ฉลาดรู้เน็ต2 ผู้แต่ง : สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ จัดทำ E-BOOK : ห้องสมุดประชาชนจังหวัดชลบุรี

สมารต์ โฟน สมาร์ตโฟน เป็นอุปกรณ์การส่ือสารหลักท่ีเราเกือบทุกคนมีใช้ ซ่ึง ล่าสุดถูกพัฒนาข้ึนจนท�ำให้โทรศัพท์เครื่องไม่ก่ีพันบาท ก็สามารถเล่นได้ อยา่ งเพลดิ เพลนิ โดยสมารต์ โฟนถอื เปน็ การรวมตวั กนั ระหวา่ งโทรศพั ท์ มอื ถอื และอปุ กรณ์อิเลก็ ทรอนกิ ส์พกพาขนาดเลก็ ทเี่ รียกย่อๆ ว่า PDA (Personal Digital Assistant) ซ่ึงมีความแตกต่างจากมือถือทั่วไปตรง ท่ีสามารถยัดใส่ฟังก์ชันการท�ำงานได้มากมาย อาทิ กล้องดิจิทัล เข็มทิศ แผนที่ หนา้ จอระบบสมั ผสั ซงึ่ เพลนิ กวา่ การกดปมุ่ โทรศพั ทม์ อื ถอื แบบเดมิ ๆ แถมยงั มใี หด้ าวนโ์ หลดแอพพลเิ คชนั เกมสนกุ ๆ เพอื่ ชว่ ยใหก้ ารเลน่ โทรศพั ท์ ในยคุ นี้มสี ีสนั มากขึน้ ปจั จบุ นั มสี มารต์ โฟนใหเ้ ลอื กใชม้ ากมาย หลากหลายรนุ่ หลายยหี่ อ้ ราคาก็มีต้ังแต่หลักพันไปจนถึงหลักหลายหมื่นบาท โดยเราสามารถแบ่ง สมาร์ตโฟนตามระบบปฏบิ ตั กิ ารได้ 3 รปู แบบ ไดแ้ ก่ iOS, Android และ Windows สว่ นใครชอบแบบไหนกเ็ ลอื กใช้กันตามสะดวกเลยครับ 100 ฉลาดร้เู นต็ 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

แท็บเล็ต แท็บเล็ตหรือบางคนเรยี กว่า กระดานชนวนอิเลก็ ทรอนกิ ส์ ถอื เปน็ อุปกรณ์ไอทีท่ีได้รับความนิยมมากพอๆ กับสมาร์ตโฟนเลยทีเดียว ในที่น้ี พดุ นอ้ ยจะพายอ้ นอดตี ไปสกั นดิ ครบั แตเ่ ดมิ แทบ็ เลต็ ยงั ไมไ่ ดม้ หี นา้ ตาเหมอื น ทุกวันน้ี เพราะแต่ก่อนแท็บเล็ตคืออุปกรณ์ที่ใช้ท�ำงานเฉพาะทางในงาน ด้านวิศวกรรมและการขนส่ง ส่วนสเปกภายในก็ใช้อุปกรณ์แบบเดียวกับ โนต้ บุ๊กหรอื เครื่องพซี ี จงึ ท�ำใหแ้ ทบ็ เล็ตไม่ค่อยไดร้ ับความนิยมเทา่ ท่คี วร จนมาถึงยุคปัจจุบัน บรรดาบริษัทต่างๆ ต่างก็ได้ท�ำการปรับตัว และพัฒนาใหแ้ ท็บเล็ตกลายเปน็ อปุ กรณ์ไอทที ่ใี ช้ง่ายข้ึน เชน่ ให้มีรูปรา่ งท่ี บาง เบา หนา้ ตาทนั สมยั และมกี ารใชง้ านทง่ี า่ ย ตอบสนองการใชง้ านทวั่ ไป และท่ีส�ำคัญคือ เน้นใช้ประโยชน์ด้านความบันเทิงเป็นหลัก เช่น ถ่ายรูป คมชัด ดูหนงั ฟังเพลง ส่ือสารผา่ นการแชตกบั เพ่ือนๆ ได้สะดวก เหตุน้จี ึง ทำ� ใหแ้ ทบ็ เลต็ ไดร้ บั ความนยิ มแบบถลม่ ทลายอยา่ งทไี่ มเ่ คยมมี ากอ่ น ทง้ั ยงั มีให้เลือกหลายยี่ห้อ หลายขนาด และแบ่งประเภทตามระบบปฏิบัติการ ทีใ่ ชเ้ หมอื นกับสมาร์ตโฟน คอื iOS, Android และ Windows บทที่ 4 | มือถอื -แทบ็ เล็ต อนิ เทอร์เน็ตในมอื เข้าถึงได้ทกุ เมือ่ 101

การใช้อินเทอรเ์ นต็ บนสมารต์ โฟนและแทบ็ เล็ต เมอื่ เปรยี บสมารต์ โฟนและแทบ็ เลต็ เปน็ เสมอื นรา่ งกาย อนิ เทอรเ์ นต็ ก็คงไม่ต่างจากสารอาหารที่หล่อเล้ียงให้อุปกรณ์สองประเภทน้ีขับเคลื่อน และดูมีชีวิตชีวามากข้ึน น่ันก็เพราะอินเทอร์เน็ตช่วยให้สมาร์ตโฟนและ แท็บเล็ตสามารถท�ำงานได้อย่างเต็มท่ี ทั้งดูหนัง ฟังเพลง โหลดแอพ ทอ่ งเน็ต เขา้ เวบ็ ไซต์ หรือแชตไดจ้ ากทุกทีท่ ุกเวลา โดยอินเทอร์เน็ตท่ีใช้กันอยู่ก็มีท้ังรูปแบบเป็นแพ็กเกจจากผู้ให้ บรกิ าร และรูปแบบการเช่อื มต่อกับ WiFi ตามบ้านหรอื WiFi สาธารณะ เป็นตน้ 102 ฉลาดร้เู น็ต 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

LINE โหลดงา่ ย ใชค้ ล่อง หากจะให้พุดน้อยหยิบยกตัวอย่างแอพพลิเคชันส�ำหรับการสื่อสาร ที่คนไทยนิยมใช้มากท่ีสุดในขณะน้ี ก็คงหนีไม่พ้น “LINE” ส่วนการ ดาวนโ์ หลดก็ไมย่ ากครับ  ผทู้ ใ่ี ชบ้ รกิ ารระบบ iOS ดาวนโ์ หลดไดท้ ี่ App Store  ผ้ทู ี่ใช้บริการระบบ Android ดาวน์โหลดได้ที่ Play Store  ผทู้ ใ่ี ชบ้ รกิ ารระบบ Windows ดาวนโ์ หลดไดท้ ่ี Windows Store ส่วนการเริ่มต้นใช้งานแนะน�ำว่าให้ลงทะเบียน (Register) ด้วย E-mail แลว้ ท�ำตามขน้ั ตอนจนลงทะเบยี นเสรจ็ โดยระบบจะท�ำการดึงชอ่ื เพื่อนในเบอรโ์ ทรศัพทซ์ ึ่งกำ� ลังใช้ LINE อยู่เหมือนกันมาแสดง หรอื จะใช้ วิธกี ารค้นหาจาก ID ท่ีเพื่อนให้มาก็ได้ครับ น้องพุดด้ิงชวนรู้ ขอ้ มูลทพี่ ุดน้อยน�ำมาใหศ้ ึกษากนั พุดด้งิ ว่ายังแนน่ ปก้ึ เหมือนเดมิ เลยนะคะ ส่วนเร่อื งความน่าสนใจของสมาร์ตโฟนและแท็บเลต็ นนั้ พดุ ด้งิ เห็นว่าในปัจจุบันแม้จะมีผู้นิยมใช้กันมากขึ้น แต่หากเราเลือกที่จะใช้โดย ไมร่ ะมดั ระวงั และยนื อยบู่ นความประมาท กอ็ าจจะเปน็ บอ่ เกดิ แหง่ ภยั รา้ ย ท่ีจะสง่ มาถึงตัวเราได้ ยกตวั อยา่ ง การโหลดซอื้ แอพพลเิ คชนั กันจนเพลนิ โดยเมอื่ รสู้ ึกตวั อกี ครง้ั เงนิ ในกระเปา๋ กพ็ ร่องหายไปจนเกอื บจะกระเปา๋ ฉกี หมดแล้ว เปน็ ตน้ บทที่ 4 | มอื ถือ-แทบ็ เลต็ อนิ เทอรเ์ น็ตในมอื เข้าถงึ ไดท้ ุกเมือ่ 103

การใช้อนิ เทอรเ์ นต็ บนสมารต์ โฟน และแทบ็ เลต็ เปน็ เรือ่ งง่าย แต่จะใช้ อย่างไรให้สามารถหลกี เลี่ยงเร่อื งไม่ดี พุดน้อยมวี ธิ ีงา่ ยๆ มาฝากกนั ครบั ใ4น.2สมตารรว์ตจโจฟับนค-วแาทม็บเเสลย่ี ็ตงเรือ่ งออนไลน์ สมาร์ตโฟนและแท็บเลต็ เป็นอุปกรณท์ ่ีตอ้ งใชง้ านคูก่ บั อนิ เทอร์เนต็ ส�ำหรับดูหนัง ฟังเพลง ชอ้ ปปง้ิ ออนไลน์ไดท้ กุ ท่ี ทกุ เวลา แคเ่ พียงปลายนวิ้ สัมผัส แต่รู้กันไหมว่าการใช้งานอินเทอร์เน็ตท่ีแสนจะเพลิดเพลินใจน้ัน มีความเส่ียงท่ีต้องระวังอยู่ พุดน้อยจะพาไปดูกันว่าความเส่ียง 5 อย่าง ท่ีเรามองไมเ่ หน็ หรือละเลยไม่ไดใ้ ส่ใจนนั้ มีอะไรบา้ ง 104 ฉลาดรเู้ น็ต 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

เส่ียงที่ 1 ขอ้ ตกลงการใชง้ าน อ่านบ้างกด็ นี ะ เวลาเราใช้งานอินเทอร์เน็ตเพื่อดาวน์โหลดแอพพลิเคชัน ก่อนการ ติดตั้งจะมีการแสดงข้อตกลงการใช้งาน (Term of Service) แสดง เป็นกรอบเล็กๆ น่ารักๆ หรือไม่ก็ยาวเหยียดจนไม่อยากอ่าน พร้อมกับมี ปุ่ม “ยอมรับ” หรือ “Agree” ตวั โตๆ ใหเ้ รารบี กดผ่านไป ซ่ึงคนสว่ นใหญ่ จะรีบคลกิ ป่มุ ดงั กล่าวให้ผา่ นไปโดยเร็ว ถ้าคิดอย่างนี้ก็ผิดถนัดครับ เพราะข้อตกลงการใช้งานจะเป็นการ แสดงว่าแอพพลิเคชันนั้นๆ มีข้อตกลงกับผู้ใช้อย่างไรบ้าง เช่น สามารถ เข้าถึงข้อมูลผู้ใช้ได้แค่ไหน หรือสามารถแชร์ข้อความออกไปโดยไม่ต้อง ขออนญุ าต รวมไปถงึ การเกบ็ ขอ้ มลู สว่ นตวั ของผใู้ ชโ้ ดยทไี่ มต่ อ้ งบอกลว่ งหนา้ รอู้ ยา่ งนแ้ี ลว้ ครง้ั ตอ่ ไปอา่ น ขอ้ ตกลงการใชง้ านสกั นดิ จะไดไ้ มต่ อ้ งมานง่ั ปวดหวั ทีหลังนะครบั เสี่ยงท่ี 2 ไวรสั ...วายร้าย ไม่ว่าจะเป็นคอมพิวเตอร์ สมาร์ตโฟนหรือแท็บเล็ตต่างก็ไม่ สามารถหนพี น้ ไวรสั ไปไดค้ รบั ซงึ่ รปู แบบไวรสั ของสมารต์ โฟนและแทบ็ เลต็ จะมาในรูปแบบที่เรียกว่ามัลแวร์ ส่วนใหญ่จะเป็นการขโมยข้อมูลส่วนตัว ของผใู้ ชผ้ า่ นการตดิ ตง้ั แอพพลเิ คชนั นอกจากน้ี ไวรสั ยงั อาจจะมาในรปู แบบ การสง่ ผา่ นไวรสั ไปยังผ้ใู ชค้ นอนื่ ๆ และส่งตอ่ ไปจนถงึ เปา้ หมายท่แี ฮกเกอร์ ตอ้ งการ สว่ นการปอ้ งกนั กง็ า่ ยๆ คอื อยา่ ดาวนโ์ หลดแอพพลเิ คชนั จากแหลง่ ทไี่ มน่ า่ เชอ่ื ถอื อยา่ เหน็ แกข่ องฟรจี นลมื ตวั และสดุ ทา้ ย อยา่ ลมื ดาวนโ์ หลด แอพพลิเคชนั สำ� หรบั ป้องกันไวรัสหรือมลั แวร์มาใชก้ ันนะ บทที่ 4 | มอื ถอื -แท็บเลต็ อินเทอร์เน็ตในมอื เขา้ ถึงไดท้ ุกเมื่อ 105

