NNFE-256001

รายละเอยี ดคาอธบิ ายรายวชิ า อช33......................... การจักสานผลิตภัณฑจ์ ากไม้ไผ่ จานวน 2 หน่วยกิต (80 ชัว่ โมง) ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย มาตรฐานการเรยี นรรู้ ะดบั (ขอ้ มูลรายละเอยี ดคาอธบิ ายจากหนา้ ที่ 109 - 114) 3.1 มีความรู้ ความเข้าใจและเจตคติท่ีดีในงานอาชีพ วิเคราะห์ลักษณะงาน ขอบข่ายงาน อาชีพในชุมชน สังคม ประเทศและภูมิภาค 5 ทวีป ได้แก่ทวีปเอเซีย ทวีปออสเตรเลีย ทวีปอเมริกา ทวีปยุโรปและทวีปแอฟริกาที่เหมาะสมกับศักยภาพ 5 ด้าน ได้แก่ ศักยภาพของทรัพยากรธรรมชาติ ในแต่ละพ้ืนที่ ศักยภาพของพ้ืนท่ีตามลักษณะภูมิอากาศ ศักยภาพศักยภาพของภูมิประเทศและทาเล ทต่ี ้ังของแต่ละพื้นที่ ศกั ยภาพของศิลปะ วัฒนธรรมประเพณีและวิถีชีวติ ของแต่ละพื้นท่ี ศกั ยภาพของ ทรพั ยากรมนุษยใ์ นแต่ละพนื้ ทแ่ี ละสอดคลอ้ งกบั ชมุ ชนเพื่อการขยายอาชพี 3.2 มีความรู้ ความเข้าใจทักษะในการขยายอาชีพเพื่อสร้างความมั่นคงบนพ้ืนฐานความรู้ใน กระบวนการผลิต กระบวนการตลาดทใี่ ช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีทเี่ หมาะสม มีความหลากหลายทาง ชีวภาพพัฒนาต่อยอดและประยุกต์ใช้ภมู ปิ ญั ญา 3.3 มีความรู้ ความเข้าใจ และสามารถจัดทาแผนงาน และโครงการธุรกิจ เพื่อขยายอาชีพ เข้าสู่ตลาดการแข่งขันตามศักยภาพ 5 ด้าน ได้แก่ ศักยภาพของทรัพยากรธรรมชาติในแต่ละพื้นท่ี ศักยภาพของพ้ืนที่ตามลักษณะภูมิอากาศ ศักยภาพของภูมิประเทศและทาเลที่ต้ังของแต่ละพื้นที่ ศกั ยภาพของศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณีและวถิ ีชีวิตของแต่ละพืน้ ที่ ศักยภาพของทรัพยากรมนษุ ย์ใน แตล่ ะพ้นื ทแ่ี ละแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เพ่ือสคู่ วามมนั่ คง 3.4 มีความรู้ ความเข้าใจในการพัฒนาอาชีพ ให้มีผลิตภัณฑ์หรืองานบริการ สร้างรายได้ พอเพยี งตอ่ การดารงชีวติ มีเงนิ ออมและมที นุ ในการขยายอาชีพ ท่ี หัวเร่ือง ตวั ช้ีวัด เน้อื หา จานวนช่วั โมง 1 ช่องทางการ อธิบายชอ่ งทางและการ วเิ คราะหค์ วามเปน็ ไปไดจ้ าก 6 ตดั สินใจเลือก ตัดสนิ ใจเลอื กประกอบ ข้อมูลดังนี้ ประกอบอาชีพ อาชีพการจกั สานผลติ ภณั ฑ์ 1) ข้อมูลตนเอง การจักสาน จากไมไ้ ผ่ 2) ข้อมูลวิชาการ ผลิตภณั ฑจ์ าก 3) ขอ้ มูลทางสงั คมส่ิงแวดล้อม ไมไ้ ผ่ 2 ความรูท้ ว่ั ไป 1. บอกชนดิ ของไม้ไผท่ ่ใี ช้ใน 2.1 ชนิดของไม้ไผ่ทีใ่ ชใ้ นการจกั 3 เกีย่ วกับไมไ้ ผ่ การจกั สาน สาน 2. เลือกใชไ้ ม้ไผ่มาทาเคร่อื ง 2.2 ขอ้ สงั เกตในการนาไมไ้ ผม่ า จักสาน ทาเครือ่ งจกั สาน 142

ท่ี หวั เร่อื ง ตวั ชี้วัด เนอื้ หา จานวนช่วั โมง 3 ความรทู้ วั่ ไป 1. อธิบายศพั ทช์ า่ งสาน 3.1 ศัพทช์ า่ งสาน 3 เก่ยี วกับการจัก 2. บอกลายเคร่อื งสาน 3.2 ลายเครื่องสาน สานไม้ไผ่ 3. เลอื กใช้อุปกรณใ์ นการจกั 3.3 อุปกรณใ์ นการจกั สานไมไ้ ผ่ สานไม้ไผ่ 4 การจกั สานไมไ้ ผ่ 1. อธิบายวิธกี ารจกั ตอก 4.1 การจักตอก 36 2. จักตอกตามข้ันตอน 3. อธบิ ายวธิ ีการสาน การ 4.2 การสาน การเข้าขอบ และ เขา้ ขอบ และการมดั ขอบ การมัดขอบ 4. เขา้ ขอบและมัดขอบตาม ขั้นตอน 5. สานไมไ้ ผล่ ายตา่ ง ๆ ตาม 4.3 วิธีการสานลายต่าง ๆ ขน้ั ตอน 1) ลายขัด 2) ลายชะลอม 3) ลายวงพระจนั ทร์ (ลาย หัวสมุ่ ) 4) ลายเวยี นก้นหอย 5) ลายตาหลวิ่ 6. จักสานเครื่องสาน 4.4 การข้ึนรูปเครื่องสาน ประเภทตา่ ง ๆ ประเภทต่าง ๆ 1) การสานตะกรา้ 2) การสานชะลอม 3) การสานกระเปา๋ 4) การสานกลอ่ งใส่ กระดาษทิชชู่ 5) การสานถาดผลไม้ทรง ส่เี หลี่ยม ทรงกลม และทรงรี 7. อธิบายวิธกี ารย้อมสี 4.5 การยอ้ มสผี ลิตภัณฑจ์ ากไม้ ผลติ ภณั ฑ์จากไมไ้ ผ่ ไผ่ 8. ยอ้ มสผี ลิตภัณฑจ์ ากไมไ้ ผ่ 9. อธบิ ายเทคนิคการเก็บ 4.6 เทคนิคการเก็บรกั ษา รกั ษาผลติ ภณั ฑ์ ผลิตภณั ฑ์ 5 การบริหาร 5.1 การบริหารจดั การการผลิต 20 จดั การในการ 1. อธิบายวิธกี ารสารวจ 5.1.1 การสารวจแหล่ง ประกอบอาชีพ แหล่งเงนิ ทนุ และแหลง่ เงินทนุ และแหล่งวตั ถดุ ิบใน 143

ท่ี หัวเร่อื ง ตวั ช้วี ดั เนื้อหา จานวนช่วั โมง 144 วตั ถุดิบในทอ้ งถ่นิ ทอ้ งถิน่ 2. กาหนดมาตรฐาน 5.1.2 การกาหนด ผลิตภณั ฑ์ และควบคมุ มาตรฐานผลติ ภณั ฑ์ และการ คณุ ภาพผลผลติ ควบคุมคณุ ภาพผลผลิต 3. อธบิ ายคณุ ธรรม 5.1.3 คุณธรรมในการ ในการประกอบอาชพี ประกอบอาชีพ (ความ 4. บริหารจดั การในการ รบั ผิดชอบ ความซื่อสตั ย์สุจรติ ประกอบอาชีพไดอ้ ยา่ ง ความขยัน อดทน ฯลฯ) มีคณุ ธรรม 5.2 การบริหารจดั การ การตลาด 5. อธิบายเกยี่ วกบั หลักการ 5.2.1 การจดั การการตลาด จัดการตลาด 1) หลักการจดั การ การตลาด 6. บอกวธิ ีการหาขอ้ มูล 2) ข้อมลู ทางการตลาด การเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู (วธิ กี ารหาขอ้ มลู การเก็บ และนาข้อมลู ไปใช้ รวบรวมข้อมลู การวเิ คราะห์ 7. นาขอ้ มลู ทางการตลาด ขอ้ มลู และการนาข้อมลู ไปใช้) มาวเิ คราะหค์ วาม ต้องการของตลาดใน ชุมชน และประเทศ 8. วางแผนผลติ สนิ คา้ ให้ 3) การวางแผนผลติ สินคา้ สอดคล้องกับความ ตอ้ งการของตลาด 9. อธิบายแนวทางการ 4) ชอ่ งทางการจาหน่าย ส่งเสรมิ การขายและ 5) การขายและการส่งเสรมิ ช่องทางการจัดจาหน่าย การขาย 5.2.2 การทาบัญชี 10. อธิบายความหมายและ 1) ความหมายและ ประโยชน์ของการทา ประโยชนข์ องการทาบญั ชี บัญชี 11. จัดทาบญั ชตี ้นทนุ 2) บัญชตี ้นทุนในการ ประกอบอาชพี การจกั ประกอบอาชีพ สานผลติ ภณั ฑจ์ ากไม้ไผ่

