคาดการณ เปาประสงค และตัวเปรียบเทยี บอ่ืนๆ ทเี่ หมาะสม MEASURES AND INDICATORS: ตัววดั และตวั ช้ีวัด “ตัววัดและตัวช้ีวัด” หมายถึง สารสนเทศเชิงตัวเลขท่ีบอกจํานวนปจจัยนําเขา และผลการดําเนินการของกระบวนการ หลักสูตรและโปรแกรมการจัดการเรียน การสอน /แผนงาน โครงการ บรกิ าร และผลการดาํ เนนิ การของโรงเรยี นโดยรวม ตวั วดั และตวั ชว้ี ดั อาจเปน แบบไมซ บั ซอ น (ไดจ ากการวดั แตล ะครงั้ ) หรอื แบบหลายตวั ประกอบกนั เกณฑไ มไ ดแ บง แยกอยา งชดั เจนระหวา งตวั วดั และตวั ชวี้ ดั อยา งไรกต็ าม บางคนชอบ ใชค ําวา “ตัวชีว้ ดั ” ในกรณีดังนี้ (1) เม่ือการวัดน้ันมีความสัมพันธกับผลการดําเนินการ แตไมใชตัววัดโดยตรงของ ผลการดาํ เนนิ การนั้น (เชน จาํ นวนขอรองเรียน เปนตวั ชว้ี ัดของความไมพึงพอใจ แตไมใ ช ตัววัดโดยตรงของความไมพ งึ พอใจ) (2) เมอื่ การวดั นน้ั เปน ตวั ทาํ นาย (ตวั ชวี้ ดั นาํ -Leading Indicator) ของผลการดาํ เนนิ การ ดานอื่นๆ ที่มีนัยสําคัญมากกวา (เชน ความพึงพอใจของนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย ทเ่ี พิม่ ข้ึน อาจเปนตวั ชวี้ ัดนําของการเพ่มิ สว นแบง ตลาด)

113 Glossary MISSION: พนั ธกิจ “พันธกิจ” หมายถึง หนาท่ีโดยรวมของโรงเรียน พันธกิจเปนการตอบคําถามวา “องคกรพยายามบรรลุอะไร” พันธกิจอาจกําหนดกลุมนักเรียนหรือเขตพื้นที่บริการ สมรรถนะหลักขององคก ร (Core Competencies) หรอื เทคโนโลยีท่ีโรงเรียนใช MULTIPLE REQUIREMENTS : ขอกําหนดยอย “ขอกาํ หนดยอ ย” หมายถงึ คาํ ถามยอยๆ ในแตละประเด็นพจิ ารณา คาํ ถามแรก สุดในชุดคําถามของขอกําหนดยอยแสดงถึงคําถามที่สําคัญท่ีสุดในชุดคําถามน้ัน คําถาม ตางๆ ที่ตามมาจะขยายความคําถามแรก โรงเรียนท่ีมีผลการดําเนินการดี มีคะแนนสูง อาจไมสามารถตอบสนองขอกําหนดยอยทั้งหมดไดดวยความสามารถหรือความสําเร็จ ที่เทาเทยี มกนั OVERALL REQUIREMENTS: ขอ กําหนดโดยรวม “ขอ กาํ หนดโดยรวม” หมายถงึ นยั สาํ คญั ของแตล ะหวั ขอ แสดงดว ยคาํ ถามแรก (คาํ ถามนาํ ท่เี ปน ตัวอกั ษรตัวเขม ) ในแตละยอ หนา ของประเด็นพจิ ารณา PARTNERS: พนั ธมติ ร “พันธมิตร” หมายถึง โรงเรียน องคกรหรือกลุมบุคคลที่สําคัญที่ตกลงทํางาน รวมกบั โรงเรียน เพือ่ ใหบ รรลุเปา ประสงคร วมกนั หรอื เพอ่ื ปรับปรุงผลการดาํ เนนิ การ โดยทั่วไป มักเปนความรวมมือในลักษณะที่เปนทางการเพื่อจุดมุงหมายหรือจุดประสงค เฉพาะเจาะจง เชน เพื่อบรรลุวัตถุประสงคเชิงกลยุทธ หรือเพ่ือสงมอบกิจกรรมการเรียน การสอนท่ีเฉพาะอยาง เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ัข้น �พ้นฐาน ป‚ 2559-2560

อ ิภธานศัพ ท114 PERFORMANCE: ผลการดาํ เนนิ การ เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560“ผลการดาํ เนนิ การ” หมายถงึ ผลผลติ และผลลพั ธท ไ่ี ดจ ากกระบวนการ หลกั สตู ร และโปรแกรมการจัดการเรียนการสอนนักเรียน ซึ่งทําใหสามารถประเมินและ เปรียบเทยี บผลลัพธกบั การคาดการณผลการดาํ เนนิ การ มาตรฐาน ผลลพั ธทผ่ี า นมา เปาประสงค และผลลัพธข ององคกรอ่ืนๆ ผลการดําเนินการอาจแสดงในรูปแบบการเงนิ และทไี่ มใ ชการเงนิ เกณฑรางวัลคุณภาพแหงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ครอบคลุม ผลการดําเนนิ การ 5 ดา น ไดแก (1) ดานหลกั สตู รและกระบวนการ (2) ดา นนักเรยี นและผมู ีสวนไดสว นเสีย (3) ดานบุคลากร (4) ดานการนาํ องคกรและการกํากบั ดแู ลองคก ร (5) ดานการเงินและตลาด “ผลการดําเนินการดานหลักสูตรและกระบวนการ” หมายถึง ผลการดําเนินการ ที่เก่ียวของกับลักษณะของตัววัดและตัวชี้วัดของหลักสูตรและโปรแกรมการจัดการเรียน การสอนที่มีความสําคัญตอนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย ตัวอยางเชน ความเช่ือถือได ของหลักสูตรและโปรแกรมการจัดการเรียนการสอน การสงมอบท่ีตรงเวลา ระดับของเสีย จากประสบการณนกั เรยี นและผูม สี ว นไดส ว นเสีย และเวลาในการตอบสนองการใหบริการ “ผลการดําเนินการดานการมุงเนนนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย” หมายถึง ผลการดําเนินการที่เกี่ยวของกับตัววัดและตัวช้ีวัดในเรื่องการยอมรับ ปฏิกิริยา และ พฤตกิ รรมของนกั เรยี น ตวั อยา งเชน การรกั ษานกั เรยี นและผมู สี ว นไดส ว นเสยี ไว ขอ รอ งเรยี น และผลจากการสํารวจนักเรียนและผมู สี ว นไดส ว นเสีย “ผลการดาํ เนินการดานบุคลากร” หมายถึง ผลการดาํ เนินการดานขีดความสามารถ และอตั รากาํ ลงั ของบคุ ลากร ดา นการสรา งบรรยากาศ สรา งความผกู พนั การพฒั นาบคุ ลากร ตัวช้ีวัดดานประสิทธิผล ประสิทธิภาพ และภาระความรบั ผิดชอบ ตัวอยางเชน การลาออก ของบคุ ลากร อตั ราการฝก อบรมขามสายงาน การปฏิบตั ิตามกฎระเบยี บขอ บังคับ “ผลการดําเนินการดานการนําองคกรและการกํากับดูแลองคกร” หมายถึง ผลการดําเนินการเพ่ือบรรลุวิสัยทัศน พันธกิจ คานิยม และการส่ือสารของผูนําระดับสูง กับบุคลากร นักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย ความรับผิดชอบในการกํากับดูแลองคกร ดานกฎหมายและกฎระเบียบขอบังคับ การประพฤติปฏิบัติอยางมีจริยธรรม ดานความ รบั ผดิ ชอบตอสังคม การสนบั สนุนชมุ ชน และดานการนาํ กลยทุ ธไ ปสกู ารปฏบิ ัติ “ผลการดําเนินการดานการเงินและตลาด” หมายถึง ผลการดําเนินการท่ีเกี่ยวของ กับตัววัดและตวั ช้วี ัดในเร่อื งตน ทุน รายรับ และลําดับทใ่ี นการแขงขัน รวมท้ังประสทิ ธิภาพ ในการใชสนิ ทรพั ย การเตบิ โตของสินทรัพย และสวนแบงตลาด

115 Glossary PERFORMANCE EXCELLENCE: ผลการดาํ เนนิ การท่ีเปน เลศิ เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ัข้น �พ้นฐาน ป‚ 2559-2560 “ผลการดําเนนิ การทเ่ี ปนเลศิ ” หมายถึง แนวทางการจัดการผลการดําเนินการ ของโรงเรียนอยางบรู ณาการ ซ่งึ สงผลใหเ กดิ (1) การสงมอบคุณคาที่ดีขึ้นอยูเสมอใหแกนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย ซงึ่ จะสงผลตอ ความสาํ เร็จอยางตอเน่ืองของโรงเรียน (2) การปรับปรงุ ประสทิ ธผิ ลและขีดความสามารถของโรงเรียนโดยรวม (3) การเรียนรรู ะดับองคก รและระดับบคุ คลของบคุ ลากร เกณฑรางวัลคุณภาพแหงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน เพ่ือผล การดาํ เนนิ งานทเี่ ปน เลศิ ซงึ่ ประกอบดว ยโครงรา งองคก รคา นยิ มและแนวคดิ หลกั และแนวทาง การใหคะแนน สามารถนํามาใชเปนกรอบการทํางานและเครื่องมือในการตรวจประเมิน ท่ีทําใหเขาใจถึงจุดแข็งและโอกาสในการปรับปรุง เพื่อเปนแนวทางในการวางแผนใหบรรลุ ผลการดาํ เนินการที่ดียิ่งขน้ึ และการมุง มัน่ สูความเปน เลศิ PERFORMANCE PROJECTIONS: การคาดการณผลการดาํ เนนิ การ “การคาดการณผลการดําเนินการ” หมายถึง การคาดคะเนผลการดําเนินการ ในอนาคต การคาดการณควรอยูบนพื้นฐานความเขาใจถึงผลการดําเนินการที่ผานมา อัตราการปรับปรุง และสมมติฐานเก่ียวกับการเปล่ียนแปลงภายในและการสรางนวัตกรรม ในอนาคต รวมทง้ั สมมตฐิ านเกยี่ วกบั การเปลย่ี นแปลง สภาพแวดลอ มภายนอก ซงึ่ สง ผลตอ การเปลี่ยนแปลงภายใน ดังนั้นการคาดการณผลการดําเนินการสามารถใชเปนเคร่ืองมือ ที่สําคัญอยางหน่ึงในการจัดการการปฏิบัติการ การพัฒนาและการนํากลยุทธไปปฏิบัติ การคาดการณผ ลการดาํ เนนิ การเปน การแถลงถงึ ผลการดาํ เนนิ การในอนาคตทค่ี าดหมายไว เปาประสงคเปนการระบุชดั เจนถงึ ผลการดําเนนิ การในอนาคตทีโ่ รงเรียนตองการ การคาดการณผลการดําเนินการของคูแขงหรือโรงเรียนในระดับที่เทียบเคียงกันได อาจชี้ใหเห็นถึงความทาทายท่ีโรงเรียนเผชิญอยูและเร่ืองที่จําเปนตองมีผลการดําเนินการ ท่ีกาวกระโดดหรือนวัตกรรม เม่ือโรงเรียนมุงหวังผลการดําเนินการที่กาวกระโดดหรือ นวตั กรรม การคาดการณผลการดาํ เนินการและเปา ประสงคอาจเหล่ือมซอ นกันได

อ ิภธานศัพ ท116 เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560PROCESS: กระบวนการ “กระบวนการ” หมายถงึ กจิ กรรมทเี่ ชอ่ื มโยงกนั ทงั้ ภายในและภายนอกโรงเรยี น โดยมีเจตจํานงท่ีเก่ียวของกับการจัดการเรียนการสอนและบริการ ใหแกนักเรียน และผมู สี ว นไดส ว นเสยี โดยทว่ั ไปกระบวนการเปน ขน้ั ตอนหรอื การกระทาํ ทม่ี ลี าํ ดบั ชดั เจน ซง่ึ เกดิ จากการผสมผสานระหวา งการทาํ งานของคน เครอื่ งมอื เทคนคิ วสั ดแุ ละการปรบั ปรงุ นอกจากน้ีแทบจะไมมีกระบวนการใดเลยท่ีสามารถดําเนินงานไดโดยลําพัง ดังนั้นจึงตอง พจิ ารณาความสมั พนั ธก บั กระบวนการอนื่ ทส่ี ง ผลกระทบกนั ในบางสถานการณก ระบวนการ อาจตองดําเนินตามลําดับข้ันตอนท่ีกําหนดไวเฉพาะเจาะจงอยางเครงครัดตามเอกสารวิธี ปฏบิ ตั กิ ารและขอ กาํ หนด (ทอ่ี าจเปน ทางการ) รวมทง้ั การวดั และขนั้ ตอนการควบคมุ ทชี่ ดั เจน ในกรณีท่ีเปนการบริการ โดยเฉพาะอยางย่ิงเม่ือนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสียเก่ียวของ โดยตรงกบั การใหบ รกิ ารนนั้ คาํ วา “กระบวนการ” จะมคี วามหมายทกี่ วา งมากขนึ้ ในการระบุ วา ตอ งทาํ อะไรในการบรกิ าร ซง่ึ อาจรวมถงึ ลาํ ดบั ขนั้ ตอนกอ นหลงั ทพ่ี งึ ประสงคห รอื คาดหวงั ไว ถาหากขนั้ ตอนนัน้ มคี วามสาํ คญั การบรกิ ารจะตองใหสารสนเทศทีช่ วยให นกั เรยี นและ ผูมีสวนไดสวนเสียเขาใจและปฏิบัติตามขั้นตอนดังกลาวได กระบวนการบริการดังกลาว จําเปนตองมีแนวทางสําหรับผูใหบริการในการจัดการแกปญหาเฉพาะหนาท่ีเกี่ยวกับ การกระทาํ หรือพฤติกรรมของผูรบั บริการ ในงานทใี่ ชค วามรู เชน การวางแผนเชงิ กลยทุ ธ การวจิ ยั การพฒั นา และการวเิ คราะห คําวา “กระบวนการ” อาจไมไดหมายความถึงลําดับขั้นตอนท่ีกําหนดไวอยางเปนทางการ แตหมายความถึงความเขาใจ โดยรวมเก่ียวกับการดําเนินการที่ตองใชความสามารถ เชน จังหวะเวลา ทางเลอื กทีก่ าํ หนดไว การประเมนิ ผล และการรายงานผล ทัง้ น้ีลาํ ดับขัน้ ตอน ของกระบวนการอาจเปนผลทเี่ กิดขนึ้ ภายหลงั ทม่ี คี วามเขา ใจในเรอ่ื งดงั กลาวแลว กระบวนการเปนมิติ 1 ใน 2 มิติในการตรวจประเมินตามเกณฑรางวัลคุณภาพ แหงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน ปจจัยทั้ง 4 ประการท่ีใชในการตรวจ ประเมนิ กระบวนการ ไดแ ก แนวทาง การถา ยทอดสกู ารปฏบิ ตั ิ การเรยี นรู และการบรู ณาการ PRODUCTIVITY: ผลิตภาพ “ผลิตภาพ” หมายถงึ การวัดประสทิ ธภิ าพของการใชทรพั ยากร แมคําวา “ผลิตภาพ” มักใชกับปจจัยใดปจจัยหนึ่งเพียงอยางเดียว เชน บุคลากร (ผลิตภาพแรงงาน) เครือ่ งมอื วัสดุอปุ กรณ พลังงาน และทนุ แตแนวคดิ เกี่ยวกับผลติ ภาพ ยังสามารถนําไปพจิ ารณาถงึ การใชท รพั ยากรทั้งหมดในการสรา งผลผลิต การวดั “ผลติ ภาพ โดยรวม” โดยใชตัววัดเชิงประกอบทําใหสามารถประเมินผลกระทบของการเปล่ียนแปลง ทงั้ หมดในกระบวนการ ซง่ึ อาจรวมถึงการเลือกใชท รัพยากรวา มีประโยชนหรอื ไม