เสย่ี งท่ี 3 สนิ คา้ ออนไลน์ เช็กใหช้ วั ร์กอ่ นซือ้ เรอ่ื งการซอ้ื ของออนไลนแ์ ลว้ ถกู โกง เราเหน็ ขา่ วตามหนา้ หนงั สอื พมิ พ์ กันเป็นประจ�ำ โดยวายร้ายจะใช้ความอยากของคนเป็นตัวกระตุ้นในการ สงั่ ซอื้ แลว้ บอกวา่ ของทสี่ ง่ั จะถกู กวา่ ทอี่ น่ื สง่ั ปบุ๊ ไดป้ บ๊ั และยงั มสี หี รอื ลวดลาย ท่ีหายากอกี ดงั นน้ั หากตอ้ งการจะซอ้ื สนิ คา้ ออนไลน์ กค็ วรซอ้ื จากรา้ นทน่ี า่ เชอ่ื ถอื เชน่ เวบ็ ไซตข์ ายสนิ คา้ ออนไลนอ์ ยา่ ง eBay หรอื Amazon ถา้ เปน็ เวบ็ ไซตด์ งั ในบ้านเราก็เป็น Tarad.com หรือจะเป็นเว็บไซต์ Thaiemarket.com ของ ETDA โดยรา้ นคา้ ออนไลนท์ ดี่ จี ะมกี ารจดทะเบยี นกบั กรมพฒั นาธรุ กจิ การคา้ และจะแสดงเลขการจดทะเบยี นท่ีหน้าเว็บไซต์อยา่ งชัดเจน แต่ส�ำหรับร้านค้าบนส่ือโซเชียลเน็ตเวิร์ก บางร้านอาจจะไม่มีเลข ทะเบียนการค้า เพราะไม่มีท่ีตั้งชัดเจน เนื่องจากเป็นการตั้งร้านค้าแบบ ประหยัด วิธีการเลือกร้านค้าแบบนี้ ก่อนอ่ืนจึงต้องเข้าไปดูคอมเมนต์ใน แฟนเพจก่อนว่า มีคนมาแสดงความเห็นอย่างไรบ้าง เป็นแนวบวกหรือลบ มีโพสต์แสดงการส่งสินค้าท่ีชัดเจนไหม เช่น การส่งของ จะโพสตช์ ื่อผรู้ บั พรอ้ มเลขท่ี EMS เพื่อตรวจสอบได้ เสย่ี งที่ 4 อยา่ ลืมทิง้ ร่องรอยใหโ้ ทรศพั ทม์ ือถือ ดว้ ยเทคโนโลยที ลี่ ำ้� หนา้ แบบสดุ ๆ ลองตรวจสอบ ว่าระบบปฏิบัติการบนมือถือของเรามีบริการติดตาม ต�ำแหน่งที่ตั้งหรือไม่ ถ้ามีก็ควรเปิดใช้งาน หรือถ้าไม่มีก็ไปดาวน์โหลดมา ครบั เชน่ Windows ทม่ี แี อพพลิเคชัน Find My Phone, iOS ที่มี Find My iPhone และ Android ที่มี Android Device Manager โดยบริการเหล่าน้ี จะช่วยให้เราสามารถค้นหาต�ำแหน่งท่ีอยู่ของโทรศัพท์มือถือของเราบน แผนที่ออนไลนไ์ ด้ หรือถา้ หาไม่เจอแอพพลเิ คชนั เหล่าน้ีก็ยงั สามารถสงั่ ล็อก โทรศพั ท์ และลบขอ้ มลู ท้งั หมดได้โดยการสง่ั งานผ่านระบบรีโมท อย่างนอ้ ย คดิ ซะวา่ เสยี เคร่ืองดีกว่าถกู น�ำขอ้ มลู ไปใช้ครบั 106 ฉลาดรเู้ น็ต 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

เสี่ยงที่ 5 ส�ำรองขอ้ มลู ให้เกดิ ความเคยชิน แอพพลเิ คชนั บนสมารต์ โฟนรนุ่ ใหมๆ่ จะมคี วามสามารถในการเกบ็ ขอ้ มลู ของเครอ่ื ง เชน่ เบอรโ์ ทรศพั ท์ รปู ภาพ และขอ้ มลู ทจี่ ำ� เปน็ อน่ื ๆ ไปไว้ บนอินเทอรเ์ นต็ เช่น iCloud ของ iOS ถ้าโทรศพั ท์ของเรามแี อพพลิเคชัน เหล่าน้ีอยู่ให้รีบเปิดใช้งานโดยทันที และสั่งให้โปรแกรมท�ำงานอัตโนมัติ เรียกว่าถ้ามีข้อมูลใหม่ก็สามารถอัพโหลดได้เร่ือยๆ ทีนี้เราก็สบายใจได้ว่า ถา้ โทรศพั ทห์ ายหรอื ถกู ขโมย เรายงั สามารถดงึ ขอ้ มลู ทงั้ หมดกลบั มาไดท้ นั ที ไมต่ ้องเสียเวลามานั่งขอเบอรเ์ พื่อนใหม่ เรียกวา่ มีประโยชน์สดุ ๆ น้องพดุ ด้ิงชวนรู้ กรณคี วามเสยี่ งจากขอ้ มลู ทพี่ ดุ นอ้ ยนำ� มาให้ ทำ� ใหพ้ ดุ ดงิ้ เลง็ เหน็ ในเวลาที่ผ่านมาได้ท�ำผิดพลาดอะไรไปบ้าง นับแต่น้ีไปพุดดิ้งสัญญาว่า จะระมัดระวังในการใช้สมาร์ตโฟนและแท็บเล็ตมากข้ึน โดยเฉพาะการ ซอื้ ของผ่านร้านคา้ ออนไลน์ท่ีพุดดง้ิ ในฐานะผหู้ ญิงคนหนงึ่ จะเช็กข้อมูล ทกุ อยา่ งแบบละเอยี ดถถี่ ว้ น และจะนำ� ขอ้ มลู ดๆี เหลา่ นไี้ ปบอกตอ่ คนรจู้ กั เพื่อให้ทุกคนได้ฝึกปฏิบัติตามขั้นตอนกันอยู่เร่ือยๆ จนเกิดความเคยชิน ติดตวั ไปเลยค่ะ บทท่ี 4 | มือถอื -แท็บเล็ต อินเทอรเ์ นต็ ในมอื เขา้ ถงึ ได้ทุกเมื่อ 107

สมาร์ตโฟนและแทบ็ เลต็ ใชใ้ หเ้ ปน็ เลน่ ให้เพลนิ ใครๆ กใ็ ชไ้ ด้ แตห่ ากใช้ให้ไม่เหมอื นใคร ต้องใช้ใหเ้ กดิ ความมัน่ คงปลอดภัย ค4.กุ 3คาใมช้มือถืออย่างไรให้ม่ันคงปลอดภัยจากภัย ในบทนพี้ ดุ นอ้ ยขอแนะนำ� บทความดๆี จากเวบ็ ไซต์www.thaicert.or.th ท่ีพุดน้อยไปพบโดยบังเอิญ และคิดว่ามีความส�ำคัญอย่างมากส�ำหรับ เพ่ือนๆ ที่ใช้สมาร์ตโฟนในปัจจุบัน จากบทความเรื่องแนวทางการใช้งาน โทรศัพท์มือถือให้มั่นคงปลอดภัยจากภัยคุกคาม มีเน้ือหาท่ีน่าสนใจดังนี้ ครบั 108 ฉลาดรู้เน็ต 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

เนื่องด้วยความเจริญก้าวหน้าของเทคโนโลยีการสื่อสาร ส่งผล ให้มีผู้พัฒนาและผลิตโทรศัพท์เคล่ือนที่ หรือโทรศัพท์มือถือ ออกมาเป็น จำ� นวนมาก โดยแตล่ ะผพู้ ฒั นากม็ แี นวคดิ คลา้ ยกนั คอื ตอ้ งการอำ� นวยความ สะดวกใหผ้ ใู้ ชง้ านมากทสี่ ดุ สงั เกตไดจ้ ากสอ่ื โฆษณาทว่ั ไปทม่ี กี ารโฆษณาถงึ ความสามารถของโทรศพั ทม์ อื ถอื ในแตล่ ะฟงั กช์ นั การทำ� งาน เชน่ สามารถ เช่ือมต่อกับเครือข่ายไร้สายเพื่อความสะดวกในการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตบน โทรศัพท์มือถือ สามารถรับชมวิดีโอบนโทรศัพท์มือถือเพื่อความบันเทิง เปน็ ต้น แต่จากความสามารถและข้อดีหลายประการของโทรศัพท์มือถือ กย็ งั ถกู เจอื ปนหรอื แอบแฝงไปดว้ ยภยั อนั ตรายหรอื ภยั คกุ คามหลายประการ ซึ่งผู้ใช้งานอีกจ�ำนวนมากท่ีอาจจะยังไม่เคยทราบถึงภัยคุกคามจากการ ใชง้ านโทรศพั ทม์ อื ถอื สง่ ผลใหผ้ ไู้ มห่ วงั ดสี ามารถโจมตหี รอื ขโมยขอ้ มลู ตา่ งๆ ได้โดยง่าย เช่น การปลดล็อกโทรศัพท์มือถือเพ่ือน�ำไปติดตั้งซอฟต์แวร์ ผดิ กฎหมาย สง่ ผลใหร้ ะบบปฏบิ ตั กิ ารบนโทรศพั ทม์ อื ถอื มชี อ่ งโหว่ เปน็ ตน้ บทที่ 4 | มอื ถอื -แทบ็ เล็ต อินเทอรเ์ นต็ ในมือ เข้าถงึ ไดท้ กุ เมอื่ 109

1. ภยั คกุ คามจากการใช้งานโปรแกรมบนโทรศพั ท์มอื ถอื (Application-Based Threats) โปรแกรมจำ� นวนมากทถี่ กู ดาวนโ์ หลดมาเพอื่ ตดิ ตง้ั บนอปุ กรณม์ อื ถอื พบว่ายังไม่สามารถตรวจสอบลักษณะการท�ำงานในด้านความมั่นคง ปลอดภยั ได้ ทำ� ใหผ้ ใู้ ชง้ านไมส่ ามารถลว่ งรไู้ ดเ้ ลยวา่ โปรแกรมทต่ี ดิ ตงั้ ไปเพอ่ื ใชป้ ระโยชนม์ ากมายนนั้ จะถกู แฝงมาดว้ ยปญั หาดา้ นความมน่ั คงปลอดภยั หรือไม่ โดยภัยคุกคามท่ีมากับโปรแกรมที่ติดตั้งสามารถมีได้มากกว่าหน่ึง ประเภทดงั ทจี่ ะกลา่ วตอ่ ไปนี้  มัลแวร์ (Malware) : คือโปรแกรมที่ถกู ออกแบบมาเพอื่ แสดง พฤติกรรมท่ีเป็นอันตรายต่อข้อมูลในโทรศัพท์มือถือน้ันๆ ตัวอย่างเช่น สง่ั ใหโ้ ทรศพั ทม์ อื ถอื เครอ่ื งนน้ั ๆ สง่ ขอ้ ความทไี่ มพ่ งึ ประสงคอ์ อกไปยงั รายการ ผตู้ ดิ ตอ่ ในโทรศพั ท์ โดยทผี่ ใู้ ชง้ านหรอื เจา้ ของโทรศพั ทน์ น้ั ไมร่ ตู้ วั หรอื ขโมย ข้อมูลบนโทรศัพท์มือถือน้ัน ซึ่งในกรณีที่ผู้ใช้งานเก็บข้อมูลบัญชีผู้ใช้ของ ตนเองหรือของผู้เก่ียวข้องไว้ในโทรศัพท์ก็อาจท�ำให้เกิดการเข้าโจรกรรม ขอ้ มูลทีเ่ กย่ี วข้องต่อไปได้ 110 ฉลาดรู้เน็ต 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

 สปายแวร์ (Spyware) : คอื โปรแกรมทีถ่ ูกออกแบบมาเพ่อื เก็บ รวบรวมข้อมูลต่างๆ ของผู้ใช้งาน โดยเป้าหมายส่วนใหญ่ของสปายแวร์ มกั มงุ่ ไปยงั ประวตั กิ ารใชง้ านโทรศพั ท์ ขอ้ ความ ทอ่ี ยู่ รายชอ่ื ผตู้ ดิ ตอ่ อเี มล รวมถึงภาพถ่าย ซึ่งสปายแวร์โดยทั่วไปมักได้รับการออกแบบส�ำหรับการ เฝ้าติดตามการใช้งานของบุคคลใดบุคคลหนึ่ง หรือการใช้งานที่เกี่ยวข้อง กบั องค์กร ทง้ั นี้ขึ้นอยู่กบั วธิ ีการทจ่ี ะใชส้ ปายแวรท์ ่กี ำ� หนดเป้าหมาย ซึง่ ไม่ จำ� เปน็ เสมอไปทผ่ี ูล้ กั ลอบตดิ ตัง้ โปรแกรมประเภทน้จี ะเปน็ ผู้มจี ดุ ประสงค์ ร้ายทั้งหมด เนื่องจากมีความเป็นไปได้ว่าโปรแกรมประเภทนี้ถูกติดต้ัง โดยผู้ท่ีเป็นผู้ปกครองซึ่งมีความหวังดีต่อผู้ใช้งาน เช่น ผู้ปกครองติดต้ัง โปรแกรมการตรวจสอบสถานท่ีการใช้งานบนโทรศัพท์มือถือของลูกท่ีอยู่ ในการดแู ล เทคนคิ Repackaging นอกจากน้ีการเข้าโจมตีผู้ใช้งานและโทรศัพท์มือถือด้วยมัลแวร์ และสปายแวร์แล้ว บรรดาแฮกเกอร์ยังมีวิธีการหลอกลวงในลักษณะท่ี พบเหน็ ได้บ่อยคร้งั คอื การ Repackaging ซ่ึงเป็นเทคนคิ ท่ีพบบอ่ ยมาก ในนักเขียนมัลแวร์ที่พยายามจะใช้ชื่อโปรแกรมท่ีมีการท�ำงานถูกต้องตาม กฎหมาย แตไ่ ดม้ กี ารปรบั เปลย่ี นการทำ� งานของโปรแกรม รวมถงึ แทรกโคด้ ท่ีเป็นอันตรายไว้ในเวอร์ชันท่ีเตรียมจะเผยแพร่ จากน้ันจึงท�ำการเผยแพร่ไปยังแหล่งให้ ดาวน์โหลดโปรแกรมต่างๆ ท่ัวไป รวมถึงบน เว็บไซต์ท่ีให้ดาวน์โหลดโปรแกรมบนโทรศัพท์ มอื ถือ เพ่ือหลอกให้ผใู้ ช้งานเขา้ ใจผดิ และติดตง้ั โปรแกรมดงั กล่าวบนโทรศพั ท์มือถอื ซึง่ เทคนิค การ Repackaging ได้ผลลัพธ์ในการโจมตี ค่อนข้างสูงเน่ืองจากการอ้างอิงชื่อโปรแกรม ที่เคยพฒั นา บทท่ี 4 | มอื ถอื -แทบ็ เล็ต อนิ เทอรเ์ น็ตในมือ เข้าถึงได้ทุกเมื่อ 111

