พาคิด+พาทำ Steam Education 1

คำ�น�ำ สถานการณ์์แพร่่ระบาดเชื้้�อโรคโควิคิ -19 ได้ใ้ ห้้บทเรียี นแก่่มนุษุ ย์์อย่่างมากมายว่า่ จะดำำ�รงชีีวิิตเหมืือนที่่� ผ่า่ นมาต่อ่ ไปไม่ไ่ ด้อ้ ีกี แล้ว้ โดยเฉพาะการศึกึ ษา โลกรวมทั้ง�้ ประเทศไทยจะจััดการศึกึ ษาแบบนำ�ำ คนจำำ�นวนมาก มารวมกัันแล้้วจััดการศึกึ ษาไปพร้้อมๆ กััน เรื่อ� งเดีียวกััน ในระยะเวลาเท่่ากััน มีกี ารวััดและประเมินิ ผลรูปู แบบ เดีียวกัันต่่อไปไม่่ได้้อีีกแล้ว้ เช่น่ กััน สถานศึึกษาทุุกระดัับจะต้อ้ งปรัับวิิธีีการเรีียนการสอนมาเป็น็ แบบออนไลน์์ หรืือวิธิ ีีการเรีียนรู้�แบบอื่�นๆ ที่่เ� หมาะสมกัับความพร้อ้ มของผู้�เรียี นแต่ล่ ะคนมากขึ้น� จนเกิดิ รูปู แบบการเรียี นรู้�รูปแบบต่า่ งๆ ไปพร้อ้ มวิธิ ีกี าร ปรัับตััวให้้เข้้ากัับยุุคสมััยเพื่่�อความปลอดภััยไปพร้อ้ มกััน นัักเรียี นจะเป็น็ ฝ่า่ ยเลืือกสิ่ง� ที่่เ� รียี นตามความสนใจและความพร้อ้ มของตนเองและครอบครััว นัักเรียี นได้้ เลืือกสิ่�งที่่�ตััวเองชอบหรืืออยากเรีียนในวิิชาที่่�เหมาะสมกัับธรรมชาติิของตนเองมากที่่�สุุด ซึ่�่งแน่่นอนว่่าจะเกิิด ความเปลี่�ยนแปลงมากมายในระยะยาว ซึ่�ง่ แม้้ว่า่ สถานการณ์ก์ ารแพร่่ระบาดของโรคโควิิด-19 จะคลี่ค� ลายลง แล้้ว แต่่ก็เ็ ป็น็ การยากยิ่�งที่่ร� ะบบการศึกึ ษาจะเปลี่�ยนกลัับสู่่�รูปแบบเดิิม (New normal) เหมืือนครั้ง�้ ที่่�ผ่่านมา STEAM Education หรืือการเรียี นรู้�แบบบูรู ณาการข้า้ มกลุ่�มสาระฉบัับนี้้� จึงึ เป็น็ ทางออกที่่ส� ำ�ำ คััญของ การศึึกษาไทยหรืือการศึึกษาของโลก เป็็นการบููรณการมาตรฐาน หรืือตััวชี้้ว� ััดจำ�ำ นวนมากข้้ามกลุ่�มสาระแล้้ว จััดการเรีียนรู้�ไปด้้วยกััน ตามเนื้้�อหาที่่�จำ�ำ เป็็นและเหมาะสมกัับนัักเรีียนแต่่ละกลุ่�มแต่่ละคน ไม่่ต้้องถููกบัังคัับ ให้้เรีียนเนื้�้อหาที่่�ตนเองไม่่สนใจและไม่่สามารถนำำ�ไปใช้้ในชีีวิิตจริิงได้้อีีกต่่อไป ชิ้�นงานและภาระงานเป็็นสิ่�งที่่� สอดคล้้องชีีวิิตจริิงมากขึ้�น ไม่่เรีียนแบบสููญเปล่่า กระบวนการเรีียนรู้�ที่�นำำ�มาใช้้จะช่่วยให้้เด็็กแต่่ละคนค้้นพบ ตััวตนของตนเองได้้เร็็วที่่�สุุดและเสริิมสร้้างจนเป็็นอััจฉริิยะ เด็็กจะเกิิดสมรรถนะที่่�จำำ�เป็็นในการทำ�ำ งานและ อยู่�ในโลกแบบนี้้อ� ย่า่ งมีีความสุขุ และปลอดภััย หมดยุคุ การศึกึ ษาภาคบัังคัับที่่ท� ุกุ คนต้อ้ งเข้า้ มารวมกลุ่�มเรียี นรู้�เนื้อ�้ หาเดียี วกััน วิธิ ีกี ารเรียี นรู้�แบบเดียี วกััน ทำ�ำ แบบฝึกึ เหมืือนกััน และสอบด้้วยข้อ้ สอบฉบัับเดียี วกัันแล้้ว โลกได้เ้ ปลี่ย� นแปลงไปทุุกๆ ด้า้ น ทั้ง�้ ด้้านสภาวะ โลกร้อ้ น ด้า้ นเศรษฐกิจิ ด้า้ นเทคโนโลยีี ด้า้ นแรงงาน ซึ่ง�่ มีหีุ่�นยนต์เ์ ข้า้ มาทำ�ำ งานแทนที่่ม� นุษุ ย์ม์ ากขึ้น� การศึกึ ษา ที่่ผ� ่า่ นมาส่ง่ ผลให้ม้ นุษุ ย์ม์ ีแี ต่ท่ ัักษะต่ำำ�� ๆ สร้า้ งสรรค์ไ์ ม่เ่ ป็น็ แก้ป้ ัญั หาไม่ไ่ ด้้ ออกแบบพััฒนานวััตกรรมเพื่่อ� ตนเอง ไม่ไ่ ด้้ ทำ�ำ ได้เ้ พียี งทัักษะลอกเลียี นแบบไปวัันๆ เป็น็ การศึกึ ษาที่่ท� ำ�ำ ร้า้ ยชาติพิ ัันธุ์�ของมนุษุ ย์์ การศึกึ ษาเช่น่ นั้น้� ต้อ้ ง หมดไปในเร็็วพลััน แนวคิิดการปรัับเปลี่�ยนการศึึกษาแบบ STEAM EDUCATION การบููรณาการข้้ามกลุ่�มสาระนี้้� เกิดิ จาก ความร่ว่ มมืือร่ว่ มใจของผู้�บริหิ ารโรงเรียี นจำ�ำ นวนมากที่่ม� องเห็น็ สาเหตุแุ ละต้น้ ตอความด้อ้ ยคุณุ ภาพ รวมทั้ง้� คณะ ครูนู ัับพัันคนที่่ร� ่ว่ มกัันหาทางรอดเพื่่อ� สร้า้ งคุณุ ภาพมนุษุ ย์ใ์ หม่่ และได้ก้ ำำ�ลัังใจมากมายจากคณาจารย์ข์ องแผ่น่ ดินิ หลายท่่าน อาทิิ อาจารย์์คุุณหญิิงอารมณ์์ ฉนวนจิิตร ผู้�ให้้ความรู้�และแนวคิิดรวมทั้�้งกำ�ำ ลัังใจมากมายตลอดมา คุุณหญิงิ กษมา วรวรรณ ณ อยุธุ ยา เจ้า้ นายในดวงใจที่่�ส่่งกำำ�ลัังใจตลอดเวลา รวมทั้้�ง ดร.เกศทิพิ ย์์ ศุภุ วานิิช ซึ่ง�่ เป็น็ ผู้้�นำำ�การศึกึ ษาชาติริุ่�นใหม่ท่ ี่่ม� ีคี วามเข้า้ ใจ เข้า้ ถึงึ ร่ว่ มขัับเคลื่อ� นและพััฒนาการศึกึ ษาในสภาพจริงิ ทุกุ มิติ ิิ ครรชิติ มนูญู ผล โทรศัพั ท์์ 081-7880331 2 บรู ณาการข้ามกลมุ่ สาระทางรอด... การศึกษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

