Makrovizyon ( Eylül - Ekim )

Tehlike 1 Elektrik prizleri Öneri Bazen ertelemeler ya da anlık ihmaller hayatımızda büyük felaket- Teknolojinin gelişmesiyle birlikte, kullandığımız elektronik cihazların lerle sonuçlanabiliyor. Oysa çözümü o kadar basit ki! Çünkü teknoloji sayısı da arttı. Mutfaktan banyoya, salondan yatak odasına kadar evin gelişirken bir yandan yan ürünler konusunda da gelişmeler yaşanıyor. her yerinde, hayatımızı kolaylaştırdığını düşündüğümüz ürünleri kul- Elektrikli cihazlar artmış olabilir ama priz türleri de arttı. Evinizdeki lanıyoruz. Her odaya bir televizyon, herkesin kendine ait bilgisayarı prizleri korumalı olanlarıyla değiştirmeniz, olası bir kazanın önüne ya da tableti, mutfak işlerini pratikleştiren pek çok ürün derken, yeni geçecek. Yapmanız gereken, prizlerinizi kapaklı olanlarıyla değiştir- binalardaki priz sayısı kat be kat arttı. Bu da evdeki çocukların ya da mek. evcil hayvanların bu prizlerle temas etme riskini aynı oranda arttırdı.Tehlike 2 Radyasyon Eskiden evlerimiz kuponlarla topladığımız ansiklopedilerle doluydu. Şimdiyse yalnızca bir bilgisayar yardımıyla bilginin kaynağına tek tık ile ulaşabiliyoruz. Ancak bunun için ihtiyacımız olan bir şey var; internet bağlantısı. Her eve giren internet de risk oranını arttıran un- surlardan biri. Çünkü bizi internete bağlamaya yarayan modemlerden yayılan radyasyon, sağlığımızı tehdit ediyor. Kısa vadede etkilerini an- layamıyor olsak bile zamanla hayati tehlikesi olan sağlık sorunlarına davetiye çıkarabiliyor. Öneri İnternet modeminizi evinizde en az vakit geçirdiğiniz bir yerde ko- numlandırın. Özellikle yatak odanızda kesinlikle bulundurmayın. İn- terneti kullanmadığınız anlarda ise kapalı tutarak daha az radyasyona maruz kalabilirsiniz.Tehlike 3 Cep telefonları Öneri Cep telefonu kullanımınızı iş gereği Artık onsuz olmuyor! Bugün cep telefonları, günlük yaşamda elimiz sınırlandıramıyor olabilirsiniz. Ancak ayağımız kadar önemli. Adeta bir uzvumuzmuş gibi davranıyoruz. aranıza bir mesafe koyabilirsiniz. Örne- Çünkü yalnızca telefonda konuşmak için değil, bu cihazları aynı za- ğin, telefon konuşmalarınızı kulaklıkla manda bilgisayar olarak da kullanıyoruz. Fakat bu kadar yakın ve çok yapabilirsiniz. Uyurken başucunuzda fazla temas, elektromanyetik dalgalara da çok uzun süre maruz kal- şarja takmamanız da basit ama olduk- dığımız anlamına geliyor. Özellikle beyni etkileyen bu durum ciddi bir ça önemli bir tedbir. risk yaratıyor.Tehlike 4 Şarj Cihazları Haber bültenlerinde zaman zaman öne çıkarılan hatta pişirip pi- şirip yeniden sunulan haberlerden biridir, şarj cihazlarının ısınması ve bunun sonucunda da patlaması. Elbette bu haberler boşuna ya- pılmıyor. Çünkü şarj cihazları farklı tehlikeleri beraberinde getiriyor. Öneri Şarj cihazını, ucu telefonunuza ya da bilgisayarınıza takılı değilse asla