วัยใสวัยเก๋าฉลาดรู้เน็ต2 ผู้แต่ง : สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ จัดทำ E-BOOK : ห้องสมุดประชาชนจังหวัดชลบุรี

4 ไม่ควรตอบรบั ค�ำขอเป็นเพื่อนทไี่ ม่รู้จัก เพ่ือป้องกันคนที่แอบอ้างใช้ชื่อ หรือรูปภาพของผู้อื่น ในการเล่น Facebook ควรตรวจสอบกอ่ นตอบรบั คำ� ขอใหแ้ นใ่ จวา่ เปน็ คนรจู้ กั ของ เรา หรือเปน็ คนท่มี ีตวั ตนอย่จู รงิ 5 ตรวจสอบ URL ของ Facebook กอ่ นเข้า ระบบทุกครง้ั ว่าเป็นของ Facebook จริงหรือไม่ โดยสังเกตที่ URL หรือ ช่องทอี่ ยขู่ องเวบ็ ไซต์ 50

Facebook Messenger แอปพลิเคชนั แช็ตจากทาง Facebook ซ่งึ สามารถใช้งานได้ไม่ตา่ งจาก LINE เอาไวแ้ ช็ตคุยกบั เพอื่ น ๆ ส่งขอ้ ความ สง่ ข้อความ พร้อมสติกเกอรต์ ลก ๆ สง่ GIF แบบเคล่อื นไหว และใชอ้ โี มจิ แชรร์ ปู ภาพและวิดโี อ เกบ็ ชว่ งเวลาดี ๆ ดว้ ยกลอ้ งใน Messenger เพม่ิ ฟลิ เตอรห์ รอื ลายเส้น แล้วส่งไปให้เพอ่ื น ๆ ต้งั กลุ่มสนทนา สรา้ งกลมุ่ สนทนา แชรข์ อ้ ความ รปู วดิ โี อ สตกิ เกอร์ ขอ้ ความ เสยี ง และตำ� แหน่งท่ีตัง้ กับเพ่ือน ๆ ไดอ้ ย่างง่ายดาย โทร.หรอื คุยวิดีโอแชต็ โทร.คุยผ่าน Wi-Fi ได้ฟรี นอกน้ันจะต้องเสียค่าบริการ อินเทอรเ์ นต็ ตามอตั รามาตรฐาน ส่งข้อความเสียง บันทึกเสยี งและส่งข้อความเสียง 51

ใช้สังคมออนไลน์ยังไง ให้มีความสุข 52

ส่ือสารเชงิ สรา้ งสรรค์ โซเชยี ลมเี ดยี นอกจากเปน็ ทใ่ี หเ้ ราแสดงความคดิ เหน็ ความรสู้ กึ ในขณะเดยี วกนั ก็เปดิ รบั ความรู้สึกและความคิดเหน็ จากเพื่อน ๆ ของเราได้ด้วย การจะใชม้ นั อย่าง มีความสุข ก็ท�ำได้ง่าย ๆ แค่โพสต์ออกไปในเชิงบวก แม้จะเป็นเพียงรูปภาพ หรือข้อความ ต้องให้แน่ใจว่าไม่ท�ำร้ายจิตใจ หรือสร้างความเสียหายให้กับผู้อื่น ในโลกออนไลนเ์ มอื่ เราโพสตล์ งไปแลว้ ต้องค�ำนึงเสมอวา่ มันจะอยู่บนโลกออนไลน์ ตลอดไป ถงึ แมจ้ ะลบขอ้ ความไปแล้วก็ตาม อาจมคี นถ่ายภาพส่งิ ที่เราโพสต์ไปแล้ว เอาไว้ก็เป็นไปได้ แบ่งปันสาระดี ๆ เมอื่ ใชส้ อ่ื โซเชยี ลมเี ดยี เปน็ เสมอื นทพ่ี บปะพดู คยุ กบั เพอื่ น ๆ หรอื ลกู หลานแลว้ กค็ วรจะแบง่ ปนั หรือสร้างเนือ้ หาท่ดี ี ไม่ว่าจะเป็นการแชร์ โพสต์ภาพหรอื ขอ้ ความ ไปในเชงิ บวก เหมือนเมอ่ื ใครเจอเร่ืองดี ๆ อะไรกแ็ บ่งปนั ให้กบั เพ่อื น เชน่ บทความ หรอื วดิ ีโอใหค้ วามร้ใู หม่ ๆ แนะน�ำสถานที่ ค�ำพูดค�ำคมทด่ี ี หรอื แม้แตธ่ รรมะ ใช้เป็นท่รี วมตัวกนั ทำ� ดี คงจะดไี มน่ อ้ ยถา้ เรามพี น้ื ทส่ี อ่ื สาร สง่ ตอ่ ใหค้ วามชว่ ยเหลอื กนั หรอื สรา้ งสงั คม จติ สาธารณะ งานอาสาสมคั ร กจิ กรรมเพอื่ สงั คม เพอ่ื ชกั ชวนใหค้ นอนื่ รว่ มกนั ทำ� ความดี แลกปลี่ยนความคดิ เห็น เมอ่ื มปี ญั หากอ็ าจนำ� เสนอปญั หาเพอ่ื ขอคำ� ปรกึ ษา หรอื ขอความเหน็ ผา่ น Social Network ได้ เช่น การสรา้ งหนา้ แฟนเพจของกลุ่มให้คนทอ่ี ยใู่ นพน้ื ทเ่ี ดียวกัน หรือ ผเู้ ชย่ี วชาญมาชว่ ยกนั นำ� เสนอแงม่ มุ ทางออกหรอื คำ� แนะนำ� ในการแกไ้ ขปญั หาตา่ ง ๆ 53

\"ข่าวออนไลน\"์ สังเกต ยงั ไงว่า \"ไม่ปลอม\" ในยุคนี้ Social Network ท�ำให้การรับรู้ข่าวสารและส่งต่อข่าวรวดเร็วอย่าง มาก แตค่ วามรวดเรว็ นอ้ี าจท�ำให้มขี ้อมูลหรอื ขา่ วมากมายทม่ี กี ารสง่ ตอ่ เพยี งแคก่ ด แชร์โดยไม่ไดร้ บั การตรวจสอบ หลายคนเมอ่ื ไดร้ ับขา่ ว รปู ภาพหรือข้อมลู เรื่องใด ๆ มา ก็เชอื่ และกดแชรใ์ นทนั ที โดยไมไ่ ดต้ รวจสอบกอ่ นว่าขา่ วดังกลา่ วนั้นจรงิ หรือไม่ ซง่ึ นัน่ อาจจะท�ำใหค้ ุณกำ� ลังกลายเปน็ ผรู้ ่วมเผยแพร่ข่าวลวงโดยไม่รู้ตวั 54

สังเกตยงั ไง ไม่โดนหลอก ดคู วามนา่ เชอื่ ถอื ของเวบ็ ไซตท์ เ่ี ผยแพรข่ า่ ว ถา้ เปน็ เวบ็ ไซต์ ข่าวที่มีไม่กี่หน้า ไม่ระบุที่อยู่ส�ำหรับติดต่อ หรือแหล่งข้อมูล ก็อาจเป็นไปได้วา่ เปน็ เว็บไซต์ท่ีถูกสรา้ งเพื่อเผยแพรข่ ่าวปลอม ตรวจสอบเว็บไซตห์ รือแหล่งข่าวอ่ืนว่ามีการเผยแพร่ข่าว เดียวกันหรือไม่ ถ้ามีเพียงแหลง่ ข่าวเดยี ว กอ็ าจเปน็ ไปไดว้ ่าเปน็ ข่าวท่ไี มน่ ่าเชอ่ื ถอื บอ่ ยคร้งั ทขี่ า่ วลวงมกั จะใสภ่ าพจากข่าวเก่าทไี่ มเ่ กีย่ วข้อง เพอื่ ทำ� ใหด้ นู า่ เชอื่ ถอื ผใู้ ชอ้ าจพจิ ารณาใชง้ านบรกิ ารของ TinEye หรอื Google Reverse Image Search เพอื่ คน้ หาวา่ รปู ดงั กลา่ ว ปรากฏอยู่ในข่าวเก่าหรือไม่ ตรวจสอบโดยการน�ำช่ือข่าว หรือเนื้อความในข่าว มาคน้ หาใน Google ซงึ่ อาจพบเวบ็ ไซตแ์ จง้ เตอื นวา่ ขา่ วดงั กลา่ ว เป็นข่าวลวง หรอื ดูวนั ที่เผยแพรข่ า่ ว อาจพบว่าเป็นขา่ วจรงิ แต่ เผยแพร่แล้วเมอ่ื อดตี สอบถามบนเว็บบอร์ดหรือติดต่อส�ำนักข่าวท่ีน่าเช่ือถือ ใหช้ ่วยตรวจสอบ นอกจากนี้หากผู้ใช้พบและพิจารณาแล้วเห็นว่า น่าจะเป็น ขา่ วปลอมแตย่ งั ไมแ่ นใ่ จ ทางทด่ี สี ดุ ในการปอ้ งกนั ความผดิ พลาด ควรหลีกเล่ียงการแชร์ เพ่ือลดผลกระทบจากความเสียหาย ทอี่ าจจะเกดิ ขึน้ 55

อาชพี ทใี่ ช่ กบั ความถนดั ทช่ี อบในยคุ ดจิ ทิ ลั 58 ยคุ แห่งการ Streaming 64 Cyberbullying ไม่ใชเ่ รือ่ งตลก 68 รวมค�ำทับศพั ท์ไอที 73 56