สารบญั หนว่ ยท่ี 1 หน้า ทำ�ไมการศกึ ษาตอ้ งเปลย่ี นแปลง 4 หน่วยที่ 2 16 การศึกษาตอ้ งเปลยี่ นแปลงอยา่ งไรถึงจะรอด 29 หนว่ ยที่ 3 68 Steam Education บรู ณาการข้ามกลมุ่ สาระ ทางรอดการศึกษาไทย หน่วยท่ี 4 75 ทำ�ไมตอ้ ง Active Learning หน่วยท่ี 5 83 แผนหนา้ เดยี ว Active Learning คืออะไร ส�ำ คัญอย่างไร ทางรอดการศกึ ษาชาติได้เชน่ ไร 110 หนว่ ยท่ี 6 119 บรู ณาการขา้ มกลมุ่ สาระ STEAM EDUCATION คืออะไร 130 สำ�คญั อย่างไร ทางรอดการศกึ ษาชาติไดเ้ ชน่ ไร 139 หนว่ ยท่ี 7 144 วัดและประเมินผล STEAM EDUCATION 145 หนว่ ยที่ 8 โครงงานอยา่ งง่ายหน้าเดยี วคอื อะไร สรา้ งเด็กเป็นอจั ฉริยะไดเ้ ช่นไร หน่วยท่ี 9 โครงงานประเภทงานเขียน หนว่ ยท่ี 10 คลิปอัจฉริยะ My Course Design อ้างอิง ประวัตวิ ทิ ยากร+ผูเ้ ขียน ครรชติ มนญู ผล 3

1 ท�ำไมการศึกษาไทย ตอ้ งเปลี่ยนแปลง 4 บรู ณาการข้ามกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษท่ี 21 Steam Education

