1 ปี 8 เดือนอนุแรงงาน

P a g e | ๕๐ นอกจากนี้ยังมีสถาบันการเงินของภาคเอกชนที่ผู้ใช้แรงงานสามารถที่จะเลือกใช้บริการ อีกทั้งภาครัฐ ยังไม่มีนโยบายสนับสนุนการเข้าถึงแหล่งเงินทุนแก่ผู้ใช้แรงงานผ่านการออกมาตรการสินเช่ือ เพื่อสนับสนุน การเขา้ ถึงแหลง่ เงนิ ทุนของประชาชนรายยอ่ ย ๑.๒ การพัฒนาคุณภาพชีวิตและการพัฒนาทักษะของผู้ใช้แรงงาน ปัจจุบันมีหน่วยงานของรัฐ ท่ีทาหนา้ ท่ีในการพัฒนาคุณภาพชวี ติ และการพฒั นาทักษะของผู้ใช้แรงงาน ดงั น้ี (๑) กรมการจัดหางาน : มีหน้าท่ีสนับสนุนการจัดหางานและคุ้มครองคนหางาน โดยรวมถึงการให้ คาปรึกษาดา้ นอาชพี แก่ผู้ใชแ้ รงงาน (๒) กรมพฒั นาฝีมือแรงงาน : มหี นา้ ทส่ี ง่ เสรมิ การพฒั นาฝีมือแรงงานและพฒั นามาตรฐานฝีมือแรงงาน ใหส้ อดคลอ้ งกบั มาตรฐานสากล (๓) กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน : มีหน้าท่ีกาหนดมาตรฐานแรงงาน คุ้มครองและดูแลแรงงาน ทั้งในระบบและนอกระบบให้ได้รับสิทธิประโยชน์ตามที่กฎหมายกาหนดและมีคุณภาพชีวิตที่ดี ตลอดจน ส่งเสรมิ และดาเนินการให้มีการจัดสวัสดกิ ารแรงงาน (๔) สานักงานประกันสังคม : มีหน้าท่ีดูแลกองทุนประกันสังคม และกองทุนเงินทดแทนท่ีมี วัตถุประสงค์ในการเป็นหลักประกันแก่ผู้ประกันตนและลูกจ้างให้ได้รับประโยชน์ทดแทน เมื่อประสบอันตราย หรือเจบ็ ป่วย ทง้ั ทเ่ี กดิ และไมไ่ ด้เกดิ จากการทางาน (๕) กองทุนการออมแห่งชาติ : มีหน้าท่ีส่งเสริมการออมทรัพย์ เพ่ือเป็นหลักประกันการจ่ายบานาญ และใหป้ ระโยชนต์ อบแทนแก่สมาชิกที่เป็นผใู้ ชแ้ รงงานนอกระบบ ๒. เม่ือพิจารณาวัตถุประสงค์ของธนาคารแรงงานในส่วนของการให้สินเชื่อเพ่ือการประกอบอาชีพ แรงงาน อาชีพที่ใช้แรงงาน และอาชีพอื่นเพ่ือเริ่มรายได้แล้ว จะเห็นได้ว่ามีภารกิจท่ีซ้าซ้อนกับสถาบันการเงิน ของรัฐท่ีมีอยู่ในปัจจุบัน ประกอบกับการที่สถาบันการเงินของรัฐมีประสบการณ์และศักยภาพในการให้บริการ ทางการเงินแก่ผู้ใช้แรงงาน ทั้งในแง่ของแหล่งเงินทุน ช่องทางการให้บริการ และความเชี่ยวชาญด้านกระบวนการ อานวยสนิ เช่อื จงึ ไม่มคี วามจาเป็นตอ้ งจดั ตง้ั ธนาคารแรงงานข้ึนใหม่ เพ่ือทาหน้าที่ดังกล่าวน้ี ๓. สาหรับวัตถุประสงค์ของธนาคารแรงงานในส่วนของการพัฒนาคุณภาพชีวิตและการพัฒนาทักษะ ของผู้ใช้แรงงาน แม้ว่าจะมีหน่วยงานภาครัฐท่ีทาหน้าที่ดังกล่าวแล้ว แต่ปัญหาการขาดแรงงาน ท่ีมีคุณภาพและมีทักษะของตลาดแรงงานไทยถือเป็นปัญหาทางเศรษฐกิจที่สาคัญที่อาจส่งผลต่อโครงสร้าง และการเติบโตของระบบเศรษฐกิจไทยในระยะต่อไป ภาครัฐจึงควรสนับสนุนการขยายบทบาทการดาเนินงาน ของกระทรวงแรงงานในส่วนของการพัฒนาคุณภาพชีวิตและการพัฒนาทักษะของผู้ใช้แรงงานให้มี ประสิทธภิ าพยงิ่ ข้ึน ต่อมาในวันท่ี 1 พฤษภาคม 2559 พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และหัวหน้าคณะ รกั ษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ไดร้ บั ขอ้ เสนอจาก 15 องค์กรหลักสาหรับผู้ใชแ้ รงงาน และหนงึ่ ในข้อเสนอนั้น คือ ให้จัดตั้งธนาคารแรงงาน เป็นกองทุนสาหรับการออมและพัฒนาตนเองของผู้ใช้แรงงาน และน้ีคือเหตุผล สนับสนุนหนึ่งท่ีนายศิริชัย ไม้งาม สมาชิกสภาขับเคล่ือนการปฏิรูปประเทศ ได้นาเสนอต่อคณะกรรมาธิการ สภาขับเคล่ือนการปฏริ ูปประเทศด้านสังคม เพอ่ื ศกึ ษาแนวทางและความเปน็ ไปได้ในการจัดตั้งธนาคารแรงงาน

P a g e | ๕๑ ดังกล่าวข้ึนมา อย่างไรก็ตามในการศึกษาแนวทางการจัดต้ังธนาคารแรงงาน ไม่สามารถจะดาเนินการศึกษา ตอ่ ไปได้ เนือ่ งจากขอ้ จากดั ที่ถกู เร่งรดั ในเรือ่ งเวลาในการศึกษา จงึ นามาสู่การพจิ ารณาตัดสนิ ใจยตุ กิ ารศึกษา โดยสรุปธนาคารแรงงานยังมีความจาเป็นต่อผู้ใช้แรงงาน เพียงแต่ผู้ท่ีมีส่วนเก่ียวข้องจะต้อง เปล่ียนแปลงกระบวนการคิดและแนวคิดที่ว่า “ธนาคารแรงงานไม่ใช่ธนาคารพาณิชย์”แต่ “ธนาคารแรงงาน” คอื ธนาคารออมของผ้ใู ชแ้ รงงาน บริหารจดั การโดยผใู้ ช้แรงงานดว้ ยเงินของแรงงานโดยมีกระทรวงการคลังเป็น ที่ปรึกษา การบริหารจัดการด้วยแนวความคิดประชารัฐเน้นการมีส่วนร่วมของภาครัฐ ภาคเอกชน และภาค แรงงาน เป็นแหล่งเงินทุนที่สามารถให้ผู้ใช้แรงงาน (Financial Access) เข้าถึงได้สะดวก และสนับสนุนให้ แรงงานสามารถนาทุนไปพัฒนาศักยภาพแรงงาน สนับสนุนการดารงชีวิตของแรงงานให้มีคุณภาพท่ีอยู่ดี มีสุข ตอ่ ไป อย่ำงไรก็ตำมในประเด็นกำรจัดต้ังธนำคำรแรงงำนนี้ หำกรัฐบำลหรือพรรคกำรเมืองใด เห็นว่ำจะเป็นคุณประโยชน์ต่อแรงงำนไทย ก็สมควรท่ีจะนำไปศึกษำวิจัยและสำมำรถนำไปเป็นนโยบำย เพ่ือเปน็ หลกั ประกนั ควำมมนั่ คงของแรงงำนไทยต่อไปในอนำคตได้

P a g e | ๕๒ ตอนที่ ๒ บทสัมภำษณ์ บนควำมคำดหวัง กำรขับเคล่ือน ปฏิรปู แรงงำน

P a g e | ๕๓ ศริ ชิ ยั ไมง้ าม ประธาน อนกุ รรมาธกิ าร

P a g e | ๕๔ ศิรชิ ยั ไม้งำม ประธำนอนกุ รรมำธกิ ำรขบั เคลอ่ื นกำรปฏิรูป ระบบแรงงำนและระบบคุ้มครองผบู้ รโิ ภค คำถำม : คุณศิรชิ ัยเข้ำมำเป็นสมำชิก สปท.ได้อย่ำงไร และก่อนหน้ำนั้นทำงำน อะไร ศิริชัย : ก่อนหน้ำที่จะเข้ำมำดำรงตำแหน่งสมำชิกสภำขับเคลื่อนกำรปฏิรูปประเทศ ได้ดำรงตำแหน่ง เป็นประธำนสหภำพแรงงำนรัฐวิสำหกิจกำรไฟฟ้ำฝ่ำยผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) นอกจำกนี้ยังได้ทำงำน กับองค์กรภำคประชำชนภำยใต้กำรเคลื่อนไหวพันธมิตรประชำชนเพื่อประชำธิปไตย (พธม.) ในกำรคัดค้ำน กำรแปรรปู รฐั วิสำหกิจไม่ให้ไปอยู่ในตลำดหลกั ทรพั ย์จนสำมำรถรกั ษำไว้เปน็ ผลสำเร็จ กำรเข้ำมำเป็นสมำชิกสภำขับเคลื่อนกำรปฏิรูปประเทศ รัฐบำลภำยใต้กำรนำของคณะรักษำควำมสงบ แห่งชำติ (คสช.) ได้มอบหมำยให้ กอรมน. ดำเนินกำรเร่ืองกำรปรองดอง โดยผู้ที่ขัดแย้งเห็นต่ำงทำงกำรเมอื ง ไม่ว่ำจะเป็น พธม. กปปส. และ นปช. มำหำรือเพื่อแก้ปัญหำควำมขัดแย้งก็มีกำรพูดคุยอย่ำงไม่เป็น ทำงกำร จนในที่สุดได้มีกำรสรรหำบุคคลแต่ละกลุ่มเข้ำมำเป็นสมำชิกสภำขับเคลื่อนกำรปฏิรูปประเทศ โดยให้ แต่ละฝ่ำยเสนอชื่อตัวแทนเบื้องต้นมำ ๕ คน ซึ่งได้ถูกเสนอชื่อในฐำนะตัวแทนของ พธม. และได้ส่งชื่อ พร้อมประวัติส่วนตัวให้พิจำรณำ จนได้รับเลือกจำกคณะรักษำควำมสงบเรียบร้อยแห่งชำติ (คสช.) ในที่สุด คำถำม : ครอบครวั มสี ่วนสนับสนุนกำรทำงำนมำกน้อยเพียงใด ศิริชัย : ช่วงก่อนมำดำรงตำแหน่งสมำชิกสภำขับเคลื่อนกำรปฏิรูปประเทศ ได้ถูกดำเนินค ดี ทำงกำรเมืองหลำยคดี ซึ่งอำจมีผลกระทบต่อครอบครวั จึงได้มีกำรปรึกษำหำรือ ทำควำมเข้ำใจว่ำเป็น

P a g e | ๕๕ เร่ืองส่วนรวมของบ้ำนเมือง ซึ่งทำงครอบครัวก็มีควำมเข้ำใจในกำรทำงำนและสนับสนุนอย่ำงเต็มที่ ส่งผลใหม้ ีกำลงั ใจในกำรทำงำนเพือ่ ส่วนรวมตลอดมำ คำถำม : ตอนท่ีไดร้ บั เลือกเปน็ สปท. ควำมรสู้ ึกแรกเป็นอย่ำงไร ศิริชัย : ก่อนที่จะทรำบว่ำให้เข้ำมำดำรงตำแหน่งสมำชิกขับเคลื่อนกำรปฏิรูปประเท ศ (สปท.) ได้มโี ทรศพั ท์จำกสื่อมวลชนและเพื่อนๆแสดงควำมยินดี ซึง่ ไม่ได้มีกำรเตรียมตัวและมีกำรวิ่งเต้นให้ได้รับ ตำแหน่งครั้งนี้ และเมือ่ ทรำบว่ำตนเองได้รบั กำรคดั เลือกในก็มีควำมดีใจในระดับหน่ึง แต่เมือ่ ได้รบั เลือก ให้เข้ำมำทำหน้ำที่มีควำมภำคภูมิใจและหว่ันใจ เน่ืองจำกไม่เคยคำดว่ำจะได้เข้ำมำทำงำนในรัฐสภำ และสัญญำกับตวั เองว่ำจะทำหนำ้ ที่ให้ดที ีส่ ุด ถ้ำมองในภำพรวมของสภำขับเคลื่อนกำรปฏิรูปประเทศ (สปท.) ตนเองเป็นผู้นำแรงงำนที่ทำงำน ด้ำนแรงงำนโดยตรง อีกท้ังสมำชิกท่ำนอื่นทำงำนเกี่ยวกับภำคสังคมเป็นจำนวนน้อยมำก แต่เม่ือได้รับเลือก ให้เข้ำมำก็คิดว่ำควรจะทำงำนด้ำนแรงงำนที่มีควำมถนัด สำมำรถรวบรวมข้อมูลข้อคิดเห็นจำกผู้มี ส่วนได้เสียจำกแรงงำน และคิดว่ำน่ำจะช่วยกำรปฏิรูปประเทศด้ำนแรงงำนตอบสนองขบวนกำรแรงงำน ทั้งระบบ ตำมกำลังควำมรคู้ วำมสำมำรถ และนำบคุ คลในแวดวงแรงงำนมำช่วยกนั ทุกฝ่ำย คำถำม : บทบำทที่เก่ียวขอ้ งกับกำรทำงำนด้ำนสิทธิแรงงำน ศิริชยั : ส่วนใหญ่กด็ ูแลเกีย่ วกับสภำพกำรจ้ำงงำนสิทธิประโยชน์ของแรงงำนสัมพันธ์ที่ดี ดแู ลข้อร้องเรียน ของผู้ปฏิบัติงำนใน กฟผ. และยังเป็นตัวแทนฝ่ำยลูกจ้ำงในคณะกรรมกำรแรงงำนรัฐวิสำหกิจสัมพันธ์ (กระทรวงแรงงำน) ได้ดูแลผลกระทบในภำพรวมเกี่ยวกับแรงงำนสัมพันธ์ที่ดี ไม่ว่ำจะเป็นเร่ืองของกำร ออกกฎหมำยที่เกี่ยวข้องกับแรงงำนในส่วนที่จะสร้ำงควำมเป็นธรรม และเข้ำร่วมเคลื่อนไหวกับองค์กร แรงงำน และภำคประชำชนตลอดมำ คำถำม : ประเด็นงำนที่สนใจ ก่อนเข้ำมำท ำงำนในคณะกรรมำธิกำรปฏิรูป ประเทศด้ำนสังคม และคณะอนกุ รรมำธิกำร ศิริชัย : ควำมจริงก็มีควำมสนใจด้ำนพลังงำน เนื่องจำกตนเองทำงำนอยู่ใน กฟผ. เกี่ยวข้องกับกิจกำร พลังงำนไฟฟ้ำ มีกำรซักถำมจำกสมำชิก สปท. ท่ำนอื่น แต่มีควำมตั้งใจจะเข้ำมำทำงำนด้ำนสังคม น่ำจะเหมำะสมที่สุด แล้วยังมำทำงำนร่วมในคณะกรรมำธิกำรขับเคลื่อนกำรปฏิรูปประเทศด้ำนสังคม ได้จัดตั้งคณะอนุกรรมำธิกำร ๓ คณะ ทั้งอนุชุมชนเข็มแข็ง อนุผู้สูงวัย และอนุแรงงำนกับคุ้มครอง ผบู้ ริโภค ล้วนแตม่ ีควำมเกีย่ วข้องกบั คุณภำพชวี ิตของคน จงึ มคี วำมตง้ั ใจดีใจทีม่ ำอยู่ ณ ตรงนี้

P a g e | ๕๖ มี สปท. ผทู้ รงคุณวุฒิเข้ำมำดำรงตำแหน่งในคณะกรรมำธิกำรกำรปฏิรปู ประเทศด้ำนสังคม จำนวน ๑๕ ท่ำน ที่ประชุมได้เลือกให้เป็นเลขำนุกำรของคณะฯ ตนเองจึงได้เลือกนำยต่อพงศ์ เสลำนนท์ มำเป็น ผชู้ ่วยเลขำนกุ ำร เม่ือทำงำนในช่วงแรกต้องทำภำยใต้กรอบของสภำปฏิรูปแห่งชำติที่ถูกกำหนดไว้ในวำระที่ ๓๗ ปฏิรูป แรงงำน ก็ทำให้ต้องมำตอบโจทย์ที่ให้มำ โดยนำบุคคลที่มีควำมรู้ควำมสำมำรถเกี่ยวกับแรงงำน เข้ำมำร่วมเปน็ อนุกรรมำธิกำรกำรปฏิรูปแรงงำน เรำจะทำอย่ำงไรให้ระบบแรงงำนสัมพันธ์ที่เกิดควำมร่วมมือท้ังนำยจ้ำง ลูกจ้ำง สำมำรถอยู่ร่วมกันได้ โดยมีฝ่ำยรัฐให้กำรสนับสนุนที่ให้เกิดควำมพอใจ เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ มีสังคมที่ดี สร้ำงศักยภำพของคนงำนนำไปสู่คณุ ภำพชีวติ ที่ดีมคี วำมสขุ ในกำรทำงำน คำถำม : มมุ มองต่อเรอ่ื งกำรปฏิรูปแรงงำน ศิริชัย : มีควำมคำดหวังใน ๔ เร่ือง ตำมแนวทำงที่ สปช. มอบกำรบ้ำนไว้ให้มำขับเคลื่อนต่อ ดังนี้ กำรจดทะเบียนแรงงำนข้ำมชำติ, กำรพฒั นำฝมี อื แรงงำน, ระบบฐำนขอ้ มูลแรงงำน, ธนำคำรแรงงำน โดยเฉพำะอย่ำงยิง่ ธนำคำรแรงงำน ตั้งใจศึกษำ และผลักดนั เป็นเรื่องต้น ๆ ถือเปน็ กำรยกระดับคุณภำพ ชีวิตของแรงงำนให้รอดพ้นจำกปัญหำภำวะหนี้สิน และมีกำรให้แรงงำนมีกำรออม แต่ในที่สุดหน่วยงำน ต่ำงๆเห็นว่ำไม่สมควรมีกำรจัดต้ังธนำคำรแรงงำน แต่ก็มีควำมพยำยำมที่จะปรับเปลี่ยนจำกธนำคำร แรงงำนมำเป็นรูปแบบสถำบันกำรเงิน โดยได้ขอคำแนะนำและได้รับแนวทำงในเร่ืองของกำรจัดทำ สถำบันกำรเงนิ จำกรองศำสตรำจำรย์ณรงค์ เพ็ชรประเสริฐ แต่ภำยใต้ระยะเวลำในกำรดำรงตำแหน่งมีจำกัดกับควำมไม่ชัดเจน จึงไม่สำมำรถผลักดันสถำบัน กำรเงินได้ เสียดำยโอกำสผู้ใช้แรงงำนน่ำจะมีแหล่งเงินทุนของตนเองหลุดพ้นจำกหนี้นอกระบบ มีอนำคตทีด่ ี หลังออกจำกงำนในอนำคตหลังวัยทำงำน คำถำม : บทบำทของคณะกรรมำธิกำรขบั เคล่ือนกำรปฏิรปู ประเทศด้ำนสังคมท่ี ส่งผลตอ่ สังคม มีอะไรบ้ำง ศิริชัย : ต้องขอขอบคุณ กมธ.ที่ให้อนุกรรมำธิกำรทำงำนอย่ำงเต็มที่ โดยกำรเสนอรำยงำน กำรขับเคลื่อน ๓ เร่ือง ที่ผ่ำนมำก็ได้รับกำรสนับสนุนเป็นอย่ำงดี มีกำรให้ควำมคิดเห็นข้อเสนอแนะ โดยเฉพำะเร่ืองระบบแรงงำนให้เดินหน้ำเต็มที่ วันนี้ได้เห็นผลควำมสำเรจ็ ในกำรทำงำน ไม่ว่ำจะออกมำ

P a g e | ๕๗ มำกน้อยเพียงใดในกำรปฏิรูปหน่วยงำนต่ำง ๆ ต้องไปขับเคลื่อนและทำต่ออย่ำงเป็นรูปธรรม เท่ำที่ทรำบได้ร่วมกันคิด และได้เสนอแนวทำงที่มีควำมเป็นไปได้ อำจต้องใช้เวลำ และควำมร่วมมือ ร่วมใจจำกทกุ ๆฝำ่ ย คำถำม : ควำมสำเร็จในฐำนะท่ีดำรงตำแหน่งเลขำนุกำรคณะกรรมำธิกำร ขบั เคลอ่ื นกำรปฏิรปู ประเทศดำ้ นสังคม มีอะไรบำ้ ง ศิริชัย : ถือว่ำได้ทำตำมกรอบที่วำงไว้ แต่งำนสังคมเป็นงำนที่ควำมหลำกหลำยมีควำมเปลี่ยนแปลง อยู่ตลอดเวลำ และภำยใต้ระยะเวลำอันมีจำกัด ที่ทำให้หลำยเร่ืองที่เสนอต้องมำจัดลำดับควำมสำคัญ ก็เลยทำให้งำนด้ำนสังคมที่ออกมำอยู่ภำยใต้กรอบที่กำหนดไว้ แต่ควำมสำเร็จต้องเกิดจำกทุกภำคส่วน ในสังคมต้องร่วมมือกัน คงไม่ใช่คณะกรรมำธิกำรฯเท่ำน้ัน น่ำจะเป็นควำมคำดหวังของสังคมที่จะมี หนว่ ยงำนภำครัฐ ภำคประชำสงั คม ภำคเอกชนเปน็ แรงขับเคลือ่ นในทีส่ ุด คำถำม : ในฐำนะท่ีดำรงตำแหน่งประธำนอนุกรรมำธิกำรด้วย มีควำมรู้สึ ก อย่ำงไร ศิริชยั : พอดีระหว่ำงมำเปน็ สมำชิก สปท. ทำงำนช่วงแรกเปน็ ประธำนสหภำพแรงงำนรัฐวิสำหกิจ กฟผ. พอเดือนมกรำคม ปี ๖๐ พ้นตำแหน่ง ก็เลยไม่ได้แบกรับภำระด้ำนแรงงำนใน กฟผ. ก็มำทำงำน สปท. แบบเต็มตัว เพรำะได้ขอตัวอนุญำต กฟผ. ให้มำทำงำนนี้ ต้องขอบคุณผู้บริหำรอย่ำงยิ่ง จึงทำให้เห็นว่ำ เม่ือมำทำงำนจึงมุ่งมั่นต้ังใจ และทุ่มเทให้ดีที่สุด มำประชุมสม่ำเสมอไม่เคยขำดประชุม นอกจำก ติดภำรกิจเรียนสถำบันพระปกเกล้ำ ส่วนกำรประชุมสภำให้ควำมสำคัญระดับแรก ตลอดจนในกำร ประชุมคณะอนกุ รรมำธิกำรหรอื แมก้ ระทัง่ กรรมำธิกำร กำรปฏิรูปผมคดิ ว่ำต้องเริม่ ทีต่ ัวเรำเอง ต้องเปน็ แบบอย่ำงที่ดี ใส่ใจอทุ ิศทุ่มเทให้กับงำนที่ทำให้กบั สปท. เพื่อประชำชน และผู้ใช้แรงงำนที่อยำกเห็นว่ำกำรปฏิรูปแรงงำนสำมำรถทำให้คุณภำพชีวิตเขำดีขึ้น ได้รบั ประโยชน์อย่ำงเป็นรูปธรรม คำถำม : มีควำมคิดเห็นอย่ำงไรเกี่ยวกับประเด็นปฏิรูปท่ีคณะอนุกรรมำธิกำรได้ พิจำรณำเสรจ็ สิ้นแลว้ ทั้ง ๓ เรอ่ื ง และในกำรเดินทำงไปศึกษำดูงำน และกำรจัด สัมมนำ คิดว่ำเปน็ ประโยชน์ต่อผู้ใช้แรงงำนมำกนอ้ ยเพียงใด ศิริชยั : ในภำพรวมคงได้ประโยชน์มำก ท้ัง ๓ เร่อื งล้วนเป็นงำนเกี่ยวกับระบบแรงงำน กรณีแรงงำนข้ำมชำติ ที่เข้ำมำผิดกฎหมำยแรงงำน ก็นำมำขึ้นทะเบียนเป็นกำรจัดระบบแรงงำนให้ถูกต้อง เน่ืองจำกควำมต้องกำร ที่จะใช้คนงำนภำยในประเทศไม่พอแล้ว แล้วคนไทยไม่ทำ จำเป็นต้องนำเอำแรงงำนจำกประเทศเพื่อนบ้ำน

