หลักการจัดการ

เอกสารประกอบการสอน วชิ า GM11101 หลกั การจดั การ (Principles of Management) ดร.ประวีณ ปานศภุ วัชร เอกสารประกอบการสอนนี้ใชเพื่อประกอบการขอตําแหนง ทางวิชาการ ผูช วยศาสตราจารย คณะวทิ ยาการดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี 2559

เอกสารประกอบการสอน วิชา GM11101 หลักการจัดการ (Principles of Management) ดร.ประวีณ ปานศุภวชั ร เอกสารประกอบการสอนนี้ใชเพื่อประกอบการขอตําแหนง ทางวิชาการ ผชู วยศาสตราจารย คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลยั ราชภัฏอุดรธานี 2559

คำนำ เอกสารประกอบการสอน รายวชิ า หลกั การจัดการ GM11101 ไดเ้ รียบเรยี บข้ึนเพ่อื ใช้ในการ เรียนการสอนรายวิชา หลักการจัดการ GM11101 ตั้งแต่ภาคเรียนที่ 1/2558 และ 2/2559 เนื้อหาท่ี ปรากฏในเอกสารไดท้ าการปรบั ปรงุ ให้ทนั สมยั และ เป็นปัจจุบนั โดยผใู้ ชง้ านสามารถค้นควา้ เพ่ิมเติม ในประเด็นทีส่ นใจได้ จากการอ้างองิ ในรปู แบบ APA ทป่ี รากฏอย่ตู ลอดทัง้ เล่ม ผู้เรียบเรียงขอ ขอบคุณ คณะวิทยาการจัดการ และศูนย์การศึกษาบึง ก า ฬ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานีเป็นอย่างสูง ที่ได้สนับสนุนในการเรียบเรียงเอกสารประกอบการสอน ฉบับสาเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี นอกจากน้ันผู้เรียบเรียงขอขอบคุณ บิดา มารดา และ ผศ.ดร.อารีรัตน์ ปานศุภวัชร รวมถึงเจ้าของผลผลงาน เจ้าขององค์ความรู้ ท่ีปรากฏในเอกสารประกอบการสอนนี้ และผมู้ สี ว่ นเกยี่ วข้องทกุ ท่านท่ไี มไ่ ดก้ ล่าวถงึ ทง้ั ทางตรง และทางอ้อม ผู้เรียบเรียงหวงั วา่ เอกสารประกอบการสอน รายวิชา หลักการจัดการ GM11101 ท่ีได้เรียบ เรียงขน้ึ จะเปน็ ประโยชน์ตอ่ การศึกษา เพ่ือให้เกดิ การนาความร้ไู ปใช้ในการพฒั นาประเทศชาตติ ่อไป ประวีณ ปานศุภวชั ร ธันวาคม 2559

ก สารบัญ บทท่ี หนา แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 1 ............................................................................... 1 1 ภาพรวมเก่ียวกับองคก ารและการจัดการ ...................................................................... 5 ความหมายขององคก าร .............................................................................................. 5 ธรรมชาติขององคการ .................................................................................................. 6 ประเภทขององคก าร ................................................................................................... 7 ประเภทขององคการทางธุรกจิ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย ..................... 9 ความหมายของการจัดการ ....................................................................................... 13 กจิ กรรมหลกั ทางการจัดการ .................................................................................... 14 กจิ กรรมสนบั สนุนกระบวนการทางการจัดการ ......................................................... 16 ความสาํ คัญของผบู ริหาร ........................................................................................... 19 ทกั ษะของผบู ริหาร .................................................................................................... 23 สรุปทา ยบทเรยี น ....................................................................................................... 24 แบบฝก หัดทบทวนบทเรยี น ....................................................................................... 25 เอกสารอา งองิ ............................................................................................................ 26 แผนบรหิ ารการสอนประจาํ บทท่ี 2 .............................................................................. 27 2 แนวคิด ทฤษฎกี ารจัดการและองคการ .......................................................................... 31 31 แนวคดิ และทฤษฎที างการจัดการ ............................................................................ 34 ววิ ัฒนาการของแนวคดิ และทฤษฎที างการจัดการ .................................................. 46 สรุปทา ยบทเรยี น ....................................................................................................... 47 แบบฝก หัดทบทวนบทเรียน ....................................................................................... 48 เอกสารอา งอิง ............................................................................................................

ข สารบัญ (ตอ) บทที่ หนา แผนบรหิ ารการสอนประจําบทท่ี 3 .............................................................................. 49 3 สภาพแวดลอ มทางการจดั การ ........................................................................................ 51 51 สภาพแวดลอมขององคการ ....................................................................................... 51 สภาพแวดลอมระดบั มหภาค (Macro Environment) ............................................ 65 สภาพแวดลอมระดบั จุลภาค (Micro Environment) .............................................. 67 การวิเคราะหสภาพแวดลอม ...................................................................................... 60 สรุปทา ยบทเรยี น ....................................................................................................... 62 แบบฝก หัดทบทวนบทเรยี น ....................................................................................... 63 เอกสารอางอิง ............................................................................................................ แผนบริหารการสอนประจําบทท่ี 4 .............................................................................. 75 4 จริยธรรมทางการจดั การและความรับผดิ ชอบตอ สงั คม ................................................. 79 ความหมายของคณุ ธรรม จริยธรรม .......................................................................... 79 ความสําคัญของจริยธรรมองคก าร ........................................................................... 80 จรรยาบรรณทางธุรกิจ ............................................................................................... 81 คณุ ธรรมทีส่ งเสรมิ การดําเนนิ ธุรกิจ ........................................................................... 87 บทบาทและความสาํ คัญของความรบั ผิดชอบตอ สังคม ............................................. 91 ระดบั ของความรบั ผิดชอบตอสงั คม ........................................................................... 93 แนวทางปฏิบัตกิ ารแสดงความรบั ผดิ ชอบตอสงั คม ................................................... 96 สรุปทายบทเรยี น ....................................................................................................... 98 กรณีศึกษา .................................................................................................................. 99 กิจกรรมสมั ภาษณ .................................................................................................... 102 แบบฝก หดั ทบทวนบทเรียน ..................................................................................... 103 เอกสารอางอิง .......................................................................................................... 104

ค สารบัญ (ตอ) บทที่ หนา แผนบรหิ ารการสอนประจําบทที่ 5 ............................................................................ 105 5 การวางแผน .................................................................................................................. 107 107 ความหมายการวางแผน .......................................................................................... 108 กระบวนการวางแผนพืน้ ฐาน ................................................................................. 110 บทบาทและความสําคัญของการวางแผน ............................................................... 114 ขอจํากัดและอปุ สรรคในการวางแผน ...................................................................... 116 ประเภทของการวางแผน ......................................................................................... 122 กระบวนการวางแผน ............................................................................................... 123 สรุปทายบทเรยี น ..................................................................................................... 124 แบบฝก หดั ทบทวนบทเรียน ..................................................................................... 125 เอกสารอา งอิง .......................................................................................................... แผนบริหารการสอนประจาํ บทที่ 6 ............................................................................ 127 6 การจดั องคก าร .............................................................................................................. 129 129 ความหมายและหลกั การจัดการองคการ ................................................................. 130 บทบาทและความสําคัญของการจดั องคการ ......................................................... 132 หลกั การจัดการองคก าร ........................................................................................... 134 การออกแบบโครงสรา งองคการ .............................................................................. 145 ปจ จัยทีม่ ีอิทธิพลตอการออกแบบองคการ .............................................................. 147 สรุปทายบทเรยี น ..................................................................................................... 148 แบบฝก หัดทบทวนบทเรยี น ..................................................................................... 149 เอกสารอา งองิ .......................................................................................................... แผนบรหิ ารการสอนประจําบทที่ 7 .................................................................................. 151 7 การอาํ นวยการ ................................................................................................................... 153 153 บทบาท และความสําคัญของการอํานวยการ ......................................................... 154 กระบวนการอํานวยการหรือช้นี ํา ...........................................................................

ง สารบัญ (ตอ) บทที่ หนา วิวัฒนาการของทฤษฎเี กี่ยวกับผูน ํา ......................................................................... 154 การจูงใจ ................................................................................................................... 168 สรุปทายบทเรยี น ..................................................................................................... 187 กรณีศึกษา ................................................................................................................ 188 แบบฝก หดั ทบทวนบทเรยี น ..................................................................................... 190 เอกสารอา งองิ .......................................................................................................... 191 แผนบริหารการสอนประจาํ บทท่ี 8 ........................................................................... 193 8 การควบคมุ การปฏบิ ัติงาน .................................................................................................. 195 195 ความหมายของการควบคุม ..................................................................................... 196 บทบาทและความสําคัญของการควบคมุ ............................................................... 197 ระดบั การควบคุม ..................................................................................................... 198 ประเภทการควบคมุ ................................................................................................. 199 ระบบการควบคุมหลักขององคการ ........................................................................ 206 กระบวนการควบคุม ................................................................................................ 208 คุณลกั ษณะของการควบคุมที่ดี ............................................................................... 210 สรปุ ทายบทเรยี น ..................................................................................................... 211 แบบฝก หัดทบทวนบทเรียน ..................................................................................... 212 เอกสารอางองิ .......................................................................................................... แผนบรหิ ารการสอนประจาํ บทท่ี 9 ............................................................................ 213 9 การบริหารทรัพยากรมนุษย .......................................................................................... 215 ความหมายของการบรหิ ารทรัพยากรมนุษย ........................................................... 216 ความสําคัญของการบริหารทรพั ยากรมนุษย ......................................................... 216 การจา ยคาตอบแทน ................................................................................................ 218 การประเมินผลการปฏิบัติงาน ................................................................................. 221 การเปลี่ยนแปลงตาํ แหนง ........................................................................................ 231

จ สารบัญ (ตอ) บทที่ หนา การเลื่อนตาํ แหนง .................................................................................................... 232 การโยกยาย ............................................................................................................ 222 การลดขั้น ................................................................................................................. 234 การงดจางชั่วคราว ................................................................................................... 234 การพัฒนาทรัพยากรมนุษย ..................................................................................... 234 สรุปทายบทเรยี น ..................................................................................................... 238 แบบฝก หัดทบทวนบทเรยี น ..................................................................................... 239 เอกสารอางอิง .......................................................................................................... 240 แผนบริหารการสอนประจําบทท่ี 10 .............................................................................. 241 10 เทคนคิ การบริหารงานยุคใหม .......................................................................................... 243 243 องคการแหงการเรยี นรู ............................................................................................ 249 การประเมนิ เชิงดุลยภาพ ....................................................................................... 254 การควบคมุ คณุ ภาพทั่วทง้ั องคก าร .......................................................................... 257 เศรษฐกิจพอเพยี ง .................................................................................................... 259 สรุปทายบทเรยี น ..................................................................................................... 261 แบบฝก หดั ทบทวนบทเรยี น ..................................................................................... 262 เอกสารอางอิง .......................................................................................................... บรรณานุกรม ............................................................................................................................ 265