ใบความรู้ �ที่ � 1 โลกเปลี่�ยนแปลงอย่า่ งรวดเร็ว็ ในทุกุ ด้า้ น 1.สภาวะโลกร้้อน สภาพภููมิิอากาศโลกกำ�ำ ลัังเปลี่�ยนแปลงไปในทิิศทางที่่�เลวร้้ายลงทุุกขณะ โดยผลวิิจััยล่่าสุุดพบว่่า มีี แนวโน้ม้ ที่่ร� ะดัับอุณุ หภูมู ิเิ ฉลี่ย� จะพุ่�งขึ้น� สู่�ระดัับสูงู สุดุ ในรอบ 50 ล้า้ นปีเี ป็น็ ครั้ง�้ แรก ภายในช่ว่ งเวลาอีกี ไม่ก่ี่ร� ้อ้ ยปีี ข้้างหน้้า สภาพการณ์ด์ ัังกล่า่ วไม่่เคยปรากฏให้เ้ ห็น็ มาก่อ่ น นัับแต่ช่ ่ว่ ง 10 ล้า้ นปีหี ลัังเหตุกุ ารณ์อ์ ุุกกาบาตยัักษ์์ พุ่�งชนโลก ซึ่�่งทำำ�ให้้เกิิดการเปลี่�ยนแปลงของสภาพภูมู ิิอากาศอย่า่ งรุนุ แรงจนไดโนเสาร์ต์ ้้องสูญู พัันธุ์�ไป ผลวิิเคราะห์์ดัังกล่่าวชี้้�ให้้เห็็นข้้อมููลการเปลี่ �ยนแปลงสภาพภููมิิอากาศที่่�เกิิดขึ้ �นตลอดช่่วงมหายุุค ซีโี นโซอิิก (Cenozoic) หรืือตั้ง้� แต่่ 67 ล้า้ นปีีที่่�แล้้วมาจนถึงึ ปััจจุุบััน โดยโลกได้ผ้ ่่านการเปลี่�ยนแปลงจากภาวะ เรืือนกระจกที่่ร� ้อ้ นแรง (Hothouse) มาสู่�สภาพภูมู ิอิ ากาศอบอุ่�น (Warmhouse) และหนาวเย็น็ (Coldhouse) จนมาสู่่�ยุคุ น้ำ��ำ แข็ง็ (Icehouse) ในช่ว่ งหลายพัันปีที ี่่ผ� ่า่ นมาจนถึงึ ปัจั จุบุ ััน แต่ล่ ่า่ สุดุ โลกกำ�ำ ลัังเปลี่ย� นผ่า่ นไปสู่่�ภาวะ Hothouse อีีกครั้้�ง หลัังเผชิิญกัับอุุณหภูมู ิทิ ี่่�พุ่�งสููงขึ้�นอย่่างรวดเร็็วจากฝีมี ืือมนุษุ ย์์ ศาสตราจารย์เ์ จมส์์ ซาคอส หนึ่่�งในสมาชิิกทีีมวิจิ ััยจากมหาวิทิ ยาลััยแคลิิฟอร์เ์ นียี วิิทยาเขตซานตาครูซู (UCSC) ของสหรััฐฯ บอกว่า่ การเปลี่ย� นแปลงสภาพภูมู ิิอากาศที่่เ� กิดิ ขึ้�นจากน้ำ��ำ มืือของมนุษุ ย์น์ ั้้น� สามารถจะส่่ง ผลกระทบได้อ้ ย่า่ งรุนุ แรงและรวดเร็ว็ ยิ่่ง� กว่า่ สภาพการณ์ท์ี่่ค� ณะกรรมการระหว่า่ งรััฐบาลว่า่ ด้ว้ ยการเปลี่ย� นแปลง สภาพภูมู ิอิ ากาศ (IPCC) ของสหประชาชาติิ ได้เ้ คยคาดการณ์เ์ อาไว้ม้ าก\"น่า่ ห่ว่ งว่า่ การเปลี่ย� นแปลงครั้ง�้ นี้้จ� ะไม่่ ได้เ้ กิดิ ขึ้น� อย่า่ งค่อ่ ยเป็น็ ค่อ่ ยไปเหมืือนในอดีตี ซึ่ง�่ ใช้เ้ วลาหลายล้า้ นปีี แต่จ่ ะเกิดิ ขึ้น� ภายในเวลาเพียี งไม่ก่ี่ศ� ตวรรษ ข้้างหน้า้ \" ครรชติ มนญู ผล 5

2.การเปลี่�ยนแปลงของเศรษฐกิจิ โลกปััจจุบุ ััน จากสถานการณ์ก์ ารเปลี่ย� นแปลงของเศรษฐกิจิ โลกในปัจั จุบุ ััน ประเทศต่า่ งๆ ได้ใ้ ห้ค้ วามสนใจที่่จ� ะแก้ไ้ ข ปัญั หาเศรษฐกิจิ มากขึ้น� มิไิ ด้จ้ ำ�ำ กััดขอบเขตอยู่�แต่เ่ ฉพาะภายในระบบเศรษฐกิจิ ของประเทศตนเท่า่ นั้น้� หากแต่่ พยายามศึึกษาระบบเศรษฐกิิจของประเทศอื่่�นที่่�ประสบความสำ�ำ เร็็จในการพััฒนาเศรษฐกิิจมาเป็็นต้้นแบบ ในการพััฒนาเศรษฐกิจิ ของประเทศของตน นอกจากนี้้ใ� นโลกยุคุ ปัจั จุบุ ัันที่่ม� ีคี วามสััมพัันธ์ร์ ะหว่า่ งประเทศ โดย เฉพาะทางด้้านการค้้ามีีความเจริิญก้้าวหน้้าเป็็นอย่่างมาก ประกอบกัับการคมนาคมติิดต่่อสื่�อสารที่่�สะดวก รวดเร็ว็ ทำำ�ให้ป้ ระเทศต่า่ งๆ มีโี อกาสติดิ ต่อ่ ทำ�ำ การค้า้ ระหว่า่ งประเทศที่่ม� ีรี ะบบเศรษฐกิจิ แตกต่า่ งกััน การดำ�ำ เนินิ กิจิ กรรมทางเศรษฐกิจิ และสัังคมในประเทศใดประเทศหนึ่่ง� อาจมีผี ลกระทบทั้ง�้ ทางตรงและทางอ้อ้ มต่อ่ ประเท ศอื่่น� ๆ 3.การเปลี่ �ยนแปลงด้้านเทคโนโลยีี เทคโนโลยีีมีีความสััมพัันธ์์กัับการดำำ�รงชีีวิิตของมนุุษย์์มาเป็็นเวลานาน เป็็นสิ่�งที่่�มนุุษย์์ใช้้แก้้ปััญหา พื้น้� ฐาน ในการดำำ�รงชีวี ิติ เช่น่ การเพาะปลููก ที่่อ� ยู่�อาศััย เครื่�องนุ่�งห่่ม ยารัักษาโรค ในระยะแรกเทคโนโลยีีที่่� นำ�ำ มาใช้้ เป็น็ เทคโนโลยีพี ื้น�้ ฐานไม่ส่ ลัับซัับซ้อ้ นเหมืือนดัังปัจั จุบุ ััน แต่ใ่ นปัจั จุบุ ัันคงไม่ม่ ีใี ครปฏิเิ สธว่า่ เทคโนโลยีี มีีอิิทธิิพลต่่อชีีวิิตมนุุษย์์เป็็นอย่่างมาก ซึ่่�งสัังเกตได้้จากการดำ�ำ เนิินชีีวิิตในปััจจุุบัันนัับตั้�้งแต่่ตื่�นนอนจนกระทั่่�ง เข้้านอน ชีีวิิตของมนุุษย์์จะต้้องเกี่�ยวข้้องกัับเทคโนโลยีีไม่่ทางตรงก็็ทางอ้้อม ไม่่ว่่าจะเป็็นในด้้านอาหาร การกินิ การแต่ง่ กาย การสร้า้ งที่่อ� ยู่�อาศััย ยารัักษาโรค การเดินิ ทาง การติดิ ต่อ่ สื่อ� สารระหว่า่ งกััน ฯลฯ ทั้ง�้ หมดนี้้� ล้ว้ นเกี่ย� วข้อ้ งกัับเทคโนโลยีีทั้�้งสิ้น� 4.หุ่�นยนต์์จะเข้า้ มาแทนที่�แรงงานมนุษุ ย์์ เราเห็น็ การคาดการณ์ม์ าแล้้วมากมายว่า่ หุ่�นยนต์จ์ ะมาทำ�ำ งานแทนที่่ค� น ตั้ง�้ แต่ค่ นงานในโรงงานไปจนถึงึ ผู้�สื่�อข่า่ ว ขณะที่่ง� านที่่ไ� ม่่ได้ใ้ ช้แ้ รงงานก็ก็ ลัับมามีคี วามเสี่�ยงที่่จ� ะได้้รัับผลกระทบด้ว้ ย จะมีีการสูญู เสีียตำ�ำ แหน่ง่ งานไป แต่ก่ ็จ็ ะมีตี ำำ�แหน่ง่ งานที่่เ� พิ่่ม� ขึ้น� ด้ว้ ย หุ่�นยนต์เ์ ริ่ม� เข้า้ ไปทำ�ำ งานในภาคบริกิ าร จากเดิมิ ที่่ถ� ูกู นำ�ำ ไปใช้ง้ านใน ภาคการผลิิตเป็็นส่่วนใหญ่่ แต่่ภาคการผลิิตก็็จะยัังคงได้้รัับผลกระทบมากที่่ส� ุดุ โดยเฉพาะในจีนี ซึ่�ง่ มีีแรงงาน จำ�ำ นวนมากที่่อ� าจถูกู แทนที่่ด� ้ว้ ยหุ่�นยนต์์ 6 บูรณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

