คู่มือครู ประวัติศาสตร์ไทย ม.4-6

กระตุน ความสนใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Elaborate Evaluate Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ครูสุม ใหน กั เรียนอธิบายอนิ โฟกราฟก การเสด็จ การเสด็จประพาสตางประเทศของรชั กาลที่ ๕ ประพาสตา งประเทศของพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกลา เจา อยหู วั ในหนงั สอื เรยี น ทวีปยุโรป รวม ๒ ครั้ง ครง้ั ท่ี ๒ หนา 58- 59 ครัง้ ที่ ๑ • ประเทศทีเ่ สดจ็ เยอื น ไดแ ก อติ าลี มอนติคารโล สวติ เซอรแ ลนด 2. ครใู หน กั เรียนบอกจดุ มงุ หมายทีร่ ัชกาลท่ี 5 เยอรมนี ฝร่งั เศส องั กฤษ เดนมารก นอรเ วย และเบลเยยี ม เสด็จประพาสตา งประเทศ • ประเทศท่ีเสด็จเยอื น ไดแ ก อิตาลี สวติ เซอรแ ลนด ออสเตรยี - • วัตถุประสงค เพื่อรกั ษาพระองคแ ละปฏบิ ัตพิ ระราชกรณยี กิจ 2 (แนวตอบ เพื่อทอดพระเนตรความเจริญของ ฮังการี รสั เซีย สวเี ดนนอรเ วย (ปจจบุ นั แยกเปน ๒ ประเทศ คือ เก่ียวกับฝรัง่ เศสซ่งึ คกุ คามไทยอยตู ้ังแตว กิ ฤตการณ ร.ศ. ๑๑๒ ตา งประเทศ แลว นาํ มาปรับปรุงประเทศ เพ่อื สวเี ดน และนอรเวย) เดนมารก องั กฤษ เบลเยียม เยอรมนี ทรงใหส ัตยาบนั หรือยอมรบั สนธิสญั ญากบั ฝร่งั เศส ฉบับ ร.ศ. ๑๒๕ เจรญิ สมั พนั ธไมตรกี บั ผนู าํ ตา งประเทศ เพอื่ สรา ง เนเธอรแ ลนด ฝรัง่ เศส สเปน และโปรตเุ กส • ผลจากการเสดจ็ ประพาส ทรงเจรจากับชาติตะวันตก เชน เรอ่ื ง ความเขาใจอนั ดีตอกนั เพื่อเจรจาแกไขปญ หา สทิ ธสิ ภาพนอกอาณาเขต ปญ หาคนในบังคบั ฝรั่งเศส ปญหาอาํ นาจ ความขดั แยง และเพ่อื การรักษาพระพลานามัย • วัตถุประสงค เพือ่ ทอดพระเนตรความเจริญของยุโรปและเพ่อื การปกครองเหนือเมืองหลวงพระบาง และเขตปลอดทหาร (ไทย) ของพระองค) แสวงหาพันธมิตร รวมท้งั การเจรจากบั ฝรง่ั เศสซึง่ คกุ คามไทย ระยะ ๒๕ กโิ ลเมตร บนฝงขวาของแมน้ําโขงตลอดแนวชายแดน ระหวา งสยามกับอาณานคิ มอนิ โดจนี ของฝรงั่ เศส เปน ตน 3. ครถู ามนักเรยี นวา การเสดจ็ ประพาสทวีปยโุ รป • ผอยลาจงาหกนกกัารเโสดดย1จ็เฉปพระาพะใานสวกิทฤรตงสกราารงณส ัมรพ.ศัน.ธ๑ไ๑ม๒ตรีกบั รสั เซียในสมยั ครงั้ ท่ี 1 พ.ศ. 2440 ของรชั กาลท่ี 5 มผี ลตอ ประเทศไทยอยางไร ซารน ิโคลสั ที่ ๒ ทรงเจรจากบั ฝรั่งเศสเพ่อื แกปญหาระหวา งกัน (แนวตอบ รัชกาลที่ 5 ทรงนาํ ตัวอยา งความเจริญ รวมทั้งทรงนาํ ความเจรญิ ของยุโรปมาใชปรับปรุงในบา นเมอื ง ของยุโรปมาปรบั ปรุงบานเมืองใหเ จรญิ กา วหนา ทรงสรา งสัมพันธไมตรกี บั รัสเซยี และทรงปรบั เสน เวลาลําดบั เหตกุ ารณการเสด็จประพาสตางประเทศของรชั กาลท่ี ๕ ความเขาใจกับฝรั่งเศสเพ่ือแกป ญหาระหวางกัน) ๒๔๑๓ เสดจ็ ประพาสประเทศใน 4. ครใู หน กั เรยี นอธบิ ายจุดมงุ หมายในการเสด็จ ทวปี เอเชีย ครัง้ ที่ ๑ คือ สิงคโปร ประพาสยุโรปครัง้ ท่ี 2 ของรัชกาลท่ี 5 และชวา (แนวตอบ เพ่อื รักษาพระองคและการปฏบิ ัติ พระราชภารกจิ เก่ยี วกบั ฝร่ังเศสซ่ึงกาํ ลงั คกุ คามไทย) พ.ศ. ๒๔๑๐ ๒๔๑๔ เสดจ็ ประพาส ๒๔๒๐ ๒๔๓๐ ๕๘ ประเทศในทวปี เอเชยี ครัง้ ที่ ๒ คอื อนิ เดีย นักเรยี นควรรู ขอสอบ O-NET ขอ สอบป ’53 ออกเกี่ยวกับการเสดจ็ ประพาสยุโรปของรัชกาลที่ 5 1 ซารน โิ คลสั ท่ี 2 จกั รพรรดอิ งคส ุดทายของรัสเซยี กอนที่จะมกี ารปฏวิ ตั ิโดย ขอใดเปนวตั ถุประสงคใ นการเสดจ็ ประพาสยโุ รปคร้ังแรกของ กลมุ บอลเชวคิ และเปลยี่ นแปลงการปกครองเปน ระบอบคอมมวิ นสิ ต ใน ค.ศ. 1917 พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลาเจาอยหู วั 2 วกิ ฤตกิ ารณ ร.ศ. 112 เกดิ ขนึ้ จากจักรวรรดินยิ มฝร่งั เศสทีย่ ึดครองอนิ โดจนี 1. เพ่ือใหยโุ รปยอมแกไ ขสนธิสัญญาเบาวริง มาตงั้ แตส มยั รชั กาลที่ 4 อา งกรรมสทิ ธใิ์ นดนิ แดนลาว เนอื่ งจากลาวกถ็ อื เปน สว นหนง่ึ 2. เพอ่ื กดดันใหยโุ รปคืนดนิ แดนท่ียึดจากไทย ของอนิ โดจนี เชน กนั การปะทะเกดิ ขึ้นเมือ่ ฝรั่งเศสนาํ ทหารญวณเขายดึ เมอื งคาํ มวน 3. เพ่อื ใหตางชาตยิ อมรับวาไทยมีเกียรตยิ ศเสมอนานาประเทศ เมืองหนา ดานของราชอาณาจกั รสยาม แลวจับขาหลวงรกั ษาเมอื งไว รัฐบาลสยาม 4. เพ่อื แสดงใหเ ห็นวา ไทยมคี วามเปน กลางในความสมั พันธ ไดท าํ การประทว งแตก ไ็ มเ ปน ผล ฝรง่ั เศสกลบั สง เรอื ปน ลอ งแมน าํ้ เจา พระยาเขา มายงั ระหวางประเทศ พระนคร ทาํ ใหสยามตอ งยอมจาํ นนยกดินแดนฝงซา ยของแมน้าํ โขง อันไดแก วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 3. ในการเสดจ็ ประพาสยโุ รปครง้ั แรก พ้นื ทขี่ องลาวสว นใหญใ หแ กฝร่ังเศส ของรชั กาลท่ี 5 ใน พ.ศ. 2440 มวี ตั ถุประสงคส ําคัญเพ่อื ทอด พระเนตรความเจริญของยุโรป เพอ่ื ทาํ ความเขาใจกับฝร่ังเศส 58 คูมอื ครู ซ่งึ กําลงั คกุ คามไทย เจรญิ สัมพนั ธไมตรีกับประเทศในยโุ รปทจี่ ะ ชวยรบั ประกนั เอกราชของไทย และเพอื่ ใหต างชาตยิ อมรับวา ไทย มีความเจริญและมีเกยี รตยิ ศเสมอนานาประเทศ

กระตุนความสนใจ สํารวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Expand Evaluate Explain Explain อธบิ ายความรู เสน ทางการเดินเรือ 1. ครูใหนกั เรยี นสรุปผลจากการเสดจ็ ประพาส ยุโรปของรชั กาลที่ 5 ในการพัฒนาประเทศ เสนทางการเสด็จประพาสประเทศในทวีปเอเชยี ครงั้ ที่ ๑, ครงั้ ท่ี ๓ และคร้ังท่ี ๔ ในดานตางๆ เสนทางการเสดจ็ ประพาสประเทศในทวีปเอเชียคร้งั ที่ ๒ โดยผานสิงคโปร ปนงั มะละแหมง ยา งกุง (แนวตอบ การเสด็จประพาสยโุ รป คร้งั ท่ี 2 ของ กัลกตั ตา เดลี อัครา ลกั เนาว บอมเบย พาราณสี รชั กาลท่ี 5 สง ผลตอ การพฒั นาประเทศในดา น เสนทางการเสดจ็ ประพาสประเทศในทวปี ยุโรปครัง้ ที่ ๑ และครงั้ ท่ี ๒ เร่ิมจากกรงุ เทพฯ ตา งๆ เชน ไปสงิ คโปร วกออ มชอ งแคบมะละกาสูมหาสมทุ รอินเดยี ถึงลังกา (ศรลี งั กาในปจ จุบัน) • การทหาร โปรดเกลา ฯใหป รบั ปรงุ กจิ การ ขามมหาสมทุ รอินเดียสูทะเลอาหรับถึงเมืองเอเดน (ปจจบุ นั อยูในประเทศเยเมน) ทหาร เขาสูร ะบบสากลแบบตะวนั ตก มีการ แลว เขาสทู ะเลแดง ผานคลองสุเอซสทู ะเลเมดเิ ตอรเ รเนยี น เมืองแรกในทวีปยุโรป จดั ตง้ั โรงเรียนนายรอยทหารบก จดั ซ้ืออาวุธ ท่เี สดจ็ ฯ ถึง คือ เวนิส ประเทศอติ าลี หลงั จากนัน้ เดนิ ทางบกตอไปยงั ประเทศตางๆ ยทุ โธปกรณใ หมๆ และสงพระราชโอรสไป ศึกษาวิทยาการทหารบก และทหารเรือ ทวีปเอเชียรวม ๔ ครง้ั ครัง้ ท่ี ๒ ครัง้ ท่ี ๓ ท่ีทวปี ยโุ รป • การศึกษา โปรดเกลา ฯ ใหสบื สวนแบบแผน ครง้ั ที่ ๑ 1 • ประเทศทเี่ สด็จเยือน คือ อินเดีย • ประเทศทเี่ สดจ็ เยือน คอื ชวา (คร้งั ที่ ๒) การจัดการศึกษาของประเทศองั กฤษ และ (อาณานิคมของอังกฤษ) • วตั ถปุ ระสงค เพอ่ื รักษาพระองคและ ฝร่งั เศสจนได “โครงการแผนการศึกษา • ประเทศทเ่ี สด็จเยอื น คอื สิงคโปร ในกรุงสยาม” เพ่ือเปน แนวทางการจดั การ (อาณานคิ มของอังกฤษ) และชวา • วัตถุประสงค เพือ่ ทอดพระเนตรความเจรญิ ทอดพระเนตรความเจรญิ เชน โรงเรยี น ศกึ ษาของไทย (อาณานคิ มของฮอลนั ดา) เชน อตู อเรอื ประปา เคร่ืองกลไฟ โรงทหาร โรงพิมพ บโุ รพุทโธ ตลาด • เศรษฐกิจ ทรงทาํ สัญญาพระราชไมตรี เรือรบกลไฟ เปน ตน รา นคา เปนตน วา ดวยการคา และพกิ ดั อตั ราภาษีกับ • วตั ถปุ ระสงค เพอื่ ทอดพระเนตรความเจรญิ ประเทศตา งๆ อกี หลายประเทศ ทรง ดนิ แดนอาณานคิ มของชาติตะวันตก ครง้ั ที่ ๔ สนับสนนุ การเปด ธนาคารพาณิชยแหง แรก โดยท่สี ิงคโปร ทอดพระเนตรการ ของไทย คือ แบงกส ยามกมั มาจล ไปรษณีย โรงเรยี น ศาล โรงพยาบาล • ประเทศทีเ่ สด็จเยือน คือ ชวา (ครัง้ ที่ ๓) • เทคโนโลยี มีการตดิ ตอ คาขายกับประเทศ อูเรือ ทปี่ ตตาเวยี (ปจจบุ ันคอื จาการต า) • วัตถปุ ระสงค เพ่ือรกั ษาพระองคและ ท่มี คี วามเจรญิ ทางอตุ สาหกรรม จึงเกิด ทอดพระเนตรท่ีทําการของรฐั บาล การนาํ เขา สนิ คา เครอื่ งจกั รกลและเทคโนโลยี โรงงานทําปน ไรเฟล ศาล พิพธิ ภัณฑ ทอดพระเนตรความเจริญ เชน สโมสร สมัยใหมเ ขามาจาํ หนา ยเปน จํานวนมาก) กิจการรถไฟ เปนตน คองคอเดยี สนามมา โรงงานผลิตยาควนิ นิ ไรยางพารา ไรกาแฟ เปนตน 2. ครใู หน ักเรียนอธบิ ายจดุ มงุ หมายในการเสดจ็ ประพาสทวปี เอเชยี ของรัชกาลที่ 5 ๒๔๔๐ เสด็จประพาสประเทศ ๒๔๔๕ เสด็จประพาสประเทศใน (แนวตอบ เพื่อเจริญสัมพนั ธไมตรแี ละเพือ่ ทอด พระเนตรความเจรญิ ของดนิ แดนอาณานคิ ม ในทวปี ยโุ รป ครงั้ ท่ี ๑ รวม ๑๓ ทวีปเอเชยี ครง้ั ที่ ๔ คือ ชวา (ครั้งที่ ๓) ของชาติตะวนั ตก) ประเทศ บางประเทศเสดจ็ ประพาส มากกวา ๑ ครั้ง ๒๔๔๐ ๒๔๕๐ ๒๔๓๙ เสดจ็ ประพาส ๒๔๕๐ เสดจ็ ประพาส ประเทศในทวีปเอเชยี ประเทศในทวีปยุโรป ครง้ั ท่ี ๒ ครงั้ ท่ี ๓ คือ ชวา (คร้ังท่ี ๒) รวม ๙ ประเทศ ๕๙ กจิ กรรมสรา งเสรมิ นักเรียนควรรู ครใู หน กั เรยี นอา นหนงั สอื พระราชนพิ นธไ กลบา น ในรัชกาลที่ 5 1 สงิ คโปร เปน สว นหนึง่ ของอาณานคิ มท่ีเรียกวา สเตรตสเ ซตเทลิ เมนต ใน ค.ศ. ท่ที รงพระราชนิพนธข ณะเสด็จพระราชดาํ เนินประพาสประเทศ 1826 ในสงครามโลกคร้ังที่ 2 ญีป่ ุนไดเขายดึ ครองระหวา ง ค.ศ. 1942 - 1945 ไดแ ยก ตา งๆ ในทวปี ยโุ รป เมอื่ ปลาย พ.ศ. 2449-2450 จากนัน้ สรปุ เปนอาณานิคมขององั กฤษตางหากใน ค.ศ. 1946 และไดร บั สิทธปิ กครองตนเองใน สาระสาํ คัญลงกระดาษ A4 แลว นาํ สง ครผู สู อน ค.ศ. 1959 เปน สวนหน่ึงของสหพันธรัฐมาเลเซียระหวาง ค.ศ. 1963 - 1965 ตัง้ เปน ประเทศเอกราช ใน ค.ศ. 1965 กิจกรรมทา ทาย มมุ IT ครูใหน ักเรียนศกึ ษาขอมลู เพ่ิมเตมิ เกย่ี วกับการเสดจ็ ประพาส ทวีปเอเชียของรัชกาลที่ 5 จากแหลง เรยี นรูตา งๆ แลว ออกแบบ ศกึ ษาความรูเกีย่ วกบั การเสดจ็ ประพาสทวปี ยโุ รปของพระบาทสมเด็จ และจัดทําเสน เวลาแสดงลําดับเหตกุ ารณพ ระราชกรณยี กิจของ พระจลุ จอมเกลา เจาอยูห วั เพ่มิ เติม ไดที่ http://www.youtube.com/ พระองคใ นการเสดจ็ ประพาสทวีปเอเชยี โดยออกแบบใหส วยงาม watch?v=Ld77v4hzpqw เว็บไซตวีดทิ ศั นจ ดหมายเหตุ 100 ป ไกลบาน พรอ มมีภาพประกอบ แลว นําสง ครูผสู อน ตามเสด็จพระพทุ ธเจาหลวง ไทยพีบเี อส (Thai PBS) คูมอื ครู 59

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Elaborate Evaluate Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ครใู หน ักเรียนอธิบายคําวา “เสดจ็ ประพาสตน” (๒) การเสดจ็ ประพาสในประเทศ พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา เจา อยหู วั โปรด และ “เพือ่ นตน” การเสดจ็ ประพาสหวั เมอื ง เพอื่ ทรงตรวจการจดั การปกครอง และเพอื่ สาํ ราญพระอริ ยิ าบถ ทรงเสดจ็ (แนวตอบ เสดจ็ ประพาสตน คอื การเสดจ็ ประพาส ประพาสหวั เมอื งตา งๆ เกอื บทกุ ภาค ยกเวน ภาคอสี าน ตามหวั เมอื งตา งๆ โดยมไิ ดแ จง หมายกาํ หนดการ บางสวนของภาคกลางและภาคเหนือ ในรัชกาลท่ี 5 ซึง่ มี 2 คร้ังคือ เมื่อ พ.ศ. 2447 ผลจากการเสด็จประพาส ทําให และพ.ศ. 2449 ทาํ ใหท รงรบั รูถึงความเปน อยู รัชกาลท่ี ๕ ทรงเหน็ สภาพความเปน อยู การประกอบ ของชาวบานโดยตรง สวนคําวา เพื่อนตน คอื อาชพี ของราษฎร สงิ่ ใดที่ไมด ไี มเ หมาะสมก็โปรดเกลา ฯ เพอื่ นจากการเสดจ็ ประพาสตน เพือ่ นตนไดรับ ใหแกไข และยังทําใหเกิดความต่ืนตัว ความสนใจ พระมหากรุณาธิคุณใหเ ขา เฝาอกี หลายคร้งั ณ ในประวตั ิศาสตร รวมถงึ โบราณวตั ถแุ ละศิลปวัตถดุ วย เรอื นตน ใกลพระท่นี ัง่ วิมานเมฆ และเมื่อเสดจ็ เพราะทรงเคยมีพระบรมราชโองการใหขาหลวง กลบั จากยุโรปใน ร.ศ. 126 ก็ทรงมีไมเ ทา เทศาภิบาลตรวจสอบพื้นที่บริเวณเมืองโบราณ และ ของนอกเปน ของฝากพระราชทานใหท กุ คน เก็บรวบรวมศิลปวัตถุที่ถูกทอดท้ิงไวมาจัดเปน ดงั นน้ั เพอื่ นตน จงึ มไี มเ ทา พระราชทานเปน พพิ ิธภณั ฑ ดังเครอ่ื งยศสําหรับถือเม่ือเขาเฝา ในกรงุ เทพฯ พระบรมฉายาลักษณรัชกาลท่ี ๕ ทรงเครื่องตน สวนการเสด็จประพาสเพ่ือสําราญ และเฝา ตามหัวเมอื งเวลาเสดจ็ ประพาสไมวา พระราชทานแกสมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช ทใ่ี ด) สยามมกฎุ ราชกุมาร (รชั กาลท่ี ๖) การเสพดร็จะปอริระิยพาาบสลถักษเปณนะกนาี้เรรียเกสวดา็จป“กระารพเาสสดส็จปวนระพพราะสอตงนค”1 2. ครใู หน กั เรยี นบอกสาเหตใุ นการเสดจ็ ประพาสตน อยางคนสามัญ ไมใหมีการรับเสด็จ ของรชั กาลที่ 5 มีขน้ึ ครง้ั แรกเม่อื พ.ศ. ๒๔๔๗ และคร้งั ที่ ๒ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๙ ทาํ ใหท รงรับรูชีวติ ความเปนอยู (แนวตอบ เนอื่ งจากพระบาทสมเดจ็ ของชาวบานโดยตรง อยางไรก็ตามแมวาจะปลอมพระองคเปนคนธรรมดาสามัญ แตก็มี พระจลุ จอมเกลาเจา อยูหวั ทรงพระประชวร คนจาํ พระองคได ทาํ ใหพระองคได “เพอ่ื นตน ” คอื เพื่อนจากการเสดจ็ ประพาสตนดวย เพราะมพี ระราชภารกจิ มาก แพทยผ ถู วาย การรกั ษา และขาราชบริพารชน้ั ผูใหญ พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา เจาอยหู วั ทรงพกั เสวยพระกระยาหารบริเวณริมแมน าํ้ เมอื งกําแพงเพชร กราบบงั ทูลแนะนาํ ใหเสด็จประพาสสกั ระยะ หนึ่ง โดยตดั พระราชกิจออกใหห มด เพือ่ ๖๐ จะไดพักฟน พระองค) 3. ครใู หนักเรียนสรุปผลจากการเสด็จประพาสตน ของรัชกาลท่ี 5 (แนวตอบ การเสดจ็ ประพาสตามหวั เมอื งตา งๆ ในครง้ั น้ัน ทาํ ใหท รงทราบถึงความเดือดรอน ของเหลา พสกนกิ รในหัวเมอื งตางๆ และนําไป สูการปฏริ ูปบา นเมอื ง นับเปน การวางรากฐาน สําหรบั การพฒั นาประเทศ ท่ีสง ผลมาจนถึง ปจจบุ ัน) เกรด็ แนะครู ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEิดT ขอใดกลาวไดถ กู ตอ งเก่ยี วกับการเสด็จประพาสยุโรป ครคู วรเตรยี มภาพหรือวดี ทิ ศั นเกีย่ วกับการเสด็จประพาสทง้ั ในประเทศและ ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจา อยูหวั ตา งประเทศของพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา เจาอยหู วั เพือ่ นํามาใหนกั เรียน 1. ทรงศกึ ษาการปกครองดินแดนอาณานิคมของชาตติ ะวันตก พจิ ารณารว มกันในขั้นตอนของกิจกรรมการเรียนรทู เี่ หมาะสม ซึ่งจะมีสวนชวย 2. เพ่อื ทอดพระเนตรความเจริญและหาพันธมติ รในยโุ รปเพือ่ รักษา กระตนุ ความสนใจของนกั เรยี นและกอ ใหเ กดิ ความรคู วามเขา ใจในพระราชกรณยี กจิ เอกราชของชาติ ของพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา เจา อยูหวั ดยี ่งิ ข้ึน 3. ทอดพระเนตรสภาพและปญหาการดาํ เนนิ ชวี ิตของราษฎร และอนรุ กั ษโ บราณสถานของชาติ นกั เรยี นควรรู 4. เสรมิ สรางแสนยานภุ าพทางการทหารดว ยความชวยเหลือจาก พระเจาซารนโิ คลัสที่ 2 แหงรัสเซีย 1 การเสดจ็ ประพาสตน การเสด็จเยือนราษฎรเปน การสว นพระองค โดยปลอม วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 2. เพือ่ ทอดพระเนตรความเจริญของ พระองคอยางคนสามัญไมใหม ีการรบั เสดจ็ ทาํ ใหทรงรบั รูช ีวติ และความเปน อยู บานเมืองตางๆ ในทวีปยุโรป ซึ่งเปนศูนยก ลางของโลกในขณะนัน้ ของชาวบา นอยางแทจ รงิ แมว า จะปลอมพระองคเปน คนธรรมดาสามญั แตกม็ คี น แลวนาํ มาพฒั นาชาติ และแสวงหาพันธมติ รเพื่อรักษาเอกราชของ จาํ พระองคไ ด ทาํ ใหพ ระองคได “เพอื่ นตน” คอื เพื่อนจากการเสดจ็ ประพาสตน ชาติ ตามกลไกการถว งดลุ อํานาจ เชน การเจริญสมั พนั ธไมตรีกับ รสั เซยี มหาอาํ นาจชาตหิ น่ึงในทวีปยโุ รปขนะนน้ั 60 คูมือครู

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Expand Evaluate Explain อธบิ ายความรู Explain ๔.๓ ผลการปฏริ ูปบา้ นเมือง 1. ครูใหกลมุ ท่ี 3 ออกมานําเสนอผลการศกึ ษา คน ควา เร่อื งผลการปฏิรปู บา นเมอื งในสมัย การปฏิรูปบ้านเมืองในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท�าให้บ้านเมือง รชั กาลท่ี 5 เปล่ียนแปลงไปและทนั สมัย ซึง่ เป็นพน้ื ฐานความเจรญิ ในปัจจุบัน ราษฎรมชี วี ติ ความเป็นอยู่ดขี น้ึ ท�าให้กุลบุตร แม้แต่ลูกทาสที่เป็นไทได้เรียนหนังสือ 2. ครใู หน กั เรยี นสรปุ เกยี่ วกบั การปฏริ ปู บา นเมอื ง ในโรงเรียนที่โปรดเกล้าฯ ให้สร้างข้ึน การคมนาคม ในสมยั รชั กาลท่ี 5 มีผลตอ ประเทศไทย โปรดเกล้าฯ ให้มีการตัดถนน สร้างทางรถไฟ ให้มี ปจจุบนั อยา งไร กิจการไปรษณีย์ โทรเลข ซึ่งท�าให้การติดต่อสื่อสาร (แนวตอบ การปฏิรปู บา นเมือง ไมว าจะเปน ดาน การเดินทางไปมาหาสู่กันมีความสะดวก ปลอดภัย การปกครอง สงั คม การศึกษา เศรษฐกจิ และ และเป็นผลดีต่อการขยายตัวทางเศรษฐกิจของ อน่ื ๆ ทาํ ใหประเทศไทยมคี วามทันสมยั เปนท่ี ประเทศ ส่วนการปฏิรูปกฎหมาย มีการประกาศใช้ ยอมรับ และเจรญิ กา วหนา ซง่ึ เปน รากฐาน ประมวลกฎหมายสมัยใหม่บางลักษณะ ท�าให้ ใหก ับประเทศไทยในปจจุบนั ไมวา จะเปนการ กฎหมายไทยมีความทันสมัย ไม่ถูกต่างชาติกล่าวหา ตง้ั โรงเรยี น การสรางถนนหนทาง การไฟฟา กว่าารกเฎจรหจมาาเพยอ่ืไทยกยเลล้ากิ หสลทิ ังธ สิ กภาารพปนฏอิรกูปอกาฎณหาเมขาต1ยบทา�างใสหว่ ้นม ี ประปา ไปรษณยี  โทรเลข การตัง้ กระทรวง และยกเลกิ ไดท้ ้ังหมดในเวลาต่อมา การสา� รวจและท�า รัชกาลท่ี ๕ เสด็จพระราชด�าเนินพร้อมด้วยสมเด็จ การเลิกทาส และการเลิกไพร ทําใหคนไทย แผนที่ประเทศไทย เป็นการแสดงเขตแดนหรือ พระบรมราชินีนาถ ไปทรงเปดการเดินรถไฟหลวง มีอิสรเสรี มคี วามรู และมีความสะดวกสบาย สายกรุงเทพฯ - นครราชสีมา เมือ่ วนั ท่ี ๒๖ มนี าคม ในการดาํ เนินชีวิตมากขนึ้ ตลอดจนการปฏิรูป พ.ศ. ๒๔๓๙ กฎหมายใหทนั สมัย ไมถ กู ตา งชาตกิ ลาวหา วากฎหมายไทยลาหลงั อีกท้งั สงผลใหมีการ อาณาเขตของประเทศไทยที่ชัดเจน ท่ีส�าคัญคือ ท�าให้ไทยรักษาเอกราชไว้ได้ นับเป็นความ เจรจา เพ่อื ยกเลิกสทิ ธิภาพนอกอาณาเขตได ภาคภูมิใจสงู สดุ ของคนไทย ทอ่ี งค ์ “พระปยมหาราช” มอบให้เปน็ มรดกแกป่ ระเทศและคนไทย บางสวน และยกเลกิ ไดทงั้ หมดในเวลาตอมา) ขยายความเขา ใจ Expand ครใู หนักเรยี นศกึ ษาคน ควา เพมิ่ เตมิ เกี่ยวกบั พระราชประวัตแิ ละพระราชกรณียกิจของรชั กาล ที่ 5 จากแหลงเรยี นรูตา งๆ จากน้ันสรปุ ความรู ลงกระดาษ A4 แลวนาํ สง ครูผูสอน ตรวจสอบผล Evaluate พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงประกอบพระราชกรณียกิจที่ย่ิงใหญ่ตอ่ บา้ นเมือง และประชาชนชาวไทย ท�าให้ทรง ครตู รวจบนั ทกึ การศกึ ษาคน ควา พระราชประวตั ิ ไดร้ บั การเทิดพระเกยี รติเปน “พระปย มหาราช” และพระราชกรณียกิจของรัชกาลที่ 5 61 กจิ กรรมสรา งเสรมิ เกร็ดแนะครู ครใู หนักเรยี นศึกษาคนควา เพิ่มเตมิ เก่ยี วกบั การสงเสริมการ ครสู นทนารวมกนั กบั นักเรยี นถึงพระราชกรณยี กจิ ในดานตา งๆ ของพระบาท ศึกษาใหกับประชาชนในสมยั ปฏริ ปู บา นเมอื งของพระบาทสมเดจ็ สมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา เจา อยหู ัว แลวตั้งประเดน็ ใหน กั เรียนวิเคราะหถึงความเปน พระจลุ จอมเกลา เจา อยหู วั แลว จดั ทาํ เปน บนั ทกึ ผลการศกึ ษาคน ควา พระปยมหาราช หรอื พระราชกรณียกิจท่สี าํ คญั ตางๆ เชน การเลิกทาส การรกั ษา เอกราชของชาติ และการปฏริ ปู สังคม แลว ใหน ักเรียนชวยกันจดั ปายนเิ ทศเทิด พระเกียรตขิ องพระปยมหาราช เพื่อใหน ักเรียนเขา ใจและตระหนกั ถึงความสาํ คญั ของพระราชกรณียกิจของพระองคตอชาติไทยไดช ัดเจนยง่ิ ขึน้ นกั เรียนควรรู 1 สทิ ธิสภาพนอกอาณาเขต สิทธิพเิ ศษทีจ่ ะใชกฎหมายของประเทศหนึง่ บังคับ แกบคุ คลทีเ่ ปนพลเมอื งของตนที่ไปอยใู นดนิ แดนของอกี ประเทศหนึ่ง คูม อื ครู 61