ที่ หวั เร่อื ง ตวั ชีว้ ัด เนือ้ หา จานวนช่ัวโมง 3) การคานวณตน้ ทุน-กาไร ในการผลติ 12. คานวณตน้ ทนุ -กาไรใน -วิธีการคิดกาไร-ขาดทุน การผลิต ในการประกอบอาชีพ 13. กาหนดราคาขายได้ -การกาหนดราคาขาย อย่างเหมาะสมกับตัว สินคา้ และสอดคล้องกบั ตน้ ทนุ และเวลารอบ จาหน่ายสินคา้ 14. วิเคราะหป์ ัญหา 5.3 ปัญหาอปุ สรรคในการ อปุ สรรคในการประกอบ ประกอบอาชีพ อาชพี 5.3.1 ปญั หาดา้ น กระบวนการผลติ 5.3.2 ปัญหาด้านการตลาด 6 การจดั ทา 1. บอกความสาคญั ของ 6.1 ความสาคญั ของโครงการ 12 โครงการ โครงการอาชีพ ประกอบอาชพี ประกอบอาชพี 2. บอกประโยชน์ของ 6.2 ประโยชน์ของโครงการ โครงการอาชพี ประกอบอาชพี 3. บอกองค์ประกอบของ 6.3. องคป์ ระกอบของโครงการ โครงการอาชพี ประกอบอาชีพ 4. เขียนโครงการใน แตล่ ะ 6.4 การเขยี นโครงการ องค์ประกอบ 5. ตรวจสอบความ 6.5 การประเมินความเหมาะสม เหมาะสมและสอดคลอ้ ง และสอดคล้องของโครงการ ของโครงการอาชีพ การเขียนหลักสตู รการศึกษาตอ่ เนอ่ื ง การเขียนหลักสูตรการศึกษาต่อเนื่อง ตามองค์ประกอบของเอกสารหลักสูตรการศึกษา ต่อเนอ่ื ง ประกอบด้วย 1) ขอ้ มูลพนื้ ฐานและเหตุผลความจาเป็นในการจดั หลกั สตู ร (ความเป็นมา) 2) หลกั การของหลักสูตร 3) จดุ มุ่งหมายของหลักสตู ร 4) กลุ่มเป้าหมาย 145

5) ระยะเวลาเรียน (ทฤษฎี/ปฏิบตั )ิ 6) โครงสร้างหลกั สูตร 7) รายละเอยี ดโครงสรา้ งหลกั สูตร 8) แหลง่ เรียนรูแ้ ละสอ่ื ประกอบการเรียน 9) แนวทางการประเมนิ ผลการเรยี น (รวบยอด) 10) การประเมินหลักสตู ร นาร่างหลักสูตรฯ ท่ีได้จัดทาไว้แล้ว มาเขียนหลักสูตรการศึกษาต่อเนื่อง หลักสูตรวิชาชีพ ระยะสั้น หลักสูตรการจักสานผลิตภัณฑ์จากไม้ไผ่ ตามองค์ประกอบของเอกสารหลักสูตรการศึกษา ตอ่ เน่ือง ดงั แบบฟอร์มตอ่ ไปน้ี ตวั อยา่ งการเขียนหลกั สตู รการศึกษาตอ่ เน่ือง ชอ่ื หลักสตู ร การจักสานผลติ ภณั ฑ์จากไม้ไผ่ จานวน 60 ชัว่ โมง สถานศกึ ษา ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอ............................... ข้อมูลพน้ื ฐานและเหตผุ ลความจาเป็นในการจดั หลกั สตู ร (ข้อมูลจากหนา้ ที่ 79) นโยบายจุดเน้นการดาเนินงานสานกั งาน กศน.ปีงบประมาณ 2560 ได้กาหนดภารกจิ ต่อเน่ือง ด้านการจัดการศึกษาอาชีพเพ่ือการมีงานทาที่สอดคล้องกับศักยภาพของผู้เรียนและศักยภาพของแต่ ละพ้นื ที่โดยมีจุดเน้นการดาเนินงานการจัดกระบวนการเรียนรู้ท่ตี อบสนองการเปลี่ยนแปลงและความ ต้องการของประชาชน ชุมชน สังคมในรูปแบบท่ีหลากหลาย การส่งเสริมให้ประชาชนรู้จักใช้ ประโยชน์ของทรัพยากรที่มีอยู่ในชุมชนอย่างประหยัดและเพ่ิมคุณค่า สามารถประกอบอาชีพเป็น อาชีพหลักหรืออาชีพเสริมในครอบครัวได้ การประกอบอาชีพจักสานผลิตภัณฑ์ไม้ไผ่เป็นผลิตภัณฑ์ หัตถกรรมท่ีพบได้ในแต่ละชุมชนของประเทศท่ัวทุกภาค ส่วนใหญ่จะเป็นเครื่องใช้ในครัวเรือนและ เครื่องใช้รองรับพชื ผลทางการเกษตร เชน่ กระบุง กระดง้ ตะกรา้ เขง่ เป็นต้น ซึ่งเปน็ สิง่ จาเปน็ ท่ใี ช้ใน ชีวิตประจาวัน สามารถทาเองหรือหาซ้ือได้ในราคาไม่แพงสาหรับในแต่ละท้องถิ่นที่มีแหล่งวัตถุดิบใน การจกั สาน สว่ นใหญ่มักจะทากนั ในเวลาวา่ งหรือหลังฤดูเก็บเกี่ยว สามารถสร้างงาน สร้างอาชพี ใหก้ ับ ประชาชนในท้องถิ่นได้อีกทางหน่งึ จากการศกึ ษาข้อมูลชุมชนตาบลบ้านแลงพบว่าประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพการเกษตร เป็นอาชีพหลัก มีการรวมกลุ่มอาชพี ท่ีหลากหลาย ท้ังทเี่ ป็นกลุ่มตามธรรมชาติหรือแบบไม่เป็นทางการ 146

และกลุ่มแบบเป็นทางการ เช่น กลุ่มเกษตรกร กลุ่มผู้สูงอายุ กลุ่มแม่บ้าน กลุ่มออมทรัพย์ กลุ่มอาชีพ ต่าง ๆ ได้แก่กลุ่มปลูกถั่วเหลือง กลุ่มไม้กวาด กลุ่มทอผ้า กลุ่มจักสาน เป็นต้น จากข้อมูลการจัดเวที ประชาคมด้านสังคม พบว่าชุมชนมีภูมิปัญญาท้องถ่ินด้านจักสานเป็นกลุ่มผู้สูงอายุท่ีมีการรวมตัวกัน จัดต้ังเป็นกลุ่มอาชีพที่ใช้ประโยชน์จากภูมิปัญญาของตนเองและทรัพยากรที่มีอยู่ในชุมชน คือ ไม้ไผ่ เพื่อใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ในการสร้างงานสร้างอาชีพให้แก่ตนเอง และต้องการอนุรักษ์ภูมิ ปัญญาด้านจักสานให้คงอยู่ แต่ในการดาเนินงานกลุ่มอาชีพจักสานที่ผ่านมา ยังประสบปัญหาในด้าน การรักษาคุณภาพของผลิตภัณฑ์ให้มีอายุการใช้งานให้ยาวนานขึ้นและรูปแบบผลิตภัณฑ์ไม่ทันสมัย ตามความต้องการของตลาด สมาชิกกลุ่มจึงมีความต้องการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ที่ทันสมัย ให้มี คุณภาพ และมีความหลากหลายตรงกับความต้องการของตลาด เพื่อการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถ่ิน ดา้ นจักสานให้เปน็ แหล่งเรยี นรู้ของชมุ ชน สรา้ งงานสร้างรายไดใ้ ห้แกค่ นในชมุ ชนต่อไป ดังนั้น สถานศึกษา/กศน.ตาบลบ้านแลงจึงได้จัดทาหลักสูตร “การจักสานผลิตภัณฑ์จากไม้ ไผ่” ข้ึนเพ่ือตอบสนองความต้องการเรียนร้ขู องกลุ่มเป้าหมาย และส่งเสริมการเรียนรู้ให้แก่ประชาชน ได้ใช้ศักยภาพและทรัพยากรท่ีมีอยู่ให้เกิดประโยชน์คุ้มค่าในการสร้างรายได้และการมีงานทารวมถึง การอนรุ ักษ์ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ ให้คงอยู่อย่างยั่งยนื หลกั การของหลักสูตร (ขอ้ มูลจากหน้าท่ี 85) 1. เปน็ หลกั สูตรเพือ่ ส่งเสรมิ ให้ผู้สงู อายไุ ดร้ วมกล่มุ ใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชน์ 2. เปน็ หลกั สตู รเพอื่ ส่งเสริมอาชีพท่สี ามารถสร้างรายได้ได้จรงิ 3. เป็นหลกั สูตรท่ีส่งเสริมการอนุรกั ษภ์ มู ิปญั ญาด้านการจักสาน 4. เป็นหลกั สูตรท่ีสง่ เสรมิ ใหผ้ เู้ รียนเรียนร้จู ากการลงมือปฏบิ ัติจรงิ 5. เปน็ หลกั สูตรทมี่ ีโครงสร้างยืดหยุน่ ทัง้ ดา้ นสาระ เวลา และการจดั การเรยี นรู้ 6. เป็นหลักสูตรที่สามารถนาความรูแ้ ละประสบการณ์ท่ีได้รับไปประยกุ ต์ใชใ้ นการประกอบ อาชพี จุดมงุ่ หมายของหลักสูตร (ข้อมลู จากหน้าที่ 85) หลักสตู รนใ้ี ห้ความรู้และประสบการณ์เพื่อให้ผจู้ บหลักสูตรมคี ณุ ลกั ษณะดงั นี้ 1. มคี วามรู้ ความเขา้ ใจ และทกั ษะการประกอบอาชพี จักสานผลิตภัณฑจ์ ากไมไ้ ผ่ 2. มีความรู้ ความเขา้ ใจ และทกั ษะการบรหิ ารจัดการในอาชีพจักสานผลติ ภัณฑ์จากไม้ไผ่ 3. มีคุณธรรมในการประกอบอาชพี 4. มเี จตคติทีด่ ีต่อการประกอบอาชพี จักสานผลติ ภัณฑ์จากไม้ไผ่ 5. มีทกั ษะในการแสวงหาความรดู้ ้วยตนเอง 147