P a g e | ๕๘ เข้ำมำช่วย อันนั้นก็คืออำจจะได้ของเร่ืองเศรษฐกิจในภำพรวมของประเทศ ผู้ประกอบกำรได้รับประโยชน์ จำกแรงงำนที่เข้ำมำ เร่ืองพัฒนำฝีมือแรงงำนที่เข้ำมำอำจจะเป็นส่วนหนึ่งที่ยกระดับฝีมือคนงำนให้ได้ค่ำตอบแทนไปตำม ควำมรคู้ วำมสำมำรถไปตำมโอกำสของแต่ละคน ส่วนระบบฐำนข้อมูลแรงงำน ที่เน้นกำรบริหำรจัดกำรว่ำแรงงำนควรที่จะได้รับกำรเตรียมคนให้เหมำะสม กบั งำน ในกำรวำงยทุ ธศำสตรร์ ะบบแรงงำนของประเทศให้เหมำะสมกับตลำดแรงงำน คำถำม : ในช่วงแรกคณะอนุกรรมำธิกำรต้องรับผิดชอบเร่ืองกำรคุ้มครอง ผู้บริโภคด้วยน้ัน มีเหตุผลใดที่ต้องแยกเรือ่ งกำรคุ้มครองผู้บริโภคออกไปอีก คณะหน่ึง ศิริชยั : ตอนจัดตั้ง สปท. ขึน้ มำ ได้กำหนดใหแ้ ต่ละกรรมำธิกำรทุกคณะไม่ควรมีอนุกรรมำธิกำรเกิน ๓ คณะ ก็เลยทำให้มี ๑.ชุมชนเข็มแข็ง ๒.สังคมสูงวัย ๓.แรงงำนและคุ้มครองผู้บริโภค ทั้งๆที่คุ้มครองผู้บริโภค กับแรงงำน เป็นเร่ืองที่ใหญ่มำก ใน สปช. เขำก็แยกออกจำกกัน แต่พอคร้ังนี้นำมำรวมกันทำให้เห็นว่ำ เวลำกำรประชุมคณะอนุกรรมำธิกำรมีทั้งเร่ืองแรงงำนและคุ้มครองผู้บริโภค บำงครั้งในกำรประชุม ในช่วงแรก ๆ ค่อนข้ำงที่จะจัดวำระซ้อนๆ กันอยู่ จนเร่ืองแรงงำนก็เป็นเร่ืองใหญ่ ส่วนคุ้มครองผู้บริโภค กเ็ ปน็ เรือ่ งสำคญั หลำยครั้งคงได้เห็นว่ำ ผมอำจมีภำพมำทำงสำยแรงงำน ซึ่งก็พร้อมช่วยงำนในระบบคุ้มครองผู้บริโภค ที่ก็มีคนหลัก ๓ – ๔ คน ที่พร้อมจะขับเคลื่อนระบบคุ้มครองผู้บริโภค แต่ด้วยข้อจำกัดในกำรทำงำน กลัวไปกระทบกับควำมรู้สึกทำงคณะอนุกรรมำธิกำรที่มำจำกคุ้มครองผู้บริโภคว่ำอำจจะไม่เต็มที่ แมจ้ ะ ทำงำนได้รำบร่นื เป็นอย่ำงดี พอทำงำนสักระยะหนึ่งแล้วก็มีกำรนำเสนอว่ำควรปรับปรุงให้เกิดควำมคล่องตัวในกำรทำงำน เพรำะว่ำ คุ้มครองผู้บริโภคก็มีแต่เร่ืองใหญ่ ๆ ให้เกิดควำมชัดเจนในกำรทำงำน ตอนแรกท่ำนพลเอกชูศักดิ์ สันติวรวุฒิ เป็นหลักสำคัญ ท่ำนเสียสละรับเป็นประธำนคณะอนุกรรมำธิกำรระบบคุ้มครองผู้บริโภค แมจ้ ะรู้วำ่ เปน็ เรื่องละเอียดอ่อนมีควำมขัดแย้งในกลุ่มต่ำง ๆ ของสังคมสงู มำก ซึ่งพวกเรำกม็ ีควำมเข้ำใจ และให้กำลงั ใจท่ำนในงำนทีท่ ้ำทำย

P a g e | ๕๙ คำถำม : กำรเดินทำงไปศึกษำดูงำนหรือกำรจัดสัมมนำของคณะกรรมำธิกำร เกดิ ประโยชน์อย่ำงไรต่อผใู้ ช้แรงงำน ศิริชัย : “ผมคิดว่ำกำรไปศึกษำดูงำนของคณะอนุกรรมำธิกำรแรงงำน ท้ังหมด ๓ ครั้ง ไม่ว่ำจะเป็นกำร ดูงำนระบบกำรศึกษำแบบทวิภำคี โรงเรียนกับโรงงำน และทำงสถำบันพัฒนำฝีมือแรงงำนชลบุรี เดินทำงดูงำนแรงงำนข้ำมชำติที่จังหวัดระนอง แล้วก็ไปที่ดูปัญหำขำดแคลนแรงงำนข้ำมชำติ ภำคเกษตรกรรม ในพนื้ ทีส่ ระแก้วกับจนั ทบรุ ี ทุกครั้งผมคิดว่ำกำรไปดูงำนของคณะอนุกรรมำธิกำรแรงงำน คือ กำรปฏิรูปเบื้องต้นในกำรทำงำน ไม่ว่ำจะเป็นกำรจัดสัมมนำ หรือกำรดูงำนน้ัน ควรคำนึงถึงควำมสำเร็จทั้งคุณภำพและปริมำณ ทำให้เห็น ว่ำคณะอนุฯ เวลำที่ไปดูงำนเต็มที่ พร้อมศึกษำปัญหำอย่ำงแท้จริง ต้องเจำะลึกลงไปสัมผัสพูดคุยกับ ผคู้ นใหเ้ ข้ำใจถึงปญั หำอย่ำงชัดเจน ส่วนกำรจัดเวทีสัมมนำ จัดสัมมนำ ๓ ครั้ง เร่ืองประเด็นแรงงำนข้ำมชำติ ปัญหำแรงงำนข้ำมชำติก็จัดที่ คณะรัฐศำสตร์ จุฬำ ครั้งที่ ๒ เวทีรับฟังควำมคิดเห็นของกำรบริหำรฐำนข้อมูลแรงงำน จัดที่รัฐสภำ คร้ังสุดท้ำย “ไทยแลนด์ ๔.๐ อย่ำเผลอทิ้งใครไว้ข้ำงหลัง” ทำให้เห็นว่ำน้ันคือ กำรมีส่วนร่วมนำมำสู่ ควำมสำเร็จจำกจำนวนคนที่เข้ำร่วมได้รับควำมรู้ และแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็น ท้ังวิทยำกรเนื้อหำสำระ แล้วก็ควำมสำเร็จในทุกด้ำนจนเป็นที่มำของกำรจัดทำรำยงำน ทั้งกำรดูงำน และกำรสัมมนำ ทีม่ คี ณุ ภำพสมบรู ณ์แบบ สำมำรถที่จะเกบ็ ไว้ นำไปศกึ ษำหำควำมรเู้ พิ่มเติมได้ ควำมจริงกต็ ้องขอบคุณฝ่ำยจัดกำรทุกคน ไม่ว่ำจะเปน็ ส่วนของคณะอนฯุ หรอื แม้กระท่ังทีมงำนกลุ่มงำน แรงงำน ที่ร่วมด้วยช่วยกัน ถ้ำจะพูดว่ำควำมสำเร็จน้ันก็เป็นมุมหน่ึงของกำรปฏิรูปกำรทำงำน ผมไม่รู้ว่ำ คณะอื่นจะเป็นอย่ำงไร แต่ตลอดเวลำก่อนที่จะดูงำนไปสัมมนำ จะคุยกันในที่ประชุมก่อน แล้วก็จะ ช่วยกันระดมควำมคิดเห็นถือควำมเป็นไปได้ว่ำอยำกจะเห็นกำรศึกษำดูงำนและกำรทำงำนนั้นให้มีผล ในเชิงปฏิบตั ิ แล้วก็นำไปใช้งำนต่อยอดใหเ้ กิดประโยชน์ได้อย่ำงแท้จริง ผมคิดว่ำกำรทำงำนของ สปท. คณะอนุฯ ถูกกำหนดกรอบภำยใต้ภำรกิจ ก็คือต้องศึกษำ ตำมข้อเสนอ แนวทำงกำรขับเคลื่อนปฏิรูปประเทศต่อรัฐบำล (สปช.) เท่ำนั้น แต่ระหว่ำงที่ทำงำนผมเห็นปัญหำ ควำมเดือดร้อนของคนงำนยังมีอยู่ ก็มีกรรมกำรสหภำพแรงงำนที่ได้รับผลกระทบจำกกำรทำงำน ไม่ว่ำจะเป็นเรื่องร้องเรียนของคนงำนที่ไม่เป็นธรรม ปัญหำควำมขัดแย้งในโรงงำน ก็ได้เดินทำงมำยื่น หนังสือต่อคณะกรรมำธิกำรสังคม เท่ำที่ผมดูประมำณ ๗ – ๘ รำย เรำมีควำมยินดีและเต็มใจ ที่จะช่วยเหลือด้วยควำมเห็นอกเห็นใจทั้ง ๆ ที่บทบำทหน้ำที่เรำก็ต่ำงจำกสภำผู้แทนรำษฎร แต่เรำเอง

P a g e | ๖๐ ก็ลงไปรับทรำบปัญหำ และช่วยเหลือดำเนินกำรให้ แล้วก็ใส่ใจต่อควำมเดือดร้อนแสวงหำแนวทำง ที่พอจะช่วย ในกำรคลีค่ ลำยปญั หำแรงงำน ให้สำมำรถผ่ำนพ้นไปได้ดว้ ยดี วันน้ันพวกเขำเองก็ฝำกควำมหวังไว้กับอนุฯ แรงงำนฯ อำจเป็นควำมโชคดีในคณะอนุฯ มีท่ำนผู้ใหญ่หลำย ท่ำนที่มีเมตตำรับรู้ปัญหำข้อเท็จจริง ผมคิดว่ำพลเอก ปรำกำร ชลยุทธ ท่ำนเป็นผู้หนึ่งที่ทำให้สถำนกำรณ์ ดีขึ้นหลำย ๆ ด้ำนบนควำมทุกข์ร้อนของคนงำน ที่ท่ำนเองก็ใช้กำลังภำยใน ในกำรที่จะคุยแบบไม่เป็น ทำงกำร จนสำมำรถแก้ไขช่วยเหลือจนสำเร็จด้วยดี คำถำม :วำงอนำคตอย่ำงไรหลังจำกเสรจ็ ส้ินภำรกิจ สปท.แล้ว ศิริชัย : เนือ่ งจำกยงั เป็นพนักงำน กฟผ. แล้วกภ็ ำยใต้อำยุรำชกำรเวลำทีเ่ หลืออยู่ก็พยำยำมทำงำนเต็มที่ คิดว่ำคงที่จะกลับไปทำงำนให้หน่วยงำนต้นสังกัด ก็ยังไม่ได้มองเส้นทำงบนทำงกำรเมืองหรือไม่ ก็ขึ้นอยู่ กับโอกำสในแต่ละช่วง ดังน้ันมำทำงำนก็ไม่มีวำระซ่อนเร้นใดๆ แค่นี้ก็มีควำมภำคภูมิใจที่ได้ทำงำน เพือ่ ประเทศชำติอย่ำงเต็มที่ กำรเมอื งเป็นเรือ่ งของอนำคต คำถำม : มองอนำคตของประเทศไทยหลงั จำกน้ีอยำ่ งไร ศิริชัย : ในฐำนะที่เป็นสมำชิกสภำขับเคลื่อนกำรปฏิรูปประเทศรู้สึกภำคภูมิใจที่เป็นส่วนหนึ่งของ สปท. ในกำรศึกษำแนวทำงกำรปฏิรูปประเทศเกี่ยวกับปฏิรูป ๑๑ ด้ำน ทุกเร่ืองสำคัญ ซึ่งที่ผ่ำนมำมีผลงำน จำนวนมำก ว่ำได้เหน็ สปท. ทำงำนอย่ำงเตม็ กำลังก็มีผลงำนมำกมำยหลำยเรื่อง ในกำรประชุมระดมควำมคิดเห็นของกรรมำธิกำรในแต่ละด้ำนใช้บุคลำกรผู้ทรงคุณวุฒิ มีควำมรู้ ควำมสำมำรถ มีประสบกำรณ์รับรู้สภำพปัญหำอย่ำงแท้จริง ที่จัดทำรำยงำนแต่ละเร่ืองเป็นอย่ำงดี ผมคิดว่ำเป็นคลังสมองของชำติ หน่วยงำนภำครัฐสำมำรถที่จะนำไปสู่ภำคกำรปฏิบัติ คิดว่ำนั้นคือ ประโยชน์ที่จะได้รับจำกกำรขับเคลื่อนปฏิรูปประเทศภำยใต้ยทุ ธศำสตร์ชำติ คำถำม : มองอนำคตแรงงำนในประเทศไทยอย่ำงไร ศิริชยั : คนงำนต้องปรับตัวรบั สถำนกำรณ์ทีเ่ ปลีย่ นแปลงอย่ำงรวดเรว็ รุนแรงเม่อื รู้วำ่ เทคโนโลยีกำลงั เปลยี่ น กำรเตรียมคนรุ่นใหม่เป็นเรอ่ื งทีส่ ำคัญแต่คนทีอ่ ยู่ในระบบเดิม กำรทีใ่ ห้เขำเปลีย่ นไปตำมเทคโนโลยีหมด เป็นเรอ่ื งทีย่ ำก ดงั น้ันก็ต้องใหแ้ รงงำนทีม่ อี ยู่สำมำรถดำรงอยู่ได้ ทกุ อย่ำงมีกำรเปลี่ยนแปลงไม่มำกกน็ ้อย

P a g e | ๖๑ จำกเวทีที่เรำจัดสัมมนำ ในส่วนของภำครัฐก็มองว่ำยกระดับขีดควำมสำมำรถของประเทศก็คือเพิ่มนำ รำยได้ของประชำชนเข้ำมำ อำจจะมองในภำพเศรษฐกิจรวม แต่สภำพควำมเป็นจริง เงินในกระเป๋ำ ค่ำจ้ำงค่ำตอบแทนที่คนงำนจะได้รับจะมำกน้อยเพียงใด สำมำรถดำรงชีพอยู่ได้ เกิดควำมมั่นคงในชีวิต วัยทำงำน อนั นีก้ ็คือสิ่งที่ตอ้ งระมดั ระวังเรอ่ื งของกำรปรบั ตัวของผปู้ ระกอบกำรทถี่ ูกเลิกจำ้ ง กำรออกจำกงำน วันนี้กลำยเป็นว่ำมีงำนแต่ไม่มีคนทำงำน ต้องมีกำรปรับตัวของคนงำนที่เป็นแรงงำนในระบบ ก็ยังพออยู่ได้ คนทีอ่ ยู่นอกระบบจะได้รับผลกระทบอย่ำงรุนแรง เขำเองอำจจะไม่มีสวัสดิกำร รฐั ก็ต้องสร้ำงระบบของ สวสั ดิกำรมมี ำตรกำรรองรบั ใหด้ ี คำถำม : ขอให้ฝำกขอ้ คดิ เห็นและข้อเสนอแนะไว้ให้กบั สมำชิกสภำผแู้ ทนรำษฎร และสมำชิกวุฒิสภำชุดใหม่ที่จะเข้ำมำทำงำน เพ่ือสำนต่องำนด้ำนแรงงำนใน อนำคตตอ่ ไป ศิริชัย : ในอนำคตจะมีรัฐสภำทีป่ กครองตำมหลักประชำธิปไตย ทำหน้ำที่เป็นนิติบัญญัติที่จะออกกฎหมำย ด้วยสมำชิกสภำผู้แทนรำษฎร แล้วกว็ ฒุ ิสภำกล่นั กรองกฎหมำย ปัญหำแรงงำนก็ถือวำ่ เป็นกลุ่มคนที่เป็น คนส่วนใหญ่ของประเทศ ท้ังแรงงำนในระบบและแรงงำนนอกระบบ ก็อยำกจะเห็นกำรออกกฎหมำย ที่มีประสิทธิภำพให้ควำมเป็นธรรม ยึดประโยชน์ส่วนร่วม สำมำรถทำให้สร้ำงแรงงำนสัมพันธ์ที่ดี ให้ทั้งนำยจ้ำงลกู จ้ำงอยู่รว่ มกนั อย่ำงมคี วำมสงบสุข เข้ำอกเข้ำใจกนั ปัญหำควำมทุกข์ร้อนของผู้ใช้แรงงำน ส่วนใหญ่ก็จะมำใช้เวทีรัฐสภำมำชุมนุมเรียกร้องหน้ำรัฐสภำ เม่ือไม่ได้รับกำรแก้ไขจำกกระทรวงหรือหน่วยรำชกำรต่ำง ๆ รัฐสภำจะเป็นแนวทำงเวทีหนึ่งที่ผมคิดว่ำ สำมำรถดูแลอำนวยควำมสะดวกของผู้ใช้แรงงำนได้ท่วั ถึง สิ่งที่อยำกจะเห็น ถึงแม้ว่ำ สปท. จะไม่สำมำรถผลักดันธนำคำรแรงงำนได้ แต่ก็ฝำกไปถึงรัฐบำลหรือ พรรคกำรเมือง นักกำรเมือง เพรำะมีร่ำงอยู่แล้วก็สำมำรถนำนโยบำยธนำคำรแรงงำนไปผลักดัน ขบั เคลือ่ นต่อ เกิดประโยชน์กบั ผใู้ ช้งำนสิ่งทีค่ ำดหวัง ต้องยอมรับว่ำเรำไม่สำมำรถทำได้สำเร็จทันในช่วงของ สปท.ที่มีอยู่ ด้วยเง่ือนไขข้อจำกัดบำงอย่ำง ก็ทำให้เห็นว่ำคนงำน ผู้ใช้แรงงำนไม่สำมำรถเข้ำถึงแหล่งเงินทุน ถ้ำจะให้คนงำนได้ลืมตำอ้ำปำกได้ เขำเองต้องมีควำมมน่ั คงในกำรดำเนินชีวติ กไ็ ม่ต้องไปเปน็ หน้นี อกระบบ สำมำรถกู้ในระบบ เสียดอกเบี้ย ที่เป็นธรรมไม่สูงมำก มีกำรสร้ำงวินัยเก็บออม จะทำให้ธนำคำรแรงงำนหรือสถำบันกำรเงิน มันจะทำให้ ยกระดบั คุณภำพชวี ิตพวกเขำได้เป็นอย่ำงดี

P a g e | ๖๒ กล่าวโดยสรุป ผมขออนุญาตขอบคุณโอกาสสาคัญครั้งหนึ่งในชีวิตที่ได้มาทางาน ในรัฐสภาร่วมกับคณะกรรมาธิการ สปท. ด้านสังคม คณะอนุกรรมาธิการฯ ระบบ แรงงานและระบบคุ้มครองผูบ้ ริโภค ทีป่ รึกษากรรมาธิการ ตลอดจนผู้มีสว่ นเกี่ยวข้อง ทุกท่านที่ได้มีโอกาสมาทางานร่วมกัน ถือว่าเป็นเกียรติอย่างสูง และความภาคภูมิใจ ที่ไดม้ าทางานรฐั สภาทีม่ ีความทา้ ทายและตอ้ งทาความเข้าใจ ปรับตัว เรียนร้ตู ลอด ผมเป็นผู้นาแรงงานที่สัมผัสคนใช้แรงงาน และชีวิตผู้คนมากมายที่ได้รับความ เดือดร้อน ทาให้การวางตัวอาจไม่คุ้นเคยในระบบเท่าไหร่ แต่ผมจะให้เกียรติและเปน็ กันเองกับทุกคน ไม่ถือตัว เพราะคิดเสมอว่าทุกคนย่อมมีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ พร้อมทางานให้กับประเทศชาติ การทางานจะมุ่งมั่นมองที่งานเป็นหลัก บางครั้ง ก็อาจลงไปทาเอง เพื่อความสาเร็จของงานที่วางไว้ภายใต้กรอบระยะเวลาที่กาหนด สามารถทางานร่วมกบั ทุกฝ่ายจนสาเรจ็ เรียบร้อยเป็นอย่างดี ผมมาอยู่ในคณะกรรมาธิการฯ สังคม ได้รับโอกาสเป็นเลขานุการ และเป็นประธาน อนุกรรมาธิการฯ แรงงาน ระยะเวลา ๒๒ เดือน ผ่านไปอย่างรวดเร็ว ล้วนแต่มี เรื่องราว ประสบการณ์ใหม่ ๆ มีความประทับใจและดีใจในผู้ร่วมงานทุกคนที่เสียสละ อุทิศทุ่มเทมาก ต่องานที่ได้รับมอบหมายอย่างเต็มกาลังความสามารถเพื่อผู้ใช้ แรงงาน หวงั ว่าการทางานจะเกิดประโยชนต์ อ่ ประเทศชาติบา้ นเมือง ขอให้ทุกท่านมีแต่ความสุข และเก็บความทรงจา ส่ิงดี ๆ ในช่วงหนึ่งที่มีโอกาสมา ทางานรว่ มกนั ด้วยจติ คารวะ

