SupakitRakkid

คำนำ E-book เลม่ น้ีเป็นส่วนหน่ึงของวชิ า 43746159 เทคโนโลยไี ฟฟ้าศึกษาจากการท่ีพฒั นาการสอนทางส่ือ ตา่ งๆ ไดท้ ดลองการจดั ทาหนงั สืออิเลก็ ทรอนิกส์เลม่ น้ีข้ึนเพ่อื รวบรวมขอ้ มูลของหลกั สูตรวิชาการติดต้งั ไฟฟ้า ภายในอาคาร ในเน้ือหาจะมีเร่ืองของอปุ กรณ์ ส่ิงสาคญั ท่ีใชใ้ นงานไฟฟ้าพร้อมท้งั แบบฝึกหดั เสริมความรู้ ความ เขา้ ใจ ขา้ พเจา้ ไดร้ วบรวมไวใ้ นหนงั สืออิเลก็ ทรอนิกส์เลม่ น้ี หวงั วา่ เน้ือหาเล่มน้ีจะเป็นประโยชนต์ ่อผทู้ ่ีศึกษา ตอ่ ไป ผจู้ ดั ทา นาย ศภุ กิจ รักษค์ ิด นิสิตคณะศึกษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั บรู พา

สำรบัญ หน้ำ เรื่อง 1 บทท่ี 1 เรื่อง เครื่องมือที่ใชใ้ นงานติดต้งั ไฟฟ้า 11 บทที่ 2 เรื่อง วสั ดุและอปุ กรณ์ในงานติดต้งั ไฟฟ้าในอาคาร 21 บทท่ี 3 เรื่อง ทอ่ ในงานเดินสายติดต้งั ไฟฟ้า 43 บทท่ี 4 การเดินสายในรางเดินสาย รางเคเบิล และ Busway 59 บทท่ี 5 เรื่อง อุปกรณ์ป้องกนั ในระบบจ่ายไฟฟ้า 75 บทท่ี 6 เร่ือง อปุ กรณ์ประกอบตคู้ วบคุมไฟฟ้า 84 บทท่ี 7 เรื่อง ขนาดสายไฟฟ้าที่ใชใ้ นงานติดต้งั ไฟฟ้า 96 บทท่ี 8 เรื่อง การติดต้งั ระบบสายดิน (Grounding) 109 บทที่ 9 เรื่อง การตรวจ ซ่อมแซม บารุงรักษาระบบไฟฟ้าในอาคารและในโรงงาน 123 อา้ งอิง

หน้า |1 บทท่ี 1 เครื่องมือในงานติดต้งั ไฟฟ้าในอาคาร เครืองมือที่ใชใ้ นงานเดินสายติดต้งั ไฟฟ้าภายในอาคาร มีหลายชนิด ท้งั ใชก้ บั งานเดินสายดว้ ยเขม็ ขดั รัดสาย งานท่อ โดยเครืองมือที่ใชใ้ นงานติดต้งั ภายในอาคารมีดงั น้ี Bender bender เป็นเคร่ืองมือสาํ หรับ ดดั ทอ่ โลหะบาง (E.M.T.) เช่น การดดั คอมา้ เขา้ กลอ่ งต่าง ๆ การ ดดั ท่อโคง้ 90 องศา ฯลฯ ที่ใชก้ นั ทวั่ ไปมีขนาด ตงั แต่ 1/2\"-1\" bender แต่ละขนาดจะบอก ระยะ take up ไว้ ซ่ึงข้ึนอยกู่ บั ขนาดของ bender เช่น ขนาด 1/2\" take up = 5\" เป็นตน้ นอกจากน้ียงั มีการกาํ หนดลกู ศรไว้ 2 ตาํ แหน่งเป็ นจุด A และ B เพือใชเ้ ป็ น จุดอา้ งอิงในการดดั ท่อ Hickey Hickey เป็นเคร่ืองมือท่ีใชส้ าํ หรับ ดดั ท่อโลหะหนา และท่อ โลหะ หนาปานกลาง การใช้ hickey เหมาะสาํ หรับท่อ ที่มีขนาดเลก็ เช่น 1/2\" , 3/4\" เป็นตน้ ท่อทีมีขนาดใหญ่ นิยมดดั ดว้ ยเครื่องดดั ไฮดรอลิก การดดั ท่อทีมีขนาดใหญ่ อาจกระทาํ ได้ ค่อนขา้ ง ยาก เนื่องจากตอ้ งออกแรงมาก ถา้ ไมม่ ีเครืองดดั ไฮดรอลิกก็อาจใชข้ อ้ โคง้ สาํ เร็จรูปท่ีมีวางขายทว่ั ไปได้ เรียกวา่ Elbow เช่นขอ้ โคง้ 90 องศา หรือขอ้ โคง้ 45 องศา เป็นตน้

หน้า |2 Fishtape fishtape เป็นเครืองมือสาํ หรับร้อยสายไฟฟ้าภายในทอ่ โดยการ สอดลวดโลหะเขา้ ท่อให้ ปลายโผล่อีกดา้ นหน่ึงของท่อแลว้ มดั สาย ที ตอ้ งการเขา้ กบั ปลาย fish tape แลว้ ออกแรงดึง อยา่ งสม่าเสมอให้ สายร้อยเขา้ ในทอ่ โดยระวงั ไมใ่ หส้ ายขดู กบั ทอ่ จนฉนวนเสียหาย อาจใชง้ านร่วมกบั ตาข่ายดึงสาย (cable grip) กไ็ ด้ Tube Cutter cutter เป็นเครื่องมือสาํ หรับ ตดั ท่อโลหะ ทงั ท่อโลหะ หนา และทอ่ โลหะบาง ไม่สามารถใชต้ ดั ทอ่ โลหะอ่อนได้ ขนาด ของ cutter จะระบุไว้ อยา่ งชดั เจนวา่ สามารถใชก้ บั ทอ่ ขนาด เท่าใด เช่น 1\" - 3\" เป็นตน้ ใบมีดของ cutter สามารถ ถอดเปลี่ยนได้ หากมีการแตกบินหรือหมดคม การใช้ cutter ตดั ท่อจะทาํ ใหท้ ่อมีคมท่ีเกิดจากรอยตดั ซ่ึงอาจทาํ อนั ตรายกบั สายไฟ ในทอ่ ได้ จึง ตอ้ งลบคมทุกครังท่ีตดั ท่อ Cable grip Cable grip หรือตาข่ายดึงสาย เป็นเครืองมือสาํ หรับช่วยดึง สายในท่อโดยใชง้ านร่วมกบั fishtape มีขอ้ ดีคือไม่ตอ้ งมดั ปลาย สายทาํ ใหไ้ มเ่ กิดปมสาย ซึงจะทาํ ใหด้ ึงสายไดง้ ่ายข้นึ โดยตา ข่าย จะรัดสายใหแ้ น่นเอง เพียงแคด่ ึงทีหูตาขา่ ยเท่าน้นั มีหลาย ขนาด ใหเ้ ลือกเพ่ือ เหมาะสมกบั ขนาดของท่อ และชิ้นงาน

หน้า |3 Dye dye เป็นเครื่องมือสาํ หรับทาํ เกลียวนอก ท่อโลหะหนาและ ทอ่ โลหะหนาปานกลางเพื่อ ต่อเขา้ กบั กล่องตอ่ สายต่างๆ หรือ ต่อ ทอ่ เขา้ ดว้ ยกนั เนืองจากท่อชนิดน้ีตอ้ งทาํ เกลียวทีปลายท่อ มิฉะน้นั จะไม่สามารถตอ่ ถึงกนั ได้ dye ไมส่ ามารถใชร้ ่วมกบั ทอ่ โลหะบางได้ ขนาดของ dye ทีใชข้ ้ึนอยกู่ บั ขนาดของท่อ Pipe vise (ปากกาจบั ทอ่ ) ปากกาจบั ทอ่ เป็นเครื่องมือสาํ หรับจบั ทอ่ ให้แน่นโดยเฉพาะ ท้งั ทอ่ โลหะหนาและท่อโลหะบาง ก่อนที่จะตดั ท่อหรือลบคมท่อมี ท้งั แบบสามขาและแบบยดึ ติดกบั โตะ๊ งาน Hole cutter hole cutter เป็นเคร่ืองมือสาํ หรับเจาะรูเหลก็ แผน่ บาง เช่น เจาะฝาตูส้ วิทซ์บอร์ด เพือติดต้งั pilot lamp เป็นตน้ ใชง้ าน ร่วมกบั สวา่ นไฟฟ้า มีหลายขนาดใหเ้ ลือกใช้ ปกติแลว้ ฟันของ hole cutter จะหนาซ่ึงแตกต่างจาก hole saw ทีบางกวา่

หน้า |4 Knock out punch knock out punch เป็นเครืองมือสาํ หรับเจาะรู เหลก็ แผน่ บาง เหมือน hole cutter แต่ตอ้ งใชส้ วา่ น เจาะรูแผ่นเหลก็ ใหเ้ ท่ากบั ขนาด nut ของ knock out punch ก่อนแลว้ จึงแยก knock out ออกเป็น 2 ส่วนประกบกบั แผน่ เหลก็ แลว้ ใชป้ ระแจขนั นอ็ ต ของ knock out จนกระทงั หวั กดั ของ knock out กดั จนแผน่ เหลก็ ขาดจากกนั มีทงั แบบใชม้ ือหมุนและใช้ hydraulic มีหลายขนาด ใหเ้ ลือกใช้ Cutter ตดั สายเคเบิล cutter ตดั สายเคเบิล ใชต้ ดั สายเคเบิลขนาดใหญซ่ ่ึงไม่ สามารถ ตดั ไดด้ ว้ ย คมี ตดั สายทว่ั ไป Reamer Reamer เป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับลบคมทอ่ โดยเฉพาะท่อ โลหะเม่ือถูกตดั ดว้ ย cutter จะมีคมเกิดข้ึน และทาํ อนั ตรายต่อสายไฟไดจ้ ึงตอ้ งใช้ reamer ลบคม ท่อทุกคร้ังทีมีการตดั ท่อ บิดหล่า บิดหลา่ เป็นเครืองมือทีใชเ้ จาะรูไม้ ใชแ้ ทนสวา่ น เช่นเจาะรู แป้ นไมร้ องสวิทซ์ หรือ แผงคทั เอาท์ เป็นตน้ คอ้ นเดินสายไฟฟ้า คอ้ นเดินสายไฟฟ้าใชส้ าํ หรับเดินสายไฟฟ้าแบบเปิ ด เกาะไป ตามผนงั ไดแ้ ก่ การเดินสายดว้ ยเขม็ ขดั รัดสาย