ฉ

ช สารบัญตาราง ตาราง หนา 1.1 การเปรยี บเทียบลักษณะการดําเนนิ ธรุ กิจ รปู แบบกิจการเจาของคนเดียว ............................ หา งหนุ สวนและบริษัทจํากดั ..................................................................................... 12 2.1 แสดงความแตกตา งระหวาง ทฤษฎี X และ ทฤษฎี Y ................................................... 43 6.1 การเปรยี บเทยี บจดุ เดนและจดุ ดอยของโครงสรา งองคก ารตามหนา ที่ ....................... 135 6.2 การเปรยี บเทียบจดุ เดนและจุดดอ ยของโครงสรา งตามกลุมลกู คา ............................... 137 6.3 การเปรยี บเทียบจุดเดนและจุดดอยของโครงสรา งตามกลมุ ผลติ ภัณฑ ....................... 139 6.4 การเปรยี บเทยี บจุดเดนและจดุ ดอ ยของโครงสรา งตามภมู ิศาสตร .............................. 140 6.5 การเปรียบเทียบจุดเดนและจดุ ดอ ยของโครงสรา งองคก ารแบบผสม ............................. 142 6.6 การเปรียบเทยี บจุดเดน และจดุ ดอ ยของโครงสรา งองคก ารเชิงซอ น ............................ 144 7.1 มุมมองของผบู งั คบั บัญชาที่มีตอผูใตบ ังคบั บญั ชาตามทฤษฎี X และ Y ....................... 174 9.1 ตวั อยา งการประเมินดวยระบบใหคะแนน .................................................................... 226 9.2 แสดงความแตกตา งระหวา งการพัฒนาและการฝก อบรม ............................................ 235

ซ

ฌ สารบัญภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา 1.1 รูปแบบการจัดต้ังองคก ารธุรกิจในประเทศไทย ............................................... 10 1.2 กิจกรรมหลักทางการจัดการ ............................................................................ 15 1.3 กิจกรรมหลัก และ กิจกรรมสนับสนุน ทางการจัดการ .................................... 16 1.4 หนา ท่ขี องการบริหารทรัพยากรมนุษย........................................................................18 1.5 ปรามดิ ของผูจ ัดการระดับตางๆ แยกตามแผนก .............................................. 20 1.5 บทบาทของผบู ริหาร (Management Roles) ................................................ 21 1.6 ทักษะทักษะท่ีจําเปนของผบู รหิ ารแตล ะระดับ ................................................ 24 2.1 ลําดับขั้นความตองการ ของ Maslow ............................................................. 42 2.2 แนวคิดการดาํ เนินงานขององคก ารเชงิ ระบบ .................................................. 45 3.1 สภาพแวดลอ มภายนอกทางการจดั การ ........................................................... 52 3.2 แสดงแรงกดดัน 5 ประการในการแขง ขนั (Porter’s Five Forces Model) 54 3.3 การวเิ คราะห SWOT ดว ยยุทธศาสตรทางเลือกขององคก าร .......................... 63 4.1 ความสมั พนั ธระหวางการสรา งความย่งั ยืนขององคการธุรกิจ และความรับผิดชอบตอสงั คม ................................................................ 92 4.2 ระดับความรบั ผดิ ชอบตอสงั คม ตามปรามิดความรบั ผิดชอบตอ สงั คม ของธรุ กิจ ................................................................................................ 93 4.3 หวงโซคุณคา ใหเ กิดการพฒั นาอยา งยั่งยนื ....................................................... 94 5.1 การวางแผนจําแนกตามระดบั การบริหารงาน ............................................... 117 6.1 ตัวอยางโครงสรางองคก ารตามหนา ท่ี ............................................................ 135 6.2 ตวั อยางการจดั โครงสรา งองคก ารตามกลมุ ลูกคา .......................................... 136 6.3 ตัวอยางการจดั โครงสรา งองคการตามกลุมผลติ ภัณฑ .................................... 138 6.4 ตัวอยา งการจัดโครงสรา งองคก ารตามภูมศิ าสตร .......................................... 140 6.5 ตัวอยางการจัดโครงสรา งองคการแบบผสม ................................................... 141 6.6 ตัวอยา งการจัดโครงสรางองคก ารเชงิ ซอน ..................................................... 143 7.1 กระบวนการชน้ี ํา ............................................................................................ 154 7.2 ประเภทของผนู ําผนู ําเชิงพฤตกิ รรมของมหาวทิ ยาลยั มชิ ิแกน ...................... 160 7.3 แสดงใหเห็นการจัดแบงผูนําทม่ี ีความเหมาะสมตามแนวคิดของฟด เลอร ..... 164

ญ สารบัญภาพประกอบ (ตอ) ภาพประกอบ หนา 7.4 ทฤษฎีผูนําตามเปา หมาย ตามลักษณะของพนักงาน และสภาพแวดลอมใน การทํางาน ............................................................................................. 166 7.5 กลุมทฤษฎีแรงจูงใจ ........................................................................................ 170 7.6 ทฤษฎีลําดบั ขนั้ ความตองการของมาสโลว ..................................................... 171 7.7 องคป ระกอบปจ จัยพนื้ ฐานและปจจยั จูงใจของทฤษฎสี องปจจัย .................. 176 7.8 องคประกอบของความตองการแตล ะขน้ั ตามทฤษฎีออี ารจี .......................... 177 7.9 ประเภทของความยุติธรรมในองคก าร ........................................................... 184 7.10 กระบวนการสรา งความคาดหวัง ..................................................................... 186 9.1 ตัวอยา งมาตรวัดแบบตอเนื่อง ........................................................................ 227 9.2 ตัวอยา งมาตรวดั แบบไมตอเนอื่ ง ..................................................................... 227 10.1 ความสมั พนั ธข องความรูแตล ะระดับในองคก าร ............................................ 245 10.2 แบบจําลอง Balanced Scorecard .............................................................. 247 10.3 สรปุ ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง ....................................................................... 258

คณะวิทยาการจดั การ มหาวิทยาลัยราชภัฏอดุ รธานี มคอ.3 : TQF3 สําหรับหลักสูตรระดบั ปริญญาตรี รายละเอียดของรายวิชา 1. ชอ่ื สถาบันอุดมศกึ ษา : มหาวทิ ยาลัยราชภัฏอดุ รธานี (Udon Thani Rajabhat University) 2. ชอ่ื คณะ : คณะวิทยาการจดั การ 3. รหสั วชิ า : (Faculty of Management Science) ชือ่ วชิ า : GM11101 4. จํานวนหนวยกิต : หลกั การจดั การ (Principles of Management)  3 (3 – 0 – 6)  3 (2 – 2 – 5)  อ่นื ๆ โปรดระบุ 2(2-0-4) หมวดที่ 1 ขอมูลทั่วไป 1. หลกั สูตรและประเภทของรายวชิ า 1.1  หลกั สูตรบญั ชีบัณฑิต (บช.บ) (สาขาวชิ าการบัญชี) 1.2  หลักสูตรบริหารธุรกจิ บัณฑติ (บธ.บ) 1.2.1 ( ) สาขาวิชาการเงิน 1.2.2 ( ) สาขาวิชาการจัดการการโรงแรม 1.2.3 ( ) สาขาวิชาการจัดการทั่วไป 1.2.4 ( ) สาขาวิชาการจัดการธุรกิจคาปลกี 1.2.5 ( ) สาขาวิชาการคอมพิวเตอรธ ุรกิจ 1.2.6 ( ) สาขาวิชาการสื่อสารการตลาด

-2- 1.2.7 ( ) สาขาวชิ าการบริหารทรัพยากรมนุษย 1.2.8 ( ) สาขาวิชาการตลาด 1.2.9 ( ) สาขาวิชาการจดั การการทอ งเที่ยว 1.3  หลกั สตู รเศรษฐศาสตรบัณฑิต (ศ.บ.) (สาขาวิชาเศรษฐศาสตรธุรกิจ) 1.4  หลกั สูตรนเิ ทศศาสตรบณั ฑติ 1.5  ประเภทของรายวิชา  วิชาแกน  วิชาเอกบงั คบั  วิชาเอกเลือก  วิชาเลือกเสรี 1.6  หมวดศึกษาท่ัวไป  กลมุ มนุษยศาสตรแ ละสังคมศาสตร 2. อาจารยผ ูรับผิดชอบรายวิชาและอาจารยผสู อน อาจารย ดร.ประวณี ปานศุภวัชร 3. ภาคการศกึ ษา/ ชั้นปท่ีเรียน ภาคการศึกษาที่ 1 ปก ารศกึ ษา 2559 4. รายวิชาท่ีตอ งเรียนมากอน (Pre-requisite) (ถา มใี หระบุ) - 5. รายวิชาทต่ี อ งเรียนพรอ มกัน (Co-requisite) (ถามีใหระบุ) - 6. สถานที่เรียน  อาคารภายในสังกัดมหาวทิ ยาลยั ราชภัฏอุดรธานี ตามวนั และเวลาทก่ี ําหนด ชื่ออาคาร................................................หอง........................ชนั้ ................... 7. จาํ นวนชว่ั โมงตอสปั ดาหท่ีอาจารยจัดใหมีการใหคาํ ปรึกษาและแนะนําทางวิชาการแกนักศกึ ษาเปน รายบุคคลทเี่ ขาพบ  1 ช่ัวโมง ตอ สปั ดาห  2 ชั่วโมง ตอ สปั ดาห  อน่ื ๆ โปรดระบุ 8 ช่วั โมง ตอ สปั ดาห 8. วันทจ่ี ดั ทําหรอื ปรบั ปรงุ รายละเอียดของรายวิชาครั้งลาสดุ สงิ หาคม 2559

-3- หมวดที่ 2 จดุ มุง หมายและวตั ถุประสงค 1. จุดมุงหมายของรายวชิ า เพ่ือใหนักศึกษามีความรูความเขาใจเกี่ยวกับศึกษาแนวคิด ทฤษฎีการจัดการและองคการ สภาวะ แวดลอ มทางการจัดการ ลักษณะโครงสรางองคก ารธุรกิจ หลักเกณฑ แนวคิดการจัดตั้งองคการธรุ กิจ ประเภท ของการประกอบธุรกิจ หนาที่ทางการจัดการ หลักการบริหาร การวางแผน การจัดองคการ การบริหาร ทรพั ยากรมนุษย การอํานวยการและการควบคุมการปฏิบัติงาน จริยธรรมทางธุรกิจ เทคนิคการบรหิ ารงานยุค ใหมใหสามารถตอบสนองตอการเปลย่ี นแปลง 2. วัตถุประสงคในการพฒั นา/ปรับปรุงรายวิชา 1.เพื่อใหนักศึกษามองเห็นภาพรวมของการดําเนินการและองคกรธุรกิจ สามารถวิเคราะห สภาพแวดลอมและปจจัยทางเศรษฐกิจที่มีผลกระทบตอธุรกิจ คาดการณปญหา และสามารถวางแผนหาแนว ทางแกไ ขปญหาเหลา นน้ั ได 2. เพื่อใหนักศึกษามองเห็นหนาท่ีและความเกี่ยวพันธขององคกรธุรกิจที่สงผลกระทบตอกันและกัน และสามารถนํามาตดั สินใจสรางแผนกลยุทธและการดําเนินธุรกิจไดอ ยางประสบความสําเร็จ 3. เพ่ือปลูกจิตสํานึกใหนักศึกษาทําธุรกิจโดยมีความรับผิดชอบตอการพัฒนา เศรษฐกิจ สังคม และ สภาพแวดลอมอยางยั่งยนื 4. เพ่ือฝกฝนใหนักศึกษาแสดงความคิดเห็น มีสวนรวมในการเรียนการสอน สามารถนําเสนอ กรณศี กึ ษาตา งๆเกี่ยวกับธุรกิจในปจจุบัน เรยี นรกู ารทาํ งานเปน ทีม และ สามารถประยกุ ตใ ชความรไู ด