2. ภัยคุกคามท่เี กิดจากการใช้งานเวบ็ ไซต์บนโทรศพั ทม์ อื ถอื (Web-Based Threats) เนื่องจากโทรศัพท์มือถือส่วนใหญ่สามารถใช้งานเช่ือมต่อ อนิ เทอรเ์ นต็ ไดจ้ ากเครอื ขา่ ยไรส้ ายทวั่ ไป ซง่ึ ทำ� ใหเ้ กดิ ความสะดวกสำ� หรบั ผใู้ ชง้ านในการเขา้ ถงึ เวบ็ ไซตห์ รอื บรกิ ารอนื่ ๆ ซง่ึ โดยทวั่ ไปบรกิ ารสว่ นใหญ่ สามารถใช้งานผ่านหน้าเว็บไซต์ได้เป็นหลัก และเป็นบริการท่ีผู้ใช้งานมี ความตอ้ งการใช้งาน เช่น การอ่านอเี มล การใชง้ านธุรกรรมออนไลน์ การ เขา้ ระบบทเ่ี ปน็ สอ่ื สงั คมออนไลน์ เปน็ ตน้ โดยภยั คกุ คามทเ่ี กดิ ขนึ้ กบั เวบ็ ไซต์ มกั ไมม่ ขี อ้ จำ� กดั ทางดา้ นระบบปฏบิ ตั กิ ารทใ่ี ชอ้ ยู่ ณ ขณะนน้ั เชน่ การโจมตี แบบฟิชชิ่ง ซึ่งจะกล่าวในรายละเอียดต่อไป โดยภัยคุกคามดังที่กล่าวน้ี แต่ก่อนอาจพบว่ามีแต่ท่ีเจอในการใช้งานบนเคร่ืองคอมพิวเตอร์ทั่วไป ใน ปจั จบุ นั ไดข้ ยายวงกวา้ งมายงั โทรศพั ทม์ อื ถอื ดว้ ย เนอื่ งจากลกั ษณะการใชง้ าน ทค่ี อ่ นขา้ งจะใกลเ้ คยี งกนั มากในทกุ วนั น้ี โดยสามารถระบภุ ยั คกุ คามตา่ งๆ ได้ดงั นี้ 112 ฉลาดรู้เนต็ 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

 ฟิชชิ่ง (Phishing) : คือการหลอกลวง ชนิดหน่ึงโดยใช้หน้าเว็บไซต์หรือส่วนติดต่อผู้ใช้อ่ืนๆ ที่ออกแบบให้มีลักษณะคล้ายคลึงกับของจริง เพ่ือ หลอกให้ผู้ใช้กรอกข้อมูลเข้าสู่ระบบของผู้หลอกลวง เชน่ ผหู้ ลอกลวงพฒั นาหนา้ เวบ็ ไซตล์ อ็ กอนิ ของเฟซบกุ๊ และสง่ ลงิ กห์ ลอกลวงโดยแจง้ ขอ้ มลู อนั เปน็ เทจ็ ใหผ้ ใู้ ชง้ าน เข้าอัพเดตข้อมูลส่วนบุคคลโดยเป็นลิงก์ของหน้า ล็อกอินท่ีท�ำขึ้นมาดังท่ีกล่าวไว้ตอนต้น เม่ือผู้ใช้งาน พยายามล็อกอินเข้าไปยงั ระบบ จะท�ำให้ผหู้ ลอกลวง ดงั กลา่ วสามารถดกั จบั ขอ้ มลู อนั นา่ เชอื่ ไดว้ า่ เปน็ ขอ้ มลู ล็อกอนิ ของผใู้ ชง้ านคนนนั้ ๆ ทำ� ใหข้ อ้ มูลหรอื บัญชกี ารใชง้ านนัน้ ๆ มคี วาม เสี่ยงท่ีจะโดนขโมยข้อมูลออกไป ซึ่งลิงก์ที่เป็นการฟิชช่ิงเหล่าน้ีส่วนใหญ่ มักจะแนบไปกับอีเมล หรือเป็นลิงก์ซ่ึงมีเน้ือหาเชิญชวนต่างๆ โดยความ รุนแรงของการถูกขโมยข้อมูลดังกล่าวอาจไม่ส่งผลกระทบในทันทีถ้าหาก มีการเข้ายับยั้งได้ทัน เช่น เม่ือทราบว่าได้มีการส่งข้อมูลเข้าหน้าเว็บไซต์ ฟิชช่ิงไปแล้ว ให้รีบเข้าไปเปลี่ยนรหัสผ่านในหน้าเว็บไซต์ของระบบจริง ทันที ก็จะท�ำให้ความเสียหายเกิดขึ้นลดลง แต่หากผู้ใช้งานปล่อยให้ ผูห้ ลอกลวงสามารถเขา้ ถงึ บญั ชีการใชง้ านตา่ งๆ ซง่ึ ในกรณีทเ่ี ป็นระบบทีม่ ี ความเสียหายรุนแรง เช่น ระบบธุรกรรมออนไลน์ (e-Transaction) นั่น เท่ากับผู้หลอกลวงจะสามารถใชเ้ งนิ ในบัญชีผู้ใชง้ านนน้ั ไดท้ นั ที  ช่องโหว่ของโปรแกรมประเภทเบราว์เซอร์ : เปน็ ช่องโหว่ท่ีถกู พบในโปรแกรมเบราว์เซอรห์ รือโปรแกรมปลัก๊ อินทส่ี ามารถติดต้ังเพ่ิมเตมิ ไดใ้ นเบราวเ์ ซอร์ เช่น Flash Player หรอื PDF Reader เพื่อวตั ถปุ ระสงค์ อันตราย โดยลักษณะและวิธีการโจมตีอาจเป็นเพียงแค่การให้ผู้ใช้งาน เขา้ ชมหนา้ เวบ็ ไซตเ์ ทา่ นน้ั จากนน้ั จะทำ� ใหผ้ ใู้ ชง้ านตดิ มลั แวรห์ รอื โปรแกรม อนั ตรายต่างๆ ทีผ่ ูโ้ จมตีใชส้ ำ� หรับช่องโหวด่ ังกลา่ ว บทท่ี 4 | มอื ถือ-แท็บเลต็ อินเทอร์เน็ตในมือ เข้าถงึ ได้ทุกเม่ือ 113

3. ภัยคกุ คามจากการใชง้ านเครือข่าย (Network Threats) โทรศพั ทม์ อื ถอื ในปจั จบุ นั มกั จะสนบั สนนุ การใชง้ านเครอื ขา่ ยไรส้ าย ซง่ึ มผี ใู้ หบ้ รกิ ารเปน็ จำ� นวนมาก ทง้ั ทน่ี า่ เชอื่ ถอื และไมส่ ามารถตรวจสอบได้ โดยมีภัยคุกคามท่ีสามารถส่งผลกระทบต่อการใช้งานบนโทรศัพท์มือถือ ต่างๆ ได้ดงั นี้  การเปลี่ยนสถานะจากผู้ใช้งานเป็นผู้โจมตี : นับเป็นการผ่าน ข้อบกพร่องของระบบปฏิบัติการบนโทรศัพท์เคลื่อนที่ ส่งผลให้โทรศัพท์ เคล่ือนที่สามารถส่งต่อหรือแพร่กระจายมัลแวร์ได้โดยอัตโนมัติผ่านการ ทำ� งานบนเครอื ขา่ ย เช่น เครอื ข่ายไรส้ าย (WiFi) หรือบลูทธู (Bluetooth) 114 ฉลาดรูเ้ นต็ 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

 การถกู ดักจับข้อมลู บนเครือข่ายไรส้ าย (WiFi Sniffing) : คอื ลกั ษณะการขโมยขอ้ มลู บนเครอื ขา่ ยไรส้ าย ซง่ึ โดยทว่ั ไปเปน็ ขอ้ มลู ทร่ี บั สง่ กนั โดยไม่ได้มีการเข้ารหัสความม่ันคงปลอดภัยท่ีเหมาะสม ท�ำให้มีโอกาส ถูกลักลอบขโมยข้อมูลได้โดยง่าย เพียงแค่ใช้เทคนิคและวิธีในการดักจับ ขอ้ มลู จากโปรแกรมประเภท Sniffer ซง่ึ หาขอ้ มลู ไดต้ ามเวบ็ ไซตท์ ว่ั ไป โดย ในทนี่ ข้ี อยกตวั อยา่ งวธิ กี ารใชง้ านโปรแกรมชอื่ Firesheep ซง่ึ เปน็ ปลกั๊ อนิ บนเบราวเ์ ซอร์Firefoxทใ่ี ชใ้ นการดกั จบั ขอ้ มลู ในเครอื ขา่ ยเดยี วกนั ซง่ึ สว่ นใหญ่ เป้าหมายมักใช้งานเครือข่ายไร้สายสาธารณะ และไม่ได้เช่ือมต่อบริการ เวบ็ ไซตท์ ม่ี กี ารเขา้ รหัส HTTPS โดยลกั ษณะการท�ำงานของโปรแกรมจะ มีการดักจับข้อมูลแล้วกรองข้อมูลเพ่ือค้นหา Cookie ซง่ึ คอื ขอ้ มลู ทใี่ ชร้ ะบตุ วั ตนกบั เวบ็ ไซต์ ที่เขา้ ใช้บรกิ าร โดยขอ้ มูล Cookie ท่ีกลา่ วถึง จะถกู เกบ็ ไวใ้ นเบราวเ์ ซอรข์ องผใู้ ชง้ านหลงั จาก ท่ีมีการล็อกอินเว็บไซต์ จากนั้นโปรแกรม จะแสดงรายการทด่ี กั จบั ไดท้ งั้ หมด ซงึ่ ผใู้ ชง้ าน โปรแกรมสามารถคลิกท่ีรายการดังกล่าวเพ่ือ สวมรอยเขา้ เปน็ ผใู้ ช้งานน้ันๆ ได้ 4. ภยั คกุ คามจากการดูแลรักษาโทรศัพท์ (Physical Threats) เนอื่ งจากโทรศพั ทม์ อื ถอื เปน็ อปุ กรณซ์ งึ่ ออกแบบใหพ้ กพาและตดิ ตวั ไปมาได้สะดวก จึงมีรูปแบบที่ค่อนข้างเล็ก ซ่ึงจากสภาพการณ์ปัจจุบัน โทรศพั ทเ์ ปน็ ของมคี า่ สำ� หรบั มจิ ฉาชพี รวมไปถงึ มคี า่ สำ� หรบั กลมุ่ คนบางกลมุ่ ที่ต้องการได้มาซึ่งข้อมูลส่วนบุคคล จึงได้แยกภัยคุกคามที่เกิดจากการ ดแู ลรกั ษาโทรศัพท์มอื ถือไวเ้ พ่อื พิจารณาความส�ำคญั อยู่ 2 ประเภทดงั น้ี บทที่ 4 | มอื ถือ-แทบ็ เล็ต อินเทอรเ์ น็ตในมอื เข้าถึงไดท้ ุกเมื่อ 115

 การสญู หายหรอื การถกู ขโมยโทรศพั ทม์ อื ถอื เนอ่ื งดว้ ยปจั จบุ นั โทรศัพท์มือถือมีราคาสูงข้ึน อาจเพราะสาเหตุของเทคโนโลยีท่ีอยู่ใน อปุ กรณโ์ ทรศพั ทม์ อื ถอื หรอื เพราะคา่ นยิ มทางสงั คมทที่ ำ� ใหต้ อ้ งใชโ้ ทรศพั ท์ มือถือราคาแพง แต่ไม่ว่าจะกรณีไหนก็ตามการใช้งานโทรศัพท์มือถือใน ปัจจุบันนับเป็นเป้าหมายของกลุ่มมิจฉาชีพทั่วไป เนื่องจากเป็นอุปกรณ์ พกพาขนาดเลก็ มโี อกาสถกู ขโมยไดง้ า่ ย และมตี ลาดทม่ี คี วามตอ้ งการหรอื รองรับการซื้อขายได้มากมายโดยท่ีไม่มีการตรวจสอบแหล่งท่ีมา ท�ำให้ มีความเสี่ยงสูงท่ีผู้ใช้งานจะมีโอกาสถูกกลุ่มมิจฉาชีพขโมยโทรศัพท์มือถือ หรือด้วยขนาดของอุปกรณ์มือถือท่ีเล็กอยู่แล้วอาจท�ำให้มีโอกาสท่ีจะลืม หรอื ท�ำตกหล่นได้ง่าย  การถูกขโมยข้อมูลส่วนบุคคล สามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา และทุกสถานการณ์ทั้งโดยตั้งใจแต่แรกหรือเป็นเพราะโอกาสท่ีเปิดกว้าง จนท�ำให้ผู้อ่ืนสบโอกาสที่จะขโมยข้อมูลส่วนบุคคล มักเกิดขึ้นจากความ ไมใ่ สใ่ จและความไมต่ ระหนกั ถงึ ความมน่ั คงปลอดภยั ของขอ้ มลู ภายในโทรศพั ท์ มอื ถือ ท�ำใหผ้ ้ไู ม่หวงั ดีขโมยขอ้ มลู สว่ นบคุ คลไปได้โดยงา่ ย เช่น การแอบดู ขอ้ มลู การลอ็ กอนิ เขา้ สรู่ ะบบจากโทรศพั ทม์ อื ถอื หรอื การนำ� โทรศพั ทม์ อื ถอื ไปซ่อมที่ร้านโดยไม่ได้ท�ำการเคลียร์ข้อมูลการใช้งานก่อน โดยข้อมูล ส่วนบุคคลที่หมายถึงอาจไม่ใช่เพียงข้อมูลส่วนตัวเพียงเท่าน้ันแต่จะพบว่า เป็นขอ้ มูลขององค์กรด้วย อาจเปน็ เอกสารของ องคก์ ร ข้อมูลรายช่อื ผตู้ ดิ ต่องาน รวมไปถงึ ข้อมลู ทอี่ ยู่ในระบบต่างๆ เช่น ข้อมูลบัญชี ธนาคาร ข้อมลู อเี มลขององคก์ ร ซ่งึ ข้อมูล ทั้งหมดท่ีกล่าวมาน้ันหากถูกขโมยข้อมูล ขึ้นมาจริงๆ แล้ว คงไม่สามารถประเมิน มลู ค่าความเสียหายได้อยา่ งแนน่ อน 116 ฉลาดรเู้ นต็ 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

