มรดกวัฒนธรรม

มรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว 11. ธูป, เทยี น 12. ตนB กลBวย 13. ตนB อBอย อย=างละ 1 ตนB 14. ตนB มะพราB ว น้ ตอน 1. อาจารยผF Bทู ำพิธีจะตง้ั เครอ่ื งสบื ชะตา และตัง้ บนั ได 132 2. จุดธูป เทียน พันดBายสายสิญจนFรอบหัว (คนที่จะต=อชะตา) 3 รอบ 3. ทำพิธี อาจารยจF ะท=องคาถาตามบททใ่ี ชBต=อชะตา เม่ือท=องครั้งที่ 1 เสรจ จะตวงขBาว 9 แกวB ขBาวทต่ี วงจะตBองเหลือเศษ (ทำพิธีครบ 3 รอบ จะ ตวงขBาวครบ 3 ครง้ั )

ถBาทำครบ 3 คร้ัง ขาB วสารไม=เตม 9 แกวB แสดงวา= การตอ= ชะตาคร้ัง นี้ ไมส= ำเรจ จะตBองหาอาจารยFคนใหม=มาทำพธิ ีต=อชะตาอีกรอบ (สอง ปลดั เทศ, สัมภาษณF, 1 มถิ นุ ายน 25 0) อา ว ่น พิธีเอาขวญั สนั่ หรอื เรียกขวัญมักทำใหBกับบคุ คลหลังจาก เจบปวยหนกั หลงั จากออกจากโรงพยาบาล หรอื หลังจากปลดทหาร อ ก ที่ 1 ห1 ง 1 า 133 1. เม่ยี ง 4 คำ 1. เมย่ี ง 4 คำ มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว 2. หมาก 4 คำ 2. หมาก 4 คำ 3. บายศรี 4 ยอด 3. บายศรี 4 ยอด 4. ขาB วเหนียวคลุกน้ำตาล 4 คำ 4. ขาB วเหนยี วคลกุ นำ้ ตาล 4 คำ 5. กลBวย 4 ช้ิน 5. กลวB ย 4 ช้ิน . อBอย 4 ช้นิ . อBอย 4 ชนิ้ 7. นา ิกา, ไ แชก, เส้ือ (ของใชสB =วนตัวของผูทB ี่จะทำพธิ )ี

มรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว ห1 ง 1า 7. หวี, กระจก, กำไรแขน, แหวน, . ขนั ตา= งหู, เส้ือ (ของใชBส=วนตัวของผทBู ่ีจะ 9. ดBายสายสญิ จนFผูกขBอมอื ทำพธิ ี) . ขัน 9. ดาB ยสายสญิ จนFผูกขBอมอื น้ ตอน 134 1. นำอุปกรณทF ั้งหมดรวมทั้งบายศรี ใสใ= นขันและห=อดBวยเส้ือ 2. หมอขวญั (คนทำพธิ ี) จะทำพิธเี รียกขวัญ พอขวัญมาเครื่องขวัญ จะส่ัน และเขาB ตามจดุ ต=าง ๆ ของรา= งกาย เช=น หัว แขน ขา อก หรือหนBาทBอง เป5นตBน ทำพธิ ี 1 ครง้ั จะเรียกขวญั 1 ครั้ง โดยญาติ ๆ หรือพ=อแม=ที่นั่งอย=ูจะ ชว= ยกันเรยี ก ขวญั เอBย มาเดอB พอขวัญเขBามาอยูก= บั ตัว เปน5 อันเสรจ 1 รอบ (ทำ ้ำใหBครบ 3 รอบ) หรือบางคนอาจมากกว=านั้น ขึ้นอยู=กับขวัญของแต=ละ คนจะมายาก มางา= ย

3. หมอขวัญจะผูกขอB มอื ใหB และใหพB =อแม= ญาตๆิ มดั ขBอมือใหB 4. เครือ่ งขวญั จะตอB งเอาไวBในหBองบนหัวเตยี ง 3 คืน เม่อื ครบแลBวจะ 135 เอาไปไวBบนยุงB ขBาว โดยเชอื่ ว=าเป5นท่ีต้งั ม่นั ขวัญยนื มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว (สอง ปลัดเทศ, สัมภาษณF, 1 มิถนุ ายน 25 0) กา อา ว การเอาขวัญ (เช=นขวญั หาย) ช=วงเวลาการจัดพธิ ี ตอนขวญั หาย ตอน ขวัญออกจากตัว เนื่องจากมีความเชื่อว=า เมื่อมีอาการปวย หรือเป5นไขB ไป รักษาโรงพยาบาล แต=กรักษาไม=หาย เกิดจากขวัญหนี ขวัญหายไม=อยู=กับเน้ือ กบั ตัว จึงตBองเรยี กขวญั กลับมา กา ต ี อ ก ละ อื่ ง ว 1. ขนั เปลา= 1 ใบ 2. เสือ้ (ของเจBาของผทBู ่ีไปเอาขวญั ) 1 ตวั 3. เชอื กแขน (ดBายสายสิญจนF) 4. ขาB วสุก (ขาB วเหนียวป*น) และกบั ขBาว 5. ขBาวสาร . กลBวยนำ้ วBา 1 คู= 7. ถาด 1 ใบ

น้ ตอน พ ีกามรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว 1. เตรียมอปุ กรณF ไปใหBหมอขวัญ 2. หมอขวญั จะเร่มิ ทำพธิ สี วด 3. เร่ิมทำพิธเี รยี กขวญั โดยใหB ญาติ ๆ ทมี่ าดวB ย หรอื คนทอี่ ยใ=ู กลB ๆ กจะช=วยกันเรียกขวัญ เมื่อขวัญเขBามาอยู=กับตัวกเป5นอันเสรจพิธี แต=สำหรบั บางคนอาจะทำพิธีนานกว=าน้ี ขึน้ อยู=กับขวัญของแต=ละคน 4. เมอ่ื เสรจพิธีเรยี กขวัญ หมอขวัญจะเรมิ่ ผูกดBายขBอมอื และใหBญาติ ท่มี าช=วยกนั มดั ขอB มือ 136 5. สว= นเคร่ืองขวัญทีน่ ำมาทำพธิ ี กจะนำกลบั มาทบ่ี Bาน ทงิ้ ไวB 3 คนื (ประจิม อ=นุ พรม, สัมภาษณ,F 2 กรก าคม 25 0) วา อ่ื ละ ่งที่นบ ือ องบา1 นหว1 ก1ว วดั ตะเตือนทอง พุทธราราม อยู=ในหมู=บาB น หBวยแกBว มีหลวงพ=อพรมมี เป5นเจBาอาวาสถือว=าเป5น จุดเด=นของวัดและหมู=บBาน ในเรื่องการรดน้ำมนตF ต=อ ชะตาดดู วง ทายทกั ทำวัตถมุ งคล ไมไ= ดมB เี ฉพาะแต=ชาวบBานทน่ี ับถอื เท=าน้ัน ยัง มีตำรวจ และทหารไดBเขBามาทำวัตถุมงคลต=างเพราะเชื่อศรัทธาในหลวงพ=อ พรมมี จึงเป5นวัดท่ดี งั เปน5 ทีศ่ รัทธาในหม=บู าB นมาจนถึงไปป*จจบุ ัน (ประกา ยวนแห=ว, สัมภาษณ,F 14 พ ษภาคม 25 0)