-4- หมวดท่ี 3 ลกั ษณะและการดําเนินการ 1. คําอธิบายรายวิชา ศึกษาแนวคิด ทฤษฎีการจัดการและองคการ สภาวะแวดลอมทางการจัดการ ลักษณะโครงสราง องคการธุรกิจ หลักเกณฑ แนวคิดการจัดต้ังองคการธุรกิจ ประเภทของการประกอบธุรกิจ หนาท่ีทางการ จัดการ หลักการบริหาร การวางแผน การจัดองคการ การบริหารทรัพยากรมนุษย การอํานวยการและการ ควบคุมการปฏิบตั งิ าน จรยิ ธรรมทางธุรกิจ เทคนคิ การบรหิ ารงานยุคใหม Study of concept and theory of organization and management; environment of management; organizational structure; criteria; concept of business establishment; type of business; management functions; management principle; planning; organizing; human resource managing; operating administrative and control; business ethics; modern management techniques 2. วิธกี ารจดั การเรียนการสอนและจํานวนช่ัวโมงทีใ่ ชต อภาคการศกึ ษา (ทําเคร่ืองหมาย  ไดม ากกวา 1 ขอ 2.1  แบบบรรยาย จาํ นวนชวั่ โมง () 48 ช่ัวโมง 2.2  แบบในหอ งปฏิบัติการ จาํ นวนชั่วโมง................ชวั่ โมง 2.3  แบบสัมมนา จาํ นวนชัว่ โมง.....................ชว่ั โมง 2.4  แบบโครงการ จาํ นวนชั่วโมง....................ชวั่ โมง 2.5  แบบงานภาคสนาม จาํ นวนชั่วโมง................ช่วั โมง 2.6  แบบการฝกงาน จาํ นวนชั่วโมง................ช่วั โมง 2.7  แบบอ่นื ๆ โปรดระบ.ุ ....... 3. สื่อการสอน (ทําเคร่ืองหมาย  ไดมากกวา 1 ขอ) 3.1  PowerPoint 3.2  สไลด กระดาษหรือแผน ใสใชรวมกับเครื่อง Visualizer 3.3  เวบ็ ไซต 3.4  VCD, DVD, MP3, MP4 3.5  อืน่ ๆ โปรดระบุ อินเทอรเ น็ต เวบ็ ไซต หนังสอื บทความ และงานวิจยั

-5- หมวดที่ 4 การพัฒนาผลการเรียนรขู องนักศกึ ษา (ตามแผนทีก่ ารกระจายความรับผดิ ชอบมาตรฐานผลการเรียนรูจากหลักสูตรสูรายวิชา Curriculum Mapping) คณุ ธรรม จริยธรรมทตี่ องพฒั นา 1. ดา นคณุ ธรรมและจริยธรรม วธิ ีการประเมนิ ผล  1.1 ตระหนักในคณุ คา และ วธิ ีการสอน  สอบ  รายงาน คุณธรรมจรยิ ธรรม เสียสละ ปฏิบตั กิ าร  การบาน และซอ่ื สตั ยส ุจรติ  แบบบรรยาย  แบบในหอง  แฟมสะสมงาน ปฏบิ ัตกิ าร  แบบสมั มนา  อนื่ ๆ งานท่รี บั มอบหมาย  1.2 มีจรรยาบรรณทางวชิ าการ  แบบโครงการ  แบบงานภาคสนาม นักศึกษามีการสงงานตรงเวลา ไมลอก และวิชาชีพ  แบบการฝกงาน งานสง และเขา เรียน ตรงตอเวลา  แบบอ่ืน ๆ (ระบุ).......................  1.3 มภี าวะความเปนผูนาํ และผู ........................................................  สอบ  รายงาน ตาม สามารถทาํ งานเปนทีมและ  แบบบรรยาย  แบบในหอง ปฏบิ ัตกิ าร  การบาน สามารถแกไ ขขอ ขัดแยงและลาํ ดับ ปฏิบตั ิการ  แบบสมั มนา  แฟมสะสมงาน ความสาํ คัญในเรือ่ งตาง ๆ ไดอยา ง  แบบโครงการ  แบบงานภาคสนาม  อื่น ๆ การสรุปขอ มูลที่ไดจากการ เหมาะสม  แบบการฝกงาน ฟงเสวนา การเขาชั้นเรียน  แบบอ่ืน ๆ (ระบุ) ............  1.4 เคารพสิทธิและรบั ฟงความ  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน คิดเห็นของผูอ ่ืน รวมทัง้ เคารพใน ปฏิบตั ิการ  แบบสมั มนา ปฏบิ ัตกิ าร  การบา น คุณคาและศักดิ์ศรี  แบบโครงการ  แบบงานภาคสนาม  แฟมสะสมงาน ของความเปนมนษุ ย  แบบการฝกงาน  อน่ื ๆ การเตรยี มการนาํ เสนอ  แบบอ่ืน ๆ (ระบุ)..การนาํ เสนองานหนา ความพรอ มในการนําเสนอ ขอ มลู ที่  1.5 เคารพกฎระเบียบและ ช้ันเรยี นของนักศึกษา นําเสนอ การตอบคําถามเพื่อน และ ขอบงั คบั ตาง ๆ ขององคกรและสงั คม การแกไขเฉพาะหนา  แบบบรรยาย  แบบในหอง ปฏิบตั กิ าร  แบบสัมมนา  สอบ  รายงาน  แบบโครงการ  แบบงานภาคสนาม ปฏิบัตกิ าร  การบาน  แบบการฝกงาน  แฟมสะสมงาน  แบบอื่น ๆ (ระบุ).......................  อนื่ ๆ การใหเกียรติกันและกนั ใน ...................................................... ช้ันเรยี น การมีสว นรวมในการเรยี น  แบบบรรยาย  แบบในหอง การสอน ปฏบิ ัติการ  แบบสัมมนา  แบบโครงการ  แบบงานภาคสนาม  สอบ  รายงาน  แบบการฝกงาน ปฏิบตั กิ าร  การบาน  แบบอื่น ๆ (ระบุ).......................  แฟมสะสมงาน ........................................................  อื่น ๆ การปฏิบตั ิตามขอ ตกลง เชน การเขาชนั้ เรียน การเตรยี มตัวเพ่อื การสอบ การแตงกายที่ถูกตอ งตาม

-6- ........................................................ ระเบียบ การพูดจาทสี่ ุภาพ เปนตน 2. ดานความรู ความรูที่จะไดรับ วิธีการสอน วธิ ีการประเมนิ ผล  2.1 มีความรูและความเขา ใจ เกี่ยวกับหลักการและทฤษฎี  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน ทสี่ าํ คัญในเนอ้ื หาที่ศึกษา ปฏบิ ตั กิ าร  แบบสัมมนา ปฏิบัติการ  การบา น  2.2 สามารถวเิ คราะหปญหาทาง (ระบุรายวิชา) การบญั ชีและการ  แบบโครงการ  แบบงานภาคสนาม  แฟมสะสมงาน จัดการธุรกจิ (Accounting and Business  แบบการฝกงาน  อื่น ๆ (ระบุ)......................... Management)  แบบอื่น ๆ (ระบุ) ใหนักศึกษาคนควา ..................................................  2.3 สามารถประยุกตทฤษฎีเขา กบั สถานการณป จจบุ ันได ประเด็นทีไ่ ดร บั มอบหมาย และนาํ มานาํ เสนอ แลกเปลี่ยนขอมูลกับเพื่อนในช้ันเรียน  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน ปฏบิ ตั ิการ  แบบสมั มนา ปฏบิ ตั กิ าร  การบา น  แบบโครงการ  แบบงานภาคสนาม  แฟมสะสมงาน  แบบการฝกงาน  อืน่ ๆ (ระบุ).........................  แบบอื่น ๆ ใหนักศึกษาคนควาประเดน็ ที่ .................................................. ไดรบั มอบหมาย และนํามานําเสนอ แลกเปล่ยี นขอมูลกับเพ่ือนในชั้นเรยี น  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน ปฏบิ ัตกิ าร  แบบสมั มนา ปฏบิ ตั ิการ  การบาน  แบบโครงการ  แบบงานภาคสนาม  แฟมสะสมงาน  แบบการฝกงาน  อน่ื ๆ (ระบุ).........................  แบบอ่ืน ๆ ใหนักศึกษาคนควาประเดน็ ท่ี .................................................. ไดรบั มอบหมาย และนํามานําเสนอ แลกเปล่ียนขอมูลกับเพื่อนในช้ันเรยี น

-7- 3. ดา นทกั ษะทางปญญา ทักษะทางปญญาท่ตี องพัฒนา วธิ ีการสอน วิธกี ารประเมินผล  3.1 สามารถรวบรวมศกึ ษา  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน วเิ คราะหและสรปุ ประเด็นปญหาและ ความตองการ ปฏบิ ตั ิการ  แบบสัมมนา ปฏิบตั กิ าร  การบา น  3.2 สามารถสืบคน ตีความ และ  แบบโครงการ  แบบงานภาคสนาม  แฟมสะสมงาน ประเมินสถานการณเ พอื่ ใชในการ แกไ ขปญ หาอยา งสรา งสรรค  แบบการฝกงาน  อ่ืน ๆ (ระบ)ุ ..........................  3.3 สามารถประยุกตความรูและ  แบบอ่ืน ๆ (ระบ)ุ ใหนักศึกษาคนควา .................................................. ทักษะกับการแกไขปญหาใน ชวี ติ ประจําวันไดอยางเหมาะสม ประเดน็ ท่ีไดร บั มอบหมาย และนํามานาํ เสนอ แลกเปลย่ี นขอมูลกับเพื่อนในชั้นเรียน  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน ปฏิบัติการ  แบบสัมมนา ปฏิบัติการ  การบา น  แบบโครงการ  แบบงานภาคสนาม  แฟมสะสมงาน  แบบการฝกงาน  อนื่ ๆ (ระบุ)..........................  แบบอ่ืน ๆ (ระบ)ุ ..ใหนักศึกษาคน ควา .................................................. ประเดน็ ทีไ่ ดรบั มอบหมาย และนํามานาํ เสนอ แลกเปลย่ี นขอมูลกบั เพื่อนในช้ันเรียน  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน ปฏบิ ัตกิ าร  แบบสัมมนา ปฏบิ ตั กิ าร  การบา น  แบบโครงการ  แบบงานภาคสนาม  แฟมสะสมงาน  แบบการฝกงาน  อืน่ ๆ การโตตอบ รวมถึงการ  แบบอ่ืน ๆ (ระบ)ุ ....................... แลกเปลย่ี นขอมูลในชั้นเรยี น ........................................................ ........................................................