11 วธิ งี า่ ยๆ ในการใชโ้ ทรศพั ท์มือถืออยา่ งมัน่ คงปลอดภยั 1. ดูแลรักษาโทรศัพทม์ ือถอื อย่างใกล้ชิด 2. ตง้ั คา่ การล็อกโทรศัพท์มอื ถือเมอื่ ไมใ่ ชง้ าน 3. สำ� รองขอ้ มลู จากโทรศัพทม์ อื ถือไว้ในแหล่งอ่ืนทป่ี ลอดภัย 4. พิจารณาเกบ็ เฉพาะขอ้ มูลทจี่ �ำเป็นในโทรศพั ท์มอื ถือ 5. ปิดโหมดการเชื่อมตอ่ บลูทธู หรอื หลีกเลี่ยงการเชอ่ื มตอ่ บลทู ูธจาก แหลง่ ท่ีมาท่ีไมร่ จู้ ัก 6. แจ้งผใู้ หบ้ รกิ ารตา่ งๆ ทเี่ กยี่ วข้องเม่อื โทรศพั ทส์ ูญหาย 7. เลือกติดตง้ั โปรแกรมในโทรศัพท์มือถอื เท่าท่จี �ำเปน็ และจาก แหล่งทีม่ าทนี่ า่ เช่อื ถอื 8. พจิ ารณาลงิ กท์ อ่ี ยบู่ นเวบ็ ไซต์ก่อนการคลิกทุกครั้ง 9. ใช้โทรศัพท์มอื ถือท�ำธรุ กรรมออนไลน์อยา่ งระมัดระวงั 10. อพั เดตระบบปฏบิ ตั กิ ารหรอื โปรแกรมบนโทรศพั ท์มอื ถอื ทีใ่ ชอ้ ยู่ ให้เป็นเวอร์ชนั ใหมอ่ ย่างสม่�ำเสมอ 11. เช่อื มต่อไปยงั ระบบงานตา่ งๆ ผา่ น VPN หรือชอ่ งทางการเชอ่ื มต่อ เครอื ข่ายที่มีการเข้ารหสั ลับ นอ้ งพุดดง้ิ ชวนรู้ นบั เปน็ บทความทม่ี เี นอื้ หาจใุ จหนอนหนงั สอื อยา่ งพดุ ดงิ้ เลย ยงิ่ อา่ น กย็ ง่ิ ทำ� ใหพ้ ดุ ดง้ิ และเพอ่ื นๆ รสู้ กึ ถงึ ความมน่ั คงปลอดภยั ในการใชส้ มารต์ โฟน และแทบ็ เลต็ มากขนึ้ อยา่ งตอ่ เนอื่ ง ซง่ึ พดุ ดง้ิ กจ็ ะนำ� 11 วธิ งี า่ ยๆ ในการใชง้ าน โทรศัพท์มือถือดังกล่าวไปใช้อย่างเคร่งครัด และสุดท้ายขอขอบคุณทั้ง พุดนอ้ ย ที่ได้แนะน�ำบทความดีๆ มาให้ไดศ้ กึ ษากันด้วยนะคะ บทท่ี 4 | มือถือ-แทบ็ เล็ต อนิ เทอรเ์ น็ตในมือ เขา้ ถึงไดท้ ุกเมือ่ 117

iOS ใครๆ กว็ า่ มีระบบ ความมน่ั คงปลอดภัยขั้นเทพ แต่หาก ไมเ่ ช็กขอ้ มูลให้ดี อาจสูญเสยี ทรัพย์ จนหมดตัวโดยไม่คาดคิด 4.4 ภยั บน iOS ณ ขณะน้ใี นมือพุดน้อย ข้างซา้ ยถอื สมาร์ตโฟนในระบบปฏบิ ัตกิ าร แบบ iOS หรือเป็นโอเอสระบบปิด มือข้างขวาถือสมาร์ตโฟนในระบบ ปฏิบัติการแบบ Android หรือระบบโอเอสแบบเปิด ซึ่งท้ัง 2 ระบบนี้ ต่างมีจุดเด่นท่ีชวนน่าหลงใหลกันคนละแบบ แต่ทั้งน้ีไม่ว่าจะเป็นระบบ ปฏิบัติการจากค่ายไหนก็ต่างมีช่องโหว่ในการเกิดภัยร้ายต่อผู้ใช้บริการ ด้วยกนั ทัง้ สนิ้ 118 ฉลาดรู้เน็ต 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

เพอ่ื ไมใ่ หเ้ พอื่ นๆ รอนาน พดุ นอ้ ยจะขอยกตวั อยา่ งสมารต์ โฟนและ แทบ็ เลต็ จากคา่ ย Apple กนั กอ่ นนะครบั อยา่ งทพ่ี ดุ นอ้ ยไดก้ ลา่ วในขา้ งตน้ โดย iPhone และ iPad เป็นสินคา้ ที่มจี ดุ เด่นอยู่ที่ระบบปฏิบัติการท่เี ป็น ของ iOS หมายถงึ โอเอสระบบปิด ทัง้ ยังมกี ารพฒั นาเพ่อื การค้าในบรษิ ทั Apple เท่านั้น ทำ� ให้ระบบค่อนข้างมคี วามเสถยี ร เพราะถูกออกแบบมา ให้ใชง้ านกับอุปกรณน์ ้นั ๆ โดยเฉพาะ นอกจากนท้ี าง Apple ยงั มคี วามเขม้ งวดและหวงแหน ไมย่ อมรบั แอพพลิเคชันจากระบบปฏิบัติการอ่ืนๆ มาติดตั้งในเคร่ืองของบริษัทตน ทงั้ ยงั เปน็ นกั ตรวจสอบแอพพลเิ คชนั ทจี่ ะเขา้ มาใหด้ าวนโ์ หลดฟรหี รอื เปดิ ขาย ผ่าน App Store อย่างละเอียด เพอ่ื ให้สาวกชาว Apple ไดด้ าวนโ์ หลด แอพพลิเคชันท่ีมีประสิทธิภาพ เรียกว่าถ้าทดสอบแล้วไม่ผ่าน มีปัญหา กับเครอ่ื ง ก็ไมม่ ีสทิ ธิม์ าวางเฉิดฉายใน App Store แนน่ อน บทท่ี 4 | มอื ถือ-แท็บเลต็ อนิ เทอรเ์ นต็ ในมอื เขา้ ถึงได้ทกุ เมอ่ื 119

App Store ช่องโหวท่ ่มี องไมเ่ หน็ แม้ว่าจะตรวจสอบกันเข้มงวดขนาดน้ี แต่อย่าเพ่ิงวางใจไป เพราะ ในโลกนไ้ี มม่ สี งิ่ ใดไวใ้ จได้100%เนอ่ื งจากในระบบiOSนนั้ กม็ วี ายรา้ ยซอ่ นอยู่ เหมือนกัน โดยช่องโหว่ของ iOS นั้น จะอยู่ตรงที่ผู้ใช้บริการต้องท�ำการ ใสเ่ ลขที่บัตรเครดติ ลงใน App Store เวลาจะซอื้ แอพพลิชันทม่ี คี า่ ใชจ้ ่าย มาใช้ แตท่ งั้ นป้ี ญั หาไมไ่ ดอ้ ยทู่ เี่ ลขทบี่ ตั รเครดติ หรอกครบั แตอ่ ยทู่ ก่ี ารตอ้ ง ตรวจสอบเชก็ ใหด้ ีก่อนว่า ก่อนทีจ่ ะใส่ข้อมูลอะไรลงไป App Store ทเ่ี รา จะเข้าไปใชง้ าน มันใชห่ นา้ เวบ็ ไซตจ์ รงิ ๆ ของ Apple รึเปล่า ไมอ่ ยา่ งนนั้ จะกลายเป็นวา่ ให้เลขทีบ่ ัตรเครดิตกบั แฮกเกอร์ไป ทนี ี้ละ่ ยุ่งกนั ใหญ่แน่ ถ้าไม่มั่นใจการใส่เลขที่บัตรเครดิต แต่อยากจะซื้อแอพพลิเคชัน โดนๆ มาใช้ แนะนำ� วา่ ใหซ้ อ้ื iTunes Gift Card จากรา้ นตวั แทนของ Apple มาใช้แทนซงึ่ ปลอดภัยกว่า และทสี่ ำ� คญั ควบคุมเงินทีจ่ ะใช้ได้ดว้ ยครับ Jailbreak แหกคุก เจอโจร ใครทใี่ ช้ iPhone หรอื iPad คงเคยไดย้ นิ เรอ่ื งการแหกคกุ กนั มาบา้ ง แต่บางคนก็ยังงงๆ ว่าแหกคุกคืออะไร ท�ำไมใช้ iPhone, iPad แล้ว ต้องแหกคกุ ทำ� แล้วได้อะไร ผดิ กฎหมายไหม อยา่ รอชา้ รีบไปศกึ ษากัน การแหกคุกในภาษาบ้านเรา มีชื่อเป็นทางการว่า Jailbreak ซ่ึง หมายถงึ การทำ� อะไรสักอยา่ ง เพือ่ ให้ iPhone หรือ iPad สามารถติดตงั้ แอพพลิเคชันที่ไม่มีขายอยู่บน App Store ได้ นอกจากน้ียังเป็นการ ยอมรับให้อุปกรณ์อื่นๆ สามารถ ติดต้ังแอพพลิเคชันได้โดยไม่ผ่าน iTune นน่ั หมายความวา่ เราสามารถ ดาวน์โหลดแอพพลิเคชันตัวเต็ม จากเวบ็ ไซตท์ ีป่ ล่อยมาติดตง้ั ได้แบบ ฟรีๆ 120 ฉลาดร้เู น็ต 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

iTunes Gift Card คอื อะไร ส�ำหรับบัตร iTunes Gift Card นี้ เปรียบได้เหมือนบัตรเติมเงิน ทีเ่ อาไวส้ ำ� หรบั ซ้ือ App, Game, ของในแอพต่างๆ เช่น สตก๊ิ เกอร์ Line หรือเพชรในเกม, เพลง และหนังตา่ งๆ สำ� หรบั คนท่ใี ช้อปุ กรณข์ อง Apple ครับ เช่น iPhone, iPad, iPod และเครื่อง Mac โดยหลักการท�ำงานจะคล้ายๆ กับบัตรเติมเงินโทรศัพท์ครับ แต่เป็นการเติมเข้า Apple ID แทน โดยเม่ือเราต้องการใช้งานก็ซ้ือบัตร มาเตมิ เข้าไปใน Apple ID ของท่าน เชน่ สมมุติเราเตมิ เข้าไป $10 เราก็ จะสามารถนำ� เงินท่เี ตมิ เขา้ ไปน้ซี อื้ App, Game, เพลง และหนังต่างๆ ได้ ทนั ที และเมื่อซอ้ื แลว้ ยอดเงนิ กจ็ ะค่อยๆ ถูกหกั จากยอดทีท่ า่ นเตมิ เขา้ ไป ตามราคาของของท่ีท่านซื้อครับ และเมื่อเงินท่ีท่านเติมเข้าไปใกล้หมด เรากส็ ามารถซอื้ บตั รใหมไ่ ปเตมิ เพม่ิ เขา้ ไปไดท้ นั ที โดยยอดเงนิ ทเี่ ตมิ เขา้ ไปใหม่ กจ็ ะไปรวมกบั ยอดเกา่ ทเี่ หลืออยูใ่ ห้อตั โนมัติครบั ขอขอบคณุ ขอ้ มลู จาก http://www.itunesgiftcard.in.th/what/ น้องพดุ ดงิ้ ชวนรู้ เหน็ ไหมคะ ไมว่ า่ จะเปน็ ระบบปฏบิ ตั กิ ารทม่ี รี ะบบรกั ษาความมน่ั คง ปลอดภยั ผใู้ ชบ้ รกิ ารมากแคไ่ หน กล็ ว้ นแลว้ แตม่ ชี อ่ งโหวด่ ว้ ยกนั ทง้ั สน้ิ ดงั นนั้ หากไมต่ อ้ งการใหภ้ ยั รา้ ยบน iOS เกดิ ขนึ้ กบั ตนเอง เพอ่ื นๆ กค็ วรเชก็ เวบ็ ไซต์ ใหด้ ีก่อนนะคะว่าเว็บไซตท์ ก่ี �ำลงั จะกรอกรหสั บตั รเครดิต เป็น App Store ของแท้หรือเปลา่ บทที่ 4 | มอื ถอื -แท็บเล็ต อนิ เทอร์เน็ตในมอื เข้าถึงได้ทุกเม่ือ 121