P a g e | ๖๓ พลเอก ปราการ ชลยทุ ธ รองประธาน อนกุ รรมาธกิ าร

P a g e | ๖๔ พลเอก ปรำกำร ชลยุทธ รองประธำนอนกุ รรมำธิกำรขบั เคลอื่ นกำรปฏริ ูป ระบบแรงงำนและระบบคุ้มครองผบู้ ริโภค ก่อนหน้ำเข้ำมำทำงำนเป็นสมำชิก สปท. ผมรับผิดชอบในพื้นที่ตำมแนวชำยแดนที่เรียกว่ำ กองกำลังป้องกันชำยแดน กองกำลังป้องกันชำยแดนในยุคปัจจุบันจะทำงำนเกี่ยวข้องกับเร่ืองภัย คกุ คำมรูปแบบใหม่ ซึ่งมีผลต่อพ้ืนทีต่ ำมแนวชำยแดนที่เกี่ยวข้องกับปัญหำจำกประเทศภำยนอกเข้ำมำสู่ ภำยใน เช่น เร่ืองยำเสพติด ปัญหำอำชญำกรรมข้ำมประเทศ แรงงำนต่ำงด้ำวหลบหนีเข้ำเมือ ง ก็จะสัมผัสกบั เรื่องแบบนี้ เพรำะตนเองเติบโตในพื้นทีภ่ ำคเหนือ อีกช่วงของชีวิต คือ ดำรงตำแหน่งแม่ทัพภำคที่ ๔ อยู่ในพื้นที่ ๓ จังหวัดชำยแดนภำคใต้ ได้พบปัญหำที่เป็นปัจจัยหลัก ที่ทำให้เกิดปัญหำในพื้นที่ ๓ จังหวัดชำยแดนภำคใต้ คิดว่ำเป็นเร่ืองของ ปัญหำสังคมที่เรำไม่ได้แก้ไข และเรำก็ปล่อยไว้มำนำน มีกำรใช้อำนำจทำงกฎหมำยอย่ำงไม่ถูกต้อง ไม่ตรงกับควำมเดือดร้อนของประชำชน จึงมีควำมต้ังใจว่ำ เม่ือได้เข้ำมำในสภำขับเคลื่อนกำรปฏิรูป ประเทศแห่งนี้ ตั้งใจสมัครเป็นกรรมำธิกำรปฏิรูปประเทศด้ำนสังคม เน่ืองจำกครอบครัวของผมอยู่ใน ต่ำงจังหวัดได้สัมผสั กับพีน่ อ้ งประชำชนในพื้นที่ต่ำงจังหวัดมำโดยตลอด ผมคิดว่ำ ผมพอที่จะสะท้อนปัญหำของพี่น้องคนไทยที่อยู่ห่ำงไกลตำมพื้นที่ชำยแดน หรือใน พื้นที่ที่มีปัญหำสังคม นำมำสู่ปัญหำด้ำนควำมม่ันคง และชีวิตรำชกำรส่วนใหญ่ของผมได้สัมผัส กับพี่น้องประชำชน ต้ังแต่เป็นข้ำรำชกำรชั้นนำยร้อย นำยพัน ในพื้นที่ชำยแดนห่ำงไกล และพื้นที่ ภัยคกุ คำมคอมมิวนสิ ต์ ปญั หำเหลำ่ นีเ้ ปน็ ปญั หำของสังคมที่เรำลงไปแก้ไขและมีประสบกำรณ์ ทีเ่ รยี กว่ำ กำรใชก้ ำรเมอื งทำกำรทหำรไม่ได้ใช้กำลงั เม่ือได้มีโอกำสเข้ำมำในยุคนี้เป็นรัฐบำล คสช. งำนที่รัฐบำลวำงไว้ประกำรหนึ่งก็คือ กำรปฏิรูปประเทศ ปฏิรูประบบรำชกำร ผมเชื่อว่ำ เม่ือเข้ำมำแล้วก็จะสำมำรถสะท้อนปัญหำตรงนี้ จนนำไปสู่กำรปฏิรูปได้ และครอบครัวของผมเป็นครอบครัวที่มีควำมเข้มแข็ง จึงมีส่วนช่วยสนับสนุน ทำงออ้ มให้ผมมเี วลำทุ่มเททำงำนได้อย่ำงเต็มที่

P a g e | ๖๕ ผมคิดว่ำประเทศของเรำที่ผ่ำนมำ ต้ังแต่ผมจบจำกนำยร้อยจนถึงทุกวันนี้ ทำงำนในเชิงแก้ไข ปญั หำของสงั คม จงึ ทำให้ผมเลือกเป็นกรรมำธิกำรปฏิรูปประเทศด้ำนสังคม ที่กล่ำวว่ำ แก้ไขปญั หำของ สังคม ผมได้เห็นเร่ืองภัยคุกคำมต้ังแต่เริ่มรับรำชกำร ได้ดูแลและแก้ปัญหำเร่ืองภัยคุกคำมคอมมิวนิสต์ นอกจำกเร่ืองอุดมกำรณ์ที่แตกต่ำง ยังเป็นปัญหำของสังคม เช่น ปัญหำเร่ืองควำมอดอยำก ปัญหำ ควำมรู้ไม่เท่ำทัน ปัญหำกำรใช้อำนำจรัฐที่ไม่ถูกต้อง ปัญหำเร่ืองปำกท้องของชำวบ้ำน ข้อกฎหมำย ไม่เอือ้ อำนวยกับกำรแก้ไขปญั หำของสังคม กำรใชก้ ฎหมำยที่ไม่ถูกต้อง ในยุคต่อมำเรำก็จะเจอภัยคุกคำมทำงด้ำนยำเสพติด เรื่องที่ชุมชนไม่เข้มแข็งพอที่จะต่อสู้กับ ยำเสพติด เร่ืองปัญหำ ๓ จังหวัดชำยแดนภำคใต้ ซึ่งเป็นควำมขัดแย้งทำงควำมคิด ผสมกับอุดมกำรณ์ แบ่งแยก จงึ ทำให้เกิดควำมรนุ แรงไม่จบสิน้ และบัน่ ทอนเสถียรภำพของประเทศ ผมคิดว่ำ ตลอดชีวิตกำรทำงำนของผม ผมเป็นหมอ หมอแก้โรคทำงสังคม จึงสนใจและ สมัครเข้ำมำในด้ำนนี้ และคิดว่ำน่ำจะได้ปรับปรุงแก้ไข เสนอแนะแนวทำงกำรบริหำรรำชกำรแผ่นดิน เสนอแนะกำรแก้กฎหมำยที่เอื้ออำนวยต่อพี่น้องประชำชนอย่ำงแท้จริง กฎหมำยเรำไม่ได้แก้มำนำน กฎหมำยยังเก่ำยังล้ำหลังกับสังคมที่ก้ำวหน้ำเร็ว ไม่ว่ำจะก้ำวหน้ำกำรสื่อสำรกับโลกสำกล กำรติดต่อสื่อสำรในโซเชียลมีเดีย มันไม่เอื้ออำนวยกัน กำรคุ้มครองประชำชนด้วยกฎหมำยให้ทันสมัย เปน็ เรือ่ งทีจ่ ำเป็น คณะกรรมำธิกำรขับเคลื่อนกำรปฏิรูปประเทศด้ำนสังคมของเรำจะเน้นชุมชนเข้มแข็ง เป็นชุมชนในอุดมคติ พี่น้องประชำชนมีสิทธิมีเสียง ได้รับกำรปฏิบัติตำมกฎหมำยที่ถกู ต้อง มีกำรใช้กำร ประชุมสมำคม กำรมีควำมสัมพันธ์กับรัฐบำลที่เข้มแข็ง มีกำรดูแลธรรมชำติและสิ่งแวดล้อม เช่น เร่ืองน้ำ เร่ืองกำรปลูกต้นไม้ กำรดูแลรักษำธรรมชำติ มีกำรดูแลสังคมสูงวัย ซึ่งกระบวนกำรเหล่ำนี้อยู่ ในชุมชนที่เข้มแข็ง ที่ประชำชนจะต้องดูแลตนเอง โดยอำศัยกำรมีส่วนร่วมของภำครัฐ ภำยใต้กำรดูแล ของรัฐบำล ตำมกฎหมำยที่ถูกต้อง ในพื้นที่ชำยแดนที่ผมทำงำนอยู่มำกกว่ำ ๒๐ ปี มีแรงงำนที่มำจำกประเทศเพื่อนบ้ำน หรือ แรงงำนต่ำงด้ำว ที่ภำษำรำชกำรเรียกว่ำภัยคุกคำมรูปแบบใหม่ ซึ่งเข้ำมำหำงำนทำ เพรำะประเทศไทย ในสำยตำของมิตรประเทศ เป็นประเทศที่เจริญมีสถำนะทำงเศรษฐกิจสูง เดินทำงไปยังมิตรประเทศ จะพบเห็นว่ำส่วนใหญ่เขำจะใช้สินค้ำของไทย ใช้เงินบำทในกำรซื้อขำยแม้จะอยู่ในประเทศเพื่อนบ้ำน เรำได้รบั กำรยอมรบั อย่ำงสูง เพรำะฉะนั้นประชำกรของเพือ่ นบ้ำนเรำย่อมถ่ำยเทเข้ำมำ ซึง่ เป็นธรรมชำติ จงึ ทำให้ตำมแนว ชำยแดนเรำไม่สำมำรถจะจัดระเบียบได้ เพรำะมีท้ังภูเขำสูง ป่ำทึบ แม่น้ำลำธำร เขำก็จะผ่ำนเข้ำมำ ในช่องทำงที่ไม่ถูกต้อง ไม่ได้ผ่ำนเข้ำตำมกฎหมำย ก็จะมำอำศัยอยู่ในพื้นที่หมู่บ้ำน ตำบล อำเภอ ชำยแดน โดยไม่ได้มีกำรจดทะเบียนที่ถูกต้อง ก็จะเกิดปัญหำขึ้น คือ แรงงำนต่ำงด้ำวหลบหนีเข้ำเมือง

P a g e | ๖๖ พออยู่ไปสัก ๖ เดือน ถึง ๑ ปี ก็จะสร้ำงบ้ำนสร้ำงเรือนกึ่งถำวร ต่อไปก็จะพัฒนำเปน็ เรอ่ื งประชำกรแฝง กลำยเป็นกลุ่มคนที่มรี ำยได้สูง กอ็ ำจจะปกั หลักอยู่ สิง่ เหล่ำนีน้ ำมำซึ่งปญั หำของสังคมในอนำคตที่พบ คือ กำรใชช้ ีวติ รว่ มกบั คนไทยไม่ว่ำจะเป็น กำรศึกษำของบุตรหลำนที่เกิดขึ้น โรคภัยไข้เจ็บ ซึ่งหำยไปจำกเมืองไทยนำนแล้ว เช่น โรคมำลำเรีย โรคเท้ำช้ำง โรคกำรหลังแอ่น โรงพยำบำลในพื้นที่ชำยแดน ผมมีตัวเลขเม่ือ ๕ ปีที่แล้วของบำงอำเภอ ที่ต้องกันงบประมำณของรำชกำร ๖ ล้ำนบำทต่อปี เพื่อดูแลพี่น้องแรงงำนต่ำงด้ำวต่ำงๆตำมหลักสิทธิ มนษุ ยชน แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่ำ แรงงำนเหล่ำนี้เป็นส่วนหนึ่งเป็นผู้ที่เข้ำมำสร้ำงควำมก้ำวหน้ำทำงเศรษฐกิจ ไว้กับเรำ ซึ่งหนทำงที่จะทำให้ดีก็คือ กำรดูแลที่ถูกต้องอยู่ในกรอบของกฎหมำยที่คุ้มครองเขำได้ จัดระเบียบกันงบประมำณดูแลกำรเรียนกำรอยู่ สิ่งเหล่ำนี้ คือ สิ่งที่ผมมีประสบกำรณ์ที่อยู่ในพื้นที่ ชำยแดน คิดว่ำเข้ำมำเป็นปำกเป็นเสียง เพื่อใหเ้ กิดควำมถูกต้อง มิฉะนั้น ถ้ำเรำไม่จัดระเบียบประชำกรแฝง เหล่ำนี้ ทีม่ อี ยู่หลำยแสนคนตำมชำยแดน กจ็ ะนำมำซึ่งสิ่งที่เป็นภัยต่อพีน่ อ้ งคนไทย ผมเชื่อว่ำ ประเทศจะต้องกำหนดยุทธศำสตร์ของประเทศในด้ำนแรงงำนให้ชัดเจนว่ำ ในแต่ ละห้วงเวลำของประเทศไทย กำลังงำนกำลังคนของคนไทย เด็กหนุ่มเด็กสำวที่เข้ำสู่วัยแรงงำนมีทักษะ มีควำมชำนำญ มีควำมต้องกำรเท่ำไหร่ ตำมนโยบำยของรัฐทีต่ ้องกำรก้ำวเข้ำไปสู่ประเทศที่พัฒนำแล้ว ก้ำวขำ้ มกับดักของประเทศรำยได้ปำนกลำง เพรำะฉะน้ันเรำจะสำมำรถกำหนดได้ว่ำ เด็ก ๆ ที่จบกำรศึกษำประเทศไทยจะต้องกำรคน สำเร็จกำรศึกษำด้ำนไหน เท่ำไหร่ หลังจำกนั้นแรงงำนช้ันกลำงลงไปจนถึงแรงงำนที่ใช้กำลังที่เรำ ต้องกำรมำจำกประเทศเพื่อนบ้ำน จะต้องกำรเท่ำไหร่ ซึ่งปัจจุบันยังไม่มี แต่ถ้ำเรำสำมำรถพัฒนำ ฐำนข้อมูลแรงงำน ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญที่จะทำให้ภำครัฐ ภำคเอกชน องค์กรกำรศึกษำ จะสำมำรถ ทำเร่ืองอุปสงค์ (Demand) อุปทำน (Supply) ได้ตรง กระทรวงแรงงำนก็จะสำมำรถนำเข้ำแรงงำน ได้อย่ำงถูกต้อง และใกล้เคียงกบั จำนวนที่เลื่อนไหลตลอดเวลำ ผมคำดหวังว่ำ รำยงำนที่คณะอนุกรรมำธิกำรได้พิจำรณำเสร็จสิ้นแล้วทั้ง ๓ เร่ือง คือ เร่ือง กำรจดทะเบียนแรงงำนข้ำมชำติ กำรพัฒนำฝีมือแรงงำน และเร่ืองกำรปฏิรูปฐำนข้อมูลแรงงำน ถ้ำเรำ ทำได้ก็จะนำพำประเทศไปสู่ประเทศที่รำยได้สูง พ้นกับดักรำยได้ปำนกลำง เพรำะเรำสำมำรถกำหนด กำลังงำนของภำครฐั กำลงั คนของภำครฐั ตรงกบั ควำมตอ้ งกำรแล้วไม่ตกงำนอย่ำงปจั จบุ นั สำหรับเร่ืองกำรเดินทำงไปสัมมนำและศึกษำดูงำนของคณะกรรมำธิกำร ผมคิดว่ำ เป็นประโยชน์อย่ำงยิ่ง นัยหนึ่งก็คือ กำรลงไปฟังเสียงประชำชน ส่วนกลำงไม่ตัดสินใจเอำเอง ลงไปถำม ว่ำ เขำตอ้ งกำรอะไร แรงงำนมปี ัญหำอะไร ต้องแก้ปัญหำให้เขำอย่ำงไร ต้องกำรให้รฐั ส่งเสริมรูปแบบใด ให้ตรงกับใจของพวกเขำ แต่ต้องไม่มำกเกินไป ควรส่งเสริมอย่ำงพอเพียงแบบที่ในหลวงรัชกำลที่ ๙

P a g e | ๖๗ ได้ทรงสอนพวกเรำ ไม่สำมำรถทำให้เขำร่ำรวย เลิศหรู แต่ส่งเสริมให้เขำใช้ชีวิตอย่ำงพอเพียง พอดี ต้องกำรกฎหมำยรูปแบบไหนอย่ำงไร ผมว่ำเป็นกำรเจอกันขององค์กรภำครัฐ องค์กรที่ออกนโยบำย กฎหมำย และพีน่ อ้ งประชำชนฐำนล่ำง ในอนำคตถ้ำผมเสร็จสิ้นภำรกิจของสมำชิกขับเคลื่อนกำรปฏิรูปประเทศ ผมคงกลับไป ทำงำนกับธรรมชำติ ปลกู ต้นไม้ ถ้ำมีองค์กรใดที่เข้ำมำเชิญชวน เรื่องกำรฟื้นฟูป่ำ พืน้ ที่ป่ำ ซึ่งเปน็ ปัจจัย หลกั ของชุมชนเข้มแขง็ กำรแก้ไขปญั หำสงั คม จงึ คิดวำ่ จะมำช่วยงำนทำงดำ้ นนี้ ทำแล้วมคี วำมสขุ เรือ่ งอนำคตของประเทศ ผมคิดว่ำ ถ้ำหำกเรำช่วยกัน อย่ำมองกำรปฏิรูปว่ำเปน็ เรือ่ งของใคร กลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง อย่ำมองว่ำยุทธศำสตร์ ๒๐ ปี เป็นเคร่ืองรองรับนโยบำยของกลุ่มเดียว ถ้ำเรำช่วยกัน ปฏิรูปช่วยกันขับเคลื่อนยุทธศำสตร์ของประเทศที่เปน็ ควำมต้องกำรของพี่น้องประชำชนท้ังหมดรองรับ จะทำให้มีควำมก้ำวหน้ำของประเทศอย่ำงมีนัยสำคัญ เรำจะก้ำวพ้นกับดักประเทศที่รำยได้ปำนกลำง ไปสู่ประเทศที่พัฒนำแล้ว ไม่ต้องรวยมำกแตป่ ัญหำสงั คมน้อยทีส่ ุด มีกินมีใช้ ผมขอฝากข้อคิดเห็นไว้ว่า อย่าคิดเรื่องปฏิรูปว่าเป็นของใคร เราได้ กล่ันกรองมาจากสภาปฏิรูปในยุคต้น และสมาชิกสภาขับเคล่ือนการปฏิรูป พี่น้อง เหล่านี้มาจากทุกภาคส่วนจริงๆ แม้แต่ผมที่เป็นทหาร แต่ก็เป็นทหารบ้านนอก ทหารชายแดนอยู่ใกล้ชิดประชาชน ได้มีโอกาสอันดีที่มาเสนอเรื่องที่เป็นความ ต้องการของประชาชนในอีกมุมหนึ่ง เรื่องที่เราปฏิรูปและต้ังไว้ให้ก็คือ ความต้องการ ของพี่น้องประชาชน ผมเชื่อว่า จะนาไปสู่ความสุข ความพอดี พอเพียงตามแบบของ ในหลวงรชั กาลที่ ๙ ทรงสอน และขอให้ท่านสมาชิกรัฐสภาผู้ที่จะก้าวต่อมาได้ขับเคล่ือนประเทศคิดว่า การปฏิรูปไม่ได้เป็นของใคร แม้ท่านจะเป็นนักการเมือง พรรคการเมือง แต่ท่าน สามารถนาเรื่องราวเหล่านี้ไปต่อยอด ไปขยายผล นาไปเป็นนโยบายของพรรค ผมคิดวา่ ตรงใจชาวบ้านประชาชน ๑๐๐% ประชาชนจะรกั ท่านและเลอื กทา่ น

P a g e | ๖๘ ตอนท่ี ๓ บนถนนสายเดยี วกัน เร่อื งเลา่ จาก คณะอนกุ รรมาธกิ าร

P a g e | ๖๙ มมุ จาก ฝายความมน่ั คง

P a g e | ๗๐ พลโท วฒุ ินันท์ เพ็ชรขำวเขยี ว อนุกรรมำธกิ ำร ผมร้สู ึกเป็นเกียรตเิ ป็นอย่างยิ่งที่ไดร้ ับเชญิ มาร่วมทางานในตาแหน่งอนกุ รรมาธิการฯ ในคณะ อนุกรรมาธิการขับเคลื่อนการปฏิรปู ระบบแรงงาน สภาปฏิรูปประเทศ เคยมีความรู้สึกขัดใจ ขัดแย้ง กบั สิ่งที่เหน็ สิง่ ทร่ี ู้หลายเรือ่ งเกีย่ วกบั แรงงาน ว่าน่าจะเป็นแบบน้ันตามกฎหมายและหลกั มนุษยธรรม แต่ผลออกมากไ็ มเ่ ป็นตามน้นั ในเรื่องของแรงงานน้ันมีความสลับซับซ้อนเกินที่คนทั่วไปจะนึกถึงได้ ก่อนหน้าน้ีผมรับราชการ ทหารในพนื้ ทีภ่ าคใต้ ซ่งึ มคี วามอุดมสมบรู ณ์ในทางทรพั ยากรธรรมชาติ ท้งั บนบกและสองฝง่ั ทะเล มีการ พัฒนาและการขยายตัวทางเศรษฐกิจ การก่อสร้าง เกษตรกรรม สวนยาง สวนปาล์มและประมง จึงมีความจาเป็นต้องใช้แรงงานจากนอกพื้นท่ีเป็นอย่างมาก เน่ืองจากแรงงานในพ้ืนท่ีไม่พอเพียงและ งานหลายอยา่ งไมเ่ ป็นที่สนใจของคนในพ้นื ท่ี การนาเข้าแรงงานในพื้นที่เป็นจานวนมากเข้าไปทางานในพื้นท่ีภาคใต้ทั้งถูกต้องตามกฎหมาย และผิดกฎหมาย ดังท่ีเป็นขา่ ว เจา้ หน้าทีท่ หารตารวจ หรือหนว่ ยงานท่เี กี่ยวขอ้ งเข้าสกดั ตรวจค้น จบั กมุ ได้ หลายๆ คร้ังทเี่ ป็นขา่ วระดบั โลก ท่ีจับกุมได้หรือผลักดนั แรงงานเถ่ือนลกั ลอบเขา้ เมือง ใหอ้ อกนอกอาณา เขตประเทศไทย ทั้งตามชายแดนบนบกและในทะเล กลายเป็นปัญหาทางด้านมนุษยธรรมและสิทธิ มนุษยชน ผมมีโอกาสประชุมประจาเดือนในหนว่ ยทหารและร่วมกับฝ่ายปกครอง ปัญหาของแรงงานต่างดา้ ว และผู้หลบหนีเข้าเมือง มักจะเป็นเร่ืองสาคัญในการประชุม ในมิติของความมั่นคงเพื่อป้องกันความ เชื่อมต่อกบั การก่อความไม่สงบในพ้ืนที่ภาคใตต้ อนล่าง มีความเป็นไปได้ท่ีภัยคุกคามของชาติ ท่ีอาจแฝง ตัวปะปนมาในรูปของแรงงานเถ่ือนท่ีไม่สามารถตรวจและควบคุมได้ ตลอดจนปัญหาการค้าอาวุธ ยาเสพตดิ การค้ามนษุ ย์และอาชญากรรมขา้ มชาติ ซง่ึ อาจจะแทรกซมึ ปะปนมากบั แรงงาน การได้รับเชิญเข้าปฏิบัติงานเป็นอนุกรรมาธิการ ในคณะอนุกรรมาธิการขับเคล่ือนปฏิรูประบบ แรงงานจึงเป็นส่ิงท่ีน่ายินดีและดีใจ ท่ีได้เข้ามาทางานในสิ่งที่กาลังสนใจและติดตามปัญหานี้มาหลายปี