หน้า |5 Multimeter multimeter เป็นเครื่องวดั ทีใชง้ านมากในทาง ไฟฟ้าสามารถตรวจสอบค่าต่างๆ ทางไฟฟ้ าไดห้ ลาย ตวั เช่น แรงดนั ไฟฟ้า กระแสไฟฟ้า และความ ตา้ นทานไฟฟ้า โมลดก์ ราไฟต์ โมลดก์ ราไฟตเ์ ป็นเบา้ หลอมสาํ หรับการเชือมต่อกราวด์หรือ จุดต่อ ตา่ งๆ ดว้ ยวธิ ี thermoweld ซึงนิยมใชก้ บั จุด กราวด์ ทีสาํ คญั เช่นกราวด์ ของระบบล่อฟ้า เป็นตน้ โดย ลกั ษณะของโมลดท์ ีใชจ้ ะข้ึนอยกู่ บั ขนาด ตวั นาํ และจาํ นวน จุดต่อทีตอ้ งการ จากรูปจะเป็นโมลดท์ ีใชต้ ่อแยก 3 ทาง ปกติแลว้ โมลด์ 1 อนั จะประกอบดว้ ย 2 ส่วนประกบ ติดกนั สามารถแยกออกจากกนั ได้ สวา่ นไฟฟ้า สวา่ นไฟฟ้าท่ีใชง้ านประจาํ มี 2 แบบคือ สวา่ นธรรมดา และสวา่ น กระแทก สวา่ นธรรมดาใชส้ าํ หรับเจาะไม้ หรือ เหลก็ ส่วนสวา่ นแบบ กระแทกใชเ้ จาะคอนกรีตไดด้ ว้ ย ปกติ จะมีสวิทซป์ รับตาํ แหน่งเป็นรูป ดอกสวา่ นและรูปคอ้ น โดย รูปดอกสวา่ น หมายถึงใชเ้ จาะเหลก็ ส่วน รูปคอ้ นใชเ้ จาะคอนกรีต นอกจากนีสวา่ นบางรุ่นยงั สามารถปรับความเร็วไดด้ ว้ ย

หน้า |6 ไขควงแบน ไขควงแบนทีใชใ้ นงานไฟฟ้า ดา้ มจบั ตอ้ งเป็นฉนวน ไฟฟ้าโดยตลอด ตอ้ งไมม่ ีส่วนทีเป็นโลหะ อยทู่ ่ีปลายดา้ มจบั เดด็ ขาด สาํ หรับไข ควงบางอนั อาจมีปลอกหุม้ ดา้ มจบั อีก ช้นั หน่ึงก็ได้ ไขควงแฉก ไขควงแฉกทีใชใ้ นงานไฟฟ้า ดา้ มจบั ตอ้ งเป็นฉนวน ไฟฟ้ าโดย ตลอด ตอ้ งไมม่ ีส่วนทีเป็นโลหะ อยทู่ ่ีปลายดา้ ม จบั เด็ดขาด สาํ หรับไข ควงบางอนั อาจมีปลอกหุม้ ดา้ มจบั อีก ช้นั หน่ึงก็ได้ ตลบั เมตร ตลบั เมตร ใชว้ ดั ระยะเพือติดตงั อปุ กรณ์ใหไ้ ดต้ าํ แหน่ง ตาม ตอ้ งการ เนืองจากอปุ กรณ์ไฟฟ้ ามีการกาํ หนดมาตรฐานของ การติดตงั ไวเ้ พือให้ เกิดความปลอดภยั และสวยงาม เช่นความ สูง ของสวิทซ์ไฟฟ้ า เป็ นตน้ คมี ผสม คมี ผสมถกู ใชใ้ นงานไฟฟ้ามากทีสุดทงั จบั ชินงาน ต่อสายไฟ รวมทั ตดั สายไฟขนาดเลก็ ไดด้ ว้ ย การเลือกใชค้ ีมผสม ควร พจิ ารณาฉนวนที ห่อหุม้ ดา้ มจบั ของคมี วา่ มีความแขง็ แรง หนา และปลอดภยั การใชค้ มี ที มีดา้ มจบั เป็ นฉนวนบางๆ อาจเกิด อนั ตรายจากไฟฟ้ าได้ และไม่ควรใช้ คีมทีดา้ มจบั ชาํ รุดเช่น ฉนวนแตกหรือฉีกขาด

หน้า |7 คมี ปากจิงจก คีมปากจิงจกถกู ใชใ้ นงานไฟฟ้าบริเวณท่ีแคบ หรือจบั ชิ้นงาน ขนาด เลก็ ต่อสายไฟรวมท้งั ตดั สายไฟขนาดเลก็ ไดด้ ว้ ย การ เลือกใชค้ ีมปาก จิงจกควรพิจารณาฉนวน ที่ห่อหุม้ ดา้ มจบั ของคีมวา่ มีความแขง็ แรง หนา และปลอดภยั การใชค้ ีมทีมีดา้ มจบั เป็นฉนวนบาง ๆ อาจ เกิดอนั ตราย จากไฟฟ้าได้ และไม่ควรใชค้ ีมทีดา้ มจบั ชาํ รุด เช่น ฉนวนแตก หรือฉีกขาด ปากกาจบั ชิ้นงาน ปากกาจบั ชินงาน ใชก้ รณีทีตอ้ งการจบั ชินงานเพือตกแต่ง หรือขึ รูปชินงานเช่น ตะไบ, ขนึ รูปโลหะแผน่ เป็ นตน้ ไม่ สามารถใชจ้ บั ทอ่ โลหะได้ มีหลายขนาดใหเ้ ลือกใช้ ประแจเลือน ประแจเลือนถกู ใชม้ ากในการติดตงั เครืองจกั รเพอื ขนั นอ็ ตให้ แน่น มี หลายขนาดใหเ้ ลือกใชเ้ หมาะสมกบั ขนาดของนอ็ ต มี ความคลอ่ งตวั สูง เนืองจากปรับขนาดไดต้ ามความตอ้ งการ แตม่ ีขอ้ เสียคือไมเ่ หมาะกบั บริเวณทีแคบหรือมีเนือทีจาํ กดั บนั ไดอลูมิเนียม บนั ไดอลูมิเนียมหรือบนั ไดกาง 2 ขาใชใ้ นการติดตงั อปุ กรณ์ ไฟฟ้าในที่สูงมีความสะดวกในการใชง้ าน อยา่ งไรกต็ ามควร เลือกความสูงของบนั ไดใหเ้ หมาะกบั งาน ในความเป็นจริงแลว้ ควรมีบนั ไดทีมีความสูงตา่ งกนั อยา่ งนอ้ ย 2 ขนาดไวใ้ ชง้ าน เพอื่ ความคล่องตวั

หน้า |8 คมี ยาํ หางปลาขนาดใหญ่ คมี ยาํ หางปลาขนาดใหญ่ ใชเ้ หมือน กบั คมี ยาํ หางปลาขนาด เลก็ ทวั่ ไปตา่ งกนั เพียงขนาดเทา่ น้นั ใชย้ าํ หางปลาของสาย เคเบิล หรือสาย ที่มีขนาด ใหญ่ ซ่ึงหวั ยาํ สามารถปรับ ให้ เหมาะสมกบั หางปลาไดห้ ลายขนาด โดยจะระบุขนาด พ้ืนท่ีหนา้ ตดั ของสายไวด้ ว้ ยทาํ ใหเ้ ลือกใชไ้ ดอ้ ยา่ งสะดวก เครืองวดั ความตา้ นทานดิน เครืองวดั ความตา้ นทานดิน (earth tester) ใชส้ าํ หรับ ตรวจสอบคา่ ความ ตา้ นทานของดินวา่ เหมาะสม กบั การติดตงั ระบบสายดินหรือไม่ โดย ตรวจวดั ความตา้ นทานหลงั จาก ตอกแท่ง ground rod ลงดินแลว้ ค่าทีวดั ได้ ไม่ควร เกิน 5 โอหม์ .. เคร่ืองวดั ลาํ ดบั เฟส เครื่องวดั ลาํ ดบั เฟส (phase sequence meter) ใชส้ าํ หรับตรวจวดั ลาํ ดบั เฟส วา่ ถกู ตอ้ งหรือไม่ โดยลาํ ดบั เฟส ตอ้ งเรียงเป็ น A , B , C หรือ R , S , T เป็นตน้ การ วดั ทาํ ไดโ้ ดยนาํ สายท้งั สามคอื L1 , L2 , L3 ไปคบี เขา้ กบั สายไฟทงั 3 เฟส ( ขณะมีไฟ ) สงั เกตวา่ หลอดไฟสญั ญาณ ตอ้ งติดสวา่ งในตาํ แหน่งตามเขม็ นาฬิกา จึงถือวา่ ลาํ ดบั เฟส ถูกตอ้ ง ถา้ หลอด ติดสว่าง ตาํ แหน่งทวนเขม็ นาฬิกาแสดงวา่ ลาํ ดบั เฟสไม่ถกู ตอ้ ง วิธีแกใ้ หส้ ลบั สายคู่ ใดคูห่ นึงเทา่ นนั กพ็ อ การไมเ่ รียงลาํ ดบั เฟส อาจมีผลต่ออปุ กรณ์ไฟฟ้าบาง ตวั เช่น มอเตอร์ 3 เฟส อาจหมนุ กลบั ทาง กรณีของตสู้ วิทซบ์ อร์ดควร ตรวจสอบ ลาํ ดบั เฟสใหถ้ ูกตอ้ งก่อนจ่ายไฟเขา้ ตู้ โดยเรียงลาํ ดบั เฟส จาก ซา้ ย ไปขวาเสมอ

หน้า |9 แบบฝึกหดั บทที่ 1 เครื่องมือในงานติดต้งั ไฟฟ้าในอาคาร จงเติมคาํ หรือขอ้ ความลงในช่องวา่ งใหถ้ กตอ้ ง 1.Benderเป็นเครืองมือที่ใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 2.Hickeyเป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... . 3.Fishtapeเป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .. 4.TubeCutterเป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 5.Benderเป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 6.Reamerเป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... . 7.Dyeเป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 8.PipeViseเป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับ .........................................................................................................................................................................