-8- 4. ดานทกั ษะความสัมพันธระหวางบุคคลและความรบั ผิดชอบ ทกั ษะความสมั พันธร ะหวาง วิธีการสอน วิธีการประเมินผล บุคคลและความรบั ผดิ ชอบ ท่ีตองพฒั นา  4.1 สามารถใหความชว ยเหลือและ  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน อาํ นวยความสะดวกแก ปฏิบัติการ  แบบสมั มนา ปฏิบัตกิ าร  การบาน การแกปญหาสถานการณตาง ๆ ในกลุม  แบบโครงการ  แบบงาน  แฟมสะสมงาน ทงั้ ในบทบาทของผูนําหรอื ในบทบาท ภาคสนาม  แบบการฝกงาน ของผรู วมทมี ทาํ งาน  อืน่ ๆ (ระบุ)..........................  แบบอ่ืน ๆ ..................................................  4.2 มคี วามรับผิดชอบตอการ  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน กระทําของตนเองและของกลุม ปฏิบัตกิ าร  แบบสมั มนา ปฏิบตั ิการ  การบาน  แบบโครงการ  แบบงาน  แฟมสะสมงาน ภาคสนาม  แบบการฝกงาน  อ่ืน ๆ (ระบ)ุ ......................  แบบอื่น ๆ การนําเสนองานกลุมใน .................................................. ช้ันเรยี น  4.3 สามารถเปนผูนาํ เรม่ิ แสดง  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน ประเด็นการแกไ ขสถานการณทง้ั สวนตวั ปฏิบตั ิการ  แบบสัมมนา ปฏิบตั กิ าร  การบา น และสวนรวม พรอ มท้ังแสดงจุดยืนอยาง  แบบโครงการ  แบบงาน  แฟมสะสมงาน พอเหมาะทั้งของตนเองและของกลมุ ภาคสนาม  แบบการฝกงาน  อื่น ๆ ระบุ).........................  แบบอ่ืน ๆ การนําเสนองานกลุมใน .................................................. ชั้นเรียน  4.4 มคี วามรับผดิ ชอบการพัฒนา  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน และการเรียนรขู องตนเองและวชิ าชีพ ปฏิบตั ิการ  แบบสัมมนา ปฏิบัตกิ าร  การบา น อยา งตอเน่ือง  แบบโครงการ  แบบงาน  แฟมสะสมงาน ภาคสนาม  แบบการฝกงาน  อื่น ๆ (ระบ)ุ .........................  แบบอ่ืน ๆ การนําเสนองานกลมุ ใน .................................................. ชั้นเรยี น

-9- 5. ดานทักษะการวิเคราะหเชงิ ตัวเลข การสื่อสาร และการใชเทคโนโลยสี ารสนเทศ ทักษะการวเิ คราะห การส่ือสาร วธิ ีการสอน วธิ กี ารประเมินผล และการใชเทคโนโลยสี ารสนเทศ ท่ีตองพัฒนา  5.1 มีทักษะในการใชเ ทคโนโลยี  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน สารสนเทศในการสืบคนหาแหลง ความรู ปฏบิ ัตกิ าร  แบบสัมมนา ปฏิบตั ิการ  การบา น ไดอยา งมีความเหมาะสม  แบบโครงการ  แบบงาน  แฟมสะสมงาน ภาคสนาม  แบบการฝกงาน  อืน่ ๆ  แบบอ่ืน ๆ (ระบ)ุ การนําเสนองาน (ระบ)ุ ....................................... กลุมในชั้นเรยี น ..................................................  5.2 สามารถเลือกใชสอื่ การนาํ เสนอ  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน ตา ง ๆ ไดอยางเหมาะสม ปฏิบัติการ  แบบสมั มนา ปฏิบัติการ  การบาน  แบบโครงการ  แบบงาน  แฟมสะสมงาน ภาคสนาม  แบบการฝกงาน  อ่นื ๆ  แบบอื่น ๆ (ระบุ). การนาํ เสนองาน (ระบ)ุ ....................................... กลุมในชั้นเรียน ..................................................  5.3 สามารถใชเคร่อื งมือทางสถติ ิ  แบบบรรยาย  แบบในหอง  สอบ  รายงาน และคณิตศาสตรในการแกป ญ หาได ปฏบิ ตั กิ าร  แบบสมั มนา ปฏิบัตกิ าร  การบา น อยา งเหมาะสม  แบบโครงการ  แบบงาน  แฟมสะสมงาน ภาคสนาม  แบบการฝกงาน  อน่ื ๆ  แบบอ่ืน ๆ (ระบ)ุ ....................... (ระบ)ุ ....................................... ........................................................ .................................................. ........................................................  5.4 มีทักษะการส่อื สารทง้ั การพูด  แบบบรรยาย  แบบในหอง และการเขยี นไดอ ยา งมปี ระสทิ ธิภาพ ปฏบิ ัติการ  แบบสมั มนา  แบบโครงการ  แบบงาน ภาคสนาม  แบบการฝกงาน  แบบอื่น ๆ (ระบุ).......................

- 10 - หมวดที่ 5 แผนการสอนและการประเมินผล 1. แผนการสอน สัปดาห หัวขอ/รายละเอียด จํานวนช่ัวโมง กจิ กรรมการเรียน ผสู อน ที่ 1 บรรยาย ปฏิบตั กิ าร ศึกษาดว ย อ่นื ๆ การสอน สื่อท่ีใช 2 (ถา ม)ี 3 (ช่วั โมง) (ชั่วโมง) ตนเอง (ระบ)ุ 4 5 (ชว่ั โมง) (ชั่วโมง) 6 7 บทที่ 1 ภาพรวมเกี่ยวกบั 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร.ประวีณ 8 องคการและการจัดการ แบบฝกหัด/ ปานศภุ วัชร กรณีศึกษา/ PowerPoint บทที่ 2 แนวคิด ทฤษฎี 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร.ประวีณ การจัดการและองคการ แบบฝกหัด/ ปานศุภวัชร กรณีศึกษา/ PowerPoint บทท่ี 2 แนวคิด ทฤษฎี 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร.ประวีณ การจัดการและองคการ แบบฝกหัด/ ปานศุภวัชร (ตอ) กรณีศึกษา/ PowerPoint บทท่ี 3 สภาวะแวดลอ ม 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร.ประวีณ ทางการจดั การ แบบฝกหัด/ ปานศภุ วัชร กรณศี ึกษา/ PowerPoint บทที่ 4 ความรบั ผิดชอบ 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร.ประวีณ ตอ สังคมและจรยิ ธรรม แบบฝก หัด/ ปานศภุ วัชร ทางการจัดการ กรณีศึกษา/ PowerPoint บทท่ี 5 การวางแผน 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร.ประวีณ แบบฝกหัด/ ปานศุภวัชร กรณศี ึกษา/ PowerPoint บทท่ี 5 การวางแผน (ตอ ) 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร.ประวีณ แบบฝก หัด/ ปานศุภวัชร กรณศี ึกษา/ PowerPoint สอบกลางภาค (หากสอบกลางภาค เปน สัปดาหอ่นื ใหทําการปรับเปลี่ยนเองได)

- 11 - สัปดาห หวั ขอ/ จาํ นวนชั่วโมง กจิ กรรมการ ผูสอน ท่ี รายละเอียด บรรยาย ปฏิบัตกิ าร ศกึ ษา ศึกษา เรยี น (ช่วั โมง) (ช่ัวโมง) ดวย ดว ย การสอน สอ่ื ตนเอง ตนเอง ท่ใี ช (ช่ัวโมง) (ชวั่ โมง) (ถามี) 9 บทท่ี 6 การจัด 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร. องคการ แบบฝกหัด/ ประวีณ กรณีศกึ ษา/ ปานศุภวัชร PowerPoint 10 บทที่ 7 การ 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร. อาํ นวยการ แบบฝก หัด/ ประวีณ กรณีศกึ ษา/ ปานศุภวัชร PowerPoint 11 บทท่ี 8 การ 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร. ควบคุมการ แบบฝก หดั / ประวีณ ปฏิบัตงิ าน กรณศี กึ ษา/ ปานศภุ วัชร PowerPoint 12 บทท่ี 9 การบริหาร 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร. ทรัพยากรมนุษย แบบฝก หดั / ประวีณ กรณีศึกษา/ ปานศุภวัชร PowerPoint 13 บทท่ี 9 การบริหาร 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร. ทรัพยากรมนษุ ย แบบฝกหัด/ ประวีณ (ตอ ) กรณศี กึ ษา/ ปานศภุ วัชร PowerPoint 14 บทที่ 10 เทคนคิ 3 - - - บรรยาย/ อ.ดร. การบริหารงานยคุ แบบฝก หัด/ ประวีณ ใหม กรณีศกึ ษา/ ปานศภุ วัชร PowerPoint 15 นําเสนองาน 3 - - - นําเสนอ อ.ดร. รายงาน ประวีณ ปานศภุ วัชร 16 สอบปลายภาค (หากสอบปลายภาคเปนสปั ดาหอื่น ใหทาํ การปรับเปล่ียนตามประกาศ)

- 12 - ผลการเรียนรู 2. แผนการประเมินผลการเรียนรู สัปดาหท ่ี สดั สวนของ วิธีการประเมิน ประเมิน การ (ระบเุ ฉพาะขอท่ไี ดด ําเนินการ ของ Curriculum Mapping) สอบกลางภาค 8 ประเมินผล (ระบุเฉพาะขอทไ่ี ดด ําเนนิ การ สอบปลายภาค 16 30 % ของ Curriculum Mapping) การเขา ชัน้ เรียนและการมีสวนรวม ตลอดภาค 30 % (ระบุเฉพาะขอทไี่ ดด าํ เนนิ การ อภิปราย เสนอความคดิ เห็นในชัน้ เรียน การศกึ ษา 10 % ของ Curriculum Mapping) การจัดทาํ รายงานกลุมประกอบรายวิชา ตลอดภาค การศึกษา 30 %  ประเมนิ ผลองิ เกณฑ 3. การประเมินผล ชว ง เกรดทไ่ี ด  ประเมินผลอิงกลมุ เกรด A 80 -100 โปรดระบุ................................................................................................... B+ 75 – 79 .................................................................................................................. B 70 – 74 ................................................................................................................. C+ 65 – 69 ................................................................................................................. ................................................................................................................. C 60 – 64 ................................................................................................................. D+ 55 – 59 ................................................................................................................. D 50 -54 ................................................................................................................. F ตํ่ากวา 50 I รอพิจารณา

- 13 - หมวดท่ี 6 ทรัพยากรท่ใี ชในการประกอบการเรยี นการสอน 1. ตําราและเอกสารหลักทใ่ี ชในการเรียนการสอน  ตาํ รา ช่อื (ระบ)ุ  หนังสอื ช่อื (ระบ)ุ 1. พะยอม วงศส ารศรี .การบริหารงานบุคคล. พิมพคร้งั ท่ี .4พรานนกการพิมพกรุงเทพมหานคร .: .2534 2. พะยอม วงศสารศรี .องคการและการจัดการ . พิมพค รัง้ ที่ 5– .6 สานักพิมพส ุภา จากัดกรงุ เทพมหานคร .:.2532 3. ศริ ิวรรณ เสรรี ัตน และคณะ .องคการและการจดั การ .(ฉบบั สมบูรณ) สานักพิมพพ ัฒนศึกษากรงุ เทพมหานคร .:.2532 4. ศริ ิวรรณ เสรรี ัตน และคณะ .องคการและการจดั การ .(ฉบบั มาตราั น )บริษัท ธีระฟล มและไซเท็กซ . กรงุ เทพมหานคร:.2532 5. สุโขทยั ธรรมาธิราช มหาวิทยาลัย .เอกสารการสอนชุดวชิ า องคการและการจัดการ. พิมพครงั้ ที่ .12สานักพิมพ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชกรงุ เทพมหานคร .: 2535. 6. อุทัย บุญประเสรฐิ องคการและปญ หาในองคการ .คณะครุศาสตรกรุงเทพมหานคร .จุลาลงกรณม หาวทิ ยาลัย ,:2531.  เอกสารประกอบการสอน ชือ่ (ระบุ) 1. ประวีณ ปานศุภวัชร. 2558. เอกสารประกอบการสอนวิชาหลกั การจัดการ. มหาวทิ ยาลัยราชภัฏอุดรธานี : คณะ วทิ ยาการจัดการ. 2. ประวีณ ปานศุภวัชร. 2559. เอกสารประกอบการสอนวิชาหลกั การจัดการ. มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี : คณะ วทิ ยาการจัดการ.  เอกสารคําสอน ชื่อ (ระบ)ุ .......................................................................................................... 2. เอกสารและขอมูลสําคญั ท่ีนกั ศกึ ษาจําเปน ตองศึกษาเพิ่มเติม  งานวิจัย ช่อื เรื่อง (ระบุ)............................................................................................................  บทความวิจัย ชื่อ (ระบ)ุ ............................................................................................................  บทความวิชาการ ช่ือ (ระบุ)........................................................................................................  อ่นื ๆ หนงั สอื เร่อื ง (ระบุ) .......................................................................................................... 3. เอกสารและขอมูลแนะนาํ ท่ีนักศกึ ษาควรศึกษาเพิ่มเติม  ตํารา ช่อื (ระบ)ุ ...........................................................................................................................  หนงั สอื ชื่อ (ระบ)ุ  เอกสารประกอบการสอน ช่ือ (ระบ)ุ .............................................................................................  เอกสารคาํ สอน ชอ่ื (ระบ)ุ ............................................................................................................  งานวิจัยชอ่ื เรอ่ื ง (ระบุ).................................................................................................................  บทความวิจัย ช่ือ (ระบุ)................................................................................................................  บทความวิชาการ ชื่อ (ระบ)ุ ..........................................................................................................  เวบ็ ไซต ชื่อ (ระบุ).........................................................................................................................  อนื่ ๆ (ระบ)ุ ....................................................................................................................................