P a g e | ๗๑ ในมุมมองของฝ่ายความมั่นคงและมีความต้ังใจที่จะนาประสบการณ์และความสามารถด้านแรงงาน เท่าที่มีมาร่วมทางานกับเพื่อนสมาชิก ในอนุกรรมาธิการฯ และมีความคาดหวังท่ีจะนาเอาความรู้ ประสบการณ์ ในระหว่างการปฏิบัติงานร่วมกับสมาชิก อนุกรรมาธิการขับเคลื่อนการปฏิรูป ระบบแรงงาน ทา่ นอนื่ ๆ ไปใชใ้ หเ้ ปน็ ประโยชน์ ในพ้ืนทีภ่ าคใตเ้ ทา่ ทสี่ ามารถทาได้ ในการทางานของคณะอนุกรรมาธิการ เริ่มต้นต้ังแต่สมาชิกอนุกรรมาธิการ แต่ละท่านมาจาก หน่วยงานท่ีหลากหลายแตกต่างกนั ทั้งอาชีพและประสบการณ์ การทางานที่แตกต่างกนั อีกท้ังยังมีงาน ประจาอยู่แต่เมื่อได้รับโอกาสให้เข้ามาทางานร่วมกัน ผมสังเกตและมีความรู้สึกว่าท่านมีความต้ังใจ อย่างมาก ท่ีจะช่วยกันทางานที่ได้รับมอบและงานท่ีริเร่ิมใหม่ ทุ่มเทแรงการแรงใจ ในการประชุม แต่ละครง้ั จะมีการเตรียมการ เตรียมข้อมูล สาคัญมาอภปิ รายใน แง่มุมท่หี ลากหลาย น่าสนใจ หลายข้อมูลที่ก่อนเข้ามาอยู่ในอนุกรรมาธิการนี้ไม่เคยได้รู้เห็นมาก่อนเลย ก็น่าจะรวมท้ัง ประชาชนทัว่ ไปก็คงไม่ทราบข้อมูลเหลา่ นด้ี ว้ ยเหมือนกนั นอกจากจะมีการอภิปรายกันเองในท่ีประชุมอนุกรรมาธิการ แล้วการเชิญบุคคลสาคัญ ท่ีเก่ียวข้องกับแรงงานโดยตรง ฝ่ายลูกจ้าง นายจ้าง ผู้ประกอบการ นักวิชาการ มาให้ข้อมูลต่าง ๆ เพ่อื อนกุ รรมาธกิ าร จะไดเ้ กบ็ รวบรวมข้อมูลมาวิเคราะห์ สังเคราะห์ สรุปหาแนวทางไปสู่การดาเนนิ งาน ทีเ่ ป็นไปไดส้ ูค่ วามสาเร็จตามเปา้ หมายทีแ่ ทจ้ ริง การทางานของอนุกรรมาธิการ ในหลายแนวทางทาให้พบปัญหาหลายอย่าง ในปัจจุบัน ด้านแรงงานท่ีมีต้นตอมาจากอดีตติดพันกับกฎหมายระเบียบปลีกย่อยต่างๆ ที่ไม่เอื้ออานวย ให้กับการ ทางานในระบบแรงงานปัจจุบันไม่ทัน นานาอารยะประเทศท่ีมกี ารปรับตัวไปตามความเปลย่ี นแปลงของ เทคโนโลยีและโลกาภิวัตน์ ตลอดจนภัยคุกคามความมั่นคงของชาติ ซึ่งพยายามปรับตัว รูปแบบต่าง ๆ แทรกซึมเข้ามาในประเทศ การทางานของอนกุ รรมาธกิ าร นอกจากในทีป่ ระชุมตามปกตแิ ลว้ ยังมกี ารออกไปร่วมการสมั มนา จดั สมั มนา ดูงานตามพื้นท่ตี า่ งๆ เพือ่ ศกึ ษาและแสวงหาขอ้ เทจ็ จรงิ เกย่ี วกบั ปญั หาด้านแรงงานซง่ึ ก็ไดร้ บั การตอบรับ ให้ความรว่ มมือจากแหลง่ ข้อมูลต่างๆ ตามทก่ี ล่าวมาแลว้ ด้วยดี ทุกท่านในที่นี้ได้รับเชิญมาร่วมงานในคณะอนุกรรมาธิการแรงงาน มาทางานด้วยความเต็มใจ และตง้ั ใจ โดยทแี่ ตล่ ะท่านกม็ ีงานประจาเป็นของตัวเองอยู่แลว้ จึงทาให้การประชมุ เกือบทุกครง้ั มจี านวน สมาชิกเข้าประชมุ ไมเ่ ตม็ ตามจานวน เนื่องจากติดงานหลักประจาและหลายครงั้ เชน่ เดยี วกนั ที่เกิดปญั หา ขาดสถานที่ประชุมเนื่องจากมีการประชุมพร้อมกับคณะทางานอ่ืนๆ ของสภา ทาให้คณะอนุแรงงานฯ ต้องเดินทางไปประชุมนอกสถานทร่ี ัฐสภาโดยไมม่ ีงบประมาณสนบั สนุน สมาชิกต้องใช้ความสามารถพิเศษติดต่อขอใช้สถานท่ีประชุมประจาสัปดาห์กันเอง อีกปัญหา ของคณะ ที่สาคัญคือการขาดแคลนงบประมาณทาให้การออกไปศึกษาดูงานนอกสถานที่ ประชุม

P a g e | ๗๒ การจัดสัมมนามีอย่างจากัดและการตอบแทนแก่วิทยากร นักวิชาการ ท่ีได้รับเชิญมาให้ข้อมูลสาคัญ ท่ีอนุกรรมาธิการต้องการ ควรจะมีค่าตอบแทนเป็นค่าเดินทางกลับไม่มี เน่ืองจากไม่มีงบประมาณ สนับสนุนในส่วนน้ี น่าเสียดายที่ระยะเวลาของคณะอนุกรรมาธิการแรงงานมีจากัดจึงทาให้ผลิตผลงานสาคัญ เพือ่ แก้ปญั หาแรงงานไดเ้ พียง ๓ เรือ่ ง คือ เร่อื งจดทะเบยี นแรงงานขา้ มชาติ ระบบฐานข้อมลู แรงงานและ การพัฒนาฝีมือแรงงาน ท้ังท่ีปัญหาของแรงงานของไทยยังมีอีกมากมายเพื่อยกระดับสภาพความเปน็ อยู่ ให้มีความสุขตามสมควร สามารถทางานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ได้รับค่าตอบแทนอย่างเหมาะสม สามารถปรบั ตวั ความสามารถไดท้ ันตามสถานการณ์ ความเปลยี่ นแปลงของแรงงานโลก การทางานของอนุกรรมาธิการฯ ร่วมกันตลอดเวลาตั้งแต่ต้น นับว่าเป็นโอกาสสาคัญท่ไี ด้รับเชิญ เขา้ มาทางานพจิ ารณาแกป้ ญั หาแรงงานของชาติ ซ่ึงเปน็ ปัญหาสาคญั มีอยมู่ ากมายตามทที่ ราบกนั ปัญหา แรงงานในระบบ นอกระบบ การขาดแคลนแรงงาน แรงงานถูกเอารัดเอาเปรียบ การละเมิดสทิ ธิแรงงาน ระบบควบคมุ แรงงาน การเตรยี มรบั มอื กบั ความเปล่ยี นแปลง การนาเครื่องจักรมาแทนแรงงาน ดว้ ยระยะเวลาอนั จากดั และจานวนสมาชิกอนุกรรมาธกิ ารฯ การสนับสนุนอกี หลายดา้ นท่ีมจี ากดั แต่ด้วยความตั้งใจที่จะทางานท่ีสาคัญเป็นประโยชน์ ต่อแรงงานและการพัฒนาประเทศอย่างแท้จริง อนุกรรมาธิการฯ ก็สามารถร่วมกันทางานผลิตผลงานออกมาได้ ๓ เร่ืองที่กล่าวไปแล้ว จัดว่าเป็นเร่ือง สาคญั ลาดับต้น ๆ ของภาคแรงงาน ในมุมมองด้านความมั่นคงทั้งสองเร่ืองนี้มีความสาคัญมาก ระบบฐานข้อมูลแรงงาน หากดาเนินการเปน็ รูปธรรมไดจ้ ะเป็นประโยชน์อย่างมากต่อการควบคมุ แรงงานนอกระบบซึ่งอาจจะมีภยั คุกคามของชาติแฝงมา เช่น ขบวนการค้าอาวุธสงคราม ขบวนการก่อการร้ายกลุ่มต่างๆ ที่จะแฝงตัว เขา้ มาเคล่อื นไหวในประเทศ ขบวนการยาเสพตดิ ขบวนการคา้ แรงงานเถื่อน ระบบฐานขอ้ มลู แรงงาน จะทาใหส้ ามารถตรวจสอบคน้ หาตัวตนทแ่ี ท้จริงของแรงงานหรอื บุคคลอื่น ที่แอบแฝงเข้ามาเคล่ือนไหวเชอ่ื มตอ่ กับขบวนการต่างๆ ในพ้ืนที่ อีกทั้งการพัฒนาฝีมือแรงงานก็จะทาให้ แรงงานไทย สามารถปรับฝมี อื ใหท้ นั กับความเปลีย่ นแปลงตามสถานการณ์แรงงานโลกได้ ดังน้ันหากท้ังสองเรื่องนี้ท่ีอนุแรงงานฯ ได้ร่วมกันผลิตผลงานขึ้นมาหากได้มีการนาไปพิจารณา ประโยชน์ ดาเนินการให้เป็นรูปธรรมแล้ว นอกจากจะเป็นประโยชน์กับพี่น้องแรงงาน ผู้ประกอบการ ผู้บริโภคและภาคราชการแล้ว ในด้านความมั่นคงก็จะมีภูมิคุ้มกันมากขึ้น แก้ปัญหาในเร่ืองน้ีได้อย่าง จริงจังข้ึน เร่ืองแรงงานเป็นเรื่องท่ีใหม่สาหรับผม นับต้ังแต่วันแรกที่เข้ามาประชุมร่วมกับท่านอนุแรงงาน ท่านอ่ืน ๆ เป็นเร่ืองที่น่าสนใจมีความซับซ้อนในบางเรื่อง ต้องใช้ความพยายามติดตามเร่ืองราว ต้อง ศึกษาข้อมูลความเปน็ มาของแต่ละเร่ืองนานพอสมควร

P a g e | ๗๓ โชคดีท่ีได้รับคาอธิบายที่เข้าใจง่ายจากท่านที่ปรึกษา อาจารย์แลท่านท่ีปรึกษาท่านอื่น ๆ ตลอดจนท่านประธานและเลขาฯ จนเร่ิมรู้โครงสร้างและระบบ จึงพอเข้าใจได้ ใช้เวลาพอสมควรแล้ว จึงนามาวิเคราะห์ ความเกี่ยวพัน ภัยคุกคามของชาติรูปแบบใหม่ ในปัจจุบันตามที่ได้กล่าวไปแล้ว ไดม้ ีโอกาสออกความคิดเหน็ บ้างไม่กค่ี รั้ง ในประเด็นท่ีเห็นว่านา่ คาบเกีย่ วหรือน่าจะเป็นภัยตอ่ ความมั่นคง ประเด็นต่าง ๆ ที่ผ่านมาก็มักจะห่างไกลกับความมั่นคง เป็นเรื่องของความเป็นธรรม ความเดือดร้อนของแรงงาน ระบบการควบคุม การปรับตัวของแรงงานให้ทันกับความพัฒนาเทคโนโลยี สมัยใหม่ การร่วมกับคณะอนุแรงงานของผมจึงมีบทบาทไม่มากนัก เมื่อพิจารณา เก่ียวกับเร่ืองที่ทางคณะได้ดาเนินงาน ทั้งที่พยายามหามุมมองที่มีความเป็นไปได้ ในเร่ืองของความมั่นคงก็ตาม ทั้งน้ีท้ังน้ันก็เพื่อให้ผลงานของคณะอนุฯ ที่ได้ ดาเนินการเสร็จสิ้นลงแล้ว และประเด็นท่ีหยิบยกขึ้นมาตามสถานการณ์ มีความ สมบูรณท์ ่วั ทกุ ดา้ น

P a g e | ๗๔ พลตรี ชวลติ เรยี นแจง้ อนกุ รรมำธิกำร จำกกำรท่ีได้เป็นอนุกรรมำธิกำรขับเคลื่อนกำรปฏิรูประบบแรงงำนและระบบคุ้มครอง ผู้บริโภคในคณะกรรมำธิกำรขับเคล่ือนกำรปฏิรูปประเทศด้ำนสังคม สภำขับเคลื่อนกำรปฏิรูป ประเทศ ซง่ึ เปน็ ๑ ใน ๕ ของแมน่ ำ้ ๕ สำย ไดแ้ ก่ คสช. ครม. สนช. กรธ. และ สปท. ทจี่ ะขับเคลอ่ื น ประเทศไปส่คู วำมมั่นคง มั่งค่ัง ย่ังยืน ในคณะอนุกรรมำธกิ ำรฯ ประกอบด้วยบุคลำกรทม่ี ำจำกหลำย ภำคสว่ น ได้แก่ กระทรวงกลำโหม กระทรวงแรงงำน ผปู้ ระกอบกำร ตัวแทนลกู จ้ำง สหภำพแรงงำน นักวิชำกำร กระบวนกำรทำงำนนั้น กรณีท่ีจัดทำเป็น พ.ร.บ. จะเชิญเจ้ำหน้ำท่ีจำกสำนักกฤษฎีกำ มำรว่ มเปน็ อนุกรรมำธิกำรฯดว้ ย การปฏิรูปด้านแรงงานถูกกาหนดให้นาหัวข้อท่ี สปช. จัดทาไว้ก่อนหน้ามาดาเนินการให้เป็น รูปธรรม ได้แก่ การจดทะเบียนแรงงานข้ามชาติ ณ จุดผ่านแดนถาวรเพ่ือจัดระเบียบแรงงานข้ามชาติ เข้าสู่ระบบ การพัฒนาฝีมือแรงงานแห่งชาติเพ่ือยกระดับขีดความสามารถการแข่งขันแรงงานไทย และ ร่างพระราชบัญญัติบูรณาการการพัฒนากาลังแรงงานแห่งชาติ พ.ศ.... การปฏิรูปบริหารการจัดการ ขอ้ มูลด้านแรงงานและธนาคารแรงงาน (ผมู้ ีอานาจไม่เห็นด้วยจงึ ไม่นาประเดน็ ดังกลา่ วมาดาเนนิ การ) การดาเนินการต่อการบ้านท่ีมอบให้อนุกรรมาธิการฯ ได้เชิญหน่วยงานท้ังภาครัฐ ภาคเอกชน นักวชิ าการ ตวั แทนนายจา้ ง-ลกู จ้าง และผ้ทู เ่ี กี่ยวข้อง มาร่วมใหข้ ้อมูลและแนวทางในการดาเนนิ การและ เพ่ือให้เกิดความรอบคอบ คณะอนุกรรมาธิการฯ ได้เดินทางไปศึกษาข้อมูลต่อภาครัฐ และสถาน ประกอบการในพ้ืนที่ รวมทั้งการประชุมร่วมกับทุกภาคส่วน ในพื้นท่ีต่างจังหวัด ตลอดจนการจัดการ สมั มนาเพ่อื รับฟังความคิดเหน็ จากนน้ั จงึ นามาวิเคราะห์ สงั เคราะหจ์ นสาเรจ็ ออกมาเปน็ ฉบับรา่ ง และได้ส่งให้กระทรวงแรงงาน พิจารณาในฐานะหน่วยงานรับผิดชอบ ว่ามีข้อคิดเห็นประการใด โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือให้การปฏิรูป เดินหน้าไปได้ จากน้ันได้นาฉบับร่างเข้าสู่คณะกรรมาธิการปฏิรูปด้านสังคม สภาขับเคลื่อนการปฏิรูป ประเทศ และส่งต่อใหส้ ภาการปฏิรูปประเทศพิจารณาตามลาดับ เม่ือฉบับร่างผ่าน จะนาเขา้ ครม. และ สนช. (กรณเี ปน็ กฏหมาย) จากกระบวนการในการจัดทาฉบับร่าง คณะอนุกรรมาธิการฯ ได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดี อย่างไรก็ตามงานการขับเคลื่อนฉบับร่างดังกล่าวเพื่อนาไปสู่การปฏิรูป ยังมีหลายปัจจัยที่เป็นอุปสรรค โดยจะกล่าวเปน็ ข้อ ๆ เพอื่ ใหเ้ หน็ ภาพดังน้ี

P a g e | ๗๕ ๑. การปฏริ ูป หมายถงึ การเปลี่ยนแปลงเพือ่ ใหไ้ ด้ส่งิ ทีด่ กี วา่ (เชงิ บวก) คนสว่ นใหญจ่ ะกลวั ความ เปล่ียนแปลงทั้งท่ีรู้ว่าอย่างไรก็ต้องเปล่ียน เม่ือสถานการณ์เปล่ียน สภาพแวดล้อมเปล่ียน การปรับตัว เพ่ือใหส้ อดคลอ้ งจงึ เปน็ สิ่งท่ีหลีกเล่ยี งไม่ได้ โดยเฉพาะระบบราชการหรือตัวข้าราชการเองทเี่ ป็นฟนั เฟือง สาคัญในการขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ ประกอบกับตัวข้าราชการเองชอบความสบาย ห่วงอานาจ ดว้ ยการเพิ่มขนั้ ตอนให้ผ่านหน่วยงานของตนเอง เพ่ือเรยี กรอ้ งผลประโยชน์อนั มชิ อบจากนักธุรกจิ ดังน้ันเร่ืองท่ีกรรมาธิการ สปท. ทาขึ้นไปหากไปแตะต้องอานาจ ผลประโยชน์ตวั ของขา้ ราชการ เอง หรือมีความเห็นต่าง จะแสดงความไม่เห็นด้วยด้วยการปรับแก้ เตะถ่วงและบ่อยครั้ง ทางานแบบ ค้างคาไม่จบกระบวนการ โดยมีคากล่าวว่านโยบายหรือแผนงาน ดีอย่างไร แต่ถ้าผู้ปฏิบัติไม่ตอบสนอง หรือให้ความสนใจ ก็ยากท่ีจะขับเคลื่อนให้เกิดการเปล่ียนแปลงได้ โดยเฉพาะปัจจุบันเป็นยุคของ ข้าราชการบรหิ ารประเทศ หากไมด่ าเนินการจะตา่ งกบั ยคุ นกั การเมอื งบริหารประเทศที่ผา่ นมาอย่างไร ๒. ตัวบุคคลที่ประกอบกันเป็นแม่น้า ๕ สาย มีเป้าหมายท่ีแตกต่างกัน บ้างก็ยังไม่มอง ถึงประเทศชาตจิ ะไดอ้ ะไรจากงานท่ตี วั เขาเหล่านั้นไดร้ บั การแต่งตั้ง ซึง่ พอจาแนกประเภทไดด้ ังน้ี ๒.๑ ผลประโยชนข์ องตนเองและพวกพอ้ งตอ้ งมากอ่ นเสมอ การมผี ลประโยชน์ทับซอ้ น ๒.๒ อยู่ภายใต้การชี้นาของผู้มีอานาจ ผู้มีบุญคุณ ผู้แต่งต้ังตนเองให้ได้มาทาหน้าที่ หรือท่ี เรยี กว่าผลประโยชน์ตา่ งตอบแทน ๒.๓ ผู้ท่ีไมม่ ีความคดิ เปน็ ของตนเองหรือเอาความคดิ ของตนเองเปน็ ใหญ่ ๒.๔ เมอื่ เข้ามาแลว้ มองหาช่องทาง เพือ่ หาผลประโยชนจ์ ากตาแหนง่ หนา้ ท่ีทีต่ นเองไดร้ บั ๒.๕ การวิ่งเต้นเข้ามาให้ได้ตาแหน่งหน้าท่ี เพื่อประสานประโยชน์ การต่อรองผลประโยชน์ การปกป้องผลประโยชน์ของกลุ่มหรือองค์กรของตนเอง บุคคลเหล่าน้ีจะคัดค้านการปฏิรูปที่ ผลประโยชน์เกิดกับประชาชน แต่ทาให้กลุ่มหรือองค์กรของตนเสียประโยชน์ เพราะบุคคลท่ีเข้ามา ทางานในแมน่ า้ ๕ สาย ลว้ นมาจากบุคคลหลากหลายอาชีพ ทาใหเ้ กิดมมุ มองรอบดา้ นในการแกไ้ ขปญั หา ซึ่งความหลากหลายเปน็ สงิ่ ทด่ี หี ากมองผลประโยชน์ของประเทศชาติ เป็นหลกั ๓. กลุ่มบุคคลที่อยู่ในขบวนการ หรือมีส่วนร่วมตามทฤษฎีการสมคบคิดทางการเมือง ต่างก็ ได้รับผลประโยชน์ จากการแต่งต้ังเข้ามาทางานในแม่น้า ๕ สาย จึงมองหาช่องทางช่วยเหลือพวกพ้อง ตนเองที่ได้ร่วมมือกันมา(คนกันเอง) หรือเรียกร้องในฐานะผู้มีบุญคุณท่ีทาให้ได้มาซ่ึงอานาจการบริหาร บ้านเมอื ง จนทาใหข้ าดจติ สานึกทม่ี ตี ่อประเทศชาติ ๔. สปท. ไม่ได้มีอานาจสั่งการหน่วยงานท้ังภาครัฐและเอกชนให้ขอ้ มูล เป็นเพียงรบั มอบภารกิจ จากรฐั บาลจดั ทาประเด็นสาคญั เพื่อการขบั เคล่ือนปฎิรูปประเทศ แรงผลักดันในการขับเคลอื่ นการแก้ไข ปัญหาจึงมีจากัด ประกอบกับข้ันตอนในการดาเนินการมีหลายขั้นตอนตามท่ีกล่าวไปแล้วข้างต้น โดยกรรมาธิการของ สปท. บ้างก็มีความรู้จริงและไม่รู้จริง เมื่อนาเข้า สนช. ต้องเจอะเจอกับ สนช. ประเภทปกป้องผลประโยชน์ของตนเองและพวกพ้อง หรือมีใบสั่ง จากเบื้องบน ใหต้ ีตกไป ๕. งานที่คณะอนุกรรมาธิการ ด้านแรงงานฯ ดาเนินการทั้ง ๓ ประเด็น มีหน่วยงานที่เก่ียวข้อง จัดทาในส่วนของตนเอง หรือ ครม. ดาเนินการเอง แสดงถึงไม่มีการประสานงานซง่ึ ทุกหนว่ ยงานตา่ งกร็ ู้ ว่ามีใครกาลังทาเรื่องเดยี วกนั หรือเก่ยี วขอ้ งกัน ประเดน็ สาคญั ไมไ่ ด้มีการพดู คุยกัน หากกล่าวถึงความมุ่งม่ันในฐานะอนุกรรมาธิการ ด้านแรงงานฯ มีความต้ังใจจริงที่จะช่วยเหลือ พ่ีน้องแรงงานไทยให้มีชีวิตความเป็นอยู่ดีขึ้น ถึงแม้ว่าประเด็นท่ีได้รับเพื่อขับเคลื่อนการปฎิรูปประเทศ