117 RESULTS: ผลลพั ธ Glossary “ผลลัพธ” หมายถึง ผลลัพธของโรงเรียน การประเมินผลลัพธจะพิจารณาจาก เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ัข้น �พ้นฐาน ป‚ 2559-2560 ผลการดาํ เนนิ การในปจ จบุ นั ผลการดาํ เนนิ การเมอ่ื เปรยี บเทยี บกบั ตวั เปรยี บเทยี บทเ่ี หมาะสม รวมท้ังอัตราความครอบคลุม และความสําคัญของการปรับปรุงผลการดําเนินการ รวมถึง ความสมั พนั ธร ะหวา งตวั วดั ผลลพั ธก บั ขอ กาํ หนดดา นผลการดาํ เนนิ การทสี่ าํ คญั ของโรงเรยี น ผลลพั ธเ ปน มติ ิ 1 ใน 2 มติ ใิ นการตรวจประเมนิ ตามเกณฑร างวลั คณุ ภาพแหง สาํ นกั งาน คณะกรรมการศึกษาขั้นพื้นฐาน ปจจัยท้ัง 4 ประการ ที่ใชในการตรวจประเมินผลลัพธ ไดแก ผลการดาํ เนินการในปจ จุบัน แนวโนม การเปรยี บเทียบ และการบรู ณาการ SEGMENT: สวน “สว น” หมายถงึ สว นใดสวนหน่งึ ของกลุมนกั เรียน เขตพ้ืนที่บรกิ าร หลกั สูตร และโปรแกรมการจัดการเรียนการสอน หรอื สวนใดสวนหนงึ่ ของบคุ ลากร โดยปกติ “สวน” จะมีคุณลักษณะรวมกันที่สามารถจัดเปนกลุมไดอยางมีเหตุมีผล ในหัวขอในหมวดผลลัพธ คําวา “สวน” หมายถึง ขอมูลดานผลลัพธที่แบงเปนสวนๆ ในรูปแบบท่ีทําใหสามารถวิเคราะหผลการดําเนินการของโรงเรียนไดอยางเหมาะสม แตล ะโรงเรยี นสามารถกาํ หนดปจ จยั ของตนเองทใ่ี ชใ นการแบง สว นของกลมุ นกั เรยี น เขตพน้ื ท่ี บริการ หลักสูตรและโปรแกรมการจัดการเรียนการสอน และบุคลากร ความเขาใจในเรื่อง “สวน” มีความสําคัญอยางยิ่งในการจําแนกความตองการ และความคาดหวังเฉพาะทีแ่ ตกตางกนั อยางชัดเจนของกลมุ นกั เรยี น เขตพืน้ ทบี่ ริการ และ กลมุ บคุ ลากร และสาํ คญั อยา งยงิ่ ในการทาํ ใหห ลกั สตู รและโปรแกรมการจดั การเรยี นการสอน สามารถตอบสนองตอ ความตอ งการและความคาดหวังของกลุมตา งๆ ดังกลา ว SENIOR LEADERS: ผูน าํ ระดับสูง “ผนู าํ ระดบั สงู ” หมายถงึ กลมุ หรอื ทมี ผบู รหิ ารระดบั สงู ของโรงเรยี น ประกอบดว ย ผูอ าํ นวยการโรงเรยี น รองผูอ ํานวยการโรงเรยี น หัวหนา ฝา ย/กลมุ สาระการเรยี นร/ู ระดบั ช้ัน และหวั หนา งานตามโครงสรา งการบรหิ ารโรงเรียน STAKEHOLDER : ผมู สี ว นไดส วนเสีย “ผูมสี วนไดสวนเสีย” หมายถงึ ผูปกครองนักเรียน ชุมชน ตลอดจนหนวยงาน ทีเ่ ก่ียวของกบั การจัดการศึกษาของโรงเรียน

อ ิภธานศัพ ท118 STRATEGIC ADVANTAGES: ความไดเปรียบเชิงกลยุทธ เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560“ความไดเปรียบเชิงกลยุทธ” หมายถึง ความไดเปรียบในเรื่องตางๆ ท่ีเปน ตัวตัดสินวา โรงเรียนจะประสบความสําเร็จในอนาคตหรือไม โดยท่ัวไปมักเปนปจจัย ท่ีชวยใหโรงเรียนประสบความสําเร็จในการแขงขันท้ังในปจจุบันและอนาคต เม่ือเทียบกับ โรงเรยี นอนื่ ทมี่ หี ลกั สตู รและโปรแกรมการจดั การเรยี นการสอนทค่ี ลา ยคลงึ กนั ความไดเ ปรยี บ เชิงกลยุทธมักมาจาก (1) สมรรถนะหลกั ของโรงเรยี น (Core Competencies) ทมี่ งุ เนน การสรา งและเพม่ิ พนู ขีดความสามารถภายในของโรงเรียน และ (2) ทรัพยากรภายนอกที่สําคัญในเชิงกลยุทธ ซึ่งเกิดจากการปรับและใชประโยชน จากความสัมพนั ธกับโรงเรียนอน่ื และกับพนั ธมติ ร เมื่อโรงเรียนเขาใจที่มาของความไดเปรียบเชิงกลยุทธทั้งสองแหลงแลว โรงเรียน สามารถเพมิ่ พนู ขดี ความสามารถภายในทเี่ ปน เอกลกั ษณน โี้ ดยการใชป ระโยชนจ ากขดี ความ สามารถทเี่ กื้อหนุนกันจากโรงเรียนอืน่ เชงิ กลยทุ ธ และวัตถปุ ระสงคเชิงกลยุทธ ซง่ึ เปนสง่ิ ท่ี โรงเรยี นระบอุ ยางชดั เจนในการตอบสนองตอความทา ทายและความไดเปรยี บดังกลา ว STRATEGIC CHALLENGES: ความทาทายเชงิ กลยุทธ “ความทาทายเชิงกลยุทธ” หมายถึง แรงกดดันตางๆ ที่มีผลอยางชัดเจนตอ ความสาํ เรจ็ ในอนาคตของโรงเรยี น ความทา ทายเหลา นมี้ กั เกดิ จากแรงผลกั ดนั ของตาํ แหนง ในการแขง ขนั ทคี่ าดหวงั ในอนาคตของโรงเรียน เมอ่ื เปรยี บเทยี บกบั โรงเรยี นอ่นื ท่ีมหี ลักสตู ร และโปรแกรมการจดั การเรียนการสอนท่คี ลายคลงึ กัน โดยทั่วไป ความทาทายเชิงกลยุทธเกิดจากแรงผลักดันภายนอก อยางไรก็ตาม ในการตอบสนองตอ ความทา ทายเชงิ กลยทุ ธท มี่ าจากแรงผลกั ดนั ภายนอกโรงเรยี นอาจตอ ง เผชิญกับความทาทายเชิงกลยุทธภายในโรงเรยี นเองดวย ความทา ทายเชิงกลยุทธภายนอก อาจเกี่ยวของกับความตองการหรือความคาดหวังของนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย การเปลี่ยนแปลงของหลักสูตรและโปรแกรมการจัดการเรียนการสอนหรือเทคโนโลยี รวมถึงความเส่ียงดานการเงิน สังคม และความเสี่ยงหรือความจําเปนอ่ืนๆ ความทาทาย เชิงกลยุทธภายในอาจเกี่ยวกับขีดความสามารถของโรงเรียนหรือทรัพยากรบุคคลและ ทรพั ยากรอื่นๆ ของโรงเรยี น

119 Glossary STRATEGIC OBJECTIVES: วัตถปุ ระสงคเ ชิงกลยทุ ธ เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ัข้น �พ้นฐาน ป‚ 2559-2560 “วัตถุประสงคเชิงกลยุทธ” หมายถึง จุดมุงหมายท่ีชัดเจนของโรงเรียน หรือ การตอบสนองตอ การเปลยี่ นแปลงหรอื การปรบั ปรงุ ทสี่ าํ คญั ความสามารถในการแขง ขนั หรือประเดน็ ทางสงั คม และการไดเ ปรยี บทางการบริหารจดั การศึกษา โดยท่ัวไป วัตถุประสงคเชิงกลยุทธจะมุงเนนท้ังภายในและภายนอกโรงเรียน และเกี่ยวของกับโอกาสและความทาทายท่ีสําคัญในดานนักเรียนและผูสวนไดสวนเสีย เขตพนื้ ทบ่ี รกิ าร หลกั สตู รและโปรแกรมการจดั การเรยี นการสอน หรอื เทคโนโลยี (ความทา ทาย เชิงกลยุทธ) กลาวอยางกวางๆ วัตถุประสงคเชิงกลยุทธ คือ สิ่งท่ีโรงเรียนตองบรรลุ เพ่ือรักษาหรือทําใหเกิดความสามารถในการแขงขัน และทําใหม่ันใจถึงความสําเร็จ ในระยะยาว วัตถุประสงคเชิงกลยุทธจะกําหนดทิศทางระยะยาวของโรงเรียน และชี้นํา ในการจัดสรรทรพั ยากรและปรบั เปล่ียนการจดั สรรทรัพยากร STRATEGIC OPPORTUNITIES: โอกาสเชิงกลยทุ ธ “โอกาสเชิงกลยุทธ” หมายถึง ภาพอนาคตที่เกิดจากการคิดนอกกรอบ การระดมสมอง การใชป ระโยชนจ ากความบงั เอญิ กระบวนการวจิ ยั และสรา งนวตั กรรม การประมาณอยางฉีกแนวจากสภาพปจจุบัน และแนวทางอ่ืนๆ เพ่ือมองอนาคต ท่ีแตกตา งออกไป การเกิดความคิดท่ีนําไปสูโอกาสเชิงกลยุทธ มักเกิดจากสภาพแวดลอมที่กระตุน ใหเ กดิ ความคดิ อยา งอสิ ระโดยไมถ กู ชนี้ าํ การเลอื กวา จะดาํ เนนิ การตามโอกาสเชงิ กลยทุ ธใ ด ตองพิจารณาถึงความเส่ียงสัมพัทธ (Relative Risk) ดานการเงินและดานอ่ืนๆ จากน้ันจึง ตดั สินใจอยางรอบคอบ (ความกลาเสี่ยงทผ่ี านการประเมนิ ผลไดผลเสียอยางรอบดาน) STUDENT : นกั เรยี น “นกั เรียน” หมายถึง นักเรยี นในอดีต ปจจบุ ัน และในอนาคต STUDENT and STAKEHOLDER ENGAGEMENT: ความผูกพันของนักเรียนและผูŒมีสว‹ นไดŒส‹วนเสีย “ความผูกพันของนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย” หมายถึง ความเช่ือถือ ความศรัทธาของนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสียท่ีสนับสนุน ทุมเทใหกับชื่อเสียง และหลักสูตรของโรงเรียน ท้ังน้ีขึ้นอยูกับความสามารถของโรงเรียนในการตอบสนอง ความตองการและการสรางความสัมพันธกับนกั เรยี นและผมู ีสวนไดส ว นเสียอยา งตอเน่ือง

อ ิภธานศัพ ท120 เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560SYSTEMATIC: เปนระบบ “ระบบ” หมายถึง แนวทางซึ่งมีการจัดขั้นตอนไวเปนลําดับ สามารถทําซํ้าได และแสดงการใชข อมลู และสารสนเทศเพ่ือใหเ กิดการเรยี นรู แนวทางจะมคี วามเปนระบบ ถา หากมีการสรา งโอกาสในการประเมนิ การปรับปรุง และการแบง ปน รวมอยดู ว ย จนสงผลใหแ นวทางน้ันมรี ะดบั ความสมบูรณย่ิงขน้ึ TRENDS: แนวโนม “แนวโนม” หมายถึง สารสนเทศท่ีเปนตัวเลขท่ีแสดงใหเห็นทิศทางและอัตรา การเปลยี่ นแปลงของผลลพั ธข องโรงเรยี นหรอื ความคงเสน คงวาของผลการดาํ เนนิ การ ในชว งเวลาหนงึ่ แนวโนม แสดงผลการดาํ เนนิ การของโรงเรยี นตามลาํ ดบั ชว งเวลาทเี่ ปลยี่ นไป โดยทว่ั ไป การแสดงแนวโนม ตอ งมขี อ มลู ในอดตี อยา งนอ ยสามป (ทมี่ ใิ ชก ารคาดการณ) ทงั้ นี้ อาจจาํ เปน ตอ งแสดงขอ มลู เพม่ิ ขนึ้ เพอ่ื ยนื ยนั ผลในเชงิ สถติ ิ ชว งเวลาทใี่ ชเ พอ่ื ใหเ หน็ แนวโนม จะสามารถ กําหนดไดจากรอบเวลาในการวัดกระบวนการ รอบเวลาที่สั้นลงทําใหตองมีการวัดบอยขึ้น ในขณะท่ีรอบเวลาที่ยาวกวาอาจตองใชชวงเวลานานกวา จึงจะทราบแนวโนมที่สื่อ ความหมายไดชัดเจน ตัวอยางของแนวโนม ท่ีตอ งตอบตามเกณฑและแนวทางการใหคะแนน ไดแก ขอ มลู ที่เกี่ยวกับผลการดําเนินการดานหลักสูตร ผลลัพธดานความพึงพอใจและไมพึงพอใจ ของนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย และบุคลากร ผลการดําเนินการดานการเงิน ผลการ ดาํ เนนิ การดา นตลาด และผลการดาํ เนนิ การดา นการปฏบิ ตั กิ าร เชน รอบเวลา และผลติ ภาพ VALUE: คณุ คา “คุณคา” หมายถึง ความคุมคาของหลักสูตรและโปรแกรมการจัดการเรียน การสอน กระบวนการ สินทรัพย หรือการใชงานเม่ือเทียบกับคาใชจายและทางเลือก อน่ื ๆ โรงเรียนมักพิจารณาคุณคาเพ่ือประเมินผลประโยชนของทางเลือกตางๆ เทียบกับ ตน ทนุ คา ใชจ า ย เชน คณุ คา ทน่ี กั เรยี นและผมู สี ว นไดส ว นเสยี ไดร บั จากหลกั สตู รและโปรแกรม การจัดการเรียนการสอนและบริการตางๆ รวมกัน โรงเรียนจําเปนตองเขาใจวาคุณคา ตอ ผูม ีสวนไดส ว นเสียแตล ะกลมุ คอื อะไร จากนัน้ สงมอบคณุ คา ใหแตละกลมุ นนั้ การกระทํา ดังน้ี โรงเรยี นตองสรางความสมดุลของคุณคา ทมี่ ตี อนักเรียนและผมู สี วนไดสว นเสยี อนื่ ดว ย