วยั ใส ฉลาดรเู้ น็ต 57

อาชีพท่ใี ช่ กับ ความถนดั ที่ชอบในยคุ ดจิ ทิ ลั อาชีพออนไลน์ เรยี นอยกู่ ท็ ำ� งานได้ หลาย ๆ คนมีความคดิ อยากหารายไดเ้ พ่ือเปน็ รายได้เสรมิ ระหวา่ งเรยี นเพื่อลด ภาระทางบ้านหรือเป็นทุนในการศึกษา จึงเลือกหารายได้บนโลกออนไลน์โดยผ่าน อินเทอร์เน็ตในช่องทางต่าง ๆ เช่น การขายสินค้าผ่าน Facebook, Instagram หรือท่ีเราเรียกง่าย ๆ ว่า \"ไอจี\", การเปิดร้านค้าออนไลน์กับเว็บที่ให้บริการเปิด ร้านค้าฟรี, การขายสินค้าผ่านเว็บไซต์ต่าง ๆ เป็นต้น หรือบางคนก็ใช้งานอดิเรก หรือสิ่งท่ีชอบท�ำในเวลาว่างมาสร้างอาชีพและรายได้ จะมีอาชีพอะไรบ้างท่ีเข้ากับ ความถนดั ของเรามาดกู นั เลย 58

ง่าย ๆ ขายภาพออนไลน์ สมาร์ตโฟนทุกวันนี้มาพร้อมกับความคมชัด ถ่ายภาพได้คุณภาพสูง รวมถึงมีลูกเล่นสนุก ๆ มากมาย งานน้ีเข้าทางคนที่ชอบถ่ายภาพ ใครจะไปรู้ ภาพถ่ายสวย ๆ ของเราก็ขายได้ ไม่ว่าจะเป็น วิวทิวทัศน์ ภาพสัตว์เล้ียง หรือ แมก้ ระท่งั รปู ทา่ ทางตา่ ง ๆ ที่น่าสนใจ สามารถนำ� ภาพเหล่านี้ ไปขายทางได้ทาง http://shutterstock.com หรือเวบ็ อ่นื ๆ ได้ ท�ำให้การถา่ ยภาพเลน่ ๆ ของเรา หาค่าขนมได้ สนุกกบั เกมแถมยังไดเ้ งนิ นัก Cast Game หรือ Game Caster ก็คือคนท่ีเล่นเกมแล้วถ่ายทอดสด ให้กบั คนอ่นื ไดด้ ู โดยหลัก ๆ คือการแบง่ ปนั ความสนุกในการเลน่ เกม พร้อมแนะ แนวทางในการเล่นไปด้วยน่นั เอง ส�ำหรับพวก Caster เกง่ ๆ จะมีการเสริมมุกตลก ทำ� ใหด้ แู ล้วชวนใหต้ ดิ ตาม ไม่น่าเบ่ือ นอกจากจะทำ� ใหย้ อดผตู้ ดิ ตามเพม่ิ ขน้ึ แลว้ รายไดจ้ ะเพมิ่ ตามยอดววิ ยงั ไมน่ บั การท่ี จะไดเ้ งนิ บรจิ าคจากคนดู ทเ่ี รยี กวา่ โดเนท เปน็ เหมอื นกบั สปอนเซอรบ์ รจิ าคสนบั สนนุ การเล่นเกมและท�ำวิดีโอ มากไปกว่านั้น Caster บางคนยังมีรายได้จากการขาย สินค้าทร่ี ะลึกของตวั เองอีกดว้ ยนะ 59

รบั รวี วิ ในโลกออนไลน์ เราคงเคยเห็นการรีวิวพวกเครื่องส�ำอาง หรือผลิตภัณฑ์เสริมความงามต่าง ๆ ทางออนไลน์ รู้หรือไม่วา่ นอกจากรีวิวให้ฟรี ๆ แล้ว ยังมีอาชีพรับจ้างรีวิวอีกด้วย โดยการรวี วิ ของเขานน้ั ไมใ่ ชเ่ พยี งเครอ่ื งสำ� อาง หรอื ผลติ ภณั ฑเ์ สรมิ ความงามเทา่ นนั้ ยงั มีการรีวิวสนิ ค้าในรูปแบบอืน่ เชน่ หนงั สือ ภาพยนตร์ สถานที่ทอ่ งเที่ยว โรงแรม อุปกรณ์อิเล็กทรอนกิ ส์ หรือแม้แต่อาหาร โดยเราอาจเรม่ิ จากการรวี วิ สิ่งทเี่ ราชอบ หรอื สนใจ ซงึ่ การรวี วิ เหลา่ นี้ นอกจากชว่ ยใหไ้ ดท้ ำ� ในสงิ่ ทชี่ อบแลว้ ยงั สามารถสรา้ ง รายไดจ้ ากการรบั จ้างรีวิวได้อกี ด้วย โอกาสของคนชอบเขยี น ตอนนร้ี า้ นคา้ ตา่ ง ๆ หนั มาทำ� การตลาดออนไลนแ์ ละตอ้ งการบทความมากมาย ส่งให้กับกลุ่มลูกค้า เพื่อส่ือสารให้เกิดความผูกพันในแบรนด์ และสร้างสรรค์เรื่อง ราวให้สนิ คา้ นา่ สนใจ จึงต้องการคนมาเขยี นบทความที่น่าสนใจจำ� นวนมาก นบั วา่ เปน็ โอกาสสำ� คญั ของคนทชี่ อบเขยี นหนงั สอื หนั มาเปน็ นกั เขยี นออนไลน์ สรา้ งสรรค์ คอนเทนต์ โพสต์ลงตามเว็บไซต์หรือส่ือโซเชียลมีเดียต่าง ๆ หรือแม้กระท่ังเขียน E-Book หรอื วาดการต์ นู ขายออนไลนต์ ามความถนดั และสรา้ งรายไดก้ น็ า่ สนใจไมน่ อ้ ย 60

Influencer ผมู้ อี ิทธพิ ล จับใจคนดิจทิ ัล ในยุคท่ีใคร ๆ ก็ก้าวเข้ามาเป็น Influencer ได้ไม่ยาก ขอให้มีเร่ืองจะเล่า หรอื อยากจะเลา่ ไมว่ า่ จะเป็นเร่อื งสว่ นตัว ประสบการณไ์ ปพบเจอ หรอื ไปคน้ ควา้ หามาเล่าก็ท�ำได้ท้ังนั้น ย่ิงเด๋ียวน้ีไม่จ�ำเป็นต้องมีคนคอยติดตามเป็นหลักแสน หลกั ลา้ น คุณกถ็ อื เปน็ Influencer ถา้ มคี นคอยตดิ ตามเพยี งหลกั พันหรอื หลกั หมน่ื ก็นับแล้ว นักผลติ Content พูดถึงนักผลิต Content ก็ต้องนึกถึงคนผลิตรายการโทรทัศน์ แต่ใน ปัจจุบันนี้ใคร ๆ ก็เป็นนักผลิต Content ได้ หรือที่เราเรียกกันว่า YouTuber (ยูทูบเบอร์) นักผลิต Content ออนไลน์สร้างรายได้พิเศษจากการอัดคลิปวิดีโอ ลง YouTube สามารถเปล่ียนจากยอดเข้าชม (View) ให้กลายเป็นเงินจาก การโฆษณาไดอ้ ีกด้วย 61

สร้างสรรค์คอนเทนต์ ดว้ ยเคล็ดลับง่าย ๆ 62

1. แตกตา่ ง การทเ่ี ราจะแตกตา่ งจากคนอนื่ นน้ั ไมใ่ ชก่ ารทำ� อะไรทพ่ี เิ รนทร์ หรอื พสิ ดาร แต่ เราต้องท�ำสง่ิ สร้างสรรค์ท่ียังไม่เคยเกดิ ขน้ึ หรือเกดิ ข้ึนน้อยมาก 2. นา่ สนใจ เมื่อมีความต่าง ก็จะก่อให้เกิดความน่าสนใจ จนในท่ีสุดก็จะเกิดเป็นกลุ่ม แฟน ๆ ที่ชืน่ ชอบผลงานของเรา พวกเขาก็จะทำ� การตลาดใหเ้ รา 3. น่าเชอ่ื ถือ เราต้องทำ� ให้ผู้ชมเชอื่ สิ่งทเ่ี ราต้องการจะสื่อออกไป 4. มีประโยชนก์ ับผชู้ ม ข้อนี้สำ� คัญมาก คอื เราตอ้ งสรา้ งสรรคผ์ ลงานท่เี ป็นประโยชน์กบั ผูอ้ น่ื ไมใ่ ช่ ใหเ้ พยี งแตต่ วั เราเอง เราตอ้ งคดิ ดว้ ยวา่ สง่ิ ทเ่ี รากำ� ลงั ทำ� อยนู่ ้ี จะชว่ ยแกป้ ญั หา หรือสรา้ งความสุขใหก้ บั ผู้อื่นได้หรอื ไม่ 63