กล่มุ เปา้ หมาย เวลาเรยี น (ช่วั โมง) กล่มุ ผู้สงู อายุ ทฤษฎี ปฏิบตั ิ รวม ระยะเวลาเรยี น (ข้อมูลจากหน้าท่ี 118) 5 45 50 เรยี นรทู้ ้ังภาคทฤษฎีและปฏบิ ัติ จานวน 60 ชว่ั โมง โครงสรา้ งหลักสตู ร (ข้อมูลจากหนา้ ที่ 117 - 118) เร่ืองที่ หวั เรอ่ื ง 1 การจกั สานไม้ไผ่ 1.1 วธิ กี ารสานลายตาหลิว่ (ลายดอกพกิ ุล/ลายลกู แกว้ ) 1.2 การขน้ึ รปู เครอ่ื งสานประเภทตา่ ง ๆ 1) การสานตะกรา้ ลายดอกพิกลุ /ลายลูกแกว้ 2) การสานกระเปา๋ ลายดอกพิกุล/ลายลกู แกว้ 3) การสานกล่องใสก่ ระดาษทิชชู่ลายดอกพิกลุ /ลายลกู แกว้ 4) การสานถาดผลไม้ทรงสเี่ หลีย่ ม ทรงกลม และทรงรีลาย ดอกพกิ ุล/ลายลูกแกว้ 1.3 การย้อมสผี ลติ ภณั ฑจ์ ากไม้ไผ่ 1.4 เทคนิคการเก็บรักษาผลติ ภณั ฑ์ 2 การบริหารจดั การในการประกอบอาชีพ 4 6 10 2.1 การบรหิ ารจดั การการผลิต 1) การกาหนดมาตรฐานผลติ ภณั ฑ์ และการควบคุมคณุ ภาพ ผลผลติ 2) คุณธรรมในการประกอบอาชพี (ความรบั ผดิ ชอบ ความ ซ่ือสัตยส์ จุ รติ ความขยัน อดทน ฯลฯ) 2.2 การบริหารจดั การการตลาด 2.2.1 การจดั การการตลาด 1) หลกั การจัดการการตลาด 2) ขอ้ มูลทางการตลาด (วธิ ีการหาข้อมลู การเกบ็ รวบรวม ข้อมูล การวิเคราะหข์ อ้ มลู และการนาข้อมูลไปใช้) 3) การวางแผนผลติ สนิ คา้ 4) ชอ่ งทางการจาหนา่ ย 5) การขายและการสง่ เสรมิ การขาย 148

เร่ืองที่ หวั เรื่อง เวลาเรียน (ช่วั โมง) ทฤษฎี ปฏบิ ตั ิ รวม 2.2.2 การทาบญั ชี 1) ความหมายและประโยชนข์ องการทาบญั ชี 9 51 60 2) บัญชตี ้นทนุ ในการประกอบอาชีพ 3) การคานวณต้นทุน-กาไรในการผลติ -วิธกี ารคิดกาไร-ขาดทนุ ในการประกอบอาชพี -การกาหนดราคาขาย 2.3 ปญั หาอปุ สรรคในการประกอบอาชพี 2.3.1 ปญั หาดา้ นกระบวนการผลติ 2.3.2 ปัญหาด้านการตลาด รวม รายละเอียดโครงสรา้ งหลกั สูตร (ขอ้ มูลจากหน้าที่ 120 – 122 และ 127 -128) เรือ่ งที่ 1 การจักสานไม้ไผ่ จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ (ขอ้ มูลจากหน้าท่ี 120 - 121) ผ้เู ข้าอบรมสามารถ 1. สานไม้ไผ่ลายดอกพกิ ลุ ได้ถูกตอ้ งตามขัน้ ตอน 2. สานไมไ้ ผ่ลายลกู แกว้ ไดถ้ ูกตอ้ งตามข้นั ตอน 3. สานตะกรา้ ลายดอกพิกุลหรอื ลายลูกแก้วไดป้ ระณตี สวยงาม อย่างน้อย 1 ลาย 4. สานกระเป๋าลายดอกพกิ ลุ หรอื ลายลูกแก้วได้ประณตี สวยงาม อย่างน้อย 1 ลาย 5. สานกล่องใส่กระดาษทิชชู่ลายดอกพิกุลหรือลายลูกแก้วได้ประณีต สวยงาม อย่าง นอ้ ย 1 ลาย 6. สานถาดผลไม้ทรงสี่เหลี่ยม ทรงกลม และทรงรีลายดอกพิกุลหรือลายลูกแก้วได้ ประณตี สวยงาม อย่างน้อย 1 ลาย 7. อธิบายวิธกี ารย้อมสีผลิตภัณฑ์จากไม้ไผไ่ ดถ้ กู ต้อง 8. ยอ้ มสผี ลติ ภัณฑจ์ ากไมไ้ ผ่ได้สวยงาม 9. ออกแบบการใช้สีได้เหมาะสมกบั รูปแบบผลิตภัณฑ์ 9. อธบิ ายเทคนคิ การเกบ็ รักษาผลติ ภณั ฑไ์ ด้ 149

ขอบขา่ ยเนื้อหา (ข้อมลู จากหน้าที่ 120 - 121) ศึกษาและฝึกทักษะเก่ียวกับวิธีการสานลายตาหลิ่ว (ลายดอกพิกุล/ลายลูกแก้ว) การขึ้น รูปเคร่ืองสานประเภทต่าง ๆ (การสานตะกร้าลายดอกพิกุล/ลายลูกแก้ว การสานกระเป๋าลายดอก พกิ ลุ /ลายลกู แกว้ การสานกล่องใส่กระดาษทชิ ชู่ลายดอกพกิ ลุ /ลายลูกแกว้ และการสานถาดผลไม้ทรง ส่ีเหล่ียม ทรงกลม และทรงรีลายดอกพิกุล/ลายลูกแก้ว) การย้อมสีผลิตภัณฑ์จากไม้ไผ่ และเทคนิค การเก็บรกั ษาผลิตภณั ฑ์ การจดั กระบวนการเรียนรู้ (ข้อมูลจากหน้าที่ 120 - 121) 1. บรรยาย 2. สาธิต 3. ฝึกปฏบิ ตั ิ 4. เรยี นรูจ้ ากภมู ิปัญญาดา้ นการจกั สาน สอ่ื วสั ดุ และอุปกรณ์การเรยี นการสอน (ข้อมูลจากหนา้ ท่ี 120 - 121) 1. ใบความรู้ 2. ใบงาน 3. กระดาษปรูฟ๊ 4. ปากกาเคมี 5. กระดาษกาว 6. ไมไ้ ผ่ 7. อุปกรณ์ที่ใช้ในการจักสาน เช่น เลื่อยคันธนู มีดโค้ง มีดผา่ ไม้ มดี เหลาตอก มดี จัก ตอก ดินสอ คมี ปากแหลม กรรไกร ฯลฯ เวลาเรียน จานวน 50 ชั่วโมง (ขอ้ มูลจากหน้าท่ี 117) การประเมินผล (ขอ้ มลู จากหนา้ ท่ี 127) วธิ ีการ เครอื่ งมือ 1. สอบปากเปล่า (ภาคทฤษฎี) 1. แบบทดสอบ และแบบบันทกึ คะแนน (ภาคทฤษฎ)ี 2. ประเมินจากการปฏบิ ตั ิ (ภาคปฏบิ ตั ิ) 2. แบบประเมนิ การปฏบิ ตั ิ 3. สงั เกตการมสี ว่ นร่วมในการเรียนรู้ 3. แบบสังเกต พฤตกิ รรม - การซกั ถาม และการตอบคาถาม - การแสดงความคดิ เหน็ 4. ผลงานปฏิบตั ิ 4. แบบประเมินผลงาน/ชนิ้ งาน 150