กา บะ ละกา กบ1 ะ การบะ และการแกBบะ เป5นการบอกเล=า บอกกล=าวเจBานาย (วิญญาณเจBาเมืองด=าน Bายที่ปกป*กรักษาบBานเมืองตามความเชื่อ) เมื่อใครมี เรื่องที่ตBองการความช=วยเหลือ เช=น การเจบปวยแลBวอยากใหBหายจากการ เจบปวย หรือจะเดนิ ทางไปแข=งขนั หรอื รับการคัดเลือกต=าง ๆ ที่ไดBรบั ผลการ ตอบแทนทด่ี ี และการทำนา หว=านขาB วจะตอB งมีการบะเพื่อใหBไดBผลผลติ ดี ผBูที่ ไปบะจะตBองนำดอกไมB, เทียน, ขBาวเหนียว, เหลBาขาว, ไก=หรือหมู และ อธิษ านขอใหBสำเรจดังปรารถนา ตามดBวยการบะว=า หากสำเรจแลBวจะเอา อะไรมาถวาย เป5นการแกBบะ อาจจะเปน5 หมูหรอื ไก= แลวB แต=ผBอู ธิษ านจะบะไวB แลBวตอB งทำตามนั้น หากไมท= ำตามหลงั จากทราบผลแลBว กเช่ือวา= จะเกิดอาเพศ แกต= นเองและครอบครวั อก 1. เหลาB ขาว 1 ขวด 2. ขาB วเหนียว 1 กระติบ 3. ไก= 1 ตัว 137 4. เทียน 1 คู= มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว 5. ดอกไมB 1 ค=ู วง วลาทำพ ี การบะเมื่อมีเรอื่ งท่ตี Bองการความช=วยเหลือและก=อนทำนา การแกบB ะ เมอื่ การบะสำเรจผล และช=วงก=อนสขี BาวนวดขBาว ตามโอกาสทีไ่ ดบB ะไวB แลBวส่งิ ทีบ่ ะประสบความสำเรจ (ท=อน แสงบุดดี, สัมภาษณ,F 2 กรก าคม 25 0)

อาหา พนื้ บา1 นมรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว กงอี วก 138 ภาพท่ี 3 แกงอีฮวก อฮี วก หรอื ลูกออด คือลกู กบลูกเขียดท่ียังเลก ชาวบาB นนยิ มกนิ เพราะ มีรสชาติอร=อย และนิยมนำมารับประทาน ทำเป5นอาหารไดBหลายประเภท เชน= แกง อ=อม หรือว=าหมก ถอื เปน5 อาหารพ้ืนบBานท่หี าทานไดBไม=บ=อย หาทาน ไดเB ฉพาะหนาB นเท=านั้น วต บที่ 1 1. อีฮวก , อีปมุ (ลกู ออดกบ,เขยี ด) 2. พรกิ 3. หัวหอมแดง 4. ตะไครB 5. นำ้ ปลาราB . เกลือ

7. นำ้ กะทอน . ผงชรู ส 9. ใบชะพลู 10. ใบแมงลัก 11. ผักชีลาว ้นตอนกา ทำ 1. ลBางอีฮวกดBวยน้ำสะอาด และเอาไสBออก พักใสต= ะแกรงไวB 2. ตำเคร่อื งแกง ประกอบดBวย พรกิ สด หัวหอม ตะไครB ใหเB ขBากนั ไม= ตอB งละเอียดมาก 3. นำเคร่อื งปรุงเครื่องแกงท่ที ำไวB ใส=หมBอและใสน= ้ำ ต้ังไ ใหBเดือด จงึ ใส=ผักท่ีเตรยี มไวBลงไป เม่อื ผักสกุ ปรงุ รสดBวยน้ำปลารBา น้ำปลา และผงชูรส 4. นำอฮี วกใส=ลงในหมBอ ปด าแลวB รอใหอB ีฮวกสุกใส=ใบแมงลัก (นาง ตาสี, สมั ภาษณF, 11 มถิ ุนายน 25 0) กง กหวาน ง 139 แกงผักหวานใส=ไข=มด มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว แดง เป5นแกงปลารBา หอมๆ มันๆ จากไข=มดแดง สามารถหาไดB เฉพาะชว= ง ดูรBอนเท=านัน้

มรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว วต บที่ 1 1. ผกั หวานปา ประมาณ 1 ถBวย 2. ไข=มดแดง 1 ถBวย 3. ใบแมงลัก 1 ถBวย 4. ยอดชะอม 5. น้ำปลาราB 2 ชBอนโตะ . น้ำกะทอน 1 ชอB นโตะ 7. นำ้ เปลา= 1 ถวB ย 140 . พริกสดโขลกหยาบ 2 ชอB นโตะ 9. ตะไครBหนั่ หยาบ 5 ทอ= น 10. หอมแดงโขลกหยาบ 3 ชอB นโตะ 11. เกลอื ชBอนชา 12. ใบมะกรูดฉีก 3 ใบ 13. พริกแกง 14. กระชาย น้ ตอนกา ทำ 1. ตBมน้ำใหBเดือด 2. ใส=พริกแกงกบั พริกสดโขลกหยาบ ตะไครB ใบมะกรดู หอมแดง และเกลอื ลงไป 3. ปรงุ รสดวB ยน้ำกะทอน และน้ำปลารBา 4. ใส= ผักหวาน และ ใบแมงลักยอดชะอม ลงไป และใส=ไข=มดแดง 5. ตBมใหพB อสุก ตกั ใส=ถBวยพรBอมรับประทาน (สมโรย ชัยอนิ ทร,F สัมภาษณF, 12 พ ษภาคม 25 0)