ยคุ แห่งการ Streaming สตรมี มงิ (Streaming) คอื การเลน่ ไฟลม์ ลั ตมิ เี ดยี (วดิ โี อหรอื เสยี ง) ผา่ นอนิ เทอรเ์ นต็ จากชอ่ งทางทใ่ี หบ้ รกิ ารสตรมี มงิ โดยไมต่ อ้ งมกี ารดาวนโ์ หลดจนครบไฟล์ เนอื่ งจาก การดาวน์โหลดไฟล์มลั ตมิ เี ดียทงั้ ไฟล์จะใช้เวลาค่อนข้างมาก ดังน้ันการเล่นไฟล์มัลติมีเดียจากอินเทอร์เน็ตด้วยเทคนิคสตรีมมิง จะท�ำให้ สามารถแสดงผลข้อมูลได้ก่อนที่ไฟล์ท้ังหมดจะส่งผ่านเข้ามายังอุปกรณ์ของเรา สตรีมมิงจึงน�ำไปใช้ในวงการออนไลน์ได้หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นเกม งานอีเวนต์ รายการ และอน่ื ๆ อกี มากมาย รวมถงึ สรา้ งมติ ใิ หม่ ๆ ในการรบั ชมการถา่ ยทอดสดได้ มากขน้ึ กวา่ เดมิ ไมว่ า่ อยตู่ รงไหนของโลกกส็ ามารถรบั ชมไดเ้ พยี งแคม่ อี นิ เทอรเ์ นต็ และ อปุ กรณต์ า่ ง ๆ ไมว่ า่ จะเปน็ คอมพวิ เตอร,์ สมารต์ โฟน, แทบ็ เลต็ หรอื แมแ้ ตส่ มารต์ ทวี ี 64

Music Streaming การฟงั เพลงในรปู แบบออนไลนโ์ ดยใชอ้ นิ เทอรเ์ นต็ เปน็ สอ่ื กลาง ลกั ษณะเหมอื น การเชา่ เพลงฟังที่กำ� ลงั ฮติ สดุ ๆ ในตอนน้ี แถมการใชง้ าน Music Streaming นั้น ช่วยลดการละเมิดลิขสิทธิ์ได้ในระดับหน่ึง เพราะบางเจ้าเปิดบริการให้ฟังได้ฟรี ถึงแมจ้ ะดาวน์โหลดเกบ็ ไว้ฟังได้ แตก่ ็ไมอ่ นุญาตให้แจกจา่ ยไฟล์ Video Streaming บรกิ าร Video on-demand เปน็ การบนั ทกึ วดิ โี อไวบ้ นเซริ ฟ์ เวอรใ์ หผ้ ใู้ ชส้ ามารถ เลือกดคู ลิปวดิ ีโอผ่านระบบอนิ เทอร์เนต็ บรกิ าร Video Broadcasting เปน็ การถา่ ยทอดสดวดิ โี อผา่ นระบบอนิ เทอรเ์ นต็ แบบ Real Time Chromecast อปุ กรณส์ ำ� หรบั ใชง้ าน Video Streaming สามารถ เปล่ียนโทรทัศนธ์ รรมดาให้กลายเป็นสมาร์ตทีวที ส่ี ามารถสตรมี Content ต่าง ๆ จากสมาร์ตโฟนให้แสดงผลบนโทรทัศนไ์ ดท้ ันที 65

YouTube Live เจา้ พ่อวิดโี อออนไลนอ์ ยา่ ง YouTube ก็ไม่น้อยหนา้ มฟี ีเจอร์ Livestreaming มานานแลว้ เราสามารถดูการถ่ายทอดสดกิจกรรมต่าง ๆ ได้ใน YouTube ทั้งบน เว็บและในสมาร์ตโฟนได้อย่างสะดวก หรือจะดูจากคลิปบันทึกงานท่ีถ่ายทอดสด ไปแลว้ กไ็ ด้ และเพียงแค่เรามีบัญชี YouTube สัญญาณอินเทอร์เน็ต และสมาร์ตโฟน กส็ ามารถถา่ ยทอดสดผ่านช่อง YouTube ของเราเองไดด้ ว้ ย Instagram Story / IGTV การไลฟ์ของ Instagram นั้นจะต่างจาก Facebook Live หรือ YouTube เพราะวิดีโอจะไม่ได้ปรากฏข้ึนมาบนหน้าฟีดหรือไทม์ไลน์โดยตรง แต่จะไปอยู่ใน Instagram Stories ที่อยู่ด้านบน เม่ือคนท่ีเราติดตามอยู่ก�ำลัง Live สดก็จะมี การแจ้งเตอื นใหก้ ดเข้าไปดู 66

ดจิ ทิ ลั สกิล กระตุน้ ความคดิ สร้างสรรค์ เราคงอยากลองลงมือสร้างคอนเทนต์เป็นของตัวเองกันแล้ว แต่จะเร่ิมต้น ยังไง เพยี งแค่ใชอ้ นิ เทอรเ์ นต็ สมารต์ โฟน และความคิดสรา้ งสรรค์ กส็ ามารถฝกึ ฝน ทกั ษะกนั ไดง้ า่ ย ๆ คงจะดไี มน่ อ้ ย ถา้ เรามภี าพสวย ๆ ทำ� ใหค้ อนเทนต์ หรอื เรอ่ื งราว ทีเ่ ราจะแชร์ผา่ นโซเชียลมเี ดยี น่าสนใจย่ิงขึน้ พร้อมยงั สรา้ งสไตลท์ ่ีนา่ จดจำ� ทำ� ให้ ภาพธรรมดา ๆ มสี ไตล์ขึน้ มา แถมหากเอาไปใชก้ บั การขายของออนไลน์ด้วยแลว้ ยิ่งเพิ่มมูลค่าเข้าไปอีก มาดูกันว่ามีแอปพลิเคชันอะไรท่ีน่าลองดาวน์โหลดมาใช้ แถมยงั ฟรดี ้วยนะ ตัดต่อวีดโี อ งา่ ยนดิ เดยี ว การตัดต่อวิดีโอนั้นท�ำไม่ยากอีกต่อไป สามารถท�ำได้ทั้งบนคอมพิวเตอร์และ สมาร์ตโฟนก็ตดั ต่อได้อย่างรวดเรว็ มีลูกเลน่ หลากหลาย ใสด่ นตรีประกอบ ง่ายกบั นกั ตดั ตอ่ วดิ โี อมอื สมคั รเลน่ รวมถงึ ทกุ วนั นมี้ แี อปพลเิ คชนั ตดั ตอ่ ทดี่ าวนโ์ หลดไดฟ้ รี มากมาย พรอ้ มให้อปั โหลดผลงานโชว์เพอ่ื นได้ทันที กราฟกิ งา่ ย ๆ ทำ� ได้บนมือถอื ในปัจจุบันงานกราฟิกและงานออกแบบเป็นงานท่ีน่าสนใจและมีรายได้ดี เลยทีเดียว คนส่วนใหญ่คงนึกถึงงานกราฟิกว่าต้องท�ำงานอยู่แต่หน้าคอมพิวเตอร์ ตลอดเวลา แตใ่ นปจั จบุ นั เทคโนโลยตี า่ ง ๆ กเ็ ปลย่ี นไปมาก ทำ� ใหเ้ ราสามารถทำ� งาน ออกแบบและงานกราฟกิ ผา่ นทางสมารต์ โฟน หรอื iPad ไดท้ งั้ อนิ โฟกราฟกิ โปสเตอร์ หรือสอ่ื ประชาสัมพันธ์ต่าง ๆ 67

Cyberbullying ไม่ใช่ เร่อื งตลก \"Cyberbullying\" หรอื \"การระรานทางไซเบอร์\" เป็นค�ำทีเ่ ราคงเคยได้ยินหรือ อาจจะเคยเผลอทำ� ลงไปโดยไมร่ ตู้ วั เปน็ การระรานโดยใชส้ อื่ ออนไลนเ์ ปน็ เครอื่ งมอื เพอ่ื ท�ำใหผ้ อู้ ่นื เดอื ดร้อนร�ำคาญ หรอื รู้สึกไมด่ ีตา่ ง ๆ พฤติกรรมอะไรบ้างทเ่ี ป็น Cyberbullying? • การโพสตภ์ าพตัดต่อลอ้ เลียนหรอื ภาพทที่ ำ� ใหเ้ กดิ ความเสยี หาย • การใชถ้ ้อยค�ำนนิ ทา ด่าทอ ให้เพอ่ื น ๆ รสู้ ึกเสียหาย อับอาย • ใส่รา้ ย ขม่ ขหู่ รอื ท�ำใหไ้ มร่ สู้ กึ ไม่ปลอดภยั • สวมรอยออนไลน์ 68

ขอ้ แนะนำ� ในการปอ้ งกัน และรับมือ Cyberbullying SHARE 1 อย่าแชร์บัญชี Social Media กับบคุ คลอ่นื แม้กระท่ังเพื่อนหรือพี่น้องในครอบครัวก็ตาม เน่ืองจากอาจถูกน�ำไปใช้ กล่นั แกล้งได้ 2 อยา่ ส่งรูปถา่ ยส่วนตวั ลอ่ แหลมหรือโป๊เปลอื ย ให้บคุ คลอ่ืน เพราะมโี อกาสท่ีจะถูกนำ� รูปมาแบลก็ เมลในภายหลงั ได้ 3 ระมัดระวงั การเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวในโลก ออนไลน์ การ “คดิ กอ่ นโพสต”์ โดยไมโ่ พสตข์ อ้ มลู สว่ นบคุ คล เชน่ เลขบตั รประชาชน เอกสารสำ� คญั ภาพถา่ ยทมี่ ขี อ้ มลู สว่ นตวั รวมถงึ ตง้ั คา่ ขอระบบเพอื่ จำ� กดั รายชอื่ หรือคนท่ีสามารถเห็นโพสตข์ องเราได้ เพราะข้อมูลเหล่าน้ีอาจถกู ผไู้ มห่ วงั ดนี �ำ ไปใชใ้ นการแฮกรหัสผา่ น สวมรอย หรือขโมยภาพไปตดั ต่อกลนั่ แกล้ง 69