121 Glossary VALUES: คา นิยม เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ัข้น �พ้นฐาน ป‚ 2559-2560 “คา นยิ ม” หมายถงึ หลกั การและพฤตกิ รรมชนี้ าํ ทสี่ อื่ ถงึ ความคาดหวงั ใหโ รงเรยี น และบุคลากรปฏิบัติ คานิยมสะทอนและหนุนเสริมวัฒนธรรมท่ีพึงประสงคของโรงเรียน คา นยิ มสนบั สนนุ และชน้ี าํ การตดั สนิ ใจของบคุ ลากรทกุ คน และชว ยใหโ รงเรยี นบรรลพุ นั ธกจิ และวิสัยทัศนดว ยวิธีการที่เหมาะสม ตวั อยา งของคา นยิ มอาจรวมถงึ การแสดงใหเ หน็ ถงึ ความมคี ณุ ธรรมและความยตุ ธิ รรม ในการปฏสิ ัมพนั ธก บั ทุกกรณี การทําใหเ หนอื กวาความคาดหวงั ของนักเรียนและผูม สี ว นได สว นเสยี การใหคุณคาตอ บุคคลแตละคน และตอ ความหลากหลาย การพทิ ักษส ่ิงแวดลอ ม และความมงุ ม่ันใหมผี ลการดาํ เนนิ การทเี่ ปนเลิศทุกวนั VISION: วิสยั ทัศน “วิสัยทัศน” หมายถงึ สภาวะทโ่ี รงเรียนตองการเปนในอนาคต วิสัยทศั นอ ธบิ าย ถงึ ทศิ ทางทโ่ี รงเรยี นจะมงุ ไป สงิ่ ทโ่ี รงเรยี นตอ งการจะเปน หรอื ภาพลกั ษณท โ่ี รงเรยี นตอ งการ ใหผ ูอ ่นื รับรใู นอนาคต VOICE OF THE STUDENT and STEAKHOLDER: เสยี งของนกั เรยี นและผูมสี วนไดส วนเสยี “เสยี งของนกั เรยี นและผมู สี ว นไดส ว นเสยี ” หมายถงึ กระบวนการในการเฟน หา สารสนเทศที่เก่ียวกับนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย เปนกระบวนการเชิงรุก และสรา งสรรคอ ยา งตอ เนอื่ งในการเฟน หาความตอ งการ ความคาดหวงั และความปรารถนา ของนกั เรยี นและผมู สี ว นไดส ว นเสยี ทงั้ ทชี่ ดั เจน ไมช ดั เจน และทคี่ าดการณไ ว โดยมเี ปา หมาย เพื่อใหนักเรยี นและผมู สี วนไดส ว นเสียเกดิ ความผูกพัน การรับฟงเสียงของนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย อาจรวมถึงการรวบรวมและ การบรู ณาการขอ มลู ตา งๆ ของนกั เรยี นและผมู สี ว นไดส ว นเสยี เชน ขอ มลู ทไ่ี ดจ ากการสาํ รวจ ผลจากการสอบถามกลมุ ตวั อยา ง ขอ คดิ เหน็ บนเวบ็ ไซต ขอ รอ งเรยี นทมี่ ผี ลตอ การทน่ี กั เรยี น และผมู ีสวนไดส วนเสียจะตัดสินใจเขาใชบริการ

อ ิภธานศัพ ท122 เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560WORK PROCESSES: กระบวนการทํางาน “กระบวนการทํางาน” หมายถึง กระบวนการสรางคุณคาท่ีสําคัญท่ีสุดภายใน โรงเรียน ซ่ึงอาจรวมถึงการออกแบบหลักสูตร การจัดการเรียนการสอน และการสงมอบ การสนบั สนนุ นกั เรยี นและผมู สี ว นไดส ว นเสยี การจดั การหว งโซอ ปุ ทาน กระบวนการบรหิ าร จัดการของโรงเรียน และกระบวนการสนับสนนุ กระบวนการทาํ งานเปน กระบวนการตา งๆ ท่ีเกี่ยวของกับบุคลากรสวนใหญของโรงเรียน กระบวนการทํางานที่สําคัญของโรงเรียน มักเกี่ยวของกับสมรรถนะหลักของโรงเรียน ปจจัยท่ีกําหนดความสําเร็จของโรงเรียน เม่ือเทยี บกับคแู ขง และปจ จยั ท่ีผนู ําระดับสูงใชพจิ ารณาวาสาํ คัญตอการเตบิ โตของโรงเรียน กระบวนการทํางานที่สําคัญของโรงเรียนตองดําเนินการใหสําเร็จโดยบุคลากรของโรงเรียน เสมอ WORK SYSTEMS: ระบบงาน “ระบบงาน” หมายถึง วิธีการท่ีโรงเรียนใชในการทาํ งานใหส าํ เรจ็ ประกอบดวย กระบวนการทํางานภายในและแหลงทรัพยากรตางๆ จากภายนอกท่ีจําเปนตอการพัฒนา หลักสูตรและการจัดการเรียนการสอนใหแกนักเรียน ทําใหโรงเรียนประสบความสําเร็จ และมชี อื่ เสยี ง ระบบงานเกยี่ วขอ งกบั บคุ ลากรของโรงเรยี น ผสู ง มอบและพนั ธมติ รทสี่ าํ คญั คสู ญั ญา ผูใหความรวมมือและสวนอ่ืนๆ ในหวงโซอุปทานที่จําเปนตอการจัดการเรียนการสอน รวมทั้งกระบวนการบรหิ ารจัดการ และกระบวนการสนบั สนุน การตดั สินใจเกยี่ วกบั ระบบงานเปน เรอื่ งในระดบั กลยทุ ธ ซึ่งครอบคลมุ ถงึ การปกปอ ง และใชป ระโยชนจากสมรรถนะหลักของโรงเรยี น และการตดั สินใจวา สงิ่ ใดทโ่ี รงเรยี นไมตอ ง ดําเนินงานเองหรือใหหนวยงานภายนอกเขามาดําเนินงานเพื่อใหเกิดประสิทธิภาพและ ความสําเรจ็ ในปจจุบนั และอนาคต WORKFORCE: บคุ ลากร “บุคลากร” หมายถึง บุคคลทุกคนที่โรงเรียนเปนผูดูแลและมีสวนรวมโดยตรง ในการปฏิบัติงานท่ีจะทําใหงานของโรงเรียนประสบความสําเร็จ รวมท้ังพนักงาน ทีโ่ รงเรียนจา ยคาตอบแทน เชน ครอู ตั ราจา ง เจาหนา ทส่ี าํ นกั งาน พนักงานจา งเหมา บริการ นักศึกษาฝกประสบการณ และอาสาสมัคร (ถา มี) ฯลฯ

123 Glossary WORKFORCE CAPABILITY: ขดี ความสามารถของบุคลากร เกณ ฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ัข้น �พ้นฐาน ป‚ 2559-2560 “ขดี ความสามารถของบคุ ลากร” หมายถงึ ความสามารถของโรงเรยี นทจี่ ะทาํ งาน ใหสําเร็จตามกระบวนการทํางาน ดวยความรู ทักษะ ความสามารถ และสมรรถนะ (Competencies) ของบุคลากร ขีดความสามารถ อาจรวมถึงความสามารถในการสรางและรักษาความสัมพันธกับ นักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย การสรางนวัตกรรมและการเปล่ียนผานสูเทคโนโลยีใหม การพัฒนาหลักสูตรและกระบวนการทํางานใหม รวมทั้งการตอบสนองภารกิจและ ความตองการของกฎระเบยี บขอ บงั คับท่ีเปล่ียนแปลงไป WORKFORCE CAPACITY: อตั รากาํ ลังบุคลากร “อัตรากําลังบุคลากร” หมายถึง จํานวนบุคลากรท่ีตองการในแตละภาระงาน ของโรงเรยี นทจี่ ะทาํ ใหม น่ั ใจไดว า โรงเรยี นมจี าํ นวนผปู ฏบิ ตั งิ านทเี่ พยี งพอตอ การทาํ ให กระบวนการทาํ งานสาํ เรจ็ และสามารถจดั การเรยี นการสอนและบรกิ ารใหแ กน กั เรยี น ไดสําเร็จ WORKFORCE ENGAGEMENT: ความผูกพันของบุคลากร “ความผูกพันของบุคลากร” หมายถึง ระดับความมุงม่ันของบุคลากรทั้ง ในดานความรสู กึ และสตปิ ญญา เพ่ือทําใหว สิ ยั ทัศน พันธกจิ และคา นยิ มของโรงเรียน บรรลผุ ล โรงเรยี นทม่ี รี ะดบั ความผกู พนั ของบคุ ลากรสงู แสดงใหเ หน็ เดน ชดั ดว ยสภาพแวดลอ ม ที่สงเสรมิ ใหมกี ารทาํ งานทใ่ี หผลการดําเนินการท่ีดี ทาํ ใหบุคลากรมแี รงจูงใจทีจ่ ะปฏบิ ัตงิ าน อยา งเตม็ ท่ี เพอื่ ผลประโยชนข องนกั เรยี นและผมู สี ว นไดส ว นเสยี และความสาํ เรจ็ ของโรงเรยี น โดยท่ัวไปบุคลากรในโรงเรียนจะรูสึกมีความผูกพันกับโรงเรียนเม่ือมีแรงจูงใจ และไดทํางานท่ีมีความหมายตอตน และเมื่อไดรับการสนับสนุนจากเพ่ือนรวมงาน และในสถานท่ีทํางาน ประโยชนข องความผูกพันของบคุ ลากร คือ การทําใหเ กดิ บรรยากาศ ความไวใ จซงึ่ กนั และกนั สภาพแวดลอ มทม่ี คี วามปลอดภยั และใหค วามรว มมอื ซง่ึ กนั และกนั การส่ือสารและแลกเปลี่ยนสารสนเทศที่ดี การเอื้ออํานาจในการตัดสินใจ และการมีภาระ ความรบั ผิดชอบตอผลการดาํ เนนิ การของตน ปจ จยั แหงความสําเรจ็ ทีจ่ ะนาํ มาซ่งึ ความผกู พนั ไดแ ก การฝกอบรมและการพัฒนา ความกาวหนาในอาชีพการงาน ระบบการยกยองชมเชยและระบบการใหรางวัล ที่มีประสิทธิผล โอกาสท่ีเทาเทียมกันและการไดรับการปฏิบัติอยางเปนธรรม รวมท้ัง การมีไมตรจี ิตตอครอบครวั ของบคุ ลากร

จากการเ �รยน Œูร ‹สูนวัตกรรม124 จากการเรียนรŒูส‹ูนวตั กรรม ตัวอยา‹ งการประยกุ ตใชจŒ ากการดับเพลงิ ส‹ูนวัตกรรมปอ‡ งกันอัคคภี ยั การเรียนรูถือไดวาเปนคุณลักษณะสําคัญขององคกรสมรรถนะสูง และแนนอนวา ยอมสงผลสูผลการดําเนินการท่ีเปนเลิศ จึงเห็นไดวาประเด็นเรื่องการเรียนรูไดปรากฏ อยูทั่วไปในหนังสือเกณฑรางวัลคุณภาพแหงชาติ และเปนหน่ึงปจจัยการใหคะแนนการ ประเมินสถานภาพของกระบวนการตา งๆ ขององคก ร การเรียนรูขององคกรอยางมีประสิทธิผลชวยผลักดันองคกรจากระดับเบื้องตน ท่ีมุงตั้งรับปญหา (ระดับคะแนน 0-5%) ไปสูข้ันตอนการปรับปรุง การพัฒนาองคกร และการสรางนวัตกรรมในท่ีสุด (70-100%) ซ่ึงชุดภาพดานลางจะแสดงใหเห็นถึงระดับข้ัน ของพัฒนาการเรียนรูโดยเปรียบเทียบกับการพัฒนารูปแบบการรับมือและปองกันอัคคีภัย ดงั ตอไปน้ี ขั้นท่ี 1 การต้ังรบั ปญ หา ผทู ร่ี บั ผดิ ชอบโดยตรงเกดิ ความตระหนกตกใจกบั ปญ หาทเ่ี กดิ ขน้ึ เนน การหาทางแกไ ข ปญ หาเฉพาะหนา คลคี่ ลายสถานการณใ หป กตอิ ยา งรวดเรว็ คลา ยกบั เจา หนา ทผ่ี รู บั ผดิ ชอบ เรงวงิ่ ลากสายดับเพลิงเพอื่ ดบั เพลงิ ใหเรว็ ที่สุดเทา ทจี่ ะทาํ ได (0-5%) ขนั้ ท่ี 2 รณรงคใ หเกดิ การปรบั ปรงุ องคกรโดยผูที่รับผิดชอบแสวงหาเครื่องมือหรือกําหนดมาตรการในการแกไขปญหา เพอ่ื ใหส ามารถรบั มอื กบั ปญ หาไดอ ยา งรวดเรว็ และลดผลกระทบของความเสยี หายทเี่ กดิ ขนึ้ เทยี บไดก บั การทอี่ งคก รตดิ ตงั้ ทอ และสายดบั เพลงิ จาํ นวนมากขน้ึ เพอื่ ชว ยเพม่ิ ความรวดเรว็ ในการดบั เพลิงและลดความเสียหายทีอ่ าจเกิดขน้ึ (10-25%) เกณฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น �้พนฐาน ป‚ 2559-2560