ห น ้ า | 10 9.EarthTesterเป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 10.Phasesequencemeterเป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 11.CableGripเป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 12.HoleCutterเป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 13.Knockoutpunchเป็นเครืองมือทีใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................

ห น ้ า | 11 บทท่ี 2 วสั ดุ-อปุ กรณ์ในงานติดต้งั ไฟฟ้าในอาคาร วสั ดุ-อปุ กรณ์ทีใชใ้ นงานเดินสายติดต้งั ไฟฟ้าภายในอาคาร มีหลายชนิด ท้งั ใชก้ บั งานเดินสายดว้ ย เขม็ ขดั รัดสาย งานท่อ วสั ดุ-อุปกรณ์ท่ีใชใ้ นงานติดต้งั ภายในอาคารมีดงั น้ี Connector Connector เป็นอปุ กรณ์สาํ หรับต่อท่อ EMT เขา้ กบั box ต่างๆ เช่น handy box , square box เป็นตน้ ใชร้ ่วมกบั lock nut และ bushing มี หลาย ขนาด ตามขนาดของท่อ EMT คือ 1/2\",3/4\",1\",1 1/4\",1 1/2\" , 2\" , 2 1/2\" , 3\" , 4\" Coupling coupling เป็นขอ้ ต่อตรง ใชส้ าํ หรับต่อท่อ EMT เขา้ ดว้ ยกนั มีหลาย ขนาด ตามขนาดของท่อ EMT คือ 1/2\" , 3/4\" , 1\" , 1 1/4\" , 1 1/2\" , 2\" , 2 1/2\" ,3\" , 4\" Connector สาํ หรับท่อโลหะอ่อน Connector สาํ หรับท่อโลหะอ่อน เป็นอุปกรณ์ สาํ หรับต่อทอ่ โลหะ ออ่ น เขา้ กบั box ต่าง ๆ ใชร้ ่วมกบั lock nut มีหลายขนาด ตามขนาดของ ท่อโลหะอ่อน เช่น 1/2\" , 3/4\" , 1\" , 1 1/4\" , 1 1/2\" , 2\" , 2 1/2\" และ 3\"

ห น ้ า | 12 Connector สาํ หรับท่อโลหะอ่อนกนั นาํ connector สาํ หรับท่อโลหะอ่อนกนั นาํ เป็ นอุปกรณ์ สาํ หรับต่อท่อโลหะออ่ นกนั นาํ เขา้ กบั box ตา่ ง ๆ ใช้ ร่วมกบั lock nut มีหลายขนาด ตามขนาดของท่อ โลหะอ่อนกนั น้าํ Locknut locknut ใชร้ ่วมกบั connector ทอ่ EMT และ connector ท่อโลหะ อ่อน-ท่อโลหะอ่อนกนั น้าํ ขนาด ของ locknut ข้ึนอยกู่ บั ขนาดของ connector Bushing bushing ใชร้ ่วมกบั connector โดยสวมทบั locknut ป้องกนั คมท่อ ไมใ่ หท้ าํ อนั ตรายแก่สายไฟ ขนาดข้ึนอยกู่ บั ขนาดของ connector Handy box handy box ใชส้ าํ หรับติดต้งั switch และ plug มีขนาด 2x4 นิว สามารถติดลอยหรือฝังใน ผนงั ก็ได้

ห น ้ า | 13 Octagon box octagon box เป็น box 8 เหล่ียม ขนาด 3.5 x 3.5 นิ้ว ใชส้ าํ หรับติดต้งั ฐานโคมไฟ บาง ประเภท Square box square box เป็น box 4 เหลียมจตั ุรัส ขนาด 4 x 4 นิ้ว ใชส้ าํ หรับเป็นกล่องต่อสาย Box กลมกนั น้าํ box กลมกนั น้าํ เป็น box กลม ทาํ ดว้ ย อลูมิเนียมหลอ่ ระบุขนาดเส้นผา่ ศูนยก์ ลางเป็นนิ้วใชส้ าํ หรับเป็นกลอ่ ง ต่อ สาย มีท้งั ทางเดียว, 2 ทาง, 3 ทาง และ 4 ทาง เป็นตน้ การสังซ้ือควรระบุ ขนาดของรู เกลียวดว้ ย เช่น 1/2\" หรือ 3/4\" เกลียวลด เกลียวลดมีลกั ษณะเป็นขอ้ ต่อเกลียวนอก - เกลียวใน ใชล้ ด ขนาดของ รูกล่องทีมีเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางโตเกินไป ใชร้ ่วมกบั box ท่ีมีเกลียวใน หรือ ทาํ ดว้ ยอลมู ิเนียมหลอ่ เช่น FS box , FSC box , FSCC box เป็นตน้ โดย ขนั เกลียวลดเขา้ ไปในรูกลอ่ ง แลว้ จึงใส่ connector ตามปกติ มีหลาย ขนาดใหเ้ ลือกใช้ ไดแ้ ก่ 1\" - 3/4\" , 3/4\" - 1/2\" เป็นตน้

ห น ้ า | 14 หวั งเห่า (Service entrance cap) หวั งเู ห่าใชร้ องรับสายเมนเขา้ อาคารโดยสวมเขา้ กบั ท่อป้ อง กนั นาํ เขา้ ท่อ ใชไ้ ดก้ บั ท่อโลหะและทอ่ PVC มีทงั แบบ เกลียวและแบบหนีบ หวั งูเห่าขนาดใหญ่มกั เป็นแบบเกลียว การวางหวั งเู ห่าตอ้ งวางใหต้ งั ข้ึนเทา่ น้นั Wire Nut wire nut หรือกระจุบ๊ ต่อสายทาํ ดว้ ยพลาสติกภายในมี เกลียวนิยมใช้ ในการต่อสายไฟฟ้าขนาดเลก็ เขา้ ดว้ ยกนั โดย บิดสายทีตอ้ งการตอ่ ถึงกนั ใหเ้ ป็นเกลียวในทิศทางตามเขม็ นาฬิกา แลว้ จึงสวม wire nut และขนั ใหแ้ น่นอยา่ ใหม้ ี ตวั นาํ ทองแดงหรืออลมู ิเนียมโผลพ่ น้ wire nut ออกมา มี หลายขนาดเช่น 33-3, 44-3, 66-3, 99-3 และ หลายสีไดแ้ ก่ ส้ม, เหลือง, แดง, เทา การใช้ wire nut เหมาะสาํ หรับต่อสายในกลอ่ งโลหะ แทนการ ใชเ้ ทปพนั สาย เพียงอยา่ งเดียว เพราะมีความปลอดภยั สูงกวา่ Condulet OT condulet OT เป็นขอ้ ต่อแยก 3 ทางใชส้ าํ หรับต่อ แยกท่อโลหะ ใช้ ร่วมกบั ท่อโลหะทกุ ชนิด มีหลายขนาดตาม ขนาด ของท่อทีใชไ้ ดแ้ ก่ 1/2\" , 3/4\" , 1\" , 1 1/4\" , 1 1/2\" , 2\" , 2 1/2\" ,3\" , 4\" , 5\" และ 6\"

ห น ้ า | 15 Condulet LL condulet LL เป็นขอ้ ต่อแยกทางซา้ ยใชส้ าํ หรับต่อท่อ โลหะเป็นมมุ 90 องศาแทนการดดั ท่อ เขา้ มมุ ในที่แคบใช้ ร่วมกบั ท่อโลหะทุกชนิด มี หลายขนาดตามขนาด ของท่อทีใช้ ไดแ้ ก่ 1/2\" , 3/4\" , 1\" , 1 1/4\" , 1 1/2\" , 2\" , 2 1/2\" ,3\" , 4\" , 5\" และ 6\" Condulet LR condulet LR เป็ นขอ้ ต่อแยกทางขวาใชส้ าํ หรับต่อท่อ โลหะ เป็ นมมุ 90 องศาแทนการดดั ท่อ เขา้ มมุ ในทีแคบ ใช้ ร่วมกบั ทอ่ โลหะทุกชนิด มี หลายขนาดตามขนาด ของท่อทีใช้ ไดแ้ ก่ 1/2\" , 3/4\" , 1\" , 1 1/4\" , 1 1/2\" , 2\" , 2 1/2\" ,3\" , 4\" , 5\" และ 6\" Condulet LB condulet LB เป็ นขอ้ ต่อแยกดา้ นหลงั ใชส้ าํ หรับต่อท่อ โลหะเป็นมุม 90 องศาแทนการดดั ท่อเขา้ มมุ ในทีแคบ ใช้ ร่วมกบั ท่อโลหะทุกชนิด มีหลายขนาดตามขนาดของท่อทีใช้ ไดแ้ ก่ 1/2\" , 3/4\" , 1\" , 1 1/4\" , 1 1/2\" , 2\" , 2 1/2\" ,3\" , 4\" , 5\" และ 6\" FS Box FS box เป็ น box อลูมิเนียมหลอ่ ต่อทอ่ ได้ 1 ทาง ใช้ สาํ หรับติดตั ปลกั และสวทิ ซ์ เหมาะสาํ หรับติดตงั ใน บริเวณที มีความชืนสูง มีขนาด 2x4\" ขนาดของรูเกลียวคอื 1/2\" , 3/4\"