Android ลูกเลน่ แพรวพราวไม่ว่าจะเล่น ของค่ายไหนกส็ นุก แต่หากไมต่ รวจสอบ ข้อมลู กอ่ นติดตงั้ แอพพลเิ คชนั ให้ดี อาจจกุ อก เพราะโดนขโมยขอ้ มูลความเปน็ ส่วนตวั แบบไม่ร้ตู วั 4.5 ภยั บน Android มาถงึ สมารต์ โฟน ในระบบ Android บนมอื ขวาของพดุ นอ้ ยกนั บา้ ง ระบบโอเอสแบบเปดิ ชนดิ นม้ี ผี ผู้ ลติ โทรศพั ทม์ อื ถอื นำ� ไปพฒั นาใชก้ นั หลายคา่ ย หากเพ่ือนๆ อยากรู้ว่ามีความน่าสนใจอย่างไร พุดนอ้ ยเองกไ็ ม่อยากรอชา้ ไปรจู้ ักกนั ได้เลย 122 ฉลาดรเู้ นต็ 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

โอเอสแบบเปิดต้อง Android Android เปน็ ระบบโอเอสแบบเปดิ จาก Google หรอื โอเอสแบบเปดิ หมายถึง เป็นโอเอสท่ีใครๆ ก็สามารถน�ำไปพัฒนาใช้ได้ฟรีตามเง่ือนไข ท่ี Google กำ� หนดไว้ เชน่ หากนำ� ไปพฒั นาต่อต้องท�ำการเปิดเผยโคด้ ท่ี พฒั นาแล้วให้นกั พฒั นารายอนื่ ๆ ไดร้ ูด้ ้วย ด้วยเหตุนจี้ งึ ทำ� ให้ Android ได้ รบั ความนยิ มจากผผู้ ลติ หลายรายจดั วา่ เปน็ คแู่ ขง่ รายสำ� คญั ของiOSเลยทเี ดยี ว ซ่ึงการท่ีเป็นระบบโอเอสแบบเปิด จึงท�ำให้บริษัทต่างๆ จ้างนักพัฒนา เขา้ มาปรบั เสริมเตมิ แตง่ เวอร์ชันตา่ งๆ ของ Android กนั อยา่ งสนกุ สนาน ปรบั แตง่ ใหเ้ ปน็ โอเอสในลกั ษณะของตนเองเพอ่ื ใหเ้ หมาะกบั อปุ กรณต์ า่ งๆ ทีผ่ ลิตขึ้น รวมไปถงึ ระบบการรกั ษาความมน่ั คงปลอดภยั ดว้ ย บทท่ี 4 | มอื ถือ-แท็บเล็ต อนิ เทอรเ์ นต็ ในมือ เข้าถึงไดท้ ุกเมื่อ 123

โดยเราเรียกโอเอสลักษณะนี้ว่า Official ROM ในมุมกลับกัน ยง่ิ เทคโนโลยมี ปี ระโยชน์ หากใชโ้ ดยไมม่ กี ารเตรยี มการทดี่ กี อ็ าจจะสง่ ผลเสยี มาสผู่ ใู้ ช้ เพราะแมจ้ ะมกี ารพฒั นากา้ วหนา้ ไปมากแคไ่ หนแต่ Android กย็ งั มีวายร้ายแวะมาเยี่ยมอยู่เสมอ ซึ่งวิธีการป้องกันความมั่นคงปลอดภัยน้ัน ไม่ยาก เพยี งปฏบิ ตั ดิ งั น้ี 1. ตงั้ สติ คดิ สกั นดิ กอ่ นดาวนโ์ หลดแอพพลเิ คชนั : เพราะ Android เป็นระบบปฏิบัติการท่ีสามารถติดตั้งแอพพลิเคชันต่างๆ ได้โดยง่าย แต่ ความสะดวกสบายเช่นนี้แหละท่ีจะเป็นช่องทางหน่ึงในการท�ำให้บรรดา วายรา้ ยเขา้ มาท�ำการขโมยข้อมูลจากเครอ่ื งของเราได้ 2. ศึกษาข้อมูลกอ่ นคลิกปุ่ม Install : เพือ่ ความมน่ั คงปลอดภัย ในการดาวน์โหลดแอพพลิเคชัน จาก Play Store ก่อนจะตัดสินใจคลิก ปมุ่ Install บนหน้าติดตง้ั แอพพลิเคชัน หากไมต่ อ้ งการมาเสียใจภายหลัง ทางท่ีดีควรศึกษาข้อมูล อ่านรีวิวการพูดถึงแอพพลิเคชันดังกล่าวจากผู้ใช้ ก่อนหน้าไว้บ้าง เช่น มีปัญหาการใช้งานอะไรไหม ไปจนถึงการแจ้งระวัง มัลแวร์ว่ามีหรือเปล่า และหากต้องการความมั่นใจยิ่งขึ้น แนะน�ำให้คลิก เขา้ ไปศกึ ษายงั เว็บไซตบ์ ริษัทผู้พัฒนาแอพพลเิ คชันวา่ มีอยู่จริงหรอื ไม่ 124 ฉลาดร้เู นต็ 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

นอกจากการอ่านรีวิวจากคอมเมนต์ของผู้ใช้แอพพลิเคชันแล้ว ยัง มีอีกวิธีหนึ่งที่ช่วยในด้านการตรวจสอบความม่ันคงปลอดภัย น่ันก็คือ การตรวจสอบการรีวิวจากเว็บไซต์ ซ่ึงสามารถลองเสิร์ชช่ือแอพพลิเคชัน ดงั กลา่ วไดจ้ าก Google หรอื บลอ็ กทางดา้ นเทคโนโลยดี งั ๆ สรา้ งหลกั ประกนั ใหเ้ ราไดอ้ กี ช้ันหนึ่ง น้องพดุ ดิง้ ชวนรู้ ทา้ ยนพี้ ดุ ดงิ้ ขอเสรมิ สกั นดิ เพราะไมว่ า่ จะใชร้ ะบบปฏบิ ตั กิ าร แบบไหน ในฐานะผู้ใช้งานก็ควรดาวน์โหลดติดตั้งแอพพลิเคชัน ป้องกันไวรัสหรือมัลแวร์ติดเครื่องไว้ด้วย รวมไปถึงการอัพเดต โอเอสในเคร่ืองให้เปน็ เวอร์ชนั ลา่ สดุ อยู่เสมอ เทา่ นก้ี ็จะช่วยใหเ้ รา มน่ั คงปลอดภัยในการใช้สมารต์ โฟนและแท็บเลต็ มากขึน้ แลว้ ค่ะ บทที่ 4 | มือถือ-แทบ็ เล็ต อนิ เทอรเ์ น็ตในมอื เข้าถงึ ได้ทกุ เม่ือ 125

บทท่ี 5

กฎหมาย... รไู้ ว้ก็ดีกบั ตวั เอง

“กฎหมายไซเบอร์รไู้ ว้ไดป้ ระโยชน์ อา่ นแลว้ ไม่มโี ทษ มีแตค่ วามรโู้ ดนๆ ทั้งยังทำ� ใหเ้ ราอย่ใู นโลกออนไลนไ์ ด้ อยา่ งสบายใจ” 5.1 รูจ้ ักมัย้ “กฎหมายไซเบอร”์ บ่ายวันหนึ่ง... คุณพ่อเล่นทายค�ำถามเกี่ยวกับเร่ืองไอทีกับ พดุ น้อยว่า คุณพ่อ : ท�ำอย่างไรคนในสังคมจะอยู่กันอย่างเป็นระเบียบ (คณุ พอ่ ถาม) พดุ น้อย : ทุกคนต้องเคารพกฎหมายครบั คณุ พอ่ : แลว้ สงั คมออนไลน์จะเป็นระเบยี บได้อย่างไร พดุ นอ้ ย : อมื ... เรามีกฎหมายไซเบอรไ์ หมครับ 128 ฉลาดรูเ้ นต็ 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

คุณพอ่ ตอบวา่ “ใช่แล้วครับ การเคารพกฎหมายเป็นสว่ นหนึ่งทจี่ ะ ช่วยให้สังคมอยรู่ ว่ มกันได้อย่างมคี วามสุขซึง่ รวมถึงโลกออนไลนด์ ว้ ย ลอง คิดดูว่าหากไม่มีกฎหมายไซเบอร์แล้ว ในโลกออนไลน์ที่เราคุยกับคนไม่รู้ จักหรือมองไมเ่ ห็นหน้าคนทคี่ ุยดว้ ยจริงๆ คงมีการหลอกลวงกันจนมีผเู้ สีย หายนบั ไม่ถ้วนแน่นอน” คณุ พอ่ เลา่ ใหฟ้ งั ตอ่ วา่ ประเทศไทยมกี ฎหมายไซเบอรท์ สี่ ำ� คญั อยา่ ง น้อยอยู่ 2 ฉบับ คอื กฎหมายธุรกรรม หรอื ชอื่ เตม็ คือ “พระราชบัญญตั วิ ่า ด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2544” และกฎหมายคอมพิวเตอร์ ท่ีมีชื่อเรียกว่า “พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระท�ำความผิดเก่ียวกับ คอมพวิ เตอร์ พ.ศ. 2550” ซึ่งเปน็ กฎหมายพ้ืนฐานทช่ี าวออนไลนไ์ มว่ า่ จะ เปน็ มอื เกา่ มอื ใหม่ ควรร้ไู ว้ เพราะทุกวันน้ชี ีวิตประจำ� วนั ของเราเก่ยี วข้อง กบั คอมพวิ เตอรแ์ ทบจะทกุ เวลา การใชง้ านหรอื ทำ� กจิ กรรมตา่ งๆ เชน่ การ ส่งข้อมูลคอมพวิ เตอร์ การกดเงนิ ผา่ นตู้เอทเี อม็ การแชทผ่านโปรแกรมใน โทรศัพท์มอื ถือ หรอื กระท่งั การดโู ทรทัศนด์ าวเทยี ม จึงเป็นกิจกรรมที่ผู้ใช้ งานตอ้ งระมัดระวงั ถงึ ผลและบทลงโทษตา่ งๆ ตามกฎหมายด้วย คราวน้ี.. พุดน้อยจะถ่ายทอดท่ีคุณพ่อเล่าให้ฟังว่ากฎหมาย ไซเบอรท์ ั้งสองเรอื่ งเป็นยังไงบ้างนะครบั บทที่ 5 | กฎหมาย...รู้ไวก้ ็ดกี ับตวั เอง 129

5.2 กฎหมายกับการชอ้ ปป้งิ ออนไลน ์ เดี๋ยวน้ีเพื่อนๆ ของพุดนอ้ ยมักจะชอบดสู ินคา้ ออนไลน์ซ่งึ บางทพี ดุ น้อยก็ได้ยินเพ่ือนคุยกันว่าการซื้อของออนไลน์เน่ียจะท�ำได้ไหม ถ้าไม่ได้ ของจะทำ� ยงั ไง เรยี กรอ้ งอะไรไดบ้ า้ ง คำ� ถามพวกนพี้ ดุ นอ้ ยมคี ำ� ตอบใหค้ รบั ทจ่ี รงิ แลว้ การซอื้ ขายของผา่ นอนิ เทอรเ์ นต็ หรอื การชอ้ ปปง้ิ ออนไลน์ กเ็ ปน็ การซอ้ื ขายตามกฎหมายทว่ั ไปคอื ประมวลกฎหมายแพง่ และพาณชิ ย์ ท่ีมีเงื่อนไขพ้นื ฐานว่า ถ้าสินค้านัน้ ตำ่� กว่า 20,000 บาท สามารถซือ้ ขายกัน ไดโ้ ดยการช�ำระเงินและสง่ มอบสนิ คา้ ซ่ึงสามารถจะฟ้องรอ้ งกนั ได้แมไ้ มม่ ี หลกั ฐานเปน็ หนงั สอื แตถ่ า้ เมอื่ ไหรก่ ต็ ามทเ่ี ปน็ สนิ คา้ ทม่ี รี าคา 20,000 บาท หรอื แพงกวา่ น้นั กจ็ ะต้องมีหลกั ฐานเป็นหนังสอื หรอื มมี ัดจ�ำ หรอื จา่ ยเงิน บางส่วนแล้วถึงจะฟ้องร้องกันได้ โดยเม่ือเป็นการซ้ือของออนไลน์ก็จะมี กฎหมายอีกเร่ืองหนึง่ ท่ีมาเกี่ยวขอ้ งคือ กฎหมายธรุ กรรม ทจ่ี ะบอกวา่ การ ซอ้ื ขายออนไลนก์ ็มผี ลเหมอื นการซอื้ ขายกนั ตามปกตินั่นเอง 130 ฉลาดรเู้ นต็ 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