prizde bırakmayın. Bunun yanı sıra telefonunuz yüzde yüz şarj olduğu zaman hemen şarjdan çıkarın. Uzun süre şarja takılı kaldığı zaman hem şarj aleti hem telefonlar ısınıyor ve patlayabiliyor.Tehlike 5 Deterjanlar Öneri Kireç çözücü özelliği bulunan ve klorlu ürünler özellikle çamaşır suyu Hijyen, hepimiz için önemli. Kimya sektörü de eksik olmasın, bu ko- gibi keskin ve güçlü temizleyicilerle karıştığı anda bir oksit gaz çıkışı- nuda dişini tırnağına takmış şekilde yeni ve daha güçlü ürünler ge- na neden oluyor. Bu durumda nefes almadan hemen bulunduğunuz liştirmek adına çalışıp duruyor. Başarıyor da! Ancak bu güçlü kim- yeri terk etmezseniz zehirlenmeniz kaçınılmaz. Ama önerimiz, nefes yasallar, evlerde kendisi küçük etkisi büyük tehlikelerden... Özellikle almamanız değil elbette; bu ürünleri aynı anda kullanmamanız. Ayrı bazı deterjanlar birbirlerine karıştırıldığında oluşan kimyasal tepkime, ayrı kullanacaksanız da bir ürünü döktüğünüz yeri bol suyla yıkadık- zehirlenmelere hatta yaşam kaybına bile neden olabiliyor. tan sonra, diğer ürünü kullanmanız. Satın aldığınız ürünlerin içerikle- rini okuyarak temizliğe başlamak ise en basit ve akılcı çözüm. Eylül-Ekim 2016 Makro Vizyon | 99

MAKRO YAŞAMAtekımllı teüklektiumrinallarıTeknolojinin her geçen gün gelişmesi, internet kullanımının ve kullanım alanlarınınyaygınlaşmasıyla birlikte ürünler çeşitleniyor, alışveriş tercihleri değişiyor ve daha fazlaalternatif hayatımıza dâhil oluyor. Bugün, satın almak istediğimiz bir ürünün farklımarkalara ait, onlarca muadilini bulabiliyoruz. İşte burada neye göre tercih yapacağımızoldukça önemli. Ürünler çeşitlendikçe tüketim bilincinin artması da önem taşıyor. Meltem Önder çıkmadan önce ihtiyaçlarınızı doğru belirlemeniz. Bunun için de elinizde hazır bir liste olması gerekiyor. Eğer haf-Günümüzün en önemli konularından biri, tüketim talık bir alışveriş programınız varsa, alışveriş yapacağınız bilinci… Artık hayatımızda, geçmiş yıllara kıyas- güne kadar eksiklerinizi yazdığınız bir listeniz olmalı. la çok daha fazla ürün çeşidi ve marka var. Her Evdeki ürün bittiği anda o ürünü listeye eklemeyi unut- sektörden farklı mağazalar, alışveriş merkezleri, mayın. Hazır listeyle, hedef odaklı çıktığınız alışveriş, teknolojik cihazlar, muadil gıda ürünleri, organik ürün- hem daha kârlı olacak hem de ihtiyaçlarınızı tam olarak ler derken kafalar karışıyor. Hele bir de kararsızsak evi- karşılayacak. miz, dolabımız, çantamız, sağımız, solumuz ihtiyacımız olmayan ürünlerle doluyor. Cebimizdeki para ise çoğu İhtiyacınız kadar alın zaman boşa gidiyor. İşte tüm bunların önüne geçmek için gerçekten ihtiyacımız olan ürün neyse onu satın al- Günlük ya da haftalık alışveriş yapıyorsanız o an için mamız, ihtiyacımız olan ürünü satın alabilmemiz için de ihtiyacınız ne kadarsa o kadarını satın almaya özen tüketim bilincine sahip olmamız gerekiyor. göstermelisiniz. Çünkü fazladan satın aldığınız ürünlerin çoğu, bir süre sonra buzdolabında bile olsa bozuluyor veBir listeniz olmalı boş yere zarar etmiş oluyorsunuz. Bilinçli tüketimin en önemli koşullarından biri, alışverişe100 | Makro Vizyon Eylül-Ekim 2016