ำ ะ วงกบ าง ภาพท่ี 39 ยำมะม=วงกบย=าง ยำมะมว= งกบย=างเป5นอาหารท่ีชาวหนองกะทาB วนยิ มทำในช=วง ดู น ความอร=อยของการยำมะม=วงกบย=าง คือ การปรุงรสน้ำยำที่ใชBมะม=วง น้ำดอกไมใB นการปรงุ รสเปร้ียวร=วมกับน้ำมะขสมเปยก วต บที่ 1 1. มะม=วงขดู หรอื สบั 1 ลกู 2. กบย=าง 2 3 ตวั ( ฉีกหยาบ ๆ ) 141 3. พรกิ ข้ีหนแู หBงค่วั ปน 1 2 ชBอนชา 4. หอมแดง อย 3 หวั มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว 5. นำ้ มะขามเปยก 2 ชBอนโตะ . น้ำตาลปบ 2 ชBอนโตะ 7. น้ำกระทอน 2 ชอB นโตะ . น้ำปลารBา 2 ชอB นโตะ 9. ตะไครB อย 2 ชBอนโตะ 10. ตBนหอม 2 ชอB นโตะ

มรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว 11. ขาB วคัว่ ปนหยาบ 1 2 ชBอนโตะ 12. ใบมะกรูด อย 2 ชBอนโตะ ้นตอนกา ทำ 1. ใส=มะม=วง น้ำมะขามเปยก น้ำตาลปบ น้ำปลารBา น้ำกระทอน พริกขี้หนูแหBงคั่วปน ขBาวคั่วปน และกบย=างลงในถBวยยำผสมคนจนน้ำตาล ละลาย 2. ใส=หอมแดง ตะไครB และใบมะกรูด คลุกเคลBาใหBเขBากัน ชิมรส ตามใจชอบ 142 3. ตกแต=งดBวยการโรยตBนหอมใหBทั่วยำมะม=วงกบย=างจัดใส=ภาชนะ พรอB มรับประทาน (สมโรย ชัยอินทรF, สมั ภาษณF, 12 พ ษภาคม 25 0) กงบอน แกงบอน เป5นอาหารที่ทำในโอกาสใดกไดB อีกทั้งยังสามารถนำไป เปน5 อาหารประกอบพธิ กี รรมตา= ง ๆ กไดB วต บ 1. บอน 2. มะพรBาว สำหรับค้ันนำ้ กะทิ 3. เครอื่ งพรกิ แกง ไดBแก= พริกแหBง หอม กระเทียม ขา= ตะไครB มะกรูด (ใชแB ค=ผิว) 4. หมูสามชั้น

อื่ ง ง 143 1. นำ้ ตาล 2. น้ำมะขาม มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว 3. ผงชรู ส 4. น้ำปลาราB 5. เกลอื กา ต ี วต บ 1. ปอกบอน ห่นั เป5นช้นิ เลก ๆ แลBวนำไปน่ึงใหBสุก เมื่อสุกแลBว นำ บอนมาบบี เอาน้ำออก 2. ทำพรกิ แกง โดยการนำ หอม กระเทยี ม ขา= ตะไครB มาหน่ั เป5นชิ้น เลก ๆ จากนัน้ ตำพรกิ แหBงใหลB ะเอียด แลBวใสข= องทห่ี น่ั ไวB ตำรวมกนั ใหBละเอียด แลวB ปรุงรสดBวย ผิวมะกรดู น้ำปลาราB ผงชรู ส เกลือ ตำใหเB ขBากัน แลBวรอปรงุ 3. นำหมูสามช้ันมาหน่ั เป5นช้ินเลก แลBวนำมาเจยี ว ใหBน้ำมันหมูออก เจียวจนหมูแหงB 4. คน้ั น้ำกะทิแลBวรอปรุง และเหลือไวเB ปน5 หางกะทิไวใB ส=ตอนทBาย น้ ตอนกา ทำ 1. ตมB นำ้ กะทพิ อเดอื ด เดือดแลBวใส=พริกแกงลงไป แลBวคนใหBท่ัว 2. ปรุงรสดวB ย นำ้ มะขาม และนำ้ ตาล 3. ใส=หมูท่ีเตรยี มไวB แลBวคนใหทB ั่ว 4. ใสบ= อนลง แลวB คนใหBทั่ว 5. เติมหางกะทิอกี ครั้ง คนใหทB ่ัว เป5นอันเสรจข้นั ตอน (ประจิม อุน= พรม, สัมภาษณF, 2 กันยายน 25 0)

กงห วกมรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว แกงหยวก เปน5 อาหารทท่ี ำในโอกาสใดกไดB อกี ทั้งยงั สามารถนำไป เป5นอาหารประกอบพิธกี รรมตา= ง ๆ กไดB แตท= น่ี ยิ ม คือ งานแต=งงาน เพราะ เช่ือว=าแกงหยวกจะทำใหมB เี ยือ่ ใยต=อกัน 144 ภาพท่ี 40 แกงหยวก วต บ 1. หยวก (ตBนกลวB ยออ= น) 2. มะพราB ว สำหรบั ค่ันนำ้ กะทิ 3. เครอ่ื งพริกแกง ไดแB ก= พรกิ แหBง หอม กระเทียม ข=า ตะไครB มะกรดู (ใชBแคผ= วิ ) 4. มะขามเปยก 5. หมสู ามชน้ั ือ่ ง ง 1. น้ำปลารBา 2. เกลือ หรอื นำ้ ปลา

กา ต ี วต บ 145 1. ห่ันหยวกเป5นช้ินเลก ๆ แลวB นำไปแช=ในนำ้ มะขามเปยก เสรจแลBว มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว ใชBไมB (หรือใชไB มBตะเกียบกได)B ป*นไปมา เพอื่ เอาใยกลวB ยออก 2. ทำพรกิ แกง โดยการนำหอม กระเทยี ม ข=า ตะไครB มาหั่นเป5นชิ้น เลก ๆ จากน้นั ตำพริกแหงB ใหลB ะเอยี ด แลวB ใสข= องท่ีหัน่ ไวB ตำรวมกนั ใหลB ะเอียด แลวB ปรุงรสดBวย ผวิ มะกรูด นำ้ ปลารBา ผงชรู ส เกลอื ตำใหBเขาB กนั แลBวรอปรุง 3. นำปลายา= งมาลาB งนำ้ แลวB มาแกะเอาเน้ือ ฉกี เปน5 ชนิ้ เลก ๆ 4. ค้ันน้ำกะทิแลวB รอปรงุ และแบ=งไวBอีกส=วนหน่ึง น้ ตอนกา ทำ 1. ตBมน้ำกะทิพอเดอื ด เดอื ดแลBวใส=พรกิ แกงลงไป แลBวคนใหBทั่ว 2. เตมิ น้ำกะทิอีกครง้ั รอเดอื ด แลวB ใส=ปลายา= ง แลวB คนใหทB ่ัว เปน5 อนั เสรจข้ันตอน เติมนำ้ กะทิอีกครง้ั เพ่อื ไมใ= หBหยวกดำ (ประจิม อนุ= พรม, สัมภาษณF, 1 ตุลาคม 25 0) ว่ นน คว่ั ขนุน เปน5 อาหารท่ีทำในโอกาสใดกไดB อกี ทัง้ ยงั สามารถนำไปเป5น อาหารประกอบพิธีกรรมต=าง ๆ กไดB โดยเฉพาะงานมงคล เพราะเชื่อว=าช่ือ ขนุน คือ การหนุน อุปถัมภคF ้ำจุน วต บ 1. ขนนุ ดิบ (เปน5 ขนุนแก=พอค่ัวได)B 2. เคร่อื งพริกแกง ไดแB ก= พริกแหงB หอม กระเทยี ม ขา= ตะไครB มะกรดู (ใชแB คผ= ิว)