ห น ้ า | 16 FSC Box FSC box เป็น box อลมู ิเนียมหล่อตอ่ ท่อได้ 2 ทาง ใชส้ าํ หรับติดต้งั ปลกั และสวทิ ซ์ เหมาะสาํ หรับติดตงั ในบริเวณ ทีมีความช้ืนสูง มีขนาด 2x4\" ขนาดของรูเกลียวคอื 1/2\" , 3/4\" FSCC Box FSCC box เป็น box อลูมิเนียมหลอ่ ต่อทอ่ ได้ 3 ทาง ใชส้ าํ หรับติดตั ปลกั และสวิทซ์ เหมาะสาํ หรับติดตงั ใน บริเวณทีมีความชืนสูง มีขนาด 2x4\" ขนาดของรูเกลียวคอื 1/2\" , 3/4\" Ground Clamp ground clamp ใชย้ ดึ สายตวั นาํ เขา้ กบั แทง่ ground rod เมือติดตงั สาย ดิน ขอ้ ดีคือใชง้ า่ ย ราคาถูก พกุ พลาสติก (Fixer) พุกพลาสติก ใชฝ้ ังในผนงั , เพดาน หรือพืนคอนกรีต ก่อน ใชส้ กรู ขนั ยดึ อปุ กรณ์ใหแ้ น่น มีหลายขนาดเลือกใชใ้ ห้ เหมาะสมกบั สกรู เช่น เบอร์ s5 , s6 , s7 เป็ นตน้ โดยตวั เลขยงิ สูงขนาดจะโตขึนตามลาํ ดบั

ห น ้ า | 17 พกุ ตะกวั (Fixer) พกุ ตะกวั ใชฝ้ ังในผนงั , เพดาน หรือพ้ืนคอนกรีต ก่อนใช้ nut ขนั ยดึ อปุ กรณ์ใหแ้ น่น มกั ใชก้ บั อปุ กรณ์ ทีมีขนาดใหญ่ นาํ หนกั มาก มีหลาย ขนาดเลือกใชใ้ ห้ ขนาดจะเรียกตาม เสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางของ nut เช่น 1/4\" เป็นตน้ การใส่พกุ ตะกวั ตอ้ งใส่ดา้ นทีมีเกลียวเขา้ ไปก่อนเสมอ Strap Strap ใชย้ ดึ ท่อติดกบั ผนงั , เพดานหรือพ้ืนใหแ้ น่น มีทงั แบบรูเดียว และ 2 รู แบบรูเดียวใชย้ ดึ ท่อในทีแคบหรือ ชิด ขอบผนงั -เพดาน แบบ 2 รูใชย้ ดึ ทวั ไปทีพนื ทีกวา้ ง ใช้ ร่วมกนั ไดท้ งั ท่อ EMT , IMC , RMC และ ทอ่ โลหะอ่อน ขนาดของ strap เป็ นไปตามขนาดท่อทีใช้ Chanel Strap chanel strap ใชย้ ดึ ท่อติดกบั ผนงั , เพดานหรือพ้ืน ใหแ้ น่นใชร้ ่วมกนั ไดท้ งั ทอ่ EMT , IMC , RMC มี ความแขง็ แรงสูง chanel strap ตอ้ งใชง้ านร่วมกบั ราง strap เหมาะสาํ หรับยดึ ท่อเรียงกนั จาํ นวนมากขนาดของ strap และรางจะมีความสัมพนั ธ์กนั ขอ้ โคง้ 90 องศา ขอ้ โคง้ 90 องศาใชแ้ ทนการดดั ท่อ มีขายสาํ เร็จรูป ทงั ท่อ โลหะและ ท่อ PVC ขนาดตามทอ่ ทีใชง้ าน เป็ นคนละ อยา่ งกบั ขอ้ งอ จะสงั เกตเห็น วา่ ขอ้ โคง้ จะโคง้ มน เหมาะ สาํ หรับงานร้อยสายไฟฟ้ าในขณะทีขอ้ งอใช้ กบั งานประปา

ห น ้ า | 18 แคลม้ ป กตาล (Connector dead end) แคลม้ ป์ ลูกตาลเป็นแคลม้ ป์ ทีใชย้ ดึ สายเมนเขา้ กบั secondary rack ที่เสาไฟตน้ แรกและ/หรือตน้ สุดทา้ ยก่อนเขา้ ตวั อาคาร ทาํ ดว้ ยอลูมิเนียมหล่อระบุขนาด เป็นพืนที่หนา้ ตดั ของสายไฟเช่น 25-35 sq.mm. 50-70 sq.mm. เป็นตน้ PG clamp ใชส้ าํ หรับต่อสายแยก เช่นต่อแยกสายเมนเขา้ มิเตอร์ เป็น ตน้ ใชก้ บั จุดต่อทีไมต่ อ้ งรับแรงดึงมากนกั ทาํ ดว้ ย อลมู ิเนียมหลอ่ Cable gland เป็ น connector สาํ หรับต่อสายเขา้ กบั box ชนิด ต่างๆ ใชก้ บั สายทีมี ลกั ษณะกลมเท่านนั เช่น สาย THW , NYY เป็ นตน้ ขนาดระบุเป็ นเส้นผา่ ศูนยล์ างภายในของ cable gland เช่น PG-11 หมายถึง cable gland ทีมี เสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางภายใน 11 มม. การเลือก ขนาด cable gland ใหพ้ ิจารณา เส้นผา่ ศนู ยก์ ลาง ภายนอกของสายซึงสามารถดูไดจ้ ากตารางแสดงขนาด ของ สายไฟ

ห น ้ า | 19 แบบฝึกหดั บทท่ี 2 วสั ดุ-อปุ กรณ์ในงานติดตงั ไฟฟ้าในอาคาร จงเติมคาํ หรือขอ้ ความลงในช่องวา่ งใหถ้ กตอ้ ง 1.connecterใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 2.Couplingใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 3.Locknutใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 4.Bushingใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 5.HandyBoxใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 6.SquareBoxใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................

ห น ้ า | 20 7.F.S.Boxใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 8.Strapใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 9.หวั งูเห่าใชส้ าํ หรับ ........................................................................................................................................................................ ..................................................................................................................................................................... 10.แคลม้ ป์ ลูกตาลใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 11.พุกตะกวั ใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 12.P.G.Clampใชส้ ําหรับ ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... 13.เกลียวลดใชส้ าํ หรับ ......................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................

ห น ้ า | 21 บทท่ี 3 ท่อในงานติดต้งั เดินสายไฟฟ้า การใชท้ ่อในงานไฟฟ้ามีจุดประสงคเ์ พอื ป้องกนั อนั ตรายทีอาจเกิดกบั สายไฟ และให้ เหมาะสม กบั การเดินสายในแต่ละพ้ืนท่ี ท่อทีนิยมใชแ้ บ่งออกเป็น 2 กลมุ่ คือ ทอ่ โลหะและทอ่ อโลหะ ซึง ประกอบดว้ ย 1. ทอ่ โลหะบาง (Electrical Metallic Tubing : E.M.T.) 2. ท่อโลหะหนาปานกลาง ( Intermediate Metal Conduit : IMC ) 3. ทอ่ โลหะหนา ( Rigid Steel Conduit : RSC ) 4. ท่อโลหะอ่อน ( Flexible Metal Conduit ) 5. ท่อ PVC ( Poly Vinyl Chloride ) 6. ท่อ HDPE ( High Density PolyEthylene : H.D.P.E.) ท่อโลหะบาง (Electrical Metallic Tubing : E.M.T.) ทาํ ดว้ ยแผน่ เหลก็ กลา้ ชนิดรีดร้อนหรือรีดเยน็ หรือแผ่นเหลก็ กลา้ เคลือบสังกะสี ผิวภายใน เคลือบดว้ ยอีนาเมล ทาํ ใหผ้ วิ ท่อเรียบทงั ภายใน และภายนอกทอ่ และมีความมนั วาว ปลายทอ่ เรียบทงั 2 ดา้ นไม่สามารถทาํ เกลียวได้ มาตรฐานกาํ หนดใหใ้ ชต้ วั อกั ษรสีเขยี วระบุชนิด และขนาดของท่อ เรียกกนั ทว่ั ไปวา่ ท่อ EMT ปัจจุบนั มีขนาดตงั แต่ 1/2\" - 2\" และยาวทอ่ นละ 10 ฟตุ หรือ ประมาณ 3 เมตร ดงั รูป ทอ่ EMT ใชเ้ ดินลอยในอากาศ หรือฝังในผนงั คอนกรีตได้ แต่หา้ มฝังดิน หรือฝังในพ้ืน คอนกรีต ในสถานทีอนั ตราย ระบบแรงสูง หรือบริเวณ ท่ีอาจเกิดความเสียหายทางกายภาพ ขนาดท่อ ที่มีขายในทอ้ งตลาดคอื 1/2\" , 3/4\" , 1\" , 1 1/4\" , 1 1/2\" , 2\" การดดั ทอ่ ชนิดน้ีใช้ bender ทีมีขนาดเทา่ กบั ขนาดท่อ สาํ หรับท่อทีมีขนาดใหญ่ อาจใชข้ อ้ โคง้ สาํ เร็จรูป (Elbow) ทีวางขายทวั่ ไปไดเ้ ช่น ขอ้ โคง้ 90 องศา ดงั รูป

ห น ้ า | 22 ทอ่ โลหะหนาปานกลาง ( Intermediate Metal Conduit : IMC ) ทาํ ดว้ ยแผน่ เหลก็ กลา้ ชนิดรีดร้อนหรือรีดเยน็ หรือแผ่นเหลก็ กลา้ เคลือบสงั กะสี ผวิ ภายใน เคลือบดว้ ยอีนาเมล ทาํ ใหผ้ ิวทอ่ เรียบทงั ภายใน และภายนอกทอ่ และมีความมนั วาว มีความหนากวา่ ท่อ EMT ปลายท่อทาํ เกลียวไวท้ งั 2 ดา้ น มาตรฐานกาํ หนดใหใ้ ชต้ วั อกั ษรสีสม้ (บางครังอาจเห็น เป็นสีแดง) ระบชุ นิดและขนาดของท่อ เรียกกนั ทวั ไปวา่ ทอ่ IMC มีขนาดตงั แต่ 1/2\" - 4\" และ ยาวท่อนละ 10 ฟตุ หรือประมาณ 3 เมตร ดงั รูป ทอ่ IMC ใชเ้ ดินนอกอาคาร หรือฝังในผนงั -พ้ืนคอนกรีตได้ ขนาดท่อทีมีขายในทอ้ งตลาด คือ 1/2\" , 3/4\" , 1\" , 1 1/4\" , 1 1/2\" , 2\" , 2 1/2\" , 3\" , 3 1/2\" และ 4\" การดดั ท่อชนิดนีใช้ hickey ทีมีขนาด เทา่ กนั สาํ หรับท่อทีมีขนาดใหญ่ อาจใชข้ อ้ โคง้ สาํ เร็จรูป ทีวางขายทวั ไปไดเ้ ช่น ขอ้ โคง้ 90 องศา ดงั รูป ทอ่ โลหะหนา ( Rigid Steel Conduit : RSC ) ทาํ ดว้ ยแผน่ เหลก็ กลา้ ชนิดรีดร้อนหรือรีดเยน็ หรือแผน่ เหล็กกลา้ เคลือบสังกะสีทงั ผวิ ภายนอกและภายในทาํ ใหผ้ ิวท่อเรียบทงั ภายใน และภายนอกทอ่ แตผ่ ิวจะดา้ นกวา่ และหนากวา่ ทอ่