MAKRO YAŞAM Satın aldığınız ürünler için size fatura ve fiş verilmediyse mutlaka isteyin.Bugün özellikle internet Kampanyaları takip edin etmelisiniz. Böylelikle bu ürünlerin ambalajlarını geriüzerinden gerçekleştirilen dönüşüme göndererek çevreye olumlu bir katkıdaalışverişlerde bazı Günümüzün bilinçli tüketicileri artık kampanyaları bulunabilirsiniz. Öte yandan tükettiğiniz ürünlerinproblemler yaşanabiliyor. yakından takip ediyor. Örneğin bugün vitrinde gör- atıklarını da plastik, cam ve kâğıt olarak ayrıştırma- düğünüz ve âşık olduğunuz o çantanın fiyatı iki ay nız, geri dönüşüm adına önemli bir adım. sonra aynı olmayacak. Bunu aslında siz de biliyor- sunuz ve iki ay göz açıp kapayana kadar geçecek Haklarınızı bilin olan bir süre. Kısa bir süre bekleyerek aynı çantaya ulaşmanız çok daha hesaplı olabilir. Pek çok marka- Tüketici olarak haklarınızın ne olduğunu mutlaka nın sezon indirimleri de oluyor. Artık internet her an öğrenmelisiniz. Bugün özellikle internet üzerinden elinizin altında olduğuna göre, bu indirimleri marka- gerçekleştirilen alışverişlerde bazı problemler yaşa- ların web sitelerinden ve sosyal medya hesapların- nabiliyor. Sanal dünyanın boşluklarından faydalanan dan kolaylıkla takip edebilirsiniz. Süpermarketlerin dolandırıcılar sizlere hatalı ürünler yollayabiliyor ise haftalık indirim bültenlerini edinmeyi ihmal et- ya da kartınızdan ürünün fiyatını tahsil edip ürünü meyin. Ürünlerin fiyatlarını ve kampanyalarını bura- göndermeyebiliyor. Böyle durumlarda neler yapma- dan takip ederek daha uygun bir alışveriş deneyimi nız gerektiğini iyi öğrenin. Öte yandan mağazalardan yaşayabilirsiniz. yaptığınız alışverişlerde ürün değişimi ve iade konu- larında da kesin bilgilere sahip olmanız, daha sonra Etiketleri okuyun yaşayabileceğiniz sorunların önüne geçebilir. Alışveriş esnasında ürünlerin ambalaj ve etiketlerini Faturasız çıkmayın okumak hayati önem taşıyor. Özellikle gıda ürünle- rinde etiket okumak çok önemli. Hem ürünlerin son Satın aldığınız ürünler için size fatura ve fiş verilme- tüketim tarihlerine bakmalı hem de içeriğindeki katkı diyse mutlaka isteyin. O fatura sizin satın aldığınız maddelerini incelemelisiniz. Giyim ürünlerinin etiket- ürünlerle ilgili yaşayabileceğiniz bir sorunda tek ga- lerinde ise kullanılan kumaşın cinsinden, nasıl yıkan- rantiniz olabilir. Bu nedenle faturanızı ve fişinizi yet- ması gerektiğine ve nerede üretildiğine kadar pek çok kiliden kesinlikle talep edin. Veremiyorlarsa o ürünü bilgi yer alıyor. Bunları bilmek, o ürünü tercih