125 จากการเ �รยน Œูร ‹สูนวัตกรรม ขนั้ ท่ี 3 การปรับปรุงและประเมนิ ผลอยา งเปนระบบ องคกรเร่ิมมีการประชุมหารือรวมกันเพื่อประเมินจุดที่เปนความเส่ียงหรือสาเหตุ ของปญหาเพื่อหาทางรับมือกับความผิดปกติท่ีอาจขึ้นตรงจุดน้ันไดอยางมีประสิทธิผล มากขึ้น เทียบไดกับการที่องคกรประเมินวาพ้ืนที่ใดมีความเสี่ยงในการเกิดเพลิงไหม และตดิ ต้งั อปุ กรณตรวจจับความรอ นและหวั รดนํ้า (heat sensors and a sprinkler system) เปน พิเศษ พรอมท้ังแผนการรบั มืออัคคีภัยท่อี าจเกดิ ขน้ึ ในพ้ืนทบี่ ริเวณน้ัน (30-45%) ขั้นที่ 4 กาํ หนดกลยุทธปรับปรุงและการเรยี นรู ทบทวน องคกรดําเนินการบริหารจัดการเชิงปองกันการเกิดอัคคีภัยอยางเปนระบบมากขึ้น เทียบไดกับการท่ีองคกรติดตั้งระบบตรวจจับความรอนและ หัวรดน้ํา เพื่อชวยเตือนภัย ใหทราบเมอ่ื ระดบั อณุ หภมู ิเพ่มิ สงู ขน้ึ จนสามารถทาํ ใหเ กิดเพลงิ ไหมได (50-65%) ข้นั ท่ี 5 การวเิ คราะหองคก รและสรางนวตั กรรม องคกรดําเนินการวิเคราะหขอมูลสารสนเทศระดับองคกรและสรางสรรคนวัตกรรม ทเ่ี นน การปอ งกนั ทส่ี าเหตเุ บอ้ื งตน เพอ่ื ลดโอกาสการเกดิ ของปญ หา เทยี บไดก บั การทอี่ งคก ร เนน ใหเ กดิ ความปลอดภยั โดยเปลย่ี นมาใชว สั ดอุ ปุ กรณท ปี่ อ งกนั ไฟและตดิ ไฟยาก การเปลยี่ น มาใชของเหลวท่ีมีน้ําเปนสวนประกอบหลักแทนของเหลวไวไฟ และองคกรใหความสําคัญ กับระบบตรวจจับความรอนและหัวรดนํ้า ในฐานะวิธีการปองกันเชิงเตือนภัยเมื่อปญหาได เกิดขนึ้ แลว (70-100%) เกณฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น �้พนฐาน ป‚ 2559-2560

จากการเ �รยน Œูร ‹สูนวัตกรรม126 ระบบการใหŒคะแนน การใหค ะแนนคาํ ตอบในแตล ะหวั ขอ และการใหข อ มลู ปอ นกลบั ใหแ กผ สู มคั รรบั รางวลั จะขนึ้ อยูกบั การประเมินใน 2 มิติ คอื (1) กระบวนการ (2) ผลลพั ธ ผทู นี่ าํ เกณฑไ ปใชจ ะตอ งใหข อ มลู ทส่ี มั พนั ธก บั มติ เิ หลา นี้ ซง่ึ สามารถศกึ ษารายละเอยี ด ไดจากแนวทางการใหค ะแนน (Scoring Guidelines) (หนา 130-131) ซึ่งปจจัยของแตล ะมิติ มดี งั นี้ กระบวนการ “กระบวนการ” หมายถึง วิธกี ารที่โรงเรียนใชและปรบั ปรงุ เพ่อื ตอบสนองขอกําหนด ตางๆ ของหัวขอในหมวด 1-6 ปจจัยท้ัง 4 ท่ีใชประเมินกระบวนการ ไดแก “แนวทาง (Approach–A) การถายทอดสูการปฏิบัติ (Deployment–D) การเรียนรู (Learning–L) และ การบูรณาการ (Integration–I) “แนวทาง” (Approach–A) หมายถงึ • วิธีการทใี่ ชเพือ่ ใหบ รรลุผลตามกระบวนการ • ความเหมาะสมของวิธีการท่ีใชตอบขอกําหนดของหัวขอตางๆ ของเกณฑ และ สภาพแวดลอ ม การดําเนนิ งานของโรงเรยี น • ความมปี ระสิทธิผลของการใชว ิธกี ารตา งๆ ของโรงเรยี น • ระดับของการที่แนวทางนั้นนําไปใชซ้ําได และอยูบนพ้ืนฐานของขอมูลและ สารสนเทศท่ีเชอื่ ถือได (ซึง่ หมายถึง การดําเนินการอยางเปนระบบ) เกณฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น �้พนฐาน ป‚ 2559-2560

127 จากการเ �รยน Œูร ‹สูนวัตกรรม “การถายทอดสูการปฏบิ ัติ” (Deployment–D) หมายถงึ ความครอบคลมุ และทั่วถงึ ของ • การใชแนวทางเพ่ือตอบสนองขอกําหนดของหัวขอท่ีมีความเกี่ยวของและสําคัญ ตอโรงเรียน • การใชแ นวทางอยางคงเสนคงวา • การนําแนวทางไปใช (สูก ารปฏบิ ตั ิ) ในทุกหนวยงานท่เี หมาะสม “การเรยี นร”ู (Learning-L) หมายถงึ • การปรับปรงุ แนวทางใหด ีขนึ้ โดยใชว งจรการประเมินและการปรับปรุง • การกระตุนใหเกิดการเปลี่ยนแปลงอยางกาวกระโดดของแนวทาง ผานการสราง นวัตกรรม • การแบงปนความรูที่ไดจากการปรับปรุงและการสรางนวัตกรรมกับหนวยงานและ กระบวนการอนื่ ทเ่ี ก่ยี วของภายในโรงเรยี น “การบูรณาการ” (Integration-I) หมายถงึ ความครอบคลุมและทั่วถงึ ของ • แนวทางที่ใชสอดคลองไปในแนวทางเดียวกันกับความตองการของโรงเรียน ตามที่ระบุไวใน โครงรางองคกร และขอกําหนดของหัวขอตางๆ ในเกณฑ (หมวด 1 ถึง หมวด 6) • การใชตัววัด สารสนเทศ และระบบการปรับปรุง ท่ีชวยเสริมซึ่งกันและกัน ทงั้ ระหวา งกระบวนการและระหวา งหนวยงานท่วั ท้งั โรงเรยี น • แผนงาน กระบวนการ ผลลัพธ การวิเคราะห การเรียนรู และการปฏิบัติการ มคี วามสอดคลองกลมกลนื กนั ในทุกกระบวนการและหนว ยงาน เพอ่ื สนับสนุนเปาประสงค ระดบั โรงเรียน เกณฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น �้พนฐาน ป‚ 2559-2560

จากการเ �รยน Œูร ‹สูนวัตกรรม128 เกณฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น �้พนฐาน ป‚ 2559-2560ผลลพั ธ “ผลลัพธ” หมายถึง ผลผลิตและผลลัพธของโรงเรียนที่บรรลุผลตามขอกําหนด ในหวั ขอ ท่ี 7.1 ถงึ 7.5 (หมวด 7) ปจ จยั ทงั้ 4 ทใ่ี ชใ นการประเมนิ ผลลพั ธ ไดแ ก ระดบั (Level-L) แนวโนม (Trend-T) การเปรียบเทียบ (Comparison-C) และการบูรณาการ (Integration-I) (LeTCI) โดยมีความหมาย ดงั ตอไปน้ี “ระดับ” (Level-Le) หมายถึง ผลการดาํ เนนิ การในปจจบุ ัน “แนวโนม” (Trend-T) หมายถึง • อตั ราของการปรบั ปรงุ ผลการดาํ เนนิ การ หรอื การรกั ษาไวข องผลการดาํ เนนิ การทด่ี ี (ความลาดชันของแนวโนมของขอมูล) • ความครอบคลุมของผลการดําเนินการของโรงเรยี นในเร่ืองตางๆ (ความครอบคลมุ และทัว่ ถงึ ของการถา ยทอดสกู ารปฏบิ ัต)ิ ของผลลพั ธ “การเปรยี บเทยี บ” (Comparison-C)หมายถงึ • ผลการดําเนินการของโรงเรียนเปรียบเทียบกับสารสนเทศของโรงเรียนอื่น อยางเหมาะสม เชนโรงเรียนทีม่ ีการจดั การเรยี นการสอนทค่ี ลา ยคลงึ กัน • ผลการดําเนินการของโรงเรียนเทียบเคียงกับระดับเทียบเคียง หรือโรงเรียน ทีเ่ ปน ผูน ําทางการศึกษา “การบูรณาการ” (Integration-I) หมายถงึ ความครอบคลุมและทว่ั ถงึ ของ • ตัววัดผลตางๆ (มักมีการจําแนกประเภท) ท่ีระบุผลการดําเนินการดานนักเรียน และผมู สี ว นไดส ว นเสยี ทส่ี าํ คญั หลกั สตู รและโปรแกรมการจดั การเรยี นการสอน กระบวนการ และแผนปฏิบัติการที่ระบุผลการดําเนินการท่ีตองการ ตามที่ปรากฏอยูในโครงรางองคกร และหัวขอ ทอี่ ยูในหมวด 1-6 • ผลลัพธ รวมถงึ ตวั ช้วี ัดทเ่ี ชื่อถอื ไดสําหรบั ผลการดําเนนิ การในอนาคต • ผลลัพธมีการสอดประสานอยางกลมกลืนในทุกกระบวนการและหนวยงาน เพื่อสนบั สนนุ เปา ประสงคระดับโรงเรียน

129 การจําแนกหัวขŒอและ ิมติการใหŒคะแนน การจําแนกหัวขŒอและมติ ิการใหŒคะแนน หัวขอตางๆ จําแนกตามชนิดของสารสนเทศ และขอมูลท่ีโรงเรียนตองนําเสนอ ตามมติ ิการประเมินทัง้ 2 มิตดิ งั กลาวขางตน หัวขอแบงเปน 2 ประเภท ไดแก 1. กระบวนการ 2. ผลลัพธ หัวขอ ทอี่ ยูใ นหมวด 1-6 นนั้ “แนวทาง (A)-การถา ยทอดสกู ารปฏิบตั ิ (D)-การเรียนรู (L)-การบูรณาการ (I)” มีความเชื่อมโยงกัน เพื่อเนนวาเม่ือมีการอธิบายถึงแนวทางทุกครั้ง โรงเรียนตองชี้ใหเหน็ ถึงการนําแนวทางน้นั ๆ ไปถายทอดสกู ารปฏบิ ัตดิ วย และคงเสน คงวา กบั ขอ กาํ หนดที่ระบุไวในหัวขอ นน้ั ๆ และโรงเรียนเสมอ เมอ่ื อธบิ ายถึงระดบั ความสมบรู ณ ของกระบวนการ ควรแสดงใหเห็นวาวงจรการเรียนรู (รวมทั้งการสรางนวัตกรรม) และ การบูรณาการกบั กระบวนการและหนวยงานอ่ืนเกดิ ข้ึนไดอยา งไร ถึงแมว าปจจัย อนั ไดแ ก แนวทาง-การถายทอดสูการปฏิบัติ-การเรียนรู- การบูรณาการ จะมีความเชื่อมโยงกันก็ตาม ขอมูลปอนกลับที่สงใหแกผูสมัครรับรางวัลจะสะทอนจุดแข็งและโอกาสในการปรับปรุง ในปจจยั ใดปจจัยหนง่ึ หรือทกุ ปจ จัยก็ได หัวขอท่ีอยูในหมวด 7 กําหนดใหตองแสดงผลของตัววัดหรือตัวช้ีวัดที่สําคัญ ของผลการดาํ เนนิ การของโรงเรยี น ในรปู แบบของ “ระดบั ” “แนวโนม ” และ “การเปรยี บเทยี บ” รวมท้ัง “การบูรณาการ” ของผลลัพธกับขอกําหนดที่สําคัญของโรงเรียน หัวขอท่ีอยูใน หมวด 7 ยงั กาํ หนดใหร ายงานผลลพั ธก ารดาํ เนนิ การทม่ี ขี อ มลู ครอบคลมุ ซงึ่ สมั พนั ธโ ดยตรง กับการถายทอดสูการปฏิบัติและการเรียนรูของโรงเรียน หากมีการแบงปนความรูในเร่ือง กระบวนการปรับปรุงและมีการถายทอดสูการปฏิบัติอยางกวางขวางควรจะแสดงผลลัพธ ทีส่ อดคลองกันดวย ดงั นัน้ คะแนนของผลลัพธแตล ะหวั ขอ ในหมวด 7 จะเปน ตวั เลขเชงิ รวม โดยพิจารณาองคป ระกอบในปจ จัยทงั้ 4 (LeTCI) ของผลการดําเนินการ เกณฑรางวัลคุณภาพแ ‹หงสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ้ขัน �้พนฐาน ป‚ 2559-2560

จากการเ �รยน Œูร ‹สูนวัตกรรม130 “ความสําคัญ” ในการพิจารณาคะแนน การประเมิน 2 มิติดังกลาวขางตน เปนหัวใจสําคัญในการประเมินและใหขอมูล ปอ นกลบั ประเดน็ สาํ คญั ทตี่ อ งพจิ ารณา คอื “ความสาํ คญั ” ของกระบวนการและผลลพั ธต อ ปจจยั สาํ คัญทางการศึกษา การทแ่ี สดงไวในรายงานวธิ กี ารและผลการดําเนนิ งานท่ีใชส มัคร รับรางวัล โรงเรียนควรระบุเร่ืองท่ีเห็นวาสําคัญที่สุดไวในโครงรางองคกรและหัวขอตางๆ เชน หัวขอ 2.1, 2.2, 3.2, 5.1, 5.2 และ 6.1 โดยเฉพาะอยา งยิง่ เรอ่ื งความตองการท่สี าํ คญั ของนักเรียนและผูมีสวนไดสวนเสีย สภาพแวดลอมดานการแขงขัน ความตองการ ของบคุ ลากร วตั ถุประสงคเ ชงิ กลยุทธท ส่ี าํ คัญ และแผนปฏบิ ตั ิการ เกณฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น �้พนฐาน ป‚ 2559-2560