ห น ้ า | 23 EMT และ IMC ปลายท่อทาํ เกลียวไวท้ งั 2 ดา้ น มาตรฐานกาํ หนดใหใ้ ชต้ วั อกั ษรสีดาํ ระบชุ นิด และขนาดของท่อ เรียกกนั ทว่ั ไปวา่ ทอ่ RSC มีขนาดตงั แต่ 1/2\" - 6\" และยาวทอ่ นละ 10 ฟุตหรือประมาณ 3 เมตร ดงั รูป ท่อ RSC ใชเ้ ดินนอกอาคาร หรือฝังในผนงั -พนื คอนกรีตได้ ขนาดท่อทีมีขายในทอ้ งตลาด คือ 1/2\" , 3/4\" , 1\" , 1 1/4\" , 1 1/2\" , 2\" , 2 1/2\" , 3\" , 3 1/2\", 4\" ,5\" และ 6\" การดดั ท่อชนิดน้ีใช้ hickey หรือ เครืองดดั ทอ่ ไฮดรอลิกทีมีขนาดเทา่ กนั สาํ หรับ ทอ่ ทีมีขนาดใหญ่ อาจใชข้ อ้ โคง้ สาํ เร็จรูปคลา้ ยกบั ขอ้ โคง้ สาํ เร็จรูปของท่อ IMC ทีวางขายทว่ั ไปได้ เช่น ขอ้ โคง้ 90 องศา เป็นตน้ ทอ่ โลหะอ่อน ( Flexible Metal Conduit ) ทาํ ดว้ ยแผน่ เหลก็ กลา้ เคลือบสังกะสีทงั ผวิ ภายนอกและภายใน เป็นทอ่ ทีมีความอ่อนตวั โคง้ งอ ไปมาได้ เหมาะสาํ หรับต่อเขา้ กบั ดวงโคม มอเตอร์หรือเครืองจกั รกลทีมีการสันสะเทือน มี ขนาดตงั แต่ 1/2\" - 4\" ลกั ษณะของทอ่ แสดงดงั รูป ท่อโลหะอ่อน ใชเ้ ดินในสถานทีแหง้ และเขา้ ถึงได้ หา้ มใชเ้ ดินในสถานทีเปี ยก , ในช่องข้นึ ลง , ในหอ้ งเก็บแบตเตอร่ี , ในสถานทีอนั ตราย , ฝังดินหรือฝังในคอนกรีต ขนาดทอ่ ทีมีขายใน ทอ้ งตลาดคือ 1/2\" , 3/4\" , 1\" , 1 1/4\" , 1 1/2\" , 2\" , 2 1/2\" ,3\" และ 4\" ทอ่ โลหะอ่อนทีใชต้ อ้ งมีขนาดไม่เลก็ กวา่ 1/2\" ยกเวน้ ทอ่ โลหะอ่อนทีประกอบมากบั ขวั หลอด

ห น ้ า | 24 ไฟฟ้า และมีความยาวไม่เกิน 180 เซนติเมตร การจบั ยดึ ท่อชนิดน้ีตอ้ งมีระยะห่างระหวา่ ง อุปกรณ์ไมเ่ กิน 1.50 เมตร และห่างจากกลอ่ งต่อสาย ไม่เกิน 30 เซนติเมตร และหา้ มใชท้ อ่ โลหะ ออ่ นเป็นตวั นาํ แทนสายดิน ทอ่ โลหะอ่อนกนั นาํ เป็นท่อโลหะอ่อนทีมีเปลือก PVC หุม้ ดา้ นนอกเพื่อกนั ความช้ืน ไม่ใหเ้ ขา้ ไปภายในท่อได้ ใชง้ านในบริเวณทีตอ้ งการความอ่อนตวั ของท่อเพ่ือป้องกนั สายไฟฟ้า ชาํ รุด จากไอ ของเหลวหรือของแขง็ หรือในท่ีอนั ตราย หา้ มใชใ้ นบริเวณที่อุณหภูมิใชง้ านของ สายไฟฟ้าสูงมากจนทาํ ใหท้ อ่ เสียหายมีขนาดตงั แต่ 1/2\" - 4\" การตดั ท่อชนิดน้ีใชเ้ ลื่อยตดั เหลก็ ตดั ไปตดั ตรง ๆ ทอ่ PVC ( Poly Vinyl Chloride ) ทาํ ดว้ ยพลาสติกพีวีซี ทีมีคณุ สมบตั ิตา้ นเปลวไฟ แตข่ อ้ เสียคอื ขณะทีถกู ไฟไหมจ้ ะมีก๊าซพิษ ที เป็ นอนั ตรายต่อคนเราออกมาดว้ ย และไม่ทนต่อแสงอลั ตร้าไวโอเลต็ ทาํ ใหท้ ่อกรอบเม่ือโดนแดด เป็น เวลานาน ทีใชใ้ นงานไฟฟ้ามีสีเหลือง มีขนาดตงั แต่ 1/2\" - 4\" และยาวท่อนละ 4 เมตร ดงั รูป ทอ่ PVC ใชเ้ ดินลอยในอากาศ หรือฝังในผนงั คอนกรีตได้ แตห่ า้ มใชใ้ นบริเวณทีอาจเกิด ความ เสียหายทางกายภาพ ขนาดทอ่ ทีมีขายในทอ้ งตลาด คือ 3/8\" , 1/2\" , 3/4\" , 1\" , 1 1/4\" , 1 1/2\" , 2\" , 2 1/2\" , 3\" และ 4\" สาํ หรับทอ่ ขนาด 3\" และ 4\" มีความยาว 2 ขนาดคือ 4 และ 6 เมตร ขนึ อยกู่ บั แต่ละ บริษทั ทอ่ HDPE ( High Density PolyEthylene : H.D.P.E.) ทาํ ดว้ ยพลาสติก polyethylene ชนิด high density ทีมีคุณสมบตั ิตา้ นเปลวไฟ มีความแขง็ แรงสูง ยดื หยนุ่ ตวั ไดด้ ี มีทงั แบบผิวเรียบ และแบบลูกฟกู ใชเ้ ดินสายบนผิวในทีโล่ง, บน

ห น ้ า | 25 ฝ้าในอาคาร, เดินสาย ใตด้ ินทงั แรงดนั ตาํ และ แรงดนั สูงปานกลาง ทนตอ่ แรงกดอดั ไดด้ ี ขอ้ ไดเ้ ปรียบ ของทอ่ ชนิดน้ีคือความ ออ่ นตวั จึงไมต่ อ้ งดดั ท่อทาํ ใหเ้ ดินท่อไดส้ ะดวกรวดเร็ว ขนาดของทอ่ มีตงั แต่ 1/2\" ข้นึ ไป ท่อ HDPE แบบผิวเรียบ ทอ่ HDPE แบบลกู ฟกู ขอ้ ดีของทอ่ HDPE ปัจจุบนั นิยมใชท้ ่อ HDPE แบบลกู ฟกู กนั มากเนืองจากมีขอ้ ดีหลาย ประการคือ • ง่ายตอ่ การโคง้ งอ • มีความยาวต่อเนืองมากระหวา่ ง 30 - 300 เมตร ทาํ ใหล้ ดขอ้ ต่อตา่ งๆ ลงไป ไดม้ าก • แขง็ แกร่งและนาํ หนกั เบา • ตา้ นทานต่อการผกุ ร่อนและทนทุกสภาพดินฟ้ าอากาศ • ยดื หยนุ่ และทนต่อแรงกดทบั ไดด้ ี • มีแรงเสียดทานภายในทอ่ ตาํ จึงร้อยสายในทอ่ ไดง้ ่ายขึน ทาํ ใหก้ าํ หนดระยะห่างของบ่อพกั สาย (hand hole) ไดไ้ กลขนึ กวา่ เดิม ท่อ HDPE แบบลกู ฟูกอาจเรียกอีกอยา่ งหน่ึงวา่ ทอ่ EFLEX (ขอ้ มูลจากบริษทั บางกอก เทเลคอม จาํ กดั ) ซึงเป็ นเพียงส่วนหน่ึง ในผลิตภณั ฑ์ ประเภทท่อลูกฟกู การนาํ ท่อชนิดน้ีไปใชง้ าน ตอ้ งเลือกให้ เหมาะกบั สภาพงานน้นั ๆ นอกจากนียงั มีทอ่ ลูกฟกู แบบอ่อนตวั เรียกวา่ ท่อ PFLEX ซ่ึงมีหลายชนิดทงั ใช้ ฝังในคอนกรีต และชนิดผสมสารกนั ไฟเพื่อใชใ้ นทีโล่งและวางบนฝ้าเพดาน ดงั รูป

ห น ้ า | 26 อปุ กรณ์ทีใชใ้ นการติดตงั ทอ่ ร้อยสาย EFLEX 1. ปากแตร (bell mouth) ใชส้ าํ หรับอาํ นวยความสะดวกในการร้อยสายเคเบิล ป้ องกนั ไม่ให้ สายเคเบิลขดู หรือบาดกบั ปากท่อ 2. ฝาปิ ดท่อสาํ รอง (spare cap) เป็นอุปกรณ์ปิ ดท่อแบบเกลียวใน ใชก้ บั ทอ่ ทีวาง อยใู่ นบอ่ พกั สายใตด้ ิน แต่ถา้ หากตดั เอาฝาท่อออก อุปกรณ์น้ีจะกลายเป็นปากแตรช่วยในการร้อย สาย