กฎหมายธุรกรรมหรือ “พระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมทาง อิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2544” ท่ีพุดน้อยพูดถึงเป็นกฎหมายท่ีมีขึ้นเพื่อส่ง เสริมและดูแลให้การท�ำธุรกรรมต่างๆ ผ่านทางอิเล็กทรอนิกส์มีความน่า เช่ือถอื เชน่ การติดตอ่ ซือ้ ของทางอเี มล์ การโอนเงนิ ผ่าน e-banking การ ลงช่ือทางอิเลก็ ทรอนิกส์ เปน็ ตน้ ซ่งึ มสี าระส�ำคัญทเ่ี ราควรรู้ไว้ดังนี้ l การท�ำกิจกรรมผ่านทางอิเล็กทรอนิกส์... กฎหมายธุรกรรม บอกวา่ เราสามารถทจ่ี ะทำ� กจิ กรรมตา่ งๆ ในรปู ของขอ้ มลู อเิ ลก็ ทรอนกิ สไ์ ด้ เช่น การท�ำหรือการเก็บเอกสารอิเลก็ ทรอนิกส์ การสง่ -รบั ขอ้ มูลผ่านทาง อิเล็กทรอนิกส์ การลงลายมือช่ืออิเล็กทรอนิกส์ แต่ส�ำหรับบางกิจกรรม ตอ้ งดถู งึ ความนา่ เชอ่ื ถอื และเงอื่ นไขเฉพาะเรอ่ื งตามทกี่ ฎหมายกำ� หนดดว้ ย l ผลของการติดตอ่ ทางอิเลก็ ทรอนิกส์... ขอ้ ความหรอื ขอ้ มูลท่มี ี การตดิ ตอ่ สอื่ สารทางอเิ ลก็ ทรอนกิ สน์ น้ั มผี ลเหมอื นการตดิ ตอ่ กนั แบบปกติ เช่น แม้จะตกลงซ้ือขายกันผ่านอีเมล์ กฎหมายก็บยอมรับให้ใช้ได้เหมือน ติดตอ่ กนั บนกระดาษ นอกจากน้ี ข้อมูลอเิ ลก็ ทรอนกิ สย์ งั สามารถนำ� มาใช้ เปน็ พยานหลกั ฐานได้อกี ด้วย บทที่ 5 | กฎหมาย...รู้ไว้ก็ดีกับตวั เอง 131

l แล้วอะไรจะถือว่าเป็นหลักฐานได้บ้าง... ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ทกุ อย่างถอื เปน็ หลักฐานไดต้ ามกฎหมาย ไม่วา่ จะเปน็ อเี มล์ fax ขอ้ ความ บนมอื ถือ ไฟล์ขอ้ มลู สงิ่ ต่างๆ เหล่านส้ี ามารถน�ำมาใชไ้ ดโ้ ดยผ้ทู ีเ่ ก่ียวข้อง กบั เรอ่ื งดงั กลา่ วจะไมย่ อมรบั แคเ่ พราะเหน็ วา่ เปน็ ขอ้ มลู อเิ ลก็ ทรอนกิ สไ์ มไ่ ด้ คณุ พอ่ ของพดุ นอ้ ยยกตวั อย่างให้ฟังว่า ถ้าพดุ น้อยอยากซ้อื นาฬิกา ทข่ี ายอยบู่ นเวบ็ ไซต์ พดุ นอ้ ยจะสอบถามราคาและวธิ กี ารสงั่ ซอื้ จากคนขาย ทางอีเมล์ ต่อมากม็ ีการอีเมล์ตดิ ตอ่ กนั จนได้ร่นุ ท่ีตอ้ งการ คนขายจงึ ให้พุด น้อยโอนเงินผ่านธนาคาร แล้วคนขายก็จะส่งของให้ แบบนี้ถ้าหากว่าพุด น้อยไม่ได้ของ พุดน้อยก็สามารถใช้อีเมล์ และใบสลปิ โอนเงินผ่านธนาคาร มาเป็นหลกั ฐานไดน้ ะครบั เหน็ มยั้ ครับ ใจความหลกั ของกฎหมายทพ่ี ดุ นอ้ ยเลา่ ใหฟ้ งั ลว้ นเปน็ เรือ่ งใกลต้ วั ที่นา่ สนใจ เพราะแม้กระทง่ั e-Mail กเ็ ป็นหลกั ฐานยืนยันการ ซื้อขายออนไลน์ทางกฎหมายได้ 132 ฉลาดรเู้ น็ต 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

ต้องการทราบข่าวสาร กิจกรรม และเอกสาร เก่ียวกับกฎหมายว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ เข้าไปดูขอ้ มลู ได้ท่ี http://ictlawcenter.etda.or.th/ หากมีข้อสงสัยเก่ียวกับเรื่องการซ้ือขายสินค้า และ บริการออนไลน์ ติดตอ่ ไดท้ ี่ ศูนยร์ บั เร่อื งร้องเรยี น ออนไลน์ ส�ำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน) อาคารเดอะไนน์ ทาวเวอร์แกรนด์ พระรามเก้า (อาคาร B) ชนั้ 21 เลขที่ 33/4 ถนนพระรามเกา้ แขวงห้วยขวาง เขตหว้ ยขวาง กรงุ เทพฯ 10310 หรือโทร. 0-2123-1223 น้องพดุ ดงิ้ ชวนรู้ จากที่พุดน้อยเล่าให้ฟังเก่ียวกับกฎหมายธุรกรรม จะเห็นว่าข้อมูล ตา่ งๆ ไมว่ า่ จะเปน็ ขอ้ ความทไี่ ดต้ กลงซอ้ื ขาย หรอื ขอ้ มลู ทางอเิ ลก็ ทรอนกิ สอ์ น่ื ใดก็ตามท่สี ามารถยืนยนั ความสัมพันธร์ ะหวา่ งผ้ซู อื้ และผขู้ าย เราสามารถเอา มาใช้เป็นหลักฐานได้ พุดน้อยจึงอยากจะบอกเพือ่ นๆ วา่ หากเราไดร้ บั ความ เสียหายจากการซื้อขายสินค้าในเว็บไซต์ ส่ิงแรกคือควรตั้งสติ และรวบรวม ข้อมูลและเอกสารตา่ งๆ ทสี่ ามารถบอกได้ว่าเราไดท้ ำ� กจิ กรรมนั้นจริง เพราะ ข้อมูลทุกชนิดนั้นสามารถใช้ในการเรียกร้องหรือเอาผิดกับบรรดาพ่อค้าใน โลกไซเบอรไ์ ด้ บทที่ 5 | กฎหมาย...รู้ไวก้ ็ดีกบั ตวั เอง 133

“รู้ลึกท่ีมาร้านค้าออนไลน์บทเรยี น ง่ายๆ สำ� หรบั นักชอ้ ปยุคไอทีเพอื่ ให้ เกิดความมนั่ คงปลอดภัย” 5.3 ช้อปปงิ้ ออนไลนเ์ ชอื่ ใจไดอ้ ย่างไร? จากเรื่องเลา่ ในตอนทีแ่ ลว้ พุดน้อยยอมรบั วา่ การซอ้ื สนิ คา้ ออนไลน์ ในปจั จบุ นั เป็นเทรนด์ท่กี ำ� ลงั มาแรงหยุดไมอ่ ยู่ แมว้ า่ นิสัยคนไทยส่วนใหญ่ ถ้าไม่เหน็ ของจรงิ หรอื ไม่เคยจับสนิ คา้ รบั รองไม่มที างซ้ือแน่นอน แต่หาก สนิ คา้ หน้าตาเหมือนๆ กนั มีสนิ คา้ มาใหเ้ ลอื กถงึ ที่ (หนา้ จอคอมพิวเตอร)์ ไมต่ อ้ งเดนิ หาซอื้ ใหเ้ หนอื่ ยแถมราคายงั ถกู กวา่ ในหา้ งสรรพสนิ คา้ เกอื บครงึ่ อกี ทั้งส่งตรงถึงบา้ น รับประกันวา่ มีผสู้ นใจแนน่ อน แต่จะชอ้ ปปิง้ ออนไลน์ให้สบายใจ พดุ นอ้ ยว่าเพอื่ นๆ ควรศกึ ษาวิธี การช้อปปิ้งอย่างม่ันคงปลอดภัยเอาไว้บ้าง เพ่ือจะได้ไม่ต้องเสียเงินและ เสียใจในภายหลังนะครบั 134 ฉลาดรู้เนต็ 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

“ขอ้ เตือนใจ”...ฝากถึงนักชอ้ ปออนไลน์ เพ่ือระวังไม่ให้โดนหลอกขายสินค้าบนโลกออนไลน์ เราควรศึกษา ข้อมลู สนิ ค้าและความน่าเชือ่ ถอื ของผขู้ ายด้วยวิธกี ารงา่ ยๆ ดงั น้ี 1. เช็คความมีตัวตนของร้านค้า โดยดูเครื่องหมายรับรองกา รจดทะเบยี น หรอื ทเ่ี รยี กวา่ “DBD Registered” เพราะผคู้ า้ ขายออนไลน์ มีหน้าท่ีต้องจดทะเบียนกับ กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์ และถ้าผู้ขายอยากให้ผู้ซื้อม่ันใจในตัวตน ของผู้ขายก็สามารถขอเคร่ืองหมายรับรอง มาแปะไว้ที่ร้านค้าของตัวเองได้ซึ่งมีหน้าตา แบบน้นี ะครับ 2. เลือกรา้ นค้าทีม่ ชี ่ือเสยี งตอบรับในทางทดี่ ี วิธีสงั เกตง่ายๆ อาจ จะอา่ นกระทู้ (Web board) ยอ้ นหลงั หรือจำ� นวนการสง่ สนิ ค้า การรวี วิ (Review) ของลูกค้าว่าเป็นไปในทางบวกหรือลบ เพียงเท่านี้เราก็พอจะ ประเมนิ ไดแ้ ลว้ ว่าควรจะช้อปกับรา้ นค้าออนไลน์เจ้านีห้ รอื เปล่า 3. เลอื กซือ้ สนิ คา้ จากเวบ็ ไซตท์ ี่มีอายอุ ย่างนอ้ ย 1 ปี เราสามารถ ตรวจสอบไดง้ ่ายๆ ผ่านทาง https://who.is/ โดยการใสช่ อ่ื เว็บไซต์นัน้ ๆ ลงไป ย่ิงร้านค้าท่ีเปิดขายออนไลน์มานานและยังเปิดอยู่ แสดงวา่ มีความ น่าเชื่อถือที่ดี ในทางกลับกันถ้าเป็นเว็บไซต์หลอกลวงก็คงไม่เปิดมานาน นับปีเป็นแน่ 4. สงั เกตการตอบคำ� ถามของผขู้ าย สามารถตรวจสอบไดจ้ ากการ ตอบคำ� ถามในกระทวู้ า่ ผขู้ ายตอบคำ� ถามของลกู คา้ บอ่ ยแคไ่ หน มกี ารตอบ คำ� ถามอยา่ งไร และเอาใจใสล่ กู คา้ หรอื ไม่ หากในกระทมู้ ลี กู คา้ เขา้ มาคยุ เปน็ จ�ำนวนมาก แล้วผ้ขู ายมีการให้ความใสใ่ จในการตอบค�ำถามของลกู ค้าท่ีดี เรากส็ ามารถมน่ั ใจได้ในระดบั หนึ่งว่าม่ันคงปลอดภัย บทที่ 5 | กฎหมาย...รู้ไว้กด็ ีกับตัวเอง 135

5. ดเู งอื่ นไขการรบั ประกนั สนิ คา้ หรอื บรกิ ารหลงั การขาย เนอ่ื งจาก การซื้อสินค้าผ่านทางเว็บไซต์ หากสินค้ามีปัญหาไม่ว่าจะเป็นการส่งท่ีผิด พลาดหรือสินค้าไม่ได้มาตรฐาน ทางร้านจะมีการรับประกันหรือสามารถ เปลย่ี นหรอื คนื สนิ คา้ ไดห้ รอื ไม่ ระยะเวลาในการรบั ประกนั มมี ากนอ้ ยเพยี ง ใด หากทางผู้ขายไม่ได้ระบุไว้ เราก็ควรถามให้เข้าใจและชัดเจนก่อนการ ตดั สนิ ใจซอ้ื ซงึ่ ทางทดี่ คี วรสอบถามผา่ นทางเวบ็ บอรด์ หรอื อเี มล เพอ่ื จะได้ มหี ลกั ฐานทเ่ี ปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษร และไมค่ วรตกลงซอื้ ขายกนั ทางโทรศพั ท์ 6. ตรวจสอบ Social Media ของผู้ขาย เพราะผขู้ ายบางรา้ นมี หลายบัญชผี ู้ใช้ ดงั น้นั จึงควรสืบคน้ บัญชีผ้ใู ชง้ านจรงิ ใหแ้ น่ชัด เพื่อทจี่ ะได้ สามารถตรวจสอบกลุ่มเพ่ือนหรือผู้ติดตาม และพฤติกรรมของการใช้งาน จริงได้โดยถ้าผู้ขายผ่านทาง Social Media มีความจริงใจก็ต้องยินดีใน การให้บัญชีผ้ใู ช้งานจรงิ 7. สินค้าท่ีเลือกซื้อไม่ใช่ของผิดกฎหมาย เช่น ยาท่ีไม่ได้รับการ รบั รอง ของเลียนแบบ เพราะถ้าของมปี ญั หา หรือโดนโกง คุณกค็ งจะไป เอาผดิ กับคนทหี่ ลอกขายคณุ ไม่ไดด้ ้วยเชน่ กัน น้องพดุ ดงิ้ ชวนรู้ ปัจจุบัน ส�ำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การ มหาชน) หรือ ETDA ในกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร ได้เสริมความเชื่อมั่นให้แก่ผู้ซื้อผู้ขายสินค้าออนไลน์โดยเปิดให้บริการ “ศูนย์รับเรื่องร้องเรียนซ้ือขายออนไลน์” ผ่านเว็บไซต์ http://occ. thaiemarket.com ซ่ึงจะคอยให้ค�ำแนะน�ำแก่บุคคลทั่วไปในกรณีที่เกิด ปญั หาจากการซอ้ื ขายสนิ คา้ ออนไลนด์ ว้ ย 136 ฉลาดรเู้ นต็ 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