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Elaborate Evaluate Explain กระตนุ ความสนใจ Engage ครใู หน กั เรยี นดวู ดี ทิ ศั นเ กย่ี วกบั สงครามโลกครงั้ ที่ ๕. ไทยกับการเขา้ ร่วมสงครามโลกครง้ั ท ่ี ๑ 1 แลว ตงั้ คาํ ถามวา มคี วามเกย่ี วขอ งกบั ประเทศไทย อยา งไร พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชปณิธานแน่วแน่ท่ีจะน�าประเทศไทย เข้าสู่สังคมนานาชาติ เพื่อให้ประเทศไทยเป็นท่ีรู้จักนับถือ มีสิทธิและศักดิ์ศรีเท่าเทียมกับ (แนวตอบ ไทยตัดสินใจเขารวมสงครามกับ นานาประเทศ เมื่อเกิดสงครามโลกคร้ังที่ ๑ ขึ้นในยุโรป ไม่ได้ทรงรีบร้อนประกาศสงคราม ฝายสัมพันธมิตร เมื่อสงครามสิ้นสุดและฝาย ต่อฝ่ายมหาอ�านาจกลางในทันทีทันใด หากทรงรอเวลาที่เหมาะสม คือ เมื่อเห็นว่าเยอรมนี สัมพันธมิตรไดรับชัยชนะ ทําใหไทยมีโอกาส ท�าสงครามโดยไม่ค�านึงถึงด้านมนุษยธรรม และเมื่อสหรัฐอเมริกาเข้าร่วมสงคราม เม่ือทรงแน่ เผยแพรช่ือเสียงและแกไขสนธิสัญญาท่ีไมเปน พระทัยว่า ฝ่ายสัมพันธมิตรจะเป็นฝ่ายชนะ จึงทรงประกาศสงครามในวันที่ ๒๒ กรกฎาคม ธรรม) พ.ศ. ๒๔๖๐ โดยทรงจดั กองกา� ลังอาสา คนขบั รถยนต์ และนักบิน ไปช่วยรบกบั ฝา่ ยสัมพนั ธมิตร แในลสะมในรทภี่สูมุดิยเุโมรปื่อ ฝเ่าพย่ือสใัมหพ้เหัน็นธวม่าิตไรทไยดม้รีคับวชาัยมชจนระิง ใจกใอนงกทาหรชา่วรอยธาส�ารางขคอวงาไมทเยป1ไ็นดธ้รร่วรมมขรบะหวนว่าสงวปนรสะนเทาศม สาํ รวจคน หา Explore ทกี่ รงุ ปารสี ประเทศฝรงั่ เศส ทกี่ รงุ ลอนดอน ประเทศองั กฤษ และทกี่ รงุ บรสั เซลส ์ ประเทศเบลเยยี ม ส มัยใหกมา่ รทท่ีไ�าทใหย้กเขอ้างรท่วัพมไสทงยคไรดา้มมีโโอลกกาคสรฝ้ังทก่ี ฝ๑น ยุทนับธวเปิธีท็นาเหงกตาุกรารรบณ2แ์สล�าะคกัญารทใาชง้อปารวะุธวยัตุทิศโาธสปตกรร์ไณท์ทย่ี ครูใหนักเรียนศึกษาคนควาเก่ียวกับผลที่ไทย ทนั สมยั ทั้งยงั เป็นโอกาสท่ีไทยจะไดเ้ ผยแพร่ชื่อเสียง ทา� ใหเ้ ป็นที่รู้จักของนานาประเทศโดยทัว่ ไป ไดร บั จากการเขารว มสงครามโลกครง้ั ท่ี 1 เพ่มิ เตมิ ได้มีโอกาสเข้าร่วมประชุมสันติภาพ และเข้าเป็นสมาชิกของสันนิบาตชาติ ผลส�าคัญอีก จากแหลง การเรยี นรอู น่ื ๆ แลว นาํ มาอภปิ รายรว มกนั ประการหนึ่งคือ ไทยได้มีโอกาสแก้ไขสนธิสัญญาท่ีไม่เป็นธรรมกับชาติตะวันตก โดยเฉพาะเรื่อง ในชนั้ เรยี น สิทธิสภาพนอกอาณาเขต โดยไทยแก้ไขสนธิสัญญากับสหรัฐอเมริกาเป็นชาติแรก จากน้ันก็ได้ ทยอยแกไ้ ขสนธสิ ญั ญากบั ชาตอิ ืน่ ๆ จนยกเลกิ ไดอ้ ยา่ งสมบรู ณ์ ใน พ.ศ. ๒๔๘๑ อธบิ ายความรู Explain ครขู ออาสาสมคั รนกั เรยี นออกมาตอบคาํ ถามวา เพราะเหตุใดรัชกาลท่ี 6 จึงตัดสินพระทัยเขารวม สงครามโลกครั้งท่ี 1 และการตัดสินพระทัยของ พระองคในคร้ังนั้นแสดงถึงพระอัจฉริยภาพของ พระองคใ นดานใด กองทหารอาสาไทย ร่วมในการสวนสนามฉลองชยั ชนะ รัชกาลที่ ๖ พระราชทานเหรยี ญท่ีระลกึ แก่ทหาร ซึง่ กลับจาก ทกี่ รุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ ราชการสงครามในทวีปยโุ รป 62 นกั เรยี นควรรู ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEดิT จากการศึกษาพระราชกรณียกิจของรชั กาลที่ 6 ในการนาํ ไทย 1 กองทหารอาสาของไทย จํานวน 1,250 นาย เดินทางออกจากประเทศไทย เขาสูสงครามโลกคร้งั ที่ 1 นกั เรยี นสามารถนําไปปรับใชใ น ถึงเมืองมารแ ซย ประเทศฝร่งั เศส ในวันท่ี 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2461 และทําหนา ท่ี ชวี ติ ประจําวนั ไดอยางไร ลําเลยี งสงกําลงั ใหแกก องทพั ฝายพนั ธมิตร โดยกองทหารอาสารนุ สดุ ทายของไทย แนวตอบ กอนตัดสินใจหรอื กระทาํ การใดๆ ตอ งคดิ อยา ง เดนิ ทางกลับถงึ กรงุ เทพฯ ในวันที่ 21 กันยายน พ.ศ. 2462 รอบคอบ พจิ ารณาโดยอาศัยขอ มูลพ้ืนฐาน มกี ารวางแผนลวงหนา 2 ฝกฝนยทุ ธวิธีทางการรบ ทหารไทยไดเรียนรวู ิธีการรบสมัยใหม เชน การใช จะทาํ ใหเกิดความผิดพลาดนอย อาวธุ ประเภทยงิ การท้งิ ระเบิด การสือ่ สาร การใชวทิ ยุโทรเลข เปนตน 62 คูมอื ครู

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Evaluate Explain Expand Engage กระตนุ ความสนใจ ๖. การเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ ครใู หน กั เรยี นดวู ดี ทิ ศั นเ กยี่ วกบั การเปลยี่ นแปลง การปกครอง พ.ศ. 2475 แลวใหนกั เรียนรวมกัน ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เกิดเหตุการณ์ท่ีส�าคัญเกี่ยวกับการเมือง สรุปสาระสาํ คัญจากการชมวีดทิ ศั น แกาลระปเปกลคี่ยรนอแงขปอลงงไกทายร ปคกือค รเอมงอ่ื จวานั กทระ ่ี บ๒อ๔บ สมมิถบนุ าูรยณนา ญพา.สศิท. ธ๒ิร๔าช๗ย๕1์ม าคเณปะ็นรราะษบฎอรบไปดรท้ ะ�าชกาาธริปยไึดตอยา� อนันามจี พระมหากษัตรยิ ท์ รงเป็นประมขุ ภายใต้รฐั ธรรมนญู (แนวตอบ เมอื่ วนั ท่ี 24 มถิ นุ ายน พ.ศ. 2475 มอิถยุน่าางยไนร กพ็ต.าศม. ๒ก๔่อ๗น๕ห นน้าน้ัท ี่จสะไมดค้เวรรียทน�ารคู้ถวึงากมาเรขเา้ปใลจถี่ยงึนสแภปาลพงกกาารรณปท์กาคงรกอางรขเมองอื ไงทขยอเงมไท่ือวย2ันนทับ่ี คณะราษฎรไดทําการยึดอํานาจ และเปลีย่ นแปลง ๒๔ การปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธริ าชย มาเปน ระบอบประชาธปิ ไตยอันมีพระมหากษตั ริยท รงเปน ประมุขภายใตร ฐั ธรรมนญู ) ต้ังแต่ยุคปรับตัวให้ทันสมัย ทางการปกครองของไทยในสมัยรัชกาลท่ี ๕ เป็นต้นมาโดยสังเขป สาํ รวจคน หา Explore จนถึงต้นสมัยรัชกาลที่ ๗ เพ่ือจะได้เข้าใจเรื่องการเปล่ียนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ ใน ลา� ดับต่อไป ครูใหนักเรียนศึกษาคนควาขอมูลเก่ียวกับการ ๖.๑ สถานการณ์การเมืองการปกครองของไทยภายหลัง เปลยี่ นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 จากหนังสือ การปฏริ ูปการปกครองสคู่ วามทนั สมยั ในสมัยรชั กาลท ่ี ๕ เรยี น หนา 63-70 หรอื จากแหลงเรียนรูอ ืน่ ๆ เชน หนงั สือในหองสมดุ เว็บไซตใ นอนิ เทอรเนต็ เพ่อื นํา ภายหลังการปฏิรูปการปกครองเข้าสู่ความทันสมัยในรัชกาลที่ ๕ แล้ว การเมือง มาอภิปรายรวมกนั ในชนั้ การปกครองของไทยไดม้ กี ารเปลยี่ นแปลงเขา้ สคู่ วามทนั สมยั อยา่ งกวา้ งขวางทง้ั การบรหิ ารราชการ แผน่ ดนิ ส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และสว่ นทอ้ งถนิ่ แตก่ ็ยงั มไิ ดถ้ ึงข้นั ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอม- อธบิ ายความรู Explain เกลา้ เจา้ อยู่หัว จะทรงพระราชทานรฐั ธรรมนญู อันเป็นกฎหมายสงู สุดในการปกครองของประเทศ เสน เวลา แสดงลาํ ดับเหตกุ ารณกอนการเปล่ียนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ ครขู ออาสาสมัครนกั เรียนออกมาอธบิ าย เหตุการณกอ นการเปล่ยี นแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๑๑ พ.ศ. ๒๔๕๓ พ.ศ. ๒๔๖๘ พ.ศ. ๒๔๗๕ พ.ศ. 2475 โดยใชเสน เวลาแสดงลาํ ดับเหตุการณ รัชกาลท่ี ๕ รัชกาลท ี่ ๖ รชั กาลที ่ ๗ เกิดการเปลยี่ นแปลง กอ นการเปลย่ี นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เสดจ็ ข้นึ ครองราชย์ เสดจ็ ขึ้นครองราชย์ เสด็จขึ้นครองราชย์ การปกครอง ในหนังสือเรยี นประกอบ และได้ปฏิรปู การปกครองสู่ ความทนั สมัย พ.ศ ๒๔๑๐ ๒๔๕๐ ๒๔๖๐ ๒๔๗๐ ๒๔๘๐ พ.ศ. ๒๔๕๔ พ.ศ. ๒๔๖๑ พ.ศ. ๒๔๗๒ เกดิ กบฏ ร.ศ. ๑๓๐ รัชกาลที่ ๖ เกิดภาวะเศรษฐกจิ ทรงจัดตั้งดสุ ิตธานี ตกต่�าท่ัวโลก 63 ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEดิT นกั เรยี นควรรู ขอ ใดไม เกี่ยวขอ งกับความพยายามของกลมุ ตางๆ ในการ 1 ระบอบสมบูรณาญาสทิ ธิราชย ระบอบการปกครองท่มี กี ษตั รยิ เปนผปู กครอง เปลยี่ นแปลงการปกครองเปน ระบอบประชาธปิ ไตยในชว งรชั กาลท่ี 6-7 และมสี ทิ ธข์ิ าดในการบรหิ ารประเทศ ในปจ จบุ นั ประเทศทม่ี กี ารปกครองในระบอบน้ี เชน ซาอุดอี าระเบยี บรไู น โอมาน เปน ตน 1. ดสุ ิตธานี 2 สภาพการณทางการเมอื งของไทย ในชว งกอนการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2. คณะราษฎร พ.ศ. 2475 นน้ั แนวคิดการปกครองระบอบประชาธปิ ไตยเปน ท่ีแพรห ลายอยาง 3. กบฏบวรเดช มากในหมกู ลมุ คนรุนใหมท ่ีไดรบั การศึกษามาจากชาตติ ะวนั ตก กอรปกบั ไดเ กดิ 4. กบฏ ร.ศ. 130 วิกฤตการณทางเศรษฐกจิ ในสมัยรชั กาลท่ี 6 อนั เกดิ จากการใชจ ายเงนิ แผน ดนิ และวิกฤตการณเศรษฐกิจตกตาํ่ ทั่วโลกภายหลงั สงครามโลกครัง้ ท่ี 1 สงผลใหค ณะ วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 1. และขอ 3. ดสุ ติ ธานเี ปน เมอื งทดลอง ราษฎรใชเ ปน สาเหตสุ าํ คญั ประการหนงึ่ ในการเปลย่ี นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 การปกครองระบอบประชาธปิ ไตย ซง่ึ พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา - เจาอยูหวั ทรงโปรดเกลา ฯ ใหจ ดั ตงั้ ขึ้นใน พ.ศ. 2461 และขอ 3. กบฏบวรเดชใน พ.ศ. 2470 เปน กลมุ เจา นายและขนุ นางทไ่ี มพอใจ ในการเปลย่ี นแปลงการปกครองของคณะราษฎร นาํ โดยพระวรวงศเ ธอ พระองคเ จา บวรเดช แตก ถ็ ูกรัฐบาลปราบปรามลงได คูมือครู 63

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Expore Elaborate Evaluate Engaae Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ครูเกรน่ิ นําวา ภายหลังการเปลย่ี นปฏิรูปการ และการจดั ตงั้ รฐั สภาตามแบบตะวนั ตก เพราะพระองคท์ รงเหน็ วา่ ขณะนนั้ ประชาชนไทยยงั ไมพ่ รอ้ ม ปกครองเขา สคู วามทนั สมยั ในรชั กาลท่ี 5 แลว ท่ีจะปกครองตนเองได้ตามระบบรัฐสภาภายใต้รฐั ธรรมนญู การเมืองการปกครองของไทยไดมกี าร ต่อมาภายหลังเม่ือพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นครองราชย์ใน พ.ศ. เปล่ยี นแปลงเขา สูความทนั สมยั ในการบรหิ าร ๒๔๕๓ ไดไ้ มน่ าน ไดม้ นี ายทหารกลมุ่ หนง่ึ วางแผนการทจ่ี ะใชก้ า� ลงั บบี บงั คบั ใหม้ กี ารเปลย่ี นแปลง ราชการแผนดนิ ทง้ั สว นกลาง สวนภูมิภาค ระบบการปกครองแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็นระบอบการปกครองท่ีมีพระมหากษัตริย์ทรง และสวนทอ งถ่นิ จากนน้ั ครูถามนักเรยี นวา เปน็ พระประมขุ ภายใตร้ ัฐธรรมนูญ เมอ่ื พ.ศ. ๒๔๕๔ แตไ่ ม่ประสบผลส�าเรจ็ เพราะรฐั บาลทราบ • เพราะเหตใุ ด รชั กาลท่ี 5 จงึ ไมพ ระราชทาน เบาะแสจึงสามารถจับกุมผู้วางแผนการได้ทั้งหมด เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในครั้งนั้นภายหลังมักจะ รฐั ธรรมนญู และจดั ตง้ั รฐั สภาตามแบบตะวนั ตก เรยี กวา่ “กบฏ ร.ศ. ๑๓๐” (แนวตอบ เพราะพระองคเ ห็นวา ขณะน้ัน “ก ดาสุริตปธกหาคนลร”ีัอง1 เเงมกนิดือคงเรหปาตรภะุกบิ ชาาารลธณสิปา�์ ไหตรรย.ศับข.ใน้ั ชท๑ใ้ นด๓กล๐าอ รงปพในกร คะพบร.อศางท. ด๒สุส๔มิต๖เธด๑า็จ นโพดี มรยะีกไมดา้มงรเกกีลุฎาอื รเกกปตลรง้ั ะ้า กเ“นจาศ้คาใอรชายธ้ภู่หรบิ ัวรามไลดน”2 ้ทญู ซรลงึ่ งเกั จปษัดรณยีตบั้งะ ประชาชนชาวไทยยงั ไมพ รอ มทจ่ี ะปกครอง ได้กับนายกเทศมนตรีในปัจจุบัน นคราภิบาลซ่ึงได้รับเลือกต้ังโดยเสียงข้างมากจากราษฎรใน ตนเองไดต ามระบบรฐั สภาภายใตร ฐั ธรรมนญู ) ดุสิตธาน ี จะมีอา� นาจในการแตง่ ตัง้ เจ้าหน้าทีต่ ่างๆ มาปกครองดสุ ิตธานี อยา่ งไรก็ตาม ดสุ ติ ธานี ก็เป็นเพียงเมืองการทดลองประชาธิปไตย แต่ก็แสดงให้เห็นถึงแนวพระราชด�าริของรัชกาลท่ี ๖ 2. ครใู หน กั เรยี นอธิบายเหตุการณ “กบฏ ร.ศ. ทต่ี ้องการให้ข้าราชบริพารของพระองค์รจู้ ักระบอบประชาธิปไตย 130” อภิรัฐมภนายตหรีสลภงั จา3าเกพทื่อ่ีพเปร็นะบทา่ีปทรสึกมษเดารจ็ าพชรกะปารกแเกผล่น้าดเจินา้ ใอนยพหู่ รวั ะเอสงดค็จ์ ขท้นึ ั้งคนรอ้ีเพงรราาชะยพแ์ รละว้อ งไคด์ท้ทรรงงแเชตื่อง่ วต่า้ัง (แนวตอบ กลุม นายทหารบกช้ันผนู อ ยทําการ การแก้ปัญหาของชาติบ้านเมืองในขณะนั้นจะต้องอาศัยความคิดหลายๆ ความคิดมาร่วมมือกัน ปฏวิ ัตกิ ารปกครอง แตไ มส าํ เรจ็ จึงเรียกวา พระองคท์ รงมอบหมายให้อภิรัฐมนตรีสภาวางรูปแบบ กบฏ ร.ศ. 130 ซึ่งเกิดข้ึนในสมยั รชั กาลที่ 6 การปกครองท้องถิ่นในรูปเทศบาล โดยการปรับปรุง เม่ือ พ.ศ. 2455 (ร.ศ.130) เม่อื นายทหารและ แก้ไขสุขาภิบาลที่มีอยู่ให้เป็นเทศบาล แต่ไม่ทันได้ ปญ ญาชนกลุมหน่ึงวางแผนปฏบิ ัตกิ ารโดย ประกาศใช้พระราชบัญญัติก็เกิดการเปลี่ยนแปลงการ หมายใหพ ระมหากษัตริยท รงพระราชทาน ปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ เสยี ก่อน รัฐธรรมนญู และเปลย่ี นแปลงการปกครองสู นอกจากน ี้ พระองค์ยงั ได้ทรงมพี ระราชด�าริให้มี ระบอบประชาธปิ ไตย แตแ ผนการแตกเสียกอน การร่างรัฐธรรมนูญส�าหรับใช้ในการปกครองประเทศ จึงมกี ารจบั กุมผคู ดิ กอการไวไ ด) แตก่ ย็ งั มไิ ดป้ ระกาศใช ้ เพราะสมาชกิ ในอภริ ฐั มนตรสี ภา บ า ง ส ่ ว น เ ห็ นว ่ า ส ถ า น ก า ร ณ ์ ใ น ข ณ ะ น้ั น ยังไ ม ่ถึง 3. ครูใหนกั เรียนดูภาพเมอื งดสุ ติ ธานใี นหนังสอื เวลาท่ีจะมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ จนกระท่ัง เรยี นหนา 63 แลวใหนกั เรยี นอธิบายลกั ษณะ ภาพทวิ ทศั นเ์ มอื งดสุ ติ ธานี เมอื งทดลองประชาธปิ ไตย ได้เกิดการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ และความสําคัญของดสุ ิตธานี ของพระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลา้ เจ้าอยูห่ วั ภายใน (แนวตอบ ดุสติ ธานี เปนเมอื งจําลอง พระราชวงั พญาไท โดยคณะราษฎรในท่ีสุด ประชาธปิ ไตยทรี่ ัชกาลท่ี 6 ทรงสรางข้นึ เมอ่ื พ.ศ. 2461 บริเวณพระราชวังดสุ ิต มีลักษณะ 64 เปนเมอื งเล็กๆ ประกอบดวยอาคารตางๆ เชน พระราชวงั ศาลารัฐบาล วดั วาอาราม สถานที่ กจิ กรรมทา ทาย ราชการ เปนตน เพ่อื เปน แบบทดลองของการ ปกครองแบบประชาธิปไตย โดยพระองคและ ขา ราชบรพิ ารทดลองทําตัวเปนพลเมอื งของ ดุสติ ธานี แสดงใหเหน็ ถงึ แนวพระราชดําริ เก่ยี วกบั ระบอบประชาธิปไตยของรัชกาลที่ 6) นักเรียนควรรู 1 ดสุ ติ ธานี เมอื งจาํ ลองขนาดเลก็ ภายในประกอบดว ย พระราชวงั ศาลารฐั บาล ครูใหน ักเรยี นศึกษาขอมูลเกย่ี วกับพระราชกรณยี กจิ ของ วดั และอาคารบานเรือน มกี ารจัดระบอบการปกครองแบบประชาธปิ ไตย และ พระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลา เจาอยูหวั ในดานตางๆ เพ่มิ เตมิ มีธรรมนญู การปกครองโดยดัดแปลงมาจากธรรมนูญการปกครองเทศบาลอังกฤษ จากแหลงการเรยี นรูอ ืน่ แลว สรปุ ความรูในรปู แบบเสน เวลาทม่ี ี 2 นคราภบิ าล คณะผูบริหารของเมืองจาํ ลองดสุ ติ ธานี ซึ่งราษฎรทมี่ ีอายตุ ั้งแต ภาพประกอบ จากนน้ั นาํ เสนอตอชน้ั เรียนแลวคดั เลอื กผลงานท่ีดี 20 ปขน้ึ ไป ไดพ รอมใจกนั เลอื กตั้งข้ึนเปน ผปู กครองในเวลา 1 ป จัดแสดงทปี่ า ยนิเทศ 3 อภิรัฐมนตรีสภา ในคร้งั แรกมี 5 ทา น ไดแ ก สมเดจ็ ฯ กรมพระยาภาณุพนั ธว งศวรเดช สมเดจ็ ฯ กรมหลวงนครสวรรคว รพนิ ิต สมเด็จฯ เจา ฟากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ สมเดจ็ ฯ กรมพระยาดํารงราชานุภาพ สมเดจ็ ฯ กรมพระจนั ทบุรีนฤนาถ 64 คูมือครู

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Expand Evaluate Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ครใู หน กั เรยี นอธบิ ายถงึ สาเหตขุ องการ เปลยี่ นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ก ๖า.ร๒ท ่ีคสณาะเรหาษตฎุทรภน่ี าย�าใไตป้กาสรน่กู า� าขรอเงปพันลเย่ีอกนพแระปยาลพงหกลพาลรพปยกุหคเสรนอา ง(พ จพน.์ ศพ.ห ล๒โ๔ยธ๗ิน)๕1 ไ ด้ (แนวตอบ สาเหตุสาํ คญั เกิดจากพระบรมวงศา- นวุ งศ ขนุ นางและขาราชการ ไดร ับแนวคิดดาน กระทา� การยึดอา� นาจการปกครองเม่อื วนั ท ่ี ๒๔ มิถนุ ายน พ.ศ. ๒๔๗๕ มีสาเหตุทส่ี า� คัญ ดงั นี้ การปกครองในระบอบประชาธปิ ไตยตามแบบ ตะวันตก ไดร ับอทิ ธิพลของการเปลย่ี นแปลง ๑) การรับการศึกษาและแนวคิดด้านการปกครองในระบอบประชาธิปไตย การปกครองของประเทศตางๆ ในเอเชีย เชน ตามแบบตะวันตก การที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงปฏิรูปการศึกษาและได้ ญี่ปุน ตุรกี จีน เปนตน ตลอดจนประสบภาวะ เศรษฐกิจตกตาํ่ ของไทยและของโลก จาก ส่งพระบรมวงศานุวงศ์ ขุนนาง ข้าราชการไปศึกษาต่อในต่างประเทศ โดยเฉพาะในประเทศ สาเหตุดังกลาวสงผลใหเ กดิ การเปลี่ยนแปลง อังกฤษและฝรั่งเศส ท�าให้ผู้ที่ได้รับการศึกษาจากต่างประเทศได้รับแนวคิดการเมืองการปกครอง การปกครองจากระบอบสมบรู ณาญาสทิ ธริ าชย สตม่างัยปใหระมเท่ตาศม แซบึ่งขบณอยะ่านง้ันขกอ�างลปังรศะึกเทษศาอในยยู่ในุโรปปร ะเตท่อศมฝารใ่ังนเสศมสัยไดร้ัรชวกมาตลัวทก่ี ัน๗ก ่อกตลั้งุ่ม ผ“คู้รณับกะารราศษึกฎษร”า 2จขา้ึนก มาเปน ระบอบประชาธปิ ไตยท่มี พี ระมหา เพอื่ เปลี่ยนแปลงการปกครองใน พ.ศ. ๒๔๗๕ กษัตริยทรงเปนประมขุ ภายใตรัฐธรรมนูญ) 2. ครูตัง้ คําถามใหน ักเรยี นชว ยกนั ตอบ เชน ๒) ปัญหาสภาวะเศรษฐกิจตกต่�าของไทยและของโลก เมื่อพระบาทสมเด็จ • การปฏริ ปู การศึกษาในสมัยรัชกาลท่ี 5 พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวข้ึนเสวยราชย์ใน พ.ศ. ๒๔๖๘ ขณะนั้นสถานะทางการคลังของประเทศ สงผลตอการเปลย่ี นแปลงการปกครอง ก�าลังเส่ือมโทรม เงินคงคลังถูกน�ามาใช้เพื่อแก้ไขปัญหาของประเทศเป็นจ�านวนมาก ในสมัย พ.ศ. 2475 อยางไร รัชกาลท่ี ๖ งบประมาณรายจ่ายของประเทศสูงกว่ารายรับทุกปี จนกระทั่งในสมัยรัชกาลท่ี ๗ (แนวตอบ การทีร่ ัชกาลที่ 5 ทรงสง พระบรม- พระองค์ได้ทรงพยายามแก้ปัญหาเศรษฐกิจด้วยวิธีการต่างๆ เช่น การตัดทอนงบประมาณ วงศานวุ งศ ขนุ นาง และขา ราชการไปศึกษา รายจ่ายหลายครัง้ การปลดขา้ ราชการออกเป็นจ�านวนมาก เปน็ ต้น มาตรการแกไ้ ขปญั หาตา่ งๆ ตอ ในตา งประเทศ โดยเฉพาะในอังกฤษและ เหล่านลี้ ว้ นมผี ลกระทบตอ่ ขา้ ราชการและราษฎรทก่ี า� ลงั ทุกขย์ ากอยู่ในขณะนน้ั มากขนึ้ ฝรัง่ เศส ทําใหผูที่ไดรบั การศกึ ษาจาก นอกจากน ้ี ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๗๒ เปน็ ตน้ มาจนถงึ พ.ศ. ๒๔๗๕ ไดเ้ กิดภาวะเศรษฐกิจ ตกต�่าทั่วโลกสืบเน่ืองมาจากสงครามโลกคร้ังที่ ๑ ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของไทยอย่างมาก เน่ืองจากสินค้าไทยไม่สามารถขายในตลาดโลกได้ โดยรัฐบาลขณะนั้นไม่สามารถแก้ไขปัญหา ตา งประเทศไดร บั แนวคดิ การเมอื งการ เศรษฐกิจที่ก�าลังตกต�่าของประเทศให้ลุล่วงไปได้ ท�าให้กลายเป็นข้ออ้างส�าหรับคณะราษฎรใน ปกครองแบบตะวันตก จนมกี ารรวมตวั กนั การเปลยี่ นแปลงการปกครอง กอตงั้ คณะราษฎรขน้ึ เพอ่ื เปล่ียนแปลงการ ๓) การได้รับอิทธิพลของการเปลี่ยนแปลงการปกครองของประเทศต่างๆ ปกครองใน พ.ศ. 2475) ในเอเชีย ขณะน้ันประเทศตา่ งๆ ในเอเชยี ก�าลังเปลยี่ นแปลงการปกครองไปส่รู ะบอบรฐั ธรรมนูญ • ปญหาเศรษฐกจิ สง ผลตอการเปลีย่ นแปลง เชน่ ญป่ี นุ่ ตุรกี จนี เป็นตน้ ทา� ใหเ้ กดิ ความเคลือ่ นไหวไปสรู่ ะบอบประชาธปิ ไตยในไทยด้วย การปกครอง พ.ศ. 2475 อยางไร จากสาเหตุดังกล่าว ท�าให้กลุ่มคนที่ได้รับการศึกษาในต่างประเทศเห็นว่าควรให้ (แนวตอบ จากปญ หาเศรษฐกจิ ตกต่าํ ทัว่ โลก ประชาชนซ่ึงเป็นเจ้าของประเทศเข้ามามีส่วนร่วมในการปกครองบ้านเมือง ซ่ึงสามารถกระท�าได้ ภายหลงั สงครามโลกคร้ังท่ี 1 ไดส ง ผลตอ ด้วยการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบประชาธิปไตย เศรษฐกิจของไทย สนิ คา ไทยไมส ามารถขาย ท่มี พี ระมหากษัตริย์ทรงเปน็ ประมขุ ภายใต้รฐั ธรรมนญู ในตลาดโลกได ทาํ ใหส ถานการณก ารคลัง ของประเทศตกต่าํ และรฐั บาลขณะนั้น 65 ไมส ามารถแกไขปญหาได ทาํ ใหกลายเปน ขออางของคณะราษฎรในการเปลยี่ นแปลง การปกครอง พ.ศ. 2475) ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEิดT นกั เรยี นควรรู จากหลกั ฐานทางประวัตศิ าสตรไ ทย บุคคลกลมุ ใดเปนผูมคี วามคิด 1 พระยาพหลพลพยหุ เสนา (พจน พหลโยธนิ ) ดาํ รงตาํ แหนง เปน นายกรฐั มนตรี รเิ รม่ิ เร่ืองการปกครองโดยมพี ระมหากษตั รยิ ภายใตร ัฐธรรมนญู คนที่ 2 ของไทย ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เกิดเมือ่ วนั ที่ 29 มนี าคม พ.ศ. 2430 จงั หวดั พระนคร เปน บตุ รของพนั เอกพระยาพหลพลพยหุ เสนา 1. พระมหากษัตริย (ถน่ิ พหลโยธิน) เปน นายกรัฐมนตรี 5 สมยั รวมระยะเวลา 5 ป 5 เดอื น 21 วัน 2. เจานายและขุนนาง ไดร บั สมญานามวา เชษฐบรุ ษุ ถงึ แกอ สญั กรรมเมอ่ื วนั ท่ี 14 กุมภาพนั ธ พ.ศ. 2490 3. นายทหารสัญญาบตั ร รวมอายุได 59 ป 4. ชนชั้นกลางและปญญาชน 2 คณะราษฎร บคุ คลคณะหน่งึ ที่ไดร วมมือกันในการเปล่ียนแปลงการปกครอง จากระบอบสมบรู ณาญาสิทธริ าชยมาเปนระบอบประชาธิปไตย เมอ่ื พ.ศ. 2475 วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 4. ชนชัน้ กลางและปญญาชน เปน สมาชิกคณะราษฎรประกอบดวย ขาราชการ ทหาร และพลเรอื น จาํ นวน 102 คน โดยแบงออกเปน คณะราษฎรสายทหารบก 34 นาย คณะราษฎรสายทหารเรือ กลมุ คนสาํ คญั ทมี่ คี วามคิดรเิ ริ่มการปกครองระบอบประชาธิปไตย 18 นาย และคณะราษฎรสายพลเรอื น 50 นาย ทพี่ ระมหากษัตรยิ อ ยูภายใตร ัฐธรรมนญู ซง่ึ ไดร บั อทิ ธิพลจากการ เปลยี่ นแปลงการปกครองของชาตใิ นเอเชียขณะนัน้ และแนวคิด เกี่ยวกบั สทิ ธทิ างการเมอื งการปกครองตนเองของประชาชนจาก ชาติตะวันตกที่พวกตนสําเรจ็ การศกึ ษามา คูม ือครู 65

กระตุนความสนใจ สํารวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Elaborate Evaluate Explain อธบิ ายความรู Explain 1. ครใู หน กั เรยี นอธบิ ายบทบาทของคณะราษฎร ๖.๓ คณะราษฎรกับการเปลี่ยนแปลงการปกครอง (แนวตอบ คณะราษฎร คอื กลุม บุคคลท่ีดาํ เนิน การปฏิวัตยิ ึดอํานาจจากพระบาทสมเดจ็ การเปล่ียนแปลงการปกครองของไทยเม่ือวันที่ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๕ เกิดข้ึนโดย พระปกเกลา เจาอยหู ัว และเปลยี่ นแปลง คณะราษฎร ซ่งึ มีพนั เอกพระยาพหลพลพยุหเสนาเป็นหวั หน้า บุคคลในคณะราษฎร ประกอบด้วย การปกครองของสยามประเทศ จากระบอบ ทหารบก ทหารเรือ ต�ารวจ และพลเรือน การด�าเนนิ การของคณะราษฎรไดเ้ รม่ิ การประชมุ อย่าง สมบรู ณาญาสิทธิราชยม าเปนระบอบ เป็นทางการครง้ั แรกเมอื่ เดือนกุมภาพันธ ์ พ.ศ. ๒๔๖๙ ท่กี รงุ ปารีส ประเทศฝรัง่ เศส ผูท้ ่ีเข้ารว่ ม ประชาธปิ ไตย เมอ่ื วนั ท่ี 24 มถิ นุ ายน พ.ศ. 2475 ประชมุ มจี า� นวน ๗ คน ประกอบดว้ ย รอ้ ยโทประยรู ภมรมนตร ี รอ้ ยโทแปลก ขตี ตะสงั คะ รอ้ ยตรี ประกอบดวย ทหาร ตาํ รวจ และพลเรือน) ทศั นัย มติ รภกั ด ี นายต้ัว ลพานุกรม หลวงสิรริ าชไมตรี (จรูญ สงิ หเสนี) นายแนบ พหลโยธิน และนายปรีดี พนมยงค์ ในที่ประชุมได้ตกลงให้นายปรีดี พนมยงค์ เป็นประธานและหัวหน้า 2. ครูถามนักเรียนวา ผกู อ การหมายถงึ ใคร คณะราษฎรชวั่ คราวไปกอ่ น โดยทปี่ ระชมุ มคี วามเหน็ วา่ ประเทศไทยสมควรทจี่ ะมกี ารเปลย่ี นแปลง (แนวตอบ ผูกอการ คือ บคุ คลทร่ี ว มเปน สมาชิก การปกครองที่มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขภายใต้รัฐธรรมนูญ ซ่ึงบุคคลที่ร่วมเป็นสมาชิก คณะราษฎรกอ นทจ่ี ะมกี ารเปล่ียนแปลงการ คณะราษฎรก่อนที่จะมกี ารเปลี่ยนแปลงการปกครองน้นั เรียกว่า “ผูก้ ่อการ” ดงั นัน้ บุคคล ๗ คน ปกครอง ผกู อ การรนุ แรกมี 7 คน ไดแ ก รอ ยโท ดังกล่าวจึงถือว่าเป็นผู้ก่อการของคณะราษฎรรุ่นแรก ในการประชุมของผู้ก่อการคณะราษฎร ประยรู ภมรมนตรี รอ ยโทแปลก ขตี ตะสงั คะ รุ่นแรกได้ก�าหนดจุดมุ่งหมายและอุดมการณ์ หรือที่เรียกว่า “หลัก ๖ ประการของคณะราษฎร” รอยตรีทศั นยั มิตรภักดี นายตั้ว ลพานุกรม เอาไวด้ ังนี้ หลวงสริ ิราชไมตรี (จรญู สิงหเสน)ี นายแนบ พหลโยธิน และนายปรดี ี พนมยงค) ๑. จะตอ้ งรักษาความ ๒. จะตอ้ งรกั ษาความ เป็นเอกราชในทางการเมือง 3. ครใู หนกั เรียนชวยกันบอกหลกั 6 ประการของ ในทางศาล ในทางเศรษฐกจิ เป็นต้น ประทปษุลอรา้ดยภ1ตยั อ่ ใกนนัปลระดเนท้อศยใหลงก้ ใาหร้มาก คณะราษฎร (แนวตอบ หลัก 6 ประการของคณะราษฎร ของประเทศใหม้ น่ั คง เปน จดุ มุง หมายและอุดมการณข องคณะราษฎร มี 6 ขอ ดงั น้ี ๖. จะใหก้ ารศกึ ษาอยา่ งเตม็ ท่ี 1. จะตองรกั ษาความเปน เอกราชในทางการ แก่ราษฎร เมือง ในทางศาล ในทางเศรษฐกจิ ฯลฯ ของประเทศใหม่ันคง ๕. จะต้องใหร้ าษฎรมีเสรภี าพ หขอลงกั ค๖ณะปรราะษกฎารร ๓. จะต้องบา� รุงความสุข 2. จะตองรกั ษาความปลอดภัยในประเทศ มีความเปน็ อิสรภาพ เมอื่ เสรภี าพ สมบูรณข์ องราษฎรในทางเศรษฐกิจ ใหการประทษุ รา ยตอกนั ลดนอยลงใหม าก ๔. จะตอ้ งใหร้ าษฎรมสี ิทธิ โดยรัฐบาลใหมจ่ ะหางานให้ราษฎร 3. จะตองบาํ รุงความสขุ สมบรู ณข องราษฎรใน นนั้ ไมข่ ดั ต่อหลกั ๔ ประการ เสมอภาคกนั ทกุ คนท�า จะวางโครงการเศรษฐกิจ ทางเศรษฐกจิ ดงั ท่กี ลา่ วมาแลว้ 4. จะตอ งใหราษฎรมีสทิ ธิเสมอภาคกัน แห่งชาติไมป่ ล่อยใหร้ าษฎร 5. จะตองใหราษฎรมเี สรีภาพ มคี วามเปน 66 อดอยาก อิสรภาพ 6. จะใหการศกึ ษาอยา งเต็มที่แกร าษฎร) เกรด็ แนะครู ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEิดT หลัก 6 ประการของคณะราษฎรมิได กําหนดใหครอบคลมุ เร่อื งใด ครสู นทนารวมกับนกั เรยี นถงึ แนวคดิ และการดาํ เนินการเปลยี่ นแปลง ของราษฎร การปกครองของคณะราษฎรใน พ.ศ. 2475 แลว ใหนักเรยี นแสดงความคิดเหน็ 1. สทิ ธิ ในประเดน็ ตา งๆ ทเี่ ก่ยี วขอ งกับการเปลี่ยนแปลงการปกครองของคณะราษฎร 2. หนาท่ี ที่สาํ คัญไดแก จดุ มงุ หมายและความขัดแยง ภายในคณะราษฎร ความสําเรจ็ ของ 3. เสรภี าพ การปกครองระบอบประชาธิปไตยในสงั คมไทย จากนน้ั อภิปรายรว มกนั กับนักเรยี น 4. ความเสมอภาค ถึงแนวทางการสงเสรมิ การปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอยางแทจ รงิ เพอ่ื ประโยชน วิเคราะหคาํ ตอบ ตอบขอ 2. หนา ที่ เน่อื งจากหลัก 6 ประการ ของประชาชนและประเทศชาติ ของคณะราษฎรทก่ี าํ หนดเพ่อื เปน จดุ มุง หมายและอดุ มการณใ นการ ดําเนินการ กลาวถึงเร่ืองสทิ ธิ เสรภี าพ และความเสมอภาคของ นักเรยี นควรรู ราษฎรไวเทา นน้ั 1 ประทษุ ราย ทําใหบาดเจบ็ เชน ประทษุ รายตอ รางกาย ทําใหเ สยี หาย เชน ประทุษรา ยทรัพยส นิ ทํารายผอู ื่นจนเปนเหตใุ หเ กิดอันตรายแกร างกายหรือจติ ใจ 66 คมู อื ครู