131 จากการเ �รยน Œูร ‹สูนวัตกรรม การใหค ะแนน เกณฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น �้พนฐาน ป‚ 2559-2560 การใหคะแนนในแตล ะหัวขอ ควรยึดแนวทางดังตอไปนี้ • คําตอบของแตละหัวขอ ควรอธิบายประเด็นพิจารณาทั้งหมด และควรสะทอน สงิ่ ท่ีสําคญั ตอโรงเรียน • การใหคะแนนในแตละหัวขอ ใหเริ่มดวยการกําหนดชวงคะแนนที่อธิบาย “ระดับ ความสาํ เรจ็ ของโรงเรยี นไดใ กลเ คยี งทสี่ ดุ ” (เชน รอ ยละ 50 ถงึ 65) ดงั ทรี่ ายงานไวใ นการตอบ ในหัวขอนนั้ ระดับดังกลาว อาจยงั มคี วามไมสมบรู ณในบางปจ จัยท่ใี ชในการตรวจประเมนิ ในหมวด 1-6 (ADLI) หรอื ในหมวด 7 (LeTCI) กไ็ ด การประเมนิ ระดบั ความสาํ เรจ็ ของโรงเรยี น เปนการประเมินภาพรวมของปจจัยท้ัง 4 ของกระบวนการ หรือปจจัยทั้ง 4 ของผลลัพธ โดยไมเปนการแจงนับหรือการเฉล่ียผลของการตรวจประเมินทีละปจจัย เมื่อกําหนดชวง คะแนนแลว การตัดสินใจวาจะใหคะแนนจริงเทาไร ตองประเมินวาคําตอบในหัวขอน้ันๆ ใกลเ คียงกับเน้อื หาท่ีอธิบายในชวงคะแนนท่ีสูงข้นึ ไปหรือตา่ํ ลงมาเพยี งใด • หัวขอ ที่อยูใ นหมวด 1-6 ทไ่ี ดค ะแนนรอยละ 50 แสดงวา โรงเรยี นมีแนวทางที่ตอบ สนองขอ กาํ หนดโดยรวมของหวั ขอ นน้ั มกี ารถา ยทอดสกู ารปฏบิ ตั อิ ยา งคงเสน คงวาในหนว ย งานสวนใหญท่ีดําเนินการเก่ียวของกับหัวขอนั้นๆ โดยใชวงจรการปรับปรุงและการเรียนรู รวมทั้งตอบสนองความตองการที่สําคัญของโรงเรียน หากจะใหไดรับคะแนนสูงข้ึน ตองมี การถา ยทอดสูก ารปฏิบัติอยา งครอบคลมุ มากขึน้ มีการเรียนรขู องโรงเรยี นอยา งมนี ัยสําคัญ ชดั เจน และมีการบูรณาการมากขนึ้ • หัวขอที่อยูในหมวด 7 ท่ีไดคะแนนรอยละ 50 แสดงวา โรงเรียนมีระดับผลการ ดําเนินการท่ีดีอยางชัดเจน มีแนวโนมท่ีดี พรอมดวยขอมูลเชิงเปรียบเทียบที่เหมาะสม ในผลลพั ธเ กอื บทกุ หวั ขอ ทมี่ คี วามสาํ คญั ตอ การศกึ ษาหรอื พนั ธกจิ หากจะใหไ ดร บั คะแนนสงู ขน้ึ ตองมีอัตราการปรับปรุง และ/หรือระดับของผลการดําเนินการท่ีดีข้ึน มีผลการดําเนินการ เชงิ เปรยี บเทยี บทดี่ ขี นึ้ รวมทง้ั มคี วามครอบคลมุ มากขนึ้ และมกี ารบรู ณาการกบั ความตอ งการ ทางการศกึ ษา หรอื พันธกจิ มากขึ้น ในรายงานปอ นกลบั ท่ีใหแกผ ูสมัครรับรางวลั จะระบชุ วงคะแนนในแตละหัวขอ และ จะทราบคะแนนรวมสําหรับ 2 มติ ิ คือ มิตกิ ระบวนการสาํ หรบั หัวขอ ในหมวด 1-6 และมิติ ผลลพั ธส าํ หรับหัวขอ ในหมวด 7 คาํ อธบิ ายของชว งคะแนนแสดงใหเ หน็ ถงึ ความกา วหนา โดยรวมของโรงเรยี นและระดบั ความสมบรู ณในมิติกระบวนการและผลลัพธ

132 จากการเ �รยน Œูร ‹สูนวัตกรรม แนวทางการใหค ะแนนกระบวนการ หมวด 1-6 ระดบั คะแนน กระบวนการ (หมวด 1-6) 1 0% • ไมมีแนวทางอยางเปน ระบบใหเหน็ มีสารสนเทศนอยและไมช ัดเจน (A) หรือ • แทบไมพบการนําแนวทางที่เปน ระบบสูการปฏิบตั ิ (D) 5% • ไมแสดงใหเ ห็นวา มีแนวคดิ ในการปรับปรุง มกี ารปรับปรุงเมือ่ เกดิ ปญ หา (L) • ไมแ สดงใหเ ห็นวา มคี วามสอดคลองไปในแนวทางเดยี วกนั ในระดบั องคกร แตล ะพื้นทห่ี รอื หนวยงาน (I) 2 10% • แสดงใหเ ห็นวาเรม่ิ มีแนวทางอยา งเปนระบบที่ตอบสนองตอขอกําหนดพ้นื ฐานของหวั ขอ (A) 15% • การนําแนวทางไปถายทอดสูก ารปฏิบตั ยิ งั อยใู นขั้นเร่ิมตนในเกือบทกุ พื้นทห่ี รอื หนวยงานซ่งึ เปนอปุ สรรค 20% ตอ การบรรจขุ อกําหนดพ้นื ฐานของหวั ขอ (D) หรือ • แสดงใหเ ห็นวาเรมิ่ มีการเปลย่ี นแปลงจากการต้ังรับปญ หามามาเปนแนวคดิ ในการปรบั ปรุงทั่วๆ ไป (L) 25% • มแี นวทางทส่ี อดคลอ งไปในแนวไปในแนวทางเดียวกนั กบั พน้ื ทหี่ รือหนวยงานอนื่ ๆ สวนใหญเ กดิ จาก การรวมกันแกป ญหา (I) 3 30% • แสดงใหเหน็ วา เริ่มมีแนวทางอยางเปน ระบบและมปี ระสทิ ธผิ ลท่ตี อบสนองตอขอกาํ หนดพ้นื ฐาน 35% ของหวั ขอ (A) 40% • การนาํ แนวทางไปถา ยทอดสกู ารปฏิบตั ถิ ึงแมวา บางพื้นทห่ี รอื บางหนวยงานเพ่งิ อยใู นชั้นเริม่ ตน (D) หรือ • แสดงใหเ หน็ วาเรมิ่ มีแนวทางอยางเปน ระบบในการประเมินและปรับปรงุ กระบวนการทส่ี ําคัญ (L) 45% • เร่มิ มแี นวทางทีส่ อดคลอ งไปในแนวทางเดียวกนั กบั ความตอ งการพื้นฐานขององคก ร ตามทีร่ ะบไุ วในโครงรา งองคกรและในเกณฑห ัวขอ กระบวนการอื่นๆ (I) 4 50% • แสดงใหเหน็ วา มแี นวทางอยา งเปนระบบและมปี ระสิทธิผลที่ตอบสนองตอ ขอกําหนดโดยรวมของหวั ขอ 55% อยางชดั เจน (A) 60% • มีการนําแนวทางไปถา ยทอดสกู ารปฏบิ ัติเปน อยางดี ถึงแมวา อาจแตกตา งกนั ในบางพืน้ ท่ี หรือ หรอื บางหนวยงาน (D) 65% • มกี ระบวนการประเมนิ และปรบั ปรงุ อยา งเปนระบบโดยใชขอมลู จรงิ และเร่มิ มีการเรียนรูในระดบั องคก ร รวมถงึ การสรา งนวตั กรรมบา ง เพ่ือปรบั ปรุงประสิทธิภาพและประสิทธผิ ลของกระบวนการทส่ี ําคญั (L) • มแี นวทางทสี่ อดคลอ งไปในแนวทางเดียวกันกับความตองการโดยรวมขององคก ร ตามทร่ี ะบุ ไวใ นโครงรา งองคกรและในเกณฑหัวขอ กระบวนการอื่นๆ (I) เกณฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น �้พนฐาน ป‚ 2559-2560 5 70% • แสดงใหเหน็ วามีแนวทางอยางเปนระบบและมปี ระสิทธิผลท่ีตอบสนองตอขอ กําหนดยอย 75% ของหัวขออยา งชดั เจน (A) 80% • มกี ารนําแนวทางไปถา ยทอดสูการปฏิบตั เิ ปน อยางดีโดยไมมีความแตกตางทส่ี ําคญั (D) หรือ • กระบวนการประเมินและปรบั ปรงุ อยา งเปน ระบบโดยใชขอมูลจรงิ และมีการเรียนรู 85% ในระดบั องคก รรวมถงึ การสรางนวตั กรรมเปนเครอื่ งมอื ทสี่ ําคญั ในการจดั การ มกี ารแสดงใหอ ยา งชัดเจน ถงึ การเปลี่ยนแปลงทด่ี ีข้ึน อนั เปน ผลจากการวเิ คราะหและการแบง ปนระดับองคกร (L) • มแี นวทางทบ่ี รู ณาการกับความตอ งขององคกรในปจจุบันและอนาคต ตามท่ีระบุไวในโครงรา งองคกร และในเกณฑหวั ขอ กระบวนการอน่ื ๆ (I) 6 90% • แสดงใหเหน็ วา มีแนวทางอยางเปน ระบบและมปี ระสทิ ธผิ ลทต่ี อบสนองตอขอกาํ หนดยอย ของหวั ขอ 95% อยางสมบูรณ (A) หรือ • มกี ารนําแนวทางไปถายทอดสกู ารปฏิบตั อิ ยางสมบรู ณโดยไมม จี ดุ ออนหรอื ความแตกตางท่สี ําคัญในพนื้ ที่ 100% หรอื หนว ยงานใดๆ (D) • กระบวนการประเมินและปรบั ปรงุ อยา งเปนระบบโดยใชข อมูลจรงิ และการเรยี นรใู นระดบั องคกรดว ยการ สรา งนวตั กรรมเปน เครอ่ื งมอื ทส่ี าํ คญั ในการจดั การทว่ั ทง้ั องคก ร มกี ารแสดงใหเ หน็ อยา งชดั เจนทวั่ ทงั้ องคก ร วาการเปลย่ี นแปลงท่ีดขี นึ้ และนวตั กรรมมีพืน้ ฐานจากการวิเคราะห และการแบงบันในระดบั องคก ร (L) • มแี นวทางที่บูรณาการกบั ความตองการขององคกรในปจ จุบนั และอนาคตเปนอยางดี ตามทีร่ ะบุไวใน โครงรางองคกรและในเกณฑห ัวขอ กระบวนการอืน่ ๆ(I)

133 แนวทางการใหค ะแนนผลลพั ธ หมวด 7 จากการเ �รยน Œูร ‹สูนวัตกรรม ระดบั คะแนน ผลลัพธ (หมวด 7) 1 0% • ไมม กี ารรายงานผลดําเนินการขององคกร และ/หรือมีผลลัพธทไี่ มดีในหวั ขอทีร่ ายงานไว (Le) หรอื 5% • ไมแสดงแนวโนม ของขอ มูล หรอื มีขอ ที่แสดงแนวโนม ในทางลบเปนสว นใหญ (T) • ไมม รี ายงานสารสนเทศเชงิ เปรียบเทยี บ (C) • ไมมรี ายงานผลลัพธใ นเรื่องท่ีมีความสําคัญตอ การบรรลุพันธกิจขององคก ร (I) 2 10% • มีการรายงานผลการดําเนนิ การขององคกรเพียงบางเร่ืองทตี่ อบสนองตอขอกําหนดพ้ืนฐานของหัวขอ 15% และมีระดับผลการดาํ เนินการท่ีเรมิ่ ดี (Le) 20% • มีการรายงานแนวโนมของขอมลู ในบางเรื่อง โดยบางเรอ่ื งแสดงแนวโนมในทางลบ (T) หรอื 25% • แทบไมมีการรายงานสารสนเทศเชิงเปรยี บเทียบ (C) • มีการรายงานผลลพั ธเพียงบางเรอื่ งที่มคี วามสาํ คัญตอการบรรจพุ ันธกิจ(I) 3 30% • มีรายงานผลการดาํ เนนิ การท่ีตอบสนองตอขอกาํ หนดพ้นื ฐานของหวั ขอ และผลอยใู นระดบั ทีด่ ี (Le) 35% • มกี ารรายงานแนวโนม ของขอมูลในบางเรอ่ื ง และขอมลู สวนใหญท่แี สดงนนั้ มีแนวโนม ท่ดี ี (T) 40% • เร่ิมมสี ารสนเทศเชิงเปรียบเทียบ (C) หรอื 45% • มกี ารรายงานผลลพั ธในหลายเรื่องทมี่ คี วามสาํ คญั ตอการบรรลพุ นั ธกิจขององคกร (I) 4 50% • มกี ารรายงานผลการดาํ เนินการทตี่ อบสนองตอ ขอ กําหนดโดยรวมของหัวขอและผลอยูในระดบั ทด่ี ี (Le) 55% • แสดงถงึ แนวโนม ทด่ี อี ยา งชดั เจนในเรอ่ื งอยูในระดบั ที่ดี ทมี คี วามสาํ คัญตอ การบรรลุพนั ธกิจขององคก ร(T) 60% • ผลการดําเนินงานในปจจบุ ันบางเร่ืองอยูในระดับทดี่ ี เมอ่ื เทียบเคยี งกับตัวเปรยี บเทยี บและ/หรือระดับ หรือ เทียบเคียงท่เี หมาะสม(C) 85% • มีการรายงานผลการดําเนนิ การขององคกรเปน สว นใหญด า นลกู คา ท่สี าํ คญั ตลาดทสี่ ําคญั และขอกําหนด ท่สี าํ คัญของกระบวนการ (I) 5 70% • มกี ารรายงานผลการดาํ เนินการที่ตอบสนองตอ ขอ กําหนดยอยของหัวขอ และผลอยใู นระดับทดี่ ีถึงดีเลิศ (Le) เกณฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น �้พนฐาน ป‚ 2559-2560 75% • สามารถรกั ษาแนวโนม ทด่ี อี ยา งตอ เนอื่ งในเรอื่ งทสี่ าํ คญั ทจ่ี ะบรรลพุ นั ธกจิ ขององคก รไวไ ดเ ปน สว นใหญก บั (T) 80% • มกี ารเปรยี บเทียบแนวโนมและระดบั ผลการดําเนนิ การในปจ จบุ ันเปน จาํ นวนมากหรือเปน สวนใหญ หรือ กบั ตวั เปรียบเทียบและ/หรอื ระดบั เทียบเคียงทเี่ หมาะสม และแสดงถึงความเปนผนู ําในบางเร่ือง 85% และมีผลการดาํ เนินการเชงิ เปรียบเทียบทด่ี ีมาก (C) • มกี ารรายงานผลการดาํ เนนิ การขององคก รเปน สว นใหญ ดา นลกู คา ทส่ี าํ คญั ตลาดทสี่ าํ คญั รวมทงั้ ขอ กาํ หนด ท่สี าํ คญั ของกระบวนการและแผนปฏิบตั ิการ (I) 6 90% • มีการรายงานผลการดาํ เนินการท่ีตอบสนองตอ ขอกาํ หนดยอยของหัวขอ อยางสมบูรณแ ละอยูใ นระดบั 95% ดเี ลศิ (Le) หรือ • สามารถรักษาแนวโนมทด่ี อี ยางตอเนือ่ งในเรอื่ งทีส่ ําคญั ท่ีจะบรรลพุ ันธกจิ ขององคกร(T) 100% • แสดงถงึ ความเปนผูน าํ ในธุรกิจและเปน ระดบั เทยี บเคยี งใหองคก รอืน่ ในหลายเรื่อง(C) • มกี ารรายงานผลการดาํ เนนิ การขององคกรและการคาดการณผ ลการดําเนินการในดา นลูกคา ทส่ี ําคญั ตลาดท่สี ําคัญ รวมทัง้ ขอ กาํ หนดทสี่ าํ คัญของกระบวนการและแผนปฏิบตั ิการเกอื บทัง้ หมด (I)