ส่่วนงานในภาคบริิการที่่�เผชิิญความเสี่�ยง อยู่�ในกลุ่�มอุุตสาหกรรมอย่่าง การขนส่่ง หรืือการก่่อสร้้าง มากกว่่าด้้านกฎหมายหรืือสื่�อมวลชน นอกจากนี้้�ยัังส่่งผลกระทบต่่อคนที่่�มีีทัักษะในการทำ�ำ งานต่ำ��ำ กว่่า ที่่�ย้้าย มาจากภาคการผลิติ ด้้วย งานใดที่่�ต้้องทำ�ำ ซ้ำ�ำ�ๆ ก็็จะยิ่ง� มีีความเสี่�ยงที่่จ� ะถูกู นำ�ำ หุ่่�นยนต์ม์ าทำ�ำ งานแทนมากขึ้�น 5.ผลกระทบจากโควิดิ -19 ต่่อการทำ�ำ งาน ท่า่ มกลางการกลัับมาแพร่ร่ ะบาดของโควิดิ -19 ไปในหลายประเทศทั่่ว� โลก แม้จ้ ำ�ำ นวนผู้้�ติดิ เชื้อ�้ ในประเทศ ของไทยได้้ลดน้้อยลงจนเท่่ากัับศููนย์์ แต่่การที่่�กิิจกรรมทางเศรษฐกิิจโลกยัังไม่่กลัับมาเป็็นปกติินี้้� จะยัังส่่งผล ให้้ภาคการส่่งออกสิินค้า้ และการท่อ่ งเที่่�ยวของไทยฟื้น�้ ตััวช้้ากว่า่ ที่่ค� าดการณ์ก์ ัันไว้้ในช่่วงก่อ่ นหน้า้ อย่่างไรก็็ดีี นัักเศรษฐศาสตร์ย์ ัังคงประเมินิ ว่า่ การขยายตััวทางเศรษฐกิจิ ของไทยได้ผ้ ่า่ นจุดุ ต่ำ��ำ สุดุ ไปแล้ว้ ในช่ว่ งไตรมาสสองที่่� ผ่า่ นมา ซึ่ง่� เป็น็ ช่ว่ งที่่เ� ราล็อ็ กดาวน์ก์ ิจิ กรรมทางเศรษฐกิจิ และสัังคมของประเทศ ในระยะต่อ่ ไป สถานการณ์ย์ ัังมีี ความไม่่แน่่นอนสููง ในวัันนี้้�จึึงขอชวนทุุกท่่านมาทบทวนถึึงผลกระทบของโควิิด-19 ที่่�มีีต่่อตลาดแรงงานไทย ในช่่วงเวลาดัังกล่า่ ว เพื่่อ� ให้ส้ ามารถออกแบบนโยบายหรืือมาตรการที่่�เหมาะสมและเกิิดประสิิทธิผิ ลสูงู สุดุ ได้้ 6.ผลกระทบจากโควิดิ -19 ต่่อการศึึกษา โควิดิ -19 มีผี ลกระทบทางการศึกึ ษาอย่า่ งมาก เพราะเด็ก็ นัักเรียี น เมื่อ� อยู่�รวมกัันในโรงเรียี น จะเป็น็ แหล่ง่ ระบาดของไวรััสได้เ้ ป็น็ อย่า่ งดีี เพราะเด็ก็ จะมีอี าการน้อ้ ย หรืือบางคนไม่ม่ ีอี าการ แต่ส่ ามารถนำ�ำ เชื้อ้� กระจายมา ที่่บ� ้า้ น ให้บ้ ุคุ คลในบ้า้ น คุุณพ่่อ คุุณแม่่ ปู่� ย่า่ ตา ยาย ซึ่่ง� ส่่วนใหญ่จ่ ะเป็น็ ผู้้�สููงอายุุ จึึงมีีความเสี่ย� งสูงู ในช่ว่ ง การระบาด เด็ก็ นัักเรียี นนัักศึึกษาทั่่ว� โลก มากกว่่า 1,500 ล้้านคนต้้องหยุดุ การเรีียนการสอนในโรงเรียี น และ มีกี ารปรัับเปลี่ย� นการเรียี นการสอนเป็น็ การสอนทางไกล เรียี นที่่บ� ้า้ น ใช้เ้ ทคโนโลยีเี ข้า้ มาช่ว่ ย หลายคนจะต้อ้ ง ปรัับตััวกัับระบบการเรียี นการสอน ครรชติ มนูญผล 7