3. หอม กระเทียมมรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว 4. หมสู ามชั้น 5. ใบมะกรูด อื่ ง ง 1. ผงชูรส 2. นำ้ ปลาราB 3. เกลอื หรอื น้ำปลา 146 กา ต ี 1. นำขนุนมาปอก หน่ั เป5นเป5นชิน้ เลก ๆ แลBวสบั ไมต= Bองละเอยี ดมาก เสรจแลBวนำไปนงึ่ จนสกุ ๆ แลBว นำไปตำใหลB ะเอยี ด 2. ทำพรกิ แกง โดยการนำหอม กระเทียม ข=า ตะไครB มาห่ันเปน5 ช้ิน เลก ๆ จากนัน้ ตำพรกิ แหBงใหBละเอยี ด แลBวใสข= องท่หี ั่นไวB ตำรวมกันใหBละเอยี ด แลBวปรงุ รสดวB ย ผิวมะกรูด น้ำปลาราB ผงชรู ส เกลือ ตำใหBเขาB กัน แลBวรอปรุง 3. นำหมูสามชั้นมาหนั่ เป5นชิน้ เลก แลBวนำมาเจียว ใหBน้ำมันหมูออก เจียวจนหมูแหงB 4. อยใบมะกรูดเป5นเสนB เลก ๆ 5. ตำหอม และกระเทยี มรวมกัน น้ ตอนกา ทำ 1. นำหมูสามชั้นทเ่ี ตรยี มไวBมาต้งั ไ พอไดทB ่ีใส=หอมกระเทยี มทต่ี ำไวB แลBวคนใหทB ่ัว พอเหลือง 2. จากน้นั ใสพ= รกิ แกงทเ่ี ตรียมไวB แลBวคนใหBท่ัว

3. ใส=ขนุนที่เตรียมไวB แลวB คน แลวB ใส=ใบมะกรดู แลวB คนใหเB ขาB กันจน 147 ทั่ว เปน5 อันเสรจขนั้ ตอน มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว (ประจมิ อน=ุ พรม, สัมภาษณF, 1 ตุลาคม 25 0) กง ้ี หลก แกงขี้เหลกเปน5 อาหารพื้นบาB น มักจะปรุงประกอบสำรับอาหารแต= ละมื้อ เพราะแกงขี้เหลกทำจากสมุนไพรหลายชนิด เมื่อนำมาปรุงรสทำใหB รสชาตอิ รอ= ย วต บ 1. ใบขี้เหลก 2. มะพรBาว สำหรบั คั่นนำ้ กะทิ 3. เคร่อื งพรกิ แกง ไดแB ก= พรกิ แหงB หอม กระเทยี ม ข=า ตะไครB มะกรูด (ใชแB คผ= วิ ) 4. หมูสามชั้น 5. ใบยา= นาง (คั้นเอานำ้ ) ื่อง ง 1. ผงชรู ส 2. น้ำปลาราB 3. เกลอื หรอื นำ้ ปลา กา ต ี 1. นำ้ ใบขเี้ หลกมาตมB น้ำจนสุก แลวB บีบใหBน้ำออกจนแหงB 2. ทำพริกแกง โดยการนำหอม กระเทียม ขา= ตะไครB มาหัน่ เปน5

ชิ้นเลก ๆ จากนั้นตำพริกแหBงใหBละเอียด แลBวใส=ของที่หั่นไวB ตำรวมกันใหBมรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว ละเอียด แลBวปรุงรสดวB ย ผวิ มะกรดู น้ำปลารBา ผงชรู ส เกลือ ตำใหBเขBากัน แลBว รอปรุง 3. นำหมูสามชั้นมาหั่นเป5นช้ินเลก แลBวนำมาเจียว ใหนB ้ำมันหมู ออก เจียวจนหมแู หBงแลBวแยกน้ำมนั ออก 4. คน้ั นำ้ กะทิแลBวรอตมB 5. คนั้ ใบยา= นางรอปรุง น้ ตอนกา ทำ 148 1. ตมB นำ้ กะทพิ อเดือด เดือดแลBวใส=พรกิ แกงลงไป แลBวคนใหBทั่ว 2. ใสห= มู และใบขีเ้ หลกท่เี ตรยี มไวB แลBวคนใหเB ขBากัน 3. ใสน= ำ้ ใบยา= นาง แลวB คนใหBเขาB กัน เป5นอันเสรจข้ันตอน (ประจมิ อุน= พรม, สมั ภาษณF, 5 ตลุ าคม 25 0) ว่ ะละกอ คัว่ มะละกอ เปน5 อาหารพ้นื บBาน มักจะปรงุ ประกอบสำรบั อาหารแต= ละม้อื ทำจากมะละกอ มีรสชาติอร=อย วต บ 1. มะละกอดบิ 2. เครอื่ งพรกิ ผดั ไดBแก= พรกิ แหBง หอม กระเทียม 3. หมสู ามชน้ั 4. ใบมะกรูด

ื่อง ง 149 1. น้ำตาล 2. ผงชูรส มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว 3. ผงปรงุ รส (รสดี) กา ต ี 1. นำมะละกอมาขดู เป5นเสBน ๆ 2. นำหมูสามช้ันมาหน่ั เป5นชนิ้ เลก แลBวนำมาเจียว ใหนB ้ำมันหมูออก เจยี วจนหมูแหงB 3. ทำพริกผดั โดยการนำพรกิ แหBง หอม และกระเทยี ม มาตำ รวมกัน ใหเB ขาB กัน ้นตอนกา ทำ 1. นำหมูมาเจยี วในกระทะ ใสพ= ริกผัด แลวB คนใหทB ั่วใหเB ขBากัน 2. ปรงุ รสตามชอบ 3. ใส=เสBนมะละกอท่ีขูดเตรยี มไวB ลงกระทะ ตามดวB ยใบมะกรูด คน ใหBเขาB กัน เป5นอันเสรจขนั้ ตอน (ประจมิ อนุ= พรม, สมั ภาษณF, ตลุ าคม 25 0)