edip satın almayın. Almış olduğunuz fiş ve faturaları son- etmeyeceğiniz konusunda kararınızı etkileyebilir. suza dek olmasa da ürün iade süresi dolana kadar saklayın. Özellikle elektronik cihazlardaki garanti ko- Çevreye duyarlı tüketim şullarını çok iyi öğrenin, aklınızdaki her şeyi mutlaka yetkiliye sorun. Garanti belgenizi imzalatarak alın. Tüketim bilincinden kasıt, yalnızca kendi çıkarlarınızı Satış sözleşmelerini yazıları ne kadar küçük olursa korumak olmamalı. Tüketirken çevrenizi de düşün- olsun ve zamanınızı ne kadar alırsa alsın okumadan meniz gerekiyor. Satın aldığınız ürünlerin ambalajla- imzalamayın. Gözden kaçırdığınız küçük ayrıntıların, rında geri dönüşüm logosu olup olmadığına dikkat daha sonra sizi mutsuz etmesine izin vermeyin.102 | Makro Vizyon Eylül-Ekim 2016



MAKRO ÇOCUĞUMKekemelik mi, konuşma bozukluğu mu?Erken teşhis önemli!Dünyanın birçok ülkesinde yapılan çalışmalar, okul öncesi ve okul çağındakiçocukların neredeyse yüzde 10’undan fazlasının dil ve konuşma bozukluğuna sahipolduğunu gösteriyor. Bu da en basit ifadeyle her 10 çocuktan biri demek. Yapılanaraştırmalar, kekemeliğin yüzde 60 oranında herhangi bir müdahaleye gerek kalmadan,kendiliğinden geçtiğini gösterirken, her konuşma bozukluğunun da kekemelikolmadığını bilmekte fayda var. En önemlisi de dil ve konuşma problemlerinin zihinengeli, otizm sendromu ve nörolojik bozukluk gibi durumların nedeni olarak ortayaçıkabilmesi. İşte bu noktada erken teşhis, hayati değer taşıyor. Bikem Öğünç (yazma güçlüğü), diskalkuli (matematik sorunu), özel eği- tim, otizm, mental roterdasyon, Down sendromlu çocuklar,Uzman Özel Eğitimci, Psikolog, Dil ve Konuşma Tera- CP’li çocuklar, işitme sorunlu çocuklar, eğitim ve konuşma pisti Mehmet Korkmaz uyarıyor: “Uzmanlar olarak terapisi gibi alanlarda 2013 yılından bu yana hizmet veren bizler, eğer bir çocuk 5 yaşına kadar konuşmamışsa Dilkon Tam İletişim Konuşma Merkezi uzmanlarından Meh- ailesine, çocuğunuz ömür boyu konuşamayabilir, met Korkmaz’dan çocuklarda görülen konuşma bozuklukları hakkında bilgiler aldık. deriz. O nedenle erken yaş çok önemli.” Konuşma bozukluk- Konuşma bozukluğu daha çok hangi yaş aralığında görülüyor? ları, kekemelik, artikülasyon (eklemleme) bozukluğu, afazi Konuşma bozukluğu her yaşta görülüyor. Bir çocuk 4-5 ya- (söz yitimi), afoni (ses yitimi), işitme engeline bağlı konuş- şında bir yetişkin gibi tüm duygu ve düşüncelerini anlatabi- ma problemi, damak yarıklığı ile ilgili bozukluklar (yüksek burun sesi, s, z, ş, c, k, j), süreğen ses bozuklukları (yüksek, alçak, monoton, boğuk, kısık, sert, cırlak ses, burun sesi), özel öğrenme güçlükleri, disleksi (okuma güçlüğü), disgrafi104 | Makro Vizyon Eylül-Ekim 2016