P a g e | ๗๖ จะเกย่ี วข้องกบั แรงงานน้อยมาก ไมต่ รงกับความปราถนาตัง้ แตต่ น้ และเมอื่ ทางานไปเร่อื ยๆมคี วามรสู้ ึกวา่ รฐั บาลมีความจรงิ ใจในการปฎริ ูปประเทศหรือไม่อยา่ งไร หรือเพลดิ เพลนิ กบั การบริหารประเทศทร่ี ฐั บาล กล่าววา่ มีเวลาจากัดในการปฎิรูปประเทศ ผ่านมา ๓ ปีแล้วการขับเคลื่อนปฎิรูปประเทศยังไม่ไปถึงไหน นอกจากน้ันยังแต่งตั้ง คณะกรรมการปฎิรูป ยุทธศาสตร์ ปรองดอง ขึ้นมารับช่วงงานทาให้ข้ันตอนท่ีกาหนดแต่แรกต้อง หยดุ ชะงัก คาดว่าประเดน็ การปฎิรปู ประเทศทท่ี าง สปท. จดั ทาคงใหเ้ ปน็ ภาระของรัฐบาลสมยั หน้า ความคาดหวังจากนโยบายรัฐบาลที่มีความต้ังใจจริงในการปฏิรูปประเทศ ให้ก้าวไปข้างหน้า โดยได้ออกนโยบายไทยแลนด์ ๔.๐ เพ่ือก้าวข้ามกับดักของกลุ่ม ประเทศยากจนไปสู่ประเทศทมี่ ีรายได้ปานกลาง (แต่อยา่ เผลอทง้ิ ใครไวข้ ้างหลัง) ข้อดีของรัฐบาลชุดนี้คือมีอานาจเต็มในการบริหารบ้านเมือง มีมาตรา ๔๔ ตามรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว พ.ศ.๒๕๔๗ ที่ช่วยให้อุปสรรคการปฏิบัติงานหมดไป เมื่อเปรียบเทียบกับรัฐบาลท่ีมาจากการเลือกต้ัง ถือได้ว่าบริหารประเทศได้โดยไม่มี สิง่ ใดมาขัดขวางความสาเรจ็ หรอื ความล้มเหลวท่เี รยี กว่าเสยี ของ ถา้ ดตู ามโรดแมปแลว้ บริหารประเทศไปได้ ๓ ใน ๔ หากยังดาเนินการเชน่ ปจั จบุ ันการปฏริ ปู ดา้ นแรงงานคงไปไม่ถึงฝั่งฝัน สุดทา้ ยแลว้ ก็จะเปน็ รายงานอกี ฉบับหนึ่งซง่ึ ถูกซุกไว้ ถงึ แม้ว่ารฐั บาลจะแตง่ ตัง้ คณะกรรมการ ปยป. ข้นึ มาดาเนินการต่อ ก็คงไมแ่ ตกตา่ งจากการดาเนินงานทีผ่ า่ นมา

P a g e | ๗๗ นำยสมพร นอ้ ยสวุ รรณ์ อนกุ รรมำธิกำร เม่ือได้รับการชักชวนจากผู้หลักผู้ใหญ่ว่าจะให้ไปช่วยทางานในคณะอนุกรรมาธิการ ขับเคลื่อนปฏิรูปประเทศระบบแรงงานและระบบคุ้มครองผู้บริโภค ในคณะกรรมาธิการขับเคลื่อน ปฏิรูปประเทศด้านสังคม สภาขับเคล่ือนปฏิรูปประเทศ (สปท.) ความคิด/รู้สึกขณะนั้น จะปฏิรูป แรงงานอยา่ งไร แล้วจะไปชว่ ยเหลอื พ่ีน้องแรงงานอยา่ งไรและช่วยในเร่อื งใดไดบ้ ้าง เพราะที่พอรับรู้มายาวนาน คือ พ่ีน้องผู้ใช้แรงงานอยู่ใสถานะท่ีเป็นรองน ายจ้างหรือ ผู้ประกอบการมาโดยตลอด โดยเฉพาะในหว้ งภาวะเศรษฐกจิ ตกตา่ พีน่ ้องแรงงานมกั จะไดร้ ับผลกระทบ/ เดือดร้อนจากการถูกนายจ้าง/ผู้ประกอบการบอกเลิกจ้าง ดังที่หลายๆ คนได้เห็นภาพกลุ่มปัญหาตา่ ง ๆ เคล่ือนไหวเรียกร้องให้รัฐบาลช่วยแก้ปัญหาอยู่เนือง ๆ สถานท่ีมาชุมนุมเรียกร้องยอดนิยม คือ บริเวณ รอบ ๆ ทาเนยี บรัฐบาล ในแต่ละปีเห็นภาพพี่น้องแรงงานเรียกร้องขึ้นค่าแรง/ค่าจ้างทุกปี ส่วนจะได้ตามน้ันหรือไม่ ขึ้นอยู่กับกลไก ท่ีมีอยู่เห็นพ้องหรือไม่ เช่น คณะกรรมการระบบไตรภาคี อันประกอบด้วย ภาครัฐ นายจ้าง และลูกจา้ ง หรือคณะกรรมการขน้ึ คา่ จ้าง เปน็ ตน้ ได้เรียนถามผู้หลักผู้ใหญ่ว่ากรอบภารกิจหรือหน้าท่ีของคณะอนุกรรมาธิการด้านแรงงาน มีอย่างไรบา้ ง เพอ่ื ปฏิบัติตนได้ถกู ซงึ่ ได้รับการช้ีแจงวา่ หลัก ๆ คือ ระดมความเห็นหรอื ชว่ ยกันคิดหาทาง ออกในปัญหากลมุ่ คนวัยแรงงานเสนอรัฐบาลแก้ไข แต่คณะนี้ได้ทางานกันมาระยะหนึ่งแล้ว รายละเอียด ตา่ งๆ ใหไ้ ปศึกษาเรยี นรู้ในวงประชมุ ภายหลังจากร่วมงาน รู้สึกว่าเป็นโอกาสดีท่ีเป็นส่วนหนึ่งในคณะอนุกรรมาธิการด้านแรงงาน เพราะนอกจากไดเ้ ป็นส่วนหน่ึงในการทางานแลว้ ยังมีโอกาสได้รูจ้ ักผู้อาวุโสทีม่ ากด้วยประสบการณ์จาก บุคคลหลากหลายสาขาอาชพี ไดร้ บั ความรใู้ หมๆ่ การคาดหวัง ก็เป็นธรรมดาที่ทุกคนเม่ือลงมือทางานแล้วย่อมหวังผลสาเร็จ แต่ก็ต้องเข้าใจว่า บทบาทคณะอนุกรรมาธิการเป็นเพียงคนหาวัตถุดิบป้อนเข้าสู่กระบวนการผลิต กว่าจะผ่านออกมาเป็น ผลิตภัณฑ์ได้ต้องผ่านอีกหลายข้ันตอน แต่ละข้ันตอนล้วนถูกตรวจสอบ/ตรวจทานเป็นอย่างดี ท่ีสาคัญ ในข้นั ตอนเหลา่ นน้ั มันอย่นู อกเหนอื การควบคมุ ของคณะอนุกรรมาธิการด้านแรงงาน ห้วงท่ีเข้ามาร่วมงานน้ัน คณะอนุกรรมาธิการด้านแรงงานท่ีมีอยู่เดิมแล้ว กาลังขะมักเขม้น ผลักดันรายงานการจดทะเบียนแรงงานต่างด้าว ณ จุดผ่านแดนถาวร, รายงานการพัฒนาฝีมือแรงงาน

P a g e | ๗๘ แห่งชาติ, รายงานการจัดตง้ั ธนาคารแรงงาน หรือสถาบันการเงินแรงงาน, รายงานการใหค้ วามช่วยเหลือ ผู้ได้รับผลกระทบจากการให้บริการทางการแพทย์ และรายงานการบริหารระบบฐานข้อมูลแห่งชาติ รายงานท่ีกล่าวถึงที่คณะอนุกรรมาธิการด้านแรงงานได้ดาเนินการผลักดันน้ัน ล้วนแต่มีความสาคัญ ด้วยกันทั้งสิ้น หากผลักดันจนมีผลออกมาบังคับใช้อย่างเป็นรูปธรรม จะเป็นประโยชน์ต่อพี่น้องผู้ใช้ แรงงานและสังคมไทยโดยรวม ในจานวนรายงานข้างต้น จะขอยกตัวอย่างเป็นบางกรณีมาช้ีให้เห็นพอสังเขปว่าทาไมคณะ อนุกรรมาธิการดา้ นแรงงานตอ้ งทา เช่น กรณี “รายงานการจดทะเบียนแรงงานต่างด้าว ณ จุดผ่านแดน ถาวร” ทาไมถึงมีความจาเป็นตอ้ งเร่งผลักดันให้เกิดผลบังคับใช้โดยเร็ว ถือเป็นหน่ึงในรายงานของคณะ ท่เี ลอื กทาถกู ที่ถูกเวลา ด้วยเพราะสภาพปัจจุบัน ประเทศไทยกาลังเผชิญกับปัญหาแรงงานต่างด้าวหลบหนีเข้าเมือง จานวนมาก ไม่มีหน่วยงานใดมีตัวเลขท่ีชัดเจน หรือควบคุมได้เบ็ดเสร็จ มีแต่เพียงการคาดการณ์ โดยประมาณไม่ต่ากว่า ๓ ล้านคน (พม่า ลาว และกัมพูชา) ส่วนมากเป็นกลุ่มแรงงานท่ีไม่ยอมมาข้ึน ทะเบียนหรือเข้าสู่กระบวนการพิสูจน์สัญชาติ แม้ว่ารัฐบาลที่ผ่านๆมา จะพยายามจัดระเบียบให้อยู่ใน การควบคุม หรือเปล่ียนสถานะเป็นแรงงานที่ถกู ต้องตามกฎหมาย ให้ได้รับการคุ้มครองด้านสิทธิตา่ ง ๆ ท่ีพึงจะได้รับแล้วก็ตาม ด้วยการใช้มติ ครม. ขยายเวลาดาเนินการจดทะเบียนและพิสูจน์สัญชาติมา ต่อเน่อื ง แต่ในทางปฏิบัติแล้วผู้ประกอบการหรือนายจ้างส่วนใหญ่ไม่ให้ความสนใจเท่าท่ีควร หรืออาจ กล่าวได้ว่าพยายามหลีกเล่ียงหรือบ่ายเบี่ยงไม่ยอมนาแรงงานท่ีอยู่ในการควบคุมมาจดทะเบียนเข้าสู่ ระบบ ด้วยเหตุผลมีค่าใช้จา่ ยในการดาเนินการสงู รบั ภาระคา่ ใชจ้ า่ ยไมไ่ หว การท่ีรัฐมีนโยบายผอ่ นปรนอยเู่ นืองๆ จนกลายเปน็ มาตรการหละหลวมปล่อยใหแ้ รงงานต่างด้าว ผิดกฎหมายอาศัยอยู่ในไทยได้อิสระ ยิ่งเพิ่มจูงใจให้แรงงานต่างด้าวลักลอบเข้ามาหางานทาอย่างไม่มี ที่ส้ินสุด จะด้วยมุ่งหวังให้เศรษฐกิจของประเทศขยายตัวและอยู่ในภาวะขาดแคลนแรงงาน ภายในประเทศขณะนนั้ ให้สามารถดาเนินงานหรือขบั เคลอื่ นต่อไปได้โดยไม่สะดุดกต็ าม แต่การไม่เอาจรงิ เอาจงั หรือเพิกเฉยเช่นนีเ้ ป็นผลให้นายจ้าง/ผู้ประกอบการใช้โอกาสท่ีได้เปรียบ กระทาการลักษณะเอารัดเอาเปรียบแรงงานต่างด้าวเร่ือยมา โดยท่ีหน่วยงานภาครัฐท่ีเก่ียวข้องไม่ได้ สามารถเข้าไปกากับดูแลหรือให้การคุ้มครองได้อย่างทั่วถึง กลุ่มแรงงานต่างด้าวท่ีถูกเอารัดเอาเปรียบ จึงหันไปพง่ึ พากลุ่มองคก์ รพัฒนาเอกชน (NGOs) ใหเ้ ข้ามาดแู ลและชว่ ยเหลอื แทน ทาใหภ้ าพลกั ษณ์ของ ไทยกลายเป็นลบในสายตากลุ่ม NGOs ท่ีปล่อยให้นายจ้างกระทาต่อแรงงานต่างด้าวในลักษณะเข้าข่าย ละเมดิ สิทธิมนุษยชน จนไทยตอ้ งถกู ต่างประเทศประณามโจมตี ไม่เพยี งผลกระทบท่ีทาให้ไทยถูกมองภาพลกั ษณเ์ ป็นลบในสายตาต่างประเทศเทา่ น้นั การปลอ่ ย ใหแ้ รงงานต่างดา้ วหล่ังไหลเขา้ มาโดยง่ายไดก้ ระทบตอ่ ความมนั่ คงของไทยในหลากหลายมิติ เฉพาะอยา่ ง ยิ่งความไม่ปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินของประชาชนชาวไทย ดังที่เคยเห็นหรือปรากฏเป็นข่าว ตามสื่อมวลชนอยู่เนืองๆ ว่าแรงงานต่างด้าวเหล่าน้ีมีการก่อเหตุทาร้ายนายจ้าง/ผู้ประกอบการและ ประชาชนทอ่ี าศัยอยู่ในชมุ ชนย่านที่แรงงานตา่ งด้าวพักอาศัยอยูถ่ ึงข้ันบาดเจ็บสาหสั และเสยี ชวี ติ นอกจากนี้ยังมีปัญหาการแพร่ระบาดยาเสพติดและโรคภัยต่างๆ อีกหลายชนิดท่ีมีแรงงานต่างดา้ ว เป็นพาหะ โดยเฉพาะโรคท่ีไทยเคยควบคุมได้ ได้หันกลับมาแพร่ระบาดในสังคมไทยอีกครั้ง โดยที่

P a g e | ๗๙ กระทรวงสาธารณสุขต้องสูญเสียงบประมาณจานวนมาก ในการรักษา ตลอดจนหาวิธีกาจัดให้หมดไป เช่น โรคมาลาเรีย และวัณโรค หรือที่เรียกกันติดปากกันว่าโรค TB การหวนกลับมาของโรคเหล่านี้เป็น เชอ้ื ท่ีกลายพันธุ์ ดอื้ ยา การรกั ษาใหห้ ายขาดนน้ั คอ่ นขา้ งกระทาได้ยากตอ้ งใชเ้ วลาศึกษาวิจยั ในบรรดาแรงงานต่างด้าวผิดกฎหมายนั้น แรงงานที่ใช้ในภาคอุตสาหกรรมประมงและธุรกิจ ต่อเนื่องประมง และอุตสาหกรรมผลิตอาหารทะเลส่งออก ค่อนข้างจะมปี ัญหามากที่สุด เพราะมีการนา แรงงานต่างด้าวไปทาประมงนอกน่านน้า (ทะเลสากล) ลักษณะใช้แรงงานเกินกาหนดช่ัวโมงทางาน จ่ายค่าจ้างไม่เป็นไปตามที่ได้ตกลงกัน หรือบางครั้งอาจเป็นเพราะลูกจ้างรับเงินค่าจ้างล่วงหน้าแล้วไม่ ยอมลงเรือ หรือลงเรือไปแล้วนายจ้างไม่อนุญาตให้นาแรงงานกลับข้ึนฝ่ัง เพราะกลัวหลบหนีก็ตาม ล้วนเป็นเป้าเฝ้าจับตามองของตา่ งประเทศ เห็นว่าเป็นการทาประมงผิดกฎหมาย ขาดการรายงาน และ ไรก้ ารควบคุม (Illegal Unreported and Unregulated Finishing:IUU) ผลที่ตามมาคือ ไทยถูกสหภาพยุโรปให้ใบเหลือง ผลิตภัณฑ์อาหารทะเลของไทยถูกต่างประเทศ กีดกัน ถูกสหรัฐจัดอันดับในรายงานสถานการณ์การค้ามนุษย์ประจาปี ๕๙ ระดับ Tier ๒ หมายถึง ประเทศที่ถูก “เฝ้าจับตามองอย่างใกล้ชิด” ขณะท่ีการแก้ไขปัญหาเหล่าน้ีของไทยท่ีผ่านมายังไม่เปน็ ไป ตามมาตรฐานท่ีกลมุ่ ตะวันตกตอ้ งการดงั ทเ่ี ราๆ ท่านๆทราบกนั อย่ใู นปัจจบุ ัน จากสภาพปัญหา ที่มาที่ไป และผลกระทบ ท่ียกมากล่าวน้ี คงพอเห็นภาพถึงความจาเป็นท่ี รายงานเร่ือง “การจดทะเบียนแรงงานต่างด้าว ณ จุดผ่านแดนถาวร” ต้องได้รับผลักดันหรือสนับสนุน จากรัฐบาลใหม้ ผี ลบังคับใช้อย่างเป็นรปู ธรรมโดยเร็ว เพื่อให้การจัดระเบียบแรงงานตา่ งด้าว ๓ สัญชาติ ท่ีไทยอนุโลมให้เข้ามาทางานได้ อยู่ในการควบคุมและมีมาตรฐานเป็นท่ียอมรับของนานาประเทศ ลดการถูกกดดันรูปแบบต่าง ๆ ที่สาคัญให้ไทยหลุดพ้นจากการถูกกีดกันทางการค้าจากประเทศ มหาอานาจทางเศรษฐกิจ ส่วนรายงานเร่ืองอื่นๆ ท่เี หลอื ก็ล้วนมที มี่ าท่ไี ป มเี หตุและผลรองรบั ถึงความจาเป็นเชน่ กนั ภาพรวมคณะอนุกรรมาธิการด้านแรงงานและคณะท่ีปรึกษาแต่ละท่าน ต่างมุ่งม่ันท่ีจะผลักดัน รายงานแต่ละเรื่องให้ได้รับการพิจารณาและผ่านการเห็นชอบจากคณะท่ีเหนือขึ้นไปตามลาดับ อาทิ สปท. วิป ๓ ฝ่าย และรฐั บาล ใหม้ ผี ลออกมาบงั คบั มาใชโ้ ดยเรว็ แต่ด้วยเร่ืองท่ีนาเสนอล้วนเกี่ยวพันกับกฎหมายรองรบั อานาจหนา้ ที่ของหนว่ ยงานท่ีรับผิดชอบ ทาใหก้ ารปฏริ ปู แต่ละเรอ่ื งคอ่ นขา้ งเป็นไปอยา่ งล่าช้า อาจไมไ่ ดด้ ังใจอยา่ งทคี่ าดหวงั แม้จะไดเ้ ชญิ ตวั แทน หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องมาให้ความเห็นในแต่ละเร่ืองหลายรอบ เพื่อหวังให้ได้เนื้อหาครอบคลุมรอบด้าน สมบูรณ์ แต่กฎหมายที่แต่ละหน่วยมีรองรับการทางานนั้นกลับไม่เอื้อให้การปฏิรูปเป็นไปโดยง่าย ข้าราชการประจาที่รับผิดชอบแต่ละหน่วยงานต่างล้วนปฏิบัติตามกรอบของกฎหมายท่ีเอื้อให้ / ดาเนินการไดเ้ ท่าน้นั ประเด็นการเดินทางไปศึกษาดูงานของคณะอนุกรรมาธิการด้านแรงงานในพ้ืนท่ีเก่ียวพันกับ รายงานทไ่ี ดจ้ ดั ทาเพ่ือรับฟังปญั หาอยา่ งรอบด้านน้ัน อุปสรรค คอื ไมส่ ามารถเดนิ ทางไปพรอ้ มเพรียงกัน ได้ครบทุกคน ทาให้มีปฏสิ มั พนั ธก์ ันน้อยไป ในทางบวกบุคคลท่ีร่วมเดินทางได้มีปฏิสัมพันธ์กันมากขึ้น มีโอกาสสร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน ในด้านความร่วมมือกบั ส่วนราชการและภาคเอกชนในพื้นที่ศกึ ษาดูงาน ลว้ นไดร้ บั ความร่วมมือจากสว่ นที่ เก่ยี วข้องด้วยดี ยังผลให้คณะอนฯุ นามาปรบั ปรุงในรายงานไดส้ มบรู ณย์ ิ่งข้นึ

P a g e | ๘๐ รายงานทุกเรื่องท่ีคณะอนุกรรมาธิการด้านแรงงานพยายามผลกั ดันนนั้ ลว้ นมคี ุณประโยชนห์ ากมีผล ออกมาบังคับใช้อย่างเป็นรูปธรรม ในการเตรียมพร้อมด้านบุคลากรน้ัน รายงานพัฒนาฝีมือแรงงาน แห่งชาติ และรายงานระบบฐานข้อมูลแห่งชาติ น่าจะตรงประเดน็ สดุ เพราะเปน็ การเตรียมพรอ้ มพัฒนา คนรองรับการเข้าทางาน หรือพัฒนาฝีมือแรงงานที่มีอยู่เดิมให้ก้าวทันการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีใหม่ มีคุณภาพตามมาตรฐานสากล พร้อมเข้าสู่การแข่งขันกับนานาประเทศ สอดรับนโยบายไทยแลนด์ ๔.๐ ของรัฐบาล หน่วยงานที่เก่ียวข้องน่าจะร่วมมือกันปฏิรูปได้ต่อไป แม้ว่าคณะอนุกรรมาธิการด้านแรงงานจะ สิ้นสดุ ภารกิจกต็ าม การทางานท่ผี ่านมาอาจกล่าวไดว้ า่ คงช่วยได้ระดบั หนึง่ งานทค่ี ณะทา หากจะ มองในแง่ธุรกิจตามห้วงเวลาแล้วไม่สามารถผลิตสินค้าออกมาขายได้ ก็อยู่ในช่วง ขาดทนุ จะถงึ จุดคุม้ ทุนเม่ือไรกไ็ มอ่ าจคาดเดาได้ แต่บังเอญิ ว่างานทีค่ ณะทาเป็นการ ปฏิรูปเพ่ือคนทั้งประเทศ เป็นการทางานร่วมกัน แต่ละคนมองเห็นทางแก้ปัญหา ท่ีแตกต่าง แต่เป้าหมายสุดท้ายอันเดียวกนั คือ ผลประโยชน์โดยรวม ส่วนจะสาเร็จ โดยเร็วหรือไม่ ไม่ได้อยู่ท่ีคณะอนุกรรมาธิการด้านแรงงานเป็นผู้ตัดสินใจ ข้ึนอยู่กับ คณะท่ีเหนอื กว่าเป็นผู้พจิ ารณาวา่ จะหนุนใหเ้ กดิ จรงิ หรอื ไม่เท่านั้น