ในช่่วงการระบาด ผลกระทบอีีกด้้านของการศึึกษาในระดัับสููงขึ้�น คืือวิิทยาลััย และมหาวิิทยาลััย ที่่� เด็็กนัักเรีียนนัักศึึกษาจะต้้องปรัับวิิธีีการเรีียนการสอนมาเป็็นแบบออนไลน์์มากขึ้�น แม้้ว่่าบางโรงเรีียนหรืือ มหาวิิทยาลััยจะสามารถเตรีียมตััวรัับมืือกัับการเรีียนการสอนออนไลน์์ได้้ดีี แต่่ปฏิิเสธไม่่ได้้เลยว่่าการแพร่่ ระบาดของโรคโควิิด-19 เป็็นการบัังคัับให้้การศึึกษาต้้องรู้�จักปรัับตััวให้้เข้้ากัับยุุคสมััย และเทคโนโลยีีในช่่วง เวลาสั้้น� ๆ แต่่หากการศึกึ ษาต้อ้ งปรัับตััวในระบบออนไลน์์ ซึ่่�งอาจทำ�ำ การเปลี่�ยนภาพรวมของระบบการศึึกษา ที่่�มีีรูปู แบบเป็็นแพลตฟอร์ม์ (Education platform) นัักเรียี นจะเป็็นฝ่่ายเลืือกสิ่ง� ที่่เ� รีียนตามความสนใจ เช่่น ระบบ MOOC นัักเรียี นเข้้าใจความชอบและสิ่ง� ที่่�ตััวเองเรียี น นัักเรียี นอยากเรีียนในวิิชาที่่�เหมาะสมกัับตััวเอง มากที่่�สุุด ซึ่�่งแน่่นอนว่่าจะเกิิดความเปลี่�ยนแปลงในระยะยาว ซึ่�่งแม้้ว่่าสถานการณ์์การแพร่่ระบาดของโรค โควิดิ -19 จะคลี่�คลายลงแล้้ว แต่่ก็ย็ ากที่่ร� ะบบการศึกึ ษาจะเปลี่�ยนกลัับสู่่�รูปแบบเดิิม (New normal) ปััจจัยั อะไรบ้้างที่่�ส่ง่ ผลให้้การเรีียนออนไลน์์ไม่่สััมฤทธิ์�์ผล 1.ความไม่่พร้้อมด้้านอุุปกรณ์์การเรีียน การเรีียนผ่่านช่่องทางออนไลน์์และช่่องทางการสอนทางไกล อื่น� ๆ จำ�ำ เป็น็ ที่่จ� ะต้อ้ งใช้อ้ ุปุ กรณ์อ์ ิเิ ล็ก็ ทรอนิกิ ส์์ เช่น่ คอมพิวิ เตอร์แ์ ละอินิ เทอร์เ์ น็ต็ ซึ่ง�่ บางครอบครััวโดยเฉพาะ ที่่อ� ยู่�ในพื้�น้ ที่่�ห่า่ งไกลไม่ส่ ามารถเข้้าถึงึ ได้้ นอกจากนี้้� อุปุ กรณ์์เหล่่านี้้เ� ป็็นสิินค้้าที่่ม� ีีราคาค่่อนข้า้ งสููงและยัังมีีค่า่ การซ่่อมบำ�ำ รุงุ ที่่�สููงเช่น่ กััน ซึ่�ง่ ทำำ�ให้บ้ างครอบครััวที่่�ได้้รัับผลกระทบด้า้ นรายได้้จากวิกิ ฤติโิ ควิดิ -19 ไม่ส่ ามารถ ซื้�้ออุุปกรณ์์การเรีียนที่่�จำำ�เป็น็ ได้้ 2.สภาพแวดล้อ้ มที่�ไม่อ่ ำ�ำ นวยต่อ่ การศึกึ ษา เนื่่อ� งจากการเรียี นทางไกลเป็น็ รูปู แบบการเรียี นใหม่่ นัักเรียี น นัักศึกึ ษาอาจไม่ส่ ามารถปรัับตััวได้ท้ ัันซึ่ง�่ จะมีผี ลกระทบต่อ่ คุณุ ภาพของการศึกึ ษาที่่ไ� ด้ร้ ัับ ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ ทางด้า้ น จิิตใจ เช่่น การไม่่มีีสมาธิิและการขาดกำำ�ลัังใจในการเรีียนเนื่่�องจากไม่่ได้้พบเพื่่�อนๆ และครููอาจารย์์โดยตรง หรืืออุุปสรรคในการเรียี นวิิชาที่่�เรียี นทางไกลได้้ลำำ�บาก เช่่น วิิชาพละศึึกษาและวิิชาวิทิ ยาศาสตร์์ ทำ�ำ ให้้เข้้าใจ บทเรียี นได้้ช้้ากว่า่ การเรีียนในห้้องเรียี น เป็็นต้้น 3.ผลกระทบทางด้้านเศรษฐกิิจ วิิกฤติิโควิิด-19 ส่่งผลให้้เศรษฐกิิจโลกหดตััวอย่่างมีีนััยและหลาย ครอบครััวมีีรายได้้ที่่�ลดลง ซึ่�่งอาจกระทบต่่อศัักยภาพในการจ่่ายค่่าเล่่าเรีียนและการซื้�้ออุุปกรณ์์การเรีียน โดยเฉพาะในระดัับอุุดมศึึกษาที่่ม� ีีค่่าใช้จ้ ่า่ ยค่่อนข้า้ งสูงู 4.การขาดการสนัับสนุุนด้้านอื่�นจากโรงเรีียน นอกจากโรงเรีียนจะเป็็นสถานที่่�สำำ�หรัับการเรีียนรู้�แล้้ว ยัังเป็น็ สถานที่่ใ� ห้้การสนัับสนุนุ นัักเรียี นในหลายๆ ด้้าน เช่่น ด้้านโภชนาการ การปรึกึ ษา การพยาบาล และ อุุปกรณ์์การกีีฬา ซึ่่�งการขาดการสนัับสนุุนเหล่่านี้้�นอกจากจะทำ�ำ ให้้ค่่าใช้้จ่่ายของผู้�ปกครองสููงขึ้�นแล้้ว ก็็ยััง ส่ง่ ผลต่อ่ สภาพแวดล้อ้ มการเรีียนที่่�ไม่่สมบููรณ์์ 5.งบประมาณสำ�ำ หรัับการศึึกษาที่่�น้้อยลง ผลกระทบทางด้้านเศรษฐกิิจจากวิิกฤติิโควิิด-19 ส่่งผลให้้ ภาครััฐต้อ้ งเร่ง่ เยียี วยาประชาชนเป็น็ จำำ�นวนมาก ทำ�ำ ให้ร้ััฐบาลอาจจำ�ำ เป็น็ ต้อ้ งลดการจััดสรรงบประมาณสำำ�หรัับ การศึกึ ษาไปส่ว่ นอื่�นๆ ซึ่่�งอาจกระทบต่่อพััฒนา (คััดย่อ่ จาก ปัณั ณ์์ พััฒนศิิริิ เผยแพร่ใ่ นการเงินิ ธนาคาร คอลััมน์์ เกร็็ดการเงิิน) 8 บรู ณาการขา้ มกลุม่ สาระทางรอด... การศึกษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