ห น ้ า | 27 3.ขอ้ ต่อท่อ EFLEX กบั ทอ่ อืน (adaptor) เป็ นอุปกรณ์อาํ นวยความสะดวก ในการต่อทอ่ EFLEX กบั ท่อ พลาสติก หรือท่อโลหะ 4. กรวยยางปิ ดท่อ (sand preventive) เป็นอุปกรณ์ช่วยในการปิ ดท่อทีมีการ ร้อยสายเสร็จ แลว้ ซ่ึงป้องกนั ดิน, ฝ่ นุ , นาํ ไมใ่ หเ้ ขา้ ไปในทอ่ ได้ 5. ปากแตรพร้อมฝาปิ ด (bell mouth with end cover) อาํ นวยความ สะดวกในการร้อยสาย เคเบิลสามารถนาํ มาทาํ เป็นฝาปิ ดท่อชว่ั คราวได้ เพือป้องกนั ดิน ฝ่ ุนและ สิ่งของตา่ ง ๆ เขา้ ไปภายในท่อ

ห น ้ า | 28 6. ปกรณ์ยดึ ทอ่ (Eflex clamp) ประกอบดว้ ยโลหะกบั ยาง ใชใ้ นการยดึ ทอ่ EFLEX เขา้ กบั ตคู้ วบคมุ หรือกล่องร้อยสายเคเบิล 7. หวั ลากสายเคเบิล (pulling eye) เป็ นอปุ กรณ์อาํ นวยความสะดวกในการ ร้อยสายเคเบิล ซึงจะใชต้ ิดกบั หวั สายเคเบิล ทีจะร้อยเขา้ ท่อ EFLEX ทุกครัง

ห น ้ า | 29 ตารางแสดงพืนทีภาคตดั ขวางภายในของท่อร้อยสาย ตารางแสดงพืนทีภาคตดั ขวางภายในของท่อร้อยสายไฟฟ้ าทีผลิตตาม มอก. 770-2531 พนื ทีภาคตดั ขวางภายใน (ตร.มม.)

ห น ้ า | 30 จาํ นวนสายสงสดในทอ่ ร้อยสาย ขอ้ กาํ หนดตาม มอก.11-1531 สาํ หรับจาํ นวนสายสูงสุดในทอ่ ร้อยสาย แบ่งออกเป็น 2 กรณี คือ 1. สายไฟฟ้ามีขนาดเทา่ กนั ทุกเส้น สามารถดูไดจ้ ากตารางที 1 ซึงเป็นขอ้ กาํ หนดสาํ หรับ สายTHW 2. สายไฟฟ้าตา่ งขนาดกนั เดินรวมกนั สามารถดูไดจ้ ากตารางที 2 ตารางที 1 จาํ นวนสูงสุดของสายไฟฟ้าหุม้ ฉนวนแกนเดียว (THW) ท่ีมีขนาดเทา่ กนั ทุกเส้น

ห น ้ า | 31

ห น ้ า | 32 กฎการเดินสาย ไดก้ าํ หนดเปอร์เซนตส์ ูงสุดของพนื ทีหนา้ ตดั รวมฉนวนของสายไฟฟ้ าตอ่ พืนทีหนา้ ตดั ของท่อ ดงั ตารางที 2 ตารางที การเดินสายไฟฟ้ าในทอ่ ร้อยสาย ในบริเวณทีสายไฟฟ้าอาจจะถูกกระทบกระแทก มีความช้ืน สารเคมีหรือมีความเป็นกรด เช่น ภายในโรงงานอุตสาหกรรม อาคารขนาดใหญ่ จะนิยมการเดินสายไฟฟ้าในทอ่ ร้อยสาย เนือง จากมีความปลอดภยั เมือเกิดประกายไฟ หรือเกิดการอาร์ก นอกจากนียงั ใชท้ ่อโลหะเป็นตวั นาํ ในการต่อลงดินอีกดว้ ย แตอ้ งมนั ใจวา่ รอยต่อตา่ ง ๆ มีความต่อเนื่อง มนั คงและแขง็ แรง 1. วิธีการเดินสายในท่อ วิธีทีนิยมใชใ้ นปัจจุบนั มีหลายอยา่ งดงั น้ี 1.1 เดินในทอ่ โลหะหนา ทอ่ โลหะหนาปานกลางและทอ่ โลหะบาง ผลิตจากเหลก็ อาบ สงั กะสี ยาวทอ่ นละ 3 เมตร ทอ่ โลหะหนาและทอ่ โลหะหนาปานกลางสามารถทาํ เกลียวได้ ใชง้ าน ทดแทนกนั ได้ นอกจากนียงั ใชฝ้ ังดินไดอ้ ีกดว้ ย 1.2 เดินในท่อโลหะอ่อน หรือทีเรียกวา่ ท่อเฟลก็ ซิเบิล (flexible metal conduit) มี ลกั ษณะเป็นแกนโลหะอ่อน พนั ซ้อนทบั กนั นิยมใชใ้ นบริเวณทีมีการสัน สะเทือน เช่นเชื่อมตอ่ ระหวา่ งรางเดินสายกบั เครืองจกั ร แตห่ า้ มใชฝ้ ังดิน 1.3 เดินในท่อโลหะออ่ นกนั ของเหลว หรือทีเรียกวา่ ท่อเอม็ เฟล็ (MFLEX) ประกอบดว้ ย โลหะข้ึนรูป ขดั กนั เป็นเกลียว มีเชือกคนั ระหวา่ งร่องโดยมีฉนวนพวี ซี ีห่อหุม้ เพือป้ องกนั การรัวของ สายไฟฟ้า 1.4 เดินในทอ่ อโลหะแขง็ ทีใชง้ านทวั่ ไปไดแ้ ก่ท่อพวี ีซี และ พอี ี ทอ่ พวี ซี ีไม่คงทนต่อ แสง อลุ ตร้าไวโอเลต ดงั นนั เมือตากแดดเป็ นระยะเวลานานจะกรอบและแตกเป็นขยุ ส่วนท่อพอี ีจะ ติดไฟง่าย ดงั นนั ท่อชนิดน้ีจึงเหมาะสาํ หรับติดตงั ในทีโล่ง เดินซ่อนในผนงั พ้ืนหรือเพดาน

ห น ้ า | 33 2. วิธีการดดั ท่อ เครืองมือดดั ท่อหรือทีเรียกวา่ เบนเดอร์ (bender) แตล่ ะชนิดเหมาะ สาํ หรับ ทอ่ แต่ละประเภทดงั น้ี ทอ่ โลหะบาง จะใช้ EMT. Bender ทอ่ โลหะหนาปานกลาง จะใช้ IMC. Hickey ทอ่ โลหะหนา จะใช้ rigid bender หรือทีดดั ท่อไฮดรอลิกส์ อยา่ งไรกต็ ามควรจะเลือก ขนาด bender ใหพ้ อดีกบั ขนาดของท่อร้อยสายไฟฟ้ า ถา้ หากใช้ bender ขนาดใหญ่ เกินไป อาจจะทาํ ใหท้ ่อแบน ส่งผลใหพ้ นื ทีหนา้ ตดั ภายในทอ่ ลดลง ทาํ ใหก้ าร ร้อยสายทาํ ได้ ลาํ บาก ดงั นนั การดดั ท่อจะตอ้ งระมดั ระวงั ไมใ่ ห้ ทอ่ เสียรูปทรง เส้นผา่ นศูนยก์ ลาง ภายในท่อ จะตอ้ งเทา่ เดิมหรือลดลงนอ้ ยท่ีสุด องคป์ ระกอบทีสาํ คญั อีกอยา่ งหนึงคือรัศมีความโคง้ โดยจะ วดั จากจุดศูนยก์ ลางความโคง้ ถึงขอบดา้ นในของท่อทีโคง้ โดยทวั ๆ ไปรัศมีความโคง้ ของทอ่ ที ดดั จะตอ้ ง ไมต่ าํ กวา่ 6 เทา่ ของเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลางของทอ่ การดดั ท่อแบง่ ออกเป็น 2 วิธีคอื วธิ ีที 1 ใชเ้ บนเดอร์ในการดดั ทอ่ วธิ ีการคือนาํ ท่อสอดเขา้ กบั เบนเดอร์ วางลงบนพืนราบใช้ เทา้ เหยยี บเบนเดอร์และอีกขา้ งหนึงเหยยี บทีใหแ้ น่นกบั พืน จากนนั ใชม้ ือดึงเบนเดอร์เขา้ หา ลาํ ตวั วิธีที 2 ใชแ้ รงกด วิธีการคอื ตงั เบนเดอร์ใหอ้ ยกู่ บั ที นาํ ท่อสอดเขา้ กบั เบนเดอร์ จากนนั กดท่อ ลงดา้ นล่าง 2.1 ระยะความสูงของเบนเดอร์ดดั ทอ่ เบนเดอร์สาํ หรับดดั ทอ่ จะมีระยะความสูง (take up ) ดงั ตารางที 5.2 ซึงเป็ นระยะทีท่อถกู ดดั ใหโ้ คง้ งอ ดงั รูปที 5.12 ใชเ้ บนเดอร1/2 นิว ดดั ท่อ1/2 นิว โคง้ ทาํ มมุ 90 องศา ระยะ take up เทา่ กบั 5 นิว ตารางที 5.2 ระยะ take up ของเบนเดอร์