เรื่องท่ี 2 การบริหารจดั การในการประกอบอาชีพ จดุ ประสงค์การเรียนรู้ (ขอ้ มลู จากหนา้ ที่ 121 - 122) ผ้เู ขา้ อบรมสามารถ 1. กาหนดมาตรฐานผลิตภัณฑ์ และควบคุมคุณภาพผลผลิตได้ 2. อธบิ ายคณุ ธรรมในการประกอบอาชีพได้ 3. นาคณุ ธรรมมาใชใ้ นการบริหารจดั การในการประกอบอาชีพได้จนเป็นกิจนิสัย 4. อธบิ ายเกี่ยวกับหลักการจัดการตลาดได้ 5. บอกวธิ ีการหาข้อมูล และการเกบ็ รวบรวมข้อมูลทางการตลาดได้ 6. เก็บรวบรวมและวิเคราะห์ความต้องการของตลาดในชุมชน และประเทศได้ 7. วางแผนผลติ สนิ ค้าใหส้ อดคลอ้ งกับความต้องการของตลาดได้ 8. อธบิ ายแนวทางการสง่ เสริมการขายและช่องทางการจัดจาหนา่ ยได้ 9. อธบิ ายความหมายและประโยชน์ของการทาบญั ชีได้ 10. จดั ทาบญั ชีตน้ ทนุ ประกอบอาชีพการจักสานผลิตภณั ฑ์จากไม้ไผ่ได้ 11. คานวณต้นทุน-กาไรในการผลิตได้ 12. กาหนดราคาขายได้อยา่ งเหมาะสมกับตัวสินค้าและสอดคลอ้ งกับต้นทุนและเวลา รอบจาหนา่ ยสนิ ค้า 13. วิเคราะหป์ ัญหาอปุ สรรคในการประกอบอาชีพ ขอบขา่ ยเนื้อหา (ขอ้ มูลจากหน้าท่ี 121 - 122) ศกึ ษาและฝกึ ทกั ษะเกี่ยวกบั การบรหิ ารจัดการการผลติ (การกาหนดมาตรฐานผลิตภัณฑ์ และการควบคุมคุณภาพผลผลิต คุณธรรมในการประกอบอาชีพ) การบริหารจัดการการตลาดในเรอ่ื ง การจัดการการตลาด ได้แก่ หลกั การจัดการการตลาด ข้อมูลทางการตลาด (วธิ ีการหาข้อมูล การเก็บ รวบรวมข้อมูล การวิเคราะห์ขอ้ มลู และการนาขอ้ มูลไปใช้) การวางแผนผลติ สินคา้ ชอ่ งทางการ จาหนา่ ย การขายและการสง่ เสริมการขาย และการทาบัญชี ได้แก่ ความหมายและประโยชนข์ องการ ทาบญั ชี บญั ชตี ้นทนุ ในการประกอบอาชีพ การคานวณต้นทนุ -กาไรในการผลิต (วิธกี ารคิดกาไร- ขาดทนุ ในการประกอบอาชีพ และการกาหนดราคาขาย) และปัญหาอุปสรรคในการประกอบอาชีพ (ปญั หาดา้ นกระบวนการผลิต และปญั หาด้านการตลาด) การจดั กระบวนการเรียนรู้ (ขอ้ มูลจากหนา้ ที่ 121) 1. บรรยาย 2. สาธติ 3. ฝึกปฏบิ ัติ 4. เรยี นรจู้ ากภูมิปญั ญาดา้ นการจกั สาน 151

สื่อวสั ดุ และอุปกรณ์การเรียนการสอน (ขอ้ มลู จากหน้าที่ 121) 1. ใบความรู้ 2. ใบงาน 3. กระดาษปรฟู๊ 4. ปากกาเคมี 5. กระดาษกาว เวลาเรยี น จานวน 10 ช่วั โมง (ข้อมูลจากหน้าที่ 117) การประเมนิ ผล (ขอ้ มูลจากหน้าท่ี 128) วธิ กี าร เครื่องมอื 1. สอบปากเปล่า (ภาคทฤษฎี) 1. แบบทดสอบ และแบบบันทกึ คะแนน (ภาคทฤษฎ)ี 2. ประเมินจากการปฏบิ ัติ (ภาคปฏิบัติ) 2. แบบประเมินการปฏบิ ัติ 3. สังเกตการมีสว่ นร่วมในการเรียนรู้ 3. แบบสงั เกตพฤตกิ รรม - การซกั ถาม และการตอบคาถาม - การแสดงความคิดเห็น 4. ผลงานปฏิบัติ 4. แบบประเมินผลงาน/ชนิ้ งาน แหล่งเรียนรูแ้ ละสื่อประกอบการเรียน (ขอ้ มูลจากหนา้ ท่ี 123) 1. ภมู ปิ ญั ญาดา้ นการจักสาน 2. ใบความรู้ 3. ใบงาน 4. กระดาษปรฟู๊ 5. ปากกาเคมี 6. กระดาษกาว 7. ไม้ไผ่ 8. อุปกรณ์ท่ีใช้ในการจักสาน เช่น เล่ือยคันธนู มีดโค้ง มีดผ่าไม้ มีดเหลาตอก มีดจักตอก ดินสอ คีมปากแหลม กรรไกร ฯลฯ 152

แนวทางการประเมินผลการเรยี น (รวบยอด) (ข้อมูลจากหนา้ ที่ 130) วิธกี าร เคร่ืองมือ เกณฑ์การจบหลกั สตู ร 1. ตรวจสอบเวลาเรยี น 1. บญั ชลี งเวลาเรียนและผลการเรยี น 1. มเี วลาเรียนไมน่ ้อยกวา่ รอ้ ยละ นกั ศกึ ษาผ้ใู หญส่ ายอาชีพ (ใช้สาหรับ 80 ของจานวนชัว่ โมงหลกั สตู ร 2. ประเมินผลสมั ฤทธ์ิทางการเรยี น ตรวจสอบเวลาเรยี นและบนั ทึก 2. มีผลการเรยี นตลอดหลกั สตู ร 2.1 ประเมนิ ความรูภ้ าคทฤษฎี คะแนนผลสมั ฤทธท์ิ างการเรียน) ไมน่ ้อยกว่าร้อยละ 50 3. มคี ุณลักษณะอนั พึงประสงค์ โดยการสอบปากเปลา่ (เนื่องจาก 2. แบบทดสอบ (ใชส้ าหรบั ประเมนิ (ใฝ่เรียนรู)้ ในระดับดีขน้ึ ไป ผูเ้ รยี นเปน็ กลมุ่ ผสู้ ูงอายุ มีขอ้ จากดั ใน ความรู้ภาคทฤษฎ)ี และบันทกึ คะแนน เร่ืองการอา่ น การเขยี น) (ภาคทฤษฎี) 2.2 ประเมนิ ทักษะการปฏบิ ัติ 3. แบบประเมินการปฏบิ ตั ิ (ใช้สาหรับ ประเมินทกั ษะปฏิบตั ิ) 3. ประเมนิ คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์ 4. แบบประเมินคณุ ลักษณะอนั พึง (ใฝ่เรยี นร)ู้ ประสงค์ (ใชส้ าหรับประเมนิ อตั ลักษณ์ ของสถานศึกษา: ใฝเ่ รยี นรู้ ) การประเมินหลักสตู ร (ขอ้ มูลจากหนา้ ท่ี 135 - 136) ประเมินหลักสูตรโดยประเมินครบทั้งระบบของหลักสูตร ประกอบด้วย การประเมินเอกสาร หลักสูตร การประเมนิ ผลระบบของหลกั สูตร และการประเมินผลผลิต องค์ประกอบ รายการประเมนิ วิธกี าร เครือ่ งมือ ระยะเวลา การประเมิน 1. การประเมนิ เอกสาร องค์ประกอบต่าง ๆ -พจิ ารณาความ แบบประเมิน -ก่อนใช้ หลักสูตร ของหลักสูตร ไดแ้ ก่ สอดคล้องของ ความสอดคล้อง หลกั สูตร -ข้อมูลพนื้ ฐานฯ องคป์ ระกอบต่างๆ 3 ระดบั -หลักการ/จดุ มุ่งหมาย ของหลกั สตู ร หลักสูตร -โครงสร้างของ หลักสตู ร -เนือ้ หาของหลกั สูตร -ฯลฯ 153