MAKRO ÇOCUĞUM > Mehmet Korkmaz kimdir?lir. Dünyanın birçok ülkesinde yapılan çalışmalarda, Problem ne zaman bir engel olarak görülür? 1966 yılında, Malatyaokul öncesi ve okul çağındaki çocukların neredeyse Hekimhan’da doğdu.yüzde 10’undan fazlası dil ve konuşma bozukluğuna Konuşmayı öğrenme dönemlerinde çocuklarda ba- İlk, orta ve lise eğitiminisahip. Basit bir ifadeyle bu, çevrenizdeki her 10 ço- zen ufak artikülasyon bozuklukları oluyor. Bunu Malatya’da tamamladı.cuktan birisi demek. Yani doktorunuzun veya çevre- hemen konuşma engeli olarak nitelendirmek yan- Eskişehir Anadolunizin örnek gösterdiği geç konuşan ağbi, abla, amca, lış olur. Ancak çocuğunuzun, yaşıtlarına göre ciddi Üniversitesi Eğitim Fakültesiteyze, komşu çocuğu gibi birçoğu, dil ve konuşma sayılabilecek bir şekilde konuşmasında gerilik, an- Özel Eğitim Bölümünüsorunundan muztarip. Bilinen bir diğer gerçek de laşılmazlık varsa o zaman bir uzmandan yardım bitirdi. 7 yıl Milli Eğitimkonuşması gecikmiş çocukların birçoğunun bunu alınabilir. Hastanelerde çocuk psikiyatristlerine, dil Bakanlığı’na bağlı birdil ve/veya konuşma bozukluğu olarak okul çağına ve konuşma uzmanına veya Rehberlik ve Araştırma okulda Özel Eğitimve yaşamlarının daha sonraki dönemlerine kadar Merkezlerine yönlendirebilirsiniz. Çocuğun telaffuz Öğretmeni olarak çalıştı.devam ettirdikleri. Yapılan araştırmalar gösteriyor (artikülasyon) sorunları üzerinde dururken, birçok 1997 yılında, Aksarayki, kekemelik yüzde 60 oranında, herhangi bir mü- normal çocuğun ilkokula başlarken bile bazı seslerde Ruh-Sağ Psikolojik Danışmadahale gerekmeden, kendiliğinden iyileşiyor. Yüzde ustalaşmamış olduklarını unutmayın. Eğer çocuğun Merkezi Kuruculuğu,20’si terapilerle iyileşiyor, yüzde 20’si ise kronikleşe- telaffuz becerilerinin önemli ölçüde geri olmasından Çocuk Psikolojisi ve Özelrek ileriki yaşlara kadar devam ediyor. kuşku duyarsanız, altını çizerek söylüyorum, konuş- Eğitim Bölüm Başkanlığı ma terapisti bir uzmana danışmakta gecikmeyin. yaptı. 1999 yılında, Bakırköy’de, DiyalogHer konuşma bozukluğu kekemelik midir? Tür- İhmal edilmesi durumunda ne gibi sonuçlarla Psikolojik Danışma ve Özelleri nelerdir? karşılaşılması olasıdır? Eğitim Danışmanlık Şirketi’ni kurarak bünyesinde DiyalogFarklı türleri var tabi. Bunları şöyle sıralayabilirim: İnsan gelişiminde belli kritik dönemler var. Örneğin, Psikolojik Danışmanlık veGecikmiş konuşma, kekemelik, artikülasyon (eklem- konuşma yetisi beş yaşına kadar... Biz uzmanlar ço- Diyalog Rehabilitasyonleme) bozukluğu, afazi (söz yitimi), afoni (ses yiti- cuk 5 yaşına kadar konuşmamışsa, aileye “Çocuğu- Merkezi’ni açtı. Aynımi), işitme engeline bağlı konuşma sorunu, damak nuz ömür boyu konuşamayabilir”, deriz. O nedenle yıllarda Bağcılar’da Kayısıyarıklığı ile ilgili bozukluklar (yüksek burun sesi, s, erken yaş çok önemli. Basit bir şey için bile bekle- Kent Malatyalılar Sosyalz, ş, c, k, j), süreğen ses bozuklukları (yüksek, alçak, mek, zahmetli bir süreçken çocuğun konuşup konu- Yardımlaşma ve Dayanışmamonoton, boğuk, kısık, sert, cırlak ses, burun sesi). şamayacağı için bekleyip görmek daha zor ve sıkın- Derneği’nin kuruculuğunu ve ilk dönem BaşkanlığınıAileler çocuklarında bir konuşma bozukluğu yaptı. 