P a g e | ๘๑ นำยนริ นั ดร ชัยศรี ทีป่ รึกษำอนกุ รรมำธกิ ำร เมื่อเกษียณอำยุรำชกำรจำกกรมสอบสวนคดีพิเศษในปี ๒๕๕๘ ข้ำพเจ้ำได้รับกำรเชิญชวน จำกกลุ่มเคลื่อนไหวผลักดันกำรปฏิรูปวงกำรคณะสงฆ์ ให้มำมีส่วนร่วมผลักดันในรัฐสภำ แต่เนื่องจำกไม่มีที่ว่ำงในคณะกรรมำธกิ ำรด้ำนศำสนำ จึงถูกจับผลัดจับพลูให้มำอยู่ด้ำนแรงงำนและ กำรคมุ้ ครองผ้บู รโิ ภค แม้กระนั้นก็ตั้งใจจะใช้ความรู้และประสบการณ์ด้านกฎหมายและด้านพุทธศาสตร์ท่ีพอมีอยู่ ให้เกดิ ประโยชน์ตอ่ แนวทางการปฏริ ูปประเทศเทา่ ท่ีความสามารถและโอกาสอานวย โดยเฉพาะอยา่ งย่ิง ความรู้ด้านพุทธศาสตร์ท่ีสามารถนามาปรับใช้ได้กับทุกสถานการณ์และทุกด้าน ท้ังด้านการเมืองการ ปกครอง ด้านเศรษฐกิจ และด้านสงั คม ฯลฯ เมื่อศึกษารูปแบบและหลักการอยู่ร่วมกันของพระสงฆ์ในสมัยพุทธกาล จะพบลักษณะการ ปกครองแบบ “ธรรมาธปิ ไตย” ท่ีพระพุทธเจ้าทรงตรัสสรรเสรญิ และทรงมอบให้สงฆ์ท่ีแปลวา่ “หมู่หรอื คณะ” เป็นใหญ่เหนอื ตัวบุคคลในอาวาสหรอื วัดน้ันๆ ตัดสินปัญหาด้วยเสียงส่วนใหญ่ (เยภุยยสิกา) เป็น ประชาธิปไตยของผู้รู้คู่คุณธรรมที่ยึดถือหลักการและความถูกต้องเป็นใหญ่ มิใช่ยึดเพียงตัวเลขคะแนน เสยี งทีไ่ ดม้ าโดยละเมิดกฎหมายและศีลธรรม แต่ยึดถือเอาเสียงของผู้รูร้ ับผดิ ชอบชั่วดีตอ่ ส่วนรวม สอดรับกับแนวคิดของเพลโต้ ท่ีเน้นถึงความรู้จักแยกแยะช่ัวดี (Knowledge of virtue) ด้านเศรษฐกิจมีลักษณะเศรษฐกิจแบบพอเพียง (Self-sufficiency) ท่ีพอเหมาะพอควรต่อการดารงชวี ติ เป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม ไม่แสวงหาแบบทาลายล้างทรัพยากรธรรมชาติ ด้านสังคมมีลักษณะการอยู่ ร่วมกันแบบพึ่งตนเองได้ (Self-reliant) เปิดโอกาสให้สมาชิกพัฒนาศักยภาพตนเองให้เป็นที่พ่ึงของ ตนเอง (อตั ตาหิ อัตตโน นาโถ) และเปน็ ทพี่ ง่ึ ของผอู้ ่ืนได้ แบบถอ้ ยทถี อ้ ยอาศยั ซึ่งกันและกันตามหลักการ สหกรณ์ (Co-operative) การขับเคล่ือนการปฏิรูประบบแรงงานก็ดีหรือระบบคุ้มครองผู้บริโภคก็ดี สามารถนาหลักพุทธ ศาสตร์ข้างต้นมาปรับใช้ให้เกิดประโยชน์กับทุกฝ่ายได้อย่างมีความสุขแบบพึ่งพาอาศัยซ่ึงกันและกัน ไม่มีฝา่ ยใดฝา่ ยหนง่ึ เอาเปรยี บหรืออีกฝา่ ยหนึ่งถูกเอาเปรยี บ สมัยเกิดลัทธิการเมืองและเศรษฐกิจแบบคอมมิวนิสต์ ชนชั้นกรรมาชีพ (Labors) คือกรรมกร และชาวนา ซ่ึงเป็นแรงงานผู้ผลิต ถูกปลุกให้ปฏิวัติโค่นล้มพวกนายทุน (Capitalists) ให้เหลือแต่ชนชั้น กรรมาชีพเพอื่ กา้ วเขา้ สู่เป้าหมายสงู สดุ คอื สังคมแบบคอมมวิ นิสต์ (Communism) แตพ่ ทุ ธศาสตร์สอนวา่

P a g e | ๘๒ มนุษย์มีองค์ประกอบทั้งด้านวัตถุหรือรูปธรรม (Matter) และด้านจิตใจหรือนามธรรม (Mind) ท่ีมี ความสาคัญเสมอกนั มนษุ ยม์ ีสติปญั ญาและจิตสานึกดชี ่ัว เหนือกว่า สัตว์อื่นจึงสามารถสรา้ งวัฒนธรรมทางวัตถุและวัฒนธรรมทางจิตใจ สามารถอยู่ร่วมกันอยา่ งมี ความสุขได้ ด่ังเศรษฐีกับบริวารในสมัยพุทธกาล แนวคิดทางการเมืองและเศรษฐกิจเป็นเพียงแนวคิด ในการตอ่ สู้ดิน้ รนเพ่อื ผลประโยชน์ทางวตั ถุ คือ ปากทอ้ ง ทงั้ นายทนุ หรือนายจ้างและลูกจ้างหรือแรงงาน หากไมส่ ุดโต่งทางวตั ถุ สามารถอยู่ร่วมกนั ไดแ้ บบถ้อยทีถอ้ ยอาศัยซึง่ กนั และกนั ไม่จาเปน็ ต้องทาลายล้าง อกี ฝา่ ยหนง่ึ เพอ่ื แย่งชิงผลประโยชน์ทางวัตถุจนกลายเป็นศัตรูกนั ทางชนช้ัน แต่อย่างใด ด้วยจิตสานกึ อยากอยู่รว่ มกนั อย่างสันติ มนุษย์จึงคิดก่อต้ังและวางหลักการของสหประชาชาติ (United Nation=UN) รวมท้ังองค์การแรงงานระหว่างประเทศ (International Labor Organization=ILO) ข้ึนมาด้วยสติปัญญาและความสานึกดีของมนษุ ย์ ถือเป็นวัฒนธรรมทางจิตใจ ส่วนอาคารสหประชาชาติ (United Nation) และทีท่ าการองคก์ ารแรงงานระหวา่ งประเทศ (International Labor Organization) เป็นวัฒนธรรมทางวัตถุที่สามารถสัมผัสจับต้องได้ น่ีคือตัวอย่างที่แสดงให้เห็นความสาคัญเสมอกันของ วัตถุและจิตใจ หากขาดหรอื สุดโต่งด้านใดด้านหนงึ่ จนละเลยความสาคัญอีกด้านหน่ึงจะกอ่ ให้เกดิ ปญั หา ไมส่ ้ินสดุ ผลการพัฒนาประเทศไทย แสดงให้เห็นปัญหาด้านการกระจายรายได้ มีคนรวยกระจุกอยไู่ มก่ ่ีกลุม่ เรียกว่า “รวยกระจุก แต่จนกระจาย” แรงงานท้ังภาคเกษตรและอุตสาหกรรมยังยากจน เกิดความ เหลอื่ มล้าในสงั คม ไมใ่ ชส่ งั คมแหง่ การแบ่งปนั ฝ่ายนายจ้างผู้กมุ อานาจทางเศรษฐกจิ ย่อมมีอานาจตอ่ รอง เหนือกว่าฝา่ ยลูกจา้ งหรือแรงงาน ดังนั้นการเพ่ิมอานาจต่อรองแก่ฝ่ายลูกจ้างหรือแรงงาน เช่น การส่งเสริมให้รวมกลุ่มเป็น สหกรณ์ผู้ผลิตหรือสหภาพแรงงานทั้งภาคการเกษตรและภาคอุตสาหกรรม การให้ความเสมอภาค การให้มีสิทธิมีเสียงในเวทีต่อรอง เพ่ือเรียกร้องราคาผลผลิตหรือค่าแรงท่ีเหมาะสม รวมท้ังเง่ือนไข การทางานและสภาพแวดล้อมหรือชีวอนามัยที่ดี มีโอกาสพัฒนาตนเองให้เต็มศักยภาพ เป็นต้น จะแก้ปัญหาความเหลอ่ื มลา้ ทางสังคมได้ และช่วยกระจายรายได้ท่ีมปี ระสทิ ธภิ าพ ตลอดระยะเวลาท่ีมีส่วนร่วมในคณะอนุกรรมาธิการขับเคลื่อนการปฏิรูประบบแรงงานและ ระบบคมุ้ ครองผบู้ ริโภค ทง้ั ในฐานะผูเ้ ชีย่ วชาญประจาตวั สมาชกิ สปท.(นายศิริชยั ไมง้ าม) ในระยะเร่ิมตน้ ในปี ๒๕๕๙ และเหลือตาแหน่งที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการฯ ในปี ๒๕๖๐ ได้พบประสบการณ์ ที่ประทับใจในความตั้งใจทางานของอนุกรรมาธิการทุกท่าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งประธานคณะอนุ กรรมาธิการฯ (นายศริ ชิ ยั ไมง้ าม) ทีท่ มุ่ เทและเอาใจใสใ่ นหน้าท่ี จนงานสาเร็จลลุ ่วงดว้ ยคณุ ภาพหลายเรอื่ ง เช่น เสนอจัดต้ังศูนย์จดทะเบียนแรงงานข้ามชาติแบบบูรณาการ ณ จุดผ่านแดนถาวร ซ่ึงจะช่วยแก้ปัญหาแรงงานข้ามชาติผิดกฎหมายและปัญหาการค้ามนุษย์, การบูรณาการพัฒนาฝีมือ แรงงานแห่งชาติ ซึ่งจะช่วยให้มีการบูรณาการหน่วยงานทั้งหมดท่ีเก่ียวข้องกับการผลิตแรงงาน เช่น กระทรวงศึกษาธิการ และหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องกับการใช้และพัฒนาฝีมือแรงงาน (กระทรวงแรงงาน) ให้ร่วมกนั วางแผนการผลิตและการพฒั นาฝมี อื แรงงานเพอ่ื เพมิ่ คา่ ตอบแทนอยา่ งเปน็ ระบบและสอดคลอ้ ง กับความต้องการของตลาดแรงงาน, เสนอจัดตั้งศูนย์ข้อมูลแรงงานกลาง ซ่ึงจะเป็นฐานข้อมูลกลางท่ีช่วยให้ การผลิตและการพัฒนาฝมี ือแรงงานแหง่ ชาติบรรลุผลตามวัตถปุ ระสงค์

P a g e | ๘๓ นอกจากน้ยี ังประทบั ใจในการไปสัมมนาหรือไปดงู านนอกสถานที่ของคณะอนกุ รรมาธกิ ารชุดนี้ ทเี่ ป็นไปอย่างเขม้ ขน้ เอาจริงเอาจังและไดป้ ระโยชนท์ ง้ั เนอ้ื หาและประสบการณต์ รง ซง่ึ ชว่ ยให้เกดิ แนวคดิ ในการแก้ปัญหาได้อยา่ งถกู วิธีและตรงประเด็น นบั ว่าคมุ้ คา่ กบั งบประมาณคา่ ใช้จา่ ยของทางราชการ ในด้านการปฏิรูประบบคุ้มครองผู้บริโภค ได้มีส่วนผลักดันให้ออกกฎหมายเพ่ิมอานาจให้กับ ประชาชนในฐานะผ้บู ริโภค ผา่ นองค์กรทเี่ ปล่ียนชื่อใหมว่ ่า “สภาผู้บริโภคแห่งชาติ” (National Council of Consumer) แทนคาว่า “องค์กรอิสระ” ให้สามารถฟอ้ งรอ้ งผู้ประกอบการแทนสมาชกิ หรอื ประชาชน ท่ีมาร้องขอได้ ผลักดันออกกฎหมายชดเชยค่าเสียหายที่เกิดจากบริการด้านสาธารณสุข และกฎหมาย ความรับผดิ จากสินค้าและบริการทไี่ ม่ไดม้ าตรฐาน เป็นตน้ ซง่ึ ต้องรอผลต่อไป สาหรับปัญหาอุปสรรคในการทางาน เม่ือเทียบกับความประทับใจข้างตน้ ถอื ว่าน้อยนิด เนื่องจากข้อเสนอหรือแนวทางการปฏิรูปประเทศ ต้องใช้ระยะเวลา ปฏิรปู ตามทีร่ ัฐธรรมนญู กาหนดไวใ้ หแ้ ล้วเสร็จภายในเวลาถึง ๒๐ ปี คาดวา่ ขอ้ เสนอ หรือแนวทางการปฏิรูประบบแรงงานและระบบคมุ้ ครองผู้บริโภคดังกล่าวจะถูกนาไป ปฏิบตั ิใหเ้ กดิ ผลในท่ีสดุ ข้อเสนอแนะในการทางาน คือ องค์ประกอบของคณะอนุกรรมาธิการ ควรเพิ่มสัดส่วนของผมู้ ีประสบการณ์ตรงให้เขา้ มามีสว่ นร่วมในการสะทอ้ นปญั หาและ เสนอแนวทางแก้ไขปัญหามากขึ้น โดยเฉพาะผู้บริหารระดับต้นถึงระดับกลาง ในหน่วยงานของรัฐและภาคเอกชน จะช่วยให้การทางานตรงประเด็น เป็นไปได้ และไม่หลงทาง

P a g e | ๘๔ มมุ จาก ผแู้ ทนกระทรวงแรงงาน

P a g e | ๘๕ นำงถวิล เพิ่มเพยี รสนิ อนุกรรมำธิกำร คณะอนุกรรมาธิการขับเคล่ือนการปฏิรูปประเทศระบบแรงงานและระบบคุ้มครองผู้บริโภค สภาขับเคล่ือนการปฏิรูปประเทศ (สปท.) มีความมุ่งม่ันในการปฏิรูประบบแรงงานของประเทศ ให้ได้รับการคุ้มครองสวัสดิการแรงงาน การได้รับสิทธิประโยชน์จากการทางาน การได้รับการดูแล เม่ือแรงงานเกษียณอายุ นอกจากนกี้ ารปฏิรูประบบคุ้มครองผ้บู รโิ ภคเป็นส่งิ สาคญั ท่ตี อ้ งดาเนินควบคู่ กนั ไป เนือ่ งจากเป็นผลที่กระทบตอ่ พลเมอื งของประเทศโดยตรง คาว่า พลเมือง คือ ประชาชนที่อยู่ในประเทศและภายใต้ผู้ปกครองเดียวกัน ซ่ึงหมายรวมถึง นักเรียน นักศกึ ษา แรงงาน ข้าราชการ ทม่ี ีหนา้ ที่แตกตา่ งกนั ออกไป ยอ่ มได้รับการคุ้มครองตามสิทธแิ ละ หน้าท่ีของแต่ละคน ดังนั้นการปฏิรูประบบแรงงานและระบบคุ้มครองผู้บริโภคเป็นภาระหน้าที่ท่ีสาคัญ ยิ่งในการดาเนนิ การเพ่ือให้เกดิ ส่งิ ทด่ี ตี อ่ แรงงานและประชาชนทกุ คน การดารงตาแหน่งในคณะอนุกรรมาธิการฯ คณะนี้ในลาดับแรกมีความรู้สึกว่า จะสามารถทา อะไรให้เกิดประโยชน์กับคณะอนุกรรมาธิการฯ ได้บ้าง แต่เมื่อผ่านการประชุมร่วมกันในหลาย ๆ ครั้ง ทาให้เกิดมุมมองที่จะนาภารกิจงานในตาแหน่งผู้อานวยการศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร สานักงานปลัดกระทรวงแรงงาน รวมถึงตาแหน่งแรงงานจังหวัดพระนครศรีอยุธยาท่ีเคยดารงตาแหน่ง ในภูมิภาค มาประยุกต์รวมกันเพื่อพัฒนาวางระบบจัดการทาข้อเสนอความคิดเห็นส่งผ่านไปยัง คณะกรรมาธิการชุดใหญ่ตอ่ ไป เช่น ในเร่ืองของการจัดการบริหารแรงงาน การพัฒนาระบบสารสนเทศในการจัดเก็บข้อมูล แรงงานท้ังในระบบและนอกระบบให้มีความถูกต้อง เพื่อนาไปพัฒนาวางรูปแบบการจัดการแรงงาน เพอ่ื กาลังแรงงานของประเทศไทยท่มี ีมากกวา่ ๓๗.๑๐ ล้านคนในปจั จุบนั (สานกั งานสถิติแห่งชาติ พ.ศ.๖๐) และมีผู้ว่างงาน ๕.๐๑ แสนคน มีแนวโน้มการเข้าสู่แรงงานนอกระบบเพ่ิมสูงขึ้นส่งผลให้แรงงาน ในภาคอุตสาหกรรม/บรกิ ารลดนอ้ ยลง การเข้ามาเป็นคณะอนุกรรมาธิการขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศระบบแรงงานและระบบ คุ้มครองผู้บริโภคมีความคาดหวังอะไรบ้าง คงต้องบอกว่า ความคาดหวังมีมากมายที่มีความต้องการ ให้แรงงานของไทยหรือประชาชนคนไทยในวัยทางาน ทั้งที่ทางานในระบบและนอกระบบให้ได้รบั ความ คมุ้ ครองท่ีเปน็ ธรรม ไดร้ บั สวัสดิการในการทางานที่ดี มีรายไดเ้ พียงพอตอ่ การดารงชีพ มีการขยายโอกาส ให้แก่ผู้ว่างงานได้รับการบรรจุตาแหน่งงาน และเม่ือถึงวัยเกษียณต้องได้รับเงินที่สามารถเล้ียงชีพ ในอนาคตตอ่ ไปได้

P a g e | ๘๖ ประเทศไทยกาลังเขา้ สู่สังคมผู้สูงอายุเน่อื งจากอัตราการเกิดของประชากรท่ีลดลงอย่างต่อเนื่อง และการรักษาพยาบาลที่มีประสิทธิภาพสูงข้ึน ส่งผลให้ในอนาคตประเทศไทยจะขาดกาลังแรงงาน ทาให้ต้องมกี ารวางแผนด้านแรงงานทีเ่ ปน็ ระบบ อาจมีการขยายอายุของผูเ้ กษียณให้เพ่ิมมากขนึ้ เหมอื น อย่างในหลาย ๆ ประเทศที่ได้เริ่มดาเนินการส่งเสริมให้ผู้สูงอายุที่ยังมีความสามารถได้มีโอกาสทางาน ไดอ้ ยา่ งต่อเนือ่ งตอ่ ไป โดยในส่วนของประเทศไทยได้มีการผลักดันให้เกิดการจ้างงานผู้สูงอายุเพ่ิมขึ้น มีการเสนอ กฎหมายเกย่ี วกับการจ้างงานผู้สงู อายุโดยมเี งื่อนไขในการลดหย่อนค่าใชจ้ า่ ยใหก้ บั หนว่ ยงานทด่ี าเนนิ การ จ้างผู้สูงอายุ และยังมีประเด็นท่เี กี่ยวข้องกับแรงงานท่ีสาคญั อีกสว่ นหน่งึ คอื การจ้างแรงงานตา่ งดา้ ว (สญั ชาติ ลาว กัมพูชา และเมียนมาร์) ของภาคเอกชนไทยทมี่ ีการเพิ่มจานวนแรงงานต่างด้าวอย่างต่อเนอื่ ง โดยมี ข้อเรียกร้องจากภาคเอกชนท่ีมีความประสงค์จะนาเข้าแรงงานต่างด้าว ๓ สัญชาติให้มีการปฏิบัติอย่าง ถูกต้องและเป็นระบบ ทาให้ต้องเร่งดาเนินการออกกฎหมายเพื่อควบคุมการจ้างงานแรงงานต่างด้าว ๓ สญั ชาตใิ หม้ คี วามเป็นธรรม และถูกตอ้ งตามหลักสากลท่ถี อื ปฏบิ ตั ิกัน นอกจากการจ้างแรงงานสตรีและแรงงานเด็กก็ต้องมีระบบการบริหารจัดการท่ีสามารถ ตรวจสอบได้วา่ นายจา้ งได้ปฏบิ ัติตามกฎหมายคุ้มครองแรงงานกบั แรงงานสตรีและแรงงานเดก็ อย่างเปน็ ธรรมหรือไม่ ดังน้ันการเข้ามาร่วมเป็นคณะอนุกรรมาธกิ ารฯ ชุดน้ีถือได้ว่า เป็นประโยชน์อย่างย่ิงในการท่ีจะ เช่ือมโยงภารกิจงานด้านแรงงานของกระทรวงแรงงานเข้ากับภารกิจของคณะอนุกรรมาธิการฯ เพ่ือสร้างสรรค์ระบบการบรหิ ารจัดการดา้ นแรงงานเพ่ือใช้เปน็ ฐานข้อมลู กลางทีม่ ีประสิทธภิ าพสามารถ นามาวเิ คราะหส์ ถานการณด์ ้านแรงงานด้านตา่ ง ๆ ได้อย่างรวดเร็ว มีความคลาดเคลื่อนน้อยทสี่ ดุ ในส่วนของสานักงานปลัดกระทรวงแรงงานได้ดาเนินการเชื่อมโยงข้อมูลจากกรมการจัดหางาน กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน และสานักงานประกันสังคม โดยมีศูนย์ เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารเป็นหน่วยงานกลางในการเช่ือมโยงข้อมูล และได้ดาเนินการ ประสานการเชื่อมโยงข้อมูลไปยังกระทรวงมหาดไทย กระทรวงการคลัง เพื่อข้อใช้ฐานข้อมูลร่วมในการ นามาวิเคราะห์เชิงนโยบายท่ีจะเป็นประโยชน์ต่อประชาชนวัยแรงงาน รวมถึงการดาเนินการตรวจสอบ ป้องกัน แก้ไขปัญหาด้านแรงงานท่ีจะเกิดข้ึนในอนาคต และสามารถป้องกันปัญหาการค้ามนุษย์ อนั เนื่องมาจากการจา้ งแรงงานตา่ งด้าว ท่ีผ่านมาประเทศไทยถูกจัดอันดับการแก้ไขปัญหาการค้ามนุษย์ด้านแรงงานจากกระทรวง การต่างประเทศของสหรัฐอเมริกาให้อยู่ในระดับที่ต้องเฝ้าระวัง โดยส่งผลกระทบต่อภาพลักษณ์ของ ประเทศไทยเป็นอย่างมาก รวมถึงการถูกกีดกันสินค้าเกษตรกรรม และอุตสาหกรรมอันเนื่องมาจาก ปัญหาการค้ามนุษย์ทไี่ ม่ได้รับการแกไ้ ขให้เป็นรปู ธรรม ดังน้ันการทาหน้าท่ีของคณะอนุกรรมาธิการฯ เป็นอีกหน่ึงภารกิจที่สาคัญจะช่วยให้ปัญหาของ แรงงานดา้ นต่าง ๆ ได้รับการแกไ้ ขไปในทางทถ่ี ูกตอ้ ง รวดเรว็ และเปน็ ไปตามนโยบายของรัฐบาลทีไ่ ด้ให้ ความสาคัญกบั เร่ืองของแรงงานเป็นอยา่ งมาก