- 14 - 4. การตดิ ตอผูส อน อาจารย ดร.ประวีณ ปานศภุ วัชร มหาวิทยาลัยราชภฏั อุดรธานี เบอรโทร. 089-7722554, [email protected]

- 15 - หมวดที่ 7 การประเมินและปรับปรงุ การดําเนินการของรายวชิ า 1. กลยุทธการประเมินประสิทธผิ ลของรายวิชาโดยนักศกึ ษา  การสนทนากลุมระหวา งผูสอนและผเู รียน  แบบประเมินผูสอน  การสะทอ นความคดิ โดยสงั เกตจากพฤติกรรมของผูเรยี นท่ีแสดงออก  อื่น ๆ (ระบ)ุ ................................................................................................................................... 2. กลยุทธการประเมนิ การสอน  การใหความสนใจในชั้นเรียนจากผูเรียน  ความถูกตอ งของแบบฝกหัด และสงตรงเวลาที่กาํ หนด  ผลการสอบกลางภาค/ ปลายภาค  อ่ืน ๆ (ระบ)ุ ความสมบูรณของเนอื้ หาที่คน ควา การนําเสนอ 3. การปรบั ปรงุ การสอน  การวิจัยในชั้นเรียน  สัมมนาการจัดการเรยี นการสอน  อ่ืน ๆ (ระบ)ุ ............................................................................ 4. การทวนสอบมาตรฐานผลสัมฤทธ์ขิ องนกั ศกึ ษาในรายวิชา  การทวนสอบการใหคะแนนจากการสุมตรวจผลงานของนักศึกษาโดยอาจารยอื่น หรอื ผูทรงคณุ วุฒิ ท่ไี มใ ช อาจารยผูสอน แตอ าจารยท ่ีทวนสอบตองมีองคความรใู นวิชาน้ี  ทวนสอบโดยตง้ั คณะกรรมการในสาขาวิชา ตรวจสอบผลการประเมินการเรยี นรขู องนักศกึ ษา  ทวนสอบโดยการสัมภาษณเ กี่ยวกบั องคความรูจากตัวแทนนกั ศึกษาที่ไดศึกษาในรายวิชาน้ี  ทวนสอบโดยใหคณะกรรมการประจําคณะ พิจารณาผลการตัดเกรดในรายวชิ า โดยการประชุม เพ่ือแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการประเมินการเรยี นรขู องนักศึกษา  ทวนสอบโดยมีการตง้ั คณะกรรมการติดตามการจัดการเรยี นการสอนใหเปนไปตามเน้อื หาและ วิธีการท่ีกาํ หนดในรายละเอยี ดของรายวิชา  ทวนสอบโดยมีคณะกรรมการหรอื ทีมผูสอนพิจารณาความเหมาะสมของขอสอบในการวดั ผล การเรียนรูตามท่ีกาํ หนดไวในรายละเอียดของรายวิชา หรอื การใชข อ สอบกลางรว มกัน  อ่ืน ๆ (ระบุ)................................................................................................................................. 5. การดําเนินการทบทวนและการวางแผนปรบั ปรุงประสทิ ธิผลของรายวิชา  ดาํ เนินการวิเคราะหศ ักยภาพของผูเรยี นเปนรายบุคคล ปรับปรงุ รายวิชาทุก 3 ป หรอื ตามขอเสนอแนะตามผลการทวนสอบมาตรฐานผลสัมฤทธใ์ิ นรายวิชา  ปรับปรุงรายวชิ าในแตละปหรอื ตามขอเสนอแนะตามผลการทวนสอบมาตรฐานผลสัมฤทธใิ์ นรายวิชา  ปรับปรุงรายวิชาในแตล ะปตามผลการประเมนิ ผสู อนโดยนักศึกษา  ปรับปรุงรายวชิ าในชว งเวลาการปรบั ปรุงหลักสูตร  อ่ืน ๆ (ระบุ).................................................................................................................................

แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 1 ภาพรวมเกีย่ วกบั องคก ารและการจดั การ หัวขอเนอ้ื หา ประกอบดวยสาระการเรยี นรูดงั นี้ 1. ความหมายและความสําคัญขององคการ 2. ธรรมชาตขิ ององคก าร 3. ประเภทขององคการ 4. ประเภทขององคการทางธุรกจิ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชิ ย 5. ความหมายของการจัดการ 6. กจิ กรรมหลกั ทางการจัดการ 7. กิจกรรมสนบั สนุนกระบวนการทางการจัดการ 8. ความสําคัญของผูบริหาร 9. ทักษะของผูบริหาร วตั ถปุ ระสงค เพือ่ ใหผูเรยี นมีความสามารถดังน้ี 1. เพื่อใหผูเรยี นอธบิ ายความหมายและความสาํ คญั ของหลกั การจดั การและองคก าร 2. เพอ่ื ใหผูเรยี นเปรียบเทยี บความแตกตา งของแตล ะประเภทขององคก ารในยคุ ปจจุบนั 3. เพ่อื ใหผ ูเรยี นสามารถประยุกตใชองคการใหเหมาะสมและถกู ตอ งตามหลักกฎหมายใน ประเทศไทย 4. เพือ่ ใหผ ูเรยี นอธบิ ายและเขา ใจถึงความหมาย กิจกรรมหลัก กิจกรรมสนบั สนุนท่ีเกิดขึ้น ระหวา งกระบวนการจัดการ 5. เพอ่ื ใหผ ูเรยี นเขาใจความสําคญั บทบาท และหนาท่ขี องผบู ริหารภายในองคการ ดานความรู 1. เพ่ือใหผูเรยี นบอกถึงความสําคญั และวัตถุประสงคการศึกษาวิชาการองคการและการ จัดการ 2. เพอ่ื ใหผ ูเรยี นสามารถอธิบายความหมายและความสําคัญขององคก าร 3. เพอ่ื ใหผูเรยี นสามารถจําแนกประเภทขององคการในรปู แบบตางๆ

2 4. เพ่อื ใหผ ูเรยี นสามารถระบคุ วามหมายและขอบเขตของการจัดการ 5. เพอ่ื ใหผูเรยี นสามารถอธิบายเกย่ี วกบั หนาที่ของการจัดการ ทงั้ หนาท่ีหลักและหนาที่ สนบั สนนุ ทางการจดั การ 6. เพ่ือใหผ ูเรยี นสามารถอธบิ ายความสําคญั หนาท่ี และทักษะของผบู รหิ ารจดั การในทุก ระดับ ดานทักษะ 1. ทกั ษะการคดิ วิเคราะห ไดแ ก วิเคราะหความสําคัญ และ วิเคราะหความสัมพนั ธ 2. ทกั ษะการสืบคนขอมลู ไดแก การกําหนดวัตถุประสงคในการสืบคน การสบื คน ขอมูลได อยางถูกตอง ครอบคลุม สบื คนขอ มลู จากแหลงทนี่ า เช่ือถอื และมีความเที่ยงตรง 3. ทักษะการทาํ งานรว มกัน ไดแก การดาํ เนินการตามเปาหมายของงาน สนับสนนุ ให กาํ ลงั ใจ รับฟง ความคิดเหน็ ของคนอ่ืน การชว ยเหลอื เพอ่ื นรวมงานใหบรรลุวตั ถปุ ระสงค มีความคิดใน ดานบวก และคิดริเร่ิมสรางสรรค ดานคุณลกั ษณะอันพึงประสงค 1. มีความสนใจใฝร ู 2. มคี วามรบั ผดิ ชอบ ความมงุ ม่ัน และเพยี รพยายาม 3. มคี วามซ่ือสัตย 4. มีวนิ ัย ตรงตอ เวลา วิธสี อนและกจิ กรรมการเรียนการสอนประจําบท 1. การปฐมนิเทศเกี่ยวกบั ขอบขา ยการเรียนวิชาหลกั การจัดการ ในดา นเน้ือหา กิจกรรม ขอตกลงเบอ้ื งตน กติกาในการเรยี น และ การวัดผลประเมนิ ผลการเรียน 2. บรรยายเนื้อหาในแตละหัวขอ พรอมยกตัวอยางประกอบ 3. ศกึ ษาจากเอกสารประกอบการสอน 4. การอภปิ ราย 5. ทาํ แบบฝก หดั ทบทวนบทเรยี น สอ่ื การเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. โปรแกรมชว ยในการนําเสนอ Microsoft Power Point

3 3. วีดที ัศน การวัดและการประเมินผล 1. การซกั ถามในช้ันเรียน และตอบคาํ ถามกรณศี ึกษา 2. การทําแบบฝกหดั ทบทวนบทเรยี น 3. สังเกตการปฏบิ ัติกิจกรรมการแสดงบทบาทสมมุติ 4. ความรับผิดชอบในการเรยี นรู การมีวนิ ยั และความมงุ มั่นในการทํางาน

4

5 บทท่ี 1 ภาพรวมเกี่ยวกับองคการและการจดั การ ตั้งแตอดีตมาที่มนุษยรูจักการรวมกลุมกันทํากิจกรรมตางเพ่ือตอบความสนองความตองการ ขั้นพ้ืนฐาน เชน การสรางท่ีอยูอาศัย การลาสัตวเพ่ือเปนอาหาร การทําประมง และอ่ืน ๆ ซ่ึงการ ดําเนนิ กิจกรรมรวมกันดังกลาว มลี ักษณะของการรวมตัวกันเพื่อใหเกิดบรรลุเปาหมายที่รับรูรวมกัน มากกวาการที่จะรวมตัวกนั โดยสัญชาตญาณของมนุษย การรวมตัวกันทํากิจกรรมตางๆ เพอื่ ใหบรรลุวัตถปุ ระสงคนน้ั จําเปนตองมีการกําหนดความ รบั ผดิ ชอบของแตละหนว ยงานไวใ หช ัดเจน รวมท้ังความสัมพนั ธระหวา งหนวยงานยอยตางๆ เหลา นั้น ท้ังน้ีเพื่อใหเอ้ือตอการดําเนนิ งานใหบ รรลตุ ามวตั ถปุ ระสงคของ \"องคการ\" ความหมายขององคการ นักวิชาการดานการจัดการ ไดใหคําจํากัดความของคําวา “องคการ” ในมุมมองตาง ๆ ท่ี เก่ยี วขอ งไวดังตอนี้ Weber, Henderson, และ Parsons (1964) ไดใหความหมายวา องคการคือ หนวยสังคม หรือหนวยงานซึ่งมีกลมุ บุคคลกลมุ หน่ึงรวมใจกันดําเนินกิจกรรมตาง ๆ เพอ่ื ใหบรรลุเปาหมายอยางใด อยางหนึง่ Barnard (1970) องคการ คอื ระบบท่ีกลมุ บคุ คลคนรวมแรงรวมใจกันทาํ งานอยา งมีจติ สํานึก Hicks (1972) องคการคือ กระบวนการจัดโครงสรางใหบุคคลเกิดปฏิสัมพันธในการทํางาน เพอ่ื ใหบ รรลุวัตถุประสงคท กี่ ําหนดไว Katz และ Kahn (1978) ไดเสนอแนวความคิดเกี่ยวกับองคการในลักษณะใหม โดยนิยาม องคการวาคือ ระบบเปดท่ีมีการเคล่ือนไหวเปลี่ยนแปลง ซ่ึงมีลักษณะเปนการะบวนการตอเน่ืองท่ี ประกอบดวยสงิ่ นาํ เขา (Input) กระบวนการเปล่ียนแปลง (Transformation) และผลผลติ (Output) Daft, Kendrick และ Vershinina (2010) ใหความหมายขององคการวา เปนสิ่งท่ีมีอยูใน สังคม จัดตั้งขึ้นมาเพื่อดําเนินงานใหบรรลุเปาหมายที่กําหนดไว โดยออกแบบโครงสรางองคการ กจิ กรรมทีป่ ระสานงานกัน และสมั พนั ธก ับสภาพแวดลอมภายนอก โดยมคี นท่ีมีปฏิสมั พันธตอ กัน เปน