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Expand Evaluate Explain อธบิ ายความรู Explain นาวาตรีหลวงสินธุ หลวงประดิษฐมนธู รรม 1 พันเอกพระยาพหลพลพยหุ เสนา 1. ครใู หน กั เรยี นอภปิ รายวา คณะราษฎรทม่ี บี ทบาท สงครามชัย สําคัญในการเปลีย่ นแปลงการปกครอง พ.ศ. พนั ตรีหลวงพบิ ูลสงคราม 2475 มีใครบาง โดยใชภาพในหนงั สอื เรยี น กลุมแกนนาํ คณะราษฎรฝา ยทหารเรือ หนา 67 ประกอบ 2. ครูถามนกั เรยี นวา “สี่ทหารเสือคณะราษฎร” คือใคร และมบี ทบาทสําคญั ในคณะราษฎร อยา งไร (แนวตอบ สี่ทหารเสือคณะราษฎรเปนผมู ี บทบาทสาํ คญั ในการเปลยี่ นแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 ประกอบดวย • พนั เอกพระยาทรงสุรเดช • พันโทพระประศาสนพิทยายทุ ธ • พันเอกพระยาพหลพลพยหุ เสนา • พันเอกพระยาฤทธอิ ัคเนย) กลุมแกนนาํ คณะราษฎรฝายทหารบก ๖.๔ การเปลี่ยนแปลงการปกครองของคณะราษฎร ภายหลังผูกอการรุนแรกสําเร็จการศึกษาจากตางประเทศและกลับคืนสูประเทศไทยแลว ไดมีการขยายสมาชิกผูกอการของคณะราษฎรใหมีจํานวนมากขึ้น มีทั้งฝายทหาร ตํารวจ และ พลเรอื น โดยมพี นั เอกพระยาพหลพลพยหุ เสนาเปน หวั หนา คณะราษฎร ผกู อ การคณะราษฎรทสี่ าํ คญั คนอน่ื ๆ มจี าํ นวนหลายคน เชน หลวงประดษิ ฐม นธู รรม (นายปรีดี พนมยงค) พนั เอกพระยาทรงสุรเดช (เทพ พนั ธุมเสน) พนั เอกพระยาฤทธิอคั เนย (สละ เอมะศิร)ิ พันโทพระประศาสนพิทยายุทธ (วัน ชูกล่ิน) พันตรี หลวงพิบูลสงคราม (แปลก ขีตตะสังคะ) นาวาตรี หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ กมลนาวิน) นาวาตรี หลวงศุภชลาสยั (บุง ศภุ ชลาสยั ) หลวงโกวิทอภัยวงค พันเอกพระยาทรงสุรเดช พันโทพระประศาสนพิทยายุทธ (ควง อภยั วงค) เปนตน พันเอกพระยาพหลพลพยุหเสนา และพันเอกพระยา ฤทธอิ ัคเนย “สีท่ หารเสอื คณะราษฎร” ๖๗ กจิ กรรมสรา งเสรมิ นกั เรยี นควรรู ครใู หนกั เรียนศึกษาคน ควา เพ่มิ เตมิ เกย่ี วกบั ประวัติของบคุ คล 1 หลวงประดษิ ฐม นูธรรม (นายปรดี ี พนมยงค) ผูนาํ คณะราษฎรสายพลเรอื น ทม่ี บี ทบาทสาํ คญั ในการเปล่ยี นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 คนสาํ คญั ตอ มาไดด าํ รงตาํ แหนง นายกรฐั มนตรี 3 สมยั และรฐั มนตรกี ระทรวงตา งๆ คนละ 1 ทาน จากน้นั ใหบนั ทกึ ขอ มูลลงกระดาษ A4 พรอมมี อกี หลายสมัย ในชว งสงครามโลกครง้ั ที่ 2 นายปรีดีเปน ผนู าํ ขบวนการเสรไี ทย ภาพประกอบแลวนําสง ครผู สู อน ทม่ี บี ทบาทในการตอ ตา นญปี่ นุ และเปน ผกู อ ตงั้ มหาวทิ ยาลยั วชิ าธรรมศาสตร และการเมอื ง ใน พ.ศ. 2477 กิจกรรมทา ทาย มุม IT ครูใหน กั เรยี นศึกษาคนควาเพิม่ เตมิ เก่ยี วกับบทบาทของกลมุ ตางๆ ภายในคณะราษฎร เชน กลุมทหาร กลมุ พลเรอื น ภายหลัง ศึกษาคน ควาขอ มูลวิวฒั นาการการเมอื งการปกครองสมยั ใหมของไทยเพมิ่ เตมิ การเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 แลววเิ คราะหถงึ ความ ไดท ่ี http://www.kpi.ac.th/wiki/index.php/หนา หลกั เว็บไซตฐานขอมลู การเมอื ง สมั พนั ธข องกลมุ ตา งๆ ภายในคณะราษฎร ทง้ั ในดา นความรว มมอื การปกครอง สถาบันพระปกเกลา และความขดั แยง จากน้ันใหบ ันทกึ ขอมูลและบทวเิ คราะหลง กระดาษ A4 พรอ มมีภาพประกอบ แลว นําสงครูผูส อน คมู อื ครู 67

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Elaborate Evaluate Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ครใู หนกั เรยี นอธบิ ายลาํ ดบั เหตกุ ารณการ ลาํ ดบั เหตกุ ารณก ารเปลยี่ นแปลงการปกครอง คณะราษฎรทําการยึดอํานาจการปกครองจาก เปลย่ี นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 โดยใช พ.ศ. ๒๔๗๕ พขณระะบปารทะทสับมอเดย็จูทพี่วังรไะกปลกกเกังวลลา1เจจาังอหยวูัดหปัวรเปะจนวผบลคสีรําีขเันร็จธ เสน เวลาลําดับเหตกุ ารณก ารเปล่ยี นแปลงการ เม่ือวันที่ ๒๔ มิถุนายน พระองคทรงยอมรับการ ปกครอง พ.ศ. 2475 ในหนังสือเรียนหนา 68 เดือนกุมภาพนั ธ มกี ารประชมุ ครง้ั แรกทก่ี รงุ ปารสี เปล่ียนแปลงการปกครองในครั้งน้ันและเสด็จกลับ ประกอบ ๒๔๖๙ เพอ่ื กอ ตงั้ คณะราษฎรและวางแผน คนื สูพ ระนคร เปลย่ี นแปลงการปกครอง 2. ครใู หน กั เรยี นรว มกนั วเิ คราะหว า เพราะเหตใุ ด ภายหลงั ยดึ อาํ นาจการปกครองแลว คณะราษฎร การปฏวิ ตั เิ ปลย่ี นแปลงการปกครองของคณะ ๘ มิ.ย. ๒๔๗๕ รชั กาลท่ี ๗ และพระบรมราชนิ ี ไดน าํ รา งรฐั ธรรมนญู ฉบบั แรกมชี อ่ื วา “พระราชบญั ญตั ิ ราษฎรจึงประสบความสาํ เร็จโดยไมม กี าร เสดจ็ ไปประทบั ทวี่ งั ไกลกงั วล ธรรมนญู การปกครองแผน ดนิ สยามชวั่ คราว พทุ ธศกั ราช เสยี เลอื ดเน้ือ ๒๔ มิ.ย. ๒๔๗๕ จงั หวดั ประจวบครี ขี นั ธ ๒๔๗๕” ขนึ้ ทลู เกลา ฯ ถวายพระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา (แนวตอบ เพราะพระบาทสมเด็จพระปกเกลา - ๒๖ มิ.ย. ๒๔๗๕ คณะราษฎรยดึ อาํ นาจเปลย่ี นแปลง เจาอยูหวั เพอ่ื ใหทรงลงพระปรมาภิไธย เมือ่ วนั ที่ ๒๗ เจาอยหู วั ไมท รงประสงคใหคนไทยตองเสยี ๒๗ ม.ิ ย. ๒๔๗๕ การปกครอง มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๕ และมีพิธีเปดประชุมสภา เลอื ดเน้อื อีกท้ังพระองคท รงมีพระราชดาํ รทิ ีจ่ ะ รชั กาลที่ ๗ และพระบรมราชนิ เี สดจ็ ผูแทนราษฎรเปนครั้งแรกเมื่อวันที่ ๒๘ มิถุนายน พระราชทานรัฐธรรมนูญใหกบั ปวงชนชาวไทย ๑๐ ธ.ค. ๒๔๗๕ กลบั กรงุ เทพฯ พ.ศ. ๒๔๗๕ หลงั จากนนั้ ไดม กี ารจดั ตงั้ รฐั บาลปกครอง อยแู ลว เมอ่ื คณะราษฎรไดกอ การปฏิวัติกอ น รชั กาลที่ ๗ โปรดเกลา ใหป ระกาศใช ประเทศในเวลาตอ มา โดยมพี ระยามโนปกรณน ติ ธิ าดา พระองคจงึ ไมทรงขัดขวางแตอ ยา งใด) พ.ร.บ. รฐั ธรรมนญู การปกครองแผน ดนิ (กอน หุตะสิงห) เปนนายกรัฐมนตรี สยามชว่ั คราว พ.ศ. ๒๔๗๕ 3. ครใู หน กั เรยี นบอกบทบาทของพระยามโนปกรณ- รชั กาลที่ ๗ พระราชทานรฐั ธรรมนญู ตอมารัฐสภาไดจัดต้ังคณะกรรมการราง นิตธิ าดาตอการปกครองของไทย ฉบบั ถาวร ณ พระทนี่ ง่ั อนนั ตสมาคม รฐั ธรรมนูญขึ้นเพ่อื ใชแทน “พระราชบัญญัติธรรมนูญ (แนวตอบ พระยามโนปกรณนติ ธิ าดา (กอน การปกครองแผน ดนิ สยามชว่ั คราว พทุ ธศกั ราช ๒๔๗๕ หุตะสงิ ห) เสนาบดกี ระทรวงพระคลงั มหาสมบตั ิ เมื่อคณะกรรมการรางรัฐธรรมนูญเสร็จเรียบรอย ในระบอบสมบรู ณาญาสทิ ธริ าชย ไดร บั เลอื กจาก แลว จึงไดนําขึ้นทูลเกลาฯ เพ่ือใหพระบาทสมเด็จ คณะราษฎรใหเ ปน นายกรฐั มนตรคี นแรกของไทย พระปกเกลาเจาอยูหัวทรงลงพระปรมาภิไธย เมื่อ ดํารงตาํ แหนง เม่อื วันท่ี 24 มถิ นุ ายน พ.ศ. วแันหทงร่ี ๑าช๐อธาันณวาาจคกั มรสพย.าศม. ๒พ๔ุท๗ธ๕ศักเรรียาชกว๒า ๔“ร๗ัฐ๕ธ”ร2รมนญู 2475 - 26 มิถุนายน พ.ศ. 2476 เน่อื งจาก ตองการใหทา นเปนคนกลางประสานความ จากการท่ีรัชกาลที่ ๗ พระราชทานรัฐธรรมนญู เขาใจระหวา งกลมุ ผนู ยิ มการปกครองแบบเกา ฉบับถาวรน้ีเอง ตอมาทางการไดกําหนดใหวันที่ ๑๐ และกลมุ ผูเปล่ียนแปลงการปกครอง) ธันวาคมของทุกปเปน “วันรัฐธรรมนูญ” และเปน วนั หยดุ ราชการดวย พระยามโนปกรณนิติธาดา (กอน หุตะสิงห) นายก รัฐมนตรีคนแรกของไทย ดํารงตําแหนง เม่ือวันที่ ๒๘ มถิ ุนายน พ.ศ. ๒๔๗๕ - ๒๖ มิถนุ ายน พ.ศ. ๒๔๗๖ ๖๘ นักเรียนควรรู ขอ สอบ O-NET ขอ สอบป ’51 ออกเกยี่ วกบั ปญ หาเศรษฐกิจในประเทศไทย 1 วังไกลกงั วล เปน วังทีพ่ ระบาทสมเด็จพระปกเกลา เจา อยหู ัวโปรดเกลา ฯ ประเทศไทยไดเ ผชญิ ปญหาเศรษฐกิจอยางรุนแรงเปน คร้งั แรกใน ใหส รา งขน้ึ ทตี่ าํ บลหวั หนิ จงั หวดั ประจวบครี ขี นั ธ พ.ศ. 2469 แลว เสรจ็ ใน พ.ศ. 2476 ชวงเวลาใด อยา งไรกต็ ามวงั ไกลกงั วลมไิ ดม ฐี านะเปน พระราชวงั อยา งเปน ทางการ เพราะไมป รากฏ 1. หลงั สงครามโลกคร้ังท่ี 1 วามีพระบรมราชโองการประกาศยกเปน พระราชวงั ดังเชน พระราชวังอื่นๆ 2. หลงั สงครามโลกครงั้ ท่ี 2 2 รัฐธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รสยาม พุทธศกั ราช 2475 ตอ มามกี าร 3. หลงั วิกฤตการณ ร.ศ. 112 เปลย่ี นแปลงช่ือประเทศจาก “สยาม” เปน “ไทย” ใน พ.ศ. 2482 สมยั จอมพล 4. หลงั การลงนามในสนธิสญั ญาเบาวร ิง ป. พบิ ลู สงคราม เปน นายกรัฐมนตรี ทําใหชอ่ื เรียกรฐั ธรรมนูญตอ งเปลย่ี นเปน วเิ คราะหค ําตอบ ตอบขอ 1. หลงั สงครามโลกครัง้ ที่ 1 ไดเ กดิ “รฐั ธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศักราช 2475” แทน วกิ ฤตการณเ ศรษฐกจิ ตกตาํ่ ครงั้ ใหญข องโลก ในชว งทศวรรษที่ 1930 โดยเรมิ่ ตน ขนึ้ ในยโุ รปและสหรฐั อเมรกิ า สง ผลใหเ ศรษฐกิจไทย 68 คมู อื ครู ทพี่ งึ่ พาการสง ออกสินคาทางการเกษตรมาต้ังแตสนธิสัญญาเบาวร งิ ไดร บั ผลกระทบอยา งรนุ แรงไปดว ย นอกจากนี้ ในชว งเวลาเดียวกัน ยังไดเ กดิ อทุ กภยั ครัง้ ใหญขนึ้ สงผลใหเ งนิ คงคลังของประเทศขาดดลุ ราษฎรเกิดความเดอื ดรอน และเปนสาเหตุสาํ คัญท่ีคณะราษฎรใช ในการเปลีย่ นแปลงการปกครอง

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Expand Evaluate Explain Explain อธบิ ายความรู ๖.๕ ลกั ษณะสา� คญั ของพระราชบัญญัตธิ รรมนญู การปกครอง 1. ครูใหน ักเรยี นรวมกันอภิปรายถงึ ลกั ษณะ แผน่ ดินสยามชว่ั คราว พทุ ธศักราช ๒๔๗๕ สําคัญของพระราชบญั ญตั ิธรรมนญู การ ปกครองแผน ดนิ สยามชั่วคราว พุทธศักราช เ ป็นรัฐใธนร ร“มพนรญูะรฉาบชับบแญั รญกขตั อิธรงรไทมยน ญู รกะาบรุวป่ากอค�านรอาจงแสผงู สน่ ุดดในิ นสแยผา่นมดชนิ ่วั 1ปครระากวอ พบดทุ ้วธยศ กั อราา� ชน า๒จน๔ิต๗ิบ๕ญั ” ญซัต่งึ ิ 2475 จากนั้นตง้ั คาํ ถามใหนักเรยี นตอบ เชน อา� นาจบรหิ าร และ อา� นาจตุลาการ ซ่ึงแตเ่ ดิมเปน็ ของพระมหากษตั รยิ ์ใหเ้ ปน็ ของปวงชนชาวไทย • คําวา “อาํ นาจสงู สุดในแผน ดิน” ใน โดยพระมหากษตั รยิ ท์ รงใชพ้ ระราชอา� นาจทง้ั ๓ ผา่ นทางรฐั สภา คณะรฐั มนตร ี และศาลตามลา� ดบั พระราชบญั ญัติธรรมนูญการปกครอง นอกจากนย้ี งั ไดร้ วมกฎหมายเลอื กต้ังสมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎรเอาไว้ด้วยกนั ๓ สมัย คือ แผนดนิ สยามช่ัวคราว พุทธศักราช 2475 หมายถงึ อะไร สมัยท่ีหนึ่ง นับแต่วันใช้รัฐธรรมนูญนี้เป็นต้นไปจนกว่าจะถึงเวลาที่สมาชิกในสมัยที่สองจะ (แนวตอบ อาํ นาจสงู สดุ ในแผน ดนิ เข้ารบั ต�าแหนง่ ให้คณะราษฎรซึ่งมีคณะผรู้ กั ษาพระนครฝา่ ยทหารเปน็ ผ้ใู ชอ้ �านาจแทน โดยจัดตงั้ ประกอบดว ย อาํ นาจนิตบิ ัญญตั ิ อาํ นาจ ผแู้ ทนราษฎรชวั่ คราวขึ้นเป็นจา� นวน ๗๐ คนเป็นสมาชกิ ในสภา บริหาร และอาํ นาจตุลาการ ซ่งึ พระมหา กษตั ริยท รงใชพ ระราชอํานาจทั้ง 3 ผานทาง สมยั ทส่ี อง ภายในเวลา ๖ เดอื น หรอื จนกวา่ จะจดั ประเทศเปน็ ปกตเิ รยี บรอ้ ย สมาชกิ ในสภา รฐั สภา คณะรัฐมนตรี และศาล) จะตอ้ งประกอบดว้ ยสมาชกิ ๒ ประเภท คอื ประเภททห่ี นง่ึ ไดแ้ ก ่ ผแู้ ทนราษฎรทป่ี ระชาชนเลอื กตง้ั ข้นึ มาจังหวัดละ ๑ คน ตอ่ ราษฎรจ�านวน ๑๐๐,๐๐๐ คน ประเภทที่สอง ไดแ้ ก ่ ผเู้ ปน็ สมาชิกอยู่ใน 2. ครใู หน กั เรยี นแสดงความคดิ เหน็ วา เพราะเหตใุ ด สมัยทีห่ น่งึ มจี �านวนเท่ากบั สมาชิกประเภททีห่ นึ่ง ถ้ามจี �านวนคนเกนิ ใหเ้ ลือกกนั เองวา่ ผู้ใดจะยัง ในพระราชบญั ญตั ธิ รรมนญู การปกครอง เป็นสมาชกิ ตอ่ ไป แต่ถ้าจา� นวนขาด ให้ผู้ทม่ี ีอยเู่ ลือกบคุ คลใดๆ ข้นึ แทนจนครบ แผน ดินสยามช่วั คราว พทุ ธศกั ราช 2475 จงึ ตอ งมกี ฎหมายเลอื กตงั้ สมาชิกสภาผแู ทน สมัยที่สาม เมื่อจ�านวนราษฎรท่ัวราชอาณาจักรได้สอบไล่วิชาประถมศึกษาได้เป็นจ�านวน ราษฎรเอาไวถึง 3 สมยั กวา่ ครึ่ง และอยา่ งช้าต้องไมเ่ กิน ๑๐ ป ี นับแต่วันใชร้ ัฐธรรมนูญนี้ สมาชิกในสภาผูแ้ ทนราษฎร (แนวตอบ เน่ืองจากการเปล่ียนแปลงการ จะเป็นผู้ท่ีราษฎรได้เลือกตั้งขึ้นเองทั้งหมด จะไม่มี ปกครอง พ.ศ. 2475 เปนการเปล่ียนแปลง สมาชกิ ประเภททีส่ องอกี ต่อไป อยางรวดเร็ว ดังนัน้ ในสมยั ท่ี 1 จึงใหค ณะราษฎรซง่ึ มีคณะผูรกั ษา ๖.๖ ลกั ษณะสา� คญั ของรฐั ธรรมนญู พันตรีหลวงสินาดโยธารักษ์ (ยืนกลาง) เชิญพาน พระนครฝา ยทหารเปน ผใู ชอ าํ นาจแทน แหง่ ราชอาณาจักรสยาม โดยจดั ตง้ั ผูแทนราษฎรชัว่ คราวขึ้น พุทธศักราช ๒๔๗๕ รแฐัสธดรงรตม่อนหญู นฉ2้าบมบั หถาาวชรนทไ่ี ทดร้่ีสบั นพารมะดรา้าชนทหานน้านพา� รอะอทกี่นมาั่ง ในสมัยท่ี 2 เม่ือบา นเมอื งเรียบรอ ย สมาชกิ ในสภาประกอบดวยสมาชิก 2 ประเภท คือ ในรัฐธรรมนูญฉบับถาวรฉบับนี้ มีสาระส�าคัญ อนนั ตสมาคม เมอื่ วันที่ ๑๐ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๕ ผแู ทนราษฎรท่ปี ระชาชนเลอื กตั้ง และผูเปน ดงั น้ี สมาชกิ อยูในสมัยทห่ี นึ่ง ในสมยั ที่ 3 เม่อื ราษฎรทั่วราชอาณาจกั รสอบไล ๑) ทางด้านนิติบัญญัติ รัฐธรรมนูญ วชิ าประถมศกึ ษาไดจ าํ นวนกวา ครง่ึ สมาชิกใน สภาผูแทนราษฎรไดเ ลือกตงั้ ขนึ้ เองทงั้ หมด) ระบุไว้ให้มีสภาผู้แทนราษฎร ประกอบด้วยสมาชิก ซ่ึงราษฎรเป็นผู้เลือกต้ังขึ้น แต่มีบทเฉพาะกาลอยู่ใน ตอนทา้ ย ซงึ่ ถอื วา่ เปน็ การกดี กนั้ ความเจรญิ กา้ วหนา้ ใน 69 ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT นกั เรียนควรรู ขอใดกลา วไดถ ูกตองเกยี่ วกบั การเปล่ยี นแปลงการปกครอง 1 อํานาจสงู สดุ ในแผนดิน ในการปกครองประเทศหรืออาํ นาจอธปิ ไตย พ.ศ. 2475 ในระบอบประชาธปิ ไตยทอี่ าํ นาจเปน ของประชาชนทกุ คน ประชาชนจะมอบอาํ นาจ น้ันผานผแู ทนที่ตนเลือกเขาไปทําหนาที่บริหารประเทศแทนตน เรียกวา 1. การเรียกรอ งประชาธิปไตยและรฐั ธรรมนญู ของพลเมอื ง ประชาธิปไตยทางออม อยา งไรกต็ ามในทางการปฏิบตั อิ าํ นาจน้ันถกู แบง ออก 2. ความรว มมอื ของราษฎรสวนใหญท ําใหไมเกดิ เหตกุ ารณร นุ แรง ตามหนา ท่ี (Separation of Power) จากแนวคิดของมงเตสกิเออ เพ่ือการคาน 3. การมแี นวคดิ เรอ่ื งสทิ ธิ เสรภี าพ และความเสมอภาคของ อํานาจและตรวจสอบการทาํ งานของแตล ะภาคสว นใหถูกตอ งตามเจตนารมณและ ประโยชนของประเทศชาตใิ นสว นรวมนน่ั เอง คณะราษฎร 2 พระที่นัง่ อนันตสมาคม เปน พระท่นี ่งั ทร่ี ัชกาลที่ 5 โปรดเกลา ฯ ใหส รางขน้ึ 4. ความพรอ มของประชาชนท่วั ไปในการปกครองระบอบ ภายในพระราชวังดุสิต กรุงเทพมหานคร กอ สรางดว ยหนิ ออ นสขี าวจากอติ าลี เปน อาคารหนิ ออน 2 ชนั้ มีโดมอยูต รงกลาง เปนสถาปต ยกรรมแบบอิตาเลยี น ประชาธิปไตย เรอเนซองซ (Italian Renaissance) วเิ คราะหคําตอบ ตอบขอ 3. การมแี นวคดิ เรอ่ื งสทิ ธิ เสรีภาพ คูมือครู 69 และความเสมอภาคของคณะราษฎรกลมุ ตางๆ ท่ไี ดรับการศึกษา หรอื รับรจู ากชาตติ ะวันตกตางๆ ทาํ ใหเ กดิ การรว มมอื กนั ในการ วางแผนและดาํ เนินการเปลย่ี นแปลงการปกครอง โดยท่ีประชาชน สวนใหญไ มไดม ีสวนรวมหรอื เรยี กรองใหก อการ เนอ่ื งดว ยยงั ขาด ความรูค วามเขา ใจเก่ียวกบั การปกครองในระบอบใหม

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Explain Expand Evaluate Explain อธบิ ายความรู 1. ครูใหนักเรยี นสรปุ ลกั ษณะสาํ คัญของ ระบอบประชาธิปไตย เพราะไดม้ กี ารกา� หนดเงอ่ื นไขเอาไวว้ า่ ถ้าราษฎรผู้มสี ิทธอิ อกเสียงเลอื กตงั้ รฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รสยาม พทุ ธศักราช 2475 สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญน้ี ยังมีการศึกษาไม่จบประถมศึกษา (แนวตอบ ทางดา นนิตบิ ัญญตั ิรัฐธรรมนญู ระบุ ใหม ีสภาผูแทนราษฎร ทีป่ ระกอบดวยสมาชกิ สามญั มากกวา่ ครง่ึ หนง่ึ ของจา� นวนทงั้ หมดและอยา่ งชา้ ซ่ึงราษฎรเปนผเู ลอื กตง้ั ขนึ้ แตถา ราษฎรผูมีสิทธิ ออกเสียงเลือกตงั้ ยงั ไมจ บประถมศึกษาสามญั ต้องไม่เกินกว่าสิบปี นับแต่วันใช้พระราชบัญญัติ มากกวา ครงึ่ หน่งึ ดังนัน้ สภาผแู ทนราษฎร ประกอบดวยสมาชกิ 2 ประเภท คือ ผูท มี่ าจาก รัฐธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามช่ัวคราว การเลือกต้ังและผทู ่ีพระมหากษตั รยิ ท รงแตง ต้งั ขึ้น สวนทางดา นการบรหิ ารพระมหากษตั รยิ  พุทธศักราช ๒๔๗๕ สภาผู้แทนราษฎรประกอบด้วย ทรงตั้งคณะรัฐมนตรขี ึ้น ประกอบดว ย นายกรฐั มนตรี 1 คน และรฐั มนตรอี ยา งนอ ย สมาชิก ๒ ประเภท มีจ�านวนเท่ากัน คือ สมาชิก 14 คน อยางมาก 24 คน) ประเภทที่ ๑ ได้แก่ ผู้ที่ราษฎรเลือกตั้งขึ้นมาตาม 2. ครูใหน กั เรยี นรวมกันสรปุ ผลจากการ เปลย่ี นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เงื่อนไขในบทบัญญัติตามรัฐธรรมนูญ ส่วนสมาชิก (แนวตอบ ทําใหประเทศไทยมรี ะบอบการ ปกครองทม่ี พี ระมหากษตั รยิ ท รงเปน ประมขุ ประเภทท ี่ ๒ ไดแ้ ก่ ผซู้ ่ึงพระมหากษัตรยิ ์ทรงแตง่ ต้งั ภายใตร ัฐธรรมนูญท่ีเปนกฎหมายสูงสดุ ในการ ปกครองประเทศ และราษฎรมีสิทธิเสรีภาพ พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ป ก เ ก ล ้ า เ จ ้ า อ ยู ่ หั ว ท ร ง ข้ึนตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิก เทาเทียมกนั ภายใตรฐั ธรรมนญู ) พระราชทานรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช ๒๔๗๕ เมื่อวันท่ี ๑๐ ธันวาคม พ.ศ. สภาผแู้ ทนราษฎรในระหวา่ งที่ใชบ้ ทบญั ญตั เิ ฉพาะกาล ๒๔๗๕ ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช ๒๔๗๕ ๒) ทางดา้ นบรหิ าร พระมหากษตั รยิ ท์ รงตง้ั คณะรฐั มนตรขี น้ึ คณะหนงึ่ ประกอบดว้ ย นายกรัฐมนตร ี ๑ คน และรฐั มนตรอี กี อยา่ งนอ้ ย ๑๔ คน อยา่ งมาก ๒๔ คน และในการแต่งต้งั นายกรัฐมนตรี ประธานสภาผ้แู ทนราษฎรเป็นผ้ลู งนามรบั สนองพระบรมราชโองการ นอกจากนัน้ จะเลือกจากผู้ที่เห็นว่ามีความรู้ความช�านาญเป็นพิเศษ แม้มิได้เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรก็ได ้ ขยายความเขา ใจ แต่ตอ้ งเปน็ ผทู้ ่ีสามารถด�ารงต�าแหน่งทางการเมืองได้ Expand ในระยะแรกของการใช้รัฐธรรมนูญ อ�านาจการบริหารประเทศจะต้องตกอยู่ภายใต้ ครูใหน กั เรียนไปศกึ ษาเพมิ่ เตมิ เกย่ี วกับ การชน้ี า� ของคณะราษฎร ซงึ่ ถือว่าเป็นตวั แทนของราษฎรทั้งมวลในการเปลย่ี นแปลงการปกครอง รัฐธรรมนญู ของไทยวา ภายหลงั การเปลย่ี นแปลง การปกครอง พ.ศ. 2475 จนถงึ ปจ จบุ นั ประเทศไทย จนกวา่ สถานการณจ์ ะเขา้ สคู่ วามสงบเรยี บรอ้ ย ประชาชนจงึ จะมสี ทิ ธิในอา� นาจอธปิ ไตยอยา่ งเตม็ ที่ มรี ฐั ธรรมนญู มาแลว กฉ่ี บบั และแตล ะฉบบั มี สาระสาํ คัญวา อยา งไร ใหน กั เรยี นสรปุ ความรู ผลจากการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ ท�าให้ประเทศไทยมีระบอบ เปนตาราง เสน เวลา หรือรูปแบบอน่ื ๆ ตามความ เหมาะสม จากนนั้ ครูสุมใหนกั เรยี นออกมานําเสนอ การปกครองแบบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขภายใต้รัฐธรรมนูญท่ีเป็น ทีห่ นาชน้ั เรยี น กฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศ ขณะเดียวกันราษฎรก็มีสิทธิเสรีภาพเท่าเทียมกันภายใต้ รฐั ธรรมนูญดังกล่าว ตรวจสอบผล Evaluate 70 ตรวจผลงานการสบื คนรฐั ธรรมนูญของไทย ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT ขอใดเปนความแตกตา งของสมาชกิ สภาผแู ทนราษฎรใน เกรด็ แนะครู พ.ร.บ. ธรรมนญู การปกครองแผนดนิ สยามช่วั คราว พ.ศ. 2475 กบั รฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รสยาม พ.ศ. 2475 ครสู นทนารว มกนั กบั นกั เรยี นถงึ บทบาทหนา ทแ่ี ละความสาํ คญั ของนายกรฐั มนตรี 1. รปู แบบของการเลอื กตงั้ ในฐานะประมุขฝายบริหาร แลวใหนักเรียนศึกษาเพ่ิมเติมเก่ียวกับประวัติผลงานของ 2. ทมี่ าของสมาชกิ สภาผูแทนราษฎร นายกรัฐมนตรขี องไทยตัง้ แตค นแรกถงึ คนปจ จุบนั จากแหลง การเรียนรตู างๆ จากนั้น 3. หัวหนา ฝา ยนิตบิ ัญญัตแิ ละฝา ยบริหาร ใหน าํ เสนอขอ มลู ในรปู แบบผงั กราฟก ตา งๆ เชน ตาราง หรอื เสน เวลา โดยประกอบดว ย 4. จาํ นวนสมาชิกสภาผูแ ทนราษฎรแตละประเภท ขอมูลตางๆ เชน ระยะเวลาท่ีดํารงตําแหนง ผลงานที่สําคัญ เปนตน แลวนําเสนอ วิเคราะหคาํ ตอบ ตอบขอ 2. ที่มาของสมาชิกสภาผูแทนราษฎร ตอช้ันเรียน เพื่อคัดเลือกผลงานท่ีดีจัดแสดงในบริเวณท่ีเหมาะสมของช้ันเรียนหรือ กลา วคือ ใน พ.ร.บ. ธรรมนญู การปกครองแผนดินสยามชัว่ คราว โรงเรยี นตอ ไป พ.ศ. 2475 กาํ หนดใหม าจากคณะราษฎร และคอ ยๆ ลดจาํ นวนลง จนมีเฉพาะที่ไดรับเลือกต้ังจากประชาชน สว นรฐั ธรรมนญู แหง อาณาจกั รสยาม พ.ศ. 2475 มาจากการเลอื กต้งั ของประชาชน และการแตง ตั้งจากพระมหากษัตริยใ นจํานวนเทา ๆ กัน 70 คมู ือครู

กระตุนความสนใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Expand Evaluate Explain Explain อธบิ ายความรู ๗. ไทยกบั การเขา รวมสงครามโลกครั้งท่ี ๒ 1. ครูถามนกั เรยี นวาขบวนการเสรีไทยจดั ต้งั ข้นึ เพอื่ จุดประสงคใ ด สงครามโลกคร้งั ที่ ๒ เกดิ ข้ึนในทวีปยโุ รป พ.ศ. (แนวตอบ เพือ่ ตอ ตานญป่ี ุนในชวงสงครามโลก คร้งั ท่ี 2) ๒๔๘๒ ซ่ึงรัฐบาลไทยในขณะน้ันไดประกาศนโยบาย 2. เพราะเหตใุ ดหลงั สงครามโลกครงั้ ท่ี 2 สน้ิ สดุ ลง เปนกลางและพยายามรักษาสัมพันธไมตรีกับนานา ประเทศไทยจึงไมไดเปนประเทศผแู พส งคราม (แนวตอบ เพราะบทบาทการดาํ เนนิ งานของ ประเทศ ตอ มาเมอ่ื ญปี่ นุ เขา โจมตฐี านทพั เรอื ของสหรฐั - ขบวนการเสรีไทยที่ไดร บั การรบั รองจาก สหรฐั อเมรกิ าและอังกฤษ โดยถอื วาการ อเมริกาที่อาวเพิรล ทําใหสหรัฐอเมริกาและอังกฤษ ประกาศสงครามของไทยกอนหนา นั้น เปน โมฆะ) ประกาศสงครามกับญี่ปุน สงครามมหาเอเชียบูรพา 3. หากไมม ีขบวนการเสรไี ทย ประเทศไทย จงึ เกดิ ขนึ้ และในวนั เดยี วกนั ญปี่ นุ ไดแ จง ตอ รฐั บาลไทย จะไดร บั ผลอยางไรหลงั สงครามโลกครงั้ ที่ 2 (แนวตอบ ไทยจะเปนผูแพสงคราม และตอง ขอใหทหารญ่ีปุนเดินทัพผานประเทศไทย เพื่อไป จายคา ปฏกิ รรมสงครามจํานวนมาก) โจมตีดินแดนอาณานิคมของประเทศทั้งสอง ไทยซึ่ง อนสุ าวรยี ย วุ ชนทหาร1ตงั้ อยทู ต่ี าํ บลบางหมาก อาํ เภอ มีนโยบายเปนกลาง จึงขอใหญ่ีปุนยับยั้งการยกพล ขึ้นบกในไทย ญี่ปุนปฏิเสธและยกพลขึ้นบกที่จังหวัด เมอื ง จงั หวดั ชุมพร เพื่อราํ ลึกถงึ วีรกรรมอนั กลา หาญ สมุทรปราการ ประจวบคีรีขันธ ชุมพร สุราษฎรธานี ของยวุ ชนทหารชมุ พรทไ่ี ดพ ลชี พี ตอ ตา นกองทพั ญปี่ นุ เมื่อวันที่ ๘ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๘๔ นครศรีธรรมราช สงขลา และปตตานี รัฐบาลไทยในขณะน้ันพิจารณาวาไทยยังไมพรอมจึงได ตกลงยุติการสูรบกับญี่ปุน ตอมารัฐบาลไทยไดเปล่ียนนโยบายประกาศสงครามกับสหรัฐอเมริกา และองั กฤษ เพราะเล็งเหน็ วาญปี่ ุนอาจเปนฝา ยชนะสงคราม การตัดสินใจดังกลาวทําใหชาวไทยท้ังภายในและภายนอกประเทศท่ีไมเห็นดวยกับการ เปพรื่อะกรักาศษสาเงอคกรราามชขแอลงะรอัฐธบิปาไลตยไขดอรงวไมทตยัวกขันบกวอนตกั้งาขรบนวี้ใชนชกื่อารวตาอ“ตขาบนวญน่ีปกุนารโเดสยรมีไทีจุดยม”2ุงปหรมะากยอสบําดควัญย ๓ กลมุ ใหญ ไดแ ก กลมุ คนไทยในสหรัฐอเมริกา มี ม.ร.ว.เสนีย ปราโมช อคั รราชทตู ไทยประจาํ กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. เปนแกนนํา กลุมคนไทยในอังกฤษ มี ม.จ.ศุภสวัสดิ์วงศสนิท สวัสดิวัตน เปนแกนนํา และ กลุมคนไทยในประเทศไทย มนี ายปรดี ี พนมยงค ผูส าํ เรจ็ ราชการแทนพระองค เปนแกนนํา โดยสหรัฐอเมริกาและอังกฤษใหการรับรอง ขบวนการเสรีไทยปฏิบัติการอยางเปน ความลับใหความชวยเหลือฝายพันธมิตรตอตานญี่ปุนในประเทศไทยมาโดยตลอด นอกจากน้ี ยังไดคัดเลือกคนไทยท้ังทหาร ตํารวจ และพลเรือน ไปรับการฝกอาวุธกับหนวยกองกําลังของ สหรัฐอเมริกาและองั กฤษท่ีประเทศอนิ เดียและศรลี ังกา สวนในประเทศไทยกม็ คี ายฝก ทหารลับอยู หลายจังหวัด เพ่อื เตรยี มพรอมทําการสูรบกบั กองทัพญป่ี ุน แตก ็ไมเ กิดการปะทะกนั ข้ึน เนอ่ื งจาก ญปี่ นุ ประกาศยอมแพตอฝา ยพันธมิตรกอน ๗๑ กจิ กรรมทาทาย นกั เรียนควรรู ครใู หน กั เรียนสืบคนเกีย่ วกบั ขบวนการเสรไี ทยเพิม่ เติม 1 ยุวชนทหาร คือ เยาวชนทไ่ี ดร บั การฝกฝนวิชาทหารขนึ้ ในชวงระหวาง ในหัวขอ มูลเหตุในการจัดต้งั ขบวนการและการดาํ เนนิ งานของ พ.ศ. 2477 - 2490 เนอ่ื งจากในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม มนี โยบายฟน ฟู ขบวนการเสรีไทย จากน้ันนําเสนอดว ยเสน เวลา (timeline) วชิ าการทหารใหแ กประชาชน เม่อื ญี่ปนุ ยกพลขนึ้ บกในไทยในชวงสงครามโลก จากนั้นอภิปรายรวมกนั ถงึ บทบาทของขบวนการเสรีไทย คร้ังที่ 2 เหลา ยุวชนทหารไดมีสวนรว มและแสดงวรี กรรมอนั กลาหาญในการพลีชีพ ตอ ตา นกองทัพญ่ีปุน 2 ขบวนการเสรีไทย เดมิ ทียงั ไมม ีชอ่ื เรยี กขบวนการทชี่ ดั เจน แตเ ปนขบวนการ ของประชาชนชาวไทยผูรกั ชาติท่มี ีเปาหมายชดั เจน คือ ตอ งการรกั ษาเอกราช ของไทยไมใหตกเปน ของตา งชาติในสงครามโลกคร้งั ที่ 2 ตอ มาจึงมกี ารใชช่ือ “เสรไี ทย” คูมอื ครู 71

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Elaborate Evaluate Explain กระตนุ ความสนใจ Engage ครูใหน ักเรยี นดูละคร ภาพยนตร หรือศึกษา ภายหลังที่ญ่ีปุ่นได้ประกาศยอมแพ้ในสงคราม เกี่ยวกับเรือ่ งอําแดงเหมอื นกับนายริด จากนั้นให นายปรีดี พนมยงค์ ผู้ส�าเร็จราชการแทนพระองค์ นกั เรยี นรว มกนั แสดงความคดิ เหน็ บทบาทของสตรไี ทย และหัวหน้าขบวนการเสรีไทยจึงได้ออกประกาศ จากเรอื่ งดงั กลาว สันติภาพ โดยถือว่าการประกาศสงครามของไทย ต่อสหรัฐอเมริกาและอังกฤษเป็นโมฆะ สหรัฐอเมริกา (แนวตอบ เปน เรอื่ งราวของอาํ แดงเหมอื น หญงิ ไทย ให้การสนับสนุนและยอมรับรองค�าประกาศสันติภาพ คนแรกทลี่ ุกขึน้ มาทวงสทิ ธ์คิ วามเทา เทียมกันของ ของไทย ตอ่ มา ม.ร.ว.เสนยี ์ ปราโมช เขา้ ดา� รงตา� แหนง่ ผหู ญงิ ท่ไี ดม ีการระบุไวเ ปนลายลักษณอ ักษรในสมยั นายกรัฐมนตรีและได้เปดการเจรจากับฝ่ายพันธมิตร รัชกาลที่ 4 โดยไดเ รียกรองใหม ีการแกก ฎหมายท่ี การเดนิ สวนสนามของเหลา่ เสรไี ทยทถ่ี นนราชดา� เนนิ อันเป็นผลท�าให้ประเทศไทยไม่ตกเป็นประเทศผู้แพ้ ผหู ญงิ ใหม คี า ความเปน คนนอ ยกวา เพศชาย ซงึ่ เปน การเรยี กรอ งสทิ ธสิ ตรไี ทยในสมยั นนั้ ) สาํ รวจคน หา ภายหลังส้นิ สดุ สงครามโลกคร้งั ท่ี ๒ สงคราม และได้รับการรับรองให้เข้าเป็นสมาชิกของ Explore องค์การสหประชาชาติ ดังน้ันจึงกล่าวได้ว่า ความเสียสละของขบวนการเสรีไทยมีส่วนส�าคัญที่ ครูใหน กั เรียนศกึ ษาคน ควาเกยี่ วกบั บทบาท ทา� ใหป้ ระเทศไทยรอดพน้ จากการตกเป็นผูแ้ พ้สงคราม สามารถรักษาเอกราชและอธปิ ไตย ตลอด ของสตรไี ทยจากหนงั สือเรยี นหนา 72-76 หรอื จาก จนเกียรตภิ ูมขิ องชาติเอาไว้ได้ แหลง เรยี นรอู นื่ ๆ จากนน้ั ใหน กั เรยี นแบง กลมุ 4 กลมุ เพ่ือศึกษาคนควาตามประเดน็ ดงั น้ี ๘. บทบาทของสตรีไทย กลุมที่ 1 บทบาทของสตรีไทยสมยั กอ นเขาสู ในประวัติศาสตร์ไทยนับตั้งแต่สมัยโบราณถึงสมัยปัจจุบัน สตรีไทยมีบทบาทในสังคมไทย ความทนั สมัย แตกต่างกันไปตามยุคสมัยเพราะสถานการณ์ทางการเมือง เศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรมท่ี แตกต่างกัน ซงึ่ พอจะอธิบายไดด้ ังนี้ กลมุ ท่ี 2 บทบาทของสตรีไทยสมัยไทยปรบั ตวั เขา สูค วามทันสมยั ๘.๑ บทบาทของสตรไี ทยสมัยก่อนเข้าสูค่ วามทนั สมัย กลมุ ที่ 3 บทบาทของสตรีไทยในสมยั หลงั นับต้ังแต่สมัยสุโขทัยจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น สตรีไทยมีหน้าที่หลักในการท�างาน เปลย่ี นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ตบ้อ้านงแแตล่งะทงา�านม าฐหาานกะินขเพอง่ือคจวุนาเมจือเปค็นรอภบรรคยราัว1จ ะซถ่ึงูกสแ่วบน่งใหแญยก่เปป็นระชเนภชทั้นอไอพกรไ่แปลเปะท็นา ส๔ ในลกักรษณณีทะ่ีถ ึงไเดว้แลกา ่ (๑) ภรรยาพระราชทาน (๒) ภรรยากลางเมือง (บิดามารดาแต่งให้หรือเป็นภรรยาหลวง) กลมุ ท่ี 4 บทบาทของสตรไี ทยภายใตแ ผนพฒั นา (๓) ภรรยากลางนอก (อนุภรรยาทส่ี ามีไปขอหญงิ มาเลย้ี งด)ู และ (๔) ภรรยากลางทาสี (ภรรยา เศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาติ ที่ชายไปขอไถ่ตัวมาเลี้ยงดู) ส�าหรับทาสที่เป็นหญิงเมื่อบวชเป็นชี กฎหมายอนุญาตให้หลุดพ้น จากความเป็นทาสได้ ตั้งแต่สมัยอยุธยามีก�าหนดกฎเกณฑ์อนุญาตให้สตรีไทยบวชเป็นชีได้เม่ือ อธบิ ายความรู Explain อายุล่วงวัย ๕๐ ปี เพ่ือป้องกันข้อครหา ต้องโกนหัวโกนค้ิวและนุ่งห่มขาว ถือศีล ฟังธรรม สวดมนต์ทุกวัน และเจริญภาวนา บ�าเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์แก่ผู้อ่ืนด้วยการให้ทานอย่าง ครูใหน ักเรยี นอธิบายวา สตรไี ทยสมยั กอนเขาสู เครง่ ครดั ดงั น้นั สตรไี ทยที่สูงอายุและไมม่ ีภาระเลีย้ งดบู ุตรธดิ า สว่ นหนงึ่ กจ็ ะบวชเป็นช ี เพ่อื จะ ความทันสมัยมบี ทบาทอยา งไร ได้บญุ กุศลและพ้นจากความเป็นทาสได้ (แนวตอบ สตรไี ทยทัว่ ๆ ไป มหี นาท่หี ลกั ในการ 72 ทาํ งานบา น ทาํ ไร ทาํ นา เลย้ี งดลู ูก ดูแลครอบครวั แทนสามซี ง่ึ อาจไปราชการสงครามหรอื ถกู เกณฑ แรงงานจากทางราชการ) เกร็ดแนะครู ขอสอบ O-NET ขอสอบป ’52 ออกเกี่ยวกับความสมั พันธร ะหวา งไพรกับนาย ครอู าจนาํ ภาพสตรไี ทยสมยั กอ นเขา สคู วามทนั สมยั มาใหน กั เรยี นดู พรอ มอธบิ ายวา ในสงั คมไทยสมัยโบราณ การดาํ เนนิ ชวี ติ ประจาํ วนั ของสตรไี ทยโดยทวั่ ๆ ไปมศี นู ยก ลางอยใู นบา น ไมไ ดม คี วาม ความสัมพนั ธร ะหวางไพรกับมูลนายในสังคมไทยสมยั โบราณ สมั พนั ธก บั โลกภายนอกเหมอื นผชู าย เมอ่ื แตง งานภาระหนา ทจี่ ะเพม่ิ ขน้ึ นอกเหนอื จาก อยภู ายใตเ ง่ือนไขใด การทาํ งานบา น คอื การเลยี้ งลกู และดแู ลครอบครวั แทนสามี ซง่ึ อาจไปราชการสงคราม 1. ระบบกฎหมาย หรือถกู เกณฑแรงงาน 2. ความจงรกั ภักดี 3. คา นยิ มและประเพณี นักเรยี นควรรู 4. วฒั นธรรมและกฎหมาย วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 1. ระบบกฎหมาย เน่ืองจากมี 1 ฐานะของความเปน ภรรยา เมื่อภรรยามฐี านะแตกตา งกนั การรบั มรดกก็ บทบัญญัติขอบงั คบั และบทลงโทษไวอยางชดั เจน ดงั ปรากฏใน แตกตางกนั ไปตามลาํ ดบั ภรรยาทาสจะไมไดรับมรดก ไดแ คเปน ไทแกต นเอง กฎหมายตราสามดวงทสี่ บื ทอดมาแตค รง้ั กรงุ ศรอี ยธุ ยา มสี าระสาํ คญั เทา นัน้ บงั คบั ใหไ พรต อ งอยใู ตส งั กดั ของมลู นาย โดยจดทะเบยี นไพร วาอยใู ตบ งั คับของมลู นายใด ไพรมีหนาทีถ่ ูกเกณฑไ ปใชแ รงงาน 72 คูมอื ครู ดา นตางๆ เชน ทาํ ไร ไถนา ทาํ การศกึ สงคราม ไพรท ีล่ ะเมดิ ขอ บังคบั ตอ งถกู ลงโทษตามทกี่ ฎหมายกําหนด

กระตุนความสนใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Evaluate Explain Expand Explain อธบิ ายความรู ๘.๒ บทบาทของสตรีไทยสมัยไทยปรับตวั เข้าสคู่ วามทนั สมัย 1. ครใู หต วั แทนกลมุ ที่ 1 สง ตวั แทนออกมานาํ เสนอ เรอื่ งบทบาทของสตรไี ทยสมัยกอนเขา สูความ สตรีไทยเร่ิมมกี ารเปลี่ยนแปลงการดา� เนนิ ชวี ติ ที่เป็นอสิ ระมากขึ้น เพราะพระบรมราโชบาย ทันสมยั ทางดา้ นความทนั สมยั ของพระมหากษตั รยิ ์ไทยในสมยั น้ี 2. ครูใหน กั เรียนรว มกนั อภปิ รายในประเด็นสทิ ธิ และความเสมอภาคของสตรีไทยกอนเขา สู สตรีไทยยังคงท�างานในบ้านเพ่ือเลี้ยงดูครอบครัว ความทนั สมยั พรอ มยกตวั อยางประกอบ และออกไปท�านา ท�าไร่ ท�าสวนของตนเองและของ 3. ครถู ามนักเรยี นวา ในสมัยปรบั ตวั เขา สูความ ทันสมยั บทบาทของสตรีไทยเปลี่ยนแปลง มูลนาย แต่ก็ได้รับการอนุญาตจากทางราชการให้มี หรอื ไม เพราะเหตุใด ใหยกตวั อยางประกอบ (แนวตอบ ในสมยั นส้ี ตรีไทยยงั คงทาํ งานในบาน อสิ ระมากกวา่ เดิม เช่น ในสมัยรัชกาลที ่ ๔ พระบาท เพ่ือเลี้ยงดูครอบครวั และออกไปทาํ นา ทําไร ทําสวน แตกไ็ ดรบั อิสรภาพมากขึน้ เชน ผูหญงิ สมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเห็นถึงความ มโี อกาสไดรับการศกึ ษา พน จากความเปนทาส สามารถพึ่งตนเองไดทางเศรษฐกจิ เปน ตน ) เดือดร้อนของราษฎร ทรงให้งดเว้นการเอาผู้หญิงมา 4. ครูใหต ัวแทนกลมุ ท่ี 2 สง ตัวแทนออกมา หัดละคร ห้ามมิให้ไปจับบุตรหลานของขุนนางและ นําเสนอเรอ่ื งบทบาทของสตรไี ทยสมยั ปรบั ตัว เขาสคู วามทันสมัย ราษฎรท่ีบิดามารดาญาติพ่ีน้องไม่ได้ยินยอม ดังน้ัน 5. ครูใหน ักเรียนอธบิ ายวา สตรีไทยช้นั สูงและ จงึ ปรากฏวา่ ในโรงละครหลวงไมม่ ผี หู้ ญงิ ทถี่ กู จบั มาเลน่ ในสมัยรัชกาลท่ี ๔ - ๕ สตรีไทยมีโอกาสได้รับการ ชั้นกลาง และชนชนั้ ลา งมีบทบาทแตกตา งกัน ละครอีก ทรงอนุญาตให้เจ้านายมหาดเล็กในวัดหรือ ศึกษา โดยเฉพาะสตรีชั้นสูงและช้ันกลาง ท�าให้ อยางไรในสมัยปรบั ตวั เขา สคู วามทนั สมยั บุตรขุนนางที่พอใจหญิงในวังก็ให้สารภาพ ถ้าเห็นว่า สถานภาพของสตรีดขี ึ้น (แนวตอบ สถานภาพของสตรีชนชน้ั สูงและ ชนชัน้ กลางดีกวาชนชัน้ ลา ง เพราะมโี อกาส เหมาะสมก็จะทรงยกให ้ ไมท่ รงยกผหู้ ญงิ ฝา่ ยในให้แก่ ดานการศึกษาเลาเรียนมากกวา) เช้ือพระวงศ์หรือขุนนางท่ีมีความดีความชอบเหมือน 6. ครใู หน ักเรียนแสดงความคิดเห็นวา การปฏริ ปู การศกึ ษาไทยในสมยั รชั กาลท่ี 4-5 สง ผลให กับประเพณีที่มีมาแต่เดิม เพราะทรงเห็นว่ามิได้เป็น บทบาทของสตรีไทยเปล่ยี นแปลงหรือไม อยา งไร เชลยทพั มา เปน็ ต้น รับการใศนึกสษมา1ัย รแัชลกะาในลทสมี่ ัย๔ร-ัช๕ก าเลปทดี่ โอ๕ก าผสู้หใหญ้ผิงู้หพญ้นจิงาไดก้ ความเป็นทาส ท�าให้ผู้หญิงซ่ึงมีความเป็นแม่และ เมียสามารถพ่ึงตนเองได้ในทางเศรษฐกิจ และเป็น ประโยชนต์ อ่ การสรา้ งสรรคค์ วามเจรญิ ใหก้ บั สงั คมไทย การปฏริ ปู ประเทศเขา้ สคู่ วามทนั สมยั ในสมยั รชั กาลท ี่ ๕ ท�าให้สถานภาพของผู้หญิงชนชั้นสูงและชนชั้นกลางดี ข้ึน เพราะมีโอกาสด้านการศึกษาเลา่ เรยี น แต่ผู้หญิง ในสมัยไทยปรับตัวสู่ความทันสมัย สตรีไทยชนชั้น ชนชั้นล่างก็มีสถานภาพที่ด้อยลง เพราะมีโอกาสทาง ล่างก็ยังมีสถานภาพด้อยอยู่ เน่ืองจากมีโอกาส ด้านการศกึ ษาน้อยกว่า ทางการศกึ ษานอ้ ย 73 กิจกรรมทาทาย นกั เรยี นควรรู ครใู หนักเรยี นศึกษาคนควา เพม่ิ เตมิ เกยี่ วกับบทบาทของสตรี 1 การศกึ ษา ในสมยั โบราณท่ยี ังไมมกี ารจัดการศึกษาอยา งเปน ระเบยี บ ตอสงั คมไทยในประวัติศาสตร จากแหลงการเรยี นรูตา งๆ แลว แบบแผน วัดและพระสงฆม หี นาท่ีในการจัดการศึกษาอบรมบม นสิ ยั และฝกหดั เขยี นบทความเก่ียวกบั บทบาทของสตรใี นประวัตศิ าสตรไทย การอานเขียนตางๆ ใหแ กเ ดก็ ผูช าย สว นเด็กผหู ญิงจะไดร บั การอบรมจากครอบครัว ในประเด็นทีต่ นสนใจและตองการนําเสนอ ความยาวไมตาํ่ กวา ใหเ ปน แมศ รเี รือน กระทั่งสมัยรัชกาลที่ 5 ทกี่ ารศกึ ษาไทยเขา สสู มยั ของการจดั 1 หนา กระดาษ A4 จากนัน้ ครรู วบรวมและคดั เลือกผลงานทด่ี ี การศึกษาที่มีระเบยี บแบบแผน โดยมกี ารต้ังกรมศึกษาธกิ ารข้นึ ใน พ.ศ. 2430 แลว ใหนักเรียนเจา ของผลงานนาํ เสนอตอชัน้ เรียน แลวอภปิ ราย หลักสตู รการศกึ ษาในสมัยแรกก็ยังคงมุงเนน บทบาทหนาท่ตี า งกนั ระหวางเด็กผูชาย รวมกนั ถึงบทบาทของสตรีตอสงั คมไทยในอนาคต และเด็กผูหญิง จนภายหลงั การเปล่ยี นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 แนวคิดการ จดั การศกึ ษาทีแ่ ตกตางกนั ระหวา งหญิงกบั ชายจึงไดเ ร่ิมผอนคลายลง คูม อื ครู 73

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Expore Elaborate Evaluate Engaae Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ครูใหต วั แทนกลุม ที่ 3 สง ตัวแทนออกมา ๘.๓ บทบาทของสตรีไทยในสมยั หลังเปลยี่ นแปลงการปกครอง นาํ เสนอเรือ่ งบทบาทของสตรีไทยในสมยั หลงั พ.ศ. ๒๔๗๕ เปลย่ี นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ภายหลังการเปล่ยี นแปลงการปกครองใน พ.ศ. ๒๔๗๕ ผู้หญิงไทยมสี ิทธอิ อกเสียงเลอื กตง้ั 2. ครูถามนกั เรยี นวา ภายหลังเปลย่ี นแปลง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร แต่ถึงกระนั้นผู้หญิงจ�านวนน้อยมากท่ีเพ่ิงจะได้เข้าไปมีส่วนร่วมใน การปกครอง สังคมเปดโอกาสใหสตรีไทย ทางการเมอื ง ผหู้ ญงิ มกั ถกู กดี กนั ทางการเมอื งทเี่ ปน็ ทางการ นอกจากน ี้ ผหู้ ญงิ ยงั คงมสี ว่ นรว่ มใน มบี ทบาทมากนอ ยเพียงใด การใช้อ�านาจรัฐน้อยมาก ดังจะเห็นได้จากบทบาทในพรรคการเมืองและการได้รับการเลือกตั้งใน (แนวตอบ สตรไี ทยมสี ิทธิออกเสยี งเลือกต้ัง รฐั บาลหรอื ในระบบราชการ ผู้หญงิ ยังคงเปน็ สว่ นนอ้ ยในแวดวงของอา� นาจทางการเมอื ง สมาชกิ สภาผแู ทนราษฎร แตก ม็ สี ตรจี าํ นวนนอ ย แ ต่เดิมใปนรสะมเพัยสณงีไคทรยาถมือโลวก่าผคู้หร้ังญทิงี่ เป๒็น ชรัฐ้าบงเาทล้าไหดล้มังีน โอยยบู่กายับสเหร้ายง้า1ชเฝา้ตากิแับลเะรใือหน้คเวทา่ามนส้ัน�าค ัญงากนับนสอตกรบีไ้ทานย ท่ีไดเขาไปมีสว นรว มในทางการเมือง และ หรอื การประกอบอาชพี สว่ นใหญเ่ ปน็ เรอื่ งของผชู้ าย ดงั นนั้ เพอื่ ใหเ้ ขา้ ใจถงึ บทบาทของสตร ี รฐั บาล มสี ว นรว มในการใชอ าํ นาจรฐั นอ ยกวา ผชู ายมาก) จึงไดต้ ้งั วฒั นธรรมฝ่ายหญิงขึ้น โดยมวี ตั ถุประสงค์จะยกฐานะของหญิงไทยใหเ้ ทา่ เทยี มกับผู้ชาย ส�านักงานวัฒนธรรมฝ่ายหญิงได้ยึดหลักความเสมอภาคของเพศเป็นพื้นฐาน คือ ท�าให้ 3. ครใู หน กั เรยี นแสดงความคดิ เหน็ เกย่ี วกบั คาํ กลา ว บทบาทและสถานภาพของหญิงเท่าเทียมกับชายก่อน โดยเฉพาะงานท่ีเก่ียวข้องกับทางราชการ ที่วา “ผชู ายเปน ชา งเทาหนา ผหู ญงิ เปน ชาง เชน่ รฐั บาลไดป้ ระกาศยกเลิกยศทหาร ตา� รวจ ที่นา� หนา้ ด้วยคา� ว่า “นาย” เช่น นายพนั ตร ี เปน็ เทา หลงั ” นกั เรยี นเหน็ ดว ยกับคํากลา วนี้หรือไม เพราะเหตใุ ด ใหบันทกึ ลงกระดาษ A4 แลวนาํ สงครผู สู อน เพชันน่ ต รพี ันปโทระหกญาศิง ใหท้ย่านศทผหู้หญารงิ แลกะ่ผเอู้หยี ญดิง ทพ่ีมิบีบูลทสงบคารทาสม�า2 คเปัญน็ ๆต น้ โดยให้เติมค�าว่า “หญิง” หลังยศทหาร ผู้หญิงได้มีบทบาทในการเข้ารับราชการบางต�าแหน่งมากขึ้น เพราะแต่เดิมได้มีข้อบังคับ ของขา้ ราชการพลเรอื นหา้ มแตง่ ตงั้ สตรเี ขา้ รบั ราชการ บางตา� แหนง่ รฐั บาลก็ใหม้ กี ารประกาศยกเลกิ นอกจาก ต�าแหน่งที่มีลักษณะ ปริมาณ หรือคุณภาพของงาน ไม่เหมาะสมแกก่ ารแตง่ ต้งั สตรีเข้ารบั ราชการ ทางราชการไดอ้ อกคา� สง่ั ให้ผู้ชายยกย่องภรรยา หากหญิงผู้เป็นภรรยาของข้าราชการหรือประชาชน มีทุกข์ร้อนเกี่ยวกับการปฏิบัติและความประพฤติของ สามี ทางส�านักงานวัฒนธรรมฝ่ายหญิงจะยื่นมือ ช่วยเหลือ แต่ถ้าเป็นข้าราชการเกิดระหองระแหง กับภรรยาโดยไม่มีเหตุผลให้ถือว่าผิดวินัยและได้รับ การลงโทษ ดังน้ัน สตรีไทยจึงมีบทบาทในสังคมไทย พนั โทหญิง ท่านผ้หู ญงิ ละเอียด พบิ ูลสงคราม มากข้ึน เพราะรัฐบาลได้ให้ความส�าคัญกับสถานภาพ นายทหารพิเศษประจ�ากองทัพบกและราชองครักษ์ ของสตรีไทย พเิ ศษ พ.ศ. ๒๔๘๕ 74 นักเรียนควรรู บรู ณาการเช่อื มสาระ ครูสามารถนําเนอ้ื หาเร่อื งบทบาทของสตรีกบั สงั คมไทยไป 1 เหยา เรอื น บานเรือน ครอบครวั มกั ใชคกู ับคาํ วา เรอื น เปน เหยาเรอื น บรู ณาการเชือ่ มกบั กลมุ สาระการเรยี นรูภ าษาไทย วิชาหลกั ภาษา ปจจบุ ันพบมากในการใชเ ก่ียวกบั สถานทีแ่ ขง ขนั กีฬา เชน ฟุตบอลรอบชงิ ชนะเลศิ และการใชภาษา เรอื่ งการพดู แบบตา งๆ โดยเฉพาะการโตวาที ระหวางทมี ก. กบั ทมี ข. แขง ขนั ท่สี นามเหยา ของทีม ก. หมายถึง แขงกนั ทสี่ นาม แลวใหนกั เรียนศกึ ษาคนควา เก่ียวกับบทบาทของสตรแี ละบุรุษ ทท่ี ีม ก. เปน เจาของหรอื ใชในการฝกซอม พักผอน เปนตน ตอสงั คมไทยเพ่ือโตว าทเี ก่ยี วกบั บทบาทของสตรีกบั สังคมไทยใน 2 พบิ ลู สงคราม เปนนามสกลุ ทมี่ าจากบรรดาศกั ดแิ์ ละราชทนิ นามของ ญัตติตา งๆ เชน หญงิ หรอื ชาย : ชางเทาไหน / ใครสําคญั ? หลวงพบิ ลู สงคราม นามสกลุ เดิม ขตี ตะสงั คะ ภายหลงั ไดเ ลือ่ นยศเปนจอมพลและ ผนู ําชายหรือหญิงจะพฒั นาชาตไิ ดเจรญิ ยง่ิ กวากัน แลวอภปิ ราย ดํารงตําแหนงนายกรัฐมนตรใี น พ.ศ. 2481 มแี นวคิดที่สําคญั ในการสรา งชาตดิ ว ย รวมกนั ถงึ การสงเสรมิ บทบาทของสตรตี อสงั คมไทยในอนาคต นโยบายชาตินิยม ซ่งึ ปรากฏผลสบื เนือ่ งมาถงึ ปจ จบุ นั หลายประการ เชน จากนัน้ นักเรยี นบันทกึ สรปุ ผลการอภปิ รายลงในสมดุ การเปลยี่ นชอื่ ประเทศสยามเปน ไทย การใชเ พลงชาตไิ ทย และการกลา วทกั ทายกนั ดวยคําวา สวสั ดี 74 คมู อื ครู