องค์ประกอบ รายการประเมิน วิธกี าร เครอ่ื งมือ ระยะเวลา การประเมนิ 2. การประเมินผล -การจดั เนือ้ หาความรู้ ประเมนิ ความพึง แบบสอบถาม ระหว่าง- ระบบของหลกั สูตร และประสบการณ์การ พอใจของผเู้ ขา้ รับ ความพงึ พอใจ หลังใช้ เรียนรู้ การอบรม มาตราประมาณ หลกั สูตร -คุณภาพของผสู้ อน ค่า 5 ระดับ -สถานที่ -ส่ือการเรยี นการสอน -กระบวนการเรยี นการ สอน -การวัดผลและ ประเมินผล ฯลฯ 3. การประเมินผลผลิต 1. ผลสมั ฤทธ์ทิ างการ 1. ตรวจสอบ -รายงานผู้จบ หลังใช้ เรียน ผลสัมฤทธท์ิ างการ หลักสตู ร หลักสตู ร เรียนจากรายงานผู้ 2. ความคดิ เห็นของผู้ จบหลักสตู ร -แบบตดิ ตามผู้ ผา่ นการอบรม 2. สอบถามความ จบหลกั สูตร คิดเหน็ ของผูผ้ ่าน การอบรมภายหลัง สิน้ สุดการอบรมไป แล้ว 1 เดือนขึน้ ไป เกณฑ์การประเมินหลกั สตู ร 1. องค์ประกอบต่าง ๆ ของหลักสตู รมคี วามสอดคล้องกัน (คา่ IOC มคี า่ ไม่น้อยกว่า 0.5) 2. รอ้ ยละ 80 ของผู้เขา้ รับการอบรมมีความพึงพอใจต่อการเข้ารับการอบรมในระดบั ดขี ้ึนไป 3. ร้อยละ 80 ของผูเ้ ขา้ รบั การอบรมมผี ลสัมฤทธ์ิทางการเรยี นไมน่ ้อยกวา่ 3.00 4. รอ้ ยละ 80 ของผู้จบหลักสูตรสามารถนาความรู้และประสบการณ์ท่ีได้รับจากการเข้ารับ การอบรมไปใช้ในการประกอบอาชีพหรอื พัฒนาอาชีพได้ ข้อสังเกต จากตัวอย่างการเขียนรายละเอียดโครงสรา้ งหลักสูตรในหน้า 149 – 152 เป็น การเขียนในลักษณะแนวต้ังเรียงเป็นหัวขอ้ นอกจากการเขียนในลกั ษณะแนวตั้งน้ีแล้ว ยังมวี ิธีการ เขียนรายละเอียดโครงสร้างหลักสูตรอีกรูปแบบหนึ่ง คือ รูปแบบตาราง ซึ่งจะขอนาข้อมูลจาก หน้าท่ี 149 – 152 มาเขยี นรายละเอียดโครงสร้างหลกั สูตรในรปู แบบตาราง ดังนี้ 154

155

156

157

จะเห็นได้ว่า จากตัวอย่างการเขียนรายละเอียดโครงสร้างหลักสูตรในรูปแบบตารางท่ีได้ นาเสนอไปข้างต้น เป็นอีกรูปแบบหนึ่งท่ีครู กศน.หรือผู้ท่ีศึกษาคู่มือการพัฒนาหลักสูตรฯ เล่มนี้ สามารถนาไปปรับใช้ในการเขียนรายละเอียดโครงสร้างหลักสูตรของหลักสูตรการศึกษาต่อเน่ืองให้ เหมาะสม ซึ่งอาจเลือกใช้ได้ท้ังการเขียนแบบแนวตั้งเรียงเป็นหัวข้อดังตัวอย่างในหน้าท่ี 149 – 152 หรือการเขียนในรูปตารางดังตัวอย่างในหน้าท่ี 155 – 157 ก็ได้ ขึ้นอยู่กับความต้องการของผู้พัฒนา หลักสูตร หลังจากเขียนหลักสูตรรายวิชาเลือกหรือหลักสูตรการศึกษาต่อเน่ืองฉบับร่างแล้ว ก่อน การนาหลักสูตรไปใช้ สถานศึกษาจะต้องนาหลักสูตรไปให้ผู้เชี่ยวชาญหรือผู้เกี่ยวข้องดาเนินการ ตรวจคุณภาพหลักสูตร ซ่ึงจะกล่าวรายละเอียดไว้ในตอนท่ี 4 การตรวจคุณภาพหลักสูตรก่อน นาไปใช้ ต่อไป 158

ตอนที่ 4 การตรวจคณุ ภาพหลกั สตู รก่อนนาไปใช้ หลังจากร่างหลักสูตร พร้อมทั้งจัดทาหลักสูตรรายวิชาเลือกและหลักสูตรการศึกษาต่อเนื่อง (ฉบับร่าง) ที่ได้นาเสนอตัวอย่างไว้ในตอนที่ 3 แล้วน้ัน ก่อนการนาหลักสูตรไปใช้ สถานศึกษาจะต้อง นาหลักสูตรไปให้ผู้เชี่ยวชาญหรือผู้เก่ียวข้องดาเนินการตรวจคุณภาพหลักสูตร ซึ่งเป็นการดาเนินการ จัดทาและพฒั นาหลกั สูตรขั้นท่ี 5 ตามกระบวนการพัฒนาหลักสูตรที่ได้กลา่ วไปแลว้ ในตอนที่ 1 หน้าท่ี 5 การตรวจคุณภาพของหลักสูตรเป็นข้ันที่นาหลักสูตรท่ีร่างเสร็จแล้วไปตรวจสอบ ซึ่งมี วิธีการตรวจสอบได้หลายวิธี เช่น การใช้รูปแบบการตรวจสอบคุณภาพหลักสูตร การตรวจสอบกับ ลักษณะของหลักสูตรที่ดี การตรวจสอบโดยผู้เช่ียวชาญหรือคณะกรรมการ หรือวิเคราะห์แต่ละ องค์ประกอบของหลักสูตรเพื่อพิจารณาความเหมาะสม เป็นต้น แล้วนาผลการตรวจสอบมาปรับปรุง แกไ้ ขรา่ งหลกั สูตรใหด้ ขี น้ึ เตรยี มพรอ้ มท่ีจะนาไปใช้ การตรวจคณุ ภาพของหลกั สตู ร โดยผู้เช่ียวชาญหรอื คณะกรรมการ สาหรับคู่มือการพัฒนาหลักสูตร สาหรับครู กศน. เล่มนี้ จะขอกล่าวเฉพาะการตรวจ คุณภาพของหลักสูตรโดยผู้เช่ียวชาญหรือคณะกรรมการ ซึ่งจะวิเคราะห์แต่ละองค์ประกอบของหลักสูตร เพ่ือพิจารณาความเหมาะสม โดยใช้แบบประเมินความสอดคล้องขององค์ประกอบของหลักสูตรเป็น เคร่ืองมือเกบ็ รวบรวมข้อมูล ดังตัวอยา่ ง

แบบตรวจคุณภาพของหลักสตู รรายวิชาเลือก รายวิชา ....................................................................... รหัสรายวิชา ............................ ตามหลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาข้นั พื้นฐาน พุทธศกั ราช 2551 ระดบั ...................................................... จานวน .............. หนว่ ยกติ (............... ช่ัวโมง) คาชแี้ จง ขอให้ทา่ นพจิ ารณาประเด็นแต่ละประเด็นวา่ มคี วามสอดคล้องกันหรือไม่ และโปรดระบุ ผลการพจิ ารณาประเดน็ แตล่ ะประเด็น ถ้าแน่ใจวา่ สอดคล้องให้ +1 ถ้าไมแ่ น่ใจให้ 0 และ ถา้ แน่ใจวา่ ไม่สอดคลอ้ ง ให้ –1 ข้อ ประเดน็ ประเมนิ สอดคลอ้ ง ไมแ่ น่ใจ ไม่ บันทึกข้อคดิ เห็น (+1) (0) สอดคลอ้ ง ในแตล่ ะประเด็น (-1) 1. เนื้อหาในรายวชิ าเลือกสอดคลอ้ ง กบั มาตรฐานการเรียนร้ขู อง หลักสูตรแกนกลาง 2. เน้อื หาในรายวิชาเลือกสอดคลอ้ ง กับมาตรฐานการเรยี นรรู้ ะดับของ หลักสตู รแกนกลาง 3. ตัวชว้ี ัดในรายวชิ าเลอื กสอดคลอ้ ง กับมาตรฐานการเรยี นรู้ของ หลกั สตู รแกนกลาง 4. ตัวช้วี ดั ในรายวชิ าเลือกสอดคล้อง กบั มาตรฐานการเรยี นรรู้ ะดับของ หลกั สตู รแกนกลาง 5. เนื้อหาในรายวชิ าเลือกสอดคล้อง กบั ตัวชีว้ ัดในรายวิชาเลอื ก 6. เนอ้ื หาในรายวชิ าเลือกสอดคลอ้ ง กับเหตกุ ารณห์ รอื สถานการณ์ ปจั จุบัน 160