6 องคประกอบที่สําคัญขององคการ ดังนั้นจึงถือไดวาองคการเกิดขึ้นเพ่ือใหคนทํางานรวมกันตาม เปาหมายขององคการ การบริหารงานสมัยใหมใหความสําคัญในเรื่องคน โดยถือวามนุษยเปน ทรัพยากรท่ีสําคัญขององคการ และควรกระจายอํานาจใหแกผูปฏิบัติงาน พรอมท้ังเปดโอกาสให ผปู ฏิบัตงิ านไดเรียนรู และสรา งสรรคส ง่ิ ตาง ๆ เพ่อื นําองคการไปสูเปาหมายรวมกัน จากที่ไดกลา วมาแลวสามารถนิยามความหมายของ “องคการ” ไดวา เปนรูปแบบของการ ทํางานของของกลุมบุคคล ในการทํากิจกรรมตางๆ เพื่อใหบรรลุเปาหมายท่ีกําหนดไวรวมกัน โดย อาศัย การวางแผน การแบง แผนกงาน และหนา ท่ี การจงู ใจ และ การควบคมุ เพอ่ื ใหเกดิ ประสิทธิผล และ ประสทิ ธิภาพ ทีต่ อ งการ ธรรมชาติขององคก าร องคการเปรียบเหมือนสังคมยอยท่ีมีคณุ สมบัติเฉพาะตัว (Mukherjee, 2005) มลี ักษณะโดด เดน ดังนี้ 1) มีเปา หมายชดั เจน 2) มีการออกแบบโครงสรางและระบบในการประสานความรวมมือกันในกจิ กรรมตา ง ๆ ทเี่ กิดขน้ึ และ มกี ารเชือ่ มโยงกบั สภาพแวดลอ มภายนอก 3) เปนหนวยประกอบทรัพยากรตางๆเพื่อใหไดผลลัพธท ่ีคาดหวังและบรรลุ เปาหมาย ท่ีต้งั ไวไปพรอ ม ๆ กัน 4) ผลติ สินคา และ/หรอื บริการ 5) เปน แหลง กาํ เนิดนวตั กรรม 6) เปน แหลง ในการใชเทคโนโลยที ่ีเปน ประโยชนใ นปจ จุบัน 7) วิวัฒนาการตัวเองตามการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดลอม และขณะเดียวกันมี องคก ารกอ็ ทิ ธพิ ลตอการเปลยี่ นแปลงของสภาพแวดลอมดวย 8) สรางคุณคาใหเกิดข้ึนกับ เจาของ (Owner) ลูกคา (Customer) และพนักงาน (Employee)

7 9) เปนแหลงที่เผชิญกับความทาทายตอความหลากหลาย การมีจริยธรรม การจูงใจ และการรวมมอื กนั ของพนักงาน ประเภทขององคการ องคการเกิดขึ้นมาพรอมกับสังคมมนุษย มีความสัมพันธเก่ียวของกับการดําเนินชีวิตของ มนุษยมาอยางยาวนาน ดังน้ันนักวิชาการจึงไดจัดแบงประเภทขององคการตามหลักการตาง ๆ ไว หลายลกั ษณะ ดังนี้ 1.3.1 แบงตามการจดั ระเบยี บภายในองคการ 1) องคก ารที่เปน ทางการ (Formal Organization) องคก ารทเ่ี ปน ทางการ (รปู นยั ) คอื มกี ารจดั ตั้งโดยมี กฎหมายรองรับ มีการกาํ หนดโครงสราง ท่ีชัดเจน มีการกําหนดสายการบังคับบัญชาที่ชัดเจน (ภายในองคการรูปนัยจะมีองคการท่ีไมเปน ทางการแทรกอยูเสมอ) 2) องคการท่ีไมเปนทางการ (Informal Organization) องคการท่ีไมเปนทางการ (อรูปนัย) เปนองคการที่จัดต้ังขึ้นจากความสัมพันธของกลุมคนใน องคก าร ไมม กี ฎหมายหรือระเบยี บมารองรบั เชน สโมสร ชมรม กลุมตางๆ สามารถแบงเปน กลมุ ได 2 กลุม คือ องคก ารสาธารณะ และองคการเอกชนหรือเอกชนธุรกิจ 1.3.2 แบง ตามความมุงหมายขององคก าร 1) องคการเพื่อประโยชนข องสมาชิก เปน องคการท่ีรวมกลุมกนั เพื่อสรางประโยชนใหกับสมาชิก เชน พรรคการเมือง สมาคม และ สหกรณ เปนตน 2) องคการธุรกิจ (Business Organization) องคการธุรกิจมีเปาหมายในการดําเนินงานเพื่อแสวงหาผลกําไรจากกิจกรรมตางๆ ของ องคการ เชน บรษิ ัท หางราน และธนาคาร

8 3) องคการเพ่ือบรกิ าร (Service Organization) องคการเพ่ือบริการสว นใหญจะเปน องคการของรัฐ ซงึ่ มหี นา ทีใ่ นการอํานวยความสะดวกดาน ตาง ๆ ใหกับประชาชน โดยมิไดมุงเนนการแสวงหากําไรจากการบริการเชน โรงเรียน โรงพยาบาล และ มหาวทิ ยาลัย เปน ตน 4) องคการเพื่อสาธารณะ (Commonwealth Organization) องคการเพ่ือสาธารณะเกิดข้ึนเพื่อบริการและอํานวยความสะดวกใหกับบุคคลท่ัวไป เชน กระทรวง ทบวง กรม จงั หวัด และกองทัพ เปนตน 1.3.3 แบงตามการถอื กําเนดิ 1) องคการแบบปฐม (Primary Organization) องคการแบบปฐม เปนองคการท่ีเกิดขึ้นตามธรรมชาติโดยสมาชิกขององคการมีความสนิท สนมคุนเคยกันดี และรูปแบบของความสัมพันธนั้นเปนไปตามลักษณะสวนตัว ไมมีพิธีรีตองและ เปา หมาย เชน ครอบครัว เพื่อบา น 2) องคการแบบมัธยม (Secondary Organization) องคการแบบมัธยม เปนองคการท่ีสมาชิกมีความสัมพันธกันอยางมีเหตุผล อันเปนผลสืบ เน่ืองมาจากบทบาทท่ีกําหนดข้ึนไวภายในองคการ ความสัมพันธระหวางสมาชิก เปนไปแบบทางการ และมวี ตั ถปุ ระสงคใ นการจดั ตง้ั ชัดเจน เชน หนว ยงานราชการ หนว ยงานเอกชน 1.3.4 เกณฑอื่น ๆ ทใี่ นการจาํ แนกรูปแบบขององคก ารในปจ จุบนั นอกจากเกณฑก ารแบงประเภทขององคก ารรปู แบบตา ง ๆ ท่ไี ดก ลา วมาแลวนัน้ Mukherjee (2009) ยงั ไดอธิบายถงึ เกณฑอื่น ๆ ทสี่ ามารถใชในการแบงองคการไดด งั นี้ 1) ขนาดขององคก าร (Size of the Organization)

9 ขนาดขององคการ สามารถใชเกณฑก ารวัดเชงิ ปริมาณแบง ขนาดองคการ เชน องคก ารขนาด เล็ก องคการขนาดกลาง และองคการขนาดใหญ เปนตน โดยอาศัยเกณฑท่ีสะทอนใหเห็นถึงขนาด องคก าร อาทิเชน จํานวนพนกั งาน กําลังการผลิต และ ยอดขาย เปนตน 2) อายุขององคการ (Age of Organization) การใชอายุขององคการในการแบงประเภทขององคการสามารถทําไดโดยการจํานวนปท่ี ดาํ เนินกจิ การเปน เกณฑในการจาํ แนก เชน กิจการใหม หรือกจิ การเกา แก เปนตน 3) ความเปน เจา ของ (Ownership) ความเปนเจาของสามารถพิจารณาไดจากคุณสมบัติของผูเปนเจาของ ซึ่งมีอํานาจในการ ตัดสนิ ใจในองคการ เชน องคการภาครฐั องคการเอกชน และ รัฐวสิ าหกิจ เปน ตน 4) รูปแบบตามกฎหมาย (Legal Form) รูปแบบตามกฎหมาย สามารถนํามาใชในการการแบงประเภทขององคการ จากลักษณะท่ี กฎหมายกําหนด เชน บริษัทจาํ กดั บริษทั มหาชน และ หางหุนสวน เปน ตน 5) พ้นื ที่ของการดาํ เนินการ (Area Form) เปนการใชพ้ืนที่ท่ีองคการนั้น ๆ รับผิดชอบ หรือ อาณาเขตทอ่ี งคการสามารถใหบริการได เชน องคการทอ งถ่ิน องคการนานาชาติ และ องคการระดับโลก เปนตน 1.3.5 ประเภทขององคก ารทางธุรกิจตามประมวลกฎหมายแพง และพาณิชย รูปแบบองคการธุรกิจที่ดําเนินการในประเทศไทย ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย จดั แบงออกเปน 3 ประเภท ดงั น้ี 1) กิจการเจา ของคนเดยี ว (Single or Sole Proprietorship) 2) หางหนุ สวน (Partnership) 3) บรษิ ัทจํากดั (Limited Company)

10 รูปแบบธุรกจิ กิจการเจา ของคนเดียว หางหุนสวน บรษิ ัทจาํ กัด หา งหุน สวนสามญั หา งหนุ สวนจาํ กัด รปู แบบการจดั ต้ังองคก ารธุรกิจในประเทศไทย 1) การประกอบกจิ การเจาของคนเดียว (Sole Proprietorship) การประกอบกิจการเจาของคนเดียว เปนรูปแบบธุรกิจท่ีสามารถทําไดงาย และสามารถ ดําเนินงานไดโดยที่ไมมีมีกระบวนการในการทํางานซับซอนมากนัก ซึ่งสมารถพบเห็นกิจการเจาของ คนเดยี วไดทั่วไป อาทิ รา นขายของชํา รา นอาหารตามสง่ั , และ รา นตดั ผม เปน ตน 2) การประกอบการแบบหา งหนุ สวน (Partnership) หา งหุน สวน คือ ธุรกิจทม่ี ีบคุ คลต้งั แตส องคนขึน้ ไปรวมกนั ดาํ เนนิ งาน เพอ่ื วัตถุประสงคในการ แสวงหาผลกําไร โดยแตล ะบคุ คลรวมกนั ทําสัญญาเปนลายลักษณอักษรหรือวาจา ทแ่ี สดงถึงเจตนาใน การลงทนุ และดาํ เนนิ กจิ การ ซงึ่ หา งหนุ สวน จะมลี กั ษณะท่วั ไป ดังนี้ (1) เปน สญั ญาระหวางบุคคลจํานวน 2 คนข้นึ ไป (2) เปน การตกลงรว มกันในการดําเนนิ กิจการ (3) มีวตั ถุประสงคเพ่ือนําผลกาํ ไรมาแบงกนั

11 ประเภทของหางหุนสวนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย ไดแบงหางหุนสวนออกเปน 2 ประเภท คือ 1) หางหุน สว นสามัญ (General Partnership) คอื หางหนุ สว นทผ่ี ูเปน หุนสวนจําพวก เดียวกัน โดยผูเปนหุนสวนทุกคนตองรับผิดรวมกันในหนี้สินทั้งหมดของหางหุนสวนโดยไม จาํ กดั จํานวน 2) หางหุนสวนจํากัด (Limited Partnership) คือ หางหุนสวนที่ประกอบดวยผูเปน หนุ สว น 2 ประเภท คอื (1) หุน สวนจําพวกจาํ กัดความรับผิด ไดแ ก ผเู ปน หนุ สวนคนเดียวหรือหลายคน ซ่งึ รับผดิ ชอบตามจํานวนเงนิ ที่ตนรับวาจะลงทุนในหา งหุนสวนเทานน้ั (2) หุนสวนจําพวกไมจํากัดความรับผิด ไดแก หุนสวนคนเดียวหรือหลายคนซ่ึงรับ ผิดในบรรดาหนีส้ นิ ทัง้ ปวงของหางหนุ สว นโดยไมจาํ กัดจํานวน 3) บรษิ ัทจาํ กดั (Limited Company) คือบรษิ ัทประเภทซ่ึงต้ังข้ึนดวยบุคคลใด ๆ ตั้งแตสามคนขึ้นไป (ประมวลกฎหมายแพงและ พาณิชยลักษณะบริษัท มาตรา 1097) จะเร่ิมกอการและต้ังเปนบริษัทจํากัดก็ได โดยเขาช่ือกันทํา หนงั สอื บริคณหส นธิ แบงทนุ เปน หุนมีมลู คา เทาๆ กนั โดยมีผถู ือหุนตา งรบั ผิดจาํ กัดเพียงไมเกินจํานวน เงินทต่ี นยงั สง ใชไมค รบมลู คา ของหนุ ทีต่ นถอื

12 ตาราง 1.1 การเปรยี บเทยี บลักษณะการดําเนนิ ธุรกิจ รูปแบบกิจการเจา ของคนเดียว หางหุน สว น และบริษทั จํากัด ผูเ ริม่ กอต้ัง (จํานวนผู กจิ การ หา ง หางหุนสว น หางหุนสวน บริษัท ลงทุน) เจาของคน หนุ สวน สามัญ จาํ กดั จํากัด ผูลงทุน สามัญ นติ ิบุคคล ความรบั ผิดชอบตอ เดียว 2 คนข้ึนไป 3 คนข้ึนไป หนา ทีข่ ององคก าร 2 คนขึ้นไป 2 คนข้ึนไป แตไมเ กิน การลงทุน 1 คน ผเู ปนหุนสว น 99 คน ผูเปนหุนสวน ผูเปนหุนสว น ผูเปนหุนสวนรับ ผถู ือหุน ผูมีอาํ นาจกระทําการ เจาของกิจการ ผิดทั้งจาํ กัด ผูถ อื หุนรบั ผูกพันองคการ เจา ของกิจการ ผูเปนหุนสว น ผูเปนหุนสวน และ ไมจาํ กัด ผดิ จาํ กัด รับผิดไมจํากัด ทกุ คนรบั ผิด ทุกคนรบั ผดิ ไม เงนิ สินทรัพย เงิน เงนิ สนิ ทรัพย ไมจาํ กัด จํากัด แรงงาน แรงงาน แตหุนสว น กรรมการ เงิน สินทรัพย เงนิ สินทรัพย จาํ พวกจาํ กดั บรษิ ทั เจาของกิจการ แรงงาน แรงงาน ความ รบั ผิดจะลงหุน หุนสว น หุนสว นผูจัดการ ดวย ผูจ ัดการ แรงงานได หุนสว นผูจัดการ สถานภาพองคการ ไมเปนนติ ิ ไมเปนนติ ิ เปนนิตบิ ุคคล เปนนติ บิ ุคคล เปนนิติ บุคคล บคุ คล (ตอ งจด (ตองจด บคุ คล ทะเบียน) ทะเบยี น) (ตองจด ทะเบียน) การเสียภาษี เหมอื นบุคคล เหมือนบุคคล นิตบิ ุคคล นิติบุคคล (กําไรสุทธ)ิ นิตบิ คุ คล ธรรมดา (อัตรา ธรรมดา (กําไรสุทธิ) (กําไรสทุ ธ)ิ กาวหนา ) (อัตรา กา วหนา ) ทมี่ า : ยศ นาคะเกศ และ กฤตกิ า ลมิ้ ลาวัลย (2553)

13 ความหมายของการจัดการ แนวทางในการดําเนินงานใหบรรลุเปาหมายขององคการ มักจะมี ศัพท สองคําท่ีเกี่ยวของ ไดแก การบริหาร (Administration) ซ่ึงนิยมใชกับการบริหารราชการหรือการดําเนินการท่ีเกี่ยวกับ นโยบาย ในขณะท่ีศัพทอีกคําหน่ึง คือ การจัดการ (Management) นิยมใชกับการดําเนินงานของ ธุรกิจเอกชนหรือการดาํ เนนิ การตามนโยบายท่ีกาํ หนดไว อยา งไรก็ตามคาํ วา การบรหิ ารกับคําวา การ จดั การใชแทนกนั ได มคี วามหมายใกลเ คยี งกนั (สมคดิ บางโม, 2538) ซ่งึ ในเอกสารประกอบการสอน น้ี จะใชคําวา การจัดการ เปนหลัก ซ่ึงต้ังแตอดตี ที่ผานมา นักวิชาการหลายทานไดใหความหมายของ การจัดการ ดงั ตอไปน้ี Rue และ Byars (2005) ไดนิยามคําวา “การจัดการ” คือ รูปแบบของงานซ่ึงเก่ียวของกับ การประสานทรัพยากรตางๆ ขององคการ อันไดแ ก 1) ท่ีดิน 2) แรงงาน และ 3) ทุน เพ่ือใหสามารถ บรรลวุ ัตถปุ ระสงคข ององคการ Drucker (2009) ใหคํานิยามของการจัดการในมิติของนามธรรม โดยท่ี “การจัดการ” คือ ศิลปะในการทํางานใหสําเร็จโดยอาศัยความรวมมือจากบุคคลอื่น (Art of Getting Things done through and with People) การจัดการ (Management) หรืออาจจะเรียกวา การบริหาร (Administration) หมายถึง แนวทางในการใชประโยชนจากทรัพยากรตาง ๆ ใหเกิดประสิทธิผล อยางมีประสิทธิภาพ ดังน้ัน ผลสําเร็จของการจัดการตองบรรลุประสิทธิผล และยังตองมีประสิทธิภาพและควบคูกันไป (Griffin, 2015) สรุป การจัดการ เปนกระบวนการท่ีเริ่มต้ังแตการวางแผนงาน และ การดําเนินงานใหเปนไป ตามแผนโดยประกอบดวยกิจกรรมหลัก 4 อยาง ไดแก การวางแผน การจดั องคการ การชี้นํา และ การควบคุม ใหเหมาะสม เพื่อใหเกิดประสิทธิผล และ ทําใหองคการบรรลุเปาหมาย ไดอยางมี ประสทิ ธภิ าพ

14 กจิ กรรมหลักทางการจดั การ กิจกรรมหลักทางการจัดการ เปนกระบวนการในการดําเนินการใหบรรลุวัตถุประสงคของ องคการ โดยกระบวนการดังกลาวมีกิจกรรมหลัก 4 ประการ (Bartol and Martin, 1998) ซ่ึง ประกอบไปดว ย 1.5.1 การวางแผน (Planning) การวางแผน หมายถึง การกําหนดแนวทางปฏิบัติไวลวงหนา โดยการกําหนดเปาหมาย วัตถุประสงค และวิธีการในการทํางานในมิติตางๆ เพื่อใหเกิดความชัดเจน ซึ่งการวางแผน มี กระบวนการดังตอ ไปน้ี 1) กําหนดวัตถุประสงคของแผน ซึ่งหมายถึง ผลท่ีคาดวาจะไดรับเม่ือการปฏิบัติตาม แผนสนิ้ สุด 2) วิเคราะหสถานการณและปจจัยท่ีเก่ียวของ เพ่ือใชในการกําหนดเวลา วิธีการ งบประมาณ เครอ่ื งมอื และบุคลากร 3) กําหนดทางเลือกในการปฏิบัติหลายๆทาง การประเมินขอดีขอเสียจากการใช ทรพั ยากรและผลที่จะไดรับ 4) การประเมินผลโดยการเปรียบเทียบแตละทางเลือก การเลือกทางเลือกทีเ่ หมาะสม บนพนื้ ฐานการตัดสินใจจากขอมลู ที่สามารถวัดได 1.5.2 การจัดองคการ (Organizing) การจัดองคการ หมายถงึ กระบวนการกําหนดความสัมพันธระหวาง คน และกิจกรรมตางๆ ขององคการ เพื่อใหการใชทรัพยากรขององคการใหเกดิ ประสทิ ธิภาพสูงสุด ซ่ึงสามารถทาํ ไดโดย การ กําหนดบุคคลท่ีจะเปนผูรบั ผิดชอบและปฏิบัตงิ าน การจัดโครงสรางองคการ การกําหนด สายการ บังคับบัญชา และจัดสรรทรัพยากรตางๆ ใหเหมาะสม สอดคลองกับแผนงาน เพ่ือใหบรรลุผลสําเร็จ ตามวัตถปุ ระสงคห รอื เปา หมาย ขององคก าร

15 1.5.3 การชี้นํา (Leading) การชน้ี ํา หมายถึง พฤติกรรมของคนหนึ่งคนใดที่มีอิทธพิ ลตอผูอื่นดวยการใชบารมี การจูงใจ รวมถงึ การใชอํานาจ ใหบ คุ คลอืน่ ปฏบิ ัติงานใหบรรลุเปา หมายขององคการ 1.5.4 การควบคุม (Controlling) การควบคุม หมายถึง กระบวนการวัด และ แกไขการปฏิบัติงานของผูไตบังคับบัญชา และ เปนเคร่ืองมือสําคัญในการกําหนดแผน การดําเนินการตามแผน และ การประเมินแผนเพ่ือใหบรรลุ เปา หมายทก่ี าํ หนดไว กจิ กรรมหลกั ทางการบริหารสามารถสรปุ เปนภาพประกอบท่ี 1.2 ดงั นี้ การวางแผน (Planning) การควบคุม กจิ กรรมหลัก การจดั องคการ (Controlling) ทางการจัดการ (Organizing) การชี้นํา (Leading) กิจกรรมหลกั ทางการจัดการ ทมี่ า : Bartol และ Martin (1998)