กงหนอ 1มรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว แกงหน=อไมเB ป5นอาหารพ้ืนบBาน มกั จะปรุงประกอบสำรับอาหารแต= ละมื้อ เพราะแกงหน=อไมBทำจากพืชที่เป5นสมุนไพรพื้นบBานหลายชนิด เมื่อ นำมาปรงุ รสทำใหBรสชาติอรอ= ย วต บ 1. หนอ= ไมสB ด 2. เคร่อื งพริกแกง ไดแB ก= พริกสด หอม กระเทียม กระชาย ตะไครB 3. เหด (ตามใจชอบ) 150 4. ผกั ชะอม 5. *กทอง . มะเขอื พวง 7. ใบแมงลกั . ใบย=านาง (คน้ั เอานำ้ ) ่อื ง ง 1. ผงชรู ส 2. น้ำปลาราB กา ต ี 1. นำหน=อไมBมาสบั เปน5 ช้ิน เป5นเสนB เลก ๆ แลวB นำไปตมB จนสุก 2. ทำพรกิ แกง โดยการนำ พริกสด หอม กระเทียม ตะไครB มาหัน่ เปน5 ชน้ิ เลก ๆ จากนัน้ ตำใหลB ะเอยี ด แลวB ใส=ของท่ีหั่นไวB ตำรวมกันใหBละเอยี ด แลวB ปรงุ รสดBวย น้ำปลารBา และผงชูรส ตำใหเB ขBากัน แลBวรอปรงุ

3. ค้นั ใบย=านางรอปรงุ มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว 4. เตรียมผกั โดยการเดดใบชะอม ใบแมงลัก มะเขอื พวง นำเหดและ ก* ทองมาห่ันเป5นช้ินๆ น้ ตอนกา ทำ 1. ตมB หน=อไมสB ุก แลวB เตมิ น้ำใบยา= นาง แลBวคนใหBเขBากัน 2. พอเดือดแลBว ใส=พริกแกงลงไป ตามดBวย ก* ทองและมะเขือพวง 3. เม่อื สุกแลวB ใส=ใบชะอม และเหด คนใหเB ขBากัน 4. ใส=ใบแมงลัก แลวB ปดไ เปน5 อนั เสรจข้ันตอน (ประจิม อุ=นพรม, สัมภาษณF, 10 ตลุ าคม 25 0) า 151 ภาพท่ี 41 ไข=ปาม ไข=ปาม เป5นอาหารพื้นบBาน มักจะปรุงประกอบสำรับอาหารแตล= ะ มอ้ื เพราะมวี ิธกี ารทำท่ีงา= ย มรี สชาติอร=อย และวตั ถดุ บิ หาง=ายในทBองถิ่น วต บ 1. ไข=ไก= หรอื ไข=เป5ด 2. หอมแดง

3. ตนB หอมผักชีมรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว 4. พริกสด (แลBวแต=จะใส=) 5. เกลอื ปนหรือนำ้ ปลาเลกนBอยตามชอบ . ใบตองสำหรบั รองกระทะ น้ ตอนกา ทำ 1. ตอกไข=ลงในชาม ตามดBวยเคร่อื งปรงุ ตีใหBสว= นผสมทง้ั หมด เขาB กนั ต้ังกระทะ ติดไ กลาง ไปทางอ=อน 2. นำใบตองที่เชดสะอาดมาวางทับสักสามชั้นในกระทะ 152 3. เทไขล= งไปแลBวกกลบั ดาB น สุกแลBวนำจัดใสจ= าน (ประจมิ อ=ุนพรม, สัมภาษณF, 10 ตุลาคม 25 0) อาะ ก เอาะเป5นอาหารพื้นบBานของคนในกลุ=มหมู=บBานที่อพยพมาจาก จงั หวดั เลย มกั จะปรงุ ประกอบสำรับอาหารแตล= ะม้ือ เพราะวัตถุดิบประกอบ อาหารทำจากพืชที่เป5นสมุนไพรพ้ืนบBานหลายชนิด เมื่อนำมาปรุงรส ทำใหB รสชาตอิ รอ= ย วต บ 1. พรกิ 2. หวั หอมแดง 3. ขBาวเบือ เปน5 ขาB วดิบ ไม=ว=าจะขาB วเหนยี วหรอื ขBาวสารกไดB เอามา แชน= ำ้ ใหBนิ่มๆแลBวตำใหBละเอยี ด 4. ตะไครB

5. ใบมะกรดู 153 . ตนB หอม กบั ผักชีลาว 7. มะเขือพวง มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว . มะเขือเปราะ 9. เน้อื ไก=สับเป5นชิ้นๆ 10. ปลารBา 11. ใบกะเพรา ้นตอนกา ทำ 1. ตำหวั หอมแดงกบั พริกในละเอียดทุบตะไครB 2. ตงั้ นำ้ แลวB นำไก=ใสล= งไปในหมBอ พรBอมกบั พริกและหัวหอมแดงที่ ตำละเอยี ดแลวB ใสไ= ปมะกรูด แลวB กใสน= ้ำปลา 3. นำหมBอไปตัง้ ไ ปานกลาง แลวB นำน้ำปลารBาใส=ลงไป ใส=ผักที่ เตรยี มไวB 4. ทำใหBไก=สกุ 5. ใสน= ำ้ เปล=าลงไปในขBาวเบอื เอาขBาวเบือพรBอมกับน้ำที่ผสมไวเB ทใส= หมอB . จากน้นั พอน้ำแกงเริ่มจะเดอื ดๆ ใหBหั่นผักชลี าวกบั ตนB หอมใส=ลง ไปปรงุ รสตามใจชอบ (ประจมิ อุ=นพรม, สมั ภาษณF, 10 ตุลาคม 25 0)