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Explain Expand Evaluate อธบิ ายความรู Explain ๘.๔ บทบาทของสตรีไทยภายใต้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสงั คม 1. ครใู หต วั แทนกลมุ ที่ 4 สงตัวแทนออกมา แหง่ ชาติ นําเสนอเร่ืองบทบาทของสตรีไทยภายใต แผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาติ ภายหลังท่ีได้มีการประกาศใช้แผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติ (ซ่ึงต่อมาได้เปล่ียนเป็นแผน 2. ครใู หน ักเรยี นแสดงความคดิ เหน็ วา พัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแห่งชาติ) ต้งั แต่ พ.ศ. ๒๕๐๔ เป็นต้นมา ได้มกี ารม่งุ พฒั นาดา้ นการ บทบาทของสตรีไทยในอดีตกบั ปจจบุ ัน มคี วามแตกตา งกนั อยางไร ศึกษา ท�าให้สตรีไทยมีโอกาสในการท�างานท่ีเท่าเทียมกับผู้ชาย มีการแก้ไขกฎหมายให้สตรีได้มี (แนวตอบ ในอดีตสตรีไทยมบี ทบาททางดา น สังคมจํากัด สว นในปจจบุ นั การปกครอง สิทธิเสมอภาคกับผู้ชายมากข้ึน แต่ยังไม่สมบูรณ์ นโยบายท่ีมุ่งเน้นให้สตรีได้เข้าไปมีบทบาทใน ในระบอบประชาธิปไตย และสภาพสงั คมที่ เปลย่ี นแลงไป ไดเปด โอกาสใหสตรที กุ กลมุ ทางเศรษฐกิจ และการมีส่วนร่วมในกระบวนการตัดสินใจในระดับต่างๆ ท�าให้เกิดการขยายตัว ไดมบี ทบาททดั เทียมกบั บุรษุ มากขึน้ ทงั้ การ ประกอบอาชพี การดําเนินชีวติ ในสงั คม) ของบทบาทของสตรีในแง่มุมต่างๆ อย่างกว้างขวาง เช่น การส่งเสริมกิจกรรมเสริมรายได้ท่ีท�า 3. ครใู หนักเรยี นแสดงความคิดเห็นวา ในครวั เรอื น งานสงั คมสงเคราะห ์ บทบาทในตลาดแรงงาน เปน็ ตน้ ภายหลงั ประกาศใชแ้ ผนพฒั นา แผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแหงชาติ สง ผลตอบทบาทของสตรีไทยหรือไม อยางไร เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ สตรีไทยได้กลายเป็นส่วนประกอบที่ส�าคัญของแรงงานของประเทศ (แนวตอบ แผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาติ ไดม งุ พัฒนาดานการศกึ ษา ทาํ ใหส ตรีไทยมี แตแ่ รงงานสตรจี า� นวนมากกย็ งั ทา� งานที่ได้รบั ผลตอบแทนต่�าและมีความมัน่ คงน้อย โอกาสในการทํางานทเี่ ทา เทยี มกบั ผชู าย มีการแกไ ขกฎหมายใหส ตรีไดม ีสทิ ธิเสมอภาค ผลของการพัฒนาด้านเศรษฐกิจที่ผ่านมา ท�าให้ตลาดแรงงานในภาคเกษตรกรรมลดลง กับผูชายมากขน้ึ นอกจากนี้ นโยบายท่มี ุงเนน ใหส ตรไี ดเขา ไปมีบทบาทในทางเศรษฐกิจ สตรีจึงหันมาประกอบอาชีพค้าขาย การหัตถกรรม และการบริการเป็นหลัก การท่ีสตรีไทยได้ ทาํ ใหเ กิดการขยายตัวของบทบาทของสตรี ในดานตางๆ เชน การสง เสรมิ กิจกรรมเสรมิ เปล่ียนอาชีพจากท้องไร่ท้องนาและงานบ้านเข้าสู่ภาคอุตสาหกรรมอย่างต่อเน่ือง จึงได้กลายเป็น รายไดท่ที าํ ในครัวเรือน เปนตน) แรงงานราคาถูก ต้องเสียเปรียบแรงงานชายทั้งด้านรายได้และโอกาสในการเล่ือนต�าแหน่งหน้าที่ ในหน่วยงานหรือองค์กรต่างๆ รวมท้ังต้องเผชิญกับปัญหาการกีดกันทางเพศ นอกจากนี้เร่ือง ค่าจ้างแรงงานและสภาพแวดล้อมในการทา� งานกฎหมายกย็ ังไมย่ ุตธิ รรมและเลอื กปฏิบัติ หลงั จากทปี่ ระชาธปิ ไตยของไทยไดเ้ ปด กวา้ งขนึ้ มีส่วนท�าให้สตรีไทยเข้าไปมีส่วนร่วมในการก�าหนด นโยบายสาธารณะเพ่ิมมากขึ้น แต่ก็ยังไม่เท่าเทียม กบั ผู้ชาย โดยเฉพาะบทบาททางการเมอื ง เชน่ เปน็ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา รัฐมนตรี รวมท้ังเป็นผู้บริหารในหน่วยงานทั้งภาครัฐและภาค ขยายความเขา ใจ Expand เอกชน เชน่ อธิบดีกรม ปลัดกระทรวง ผวู้ ่าราชการ ครูใหน ักเรยี นเสนอแนวคดิ วา จะมวี ิธีใดบาง ทจี่ ะทาํ ใหส ตรีไทยในปจจบุ นั มีบทบาทมาก โดย ผจู้ ดั การบรษิ ทั เปน็ ตน้ จา� นวนของสตรมี นี อ้ ยกวา่ ผชู้ าย ใหบันทกึ ลงกระดาษ A4 จากนนั้ ครูสุมใหนกั เรยี น ออกมานําเสนอที่หนาช้ันเรียน มาก และมอี ตั ราเพมิ่ ชา้ มาก สา� หรบั สตรที จี่ ะมบี ทบาท ไดท้ ดั เทยี มกบั ฝา่ ยชายในเรอื่ งเหลา่ นน้ั มกั จะมพี นื้ ฐาน สตรีไทยในปจจุบันสามารถประกอบอาชีพ และมี ทางเศรษฐกิจดแี ละมีการศกึ ษาสูงกว่าผูช้ าย บทบาทในสังคมเท่าเทยี มกับผู้ชาย 75 ตรวจสอบผล Evaluate ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEิดT ตรวจผลงานการเขียนเสนอแนวคิดเรือ่ งบทบาท ของสตรไี ทยในปจ จุบัน การใชแผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสังคมแหง ชาตมิ ีผล ตอ การเปลย่ี นแปลงสถาบนั ครอบครัวไทยอยา งไร บูรณาการอาเซยี น แนวตอบ การมุง เนนพัฒนาเศรษฐกิจสง ผลใหสถาบนั ครอบครัว เปลี่ยนแปลงไปในหลายดาน ท่สี าํ คญั ไดแ ก การมลี กั ษณะเปน ครูสามารถจัดกจิ กรรมการเรียนรูบรู ณาการอาเซียนโดยการเตรียมวีดิทัศน ครอบครวั เดยี่ วมากขน้ึ ความผกู พนั ระหวา งญาตแิ ละคนในครอบครวั หรอื ภาพและขอ มูลของสตรที ี่มบี ทบาทเปนผนู ําของประเทศตางๆ ในภูมภิ าค ลดนอ ยลง จากความจาํ เปน ทางเศรษฐกจิ ทบี่ ดิ ามารดาตอ งทาํ งานหนกั เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต เชน นางคอราซอน อาคีโน นางเมกาวารติ ซกู ารโ นบตุ รี เพอื่ หารายไดม าจนุ เจอื ครอบครวั ตลอดจนการอพยพเขา สเู มอื งใหญ และนางอองซาน ซูจี มาใหนักเรยี นศึกษารวมกัน แลวสนทนาสอบถามความรู เพื่อหางานทํา สงผลใหบุตรหลานซ่ึงเปนเยาวชนของชาตไิ มได เกยี่ วกับบทบาทของสตรีในการเปน ผนู ําของประเทศดงั กลา ว รบั การอบรมเล้ียงดจู ากบดิ ามารดาอยางใกลชดิ เชนในอดีต จากน้นั ใหนักเรยี นชว ยกนั คนควาภาพและขอ มูลเพมิ่ เตมิ เพ่อื จัดปายนิเทศ เผยแพรค วามรบู ทบาทของสตรีในฐานะผูน าํ ของประเทศสมาชิกอาเซียน เปนการ สง เสรมิ ใหน กั เรยี นตระหนกั ถงึ ความเสมอภาคทางเพศและสทิ ธมิ นษุ ยชนตามกรอบ ความรวมมือประชาคมอาเซียนในดา นสังคมและวฒั นธรรม คมู อื ครู 75

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Elaborate Evaluate Explain กระตนุ ความสนใจ Engage ครูใหนักเรยี นยกตวั อยางพระมหากษตั รยิ ไทย นอกจากนี้ บทบาทของสตรีไทยในตลาดแรงงานยังคงพบปัญหาของความไม่เท่าเทียมกับ ที่มบี ทบาทในการพฒั นาชาตไิ ทย พรอ มบอกพระราช- แรงงานชาย เชน่ สตรไี ด้รบั การศกึ ษานอ้ ยกว่า มอี ัตราการไมร่ ู้หนงั สือมากกว่า ไดค้ ่าแรงต่�ากวา่ กรณียกจิ ที่สําคญั มีอตั ราการว่างงานสงู กว่า ถูกกีดกนั จากบางอาชพี และการรับตา� แหนง่ ในระดบั บริหารมากกว่า ในปจั จบุ นั สตรไี ทยจ�านวนมากต้องออกไปทา� งานนอกบ้าน ขณะเดียวกนั ก็ตอ้ งแบกรบั ภาระ (แนวตอบ พระมหากษัตรยิ ไทยท่มี ีบทบาทสาํ คัญ งานบ้าน ท�าให้เกิดความเครียด สตรีไทยชนชนั้ ล่างในสังคมไทยตอ้ งทา� งานทกุ อยา่ งเอง โดยไม่มี เชน การจา้ งคนอืน่ มาแทนเหมือนสตรที ีม่ ีฐานะดี กล่าวโดยสรุป ในปัจจุบันถึงแม้ว่าสตรีไทยจะเข้ามามีบทบาทในทางเศรษฐกิจ การเมือง • พอขุนรามคาํ แหงมหาราช ทรงคิดประดษิ ฐ และสังคมเช่นเดียวกับผู้ชาย แต่ถึงกระนั้นก็ยังไม่มีความทัดเทียมเท่ากับผู้ชายอย่างแท้จริง ลายสอื ไทย ดังจะเหน็ ได้จากขอ้ บัญญตั ิในกฎหมายครอบครวั กฎหมายสญั ชาต ิ และกฎหมายแรงงาน เปน็ ต้น ท่ียังไมเ่ ป็นธรรมตอ่ สตร ี ดังนน้ั จึงควรมกี ารแก้ไขในเรื่องสทิ ธิของสตรตี อ่ ไป • สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช ทรงประกาศ อิสรภาพของกรงุ ศรอี ยธุ ยา ๙. บทบาทของสถาบันพระมหากษัตรยิ ใ์ นการพัฒนาชาติไทย • พระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลาเจา อยูห วั จากพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ของไทยต้ังแต่สมัยโบราณจนถึงสมัยปัจจุบัน สถาบัน ทรงปฏิรูปบา นเมืองใหทันสมยั ) พระมหากษัตริย์มีความส�าคัญอย่างยิ่งต่อสังคมไทย รวมถึงประเทศไทยอย่างต่อเนื่อง ถึงแม้ว่า จะยอ้ นกลบั ไปในสมัยสโุ ขทัย อยุธยา ธนบรุ ี จนกระท่งั ถงึ สมัยรตั นโกสนิ ทร์ในยคุ ปัจจบุ นั สถาบนั สาํ รวจคน หา Explore พระมหากษัตริย์ก็มีบทบาทส�าคัญในการสถาปนาอาณาจักร เสริมสร้างความเจริญก้าวหน้าใน ด้านต่างๆ ให้กับสังคมไทยและประเทศชาติ ไม่ว่าจะเป็นการป้องกันและรักษาเอกราชของชาติ ครูใหน ักเรียนศกึ ษาคนควาเกย่ี วกบั บทบาท การสรา้ งสรรค์วฒั นธรรมไทย การทา� นบุ า� รงุ การฟนื้ ฟดู า้ นเศรษฐกิจ หรือการยกฐานะเกียรตภิ ูมิ ของสถาบนั พระมหากษัตริยในการพฒั นาชาตไิ ทย ของคนไทยให้ทันสมัย เป็นต้น ถ้าคนไทยทุกคนศึกษาประวัติศาสตร์ไทยด้วยความส�านึกของ จากหนงั สอื เรยี นหนา 74-79 หรอื จากแหลง เรยี นรอู นื่ ๆ ความเปน็ ไทยอยา่ งแทจ้ รงิ กจ็ ะพบวา่ ทป่ี ระเทศไทยสามารถดา� รงอยไู่ ดม้ าจนกระทงั่ ทกุ วนั น ี้ สว่ นหนงึ่ เพอ่ื นาํ มาอภปิ รายรวมกนั ในช้ันเรยี น กเ็ พราะบทบาทของสถาบันพระมหากษตั ริย์ อธบิ ายความรู Explain ค ๙�าว.๑่า “ลสกัถาษบนัณ”1 ะทแาลงดะ้าคนวสงัาคมมเวปทิ ยน็ า2ม หามขาอยถงงึส ถแบาบบในนั กพารรคะิดมกาหรการกะทษา� ัตเรรอื่ ิยงส์ า� คญั เรื่อง 1. ครนู าํ ภาพยนตรหรอื สารคดที ีแ่ สดงถงึ บทบาท ตา่ งๆ ของคนในสงั คมหนงึ่ จดั ไดว้ า่ เปน็ สถาบันของสังคมใหญ ่ การกระท�าทางสังคมมกี ารปฏบิ ตั ิ ของพระมหากษัตริยในการพัฒนาชาติไทย สืบต่อกันมา โดยมีแบบอย่างชัดเจน และเป็นท่ียอมรับของสังคม เช่น สถาบันพระมหากษัตริย ์ เชน ตํานานสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช สถาบนั ครอบครัว สถาบนั การศกึ ษา สถาบันศาสนา สถาบันการเมืองการปกครอง เปน็ ต้น เปนตน มาใหนกั เรยี นดู จากนัน้ ใหนักเรยี น ส�าหรับค�าว่า “พระมหากษัตริย์” เป็นค�าที่ระบุให้เห็นหน้าท่ีของพระมหากษัตริย์อย่างหน่ึง รวมกันอภปิ รายถึงบทบาทของสถาบนั แตย่ งั มีคา� อนื่ ๆ ที่แสดงถึงอ�านาจหนา้ ท่แี ตกต่างกันออกไป ดงั นี้ พระมหากษัตริยในการพฒั นาชาติไทย 76 2. ครูใหน กั เรยี นบอกความสาํ คญั ของสถาบนั พระมหากษตั ริยต อ การพัฒนาชาตไิ ทย (แนวตอบ สถาบนั พระมหากษรั ยิ มบี ทบาทสําคัญ ในการสถาปนาอาณาจักรของไทย เสริมสรา ง ความเจริญกา วหนา ในดา นตางๆ ปกปอ งและ รกั ษาเอกราชของชาติ รวมท้ังการสรางสรรค และทํานบุ าํ รุงวฒั นธรรมไทย) นกั เรยี นควรรู ขอ สอบ O-NET ขอสอบป ’51 ออกเก่ยี วกับเหตกุ ารณใ นสมัยรัชกาลท่ี 5 1 สถาบัน พจนานุกรมศพั ทสงั คมวิทยา ไดใหค วามหมายของสถาบันทางสงั คม ขอใดไมไ ดเกิดข้ึนในรชั สมัยพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา วา หมายถงึ ยอดรวมของรปู แบบความสัมพนั ธ กระบวนการ และวสั ดุอปุ กรณ เจา อยหู ัว ทีส่ รา งขน้ึ เพือ่ สนองประโยชนส ําคญั ๆ ทางสังคมในเรื่องใดเรื่องหน่ึง ทุกสถาบนั 1. การปฏิรูปการศึกษา จงึ มีจารตี ประเพณี กฎเกณฑ ธรรมเนยี มปฏบิ ัติ และวสั ดุอปุ กรณตางๆ ของตนเอง 2. การจดั ต้งั กระทรวง เชน อาคาร สถานที่ เครอื่ งจกั รกล อปุ กรณสือ่ สาร เปนตน 3. การปรับปรุงกองทัพใหทันสมยั 2 สงั คมวิทยา วิชาท่ศี ึกษาเก่ยี วกับความสัมพันธร ะหวางพฤตกิ รรมของมนษุ ย 4. การประกาศใชประมวลกฎหมายแพงและพาณชิ ย กบั สงั คม โดยใชห ลกั วทิ ยาศาสตรในการศึกษาเพอ่ื เขาใจธรรมชาติของมนุษยและ วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 4. การประกาศใชป ระมวลกฎหมาย สงั คม สงั คมวทิ ยากาํ เนดิ ขน้ึ ในยโุ รป ราวกลางครสิ ตศ ตวรรษท่ี 19 โดยแยกออกจาก แพง และพาณชิ ย เกดิ ขน้ึ เปน ครง้ั แรกในสมยั พรชั กาลที่ 6 พ.ศ. 2466 วชิ าปรัชญา เน่อื งจากความเปลี่ยนแปลงทางสงั คมอันเกดิ จากความเจริญกา วหนา แตไ ดม ีการราง ใน พ.ศ. 2451 สมัยรชั กาลที่ 5 ภายหลงั การ ทางวิทยาศาสตรธ รรมชาติและการปฏิวัตอิ ุตสาหกรรม ประกาศใชก ฎหมายลักษณะอาญา ทง้ั นเ้ี พอื่ ริเริม่ การขอยกเลิก สนธสิ ัญญากับชาตติ ะวนั ตกตา งๆ ทไ่ี มเปนธรรม 76 คมู ือครู

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Evaluate Explain Expand Explain อธบิ ายความรู (๑) “พระเจา อยหู วั ” หมายถงึ การยอมรับในสภาพความเปน เทพเจา ขณะเดียวกัน 1. ครูใหนักเรยี นยกตวั อยางคาํ ทเี่ กี่ยวของกบั กเ็ ปนประมุขแหง รัฐหรอื เปนหวั หนา ผูคนทั้งปวง สถาบันพระมหากษัตรยิ  แลวใหนักเรยี นบอก ความหมาย (๒) “พระเจา แผน ดนิ ” หมายถงึ ผซู งึ่ เปน เจา ของแผน ดนิ ทงั้ ประเทศ แลว พระราชทาน (แนวตอบ คาํ ท่สี ําคญั เชน สทิ ธิน้นั ใหแ กราษฎรทวั่ ไปไดท าํ มาหากนิ ตามพระราชอาํ นาจ • พระเจา อยหู วั หมายถึง การยอมรับในสภาพ ความเปน เทพเจา ขณะเดยี วกันก็เปน ประมุข (๓) “เจาชีวิต” หมายถึง ราษฎรมอบหมายพระราชอํานาจใหแกพระมหากษัตริยได แหงรฐั หรือเปนหวั หนาผคู นทงั้ ปวง ทรงเปนเจาของชีวิตของราษฎร ซึ่งราษฎรมอบหมายพระราชอํานาจใหทรงสั่งลงโทษประหาร • พระเจา แผน ดิน หมายถงึ ผซู ่ึงเปน เจา ของ ชวี ติ หรอื มีหน(า๔ท)่ีท“ธจี่ ะรครมุมรคารชอางช”1ีวหิตมหารอืยยถกึงโททษรไงมเปตอนงผถูรกู ักลษงาโทธรษรปมรแะหละาปรชฏวี ิบิตัตใหิธรก รับมรดาษวฎยกรไาดรอยูใน แผน ดินทง้ั ประเทศ แลวพระราชทานสทิ ธิ ทศีลศธพริธรรมาชแธลระรทมร2โงดบยําเคเพรง็ญคพรัดระราชกุศลทั้งปวง และทรงเปนตนแหงความยุติธรรม ทรงปฏิบัติ นน้ั ใหแกราษฎรทัว่ ไปไดทํามาหากนิ ตาม พระราชอํานาจ (๕) “พระมหากษตั รยิ ” หมายถงึ นกั รบผยู ง่ิ ใหญ หรอื ผทู เี่ ปน จอมทพั สาํ หรบั ปอ งกนั • เจาชวี ติ หมายถึง ราษฎรมอบหมาย พระราชอาณาจักร พระมหากษตั ริยจึงทรงเปนจอมทัพ พระราชอํานาจใหแกพระมหากษตั ริย ไดทรงเปน เจา ของชวี ิตของราษฎร ดงั นั้น คําวา “พระมหากษัตริย” ในภาษาไทยจึงมีความหมายถึง ๕ ลักษณะ ดังท่ีไดก ลา ว • ธรรมราชา หมายถงึ ทรงเปน ผูรกั ษาธรรม มาแลว ขา งตน โดยรวมสิทธิ อํานาจ และหนา ทีข่ องพระมหากษตั ริยผ สมผสานเขา กันจนกระทัง่ และปฏบิ ัติธรรมดวยการอยูใ นศีลธรรมและ พระมหากษตั รยิ ข องไทยเกดิ ขึ้นเปนลักษณะอกี รปู หน่ึง ถึงแมว า พระมหากษตั ริยไทยจะมลี ักษณะ ทรงบาํ เพญ็ พระราชกศุ ลท้งั ปวง ของความเปนสมมติเทพ แตก็ทรงเปนสมมติเทพดวยขนบธรรมเนียมประเพณี ซ่ึงภายหลัง • พระมหากษตั รยิ  หมายถงึ นกั รบผยู งิ่ ใหญ คนไทยก็เห็นวาเปนประเพณีท่ีงดงาม ความเปนอันหน่ึงอันเดียวกันระหวางพระมหากษัตริยกับ หรอื จอมทพั สาํ หรบั ปอ งกนั พระราชอาณาจกั ร ประชาชนก็มมี าโดยตลอดไมเคยที่จะตดั ขาดจากกนั ได พระมหากษัตรยิ จึงเปน จอมทพั ) 2. ครูใหนกั เรียนสรปุ ลกั ษณะสาํ คัญของ พระมหากษัตริยไทย (แนวตอบ พระมหากษัตรยิ ไทยมลี ักษณะเปน สมมตเิ ทพ แตก ็ทรงเปนธรรมราชาดวย ยังคงมคี วามใกลชิดกับราษฎร และเปน ศนู ยร วมจติ ใจของประชาชนทุกหมูเหลา ) 3. ครใู หนกั เรยี นแสดงความคิดเห็นวา พระมหา กษตั รยิ ไ ทยในอดีตและปจจบุ ันมบี ทบาทและ หนา ทแี่ ตกตางกันอยางไร ภาพวาดจินตนาการพอขุนรามคําแหงมหาราชเสด็จออกมารับฟงเรื่องราวรองทุกข และชวยดําเนินการพิพากษาคดีใหกับราษฎ3ร ทีไ่ ดรบั ความเดอื ดรอ นตางๆ และพระบรมราชานุสาวรยี พอ ขุนรามคําแหงมหาราช ณ อทุ ยานประวัติศาสตรส โุ ขทัย จงั หวดั สุโขทยั ๗๗ กจิ กรรมสรา งเสรมิ นักเรียนควรรู ครูใหนกั เรยี นศึกษาคน ควา เพม่ิ เตมิ เกี่ยวกบั หลักธรรมทาง 1 ธรรมราชา คือ พระมหากษัตริยผมู ธี รรมหรือผูปฏบิ ตั ธิ รรม “ธรรม” ในท่นี ้ี พระพทุ ธศาสนาในการปกครองของพระมหากษัตรยิ ไทย เชน หมายถงึ หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ไดแ ก ทศพธิ ราชธรรม จักรวรรดิวตั ร ทศพธิ ราชธรรม จักรวรรดิวัตร 12 เปน ตน จากนั้นใหบันทกึ สาระ และราชจรรยานุวัตร สาํ คญั ในรปู แบบผงั ความคดิ หรอื รปู แบบอนื่ ๆ ตามความเหมาะสม 2 ทศพธิ ราชธรรม ธรรมสําหรบั พระเจา แผน ดิน 10 ประการ เปนคณุ สมบัตขิ อง แลวสงครผู สู อน นกั ปกครองที่ดี ไดแ ก ทาน ศลี บริจาค ความซ่ือตรง ความออนโยน ความเพียร ความไมโกรธ ความไมเบียดเบยี น ความอดทน และความเทีย่ งธรรม กิจกรรมทาทาย 3 อุทยานประวัติศาสตรสโุ ขทยั จังหวดั สุโขทยั องคการยเู นสโกไดประกาศ ใหอุทยานแหงนเี้ ปน “มรดกโลก” รวมกบั อุทยานประวตั ศิ าสตรศรีสชั นาลยั และ ครใู หนกั เรียนศึกษาคนควาเพมิ่ เตมิ เก่ยี วกับพระราชกรณยี กิจ กําแพงเพชร โดยเรยี กชื่อวา “เมอื งประวัติศาสตรส ุโขทัย และเมืองบรวิ าร” ของพระมหากษตั รยิ ไทยทีส่ อดคลองกบั หลกั ธรรมทางพระพุทธ- (Historic Town of Sukhothai and Associated Historic Towns) ใน พ.ศ. 2534 ศาสนา โดยเฉพาะท่เี กีย่ วของกับการเมอื งการปกครอง จากนน้ั บนั ทกึ สาระสาํ คัญในรปู แบบตางๆ ตามความเหมาะสม โดยอาจ คมู อื ครู 77 ใชภาพประกอบ แลวสง ครูผูส อน

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Expore Elaborate Evaluate Engaae Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ครูใหนักเรียนเปรยี บเทยี บบทบาทและหนาที่ จะเห็นได้ว่า สถาบันพระมหากษัตริย์เป็นสถาบันท่ีสังคมไทยให้ความส�าคัญและสามารถ ของพระมหากษัตรยิ ไทยในสมยั ตา งๆ โดยให ด�ารงอยู่มาได้โดยตลอด นับตั้งแต่สมัยสุโขทัยเป็นต้นมาจนถึงปัจจุบันไทยมีพระมหากษัตริย์ จัดทําในรูปแบบตาราง ปกครองแผ่นดินเรื่อยมาไม่ขาดสาย แม้ว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ของสังคมไทยก็ตาม เพราะฉะนนั้ สถาบันพระมหากษตั ริยข์ องไทยจึงเรียกได้ว่าเปน็ สถาบนั ทมี่ ่นั คงอยา่ งยิ่ง 2. ครตู ง้ั คําถามใหนกั เรียนตอบ เชน ส�าหรับคติของคนไทยเก่ียวกับพระมหากษัตริย์น้ันเป็นวัฒนธรรมของไทย ๒ สมัย คือ • เพราะเหตใุ ดจงึ เรยี กสามญั นามพระมหากษตั รยิ  วัฒนธรรมสมัยสุโขทัยซึ่งมีลักษณะที่เป็นไทยแท้ พระมหากษัตริย์ของไทยในระยะเริ่มแรกเป็น ในสมัยสโุ ขทยั วา “พอขุน” พระมหากษัตริย์ตามคติที่เห็นว่าทรงเป็นหัวหน้าครอบครัวใหญ่ จึงเรียกพระมหากษัตริย์เป็น (แนวตอบ เนื่องจากในสมยั สโุ ขทยั มรี ะบอบ สามัญนามว่า “พ่อเมือง” เป็นบิดาของเมืองและบิดาของคนท้ังปวง ถ้าเรียกเป็นรายพระองค์ การปกครองแบบพอ ปกครองลูก ซง่ึ ราษฎรมี กเ็ รียกวา่ “พ่อขุน” ความใกลช ิดกับองคพระมหากษตั ริย ทรงเปน ส�าหรับวัฒนธรรมสมัยอยุธยา คติเกี่ยวกับพระมหากษัตริย1์ได้รับอิทธิพลของวัฒนธรรม หวั หนาครอบครวั ใหญและใชหลกั ครอบครัว จากภายนอกโดยเฉพาะอย่างยิ่งเขมร ส่วนเขมรก็รบั ตอ่ มาจากอนิ เดีย ซ่งึ เชอื่ ว่าพระมหากษัตรยิ ์ ในการบริหาร จงึ เปรียบเสมอื นพอ ดงั นั้น ทรงเป็นเทวราชาตามคติความเช่ือในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู แต่เม่ือคนไทยสมัยอยุธยารับ จึงมคี ํานําหนา พระนามวา พอขุน) แวัฒละนกธฎรเรกมณดฑังก์ตล่าง่าๆว เขท้าี่จมะทา �าพใหร้คะนมมหีคาวกาษมัตครลิย้อ์ขยอตงาไมทคยตจิดึงังมกีลลัก่าษวณ เะชเ่นป ็นมสีกมามรตใชิเท้ราพช าโศดัพยทม2์สีว�าิธหีกราับร • ความเปนสมมติเทพของพระมหากษตั รยิ ไทย พระมหากษัตริย์ และมีกฎเกณฑ์ต่างๆ ในการเข้าเฝ้า เป็นต้น กฎเกณฑ์เหล่าน้ีจัดเป็น มีความเปนมาอยา งไร และมีลกั ษณะสําคญั ขนบธรรมเนียมประเพณี คติความเช่ือเกี่ยวกับความเป็นสมมติเทพขององค์พระมหากษัตริย์ อยา งไร มมี าตง้ั แตส่ มัยอยธุ ยา และยังคงสืบเนือ่ งมาจนถงึ ปัจจบุ นั (แนวตอบ สมัยอยธุ ยาไดร ับอิทธพิ ลวฒั นธรรม อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ท�าให้ฐานะของพระมหากษัตริย์ไทยเป็นที่เคารพนับถือและไม่ห่างไกล จากเขมรซ่ึงรับตอ มาจากอินเดยี เกีย่ วกบั จากประชาชน เปน็ เพราะสังคมไทยถือครอบครวั เปน็ หลกั ในการด�ารงชวี ติ และพระพุทธศาสนาท่ี ความเช่อื ในศาสนาพราหมณ- ฮนิ ดู ที่เช่ือวา คนไทยนบั ถอื มพี ระรัตนตรัยเป็นสิ่งที่เคารพสงู สุด คือ พระพทุ ธ พระธรรม และพระสงฆ์ ดังนนั้ พระมหากษตั ริยทรงเปนเทวราชา โดย เม่ือเรารับคติความเช่ือว่าพระมหากษัตริย์ทรงเป็นสมมติเทพ แต่พระมหากษัตริย์ก็ยังทรงนับถือ พระมหากษตั รยิ ของไทยมีลักษณะเปน พทรรงะปพรุทะธพศฤาตสิพนาร ะแอลงะคท์เปรง็นนเสบั มถืออื นพ ร“ะพรตั่อน” ตขรอยั งเชท่นวเยดรยีาวษกฎับร3ค์ นททรัง้งปใหว้คง วทามี่สา�ใกคลญั ้ชพิดร ะแมลหะาดกูแษลตั ทรุกยิ ข์ไท์สุขย สมมตเิ ทพ ซ่ึงมีวิธีการและกฎเกณฑตา งๆ ของราษฎรทัว่ แผ่นดิน ตามคติดังกลา ว เชน มกี ารใชค าํ ราชาศพั ท มกี ฎเกณฑการเขาเฝา เปน ตน ) ๙.๒ สถาบันพระมหากษัตรยิ ์กบั การพัฒนาชาตไิ ทย • เพราะเหตใุ ดจงึ ทาํ ใหฐ านะของพระมหากษตั รยิ  สถาบนั พระมหากษตั รยิ เ์ ปน็ สถาบนั สา� คญั สถาบนั หนง่ึ ทม่ี สี ว่ นสา� คญั ตอ่ การจรรโลงสงั คมไทย ไทยเปน ทเ่ี คารพนบั ถอื และไมหางไกลจาก ให้ด�ารงอยู่ เช่นเดียวกับสถาบันศาสนาและสถาบันชาติ สถาบันพระมหากษัตริย์ถือได้ว่าเป็น ประชาชน สถาบันท่สี า� คัญทางการเมอื งการปกครองของคนไทย เพราะในทางการเมอื งการปกครองของไทย (แนวตอบ เพราะสงั คมไทยนบั ถือพระพทุ ธ- ตั้งแต่สมัยโบราณมาจนถึงปัจจุบัน พระมหากษัตริย์ทรงเป็นผู้น�าของชนชาติไทย พระองค์ทรง ศาสนา เมอ่ื รบั คตคิ วามเชอ่ื วา พระมหากษตั รยิ  เปน็ พระประมุขของอาณาจกั ร ประชาชนตอ้ งการใหป้ ระมุขของรัฐคือพระมหากษัตรยิ ์เท่าน้ัน ทรงเปน สมมตเิ ทพ แตพระมหากษัตริย ยงั ทรงนบั ถือพระพทุ ธศาสนาเชน เดยี วกับ 78 ประชาชน และท่ีสาํ คญั พระมหากษตั รยิ ของ ไทยยงั ทรงประพฤตพิ ระองคเ ปนเสมือนพอ ของประชาชน ทรงใหค วามใกลช ิดและดูแล ทุกขสุขของประชาชนทว่ั ประเทศ) นกั เรยี นควรรู ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEิดT ในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอนั มพี ระมหากษัตรยิ ทรงเปน 1 คตเิ กย่ี วกบั พระมหากษัตริย เปน วัฒนธรรมรว มของราชอาณาจักรท่วั โลก ประมขุ ใครคอื ผูมีอาํ นาจสูงสดุ ของประเทศ กลาวคือ มีความเชือ่ ในบญุ ญาธกิ าร รวมถึงการเปนเทพเจาหรือตัวแทนพระเจา 1. พระมหากษตั ริย ของพระมหากษตั รยิ  เชน ชาวจนี ที่เชือ่ วาฮองเตเ ปนโอรสแหง สวรรค ชาวอินเดยี 2. ประชาชน ทีเ่ ชือ่ วากษตั รยิ เ ปนพระนารายณอ วตาร หรอื ชาวยโุ รปทเ่ี ช่อื วา จักรพรรดิไดร บั พร 3. รัฐบาล จากพระผูเปน เจา เปนตน 4. รัฐสภา 2 ราชาศพั ท คาํ เฉพาะใชส าํ หรบั พระเจา แผน ดนิ และเจา นาย ตอ มาหมายรวมถงึ วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 2. ประชาชน โดยอํานาจอธิปไตยซ่ึง คาํ ท่ใี ชกบั พระภกิ ษสุ งฆ ขาราชการ และสุภาพชนดวย คาํ สว นใหญเ ปน คํายมื จาก เปนอาํ นาจสูงสดุ ในการปกครองประเทศเปน ของประชาชน สวน ภาษาอ่ืน เชน ภาษาเขมร บาลี และสนั สกฤต พระมหากษตั ริยทรงมพี ระราชอาํ นาจตามบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญ 3 ทวยราษฎร เหลา ประชากร เหลา ประชาชน เหลา พสกนกิ ร หรอื ผคู นจาํ นวนมาก และเปน ศนู ยรวมจิตใจ รวมถงึ เสนอแนะแนวทางการแกไ ขปญ หา มักใชในเรอ่ื งราวทเี่ กี่ยวขอ งระหวางราษฎร ประชาชนทั่วไปกับพระมหากษัตริย ความขัดแยงและการพัฒนาประเทศอยางยงั่ ยนื 78 คมู ือครู