16 กจิ กรรมสนบั สนุนกระบวนการทางการจัดการ กิจกรรมสนับสนุนกระบวนการทางการจดั การคือกจิ กรรมที่ใชในการกําหนดทิศทาง สงเสรมิ และ ผลกั ดนั ใหกิจกรรมหลัก ทป่ี ระกอบดวย การวางแผน การจดั องคการ การชีน้ าํ และ การควบคุม สามารถดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิภาพ และบรรลุผลตามเปาหมายขององคการ ซึ่งกิจกรรมสนุก กระบวนการทางการจัดการมีความสัมพันธกับกิจกรรมหลักทางการจัดการ ตามที่แสดงใน ภาพประกอบที่ 1.3 ิกจกรรมห ัลก การวางแผน การจดั การนํา การควบคุม องคก าร การตัดสินใจทางการจดั การิกจกรรมส ันบสนุน การจัดการเชิงกลยทุ ธ การจัดการทรพั ยากรมนษุ ย การจัดการกลุม การจัดการในสภาพแวดลอมระหวางประเทศ กจิ กรรมหลัก และ กิจกรรมสนบั สนนุ ทางการจัดการ ที่มา : สาคร สุขศรวี งศ (2559) 1.6.1 การตัดสินใจทางการบริหาร (Managerial Decision Making) เพ่ือใหม กี ารตัดสินใจไดอยางเหมาะสมและถูกตอ ง ผูบริหารควรมีความเขาใจในความสําคัญ ของการตัดสินใจและ มีหลักการในการตัดสินใจที่ดี เน่ืองจากการตัดสินใจสามารถสรางความ เปลี่ยนแปลงใหกับองคการท้ังในดานบวกและ ลบ ดังน้ันการตัดสินใจจึงเปนหนาท่ีสําคัญ ท่ีมีความ จําเปน ตอ การบริหารงานในทุกองคการ ซึง่ เปนความรบั ผดิ ชอบของผบู ริหารอยางหลีกเล่ยี งไมได

17 การตัดสินใจ (Decision Making) หมายถึง กระบวนการในการคัดเลือกเพื่อการปฏิบัติที่มี ทางเลือกอยูห ลายทาง และผลลัพธมีความแตกตา งกัน ในการตัดสินใจนี้จะมีขั้นตอนทเ่ี ร่ิมตนจากการ ที่ไดตระหนักถึงปญหา และขั้นตอนสุดทา ยจะนําไปสกู ารตัดสินใจอยางมีเหตุผล เพื่อประโยชนสูงสุด ขององคการ 1.6.2 การจัดการเชิงกลยุทธ (Strategic Management) การจดั การเชิงกลยุทธเปนการจัดการทีม่ ุงเนนการบรรลุถึงเปาหมายโดยรวมของทั้งองคการ เปนหลัก โดยอาศัยการปรับปรงุ การดําเนินงานภายในใหสอดคลองกับสภาพแวดลอมเพือ่ ใหอยูรอด และ สามารถสรางความไดเปรียบในการแขงขันใหกับองคการ การจัดการเชิงกลยุทธประกอบดวย กิจกรรมหลกั 3 กจิ กรรมดังนี้ 1) การสรา งกลยุทธ (Strategy Formulation) การสรางกลยุทธ เปนกระบวนการท่ีเก่ียวของกับการกําหนดวิสัยทัศน ประเด็นยุทธศาสตร เปาประสงค การมงุ เนนในประเด็นท่ีสําคัญ การสรางตัวชี้วัด คาเปาหมายของกลยุทธ และแผนท่กี ล ยุทธ (Strategy Map) 2) การนาํ ไปสูการปฏิบัติ (Strategy Implementation) เปนการนําแผนท่ีไดสรางข้ึนจากกระบวนการสรางกลยุทธ ถา ยทอดออกมาเปนแผนปฏิบัติ การ รวมถึงการปรับแตง องคประกอบตางๆขององคการ ใหเหมาะสมกับการบริหาร ไดแก กระบวนการ โครงสรา ง เทคโนโลยี และคน 3) การควบคุมเชงิ ยุทธศาสตร (Strategic Control) เปนกระบวนการในการ กํากับติดตาม ประเมินผลการดําเนินงาน และการทบทวน สถานการณเ พื่อปรบั แตง ยุทธศาสตรใหไดตามเปา หมายของกลยทุ ธ 1.6.3 การบรหิ ารทรัพยากรมนษุ ย (Human Resource Management) การบริหารทรัพยากรมนุษย หมายถึง การใชทรัพยากรบุคคลใหปฏิบัติงานไดสําเร็จตาม วัตถุประสงคขององคการ และ บรรลุเปาหมายขององคการท้ังในดานประสิทธิภาพและประสิทธิผล โดยมีภาระหนาที่หลัก 7 ดาน ประกอบดวย การวางแผนดานกําลังคน การสรรหาและ การคัดเลือก

18 การฝกอบรมพัฒนา การจายคาตอบแทน และ ผลประโยชนเกื้อกูล การดูแลสุขภาพความปลอดภัย แรงงานสัมพนั ธ และการวิจัยดา นทรัพยากรมนษุ ย การวางแผนดา น กําลงั คน การวิจัยดาน การสรรหาและ การ ทรพั ยากรมนษุ ย คัดเลือก การดแู ลสขุ ภาพ การฝก อบรมพัฒนา ความปลอดภัย แรงงานสมั พนั ธ การจายคา ตอบแทน และ ผลประโยชน เก้อื กูล หนาที่ของการบริหารทรัพยากรมนุษย

19 1.6.4 การบรหิ ารกลุม (Group Management) การบริหารจัดการกลุม อาจเรียกในช่ืออ่ืน ๆ ไดแก การทํางานเปนทีม (Teamwork) การ สนับสนุนกลมุ (Group Facilitation) การแกไขขอ ขดั แยง (Conflict Resolution) การจัดการสาขา (Management Branch) การจูงใจผูอ ืน่ (Motivating Others) การบริหารจัดการกลุม หมายถงึ ความต้ังใจท่ีจะทํางานรวมกับผูอื่น โดยตะหนักถึงการเปน สวนหนึ่งของกลุม โดยผูปฏิบัติมีฐานะเปนสมาชิก ไมจําเปนตองมีฐานะหัวหนากลุม รวมทั้ง ความสามารถในการสรางและรักษาสัมพันธภาพกับสมาชิกในกลุม บทบาทของการทํางานเปนกลมุ ไมจําเปน ตองเปนหัวหนากลุมหรือผูท่ีมีอํานาจหนาที่อยางเปนทางการ เน่ืองจากการดําเนินงานโดย รปู แบบกลุมสวนใหญ มกั มีเปา หมายเพื่อดําเนนิ งานที่ไมเปน งานประจาํ ขององคการ ความสาํ คัญของผูบรหิ าร การดําเนนิ งานขององคการท้ังหนาท่ีหลักและหนาท่ีสนับสนุนทางการจัดการ มกี ารควบคุม และนําไปปฏิบัติโดยการนําของผูบริหาร ซึ่ง ความหมายของผูบริหารไดครอบคลุมระดับตางๆ ของ ผจู ัดการ ดังแสดงในภาพประกอบท่ี 1.4 1.7.1 ระดับของผูบ ริหาร (Level of Management) ผูบริหาร หมายถึง ผูท่ีมีอํานาจตัดสินใจในองคการ ซึ่งมีหนาที่ครอบคลุมไปถึง การจัดสรร ทรัพยากร และประสานภารกิจของบุคคลตางๆ ในองคการใหไปในทิศทางเดียวกัน เพื่อบรรลุ วัตถุประสงคท่ีวางไว นอกจากนั้นผูบริหารยังเปนผูตัดสินใจแกปญหาอุปสรรค ขจัดความยุงยาก ซับซอน ดวยการปฏิบัติตามหลักการบริหารงานท่ีดี โดยเนนท่ีการวางแผน การจัดระเบียบ การ ควบคุม การรักษาระบบ และโครงสรางองคการ ใหเปนไปตามปกติ โดยจะตองมุงทําในสิ่งท่ีถูกตอง เพ่ือทําใหองคการสามารถดําเนินงานไปไดในทศิ ทางที่ถูกตอง แตยังคงตองคํานึงถงึ พื้นฐานความเปน มนษุ ยแ ละ คุณคา ของบุคคลดวย ผูบริหารระดับตางๆ จะสัมพันธกับโครงสรางองคการ ซ่ึงในทางปฏิบัติแลว ระดับช้ันของ ผูบริหารอาจมีหลายระดับ แตในปจจุบันนิยมใชแบงระดับของผูบริหารออกเปน 3 ระดับ ดัง รายละเอยี ดตอไปนี้

20 Top Managers Middle Managers First-Line Managers Non-Managerial Employees Marketing Finance Operation HR Production Functional Areas ปร ามิดของผูจดั การระดบั ตางๆ แยกตามแผนก ทม่ี า : Griffin (2015) 1) ผบู ริหารหรอื หัวหนา งานระดับตน (First Line Manager) ผบู ริหารระดับตนทําหนาท่ีตรวจสอบควบคุมงาน จัดการงานเทาที่ไดร ับคําสั่ง จึงไมถึงขีดขั้น ที่จะเขาระดับ “ผูจัดการ” โดยปกติจะมีช่ือเรียกตาง ๆ กนั เชน หวั หนางาน (Foreman) ผตู รวจงาน หรอื ผูควบคุมงาน (Supervisor) หรือหัวหนา แผนก (Section Chief) 2) ผบู ริหารระดับกลาง (Middle Managers) ผูบรหิ ารระดับกลาง ไดแก ตําแหนง ผูจัดการโรงงาน ผูจัดการฝายผลติ หรือหัวหนาวิศวกร ฯลฯ และจะแบงยอยมากนอยสูงต่ําเพียงใดขึ้นอยูกบั ขนาดองคก าร ซง่ึ ผูบ รหิ ารระดบั กลาง จะเปนหัว หนาที่จะคอยดูแลผบู รหิ ารระดบั ตน 3) ผูบริหารระดับสูง (Top Managers)

21 ผบู รหิ ารระดับสูง ไดแก ตําแหนง ประธานกรรมการบริษัท ประธานบริษัท ผบู รหิ ารระดับสูง หรือรองประธาน เปนตน ซึ่งจะมีอํานาจในการตัดสินใจในดานตางๆ ขององค รวมถงึ การพิจารณา และทบทวนแผนกลยุทธ การประเมินผลการปฏิบัติงานของแผนงานหลักตา ง ๆ ขององคก าร 1.7.2 บทบาทของผบู รหิ าร (Management Roles) Mintzberg (1973) ไดศึกษาการทาํ งานของผบู ริหาร ในแตล ะวัน พบวาผบู ริหารโดยทว่ั ไป มี บทบาทหนาท่ี ตา งๆ ซึง่ จําแนกได 3 ดา น ดงั แสดงในภาพประกอบท่ี 1.5 Management Roles Interpersonal Informational Decisional Leadership Monitor Entrepreneur Figurehead Disseminator Disturbance Handler Liaison Spokesperson Resource Allocator Negotiator บทบาทของผูบ ริหาร (Management Roles) ทม่ี า:Mintzberg (1973) 1) บทบาทดา นความสัมพันธระหวางบคุ คล (Interpersonal) ประกอบดว ย (1) การเปนประธาน (Figurehead) เปนบทบาทในการเปนตัวแทน องคการ เปนหัวหนาในการปฏิบัติภารกิจประจําวันตามลักษณะทางสังคมและกฎหมาย เชน อบรมสมั มนา ตอนรบั ลูกคา