2004 yılında İstanbulolup olmadığını nasıl anlayabilir? Rehabilitasyonlar Derneği kurucu üyeliğini yaptı.En basit yöntem, akranlarıyla kıyaslama yapmak. 2005’te İstanbul BeyoğluÇocuğunuz 3 yaşına geldiği halde bir şeyler yolun- Halıcıoğlu semtinde Avrupada gitmiyorsa mutlaka bir dil ve konuşma uzmanına Yakasının ilk ve tek özelbaşvurulması gerekiyor. Dil ve konuşma terapisti, ço- Özel Eğitim Okulunu kurdu.cuğun sözel dili anlamasını ve ifade etmesini test- 2014 yılında, bir süre,ler yardımıyla ölçecek, çocuğun çevresiyle iletişimini Türk Anneler Derneği’nedoğal ortamda değerlendirecek, gelişimi etkileyebi- bağlı rehabilitasyonlecek faktörleri belirleyerek aileye bundan sonra ne merkezinin müdürlüğüyapmaları konusunda danışmanlık hizmeti verecektir. yaptı. Şu an İstanbul Bağcılar Belediyesi’nde, Engelliler Sarayı’nda, konuşma terapisti olarak görev yapıyor. Kekemelik, Gecikmiş Konuşma, Otizm, Mental Retardasyon konularında uzmanlaşmıştır. Özel Eğitim Alanında birçok çalışma ve konferanslar sunmuştur.106 | Makro Vizyon Eylül-Ekim 2016



MAKRO ÇOCUĞUMtılı bir süreç. Hele ki sorunun daha erken dönemde farkedildiğinde, daha kolay ve hızlı şekilde çözülebileceğinibilmek, aileler için kötü bir his. Eğer çocuğunuz yalnızcabasit bir gecikmeye sahipse bile kulaktan dolma bilgile-re inanmak yerine uzman bir terapiste başvurmalısınız.Dil ve konuşma terapisti, çocuğunuzun dil ve konuşmabecerilerinin kapsamlı şekilde değerlendirecek ve sonu-cunda sizi evinize, “Bekleyip görelim”den öte, çocuğu-nuzun iletişim becerilerini güçlendirebileceğiniz birçokfikirle uğurlayacaktır veya belirli aralıklarla kontrol et-mek isteyecektir.Tedavi yöntemleri ve uygulamaları hakkında bilgi Aileler konuşma bozukluğu yaşayan çocuklarıyla Televizyona zamanverir misiniz? nasıl bir iletişim kurmalı? ayırmak yerine çocuklaKonuşma terapisi ile ilgili bir tek yöntem yok, birçok yön- Ailelerin çocuklarıyla kurduğu iletişim çok önemli. Kur- iletişim kurmak, kitaptem var. En etkili yöntem, konuşma bozukluğuna neden dukları iletişimi doğru şekilde şekillendirerek çocukta- okumak ve oyun oynamakolan patolojik duruma göre müdahale edilen yöntem. ki dil ve konuşma gelişimini destekleyebilirler. İletişim esnasında çocuğun dil ve konuşma gelişimine uygun daha faydalı.Ailelere konuşma bozukluğu yaşayan çocuklarıyla sözcükler ve cümleler kullanmak, göz teması kurmak,ilgili nasıl bir yol izlemelerini önerirsiniz? abartılı jest, mimik ve ses efektleri kullanmak ve sıra alarak konuşmak önemli. En önemlisi de her iletişim fır-Aileler genellikle çocuklarıyla ilgili endişelerini