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Evaluate Explain Expand Explain อธบิ ายความรู ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาอาณาจักรไทยไม่เคยว่างเว้นพระมหากษัตริย์ แม้แต่ในกรณีที่ ครทู ําสลากหวั ขอ บทบาทของสถาบนั พระมหา- บางสมัยขุนนางบางท่านได้รับมอบอ�านาจให้มาดูแลบ้านเมืองแทนกษัตริย์พระองค์เดิม ก็ต้อง กษัตรยิ ใ นดา นตา งๆ แลวใหนักเรียนจบั สลาก ได้รบั การสถาปนาข้นึ เป็นพระมหากษตั รยิ ์เสียกอ่ นตามราชประเพณี เลอื กหวั ขอ จากนัน้ ใหยกตัวอยา งพระมหากษัตรยิ  เมื่อสถาบันพระมหากษัตริย์เป็นสถาบันสูงสุดในการปกครองบ้านเมืองของไทย ดังนั้น ไทยทีม่ บี ทบาทดงั กลา ว สถาบันพระมหากษตั รยิ จ์ ึงมบี ทบาทส�าคัญในการพัฒนาชาติไทย ดงั ตอ่ ไปน้ี (แนวตอบ บทบาทที่สําคัญของพระมหากษตั รยิ  ๑) บทบาทในการด�ารงรักษาเอกราชของชาติ ในประวัติศาสตร์ไทยอาณาจักร เชน ไทยต้องเผชิญกับการคุกคามจากอริราชศัตรูจากภายนอก พระมหากษัตริย์ไทยมีหน้าที่เป็นผู้น�า • บทบาทในการดํารงรักษาเอกราชของชาติ กองทัพออกไปขับไล่ข้าศึกให้พ้นไปจากดินแดนขอบขัณฑสีมาของไทย ถึงแม้บางครั้งมิได้ท�า เชน สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราชทรงทํา สงครามสู้รบ แต่ก็ทรงใช้นโยบายทางการทูตสร้างความเป็นมิตรไมตรีกับนานาประเทศ คนไทย สงครามปกปอ งราชอาณาจกั รดว ยการทํา จึงสามารถด�ารงรกั ษาเอกราชของชาติไทยเอาไวไ้ ด้ สงครามกับกรงุ หงสาวดี เปน ตน ๒) บทบาทในการสร้างสรรค์และด�ารงรักษาวัฒนธรรมของไทย วัฒนธรรม • บทบาทในการสรา งสรรคและดํารงรักษา วฒั นธรรมของไทย เชน สมเดจ็ พระนารายณ เป็นปัจจัยที่ส�าคัญในการสร้างสรรค์ความเจริญก้าวหน้าให้กับสังคมไทย การด�ารงอยู่ของ มหาราชทรงสง เสรมิ และสนบั สนนุ วัฒนธรรมไทยได้รับการส่งเสริมสนับสนุนจากสถาบันพระมหากษัตริย์ โดยเฉพาะการสร้างสรรค์ วรรณกรรม ทาํ ใหส มยั ของพระองคมี วฒั นธรรมไทยในด้านต่างๆ เช่น ดา้ นภาษา วรรณกรรม ศิลปกรรม นาฏศลิ ป์ ขนบธรรมเนยี ม วรรณกรรมมากมาย และเปน มรดกตกทอด ประเพณีและศาสนา เป็นตน้ มาถงึ ปจจุบัน เปนตน เมอื่ ศกึ ษาประวตั ศิ าสตร์ไทยจะพบวา่ วฒั นธรรมไทยในดา้ นตา่ งๆ สามารถเกดิ ขนึ้ และ สามารถด�ารงอยู่ได้มาจนทุกวันน้ีน้ัน อาจกล่าวได้ว่าสถาบันพระมหากษัตริย์มีบทบาทส�าคัญใน • บทบาทในการเปนศูนยรวมของความสามัคคี ของคนในชาติ เชน สมเด็จพระเจาตากสิน มหาราชทรงเปนศูนยร วมความสามัคคขี อง คนไทย จนสามารถกเู อกราชจากพมาได เปน ตน • บทบาทในการทํานบุ ํารุงศาสนา เชน พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟาจุฬาโลก มหาราชทรงใหมกี ารสังคายนาพระไตรปฎก ทรงสรางวัดตางๆ เปน ตน) สนพมัรบะเตดน้ัง็จเแรพตศร่สวะรมนมัยเหโรบาศรรวาารชณมทหรพางรกราะรชมะทหบ�าายรกิเุทษวธณัตหรดตัิย้าถ์ทน1ีกรหับงนมพีบ้ารเะทจมบดหาียาท์ภอสูเปุ ข�าราคาทัญชอาใงนภกจาาังยรหใดนว�าัดพรพรงะรรวักะิหนษาคารเรวอศดั กรสรีอวุายรชรุธขณยอาดงชาแารตลาริะาจ(จมิต2ารจกกงัภรหารวพมดั )ฝพาพรผะรนนะังคบเรรหศมตรรุกอี าายชรุธาณยน์าสุสมาวเดร็ียจ์ 79 ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEดิT เกร็ดแนะครู พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลาเจา อยหู ัวทรงรักษาเอกราช ครูใหน กั เรียนไปสืบคน ขอ มูลเก่ยี วกับพระมหากษตั ริยไทย 1 พระองค จากนั้น ของชาตไิ ทยใหรอดพน จากลทั ธจิ กั วรรดนิ ยิ มดว ยวิธกี ารใดเปนสาํ คญั ใหส รปุ ขอ มลู ในดา นตา งๆ เชน พระราชประวตั ิ พระปรชี าสามารถ พระราชกรณยี กจิ ท่ีสาํ คญั แลว บนั ทึกขอมลู ลงกระดาษ A4 นาํ สงครผู สู อน 1. การเจริญสมั พันธไมตรีระหวา งประเทศ 2. การทาํ นบุ ํารุงกองทัพและอาวุธยทุ โธปกรณ นักเรยี นควรรู 3. การเปน จอมทัพในการทําสงครามขับไลอรริ าชศตั รู 4. การปฏริ ปู การปกครองสว นภมู ภิ าคโดยเนน การรวมศนู ยอ ํานาจ 1 ยุทธหตั ถี การตอสูกนั ดวยอาวุธบนหลังชาง เปน วธิ ีการรบอยา งกษตั ริยใ น สมยั โบราณ การชนชางเปน ยทุ ธวธิ ใี นการสงครามของหลายชาตใิ นทวีปเอเชีย เชน วเิ คราะหคําตอบ ตอบขอ 1. การเจรญิ สัมพนั ธไมตรีระหวาง ไทย พมา เขมร เวยี ดนาม อินเดยี เปนตน 2 พระวิหารวัดสุวรรณดาราราม จงั หวดั พระนครศรีอยธุ ยา ภายในมีภาพ ประเทศ เปนพระราชวิเทโศบายอันชาญฉลาดของพระบาทสมเด็จ จติ รกรรมฝาผนงั แสดงพระราชประวัตแิ ละพระราชกรณยี กจิ ของสมเดจ็ พระ พระจุลจอมเกลา เจา อยูหัว ซงึ่ นําพาประเทศไทยใหร อดพน จากชาติ นเรศวรมหาราช ฝมือของพระอนุศาสจติ รกร (จนั ทร จิตรกร) ในสมัยรชั กาลที่ 7 มหาอํานาจตะวนั ตกในยคุ จกั รวรรดินยิ ม โดยทรงเสดจ็ ประพาส ยโุ รปถึง 2 ครัง้ เพอ่ื เจริญสัมพนั ธไมตรกี บั กษตั รยิ ช าตติ างๆ เชน คูมอื ครู 79 พระเจา ซารน ิโคลัสที่ 2 แหงรสั เซยี เพือ่ ถว งดลุ อํานาจของอังกฤษ และฝรัง่ เศส กลา วไดวาทรงแกไ ขปญหาความขดั แยง ดว ยสันตวิ ิธี อยางแทจ ริง

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Expore Explain Expand Evaluate Engaae Explain อธบิ ายความรู 1. ครูใหน ักเรียนรว มกันวเิ คราะหว า บทบาทของ การสรา้ งสรรคแ์ ละสง่ เสรมิ สนบั สนนุ ใหเ้ กดิ ขน้ึ และดา� รงอยตู่ ลอดมา วฒั นธรรมไทยบางอยา่ งเกดิ ขน้ึ พระมหากษัตรยิ ไ ทยในปจจบุ ันแตกตางจาก ในราชส�านักและแพร่ขยายออกไปสู่ประชาชนที่อยู่ภายนอก สิ่งใดท่ีสถาบันพระมหากษัตริย์มี ในอดีตอยางไร จากนน้ั ครูสมุ ใหนักเรยี นแสดง บทบาทในการสรา้ งสรรค์ ประชาชนกจ็ ะน้อมนา� ว่าเป็นสิ่งที่มีคณุ คา่ และกลายเปน็ มรดกที่ส�าคัญ ความคิดเห็น ของชาติต่อไป เช่น ภาษา วรรณกรรม ศิลปกรรมต่างๆ เป็นต้น 2. ครูใหนักเรียนจับคกู ันแลวชวยกนั บอกวิธีในการ ๓) บทบาทในการเปนศูนย์รวมความสามัคคีของคนในชาติ ในประวัติศาสตร์ ดาํ รงสถาบันพระมหากษัตริยใหอยคู สู ังคมไทย ใหบันทกึ ลงกระดาษ A4 จากน้นั นาํ สงครูผูสอน ชาติไทยมีหลายคร้ังท่ีคนในชาติเกิดความแตกแยกสามัคคี แก่งแย่งชิงดีกัน ซึ่งเป็นผลเสียอย่าง ร้ายแรงต่อความมั่นคงของชาติ นอกจากนี้ ผลของความแตกสามัคคียังเปดโอกาสให้ศัตรู ขยายความเขา ใจ Expand ภายนอกเข้ามารุกรานได้ และทุกครั้งเมื่อเกิดวิกฤตการณ์ดังกล่าว สถาบันพระมหากษัตริย์ได้มี บทบาทส�าคัญในการเป็นศูนย์รวมของคนไทยให้เกิดการรวมตัวกันเป็นน้�าหนึ่งใจเดียวเพ่ือแก้ไข ครูใหน ักเรียนกลุมไปศึกษาคนควา เพิ่มเติม ปัญหาของชาตบิ ้านเมอื ง เชน่ การกเู้ อกราชของไทยในสมยั อยธุ ยา การสรา้ งความเขม้ แข็งและ เกยี่ วกับพระมหากษตั ริยไทยต้ังแตส มยั สุโขทัย ร่วมกันปฏิรูปบ้านเมืองเพ่ือรับมือกับการคุกคามของจักรวรรดินิยมตะวันตกในสมัยรัตนโกสินทร ์ จนถึงปจจบุ ัน จากนั้นจดั ทําเสน เวลาแสดงลําดับ เป็นต้น และปก ารครองราชยข องพระมหากษัตริยแ ตละ พระองค พรอ มตกแตง ใหสวยงาม จากน้ันให ๔) บทบาทในการท�านุบ�ารุงศาสนา ศาสนาเป็นหลักแห่งความเช่ือที่ส�าคัญใน แตละกลมุ นาํ เสนอเสนอผลงานที่หนาชั้นเรยี น สังคมไทย โดยเฉพาะคนไทยส่วนใหญ่ตั้งแต่สมัยสุโขทัย อยุธยา และรัตนโกสินทร์ นับถือ ตรวจสอบผล Evaluate ทพรรงะเพปุท็นธพศุทาธสมนาาม กมะีบ1 าแงตส่ว่พนรทะอ่ีนงับคถ์กือ็ทครรงิสเปต็น์ศอาสงคน์อาแัคลรศะศาสาสนนูปาถอัมิสภลกาทมุก ศถาึงสแนมา้วม่าพาตร้ังะแมตห่มาีกกาษรัตนรับิยถ์จือะ ศาสนาในสังคมไทย จึงไม่เกิดปัญหาความขัดแย้งในเรื่องการนับถือศาสนาในหมู่คนไทย เพราะ ตรวจเสน เวลาแสดงลําดับพระมหากษัตรยิ ไ ทย สถาบันพระมหากษัตริย์กบั สถาบันศาสนามคี วามเปน็ อนั หนึง่ อนั เดยี วกนั พระมหากษัตริย์ทรงมีบทบาทและความส�าคัญอย่างยิ่งต่อความเจริญรุ่งเรืองและความม่ันคงของชาติไทย ดังจะเห็นได้จากตัวอย่าง ของเหตกุ ารณ์ในสมัยอยุธยา 80 นักเรียนควรรู ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEดิT สถาบันพระมหากษตั รยิ มบี ทบาทในการสรางสนั ติภาพระหวาง 1 พุทธมามกะ หมายถงึ ผปู ระกาศตนวาพระพทุ ธเจาเปน พระบรมศาสดา ศาสนกิ ชนในศาสนาตางๆ ในประเทศไทยอยางไร ของตน หรือผปู ระกาศตนวาเปนผนู ับถือพระพุทธศาสนา แนวตอบ พระมหากษตั รยิ ทรงเปน องคเอกอคั รศาสนูปถมั ภก คือ ทรงเปน ผูท าํ นุบาํ รุงใหการอปุ ถัมภทุกศาสนาในประเทศไทย มุม IT ถงึ แมว า พระองคจ ะทรงเปน พทุ ธมามกะ แสดงใหเ หน็ ถงึ พระมหา กรุณาธคิ ุณแกประชาชนในทกุ ศาสนา และทรงเปน ศนู ยร วมจติ ใจ ศกึ ษาคน ควา ความรเู พมิ่ เตมิ เกยี่ วกบั บทบาทของสถาบนั พระมหกษตั รยิ ก บั ชาตไิ ทย ของประชาชนซึง่ เปน บทบาทสําคญั ที่สงเสรมิ ใหศ าสนิกชน ไดท ่ี http://www.identity.opm.go.th/identity/intro.asp เวบ็ ไซตส ํานักงานเสริม ในศาสนาตา งๆ ในประเทศไทยอยูร วมกนั ไดอยางสงบสุข สรา งเอกลกั ษณของชาติ สํานักนายกรฐั มนตรี 80 คมู อื ครู

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Evaluate Explain Expand Engage กระตนุ ความสนใจ ดังนั้น ถ้าสังคมไทยขาดสถาบันพระมหากษัตริย์เป็นสถาบันหลักของชาติ สังคมไทย ครนู าํ ภาพศลิ ปกรรมของไทยที่ไดร บั อิทธพิ ล อาจเกิดความแตกแยกและไม่อาจด�ารงอยู่ได้ คนไทยทุกคนจึงควรเทิดทูนและปกป้องสถาบัน วัฒนธรรมตะวนั ออกและตะวนั ตกมาใหน ักเรียนดู พระมหากษตั ริย์ใหด้ �ารงอยู่ค่กู ับสังคมไทยตลอดไป แลว ถามนักเรียนวา เปน ศิลปกรรมท่ไี ดรบั อทิ ธิพล จากวฒั นธรรมใด และอยใู นชวงสมยั ใด ๑๐. อทิ ธิพลของวฒั นธรรมตะวนั ออกและตะวันตก ท่มี ีตอ่ สงั คมไทย สาํ รวจคน หา Explore นับตั้งแต่สมัยสุโขทัยเป็นต้นมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ เป็นเวลายาวนานกว่า ๗๐๐ ปี ครูใหน กั เรียนศกึ ษาคน ควาเกย่ี วกับอทิ ธิพล ท่ีอาณาจักรของคนไทยมีพัฒนาการมาอย่างต่อเนื่องและมีความเจริญก้าวหน้าในด้านต่างๆ ของวัฒนธรรมตะวนั ออกและตะวันตกทีม่ ตี อ สังคม อยา่ งไรกต็ าม ความเจรญิ กา้ วหนา้ ในดา้ นตา่ งๆ ทเี่ กดิ ขน้ึ ในสงั คมไทยสว่ นหนงึ่ ไดร้ บั อทิ ธพิ ลมาจาก ไทย จากหนงั สือเรยี นหนา 81-87 หรอื จากแหลง วัฒนธรรมตะวันออกและวัฒนธรรมตะวันตก ในสมัยสุโขทัยไทยได้รับวัฒนธรรมจากตะวันออก เรียนรอู ่ืนๆ เพ่ือนาํ มาอภปิ รายรวมกนั ในชั้นเรยี น เท่านั้น เพราะยังมิได้มีการติดต่อกับโลกตะวันตก แต่เมื่อมาถึงสมัยอยุธยาและรัตนโกสินทร์ ไทยจึงได้รับอทิ ธิพลของวัฒนธรรมทั้งจากตะวันออกและตะวันตก อธบิ ายความรู Explain ๑๐.๑ อทิ ธพิ ลของวัฒนธรรมตะวนั ออก 1. ครูใหน กั เรียนอภิปรายรว มกันเกี่ยวกบั อิทธพิ ลของวัฒนธรรมตะวนั ออกและตะวันตก อารยธรรมตะวันออกที่มีอิทธิพลต่อสังคมไทยมีหลายอย่าง แต่ท่ีส�าคัญๆ ได้แก่ คติธรรม ท่มี ีผลตอสงั คมไทยในดานตางๆ จากนั้นครู ทางพระพุทธศาสนา พระราชประเพณีในราชสา� นัก ภาษาและวรรณกรรม เป็นต้น ต้ังคําถามใหน กั เรยี นชว ยกันตอบ เชน • อิทธิพลของวัฒนธรรมตะวันออกและ ๑) คติธรรมทางพุทธศาสนา สังคมไทยรับเอาพระพุทธศาสนาส�าหรับเป็นหลัก ตะวันตกไดเ ขา มามอี ิทธพิ ลในสงั คมไทย ตง้ั แตส มยั ใด ปฏบิ ตั เิ พอ่ื ใหเ้ กดิ ความสงบรม่ เยน็ ในการดา� รงชวี ติ มาตง้ั แตส่ มยั สโุ ขทยั โดยรบั เอาพระพทุ ธศาสนา (แนวตอบ วัฒนธรรมตะวันออกไดเขา มามี นกิ ายเถรวาทลัทธิลงั กาวงศผ์ ่านมาทางลังกาและมอญ คตธิ รรมทางพระพุทธศาสนาสอนให้คนทา� อิทธพิ ลตง้ั แตสมัยสโุ ขทยั สว นอารยธรรม แตค่ วามดี ละเวน้ ท�าความช่ัว และทา� จติ ใจใหบ้ ริสทุ ธ ์ิ อนั เปน็ หลักธรรมส�าคญั ของพระพทุ ธศาสนา ตะวันตกเขามาสมยั อยุธยา) และสอนให้ศรัทธาในเร่ืองเหตุและผลของกรรมของบุคคลที่ได้กระท�าที่เป็นหลักธรรมชาติ สอน ใหร้ ้จู กั อรยิ สัจ ๔ ประการ อันได้แก่ ทุกข ์ สมุทยั นโิ รธ มรรค เพือ่ ใหค้ นพน้ ทกุ ข์ คติธรรมทาง 2. ครใู หนกั เรยี นยกตวั อยางอารยธรรมตะวันออก พระพุทธศาสนาที่ยกมาเป็นตัวอย่างเหล่าน้ีมีผลต่อสังคมไทยเป็นอันมาก เพราะเม่ือผู้คนนับถือ ทีม่ ีอิทธิพลตอสังคมไทย พรอมท้ังวิเคราะห และปฏบิ ัติตาม สงั คมไทยกม็ ีแตค่ วามสงบรม่ เยน็ ปจจัยทีท่ ําใหเ กดิ ลกั ษณะวฒั นธรรมดงั กลาว (แนวตอบ ขนบธรรมเนียมประเพณีตา งๆ ๒) ขนบธรรมเนียมประเพณี ขนบธรรมเนียมประเพณีบางอย่างของไทยได้รับ ของไทย เชน ประเพณกี ารบวช การทอดกฐิน เปน ตน เปน ประเพณีทไ่ี ดรบั อิทธพิ ลมาจาก อิทธิพลมาจากพระพุทธศาสนาซ่ึงมีแหล่งก�าเนิดที่อินเดีย เช่น ประเพณีการบวช การทอดกฐิน พระพุทธศาสนาซึ่งมถี ิน่ กําเนิดทอี่ นิ เดยี ) การท�าบุญในวันส�าคัญทางพระพุทธศาสนา เช่น วันวิสาขบูชา วันมาฆบูชา วันเข้าพรรษา วันออกพรรษา เป็นต้น นอกจากนี้ ขนบธรรมเนียมประเพณีของไทยส่วนหน่ึงก็ได้รับอิทธิพล มาจากพิธีกรรมของศาสนาพราหมณ์ซ่ึงมีแหล่งก�าเนิดที่อินเดียเช่นกัน แต่รับผ่านมาทางเขมร อกี ทอดหนง่ึ เชน่ พธิ ที า� ขวญั เดอื น พธิ โี กนผมไฟ พธิ โี กนจกุ พธิ ที า� ขวญั ขา้ ว เปน็ ตน้ จนพธิ เี หลา่ นนั้ ไดก้ ลายเปน็ ประเพณีของไทยในปจั จุบัน 81 กจิ กรรมทา ทาย เกร็ดแนะครู ครใู หน กั เรียนศึกษาขอมลู เกย่ี วกับอิทธิพลของอารยธรรม ครูควรใหนักเรยี นชวยกันรวบรวมพระราชกรณยี กจิ ดานตางๆ ของ ตะวนั ออกตอประเพณแี ละวฒั นธรรมไทย เนนพระราชประเพณี สถาบนั พระมหากษตั รยิ ท่ีเก่ยี วขอ งกับการพฒั นาชาติไทย แลว ผลดั กนั นาํ เสนอ ตา งๆ โดยสืบคนเพม่ิ เตมิ จากแหลง เรยี นรูอ ่นื จากนั้นสรปุ ตอชน้ั เรียน จากน้ันรวบรวมไวเ ปนแหลง การเรียนรูในช้นั เรียน ความรใู นรปู แบบตาราง ผงั กงิ่ ไม หรอื รปู แบบอน่ื ๆ ตามความ เหมาะสม จดั แสดงไวท ี่ปายนเิ ทศในช้ันเรยี น มุม IT ศกึ ษาความรอู ทิ ธพิ ลของอารยธรรมตะวนั ออกและตะวนั ตกตอ สงั คมไทยเพม่ิ เติม ไดท ี่ http://e-book.ram.edu/e-book/inside/html/dlbook.asp?code=HI121 เวบ็ ไซตศูนยร วมตําราเรียนรามคําแหงบนโลกอนิ เทอรเ น็ต รายวิชาพ้นื ฐาน วฒั นธรรมไทย มหาวทิ ยาลยั รามคาํ แหง คมู อื ครู 81

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Expore Elaborate Evaluate Engaae Explain Explain อธบิ ายความรู ครใู หน กั เรยี นชว ยกนั บอกวา มปี ระเพณใี นราชสาํ นกั ๓) พระราชประเพณีในราชส�านัก สังคมไทยมีสถาบันพระมหากษัตริย์เป็น อะไรบางทไ่ี ดรับอทิ ธิพลมาจากวฒั นธรรมตะวันออก สถาบันสูงสุดในการปกครองประเทศ ประเพณีการปกครองของไทยยึดถือองค์พระมหากษัตริย์ และมลี กั ษณะสําคัญอยางไร ทรงเป็นองค์พระประมุขแห่งรัฐมาโดยตลอด ครั้นถึงในสมัยอยุธยาไทยรับเอาวัฒนธรรมและ ระบบการปกครองของเขมรซ่ึงมีความเจริญรุ่งเรือง (แนวตอบ พระราชพธิ ที ่สี ําคญั เชน เข้ามา และได้รับอิทธิพลของลัทธิเทวราชาซ่ึงเห็นว่า • พระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก คือ พระราชพธิ ี พระมหากษัตริย์ทรงเป็นเทพเจ้าของเขมรเข้ามาด้วย เมอ่ื รบั ลทั ธนิ เี้ ขา้ มาแลว้ กจ็ ะตอ้ งมวี ธิ กี ารและกฎเกณฑ์ เสดจ็ ข้ึนครองราชยข องพระมหากษตั รยิ  ตา่ งๆ ทจ่ี ะทา� ใหค้ นมคี วามเห็นคล้อยตาม ดังนั้น จึง เปน พระราชพธิ ซี ง่ึ มคี ตทิ มี่ าจากศาสนาพราหมณ ไดเ้ กดิ พระราชประเพณตี า่ งๆ ในราชสา� นกั ขนึ้ มากมาย ผสมกบั ความเช่ือทางพระพทุ ธศาสนา ที่แสดงให้เห็นว่า พระมหากษัตริย์ทรงมีฐานะเป็น • พระราชพิธีจรดพระนงั คลั แรกนาขวัญ คือ ดงั สมมติเทพ พระราชพิธีเพอ่ื เปน สิรมิ งคลแกพืชพนั ธุ พระราชประเพณีในราชส�านักท่ีมีความ ธญั ญาหาร บาํ รงุ ขวัญเกษตรกรและเตอื น พระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษกพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทร เกี่ยวข้องกับองค์พระมหากษัตริย์ซึ่งเป็นเทพเจ้าตาม ใหเรม่ิ เพาะปลูกขา วและพืชไร พระราชพิธีมี มหาภูมิพลอดุลยเดช เมื่อวันท่ี ๕ พฤษภาคม พ.ศ. หลกั ศาสนาพราหมณน์ นั้ พราหมณจ์ ะมบี ทบาทสา� คญั 2 พิธีรวมกัน คือ พระราชพธิ พี ชื มงคลอันเปน ๒๔๙๓ พธิ ีสงฆ กบั พระราชพธิ ีจรดพระนงั คลั แรกนาขวัญอนั เปน พิธีพราหมณ ในการจัดระเบียบพระราชประเพณีต่างๆ และเข้าไปมีส่วนร่วมด้วยทุกคร้ัง พระราชประเพณีใน • พระราชพธิ ีถือน้ําพระพพิ ัฒนสัตยา คอื ราชส�านักที่ส�าคัญๆ เช่น พระราชพิธีบรมราชาภิเษก ซึ่งเป็นพระราชประเพณีในการสถาปนา พธิ ดี มื่ นํา้ กระทําสัตยส าบานเพื่อแสดงความ พระมหากษัตริย์พระองค์ใหม่ที่จะเสด็จข้ึนครองราชย์ พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ จงรกั ภกั ดตี อ พระมหากษัตริย เปนพระราชพธิ ี ซึ่งเป็นพระราชประเพณีเพื่อความเจริญรพุ่งรเะรพือิพงขัฒอนง์สพัตืชยพา1ันซธ่ึงุ์ธเปัญ็นญพารหะารารช ปพรระะเรพาณชพีอิันธีถแือสนด้�าง ทมี่ าจากอนิ เดยี ตามแนวคดิ ทวี่ ากษตั ริยเปน สมมติเทพ) ออกถงึ ความจงรกั ภกั ดขี องเหลา่ ขนุ นางขา้ ราชการทมี่ ี ตอ่ องค์พระมหากษตั รยิ ์ เปน็ ต้น ๔) ภาษาและวรรณกรรม ในสมัย พสุโรขะทพัยทุ มธศีวราสรณนาก รเชรมน่ บ ไาตงรเภรื่อมู งิพทร่ีไะดรว่้รงับ2ซอ่ึงิทไดธิพ้รบั ลอมทิ าธจพิ ากล มาจากพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทลัทธิลังกาวงศ์ จากลงั กา สว่ นในสมยั อยธุ ยา วฒั นธรรมท่ีไดร้ บั อทิ ธพิ ล จากภายนอก เช่น วรรณกรรมเรอื่ งรามเกียรต ์ิ ซึ่งได้ รับอิทธิพลจากมหากาพย์รามายณะของอินเดีย เรื่อง หนงั สอื ศกนุ ตลา สามกก อาหรบั ราตรี รามเกียรติ์ อเิ หนาไดร้ บั อทิ ธพิ ลมาจากชวา เปน็ ตน้ ซงึ่ วรรณกรรม และอิเหนา เปนวรรณกรรมที่ได้รับอิทธิพลมาจาก เหล่านยี้ งั คงด�ารงอย่มู าจนถงึ ปจั จบุ ัน วฒั นธรรมภายนอก 82 นักเรยี นควรรู ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEดิT พระราชนิพนธเ รอื่ งไตรภมู ิพระรว งของพระมหาธรรมราชาท่ี 1 1 พระราชพิธีถือนํ้าพระพพิ ัฒนสตั ยา หรือพระพิพัฒนส จั จา คือ พระราชพธิ ี (ลิไทย) ไดร บั อิทธิพลจากแนวคิดใดเปน หลกั ศรสี จั ปานกาล คาํ วา “ปานะ” แปลวา “เครอ่ื งดมื่ ” หรอื “นา้ํ สาํ หรบั ดม่ื ” จงึ หมายถงึ 1. ศาสนาพราหมณ-ฮินดู พธิ ีดม่ื น้าํ กระทําสตั ยส าบานเพอ่ื แสดงความจงรกั ภักดีตอ พระมหากษตั ริย โดยมาก 2. พระพทุ ธศาสนาลทั ธวิ ชั รยาน เรยี กกันส้นั ๆ วา “ถือนํา้ ” คอื ผทู ่เี ขา รวมในพธิ ีจะตอ งกลา วคาํ สัตยป ฏญิ าณและ 3. พระพุทธศาสนาลทั ธิสยามวงศ ดม่ื นาํ้ ลา งศาสตราวธุ ของพระมหากษตั รยิ  เพอื่ แสดงวา จะจงรกั ภกั ดตี อ พระมหากษตั รยิ  4. พระพุทธศาสนาลทั ธิลังกาวงศ ของตน หากผใู ดมไิ ดร กั ษาคาํ สัตยปฏิญาณท่ีไดก ลาวไวในพิธีน้ัน ก็อาจจะตอ งมีอนั วเิ คราะหค ําตอบ ตอบขอ 4. เรือ่ งไตรภูมพิ ระรวงไดรบั อทิ ธิพล เปนไปดว ยศาสตราวธุ อันใชจ มุ ในน้าํ ท่ีตนด่มื จากแนวคดิ พระพุทธศาสนาลทั ธลิ ังกาวงศ เนือ่ งจากในสมัย 2 ไตรภมู พิ ระรว ง มีเนือ้ หากลาวถึง คตคิ วามเชือ่ เกย่ี วกับจกั รวาลวทิ ยาและ พอ ขุนรามคําแหงมหาราชโปรดใหน ิมนตพ ระสงฆนกิ ายเถรวาท ภพภูมขิ องพระพุทธศาสนา เชน นรก สวรรค การเวยี นวา ยตายเกิดอยูใ นภมู ิทั้ง 3 ลัทธลิ ังกาวงศ จากนครศรีธรรมราชมาเผยแผท ีก่ รงุ สโุ ขทัยจนมี ไดแ ก กามภูมิ รปู ภมู ิ และอรปู ภมู ิ ความเจริญรงุ เรอื ง พระมหาธรรมราชาทรงศรทั ธาในพระพทุ ธ ศาสนาเปน อยา งย่งิ ไดท รงออกผนวช และทรงพระราชนิพนธ 82 คูมือครู ไตรภูมพิ ระรวงขึ้นเพื่อตองการสอนใหร าษฎรของพระองคท ําความดี ซึง่ สามารถใชค วบคุมสังคมไดเ ปน อยางดี