เอกสารประกอบการพาคิดิ +พาทำำ� หน่่วยที่่� 1 โลกเปลี่�ยนแปลงอย่่างรวดเร็็วในทุกุ ด้า้ น Slide 1 Slide 2 Slide 3 Slide 4 ครรชติ มนูญผล 9

Slide 5 Slide 6 Slide 7 Slide 8 10 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษที่ 21 Steam Education

Slide 9 Slide 10 ครรชติ มนูญผล 11

กิจิ กรรมพาคิดิ +พาทำ�ำ ที่่� 1 อะไรคืือปัญั หา สาเหตุ ุ จะแก้ไ้ ขตรงไหน คำำ�ชี้้แ� จง ให้้ท่า่ นบัันทึกึ สรุุปปัญั หาและสาเหตุทุ ี่่�ส่ง่ ผลต่่อคุุณภาพชีวี ิิตมนุุษย์ป์ ััจจุบุ ััน 12 บรู ณาการข้ามกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษที่ 21 Steam Education

กิจิ กรรมพาคิิด+พาทำำ�ที่่� 2 วิิเคราะห์์ความแตกต่า่ งของระบบการศึกึ ษา คำำ�ชี้้แ� จง ให้้ท่า่ นบัันทึึก สรุุปเกี่ย� วกัับความแตกต่า่ งของผู้�เรียี นในระบบการศึกึ ษา ครรชติ มนญู ผล 13

กิิจกรรมพาคิิด+พาทำำ�ที่่� 3 วิเิ คราะห์์สมรรถนะของบุุคคลอัจั ฉริยิ ะในโลก คำำ�ชี้้แ� จง ให้้ท่า่ นบัันทึกึ สมรรถนะสำำ�คััญที่่�มีีในอััจฉริยิ ะของโลกทุกุ คน สิ่ง� ที่่�เหมืือนและแตกต่่าง 14 บูรณาการข้ามกลุม่ สาระทางรอด... การศกึ ษาชาตใิ นศตวรรษที่ 21 Steam Education

ใบตรวจสอบหน่่วยที่่� 1 สำำ�หรัับวิทิ ยากรพี่�เลี้�ยง 3 ท่่าน คนที่่� 1 คนที่่� 2 คนที่่� 3 ครรชติ มนูญผล 15

2 การศึกษา ตอ้ งเปล่ียนแปลงอยา่ งไรบา้ ง ถึงจะรอด 16 บรู ณาการข้ามกลุม่ สาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษที่ 21 Steam Education

เอกสารประกอบการพาคิดิ +พาทำ�ำ หน่ว่ ยที่่� 2 การศึึกษาต้อ้ งเปลี่�ยนแปลงอย่า่ งไรบ้้างถึงึ จะรอด Slide 11 Slide 12 Slide 13 Slide 14 ครรชติ มนูญผล 17

Slide 15 Slide 16 Slide 17 Slide 18 18 บรู ณาการข้ามกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษท่ี 21 Steam Education

กิิจกรรมพาคิดิ +พาทำ�ำ ที่่� 4 อะไรคืือปัญั หา สาเหตุุ ของคุณุ ภาพการศึึกษาตกต่ำ��ำ คำ�ำ ชี้้�แจง ให้้ท่่านบัันทึกึ สรุุปปััญหาและสาเหตุทุ ี่่ส� ่ง่ ผลต่่อคุุณภาพการศึึกษาไทย ครรชติ มนญู ผล 19

กิิจกรรมพาคิดิ +พาทำำ�ที่่� 5 สาเหตุุอื่�นๆ ที่่�กระทบต่่อคุณุ ภาพการศึึกษาไทยปััจจุบุ ันั คำำ�ชี้้�แจง ให้้ท่่านบัันทึึก สรุุปสาเหตุุสำำ�คััญอื่�นๆ ที่่�ส่่งผลกระทบต่่อคุุณภาพการศึึกษาไทยปััจจุุบัันใช้้เวลา 10 นาทีี 20 บรู ณาการข้ามกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาตใิ นศตวรรษที่ 21 Steam Education