ห น ้ า | 34 2.2การคาํ นวณความยาวจากปลายทอ่ เช่น ตอ้ งการดดั ทอ่ ขนาด ¾ นิวใหส้ ูงจากพืน 38 นิ วธิ ีการ คอื ใชร้ ะยะความสูงลบดว้ ยระยะ take up (6 นิว) ดงั นนั หวั ลกู ศรบนเบนเดอร์จะตรง กบั ระยะ2นิว (วดั จากปลายท่อ) เมือดบั เป็ นมุม 90 องศา จะวดั ระยะความยาวจากปลาย ท่อ เท่ากบั 38 นิวพอดี ดงั รูป 3.การดดั ท่อรปตวั ย (U) วิธีการคอื ดดั ท่อทีปลายดา้ นหนึงให้โคง้ งอ 90 องศา ลาํ ดบั ตอ่ ไปวดั และทาํ เครืองหมาย( mark) บนท่อจากจุทีอยกู่ บั ที (จุดX) ไปยงั จุดทีตอ้ งดดั ท่อ (จุด Y) โดย ใหจ้ ุด Yตรงกบั ตาํ แหน่ง B บนเบนเดอร์ จากนนั คอ่ ยๆ ดดั ท่อให้โคง้ ทาํ มุม 90 องศา จะไดท้ ่อรูป ตวั ยู ดงั รูป 4. การดดั คอมา้ เรียกอีกอย่างวา่ การทาํ ออฟเซต (OFF SET) หมายถึง การยกระดบั ความ สูงของทอ่ ใหส้ ูงขนึ และโคง้ งอเท่ากนั แตก่ ระทาํ ในทิศทางตรงกนั ขา้ ม วตั ถปุ ระสงคข์ อง การทาํ OFF SET คือ 1. เพอื ต่อเขา้ กบั กล่องต่อสาย กล่องสวิตช/์ ปลกั 2. เพอื ดดั ทอ่ ขา้ มสิงกีดขวาง (ทาํ OFF SET จาํ นวน 2 คร้ัง) การดดั ท่อคอมา้ เริมจากการดดั ทอ่ ใหโ้ คง้ พอประมาณ เมือเสร็จแลว้ ใหถ้ อดเบนเดอร์ออกพลิกทอ่ กลบั ใหอ้ ยู่ ในทิศ ทางตรงกนั ขา้ ม จากนนั จึงดดั ท่ออีกครังหนึงจนกระทงั ปลายท่อทงั สองดา้ น ขนาน กนั พอดี เมือดดั เสร็จเรียบร้อยจะมีลกั ษณะ ดงั รูปที 5.15 สาํ หรับการดดั ท่อขา้ มสิงกีด ขวางจะตอ้ งดดั ออฟเซตจาํ นวน 2 ครัง หรือการดดั 3 ตาํ แหน่งลกั ษณะดงั รูป

ห น ้ า | 35 5. การดดั ท่อเพือการแกไ้ ข 5.1 การดดั กลบั คืน ถา้ หากดดั ท่อมากเกินไปามารถแกไ้ ขดว้ ยการใชท้ ่อทีมีขนาดใหญ่ กวา่ เลก็ นอ้ ยหรือดา้ ม เบนเดอร์ สวมลงในท่อนนั จากนนั จึงคอ่ ยๆ ดนั ใหท้ ่อกลบั คือดงั รูป (ก) 5.2 การแกไ้ ขเมือท่อบ๋มุ จะใชเ้ หลก็ กระทงุ้ ทีผวิ ดา้ นในดงั รูป ดงั รูป (ข)

ห น ้ า | 36 6. การติดตงั ทอ่ โลหะร้อยสาย หลงั จากทาํ การดดั ท่อร้อยสายเสร็จเรียบร้อยจะตอ้ งนาํ มา ประกอบ ต่อเชือมขา้ ดว้ ยกนั ใหม้ ีความแขง็ แรงดงั รูป 7. การร้อยสายเขา้ ทอ่ เครืองมือทีใชร้ ้อยสายไฟฟ้าเขา้ ไปในทอ่ เรียกวา่ ฟิ สเทป (fish tape) ทาํ จาก เหลก็ ทีมีความเหนียว และทีบริเวณปลายฟิ สเทปจะทาํ เป็นห่วงคลอ้ งเขา้ กบั สายไฟฟ้าเพื่อ ป้องกนั สายหลดุ ขณะทีกาํ ลงั ร้อยสายลกั ษณะดงั รุป การร้อยสายควรปฏิบตั ิงานอยา่ งนอ้ ยสองคน กลา่ วคอื คนหนึงส่งสายและอีกคนหน่ึงดงั สายบางครังอาจจะตอ้ งใชส้ ารลดความฝืดแต่ตอ้ ง ไม่เป็นอนั ตรายกบั ฉนวนของสายไฟฟ้า 8. ขอ้ ควรระวงั ในการติดตงั ทอ่ โลหะร้อยสายการเดินสายไฟฟ้ าในทอ่ ร้อยสาย จะ ประกอบดว้ ย ขนั ตอนการดดั ทอ่ การตดั ท่อ การประกอบท่อ การร้อยสายไฟฟ้ าและการ ติดตงั อุปกรณ์ 8.1 การดดั ทอ่ 1. มุมในการดดั ท่อสาํ หรับการร้อยสายหนึงจุดตอ้ งไมเ่ กิน 360 องศา ถา้ มากกวา่ นีจะทาํ ให้ ลาํ บากในการร้อยสาย 2. เลือกเบนเดอร์ใหม้ ีขนาดพอดีกบั ท่อทีจะดดั และระวงั อยา่ ใหท้ ่อบ๋มุ หรือ แบน 8.2 การตดั ท่อ

ห น ้ า | 37 1. การตดั ท่อทุกครังควรใชค้ ทั เตอร์ตดั ท่อ หรือเลือยตดั เหลก็ ยกเวน้ ท่อโลหะอ่อน (flexible) ใหใ้ ชค้ มี ตดั 2. บริเวณปลายทอ่ ทีตดั ตอ้ งลบคมทุกครังดว้ ยรีมเมอร์หรือ วสั ดุอืนๆ 8.3 การประกอบท่อ 1. ตอ้ งยดึ กบั โครงสร้างของอาคารอยา่ งแขง็ แรง 2. ตอ้ งจบั ยดึ ดว้ ยอุปกรณ์จบั ยดึ และมีความต่อเนืองทางไฟฟ้ า เช่นคปั ปลิงคอนเนค เตอร์ ลอ็ คนทั บุชชิง เป็นตน้ 8.4 การร้อยสายไฟฟ้า 1. ตอ้ งปฏิบตั ิงานอยา่ งนอ้ ยสองคนคนหน่ึงดึงฟิ สเทปส่วนอีกคนหนึงส่งสายและระวงั อยา่ ให้ ฉนวนถลอก 2. ถา้ หากสายขาดขณะร้อยสาย ตอ้ งเปลี่ยนใหม่และหา้ มตอ่ สายภายในท่อ 3. ควรร้อยสายพร้อมกดั ครังเดียว การร้อยสายทีละเส้นจะทาํ ไดล้ าํ บาก 4. ควรจดั สายใหเ้ รียบร้อยก่อนทีจะดึงสายเขา้ ไปในทอ่ และบางครังอาจจะตอ้ งใชส้ ารลด ความฝื ด 8.5 การติดตงั อุปกรณ์ 1. ควรเผือสายไฟฟ้าพอประมาณ โดยการขดไวร้ อบ ๆ กลอ่ งต่อสาย ท้งั น้ีเพ่ือความสะดวกใน การ ซ่อมบาํ รุงหรือต่อเติมในอนาคต 2. ตอ้ งจบั ยดึ อุปกรณ์ เช่นสวิตช์ ปลกั กลอ่ งตอ่ สาและอื่น ๆ ใหแ้ ขง็ แรง สวยงาม 9. การดดั ท่อพวี ีซี ประกอบดว้ ยการต่อท่อเขา้ ดว้ ยกนั และการดดั ท่อใหง้ อ 9.1 การต่อทอ่ 1. เตรียมเตาให้ร้อน อาจจะใชเ้ ตาไฟฟ้าหรือเตาถา่ นก็ได้ 2. นาํ ท่อไปลนไฟ พยายามใหร้ ้อนสม่าํ เสมอทว่ั บริเวณทีจะต่อท่อ โดยการหมุนท่อไปรอบ ๆ จน พลาสติกออ่ นตวั 3. นาํ ไปสวมเขา้ กบั ท่อ หากยงั ไมแ่ น่น ใหน้ าํ ออกมาลนไฟอีก จนสามารถสวมไดค้ วามลึก ไม่ ตาํ กวา่ 1 นิ้ว 4. ทากาวรอบ ๆ รอยต่อ

ห น ้ า | 38 9.2 การดดั ท่อ ปกติท่อพลาสติกจะมีขอ้ งอสาํ หรับเดินสายเล้ียวโคง้ เช่นขอ้ งอ 90 องศา เป็ นตน้ วิธีการดดั ทอ่ พีวีซีมีดงั น้ี 1. เติมทรายเขา้ ไปในท่อและหาเศษวสั ดุอดุ ปลายท่อให้แน่น 2. นาํ ไปลนไฟพลิกไปมา จนสังเกตเห็นท่ออ่อนตวั จากน้นั คอ่ ยๆ ดดั จนไดร้ ัศมีความโคง้ ตาม ตอ้ งการ 3. การดดั ท่อตอ้ งกระทาํ ในขณะทีทอ่ อ่อนตวั เท่าน้นั

ห น ้ า | 39 แบบฝึกหดั บทที่ 3 ท่อในงานติดต้งั เดินสายไฟฟ้า ตอนที่ จงเติมคาํ หรือขอ้ ความลงในช่องวา่ งใหถ้ กตอ้ ง การใชท้ ่อร้อยสายในงานไฟฟ้ามีจุดประสงคเ์ พ่ือ ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ท่อร้อยสายไฟฟ้ามี................ชนิดคือ ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 3. ทอ่ โลหะบาง (Electrical Metalic Tubing : E.M.T.) มีขนาดตงั แต.่ ......................................... ยาวทอ่ นละ................................. ทอ่ โลหะอ่อน(FlexibleMetalConduit)เหมาะสาํ หรับตอ่ เขา้ กบั ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... .เครื่องมือที่ใชด้ ดั ท่อหนา(R.S.C.)คือ ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... เปลือกท่อโลหะอ่อนกนั นาํ คือ................................................................หุม้ ท่อดา้ นนอก เพอ่ื ...................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 7.ท่อEFLEXทาํ จาก ................................................................................................................. มีคณุ สมบตั ิคือ ...........................................................................................................................................