Code ส�ำคญั ลด CYBERBULLYING STOP Stop หยุดการตอบโต้ เมอ่ื ถูกระรานหรอื คุกคามทางออนไลน์ รวมทั้งการบล็อกผ้รู ะรานไปเลย ไม่ใหก้ ลบั มาระรานเราไดอ้ กี TELL Tell บอกพ่อแม่ ผปู้ กครอง หรอื เจ้าหนา้ ทท่ี ่เี กี่ยวขอ้ ง เพ่ือขอความช่วยเหลอื 70

DEL Del หรือ Delete ลบข้อความกลนั่ แกลง้ หรือแจ้งใหผ้ ดู้ แู ลระบบลบโพสต์นั้นออก STR NG Strong เขม้ แขง็ ไมใ่ สใ่ จใหค้ ณุ คา่ กบั การระรานนน้ั และใชเ้ ปน็ แรงผลกั ดนั ใหเ้ ราดขี นึ้ 71

บทเรียนจาก \"Password\" หนังสั้นเอ็ตด้าเรื่อง \"Password\"* เป็นหนังส้ันยอดนิยมในหมู่วัยรุ่น ท่ี ETDA สร้างสรรค์ขึ้น เพ่ือสะทอ้ นบทเรียนเร่ือง ผลรา้ ยจากการแชร์พาสเวิร์ดหรอื รหสั ผา่ นใหค้ นใกล้ตวั นอกจากน้ัน ยังแสดงให้เห็นความรุนแรงของการระรานทางไซเบอร์หรือ Cyberbullying ท่ีส่งผลกระทบทง้ั ต่อรา่ งกายและจติ ใจของคนท่ตี กเปน็ เหยื่อ ซง่ึ การจะผ่านพน้ ไปได้ ต้องอาศยั ความเขม้ แขง็ และกำ� ลงั ใจจากคนท่ีจรงิ ใจเทา่ นัน้ ชมหนงั สัน้ เรอ่ื งน้ีไดท้ าง YouTube ชอ่ ง ETDA Channel เพียงค้นคำ� วา่ Password และยังมหี นังส้ันอีกหลายเร่ืองทีส่ ง่ เสริมการใช้ดิจทิ ลั อยา่ ง สรา้ งสรรค์และม่ันคงปลอดภยั ที่ช่องน้ี *หนงั เรอื่ งนเี้ หมาะกบั ผู้มีอายุ 15 ปีข้นึ ไป อาจมภี าพ เสยี ง หรอื เนอ้ื หา ท่แี สดงใหเ้ หน็ ถึงพฤติกรรมหรอื ภาษา ทไี่ มเ่ หมาะสม และตอ้ งใชว้ ิจารณญาณในการชม 72

รวมคำ� ทบั ศัพทไ์ อที คงจะไม่ดแี น่หากเรามีภาพ หรือวดิ โี อที่น่าสนใจ แตก่ ลับพิมพ์ข้อความผดิ ซง่ึ อาจทำ� ใหค้ วามหมายที่เราตั้งใจจะสอ่ื สารผดิ เพย้ี น ร้ายไปกวา่ น้ันอาจจะ ท�ำลายความนา่ เชื่อถอื ของข้อความของเรา พมิ พ์ถกู เอาไว้ปลอดภัยท่สี ดุ Animation แอนิเมชัน Like ไลก์ Bluetooth บลทู ทู Link ลิงก์ Click คลกิ Login ล็อกอนิ Comment คอมเมนต์ Post โพสต์ Content คอนเทนต์ Refresh รีเฟรช Digital ดจิ ิทัล Smartphone สมารต์ โฟน Download ดาวนโ์ หลด Software ซอฟต์แวร์ e-Commerce อีคอมเมริ ์ซ Twitter ทวติ เตอร์ e-Mail อเี มล Update อปั เดต Facebook เฟซบกุ๊ Upload อัปโหลด Graphic กราฟกิ Webpage เวบ็ เพจ Group กรปุ๊ Website เว็บไซต์ Instagram อนิ สตาแกรม Windows วนิ โดวส์ Internet อนิ เทอร์เนต็ YouTube ยูทบู (ท่มี า: หนังสือ ภาษาไทย ภาษาสื่อ ฉบับราชบัณฑิตยสภา จัดพมิ พ์ เน่อื งในวันภาษาไทยแหง่ ชาติ 29 กรกฎาคม 2559 หมวดศพั ทบ์ ัญญัติน่าร)ู้ 73

“อคี อมเมริ ช์ ” ตา่ งจาก “ธรุ กรรมออนไลน”์ 76 ยงั ไงนะ อยากขายของออนไลนเ์ รม่ิ ยงั ไงดี 79 ซ้อื ของออนไลนย์ ังไง ไมใ่ ห้โดนโกง 87 ธรุ กรรมออนไลน์ ง่ายดายกว่าทค่ี ดิ 92 74

#หาเงินกอ่ น ไม่รอแลว้ นะ Digital Wallet คอื อะไร 96 วิธีการป้องกันปัญหาการท�ำธุรกรรม 98 ออนไลนผ์ ่านมือถอื 75

\"อคี อมเมริ ซ์ \" ตา่ งจาก \"ธรุ กรรมออนไลน\"์ ยงั ไงนะ \"ธรุ กรรมทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส\"์ (Electronic Transaction) หรอื ธรุ กรรม ทางออนไลน์ หมายถงึ กจิ กรรมใด ๆ ท่กี ระท�ำขึ้นระหว่างหน่วยธุรกิจ บคุ คล รัฐ ตลอดจนองค์กรเอกชนหรือองค์กรของรัฐใด ๆ เพือ่ วัตถปุ ระสงคท์ างธุรกจิ การค้า และการติดต่องานราชการ โดยใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ท้ังหมดหรือบางส่วน ยกตัวอย่าง เช่น การซื้อ-ขายสินค้าผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต, อีคอมเมิร์ซ, การสมัครสมาชิกผ่านระบบออนไลน์, การตกลงท�ำสัญญาซื้อ-ขาย หรือสัญญา ตกลงตามข้อบังคับตา่ ง ๆ บนเครือข่าย, การโอนเงินดว้ ยระบบอตั โนมตั ผิ ่านระบบ เครือข่าย, การส่ือสารรับ-ส่งข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ด้วยเครือข่ายการสื่อสาร และ การสอบถามข้อมูลผา่ นระบบออนไลน์ เป็นต้น แต่ \"อคี อมเมิร์ซ\" (e-Commerce, Electronic Commerce) เปน็ การ ดำ� เนนิ กจิ กรรมตา่ ง ๆ ระหวา่ งผซู้ อื้ และผขู้ ายทคี่ รอบคลมุ การซอื้ การขายสนิ คา้ และ บรกิ าร โดยกระทำ� ผา่ นสอื่ อเิ ลก็ ทรอนกิ สห์ รอื อนิ เทอรเ์ นต็ ดงั นนั้ ธรุ กรรมทางออนไลน์ จงึ มขี อบเขตท่กี วา้ งกวา่ อคี อมเมิรซ์ นั่นเอง 76

การท�ำอีคอมเมริ ์ซ ดยี ังไง การทำ� ธรุ กจิ อคี อมเมริ ซ์ เหมาะสำ� หรบั ผปู้ ระกอบการทมี่ เี งนิ ทนุ นอ้ ยและตอ้ งการ ลดตน้ ทนุ เพยี งแคม่ ีสมารต์ โฟนและอินเทอรเ์ นต็ กส็ ามารถหาชอ่ งทางขายของผา่ น ทางออนไลน์ได้ เหมือนเรามีหน้าร้านอยู่ท่ัวโลกและสามารถเปิดร้านได้ตลอด 24 ชวั่ โมง ทกุ วนั ไมม่ วี นั หยดุ สามารถเขา้ ถงึ กลมุ่ ลกู คา้ ไดโ้ ดยตรง รวมทงั้ ใหค้ ำ� ปรกึ ษา และแกไ้ ขปญั หาไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ซง่ึ ในอดตี การทำ� ธรุ กจิ การคา้ นยิ มกนั เพยี งการขาย ผา่ นทางหนา้ ร้านเทา่ นั้น โดยต้องใชเ้ งินลงทุนสูง ไมว่ ่าจะเป็นการจัดการร้าน การ จา้ งคนดแู ล หน้ารา้ น ค่าเชา่ พ้ืนท่ี ข้อจ�ำกัดทางดา้ นเวลาในการเปดิ รา้ น ทำ� เลทตี่ ้งั ร้านค้า ซึ่งในการตั้งร้านค้าในรูปแบบเดิมน้ันส่วนใหญ่จะเป็นท่ีรู้จักและเข้าถึงได้ เฉพาะลกู คา้ ในพน้ื ท่นี ้นั เท่าน้นั ร้จู กั กับ ระบบนเิ วศอคี อมเมริ ซ์ ระบบนิเวศอีคอมเมิร์ซ (e-Commerce Ecosystem) คือระบบที่ เชอ่ื มโยงแตล่ ะกลมุ่ ธรุ กจิ เพอ่ื เกอื้ หนนุ สง่ เสรมิ ใหเ้ กดิ เปน็ เครอื ขา่ ยทค่ี รบวงจร ตงั้ แต่ การขายและการซื้อสนิ คา้ ลองนึกภาพง่าย ๆ เชน่ การที่เราจะซ้ือสินค้าออนไลน์ ประกอบไปดว้ ย การเขา้ ถงึ อนิ เทอรเ์ นต็ คน้ หาผขู้ าย เลอื กสง่ิ ทเี่ ราตอ้ งการซอื้ ยนื ยนั ค�ำสัง่ ซือ้ และการชำ� ระเงิน ต่อจากน้นั จะเปน็ มุมมองทางฝั่งผูข้ ายสนิ ค้า เมอ่ื ได้รบั คำ� สงั่ ซอื้ แลว้ กจ็ ะนำ� สนิ คา้ จากคลงั ไปสง่ ใหผ้ ซู้ อื้ และไดร้ บั การชำ� ระเงนิ จะเหน็ ไดว้ า่ ในหน่ึงกิจกรรมมีหลายอุตสาหกรรมท่ีเข้ามาเก่ียวข้อง ซ่ึงสามารถได้รับประโยชน์ จากกจิ กรรมในระบบนเิ วศน้ี 77