ขอ้ ประเดน็ ประเมิน สอดคลอ้ ง ไม่แน่ใจ ไม่ บันทึกขอ้ คิดเหน็ (+1) (0) สอดคล้อง ในแต่ละประเด็น (-1) 7. เนอื้ หาในรายวชิ าเลอื กมี ประโยชน์ต่อผเู้ รยี น 8. การจดั ประสบการณ์การเรียนรู้ ของรายวชิ าเลอื กสอดคล้องกับ เนอ้ื หาในรายวชิ าเลือก 9. การวัดและประเมนิ ผลของ รายวิชาเลอื กสอดคล้องกับ มาตรฐานการเรียนรขู้ องหลักสตู ร แกนกลาง 10. การวดั และประเมนิ ผลของ รายวชิ าเลือกสอดคล้องกับ มาตรฐานการเรยี นรู้ระดับของ หลกั สูตรแกนกลาง 11. การวัดและประเมินผลของ รายวชิ าเลอื กสอดคล้องกบั เนื้อหา ในรายวิชาเลือก 12. การวดั และประเมินผลของ รายวิชาเลอื กสอดคล้องกบั ตัวชว้ี ดั ในรายวิชาเลอื ก 13. จานวนชวั่ โมงสอดคล้องกับ เน้ือหาในรายวิชาเลือก บนั ทึกความคิดเหน็ การตรวจคณุ ภาพของหลกั สูตร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ลงช่ือ ………………………………………….……… ผ้ปู ระเมนิ (...............................................) 161

ตวั อย่าง ตารางแสดงการวเิ คราะห์ความสอดคล้องขององค์ประกอบของหลกั สตู รรายวิชาเลือก รายวชิ า................................................................. รหัสรายวิชา ...................................... ที่ ประเดน็ การประเมิน ระดบั ความคิดเห็นของ รวม คา่ การ 1. เน้ือหาในรายวิชาเลอื กสอดคล้องกบั ผเู้ ชยี่ วชาญ IOC แปลผล คนท่ี 1 คนท่ี 2 คนท่ี 3 1 1 1 3 1 สอดคลอ้ ง มาตรฐานการเรยี นรูข้ องหลกั สูตร แกนกลาง 2. เนอ้ื หาในรายวิชาเลือกสอดคลอ้ งกับ 1 1 0 2 0.67 สอดคลอ้ ง มาตรฐานการเรยี นรรู้ ะดับของหลกั สตู ร แกนกลาง 3. ตัวชวี้ ดั ในรายวิชาเลอื กสอดคลอ้ งกบั 1 1 1 3 1 สอดคล้อง มาตรฐานการเรยี นรู้ของหลักสตู ร แกนกลาง 4. ตัวชว้ี ัดในรายวิชาเลือกสอดคลอ้ งกับ 1 1 1 3 1 สอดคล้อง มาตรฐานการเรยี นรรู้ ะดับของหลกั สตู ร แกนกลาง 5. เนอ้ื หาในรายวิชาเลอื กสอดคล้องกับ 1 1 1 3 1 สอดคลอ้ ง ตัวชี้วัดในรายวิชาเลอื ก 6. เนอื้ หาในรายวชิ าเลอื กสอดคลอ้ งกับ 1 1 1 3 1 สอดคลอ้ ง เหตกุ ารณ์หรือสถานการณ์ปจั จบุ นั 7. เนื้อหาในรายวชิ าเลอื กมีประโยชนต์ ่อ 1 1 1 3 1 สอดคลอ้ ง ผเู้ รยี น 8. การจัดประสบการณ์การเรียนร้ขู อง 1 1 1 3 1 สอดคล้อง รายวชิ าเลือกสอดคลอ้ งกับเนือ้ หาใน รายวชิ าเลอื ก 9. การวัดและประเมินผลของรายวิชาเลอื ก 1 1 1 3 1 สอดคล้อง สอดคลอ้ งกับมาตรฐานการเรยี นรขู้ อง หลักสตู รแกนกลาง 10. การวัดและประเมนิ ผลของรายวชิ าเลือก 1 1 1 3 1 สอดคลอ้ ง สอดคล้องกบั มาตรฐานการเรียนรรู้ ะดบั ของหลักสตู รแกนกลาง 162

ที่ ประเด็นการประเมนิ ระดบั ความคิดเห็นของ รวม คา่ การ ผู้เชี่ยวชาญ IOC แปลผล คนท่ี 1 คนที่ 2 คนท่ี 3 11. การวดั และประเมินผลของรายวชิ าเลอื ก 1 1 1 3 1 สอดคลอ้ ง สอดคลอ้ งกบั เน้อื หาในรายวชิ าเลอื ก 12. การวัดและประเมนิ ผลของรายวชิ าเลือก 1 1 1 3 1 สอดคล้อง สอดคลอ้ งกบั ตวั ชวี้ ัดในรายวิชาเลอื ก 13. จานวนชวั่ โมงสอดคลอ้ งกับเน้อื หาใน 1 1 1 3 1 สอดคลอ้ ง รายวิชาเลอื ก รวม 0.97 สอดคลอ้ ง จากตารางแสดงใหเ้ ห็นว่า.......................................................................................................... ................................................................................................................................................................ นอกจากนี้ผู้เชย่ี วชาญได้ให้ข้อคดิ เห็นและข้อเสนอแนะอนื่ ๆ เกี่ยวกบั หลกั สูตร ดงั น้ี 1. ................................................................................ 2. ................................................................................ 3. ................................................................................ 163

แบบประเมินความสอดคล้องขององค์ประกอบของหลักสตู รการศกึ ษาต่อเนือ่ ง หลักสตู ร............................................................................... จานวน ................. ชั่วโมง คาชี้แจง ขอให้ทา่ นพิจารณาประเด็นแต่ละประเด็นว่ามีความสอดคล้องกันหรือไม่ และโปรดระบุ ผลการพิจารณาประเด็นแต่ละประเด็น ถ้าแน่ใจว่าสอดคล้องให้ +1 ถ้าไม่แน่ใจให้ 0 และถ้าแน่ใจวา่ ไม่สอดคล้อง ให้ –1 ขอ้ ประเดน็ ประเมิน สอดคลอ้ ง ไม่แน่ใจ ไมส่ อดคลอ้ ง (+1) (0) (-1) 1. หลักการของหลกั สูตรกับความเปน็ มา (ข้อมูล พืน้ ฐาน) 2. หลักการของหลกั สตู รกบั จดุ มุ่งหมายของ หลักสตู ร 3. จุดมงุ่ หมายของหลักสูตรกบั โครงสรา้ งของหลกั สตู ร 4. จุดมุ่งหมายของหลกั สูตรกับเนื้อหาหลกั สตู ร 5. โครงสรา้ งของหลักสตู รกบั เนื้อหาหลกั สูตร 6. เนือ้ หาหลกั สตู รกบั การจดั กระบวนการเรียนรู้ 7. จุดมงุ่ หมายของหลักสตู รกบั จุดประสงค์การเรยี นรู้ 8. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้กบั การจดั กระบวนการ เรยี นรู้ 9. จุดม่งุ หมายของหลักสตู รกับการวัดและประเมินผล 10. เนอื้ หาหลกั สตู รกับสื่อการเรยี นการสอน 11. จดุ มุ่งหมายของหลักสตู รกับแนวทางการ ประเมนิ ผลการเรียน (รวบยอด) 12. จุดมงุ่ หมายของหลักสตู รกับการประเมนิ หลักสตู ร บันทกึ ความคดิ เหน็ การประเมนิ ความสอดคลอ้ งขององค์ประกอบของหลักสตู รการศึกษาตอ่ เนื่อง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ลงช่อื ………………………………………….……… ผู้ประเมิน (...............................................) 164