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Expand Evaluate Explain Explain อธบิ ายความรู ต่อมาในสมัยรัตนโกสินทร์ได้มีการแปลวรรณกรรมอิงพงศาวดารจีนราชวงศ์ต่างๆ เร่ืองที่ 1. ครใู หนักเรยี นยกตวั อยางวรรณกรรมที่ไดร ับ แพรห่ ลายมากทีส่ ุด คอื เร่อื งสามกก แปลในสมัยรัชกาลที่ ๑ เรือ่ งไซอ๋วิ แปลในสมยั รัชกาลท ี่ ๕ อิทธพิ ลจากวัฒนธรรมตะวนั ออก พรอมบอกวา นอกจากแปลวรรณกรรมจนี ในสมยั รตั นโกสนิ ทรแ์ ลว้ ยงั มกี ารแปลวรรณกรรมอนิ เดยี และชาตอิ น่ื ๆ รบั มาจากชาตใิ ด อีกหลายชาต ิ เช่น ศกุนตลาของอนิ เดยี ราชาธิราชของมอญ อาหรับราตรีของเปอรเ์ ซีย (อหิ รา่ น) (แนวตอบ วรรณกรรมทส่ี าํ คัญ เชน เปน็ ต้น • ไตรภมู พิ ระรว งไดร บั อทิ ธพิ ลมาจาก ส�าหรบั ทางดา้ นภาษาน้ัน ในสมัยสุโขทยั ไทยได้รับอทิ ธพิ ลจากมอญ เขมร เช่น ตัวอกั ษร พระพทุ ธศาสนานกิ ายเถรวาท ลทั ธลิ งั กาวงศ ของพ่อขุนรามค�าแหงมหาราช เป็นต้น ส่วนในสมัยอยุธยาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ ภาษาบาลี จากลังกา (สพันรสะกพฤุทตธใศชา้ในสนพาิธใีพชร้ภาาหษมาณบา์ใลนีสร�าาหชรสับ�านค�าักส วแดล ะกภาารษอา่าขนอคมัม1 ภ(เีรข์พมรระโไบตรราปณฎ)ก กแ็ใลชะ้กกันาใรนเหขียมนู่ภ)ิก ษภุสางษฆา์ • รามเกยี รต์ไิ ดรับอิทธิพลจากมหากาพย สา� หรับการอ่านและทอ่ งมนตเ์ ขียนอกั ขระในพิธีกรรมต่างๆ ในสมยั โบราณ เปน็ ต้น รามายณะของอินเดีย นอกจากนี้ ภาษาจีนก็มีการเรียนการสอนในหมู่ลูกหลานชาวจีนอพยพมาต้ังแต่สมัย • อเิ หนาไดร ับอทิ ธิพลจากชวา รัตนโกสินทร์ตอนต้น มีการจัดต้ังโรงเรียนจีนและสอนภาษาจีนมาถึงปัจจุบัน ส�าหรับในปัจจุบัน • สามกก ไซอวิ๋ ไดรบั อทิ ธพิ ลมาจากจีน) คนไทยได้รับอิทธิพลของวัฒนธรรมจีน ญี่ปุ่น และเกาหลี ท�าให้เกิดความนิยมในการเรียน ภาษาจีน ภาษาญ่ีปุ่น และภาษาเกาหลีมากข้ึน อันเป็นผลมาจากการที่ประเทศท้ังสามมีความ 2. ครูนําภาพศลิ ปกรรมตา งๆ มาใหน ักเรียนดู ส�าคญั ทางเศรษฐกจิ ต่อไทย แลวใหนักเรียนบอกวา เปน ศลิ ปกรรมที่ไดร ับ นอกจากอทิ ธพิ ลของวัฒนธรรมตะวนั ออกทส่ี �าคัญท้งั ๔ ประเภทท่ีไทยไดร้ บั มาแลว้ ยังมี อิทธิพลจากวัฒนธรรมใด “วพัฒรนะธมรนรูธมรตระมวศันาอสอตกรอ์”2่ืน ๆซ ึ่งเทปี่ไ็นทกยฎเคหยมไดาย้รับขมองาอ ินเชเ่นดี ยผกฎ่านหมมาาทยใานงมสมอัยญอ ยทุธายงาดได้าน้รับศอิลิทปธกิพรรลมมตาจ่าางกๆ 3. ครูและนักเรียนรวมกันสรปุ เกีย่ วกบั อิทธพิ ล ของวัฒนธรรมตะวันออก 3 พระท่นี งั่ เวหาศน์จ�ารญู เปนสถาปตยกรรมทีไ่ ดร้ ับอทิ ธิพลของวฒั นธรรมจนี ภายในบรเิ วณพระราชวงั บางปะอนิ จงั หวดั พระนครศรอี ยุธยา 83 บูรณาการเชอ่ื มสาระ นกั เรียนควรรู ครูสามารถนาํ เนอื้ หาเร่อื งอิทธพิ ลของวัฒนธรรมตะวนั ออกไป 1 ขอม ศ.ดร.ประเสรฐิ ณ นคร สันนิษฐานวา กรอมหรือขอม ใชเรียกช่ือ บรู ณาการเชื่อมกบั กลมุ สาระการเรียนรภู าษาไทย วชิ าวรรณคดี ชาวตางชาตทิ ี่อยูทางทศิ ใต แตไมไ ดหมายถึงเขมรกลมุ เดียว เพราะเขมรนน้ั เปน และวรรณกรรม โดยใหนกั เรียนไปศกึ ษาคนควา เพิ่มเติมเกย่ี วกับ คาํ ไทย ชาวเขมรไมไ ดเ รียกตวั เองวา ขอม และไมร จู ักขอม สวนเพราะเหตใุ ดชอื่ รายช่อื วรรณคดหี รือวรรณกรรมไทยทไ่ี ดร ับอิทธพิ ลอารยธรรม ขอมเปลยี่ นความหมายไปเปน เขมรนน้ั ยงั หาคาํ อธบิ ายไดไ มช ดั เจน จงึ อาจกลา วโดย ตะวันออก จากนน้ั ใหน ักเรียนเลอื กอานวรรณคดีหรือวรรณกรรม สรปุ ไดวา ขอม เปน คาํ เรียกคนทมี่ ีความหมายทางวัฒนธรรม และมคี วามหมาย 1 เรอื่ ง แลว สรปุ สาระสาํ คญั ลงในกระดาษ A4 นาํ มาสง ครผู สู อน เปลีย่ นแปลงไปตามชว งเวลา 2 พระมนธู รรมศาสตร เดิมเปน คมั ภรี ท มี่ เี นื้อหาองิ คติความเชอื่ ตามศาสนา พราหมณ- ฮนิ ดู แตเ มื่อเผยแพรไ ปยังมอญ จึงไดมีการปรับเปล่ียนใหมีเน้อื หา เหมาะสมกบั การหลักการเมอื งการปกครองของมอญ และสอดคลอ งกบั หลักการ ทางพระพุทธศาสนา 3 พระทีน่ ง่ั เวหาศนจ ํารูญ เปนพระทนี่ ่ัง 2 ช้ัน สรา งขึน้ ตามแบบศิลปะจีน โดยกลุมพอคาชาวจีนในประเทศไทยสรา งขนึ้ นอ มเกลาฯ ถวายพระบาทสมเด็จ พระจลุ จอมเกลา เจาอยูห วั เม่ือ พ.ศ. 2432 คูมอื ครู 83

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Elaborate Evaluate Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ครแู ละนกั เรียนรว มกันอภปิ รายเกีย่ วกับอทิ ธิพล เช่น ทางด้านประติมากรรม ส่วนใหญ่การสร้างรูปเคารพทางศาสนา เช่น พระพุทธรูปก็ได้รับ ของวฒั นธรรมตะวนั ตก โดยครูใหน ักเรยี น อิทธิพลมาจากศิลปะอินเดียและลังกา เทวรูปได้รับอิทธิพลศิลปะแบบอินเดียและเขมร ทางด้าน ยกตัวอยางอิทธพิ ลของวัฒนธรรมตะวนั ตก สถาปตั ยกรรม เชน่ การสรา้ งเจดีย์ทางพระพทุ ธศาสนากเ็ คยไดร้ ับอทิ ธพิ ลจากลังกา หรือในสมยั ทีเ่ หน็ ไดชดั ในสังคมไทย รัตนโกสินทร์ไทยก็ไดร้ บั อิทธพิ ลจากสถาปัตยกรรมจนี เพมิ่ เติมเข้ามาด้วย ดงั จะเหน็ ได้ท่พี ระท่นี ัง่ (แนวตอบ ไดแ ก ระบอบประชาธิปไตย ระบบ เวหาศนจ์ า� รูญ ในพระราชวงั บางปะอิน เป็นตน้ สา� หรบั ทางด้านหตั ถกรรม ในสมัยสุโขทยั การทา� เศรษฐกิจแบบทนุ นยิ ม สทิ ธิ เสรีภาพ และความ เ“กคารร่ือลงะปเั้นล่นดิชนักเผนาาหครดือึกเดค�ารบ่ือรงรสพังค์”1 โไลทกยกไ็ไดด้ร้รับับออิทิทธธิพิพลลมมาาจจาากกเขจีนม ร ทตา่องดม้าานภนายาฏหศลังิลไปด์ใ้พนัฒสมนัยาอมยาเุธปย็นา เสมอภาคในสังคมไทย รวมถงึ วิทยาศาสตรและ นาฏศลิ ป์ไทย เรยี กวา่ “โขน” ซึ่งยงั คงไดร้ บั การสบื ทอดมาจนถึงปัจจบุ นั เทคโนโลย)ี ๑๐.๒ อทิ ธิพลของวัฒนธรรมตะวนั ตก 2. ครถู ามนกั เรยี นวา ระบอบประชาธปิ ไตยของไทย ไดร บั มาจากท่ีไหน และมีลกั ษณะสําคญั วัฒนธรรมตะวันตกที่มีอิทธิพลต่อสังคมไทยมีมากมายหลายอย่าง แต่ที่ส�าคัญๆ ได้แก่ อยา งไร ระบอบประชาธปิ ไตย เศรษฐกิจแบบทุนนิยม สิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคในสังคมไทย (แนวตอบ ระบอบประชาธิปไตยของไทยเปน วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เป็นตน้ โดยมีประเดน็ ทีส่ า� คัญดงั น้ี วฒั นธรรมทางดา นการเมอื งการปกครองทไ่ี ดรับ มาจากองั กฤษ ฝรง่ั เศส และสหรฐั อเมริกา ซง่ึ มี ๑) ระบอบประชาธิปไตย เป็นระบอบการปกครองที่เกิดข้ึนในโลกตะวันตก จน ลักษณะสาํ คญั คือ อํานาจอธิปไตยเปน ของ ปวงชนชาวไทย พระมหากษตั รยิ ยงั ทรงเปน กลายเป็นวัฒนธรรมทางด้านการเมืองการปกครองของโลกตะวันตก ระบอบประชาธิปไตยที่ พระประมุขอยภู ายใตรฐั ธรรมนูญ โดยทรงใช ไทยได้รับมาจากโลกตะวันตกถือว่าอ�านาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย พระมหากษัตริย์ พระราชอาํ นาจบริหาร นิตบิ ัญญัติ และตุลาการ ยังคงทรงด�ารงเป็นประมุขอยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญ โดยทรงใช้พระราชอ�านาจบริหาร นิติบัญญัติ ผานทางคณะรัฐมนตรี รฐั สภา และศาล) และตุลาการผา่ นทางคณะรฐั มนตรี รฐั สภา และศาล ตามล�าดับ ภายหลังจากไทยไดเ้ ปลยี่ นแปลง การปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบประชาธิปไตยที่มีพระมหากษัตริย์ ทรงเป็นประมุขภายใต้รัฐธรรมนูญ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๕ ได้มีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่ง ราชอาณาจักรไทยเป็นกฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศ โดยมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น ประมขุ ภายใตร้ ฐั ธรรมนญู มสี มาชกิ รฐั สภาทมี่ าจากตวั แทนของประชาชน ทา� หนา้ ทอี่ อกกฎหมาย และควบคุมการบริหารประเทศของคณะรัฐมนตรี มีกฎหมายท่ีก�าหนดให้ประชาชนท่ีมีอายุ ตามเกณฑ์ต้องไปลงคะแนนเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และบางสมัยก็ให้มีการเลือกตั้ง สมาชิกวุฒิสภา ทั้งหมดนี้ล้วนเกิดขึ้นมาจากระบอบประชาธิปไตยซ่ึงไทยได้รับวัฒนธรรมทาง ดา้ นการเมืองการปกครองมาจากตะวนั ตก โดยเฉพาะองั กฤษ ฝรัง่ เศส และสหรัฐอเมรกิ า ๒) ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม ระบบเศรษฐกิจของไทยแต่เดิมเป็นระบบ เศรษฐกิจแบบยังชีพหรือแบบพึ่งพาตนเอง การค้าขายของไทยเป็นระบบการค้าที่มีลักษณะ การคา้ แบบผกู ขาดโดยพระคลงั สนิ คา้ ภายหลงั จากท่ีไทยและองั กฤษไดล้ งนามในสนธสิ ญั ญาไมตรี 84 นกั เรียนควรรู ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEิดT เหตกุ ารณก ารเปลย่ี นแปลงการปกครองระบอบสมบรู ณาญาสทิ ธริ าชย 1 การละเลน ชักนาคดกึ ดําบรรพ เปนการละเลนเลยี นแบบตาํ นานการกวน มาเปน ระบอบประชาธิปไตยอันมพี ระมหากษัตรยิ ท รงเปนประมขุ เกษยี รสมุทร เพ่ือทํานํ้าอมฤตในศาสนาพราหมณ- ฮินดู ในสมัยกรุงศรอี ยุธยา สง ผลตอ สงั คมไทยในปจ จุบนั อยางไร จะมีการละเลนในพระราชพิธอี ินทราภิเษก ซึ่งเปน พระราชพธิ ีท่จี ัดขึ้นเพื่อเสริม แนวตอบ 1. ดา นรปู แบบการปกครอง ทําใหม กี ารปกครองระบอบ พระบารมขี องพระมหากษัตริย ประชาธิปไตย มนี ายกรัฐมนตรเี ปน ผูนาํ มีรัฐสภาและรัฐบาลทีม่ ี คณะบุคคลมาจากการเลือกตงั้ ของประชาชน สว นประชาชนมสี ทิ ธิ เบศูรณรากษารฐกจิ พอเพียง และเสรภี าพตามรฐั ธรรมนญู โดยมพี ระมหากษตั รยิ เ ปน พระประมุข ภายใตกฎหมายรัฐธรรมนญู แตเ ดมิ เศรษฐกจิ ของไทยเปนแบบยังชีพหรอื พึง่ พาตนเอง ภายหลังการทาํ 2. ดานกฎหมาย ประเทศไทยมีกฎหมายท่จี ัดทาํ โดยตัวแทนท่ี สนธิสัญญาเบาวร งิ ระบบเศรษฐกจิ ไดเปล่ียนไปเปนเพื่อการคา และการสงออก ประชาชนไทยสว นใหญเ ลอื ก จงึ มคี วามสอดคลอ งตามความตอ งการ ทําใหคนไทยตอ งปรับตวั ตามระบบเศรษฐกิจท่เี ปลี่ยนแปลงไป จะตอ งเตรยี ม และจําเปน ตอ วถิ กี ารดําเนินชีวติ ความพรอ ม ความรู ทจ่ี ะรับผลกระทบจากการเปลีย่ นแปลงท่เี กิดขนึ้ นักเรยี นรวมกลุมอภิปรายเกี่ยวกับการเตรยี มความพรอ มรับมือการเปล่ียนแปลง ทางเศรษฐกิจทีอ่ าจเกิดขนึ้ ในอนาคต เพอ่ื ลดความเส่ยี งจากการเปลย่ี นแปลง 84 คูมอื ครู

กระตุน ความสนใจ สํารวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Expand Evaluate Explain Explain อธบิ ายความรู และพาณิชย์ต่อกันใน พ.ศ. ๒๓๙๘ ซึ่งเป็นท่ีรู้จักกันในนามว่า “สนธิสัญญาเบาว์ริง”1 ในรัชสมัย 1. ครใู หน ักเรียนอธิบายวา ไทยเริ่มรับอทิ ธพิ ล พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจ้าอย่หู ัว ทา� ใหร้ ะบบการค้าแบบผูกขาดโดยพระคลงั สนิ ค้าของไทย วัฒนธรรมตะวันตกทางดานเศรษฐกิจมาตัง้ แต ต้องถูกยกเลิก และเปลี่ยนไปเป็นระบบการค้าแบบเสรีกับต่างชาติ ท�าให้การค้าขายกับต่าง สมัยใด ประเทศขยายตัวออกไปอย่างกว้างขวาง มีพ่อค้าชาวต่างชาติต้องการซ้ือสินค้าจากไทยมากขึ้น (แนวตอบ ไทยเริ่มรับอิทธิพลวฒั นธรรม เป็นผลท�าให้ระบบเศรษฐกิจแบบยังชีพของไทยซึ่งเป็นการผลิตเพื่อใช้ในครัวเรือนกลายเป็นการ ตะวนั ตกทางดา นเศรษฐกจิ ในสมยั รชั กาลท่ี 4 ผลิตเพื่อการตลาดหรือเพ่ือการส่งออกอย่างกว้างขวาง อันจะน�าไปสู่การลงทุนส�าหรับการผลิต ภายหลังจากทีไ่ ทยและอังกฤษไดลงนามใน และการคา้ มีระบบเงินตราส�าหรับการแลกเปลย่ี นสนิ คา้ มรี ะบบการเงนิ และธนาคารส�าหรบั ธรุ กิจ สนธสิ ัญญาไมตรีและพาณิชยตอกนั หรือสนธิ แบบตะวันตก มีการแข่งขันในด้านการผลิตและการค้าแบบเสรี ส่ิงเหล่าน้ีล้วนเป็นองค์ประกอบ สญั ญาเบาวรงิ ใน พ.ศ. 2398) ของเศรษฐกิจแบบทุนนิยมซ่ึงมีอิทธิพลต่อระบบเศรษฐกิจของไทยมาตั้งแต่ไทยได้ลงนามในสนธิ สญั ญาไมตรแี ละพาณชิ ย์กับองั กฤษใน พ.ศ. ๒๓๙๘ และหลงั จากนน้ั ก็ไดล้ งนามในสนธิสัญญาใน 2. ครูถามนกั เรยี นวา เศรษฐกิจของไทยกอนและ ท�านองเดยี วกนั กับประเทศตะวนั ตกอกี หลายประเทศในเวลาต่อมา จนกระทัง่ ปัจจุบนั ประเทศไทย หลงั การรับอิทธิพลวัฒนธรรมตะวันตกมีความ กย็ งั คงมีระบบเศรษฐกิจแบบทนุ นยิ มตามแบบตะวันตก แตกตา งกันอยา งไร (แนวตอบ ระบบเศรษฐกิจของไทยแตเดิมเปน ๓) สิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคในสังคมไทย ในเร่ืองสิทธิ เสรีภาพ ระบบเศรษฐกจิ แบบยงั ชีพหรอื แบบพ่ึงตนเอง สว นการคา ขายของไทยเปน ระบบการคาที่มี และความเสมอภาคของบคุ คลในสงั คมไทยนนี้ ับได้วา่ เปน็ วัฒนธรรมอยา่ งหนึง่ ที่ไทยไดร้ บั อทิ ธพิ ล ลกั ษณะการคาแบบผกู ขาดโดยพระคลงั สนิ คา มาจากวัฒนธรรมตะวันตก เพราะภายหลังจากท่ีไทยมีการปกครองตามระบอบประชาธิปไตย ภายหลงั ทีไ่ ทยไดล งนามในสนธิสัญญาเบาวร งิ อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขภายใต้รัฐธรรมนูญแล้วนั้น ในรัฐธรรมนูญของไทยต้ังแต่ ทําใหระบบการคาแบบผกู ขาดโดยพระคลงั รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. ๒๔๗๕ จนมาถึงยุคปัจจุบัน ในหมวดท่ีว่าด้วยสิทธิ สนิ คา ของไทยตอ งถกู ยกเลิก และเปล่ยี นไป เสรีภาพ ของประชาชนชาวไทย จะต้องระบุเอาไว้ถึงสิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคของ เปน ระบบการคาแบบเสรกี บั ตางชาติ ทําใหการ ปวงชนชาวไทยเอาไวด้ ว้ ย ยกตวั อยา่ งเชน่ ในรัฐธรรมนญู แห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. ๒๔๗๕ คา ขายกบั ตา งประเทศขยายตวั ออกไปอยาง กวา งขวาง) ไดก้ า� หนดสิทธิ เสรภี าพ และความเสมอภาคของประชาชนชาวไทยเอาไวด้ ว้ ย ดงั น้ี 3. ครูใหนกั เรียนอธิบายเกี่ยวกบั สทิ ธิ เสรภี าพ “มาตรา ๑๒ ภายในบังคับแห่งบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญนี้ บุคคลย่อมเสมอกันใน และความเสมอภาคในสงั คมไทยทร่ี ับอทิ ธพิ ล กฎหมาย ฐานันดรศกั ดิ์โดยกา� เนิดกด็ ี โดยแตง่ ตัง้ ก็ดี หรอื โดยประการอื่นใดก็ดไี มก่ ระทา� จากวฒั นธรรมตะวนั ตก ให้เกิดเอกสิทธิ์อย่างหน่ึงอย่างใดเลย” ในมาตรา ๑๒ น้ีก�าหนดให้เห็นถึงทุกคนที่เป็นประชาชนชาวไทยมีสิทธิและความ (แนวตอบ ภายหลังที่ไทยมกี ารปกครองตาม เสมอภาคทัดเทยี มกันภายใตก้ ฎหมายเดียวกัน ระบอบประชาธปิ ไตยทม่ี พี ระมหากษตั รยิ  นอกจากนี้ในมาตราอ่ืนๆ ยังได้กล่าวถึงเสรีภาพของปวงชนชาวไทยเอาไวด้ งั น้ี ทรงเปน ประมุขอยูภายใตร ัฐธรรมนญู “มาตรา ๑๔ ภายในข้อบงั คบั แหง่ กฎหมาย บุคคลย่อมมเี สรภี าพบรบิ รู ณ์ในร่างกาย เคหสถาน ทรัพย์สิน ในรฐั ธรรมนญู ไดก าํ หนดสทิ ธิ เสรีภาพของ การพดู การเขยี น การโฆษณา การศึกษาอบรม การประชมุ โดยเปดเผย การตง้ั สมาคม การอาชพี ” ประชาชนชาวไทยไว เชน ทกุ คนทเี่ ปน ในมาตรา ๑๔ น้ีรัฐธรรมนูญให้ความคุ้มครองเสรีภาพในด้านต่างๆ ของบุคคล โดยกฎหมายให้การ ประชาชนชาวไทยมีสทิ ธแิ ละความเสมอภาค รับรอง ทัดเทยี มกันภายใตก ฎหมายเดียวกนั เปน ตน) 4. ครใู หน ักเรยี นแสดงความคิดเห็นวา ปจ จุบัน 85 เรอ่ื งสทิ ธิ เสรภี าพ และความเสมอภาคใน สังคมไทยเหมอื นหรือแตกตางจากวัฒนธรรม ตะวันตกอยางไร ขอสอบ O-NET ขอสอบป ’52 ออกเกย่ี วกับสนธิสัญญาเบาวริง เกร็ดแนะครู เรื่องใดเปน ผลสืบเน่อื งจากการทําสนธิสญั ญาเบาวร ิง ครูใหนกั เรียนศกึ ษาเพม่ิ เตมิ จากแหลง เรียนรูตา งๆ เก่ยี วกบั รายละเอียดของ 1. เกดิ การคา แบบเสรี สนธสิ ญั ญาเบาวรงิ แลวสรปุ เปน รายงานสง ครผู ูส อน 2. เกดิ การขยายตวั ของสนิ คาหตั ถกรรม 3. เกิดการผลิตขา วเพอื่ การคาและการสงออก 4. เกิดการขยายตวั ของอุตสาหกรรมทอผา นักเรยี นควรรู วเิ คราะหคาํ ตอบ ตอบขอ 1. และขอ 3. การทาํ สนธิสัญญา เบาวร งิ สง ผลใหเ กดิ การคา แบบเสรี ถอื เปน การสน้ิ สดุ การผกู ขาด การคา กับตา งประเทศโดยพระคลังสนิ คา และยังสงผลใหเ กดิ การ 1 สนธิสญั ญาเบาวร งิ สนธสิ ญั ญาทางการคาระหวางไทยกับอังกฤษ ตัง้ ชอ่ื ตาม ผลิตสนิ คาเพ่ือการคาและการสงออก โดยเฉพาะขาว เซอรจอหน เบาวริง (Sir John Bowring) ราชทูตอังกฤษท่เี ดนิ ทางเขามาเจรจาทาํ สนธสิ ัญญา เม่อื วนั ท่ี 18 เมษายน พ.ศ. 2398 ผลของสนธิสญั ญาทาํ ใหไ ทยตอ ง เปด การคาแบบเสรี และตองสญู เสยี สทิ ธิสภาพนอกอาณาเขตใหแกอังกฤษ คมู อื ครู 85

กระตุน ความสนใจ สาํ รวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Elaborate Evaluate Explain Explain อธบิ ายความรู 1. ครใู หน กั เรยี นยกตัวอยางอทิ ธิพลทางดา น ดังนั้น ในเรื่องสิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคของประชาชนชาวไทยนี้ วิทยาศาสตรและเทคโนโลยที ่ไี ทยไดรับทางดา น ในสถานการณ์ของประเทศท่ีไม่ตกอยู่ภายใต้เผด็จการ รัฐธรรมนูญจะก�าหนดสิทธิ เสรีภาพ ภมู ปิ ญ ญาตะวนั ตกทพี่ บเหน็ ไดใ นชวี ติ ประจาํ วนั และความเสมอภาคของบุคคลเอาไว้อย่างครบถ้วน อันเป็นหลักการที่ส�าคัญของระบอบ (แนวตอบ อทิ ธิพลทางดานวิทยาศาสตรและ ประชาธิปไตย แสดงให้เห็นได้ชัดเจนว่าแต่เดิมวัฒนธรรมของไทยในเรื่องสิทธิ เสรีภาพ และ เทคโนโลยที เี่ หน็ ไดใ นปจ จบุ นั เชน เครอื่ งใชไ ฟฟา ความเสมอภาคของบุคคลในสังคมไทยจะไม่เคยปรากฏ ต่อเม่ือได้รับอิทธิพลความคิดดังกล่าว เครอื่ งมือสื่อสาร คอมพิวเตอร เปน ตน) จากวฒั นธรรมตะวันตก จึงไดป้ รากฏมขี นึ้ ในสงั คมไทย 2. ครใู หน ักเรียนบอกประโยชนของวิทยาศาสตร ๔) วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ไทยได้รับอิทธิพลทางด้านภูมิปัญญาตะวันตก และเทคโนโลยีในยุคปจจบุ ัน (แนวตอบ วิทยาศาสตรและเทคโนโลยีทาํ ให เพื่อน�ามาแก้ไขปัญหาในการด�าเนินชีวิตมากย่ิงข้ึน ภายหลังท่ีไทยได้เข้าสู่ยุคของการปรับตัวเข้า การดาํ เนนิ ชีวติ ของผคู นสะดวกสบายขน้ึ เชน สู่ความทันสมัย วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของโลกตะวันตกได้เข้ามามีบทบาทในสังคมไทย สามารถเดนิ ทางไกลโดยเคร่ืองบนิ ชว ยให เชน่ สงั คมไทยหันไปใช้ไฟฟ้าเพื่อความสวา่ งแทนตะเกยี งและเทยี นไข มกี ารใชพ้ ิมพ์ดดี แทนการ ประหยัดเวลาในการเดนิ ทาง โทรศพั ทเ คลอ่ื นที่ คัดลอกหรือเขียนด้วยดินสอและปากกา การเดินทางไกลด้วยเรือยนต์หรือรถยนต์แทนการใช้ ทาํ ใหการตดิ ตอ สื่อสารสะดวกรวดเรว็ ข้นึ ) เรือพาย เรือแจว หรือแทนการใชร้ ถเทียมมา้ เปน็ ต้น โดยเฉพาะในโลกปัจจุบัน การเดินทางไกลโดยเคร่ืองบิน การโทรคมนาคมและ 3. ครใู หน ักเรยี นแสดงความคิดเห็นเกีย่ วกบั การส่ือสาร หรือการใช้คอมพิวเตอร์ล้วนแล้วแต่เป็นผลิตผลทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วิทยาศาสตรและเทคโนโลยีวา มคี วามจาํ เปน ของโลกตะวันตกทก่ี ลายเปน็ สงิ่ จา� เป็นในสังคมไทยยุคปัจจบุ นั มากนอยเพยี งใดในสงั คมปจจบุ ัน ปจจุบันอิทธิพลของตะวันตกได้เข้ามามีบทบาทต่อสังคมไทยมากขึ้นในหลายๆ ด้าน ไม่ว่าจะเปนการคมนาคม การติดต่อสื่อสาร อาหารการกิน การรกั ษาพยาบาล และอ่นื ๆ 86 บรู ณาการอาเซยี น กจิ กรรมสรา งเสรมิ ครสู ามารถจดั กจิ กรรมการเรียนรูบูรณาการอาเซยี นโดยใหนักเรยี นรวมกลมุ เพ่อื ครใู หน กั เรยี นทาํ แผน ภาพเกยี่ วกบั ศลิ ปกรรมไทยทไี่ ดร บั อทิ ธพิ ล ชว ยกันศกึ ษาคน ควา ลักษณะทางสังคมของประเทศสมาชกิ อาเซยี นทไ่ี ดร บั อทิ ธิพล ของวฒั นธรรมตะวนั ออกและตะวันตก โดยใหนกั เรียนออกแบบ จากอารยธรรมตะวนั ออกและตะวนั ตก แลวจดั ทําเปน โปรแกรมการนาํ เสนอ และตกแตง ใหสวยงาม ทง้ั นนี้ ักเรียนศึกษา รวบรวมภาพและขอ มูล (PowerPoint) หรอื รปู แบบอน่ื ๆ ตามทคี่ รกู าํ หนด จากนน้ั สง ตวั แทนกลมุ นาํ เสนอ เพมิ่ เตมิ จากแหลงการเรียนรูตา งๆ แลวนาํ สง ครผู สู อน ผลงาน เพอ่ื ใหน กั เรยี นรแู ละเขา ใจประวัตคิ วามเปนมาและลักษณะของสงั คม ประเทศสมาชกิ อาเซยี นที่คลายคลงึ กัน อันจะมีสวนชวยสง เสรมิ ความเขา ใจอันดี กจิ กรรมทา ทาย ตอ กนั ตามกรอบความรว มมอื ดา นสังคมและวฒั นธรรมของประชาคมอาเซียนได ครูใหน กั เรียนทาํ สมดุ ภาพเก่ียวกบั ศิลปกรรมไทยทไี่ ดร บั อิทธพิ ลของวฒั นธรรมตะวันออกและตะวันตก โดยใหน กั เรยี น ออกแบบและตกแตง ใหส วยงาม ทั้งน้ีนักเรยี นศึกษา รวบรวมภาพ และขอมูลเพ่มิ เติมจากแหลงการเรียนรูตางๆ แลวนาํ สงครผู ูส อน 86 คมู อื ครู

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Explain Expand Evaluate ขยายความเขา ใจ Expand นอกจากวฒั นธรรมตะวนั ตกทส่ี า� คญั ดงั ไดก้ ลา่ วมาแลว้ ในตอนตน้ สงั คมไทยยงั ไดร้ บั ครูใหน กั เรยี นแสดงความคดิ เห็นวา สงั คมไทย อิทธิพลวัฒนธรรมตะวันตกอื่นๆ อีกด้วย โดยเฉพาะทางด้านศิลปวัฒนธรรม เช่น วรรณกรรม ควรเลอื กรับวัฒนธรรมตะวนั ออกและวฒั นธรรม แสตถละวาะดปันนัตตตยกรกทีคร่ีไรลดมา้รสขับสอกกิง3แายรบุโรแบปปต ละลวอะนั อคตกรกโมอ าเเปปเปน็ร็นาต1ขภน้ อ างนษยอาุโกรไจทปาทยกอี่มนยีกี้ก่าา็มรงกีเแผาพยรรศแ่หึกพษลร่ใาานภยสา ังษหคารมตือไา่ ตทงึกปยรร าะกเมาทบรศเ้า ลเน่นชเดน่รนื ออตนงัรแกีแบฤจบษส2 ตะวันตกอยา งไรใหเ หมาะสมกับสังคมปจ จุบัน ฝรั่งเศส เยอรมนี สเปน และภาษาอ่นื ๆ ของประเทศตะวันตกอยา่ งแพรห่ ลาย เป็นต้น ใหสรปุ ความคดิ เห็นลงกระดาษ A4 แลวนําสง ครู วัฒนธรรมตะวันออกและวัฒนธรรมตะวันตกที่มีมาในสังคมไทยนับตั้งแต่ไทยได้รับ ผสู อน อิทธิพลเหล่านั้นเป็นต้นมา ไทยได้น�ามาปรับปรุงส�าหรับน�ามาใช้ให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม และสังคมของไทย ไทยมิได้รับเอาวัฒนธรรมเหล่านั้นโดยลอกเลียนแบบมาจากแหล่งก�าเนิด ตรวจสอบผล Evaluate ดั้งเดิมเสียทั้งหมด ถึงกระนั้นก็ตาม แม้ว่าวัฒนธรรมบางอย่างที่ไทยรับเอามาปรับใช้ส�าหรับ สังคมไทย จนถึงปัจจุบันน้ีก็ยังไม่ประสบผลส�าเร็จหรือดีไปเสียท้ังหมด แต่บางอย่างก็มีปัญหา ตรวจผลงานการเขียนแสดงความคิดเหน็ เร่อื ง สืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน เช่น วัฒนธรรมตะวันตกในเรื่องการปกครองระบอบประชาธิปไตยที่ การเลอื กรับวฒั นธรรมตะวนั ออกและวัฒนธรรม ประเทศไทยไดน้ า� มาใชใ้ นสงั คมไทยต้งั แต่ พ.ศ. ๒๔๗๕ จนถงึ ปัจจุบัน เป็นตน้ ตะวันตกในสงั คมปจ จุบัน กลาวโดยสรุป ประวัติศาสตรไทยมีประเด็นท่ีนาศึกษาวิเคราะหอยูมากมาย โดยเฉพาะประเด็นที่สงผลตอพัฒนาการทางประวัติศาสตรของไทย เชน แนวคิดเก่ียวกับ ความเปนมาของชนชาติไทย ซ่ึงมีผูเสนอแนวคิดไวหลากหลาย แตหากพบหลักฐานอางอิง จากแนวคิดอื่นที่นาเชื่อถือมากกวา แนวคิดเหลานี้ก็อาจจะเปลี่ยนแปลงได นอกจากน้ียังมี ประเด็นอ่นื ๆ ทีน่ า ศกึ ษาวเิ คราะหอ ีก เชน อาณาจกั รโบราณในดินแดนไทยและอิทธิพลที่มตี อ สงั คมไทย ปจ จยั ทมี่ ผี ลตอ การสถาปนาอาณาจกั รไทยในชว งเวลาตา งๆ สาเหตแุ ละผลของการ ปฏิรปู บานเมอื งในสมัยรชั กาลที่ ๕ ไทยกบั การเขา รว มสงครามโลกครง้ั ที่ ๑ การเปล่ยี นแปลง การปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ ไทยกับการเขารวมสงครามโลกคร้ังท่ี ๒ บทบาทของสตรีไทย บทบาทของพระมหากษัตริยในการพัฒนาชาติไทย อิทธิพลของวัฒนธรรมตะวันตกและ ตะวันออกท่ีมีตอสังคมไทย เปนตน ซึ่งการวิเคราะหประเด็นสําคัญทางประวัติศาสตรไทย เหลาน้ี นอกจากจะชวยทําใหเขาใจพัฒนาการทางประวัติศาสตรไทยแลว ยังชวยฝก กระบวนการคดิ อยา งมเี หตุผลอีกดว ย 87 ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT นักเรยี นควรรู เพราะเหตใุ ด ภายหลงั การเปลย่ี นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 1 ละครโอเปรา ละครทม่ี เี พลงและดนตรเี ปน หลกั สําคญั ในการดาํ เนนิ เร่อื งราว ประเทศไทยจึงจดั การปกครองคลายกับอังกฤษ โอเปรา เปนผลรวมของศลิ ปะนานาชนิดเขาดวยกนั ตัง้ แตว รรณกรรม คอื บทรอ ง เครอ่ื งละคร จนถงึ การแสดง การเตน ราํ การรอ งและการเลนดนตรี 1. มีสถาบนั พระมหากษัตริยเ ชนเดยี วกัน 2 ดนตรแี จส เปน ดนตรที ่บี รรเลงดว ยวงดนตรีแจส (Jazz Band) ซ่งึ ประกอบ 2. รฐั บาลอังกฤษมีเอกภาพและเสถยี รภาพสูง ดวย เครอ่ื งเปา คือ ทรมั เปต คอรเนต็ คลารเิ น็ต ทรอมโบน กับเครื่องทํากระสวน 3. ระบบขุนนางของอังกฤษกบั ไทยมีลักษณะใกลเ คยี งกัน จงั หวะ เชน กลองชุดและดบั เบิลเบส และอาจมีแซกโซโฟนประสมเขา มาดว ย 4. กลุมผนู ําในการเปลยี่ นแปลงการปกครองสาํ เรจ็ การศกึ ษามา 3 ดนตรคี ลาสสิก การแสดงดนตรีคลาสสกิ จะใชเ ครือ่ งดนตรี 4 กลมุ กลุม ท่ี 1 คือ เคร่อื งสาย แบงออกเปน วิโอลา เชลโล และดบั เบิลเบส กลุมท่ี 2 คือ เคร่ืองลม จากองั กฤษ ไม เชน ฟลุต คลารเิ นต็ โอโบ บาสซนู ปคโคโล กลุมที่ 3 คอื แตร เชน ทรัมเปต ทรอมโบน ทบู า เฟรน็ ซฮ อรน กลมุ ท่ี 4 คือ เคร่ืองเคาะ เชน กลองทิมปะนี ฉาบ วิเคราะหค ําตอบ ตอบขอ 1. มีสถาบันพระมหากษัตรยิ เ ชน กลองใหญ ก๋งิ เมื่อเลนรวมกนั เปนวงเรยี กวา วงดรุ ิยางคหรอื วงออรเคสตรา ซงึ่ มี ผอู าํ นวยเพลงหรอื วาทยกรเปน ผูควบคุมวง เดยี วกัน ตางจากการปฏวิ ัตใิ นฝรงั่ เศส และการจดั การปกครองใน สหรัฐอเมริกา ดงั นัน้ สถาบันพระมหากษัตรยิ ม ีความสาํ คัญอยา งยง่ิ คูม ือครู 87 ตอ ประวตั ศิ าสตรชาติไทย ทัง้ ในดา นจิตใจ เชน การเปน ศนู ยรวม จติ ใจ ดานการเมืองการปกครอง เชน การแกไ ขปญ หาทางการเมือง ตลอดจนการบําบดั ทุกขบาํ รุงสขุ ของราษฎร