ระบบนเิ วศอคี อมเมริ ์ซ มอี ะไรบา้ ง ผู้ซื้อสินคา้ / ผขู้ ายสินค้า บนชอ่ งทางออนไลน์ ซื้อขายกนั บน e-Marketplace, หรอื โซเชียลมีเดยี อยา่ ง Facebook, Instagram, LINE บริการขนส่ง (Logistics) เชน่ ไปรษณยี ไ์ ทย, Kerry Express, SCG Express ผใู้ หบ้ ริการ e-Marketplace หรอื ตลาดกลางในการวางขายสนิ คา้ เชน่ Lazada, Shopee, JD Central ชอ่ งทางการช�ำระเงนิ เชน่ จะจ่ายผา่ น Internet Banking, Counter Service, หรือบัตรเครดิต/เดบิต หรือแม้แต่ระบบเรียกเก็บเงิน ปลายทาง 78

อยากขายของออนไลน์ เร่ิมยังไงดี 1 ส�ำรวจความชอบของตนเอง จะเป็นอย่างไรหากเราเปล่ียนงานอดิเรกมาเป็นอาชีพได้ หากเราได้ขาย สนิ คา้ ทเ่ี ราชอบ มคี วามสนใจเฉพาะ หรอื แมแ้ ตม่ คี วามถนดั ในการประดษิ ฐเ์ พอ่ื เพม่ิ มลู คา่ สนิ คา้ เมอื่ รบั บทบาทเปน็ พอ่ คา้ แมค่ า้ กจ็ ะสามารถใหข้ อ้ มลู ของสนิ คา้ กบั ลกู คา้ ไดเ้ ปน็ อยา่ งดี แถมการทำ� ธรุ กจิ นน้ั ตอ้ งอาศยั ความอดทนและระยะเวลาทมุ่ เทอยกู่ บั มัน คงจะดีไม่น้อยหากเรามคี วามชอบเป็นจดุ เริ่มต้นในการเร่ิมทำ� ธุรกิจออนไลน์ 79

ตัวอยา่ งสินค้ายอดนิยม ในการขายออนไลน์ สินคา้ เพื่อสุขภาพและความงาม สนิ คา้ ขายดี ไมว่ า่ จะเปน็ อาหารเสรมิ เพอื่ สขุ ภาพและความงาม ผลิตภัณฑ์บ�ำรุงผิว เคร่ืองส�ำอาง เพราะความสวยความงามและ สขุ ภาพ เปน็ เรือ่ งท่ีคนสว่ นใหญใ่ ห้ความใส่ใจอยเู่ สมอ แต่ตอ้ งมน่ั ใจ วา่ เปน็ ไปตามมาตรฐานและผา่ น อย. เพราะความปลอดภยั ของลกู คา้ เปน็ เร่ืองท่สี �ำคญั ท่ีสดุ สินค้าแฟชน่ั ไมว่ า่ จะเปน็ เสอื้ ผา้ เครอ่ื งแตง่ กาย หรอื เครอ่ื งประดบั ทหี่ ลากหลาย และเปล่ียนเรว็ ขอ้ ดีของสินค้าแฟชน่ั มกั จะขายได้ในราคาสงู และ ท�ำยอดขายได้อย่างรวดเร็ว แต่หากคิดจะขายสินค้าประเภทน้ี ตอ้ งตามเทรนดใ์ หมอ่ ยเู่ สมอ และตอ้ งประมาณสตอ็ กสนิ คา้ ในจำ� นวน ทีพ่ อดีกบั ระยะเวลาของกระแสของตัวสินคา้ ท่ีจะขายได้ สินค้าไอที อีกหน่ึงสินค้าออนไลน์ที่ขายดีไม่แพ้สินค้าประเภทอื่น ๆ เลย ทีเดยี ว เพราะมีเทคโนโลยีใหม่ ๆ เข้ามาเสมอ แตเ่ น่อื งจากสินคา้ ไอทกี เ็ หมอื นกบั สนิ คา้ แฟชนั่ ทม่ี าไวไปไว เมอ่ื มสี นิ คา้ รนุ่ ใหมอ่ อกมา สนิ คา้ ร่นุ เก่าก็จะตกรุ่นและหมดความนิยมไปในทันที เพราะฉะนน้ั ผ้ทู จ่ี ะขายสินค้าไอทกี ต็ อ้ งมีการวางแผนสกั หน่อย ของตกแตง่ บา้ น การตกแตง่ บา้ นกม็ ีสไตล์ทหี่ ลากหลาย ไม่ตา่ งจากการแต่งกาย ดว้ ยการทม่ี คี วามแตกตา่ งสงู สนิ คา้ ตกแตง่ บา้ นจงึ เปน็ สนิ คา้ ทเ่ี หมาะ จะขายออนไลน์ ไมว่ า่ จะเปน็ เฟอรน์ เิ จอร์ ชดุ เครอื่ งนอน หรอื สงิ่ ของ งานประดษิ ฐ์ต่าง ๆ ที่จะท�ำใหบ้ ้านดสู วยโดดเด่นและน่าอย่ขู น้ึ ด้วย 80

2 คิดชอ่ื แบรนด์ที่โดนใจ เรยี กงา่ ย จำ� ง่าย และส่ือถงึ สินคา้ ทขี่ าย หลังจากที่มีไอเดียสินค้าที่จะขายออนไลน์แล้วข้ันตอนต่อไป ต้องอาศัย ความคิดสรา้ งสรรคก์ ันสักหน่อย นอกจากการตงั้ ช่อื รา้ นใหน้ า่ สนใจและจ�ำง่ายแลว้ ยงั คงตอ้ งคดิ ถงึ ภาพรวม แนวคดิ หรอื คอนเซป็ ตข์ องรา้ นเราใหไ้ ปในทศิ ทางเดยี วกนั เพ่อื ใหโ้ ดนใจกบั กลุ่มลกู ค้าท่มี คี วามชอบตรงกับร้านคา้ และสินคา้ ของเรา จะท�ำให้ จดจ�ำแบรนด์ได้ง่ายขน้ึ 3 ก�ำหนดกล่มุ ลกู ค้า ร้ขู ้อมลู ของลกู ค้าเบือ้ งตน้ ไมว่ ่าจะเปน็ เพศ อายุ การศกึ ษา ความชอบ สถานทีท่ ำ� งาน ทีอ่ ยู่ รายได้ เพือ่ กำ� หนดราคาสินคา้ และรูปแบบหนา้ รา้ นออนไลน์ ของเราให้โดนใจลูกค้ามากทีส่ ดุ พฤตกิ รรมของลกู คา้ รไู้ วข้ ายไดแ้ น่ อาจจะฟงั ดลู งลกึ ไปซกั หนอ่ ย แต่ รไู้ วด้ กี วา่ แน่ หากในอนาคตเราอยากทำ� โปรโมชนั ทงั้ ลดแลกแจกแถม หรอื โฆษณา รา้ นคา้ และสนิ คา้ ของเราออกไป กค็ งอยากใหล้ กู คา้ เหน็ โฆษณาของเราใหไ้ ดม้ าก ทส่ี ดุ เราจงึ ควรรพู้ ฤตกิ รรมของกลมุ่ ลกู คา้ วา่ พวกเขาชอบทำ� อะไร ตวั อยา่ งเชน่ ใชส้ มารต์ โฟนหรอื ไม่ ชอบใชแ้ อปพลเิ คชนั อะไร ใชส้ อื่ โซเชยี ลบอ่ ยแคไ่ หน คน้ หาสนิ คา้ ของเราอยา่ งไรกอ่ นจะตดั สนิ ใจซอ้ื สนิ คา้ มเี หตผุ ลอะไรมาชว่ ยในการตดั ใจบา้ ง 81