P a g e | ๘๗ อย่างไรก็ตามการเข้ามาเป็นคณะอนุกรรมการฯ คณะนี้ท่ีต้องดูงานระบบแรงงานและระบบ คุ้มครองผู้บริโภคท่ีพิจารณาแล้วเหมือนจะเป็นงานคนละด้านกัน แต่เป็นงานท่ีทาเพ่ือประชาชนคนไทย ทกุ คนให้ไดร้ บั คณุ ภาพชวี ติ ทดี่ เี พม่ิ ข้ึน การทางานของคณะอนุกรรมาธิการฯ โดยส่วนใหญ่เป็นการประชุมเพื่อพิจารณาข้อมูลที่ เจ้าหน้าท่ีได้รวบรวมจากข้อสังเกตของอนุกรรมาธิการ ซ่ึงเป็นข้อมูลจากเอกสาร Secondary Data มีการจัดการศกึ ษาดงู านของคณะอนุกรรมาธกิ ารฯ เพื่อให้ได้รับข้อมลู รอบดา้ นในเร่อื งท่ีคณะกรรมาธิการฯ ให้ความสนใจเป็นพเิ ศษ เช่น การไปติดตามแกไ้ ขปัญหาแรงงานตา่ งด้าวใกล้ชายแดนท่จี ังหวดั สระแก้ว จันทบุรี เม่ือวันที่ ๒๖ – ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๖๐ คณะอนุกรรมาธิการฯ ไดป้ ระเดน็ สาคญั คอื การแก้ไขปญั หาการใช้แรงงาน ต่างด้าวในเขตจังหวัดปราจีนบุรี การเสนอเพิ่มจุดผ่านแดนผ่อนปรนท่ีบ้านเขาดิน อาเภอคลองหาดเพิ่ม อีกหน่ึงเพื่อแก้ไขปัญหาการเดินทางเข้าออกจุดผ่านแดนอรัญประเทศที่มีความคับค่ังเกินไป และแก้ไข ปั ญ ห า ก า ร จด ทะ เ บี ยน แ ร ง ง า น ต่า ง ด้า วใน เ ข ต จัง หวัดจัน ทบุ รี ท่ีไ ม่ ทันต่อ ค วา ม ต้อ ง ก าร แ ร งงาน ในชว่ งเวลาที่เงาะ ทุเรยี น มังคดุ มีผลผลิตออกสู่ตลาดทาให้เสียมลู ค่าทางเศรษฐกจิ เปน็ ต้น และคณะอนุกรรมาธิการฯ ได้มีโอกาสพูดคยุ สอบถามชาวแอฟริกาจานวนหลายร้อยคนท่ีเข้ามา ค้าเพชรพลอยในจังหวัดจันทบุรี ท่ีเห็นชัดเจนคือ ยังคงวัฒนธรรมการแต่งกาย ทาให้เกิดความรู้สึกว่า การค้าขายอัญมณีเป็นตัวช้ีวัดเศรษฐกิจของจังหวัดจันทบุรี ซ่ึงปัจจุบันตลาดการค้าอัญมณีของ จังหวัดจนั ทบรุ มี ปี ริมาณลดลงเมอ่ื เทียบกบั ในอดีตทผี่ า่ นมาเปน็ ผลมาจากปรมิ าณท่ีขุดพบมนี ้อยลง จะเห็นได้ว่า การเดินทางไปลงพ้ืนท่ีเพื่อรับฟังข้อคิดเห็นของผู้ท่ีได้รับผลกระทบในพ้ืนที่เป็น ประโยชน์มากกว่าการรับรู้ข้อมูลจากเอกสาร นอกจากจะได้รับรู้ข้อมูลในภารกิจของคณะอนุ กรรมาธกิ ารฯ แล้ว ยังได้รับรู้ขอ้ มูลท่ีเปน็ ประโยชนใ์ นดา้ นเศรษฐกิจของจังหวดั จันทบรุ ีเพิ่มขึ้นด้วย และ เป็นการสานสัมพันธ์ระหว่างคณะอนุกรรมาธิการเพิ่มมากขึ้น ทาให้ประสิทธิภาพการทางานเพ่ิมข้ึน เพราะการพบเห็นส่ิงใหม่ ๆ เป็นการเปิดโลกทัศน์ ทาให้ความคิดกว้างไกลเพ่ิมมากข้ึน เกิดกระบวนการ สังเคราะห์ท่ีเป็นรปู ธรรมทีช่ ัดเจน ในขณะเดียวกันในฐานะคณะอนุกรรมาธิการฯ ท่ีมีตาแหน่งหน้าท่ีราชการในกระทรวงแรงงาน ต้องร่วมผลักดันให้การปฏิรูประบบแรงงานให้ได้รับการแก้ไขให้เป็นระบบ โดยเริ่มจากจาแนกกลุ่ม แรงงานออกเป็นแรงงานในระบบและนอกระบบ ซ่ึงต้องแบ่งตามกิจการว่าอยู่ในกลุ่มอุตสาหกรรมหรือ เกษตรกรรมหรอื การจา้ งงานในบ้านเรือน เม่อื จาแนกออกมาแลว้ วา่ อยูใ่ นกลุม่ ใดกต็ อ้ งจาแนกเพมิ่ เตมิ อกี ในส่วนของแรงงานทั่วไป แรงงานสตรี แรงงานเด็ก แรงงานผู้สูงอายุ แรงงานต่างด้าว แรงงานคนพิการ หลงั จากนั้นกน็ าแรงงานแตล่ ะประเภท แต่ละกลุ่มมาวเิ คราะห์ถึงปญั หาของแรงงานทไี ดร้ ับผลกระทบ รวมถงึ พจิ ารณากฎหมายดา้ นแรงงานทบ่ี งั คับใช้บางฉบบั ได้ตราออกมาบังคับใช้เมือ่ ๔๐ ปที ผ่ี ่านมา เช่น พระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๘ เป็นต้น ว่ามีความทันสมัย ทันต่อเหตุการณ์ สถานการณ์ในปัจจุบนั ท่ีโลกมีการเปล่ียนแปลงไปมากน้อยเพียงใด หากเห็นสมควรปรับปรุงแก้ไขกต็ ้องแจ้ง ไปยังหน่วยงานท่ีเก่ียวข้องดาเนินการยกร่างปรับปรุงแก้ไขให้เป็นปัจจุบัน เพ่ือรองรับการเปล่ียนแปลง ของโลกไดท้ ัน) นอกจากน้ีควรพัฒนาเทคโนโลยีด้านสารสนเทศแรงงานให้มีความทันสมัย มีความถูกต้อง และ สามารถเข้าถึงข้อมูลได้อย่างรวดเร็ว ลดความซ้าซ้อนของข้อมูล เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการตัดสินใจของ

P a g e | ๘๘ ผู้บริหารกระทรวงแรงงาน และรัฐบาลในการกาหนดนโยบายด้านแรงงานให้มีความสอดคล้องกับ สถานการณ์ของประเทศในปจั จุบัน แต่ส่ิงที่สาคัญในการที่จะปฏิรูประบบแรงงานของประเทศต้องเร่ิมจากคนเป็น อันดับแรก ต้องมีการพัฒนาคนให้มีทักษะฝีมือในการนาไปปฏิบัติงานให้ เกิด ประสิทธิภาพสูงสุด เม่ือมีทักษะฝีมือแล้วต้องมีวินัยในการทางาน เพราะวินัยเป็นสิ่ง ท่ีจะก่อให้เกิดความรับผิดชอบในการปฏิบัติงาน คนจะมีทักษะฝีมือดีมากแคไ่ หนหาก ไม่มีวินัยก็ไม่สามารถสร้างผลงานท่ีดีได้ ดังน้ันควรเสริมในเร่ืองของทักษะฝีมือและ วินยั ในการทางานให้แกป่ ระชาชนควบค่กู นั ไปจะเปน็ ผลดตี ่อแรงงานและประเทศไทย

P a g e | ๘๙ นายสรุ พล พลอยสุข ที่ปรึกษาอนกุ รรมาธิการ กระผมได้มโี อกำสทำงำนรว่ มกบั อนุกรรมำธิกำรขบั เคลื่อนกำรปฏิรูประบบแรงงำนและระบบ คมุ้ ครองผบู้ ริโภค ในสภำขับเคล่ือนกำรปฏริ ปู ประเทศ ในช่วงปี พ.ศ.๒๕๕๘–๒๕๖๐ โดยเรม่ิ จำกกำร เป็นคณะทำงำน ต่อมำได้รับกำรแต่งตั้งให้เป็นที่ปรึกษำคณะอนุกรรมำธิกำรฯ และต่อมำได้รับกำร แต่งตั้งให้เปน็ อนุกรรมำธกิ ำร โดยมีเรอื่ งสำคัญท่ตี อ้ งทำกำรศกึ ษำและจัดทำรำยงำนผล หลำยเร่ือง แต่มีเรื่องที่ผมเข้าไปมีส่วนร่วมมากที่สุด คือ การพัฒนาฝีมือแรงงานแห่งชาติเพ่ือยกระดับขีด ความสามารถในการแขง่ ขันของแรงงานไทย ทาให้มีหลายสิ่งหลายอย่างท่ีผมได้มโี อกาสได้รับรู้รับทราบ มีโอกาสได้นาเสนอความคิดเห็น และมีโอกาสได้ร่วมพิจารณาในรายละเอียดที่สาคัญต่าง ๆ มากมาย ซงึ่ ถอื เป็นประสบการณ์ท่ลี ้าค่าย่งิ นอกจากน้ียังมีส่งิ ต่าง ๆ ทีผ่ มอยากแสดงความรสู้ กึ เพิ่มเตมิ ไวใ้ นโอกาสนี้ คอื ก่อนที่จะได้รับการแต่งตั้งให้เป็นอนุกรรมาธิการฯ ผมคือข้าราชการพลเรือน ท่ีได้รับมอบหมาย จากท่านอธิบดีให้มาร่วมเป็นคณะทางานเพ่ือพิจารณาวาระการปฏิรูปประเทศตามข้อเสนอของ สปช. ก็ได้รับมอบหมายให้ทาหน้าท่ีในการศึกษาวิเคราะห์รายละเอียด และนาเสนอร่างรายงาน ซ่ึงก็ได้ ดาเนินการจนสาเร็จ แล้วจึงได้รับการแต่งตั้งเป็นอนุกรรมาธิการฯ ในเวลาต่อมา ซึ่งผมก็หวังว่าจะ สามารถผลักดันข้อเสนอต่าง ๆ ให้ผ่านความเห็นชอบของคณะกรรมาธิการฯ และสภาขับเคลื่อนการ ปฏริ ูปประเทศ ปรากฏว่าในช้ันการนาเสนอและพิจารณามีรายละเอียด ข้อซักถามและข้อเสนอแนะมากมาย ซึ่งคณะอนุกรรมาธิการฯ ต้องช่วยกันปรับปรุงรายงานกันอย่างหนักมาก บางคนก็โกรธ บางคนก็ท้อ บางคนก็เหน่ือย บางคนก็บ่น แล้วแต่ความรู้สึกและความคาดหวังของแต่ละคน สาหรับผมมันคือ ความต่ืนเต้นและท้าทายอยู่ตลอดเวลา คือ รู้สึกว่ามีโอกาสได้ทาอะไรเพ่ือหนว่ ยงานและประเทศชาตอิ ีก แล้ว ตอ้ งสูแ้ ละทาใหด้ ที ีส่ ุด ผมว่าคณะอนุกรรมาธิการฯคณะน้ี ขยันขันแข็งและมีความต้ังใจในการทาหน้าที่เป็นอย่างมาก มีความทุ่มเทเสียสละท้ังเวลา แรงกายและแรงใจ อย่างเต็มท่ี มีการให้แง่คิดและข้อเสนอแนะต่าง ๆ ที่เปน็ ประโยชน์ ทกุ คร้ังท่ีมีการประชุมกัน ถือเป็นคณะบคุ คลท่ีมคี ณุ ประโยชน์ต่อประเทศชาติเปน็ อย่างมาก ผมว่ามีปัญหาเดียวนะ คือ เวลา ถือเป็นข้อจากัดมากที่สุด โดยเฉพาะอย่างยิ่งเวลาในการ นาเสนอรายงานต่อคณะกรรมาธิการ หรือสภาขับเคล่ือนการปฏิรูปประเทศ ทาให้ไม่สามารถนาเสนอ รายละเอียดให้ชัดเจนได้ ตรงน้ีถือเป็นปัญหาสาคัญมาก เพราะอาจทาให้มีการพิจารณาตัดสินใจ

P a g e | ๙๐ ท่ีคลาดเคล่ือนไดง้ ่าย และนาไปส่ผู ลลพั ธท์ ีไ่ มพ่ งึ ประสงคใ์ นอนาคต ซึ่งจะต้องมาแก้ไขกันอกี ตอ่ ไป ดงั นน้ั ถ้าเปน็ ไปไดก้ ็อยากใหม้ ีเวลาในส่วนน้ใี ห้มากข้นึ การแรงงาน มักถูกแบ่งเป็น ๒ ด้าน คือ การบริหารแรงงาน และการพัฒนาแรงงาน ซ่ึงในอดีต จะเน้นหนักในการบริหารแรงงาน ได้แก่ การคุ้มครองแรงงาน การจัดหางาน การทางานของคนตา่ งดา้ ว การบรหิ ารแรงงานไทยไปทางานตา่ งประเทศ และการประกันสงั คม สาหรับงานอีกด้านหน่ึง คือ การพัฒนาแรงงาน ไม่ค่อยได้รับความสนใจเท่าที่ควร จนทาให้ การดาเนินภารกิจด้านน้ีไปมุ่งเน้นกลุ่มผู้ด้อยโอกาสเป็นส่วนใหญ่ จึงไม่สามารถตอบสนองความตอ้ งการ แรงงานในเชิงคุณภาพในปัจจุบันได้ ดังน้ันจึงขอเสนอให้มีการผลักดันการดาเนินการพัฒนาแรงงาน ท้งั ระบบใหม้ คี ณุ ภาพมากข้นึ กวา่ เดมิ ท่ีสาคัญคืออย่าไปคิดรวมว่ากระบวนการทางการศึกษาจะสามารถตอบโจทย์ในส่วนของการ พัฒนาแรงงานได้ เพราะว่าการพัฒนาแรงงานนั้นเป็นการดาเนินการแบบทันทีทันใด เพ่ือแก้ปัญหาท่ี เกิดข้ึนในปัจจุบัน ใช้เวลาในการดาเนินการไม่มากนัก เน้นที่ทาบ่อย ๆ จนเกิดทักษะความชานาญ แล้วจึงค่อย ๆ เติมเร่อื งอืน่ ๆ เขา้ ไปเรื่อย ๆ จนทาใหแ้ รงงานเหล่าน้ันพัฒนาเปน็ แรงงานทีม่ ีคณุ ภาพ ทั้ ง นี้ ร ว ม ถึ ง ก า ร พั ฒ น า แ ร ง ง า น ใ ห ม่ ท่ี จ บ ก า ร ศึ ก ษ า แ ล ะ ก า ลั ง จ ะ เ ข้ า สู่ ตลาดแรงงานด้วยเช่นกัน การพัฒนากระบวนการฝึกงานของนักศึกษาให้เป็นการ ฝึกงานท่ีแท้จริงเป็นเรื่องสาคัญมาก ต้องไม่ทาให้นักศึกษาฝึกงานเหล่าน้นั กลายไป เป็นแรงงานทดแทนในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง ต้องมีการคุ้มครองในช่วงเวลาฝึกงาน อย่างจริงจัง ไมใช่ปล่อยให้เป็นไปตามยถากรรม ส่ิงต่าง ๆ เหล่าน้ี เป็นสิ่งท้าทาย ในการปฏริ ูปการพฒั นาแรงงานทง้ั สิ้น จึงควรมีการทบทวนทง้ั ระบบตอ่ ไป

P a g e | ๙๑ มมุ จาก นกั วชิ าการ

P a g e | ๙๒ รองศาสตราจารยแ์ ล ดิลกวทิ ยรตั น์ ทปี่ รกึ ษาอนกุ รรมาธกิ าร ตอ้ งยอมรบั วา่ นอกเหนือจากเหตุผลในเร่ืองหลกั การแลว้ ความสมั พันธ์ส่วนตวั กเ็ ปน็ สาเหตุสาคญั ที่ทาให้ผมโดดลงเรือลาน้ีในฐานะท่ีปรึกษาทั้งในคณะใหญ่และคณะย่อย นั่นคือเป็นที่ปรึกษาท้ังใน กรรมาธิการผลกั ดนั การปฏิรูปประเทศดา้ นสังคม และอนกุ รรมาธิการขบั เคลอื่ นการปฏิรูประบบแรงงาน และระบบค้มุ ครองผู้บริโภค ที่ว่าเป็นเหตุผลด้านหลักการน้ัน ก็คงเป็นเพราะผมบังเอิญเข้ามาผูกพันอยู่กับวงการแรงงาน ตั้งแต่ปีแรกของการเป็นอาจารย์เม่ือ ๔๕ ปีท่ีแล้ว ทาการศึกษา สอน วิจัย และร่วมงานกับมิตรสหาย ดา้ นแรงงานนับต้งั แต่ผู้ใชแ้ รงงาน นกั วชิ าการ ขา้ ราชการและผู้บรหิ ารด้านทรัพยากรมนษุ ย์ แถมยงั เป็น กรรมการท้ังภาคแรงงานรัฐ และแม้แต่จะเข้าไปเก่ียวข้องกับการบริหารเองก็เคย ไม่ว่าจะเป็นองค์กร ในประเทศหรือองคก์ รนานาชาติ ผมจึงคิดว่าภูมิหลังท่ีพอมีน้ันน่าจะเป็นประโยชน์กับวงการแรงงานบ้าง หากจะมีคนเห็น ประโยชน์และนาไปใช้ด้วยความจรงิ ใจและจรงิ จงั ส่วนที่ว่าเป็นเหตุผลส่วนตัวก็เป็นเพราะไดร้ ับการชักชวนจากคนที่รักใคร่นับถอื กัน โดยที่เห็นวา่ คนทชี่ กั ชวนมานน้ั เป็นคนท่ีจรงิ ใจและเปน็ นกั เลง ! เหตุผลข้อแรกนั้นดูจะเปน็ ท่ีเข้าใจไดไ้ ม่ยาก แต่เหตุผลข้อหลังนา่ จะมีคนกังขากันอยู่ไม่นอ้ ยหาก ไม่มกี ารขยายความกนั สังคมไทยน้นั เราเช่อื ถือหากไมถ่ ึงกบั นับถือเสยี ทเี ดยี วกต็ ามกบั ความเปน็ นักเลง คุณสมบัติของนักเลงก็คือจริงใจ ถือคาสัตย์ คาไหนคาน้ัน ไม่คดโกงใคร เท่านี้ก็พอแล้วสาหรับ คณุ สมบตั ิของคนท่ีใครจะคบใครสกั คน บังเอิญผมรู้สึกว่าคนที่ชวนผมมาเป็นอย่างน้ัน ผมก็เลยตกปากรับคาโดยไม่รู้เสียด้วยว่าจะช่วย เขาไดอ้ ยา่ งท่ีเขาหวังไหม นับตง้ั แตจ่ ะมาประชมุ แล้วจะมีท่จี อดรถไหม เพราะเคยเปน็ อะไรต่ออะไรในท่ีนี้ มาก่อน แต่พอไม่ทันยกขาก็ลาโรงไปหลายคณะ ด้วยว่าไม่รู้จะเดินทางกันยังไง ขับรถมาเองก็ไม่มที ีจ่ อด มาแท็กซี่ก็มีอยู่ขาเดียวคือขามา ส่วนขากลับตอนเลิกประชุมมันนัดกันไปส่งรถเป็นแถว ก็เลยถอดใจ คอ่ ยๆปลกี กายหายเรน้ ไปจากการประชมุ จนเขาชินกันไปในท่สี ุด

P a g e | ๙๓ เมื่อตกลงใจแล้วว่าจะร่วมหอลงโรงกนั ก็ด้วยความมุ่งหวังว่าในเมือ่ เขาจะ \"ปฏิรูป\" กันทั้งทีเราก็ น่าจะมีโอกาสช่วยกันคิดอะไรดี ๆ ให้กับวงการโดยเฉพาะกับคนทางาน ซ่ึงเป็นคนกลุ่มใหญ่ท่ีสุดของ บ้านเมือง เป็นฐานรากของบา้ นเมือง ความเข้มแข็ง ความเจริญก้าวหนา้ ของบ้านเมือง ก็ต้องดจู ากความ เข้มแขง็ และเจริญกา้ วหนา้ ของคนเหล่านน้ี แ่ี หละ ถ้าจะปฏริ ูปบา้ นเมอื งกนั ทั้งทีกต็ อ้ งปฏิรูปชวี ิตคนกลมุ่ นี้ เพราะชีวติ คนกลมุ่ น้ี คือ ชวี ติ ของประเทศ หวงั งา่ ย ๆ หวงั เขาจะปฏริ ูปชีวติ คนทางาน! ซึ่งถ้าเป็นจริง \"คนทางาน\" ก็ต้องเป็นตัวต้ังของทุกเร่ืองไม่ว่าจะเป็นเร่ืองการคุ้มครองให้พ้นจาก การถกู หลอกลวง ใชเ่ ลย ตอ่ ต้านการค้ามนษุ ย!์ การคมุ้ ครองใหพ้ ้นจากการเอารดั เอาเปรยี บ การสนบั สนนุ ให้คนงานสามารถปกป้องตัวเองได้ ใช่เลย รีบรับรองอนุสัญญาองค์การแรงงานระหวา่ งประเทศ! สร้างหลักประกันและความม่ันคง ในการเงนิ ใชเ่ ลย ธนาคารแรงงาน! แลว้ ไง? ส่งิ เหลา่ นไ้ี ม่มอี ยู่ใน \"โจทย์\" ลว่ งหน้า ไมม่ ีเวลาสาหรับการต้งั โจทยใ์ หม่ นอกจากเข้ามาแก้โจทย์ทตี่ ้งั ไว้แลว้ ทาไมไมบ่ อกอย่างนเ้ี สียก่อนใน \"สภาพการจ้าง\" ถามว่าเมอื่ รูเ้ ช่นนแ้ี ลว้ ทาไงตอ่ หรือทาไงได้? ท่านอ่ืนจะคิดไงไม่รู้แต่ส่วนตัวผมคิดว่าดีเหมือนกันได้มาเรียนรู้ส่ิงท่ีไม่รู้มาก่อน ซึ่งถ้าจะว่ากัน ตามจริงผมก็ได้เรียนร้วู ธิ คี ดิ ของคนนอกวงการเยอะเหมือนกนั เรียนรู้แม้กระทั่งวธิ ีคดิ ของบางท่านที่น่า \"ท่ึง\" บางท่านก็ทาเอาเรา \"อ้ึง\" แต่ดีที่ไมย่ ักกะมใี ครทาให้ \"เสยี ว\" ผมว่าท่ีเราเข้านงั่ อยู่ด้วยกันปีกว่า ๆ น่ี ส่ิงดี ๆ ท่ีเราได้ เห็นจะเป็นความเป็นมิตร แม้จะไปไม่ถงึ ความเป็นเพื่อนท่ีร่วมหวั จมท้ายกันได้ก็ตาม เพราะพอเลิกประชุมตา่ งคนตา่ งก็โกยอ้าวหนีรถตดิ ไปตาม ๆ กนั ไม่มีเวลาแมจ้ ะไต่ถามทกุ ขส์ ขุ กนั จะได้สนทิ ชิดเชื้อกนั บา้ งก็ตอนไปดงู านนแ่ี หละ เพราะกนิ -อยู่ ดว้ ยกัน กระน้ัน กไ็ มบ่ อ่ ยนกั และไมไ่ ด้ไปกันทกุ คน น่าจะถามว่า กเ็ รามาทางานแล้วไดง้ านม้ัย อันนี้คงต้องตอบด้วยความจริงใจว่า \"เรา\" ได้ ได้งานท่ี \"เขา\" ต้ังโจทย์ไว้ให้ เราก็ทางานนั้นเต็มสติ กาลัง สว่ นงานที่ออกมาน้ันจะเปน็ มรรคเป็นผลแคไ่ หน มีคุณูปการตอ่ แผน่ ดนิ สักแค่ไหน คงตอ้ งขึน้ กบั ผู้ท่ี จะเกย่ี วข้อง ซ่ึงจะตอ้ งชกั แถวเข้ามารับผิดชอบกันอกี หลายทอด เราพอใจกบั ผลงานทอี่ อกมาแลว้ แคไ่ หน? พูดกันอย่างไม่เกรงใจ สิ่งท่ีเราทาน้ันไม่ใช่โจทย์ของเรา ไม่ใช่โจทย์ของคนทางาน ไม่ใช่โจทย์ ที่มคี นทางานเป็นตวั ต้งั แต่เปน็ โจทย์ของรัฐบาล เป็นการแก้โจทย์ให้รัฐบาล คาตอบจึงเป็นคาตอบให้รัฐบาล เป็นโจทย์ท่ีถามว่ารัฐบาลจะ แก้ปญั หาแรงงานอยา่ งไร? ไม่ใช่จะแกป้ ัญหา \"ให้\" แรงงานอย่างไร! คิดเล่น ๆ วา่ ถา้ วนั น้ีคนงานถามวา่ การขับเคลอื่ นการปฏริ ปู ในวนั น้ี คนงานได้อะไร? อะไรท่เี ปน็ การปฏริ ูปแรงงานบ้าง?