ตัวอยา่ ง ตารางแสดงการวิเคราะห์ความสอดคล้องขององคป์ ระกอบของหลกั สูตรการศึกษาต่อเนือ่ ง หลักสตู ร............................................................................... จานวน ................. ช่ัวโมง ท่ี ประเดน็ การประเมิน ระดับความคิดเห็นของ รวม คา่ การ ผู้เชี่ยวชาญ IOC แปลผล คนที่ 1 คนท่ี 2 คนที่ 3 1 หลักการของหลกั สูตรกบั ความเปน็ มา 1 1 1 3 1 สอดคลอ้ ง (ขอ้ มูลพน้ื ฐาน) 2 หลักการของหลักสูตรกับจดุ มุง่ หมายของ 1 1 0 2 0.67 สอดคลอ้ ง หลกั สตู ร 3 จุดมุง่ หมายของหลักสตู รกบั โครงสรา้ งของ 1 1 1 3 1 สอดคล้อง หลกั สตู ร 4 จดุ มงุ่ หมายของหลักสตู รกับเน้อื หา 1 1 1 3 1 สอดคล้อง หลักสตู ร 5 โครงสร้างของหลักสตู รกับเน้ือหาหลักสตู ร 1 1 1 3 1 สอดคลอ้ ง 6 เน้อื หาหลกั สตู รกับการจดั กระบวนการ 1 1 1 3 1 สอดคลอ้ ง เรียนรู้ 7 จุดมงุ่ หมายของหลกั สตู รกบั จดุ ประสงค์ 1 1 1 3 1 สอดคล้อง การเรยี นรู้ 8 จุดประสงคก์ ารเรียนรกู้ ับการจดั 1 1 1 3 1 สอดคล้อง กระบวนการเรยี นรู้ 9 จดุ มุ่งหมายของหลักสตู รกับการวดั และ 1 1 1 3 1 สอดคลอ้ ง ประเมนิ ผล 10 เนื้อหาหลกั สูตรกับสื่อการเรยี นการสอน 1 1 1 3 1 สอดคล้อง 11 จดุ มุ่งหมายของหลกั สตู รกับแนวทางการ 1 1 1 3 1 สอดคล้อง ประเมนิ ผลการเรียน (รวบยอด) 12 จุดมุ่งหมายของหลกั สตู รกบั การประเมิน 1 1 0 2 0.67 สอดคลอ้ ง หลกั สตู ร รวม 0.95 สอดคล้อง จากตารางแสดงใหเ้ ห็นวา่ .................................................................................................... ........................................................................................................................................................ นอกจากน้ีผเู้ ช่ยี วชาญไดใ้ หข้ ้อคดิ เห็นและข้อเสนอแนะอืน่ ๆ เกี่ยวกบั หลกั สูตร ดงั น้ี 1. ................................................................................ 2. ................................................................................ 3. ................................................................................ 165

หลงั จากให้ผ้เู ชี่ยวชาญหรอื หรือคณะกรรมการตรวจคุณภาพหลักสูตร โดยใช้แบบประเมินความ สอดคล้องขององค์ประกอบของหลักสูตร จากน้ันให้นาความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญแต่ละคน มาทา การวิเคราะห์ค่า IOC สาหรับค่า IOC ท่ีเหมาะสม ควรมีค่าไม่น้อยกว่า 0.5 จากตัวอย่างท่ีนาเสนอ เป็นการใช้ผู้เช่ียวชาญหรือคณะกรรมการจานวน 3 คน ซ่ึงอาจใช้ผู้เช่ียวชาญหรือคณะกรรมการ มากกว่า 3 คน ก็ได้ แต่จานวนผู้เชี่ยวชาญหรือคณะกรรมการควรเป็นจานวนค่ี เช่น 3 คน 5 คน 7 คน เปน็ ตน้ วิธีคานวณเพ่ือหาค่า IOC จากตัวอย่างตารางวเิ คราะห์ความสอดคลอ้ งขององค์ประกอบของหลักสูตรรายวิชาเลือก และ หลักสูตรการศึกษาต่อเนอ่ื ง มวี ิธคี านวณดงั น้ี 1) หาค่า IOC แต่ละประเด็น โดยนาค่าคะแนนของผู้เชี่ยวชาญหรือหรือคณะกรรมการตรวจ คณุ ภาพหลักสูตรทุกคนมารวมกนั แล้วหารด้วยจานวนผู้เชี่ยวชาญหรอื หรือคณะกรรมการ ดงั น้ี - ประเด็นที่ 1 มคี า่ IOC เท่ากบั 1 IOC = 111 = 3 = 1 33 - ประเด็นที่ 2 มีค่า IOC เทา่ กบั 0.67 IOC = 1  0 1 = 2 = 0.67 33 2) หาค่า IOC ภาพรวมทั้งฉบับ โดยนาค่า IOC ทุกประเด็นรวมกัน แล้วหารด้วยจานวนข้อ (ประเดน็ ) ดงั นี้ - หลกั สตู รรายวชิ าเลือก มีคา่ IOC ภาพรวมท้งั ฉบบั เท่ากับ 0.97 IOC = 1 0.67 11111111111 13 = 12.67 = 0.97 3 - หลักสตู รการศกึ ษาต่อเนื่อง มคี า่ IOC ภาพรวมทั้งฉบับ เท่ากบั 0.97 IOC = 1 0.67 111111111 0.67 12 = 11.34 = 0.95 3 166

การปรับปรุง แกไ้ ขหลักสตู ร กอ่ นนาหลกั สตู รไปใช้ หลังจากผู้เชี่ยวชาญหรือหรือคณะกรรมการตรวจคุณภาพหลักสูตร และได้ทาการวิเคราะห์ค่า IOC พร้อมท้ังสรุปข้อเสนอแนะหรือความคิดเห็นของผู้เช่ียวชาญหรือหรือคณะกรรมการต่อประเด็น ต่าง ๆ แล้ว จากนั้นให้นาประเด็นท่ีมีค่า IOC น้อยกว่า 0.5 มาปรับปรุงแก้ไขหลักสูตรแต่ละ องค์ประกอบของหลักสูตร ตามข้อเสนอแนะของผเู้ ชย่ี วชาญหรือหรือคณะกรรมการ ขอ้ สังเกต ถงึ แมว้ ่าในการประเมินแต่ละประเดน็ ของผู้เชี่ยวชาญจะมีค่า IOC ไม่น้อยกว่า 0.5 แต่หากผู้เช่ียวชาญมีข้อเสนอแนะหรือความคิดเห็นต่อประเด็นใด ควรนาข้อเสนอแนะหรือความ คิดเหน็ นั้นมาพิจารณารว่ มด้วยในการปรับปรุงแก้ไขหลักสตู ร ก่อนนาหลกั สตู รไปใช้ เม่ือทาการปรับปรุงแก้ไขหลักสูตรแต่ละองค์ประกอบของหลักสูตรเรียบร้อยแล้ว ให้จัดทา หลักสูตรฉบับปรับปรุง เพื่อเสนอต่อคณะกรรมการสถานศึกษาพิจารณาเห็นชอบ และเสนอให้ ผู้บรหิ ารสถานศึกษาอนุมัติหลักสูตร ก่อนบรรจุไว้ในหลักสูตรสถานศกึ ษาต่อไป กรณีที่เป็นหลักสูตรรายวิชาเลือก จะต้องเสนอหลักสูตรให้สานักงาน กศน.จังหวัด เพ่ือขอ รหัสรายวิชา ก่อนบรรจไุ ว้ในหลกั สตู รสถานศกึ ษา เม่ือดาเนินการตามกระบวนการพัฒนาหลักสูตร ต้ังแต่ขั้นท่ี 1 – 5 และบรรจุหลักสูตรท่ี พัฒนาข้ึนไว้ในหลักสูตรสถานศึกษาแล้ว หลังจากนี้จะเป็นการดาเนินการตามกระบวนการพัฒนา หลักสูตร ข้ันท่ี 6 -8 คอื การนาหลักสูตรไปใช้ การประเมินหลักสูตร และการปรับปรุงแก้ไขหลักสูตร ซึ่งสถานศึกษาและผู้เก่ียวข้องจะเป็นผู้ดาเนินการต่อจากนี้จนเสร็จสิ้ นกระบวนการพัฒนาหลักสูตร ตามที่ได้กล่าวไว้ในตอนที่ 1 หลังจากนาผลการประเมินหลักสูตรมาปรับปรุงแก้ไขหลักสูตรแล้ว จะตอ้ งจัดทาหลกั สตู รฉบับสมบรู ณ์ และเสนอใหผ้ เู้ กยี่ วขอ้ งทราบต่อไป คู่มือการพัฒนาหลักสูตร สาหรับครู กศน. เล่มน้ี สถาบัน กศน.ภาคเหนือ คาดหวังว่า จะเปน็ ประโยชน์ต่อครู กศน. ในการนาไปใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นที่สอดคล้อง กับสภาพบริบทของพ้ืนท่ี และความต้องการของกลุ่มเป้าหมายและชุมชน เพื่อจัดหลักสูตรให้ เหมาะสมกับการเรียนรู้รายบุคคลหรือรายกลุ่มหรือรายชุมชน สาหรับตัวอย่างการจัดทาและ พัฒนาหลักสูตรในคู่มือการพัฒนาหลักสูตรฯ เล่มน้ี เป็นเพียงตัวอย่างเพ่ือให้ครู กศน. ได้มองเห็น ภาพรวมของการจัดทาและพฒั นาหลกั สูตร ตลอดจนขน้ั ตอนกระบวนการของการพัฒนาหลักสูตร ซง่ึ ครู กศน. สามารถนาไปปรับใช้ให้สอดคลอ้ งเหมาะสมกับสภาพการดาเนินงาน กศน. สภาพบริบท ของพ้ืนที่ และนโยบายการจดั การศึกษาของสถานศกึ ษาตอ่ ไป 167