เกณฑร างวัลคุณภาพแหง‹ สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พ้น� ฐาน ป‚ 2559-2560 จากการเรย� นรูสŒ ู‹นวตั กรรม 134 ตารางการเทยี บคะแนน หมวด % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % 1 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 60 3.0 6.0 9.0 12.0 15.0 18.0 21.0 24.0 27.0 30.0 33.0 36.0 39.0 42.0 45.0 48.0 51.0 54.0 57.0 60.0 50 2.5 5.0 7.5 10.0 12.5 15.0 17.5 20.0 22.5 25.0 27.5 30.0 32.5 35.0 37.5 40.0 42.5 45.0 47.5 50.0 %%% %% %% %%%%% %%% % % %%% 2 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 45 2.3 4.5 6.8 9.0 11.3 13.5 15.8 18.0 20.3 22.5 24.8 27.0 29.3 31.5 33.8 36.0 38.3 40.5 42.8 45.0 50 2.5 5.0 7.5 10.0 12.5 15.0 17.5 20.0 22.5 25.0 27.5 30.0 32.5 35.0 37.5 40.0 42.5 45.0 47.5 50.0 %%% %% %% %%%%% %%% % % %%% 3 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 45 2.3 4.5 6.8 9.0 11.3 13.5 15.8 18.0 20.3 22.5 24.8 27.0 29.3 31.5 33.8 36.0 38.3 40.5 42.8 45.0 50 2.5 5.0 7.5 10.0 12.5 15.0 17.5 20.0 22.5 25.0 27.5 30.0 32.5 35.0 37.5 40.0 42.5 45.0 47.5 50.0 %%% %% %% %%%%% %%% % % %%% 4 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 55 2.8 5.5 8.3 11.0 13.8 16.5 19.3 22.0 24.8 27.5 30.3 33.0 35.8 38.5 41.3 44.0 46.8 49.5 52.3 55.0 45 2.3 4.5 6.8 9.0 11.3 13.5 15.8 18.0 20.3 22.5 24.8 27.0 29.3 31.5 33.8 36.0 38.3 40.5 42.8 45.0 %%% %% %% %%%%% %%% % % %%% 5 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 45 2.3 4.5 6.8 9.0 11.3 13.5 15.8 18.0 20.3 22.5 24.8 27.0 29.3 31.5 33.8 36.0 38.3 40.5 42.8 45.0 55 2.8 5.5 8.3 11.0 13.8 16.5 19.3 22.0 24.8 27.5 30.3 33.0 35.8 38.5 41.3 44.0 46.8 49.5 52.3 55.0

ตารางการเทยี บคะแนน หมวด % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % 6 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 55 3.0 6.0 9.0 12.0 15.0 18.0 21.0 24.0 27.0 30.0 33.0 36.0 39.0 42.0 45.0 48.0 51.0 54.0 57.0 60.0 45 2.5 5.0 7.5 10.0 12.5 15.0 17.5 20.0 22.5 25.0 27.5 30.0 32.5 35.0 37.5 40.0 42.5 45.0 47.5 50.0 %%% %% %% %%%%% %%% % % %%% 7 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 120 6.0 12.0 18.0 24.0 30.0 36.0 42.0 48.0 54.0 60.0 66.0 72.0 78.0 84.0 90.0 96.0 102.0 108.0 114.0 120.0 75 3.8 7.5 11.3 15.0 18.8 22.5 26.3 30.0 33.8 37.5 41.3 45.0 48.8 52.5 56.3 60.0 63.8 67.5 71.3 75.0 75 3.8 7.5 11 15 19 23 26 30 34 38 41 45 49 53 56 60 64 68 71 75 65 3.3 6.5 9.8 13.0 16.3 19.5 22.8 26.0 29.3 32.5 35.8 39.0 42.3 45.5 48.8 52.0 55.3 58.5 61.8 65.0 65 3.3 6.5 9.8 13.0 16.3 19.5 22.8 26.0 29.3 32.5 35.8 39.0 42.3 45.5 48.8 52.0 55.3 58.5 61.8 65.0 400 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 300 320 340 360 380 400 เกณฑร างวลั คุณภาพแห‹งสาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพ้น� ฐาน ป‚ 2559-2560 จากการเร�ยนรสŒู น‹ู วัตกรรม 135



สว‹ นท่ี 2 แนวทางการขับเคลื่อนสคู‹ วามสาํ เรจ็ ตามเกณฑรางวัลคุณภาพ แหง‹ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพนื้ ฐาน

บท ํนา : โครง ‹รางองคกร138 เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560บทที่ 1 ความเปนš มาของโครงการ โรงเรียนมาตรฐานสากล เปนนวัตกรรมการจัดการศึกษา ทสี่ ํานกั งานคณะกรรมการ การศึกษาข้ันพื้นฐาน นํามาใชเปนยุทธศาสตร ในการพัฒนายกระดับการจัดการศึกษา ใหม คี ณุ ภาพมาตรฐานเทยี บเทา สากล ผเู รยี นมศี กั ยภาพและความสามารถทดั เทยี มกบั ผเู รยี น นานาประเทศ หรอื มาตรฐานของประเทศทม่ี คี ณุ ภาพการศกึ ษาสงู (ประเทศทมี่ ผี ลการเขา รว ม โครงการ PISA หรือ TIMSS สงู ในระดบั 50 % บน) มคี วามสามารถในการรวมมอื ทาํ งาน และแขงขันกับนานาชาติไดอยางมีประสิทธิภาพ เพราะสิ่งเหลานี้ จะทําใหประเทศไทย ดํารงอยูในเวทรี ะดับนานาชาติไดอ ยา งรูเทา ทนั สมศกั ดิศ์ รี เคียงบาเคยี งไหล ไมถกู เอารดั เอาเปรียบ ไดรับประโยชนในส่ิงที่ควรจะไดรับ และมีคุณภาพชีวิตท่ีดี สามารถดํารงชีวิต อยรู ว มกนั อยางสงบ สันติ ถอ ยที ถอยอาศยั และชว ยเหลอื ซง่ึ กันและกนั โครงการโรงเรยี นมาตรฐานสากลเปน วาระแหง ชาตแิ ละเปน การตอบโจทยก ารพฒั นา ผูเรียนสูเปาหมายปลายทางการปฏิรูปการศึกษาทศวรรษท่ีสอง ซึ่งไดคัดเลือกโรงเรียน ท่ีมีความพรอมและมีคุณภาพสูงทั้งระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาเขาโครงการ ดวยการใหโรงเรียนในโครงการ พัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา และพัฒนาวิธีการจัดกิจกรร มการเรียนการสอนท่ีสอดคลองกับปฏิญญาวาดวยการจัดการศึกษาของ UNESCO ทั้ง 4 ดา น คือ Learning to Know, Learning to Do, Learning to Live Together และ Learning to Be รวมถึงการพัฒนาระบบการบริหารจัดการโรงเรียนดวยระบบคุณภาพ ตามเกณฑร างวลั คุณภาพแหงชาติ (Thailand Quality Award : TQA) มงุ พัฒนาใหผ เู รียน บรรลุคุณภาพตามมาตรฐานที่กําหนดของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 และเพิ่มเติมสาระการเรียนรูความเปนสากล เพื่อพัฒนาผูเรียน ใหมีศักยภาพเปนพลโลก มีทักษะ ความรู ความสามารถ และคุณลักษณะอันพึงประสงค ในระดบั เดยี วกับมาตรฐานของสากล หรอื มาตรฐานของประเทศที่มคี ุณภาพการศกึ ษาสงู โรงเรียนมาตรฐานสากล หมายถึง โรงเรียนท่ีมีการพัฒนาหลักสูตรการจัดกิจกรรม การเรียนการสอน และการบริหารจัดการดวยระบบคุณภาพที่มุงเนนการพัฒนาผูเรียน ใหมีศักยภาพเปนพลโลก มีทักษะ ความรู ความสามารถ และคุณลักษณะอันพึงประสงค ในระดับเดียวกับมาตรฐานสากลหรือมาตรฐานของประเทศช้ันนําท่ีมีคุณภาพการศึกษาสูง สอดคลองกับวัตถุประสงคของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 ทม่ี งุ เนน การพัฒนาคุณภาพเยาวชนสําหรับยุคศตวรรษที่ 21 การดําเนินงานของโรงเรียนมาตรฐานสากล จะประสบความสําเร็จไดจะตอง มีการพัฒนาหลายมิติไปพรอมกัน โดยจะตองดําเนินการทั้งระบบ คือ ดานหลักสูตร ดา นการจดั การเรยี นการสอน และดา นการบรหิ ารจดั การ มใิ ชเ ปน การจดั การศกึ ษาเพยี งบางสว น ของโรงเรยี นหรือเพยี งจดั เปนแผนการเรยี นมาตรฐานสากล

139 Organizational Profile จดุ มงุ หมายและทิศทางของโรงเรยี นมาตรฐานสากล เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560 1. เพ่ือยกระดับการจัดการเรียนการสอนใหเทียบเคียงมาตรฐานสากลหรือประเทศ ชน้ั นาํ ทมี่ คี ณุ ภาพการศกึ ษาสงู ไดแ ก ประเทศทป่ี ระสบความสาํ เรจ็ สงู ในการเขา รว มโครงการ PISA หรือ TIMSS โดยมุงพัฒนาผูเรียนใหมีศักยภาพเปนพลโลก โดยเนนความเปนเลิศ ทางวิชาการ ส่อื สารสองภาษา ลํ้าหนาทางความคดิ ผลิตงานอยางสรางสรรค และรวมกนั รับผิดชอบตอสังคมโลก และคํานึงถึงความแตกตางของผูเรียนทางดานสติปญญา ความสามารถและความถนัด มีการจัดการเรียนรูที่เหมาะสมในการเพ่ิมพูนศักยภาพของ ผเู รยี น สง เสรมิ พหปุ ญ ญาของผเู รยี น บนพนื้ ฐานของความเขา ใจ มกี ารใชก ระบวนการคดั กรอง ในระบบดแู ลชว ยเหลอื ผเู รยี นเปน รายบคุ คล เพอื่ ใหส ามารถพฒั นาไปสจู ดุ สงู สดุ แหง ศกั ยภาพ 2. เพื่อยกระดับการบริหารจัดการของโรงเรียนใหมีการบริหารดวยระบบคุณภาพ ตามเกณฑรางวัลคุณภาพแหงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน (OBECQA) และพัฒนาไปสูเกณฑรางวลั คณุ ภาพแหง ชาติ (Thailand Quality Award : TQA) ตอ ไป เปา หมายของโรงเรียนมาตรฐานสากล 1. เปาหมายเชิงปริมาณ โรงเรยี นในโครงการมาตรฐานสากลรนุ ท่ี 1 จาํ นวน 500 โรงเรยี น ประกอบดว ย โรงเรียนมัธยมศึกษา 381 โรงเรยี น โรงเรียนประถมศกึ ษา 119 โรงเรียน และปง บประมาณ 2556 สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน คัดเลือกโรงเรียนเพ่ือยกระดับ เปนโรงเรียนมาตรฐานสากลในรุนท่ี 2 เพิ่มเติมอีก 232 โรงเรียน มีโรงเรียนในโครงการ รวม 732 โรงเรียน ป 2557 สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน อนุญาตใหโรงเรียน จฬุ าภรณราชวิทยาลยั จํานวน 12 โรงเรยี น ออกจากโครงการ ดังน้นั ปจ จุบนั จึงมโี รงเรียน ในโครงโรงเรยี นมาตรฐานสากล รวมทั้งสน้ิ 720 โรงเรยี น 2. เปา หมายเชิงคณุ ภาพ ประกอบดวย เปาหมายและตัวช้ีวัดความสําเร็จในการดําเนินการดานผูเรียนของโรงเรียน มาตรฐานสากล มี 5 เปาหมาย คือ เปนเลิศทางวิชาการ ส่ือสารสองภาษา ลํ้าหนาทาง ความคดิ ผลติ งานอยา งสรา งสรรค รวมกนั รับผดิ ชอบตอ สงั คมโลก เปาหมายขอ 1 เปนเลิศวิชาการ : หมายถึง นักเรียนโรงเรียนมาตรฐานสากล มผี ลสมั ฤทธิท์ างการเรียนทุกกลุมสาระการเรียนรูสูง เปาหมายขอ 2 สื่อสารสองภาษา : หมายถงึ นักเรยี นโรงเรยี นมาตรฐานสากล มีทักษะและความสามารถดานภาษา ท้ังภาษาไทยและภาษาอังกฤษสูงในระดับเดียวกับ นักเรียนของประเทศท่ีมีคุณภาพการศึกษาสูง ท้ังเพื่อการศึกษาคนควาหาความรู เพือ่ การตดิ ตอสอ่ื สาร เพอ่ื การนาํ เสนอผลงาน เพอื่ การโตแ ยงใหเ หตุผล และเพือ่ การเจรจา ความรว มมอื ทง้ั ดา นการฟง การพดู การอา น และการเขยี น และนกั เรยี นโรงเรยี นมาตรฐาน สากลมีความสนใจเรียนวิชาภาษาตางประเทศท่สี องเพิ่มมากข้ึน

บท ํนา : โครง ‹รางองคกร140 เปา หมายขอ 3 ล้าํ หนา ทางความคดิ หมายถึง นกั เรยี นโรงเรยี นมาตรฐานสากล มคี วามคดิ รเิ รมิ่ สรา งสรรค (creative thinking ) มคี วามคดิ ทางวทิ ยาศาสตร (scientific thinking) และมีความคิดอยางมีวิจารณญาณ (critical thinking) รวมถึงมีทักษะความสามารถในการ คดิ วเิ คราะห (analytical thinking)ในการแกปญ หาและการใช ICT เพื่อการเรียนรูสูงในระดับ เดยี วกบั นกั เรยี นของประเทศทม่ี คี ณุ ภาพสงู โดยประเทศไทยมหี ลกั คดิ ทนี่ อ มนาํ ปรชั ญาของ เศรษฐกิจพอเพียง ท่พี ระบาทสมเด็จพระเจาอยหู วั ฯ พระราชทานมาใชไดในทุกมติ ิ เปาหมายขอ 4 ผลติ งานอยา งสรา งสรรค หมายถึง นักเรยี นโรงเรยี นมาตรฐาน สากลมีทักษะความสามารถในการศึกษาเรียนรูดวยตนเอง (independent study) และ มีความสามารถในการผลิตผลงานดา นตา ง ๆ ดว ยตนเองอยา งมีคุณภาพสงู เปาหมายขอ 5 รวมกันรับผิดชอบตอสังคมโลก หมายถึง นักเรียนโรงเรียน มาตรฐานสากลเปน ผมู จี ติ สาธารณะ มสี าํ นกึ ในการบรกิ ารสงั คม มคี วามรบั ผดิ ชอบตอ สงั คม และมจี ติ สํานึกในการสงเสรมิ พทิ ักษแ ละปกปองสง่ิ แวดลอ ม ตลอดจนมคี วามรูค วามเขา ใจ เกี่ยวกับวิถีชีวิต ศิลปวัฒนธรรม และสถานภาพทางเศรษฐกิจ สังคมและส่ิงแวดลอม ของประเทศตาง ๆ โดยเฉพาะกลุม ประเทศอาเซยี นอยูใ นระดับสูง นอกจากการกําหนดเปาหมายดงั กลา วแลว ในการดาํ เนนิ ตามแผนงาน/กิจกรรม ของโครงการโรงเรียนมาตรฐานสากล ตั้งแตป 2556-2558 ยังกําหนดตัวชี้วัดความสําเร็จ ไวในเอกสารเปาหมายและตัวช้ีวัดดานผูเรียนโรงเรียนมาตรฐานสากล (สํานักบริหารงาน การมัธยมศกึ ษาตอนปลาย, 2556.) เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560