กา พท พืน้ บ1านมรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว ต1นบ า ตน1 ก ะ ก ก ำ 154 ภาพท่ี 42 ตBนบชู า (กระดกู ไก=ดำ) คนในตำบลหนองกะทBาวมีความเชื่อว=าตBนบูชานเ้ี ป5น ไมBศักดิสิทธิที่ สามารถช=วยปองกันภูตผแี ละชว= ยปองกันภัยไดB ตนB บชู า เป5นตBนไมBที่ ปู ย=า ตา ยาย ในสมัยก=อนนำเอายอดมาบูชา สิ่งศกั ดสิ ทิ ธิ ทต่ี ัวเองนับถอื และใชBใน พธิ กี รรมตา= ง ๆ ถอื วา= เปน5 ตBนไมBประจำถน่ิ ในแต=ละหมบู= Bานกว=าไดB พรBอมท้ังยัง เป5นตBนไมBที่ปลูกง=ายอีกดBวยนิยมใชBปลูกเป5นไมBประดับ โดยมักนำมาปลูกไวB ตามบาB นหรือใชBทำรว้ั ไวกB ั้นเขตบBานและยงั เป5นสมุนไพรยาพ้ืนบBานอีกดBวย ตนB บชู ามีใบเปน5 ใบเด่ยี วเรยี งค=ู ใบมลี กั ษณะเป5นรปู ใบหอก ปลายใบ แหลม โคนใบแหลม ขอบใบเรียบไม=มีหยัก ใบมีขนาดกวBางประมาณ 1 2

เ นตเิ มตร และยาวประมาณ 4 14 เ นติเมตร แผ=นใบเรียบเงาเป5นสเี ขียวเขBม หนBาใบเป5นสีเขียวสด ส=วนหลังใบเป5นสีเหลืองอมสีเขียว มีเสBนกลางใบเป5น สีแดงอมดำ สว= นกาB นใบสั้น พ รกั ษาการแตกหักของกระดูก หากใครแขนหรือขาแตกหกั กจะใชใB บ กระดูกไกด= ำนำมาประคบหรือห=อหมุB ไวBตรงท่ขี าแขนทหี่ ัก (สอง ปลดั เทศ, สัมภาษณF, 1 มิถนุ ายน 25 0) 155 มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว



การเลน่ พน้ื บา้ น กีฬาพน้ื บ้านและศลิ ปะการปอ้ งกนั ตวั มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว 157 ภาพจาก : https:// www.phitsanulokhotnews.com/2013/11/04/45092



กา ลนพ้นื บ1าน กี าพน้ื บา1 น ละ ล ะกา องกนตว 159 การละเลน= พนื้ บBาน กี าพนื้ บาB นและศิลปะการปองกันตัวที่ปราก มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว ในตำบลหนองกะทาB วมเี พียง 4 การละเล=น เปน5 การละเล=นทีอ่ าศยั อุปกรณFการ เล=นง=าย ๆ หาไดBทั่วไปจากธรรมชาติ การละเล=นทั้ง 4 ชนิดนี้เป5นการละเล=น ของคนในอดีต แต=ในป*จจุบันการละเล=นในลักษณะนี้ไม=มีคนเลน= แลBว เหลือ เพียงเรื่องราวเล=าต=อบอกขานว=าเคยเล=นเมื่อหลายสิบป ก=อนเท=านั้น รายละเอียดของขอB มูลปราก ดงั นี้ ห าก ะ การเล=นหมากแระมักเล=นในช=วงสงกรานตF หรอื เวลาว=างจากการทำ มาหากนิ หมากแระเป5นพืชในทBองถิ่น มลี กั ษณะเป5นไมBเถาเนื้อแขงขนาดใหญ= เปลอื กนอกเรียบสีนำ้ ตาลแก= ผลเป5น *กตรงหรอื คดงอและบิดไปมา เปลือกผล แขงเป5นเนื้อไมB แต=ละขBอมี 1 เมลด เมลดมีสีน้ำตาลถึงแดงคล้ำ รูปกึ่งกลม แบน แขง อ ก ะกอบกา ลน 1. หมากแระ (ลูกสะบาB ) 2. ผBเู ล=น ายละ 1 หรือ 2 คน ว ีกา ลน ละกตกากา ลน 1. แบง= เสBนโยนและเสBนตงั้ หมากแระห=างกันแลBวแตผ= ูBเล=นจะกำหนด แลBวตั้งหมากแระ (หมากแก=น) ไวBที่เสBนตั้งจำนวนเท=าไหร= แลBวแต=ผูBเล=นจะ กำหนด 2. แบ=งผBูเล=นเป5นสอง าย

3. ต้ังตBนเล=นดBวยแม=ที่ง=ายทส่ี ุดคือ แม=คืบ แมศ= อก และแม=วา วิธีการมรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว วัด วัดตามแม=ที่เล=นจากเสBนตั้ง เช=น แม=คืบกวัดจากเสBนตั้งใหBไดB 1 คืบ แมศ= อกวัดจากเสนB ต้ังใหไB ดB 1 ศอก เป5นตBน 4. วิธกี ารโยน คอื ใชมB อื ขาB งทถี่ นดั จบั หมากแระไวB แลBวใชBนิ้วช้ีหรือ นิ้วกลางของอีกขBางดดี หมากแระออกไป ายที่โยนกอ= นจะตBองโยนไปใหBถกู หมากแระ (หมากแก=น) ที่ตั้งไวB ไดB 1 คืบกไดB 1 แตBม แลBวเล=นแม=ต=อไป คือ แม=ศอก แตถ= าB ไมไ= ดB 1 คบื ถือวา= ตาย ตอB งเปล่ยี นใหB ายตรงขาB มเล=น 5. ผลัดกนั เล=นจนถงึ แม=วา ถาB ายไหนเล=นแม=วาก=อน กถือว=าชนะ 160 (บุญมี พรมสีดา, สมั ภาษณF, 7 ตลุ าคม 25 0) ลก วง การเล=นลูกช=วงมักเล=นในชว= งประเพณีสงกรานตF เปน5 การละเล=นของ หนุ=มสาวสมัยก=อน จะเล=นเพื่อเป5นการทำความรูBจักกันระหว=างชาย หญิง ศึกษานสิ ยั ของ ายตรงขBาม เพือ่ เป5นคู=ครองในอนาคต อ ก ะกอบกา ลน ผBาขนหนู 1 ผืน มัดผกู กันใหBเป5นลกู ๆ ว ีกา ลน ละกตกากา ลน 1. ชายและหญิง แบ=ง *ง อยู=คนละ *ง ่ึงจะมีเสนB กั้นกัน ขBางละ 5 คน หรือมากกว=านนั้ กไดB 2. เมื่อ ายเรม่ิ โยนลูกชว= งไป อีก ายตอB งรบั ใหไB ดB ถBารับไมไ= ดตB Bอง โยนกลบั ใหB ายตรงกนั ขาB มรบั ถาB รบั ไดกB มีสิทธโิ ยนลกู ช=วงใหBถูกตวั าย ตรงขาB ม ถาB ปาไม=ถูก ายน้ันจะโยนลูกชว= งกลบั มา แต=ถาB ปาถูกใครคนน้ันตอB ง เป5นเชลยของ ายทีป่ า แตถ= าB ปาโดนเชลย ตัวเชลยสามารถกลับไป ง* เดิมไดB เลน= ตอ= ไปเร่อื ย ๆ ายไหนไดBเฉลยมากกวา= ายนัน้ เปน5 ายชนะ