บรรณานกุ รม ณฐั วี อตุ กฤษฏ.์ (2560). กระบวนการ PDCA ในการพฒั นางาน. เข้าถึงเมื่อ 8 มนี าคม. เขา้ ถงึ ได้จาก http://202.44.34.144/kmit/knowledge_detail.php?IDKM=341. นิรมล ศตวุฒิ. (2543). การพัฒนาหลกั สตู ร. พิมพ์ครัง้ ท่ี 2. กรงุ เทพมหานคร: สานักพมิ พ์ มหาวิทยาลัยรามคาแหง. นริ มล ศตวุฒแิ ละคณะ. (2546). ประสบการณ์ภาคสนามในการพฒั นาหลักสูตร. พิมพ์คร้งั ท่ี 2. กรงุ เทพมหานคร: สานักพิมพ์มหาวิทยาลยั รามคาแหง. ปวีณา ธิตวิ รนนั ท.์ (2560). จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ หรอื ผลการเรียนรทู้ ีค่ าดหวังกนั แน่?. เข้าถึงเมื่อ 1 กมุ ภาพนั ธ.์ เข้าถึงได้จาก https://www.gotoknow.org/posts/89388. วชิรพันธ์ เชือ้ หมอ. (2560). เคร่อื งมือในการวิจัย. การรวบรวมข้อมลู และเคร่ืองมือ ในการรวบรวมข้อมูล. เข้าถงึ เม่อื 1 กุมภาพันธ.์ เข้าถึงได้จาก http://researchtoolstechedrmutt.blogspot.com/p/blog-page_576.html. วรวฒุ ิ โรมรัตนพนั ธ์. (2560). การสนทนากลุ่ม (Focus Group Discussion). เขา้ ถงึ เม่ือ 1 กมุ ภาพนั ธ์. เขา้ ถึงไดจ้ าก http://www.priv.nrct.go.th/ewt_dl.php?nid=1182. ศักด์ศิ รี ปาณะกลุ . (2545). การประเมินพัฒนาหลกั สูตร. พมิ พ์ครง้ั ท่ี 3. กรุงเทพมหานคร: สานักพมิ พม์ หาวทิ ยาลัยรามคาแหง. สฤษด์พิ งษ์ ลิมปิษเฐียร และ ปญั ญา ธรี ะวทิ ยเลศิ . (2560). เทคนคิ วิธีและเคร่อื งมือในการ เก็บรวบรวมข้อมูล. เขา้ ถงึ เม่ือ 1 กมุ ภาพนั ธ.์ เข้าถงึ ได้จาก edu.stou.ac.th/EDU/ UploadedFile/หน่วยท่ี10.pdf. สานกั งานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั . สานกั งานปลัดกระทรวง ศึกษาธกิ าร. (2553). แนวทางการพฒั นาหลกั สตู รสถานศึกษา. กรงุ เทพฯ: รา้ นรงั ษีการพิมพ.์ สานักงานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั . สานกั งานปลัดกระทรวง ศึกษาธกิ าร. (2555). คู่มอื การจัดการศึกษาตอ่ เนือ่ ง. พมิ พค์ รั้งที่ 1. กรงุ เทพฯ: ร้านรังษีการพิมพ์. หนว่ ยท่ี 7 การเกบ็ รวบรวมข้อมลู และเคร่ืองมือทีใ่ ชใ้ นการเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู . ข้อมูลและประเภท ของขอ้ มูล. (2560). เข้าถงึ เมื่อ 1 กุมภาพันธ์. เขา้ ถึงได้จาก http://www.ipecp.ac.th/ ipecp/cgi-binn/research/program/unit7/content1.htm. 168

ภาคผนวก

170

171

172

173

174

175

176

177

178

179

180

181

182

183

184

185

รายชื่อผเู้ ขา้ รว่ มประชมุ ปฏิบตั ิการยกร่างคู่มอื การพัฒนาหลักสูตร สาหรับครู กศน. ระหวา่ งวนั ท่ี 30 มกราคม – 3 กมุ ภาพันธ์ 2560 ณ ห้องประชมุ สมั มนา 3 สถาบัน กศน.ภาคเหนอื 1. นายจาเรญิ มูลฟอง ผอู้ านวยการ สถาบนั กศน. ภาคเหนอื 2. นายสมชาย เด็ดขาด รองผู้อานวยการ สถาบนั กศน.ภาคเหนือ 3. นายพรี ะชยั มาลนิ กี ุล หวั หนา้ ส่วนวจิ ัยและพัฒนา 4. นางพิมพรรณ ยอดคา ข้าราชการบานาญ 5. นางอรวรรณ ฟังเพราะ ครู ชานาญการพิเศษ ส่วนวิจัยและพฒั นา 6. นางรสาพร หมอ้ ศรใี จ ครู ชานาญการพเิ ศษ ส่วนวิจัยและพฒั นา 7. นายธีรศักดิ์ ลอยลม ครู ชานาญการ สว่ นวจิ ัยและพฒั นา 8. นางนชั รี อุ่มบางตลาด ครู ชานาญการ ส่วนเทคโนโลยีเพอ่ื การศึกษา 9. นายเสถียรพงศ์ ใจเย็น ครู ส่วนเทคโนโลยเี พ่อื การศึกษา 10. นางสาววราพร ปนั เงนิ เถาว์ เจา้ หน้าท่ี ส่วนวิจัยและพัฒนา 186

คณะผู้จัดทา ทปี่ รึกษา มูลฟอง ผอู้ านวยการสถาบัน กศน.ภาคเหนือ นายจาเรญิ เดด็ ขาด รองผอู้ านวยการสถาบนั กศน.ภาคเหนือ นายสมชาย คณะกรรมการวชิ าการ เด็ดขาด รองผอู้ านวยการ สถาบนั กศน.ภาคเหนอื นายสมชาย ยอดคา ขา้ ราชการบานาญ นางพิมพรรณ ฟงั เพราะ ครู ชานาญการพิเศษ สถาบนั กศน.ภาคเหนือ นางอรวรรณ หมอ้ ศรใี จ ครู ชานาญการพเิ ศษ สถาบนั กศน.ภาคเหนือ นางรสาพร อุม่ บางตลาด ครู ชานาญการ สถาบัน กศน.ภาคเหนือ นางสาวนชั รี ใจเย็น ครู สถาบนั กศน.ภาคเหนือ นายเสถียรพงศ์ ผู้เขียน ยอดคา ผเู้ ขยี นตอนท่ี 2 และ 3 นางพิมพรรณ ฟังเพราะ ผูเ้ ขียนตอนท่ี 1 2 3 และ 4 นางอรวรรณ หม้อศรใี จ ผูเ้ ขยี นตอนที่ 2 และ 3 นางรสาพร คณะผู้เชี่ยวชาญ มูลฟอง ผู้อานวยการสถาบนั กศน.ภาคเหนอื นายจาเรญิ มาลินกี ลุ ครู ชานาญการพเิ ศษ สถาบนั กศน.ภาคเหนือ นางบุษบา มาลนิ กี ลุ ครู ชานาญการพิเศษ สถาบัน กศน.ภาคเหนือ นายพรี ะชยั คณะบรรณาธกิ าร เดด็ ขาด รองผู้อานวยการ สถาบัน กศน.ภาคเหนือ นายสมชาย ฟังเพราะ ครู ชานาญการพเิ ศษ สถาบัน กศน.ภาคเหนือ นางอรวรรณ หม้อศรใี จ ครู ชานาญการพเิ ศษ สถาบนั กศน.ภาคเหนือ นางรสาพร 187

ผูร้ วบรวม/เรียบเรยี ง/จัดทารปู เลม่ นางอรวรรณ ฟงั เพราะ ครู ชานาญการพเิ ศษ สถาบัน กศน.ภาคเหนือ ครู ชานาญการพิเศษ สถาบนั กศน.ภาคเหนือ นางรสาพร หม้อศรใี จ ผู้ออกแบบรูปเล่ม อุ่มบางตลาด ครู ชานาญการ สถาบัน กศน.ภาคเหนือ นางสาวนัชรี ใจเย็น ครู สถาบัน กศน.ภาคเหนือ นายเสถยี รพงศ์ ผอู้ อกแบบปก อมุ่ บางตลาด ครู ชานาญการ สถาบนั กศน.ภาคเหนือ นางสาวนัชรี เอกสารวชิ าการลาดับที่ 01/2560 กุมภาพนั ธ์ 2560 188