กระตนุ ความสนใจ สาํ รวจคนหา อธิบายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล Engaae Expore Explain Elaborate Evaluate Evaluate ตรวจสอบผล ครตู รวจความถกู ตอ งจากการตอบคาํ ถาม คาปถระาจÓมหน่วยการเรียนรู้ ประจําหนว ยการเรยี นรู ๑. การศึกษาแนวคิดเก่ียวกบั ความเป็นมาของชนชาติไทยมคี วามส�าคญั อยา่ งไร และนักเรยี น หลักฐานแสดงผลการเรยี นรู คดิ วา่ ชนชาตไิ ทยมาจากที่ใด ใหอ้ ธบิ ายพร้อมบอกเหตผุ ลประกอบ 1. รายงานถิน่ เดมิ ของชนชาติไทย ๒. อทิ ธพิ ลของอาณาจกั รโบราณในดนิ แดนไทยทม่ี ตี อ่ สงั คมไทยมอี ะไรบา้ ง ใหส้ รปุ มาเปน็ ขอ้ ๆ 2. แผนทีแ่ สดงแนวคดิ ถน่ิ เดมิ ของชนชาตไิ ทย ๓. การปฏิรูปทางการเมืองการปกครองทเี่ กิดข้นึ ในประวตั ิศาสตร์ไทยสง่ ผลตอ่ ชาตไิ ทย 3. สมดุ ภาพศิลปกรรมของอาณาจกั รโบราณ อย่างไร จงวเิ คราะห์ ในดินแดนไทย ๔. นกั เรียนคดิ วา่ พระมหากษัตริย์ไทยทรงมีบทบาทส�าคญั ในการพัฒนาชาตไิ ทยอยา่ งไร 4. ผงั มโนทศั นป จจัยทสี่ งผลตอ การสถาปนา ๕. สังคมไทยไดร้ บั อิทธพิ ลของวัฒนธรรมตะวันออกและวฒั นธรรมตะวนั ตกดา้ นใดบา้ ง ใหอ้ ธิบายมาพอเขา้ ใจ อาณาจกั รไทย กิจสรก้ารงรสมรรค์พัฒนาการเรยี นรู้ กจิ ก๑รรมท่ี ให้นักเรียนจัดนิทรรศการเกี่ยวกับประเภทของหลักฐานท่ีใช้ในการศึกษา กจิ ก๒รรมที่ เรอ่ื งราวของชนชาตไิ ทย พรอ้ มค�าอธิบายสงั เขป ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๕-๖ คน เพ่ือท�ารายงานในประเด็นทาง กิจก๓รรมท่ี ประวัติศาสตร์ในหัวข้อต่อไปนี้ อิทธิพลของอาณาจักรโบราณต่อสังคมไทย ปัจจัยการสถาปนาราชธานีของไทย วิเทโศบายท่ีท�าให้รอดพ้นจากการตก เป็นเมืองขึ้น จากนั้นให้แต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมาสรุปผลของรายงาน ทีห่ น้าช้ันเรียน ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๕ คน เพื่อสืบค้นในประเด็นเกี่ยวกับบทบาท ของสถาบันพระมหากษัตริย์ในการพัฒนาชาติไทย โดยเลือกศึกษาพระราช- กรณียกิจของพระมหากษัตริย์ท่ีนักเรียนสนใจ และน�าเสนอในรูปแบบต่างๆ เชน่ PowerPoint แผ่นพับ เปน็ ต้น พรอ้ มทงั้ บรรยายความรูส้ ึกหรอื ประโยชน์ ท่ีได้รบั จากการศึกษา 8888 แนวตอบ คาํ ถามประจําหนวยการเรยี นรู 1. เพอื่ ใหไดค ําตอบเกี่ยวกบั ความเปนมาของชนชาติไทยไดช ดั เจนมากข้นึ แนวคดิ ถนิ่ เดมิ ของชนชาตไิ ทยอยูบ รเิ วณตอนใตแ ละตะวนั ออกเฉยี งใตของจนี มคี วามเปนไปได มากทีส่ ดุ เพราะมหี ลกั ฐานสนับสนุนมาก ไดแก หลกั ฐานจนี และทฤษฎกี ารอพยพ การเคลือ่ นยา ยเมืองหลวง ตลอดจนมีชนชาวไทเปน จาํ นวนมากอาศัยอยบู รเิ วณนี้ 2. อทิ ธพิ ลของอาณาจกั รโบราณในดนิ แดนไทยทม่ี ตี อ สงั คมไทย ไดแ ก ดา นศาสนาและความเชอื่ เชน รบั พระพทุ ธศาสนาจากอาณาจกั รตามพรลงิ ค เปน ตน รปู แบบการปกครอง เชน รบั รูปแบบการปกครองระบอบกษัตริยจากอินเดยี เปน ตน ภาษาและกฎหมาย เชน รับภาษาบาลี สนั สกฤตมาจากอินเดีย เปนตน ศลิ ปกรรม เชน รบั รูปแบบเจดีย มาจากลงั กา เปน ตน 3. การปฏิรปู ทางการเมอื งการปกครองสง ผลไมใ หชาวตะวนั ตกใชเ ปนขอ อางวาไทยปา เถือ่ น ดอ ยความเจริญ แลวถอื โอกาสยึดครอง ทําใหไทยเปนเพียงชาตเิ ดียวใน ภมู ภิ าคเอเชียตะวันออกเฉยี งใตทรี่ กั ษาเอกราชรอดพน จากยุคจักรวรรดนิ ยิ มมาได 4. พระมหากษัตรยิ ไ ทยทรงมบี ทบาทสาํ คญั ในการพฒั นาชาติไทย เชน การดํารงรักษาเอกราชของชาติ เมือ่ ตองเผชิญกับการคุกคามจากศตั รภู ายนอก การสรางสรรค และดาํ รงรกั ษาวัฒนธรรมไทย โดยการสงเสริมสนับสนนุ วฒั นธรรมไทยดา นตา งๆ และการเปน ศูนยร วมของความสามัคคขี องคนในชาติ เปน ตน 5. วัฒนธรรมตะวันออก เชน การรบั คติธรรมทางพระพุทธศาสนา ขนบธรรมเนียมประเพณตี างๆ มาจากอนิ เดีย การรบั พระราชประเพณีในราชสาํ นักและระบอบการ ปกครองมาจากเขมร การรบั ภาษาและวรรณกรรมมาจากอนิ เดีย ชวา จนี เขมร เปน ตน วฒั นธรรมตะวันตก เชน การรบั ระบอบประชาธิปไตยอนั มีพระมหากษตั ริยทรงเปน ประมขุ ระบบเศรษฐกิจแบบทนุ นยิ ม แนวคดิ เรื่องสิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาค ในสังคมไทย ความเจริญทางดา นวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยีจากตะวันตก เปนตน 88 คมู ือครู

กระตนุ้ ความสนใจ สา� รวจคน้ หา อธบิ ายความรู้ ขยายความเข้าใจ ตรวจสอบผล Expore Explain Engage Expand Evaluate เปา หมายการเรียนรู 1. วเิ คราะหผ ลงานของบคุ คลสําคัญท้ังชาว ไทยและตา งประเทศทม่ี ีสวนสรา งสรรค วฒั นธรรมไทยได 2. วเิ คราะหผ ลงานของบคุ คลสําคญั ท้ังชาว ไทยและตา งประเทศทีม่ ีสว นสรางสรรค ประวัตศิ าสตรไทยได สมรรถนะของผเู รยี น 1. ความสามารถในการสอื่ สาร 2. ความสามารถในการคิด 3. ความสามารถในการแกปญหา ๔˹Nj ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ·èÕ การศกึ ษาประวัติบุคคลสาํ คัญเพม่ิ เติม คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค จากการชมนทิ รรศการ 1. รกั ชาติ ศาสน กษตั ริย ¼Å§Ò¹¢Í§ºØคคÅÊíÒคÞÑ 2. ใฝเรียนรู 3. มุง ม่ันในการทํางาน ã¹กÒÃÊÌҧÊÃÃคªÒµิä·Â 4. รักความเปน ไทย ตวั ช้วี ดั »ÃÐÇѵÔÈÒʵϪҵÔä·Â¹ÑºµéѧᵋÊÁÑÂÊØ⢷Ñ กระตนุ้ ความสนใจ Engage ■ วิเคราะหผลงานของบุคคลส�าคัญทั้งชาวไทยและตางประเทศท่ีมีสวน ÁÒ¨¹¶§Ö ÊÁÂÑ ÃµÑ ¹â¡Ê¹Ô ·Ã ä´ÁŒ ºÕ ¤Ø ¤ÅÊÒí ¤ÞÑ ËÅÒ·ҋ ¹·ÁÕè Õ ครใู หนกั เรียนดูภาพหนาหนวย แลว ให สร้างสรรควัฒนธรรมไทยและประวตั ิศาสตรไ ทย (ส ๔.๓ ม.๔-๖/๔) ÊÇ‹ ¹ã¹¡ÒÃÊÃÒŒ §ÊÃäǏ ²Ñ ¹¸ÃÃÁä·ÂáÅлÃÐÇµÑ ÈÔ ÒʵÃä ·Â นกั เรยี นบอกพระนามหรือนามของบคุ คลสาํ คัญ ãË¡Œ ºÑ 椄 ¤Áä·ÂÁÒÍÂÒ‹ §µÍ‹ à¹Íè× § º¤Ø ¤ÅÊÒí ¤ÞÑ àËÅÒ‹ ¹ÁéÕ ·Õ §éÑ ในภาพ พรอมยกตัวอยา งผลงานทส่ี ําคัญของ สาระการเรียนรูแกนกลาง ¾ÃÐÁËÒ¡ÉµÑ ÃÂÔ  ¾ÃкÃÁǧÈÒ¹ÇØ §È ¢¹Ø ¹Ò§ ¢ÒŒ ÃÒª¡Òà บุคคลดงั กลา ว áÅЪÒǵҋ §»ÃÐà·È «§Öè ¹¡Ñ àÃÂÕ ¹¨Òí ໹š µÍŒ §àÃÂÕ ¹ÃàŒÙ ¡ÂÕè Ç¡ºÑ ■ ผลงานของบคุ คลสา� คญั ทงั้ ชาวไทยและตา งประเทศทมี่ สี ว นสรา้ งสรรค »ÃÐÇѵÔáÅмŧҹ¢Í§·‹Ò¹àËÅ‹Ò¹éÕ à¾×èͨÐä´Œà¡Ô´¤ÇÒÁ (แนวตอบ เชน พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา - วฒั นธรรมไทยและประวตั ศิ าสตรไ ทย เชน พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธ- ÀÒ¤ÀÁÙ ãÔ ¨ÇÒ‹ ¡ÇÒ‹ ·»Õè ÃÐà·Èä·Â¨ÐÁ¹Ñè ¤§à»¹š »¡ƒ á¼¹‹ ´§Ñ હ‹ เจาอยูห วั ทรงปฏิรูปประเทศใหท นั สมยั ทกุ ดาน เลิศหลา้ นภาลยั พระบาทสมเดจ็ พระน่งั เกล้าเจ้าอยูหวั พระบาท ·¡Ø Ç¹Ñ ¹Õé ÅÇŒ ¹à¡´Ô ¨Ò¡¡ÒÃàÊÂÕ ÊÅÐ ¡ÅÒŒ ËÒÞ ¤ÇÒÁÃ¡Ñ ªÒµÔ ทง้ั ดานการปกครอง เศรษฐกจิ และสงั คม สมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจา้ อยหู ัว สมเด็จพระมหาสมณเจา้ กรมพระยา ¢Í§ºÃþºØÃÉØ ä·Â «§èÖ à»¹š ¤³Ø ¤ÇÒÁ´·Õ ¤Õè ÇÃá¡¡‹ ÒáÂÍ‹ § โดยเฉพาะการเลิกไพรและทาส) วชริ ญาณวโรรส พระเจ้าบรมวงศเธอ กรมหลวงวงษาธิราชสนิท áÅж×Í໚¹áººÍÂÒ‹ §ã¹¡ÒôíÒà¹Ô¹ªÕÇÔµ»ÃШÒí Ç¹Ñ สมเด็จฯ กรมพระยาดา� รงราชานุภาพ สมเด็จฯ เจา้ ฟากรมพระยา นรศิ รานวุ ัดตวิ งศ หมอ มราโชทัย สมเดจ็ เจ้าพระยาบรมมหาศรี- สุริยวงศ (ชวง บนุ นาค) บาทหลวงปาลเลอกวั ซ พระยากลั ยาณไมตรี หรือ ดร. ฟรานซิส บี. แซร ศาสตราจารยศ ิลป พีระศรี พระยา รษั ฎานุประดษิ ฐมหิศรภักดี (คอซิมบ้ี ณ ระนอง) ฯลฯ เกรด็ แนะครู ครคู วรจัดการเรียนรโู ดยเนนทักษะกระบวนการ เพอื่ ใหนักเรียนสามารถ วิเคราะหผลงานของบุคคลสําคญั ท้งั ชาวไทยและตา งประเทศที่มีสว นสรา งสรรค วัฒนธรรมไทยและประวตั ิศาสตรไทยได โดยเนนการพฒั นาทักษะกระบวนการ ตา งๆ เชน ทักษะการคิด กระบวนการกลมุ กระบวนการสบื สอบ เปน ตน ดงั ตัวอยางตอ ไปน้ี • แบง กลมุ นกั เรียนเพ่อื ใหช ว ยกนั ศกึ ษาคนควาเกยี่ วกบั ประวตั แิ ละผลงานของ บคุ คลสําคญั ในการสรางสรรคชาตไิ ทยจากแหลงเรียนรูตางๆ แลวสง ตวั แทน นําเสนอความรูแ ละชว ยกนั ตอบคําถามทคี่ รูกําหนด • ตงั้ ประเดน็ แลว ใหน กั เรยี นอภปิ รายเกยี่ วกบั ผลงานของบคุ คลสาํ คญั ทงั้ ชาวไทย และตา งประเทศท่ีมีสว นสรางสรรคว ฒั นธรรมไทยและประวตั ศิ าสตรไทย แลวตั้งคาํ ถามใหน กั เรยี นตอบ คู่มือครู 89

เกรด็ แนะครู 1. ครใู หน ักเรียนชวยกนั บอกพระนามของ อธบิ ายความรู้ ครใู หนักเรียนศกึ ษาเสนเวลาแสดงตวั อยาง สา� รวจคน้ หา ครูใหน กั เรียนยกตัวอยางบุคคลสาํ คญั ท่ี กระตนุ้ ความสนใจ กระตนุ้ Enคgวagาeมสนใจ สา� รEวxpจloคreน้ หา พระมหากษตั ริยจ ากพระบรมราชานสุ าวรยี  บคุ คลสาํ คญั ทส่ี รา งผลงานดา นการสรางสรรค สรางผลงานดานการสรางสรรควฒั นธรรมและ ครใู หน กั เรยี นสบื คน ขอ มลู เกยี่ วกบั บคุ คลสาํ คญั ทส่ี รา งผลงานดา นการสรา งสรรค ทป่ี รากฏในเสน เวลาแสดงตวั อยา งบคุ คลสาํ คญั Explain วฒั นธรรมและประวตั ิศาสตรตง้ั แตส มัยสโุ ขทยั Explore ประวัติศาสตรตงั้ แตส มัยสุโขทัยจนถึงสมัย Engage วฒั นธรรมและประวัติศาสตร ตงั้ แตส มัยสุโขทัยจนถงึ สมัยรัตนโกสินทร นอกเหนือ ท่ีสรางผลงานดานการสรา งสรรคว ัฒนธรรม จนถงึ สมัยรตั นโกสนิ ทร ในหนังสือเรียนหนา 90 รัตนโกสนิ ทร 1 บุคคล พรอ มบอกผลงานที่ได จากบคุ คลที่ปรากฏในเสนเวลาในหนงั สือเรยี นหนา 90 จากนัน้ ใหน ําขอ มูลผลงาน และประวัตศิ าสตรต ้งั แตส มยั สโุ ขทัยจนถึง สรางสรรคว ฒั นธรรมและประวัตศิ าสตรไ ทย สาํ คัญทไ่ี ดสรา งสรรคว ัฒนธรรมและประวตั ิศาสตรไทยมานําเสนอในรูปแบบ สมัยรัตนโกสินทร ในหนังสือเรยี นหนา 90 เสนเวลา (Timeline) ครสู ุม ใหน ักเรียนออกมานาํ เสนอท่ีหนาชนั้ เรียน (แนวตอบ • พอ ขนุ รามคาํ แหงมหาราช นกั เรียนควรรู • สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช • สมเด็จพระเจาตากสินมหาราช 1 พอ ขนุ เปน คาํ ขน้ึ ตน พระนามพระเจา แผน ดนิ ในสมยั สโุ ขทยั ตอนตน โดยคาํ วา • พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา เจา อยหู วั ) “ขุน” เปนคําเรยี กพระนามพระเจา แผน ดนิ ท่ปี กครองแควนเลก็ ๆ สว นคําวา “พอ” เปนหัวหนา ของขนุ ในแควน ตา งๆ พอ ขนุ จะทาํ หนา ที่ดแู ลทกุ ขสขุ ของราษฎร และ 2. ครูใหอ าสาสมัครนักเรยี นออกมาสรุปเสนเวลา ปกครองบานเมอื งใหรม เย็น แสดงตัวอยา งบคุ คลสําคัญทสี่ รางผลงานดา น การสรา งสรรควฒั นธรรมและประวตั ิศาสตร 90 ค่มู ือครู ตงั้ แตสมยั สุโขทยั จนถึงสมัยรัตนโกสินทร ในหนังสอื เรยี นหนา 90 ๙0 เสน เวลา ตวั อยา งบคุ คลสาํ คญั ของไทย อธบิ Eาxยplคaiวnามรู้ พ.ศ. ๑๗๐๐ ๑๘๐1๐ ๑๙๐๐ ๒๐๐๐ ๒๑๐๐ ๒๒๐๐ ๒๓๐๐ ๒๔๐๐ ๒๕๐๐ ปจจบุ ัน พอ ขนุ ศรอี ินทราทติ ย สมัยสุโขทัย พระมหาธรรมราชาท่ี ๑ (ลิไทย) สมยั อยธุ ยา สมัยธนบรุ ี พ.ศ. ๑๗๙๒ - ๒๐๐๖ สมเดจ็ พระสุรโิ ยทัย ขยายความเขา้ ใจ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช Elaborate พอขุนรามค�าแหงมหาราช ขอ สอบ O-NET สมเด็จพระรามาธบิ ดที ่ี ๑ (อทู อง) ออกญาโกษาธิบดี (ปาน) ขอสอบป ’51 ออกเกี่ยวกับลกั ษณะการปกครองของไทยสมัย อยุธยา พ.ศ. ๑๘๙๓- ๒๓๑๐ สมเด็จพระนารายณมหาราช การทีอ่ คั รมหาเสนาบดี 2 ตาํ แหนง แบงเขตดูแลรับผดิ ชอบ หวั เมืองฝายเหนือและฝา ยใต ทง้ั ฝา ยพลเรือนและทหารเกิดข้นึ สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ ในสมยั ใด 1. สมยั สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ลาลูแบร สมเด็จพระเจา้ ตากสินมหาราช 2. สมยั สมเดจ็ พระเจา ปราสาททอง 3. สมยั สมเด็จพระนารายณมหาราช พ.ศ. ๒๓๑๐ - ๒๓๒๕ 4. สมยั สมเด็จพระเพทราชา วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 2. สมยั สมเดจ็ พระเจา ปราสาททอง บาทหลวงปาลเลอกัวซ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหลา้ นภาลยั ไดแ บงเขตการปกครองใหส มุหพระกลาโหมมีอาํ นาจหนาที่ บังคับบัญชากจิ การทหารและพลเรือนในหวั เมืองฝา ยใต และ หมอบรัดเลย หมอมราโชทัย หรอื หมอมราชวงศกระตา ย อิศรางกูร สมุหนายกมีอํานาจหนาทีบ่ ังคบั บญั ชากจิ การทหารและพลเรอื น ในหัวเมอื งฝายเหนอื สวนเสนาบดีกรมคลังมอี าํ นาจหนา ทบ่ี งั คบั สมยั รัตนโกสนิ ทร พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟาจุฬาโลก พ.ศ. ๒๓๒๕ - ปจจบุ ัน ตรวจสอบผล บญั ชากิจการทหารและพลเรือนในหวั เมืองชายทะเลตะวนั ออก มหาราช Evaluate พระเจ้าบรมวงศเธอ พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทร กรมหลวงวงษาธิราชาสนิท มหาภูมิพลอดลุ ยเดช สมเด็จเจา้ พระยาบรมมหาศรีสรุ ิยวงศ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทร (ชวง บุนนาค) มหาอานนั ทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดนิ ทร พระบาทสมเด็จพระนงั่ เกล้าเจ้าอยหู วั พระบาทสมเด็จพระปกเกล้า เจ้าอยหู ัว พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยูห วั พระบาทสมเด็จพระมงกฎุ เกลา้ เจ้าอยหู ัว พระยารัษฎานปุ ระดษิ ฐมหิศรภกั ดี ศาสตราจารยศ ิลป พรี ะศรี (คอซมิ บี๊ ณ ระนอง) พระยากลั ยาณไมตรี สมเดจ็ พระเจา้ บรมวงศเธอ (ดร.ฟรานซิส บี.แซร) กรมพระยาเทวะวงศว โรปการ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส สมเดจ็ พระเจา้ บรมวงศเ ธอ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า กรมพระยาด�ารงราชานภุ าพ เจ้าอยูหวั สมเดจ็ พระศรสี วรินทิราบรมราชเทวี สมเด็จพระเจา้ บรมวงศเ ธอ พระพนั วสั สาอัยยกิ าเจา้ เจ้าฟากรมพระยานริศรานุวดั ติวงศ *หมายเหตุ : รายชื่อพระมหากษตั รยิ เรียงลา� ดบั ตามปค รองราชย พระบรมวงศานวุ งศเ รียงลา� ดับตามปเ กดิ

กระตนุ้ ความสนใจ สา� รวจคน้ หา อธบิ ายความรู้ ขยายความเขา้ ใจ ตรวจสอบผล Engage Explore Evaluate Explain Expand Engage กระตนุ้ ความสนใจ ครถู ามนกั เรยี นวา สมยั สโุ ขทยั มพี ระมหากษตั รยิ  ก่พี ระองค แลว ใหนักเรียนชว ยกันบอกพระนาม ๑. พระมหากษัตริยท่มี บี ทบาทในการสรา งสรรคช าติไทย ของพระมหากษตั รยิ ส มยั สุโขทัยแตล ะพระองค ในประวัติศาสตร์ชาติไทยอันยาวนานนับต้ังแต่อดีตจนถึงปจจุบัน ได้ก่อเกิดวีรกษัตริย์ (แนวตอบ มี 9 พระองค ไดแ ก วีรชนไทยทั้งบุรุษและสตรีข้ึนมากมาย กอปรด้วยพระปรีชาสามารถและความกล้าหาญ เสียสละ • พอขุนศรอี นิ ทราทติ ย รักชาต ิ ท�าให้ชาติไทยสามารถดา� รงความเปน็ เอกราชอยไู่ ดต้ ราบเท่าทุกวันน้ี • พอขนุ บานเมอื ง สมัยสโุ ขทยั พอ ขุนศรอี ินทราทิตย • พอ ขุนรามคาํ แหงมหาราช • พระยาเลอไทย (ครองราชย พ.ศ. ๑๗๙๒ - ไมปรากฏ) • พระยาง่วั นําถม • พระมหาธรรมราชาท่ี 1 (ลิไทย) พระราชประวัติ • พระมหาธรรมราชาท่ี 2 • พระมหาธรรมราชาท่ี 3 (ไสลอื ไทย) พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ทรงมีพระนามเดิมว่า “พ่อขุน • พระมหาธรรมราชาท่ี 4 (บรมปาล) บพาอ่ งขกนุ ลผาางเหมอาื วง”เจเา้จเ้ามเอืมงือรงาบด1าซงง่ึยเาปงน็ โทอรรสงเขปอ็นงพพรอ่ ะขสนุ หศารยนี สานวนิทา�ขถอมุ ง แหง่ แควน้ สโุ ขทยั เดมิ ตอ่ มาไดข้ น้ึ ครองราชยเ์ ปน็ พระมหากษตั รยิ ์ พระองค์แรกของอาณาจกั รสุโขทัย สา� รวจคน้ หา Explore พระราชกรณียกจิ สําคัญ ครตู ง้ั ประเดน็ คาํ ถามเพื่อใหนกั เรยี นศึกษา ด้านความมั่นคง เมื่อพ่อขุนศรีนาวน�าถุมสิ้นพระชนม์ พระราชประวตั ิ พระราชกรณยี กจิ ของพระมหากษตั รยิ  ขอมสะบาดโขลญล�าพงได้เข้ายึดเมืองสุโขทัยเอาไว้ได้ พ่อขุน ทมี่ ีตอการสรา งสรรคชาติไทย จากหนังสอื เรียน บขอางมกสละาบงาหดาโวขแลลญะพลอ่�าขพนุง2อผอาเกมจอื างกจเงึมไือดงร้ สว่ ุโมขกทนั ัยรไวดบ้สร�าวเมรผ็จคู้ นเปข็นบั ผไลล่ หนา 91-121 หรอื จากแหลง เรยี นรูอ่นื ๆ เชน พระบรมราชานุสาวรียพ อขุนศรอี นิ ทราทติ ย หนงั สอื ในหองสมดุ เว็บไซตใ นอินเทอรเนต็ เปนตน ปฐมกษัตริยแหงกรุงสุโขทัย มาจากความเสื่อมอ�านาจของอาณาจักรขอมและความสามัคคีของหมู่ผู้น�าชุมชนชาวไทย โดยพ่อขุนผาเมือง เพอื่ นาํ มาอภปิ รายรว มกันในชน้ั เรยี น เชน ยึดเมืองสุโขทยั ไว้ สว่ นพ่อขนุ บางกลางหาวเขา้ ยึดเมืองศรสี ัชนาลยั ต่อมาพ่อขุนผาเมืองได้สถาปนาพ่อขุนบางกลางหาวให้ขึ้นเป็นกษัตริย์ครองเมืองสุโขทัย แล้วถวาย • พระมหากษัตริยท ีม่ ีบทบาทสําคญั ในการ พระนามว่า “พ่อขุนศรีอินทราทิตย์” นับเป็นการสถาปนาราชวงศ์พระร่วง และกรุงสุโขทัยเป็นราชธานีเมื่อ สรา งสรรคชาตไิ ทยมีพระองคใ ดบาง พ.ศ. ๑๗๙๒ นอกจากนี้ พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ยังได้ยกทัพไปปราบขุนสามชน • สถาบนั พระมหากษัตริยมบี ทบาทในการ เจา้ เมอื งฉอด (ปจั จุบันเป็นเมืองร้างอยูท่ ี่ดา่ นแม่สอด จงั ห วดั ตาก) สรา งสรรคช าติไทยอยางไร พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ซึ่งยกก�าลังเข้ามายึดเมืองตาก และสุโขทัยเป็นฝ่ายชนะ ทรงมบี ทบาทส™าคญั ในการสร้างอาณาจักร อธบิ ายความรู้ Explain ทา� ใหไ้ มม่ ีข้าศกึ เข้ามารุกรานสุโขทัย อาณาจกั รสุโขทยั ท่ี ของชนชาติäทย การทีพ่ ระองค์ทรงร่วมมือกบั เรม่ิ ตน้ ภายหลงั การสถาปนาจึงด�ารงอยไู่ ดอ้ ย่างม่นั คง พ่อขนุ ผาเมืองขบั äลอ่ ิท¸ิพลของขอมให้พ้นจาก ครสู มุ ใหน กั เรียนยกตัวอยางพระราชกรณยี กจิ ตงั้ แต่น้นั มา สโุ ขทยั äด้ แสดงใหเ้ ห็น¶Öงความเปน็ ผู้นาí ของพระองค ์ ของพอ ขุนศรีอินทราทติ ยท สี่ ง ผลตอ การสรางสรรค ชาตไิ ทย และความสมัครสมานสามัคคขี องคนäทยในยาม (แนวตอบ พระราชกรณียกิจทสี่ ําคัญของพอ ขนุ ทีบ่ า้ นเมืองกíาลงั คับขัน ๙1 ศรอี นิ ทราทติ ย คอื การกาํ จดั อิทธพิ ลของขอมไป จากสโุ ขทยั การสถาปนากรงุ สโุ ขทัยเปนราชธานี ของไทย ทาํ ใหค นไทยรวมตัวกนั ไดอยา งเปน ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT ปก แผน และมั่นคง) เกร็ดแนะครู พอ ขุนศรอี ินทราทิตยทรงสถาปนากรงุ สุโขทยั ข้นึ ไดอยางไร ครอู ธิบายเก่ียวกบั พระนามของพอขุนศรอี นิ ทราทติ ยว า พระองคม พี ระนาม แนวตอบ พอขนุ บางกลางหาว เจา เมืองบางยางไดรว มมือกับ เรยี กหลายพระนาม ไดแ ก พอ ขนุ ศรอี นิ ทราทติ ย เปน พระนามทพ่ี อ ขนุ ผาเมอื งทรงถวาย พอ ขนุ ผาเมอื ง เจา เมืองราด กําจดั อิทธิพลของขอมไปจากสโุ ขทยั ได เม่ือขึน้ ครองราชย พอขนุ บางกลางหาว เปนพระนามขณะเปนเจาเมืองบางยาง สําเรจ็ จากนั้นพอ ขนุ ผาเมอื งไดส ถาปนาพอ ขนุ บางกลางหาวข้ึนเปน พระอรณุ ราช เปน พระนามทกี่ ลา วไวใ นหนงั สอื ชนิ กาลมาลปี กรณ และพระไสยรงั คราช กษตั รยิ ค รองเมอื งสโุ ขทยั สบื แทน แลว ถวายพระนามวา “พอ ขนุ ศรี เปนพระนามในภาษาบาลี อนิ ทราทติ ย” นักเรียนควรรู 1 เมอื งราด ศาสตราจารย ดร.ประเสริฐ ณ นคร สนั นิษฐานวานา จะต้ังอยูใน บริเวณลมุ แมนํา้ นา น ในเขตจงั หวัดนา นปจจบุ ัน 2 ขอมสะบาดโขลญลําพง ขุนนางขอมผสู ามารถยดึ อํานาจครอบครองแควน เชลียงสโุ ขทยั ได ในตอนปลายพุทธศตวรรษท่ี 18 คู่มอื ครู 91