3. เม่ือเลิกเลน= กจะมกี ารถอนตวั เชลย โดยการนำเงิน หรือเหลBา มา 161 แลกเปลี่ยนกนั (สทุ น จันทรFปาน, สมั ภาษณF, 27 กันยายน 25 0) มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว นาง ง1 การเลน= นางดBงมกั เล=นชว= งหนBาแลงB (หนาB รBอน) ช=วงที่ นไมต= ก ประมาณเดือน 5 อ ก ะกอบกา ลน 1. กระดBง ด* ขBาว 1 ใบ 2. อปุ กรณFการเชญิ ดอกไมB ธปู เทยี น น้ำ แปงหอม 3. ขBาว 2 ใบ สากไมBตำขBาว 2 อัน อุปกรณใF นการเชญิ จะมี ขาB วสกุ พริก เกลอื เพม่ิ อีก ว กี า ลน ละกตกากา ลน นางทรง คือ ผูBหญิงที่ร=างยอมใหBผีนางดBงเขาB ทรงไดB (ชาวบBานเรียก หญงิ ผมหอม) นางทรงยนื จบั กระดBงอยู=กลางวง ชาวบBานหญงิ ชายจะยืนลBอมวง แลBวมคี นเชญิ ง่ึ ส=วนใหญ=จะเป5นผูBเฒ=าผูแB ก=ในหม=ูบาB นที่เคยทำพิธีมาแลBว เป5น ผูBทำพิธีเชิญนำรBองเพลงเชิญ (นำเชิด) ชาวบBานที่ยืนรอบวงกจะช=วยกันรBอง เชิญใหBผีนางดBงมาเขBาสิงที่กระดBง ที่นางทรงจับไวB พอนางดBงเขBาสิงในร=าง นางทรงกจะจับกระดBงส้นั และพากระดงB ร=อนไปเรอื่ ย ๆ ชาวบBานจะเสี่ยงทาย ของ (มักตักนำ้ ใสภ= าชนะไป =อนไว)B ถBานางดBงหาไดBแสดงวา= ปนั้น า นจะตกดี บรบิ รู ณF บางครง้ั จะเสย่ี งทายว=าปน้ี นจะตกดีหรือไม= ถBา นตกดีใหBนางดBง *ด ขBาวแรง ๆ บางทีจะใหBนางดBงรำใหBดู เพราะผีนางดBงเป5นผีทีร่ กั สนุก และเม่ือ เล=นกันจนพอใจแลBว คนเชิญจะขอใหBนางดBงหยุด โดยการวางกระดBงลงกับ

พื้นดนิ ผนี างดงB กจะออกจากร=างนางทรง (ขอB มลู จากหนังสือ นถิ่นนครไทยมรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว และสุทน จนั ทรปF าน, สัมภาษณ,F 27 กนั ยายน 25 0) นาง วา การเล=นนางควายมักเล=นในช=วงหนBาแลBง (หนBารBอน) ชว= งท่ี นไมต= ก ประมาณเดอื น 5 อ ก ะกอบกา ลน 1. หัวควายเขางาม 2 หวั นำมามัดใหแB น=นหนากับท=อนไมB ขนาด 162 ไมพB ลอง สมมตุ วิ =าเป5นควาย 2 ตัว 2. อปุ กรณใF นการเชญิ ดอกไมB ธูปเทยี น หมากพลู น้ำ แปงหอม ว ีกา ลน ละกตกากา ลน จะมีคนทรงสองคนจับปลายไมBที่มีหัวควายผูกติดอยู= กลางวงมี ชาวบBาน ชาย หญงิ ยนื ลอB มวง คนเชญิ ึ่งจะเป5นผอูB าวุโสในหมูบ= Bาน จะเปน5 ผูBท่ี รับการถ=ายทอดในการเชิญผีนางควาย มาจากบรรพบุรุษจะทำพิธีโดยนำ ดอกไมB ธูปเทียน หมากพลู น้ำแปงหอม มาไวBตรงกลางหัวควายทั้งสอง แลBว รBองเพลงเชิญ (ชาวนครไทยเรียกการ นำเชิญ) ใหBผีนางควายเขBาสิงหัวควาย คนทรงที่จบั ไมBจะมีอาการเหมือนควายเปลย่ี ว คนเชญิ กจะรอB งเสยี่ งทาย ว=าป นี้ นจะตกไหม ถBา นตกดีใหBหัวควายชนกันนางทรงทั้งสองที่จับไมBหัวควาย จะออกแรงเอาหัวควายชนกัน ย่งิ ถาB นตกหนักกจะยิง่ ชนกันแรงมาก เม่ือคน เชิญเหนว=าเล=นกันจนพอแลBวจะเชญิ ผีนางควายออกโดยการเปาหูนางทรง ผี นางควายกจะออก (ขอB มลู จากหนังสือ นถนิ่ นครไทย และสุทน จันทรFปาน, สมั ภาษณ,F 27 กันยายน 25 0)

บท มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว จากขBอมลู การศกึ ษามรดกภูมปิ ญ* ญาทางวฒั นธรรม ของตำบลหนอง กะทBาว อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก พบว=าในพื้นที่ปราก ใหBเหนมรดก ภูมิปญ* ญาทางวัฒนธรรม จำนวน ดาB น สามารถสรุปภาพรวมไดดB ังน้ี 163 ภาพท่ี 43 แผนภมู แิ สดงขอB มลู มรดกภูมิป*ญญาวัฒนธรรมตำบลหนองกะทBาว อำเภอนครไทย จงั หวัดพิษณโุ ลก มรดกภูมิป*ญญาทางวัฒนธรรมทั้ง ดBาน มีความสัมพันธFกับการ ดำเนินชีวิตของชาวหนองกะทBาว กล=าวคือ ดBานวรรณกรรมพื้นบBาน แสดง