รู้จกั ลูกคา้ จากผลส�ำรวจ พฤติกรรมผู้ใชอ้ นิ เทอรเ์ นต็ 82

ปี 2561 83

84

85

4 เลอื กชอ่ งทางขายที่เหมาะสมกับกลุ่มลูกคา้ เปรียบเทียบกับการขายสินค้าแบบออฟไลน์ จะขายดีก็ต้องมีหน้าร้าน ท่ีต้องต้ังอยู่ในท�ำเลท่ีดี มีลูกค้าพลุกพล่าน เพราะช่องทางการขายท่ีเหมาะสมกับ กลมุ่ ลกู คา้ จะเป็นจดุ ส�ำคญั ท่ีท�ำให้การต้องการในการซอ้ื และขายมาเจอกนั ไม่ตา่ ง กับการขายสนิ คา้ ออนไลน์ทีม่ ชี อ่ งทางต่าง ๆ ให้เราเลือกเปิดหนา้ ร้านมากมาย e-Marketplace ตลาดนดั ออนไลน์ขนาดใหญ่ เว็บไซต์ส่ือกลางการติดต่อซื้อขายที่เหมือนกับตลาดนัดรวบรวมสินค้าและ ร้านค้าจ�ำนวนมาก โดยเป็นการบริการในรูปแบบของเว็บไซต์ ท่ีเปิดให้บริการให้ พ่อคา้ แมค่ ้าเอาข้อมลู สินคา้ ไปใส่ไว้ มีแคตตาลอ็ กสินค้า ท้ังรายละเอยี ดสินคา้ และ ราคา และส่วนใหญ่ใน เว็บไซต์เหล่านี้จะเป็นแหล่งท่ีมีคนเข้ามาหาข้อมูลสินค้า อยูเ่ ปน็ ประจ�ำมากมายในแตล่ ะวัน Social Commerce มาแรง การท�ำอคี อมเมริ ์ซแบบยา้ ยมาขายบนสือ่ สังคมออนไลน์ เชน่ Facebook และ Instagram ทำ� ใหส้ ามารถขายสนิ คา้ และพดู คยุ กนั ผา่ นชอ่ งทางสอื่ สงั คมออนไลน์ ซง่ึ สามารถสร้างความรู้สึกมีส่วนร่วมระหว่างลูกค้าและพ่อค้าแม่ค้าที่สามารถแนะน�ำ สรรพคุณ ข้อดขี องผลติ ภัณฑ์สนิ คา้ ได้ รวมถึงสามารถพิมพโ์ ตต้ อบข้อสงสัยตา่ ง ๆ ของลกู ค้าแบบเรยี ลไทมไ์ ด้เป็นอยา่ งดี เว็บไซต์แบบดง้ั เดิม เวบ็ ไซต์ถอื วา่ มคี วามสำ� คัญต่อการทำ� การตลาดออนไลน์ เพราะเป็นส่ิงทท่ี �ำให้ ธุรกจิ ของเราดูมคี วามน่าเช่ือถอื มากย่ิงขึ้น เพราะในเวบ็ ไซต์สามารถบอกได้ถงึ ทมี่ า ทไี่ ปของธรุ กจิ แกผ่ ทู้ เี่ ขา้ มาเยย่ี มชมได้ ทง้ั รายละเอยี ดของสนิ คา้ การบรกิ าร ประวตั ิ ให้เขา้ ใจถงึ สนิ คา้ การบรกิ ารของเรามากย่ิงขน้ึ พอจะได้ไอเดียในการเร่ิมต้นธุรกิจอีคอมเมิร์ชกันแล้ว ก็เหลือแค่เร่ิม ลงมือท�ำและหมั่นศึกษาหาข้อมูลประกอบอยู่เสมอ เพราะการเข้ามาของ เทคโนโลยีทำ� ให้โลกทุกวนั น้เี ปล่ยี นแปลงไปไดเ้ รว็ จนตามแทบไม่ทัน 86

ซ้ือของออนไลนย์ ังไง ไมใ่ หโ้ ดนโกง อคี อมเมริ ซ์ ทำ� ใหธ้ รุ กจิ การคา้ บนโลกออนไลนเ์ ตบิ โตขนึ้ อยา่ งมาก เพราะความ สะดวกรวดเรว็ แอปพลเิ คชนั ตา่ ง ๆ ไดร้ บั การออกแบบมาใหใ้ ชง้ านงา่ ย แคเ่ ปดิ มอื ถอื กด ๆ จม้ิ ๆ เลอื กสนิ คา้ โอนเงนิ แลว้ นง่ั รอรบั ของทบี่ า้ น การเปดิ รา้ นคา้ ออนไลนก์ ท็ ำ� ไดง้ า่ ย ลงทนุ นอ้ ย ไมต่ อ้ งเชา่ ตกึ เปดิ รา้ น ไมต่ อ้ งเกบ็ สตอ็ กสนิ คา้ ครงั้ ละมาก ๆ ไมต่ อ้ งมพี นกั งานขายนง่ั เฝา้ หนา้ รา้ น เพยี งถา่ ยภาพสนิ คา้ ตดิ ราคา แลว้ นำ� ลงบนเวบ็ ไซตห์ รอื เฟซบกุ๊ กส็ ามารถขายสนิ คา้ ไดแ้ ลว้ ธรุ กจิ หลากหลาย ทง้ั รายใหญแ่ ละรายยอ่ ยตา่ งกม็ องเหน็ กลมุ่ ผใู้ ชง้ านออนไลนข์ นาดใหญเ่ ปน็ ลกู คา้ จงึ หนั มาทำ� การตลาดและเปดิ รา้ นคา้ ออนไลน์ แตด่ ว้ ยความสะดวกและงา่ ยเหลา่ นเี้ อง ผู้ซ้ือและผู้ขายจึงมีความเส่ียงที่จะถูกหลอกหรือโกงด้วยวิธีการต่าง ๆ ทั้ง 2 ฝ่าย จงึ ตอ้ งมคี วามรอบคอบ และระมดั ระวงั ในการใหแ้ ละใชบ้ รกิ ารซอ้ื ขายสนิ คา้ ออนไลน์ 87

ความเส่ียงที่ต้องเจอ • ซอ้ื ของแลว้ ไมไ่ ดข้ อง คณุ ภาพของตำ่� กวา่ ทโี่ ฆษณาเอาไว้ ของไมต่ รงกบั ทสี่ ง่ั เก่า เสื่อมสภาพ • ผู้ขายเสี่ยงท่ีจะไม่ได้รับเงิน หากเป็นมิจฉาชีพตั้งใจมาหลอกลวงเอาของ ฟรี ๆ หรือลูกค้าปฏิเสธการรับสินค้ากรณีจ่ายเงินปลายทาง หรือถูก เรียกร้องค่าเสยี หายต่าง ๆ • ความม่ันคงปลอดภัยของข้อมูลทางการเงิน ข้อมูลในบัตรเครดิตหรือบัญชี ธนาคารทั้งผู้ขายและผู้ซ้ือต่างมีความเส่ียงท่ีข้อมูลส่วนตัวจะถูกเปิดเผย ออกไป และอาจถูกมิจฉาชีพนำ� ไปใชใ้ นทางทเ่ี สยี หาย นำ� ไปหลอกลวงผูอ้ ่ืน • ถกู รบกวนจากขอ้ ความหรือโฆษณาตา่ ง ๆ ทเ่ี รียกวา่ สแปม (spam) การป้องกนั ความเสี่ยง ส�ำหรบั ผซู้ ือ้ • ตรวจสอบความนา่ เช่ือถือของผู้ขาย โดยดจู ากที่อยู่ เบอร์โทรศัพท์ ตรวจสอบการจดทะเบยี นว่าถกู ต้องหรอื ไม่ • อ่านรวี วิ ของผซู้ ้ือรายอนื่ ๆ ตรวจสอบประวตั ขิ องผ้ขู ายและเลขที่บญั ชี โดย สืบค้นใน Google ว่ามีประวัติไม่ดี หรือเคยถูกร้องเรียนมาก่อนหรือไม่ หากมหี นา้ รา้ นจรงิ ๆ ด้วยกจ็ ะลดความเสี่ยงลงได้ และควรซื้อจากรา้ นคา้ หรือระบบตวั กลางขายสินค้าที่มีช่ือเสียงและไวใ้ จไดเ้ ท่าน้นั 88

• ควรตรวจสอบเงื่อนไขการรับประกันว่ามีหรือไม่ อย่างไร การส่งคืนสินค้า หากไมเ่ ปน็ ไปตามทสี่ ง่ั ซอ้ื ใครเปน็ คนรบั ผดิ ชอบคา่ ใชจ้ า่ ยในการสง่ -คนื สนิ คา้ การหักค่าใช้จา่ ยหรือค่าบริการต่าง ๆ • ตอ้ งตระหนกั เรอ่ื งสนิ คา้ ราคาถกู มาก ๆ รา้ นคา้ หรอื ผขู้ ายทข่ี ายของราคาตำ่� กวา่ ปกตมิ าก ๆ อาจเสยี่ งกบั การถกู หลอกลวง ไมไ่ ดร้ บั สนิ คา้ สนิ คา้ ไมม่ คี ณุ ภาพ • ไมแ่ จง้ เลขบตั รเครดติ เลขบตั รประจำ� ตวั ประชาชน ขอ้ มลู สว่ นตวั อน่ื ๆ เชน่ ทอ่ี ยู่ อเี มล เบอรโ์ ทรศพั ท์สว่ นตวั ลงบนพนื้ ทอี่ อนไลน์สาธารณะ การป้องกันความเส่ียง ส�ำหรบั ผู้ขาย • ควรตรวจสอบประวัตผิ ู้ซอ้ื เบือ้ งตน้ วา่ มีประวัตทิ ไี่ ม่ดหี รอื ไม่ • ไม่แจง้ ขอ้ มลู สว่ นตวั ลงบนพืน้ ทอี่ อนไลน์สาธารณะ • ควรให้จา่ ยเงินค่าสินค้า/บริการ หรือเก็บเงนิ มดั จำ� ก่อนส่งสินค้า เพือ่ ลดความเสยี่ งจากการโดนโกง • ควรแสดงรายละเอียดสินค้า ราคา และเงื่อนไขการขายให้ชัดเจน เช่น จะสง่ สนิ คา้ ภายในกวี่ นั ใครรบั ผดิ ชอบคา่ สง่ -คนื สนิ คา้ รบั ประกนั สนิ คา้ หรอื ไม่ หักค่าด�ำเนินการอะไรอีกหรือไม่ รับคืนสินค้าหรือไม่ ความรับผิดชอบ ของผ้ซู อ้ื และผขู้ าย ฯลฯ 89