กิิจกรรมพาคิดิ +พาทำ�ำ ที่่� 6 เนื้้อ� หาจำ�ำ เป็น็ ที่�เด็็กไทยต้้องรู้�ในปัจั จุบุ ัันและอนาคต คำำ�ชี้้แ� จง ให้้ท่่านบัันทึกึ สรุุป ใช้เ้ วลา 10 นาทีี ครรชิต มนูญผล 21

กิจิ กรรมพาคิดิ +พาทำำ�ที่่� 7 รูปู แบบการเรีียนรู้�ของผู้�เรียี นในปัจั จุบุ ััน คำำ�ชี้้แ� จง ให้้ท่่านบัันทึกึ สรุุปรููปแบบวิธิ ีีการเรีียนรู้�ของเด็็กไทยในปััจจุุบััน ใช้้เวลา 10 นาทีี 22 บูรณาการข้ามกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษที่ 21 Steam Education

กิจิ กรรมพาคิิด+พาทำ�ำ ที่่� 8 รููปแบบการเรียี นรู้�ของผู้�เรีียนแบบ ON-SITE ที่่�มีีประสิิทธิิภาพ คำำ�ชี้้แ� จง ให้้ท่่านบัันทึกึ สรุุปรูปู แบบวิธิ ีีการเรีียนรู้�แบบ ON-SITE ที่่�มีปี ระสิทิ ธิิภาพ ใช้้เวลา 10 นาทีี ครรชิต มนญู ผล 23

กิิจกรรมพาคิิด+พาทำ�ำ ที่่� 9 รููปแบบการเรีียนรู้�ของผู้�เรียี นแบบ ONLINE ที่่�มีีประสิิทธิภิ าพ คำำ�ชี้้แ� จง ให้้ท่่านบัันทึกึ สรุุปรููปแบบวิิธีกี ารเรีียนรู้�แบบ ON-SITE ที่่�มีปี ระสิิทธิิภาพ ใช้เ้ วลา 10 นาทีี 24 บูรณาการขา้ มกลุม่ สาระทางรอด... การศกึ ษาชาตใิ นศตวรรษท่ี 21 Steam Education

กิิจกรรมพาคิดิ +พาทำ�ำ ที่่� 10 รูปู แบบการเรีียนรู้�ของผู้�เรีียนแบบ ONHAND ที่่�มีปี ระสิทิ ธิิภาพ คำ�ำ ชี้้�แจง ให้้ท่่านบัันทึึก สรุุปรูปู แบบวิิธีีการเรีียนรู้�แบบ ON-SITE ที่่�มีปี ระสิิทธิิภาพ ใช้เ้ วลา 10 นาทีี ครรชิต มนูญผล 25

กิจิ กรรมพาคิดิ +พาทำ�ำ ที่่� 11 รูปู แบบการเรีียนรู้�ของผู้�เรีียนแบบ ONLIFE ที่่�มีปี ระสิทิ ธิภิ าพ คำำ�ชี้้�แจง ให้้ท่่านบัันทึกึ สรุุปรูปู แบบวิิธีีการเรียี นรู้�แบบ ON-SITE ที่่�มีีประสิิทธิิภาพ ใช้เ้ วลา 10 นาทีี 26 บูรณาการข้ามกลุม่ สาระทางรอด... การศึกษาชาติในศตวรรษท่ี 21 Steam Education

กิจิ กรรมพาคิิด+พาทำ�ำ ที่่� 12 รููปแบบการบ้า้ นที่่�มีีประสิิทธิิภาพ คำำ�ชี้้�แจง ให้้ท่า่ นบัันทึกึ สรุุปรูปู แบบการบ้า้ นที่่�มีปี ระสิทิ ธิภิ าพ ใช้้เวลา 10 นาทีี ครรชติ มนูญผล 27

ใบตรวจสอบหน่่วยที่่� 2 สำำ�หรัับวิทิ ยากรพี่�เลี้�ยง 3 ท่่าน คนที่่� 1 คนที่่� 2 คนที่่� 3 28 บูรณาการขา้ มกล่มุ สาระทางรอด... การศกึ ษาชาตใิ นศตวรรษท่ี 21 Steam Education

3 STEAM EDUCATION บรู ณาการขา้ มกลม่ ุ สาระ ทางรอดการศึกษาไทย ครรชติ มนูญผล 29

เอกสารประกอบการพาคิดิ +พาทำำ� หน่ว่ ยที่่� 3 Steam Education บููรณาการข้า้ มกลุ่�มสาระ ทางรอดการศึกึ ษาไทย Slide 19 Slide 20 Slide 21 Slide 22 30 บรู ณาการข้ามกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาตใิ นศตวรรษที่ 21 Steam Education

Slide 23 Slide 24 Slide 25 Slide 26 ครรชิต มนญู ผล 31

Slide 27 Slide 28 Slide 29 Slide 30 32 บรู ณาการข้ามกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษท่ี 21 Steam Education

Slide 31 Slide 32 Slide 33 Slide 34 ครรชิต มนญู ผล 33

Slide 35 Slide 36 Slide 37 Slide 38 34 บรู ณาการข้ามกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษท่ี 21 Steam Education

Slide 39 Slide 40 Slide 41 Slide 42 ครรชิต มนญู ผล 35

Slide 36 36 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษท่ี 21 Steam Education

กิิจกรรมพาคิิด+พาทำำ�ที่่� 13 ทำ�ำ ไมต้อ้ ง Steam Education คำ�ำ ชี้้�แจง ให้้ท่่านบัันทึึก สรุุปเหตุผุ ลสำ�ำ คััญที่่ต� ้้องปรัับเปลี่ย� นการศึึกษาเป็็น Steam Education ครรชติ มนญู ผล 37