5.4 กฎหมายทคี่ วรรไู้ ว.้ .. จะไดไ้ มใ่ ช้คอมพวิ เตอร์ แบบผดิ ๆ การใช้คอมพิวเตอร์มีทั้งข้อดีและข้อเสีย ซ่ึงบางคนก็ใช้แบบไม่ถูก ต้อง และบางทีคนดีอย่างเราๆ ก็ใช้คอมพิวเตอร์แบบรู้เท่าไมถึงการณ์ ท�ำให้กลายเป็นผิดกฎหมายได้เหมือนกันนะครับ เราจึงต้องระมัดระวัง และอย่างน้อยๆ ก็ต้องรู้ว่าท�ำอะไรบ้างที่กฎหมายบอกว่าผิดและอาจจะ ต้องโดนลงโทษ คุณพ่อของพดุ น้อยได้เล่าวา่ มีกฎหมายท่ีช่อื วา่ “พระราชบัญญตั ิวา่ ด้วยการกระท�ำความผิดเก่ียวกบั คอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550” หรอื เรยี กส้ันๆ วา่ กฎหมายคอมพวิ เตอร์ เปน็ กฎหมายอกี เรอ่ื งหนง่ึ ทเ่ี ราควรรไู้ ว้ คณุ พอ่ ได้ เล่าใหพ้ ุดน้อยฟังว่ากฎหมายนี้ส�ำคัญอยา่ งไร บทที่ 5 | กฎหมาย...รู้ไว้กด็ กี บั ตัวเอง 137

นกั เจาะ นกั แฮก ต้องโดน...!! คอมพวิ เตอร์ มือถอื อีเมล์ หรืออะไรก็ตามที่เป็นอุปกรณ์หรือข้อมูล อิเล็กทรอนิกส์ของเรา เราก็คงไม่อยากให้ใครเข้ามายุ่งใช่ไหมครับ เพราะ ฉะนนั้ กฎหมายถงึ ตอ้ งกำ� หนดวา่ ใครกต็ ามทเี่ ขา้ ไปยงุ่ กบั ระบบคอมพวิ เตอร์ หรือขอ้ มูลคอมพิวเตอร์ของคนอื่น โดยเฉพาะพวกท่ีเรียกวา่ แฮกเกอร์ น้ัน อาจถกู ลงโทษไดห้ ากวา่ ไปทำ� อะไรไมด่ กี บั ระบบหรอื ขอ้ มลู คอมพวิ เตอรข์ อง คนอ่ืนๆ หรือท�ำโดยไม่ได้รับอนุญาต ซึ่งมีกรณีท่ีกฎหมายก�ำหนดว่าเป็น ความผดิ และอาจตอ้ งถูกลงโทษดงั นี้ l Hacker การแฮกระบบคอมพวิ เตอรห์ รอื แฮกขอ้ มลู คอมพวิ เตอร์ เป็นพวกที่ชอบแอบเข้าไปในระบบคอมพิวเตอร์หรือเข้าไปดูข้อมูลของคน อื่น โดยทีเ่ จ้าของเครือ่ งหรอื เจ้าของขอ้ มูลเคา้ ใส่รหัสป้องกันไว้ เหมอื นกบั โจรทแี่ อบเขา้ ไปในบา้ นท่ีล็อคกญุ แจไวน้ น่ั หละ่ ครับ l รแู้ ลว้ อยากบอกตอ่ ... คอื คนทรี่ รู้ หสั สำ� หรบั เขา้ ระบบคอมพวิ เตอร์ ของคนอ่นื แลว้ เอาไปบอกตอ่ แบบนกี้ ็ผิดนะครับ 138 ฉลาดร้เู น็ต 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

l สง่ อะไรชน้ั อยากรบู้ า้ ง พวกน้ีคอื พวกดักข้อมูลนน่ั เอง เป็นพวก อยากรวู้ า่ คนอน่ื เคา้ สง่ อะไรกนั เลยไปคอยเฝา้ อยกู่ ลางทางคอยดกั จบั ขอ้ มลู คอมพิวเตอร์ที่ว่งิ ไปมาตามเส้นทางต่างๆ คลา้ ยกบั การดกั ฟงั โทรศพั ท์ทไี่ ป แอบฟงั วา่ เคา้ คยุ อะไรกนั น่นั เอง l ก่อกวนหรือท�ำลาย คือการเข้าไปยุ่งกับระบบคอมพิวเตอร์จะ ทำ� ใหร้ ะบบลม่ หรอื ใชไ้ มไ่ ด้ เชน่ ยงิ ไวรสั เพอื่ โจมตคี อมพวิ เตอรค์ นอนื่ หรอื เข้าไปยดึ เครื่องคอมพิวเตอร์ เป็นตน้ นอกจากน้ี ยงั รวมถึงการแอบเขา้ ไป แก้ไขหรือท�ำลายข้อมูลของคนอ่ืนด้วย ซึ่งพวกชอบก่อกวนหรือท�ำลายไป ยุ่งกับระบบหรือข้อมูลน้ันเป็นเรื่องส�ำคัญมากๆ เช่น ระบบคอมพิวเตอร์ สำ� หรบั จา่ ยกระแสไฟ ขอ้ มลู คอมพวิ เตอรข์ องระบบการเงินธนาคาร แบบ น้โี ทษจะหนกั ขนึ้ อีกหนึง่ เท่าเลยนะ l พวกชอบแจก.. แจกอะไรถึงจะผิด ?? ก็แจกโปรแกรมท่ีเอาไว้ ทำ� ผิดไงครบั สำ� หรับนกั โปรแกรมเมอรผ์ ้รู ้อนวชิ า ซึ่งมกั จะมีเวลาว่างสรา้ ง ไวรัส หรือมัลแวร์ แลว้ น�ำไปปล่อยให้กับเพ่อื นรว่ มอุดมการณข์ ายหรอื ใหผ้ ู้ อื่นหยิบยืมไปใช้ เช่น ไวรัสท่ียิงเข้าไปเพ่ือท�ำลายระบบคอมพิวเตอร์ โทร จันท่ีเข้าไปฝังตัวในเคร่ืองเพื่อขโมยข้อมูล ก็ย่ิงเท่ากับส่งเสริมให้คนอ่ืนท�ำ ผดิ กฎหมายจงึ ตอ้ งหา้ มปรามเสยี แตเ่ นน่ิ ๆ เพอื่ ไมใ่ หม้ คี นทำ� ผดิ เยอะขน้ึ อกี บทท่ี 5 | กฎหมาย...รู้ไวก้ ด็ กี บั ตัวเอง 139

ฮ่ันแน่... ชอบแกลง้ ชอบโพสต์ ส่งหรือแชร์ ระวังจะผิดไม่ร้ตู วั นอกจากพวกเทคนิคต่างๆ ที่ไปยุ่งกับคอมพิวเตอร์หรือข้อมูล คอมพิวเตอรข์ องคนอ่นื แล้ว ยังมเี รอื่ งทคี่ นใช้งานทั้งหลายตอ้ งระวงั ไวด้ ้วย เหมอื นกัน ยิ่งชอบสง่ หรอื แชร์แล้วละ่ กเ็ ราอาจจะทำ� ผิดกฎหมายโดยที่เรา ไมร่ ตู้ ัวเลยก็ไดน้ ะครับ l ส่งแล้วไม่บอก? พวกท่ีส่งข้อมูลคอมพิวเตอร์หรืออีเมล์แล้วไม่ ยอมบอกชือ่ ไม่บอกตัวตน หรอื บอกว่าเป็นคนอนื่ ส่งมา ไปกอ่ กวนคนทีไ่ ด้ รบั ขอ้ มลู จนใชง้ านคอมพวิ เตอรแ์ บบไมเ่ ปน็ สขุ ตอ้ งคอยบลอ๊ กคอยลบ แบบ น้กี ฎหมายถือว่าทำ� ผดิ นะครบั เพราะจะส่งขอ้ มลู ทั้งที คนรับเคา้ ก็อยากรู้ ว่าใครสง่ สง่ มาจากไหน เช่ือถือไดห้ รอื ไม่ เพราะอาจจะมขี องท่ีไม่ตอ้ งการ ตดิ มา เชน่ มไี วรสั แถมมากบั อเี มล์ พอเปดิ อเี มลป์ บุ๊ เครอ่ื งกถ็ กู กอ่ กวนหรอื ถกู ยึดเคร่ือง เปน็ ต้น l ข้อมูลหลอกลวงหรือลามก ข้อน้ีจะเป็นความผิดหากว่าเป็น ข้อมูลท่ีคนอื่นเข้าไปดูได้นะครับ ซึ่งมีความผิดท่ีเกิดข้ึนได้หลายรูปแบบ อย่างแรกเลยคือ พวกชอบหลอกลวงคนอ่ืนโดยการใช้ข้อมูลปลอม เช่น สร้างเวบ็ เพจปลอมท�ำให้คนเข้าใจผิด ซงึ่ สว่ นมากจะเป็นพวกเวบ็ ธนาคาร ปลอมที่คนใช้งานถูกเอาข้อมูลส่วนตัว หรือเลขบัตรส�ำคัญต่างๆ ไป แล้ว คนสร้างเว็บก็เอาข้อมูลที่ได้ไปปลอมเป็นเจ้าของบัตร เจอแบบนี้ระวังจะ เสียเงินโดยไม่ทันตง้ั ตัวนะครับ 140 ฉลาดรเู้ น็ต 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

ถัดมาคอื การลงขอ้ มลู หรอื โพสต์ขอ้ ความทไี่ มเ่ ป็นความจริง ซง่ึ เป็น ขอ้ มลู ที่อาจมีผลใหป้ ระเทศชาติเสียหาย หรอื ทำ� ใหผ้ ูค้ นแตกตื่น เช่น จะมี การทง้ิ ระเบิดทจ่ี ังหวดั ก. ให้ประชาชนรบี อพยพ แมจ้ ะเขยี นเลน่ ๆ แต่ถา้ ลองมกี ารโพสต์หรือส่งต่อกนั ไปมากๆ โดยท่คี นส่งต่อกไ็ ม่รู้วา่ จรงิ หรอื ไม่ อีกรูปแบบหนึ่งคือ ข้อความหรือข้อมูลน้ันเป็นความผิดร้ายแรงท่ี เก่ียวกับประเทศชาติ หรือเป็นการก่อการร้าย เช่น ชักชวนให้รวมตัวกัน แบง่ แยกประเทศ เปน็ ต้น และสุดทา้ ยกค็ ือพวกรูปลามกทั้งหลาย ผใู้ หบ้ รกิ ารอาจตอ้ งรบั ผดิ ดว้ ย.. แลว้ ผใู้ หบ้ รกิ ารเกยี่ วอะไร?? ผใู้ ห้ บริการ ในทีน่ ้คี ือคนทที่ �ำใหเ้ ราเข้าไปเล่นอินเทอรเ์ น็ตได้ เปน็ คนทคี่ อยให้ บรกิ ารตา่ งๆ เกย่ี วกบั อนิ เทอรเ์ นต็ นนั่ เอง เชน่ ผใู้ หบ้ รกิ ารอนิ เทอรเ์ นต็ ผใู้ ห้ บรกิ ารเวบ็ บอรด์ เปน็ ตน้ และเพราะวา่ คนทเ่ี ขา้ ใชอ้ นิ เทอรเ์ นต็ ทอ่ี ยมู่ ากมาย ทำ� ใหข้ อ้ มลู ทเี่ ขา้ สอู่ นิ เทอรเ์ นต็ มจี ำ� นวนมหาศาล หากวา่ มขี อ้ มลู หลอกลวง หรือลามกเข้าสรู่ ะบบการจดั การยอ่ มทำ� ไดย้ าก ผู้ให้บริการจงึ เปน็ ผ้ทู ี่ชว่ ย เหลอื รฐั ในการปอ้ งกนั ปญั หาทเ่ี กดิ ขน้ึ ไดเ้ รว็ ทสี่ ดุ ดงั นนั้ หากผใู้ หบ้ รกิ ารราย ใดรู้ว่ามีข้อมูลที่ผิดกฎหมายอยู่ในความดูแลของตัวเองแล้วไม่ยอมจัดการ หรอื ปลอ่ ยใหข้ อ้ มลู นนั้ ยงั คงเผยแพรอ่ ยแู่ บบนกี้ เ็ ขา้ ขา่ ยวา่ ผใู้ หบ้ รกิ ารจงใจ หรือสนับสนนุ ข้อมูลน้นั น่นั เอง กฎหมายจึงใหผ้ บู้ รกิ ารมคี วามผิด บทที่ 5 | กฎหมาย...รู้ไว้ก็ดีกับตัวเอง 141

l ตัดต่อรูปคนอ่ืนท�ำให้เสียหาย การเผยแพร่รูปของผู้อื่นท่ีมีการ ตดั ตอ่ ไมว่ า่ จะตดั ตอ่ เองหรอื ไมก่ ต็ าม ถา้ รปู นนั้ อาจทำ� ใหเ้ จา้ ของรปู เสยี หาย หรือถกู ดูถกู เชน่ เอาภาพดารามาตดั ตอ่ เป็นภาพโป๊ เปน็ ต้น อย่างท่ีพุดน้อยได้เล่าให้ฟังน่าจะท�ำให้เพื่อนๆ รู้จักกับกฎหมาย คอมพิวเตอร์ขน้ึ บา้ ง แตพ่ ดุ นอ้ ยก็เช่ือว่ายงั มีเพ่ือนๆ อีกหลายคนที่ยงั ไม่รู้ จักอีกเช่นกัน บางคนอาจจะคดิ วา่ ส่งิ ท่ีทำ� นั้นไมผ่ ิดกฎหมาย เพราะตวั เอง ไมไ่ ดไ้ ปยงุ่ กบั ใครเพยี งแคแ่ สดงความคดิ เหน็ ในออนไลนเ์ ทา่ นนั้ หรอื แมแ้ ต่ การแอบใช้ ID และ Password ของแฟนเพ่อื น พี่ นอ้ ง ครอบครัว โดยที่ เจา้ ตัวเองไม่ไดอ้ นุญาต กไ็ ม่น่าผดิ กฎหมายเพราะขอ้ อ้างท่วี า่ เราก็รจู้ กั คน เหล่านี้ เปน็ ต้น พุดน้อยว่า ที่เราใช้คอมพิวเตอร์ แทปเล็ต หรือมือถือกันจนติด เป็นส่วนหน่ึงของชีวิตในทุกวันน้ี เพ่ือนๆ อย่าคิดว่าการกระท�ำเพียง เลก็ นอ้ ยของเรานน้ั ไมเ่ ปน็ ไรนะครบั บางทขี อ้ มลู บางอยา่ งเราไมร่ วู้ า่ จรงิ หรอื ไม่ เรากก็ ดแชร์ กดสง่ กนั ไป แตถ่ า้ เมอ่ื ไหรท่ มี่ คี นเสยี หายแลว้ เคา้ เอา เรื่องขน้ึ มาละ่ ก็ เราต้องเสยี ทง้ั เงนิ เวลา เพ่อื เคลียร์คดีความกนั ทส่ี ถานี ตำ� รวจ สอื่ ออนไลนเ์ ปน็ สอ่ื ทส่ี ามารถใหท้ กุ คนทำ� อะไรกไ็ ดต้ ามอสิ ระจรงิ แต่ก็ตอ้ งระวงั ไมใ่ หไ้ ปกระทบกบั คนอน่ื เคา้ นะครับ 142 ฉลาดรูเ้ น็ต 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