çev- satını değerlendirmek. Örneğin çocuk, istediği oyuncağıreleriyle paylaştıklarında “4 yaşına kadar bekle ko- parmağıyla gösterdiğinde ebeveyni adını söylemeden venuşur”, “Benim kızım da kekeliyordu, kendiliğinden isteğini dile getirmeden o oyuncağı çocuğa vermemeli.geçti”, “Okuma-yazma öğrenince düzelir”, “Oğlum dahiç konuşmuyordu, birden dili açıldı” gibi cümleler du- Ebeveynlere bir diğer tavsiyem de çocuklarına televiz-yabiliyor ve bunun sonucunda bir uzmana başvurmayı yon izletmemeleri. Televizyon izlemenin çocuğun dil veerteleyebiliyorlar. Ancak her çocuk birbirinden farklıdır konuşma gelişimini olumsuz yönde etkilediği, yapılanve dolayısıyla dil ve konuşma gelişimleri farklı olacaktır. araştırmalarla kanıtlandı. Bundan dolayı televizyonaErken teşhis, her zaman terapiden alınan yararı arttırır. zaman ayırmak yerine çocukla iletişim kurmak, kitapEn önemlisi de dil ve konuşma problemleri, zihin engeli, okumak ve oyun oynamak faydalı olacaktır. Bu saydığımotizm sendromu ve nörolojik bozukluk gibi durumla- etkinlikler çocuğun dil ve konuşma gelişimini destekle-rın nedeni olarak ortaya çıkmış olabilir. Ailelerin erken yecektir. Oyun oynarken ve kitap okurken önemli olan,başvurusuyla bu gibi problemler de erken teşhis edilmiş çocukla etkileşim içinde olarak, aktif katılımının sağlan-olur. Ayrıca, okul dönemine kadar devam eden dil ve ko- ması. Ayrıca çocuğun ilgisine odaklanmak da öğrenmenuşma problemleri, çocuğun akademik olarak yaşıtları- sürecini olumlu yönde etkiliyor.nın gerisinde kalmasına ve çoğu zaman da arkadaşlarıtarafından anlaşılmadığı için sessizleşerek kendi içine Öğretmenlere tavsiyeleriniz neler?kapanmasına ya da hırçınlaşmasına neden olacaktır.Dil ve konuşma problemi, çocukta düşük özgüvene, içe Öğretmenler, dil ve konuşma bozukluklarını araştırarakkapanmaya, davranış sorunlarına ve sosyal problemlere bilgi sahibi olmalılar. Çeşitli konuşma bozukluklarınınyol açabiliyor. Bu nedenlerden ötürü çocukta herhangi çocuğun akademik başarısını ve öğrenme becerisini nebir dil ve konuşma probleminden şüphelenen ailelerin şekilde etkilediğini öğrenmeliler. Böylece çocukta olasızaman kaybetmeden uzman bir dil ve konuşma terapis- bir dil ve konuşma bozukluğundan şüphelenildiğindetine başvurmasını öneriyorum. uygun yönlendirmeyi yapabilir ve sınıfı, çocuğun eğitim ihtiyacına yönelik olarak düzenleyebilirler. Örneğin, çocuğu ön sıralara oturtabilir ve ders anlatırken görsel ve yazılı ipuçlarından daha fazla yararlanmasını sağlayabilirler. Diğer öğrencilerle konuşma bozukluğu olan çocuğun durumu hakkında konuşmalı ve olası bir dışlama ve alay etmenin önüne geçmeliler. Öğretmenler, dil ve konuşma terapisti, özel eğitim öğretmeni ve psi- kolog gibi diğer uzmanlarla da işbirliği içinde olmalılar. Çocuk bir soruya cevap verirken ya da bir şey anlatırken sabırla dinlemeliler. Ebeveynlerle iletişim içinde olma- lılar ve sınıfta yapılan okuma yarışmalarına konuşma bozukluğu olan çocuğu dâhil etmemeliler.108 | Makro Vizyon Eylül-Ekim 2016