กิจิ กรรมพาคิดิ +พาทำ�ำ ที่่� 14 รูปู แบบการเรีียนรู้�ของผู้�เรีียนแบบ ONLIFE ที่่�มีปี ระสิทิ ธิภิ าพ คำำ�ชี้้�แจง ให้้ท่่านบัันทึกึ สรุุปรูปู แบบวิิธีีการเรียี นรู้�แบบ ON-SITE ที่่�มีีประสิิทธิิภาพ ใช้เ้ วลา 10 นาทีี 38 บูรณาการข้ามกลุม่ สาระทางรอด... การศึกษาชาติในศตวรรษท่ี 21 Steam Education

กิจิ กรรมพาคิิด+พาทำ�ำ ที่่� 15 4 คุุณลัักษณะเด็ก็ ไทยใน Steam Education คำำ�ชี้้แ� จง ให้้ท่่านบัันทึึก สรุุป 4 คุณุ ลัักษณะเด็็กไทยใน Stem : Steam Education ครรชิต มนูญผล 39

กิิจกรรมพาคิิด+พาทำำ�ที่่� 16 วิเิ คราะห์์ Steam Education คือื อะไร คำำ�ชี้้�แจง ให้้ท่่านบัันทึึกการวิิเคราะห์์ Stem : Steam Education พลิกิ โฉมคุุณภาพการศึกึ ษาไทยได้เ้ ช่่นไร 40 บรู ณาการข้ามกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาติในศตวรรษท่ี 21 Steam Education

กิจิ กรรมพาคิิด+พาทำำ�ที่่� 17 วิเิ คราะห์เ์ ป้้าหมายแต่่ละรายวิิชาใน Steam Education คำ�ำ ชี้้แ� จง ให้้ท่า่ นบัันทึึกการวิิเคราะห์เ์ ป้้าหมายแต่่ละรายวิิชาใน Stem : Steam Education ครรชติ มนญู ผล 41

กิิจกรรมพาคิดิ +พาทำ�ำ ที่่� 18 วิิเคราะห์์ 5 จุดุ เน้น้ การบููรณาการใน Steam Education คำ�ำ ชี้้แ� จง ให้้ท่่านบัันทึึกการวิเิ คราะห์์ 5 จุุดเน้้นการบููรณาการ Stem : Steam Education 42 บรู ณาการขา้ มกลมุ่ สาระทางรอด... การศึกษาชาตใิ นศตวรรษท่ี 21 Steam Education

กิจิ กรรมพาคิดิ +พาทำ�ำ ที่่� 19 วิเิ คราะห์์ Steam Education หลัักสูตู รตะปูเู กลียี ว คำำ�ชี้้แ� จง ให้ท้ ่า่ นบัันทึกึ การวิเิ คราะห์์ Stem : Steam Education หลัักสูตู รตะปูเู กลียี ว โดยอิสิ ระ และนำำ�เสนอ ครรชิต มนญู ผล 43

กิิจกรรมพาคิดิ +พาทำ�ำ ที่่� 20 วิเิ คราะห์์ 4 ลัักษณะบููรณาการ Steam สร้้างความเป็็นไทยสู่ �มาตรฐานสากล คำำ�ชี้้แ� จง ให้้ท่า่ นบัันทึกึ การวิเิ คราะห์์ โดยอิสิ ระ และนำำ�เสนอ 44 บรู ณาการขา้ มกล่มุ สาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

กิจิ กรรมพาคิิด+พาทำำ�ที่่� 21 วิิเคราะห์์ 4 ยุุทธศาสตร์์ Steam พลิกิ โฉมอัจั ฉริิยะสู่�เด็ก็ ไทย คำำ�ชี้้แ� จง ให้้ท่่านบัันทึกึ การวิิเคราะห์์ 4 ยุุทธศาสตร์์ Steam พลิิกโฉมอััจฉริยิ ะสู่�เด็ก็ ไทย และนำ�ำ เสนอ ครรชิต มนญู ผล 45

กิิจกรรมพาคิดิ +พาทำำ�ที่่� 22 วิเิ คราะห์์ การปลููกจิติ สำำ�นึึกแบบระเบิิดจากข้า้ งใน คำ�ำ ชี้้แ� จง ให้้ท่่านบัันทึกึ การวิเิ คราะห์์ การปลูกู จิิตสำำ�นึกึ แบบระเบิดิ จากข้า้ งใน และนำ�ำ เสนอ 46 บูรณาการข้ามกลุ่มสาระทางรอด... การศกึ ษาชาติในศตวรรษที่ 21 Steam Education

กิจิ กรรมพาคิิด+พาทำ�ำ ที่่� 23 วิิเคราะห์ก์ ารพัฒั นาสมองขั้้น� สูงู คำ�ำ ชี้้�แจง ให้้ท่่านบัันทึกึ การวิเิ คราะห์์การพััฒนาสมองขั้�้นสููง และนำำ�เสนอ ครรชติ มนญู ผล 47

กิิจกรรมพาคิดิ +พาทำำ�ที่่� 24 วิเิ คราะห์์ GRAPHIC ORGANIZER คำ�ำ ชี้้แ� จง ให้ท้ ่า่ นระดมข้อ้ มูลู เกี่ย� วกัับอุปุ กรณ์ท์ ี่่น� ัักเรียี นใช้ใ้ นการเรียี นให้ม้ ากที่่ส� ุดุ บัันทึกึ การปฏิบิ ััตินิ ำำ�รูปู แบบ การคิิด GRAPHIC ORGANIZER มาใช้้ และนำ�ำ เสนอ แบบใยแมงมุุม Webbing 48 บรู ณาการขา้ มกลุ่มสาระทางรอด... การศึกษาชาติในศตวรรษท่ี 21 Steam Education

กิิจกรรมพาคิิด+พาทำำ�ที่่� 25 แบบใยแมงมุมุ Webbing ครรชิต มนญู ผล 49

กิิจกรรมพาคิดิ +พาทำำ�ที่่� 26 แบบ Chain of Events 50 บรู ณาการขา้ มกลมุ่ สาระทางรอด... การศกึ ษาชาตใิ นศตวรรษท่ี 21 Steam Education