141 Organizational Profile การบริหารจดั การดวŒ ยระบบคุณภาพตามเกณฑรางวลั คุณภาพ เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560 แห‹งสาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน (OBECQA) เพือ่ ผลการดําเนินการทีเ่ ปนš เลศิ ภูมิหลงั การบริหารจัดการระบบคุณภาพ เปนกลไกสําคัญในการผลักดันการพัฒนาโรงเรียน สมู าตรฐานสากล ซง่ึ จะทาํ ใหเ กดิ คณุ ลกั ษณะตอ การจดั การเรยี นการสอน อนั จะสง ผลกระทบ ตอนักเรียนอันเปนเปาหมายปลายทางของการจัดการศึกษา ระบบบริหารจัดการ ซึ่งได รบั การยอมรบั วา เปน ระบบทจี่ ะพฒั นาองคก รใหม ผี ลการดาํ เนนิ การทเ่ี ปน เลศิ โดยองิ แนวทาง การดาํ เนนิ งานตามเกณฑร างวลั คณุ ภาพแหง ชาติ (Thailand Quality Award-TQA) มาพฒั นา ขีดความสามารถดานการบริหารจัดการองคกร เพ่ือใหมีวิธีปฏิบัติและผลการดําเนินการ ในระดับมาตรฐานโลก เน่ืองจากระบบดังกลาวมีพ้ืนฐานทางดานเทคนิคและกระบวนการ ตัดสินรางวัลเชนเดียวกับรางวัลคุณภาพแหงชาติของสหรัฐอเมริกา (Malcolm Baldrige National Quality Award-MBNQA) ซ่งึ เปน ตน แบบรางวลั คุณภาพแหง ชาติทปี่ ระเทศตา ง ๆ หลายประเทศท่ัวโลกนําไปประยุกตโดยเรียกช่ือแตกตางกันไป เชน ประเทศออสเตรเลีย เรยี กวา Australian Business Excellence Award (ABEA) สงิ คโปร เรยี กวา Singapore Quality Award (SQA) ญี่ปนุ เรยี กวา Japan Quality Award (JQA) สหภาพยโุ รป เรยี กวา European Quality Award (EQA) สวนประเทศไทย เรียกรางวลั นว้ี า Thailand Quality Award (TQA) ซึ่งมีหนวยงานที่รับผิดชอบในการดําเนินการประเมิน คือ สถาบันเพ่ิมผลผลิตแหงชาติ ในดานการศึกษาไดมีการนําแนวทางดังกลาวมาประยุกตใชในองคกร สถาบัน และ สถานศึกษาตาง ๆ โดยไดกําหนดกรอบเกณฑดานการจัดการศึกษาเพื่อผลงานที่เปนเลิศ (Baldrige Education Criteria for Performance Excellence) ตัง้ แตป  พ.ศ. 2541 เพอ่ื ชวย ใหมีการทําความเขาใจและปรับใชในวงการศึกษาเพ่ือการปรับปรุงคุณภาพของโรงเรียน โดยยดึ หลกั การดาํ เนนิ งาน เชงิ ระบบเพอื่ ชว ยใหอ งคก ร โรงเรยี นสรา งการเปลย่ี นแปลงอยา ง เปน ระบบ ทง้ั นเี้ พอื่ ผลการดาํ เนนิ งานทเ่ี ปน เลศิ สาํ หรบั ในประเทศไทยยงั ไมไ ดก าํ หนดเกณฑ การประเมินสําหรับองคกรที่จัดการศึกษาไวโดยเฉพาะ ดังน้ันกรอบในการบริหารจัดการ โรงเรียนใหมีคุณภาพสําหรับการยกระดับโรงเรียนสูมาตรฐานสากล จึงประยุกตแนวทาง เกณฑรางวัลคุณภาพแหงชาติ (TQA) มาเปนแนวทางในการพัฒนาระบบบริหารจัดการ คณุ ภาพของโรงเรียน ซึ่งโรงเรยี นสามารถดาํ เนนิ การไดใน 2 ระดบั คอื

บท ํนา : โครง ‹รางองคกร142 ระดับท่ี 1 การบริหารจัดการระบบคุณภาพเพ่ือรับรางวัลระดับโรงเรียน (School Quality Award : ScQA) ระดบั ที่ 2 การบรหิ ารจดั การระบบคณุ ภาพเพอื่ รบั รางวลั ระดบั สาํ นกั งานคณะกรรมการ การศึกษาข้ันพ้ืนฐาน (Office of the Basic Education Commission Quality Award : OBECQA) สําหรับโรงเรียนท่มี กี ารพัฒนาผลการดาํ เนินการผา นเกณฑ OBECQA ซึง่ เปนรางวัล สงู สดุ ในดา นการบรหิ ารจดั การองคก รของสาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐานแลว สามารถพฒั นาระบบบรหิ ารจดั การองคก รใหส งู ขน้ึ สเู กณฑร างวลั คณุ ภาพแหง ชาติ (Thailand Quality Award : TQA) ตอไป วตั ถปุ ระสงค การนําเกณฑรางวัลคุณภาพแหงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน (OBECQA) มาใช มวี ัตถุประสงคดงั นี้ 1. เพ่ือใหโรงเรียนไดใชเกณฑน้ีไปพัฒนาปรับปรุงการดําเนินการ ขีดความสามารถ และผลลัพธใ หด ีขึน้ 2. เพื่อเปนกลไกในการส่ือสารและการแบงปนเรียนรูจากวิธีปฏิบัติที่เปนเลิศ เกดิ การเรียนรทู ้งั ในระดับองคก รและบุคคล 3. เพอ่ื เปน เครอ่ื งมอื ในการสรา งความเขา ใจและทบทวนผลการดาํ เนนิ การในระบบ การบริหารจดั การของโรงเรยี น 4. เพ่ือทําใหการจัดการศึกษามีการปรับปรุงอยูเสมอ เปนประโยชนกับผูเรียนและ ผมู ีสวนไดสว นเสีย สง ผลตอคุณภาพและความสาํ เรจ็ ในปจจุบันและในอนาคต เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560

143 Organizational Profile การขับเคลือ่ นการดาํ เนินการบริหารจดั การดวŒ ยระบบคุณภาพ เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560 ตามเกณฑร างวลั คณุ ภาพแหง‹ สาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน (OBECQA) ระหวา‹ งป‚ 2556-2559 สํานักบริหารงานการมัธยมศึกษาตอนปลาย สํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ขนั้ พ้นื ฐานขบั เคล่อื นการดาํ เนินการพฒั นาการบริหารดวยระบบคุณภาพ สรุปไดด งั น้ี 1. จดั ทาํ เอกสารแนวทางการบรหิ ารจดั การดว ยระบบคณุ ภาพใหโ รงเรยี นไวเ ปน คมู อื ในการดําเนินการและเอกสารเกณฑรางวัลคุณภาพแหงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ข้ันพ้นื ฐาน (OBECQA) ของโครงการโรงเรยี นมาตรฐานสากลป 2557-2558 เพื่อใหโรงเรยี น นําแนวทางของเกณฑไปประยุกตใชโดยเทียบเคียงใหเหมาะสมกับบริบทการบริหารจัดการ ของโรงเรียนไดอยางมีประสิทธิภาพและเกิดความมุงมั่นท่ีจะพัฒนาตนเองสูความเปนเลิศ อยา งตอเน่อื ง 2. พัฒนาบุคลากรไดแก ผูบริหาร ครูและบุคลากรหลักของโรงเรียนในโครงการ มาตรฐานสากล เพื่อใหดําเนินการบริหารจัดการดวยระบบคุณภาพ ตามแนวทางเกณฑ รางวัลคุณภาพแหง สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน OBECQA ได โดยมงุ เนน ทง้ั ดา นการสรางความรคู วามเขา ใจและการฝก ปฏบิ ัติจริง 3. เพ่ีอใหเกิดการขับเคลื่อนท่ีชัดเจน สํานักบริหารงานการมัธยมศึกษาตอนปลาย สาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน จงึ คดั เลอื กโรงเรยี นในโครงการทม่ี กี ารพฒั นา แบบเขม ขน เพอ่ื เปน ตน แบบการบรหิ ารจดั การดว ยระบบคณุ ภาพ ทเ่ี รยี กวา intensive school จาํ นวน 63 โรงเรยี น เพอื่ เขา สกู ระบวนการพฒั นาเพอ่ื เปน ตน แบบ โดยมกี ารดาํ เนนิ การดงั น้ี ปงบประมาณ 2556 โรงเรยี นจดั ทํารายงานโครงรา งองคกร (School Profile) ตามขอ กาํ หนด นาํ เสนอใหค ณะกรรมการพเ่ี ลย้ี งตรวจเยยี่ ม นเิ ทศ กาํ กบั ตดิ ตาม โรงเรยี นใชเ ปน ขอ มลู พนื้ ฐาน ในการพัฒนาปรับปรุงใหไดตามเกณฑคุณภาพการศึกษาเพ่ือการดําเนินงานที่เปนเลิศ ของโรงเรยี น ปง บประมาณ 2557 โรงเรยี นรบั การตรวจเยยี่ มและประเมนิ ScQA โดยคณะกรรมการ พเ่ี ลยี้ ง โรงเรยี นจดั ทาํ รายงานตามขอ กาํ หนดของหวั ขอ ตา งๆในเกณฑ ตงั้ แตโ ครงรา งองคก ร และการบริหารงานดานกระบวนการหมวด 1-6 โดยใชแนวทางตามเกณฑ OBECQA ป 2557-2558 แตใ ชร ะดับคะแนนแตกตางกัน และสรปุ ผลการประเมิน ScQA และนาํ ผล มาปรบั ปรงุ พฒั นาเพอื่ ใหไ ดผลลพั ธท สี่ มบรู ณ

บท ํนา : โครง ‹รางองคกร144 ปงบประมาณ 2558 โรงเรียนรับการประเมิน OBECQA โดยคณะผูประเมินที่ได รับการแตงตั้งจากสํานักบริหารงานการมัธยมศึกษาตอนปลาย และใชเกณฑการประเมิน ตามแนวทางเกณฑ OBECQA ป 2557-2558 ซึ่งการประเมินพิจารณาจากรายงานการ ประเมินตนเองของโรงเรียน ตรวจสอบเอกสาร ตั้งแตโครงรางองคกรและหมวด 1-7 สมั ภาษณผ เู ก่ยี วขอ ง สังเกตสภาพจริงและรายงานสรุปผลการประเมิน OBECQA ปงบประมาณ 2559 สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน แตงต้ัง คณะกรรมการเพื่อพิจารณาปรับปรุงเอกสารแนวทางการบริหารจัดการดวยระบบคุณภาพ ตามเกณฑรางวัลคณุ ภาพแหงสํานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพืน้ ฐาน 4. สํานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพ้ืนฐาน แตง ตง้ั คณะกรรมการระดบั ภมู ภิ าค เพื่อเปนพ่ีเลี้ยงในการติดตาม ตรวจเย่ียมโรงเรียนในโครงการทั้งหมด และประเมินผล การบริหารจัดการระบบคุณภาพระดับโรงเรียน (School Quality Award: ScQA) สําหรับ โรงเรียนท่ีอยูในความดูแลของคณะกรรมการพ่ีเลี้ยงในแตละภูมิภาค โดยโรงเรียนจัดทํา รายงานโครงรา งองคก ร (School Profile ) ตามขอ กําหนด นําเสนอใหคณะกรรมการพ่เี ล้ียง ตรวจเยย่ี ม นิเทศ กํากบั ติดตาม โรงเรียนใชเ ปน ขอ มลู พ้ืนฐานในการพฒั นาปรบั ปรุง ใหไ ด ตามเกณฑค ณุ ภาพการศึกษาเพอื่ การดาํ เนินงานท่ีเปนเลศิ ของโรงเรยี น เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560

145 Organizational Profile บทท่ี 2 การบรหิ ารการเปลย่ี นแปลงสร‹ู ะบบบรหิ ารจัดการ ดวŒ ยระบบคณุ ภาพตามเกณฑรางวัลคณุ ภาพ แหง‹ สาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน (OBECQA) การบริหารการเปลย่ี นแปลง ในปจ จบุ นั องคก รทง้ั ภาครฐั และภาคเอกชนลว นจาํ เปน ตอ งปรบั ตวั เพอื่ ความอยรู อด และเจริญกาวหนาในสภาพแวดลอมที่เปล่ียนแปลงไปอยางรวดเร็วและวิกฤต ภายใน ระยะเวลาสั้น ๆ จะพบวาธุรกิจท่ีเคยรุงเรืองและเติบโตอยางรวดเร็วในอดีต กลับตอง ลม ละลายเลกิ กจิ การไปเปน จาํ นวนมาก หนว ยราชการทเ่ี คยคมุ อาํ นาจการบรหิ ารทว่ั ประเทศ มาเปนเวลานานก็ตองถูกตัดทอนถายโอนอํานาจออกไปจนเกือบไมเหลือภารกิจใด ๆ ทจี่ ะดาํ เนนิ การตอ ไป ประเทศทเี่ คยดาํ รงเอกราชมาเปน ศตวรรษกอ็ าจตอ งสญู เสยี กรรมสทิ ธิ์ ในปจ จัยการผลติ ใหแกชาตอิ ื่น ๆ ภายในระยะเวลาอนั สนั้ ทา นม่นั ใจหรอื ไม เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560 ทจ่ี ะใชเ ครือ่ งมือ การบรหิ ารจดั การองคก ร สาํ หรับศตวรรษที่ 19 มาใชในการขบั เคลอ่ื นองคกร ในศตวรรษท่ี 21 องคก รทไี่ มส ามารถบรหิ ารการเปลย่ี นแปลงของตนเองเพอ่ื Uncertainty ปรบั ตวั ใหท นั กบั สภาพแวดลอ มได มกั จะพบกบั ความเสอ่ื ม ในทาง • Social กลับกัน องคกรท่ีสามารถบริหารการเปลี่ยนแปลงเพ่ือปรับตัวให • Technology เทา ทนั กบั ความผนั แปรของสภาพแวดลอ มไดก จ็ ะสามารถอยรู อด • Environment และเจริญกา วหนาไดอ ยา งรวดเร็ว • Economic • Politic การเปล่ียนแปลงเปนไปอยางรวดเร็วและทุกดาน ไมวา จะเปน การเปลย่ี นแปลงทางดา นสงั คม เศรษฐกจิ การเมอื ง เทคโนโลยี และสงิ่ แวดลอ ม การเปลย่ี นแปลงดงั กลา วลว นมผี ลกระทบอยา งยงิ่ ตอกระบวนการในการจัดการศึกษา เพ่ือเตรียมคนใหรองรับกับ การเปล่ียนแปลงและสอดคลองกับบรบิ ทในอนาคต