ห น ้ า | 40 8. ปัจจุบนั นิยมใช่ทอ่ EFLEX แบบลูกฟูกกนั มากเพราะ ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 9. อปุ กรณ์ทีใชใ้ นการดึงสายร้อยท่อคือ ........................................... วิธีการใชง้ านคอื ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 10. จาํ นวนการดดั โคง้ ของทอ่ ร้อยสายระหวา่ งจุกดึงสาย รวมกนั แลว้ ตอ้ งไม่เกิน…….องศา 11. พืนทีหนา้ ตดั ของสายทีท่อร้อยในทอ่ เกิน เส้นตอ้ งไม่เกินร้อยละ……...ของพนื ทีหนา้ ตดั ทอ่ 12. เครืองมือที่ใชด้ ดั ท่อโลหะบาง (E.M.T.) คือ ……………………………………….. 13. ท่อร้อยสายทีเหมาะสาํ หรับต่อเขา้ ดวงโคม มอเตอร์ หรือเครืองจกั รทีมีการสันสะเทือน คือ ....................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 14. คุณสมบตั ิของท่อ PVC คือ ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 15. ท่อที่ใชใ้ นการติดต้งั ไฟฟ้าใตด้ ินแบบฝังกลบคอื ...................................................................

ห น ้ า | 41 ตอนท่ี 2 จงตอบคาํ ถามต่อไปน้ีใหไ้ ดข้ อ้ ความสมบูรณ์ 1. เหตใุ ดสายไฟฟ้าท่ีร้อยในท่อตอ้ งไม่มากเกินไป ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 2. ทอ่ โลหะในงานติดต้งั ไฟฟ้าในอาคารหรือในโรงงานมีก่ีชนิด อะไรบา้ ง ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 3. จงอธิบายถึงการใชง้ านทอ่ อโลหะที่ใชใ้ นงานติดต้งั ไฟฟ้ามาพอเขา้ ใจ ................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ ..............................................................................................................................................................

ห น ้ า | 42 4. จงอธิบายคุณสมบตั ิและการนาํ ไปใชง้ านของท่อโลหหะอ่อน (Flexible Metal Conduit) ..................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... 5. จงอธิบายถึงขอ้ ดีของการใชท้ อ่ EFLEX ในงานติดต้งั ไฟฟ้า ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................

ห น ้ า | 43 บทท่ี 4 การเดินสายใน รางเคเบิล รางเดินสาย และ Busway Cable Tray & Wire Way รางเคเบิล (Cable Tray) และ รางเดินสาย ( Wire way) นิยมใชใ้ นการเดินสายไฟฟ้าในงาน อุตสาหกรรม มีขอ้ ดีคอื การติดตงั งา่ ย สะดวกรวดเร็ว และสามารถวางสายไดเ้ ป็นจาํ นวนมาก ระบาย อากาศไดด้ ี ใชไ้ ดท้ ้งั ระบบไฟฟ้าแรงดนั สูงปานกลางและแรงดนั ต่าํ ทาํ ดว้ ยเหลก็ แผน่ บาง เคลือบผิวได้ หลายแบบใหเ้ หมาะสมกบั cable tray แต่ละชนิดไดแ้ ก่ Aluzinc, Electrogalvanized, Hot dip galvanized, Epoxy powder paint และ Galvanized sheet ป้องกนั การเกิดสนิมไดด้ ี ทีใช้ งานทวั่ ไปแบ่งออกไดด้ งั น้ีคือ Cable Tray แบบรางบนั ได (Ladder Type) ทาํ ดว้ ยเหลก็ แผน่ บางเคลือบผวิ แบบสังกะสีจุ่มร้อน ( Hot dip galvanized ) และพ่นดว้ ยสีฝ่นุ Epoxy ( Epoxy powder paint ) เหมาะสาํ หรับวางสายเมนขนาดใหญ่และงานนอกอาคารทุก สภาวะแวดลอ้ ม การติดตงั cable tray จาํ เป็นตอ้ งใชข้ อ้ ต่อและอุปกรณ์ประกอบที่เหมาะสมดงั น้ีคือ

ห น ้ า | 44 Horizontal Tee Horizontal Bend 90 Horizontal Reduce Horizontal Cross Vertical inside bend 90 Vertical outside bend 90 Accessories Cable Tray แบบมีช่องระบายอากาศ (Heavy Duty)

ห น ้ า | 45 ทาํ ดว้ ยเหลก็ แผน่ บางเคลือบผวิ แบบสังกะสีจุ่มร้อน ( Hot dip galvanized ) และพ่นดว้ ยสีฝ่นุ Epoxy ( Epoxy powder paint ) วางสายไดท้ งั สายเมนขนาดใหญแ่ ละสายสญั ญาณขนาดเลก็ ปกติ ใชต้ ิดต้งั ภายในอาคาร การติดตงั cable tray จาํ เป็นตอ้ งใชข้ อ้ ต่อและอุปกรณ์ประกอบท่ีเหมาะสมดงั น้ีคือ Horizontal Tee Horizontal Bend 90 Horizontal Reduce Horizontal Cross Vertical outside bend 90 Vertical inside bend 90 Accessories การเดินสายในรางเคเบิล (Cable tray) 1. สายและอุปกรณ์ต่อไปน้ียอมใหต้ ิดต้งั ในรางเคเบิลได้ แต่ตอ้ งเป็นไปตามวธิ ีการท่ีกาํ หนด ของ การเดินสายหรือของอุปกรณ์น้นั ๆ ก. สายเคเบิล type MI type MC และ armored cable

ห น ้ า | 46 ข. สายเคเบิลแกนเดียวชนิดมีฉนวนและเปลือกนอกขนาดตวั นาํ ไม่เลก็ กวา่ 50 ตาราง มิลลิเมตร ค. สายเคเบิลหลายแกนในระบบแรงตาํ ทุกขนาด ง. สายอื่นชนิดหลายแกนสาํ หรับควบคุมสัญญาณ จ. ท่อร้อยสายชนิดตา่ ง ๆ 2. ยอมใหต้ ิดต้งั สายเคเบิลแกนเดียวชนิดไม่มีเปลือกนอกขนาดตวั นาํ ไม่เลก็ กวา่ 50 ตาราง มิลลิเมตร ไดใ้ นรางเคเบิลแบบบนั ได ซึงมีระยะห่างระหวา่ งขนั บนั ได ไมเ่ กิน 23 เซนติเมตร (9 นิ้ว) หรือแบบรางมีช่องระบายอากาศ เฉพาะในงานอตุ สาหกรรมท่ีมีบุคคล มีหนา้ ที่รับผิดชอบดูแลและบาํ รุงรักษา 3. หา้ มใชส้ าย crosslink-polyethylene วางในรางเคเบิลในอาคาร ยกเวน้ ร้อยสายในท่อร้อยสาย ชนิดทอ่ โลหะ 4. ในบริเวณอนั ตรายตอ้ งใชส้ ายเฉพาะที่อนุญาตใหใ้ ชใ้ นเรื่องบริเวณอนั ตราย เทา่ น้นั 5. หา้ มใชร้ างเคเบิลในปลอ่ งลิฟทห์ รือสถานที่อาจเกิดความเสียหายทางกายภาพ 6. ในสถานที่ใชง้ านซ่ึงสายมีโอกาสถกู แสงแดดโดยตรง ตอ้ งใชส้ ายชนิดทนแสงแดด ได้ ขอ้ กาํ หนดเก่ียวกบั รางเคเบิล 1. ตอ้ งมีความแขง็ แรงและมนั คงที่จะรองรับนาํ หนกั สายท้งั หมดทีติดต้งั ไม่มีส่วนแหลมคมที อาจ ทาํ ใหฉ้ นวนและเปลือกเสียหาย 2. มีการป้องกนั การผกุ ร่อนอยา่ งพอเพยี งกบั สภาพการใชง้ าน ตอ้ งมีผนงั ดา้ นขา้ งและใช้ เคร่ือง ประกอบการติดต้งั ท่ีเหมาะสม 3. รางเคเบิลชนิดอโลหะ ตอ้ งทาํ ดว้ ยวสั ดุดา้ นเปลวไฟ การติดต้งั รางเคเบิล 1. รางเคเบิลตอ้ งมีความต่อเนื่องทางกล 2. รางเคเบิลทีเป็นโลหะ ตอ้ งมีความต่อเนืองทางไฟฟ้า และตอ้ งต่อลงดิน 3. สายที่ติดตงั บนรางเคเบิลเมือเดินแยกเขา้ ท่อสายอื่นตอ้ งมีการจบั ยดึ ใหม้ นั คง

ห น ้ า | 47 4. หา้ มติดต้งั สายเคเบิลระบบแรงตาํ ในรางเคเบิลเดียวกนั กบั สายเคเบิลระบบแรงสูง 5. รางเคเบิลตอ้ งติดตงั ในทีเปิ ดโลง่ และเขา้ ถึงไดแ้ ละมีทีวา่ งพอเพยี งทีจะปฏิบตั ิงาน บาํ รุงรักษา สายเคเบิลไดส้ ะดวก 6. ในรางเคเบิลท่ีมีเคเบิลแกนเดียวหลายเส้นต่อขนานกนั เพ่ือประกอบเป็นสายเฟสหรือสาย นิวต รอลของวงจร สายเคเบิลดงั กล่าวตอ้ งติดตงั เป็นกลุม่ ซึงประกอบดว้ ยตวั นาํ ไมเ่ กิน 1 เส้น ตอ่ เฟส หรือ นิวตรอล เพื่อป้องกนั ไมใ่ หเ้ กิดกระแสไมส่ มดุลย์ เนืองจากการเหนี่ยวนาํ และตอ้ ง ผกู มดั ตวั นาํ แตล่ ะกลุ่ม เพอ่ื ป้องกนั การเคล่ือนตวั เม่ือเกิดการลดั วงจร 7. การต่อสายในรางเคเบิลตอ้ งทาํ ใหถ้ ูกตอ้ งตามวธิ ีการตอ่ สาย แต่จุดต่อสายตอ้ งอยภู่ ายใน ราง เคเบิล และตอ้ งไม่สูงเลยขอบดา้ นขา้ งของรางเคเบิล 8. หา้ มใชร้ างเคเบิลเป็นตวั นาํ แทนสายดิน ตวั อยา่ งการติดต้งั cable tray