กรณีซ้ือของแล้วได้ของไม่ตรงตามที่ตกลงซื้อ ผู้ซื้อมักจะเจรจาโดยตรง กับผขู้ ายในการขอคนื ของ เปลี่ยนของ หรอื ขอคนื เงิน ซ่ึงอาจจะใช้เวลานาน ทำ� ให้ ผ้ซู ้ือหลายคนละเลยท่จี ะตามเร่อื งจึงยอมเสียเงินแบบไมค่ ้มุ คา่ อย่างไรกด็ ี ในกรณี เช่นน้ี ผู้ซ้ือสามารถจะเข้าไปให้คะแนนร้านค้า/ผู้ขาย หรือรีวิวสินค้า เขียนความ คิดเห็นที่ร้านค้า เพื่อช่วยให้ผู้ซื้อรายอื่นพิจารณาร้านค้า/ผู้ขายดังกล่าวก่อน ตดั สนิ ใจใชบ้ รกิ าร แตห่ ากเปน็ การโอนเงนิ ไปแลว้ ไมไ่ ดร้ บั ของ ถอื เปน็ การฉอ้ โกง ซงึ่ เป็นความผิดตามกฎหมาย ผซู้ ้อื ควรเก็บหลักฐานตา่ ง ๆ เชน่ • รูปและชอื่ โปรไฟล์ของรา้ นคา้ หรือผู้ขาย หน้าประกาศขายสินค้า หากเป็น เว็บไซตใ์ ห้เกบ็ URL • ช่อื ทอ่ี ยู่ เบอรโ์ ทรศัพทข์ องรา้ นค้าหรอื ผ้ขู าย • เลขที่บญั ชีท่ีให้โอนเงินชำ� ระคา่ สินค้า • ขอ้ ความพดู คยุ ทแ่ี สดงถงึ การตกลงซอ้ื ขาย เชน่ ภาพตวั อยา่ งสนิ คา้ ขอ้ ความ โฆษณา ราคาสนิ ค้า การตอ่ รอง การรับประกัน การโอนเงินต่าง ๆ ไม่วา่ จะ ทางอเี มล ข้อความส่วนตวั ไลน์ หรอื ชอ่ งทางอื่น ๆ • หลกั ฐานการโอนเงนิ ค่าสินค้า เวลาทโ่ี อนเงนิ โดยนำ� หลกั ฐานขา้ งตน้ พรอ้ มทง้ั สมดุ บญั ชธี นาคารและบตั รประจำ� ตวั ประชาชน ไปแจ้งความ และระบุขอใหด้ ำ� เนนิ คดีให้ถึงท่สี ดุ 90

แจ้งความไดท้ ี่ • สถานีต�ำรวจในเขตท่ีอยขู่ องผ้แู จง้ ความ ปรึกษาได้ท่ี • ศูนย์รับเร่ืองร้องเรียนปญั หาออนไลน์ 1212 OCC สำ� นกั งานพัฒนาธรุ กรรมทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ กระทรวงดิจทิ ัลเพ่ือเศรษฐกจิ และสงั คม สายด่วน 1212 หรือ อีเมล [email protected] (24 ชั่วโมง) ทง้ั น้ี อาจสบื หาขอ้ มลู เพม่ิ เตมิ คน้ หาทอี่ ยจู่ รงิ ของรา้ นคา้ /ผขู้ าย จากเลขทบ่ี ญั ชี โดยนำ� เลขทบี่ ญั ชขี องรา้ นคา้ หรอื ผขู้ าย พรอ้ มใบแจง้ ความและหลกั ฐานการโอนเงนิ ไปยงั ธนาคาร แลว้ ทำ� เรอ่ื งขอทอี่ ยขู่ องเจา้ ของบญั ชดี งั กลา่ ว ยนื่ เรอ่ื งขอเงนิ คนื หรอื อายดั บญั ชี แตบ่ างครง้ั เลขทบ่ี ญั ชที โ่ี อนเงนิ คา่ สนิ คา้ ไปให้ อาจจะไมใ่ ชข่ องมจิ ฉาชพี ท่ีแท้จรงิ เพราะเจา้ ของบญั ชอี าจโดนน�ำบตั รประชาชนไปสวมรอยเปิดบญั ชหี ลอก ขายสินค้า ก็เป็นไปได้เชน่ กนั อีกประการหน่ึงคนร้ายมักจะรีบถอนเงินออกไปทันที ท�ำให้มักไม่ได้เงินคืน การติดตามตัวคนร้ายออนไลน์น้ันใช้เวลาค่อนข้างมากและไม่ได้ง่ายดายนัก หากจับตัวได้แล้วคนร้ายยอมคืนเงินให้ก็ถือว่าโชคดี มิเช่นน้ันต้องขึ้นโรงขึ้นศาล รอจนศาลตัดสนิ จึงมีโอกาสไดเ้ งนิ คืน ดังนั้น รอบคอบ ตรวจสอบใหม้ นั่ ใจก่อน ซอ้ื -ขายออนไลน์ เพ่อื ป้องกันไมใ่ ห้ถกู หลอกหรือโดนโกง เป็นการดที ส่ี ดุ 91

ธรุ กรรมออนไลน์ งา่ ยดายกวา่ ทค่ี ดิ ใครที่เคยซื้อของออนไลน์ ต้องเคยโอนเงินผ่านมือถือกันมาบ้างแล้ว และ คงติดใจในบริการเหล่านเี้ พราะสะดวก รวดเร็ว และเช็กยอดได้ทันที การโอนเงนิ ผา่ นออนไลนน์ นั้ กเ็ ปน็ อกี การทำ� ธรุ กรรมออนไลนก์ บั ธนาคาร โดย ผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต นอกจากการฝากเงิน ถอนเงิน หรือสอบถามยอดเงิน โดยทเ่ี ราเรียกธุรกรรมออนไลนน์ น้ั ในชอื่ ตา่ ง ๆ เชน่ Internet Banking (ธนาคาร อนิ เทอรเ์ นต็ ), Online Banking (ธนาคารออนไลน)์ , Electronic Banking (ธนาคาร อิเล็กทรอนิกส)์ , Cyber Banking (ธนาคารไซเบอร)์ นอกจากน้ีการท�ำธุรกรรมออนไลน์ไม่ใช่แค่มีบริการโอนเงินอย่างเดียว แต่ ผใู้ ห้บรกิ ารเปดิ ให้เราสามารถจ่ายเงินหรือทำ� ธรุ กรรมต่าง ๆ ผา่ นแอปพลิเคชนั ของ ธนาคารได้งา่ ย ๆ เชน่ เช็กยอดเงินในบัญชี, โอนเงิน, จา่ ยบิลตา่ ง ๆ ค่าน้ำ� ค่าไฟ ค่า โทรศัพท์ ค่าบตั รเครดิต ค่าผอ่ นรถ ครบจบในทเ่ี ดียว 92

แล้วเราละต้องเตรยี มอะไรบ้างถ้าจะใชบ้ ริการการท�ำธรุ กรรมออนไลน์ งา่ ย ๆ คือมีอินเทอรเ์ น็ต มีมือถอื ทมี่ ีแอปพลเิ คชนั ของธนาคาร และเงินในบัญชี แคน่ ี้ การ ท�ำธุรกรรมออนไลน์ ก็ง่ายนิดเดียว ท่ีส�ำคัญยังสามารถตรวจสอบข้อมูลย้อนหลัง ได้อีกด้วย ไม่ต้องไปต่อคิวให้เสียเวลา แต่ถ้าเป็นเร่ืองท่ีส�ำคัญก็ยังต้องไปติดต่อ เจ้าหนา้ ท่ีธนาคารสาขาใกล้เคียง จะดีกว่า สะดวกด้วย PromptPay “แคใ่ ชเ้ บอรโ์ ทรศพั ท์ หรอื เลขทบ่ี ตั รประชาชน กโ็ อนเงนิ หากนั ไดแ้ ลว้ นะ ไม่ตอ้ งจำ� เลขที่บญั ชีกันอีกแล้ว ที่ส�ำคญั ! โอนฟรี ไรค้ า่ ธรรมเนียมอกี ด้วย” พร้อมเพย์ (PromptPay) เป็นระบบท่ีใช้ส�ำหรับท�ำธุรกรรมทางการเงิน ทเี่ กดิ ขน้ึ เพอื่ ใหค้ วามสะดวกและสบายมากยงิ่ ขนึ้ กวา่ เดมิ ใชก้ ารผกู บญั ชกี บั เลขบตั ร ประชาชน หรอื เบอรโ์ ทรศพั ทม์ อื ถอื เทา่ นนั้ ไมต่ อ้ งจดจำ� เลขบญั ชใี หย้ งุ่ ยาก ขอ้ ดคี อื การรบั สวสั ดกิ าร การรบั ภาษคี ืน หรอื อะไรกต็ ามทเ่ี กีย่ วขอ้ งกับภาครัฐ ได้สะดวก โดยไม่ต้องไปธนาคารเลย 93