บท ํนา : โครง ‹รางองคกร146 การทําใหองคกรประสบความสําเร็จในปจจุบันและอนาคต ถือวาเปนเปาหมาย เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560 ของการพฒั นา ทต่ี อ งอาศยั กรอบความคดิ ทม่ี องการพฒั นาเปน มติ ขิ องการศกึ ษา เศรษฐกจิ สงั คม และสง่ิ แวดลอ มใหม คี วามเชอื่ มโยงสอดคลอ งไปในทศิ ทางเดยี วกนั เรยี กวา เปา หมาย การพฒั นาทย่ี งั่ ยนื หรอื Sustainable Development Goals (SDGs) ซง่ึ องคก ารสหประชาชาติ จะใชเปนทิศทางการพัฒนาต้ังแตเดือนกันยายน ป 2558 ถึงเดือนสิงหาคม 2573 ครอบคลุมระยะเวลา 15 ป โดยประกอบไปดว ย 17 เปา หมาย คอื สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน เปนหนวยงานหน่ึงที่รับผิดชอบ การจัดการศึกษา ตระหนักถึงผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงดังกลาว จึงไดนําเกณฑ รางวัลคณุ ภาพแหงชาติ (Thailand Quality Award: TQA) ของสถาบันเพ่มิ ผลผลิตแหง ชาติ มาขบั เคลอ่ื นการบรหิ ารจดั การดว ยระบบคณุ ภาพสถานศกึ ษาในโครงการโรงเรยี นมาตรฐาน สากล โดยกําหนดเกณฑรางวัลคุณภาพแหงสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (OBECQA) เปนกลไกในการบริหารจัดการดวยระบบคุณภาพของสถานศึกษาโดยรวม เพ่ือรองรับการเปลย่ี นแปลงทุกดานในอนาคต

147 Organizational Profile ค‹านยิ มขององคกรท่มี ผี ลการดาํ เนินการท่ีเปšนเลศิ เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560 การสรางองคกรใหพรอมในการแขงขันและประสบความสําเร็จทั้งในปจจุบันและ อนาคต ยอมเกิดจากความรวมแรงรวมใจที่เปนไปในทิศทางเดียวกันของบุคลากรทุกระดับ เปรยี บดงั แมเ หลก็ ทมี่ พี ลงั ดงึ ดดู อนั เนอ่ื งมาจากเสน แรงทเ่ี ปน ระเบยี บมงุ ไปยงั ทศิ ทางเดยี วกนั สทิ ธชิ ยั นนั ทนาวจิ ติ ร (มปป, ออนไลน) กลา ววา ถา คนไมม ศี รทั ธาตอ เรอื่ งใด ๆ ยอ มไมป ฏบิ ตั ิ ในเรอื่ งนน้ั ๆ และถา ผบู รหิ ารองคก รสรา งใหค นในองคก รมคี วามเชอื่ รว มกนั ในทส่ี ดุ จะกลาย เปน คา นยิ ม ดงั นนั้ องคก รตา ง ๆ ทม่ี งุ หวงั จะประสบความสาํ เรจ็ จงึ ตอ งเรมิ่ ตน ทก่ี ารปลกู ฝง ใหบุคลากรมีความเชอื่ รว มกนั และปฏบิ ตั ิรวมกนั ในสง่ิ ซึ่งจะสง ผลตอความสาํ เร็จขององคก ร เชือ่ และ ปฏบิ ัติ Believe and Behave ภาพประกอบ การแปลงคา นิยมไปสวู ฒั นธรรมองคก ร ทีม่ า : สทิ ธชิ ยั นันทนาวจิ ติ ร. (มปป.). สูความเปนเลิศ. สบื คนเมื่อ 18 มิถนุ ายน 2559 เขาถึงได จากhttp://202.183.190.2/FTPiWebAdmin/knw_pworld/image_content/74/pw74_2_lds1.pdf คานิยมและแนวคิดหลัก เปนความเช่ือและพฤติกรรมที่พบวาฝงลึกอยูในองคกร ที่มีผลการดําเนินการช้ันเลิศหลายแหง คานิยมและแนวคิดหลักจึงเปนรากฐานท่ีกอใหเกิด การปฏิบัติที่เก่ียวเน่ืองกันระหวางผลการดําเนินการท่ีสําคัญและขอกําหนดของการปฏิบัติ การภายใตกรอบการจัดการที่เนนผลลัพธซึ่งนําไปสูการปฏิบัติการ การใหขอมูลปอนกลับ และความสําเร็จอยางตอเน่อื ง เกณฑร างวลั คณุ ภาพแหง สาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน ป 2559-2560 เปนเกณฑท ไ่ี ดพัฒนาปรบั ปรุงมาอยา งตอ เน่อื งทกุ 2 ป เพ่อื ชวยใหองคกรประเมนิ ตนเอง ภายใตสภาวะแวดลอมที่เปลี่ยนแปลงไป มุงเนนผลการดําเนินการตามกลยุทธขององคกร เกณฑไดพัฒนาไปสูมุมมองเชิงระบบท่ีครอบคลุมและบูรณาการการบริหารจัดการกับ ผลการดําเนินการโดยรวมขององคกร เพื่อมุงสูความเปนเลิศ เกณฑน้ีจัดทําขึ้นโดยอาศัย คานิยมและแนวคิดหลกั 11 ประการ ดงั น้ี

บท ํนา : โครง ‹รางองคกร148 1. มุมมองเชงิ ระบบ (Systems Perspective) เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560ระบบ หมายถึง แนวทางซึ่งมีการจัดขั้นตอนเปนลําดับ สามารถทําซ้ําได และ แสดงการใชขอ มูลและสารสนเทศเพื่อใหเ กิดการเรียนรู มมุ มองเชงิ ระบบ หมายถงึ แนวทางจะมคี วามเปน ระบบ ถา หากมกี ารสรา งโอกาส ในการประเมิน การปรับปรุง และการแบงปนรวมอยูดวย จนสงผลใหแนวทางน้ันมีระดับ ความสมบรู ณยิง่ ข้นึ การจดั การกบั องคป ระกอบทกุ สว นขององคก รใหเ ปน องคก รหนงึ่ เดยี ว เพอ่ื บรรลุ วสิ ัยทัศน พันธกจิ ความสาํ เรจ็ อยา งตอเน่ือง และมีผลการดาํ เนนิ การที่เปน เลิศ การจดั การผลการดาํ เนนิ การโดยรวมของสถานศกึ ษาจะประสบความสาํ เรจ็ ไดต อ ง อาศยั การปฏบิ ตั กิ ารทเ่ี ชอ่ื มโยงกนั ของระบบงานและความสอดคลอ งไปในแนวทางเดยี วกนั ของแผนงาน กระบวนการปฏิบัตงิ าน และตวั วดั หรือตวั ช้วี ดั ตาง ๆ ผูบริหารสถานศึกษาตองใหความสําคัญตอทิศทางเชิงกลยุทธ การมุงเนนเพื่อ ตอบสนองความตองการและความคาดหวังของนักเรียน ตองตรวจติดตาม ปรับปรุงแกไข และจดั การผลการดําเนินการโดยอาศัยผลลพั ธเ ปน พนื้ ฐาน 2. การนําองคกรอยา งมีวิสัยทศั น (Visionary Leadership) ผูบริหารสถานศึกษาควรกําหนดวิสัยทัศน หรือภาพความสําเร็จของโรงเรียน ในอนาคตใหชดั เจนและเปนรูปธรรม มกี รอบระยะเวลาความสําเรจ็ ท่สี ามารถวดั ได ผูบริหารสถานศึกษาตองสือ่ สาร สรางแรงบันดาลใจ กระตุน สง เสรมิ ใหบคุ ลากร และผมู สี ว นไดส ว นเสยี ทกุ คนมสี ว นรว มในการทาํ ใหโ รงเรยี นประสบความสาํ เรจ็ มกี ารพฒั นา และเรียนรู มีความรบั ผิดชอบและยอมรบั การเปลยี่ นแปลง

149 Organizational Profile ผูบริหารสถานศึกษาตองปฏิบัติตนเปนแบบอยางที่ดีในการประพฤติปฏิบัติ ตามกฎหมาย ระเบียบขอ บงั คับตา ง ๆ อยางมีจริยธรรม มีความรับผิดชอบตอ การปฏิบตั ิ เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํา ันกงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560 และผลการดําเนินการของตนเองและของคณะกรรมการกาํ กับดแู ลองคก ร ผบู รหิ ารสถานศกึ ษาตอ งสามารถเสรมิ สรา งจรยิ ธรรม คา นยิ ม และความคาดหวงั ของโรงเรยี นไปพรอม ๆ กบั การพัฒนาผนู าํ ในอนาคต การสรา งภาวะผนู าํ ความมงุ มน่ั และ ความคิดรเิ รม่ิ ใหม ๆ ใหเกดิ ขนึ้ ท่ัวทัง้ โรงเรยี น 3. ความเปน เลิศท่มี ุงเนนนักเรยี น (STUDENT-Focused Excellence) เน่ืองจากนักเรียนเปนผูตัดสินผลการดําเนินการและคุณภาพการจัดการเรียน การสอนตามหลักสูตรและบริการทางการศึกษาตาง ๆ ของโรงเรียน ดวยเหตุนี้โรงเรียน จงึ ตองคาํ นึงถึงองคป ระกอบและรายละเอียดตา ง ๆ ของกระบวนการจดั การเรยี นการสอน ทง้ั หมดของหลกั สตู รและบรกิ ารอน่ื ๆ รวมทงั้ การสนบั สนนุ ผเู รยี นใหไ ดเ ขา ถงึ การบรกิ ารตา ง ๆ เหลาน้ัน เพ่ือเปนการสงมอบคุณคาท่ีดีท่ีสุดใหนักเรียนไดรับการพัฒนาเต็มตามศักยภาพ ของแตล ะคน ความเปน เลิศท่มี งุ เนนนักเรยี น ประกอบดวยสวนทีเ่ ปน นักเรยี นปจจบุ ันและนกั เรยี น ในอนาคต โดยการเขา ใจถงึ ความปรารถนา ความตอ งการ ความคาดหวงั ของนกั เรยี นปจ จบุ นั และการคาดการณถงึ ความปรารถนาของนักเรยี นในอนาคต ความเปน เลศิ ทม่ี งุ เนน นกั เรยี นจงึ เปน แนวคดิ เชงิ กลยทุ ธท มี่ งุ เนน การใหไ ดน กั เรยี นใหม การรักษานักเรียนเดิม การทําใหนักเรียนมีความพึงพอใจ ผูกพันตอหลักสูตรและกระบวน การเรยี นการสอนและโรงเรียน โรงเรียนจึงตองมีความไวตอความตองการของนักเรียน ไวตอการเปล่ียนแปลง ทเ่ี กดิ ขน้ึ ใหม รวมทงั้ ปจ จยั ตา ง ๆ ทมี่ ผี ลตอ ความผกู พนั ของนกั เรยี น โรงเรยี นจงึ ตอ งรบั ฟง เสยี ง ของนักเรียนอยางต้ังใจ และตองคาดการณความเปล่ียนแปลงในอนาคต ดังนั้น หลักสูตร และบริการทางการศึกษาตาง ๆ ของโรงเรียนควรมีการพัฒนา ปรับปรุง เปล่ียนแปลง ใหต อบสนองความตองการและความคาดหวังของนักเรยี น ทงั้ นักเรียนปจจบุ นั และนักเรยี น ในอนาคตอยูเ สมอ

บท ํนา : โครง ‹รางองคกร150 4. การใหค วามสาํ คญั กับบคุ ลากร (Valuing People) เกณ ฑรางวัลคุณภาพแห‹งสํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ั้ขนพ�้นฐาน ป‚ 2559-2560โรงเรียนที่ประสบความสําเร็จเกิดขึ้นจากบุคลากรที่มีความผูกพันกับโรงเรียน ไดทํางานท่ีมีความหมายตอตนเองในสภาพแวดลอมท่ีปลอดภัย มีความไววางใจและ ใหความรวมมือซ่ึงกันและกัน ทิศทางของโรงเรียนชัดเจน ไดมีโอกาสในการเรียนรู อีกท้ัง มีความรับผดิ ชอบในผลการดาํ เนนิ การ ผูบริหารสถานศึกษาจึงตองใหความสําคัญตอการมุงมั่นสรางสภาพแวดลอม ทีเ่ ก้ือหนนุ บคุ ลากรท่มี ีความหลากหลาย สรา งระบบจูงใจและยกยองชมเชยหรอื ใหร างวลั ท่ีนอกเหนือไปจากระบบการใหความดีความชอบตามปกติ พัฒนาและสนับสนุนบุคลากร ใหเ กดิ ความกา วหนา ในหนา ท่ี มกี ารแบง ปน ความรขู ององคก รใหบ คุ ลากรสามารถปฏบิ ตั งิ าน อยางมีประสิทธิภาพ เพ่ือชวยใหองคกรบรรลุวัตถุประสงคเชิงกลยุทธไดดียิ่งข้ึน มีความรบั ผิดชอบในผลการดาํ เนนิ การของตนเองและโรงเรียน 5. การเรยี นรรู ะดับองคกรและความคลอ งตวั (Organizational Learning and Agility) เกณฑร างวลั คณุ ภาพแหง สาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน กลา วถงึ การเรียนรูทัง้ สองสวน คือ การเรยี นรรู ะดับองคกรและระดับบคุ คล การเรียนรรู ะดับองคก ร ไดมาจากการวิจัยและพัฒนาวงจรการประเมิน การปรับปรุง ความคิดและมุมมองจาก บคุ ลากร และผมู สี ว นไดส ว นเสยี การแบง ปน วธิ ปี ฏบิ ตั ทิ เี่ ปน เลศิ และการจดั ระดบั เทยี บเคยี ง การเรียนรูระดับบุคคลไดมาจากการศึกษา การฝกอบรม และโอกาสในการพัฒนา เพื่อความเจรญิ กา วหนา ของบุคลากรแตล ะบุคคล ความสําเร็จของโรงเรียนในสภาวะปจจุบันท่ีมีการเปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลา และอยูในสภาวการณ การแขงขันสูง จําเปนตองอาศัยการเรียนรูในระดับองคกรเพื่อเพิ่ม ขีดความสามารถในการเปล่ียนแปลงท่ีฉับไวตอเน่ือง และมีความคลองตัว ยืดหยุนในการ ปฏิบัติการของโรงเรียน