MAKRO TARİFEt Sote Hazırlanışı Malzemeler Soğanı ayıklayıp rendeleyin. Bir tavaya sıvıyağı koyup soğanlar pembeleşince- ye kadar kavurun. Ardından eti ilave ederek kavurmaya devam edin. Et, suyunu• Yarım kilo kuşbaşı dana veya kuzu eti salıp çekene kadar kısık ateşte pişmeye bırakın. Bu arada, domates ve biberleri• 2 adet domates yıkayın ve küp küp doğrayın. Suyunu çeken etin içine önce domatesi ilave edip• 2 adet sivri biber yine domatesler suyunu çekene kadar pişirin. Sonra küçük küçük doğradığınız• 1 adet orta boy soğan sivri biberleri ilave edin. Biberleri de sote ettikten sonra, tuzunu ve karabiberini• 1 çay bardağı sıvıyağ ekleyin. 2 bardak sıcak su ekledikten sonra kısık ateşte, etler yumuşayana kadar• 1 çay kaşığı karabiber pişmeye bırakın.• Tuz110 | Makro Vizyon Eylül-Ekim 2016



MAKRO TARİFFıstıklı Kadayıf Kmkaeşıüdedsçaamriınbtysı.keırüAfültlıriğıknnetsıindaoifeıtltaalakızsnlakaeladyrerbıivnçreidesdeke,ipr.Malzemeler Şerbeti için: Hazırlanışı • 1,5 su bardağı toz şeker• 200 gram tel kadayıf • 1,5 su bardağı su İlk olarak şerbeti hazırlayarak ılınmaya bırakın. Kadayıf tatlısında şerbetin soğumuş olması önem-• 100 gram tereyağı • 2-3 damla limon lidir, aksi takdirde kadayıfı hamur haline getirebilir. Bunun için şeker ve suyu küçük bir tencereye• 1 çay bardağı Antep fıstığı alın. Kaynamaya başladıktan 10 dakika sonra limon suyunu ekleyin. 5 dakika daha kaynattıktanKalıbı yağlamak için: sonra ocaktan alın. Ardından tereyağını eritin ve kadayıfın üzerine gezdirin. Kadayıf tellerinin gü-• 1 tatlı kaşığı tereyağı zelce yağlanmasını sağlayın. Diğer tarafta da kalıbı (20 cm’lik yuvarlak kalıp, en uygunu) yağlamak• 1 çay kaşığı pekmez için tereyağını eritin. Eridikten sonra pekmezle karıştırıp kalıbın içine bolca sürün. (Bir kısmını üzeri için ayırın.) Kadayıfın yarısını alarak kalıbınıza yerleştirin ve üzerine avcunuzla bastırarak sıkışmasını sağlayın. Bol miktarda Antep fıstığını serpin ve kalan kadayıfı da fıstıkların üzerine sererek bir kez daha avcunuzla güzelce bastırın. Kalan pekmezli karışımı üzerine sürün. Önceden 180 dereceye ısıttığınız fırında kızartın. Fırından aldıktan sonra 5 dakika kadar ılınmasını bekleyin ve dilimleyin. Soğumuş olan şerbeti tatlının üzerine gezdirin ve şerbeti çekmesi için tatlıyı dinlendirin.112 | Makro Vizyon Eylül-Ekim 2016



MAKRO ÇOCUK114 | Makro Vizyon Eylül-Ekim 2016



MAKRO ÇOCUK116 | Makro Vizyon Eylül-Ekim 2016



MAKRO BULMACA Çözümler:Sudoku Bulmacaİpucu olarak verilen sayılardanyola çıkarak, yukarıdan aşağıyaher sütunu, soldan sağa hersatırı ve her 3x3’lük kutuyu,1’den 9’a kadar rakamlarıbirer kez yazarak doldurmanızgerekiyor.118 | Makro Vizyon Eylül-Ekim 2016