PromptPay มนั ดอี ย่างไรตอ่ ชวี ติ ของเรา 1. เพราะเป็นการผูกบัญชีไว้กับเลขบัตรประชาชนท�ำให้การด�ำเนินงาน เก่ียวกับรัฐง่ายขึ้น เช่น การรับภาษีคืน การรับสวัสดิการต่าง ๆ เมื่อภาครัฐมี ฐานขอ้ มลู เลขบัตรประชาชนเราอยู่แล้ว ช่วยใหง้ ่ายและสะดวกมากข้ึน 2. ชว่ ยลดการพกเงนิ สด เพอ่ื ความมนั่ คงปลอดภยั ทส่ี งู ขนึ้ เพราะเปน็ ธรุ กรรม การเงินออนไลน์ เกิดข้ึนภายใต้ National e-Payment 3. ทส่ี ำ� คญั คอื ฟรคี า่ ธรรมเนยี มเมอ่ื โอนเงนิ ไมเ่ กนิ 5,000 บาท และคา่ ธรรมเนยี ม ถกู กว่าการโอนแบบปกติมาก PromptPay สมคั รอยา่ งไร 1. เตรยี มแคส่ มดุ บญั ชี หรอื เลขบญั ชเี งนิ ฝากธนาคาร + บตั รประชาชนตวั จรงิ หรือเบอร์โทรศัพทม์ ือถือของเราทต่ี ้องการใชใ้ นการลงทะเบยี น 2. ผใู้ ชง้ านสามารถเลือกได้ระหวา่ งเบอรโ์ ทรศพั ท์ กับเลขบตั รประชาชน ว่า จะใชอ้ นั ไหนในการสมัคร เม่ือเลอื กแล้วบัญชธี นาคารนนั้ จะผกู กับเบอร์มือถอื หรอื เลขบตั รประชาชน 3. สามารถสมคั รผกู บญั ชไี ดท้ ี่ ตเู้ อทเี อม็ /Internet Banking/Mobile Banking/ สาขาธนาคารทส่ี ะดวก 94

ส่ิงส�ำคัญที่ตอ้ งรู้เม่ือใช้ Prompt Pay 1. ธนาคารจะดแู ลความมน่ั คงปลอดภยั ของระบบ และตรวจสอบความถกู ตอ้ ง ของข้อมลู พร้อมตอบขอ้ ซกั ถามและใหค้ วามช่วยเหลือ 2. กอ่ นใชง้ านควรเลือกให้ดวี า่ จะผูกบญั ชีกบั ธนาคารไหนเพราะผกู เลขเดียว ซ�้ำกันหลายธนาคารไม่ได้ 3. ไมม่ ีการปิดรบั ลงทะเบียน 4. สามารถเปล่ยี น/ยกเลกิ การผูกบัญชไี ด้ตลอดเวลา 95

Digital Wallet คืออะไร ในยุคท่ีโลกออนไลน์เข้ามาเป็นส่วนหน่ึงของชีวิตประจ�ำวัน อะไร ๆ ก็ต้องใช้ อินเทอร์เน็ตเป็นตัวจัดการเสียหมด ไม่เว้นแม้แต่การจ่ายเงินซื้อข้าวของต่าง ๆ ท่ีทกุ วนั น้เี รม่ิ มกี ารน�ำอนิ เทอร์เนต็ มาปรบั ใช้แทนการควักเงนิ สดในกระเป๋ากันแลว้ ชว่ ยลดภาระในการพกพาเงนิ สด Digital Wallet คือระบบการช�ำระเงินท่ีได้รับการพัฒนาขึ้นมา และได้ น�ำเอาระบบดิจิทัลมาปรับใช้ เพื่อบันทึกข้อมูลช่องทางการช�ำระเงินเอาไว้บน สมารต์ โฟน เชน่ บญั ชธี นาคาร บตั รเครดติ เมอ่ื ถงึ เวลาทต่ี อ้ งจา่ ยเงนิ กส็ ามารถหยบิ สมารต์ โฟนข้นึ มาสแกนไดท้ ันที ไม่ตอ้ งยุง่ ยากหรือเสียเวลาเลยแมแ้ ต่น้อย จากนน้ั ระบบจะท�ำการตัดเงินในบัญชีที่ผูกไว้ตามจ�ำนวน แล้วมีการส่งใบเสร็จเข้ามือถือ ของผใู้ ชโ้ ดยอตั โนมตั ิ เพอื่ บนั ทกึ รายการจา่ ยเอาไว้ และรา้ นคา้ เองกจ็ ะบนั ทกึ ขอ้ มลู ของลูกค้าเอาไว้เช่นกัน ข้อมูลดังกล่าวยังมีประโยชน์ในด้านการตลาดของธุรกิจ เพื่อทำ� โปรโมชันสำ� หรบั การซื้อครง้ั ตอ่ ไปของลกู คา้ ด้วย 96

ขอ้ ดขี อง Digital Wallet คือ • สะดวก รวดเร็ว ลดขัน้ ตอนทย่ี งุ่ ยากใหง้ ่ายข้นึ • ลดการพกเงินสด ตรวจสอบข้อมูลอเิ ล็กทรอนกิ ส์ได้ • จดั การเงนิ ไดง้ า่ ยขน้ึ มรี ะบบรายงานมาทส่ี มารต์ โฟน ชว่ ยบนั ทกึ รายละเอยี ด การใชจ้ า่ ย • ได้รับสิทธิพิเศษง่ายขึ้นจากการส่งข่าวสารผ่านทางมือถือที่ผู้ประกอบการ ไดบ้ นั ทกึ ขอ้ มลู ลกู คา้ เอาไว้ 97

วธิ ีการปอ้ งกนั ปัญหา การท�ำธรุ กรรมออนไลน์ ผ่านมอื ถอื 1. อย่าไว้ใจอะไรงา่ ย ๆ ไม่บันทึกข้อมูลบัตรเครดิตไว้กับผู้ให้บริการเช่น App Store หรือ Google Wallet เพอ่ื ปอ้ งกันปัญหาการลกั ลอบนำ� ข้อมูลบตั รเครดิตไปใชง้ าน 2. รอบคอบสักนดิ พจิ ารณาใหด้ วี า่ แอปพลเิ คชนั ของเวบ็ ไซตห์ รอื ธนาคารนน้ั จรงิ หรอื ไม่ กอ่ นทจ่ี ะ ติดตง้ั โดยดูจากช่ือผพู้ ฒั นาแอปพลเิ คชนั 3. ป้องกันไว้กอ่ น ติดต้ังแอปพลิเคชัน Anti-Virus เพื่อป้องกันซอฟต์แวร์แฝงที่จะมาดึงข้อมูล ที่ส�ำคัญของเราไปยังผู้ท่ไี ม่หวังดี 4. ฝึกเป็นคนละเอยี ด ผู้ใช้งานควรศึกษาวิธีการรักษาความม่ันคงปลอดภัยนี้ให้ดี และไม่ควรให้ผู้อื่น เข้าถงึ โทรศัพท์มอื ถือหรอื อีเมลของเราโดยเด็ดขาด 5. อยา่ คลกิ ลงิ ก์ พยายามพิมพ์ท่ีอยู่เว็บไซต์เอง ไม่ควรคลิกลิงก์ที่ไม่น่าเชื่อถือเพราะอาจจะน�ำ เราไปยังเวบ็ ไซตป์ ลอมได้ 98

6. รู้จักระมดั ระวงั อย่าวางอุปกรณ์ให้ห่างตัว เน่ืองจากผู้อื่นอาจจะเข้าถึงอุปกรณ์และท�ำการ ลกั ลอบขโมยขอ้ มลู ได้โดยงา่ ย 7. ลอ็ กหน้าจอทุกคร้ังเม่ือไม่ใช้งาน ต้ังรหัสล็อกหน้าจอเพ่อื ปอ้ งกนั ไมใ่ หผ้ ู้อื่นเข้ามาใช้งานอปุ กรณ์ของเราไดง้ า่ ย 8. ตอ้ งหวงแหนข้อมูลย่ิงชีพ ปกปดิ รหัสลบั ไมเ่ กบ็ ขอ้ มูลทส่ี �ำคญั ไว้ในโทรศพั ท์ หากจ�ำเป็นจะตอ้ งเก็บควร ต้งั รหสั ล็อกหน้าจอ 9. ปิด Wi-Fi เมอื่ ไมใ่ ช้ ไม่เปดิ การเช่ือมต่อในรูปแบบต่าง ๆ เชน่ Wi-Fi หรอื Bluetooth ในขณะท�ำ ธุรกรรม ถา้ ไม่จำ� เปน็ เพราะผู้อื่นอาจจะใชช้ ่องทางนี้เพอ่ื เข้าถงึ อปุ กรณ์ของเราได้ 10. อปั เดตตัวเองใหท้ ันเหตุการณ์ ติดตามข่าวสารเก่ียวกับระบบปฏิบัติการของอุปกรณ์เคล่ือนที่และพยายาม อัปเดตใหท้ นั สมัยอยเู่ สมอ ทั้งหมดนี้เป็นข้อแนะน�ำท่ีจะช่วยให้เราม่ันคงปลอดภัยเมื่อท�ำธุรกรรม ต่าง ๆ ผา่ นอุปกรณเ์ คลอ่ื นท่ี อยา่ งไรก็ตาม วิธีการทีด่ ที ส่ี ุดในการหลกี เลี่ยง จากปญั หาทอ่ี าจจะพบเจอกค็ อื การใชอ้ นิ เทอรเ์ นต็ และทำ� ธรุ กรรมออนไลน์ อย่างรอบคอบ และระมัดระวังให้มากทส่ี ดุ นั่นเอง 99