ประวตั ศิ าสตรF ความเป5นมา การอพยพยBายถ่ิน การตั้งหลกั ป*ก านของคนในมรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว อดีต อันเป5นราก านของชุมชนในป*จจุบัน ดBานศิลปะการแสดง คือ หมอลำ เรื่องต=อกลอนเป5นศิลปะการแสดงที่พบในอดีต เป5นการแสดงเพื่อสรBางความ ผ=อนคลายในชมุ ชน ดBานแนวป ิบัติทางสงั คม พิธกี รรม ประเพณแี ละเทศกาล เป5นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจใหBคนเกดิ ความรักและผูกพันกับทBองถิ่น อีกทั้งยัง เป5นแนวป บิ ัติรว= มกนั ของคนทีอ่ าศัยอยใ=ู นตำบล ท่ีถงึ แมวB า= จะอพยพหรือยBาย ถิ่นมาจากภูมิภาคใดกตาม ก=อใหBเกิดเป5นอัตลักษณFของชุมชน เช=น พิธีกรรม หรืองานเทศกาลต=าง ๆ ดBานความรูBและการป ิบัติเกี่ยวกับธรรมชาติและ 164 จักรวาล ประกอบดวB ย ความเชอื่ โหราศาสตรF การแพทยพF นื้ บBาน และอาหาร พน้ื ถน่ิ พบวา= ผBคู นที่อพยพมาจากต=างพ้ืนที่กัน มคี วามเช่ือแตกต=างกัน และมี ลกั ษณะการทำนายทางโหราศาสตรทF ่ีแตกต=างกันดBวย รวมถึงลักษณะอาหารก มคี วามแตกต=างกัน เชน= การกินขาB วเจBาในกลุ=มคนนครไทยพื้นเมือง และการ กินขBาวเหนียวในกล=ุมคนที่อพยพยBายถิ่น านมาจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ดBานกี าภูมิป*ญญา ที่พบมีปราก เพียงการละเล=นพื้นบBานเท=านั้น เป5น การละเล=นเพื่อผ=อนคลาย นิยมเล=นในงานเทศกาลโดยเฉพาะเทศกาล สงกรานตF แต=ในป*จจุบนั ไมค= อ= ยนยิ มเลน= แลวB และดBานงานช=าง มือดั้งเดิม ท่ี พบคอื งานจักสาน เป5นการจกั สานส่ิงของเครื่องใชBในครัวเรือน และงาน มือ พนื้ ถนิ่ ทตี่ BองใชBความประณตี ละเอียดลออในการประดษิ สF รBาง สรุปไดBว=า ตำบลหนองกะทBาว อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก มี ความหลากหลายทางดBานภูมิป*ญญาและวัฒนธรรม เนื่องจากประชากรท่ี อาศัยอยู=มีการอพยพมาจากต=างพื้นที่ กลุ=มคนเหล=านี้ไดBมีการนำความเชื่อ ประเพณี และวัฒนธรรมด้ังเดิมของพวกเขามายึดถอื ป ิบตั ิดวB ย ในส=วนของ

คนนครไทยดั้งเดิมกมีความเชื่อ ประเพณี และวัฒนธรรมที่ยึดถือป ิบัติอยู= ดง้ั เดิม เมือ่ คนจากหลากหลายวัฒนธรรม มารวมอยูใ= นพื้นที่เดียวกนั พวกเขา จึงมีการสรBางแนวป ิบัติร=วมกันโดยผ=านประเพณี พิธีกรรมบางอย=าง ึ่ง ประเพณีหรือพิธีกรรมเหล=าน้ีอาจจะถูกสรBางขึ้นใหม= ปรับปรุง เปลี่ยนแปลง หรือประยุกตFขึ้นมาใหBสอดคลBองกับบริบทพื้นที่ที่อยู=ร=วมกัน จึงเกิดเป5น อตั ลักษณทF างวัฒนธรรมของตำบลหนองกะทBาว ท่ีชว= ยประสานสามัคคีใหBคน ที่มีความแตกตา= งและความหลากหลายทางวัฒนธรรม สามารถอยู=ร=วมกันไดB อยา= งสงบสุข 165 มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว



อก า อ1างอง กระทรวงวัฒนธรรม กรมส=งเสริมวัฒนธรรม สถาบันวัฒนธรรม ศกึ ษา. (2559). การชีแ้ จงทำความเขBาใจพระราชบัญญัติสง= เสริม และรกั ษามรดกภมู ปิ *ญญาทางวัฒนธรรม พ.ศ. 2559. (เอกสารอดั สำเนา). กรมสง= เสริมวฒั นธรรม. (2559). วัฒนธรรม วิถีชวี ิตและภูมิป*ญญา. กรงุ เทพ : รงุ= ศลิ ปการพิมพF. คณะวิทยาการจดั การ มหาวทิ ยาลยั นเรศวร. (ม.ป.ป.). นถ่ินนครไทย ดำรง ไวใB หยB ่ังยนื . เอกสารอดั สำเนา. องคFการบรหิ ารสว= นตำบลหนองกะทBาว. (25 1). สภาพทัว่ ไปของ ตำบลหนองกะทาB ว. (ออนไลน)F . เขาB ถึงไดจB าก : :. .. . . วนั ท่ีเขาB ถงึ 7 มกราคม 25 1. 167 มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว

มรดก ูภ ิม ัปญญาทางวัฒนธรรมตำบลหนองกะ ้ทาว า อื่ 1ต ว อบ 1อ ล กว น ตำบลหนองกะท1าว อำ อน ท งหว พ ลก นายหลาB จำปา นางชุม ทอง ก* นายเหลย่ี ม วังคีรี นายเวิน จันทรแF สน นางสุวัฒนา ประทมุ ทอง นายสุทน จนั ทรปF าน นางสนม ศรีบญุ 168 นายกติ ติ อน=ุ พรม นายกิต สมศรี นายสไี ว พรมโสภา นางตวิ ปานเกิด นางตุBน จันทรทF รง

า อื่ นกว 1 วบ ว 1อ ล นกว หาวท าล า พบล ง า ผูBชว= ยศาสตราจารยF ดร.ขวัญชนก นยั จรญั หวั หนBาโครงการ อาจารยFก ษณา ชาญณรงคF นักวจิ ัย นกว นตำบลหนองกะท1าว นายเหนือเพชร ย้มิ แยBม หวั หนาB ทีมวิจัยชมุ ชน นางสาวประภัสสร ปานเกิด รองหัวหนBาทีมวจิ ัย นางสาวกรรณิการF วงั คีรี นกั วจิ ยั นางสาวเรไร ชยั อินทรF นักวจิ ยั นางสาวธดิ ารตั นF อุ=นพรม นกั วิจยั นายปรัตถกร จีนภักดี นกั วจิ ัย นายภาคนิ ัย อุ=นแกBว นักวิจัย นายสันธิพงษF จนั ทรปF าน นักวิจัย นางสาวสุกญั ญา ดBวงนาค นักวจิ ัย นางสาวอารรี ัตนF แ เ= ล้ียว นักวิจยั 169 นางสาวอรปรียา ออ= นสำลี นักวจิ ัย มรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมตำบลหนองกะทา้ ว