P a g e | ๙๔ อึง้ นะ! มาถงึ วนั นี้ นง่ั นับนว้ิ ดูก็เหน็ ว่าจะเหลอื การประชุมอย่อู ีกสักสามส่ีคร้ังเห็นจะได้ งานเล้ียงเหน็ ทีจะตอ้ งเลกิ รากันแล้ว ถามวา่ สง่ิ ทีค่ าดหวงั มีอะไรบา้ ง ถงึ วันนีไ้ ดอ้ ะไรไปบา้ ง ก็อย่างที่ว่าน่ันแหละ อย่างน้อยก็ได้ทาอะไรให้เป็นรูปเป็นร่างหรือ \"ข้ึนรูป\" อะไรท่ีเป็นโจทย์ ซึ่งต้ังล่วงหน้ามาแล้วให้เป็นที่จับต้องได้พอสมควร แต่ก็ต้องยอมรับว่า ต่อให้ทาอะไรได้มากกว่านี้ แต่ตราบใดท่ไี ม่ใช่โจทย์ของคนท่ีตอ้ งการแก้ การกระทาทวี่ า่ นน้ั ก็ได้ชอ่ื ว่าไมไ่ ด้แกป้ ัญหาตัวแมอ่ ยา่ งแทจ้ ริง ง่าย ๆ ถ้าจะถามว่าอะไรท่ีเหลือ อะไรที่ควรทาต่อ คาตอบก็เห็นจะเป็นว่า เปิดพน้ื ท่ใี ห้ \"หุ้นส่วน\" ความสัมพนั ธ์ในกระบวนการผลิต คือ นายจ้างกบั ลกู จา้ งเขา ได้ต้ังโจทย์ร่วมกันหาคาตอบร่วมกัน โดยการท่ีรัฐและราชการน่ังดูอยู่ห่าง ๆ คอยถามเขาเปน็ ครั้งคราวว่า \"มอี ะไรใหช้ ว่ ยไหม?\" ตราของกระทรวงแรงงานน้ันเป็นเทวดาสามองค์ องค์กลางตัวใหญ่กว่าอีก สององคย์ ังไมพ่ อ แถมยงั ถอื ดาบอีก! ไหน ๆ ก็ถูกบรรณาธิการกาหนดประเด็นให้ตอบว่า เราน่าจะต้องทาอะไร ในอนาคตอีก ก็อยากจะบอกว่า....ภารกิจในอนาคตของเราน่าจะเป็นการช่วยกัน ลดนา้ หนกั เทวดาองคก์ ลางใหเ้ ล็กลง เปลยี่ นดาบทถ่ี อื ใหเ้ ปน็ ถาดเสรฟิ น้า และใครก็ได้ช่วยเล่ือนเอาท่านที่น่ังลอยหน้าอยู่ตรงกลางไปแอบไว้ข้างหลัง ทีเถอะ

P a g e | ๙๕ นำงสำวนงสครำญ อดทน อนกุ รรมำธกิ ำร ประเด็นคำถำมที่ต้องกำรหำคำตอบและอยู่ในกระบวนกำรคิดของตนเองตลอดเวลำ และ อยำกจะให้ผู้ที่เก่ียวข้องท้ังภำครัฐ เอกชน ตลอดจนสหภำพแรงงำนได้พยำยำมหำทำงผลักดันและ ค้นหำคำตอบ ไม่ว่ำจะผ่ำนกระบวนกำรทำงำนของหน่วยงำนระดับใดของรัฐไม่ว่ำจะเป็นระดับ นโยบำย(Policy) หรอื ระดับปฏบิ ตั ิ (Operation) ก็ตำม ประเดน็ คำถำมที่ว่ำ คือ  จะทาอย่างไรที่จะพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานไทยเพื่อให้แรงงานไทยมีความมั่นคงเพียงพอ ต่อการดารงชีวิต (Security needs)  จะทาอย่างไรให้แรงงานไทยมศี กั ยภาพเพ่มิ ขึน้ (Great Potential) มีเกียรติ (honor) มีศักดิศ์ รี (Dignity) ได้รับการยอมรบั จากสังคมอย่างมคี วามหมาย (Social recognition & meaningful) มขี วญั และกาลงั ใจ (Morality)  จะทาอยา่ งไรให้ประเทศชาติมคี วามเจรญิ เตบิ โต ม่นั คงและม่ังคงั่ ในทกุ ด้าน  คาถามที่กล่าวมาแลว้ ข้างต้น เช่ือว่าจะนาไปสู่ โอกาสการเปล่ยี นแปลงสถานะของแรงงานไทย มีความม่ันคงในหน้าท่ีการงาน ส่งผลกระเป๋าตุง (รายได้ม่ันคง) สมองโต (ฝีมือได้รับการพฒั นา อย่างมคี ณุ ภาพ) มสี ุขภาพดีท้ังทางกายและใจตลอดจนมคี ุณธรรม ส่ิงเหล่านี้ คอื ความคาดหวงั ท่ตี ้องการใหเ้ กดิ ข้ึนกับแรงงานไทย ประเดน็ คาถามเหล่านม้ี ีความเช่ือวา่ “การปฏิรูประบบฐานข้อมูลแรงงาน” จะสามารถใหค้ าตอบ ได้ จึงได้นาเสนอการปฏิรูประบบฐานข้อมูลแรงงาน เมื่อวันที่ ๒๕ เมษายน ๒๕๕๙ จัดให้ “ศูนย์ข้อมูล แรงงานแห่งชาติ ; National Labor Information Center” ภายใต้กระทรวงแรงงานจะต้องได้รับการ ปฏิรูประบบฐานข้อมูลให้มีมาตรฐานเดียวกัน สามารถเช่ือมโยงข้อมูลกับฐานข้อมูลกลางของประเทศ ไดอ้ ย่างมปี ระสิทธิภาพ จากการที่ประธานอนุกรรมาธิการขับเคล่ือนการปฏิรูประบบแรงงานและระบบ คุ้มครองผู้บริโภค คุณศิริชัย ไม้งาม ได้เห็นความสาคัญและนาไปสู่การศึกษา อย่างจรงิ จังและสภาขับเคล่ือนการปฏริ ูปประเทศได้ลงมติเหน็ ชอบให้นา “การปฏิรูป ระบบริหารจัดการข้อมลู ด้านแรงงาน” เสนอคณะรัฐมนตรีตอ่ ไป และไม่อาจจะปฏิเสธได้ว่า แทจ้ ริงแล้ว The Means Justify the Ends or the Ends Justify the Means อย่าไปหาคาตอบเลยค่ะ ขอให้การปฏิรูประบบฐานข้อมูลได้รับการปฏิรูปและ แรงงานไทยได้รบั การพัฒนากเ็ พยี งพอแล้ว

P a g e | ๙๖ นำงดรุณี แก้วมว่ ง อนกุ รรมำธิกำร ในอดีตดิฉันเคยเป็นครูสอนประวัติศำสตร์ ครูของมัคคุเทศก์ ครูของคนขับแท็กซ่ีบำงกลุ่ม โดยทำงำนอำชพี ครูมำตลอด ๓๔ ปี สอนเด็กวยั รนุ่ สอนชำวบ้ำนทเ่ี ปน็ ไกด์ท้องถิน่ ไกดร์ ะดับประเทศ เคยเป็นผู้ทรงคุณวุฒิด้ำนมัคคุเทศก์ตำมพระรำชบัญญัติธุรกิจนำเที่ยวและมัคคุเทศก์ พ.ศ.๒๕๕๑ เคยสอนคนขับรถตุ๊กตุ๊กและแท็กซี่ ต้ังแต่ พ.ศ. ๒๕๔๕ - ปัจจุบัน สัมผัสได้ถึงแรงงำนนอกระบบ อำชีพอิสระ เม่ือพบเด็กวัยรุ่นจะถำมว่ำ “ไปไหนมำ, ทำงำนอะไรระหว่ำงว่ำงจำกเรียน” พบตุ๊กตุ๊ก หรือแท็กซี่ก็จะถำมว่ำ “เรียนจบอะไร, ทำไมมำประกอบวิชำชีพน้ี” ดิฉันเคยเป็นอนุกรรมำธิกำร พัฒนำฝมี อื แรงงำน สภำปฏริ ูปแห่งชำติ เมอ่ื พ.ศ. ๒๕๕๘ - 2559 ตอ่ มาได้เป็นอนุกรรมาธกิ ารขบั เคลื่อนการปฏริ ปู ระบบแรงงานและระบบคุ้มครองผ้บู ริโภค ทาให้ ทราบว่า การปฏิรูปและการพัฒนาจาเป็นต้องทาอย่างน้อย ๒ ระดับ คือ ระดับท่ีหนึ่ง การเตรียมคน ต้ังแต่เนิ่น ๆ โดยใช้ Model ของธนาคารโลกท่ีเรียกว่า STEP (Skills Towards Employment and Productivity) นามาประยกุ ต์กบั การปฏริ ูประบบการศึกษาขัน้ พนื้ ฐานของไทย ระดับที่สอง การเสริมสร้างคนทางานที่อยู่ในตลาดอยู่แล้วให้เก่งกว่าเดิม ให้มีทักษะที่สามารถ เผชิญกบั สิ่งแวดล้อมรอบดา้ น ส่งเสริมคณุ สมบตั ิตอ่ วชิ าชีพ เพือ่ ใหท้ กุ คนมโี อกาสกา้ วหนา้ โดยเนน้ โอกาส การมีงานทา เพราะหากทาได้จริงก็ไม่ต้องกลัวว่าจะตกงาน เพราะสามารถจะประกอบอาชีพ ของตนเอง (อาชพี อสิ ระ) หรอื เป็นลกู จา้ งก็ได้ ผลงานของคณะอนกุ รรมาธิการฯ ได้พิจารณาศึกษา ๓ เรื่องใหญ่ ๆ ที่สาคัญ คือ (๑) การจัดทะเบยี น แรงงานข้ามชาติ ณ จุดผ่านแดนถาวร เพ่ือจัดระเบียบแรงงานข้ามชาติเข้าสู่ระบบ (๒) การพัฒนาฝีมือ แรงงานแห่งชาติ เพ่ือยกระดับขีดความสามารถการแข่งขันของแรงงานไทย และ (๓) การปฏิรูประบบ บริหารจัดการขอ้ มูลด้านแรงงาน เวลาผ่านไปปีเศษทุกคนได้ทุ่มเทและให้เวลากับ ๓ เร่ือง อย่างเต็มท่ี ตามความรู้และประสบการณ์ เครอื ขา่ ยสายสัมพนั ธก์ ับหนว่ ยงานตา่ ง ๆ ทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกับ “แรงงาน” ของประเทศไทย ๒ เรอ่ื งแรก สาเรจ็ ลุล่วงไปในระดับหน่ึง ยังเหลือเรื่องท่ี ๓ คือ การปฏิรูประบบบริการจัดการข้อมูลด้านแรงงาน สาหรับ ดิฉันเห็นว่า ข้อมูลที่ได้รับเป็นท่ีน่าพอใจ เพราะฐานข้อมูลแรงงานมีอยู่มากมายตามหน่วยงานต่าง ๆ ท้ังภาครัฐและเอกชน ท้ังเปดิ เผยและซอ่ นเร้นอยู่ ยังขาดเจ้าภาพตัวจรงิ ที่จะมาเรียบเรยี งและรวบรวมเข้าเป็น ศูนย์ใหญ่ ซ่ึงเป็นงานที่อนุกรรมาธิการคณะนี้สามารถทาได้ ขอเพียงเวลา…. เพราะในอนุกรรมาธิการคณะ นี้มีความหลากหลายในประสบการณ์ มีผู้นาและตัวแทนแรงงานคอยเป็นปากเป็นเสียง รวมท้ังตัวแทน นายจ้างที่มีเมตตา พูดจริงทาจริง มารวมตัวกันเพ่ือปฏิรูประบบแรงงาน ทั้ง ๆ ท่ีแต่ละท่านมีงานของ

P a g e | ๙๗ ตนเองอยู่มากแล้ว แต่กเ็ สียสละเวลามาประชมุ และแลกเปลี่ยนความคิดเหน็ ซึ่งกนั และกัน แม้แต่ผูน้ าทหาร ก็ให้ขอ้ เสนอแนะ และใหเ้ กยี รติรับฟงั ข้อมูลแรงงานและใส่ใจท่ีจะช่วยแก้ปัญหาจรงิ ๆ ถึงแม้ว่าดิฉันจะมีงานสาคัญระดับไหนก็ตาม ดิฉันก็ให้ความสาคัญกับการได้มาเข้าร่วมประชุม กับคณะอนุกรรมาธิการในชุดนี้ ซึ่งดิฉันเองมีความประทับใจท้ังงานท่ีออกมา และบุคคลในคณะนี้หลาย ท่าน ต่างมีความรัก ความสามัคคี ความกล้าแสดงความคิดเห็น มีเมตตาธรรม และมีความเป็นศิลปิน นี่คือข้อสรุปในการทางานของคณะอนุกรรมาธิการชุดนี้ ปัญหาและอุปสรรคในการทางานแทนทุกคน มีความสุขที่ได้มาทางานด้วยกันเป็นแรงกระตุ้น และแรงบันดาลใจในการทางานร่วมกัน ในเวลาท่ีมี ปัญหาเราก็ต่างเปิดใจรับฟังความคิดเห็นและข้อเสนอแนะ โดยเชิญผู้ที่มีความรู้ในสาขาต่าง ๆ และผู้ที่ เกี่ยวข้องกับดา้ นแรงงาน ซ่ึงบุคคลที่ได้เชิญมาจากหลาย ๆ หน่วยงานน้ัน ได้ให้ความร่วมมืออย่างดมี าก ส่งผลให้อนุกรรมาธิการชุดนี้ได้รับทราบข้อมูลข้อคิดเห็ นและข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์ ตอ่ การพิจารณาของคณะอนกุ รรมาธกิ ารเปน็ อยา่ ง ดิฉันเห็นความร่วมมือเป็นอย่างดีของทุกฝ่าย ต้องยกความดีให้กับทีมงานหลาย ๆ ท่าน อาทิ ทา่ นประธานอนกุ รรมาธิการ ท่านรองศาสตราจารย์แล ดิลกวทิ ยรตั น์ นายชาลี ลอยสงู นางสิรวิ นั ร่มฉตั รทอง และที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการ ซึ่งอนุกรรมาธิการและท่ีปรึกษาทุกท่านได้ช่วยแนะนาและแก้ปัญหา พร้อมกับเติมเต็มสิ่งท่ีขาด ทาให้คนนอกวงการด้านแรงงานอย่างดิฉันได้เข้าใจ และสามารถนาความรู้ ไปใชป้ ระโยชนเ์ กยี่ วกบั การทางานดา้ นแรงงานอิสระ อาทิเชน่ แท็กซี่ และมัคคเุ ทศก์ ไดอ้ ยา่ งดียิง่ ในความคิดเห็นเกี่ยวกับการปฏิรูปเพ่ือขับเคลื่อนด้านแรงงาน ดิฉันคิดว่าเราจาเป็นต้องทางาน เป็นทมี คอื .... - ต้องมีหัวหน้าทีมที่มีจุดยืนแน่นอน มีอุดมการณ์ที่เป็นไปได้และเข้าใจปัญหาแรงงาน นายจ้าง ของแตล่ ะฝ่ายตา่ ง ๆ - ต้องมลี ูกทีมเก่ง ๆ เช่น นางสาวบษุ ยรตั น์ กาญจนดิษฐ์ และคณะ ทาต่อสานตอ่ ตามเป้าหมาย - ควรมีการฟังความคิดเห็นจากนายจ้าง แรงงาน และหน่วยงานที่เก่ียวข้องว่ามีปัญหาท่ีเกิดขึ้น แต่ละฝ่ายมีมุมมองอย่างไร แล้วนามาวิเคราะห์สรุป โดยแจ้งให้ทุกฝ่ายเข้าใจตรงกันในหัวข้อท่ีต้องการ แก้ไข และพัฒนาอย่างจริงจังและมุ่งมั่น ถึงแม้ว่าจะใช้เวลาและไม่ได้ด่ังใจกับคนบางคน ก็ควรทาเพราะ แรงงาน นายจา้ ง รวมทง้ั บุคคลท่เี กีย่ วขอ้ ง ลว้ นแตม่ ชี วี ิตจติ ใจ ถา้ เข้าใจกบั ปัญหาใหญ่ก็จะสามารถแก้ไข ไดใ้ นท่ีสุด ในความรู้สกึ ของดิฉันการปฏริ ูประบบแรงงานสามารถทาสาเร็จได้ - กรณีการบริหารจัดการขอ้ มูลด้านแรงงานของศูนย์ข้อมูลแรงงานแหง่ ชาติ (กระทรวงแรงงาน) มกี ารแบ่งประเภทแรงงานไทยเป็น ๒ ประเภท คอื (๑) แรงงานในระบบ คือ มนุษยเ์ งนิ เดอื นมีงานทา หางาน ว่างงาน อบรมและสอบมาตรฐานฝีมือแรงงานแหง่ ชาติ ทดสอบฝีมือแรงงาน (๒) แรงงานนอกระบบ คือ แรงงานอิสระไม่มีเงนิ เดอื น เชน่ เกษตรกร แท็กซี่ มัคคเุ ทศก์ ฯลฯ แรงงานนอกระบบน้ยี ังขาดฐานขอ้ มูล แรงงาน มีหลายอาชพี ท่ีน่าจะมีฐานข้อมลู อาทเิ ช่น อาชีพมคั คเุ ทศก์ กรมการท่องเท่ียวดูแล อาชพี แทก็ ซ่ี กรมขนส่งและสถาบันตารวจแห่งชาติดูแล ฯลฯ ยังขาดฐานข้อมูลที่ควรจะนาเข้าสู่ระบบกระทรวง แรงงานด้วย เพ่ือจะไดใ้ ช้สทิ ธิในการเขา้ พัฒนาฝมี ือและทดสอบฝมี ือแรงงาน ดิฉันได้มีโอกาสเข้ามาร่วมทางานในชุดนี้ มีหลายครั้งได้เพ่ิมเติมข้อมูลบางอย่างที่ รู้และพอมปี ระสบการณ์ ถ้ามีโอกาสร่วมงานกันอีก คงจะได้ลงมอื ทางานอย่างจริงจังมากกว่า น้ี ทา้ ยสดุ มีความสขุ และดใี จท่ีไดม้ ีโอกาสมาทางานกับอนกุ รรมาธิการคณะน้ี

P a g e | ๙๘ มมุ จาก นายจา้ ง

P a g e | ๙๙ นำงสิรวิ นั รม่ ฉัตรทอง อนกุ รรมำธิกำร เมือ่ มกี ารปฏิวัตริ ฐั ประหาร ดฉิ ันเข้าใจดีวา่ ประเทศเราไมม่ ที างเลอื กเป็นอย่างอน่ื ถ้าถามถงึ ความ คาดหวัง คงเหมือนทุกท่านที่อยากจะเห็นประเทศเปลี่ยนแปลงไปในทางท่ีดีข้ึน เพราะการเปล่ียนแปลง ครั้งน้ีเริ่มต้นจากสภาวะที่ประเทศมีรัฐบาลทหาร ทาให้เรามีต้นทุนสูงในสายตาประชาคมโลก จากการท่ีดิฉันมีโอกาสไปประชุมต่างประเทศบ่อยคร้ังจะตระหนักดีว่าประเทศต่าง ๆ ไม่เข้าใจถึงความ จาเป็นที่เราจะต้องเปลย่ี นการปกครองแบบฉบั พลัน คิดวา่ ยาทชี่ ่อื “ประชาธปิ ไตย” สามารถรักษาได้ทกุ โรค และไมเ่ ขา้ ใจวา่ เม่ือมาถงึ ทางตันเราต้องพยายามเสาะหาทางออกท่ดี ที ่สี ุด คอื “เปลี่ยนและปฏริ ปู ” ดิฉันรู้สึกเป็นเกียรติท่ีได้มามีส่วนร่วมในหน่ึงหน้าของประวัติศาสตรก์ ารปกครองของประเทศไทย ดว้ ยการเขา้ มาเป็นสมาชกิ คณะอนุกรรมาธิการ ตัง้ แต่สภาปฏริ ูปแห่งชาติ ต่อเน่อื งด้วยสภาขับเคลอ่ื นการ ปฏิรูปประเทศ แม้จะเป็นเพียงเฟืองตัวเล็กกระจิดริดของกลไกการปฏิรูป และเป็นผู้โดยสารท่ีไม่ได้ข้ึน ขบวนรถไฟสายขับเคล่ือนการปฏิรูปประเทศนี้ มาต้ังแต่สถานีแรกท่ีเร่ิมงานกัน ดิฉันก็รู้สึกมีส่วนร่วม และเป็นสุขสนุกกับการทางานมากท่ีสุด มากกว่าครั้งก่อน ๆ ท่ีเคยมีโอกาสเข้ามาทางานในสภานิติบัญญัติ (วุฒิสภา) อย่างต่อเนื่องมาหลายรัฐบาล ไม่น้อยกว่า ๑๕ ปี ท้ังที่ไม่เคยได้ตกลงปลงใจสมัครเข้าเป็น สมาชิกพรรคการเมอื งใด เมื่อเร่ิมเข้ามาร่วมงานกบั คณะอนุกรรมาธกิ ารน้ีใหม่ ๆ และต้องลาประชุมเพื่อไปร่วมประชุมกบั องค์การแรงงานระหวา่ งประเทศหลายคร้ัง ทาให้อาจจะมคี วามขลุกขลักไม่คนุ้ เคยกบั แนวทางการทางาน อยู่บ้าง แต่ด้วยความเปิดกว้างของเพื่อนร่วมคณะ ความสนใจใคร่เรียนรู้กระแส การเปลี่ยนแปลง ที่เกิดข้ึนในเวทีโลกของอนุกรรมาธิการหลายท่านท่ีได้ทางานด้านแรงงานในประเทศอย่างเข้มข้นจริงจงั ทาให้ดิฉันรู้สกึ ดใี จท่ีไดแ้ บ่งปนั เร่ืองราวทไี่ ดจ้ ากการร่วมประชุมในต่างประเทศใหเ้ พื่อนร่วมคณะ และทา ใหไ้ ม่ร้สู กึ วา่ ตวั เองเป็นคนใหมท่ ีไ่ ม่ไดช้ ว่ ยงานเต็มท่ี ความจริงแล้วไม่ใช่เรื่องง่ายท่ีคนต่างวัย ต่างประสบการณ์ ต่างพื้นฐานความรู้จะมาหลอมรวม ช่วยกันทางานได้อย่างล่ืนไหลเช่นน้ี ทุกคนทางานด้วยความเชื่อมั่นว่าเราทาสิ่งที่ดี มีประโยชน์ ต่อประเทศชาติ ส่วนการประเมนิ ผลงานของเราวา่ ประสบความสาเร็จหรือไม่ ดิฉันเข้าใจว่านา่ จะมาจาก การประเมินของคนนอก ดิฉันไม่แน่ใจในคาจากัดความของ “ความสาเร็จ” ตามโจทย์ท่ีได้มา หากความสาเร็จท่ีว่า หมายถึงความสาเร็จในการทางานร่วมกันของคณะอนุกรรมาธิการคณะนี้ ดิฉันคิดว่าเราประสบ