“เพียงส่ง e-Mail ใหเ้ พอื่ นทำ� ไมผดิ กฎหมาย? อยา่ เพง่ิ ตกใจไปครับ หากเข้าใจกฎหมาย ไซเบอร์มากข้นึ รบั รองว่าชวี ติ ในโลก ไซเบอร์มัน่ คงปลอดภยั แน่นอน” ระวังสักนิดก่อนคล๊ิก... การเป็นยังไงกันบ้างครับที่เล่าให้ฟังเก่ียวกับกฎหมายคอมพิวเตอร์ ที่จะทำ� ใหเ้ ราระมัดระวงั เวลาใชง้ านมากข้ึน แต่พุดนอ้ ยว่า นอกจากการใช้ งานแล้วพวกเราเองท่เี ป็นฝ่ายรับข้อมูลกต็ อ้ งระวงั เหมอื นกันนะครบั มาดู กนั ว่าเราควรระวงั อะไรไว้บ้าง l ข้อมูลหรอื อเี มลจ์ ากคนไม่รูจ้ ัก เพราะอีเมลท์ ีม่ าจากคนไมร่ จู้ กั อาจจะมีของแถมมาด้วยก็ได้โดยเฉพาะพวกไวรัส พุดน้อยคนนึงหล่ะที่ ไม่ค่อยยอมเปดิ อเี มลท์ ม่ี าจากไหนกไ็ มร่ ู้ เพราะไมช่ อบของแถม บรือ๋ ออ... l เว็บไซต์ปลอม นอกจากนี้ เวลาใช้งานเว็บไซต์ต่างๆ เรามักจะ เคยชินกับการคีย์ตัวอักษรเพียงไม่กี่ตัว แล้วบราวเซอร์ก็จะเด้งรายชื่อขึ้น มาใหเ้ ลอื กแบบอัตโนมัตใิ ช่มั้ยครับ น่นั แหละ.. ระวงั ใหด้ ี !!! เพราะอะไรรู้ มั้ยคร้ับ บางทคี นรา้ ยกส็ รา้ งเว็บปลอมโดยสรา้ งให้โดเมน หรือ ชื่อเว็บไซต์ มีความใกล้เคียงกับช่ือเว็บไซต์จริงมาก เช่น www.bangkok.or.th เป็น www.bamgkok.or.th เป็นต้น พอเด้งขึ้นมาอัตโนมัติเราก็มักจะกดกัน ทันทีโดยไม่ได้สังเกตรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ท�ำให้เราเข้าไปท่ีเว็บไซต์ ปลอมแทน ดังน้ัน เวลาเราจะเข้าเว็บไซต์อะไร ก็ลองตรวจดูสักนิดนึงนะ ครับว่าใช่เวบ็ ไซต์ทีเ่ ราจะใช้งานจริงหรอื เปล่า และหากเราพมิ พ์ชอื่ เวบ็ ไซต์ เองได้กจ็ ะดีกว่านะครับ บทที่ 5 | กฎหมาย...รู้ไว้กด็ กี บั ตัวเอง 143

l Check กอ่ น Share... ไมเ่ สยี่ งผดิ กฎหมาย การตรวจสอบขอ้ มลู กอ่ นทจ่ี ะสง่ ตอ่ นนั้ เปน็ อกี เรอ่ื งนงึ ทเี่ ราตอ้ งระมดั ระวงั ใหม้ ากนะครบั เพราะ วา่ ยุค Social Network ท�ำใหก้ ารรับรู้ขา่ วสารและส่งตอ่ ข่าวรวดเรว็ แต่ ความรวดเรว็ นอี้ าจทำ� ใหม้ ขี อ้ มลู หรอื ขา่ วมากมายทสี่ ง่ ตอ่ นนั้ มาจากเพยี งแค่ กดแชรโ์ ดยไม่ไดต้ รวจสอบก่อน หลายคนเมื่อไดร้ ับขา่ ว รปู ภาพหรือขอ้ มลู เร่ืองใดๆ มา ก็เช่ือและกดแชร์ในทันที โดยไม่ได้ตรวจสอบก่อนว่าข่าวดัง กล่าวนั้นจริงหรือไม่ นั่นอาจจะท�ำให้คุณล�ำบากได้นะครับ เพราะอาจจะ ทำ� ใหค้ ุณกลายเป็นผ้รู ว่ มเผยแพร่ข่าวลวงได้ โดยทคี่ ุณไม่รู้ตัว “กฎหมายไซเบอรอ์ ย่าคดิ วา่ ไมส่ �ำคัญ เพราะเมือ่ ใดที่คณุ ถูกโกงผ่านโลก ออนไลน์ แล้วจะรวู้ ่าสง่ิ นมี้ คี า่ ดั่งทอง” 144 ฉลาดรเู้ นต็ 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

นอ้ งพุดดง้ิ ชวนรู้ พุดดิ้งขอแนะน�ำอีกหนึ่งหน่วยงานที่เป็นมืออาชีพด้านภัยคุกคาม ไซเบอร์ นน่ั กค็ อื ศนู ยป์ ระสานการรกั ษาความมน่ั คงปลอดภยั หรอื ไทยเซริ ต์ (ThaiCERT) ภายใต้ ETDA ซ่ึงมีภารกิจหลักในการจัดการปัญหาภัย คุกคามทางไซเบอร์ รับแจ้งเหตุภัยคุกคาม รวมทั้ง การประสานงานและการแจ้งเตือนเหตุร้ายต่างๆ ให้พวกเราได้ระวังกันล่วงหน้า ซ่ึงสามารถติดต่อ ได้ท่ี โทร. 0-2123-1212 และสายด่วน 1212 หรอื ศึกษาข้อมูลเพ่ิมเติมได้ท่ีเว็บไซต์ https://www. thaicert.or.th บทที่ 5 | กฎหมาย...รู้ไวก้ ด็ ีกับตัวเอง 145

รไู้ ว.้ ..เม่ือโดนโกง ปัญหาน้ีคงไม่มีใครอยากให้เกิดขึ้น แต่ถ้าเกิดปัญหาอะไรข้ึนพุด น้อยอยากให้เพื่อนๆ ตั้งสติ แล้วพยายามรวบรวมข้อมูลทั้งหมดที่มีเอาไว้ นะครับ เช่น อีเมล์ติดต่อซ้ือขาย ข้อความที่ติดต่อกันด้วยช่องทางต่างๆ หน้าตาเว็บไซต์ท่ีเราเข้าไปใช้บริการ รายการโอนเงิน เป็นต้น แล้วรีบไป แจ้งความท่ีสถานีต�ำรวจ แต่อย่าบอกแค่ว่า “แจ้งเป็นหลักฐาน” นะครับ ควรจะบอกว่า “แจ้งความเพื่อด�ำเนินคดี” ซึ่งปกติเราสามารถแจ้งความ ได้ทส่ี ถานต�ำรวจประจ�ำทอ้ งที่ 146 ฉลาดรู้เน็ต 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

นอกจากสถานีต�ำรวจแล้ว มีอีกที่หนึ่งท่ีพุดน้อยจะแนะน�ำ นั่นคือ “กองบังคับการปราบปรามการกระท�ำความผิดเก่ียวกับอาชญากรรมทาง เทคโนโลย”ี หากวา่ เพอ่ื นๆ สงสยั วา่ อาจเปน็ การโจมตคี อมพวิ เตอร์ ถกู แฮก หรือมีข้อมูลเกี่ยวกับความผิดคอมพิวเตอร์หล่ะก็ติดต่อไปได้นะครับที่ “กองบังคับการปราบปรามการกระท�ำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทาง เทคโนโลยี ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา อาคาร B ช้ัน 4 ถ.แจง้ วฒั นะ เขตหลกั สี่ กรงุ เทพฯ 10210 หมายเลขตดิ ตอ่ 0-2142-2555- 60” หรือสามารถแจ้งผ่านทางเว็บไซต์น้ีก็ได้นะครับ http://www.tcsd. in.th/petition พดุ นอ้ ยวา่ ทางทด่ี ตี ดิ ตอ่ หรอื ซอ้ื ของอะไรกบั ใครไว้ กอ็ ยา่ เพงิ่ ลบ ขอ้ มูลน้นั จนกวา่ จะเรียบร้อยนะครับ เพราะขอ้ มลู เหล่าน้จี ะช่วยท่านได้ หากมปี ญั หา บทท่ี 5 | กฎหมาย...ร้ไู วก้ ด็ กี บั ตวั เอง 147

ศัพทไ์ ซเบอร์ น่ารู้ Android Device Manager (แอนดรอย ดีไวซ์ เมเนเจอร์) : ระบบฟีเจอร์ส�ำหรับการระบุต�ำแหน่งของสมาร์ตโฟนหรือแท็บเล็ต ท่ีใช้ระบบปฏิบัติการของ Android ซงึ่ มคี วามคลา้ ยกับ Find My iPhone ของ iOS และ Find My Phone ของคา่ ย Windows ทง้ั ยงั สามารถสงั่ ลอ็ ก โทรศัพท์ และลบข้อมูลทงั้ หมดได้โดยการส่ังงานผา่ นระบบรีโมท Antivirus Software (แอนตี้ไวรสั ซอฟต์แวร์) : ซอฟต์แวร์ที่ถูกสร้างข้ึนเพ่ือน�ำมาใช้ในการป้องกัน ตรวจจับ และ ก�ำจัดโปรแกรมท่เี ป็นภยั คกุ คามทางคอมพิวเตอร์ เชน่ ไวรสั เวริ ์ม โทรจนั และสปายแวร์ เป็นตน้ Encryption (เอนครปิ ชนั ) : การเข้ารหัสข้อมูลเพ่ือให้เกิดความม่ันคงปลอดภัยในการใช้ คอมพิวเตอร์ โดยเปลี่ยนจากข้อมูลท่ีสามารถอ่านได้ ให้เป็นข้อมูลที่ไม่ สามารถอ่านได้ 148 ฉลาดร้เู นต็ 2 ตอน Trust on Internet (ToI)

Internet Security (อนิ เทอรเ์ นต็ ซีเคียวริต)้ี : โปรแกรมการเพม่ิ ความสามารถในการตรวจจบั ไวรสั ทที่ ำ� งานบนการ เช่ือมตอ่ อนิ เทอร์เนต็ อตั โนมตั ิ เช่น ไวรสั สแปมเมล เป็นต้น Internet Service Provider (อนิ เทอรเ์ นต็ เซอร์วสิ โพรไวเดอร์) : เป็นหน่วยงานให้บริการเช่ือมต่อเข้ากับเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ทำ� หนา้ ทเี่ สมอื นเปน็ ประตเู ปดิ การเชอ่ื มตอ่ ใหบ้ คุ คลหรอื องคก์ ารใหส้ ามารถ ใช้งานอินเทอร์เนต็ ได้ IP Address (ไอพี แอดเดรส) : Internet Protocal Address หมายเลขประจ�ำเคร่ืองคอมพวิ เตอร์ ที่บ่งบอกถึงความมีตวั ตนของผู้ใชอ้ ินเทอรเ์ นต็ iTunes Gift Card (ไอทนู กฟ๊ิ การด์ ) : เปน็ บตั รเตมิ เงนิ ทมี่ ไี วส้ ำ� หรบั ซอื้ แอพพลเิ คชนั ตา่ งๆ ใน App Store ของ Apple ซึ่งมีความมั่นคงปลอดภัยมากกว่าการซื้อแอพพลิเคชันผ่าน บตั รเครดติ Keylogger (คีย์ลอ็ กเกอร)์ : วิธีการดักขโมยข้อมูลรูปแบบหน่ึงที่บรรดาแฮกเกอร์ใช้ โดยมี ลกั ษณะการดกั จบั ตวั อกั ษรทผ่ี ใู้ ชค้ อมพวิ เตอรท์ ำ� การคยี ล์ งบน Keyboard On-Screen Keyboard (ออน สกรนี คยี บ์ อร์ด) : โปรแกรมคยี บ์ อรด์ เสมอื นจรงิ โดยใชเ้ มาสค์ ลกิ ปอ้ นขอ้ มลู บนหนา้ จอ คอมพิวเตอร์ แทนการพิมพ์บนคีย์บอร์ด ซ่ึงวิธีน้ีสามารถใช้เพ่ือหลีกเลี่ยง ภัยจากการดกั ขโมยขอ้ มูลแบบ Keylogger ได้ ภาคผนวก 149